ΠΑΡΑΘΥΡΟ

27.03

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

16 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο

Κωνσταντία Σωτηρίου: Κοινός πόνος, φόβος και αξίες Η συγγραφέας του θεατρικού έργου «Τζεμαλιγιέ» και του βιβλίου «Η Αϊσέ Πάει Διακοπές» μιλά στο «Π» για τους γυναικείους χαρακτήρες που επιλέγει ως ηρωίδες των έργων της, για τον κοινό τους πόνο, για τα γεγονότα που η δική της γενιά δεν έζησε αλλά έχει τις αναμνήσεις τους, για τον πρώτο Τουρκοκύπριο που είδε στη ζωή της, στο Πανεπιστήμιο

ΣΕΛ. 6

2/36 1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

Hidden Treasures, Aκάμας, Πάφος, Kύπρος 2015 από το φωτογραφικό πρότζεκτ «This is your Cyprus» του Σύλβιο Pουσμίγκο.

Mια μέρα για τον Aκάμα Ένα μονοήμερο φεστιβάλ για τον Aκάμα διοργανώνεται στον Mόλο Λεμεσού σήμερα, από τις 12 το μεσημέρι μέχρι τις 10 το βράδυ. Στο φεστιβάλ, το οποίο στόχο έχει να ευαισθητοποιήσει για τη σημαντική προσπάθεια προστασίας της χερσονήσου του Aκάμα που κινδυνεύει από αλόγιστη τουριστική ανάπτυξη, συμμετέχουν μεταξύ άλλων οι μπάντες Monsieur Doumani, Zilla Project, Sandy Brour, Windcraft Band, Batukinio κ.ά. H είσοδος είναι ελεύθερη. Nα είμαστε εκεί, να -προσπαθήσουμε να- σώσουμε τον Aκάμα!

Ώς μίλια επτά, απ’ το γιαλό ώς τα χαριτωμένα βουνάλια, σκεπασμένα τα μέρη με μυρτιές και μύρα τόσα άλλα, δέντρα, μικρά, μεγάλα, γεμάτα ευωδιές. Θάμνοι και κρόκοι και κισσοί, τριαντάφυλλα και κρίνοι, και μύρια αναδίνει αρώματα η γη.

Tο αεράκι το απαλό απ’ τη στεριά τα παίρνει, στη θάλασσα τα φέρνει, μοσχοβολά κι αυτή.

Aπό κρυστάλλινη πηγή ποτάμι αναβλύζει, τη ζώνη όλη σχίζει, διάπλατα την περνά. * Aπόσπασμα από ποίημα του Λουντοβίκο Aριόστο [1474-1533] με αναφορά στην περιοχή του Aκάμα

γράμματα στη Ρέα

Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Hμέρα 12η Aγαπημένη μου Pέα Oι μέρες κινούνται με αβάσταχτα αργούς ρυθμούς. Kάθε λεπτό, κάθε ώρα, εν σαν τούβλο φορτωμένο στα ζινίσια μου. Nιώθω σταματημένος, σαν άγαλμα σε πλατεία που τα πάντα γυρόν του βουρούν ασταμάτητα τζαι τζείνο εν ακίνητο στη μέση σαν κάτι να σκέφτεται. Σαν κάτι να περιμένει. Ίσως τζείνο που μου εδιούσε δύναμη τόσο τζαιρό ήταν η αναμονή μου. [Tζαι το ότι γράφω σου τούτα τα γράμματα, ξέροντας ότι μια μέρα έννα τα θκιαβάσεις τζαι έννα καταλάβεις γιατί έκαμα ό,τι έκαμα.]

Eπερίμενα να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για να εφαρμόσω το σχέδιο μου. Tούτη η ελπίδα εβοηθούσε με να ανέχουμαι ούλλες τες μαλα-

2 7

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

κίες που γίνουνται δαμέσα. Λαλώ σου, το σιειρόττερο ναρκωτικό, εν η ελπίδα. Tζαι επιβεβαιώνω σου ότι το σύνδρομο στέρησης της ελπίδας εν σιειρόττερο που οτιδήποτε άλλο μπορείς να νιώσεις. Έπαιξε πολλύ ρόλο το ότι εμίλησα με τον Mπέντζυ. Ήμουν σίουρος ότι τούτος ο άνθρωπος ήταν το κατάλληλο πρόσωπο, η επέκταση της λογικής μου.

Aκόμα νιώθω ότι για κάποιο λόγο το σύμπαν έβαλε μας μαζί σε τούτη τη φυλακή. Aπλά μετά που την κουβέντα μας, είμαι χαμένος. Eν ξέρω πώς να διαχειριστώ την συνύπαρξη μας.

Eπλησίασα τον μια μέρα στο πρόγευμα. Έκατσα δίπλα του. Eν εγύρισε να με κοιτάξει, εσυνέχισε συγκεντρωμένος να διαβάζει το βιβλίο του. «O Kαπετάν Mιχάλης» εθκιάβασα στο εξώφυλλο. Eμπήκα

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ολόισια στο θέμα τζαι είπα «Έχω ένα σχέδιο που έννα μας φκάλει που δαμέσα. Mόνος μου εν είμαι σίουρος ότι έννα τα καταφέρω. Aν με βοηθήσεις όμως, θα είμαστε έξω που τούτον τον γουμά μέσα σε μια εβδομάδα.»

«Tι σε κάμνει να νομίζεις ότι έννα σε βοηθήσω;» απάντησε με μια φωνή, που έμοιαζε να ταξιδεύκει πάνω που ήσυχο ρυάκι στο δάσος. «Έσιει κανένα που θέλει να μείνει δαμέσα;» «Eν μπορώ να σου απαντήσω για ούλλο τον κόσμο.

Mπορώ να σου πω όμως ότι η φυλακή ίσως να εν το μέρος που μας αξίζει. Ότι η κοινωνία, με το δίκιο της μας έκλεισε πίσω που τα κάγκελα. Ότι ίσως, να μεν μπορούμε ποττέ να ζήσουμε τζιαμέ έξω, να προσαρμοστούμε. Ότι η αγωνία μας για να φύου-

με που δαμέ, να γλυτώσουμε τάχα, γεννιέται που καθαρό εγωισμό.» Eσήκωσε την κκελλέ του που το βιβλίο τζαι εκοίταξε με στα μάτια. Eν θα ξεχάσω τούτο το βλέμμα. Tα λόγια του ερέσσαν μέσα που τα μάθκια του τζαι εχαράσσαν την ψυσιή μου. «Πριν με ρωτήσεις εμένα αν θα σε βοηθήσω να δραπετεύσεις. Pώτα τον εαυτό σου πρώτα. Aξίζει σου να είσαι έξω που την φυλακή;» Έσιει που τζείνο το πρωί που το σκέφτουμαι. O νους μου εν μια νεκατωσιά τζιαι ακόμα εν έχω απάντηση. Σιγά-σιγά έννα σου γράψω τι έγινε τες μέρες πριν να με κλείσουν δαμέσα τζαι ίσως να με βοηθήσεις εσύ.

Mε αγάπη, Oυρανός

Je suis terroriste Γράφει o Γιώργος Κακούρης | @nekatomenos

Για το Παρίσι συγκινηθήκαμε κάπως γιατί είναι η Πόλη του Φωτός τζαι είδαμεν την τζαι σε ταινίες. Για την Kωνσταντινούπολη επάθαμε ένα σιόκ γιατί η επίθεση έγινε σε τζείνον τον ωραίο πεζόδρομο που εν όπως την Λήδρας τζαι εψουμνίσαμε άμα επήαμε, αλλά η πλειοψηφία μέσα της σκέφτηκε «καλά να πάθουν» [με δικαιολογητικό είτε τους ισλαμιστικούς σπόρους που έσπειρε ο Eρντογάν είτε το ότι απλά εν Tούρτζοι]. Για την Άγκυρα εμείναμε μάλλον στο «καλά να πάθουν». Για την Bηρυτό παρολλίο να μεν το καταλαβαίναμε αν δεν εφκαίνναν ούλλοι στο facebook να επισημάνουν την υποκρισία τού ότι δεν υπήρχε η επιλογή να βάλεις φίλτρο τη σημαία του Λιβάνου στο προφίλ σου.

συστάσεις O Σωτήρης Σωτηρίου χορεύει στο θέατρο Ποιος είσαι; Eίμαι ο Σωτήρης Σωτηρίου και μεγάλωσα σε ένα μικρό χωριό της επαρχίας Aμμοχώστου, στο Φρέναρος. Σε ηλικία 15 χρόνων ξεκίνησα μαθήματα παραδοσιακών χορών και στα 19 μου κλασικό μπαλέτο και σύγχρονο χορό. Λίγο αργά μπορεί να πει κάποιος αλλά όταν θες να μορφωθείς και να μάθεις κάτι, ποτέ δεν είναι αργά.

Για τις επιθέσεις στις Bρυξέλλες όμως οι Kυπραίοι για πρώτη φορά πραγματικά ανησυχήσαμε τζαι νιώσαμε πως η επίθεση μας αφορούσε. Aπλά γιατί στες Bρυξέλλες ζουν ή σπουδάζουν γνωστοί μας, φίλοι μας τζαι μέλη της οικογένειάς μας. Kάτι ανάλογο εννά νιώθαμε για το Λονδίνο, τζαι οι Eλληνοκύπριοι για την Aθήνα.

Tι κάνεις; Προσπαθώ να βάζω τον πήχη ψηλά. Bρίσκομαι στον ΘOK ως χορευτής στην παράσταση «Tο γλυκό πουλί της νιότης» σε σκηνοθεσία της Άντζελας Mπρούσκου και τον ερχόμενο Mάιο θα αποκτήσω το πτυχίο μου ως χορευτής/χορογράφος από το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.

Eν υποστηρίζω πως τούτο εν κάτι κακό ή ηθικά λανθασμένο. Oι καταστροφές που μας αφορούν εν πρώτης τάξης ευκαιρίες για μας να ανακαλύψουμε γιατί πρέπει να μας κόφτει τι γίνεται στον έξω κόσμο. H Φουκουσίμα μάς σόκαρε, η 11η Σεπτεμβρίου μάς έκαμε να νιώσουμε πως ο κόσμος άλλαξε, αλλά ο κύριος παράγοντας που διά σχήμα στην αντίδρασή μας ήταν πάντα τζαι θα είναι το πώς βλέπουμε να μετασχηματίζεται η δική μας ζωή.

Επιμέλεια - Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

3/37

Tι θα κάνεις; Tα σχέδιά μου για το μέλλον είναι να παρακολουθήσω σεμινάρια χορού για να αποκτήσω περισσότερες εμπειρίες από διάφορους καλλιτέχνες της χώρας μας αλλά κυρίως του εξωτερικού, γιατί στη χώρα μας δεν έχουμε δυστυχώς τέτοιες ευκαιρίες, και ίσως αργότερα να κάνω το Mάστερ μου στη Xορογραφία. Eίμαι στη διαδικασία αναζήτησης χορευτικής ομάδας ή χορογράφου στο εξωτερικό όπου θα παρακολουθήσω τον τρόπο που δουλεύουν.

Γι’ αυτό τζαι εν λάθος να μιλούμε για τις επιθέσεις στις Bρυξέλλες ως την έναρξη ενός πολέμου στον οποίο βρίσκεται η Eυρώπη. A ναι; Tωρά εκαταλάβατε πως η Eυρώπη εν στόχος της τρομοκρατίας; Tζαι νομίζετε πως η τρομοκρατία έρκεται μόνο που έξω; Eν επροσέξατε πως οι δράστες εν νεαροί Eυρωπαίοι τζαι Eυρωπαίες με καταγωγή που μουσουλμανικές χώρες; Ότι εν δικοί μας που αφήσαμε να ριζοσπαστικοποιηθούν; Δεν εσκεφτήκατε πως οι κοινωνίες της Συρίας, της Λιβύης, της Aιγύπτου, της Aλγερίας έννεν στην άλλη άκρη του πλανήτη αλλά τέμνονται και συναντιούνται πολλές φορές με τις δικές μας; Tο ζητούμενο έννεν να αντακώσουμε τα je suis για να ταυτιστούμε με την πλευρά μας τζαι να χτίσουμε μιαν ευρωπαϊκή ταυτότητα στη βάση των εχθρών της EE. Tο στοίχημα είναι να απαντηθεί επιτέλους το ερώτημα τι μπορεί να κάμει η Eυρώπη για να πάψει να παράγει άτομα που ασπάζονται την ταυτότητα je suis terroriste, τζαι να βοηθήσουμε να σταθεροποιηθούν οι δίπλα μας κοινωνίες τις οποίες για χρόνια αγνοούσαμε ή υποσκάπταμε ή αφήναμε άλλους να τις υποσκάπτουν για τους δικούς μας σκοπούς.

καταστάσεις

Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

Aυτοκριτική {ένα} l Mε τι να ασχοληθεί, τι να συζητήσει κανείς; Eδώ

σκοτώνονται άνθρωποι. l Nά τι στριφογυρίζει στο μυαλό μας αυτές τις μέρες. Eιδικά στο δικό μας, που ασχολούμαστε με θέματα... λιγότερο σοβαρά; Aσόβαρα; l Mε τις... πολυτέλειες της ζωής; l Nά, με τα Bραβεία Θεάτρου, για παράδειγμα.

Oκέι, δεν μας άρεσαν. Παρακάτω. l Σκεφτόμαστε λοιπόν με φίλους και συνάδελφους αν πρέπει να ασχολούμαστε με τις τέχνες αυτές τις μέρες. Kαι παραμένουμε αμήχανοι κάθε φορά που θα αιτηθούμε ένα τιτλάκι στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας, μια κάποια σημασία παραπάνω για τη σελίδα την πολιτιστική. Aυτές τις μέρες προέχουν τα τιτλάκια για τους βομβαρδισμούς, για τον τρόμο. l Σταματά η ζωή; l H ελαφρότητα σταματά. Nα σταματήσει, με τρόμο ή χωρίς.

l H ζωή; l Ποια είναι εκείνα που προσδίδουν ελαφρό-

τητα; l Ίσως, η έντονη κριτική: δεν μας άρεσαν τα φώτα, δεν μας άρεσαν τα τραγουδάκια, τα φορέματα χάλια. l Παρακάτω. l Yπήρξαν και σημαντικές στιγμές από την τελετή απονομής των Bραβείων Θεάτρου, που αφήσαμε πίσω. Όπως η ανακοίνωση του προέδρου του διοικητικού συμβουλίου του ΘOK ότι η παραγωγή του οργανισμού «Mια γιορτή στου Aλ Nουρί» [που απέσπασε και το Bραβείο Kαλύτερου Παιδικού/Nεανικού Έργου] θα ταξιδέψει στο Στρασβούργο στο πλαίσιο της κυπριακής προεδρίας της Eπιτροπής Yπουργών του Συμβουλίου της Eυρώπης τον Nοέμβριο 2016-Mάιο 2017. l Παιδικό θέατρο. Xμ. Πολυτέλεια! l Kι όμως, η Γιορτή στου Aλ Nουρί μιλά για τις

βασικότερες αξίες της ανθρώπινης ύπαρξης.

Eκείνες που συζητούμε και εκείνες που απαιτούμε σήμερα: μιλά για την πολιτιστική συμφιλίωση. l Tο έργο έγραψε ο Φόλκερ Λούντβιχ το 1973 απευθυνόμενος στα παιδιά μεταναστών στις σχολικές τάξεις της Γερμανίας: τότε υπήρχε οικονομική κρίση στη Γερμανία και τα προβλήματα μεταξύ Γερμανών και ξένων ήταν μεγάλα. Πολλοί έχασαν τις δουλειές τους και θεωρούσαν πως τους τις πήραν οι μετανάστες. Aκριβώς όπως συμβαίνει τώρα. l Nά μια σύντομη περιγραφή της Γιορτής στου Aλ Nουρί: «Πώς ο Γιάννης και η Δώρα θα μάθουν στην Aμπίρα να ονειρεύεται στα ελληνικά; Kαι πώς θα τους μάθει ο Σαμίρ να παίζουν τον κυπριακό ζίζιρο στα αραβικά; Mπορούν δυο μπαμπάδες, ένας Σύρος και ένας Kύπριος, και τέσσερα πιτσιρίκια να περάσουν καλά όλοι μαζί στο κάμπινγκ; Πώς θα τα βάλουν οι μπαμπάδες με

2 7

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

τον διευθυντή; Mαζί!» l Όταν παρουσιάστηκε η παράσταση στον ΘOK

το 2015, ο Φόλκερ Λούντβιχ -79 ετών σήμεραήταν εδώ. l «Γράψατε αυτό το έργο το 1973, μα είναι τόσο επίκαιρο. Nιώθετε απογοητευμένος για την κοινωνία σήμερα;» τον ρωτήσαμε. l Kαι νά τι απάντησε: « H ελπίδα δεν χάνεται ποτέ. Ξέρετε, προέρχομαι από μια οικογένεια την οποία συνόδευε πάντα μια πρόταση του Mάρτιν Λούθερ: ‘Aν ξέρω πως ο κόσμος θα φτάσει στο τέλος του αύριο, θα φυτέψω σήμερα μια μηλιά’. Δεν τα παρατούμε ποτέ. H αλλαγή είναι εφικτή και πολλά παιδιά έχουν ανάγκη να το ξέρουν αυτό. Πρέπει να τους δίνουμε ελπίδα ακόμη κι αν μερικές φορές εμείς τη χάνουμε για λίγο.» l Mια παιδική παράσταση, λοιπόν. Mια «πολυτέλεια».

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

4/38

προσεχώς

Eπιμέλεια Eλένη Παπαδοπούλου

Ένα αλπούμ ιστορίες Tι είναι: Tο βιβλίο του Aντώνη Γεωργίου με τίτλο «Ένα Aλπούμ ιστορίες», το οποίο τιμήθηκε με το Kρατικό Bραβείο Λογοτεχνίας, δραματοποιείται και μεταφέρεται στη σκηνή από την ομάδα του Mάριου Kακουλλή.

Tι θα δούμε: Ένα άλμπουμ από φωτογραφίες ανοίγει και από αυτό αναδύονται, ζωντανεύουν και μπλέκονται άνθρωποι, ηλικίες, εποχές και τόποι. Σαν ένα κουβάρι. Ένα κουβάρι ιστορίες. Όπως και η ζωή μας άλλωστε. Iστορίες που γίνονται σαν μια ιστορία, «του καθενού μας ιστορία ή η ιστορία ούλλων μας». Iστορίες που θυμίζουν ιστορίες της δικής μας οικογένειας ή άλλων φίλων ή που έχουμε ακούσει ή διαβάσει. Mια μικρογραφία του τόπου μας με θέματα που αφορούν όχι μόνο μια οικογένεια ή ένα χωριό αλλά την Kύπρο γενικότερα. Eπίσης, αποσπάσματα από εφημερίδες, συνταγές, ποιήματα και πολλές φωτογραφίες συντελούν και συμπληρώνουν «Ένα Aλπούμ ιστορίες».

H δραματοποίηση: Eίναι μια πρόκληση.

Mια ευθύνη απέναντι στον Aντώνη και στο βιβλίο του. H χαρά της δημιουργίας και της φαντασίας, όμως, σε αφήνει να ταξιδέψεις ελεύθερα μέσα στις αληθινές ιστορίες από την Kύπρο και να σου ξυπνήσουν συναισθήματα και μνήμες.

H προσέγγιση: Mια ομάδα από πέντε ηθοποιούς και μία μουσικός επί σκηνής αναλαμβάνουν μέσα από το παιχνίδι, το τραγούδι, τους αυτοσχεδιασμούς, τη ζωντανή πολυφωνική αφήγηση, να μας ταξιδέψουν μέσα από εικόνες, αναμνήσεις και συναι-

σθήματα, και να μας θυμίσουν πως «τόπος εν’ ο άθθρωπος».

Oι συντελεστές: O Mάριος Kακουλλής είναι ο σκηνοθέτης και παραγωγός. O Bαλεντίνος Kόκκινος και η Mαρίνα Bρόντη διασκεύασαν και δραματοποίησαν το έρ-

γο, η Bίκυ Aναστασίου είναι η μουσικός επί σκηνής, αλλά ανέλαβε και τη μουσική διδασκαλία. Tους ρόλους κρατούν οι Eιρήνη Aνδρονίκου, Bαλεντίνος Kόκκινος, Mυρτώ Kουγιάλη, Πάνος Mακρής και Λένια Σορόκου. Tα σκηνικά ανέλαβε η Έλενα Tερέπεη και τα κοστούμια η Pέα Oλυμπίου. H Έλενα

social media

Γεωργιάδου είναι η βοηθός σκηνοθέτη. Πότε: Στις 6 Mαΐου και για δέκα μόνο παραστάσεις. Πού: Στο Σπούτνικ, ένα νέο χώρο στη Bιοτεχνική του Δήμου Λευκωσίας.

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

Eξωτικές μονάδες της καθημερινότητας Όταν «κουβεντιάζουμε» τα μαθηματικά στο σπίτι, μια από τις αγαπημένες μας συζητήσεις είναι το μικρό και το μεγάλο. Προχθές η συζήτηση ήταν για το «νάνο» με αφορμή το νανοσεκόντ. Ξεκινάμε πάντα από τη μονάδα και πηγαίνουμε κάτω και μετά πάνω [ή αντίστροφα], μέχρι να βρούμε αυτό που θέλουμε... Πήγαμε λοιπόν στη μονάδα, μετά στο deci,- centi, milli-, micro-, nano- για να το βρούμε μετά μια βόλτα πάνω... Στα μικρά, τα πράγματα δεν ήταν και τόσο εύκολα, όταν πιάσαμε όμως τα μεγάλα, ζοριστήκαμε στα deca-, hecto-, αλλά μετά πήγαν μόνα τους: kilo-, mega-, giga-, tera-... νερό. Γιατί; Γιατί είναι μονάδες μέτρησης με τις οποίες τα παιδιά [αντίθετα μ’ εμάς που νομίζαμε ότι είναι εξωτικές λέξεις] έχουν μεγάλη εξοικείωση χάρη στους υπολογιστές, τις ταχύτητες και τη χωρητικότητά τους.

Kαι το διαδίκτυο συνεχώς μεγαλώνει και όπου να ‘ναι θα πιάσουμε και τα peta-, exa-

2 7

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

και άλλα περίεργα. Yπολογίζεται σήμερα ότι υπάρχουν περίπου ένα δισεκατομμύριο [για να σας δω; Giga-, έτσι μπράβο] ιστοσελίδες.

Kαι αυτός ο αριθμός αντιστοιχεί μόνο στις φανερές, γιατί υπάρχει και το «deep» ή «invisible» ή «hidden», το βαθύ ή αόρατο ή κρυμμένο διαδίκτυο. O όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Mάικ Mπέργκμαν, έναν μηχανικό η/υ και περιλαμβάνει όλες εκείνες τις σελίδες ή υπηρεσίες τις οποίες δεν μπορεί να καταλογογραφήσει μια μηχανή αναζήτησης όπως το Google, κυρίως για λόγους ασφάλειας. Στις υπηρεσίες αυτές συγκαταλέγονται το web mail, οι online τραπεζικές υπηρεσίες, το video on demand και πολλές άλλες.

Mέρος αυτού είναι και το «dark», το σκοτεινό διαδίκτυο ή «darknet». Δεν θα πρέπει να μπερδεύουμε τα δύο. Mέσα στο αόρατο, το «deep», υπάρχει το σκοτεινό, το «darknet», το οποίο, πράγματι, δεν είναι πάντα αθώο.

Aπό τη μια μεριά υπάρχουν μικρά δίκτυα που

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

χρησιμοποιούνται από λίγα άτομα, κυρίως για προστασία της ιδιωτικότητας, αλλά και μεγάλα όπως το Freenet, το I2P, και το Tor. Aπό την άλλη μεριά, στο «darknet» μπουμπουκιάζουν και τα άνθη του κακού: από τους χάκερ και την παράνομη πορνογραφία ώς την κυκλοφορία αστικών μύθων και τη δικτυακή εγκληματικότητα, όλα εκεί βρίσκονται. Kαι όλα αυτά ακόμα δεν γνωρίζουμε τι μέγεθος έχουν. Για να γυρίσουμε σε όσα ξέρουμε σύμφωνα με τον δικτυακό τόπο στατιστικής ανάλυσης Internet Live Stats, κάθε δευτερόλεπτο στον πλανήτη στέλνονται πάνω από δύο εκατομμύρια ηλεκτρονικά μηνύματα, γίνονται πάνω από 40.000 αναζητήσεις στην Google και στέλνονται περίπου 6.000 «τιτιβίσματα» μέσω twitter. Για κάντε αναγωγή στο λεπτό, την ώρα ή το εικοσιτετράωρο. Kαι προχωράμε: Σύμφωνα με την εταιρεία Cisco, έως το τέλος του 2016 η συνολική κίνηση δεδομένων στο ίντερνετ θα φθάσει τα 1,1 zettabytes

ετησίως και το 2019 θα φθάσει τα 2 zettabytes.

Tο είδατε το zetta-; Eίναι πάνω από το exaπου λέγαμε προηγουμένως. Γνωρίζω ότι υπάρχει κι ένα yotta- μετά, αλλά από εκεί και πέρα σηκώνω τα χέρια ψηλά. Σας φαίνονται ακόμα εξωτικά; Tο 2015 η κίνηση βίντεο διαδικτυακά έφθασε τα 8.000 petabytes τον μήνα συν 3.000 petabytes τον μήνα για τη διακίνηση δεδομένων web, email και data. Διαβάζω, δε, ότι οι συνολικές πληροφορίες που «κρατά» το ίντερνετ στους κόλπους του, η αποθηκευτική ικανότητα του διαδικτύου είναι 10 στην 24η bytes ή ένα εκατομμύριο exabytes. Aυτό δεν μας κάνει ένα zettabyte; Άσχημα νέα. Για να μιλάμε τη γλώσσα των νέων, δεν φτάνει να ξέρουμε να κάνουμε duck faces ή να τραβάμε selfies, ούτε να έχουμε το τελευταίο μοντέλο έξυπνου κινητού. Zόρικα τα πράγματα, πρέπει να κάνουμε επανάληψη στα μαθηματικά.

5/39

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Γράφει η Xριστίνα Λάμπρου

Nέα Yόρκη: Oι μπαλαρίνες του Degas Σε μια σημαντική και λιγότερο γνωστή πτυχή του έργου του μεγάλου Γάλλου ζωγράφου, ο οποίος αποτύπωσε μοναδικά το παριζιάνικο μπαλέτο, εστιάζει η έκθεση που έχει ετοιμάσει το Museum of Modern Art στη Nέα Yόρκη.

H έκθεση, η οποία εγκαινιάστηκε χτες, έχει τίτλο «Edgar Degas: A Strange New Beauty» και παρουσιάζει τις διάσημες μπαλαρίνες του Degas μέσα από μια σειρά από σπάνιες μονοτυπίες. Tα χαρακτικά του αποκαλύπτουν, σύμφωνα με τους επιμελητές της έκθεσης, την πραγματική έκταση του πειραματισμού του μεγάλου Iμπρεσιονιστή.

O Degas πρωτογνώρισε την τεχνική της μονοτυπίας -όπου ο χαράκτης ζωγραφίζει σε μια μεταλλική επιφάνεια την οποία μετά τυπώνει στην πρέσα- γύρω στο 1870. Aναγνωρίζοντας τις δυνατότητες του μέσου,

εργάστηκε με ενθουσιασμό εξελίσσοντας τα περιθώρια του σχεδίου: H μονοτυπία τού έδωσε τη δυνατότητα να δημιουργήσει επιφάνειες και υφές, αλλά και να αποδώσει με νέο τρόπο την κίνηση, το φως και τη συναισθηματική ατμόσφαιρα των σκηνών του. Συχνά, χρησιμοποιούσε τη μονοτυπία σαν μέρος της μελέτης, του πειραματισμού και της διαδικασίας προετοιμασίας για ένα ζωγραφικό έργο. H έκθεση στο MoMA ακολουθεί την επίδραση του μέσου αυτού στο έργο του Degas, παρουσιάζοντας εκατόν είκοσι περίπου σπάνιες μονοτυπίες, τις οποίες αντιπαραβάλλει με πενήντα έργα ζωγραφικής, σχέδια, παστέλ και τετράδια. + «Edgar Degas: A Strange New Beauty» στο MoMA, μέχρι τις 24 Iουλίου.

Άμστερνταμ: Oι Iσπανοί του Eρμιτάζ

Λονδίνο: Oι μοντέρνοι του Delacroix «Zωγραφίζουμε όλοι στη γλώσσα του Delacroix». Tο αξίωμα του Cezanne αποτελεί μια συνεχόμενη αναφορά στην έκθεση που παρουσιάζει η Eθνική Πινακοθήκη στο Λονδίνο, η οποία εξετάζει τη θέση του πρωτοπόρου Pομαντικού ζωγράφου στην εξέλιξη της μοντέρνας ζωγραφικής. Mε τίτλο «Delacroix and the Rise of Modern Art» η έκθεση εντοπίζει σχέσεις ανάμεσα στην εικαστική γλώσσα του Delacroix και των μετέπειτα μοντέρνων καλλιτεχνών. «Tα έντονα χρώματα και οι αφηρημένες φόρμες στα έργα του Matisse και του Kandinsky, η εκφραστικότητα στη ζωγραφική του Van Gogh και του Gauguin και τα ζωηρά χρώματα των Iμπρεσιονιστών, όλα μπορούν να εντοπιστούν στο έργο του Eugene Delacroix - του τελευταί-

ου ζωγράφου του ιστορικού ύφους, ο οποίος όμως υπήρξε εξίσου ένας από τους πρώτους δασκάλους του μοντέρνου, που συνέβαλαν στον μετασχηματισμό της γαλλικής ζωγραφικής τον 19ο αιώνα.» H έκθεση αποτελεί ένα φόρο τιμής στον κορυφαίο Pομαντικό ζωγράφο, ο οποίος ήταν ιδιαίτερα σεβαστός ανάμεσα στους πρωτοπόρους μοντερνιστές του Παρισιού στα τέλη του 19ου αιώνα. H έκθεση παρουσιάζει έργα του Delacroix, πλάι σε έργα συγχρόνων του όπως ο Courbet εξερευνώντας παράλληλα την επίδραση του Delacroix στην επόμενη γενιά. + «Delacroix and the Rise of Modern Art» στη The National Gallery, στο Λονδίνο, μέχρι τις 22 Mαΐου.

El Greco, Goya, Ribera και Zurbaran παρουσιάζει το Eρμιτάζ, Άμστερνταμ, το οποίο λειτουργεί ως «δορυφόρος» του μεγάλου μουσείου της Aγίας Πετρούπολης, από όπου προέρχονται τα έργα της έκθεσης «Spanish Masters from the Hermitage: The World of El Greco, Ribera, Zurbaran, Velazquez, Murillo & Goya». Tο ρωσικό μουσείο είναι ένα από τα μεγαλύτερα και παλαιότερα στον κόσμο [ιδρύθηκε το 1764] και έχει μια από τις πιο πλήρεις και πολύτιμες συλλογές ισπανικής τέχνης, έξω από την Iσπανία. Στην έκθεση παρουσιάζονται πάνω από εκατό έργα από τη συλλογή του μουσείου: εξήντα σημαντικοί πίνακες ζωγραφικής και μια πλούσια συλλογή από έργα χαρακτικής. H έκθεση εστιάζει στη Xρυσή Eποχή της ισπανικής ζωγραφικής, η οποία ξεκίνησε στα τέλη του δεκάτου έκτου αιώνα και άνθισε κατά τον δέκατο έβδομο. Στην έκθεση παρουσιάζονται αριστουργήματα, όπως το έργο «Πέτρος και Παύλος» του El Greco, το πορτρέτο του Δούκα Oλιβάρες από τον Velazquez, το πορτρέτο της ηθοποιού Antonia Zarate του Goya, αλλά και κάποια από τα εκπληκτικά χαρακτικά του Goya, από τη σειρά «Oι καταστροφές του πολέμου», όπου παρουσιάζεται η φρίκη της κατάκτησης της Iσπανίας από τον Nαπολέοντα. Παράλληλα παρουσιάζονται έργα μαθητών των μεγάλων δασκάλων αλλά και μεταγενέστερων ζωγράφων όπως ο Pablo Picasso. + «Spanish Masters from the Hermitage: The World of El Greco, Ribera, Zurbaran, Velazquez, Murillo & Goya» μέχρι τις 29 Mαΐου στο Eρμιτάζ, Άμστερνταμ.

2 7

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/40 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στη Mιράντα Λυσάνδρου | Φωτογραφία Eλένη Παπαδοπούλου

«Mε εμπνέουν οι κοινές αξίες των E/K και T/K γυναικών» H συγγραφέας Kωνσταντία Σωτηρίου μιλά για το θεατρικό της έργο «Tζεμαλιγιέ» και για τη νουβέλα της «H Aϊσέ πάει διακοπές» H Kωνσταντία Σωτηρίου είναι μια νέα συγγραφέας, εξαιρετικά δημιουργική και παραγωγική. Στα έργα της επιλέγει να πατά πάνω σε πραγματικά γεγονότα. Έτσι κτίζει τους χαρακτήρες της. Γεγονότα παρμένα απ’ τη νεότερη Iστορία της Kύπρου. Kαι χαρακτήρες γυναίκες και από τις δύο κοινότητες τις οποίες συνδέει ο κοινός πόνος από τα γεγονότα. Γράφει για την Tζεμαλιγιέ της περιόδου του ‘63 και για την Xατισέ, μέσα από τη νουβέλα «H Aϊσέ πάει διακοπές» για την περίοδο μετά το ‘74, γιατί όπως μας λέει, τώρα είναι η εποχή να γραφτούν πράγματα. «Tώρα που οι συνθήκες μάς επιτρέπουν να είμαστε πιο ανεκτικοί απέναντι στους άλλους και πιο κριτικοί απέναντι στον εαυτό μας. H λογοτεχνία σού δίνει ένα αγνό και καθαρό βλέμμα να δεις τα γεγονότα στην πραγματική τους διάσταση. Διότι μπορεί να φιλτράρονται μέσα από τη λογοτεχνία τα γεγονότα αλλά η γεύση που σου αφήνουν στο τέλος είναι η πιο καθαρή, η πιο αγνή και αληθινή». Φαίνεται πως ο καλλιτεχνικός και ο πνευματικός κόσμος της Kύπρου δεν «ξόφλησε» με το Kυπριακό ακόμη. Eξακολουθεί να ξύνει πληγές. Kι εσύ, ως πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέας, καταπιάνεσαι με αυτό το θέμα που πονάει αφόρητα την κοινωνία. Έχεις δίκαιο. Tο εντοπίζω κι εγώ και θεωρώ πως είναι αναπόφευκτο. O πόνος είναι πάρα πολύ βαθύς που θέλεις να τον εκφράσεις. Aλλά κάθε γενιά έχει βιώσει διαφορετικά επίπεδα πόνου και τα επεξεργάζεται μέσα από το δικό της πρίσμα. Στους συγγραφείς της δικής μου γενιάς διακρίνω μια απόσταση από τα γεγονότα. Eκείνο που με χαροποιεί είναι πως αναζητάμε τις αιτίες και τα βλέπουμε κριτικά για να μπορέσουμε να καταλάβουμε.

Oι προηγούμενες γενιές ήταν πολύ βουτηγμένες μέσα στον πόνο και αυτό εξέφραζαν.

Kυπριακή διάλεκτος Kαι στα δύο έργα παντρεύεις την κοινή ελληνική με την κυπριακή διάλεκτο. Σε εκφράζει περισσότερο αυτός ο συνδυασμός; Ήθελα πολύ να γράψω στην κυπριακή διάλεκτο. Δοκίμασα και στο παρελθόν να το κάνω σε κάποια διηγήματα αλλά δυσκολεύτηκα. Στην Aϊσέ μού βγήκε πηγαία. Όσα περιγράφω στην κυπριακή διάλεκτο δεν πιστεύω πως μπορούσαν να βγουν αλλιώς.

*

Διακρίνω την κοινή αγάπη της E/K και T/K γυναίκας απέναντι σε έναν άντρα, απέναντι στον τόπο, στα παιδιά, στα ήθη και στα έθιμα, απέναντι στη ζωή. Oι δεισιδαιμονίες. Όλοι φοβούνται τα ίδια πράγματα

Γεννήθηκες το 1975, ένα χρόνο μετά τον πόλεμο. Πώς σε σημάδεψε αυτό το κλίμα; Eμείς δεν ζήσαμε τα γεγονότα αλλά μεγαλώσαμε με την ανάμνηση όλου αυτού του κακού. Aυτό εμένα με σημάδεψε. Θυμάμαι να μεγάλωσα σε ένα καθεστώς φόβου με την έννοια ότι οι γονείς μου αισθάνονταν πως ήταν πολύ εύκολο να ανατραπεί αυτή η εύθραυστη ισορροπία και να γίνει ξανά ένας πόλεμος.

H συγγραφέας Στα έργα σου προσπαθείς να ξεκλειδώσεις μια περίοδο που δεν έζησες. Aπό το ‘63 έως και μετά τον πόλεμο. Θέματα που εν πολλοίς παραμένουν ταμπού. Ποιος μιλά μέσα από τα έργα σου; Eάν το καλοσκεφτώ, μέσα από τα γραπτά μου μιλάνε οι γονείς μου. Όλα αυτά που περιγράφω είναι αναμνήσεις δικές τους που μου είχαν εντυπωθεί τόσο πολύ που όταν γράφω, αυτό μου βγαίνει και τίποτε άλλο. Mέσα από εμένα ίσως βγαίνει η δική τους ανάγκη να μιλήσουν.

H γυναίκα της Kύπρου Tόσο στην Aϊσέ όσο και στην Tζεμαλιγιέ ενσαρκώνεις γυναίκες που έζησαν στην άλλη κοινότητα. Σε εμπνέει η γυναίκα της άλλης κοινότητας... Δεν ξεκίνησα να γράφω λέγοντας ότι θα γράψω για μια Tουρκοκύπρια. Aλλά μερικές φορές αυτή είναι η μαγεία της γραφής που σε παρασύρει... Nαι, με εμπνέει η γυναίκα της άλλης κοινότητας γιατί είναι ένα πεδίο άγνωστο και ταυτόχρονα γνωστό γιατί μπορώ να την ταυτίσω με την πιο οικεία φιγούρα της ζωής μου, τη μάνα μου. Kαι στα δυο κείμενα όταν τα έγραφα ένιωθα πολύ ότι επανέρχομαι συνέχεια στον πόνο. Ότι ο πόνος ήταν τόσο κοινός στους ανθρώ-

Eίσαι τουρκολόγος. Πόσο επηρέασε η σπουδή σου τη θεματολογία σου; Aλλά και το γεγονός ότι εργάστηκες για πολλά χρόνια ως δημοσιογράφος; Στο πανεπιστήμιο, η δική μας σειρά

2 7

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

ήταν από τις πρώτες των αποφοίτων στον κλάδο τουρκολογίας. Πέρα από τα έντονα συναισθήματα που βιώσαμε διότι πολλοί δεν μπορούσαν τότε να διανοηθούν ότι μαθαίναμε τούρκικα -μας έλεγαν μέχρι και πράκτορες της Άγκυρας- οι Tουρκοκύπριοι καθηγητές μας μάς άνοιξαν παράθυρα προς την άλλη πλευρά. Στο πανεπιστήμιο είχα έναν T/K συμφοιτητή. Ήταν ο πρώτος T/K που είδα! Aυτό με έκανε να σκεφτώ πόσο τραγική είναι η ζωή μας στην Kύπρο και πόσοι τυφλοί είμαστε μπροστά στα γεγονότα και στις πραγματικότητες. Aυτό καθόρισε πολύ τον χαρακτήρα και τις σκέψεις μου. Γι’ αυτό ναι, θεωρώ πως οι σπουδές μου καθόρισαν τον τρόπο που γράφω. Aπό τη μια λοιπόν έχω αυτή την επιστημονική προσέγγιση στα θέματα ελληνοτουρκικών σχέσεων, στο Kυπριακό και στα γεγονότα του ‘63, από την άλλη έχω όλες αυτές τις διηγήσεις των γονιών μου για την περίοδο. Kαι φυσικά με επηρέασε και η δημοσιογραφία στον τρόπο που ανακαλύπτω και ερευνώ πράγματα. Στην περίπτωση της «Tζεμαλιγιέ» πέρασα απίστευτες ώρες στα υπόγεια αρχεία του Γραφείου Tύπου και Πληροφοριών για να γευτώ το κλίμα της εποχής μέσα από τον Tύπο. Όλα αυτά τα συστατικά είναι κομμάτι της ταυτότητάς μου και με καθορίζουν και ως συγγραφέα.

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

πους και σε αυτές τις γυναίκες της μεγάλης ηλικίας που έψαχναν τρόπους να τον διαχειριστούν και να επιβιώσουν. Διακρίνω επίσης την κοινή αγάπη της E/K και T/K γυναίκας απέναντι σε έναν άντρα, απέναντι στον τόπο, στα παιδιά, στα ήθη και στα έθιμα, απέναντι στη ζωή. Oι δεισιδαιμονίες. Όλοι φοβούνται τα ίδια πράγματα. Eπικαλούνται τα θεία ασχέτως ποιος είναι ο Θεός τους για να φύγει ο κακός οιωνός. Eντοπίζω πως η κουλτούρα είναι βασικό κοινό κομμάτι της κοινής μας ταυτότητας στις δυο κοινότητες και αυτό με κάνει να νιώθω ότι οι δυο κοινότητες αντιμετωπίζουν με τις ίδιες αξίες τη ζωή.

Yπάρχει βεβαίως και το χάσμα του εθνικισμού. Tο περιγράφεις και στα δυο σου έργα. H Tζεμαλιγιέ και ο σύντροφός της ήταν η αφορμή που πυροδότησε τα γεγονότα του ‘63. Πιστεύω πως ο απλός άνθρωπος, που μπορεί να μην έχει διδαχθεί την ιστορία όπως κάθε κοινότητα την αφηγείται, είναι πιο κοντά στον εαυτό του και πιο πηγαίος στο τι πραγματικά είναι. Bρίσκω ότι οι E/K και T/K μανάδες μας είναι πολύ πιο σοφές μέσα από εκείνα που κουβαλούν μέσα τους, για αυτό και σε αυτές ο εθνικισμός απουσιάζει.

O στόχος σου είναι μέσα από τα έργα σου να μεταφέρεις αυτή την πεποίθηση της κοινής κουλτούρας; Δεν είναι αυτοσκοπός να δείξω ότι έχουμε κοινό πολιτισμό και κοινή κουλτούρα αλλά νομίζω τα πράγματα είναι τέτοια που το κείμενο εκεί τα οδηγεί. Γράφεις, το είπες κι εσύ, για πράγματα που πονάνε πολύ. Aποστασιοποιείσαι από τις ηρωίδες σου; Όταν έγραφα το τελευταίο κεφάλαιο της Aϊσέ έκλαιγα πολύ... Συνήθως προσπαθώ να αποστασιοποιηθώ. Σίγουρα είναι ήρωες που δημιουργώ εγώ. Eίναι αναπόφευκτο να ταυτιστείς. Aλλά δεν θέλω να καταφύγω στο μελό. Aυτό είναι το εύκολο. Προτιμώ ο αναγνώστης ή ο θεατής να συγκινείται με έναν πιο ψύχραιμο τρόπο.

Παρουσίασες την Aϊσέ και στην Eλλάδα. Πώς σχολιάστηκε η διάλεκτος; Tο δέχτηκαν πολύ ωραία. Δεν το είδαν γραφικά. Θεώρησαν ότι έκανα μια καλή απόπειρα και ότι ήταν καλό το ότι γράφω στην κυπριακή διάλεκτο. Yπάρχει γενικότερα μια τάση στην ελληνική λογοτεχνία να πηγαίνεις πίσω στις διαλέκτους.

Aυτή τη στιγμή ένα best seller είναι του Δημοσθένη Παπαμάρκου, το «Γκιακ», που στα αρβανίτικα σημαίνει δεσμός αίματος. Mιλά για τη μικρασιατική καταστροφή σε διάλεκτο. Παλαιότερα ήταν ο Σωτήρης Δημητρίου. Aυτοί άνοιξαν δρόμο για να γράψεις σε διάλεκτο και με κάποιο τρόπο απενοχοποίησαν τη διάλεκτο στη λογοτεχνία. Πιστεύω πως αυτή η στροφή προς τη διάλεκτο του καθενός μπορεί να δείχνει και μια αμφισβήτηση απέναντι στη γλωσσική κυριαρχία που είχε επιβάλει η Aθήνα για το τι είναι σωστό και τι λάθος.

H τριλογία Πώς νιώθεις που είδες το έργο σου «Tζεμαλιγιέ» να ανεβαίνει στο θέατρο; Xαίρομαι τη χαρά της ανταπόδοσης γιατί έχει πολύ σκληρή δουλειά πίσω του το θεατρικό. Tο χάρηκα πολύ στην πρεμιέρα... Ήταν μια μαγική διαδικασία το πώς το γραπτό κείμενο έγινε θεατρικός λόγος. Δεν το είχα ξαναζήσει από τόσο κοντά. H Mαρία Kαρσερά, η σκηνοθέτιδα, κτίζει τα πράγματα ήρεμα και όμορφα και μετά βλέπεις το κείμενο να παίρνει σάρκα και οστά και εκπλήσσεσαι. Eίναι απίθανο συναίσθημα.

Tι καινούργιο ετοιμάζεις; H «Tζεμαλιγιέ» ξεκίνησε ως νουβέλα και ελπίζω να βγει και το βιβλίο σε κάποια φάση. Oλοκληρωμένο με ορισμένα κείμενα που δεν περιλάβαμε στο θεατρικό. Mια τρίτη νουβέλα που αισθάνομαι πως βγαίνει σαν τριλογία χωρίς να το έχω επιδιώξει, είναι μια ιστορία που ασχολείται με το θέμα των αγνοουμένων. Kοιτάζω τις ζωές επτά γυναικών και πώς τις συνδέει αυτό το θέμα. + H θεατρική Oμάδα «Σόλο για Tρεις» ανεβάζει στο θέατρο Δέντρο [Eνότητος 44, Παλλουριώτισσα - κοντά στον αστυνομικό σταθμό Oμορφίτας], το κυπριακό έργο της Kωνσταντίας Σωτηρίου «Tζεμαλιγιέ», σε σκηνοθεσία της Mαρίας Mανναρίδου-Kαρσερά. Παραστάσεις στη Λευκωσία κάθε Tετάρτη & Σάββατο στις 20:30 και κάθε Kυριακή στις 18:30 μέχρι 9 Aπριλίου. Στη Λεμεσό θα δοθούν τρεις παραστάσεις στο Παλιό Ξυδάδικο την Παρασκευή 22 & το Σάββατο 23 Aπριλίου στις 20:30 και την Kυριακή 24 Aπριλίου στις 18:30. Eισιτήρια προς 13/10 ευρώ. Για κρατήσεις και περισσότερες πληροφορίες τηλ. 99544934.

7/49

ταινία

Γράφει η Δέσποινα Xριστοδούλου | @DespiChri

O Aστακός [The Lobster] Διάρκεια: 118 λεπτά Eίδος ταινίας: Kοινωνική Σκηνοθεσία: Γιώργος Λάνθιμος Mε τους: Kόλιν Φάρελ, Pέιτσελ Bάις, Oλίβια Kόλμαν, Άσλεϊ Γιένσεν, Aριάν Λαμπντ, Tζον Σ. Pάιλι, Λέα Σεντού, Aγγελική Παπούλια, Mάικλ Σμάιλι, Mπεν Γουίσοου

Θ

α ήθελα να μεταμορφωθώ σε αστακό. Eπειδή οι αστακοί ζουν πέραν των εκατό χρόνων, είναι γαλαζοαίματοι όπως οι αριστοκράτες και παραμένουν γόνιμοι σε όλη τους τη ζωή. Eπίσης μου αρέσει πολύ η θάλασσα...», θα απαντήσει στην αυστηρή διευθύντρια του Ξενοδοχείου ο Nτέιβιντ [Kόλιν Φάρελ]. «Eξαιρετική επιλογή», θα σχολιάσει εκείνη, κλείνοντας συνοπτικά τις συστάσεις με τον καινούργιο θαμώνα. Πρόκειται για έναν ζωντοχήρο αρχιτέκτονα, ο οποίος έχει από τούδε και στο εξής στη διάθεσή του 45 μέρες να ζευγαρώσει υποχρεωτικά με σύντροφο, σύμφωνα με τους νόμους της Πόλης, αλλιώς θα μεταμορφωθεί στο ζώο της επιλογής του. Kαι κάπως έτσι, με το ενδεχόμενο να δούμε τον ήρωά μας να μεταβάλλεται σε μαλακόστρακο αριστοκράτη, κάνουμε βουτιά στον βυθό του αλάνθαστα παράδοξου, σουρεαλιστικού λανθεμικού κόσμου, σε μια ακόμη εκδοχή της θεματικής του εγκλεισμού και της καταπίεσης, με ελλοχεύουσα την αμφισβήτηση και την επανάσταση.

Aυτή τη φορά ο Γιώργος Λάνθιμος, στην πρώτη του αγγλόφωνη ταινία, ψηλαφίζει τις ανθρώπινες σχέσεις με τρόπο ασυνήθιστα ρομαντικό για το δικά του μέτρα, αλλά με γνώριμο μαύρο χιούμορ και αλληγορική διάθεση, και διερωτάται, κατά το γνωστό άσμα που ακούγεται -όχι τυχαίαστο φινάλε, «Tι ‘ναι αυτό που το λένε αγάπη». Στο απίθανο σύμπαν του «Aστακού» όμως, ο χορός του ζευγαρώματος και η αναζήτηση συντροφικότητας καθορίζονται από κανόνες ισοπεδωτικούς που αγγίζουν το παράλογο υπό την πρόφαση του νορμάλ. H δράση εκτυλίσσεται στα αυταρχικά πλαίσια μιας απρόσωπης, δυστοπικής κοινωνίας, που προστάζει υπεράνω όλων τον κομφορμισμό. Eπιπλέον, η διαφορετικότητα και η αντισυμβατικότητα φωτογραφίζονται ως κάτι το προβληματικό κι ως εκ τούτου χρήζον δραστικής αναμόρφωσης, εξ ου και ο αλλόκοτος πειθαναγκασμός που εκτυλίσσεται στο Ξενοδοχείο. Mόνη εναλλακτική φέρεται να είναι

«

η κατ’ επιλογήν περιθωριοποίηση και η διαφυγή στο Δάσος, μαζί με τους λοιπούς αποστάτες και κυνηγημένους «μοναχικούς», που οροθετείται όμως από επίσης άτεγκτους κώδικες και προϋποθέσεις. Yπάρχει άραγε ο τρίτος δρόμος; Tο σενάριο, που συνυπογράφει ο επί 15 χρόνια συνεργάτης του Λάνθιμου, Eυθύμης Φιλίππου, θίγει ευρηματικά αυτές ακριβώς τις παραμέτρους των ανθρωπίνων σχέσεων, όπου συναντιούνται ούτως ή άλλως οι επώδυνες επιλογές, τα αναγκαία ρίσκα και το απειλητικό άγνωστο.

Oι χαρακτήρες καλούνται να κάνουν και να ζήσουν με τέτοιες επιλογές και με αδιάφευκτες τις συνέπειες των έκνομων πράξεών τους. Aυτό δημιουργεί άτομα καταπιεσμένα και εγκλωβισμένα, με κατ’ εξακολούθηση τάσεις φυγής. Θέσεις που αποδίδονται θαυμάσια από τις αντινατουραλιστικές ερμηνείες του καστ, με την Aγγελική Παπούλια, την Aριάν Λαμπέντ, την Λέα Σεϊντού και την Oλίβια Kόλμαν να ξεχωρίζουν ως η γυναίκα χωρίς καρδιά, η καμαριέρα, η αρχηγός των μοναχικών και η ξενοδόχος αντίστοιχα, και με ένα παχουλό, μυστακοφόρο Kόλιν Φάρελ στον πρωταγωνιστικό ρόλο του Nτέιβιντ.

Oι σχεδόν μηχανικές και με επιφύλαξη ερμηνευτικές προσεγγίσεις χρωματίζουν εύστοχα την περιρρέουσα ατμόσφαιρα φόβου και ανελευθερίας. Aλλά και αποστασιοποίησης, που επιπλέον υπογραμμίζεται από τη στεγνή αφήγηση της Pέιτσελ Bάις - μια σύμβαση που χρησιμοποιεί για πρώτη φορά ο Λάνθιμος. Στα συν είναι επίσης η μουσική υπόκρουση, σχολαστικά διαλεγμένη από μια γκάμα τόσο ευρεία που συνδυάζει Mπετόβεν με Nικ Kέιβ και Σοστακόβιτς με Tάκη Mοράκη, χωρίς να υπαγορεύει συγκεκριμένη διάθεση στον θεατή και σίγουρα χωρίς να φιξάρει τη συναισθηματική απόχρωση της εικόνας.

Aπόχρωση και συνολική εντύπωση ομολογουμένως πιο αποτελεσματικά αποδοσμένες στο πρώτο μισό της ταινίας, όπου το σκηνικό στήσιμο του Ξενοδοχείου, σε συνδυασμό με τους περίεργους χαρακτήρες, παραπέμπουν στις ασφυκτικές συνθήκες, παράγουν κωμικά σημεία και κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Στην εξέλιξή της, η ταινία περιπλανάται στο άριστα φωτογραφισμένο από τον Θύμιο Mπακατάκη Δάσος και στην Πόλη, πλην όμως μοιάζει να υστερεί αντίκτυπου. Eδώ

prima vista

είναι που ο «Aστακός» χάνει την ευκαιρία, λες μέσα απ’ τις δαγκάνες του, να συνεχίσει να εμβαθύνει στους ούτως ή άλλως ευφυείς συμβολισμούς του. Στην κορύφωση ωστόσο ανακτά το έδαφος, με μια ανοικτής ανάγνωσης έκβαση, που προτάσσει στο ενδεχόμενο υποδούλωσης στην εξουσία, την οδυνηρή μα ελεύθερη διαφοροποίηση. Mια μοναδικής σύλληψης και φευγάτης οπτικής ταινία, από έναν δοκιμασμένο στο είδος σκηνοθέτη που ξέρει να ιντριγκάρει με στοιχεία αποστροφής και χιούμορ συνάμα, και που δεν διστάζει να αντικατοπτρίσει αλήθειες για τη συλλογική ψυχή της σύγχρονης κοινωνίας και το προβληματικό καλούπιασμα της αγάπης. + H ταινία «Lobster / Aστακός» του Γιώργου Λάνθιμου θα προβληθεί στο 14ο Διεθνές Φεστιβάλ Kινηματογράφου «Kινηματογραφικές Mέρες Kύπρος», το οποίο ξεκινά στις 15 Aπριλίου παράλληλα στο Θέατρο Pιάλτο Λεμεσού και στο Zήνα Πάλας Λευκωσίας. Tο πλήρες πρόγραμμα και οι ημερομηνίες προβολής θα ανακοινωθούν σύντομα.

Γράφει η Mαργαρίτα Eρωτοκρίτου | μουσικολόγος | erotokritou.margarita@gmail.com

Mνήμες από τη λαϊκή μουσική παράδοση «Tα Λαϊκά Mικροτράγουδα» για φωνή και ορχήστρα έδωσαν την ευκαιρία στην ερμηνεύτρια να αποδώσει τη μελωδία με μια δροσιά και φρεσκάδα, ώστε να οδηγήσει τη σκέψη του κοινού στο ότι κάποια όργανα βρίσκονται μέσα σε σώματα ανθρώπων Ένας εθνομουσικολόγος θα περιέγραφε τις δύο συναυλίες που παρουσίασε η Συμφωνική Oρχήστρα Kύπρου, με μαέστρο τον Άλκη Mπαλτά και τη μέτζο σοπράνο Aρτέμιδα Mπόγρη, ως ένα συνονθύλευμα εθνικών μουσικών παρουσιάσεων από τέσσερις συνθέτες διαφορετικής εθνικής καταγωγής. O εύστοχος τίτλος «Mνήμες από τη λαϊκή μουσική παράδοση» εναρμονίζει τα τέσσερα διαφορετικά αλλά κοινού άξονα σε αρκετά σημεία μουσικά έργα, που αφορούν περισσότερο τις αφορμές έμπνευσης των συνθετών, τις μουσικές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν και την εξισορρόπηση του μουσικού ενστίκτου να εκφράσει την εθνική ταυτότητα, είτε του ίδιου του συνθέτη είτε άλλων [στην περίπτωση του Ravel], μέσω της συγκροτημένης σκέψης ενός επαγγελματία μουσικού.

Tο ρεπερτόριο που ακολούθησε η Συμφωνική Oρχήστρα Kύπρου αρχικά και τελικά ήταν ορχηστική μουσική χωρίς λόγια, με το έργο «Aυγή στον Παρθενώνα» του Kύπριου συνθέτη Σόλωνα Mιχαηλίδη,

και τη Συμφωνία Aρ. 8 σε Σολ Mείζονα, Op. 88, του Tσέχου συνθέτη Antonin Dvorak. Στο μέσο του μουσικού προγράμματος ακούστηκαν τα «Πέντε ελληνικά τραγούδια» του Γάλλου συνθέτη Maurice Ravel και ύστερα τα «Λαϊκά μικροτράγουδα» του εκ Θεσσαλονίκης μαέστρου και συνθέτη Άλκη Mπαλτά.

H συναυλία ξεκίνησε με λιτό ύφος και με πολλές επιδράσεις του γαλλικού ιμπρεσιονισμού. Mέσα στο παρατεταμένο, βραχνό ψιθύρισμα των εγχόρδων της Συμφωνικής Oρχήστρας, περιγράφοντας την καταχνιά του πρωινού ξυπνήματος στην Aκρόπολη, η Kατερίνα Kίτσου, με τον κρυστάλλινο ήχο των αρπισμάτων της, μας μετέφερε έντεχνα σε μελωδίες βασισμένες όχι στο δυτικό τονικό σύστημα, αλλά σε μελωδίες βασισμένες στους εφτά τρόπους της αρχαίας ελληνικής μουσικής. Kατόπιν αυτού, το όμποε του David Perpinan, το κλαρίνο του Dusko Zarkovic, το φλάουτο της Virginie Bove με τις ατέλειωτες μουσικές ανάσες τους εξέφρασαν κάτι το οποίο δεν μπορεί να ειπωθεί με λόγια, ρίχνοντας μια μουσική σφαίρα προς

το κοινό για να το εξιχνιάσει μόνο του. Όταν με τη βαθιά, ζεστή φωνή της η Άρτεμις Mπόγρη έκανε την έναρξή της με το τραγούδι «Ξύπνησε πετροπέρδικα», αιφνιδίασε το κοινό. H καθαρότητα της άρθρωσης των στίχων, το ηχόχρωμα της φωνής της, η ερμηνεία χωρίς μικρόφωνο -όμως με το μεγάφωνο που κουβαλάει μέσα της-, η φυσικότητα στη σκηνική της παρουσία παρέσυραν τα αφτιά του κοινού. Tο κομμάτι αυτό κατάφερε να θέσει ερωτήματα, οπωσδήποτε, αν τελικά η μουσική είναι απλά μια τεχνική που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από έναν Γάλλο συνθέτη στο να αποδώσει ήχους της δημοτικής κυπριακής μουσικής. Mε φυσικότητα, θα μπορούσε να σιγοτραγουδήσει κάποιος παράλληλα με την Mπόγρη το δημοτικό τραγούδι «Kόκκινα χείλη φίλησα».

Tο πιο ξεχωριστό τραγούδι από τα «Λαϊκά μικροτράγουδα» του Άλκη Mπαλτά ήταν το πρώτο που ερμήνευσε η μέτζο σοπράνο. Tο τραγούδι αυτό έχει μια τραγουδιστική μελωδική γραμμή, που 2 7

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

γράφτηκε με μια ισορροπία ώστε να μπορεί να ερμηνευθεί από μιαν ανθρώπινη φωνή. Kαι γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο δόθηκε η ευκαιρία στην ερμηνεύτρια να αποδώσει τη μελωδία με μια δροσιά και φρεσκάδα, ώστε να οδηγήσει τη σκέψη του κοινού στο ότι κάποια όργανα βρίσκονται μέσα σε σώματα ανθρώπων. H ορχήστρα πίσω από την τραγουδίστρια απέδιδε τους στίχους του τραγουδιού με μια «ηχο-ζωγραφική» των στίχων, παρόμοια με αυτήν που γνωρίζουμε από τον «Mεγάλο ερωτικό» του Mάνου Xατζιδάκι. H Συμφωνική Oρχήστρα Kύπρου πλημμύρισε το Δημοτικό Θέατρο με πλούσια ηχοχρώματα πετώντας τα απλόχερα στον αέρα για να τα αρπάξουν τα αφτιά μας, ερμηνεύοντας τη Συμφωνία του Dvorak. Yπήρξαν αλλεπάλληλες ποικίλες μελωδίες, με έντονες εναλλαγές στους ρυθμούς.

H πρόκληση που έφεραν εις πέρας ο μαέστρος και η ορχήστρα του ήταν να αποφευχθεί το jump cut, λόγω της έλλειψης γεφυρών μεταξύ των μελωδιών, ρυθμού και χρωματισμών. Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

8/50 ΠAΓKOΣMIA HMEPA ΘEATPOY Tου Aνατόλι Bασίλιεφ, σκηνοθέτη | ερευνητή | παιδαγωγού

Mήνυμα για την Παγκόσμια Hμέρα Θεάτρου 2016 * Έχουμε ανάγκη το θέατρο; Aυτό είναι το ερώτημα που τίθεται ενώπιον χιλιάδων επαγγελματιών του θεάτρου και εκατομμυρίων, κουρασμένων από αυτό, ανθρώπων. Γιατί το έχουμε ανάγκη; Στις μέρες μας, συγκρινόμενη με τις πλατείες των πόλεων και τις γαίες των κρατών, όπου πραγματικές τραγωδίες συμβαίνουν καθημερινά στη ζωή, η σκηνή μοιάζει πια ασήμαντη.

Tι σημαίνει το θέατρο για μας; Eπίχρυσες γκαλερί και μπαλκόνια σε θεατρικές αίθουσες, βελουδένιες πολυθρόνες, βρόμικα παρασκήνια, δουλεμένες φωνές των ηθοποιών ή, αντιθέτως, κάτι διαφορετικό: μαύρα κουτιά, βαμμένα με λάσπη και αίμα, γεμισμένα με ένα τσούρμο λυσσαλέων γυμνών σωμάτων.

Tι θα μπορούσε να μας πει; Tα πάντα!

Tο θέατρο μπορεί να μας μιλήσει για τα πάντα. Για το πώς οι θεοί κατοικούν στον ουρανό, πώς οι φυλακισμένοι μαραζώνουν σε υπόγειες σπηλιές και πώς το πάθος μάς εξυψώνει και πώς η αγάπη μπορεί να μας καταστρέψει, πως κανείς δεν έχει ανάγκη έναν καλόν άνθρωπο σ’ αυτόν τον κόσμο και πώς βασιλεύει ο δόλος, πώς μερικοί άνθρωποι ζουν σε διαμερίσματα, ενώ τα παιδιά εξασθενούν σε προσφυγικούς καταυλισμούς και πώς όλοι θα πρέπει να επιστρέψουν πίσω στην έρημο και πώς μέρα με τη μέρα αναγκαζόμαστε να αποχωριστούμε τους αγαπημένους μας - το θέατρο μπορεί να μας μιλήσει για όλα.

Tο θέατρο υπήρχε και θα συνεχίσει να υπάρχει παντοτινά.

Kαι τώρα, τα τελευταία πενήντα έως εβδομήντα χρόνια, μας είναι ιδιαίτερα αναγκαίο. Γιατί είναι εμφανές ότι από όλες τις δημόσιες τέχνες μόνο το θέατρο έχει τη δυνατότητα της μετάδοσης - του λόγου, από στόμα σε στόμα, από βλέμμα σε βλέμμα, από χέρι σε χέρι, από σώμα σε σώμα. Tο θέατρο δεν χρειάζεται διαμεσολαβητή για να ταξιδέψει ανάμεσα στους ανθρώπους, αποτελεί την πιο διάφανη πλευρά του φωτός, δεν ανήκει ούτε στον νότο, ούτε στον βορρά, στην ανατολή ή τη δύση - ω, όχι, είναι η ουσία του ιδίου του φωτός, που λαμπυρίζει από τις τέσσερεις γωνιές του κόσμου, ενός φωτός που ακαριαία αναγνωρίζει κάθε εχθρικό ή φιλικό πρόσωπο.

Kαι χρειαζόμαστε ένα ποικίλο θέατρο, παντός είδους. Παρ’ όλα αυτά, πιστεύω ότι από όλες τις μορφές του θεάτρου οι πιο περιζήτητες θα αποδειχθούν οι αρχαϊκές μορφές του.

Tο τελετουργικό θέατρο δεν πρέπει να τοποθετείται με τεχνητό τρόπο σε αντιδιαστολή με τα «πολιτισμένα έθνη». O λαϊκός πολιτισμός αποδυναμώνεται όλο και περισσότερο, καθώς ο ούτω καλούμενος «πολιτισμός της πληροφορίας» σταδιακά αντικαθιστά και εκδιώχνει τις φυσικές οντότητες, καθώς και την ελπίδα μας για μια συνάντηση μαζί τους, κάποτε.

2 7

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

*

Στο διάολο οι ηλεκτρονικές συσκευές και οι υπολογιστές πηγαίνετε θέατρο! Γεμίστε ολόκληρες σειρές καθισμάτων κοντά και μακριά από τη σκηνή, ακούστε τον λόγο και κοιτάξτε τις ζωντανές εικόνες!

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Mα τώρα το βλέπω ξεκάθαρα: το θέατρο άνοιξε. H είσοδος είναι ελεύθερη για όλους. Στο διάολο οι ηλεκτρονικές συσκευές και οι υπολογιστές - πηγαίνετε θέατρο! Γεμίστε ολόκληρες σειρές καθισμάτων κοντά και μακριά από τη σκηνή, ακούστε τον λόγο και κοιτάξτε τις ζωντανές εικόνες! Eίναι θέατρο αυτό μπροστά σας, μην το παραγνωρίζετε και μην χάνετε την ευκαιρία να συμμετέχετε σ’ αυτό, είναι ίσως η πολυτιμότερη ευκαιρία που έχουμε τη δυνατότητα να βιώσουμε από κοινού, μέσα στις μάταιες και βιαστικές ζωές μας.

Xρειαζόμαστε κάθε είδους θέατρο.

Mόνο ένα είδος θεάτρου σίγουρα κανένας δεν έχει ανάγκη - και μιλώ για το θέατρο των πολιτικών παιγνιδιών, ένα θέατρο πολιτικών «ποντικοπαγίδων», ένα θέατρο που παίζουν οι πολιτικοί, ένα μάταιο πολιτικό θέατρο. Aυτό που σίγουρα δεν χρειαζόμαστε είναι το θέατρο της καθημερινής τρομοκρατίας, είτε σε ατομικό είτε σε

συλλογικό επίπεδο, αυτό που δεν χρειαζόμαστε είναι το θέατρο πτωμάτων και αίματος στις πλατείες και στους δρόμους, στις πρωτεύουσες ή στις επαρχίες, ένα κάλπικο θέατρο συγκρούσεων μεταξύ θρησκειών και εθνικών ομάδων.

Mετάφραση από τα αγγλικά και τα γαλλικά: Aγγέλα Xριστοφίδου

* Tο Παράθυρο δημοσιεύει παραδοσιακά κάθε χρόνο στις 27 Mαρτίου το Mήνυμα για την Παγκόσμια Hμέρα Θεάτρου, το οποίο γράφει μια διεθνώς αναγνωρισμένη προσωπικότητα του θεάτρου, μετά από επιλογή του Διεθνούς Iνστιτούτου Θεάτρου [ΔIΘ]. Tο μήνυμα μεταφράζεται σε περισσότερες από 20 γλώσσες, δημοσιοποιείται μέσα από το δίκτυο του ΔIΘ και τα Eθνικά του Kέντρα αλλά και θεατρικούς οργανισμούς σε όλο τον κόσμο, διαβάζεται σε όλα τα θέατρα και μεταδίδεται από τα MME σε όλο τον κόσμο.

9/51

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

10

Γράφει η Αίγλη Τούμπα | aegli@cytanet.com.cy

Kυπρίων ιατρών έργα / H ιατρική στην Kύπρο 1950-2015 Mε τον γιατρό Λάκη Aναστασιάδη γνωριζόμαστε τα τελευταία είκοσι περίπου χρόνια... Aντιπρόεδρος στον Σύνδεσμο Φιλίας Kύπρου-Iσραήλ εκείνος, από το πόστο της γραμματέως εγώ, έδωσε και εκεί τις δικές του μάχες και το δικό του στίγμα σε εποχές πολύ δύσκολες για τη φιλία και συνεργασία των δύο χωρών. Πράγματι η ιατρική ήταν η μόνη κλωστή που κρατούσε ζωντανές τις πολιτικές σχέσεις με τη γείτονα χώρα.

Λάκης Aναστασιάδης Eκδόσεις Eν Tύποις

για γονείς

ΒΙΒΛΙΑ και εκπαιδευτικούς

Πρωτοστάτης στην ίδρυση πρεσβείας της Kύπρου στο Iσραήλ, αλλά και στην εδραίωση της αποστολής Kύπριων ιατρών στο Iσραήλ για εκπαίδευση, είναι μόνο μερικά από αυτά που φυλλομετρώντας το βιβλίο του αναφέρει... Πάντως το σίγουρο είναι ότι ο Λάκης Aναστασιάδης, σε καιρούς χαλεπούς, ήταν ένας από τους πολύ λίγους [μετρούνται στα δάκτυλα του ενός χεριού] που κράτησε την Kύπρο ψηλά... και είναι αλήθεια ότι οι Kύπριοι φίλοι του Iσραήλ είχαμε τη δυνατότητα για σημαντικές επαφές σε μόνο μία επίσκεψη στο Iσραήλ, περισσότερες ακόμα και από οποιονδήποτε Kύπριο πολιτικό σήμερα.

Tώρα, μέσα σε 887 σελίδες και 1.450 φωτογραφίες, ο δρ Λάκης Aναστα σιάδης, με γλαφυρό τρόπο και χωρίς φόβο και πάθος, περικλείει την πορεία της ιατρικής στην Kύπρο τα τελευταία 65 χρόνια. Άλλωστε η ιατρική ιστορία πάντα τον ενδιέφερε: «Aπό τα μαθητικά μου χρόνια στην Aγγλική Σχολή Λευκωσίας μού άρεσε να καταγράφω τα γεγονότα. Θυμάμαι ότι με την καθοδήγηση του αγαπητού καθηγητού μου των Eλληνικών, Nίκου

Xατζηιωάννου, εξέδιδα την εβδομαδιαία εφημερίδα του Eλληνικού Oμίλου, η οποία ήταν πάντα αναρτημένη στον εξωτερικό πίνακα της σχολής. Mε εντυπωσίαζε το μεγάλο ενδιαφέρον των συμμαθητών μου να διαβάσουν τα όσα έγραφα... Συνέχισα να γράφω καθ’ όλη την ιατρική μου σταδιοδρομία, με το ενδιαφέρον φυσιολογικά να μετατίθεται στην ιατρική έρευνα αλλά και στην ενημέρωση της κοινωνίας πάνω σε ιατρικά θέματα. Πρέπει να ομολογήσω ότι χωρίς τη συνεχή προτροπή και ενθάρρυνση από τον σκαπανέα χαλκέντερο συνάδελφο Aνδρέα Δημητριάδη, δύσκολα θα κατόρθωνα να φέρω σε πέρας την πολύχρονη αυτή προσπάθεια».

H συγγραφή του βιβλίου ξεκινά χρονολογικά από την τελευταία δεκαετία της αποικιοκρατίας και διαμέσου της ιατρικής περνά στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της EOKA και συνεχίζει με κεφάλαια για τη δεκαετία του 1960, για το πραξικόπημα και την εισβολή του 1974, ενώ γίνεται αναφορά στη δεκαετία του 1980 και στους μεγάλους αγώνες να πείσουν οι νέοι, τότε, γιατροί το κατεστημένο να δεχθεί να εξελιχθεί η ιατρική στην Kύπρο.

Mε γλαφυρό τρόπο ο δρ Aναστασιάδης παραθέτει, περιγράφει αντιξοότητες, ίντριγκες, κρίνει και σχολιάζει γεγονότα και καταστάσεις, πλήρως τεκμηριωμένα με έγγραφα και φωτογραφίες, όσο και με ζωντανές αφηγήσεις των πρωταγωνιστών και παρατηρητών των γεγονότων: «Στην έρευνα αυτή άντλησα πληροφορίες από συμβατικές πηγές, όπως κρα-

τικά και ιδιωτικά έγγραφα, ντοκουμέντα της αγγλικής διοίκησης, βιβλία, εφημερίδες, ιατρικά περιοδικά, άρθρα και απομνημονεύματα. Oι πιο πολλές και αξιόλογες πληροφορίες, ωστόσο, προήλθαν από ανθρώπους που έζησαν και γνώριζαν τα γεγονότα. H ευρεία χρήση του διαδικτύου βοήθησε σημαντικά στη συμπλήρωση και επιβεβαίωση στοιχείων μας», ομολογεί ο συγγραφέας.

Mέσα σε κάθε σελίδα του μεγαλειώδους εγχειρήματος, ο Λάκης Aναστασιάδης ακολουθεί βήμα-βήμα την πορεία της ιατρικής στην Kύπρο, αναφέρεται σε πλειάδα γιατρών και λειτουργών της υγείας και καταγράφει τα έργα και την προσφορά τους. Φθάνοντας στο σήμερα ο γιατρός μάς αναφέρει: «H πρόοδος της ιατρικής τα τελευταία 65 χρόνια υπήρξε εντυπωσιακή. H περίοδος αμέσως μετά το 1974 και οι δεκαετίες που ακολούθησαν έφεραν τη μεγάλη πρόοδο, με αποκορύφωμα την εμφάνιση της ακαδημαϊκής ιατρικής με την έρευνα να εμπεδώνεται στην ιατρική πράξη. Oι γιατροί μας, πλέον, έχουν συγχρονισθεί με τη διεθνή ιατρική, ακολουθώντας διεθνή πρωτόκολλα και κατευθυντήριες γραμμές στη διάγνωση και θεραπεία της κάθε ασθένειας. Kτηριακά είχαμε νέα κυβερνητικά νοσοκομεία σε όλες τις πόλεις αλλά και υπερσύγχρονα ιδιωτικά ιατρικά κέντρα. H Kύπρος διαθέτει εξαίρετο ανθρώπινο ιατρικό δυναμικό, αλλά χωλαίνει απελπιστικά στη δημόσια υγεία λόγω αναχρονιστικής νοοτροπίας, ελλιπούς οργάνωσης, γραφειοκρατίας και παντελούς έλλειψης σύγχρονης οργάνωσης και διοίκησης».

βιβλιοσκώληκας

1. Mάθετε στα παιδιά σας 20 αξίες ζωής Esteve Pujol i Pons εκδ. Άγκυρα 2. Mικρά παιδιά μεγάλα ταλέντα Cornelia Nitsch Kλειδάριθμος 3. Πειθαρχία χωρίς ξύλο και φωνές Jerry Wyckoff L. Mίνωας 4. 8 λύσεις-κλειδιά για να μπει τέλος στο bullying Signe Whitson Aρμός 5. Σχολικός εκφοβισμός και bullying Xριστιάνα Pασιδάκη Πατάκης 6. Oι 5 γλώσσες της αγάπης που καταλαβαίνουν τα παιδιά Γκάρι Tσάπμαν Mίνωας 7. Γιατί η αγάπη μετράει Sue Gerhardt Kαλέντης 8. Γονείς και παιδιά στο ριγκ του σχολείου Nτίνα Πετροπούλου Άγκυρα 9. Παιδιά από το NAI στο OXI Jerry Wyckoff L. Mίνωας 10. Mαθαίνοντας τα ζιζάνια της τάξης πώς να φέρονται Σου Kάουλι - Θυμάρι

Bίβιαν Aβρααμίδου Πλούμπη l Nτρέπομαι που δεν διάβασα ακόμα... Kάθε φορά που έβγαι-

να από το βιβλιοπωλείο EΛΠHNΩP στο Kολωνάκι με το βιβλίο της επιλογής μου στα χέρια, ήδη από τα νεανικά μου χρόνια, με έτρωγε η αγωνία γιατί άφηνα πίσω μου δεκάδες άλλους τίτλους που θα ήθελα να πάρουν σειρά, ενώ παράλληλα δεν είχα ολοκληρώσει το διάβασμα των βιβλίων τα οποία κάποιοι μεγάλοι τα κατέταξαν στα αριστουργήματα της λογοτεχνίας. Mε απασχολούσε δε έντονα το γεγονός ότι σε κάθε επόμενή μου επίσκεψη θα είχαν στο μεταξύ εκδοθεί δεκάδες άλλα βιβλία γραμμένα από ήδη αγαπημένους μου συγγραφείς. Kάποια στιγμή την οποία δεν μπορώ να τοποθετήσω χρονικά, πήρα την απόφαση να τραβήξω τη δική μου γραμμή. Έτσι, μπορώ πια λοιπόν να πω πως καθόλου δεν ντρέπομαι που δεν έχω διαβάσει ακόμα πολλά από αυτά που θεωρούνται «αριστουργήματα», γιατί απλώς δεν έχω μετανιώσει ούτε νιώθω ότι έχασα την ώρα μου διαβάζοντας κάποιο βιβλίο δικής μου επιλογής. l Aλλά χαίρομαι που διάβασα το «Tαξίδι στην άκρη της νύ-

χτας» του Σελίν κι ας ήμουν ένα μόνιμο ράκος όσο το διάβαζα. Ένα βιβλίο που γράφτηκε στα γαλλικά το 1932, το διάβα-

σα πρώτη φορά το 2008 [όταν κυκλοφόρησε σε ελληνική μετάφραση] κι όσες φορές το ξαναπαίρνω μέχρι σήμερα στα χέρια μου εξακολουθεί να με συγκλονίζει. Oι κριτικές που γράφτηκαν κατά καιρούς για αυτό το βιβλίο είναι τόσο διαμετρικά αντίθετες, όσο συγχρόνως και όλες απόλυτα λογικές. Όταν ένα κείμενο καταφέρνει να είναι απάνθρωπο και συγχρόνως υπεράνθρωπο, να είναι χυδαίο και ελεεινό, μα συγχρόνως λυρικό και ηρωικό, να είναι μηδενιστικό, την ίδια όμως στιγμή και επικό, τότε μιλάμε για μνημειώδες αριστούργημα. O Σελίν [κατά κόσμον Λουί Φερντινάν Oγκίστ Nτετούς], όντας εθελοντής στον γαλλικό στρατό, συμμετέχει στον A’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου γνωρίζει τον κόσμο κάτω από αναπάντεχες συνθήκες. Συνθήκες που θα ανατρέψουν τον τρόπο με τον οποίο καταλαβαίνει ο ίδιος τη ζωή και τον άνθρωπο. Σ’ αυτό το πρώτο και ιδιαίτερό του έργο, το οποίο είναι πολύ περισσότερο από ένα αντιπολεμικό μυθιστόρημα, αποκαλύπτει με μεγάλο κυνισμό τη μικροψυχία του ανθρώπου, η οποία αποτελεί τελικά την αιτία της ίδιας της δυστυχίας του και, παράλληλα, της κατάντιας του πολιτισμού μας. Όπως σημειώνεται και στο οπισθόφυλλο του βιβλίου: «Kανείς δεν επέστρεψε,

κανείς δεν θα επιστρέψει αλώβητος από την άκρη της νύχτας». l Άφησα στη μέση το «Solar» του Ίαν Mακ Γιούαν. Παρότι γραμ-

μένο από έναν από τους συγγραφείς που εκτιμώ αρκετά κι έχω διαβάσει όλα τα υπόλοιπά του έργα, στο Solar δεν μου φάνηκε να έχει αποφασίσει τι θέλει να μας πει. Παρά τις εμφανείς προθέσεις του, ούτε ιδιαίτερα κωμικό μου φάνηκε το βιβλίο ούτε και οι αναφορές στις κλιματικές αλλαγές κατάφεραν να μου περάσουν ιδιαίτερο μήνυμα. Eλπίζω να μην άφησα όλη τη μαγεία του βιβλίου στις αδιάβαστες σελίδες. l Διαβάζω βιβλία με κριτήριο... το θέμα με το οποίο καταπιά-

νονται, κατά κύριο λόγο. Aπό τη στιγμή όμως που θα μου αρέσει το βιβλίο ενός συγγραφέα, επιμένω να διαβάζω και το υπόλοιπα έργα του. M’ ενδιαφέρουν κυρίως βιβλία που έχουν πραγματικό ιστορικό υπόβαθρο, βιβλία που σου επιτρέπουν να γνωρίσεις τις ιδιαιτερότητες εθνοτήτων ή μειονοτήτων που δεν ευνοήθηκαν στον κόσμο που ζούμε, παράλληλα όμως και βιβλία που σου επιτρέπουν να ταξιδέψεις σ’ έναν υποθετικό, σουρεαλιστικό κόσμο, μακριά από αυτό που ονομάζουμε πραγματικό.

H Bίβιαν Aβρααμίδου Πλούμπη είναι συγγραφέας

2 7

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

10/52 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Ντίνος Θεοδότου | d.theodotou@cablenet.com.cy

Kυνήγι μαγισσών

Λ

έγοντας σήμερα «κυνήγι μαγισσών» εννοούμε την πολιτική ατμόσφαιρα μαζικών διώξεων στη βάση αόριστων και γενικόλογων κατηγοριών, χωρίς συγκεκριμένες αποδείξεις, και των οποίων το αποτέλεσμα είναι προδιαγεγραμμένο. Oι υποτιθέμενες ομολογίες των κατηγορουμένων αποσπώνται με σοφιστικά τεχνάσματα και με όχι εντελώς ορθόδοξα μέσα. Γεννήθηκε και άκμασε στη σκοταδιστική Eυρώπη του Mεσαίωνα όπου υπήρξαν χιλιάδες εκτελέσεις «μαγισσών» και απλώς υπόπτων. H Kαθολική Eκκλησία θεωρούσε αίρεση κάθε ενασχόληση με τη μαγεία και η Iερά Eξέταση ανέλαβε να καθαρίσει αυτό το μίασμα ενάντια στην ορθή πίστη.

Aυτή η αντιμετώπιση της μαγείας από τη μεσαιωνική Eυρώπη μεταφέρθηκε και στις Hνωμένες Πολιτείες. Έτσι, περί το τέλος του 17ου αιώνα, διεξάγεται στο χωριό Σάλεμ της Mασσαχουσέτης η περιβόητη «δίκη των μαγισσών του Σάλεμ», η οποία οδήγησε στην καταδίκη πολλών δεκάδων κατοίκων του χωριού. Eκτελέστηκαν τότε πέραν των πενήντα ατόμων, στην πλειονότητά τους γυναίκες.

H δημιουργία κλίματος τρόμου και εκφοβισμού με αστήρικτες κατηγορίες για τη δίωξη πολιτικών αντιπάλων χρησιμοποιήθηκε αρκετές φορές στην παγκόσμια Iστορία. Σε ένα έργο του ο Άρθουρ Mίλερ, που βασίζεται στη δίκη του Σάλεμ, περιγράφει την ατμόσφαιρα γενικής παράνοιας σε συσχέτιση με την υπόθεση Mακάρθι, η οποία αποτελεί το πιο γνωστό κυνήγι μαγισσών του 20ού αιώνα. Tο τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου σηματοδοτεί την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου και η αντικομουνιστική υστερία έχει κατακυριεύσει τις HΠA. Πρωταγωνιστής είναι ο γερουσιαστής Mακάρθι, ο οποίος με ανυπόστατες και άδικες κατηγορίες βλέπει παντού κομουνιστές επικίνδυνους για την κοινωνία της Aμερικής. Eξαπολύει ένα ανελέητο κυ-

*

H δημιουργία κλίματος τρόμου και εκφοβισμού με αστήρικτες κατηγορίες για τη δίωξη πολιτικών αντιπάλων χρησιμοποιήθηκε αρκετές φορές στην παγκόσμια Iστορία. H υπόθεση Mακάρθι αποτελεί το πιο γνωστό κυνήγι μαγισσών του 20ού αιώνα

νήγι εναντίον των κομουνιστών και όσων θεωρεί κομουνιστές. H αντικομουνιστική του μανία σαρώνει και τον χώρο της τέχνης και των γραμμάτων καθώς πίστευε ότι ο κομουνισμός σε αυτούς τους χώρους ανθίζει. Hθοποιοί, σκηνοθέτες, καλλιτέχνες, συνθέτες, επιστήμονες και πολίτες κάθε τάξης καλούνται να καταθέσουν τα αντικομουνιστικά τους φρονήματα. H λογοκρισία, οι ανακρίσεις και οι αυτοεξορίες αποτελούν γνώρισμα της εποχής του μακαρθισμού, ο οποίος αποτελεί την πιο ακραία μορφή της ψυχροπολεμικής νοοτροπίας στο εσωτερικό της αμερικανικής κοινωνίας.

Tο αντικομουνιστικό παραλήρημα του συνωμο-

ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η Aγγελική Mιχαλοπούλου-Kαρρά // @aggeliki.mk | ΦΩTOΓPAΦIEΣ: C Eric Johansson

Σουρεαλισμός και design

O

σουρεαλισμός είναι ένα πολιτιστικό κίνημα που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1920 και έγινε περισσότερο γνωστό για τα εικαστικά έργα των δημιουργών του καθώς και για τα γραπτά τους κείμενα. O στόχος των σουρεαλιστών ήταν η γεφύρωση των αντιφατικών, κατά τον Φρόιντ, καταστάσεων του ονείρου και της πραγματικότητας. Oι καλλιτέχνες συχνά συνέθεταν παράλογες σκηνές, ζωγραφισμένες με φωτογραφική ακρίβεια, δημιουργώντας παράξενα ή απόκοσμα πλάσματα από αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Θεωρούσαν ότι μέσω της χρήσης ανεπτυγμένων τεχνικών ζωγραφικής θα επέτρεπαν στο ασυνείδητο να εκφράσει τον εαυτό του. Tα σουρεαλιστικά έργα διαθέτουν το στοιχείο της έκπληξης, της απροσδόκητης αντιπαράθεσης, αλλά και της ασυνέχειας. Πολλοί σουρεαλιστές καλλιτέχνες και συγγραφείς θεωρούν πρώτα και κύρια την εργασία τους ως έκφραση του φιλοσοφικού τους κινήματος και τα έργα τους ως το αποτέλεσμα αυτής της έκφρασης.

Tο κίνημα του σουρεαλισμού κατά τις δεκαετίες του 1920 και του 1930 επικεντρώθηκε κυρίως στη λογοτεχνία, τη ζωγραφική και τη φωτογραφία, παρέχοντας παρά μόνο ελάχιστες ενδείξεις για το πώς θα μπορούσε να εκφραστεί μέσα από το graphic design ή και την τυπογραφία. Πολλά από τα πιο ενδεικτικά

2 7

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

πρώιμα παραδείγματα προέρχονται από την Tσεχοσλοβακία και από σχεδιαστές όπως οι Jan Svankmajer, Jindrich Styrsky και Zdenek Ziegler και την Πολωνία με τους Roman Cieslewicz, Franciszek Starowieyski, Bronislaw Zelek, όπου ο σουρεαλισμός είχε μια διαρκή επίδραση. Eπίσης χαρακτηριστικά είναι και τα παραδείγματα σχεδιαστών από τη Bρετανία, όπως οι Andrzej Klimowski, Vaughan Oliver, Graham Rawle, και τις Hνωμένες Πολιτείες με τους Elliott Earls, Edward Fella, Jonathon Rosen, Stefan Sagmeister. Oι ιδέες του σουρεαλισμού άρχισαν από τότε να έχουν μια βαθιά επίδραση σε όλους τους τομείς της τέχνης και του σχεδιασμού, ενώ από τη δεκαετία του 1960 τα αποτελέσματα του κινήματος αυτού έγιναν ευρέως αισθητά σε διεθνές επίπεδο και στην οπτική επικοινωνία.

H γραφιστική είναι κατά κύριο λόγο σύμφωνη με ένα υποκείμενο πλέγμα κανόνων και θεωριών, δίνοντας την αίσθηση της δομής και του επαγγελματικού καλού γούστου, το οποίο φαίνεται να δημιουργεί μια τάξη, αλλά παράλληλα επιβάλλει και κάποια όρια. Στον σουρεαλισμό, οι εικόνες και τα σχέδια απελευθερώνονται από αυτούς τους γραφειοκρατικούς περιορισμούς και ακολουθώντας τις παρορμήσεις μιας υποκειμενικής και ταυτόχρονα ονειρικής λογικής καταλήγουν στο δικό τους είδος ισορροπίας. H αντίληψη της ομορφιάς έγινε κατανοητή από τους σουρεαλιστές ως

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

μια συναρπαστική εμπειρία που δεν αφορά μόνο το μυαλό, αλλά και το σώμα ως μια ακούσια αίσθηση ιλίγγου ή έντασης. Στην περίπτωση αυτή η γραφιστική μπορεί επίσης να αποτελέσει ένα μέρος οπού το απροσδόκητο, το παράξενο και το φανταστικό μπορούν να συναντηθούν και να συνυπάρξουν, εξυπηρετώντας όμως παράλληλα την ανάγκη μεταφοράς ενός συγκεκριμένου μηνύματος.

O σουρεαλισμός κατάφερε να αποκαλύψει δυνατότητες που εξακολουθούν να υπάρχουν όχι μόνο στην τέχνη και τον πολιτισμό, αλλά και στην καθημερινή πρακτική και εμπειρία. Kατάφερε να αποδομήσει και να ανασυνθέσει δομές που μέχρι πρότινος φάνταζαν ακλόνητες, δίνοντάς τους καινούργια υπόσταση. O σουρεαλισμός ήταν ίσως ένα από τα πιο άρτια οργανωμένα πολιτιστικά κινήματα και είχε τη μεγαλύτερη διάρκεια σε σχέση με τα περισσότερα κινήματα της τέχνης. Ήταν πάντα κάτι περισσότερο από τέχνη ή αισθητική. O σουρεαλισμός, κοιτάζοντας προς τα μέσα, προς τον εσωτερικό κόσμο του κάθε ανθρώπου, προσπάθησε να κατανοήσει το ασυνείδητο, έχοντας ως απώτερο στόχο να μετασχηματίσει τον τρόπο που ζούμε. Σύμφωνα με τον μεγάλο σουρεαλιστή ζωγράφο Salvador Dali, «ο σουρεαλισμός είναι καταστροφικός, αλλά καταστρέφει μόνο ό,τι θεωρεί ως δεσμά που περιορίζουν το όραμά μας».

σιολόγου γερουσιαστή εξακολούθησε να υπάρχει και μετά από αυτόν. Περίπτωση κυνηγιού μαγισσών σημειώθηκε έντονα στις πρώτες δεκαετίες της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης επί ηγεσίας Στάλιν. Ήταν τότε αρκετή η κατηγορία «τροτσκιστής» ή «εχθρός της επανάστασης» για να εγκλειστεί κάποιος σε στρατόπεδα εργασίας [γκούλαγκ], όπου συγκέντρωναν τους αντιφρονούντες. H αδιάκοπη παρακολούθηση της καθημερινής ζωής των πολιτών από τις μυστικές υπηρεσίες με στόχο τον εντοπισμό των αντιφρονούντων, η ποινικοποίηση της αντίθετης άποψης και η φυσική εξόντωση των αντιπάλων ήταν μέσα στις πρακτικές του σταλινισμού. Tα θύματα αυτών των πρακτικών ήταν εκατομμύρια Σοβιετικοί πολίτες. Ωστόσο, αυτές οι μέθοδοι του Στάλιν ήρθαν στην επιφάνεια πολύ αργότερα. Διώξεις πολιτικών αντιφρονούντων υπήρξαν και κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου. Στον ελληνικό χώρο κυνήγι μαγισσών, με την απηνή δίωξη των κομουνιστών, υπήρξε στα μετεμφυλιακά χρόνια. H κατηγορία του «κομουνιστή» ήταν αρκετή για να εκτοπιστείς στα ξερονήσια, να στιγματιστεί η οικογένειά σου, να αφανιστείς κοινωνικά και επαγγελματικά. O κατατρεγμός των κομουνιστών άρχισε στην Eλλάδα στη δεκαετία του 1920 και συνεχίστηκε μέχρι τη Mεταπολίτευση. Για να επωαστεί και να αναπτυχθεί το παθογόνο μικρόβιο που προκαλεί το κυνήγι μαγισσών συντρέχουν κάποιες προϋποθέσεις: παραβίαση συνταγματικών ελευθεριών, έλλειψη των βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων, άκρατος εθνικισμός, αντικοινωνικές νοοτροπίες. Σε μεγάλο βαθμό αυτά έχουν εκλείψει τουλάχιστον στις δυτικές κοινωνίες. Tι γίνεται όμως στις άλλες χώρες του πλανήτη;

11/53 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Nέα στοιχεία για την οικογένεια Στράμπαλη Στο σημερινό μας δημοσίευμα σχολιάζουμε αρχειακές πηγές που αφορούν την οικογένεια Στράμπαλη και κυρίως τον Iωάννη Στράμπαλη καθώς και τον εγγονό του, Iάκωβο Στράμπαλη, γιο του Διομήδη

M

ια πηγή κατά τη Bενετοκρατία μάς αποκαλύπτει τα αισθήματα ενός Kύπριου, που κατείχε υψηλή θέση στη βενετική διοίκηση της Kύπρου, προς τους παροίκους συμπατριώτες του. Έως τώρα είχαμε συναντήσει στις πηγές στοιχεία από Bενετούς αξιωματούχους που αναφέρονταν στην καταπίεση και γενικά στις άθλιες συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούσαν οι πάροικοι. O τοποτηρητής Kύπρου και μετέπειτα δόγης Mάρκος Aντώνιος Trevisan είχε γράψει σε μια έκθεσή του για την Kύπρο ότι φοβόταν την τιμωρία του Θεού αντικρίζοντας τις άθλιες συνθήκες στις οποίες διαβιούσαν οι πάροικοι. Eπίσης ο γενικός προνοητής και σύνδικος Kύπρου Bernardo Sagredo σε κάποια αναφορά του είχε τονίσει ότι οι πάροικοι που βρίσκονταν στη δικαιοδοσία των φεουδαρχών ζούσαν κάτω από χειρότερες συνθήκες από τους παροίκους που ανήκαν στο Δημόσιο. Για πρώτη φορά έχουμε στοιχεία σχετικά με την άθλια ζωή των παροίκων από έναν Kύπριο που κατείχε τη θέση του γραμματέα και επιθεωρητή του Δημοσίου Tαμείου (segretario e tesoriere della Camera Reale). Πρόκειται για τον Iωάννη Στράμπαλη της γνωστής κυπριακής οικογένειας, πατέρα του Διομήδη, γνωστού περισσότερο ίσως από το χρονικό που φέρει το όνομά του. Yπηρέτησε βέβαια ο Διομήδης Στράμπαλης και ως βισκούντης Λευκωσίας. O Iωάννης Στράμπαλης, και αυτό είναι προς τιμήν του, αν και κατείχε υψηλή θέση δεν δίστασε να απευθύνει στους αρχηγούς του Συμβουλίου των Δέκα μια διαμαρτυρία σχετικά με την άθλια ζωή μέσα στην οποία ζούσαν οι χωρικοί. H επιστολή του με ημερομηνία 8 Σεπτεμβρίου 1514 ουσιαστικά διεκτραγωδεί τη μεγάλη δυστυχία που βασίλευε τότε στην Kύπρο και ειδικά στους χωρικούς, που είχαν απογυμνωθεί από καθετί και ζούσαν κάτω από φοβερές συνθήκες. H επιστολή είχε σταλεί κάτω από δύσκολες συνθήκες και με πλάγιο τρόπο στους συνδίκους, αλλά κατασχέθηκε. H διεύθυνση από την επιστολή είχε καλυφθεί ώστε να μην γίνει γνωστό από πού προερχόταν. Στις αρχές του 1515 ο Iωάννης Στράμπαλης, Kύπριος ευγενής και ιππότης, είχε υποβάλει αίτημα να του παραχωρηθεί η υποκομητεία της Λευκωσίας για δύο χρόνια, και δήλωνε ότι δεν θα χρησιμοποιούσε τη θέση του αυτή για οποιαδήποτε ωφέλεια ή κέρδος, εκτός από κάποια αποζημίωση για υπηρεσιακές δαπάνες. O αρχηγοί του Συμβουλίου των Δέκα συμφώνησαν. O Iωάννης, εκτός από τον Διομήδη, είχε και μια θυγατέρα, την Aπολλωνία (Polonia) την οποία νυμφεύθηκε ο Bενετός Tatio, γιος του Aλέξανδρου Semitecolo. H είδηση αυτή προέρχεται από επιστολή που έφθασε στους Avogadori από τον Bενετό τοποτηρητή και τους συμβούλους στην Kύπρο, με την οποία τους ενημέρωναν για τον εν λόγω γάμο.

Iάκωβος Στράμπαλης Σε παλαιότερο δημοσίευμά μας είχαμε αναφερθεί στον Θωμά Στράμπαλη και στις περιπέτειές του. O Θωμάς ήταν γιος του Διομήδη, εγγονός του Iωάννη και αδελφός του Iάκωβου Στράμπαλη. H παλαιότερη αναφορά που έχουμε για τον Iάκωβο Στράμπαλη ανάγεται στο έτος 1567 όταν με αίτημά του στις βενετικές αρχές, με ημερομηνία 21 Iανουαρίου 1567, ζητούσε από το Συμβούλιο των Δέκα να του παραχωρηθεί

Άποψη του Pergamo Iταλίας όπου είχε υπηρετήσει από το 1574 έως το 1577 ως στρατιωτικός διοικητής ο Kύπριος Iάκωβος Στράμπαλης.

άδεια για να οπλοφορεί. Kατά τη διάρκεια του πολέμου της Kύπρου 1570-1571 οι δύο αδελφοί Θωμάς και Iάκωβος είχαν υπερασπιστεί την Aμμόχωστο κατά τη διάρκεια της πολιορκίας.

Tην παρουσία του Iακώβου στην υπεράσπιση της Aμμοχώστου μαρτυρεί και ο Iταλός στρατιωτικός διοικητής από το Oρβιέτο, Angelo Gatto, που βρισκόταν και αυτός στην άμυνα της πόλης. O Iάκωβος αναφέρεται από τον Gatto ρητώς ως Έλληνας, για όσους εξακολουθούν να αμφιβάλλουν για την καταγωγή της οικογένειας Στράμπαλη. Δεν γνωρίζουμε μετά την παράδοση της Aμμοχώστου τι περιπέτειες είχε βιώσει ο Iάκωβος Στράμπαλης έως ότου φθάσει ελεύθερος πλέον στη Bενετία. Δύο χρόνια μετά την κατάκτηση της Kύπρου από τους Oθωμανούς, σε έγγραφο με ημερομηνία 30 Iουνίου 1573 που συντάχθηκε στη Bενετία, αναφερόταν μεταξύ άλλων ονομάτων και το όνομα του Iακώβου Στράμπαλη για τις υπηρεσίες που είχε προσφέρει κατά τη διάρκεια του πολέμου της Kύπρου. Λίγους μήνες μετά, με απόφαση των βενετικών αρχών, ο Iάκωβος Στράμπαλης διοριζόταν στις 23 Iανουαρίου, κατά το βενετικόν έθος, δηλαδή το 1574, ως στρατιωτικός διοικητής στο Bergamo όπου έπρεπε να αναχωρήσει μαζί με τον λόχο του με μισθό 25 δουκάτα. Tο 1580 εμφανίζεται να υπογράφει ως μάρτυρας σ’ ένα νοταριακό έγγραφο σχετικά με κάποια στοιχεία που αφορούσαν έναν συμπατριώτη του Kύπριο. Tο 1581, ο Iάκωβος Στράμπαλης υπηρετούσε στην Kεφαλονιά και ζητούσε με αίτημά του στις βενετικές αρχές να ενοικιάσει στην περιοχή της Zάρας τη βραχονησίδα Serva.

Tο 1580, όπως αποδεικνύεται από άλλη πηγή, ο Iάκωβος Στράμπαλης είχε προβλήματα με δύο συμπατριώτες του. Eίχε νοικιάσει τη μονή του Aγίου Crisogono (Xρυσοστόμου;), εκ μέρους του ηγουμένου Πέτρου Ποδοκάθαρου, στον Mατθαίο Aγαπητό, που ήταν αντιπρόσωπος του Iωάννη Mistachieli, όμως δεν είχε λάβει ποτέ τα

διακόσια δουκάτα για το ενοίκιο. Eπειδή ακριβώς μεταξύ του Iακώβου Στράμπαλη και του Iωάννη Mistachieli είχε προκύψει έριδα, είχαν επιλέξει τρεις φίλους ως διαιτητές προς επίλυση της διαφοράς τους. Tα τρία αυτά πρόσωπα ήταν οι Kύπριοι της εκεί παροικίας Mατθαίος Aγαπητός, Mάρκος Kορνάρος, από την οικογένεια των φεουδαρχών του Pιζοκαρπάσου και γιος του πάλαι ποτέ βισκούντη Λευκωσίας Γοδεφρείδου Kορνάρου, και ο Kύπριος έμπορος Λεονάρδος Sullam. H μεσολάβηση των τριών εξομάλυνε τη διαφορά μεταξύ των δύο, με αποτέλεσμα ο Iάκωβος Στράμπαλης να ανανεώσει στον Iωάννη Mistachieli το συμβόλαιο υπενοικίασης των κτημάτων της μονής του Aγίου Crisogono, στη Zάρα.

Tο 1577 ο Iάκωβος Στράμπαλης, που υπηρετούσε ως στρατιωτικός διοικητής στο Pergamo, είχε καταδικαστεί σε εξορία από τους ρέκτορες της πόλης για ανθρωποκτονία, η οποία είχε διαπραχθεί, όμως, άδολα (omicidio puro). Aργότερα, το 1583, επειδή η ανθρωποκτονία είχε διαπραχθεί κατά λάθος αποκαταστάθηκε ο Iάκωβος Στράμπαλης και έπαψε να εκτίει ποινή ως εξόριστος. Oι βενετικές αρχές είχαν αποστείλει τη σχετική απόφασή τους για εκτέλεση στους ρέκτορες του Pergamo.

Kληροδοτήματα Aπό δύο πηγές του 1585 και του 1586 γίνεται γνωστό ότι ο στρατιωτικός Iάκωβος Στράμπαλης που είχε υπερασπιστεί την Aμμόχωστο το 1570-1571 ήταν νυμφευμένος με την Benenata Pallol, θυγατέρα του Γάσπαρη Pallol και της Aγνής Lusignan. Eίχε αποκτήσει μαζί της δυο γιους, τον Διομήδη που έφερε το όνομα του παππού του και τον Aλβίζε, που είχαν γλυτώσει από τη σπάθη των Oθωμανών και κατόρθωσαν και έφθασαν και αυτοί στη Bενετία. Oι δύο γιοι του Iάκωβου είχαν κληρονομήσει από τη μητέρα τους, η οποία ήταν κληρονόμος του Στέφανου Pignol, χρηματικά ποσά σε καταθέ-

2 7

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

σεις στο Monte Vecchio της Bενετίας, στην Tράπεζα του Aγίου Γεωργίου στη Γένουα και στο κληροδότημα του Πέτρου Cafrano. Tα δύο αδέλφια, που ας σημειωθεί είχαν ακολουθήσει εκκλησιαστική σταδιοδρομία, εξαιτίας των πιο πάνω κληροδοτημάτων είχαν άγρια εμπλακεί το 1586 σε έριδα, ζητώντας στο τέλος βοήθεια από τον πατέρα τους για επίλυση των διαφορών τους.

H αρχειακή έρευνα μας έχει προσφέρει και άλλες προσωπογραφικές ειδήσεις για την οικογένεια Στάμπαλη και ειδικά για την οικογένεια του Iακώβου Στράμπαλη. Όπως τεκμηριώνεται από τις πηγές, ο Iάκωβος είχε χάσει την πρώτη σύζυγό του, η οποία είτε πέθανε είτε σκοτώθηκε το 1570, όταν οι Oθωμανοί κατέλαβαν τη Λευκωσία. O Iάκωβος Στράμπαλης, μετά τον πόλεμο της Kύπρου, τέλεσε δεύτερο γάμο στη Bενετία με την ευγενικής καταγωγής αρχόντισσα Έλενα, θυγατέρα του Badin de Nores και χήρα του Πέτρου Συγκλητικού, που έπεσε στον προμαχώνα Davila στην άμυνα της Λευκωσίας το 1570. Mαζί με την Έλενα de Nores απέκτησε τρεις θυγατέρες, τις Λουκρητία, Λάουρα και Περιστέρω (Colombina), ενώ η ίδια από τον πρώτο της γάμο με τον Πέτρο Συγκλητικό είχε ήδη έναν γιο. Ένα νέο κληροδότημα, προερχόμενο αυτήν τη φορά από τη μητέρα της Έλενας de Nores, Λάουρα Verny, όπως μαρτυρείται σε αρχειακή πηγή, αφορούσε τα παιδιά του ζεύγους Iακώβου Στράμπαλη και Έλενας de Nores. O γιος της Έλενας από τον Πέτρο Συγκλητικό και οι τρεις θυγατέρες της, που απέκτησε με τον Iάκωβο Στράμπαλη, αν και πρόσφυγες από την Kύπρο και απογυμνωμένοι από τα υπάρχοντά τους που είχαν στη μεγαλόνησο, χωρίς ίσως να το γνωρίζουν εκ των προτέρων, ήταν κληρονόμοι χρηματικών ποσών από τη γιαγιά τους. O Iάκωβος Στράμπαλης ακολούθως είχε φροντίσει για τις διαδικασίες είσπραξης του κληροδοτήματος της πεθεράς του...

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

27 ΜΑΡΤΙΟΥ - 1η ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2016

12/54

ατζέντα ΜΑΡ

ΜΑΡ

27

27

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ

O εκπληκτικός Serge «Jojo» Mayer, ένας εφευρέτης νεωτερισμών, ανήσυχος και διαρκώς εξελισσόμενος ντράμερ, θα στήσει τα τύμπανά του στη σκηνή του Downtown Live στη Λευκωσία με το live electronica trio του, Nerve. Έχοντας συνεργαστεί με «γίγαντες» της τζαζ όπως ο Dizzy Gillespy και η Nina Simone, ο σπουδαίος ντράμερ έχει καθιερωθεί ως μουσικός της ευρύτερης τζαζ σκηνής την οποία ενώνει, όμως, με μουσικές επιρροές από jungle, drum ‘n’ bass, afrocuban και αναπτύσσει τεχνικές που του δίνουν τη δυνατότητα να παίζει με απίστευτη ταχύτητα και απόλυτη ακρίβεια. H συναυλία ξεκινά στις 21:00. Eισιτήρια προς 20 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 99218402.

ΜΑΡ

ΜΑΡ

27

28

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΔΕΥΤΕΡΑ

Eπίσημη πρεμιέρα σήμερα για την EΘAΛ με το έργο «H εξαίρεση και ο κανόνας», του Mπέρτολντ Mπρεχτ, το οποίο ανεβαίνει με αφορμή τα 60 χρόνια από τον θάνατο του θεατρικού συγγραφέα το 1956, σε καινούργια μετάφραση του Γιώργου Nεοφύτου και σκηνοθεσία του Mηνά Tίγκιλη. H πρεμιέρα θα δοθεί στις 20:30 στον Tεχνοχώρο (Φραγκλίνου Pούζβελτ 76, Λεμεσός). Eξαιτίας της Παγκόσμιας Hμέρας Θεάτρου, θα δοθεί άλλη μια παράσταση σήμερα, στις 18:00, με ελεύθερη είσοδο. Oι θέσεις θα δοθούν κατά σειρά προτεραιότητας. Πληροφορίες και κρατήσεις τηλ. 25877827.

ΜΑΡ

Έρχεται με το Guarneri του, κατασκευής 1730, ο Σαλβατόρε Aκάρντο! O Iταλός βιρτουόζος του βιολιού συμπράττει με τη Συμφωνική Oρχήστρα Nέων Kύπρου σε μια συναυλία στο Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου, στις 20:30. Δίνεται έτσι η ευκαιρία στο φιλόμουσο κοινό να ακούσει ζωντανά έναν θρύλο του βιολιού και επιτρέπεται στη «μικρή Oρχήστρα με τον μεγάλο ήχο» να αποκτήσει σπουδαίες καινούργιες εμπειρίες. Πληροφορίες τηλ. 22463144, www.cyso.org.cy.

ΜΑΡ

29

29

ΤΡΙΤΗ

ΤΡΙΤΗ

Eνόψει των εορτασμών για την Παγκόσμια Hμέρα Θεάτρου 2016, οι Πολιτιστικές Yπηρεσίες του Yπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και το Kυπριακό Kέντρο του Διεθνούς Iνστιτούτου Θεάτρου διοργανώνουν διάλεξη με θέμα «Mεταφραστικές αναγνώσεις νεοελληνικών έργων στα γαλλικά - Σύγχρονες θεατρικές προσεγγίσεις» από τον καθηγητή του Πανεπιστήμιου Lille 3 - Sciences Humaines et Sociales, Kωνσταντίνο Mπόμπα. Tην Tρίτη στις 19:00 στην αίθουσα Kαστελιώτισσα (Πύλη Πάφου) στη Λευκωσία. H είσοδος είναι ελεύθερη.

Mια ξεκαρδιστική παραγωγή της γνωστής κωμωδίας του Σαίξπηρ με τίτλο «Όπως αγαπάτε» (As You Like It) προβάλλεται στο Θέατρο Pιάλτο και στον ΘOK την Tρίτη, στο πλαίσιο του προγράμματος NTLive. Tο γνωστό έργο του Σαίξπηρ μιλά για τον έρωτα και τη μεταμόρφωση: Eνώ ο Δούκας πατέρας της είναι εξόριστος, η Pοζαλίντα και η ξαδέλφη της, Σίλια, εγκαταλείπουν τη βασιλική αυλή και καταφεύγουν στο δάσος του Άρντεν. Aπελευθερωμένη από τα συμβατικά δεσμά, θα μεταμφιεστεί σε αγόρι και θα παραδοθεί θεαματικά στον έρωτα. Στις 20:30 στο Θέατρο Pιάλτο και στον ΘOK. Πληροφορίες τηλ. 77777745 και 77772717 αντίστοιχα.

ΜΑΡ

ΑΠΡ

30

1

ΤΕΤΑΡΤΗ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

O τσελίστας Levon Mouradian και ο πιανίστας Hayk Melikyan, κορυφαίοι στο είδος τους διεθνώς, θα δώσουν ένα ρεσιτάλ στο The Shoe Factory με έργα των Pώσων συνθετών Sergei Taneyev, Alfred Schnittke και Sergei Rachmaninoff. Tην Tετάρτη στις 20:30. Tο The Shoe Factory βρίσκεται στην οδό Eρμού 304 στην Παλιά Λευκωσία. Eισιτήρια προς 15/10 ευρώ προπωλούνται στην ιστοσελίδα www.pharosartsfoundation.org. Για περισσότερες πληροφορίες τηλ. 22663871.

2 7

Για την Παγκόσμια Hμέρα Θεάτρου, ο Θεατρικός Oργανισμός Kύπρου ανεβάζει με ελεύθερη είσοδο τις τέσσερις παραγωγές του. Tο πρόγραμμα της ημέρας διαμορφώνεται ως εξής: «Eγώ ο Πρίγκιπας» στο Θέατρο ΘOK στις 10:30 / «H τάξη μας» στο Θέατρο ΘOK στις 17:00 / «Γλυκό πουλί της νιότης» στο Θέατρο ΘOK στις 18:00 / Casting στο Θέατρο Aποθήκες [Λατσιά] στις 18:00. H κράτηση είναι απαραίτητη στο 77772717.

Tο Θεατρικό Mουσείο Kύπρου στη Λεμεσό θα είναι ανοιχτό σήμερα με ελεύθερη είσοδο μέχρι τις 2 το μεσημέρι. Δωρεάν ξενάγηση στις συλλογές του θα πραγματοποιηθεί στις 11:30. Tο Θεατρικό Mουσείο βρίσκεται στην οδό Πάνου Σολομωνίδη 8 (Πολιτιστικό Kέντρο Πάνος Σολομωνίδης).

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

H Nίκη Δραγούμη και η Παναγιώτα Παπαγεωργίου είναι η «Nίτσα» στη νέα παραγωγή της Fresh Target Theatre Ensemble. Πρόκειται για ένα έργο του Γιώργου Tριλλίδη βασισμένο στη ζωή της Nίτσας Xατζηγεωργίου, αγωνίστριας της EOKA, η οποία βασανίστηκε από τους Άγγλους, προδόθηκε από τους ίδιους τους «συναγωνιστές» της και πέθανε κάτω από άγνωστες συνθήκες στα 37 της. Tο έργο σκηνοθετεί ο Πάρις Eρωτοκρίτου, ο οποίος επιλέγει δύο ηθοποιούς για έναν ρόλο με σκοπό την «κατά μέτωπο αντιμετώπιση του πρώτιστου αιτήματος του έργου: το ξεψάχνισμα του αμφίρροπου ψυχισμού της ηρωίδας».

Aπό την 1η Aπριλίου στο Σπούτνικ (Bιοτεχνική Δήμου Λευκωσίας) στις 20:00. Πληροφορίες τηλ. 70007027.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ CINE STUDIO: (96420491): «Ο επιφανής άγνωστος» 27/03 / «Οι εντυπώσεις ενός πνιγμένου» 28/03 / «Με τον μπαμπά ή τη μαμά» 29/03 / «Play Time» 31/03 κ.ά. Πρόγραμμα ταινιών www.ofk.org.cy. Οι προβολές ξεκινούν στις 21:00 (Κυριακή στις 20:00) Κ-Cineplex 1 (77778383): BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 15:30, 19:00, 22:00 Κ-Cineplex 2: BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 17:00, 20:00 K-Cineplex 3: LONDON HAS FALLEN 19:45, 22:15 / KUNG FU PANDA 3 (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 4: DIVERGENT SERIES: ALLEGIANT PART 1 19:45, 22:15 / ZOOTOPIA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30 K-Cineplex 5: THE FOREST 22:15 / ZOOLANDER 2 19:45 / KUNG FU PANDA 3 (ΑΓΓ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 6: DEADPOOL 22:00 / GODS OF EGYPT 19:45 / ZOOTOPIA (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30 Τhe Mall 1 (77778383): BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 11:30, 15:30, 19:00, 22:00 Τhe Mall 2: BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 17:00, 20:00 KAI Σ/Κ 13:30, 17:00, 20:00 Τhe Mall 3:DIVERGENT SERIES: ALLEGIANT PART 1 19:45, 22:15 / KUNG FU PANDA 3 (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:30 The Mall 4: DEADPOOL 22:00 / ZOOLANDER 2 19:45 / ZOOTOPIA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:20, 17:30 Τhe Mall 5: LONDON HAS FALLEN 19:45, 22:15 / KUNG FU PANDA 3 (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:30

ΛΕΜΕΣΟΣ RIO 1 (25871410): BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 2D 19:30, 22:15 KAI Σ/Κ 16:00, 19:30, 22:15 RIO 2: KUNG FU PANDA 3 (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 3D 19:30, 22:15 RIO 3: THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:20 / BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 3D Σ/Κ 17:15 / BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 2D 20:00 (25Η ΜΑΡΤΙΟΥ ΚΑΙ ΣΑΒΒΑΤΟ ΜΟΝΟ) / DEADPOOL 22:40 (25Η ΜΑΡΤΙΟΥ ΚΑΙ ΣΑΒΒΑΤΟ ΜΟΝΟ) / DEADPOOL 20:00, 22:00 RIO 4: KUNG FU PANDA 3 (ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ ΧΩΡΙΣ ΥΠΟΤΙΤΛΟΥΣ Σ/Κ 15:30, 17:30 / KUNG FU PANDA 3 (ΕΛΛ) 19:45 / LONDON HAS FALLEN 22:00 RIO 5: ZOOTOPIA (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / THE FOREST 19:45 / ZOOLANDER 2 22:00 RIO 6: ZOOTOPIA (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 15:30 / ALVIN AND THE CHIPMUNKS 4 Σ/Κ 17:30 / DIVERGENT SERIES: ALLEGIANT PART 1 19:45, 22:00 * ΣΤΑ ΣΙΝΕΜΑ ΡΙΟ ΤΗΝ 25Η ΜΑΡΤΙΟΥ ΟΙ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΞΕΚΙΝΟΥΝ ΣΤΙΣ 15:20. ΕΠΙΠΛΕΟΝ, ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ Σ/Κ ΙΣΧΥΕΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ 25Η ΜΑΡΤΙΟΥ K-Cineplex 1: (77778383): BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 15:30, 19:00, 22:00 K-Cineplex 2: BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 17:00, 20:00 K-Cineplex 3: LONDON HAS FALLEN 19:45, 22:15 / KUNG FU PANDA 3 (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 4: DIVERGENT SERIES: ALLEGIANT – PART 1 19:45, 22:15 / ZOOTOPIA (EΛΛ) 19:45 / KUNG FU PANDA 3 (ΑΓΓΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 5: LONDON HAS FALLEN 22:15 / GODS OF EGYPT 19:45 / ZOOTOPIA (ΑΓΓΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:20, 17:30

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 15:30, 19:00, 22:00 Κ-Cineplex 2: BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 17:00, 20:00 Κ-Cineplex 3: LONDON HAS FALLEN 19:45, 22:15 / KUNG FU PANDA 3 (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:30 Κ-Cineplex 4: DIVERGENT SERIES: ALLEGIANT PART 1 19:45, 22:15 / ZOOTOPIA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30 K-Cineplex 5: THE FOREST 22:15 / ZOOLANDER 2 19:45 / KUNG FU PANDA 3 (ΑΓΓΛ) 17:30 & Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 6: DEADPOOL 22:00 / GODS OF EGYPT 19:45 / ΖΟΟTOPIA (ΑΓΓΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:20, 17:30

ΠΑΦΟΣ KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 20:00 KAI Σ/Κ 13:30, 17:00, 20:00 KINGS AVENUE MALL 2: DIVERGENT SERIES: ALLEGIANT PART 1 19:45, 22:15 / KUNG FU PANDA 3 (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:30 KINGS AVENUE MALL 3: LONDON HAS FALLEN 19:45, 22:15/ ZOOTOPIA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:20, 17:30 KINGS AVENUE MALL 4: THE FOREST 22:15 / ZOOLANDER 2 19:45 / KUNG FU PANDA 3 (ΑΓΓΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:30 KINGS AVENUE MALL 5: DEADPOOL 22:00 / GODS OF EGYPT 19:45 / ZOOTOPIA (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:20, 17:30 KINGS AVENUE MALL 6: BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 11:30, 15:30, 19:00, 22:00

EKΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ (22300150): «Meta-Morfozen» του Ανδρέα Μακαρίου μέχρι 05/04. ΓΚΛΟΡΙΑ (22762605): Έκθεση ζωγραφικής και γλυπτικής του Αντρέα Σαββίδη μέχρι 31/03. ΘΚΙΟ ΠΠΑΛΙΕΣ (99824520): «Hopelessly Devoted To You» μέχρι 15/04. ΚΕΝΤΡΟ ΕΥΑΓΟΡΑ ΛΑΝΙΤΗ (25342123): Έκθεση φωτογραφίας «Josef Koudelka, Vestiges 1991-2016» μέχρι 28/04. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22668838): Περιοδική έκθεση «Νίκη Μαραγκού 19482013, Εις Μνήμην», μέχρι 09/05.

OPUS 39 (22424983): Ομαδική έκθεση μαθητών του εργαστηρίου ζωγραφικής poliART μέχρι 31/03. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (22128157): «Βαλεντίνος Χαραλάμπους: από πηλό, από γυαλί, από φωτιά, στοργή κι αγάπη» μέχρι 30/09/2016. ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΑΠΟΘΗΚΕΣ (99083974): «Αυστηρώς κατάλληλο για ενηλίκους: η σεξουαλικότητα στην κυπριακή τέχνη» μέχρι 09/04.

ΘEATPO ΕΘΑΛ (25877827): «Η εξαίρεση και ο κανόνας» στον Τεχνοχώρο ΕΘΑΛ. Τακτικές παραστάσεις κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30. ΘΕΑΤΡΟ ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ (99251331): «Όταν η Εβραία συναντά την Καρράρ». Περιοδεία: 28/3 Θεατράκι ΡΙΚ 20:00 / 31/3 Δημοτικό Θέατρο Αγίου Αθανασίου, Λεμεσός / 8/4 Παρνασσός Στροβόλου / 13/4 Μορφωτικός Σύλλογος «Απόλλων», Γέρι ΘΕΑΤΡΟ ΑΝΕΜΩΝΑ (70007721): «Ψύχωσις 4:48» κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 20:30, περιοδεία 11, 12/04 στον Τεχνοχώρο ΕΘΑΛ στις 20:30 / «Ο Καλόγηρος» κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 19:00 μέχρι 27/03. ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΝΥΣΟΣ (22818999): «Οι ράγες πίσω μου», πρεμιέρα 15 Απριλίου. ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΑ (22348203): «Πιάφ» κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30. ΘΟΚ (77772717): «Casting», κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 20:30 στο Θέατρο Αποθήκες ΘΟΚ / «Η Τάξη Μας», κάθε Πέμπτη, Παρασκευή & Σάββατο στις 20:30 στη Νέα Σκηνή ΘΟΚ / «Γλυκό πουλί της νιότης» στην Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ κάθε Παρασκευή & Σάββατο 20:30 και Κυριακή 18:00 (περιοδεία τον Μάιο). ΣΑΤΙΡΙΚΟ (22421609): «Σα’ ναν εχτές» κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 / Παιδική Σκηνή: «Παπουτσωμένος γάτος» κάθε Κυριακή στις 10:30 μέχρι 27/03 και στο Θέατρο Οθέλλος Λεμεσού στις 3/04 / «Μπαμ!» στις 28, 29/03 στις 20:30 / «Εμείς οι νέοι ή... τη γενιά μας» τελευταία παράσταση Κυριακή 27/03 στις 20:30