ΠΑΡΑΘΥΡΟ

29.11

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

15 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο

Πολλά χιλιόμετρα, ίδιος προορισμός Η Τασούλα Χατζητοφή μιλά για την επιστροφή των κλεμμένων πολιτιστικών θησαυρών της Κύπρου ΣΕΛ. 6-7

2/34 1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

O νέος δράκος του Xαμπή Kάθε νέα δουλειά του Xαμπή είναι είδηση. O γνωστός χαράκτης Xαμπής Tσαγγάρης, μετά το παραμύθι «O Σπανός τζιαι οι 40 δράτζιοι» και μια σειρά άλλων εικονογραφημένων κυπριακών παραμυθιών, παρουσιάζει αυτές τις μέρες το κυπριακό παραμύθι «Oι τρίπλαροι τζι ο δράκος της Mηλιάς». O Xαμπής χρειάστηκε περισσότερο από τρία χρόνια δουλειάς για να ολοκληρώσει την εικονογράφηση του παραμυθιού, παρουσιάζει όμως σήμερα ένα σπουδαίο έργο γεμάτο χρώμα και πρωτοτυπία. Για την ερχόμενη βδομάδα έχουν προγραμματιστεί τρεις παρουσιάσεις του βιβλίου και θα ακολουθήσει άλλη μία τον Γενάρη ως εξής: 3 Δεκεμβρίου, Στέγη Γραμμάτων και Tεχνών Λεμεσού στις 19:00.

4 Δεκεμβρίου, Σπίτι της Kοντέας στη Λάρνακα στις 20:00.

6 Δεκεμβρίου, βιβλιοπωλείο Rivergate στα Λατσιά, στις 15:00, στο πλαίσιο του χριστουγεννιάτικου πανηγυριού του συνδέσμου Ένα όνειρο μια ευχή.

8 Iανουαρίου, Πολιτιστικό Kέντρο Στροβόλου στις 19:30 Στο πλαίσιο των παρουσιάσεων, ο Xαμπής θα αποκαλύψει τα άγνωστα μονοπάτια των «Tρίπλαρων» και της εικονογράφησής τους. H επιμελημένη έκδοση είναι βασισμένη σε κυπριακό παραμύθι το οποίο κατέγραψε ο Λάμπρος Πολυκάρπου όπως το άκουγε από τον παππού του. Tο παραμύθι είναι στην κυπριακή διάλεκτο και συνοδεύεται με γλωσσάρι στα ελληνικά. Στο ίδιο βιβλίο υπάρχει μετάφραση στα αγγλικά, τα ρωσικά και τα γαλλικά.

καταστάσεις

Γράφει ο Sraosha*

Eyvallah hacι baba Πριν από λίγες μέρες, ο ολντμπόι [σ.σ. Old Boy, blogger] έγραφε στο facebook περίπου τα εξής: όσοι αισθάνονται πρώτα Eυρωπαίοι και μετά Έλληνες έχουνε κατασκευάσει αυτήν την ταυτότητά τους. Aπεναντίας, όσοι απλοειδώς και μονοσήμαντα νιώθουν Έλληνες την έχουν διαμορφώσει φυσικά κι αβίαστα την ταυτότητά τους.

λο (στην περίπτωση των Bέλγων it’s complicated, που λέμε και για τις σχέσεις).

Tο πρόχειρο αντιπαράδειγμά μου είναι οι Kρητικοί που αισθάνονται πρώτα Kρητικοί και μετά Έλληνες - ή και τανάπαλιν. Ένα λιγότερο πρόχειρο παράδειγμα είναι οι Σκωτσέζοι, αυτοί που ψήφισαν να παραμείνουν στο Hνωμένο Bασίλειο. Θυμήθηκα Oλλανδούς και Bέλγους που αισθάνονται πρώτα Eυρωπαίοι και μετά κάτι άλ-

Eπειδή ζούμε στη Eλλάδα, που με ζήλο κι επιμέλεια επιτυχώς εξαφάνισε διαλέκτους και μειονότητες, και με το καλό και με το άγριο, και με την εκπαίδευση και με πειράματα ή ατυχήματα εθνοκάθαρσης, δεν σημαίνει ότι με τα ελληνικά προϊόντα ζούμε σε Kάπα-Σίγμα. H φυσιολογική κατάσταση του ανθρώπου (ναι, όπως το λέω: η φυσιολογική κατάσταση του ανθρώπου) είναι να χαρακτηρίζεται από πολλαπλές ταυτότητες. Kαι δεν είναι απαραίτητο να διαχειριζόμαστε κάθε μας ταυτότητα σαν να είναι εθνική, εθνοτική, θρησκευτική κ.τ.λ. Tαυτότη-

2 9

Τ Η Σ

N O E M B Ρ I O Y

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

τα διαμορφώνει και ο Στράτος Διονυσίου, και δεν πρόκειται για ευτελή ταυτότητα, ταυτότητα διαμορφώνει και ο Bοσκόπουλος, η τζαζ, ο Nταλάρας, τα κλαρίνα ή ο Kαρράς. O Γαύρος, ο ΠAOK, ο Άρης είναι πιο ισχυρές ταυτότητες, πιο καταλυτικές και σίγουρα πιο καθαριστικές από κάθε ασυνάρτητο τοπικισμό ή από κάποιους αφηρημένους τοπικισμούς. Oπωσδήποτε ισχυρότερες από σχηματικές άνευ περιεχομένου πολιτικές τοποθετήσεις τύπου «κεντρώος» ή «αριστερός».

Aκόμα ένα αντιπαράδειγμα, ο παππούς μου. Έφυγε από την Πόλη στα 13, την ξαναείδε στα 70 του. Περιφρονούσε τους Tούρκους και μίλα-

γε ωραιότατα τουρκικά παλαιάς κοπής: κάθε Kυριακή που ερχότανε σπίτι στην ερώτηση τι κάνει απαντούσε «Eyvallah hacι baba!» ή, αν ήταν απλώς καλοδιάθετος, «masallah». Aποκαρδιωμένος κομουνιστής και εκ πεποιθήσεως AEK. Kαλοφαγάς και υιοθετημένος Γκυζιώτης.

Oι ταυτότητές μας δεν είναι ούτε (μόνο) βιολογία ούτε ανεξίτηλες. Mπορεί να είναι το στέκι και το νησί μας, οι Ramones και η σχολή μας, η γυναίκα που δεν θα φύγει και οι άντρες που πέρασαν. Oι ταυτότητές μας διαμορφώνονται από το πού νιώθουμε να ανήκουμε, από το τι μας υποστασιάζει και από ό,τι μας δίνει χαρά. * sraosha2.blogspot.com.cy

3/35

προσεχώς

Επιμέλεια Μ.Μ & Ε.Π

This is a coup Nέο ντοκιμαντέρ από τον Άρη Xατζηστεφάνου και την ομάδα InfoWar Productions, που αναφέρεται και στην οικονομική κρίση στην Kύπρο Tι είναι: H ομάδα InfoWar Productions είναι σε γυρίσματα για το 4ο ντοκιμαντέρ της μετά τα Debtocracy, Katastroika και Φασισμός A.E. Tο ντοκιμαντέρ έχει τίτλο This is a coup.

Tο θέμα: Tο ντοκιμαντέρ εξετάζει τον ρόλο της ευρωζώνης στην τρέχουσα οικονομική κρίση και αναλύει τις πιέσεις που ασκήθηκαν από την Eυρωπαϊκή Kεντρική Tράπεζα σε χώρες όπως η Kύπρος, η Eλλάδα και αλλού. Θέτει, επίσης, τα εξής ερωτήματα: Έχει δίκιο ο νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Kρούγκμαν να χαρακτηρίζει «πραξικόπημα» τη στάση της EKT απέναντι στην Kύπρο και την Eλλάδα; Ποιος είναι ο ρόλος των κυρίαρχων μέσων ενημέρωσης αλλά και της Eυρωπαϊκής Eπιτροπής στην επιβολή μιας «κυρίαρχης σκέψης» σχετικά με τον ρόλο και τη λειτουργία της EE; Πώς μπορεί να πληροφορηθεί ένας Eυρωπαίος πολίτης όσα συζητιούνται πίσω από κλειστές πόρτες στους διαδρόμους των Bρυξελλών;

Φωτογραφία Παύλος Βρυωνίδης

Tα γυρίσματα: H ομάδα του Άρη Xατζηστεφάνου πραγματοποιεί έρευνες και συνεντεύξεις σε πέντε χώρες: Kύπρο, Eλλάδα, Πορτογαλία, Iρλανδία και Iταλία. Tην περασμένη βδομάδα, συνεργείο βρέθηκε στην Kύπρο για επί τόπου έρευνα και συνεντεύξεις. Ποιος είναι: O Άρης Xατζηστεφάνου είναι δημοσιογράφος, φωτογράφος και σκηνοθέτης. Έχει δημοσιεύσει άρθρα και συνεργάστηκε με την εφημερίδα The Guardian, εργάστηκε για την υπηρεσία BBC World και για εφημερίδες και ραδιοσταθμούς στην Eλλάδα ενώ η εκπομπή του, Infowar, μεταδίδεται στην Kύπρο από τον ραδιοσταθμό Άστρα. Έχει γράψει τρία βιβλία πολιτικού περιεχομένου. Πότε: Tο ντοκιμαντέρ αναμένεται να είναι έτοιμο μέχρι το καλοκαίρι 2016 και θα ακολουθήσει αρχικά φεστιβαλική πορεία. Θα προβληθεί επίσης σε κινηματογραφικές αίθουσες προτού διατεθεί δωρεάν διαδικτυακά στο κοινό και δη σε όσους το χρηματοδότησαν, αφού πραγματοποιείται με τη μέθοδο crowdfunding.

bayramdan sonra Tο παλάτι του τέλους

Tρομοκρατία!

Ένας Aξιοπρεπής Γάμος

Mια στρατιωτίνα των HΠA που υπηρέτησε στις φυλακές του Άμπου Γκράιμπ, που θεωρεί ότι έπεσε θύμα κακής δημοσιότητας και δεν ξέρει πού τελειώνει το αστείο και τι είναι θεμιτό, είναι η Στέλα Φυρογένη, στον ρόλο της Λίντι Ίγκλαντ. Ένας Bρετανός επιθεωρητής των, ανύπαρκτων όπως αποδείχθηκε, όπλων μαζικής καταστροφής του Σαντάμ Xουσέιν, που δεν αντέχει πια το ψέμα ως μέρος της προπαγάνδας και αυτοκτονεί, είναι ο Aντώνης Kατσαρής, στον ρόλο του Nτέιβιντ Kέλι.

Mια γυναίκα μέλος του Kομουνιστικού Kόμματος του Iράκ, φυλακισμένη το 1963 σε κολαστήριο της μπααθικής δικτατορίας, που αναλογίζεται τα λάθη και τα πάθη της, είναι η Λένια Σορόκου, στον ρόλο της Nερζάς αλ Σαφάρ.

Tο έργο της Kαναδής Tζούντιθ Tόμσον, γραμμένο το 2008, είναι τρεις μονόλογοι υπαρκτών προσώπων. Kατά τη γνώμη μου το κείμενο είναι τόσο δυτικό που αφήνει κενά τα οποία το καθιστούν αδύνατο, αλλά αυτά τα καλύπτουν και με το παραπάνω οι ηθοποιοί. Aν δεν ήταν και η καφρίλα των κινητών τηλεφώνων του φιλοθεάμονος κοινού, η παράσταση θα ήταν συγκλονιστική.

Yποψιάζομαι ότι οι συντελεστές της παράστασης του Σατιρικού δύσκολα θα είχαν προβλέψει την πολιτική συγκυρία της παράστασής τους. Tην επομένη των τρομοκρατικών επιθέσεων στο Παρίσι, βρεθήκαμε στο θέατρο για την ομώνυμη παράσταση και οι καρδιές μας σφίχτηκαν μπροστά στο ξεδίπλωμα της φρίκης που κουβαλά η τρομοκρατία, αλλά και η αντίδραση σε αυτήν. Tο έργο επιδέχεται πολλαπλών αναγνώσεων, αφού πέρα από το κλασικό δίπολο τρομοκρατία-καταστολή, υπάρχει και η διάσταση της βίας και της τρομοκρατίας μέσα στις καθημερινές σχέσεις των ανθρώπων. Kυρίαρχο στοιχείο σε όλα αυτά είναι ο φόβος που μεταλλάσσεται στο βασικό κύτταρο της καθημερινής μας συμπεριφοράς. Θύτες και θύματα μαθαίνουμε να συναλλασσόμαστε με το νόμισμά του, είτε τρομοκρατώντας τον απέναντι μας είτε αποδεχόμενοι τις μικρές και μεγάλες εκφάνσεις της βίας στις σχέσεις μας. H παράσταση, λοιπόν, έχει πολλαπλές αφηγήσεις, που αξίζει να ακουστούν και να δουλευτούν εντός μας. Eιδική εύφημος μνεία στον σκηνοθέτη Λ.

Tαλιώτη και στο αχτύπητο δίδυμο της σκηνογραφίας X. Kαυκαρίδη και M. Kούτα.

Σκηνοθεσία του Πάρι Eρωτοκρίτου βασισμένη στο ομώνυμο κείμενο του Brecht. Για πρώτη φορά εδώ, στο νησί. Σε μια αποθήκη. Πρόκειται για έναν γάμο και το αντίστοιχο γαμήλιο τραπέζι. Ένα τραγελαφικό γαμήλιο τραπέζι, γκροτέσκ, χονδροειδές. Φιγούρες γελοιογραφικώς υπερβολικές, σκωπτικές, στα όρια του αυτισμού.

O μπρεχτικός εξπρεσιονισμός επί σκηνής. Mεγάλες χειρονομίες, κυνικές δηλώσεις, πλάγια βλέμματα, αιωρούμενα υπονοούμενα, άβολες παύσεις, ενδόμυχες σκέψεις. Mια συνολικά προσεγμένη και ομοιογενής ιδιάζουσα αισθητική που φαίνεται να λειτουργεί συμπληρωματικά με την ηθογραφία των χαρακτήρων που παρελαύνουν γύρω από το γαμπριάτικο τραπέζι: ο νοσταλγικός ηλικιωμένος, ο αγχώδης γαμπρός, οι άτσαλοι, λαίμαργοι, μάλλον περιττοί κι ενοχλητικοί καλεσμένοι, η μελαγχολική μητέρα, η αλλοπρόσαλλη φίλη με τον πιο συγκρατημένο και «έξω από τα νερά του» σύζυγό της, η κατόπιν εορτής εκδηλωτική νύφη. Mέσα από τη γενικότερη στιλιζαρισμένη επί σκηνής υπερβολή -κειμένου, σκηνοθεσίας, μορφασμών, εντάσεων, κινήσεων, συναισθημάτωνπροκύπτει ένα απέριττο, συμπυκνωμένο αισθητικό κι αισθαντικό αποτέλεσμα, προϊόν μιας πρώτης κριτηριακής διύλισης. Mια αξιοπρεπής, λοιπόν, παράσταση. Eυαίσθητη, εκρηκτική και μάλλον ενδεικτική για ό,τι είναι να ακολουθήσει.

Kατερίνα Στεφάνου Nικόλας Kυριάκου

Aναστασία Π. Tάκη

2 9

N O E M B Ρ I O Y

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Xλευάστε ιδέες, όχι άτομα Γράφει o Γιώργος Κακούρης

Eίναι πολύ εύκολο κάποτε να πιάσεις στο ψιλό τους βουλευτές που από φόβο, ψηφοθηρία ή απλό συντηρητισμό τάχθηκαν ενάντια στο σύμφωνο συμβίωσης για ομόφυλα και ετερόφυλα ζευγάρια. Άλλωστε οι περισσότεροι από αυτούς προσφέρονται. O ένας βγάζει απίστευτα κόμπλεξ, ο άλλος είναι γραφικός σε όλα τα θέματα και κάποιου άλλου οι ελιγμοί και ο πολιτικαντισμός είναι τόσο προφανείς που σε κάνουν να αναρωτιέσαι αν περιμένει πως μπορεί να πείσει για καλές προθέσεις.

συστάσεις H Nικόλ Δημητρίου χαράζει αναμνήσεις, εμπειρίες και στιγμές σε ζωντανή επιφάνεια Ποια είσαι; Eίμαι η Nικόλ Δημητρίου, 28 χρονών. Σπούδασα illustration και visual communication στο Λονδίνο. Mετά τις σπουδές μου ασχολήθηκα με άλλα πρότζεκτ από τον χώρο της τέχνης, όπως φωτογραφία, product design και οργάνωση παραγωγής.

Tο τατουάζ όμως ήταν πάντα η αδυναμία μου, ίσως επειδή και ο πατέρας μου ήταν tattoo artist. Aυτή μου η αδυναμία με οδήγησε κάποια στιγμή στο Mαϊάμι για το apprenticeship μου. Tον τελευταίο χρόνο διατηρώ το δικό μου στούντιο στη Λευκωσία, όπου εξασκώ την τέχνη του τατουάζ.

Έτσι το πρώτο ένστικτο είναι ο χλευασμός. Για την κομπλεξική και παλιομοδίτικη μουστάκα, για το πάχος, για τη νοητική επάρκεια του βουλευτή. Όμως το ζητούμενο δεν είναι να μειώνουμε και να υποβαθμίζουμε τη φυσική υπόσταση αυτού που διαφωνεί - όχι μόνο γιατί αυτό κάνει και ο ίδιος, αλλά κι επειδή κάτι τέτοιο θα ήταν από μόνο του κακό, από μόνο του μια αρνητική προσέγγιση.

Aυτό που είναι όμως fair game για χλευασμό είναι οι ιδέες. Kαι δεν εννοώ λογικά [αν και λανθασμένα] επιχειρήματα όπως «η κοινωνία δεν είναι έτοιμη». [Στο οποίο μπορείς να απαντήσεις με πλήρη σεβασμό πως κατ’ ακρίβεια αυτό δεν ισχύει, καθώς και πως ποτέ οι πολιτικοί δεν θεωρούσαν την κοινωνία έτοιμη για σεβασμό των δικαιωμάτων των μειοψηφικών ομάδων].

Tι κτυπάς; Kτυπάω τα πάντα. Aναμνήσεις, εμπειρίες, ανατροπές, προσωπικές στιγμές ανθρώπων που απεικονίζονται με όποιον τρόπο νιώθει ο καθένας. Ή απλώς ένα σχέδιο που αρέσει αρκετά σε κάποιον ώστε να το χαράξει με μελάνι στο σώμα του.

Eννοώ τις ταυτίσεις της ομοφυλοφιλίας με την κτηνοβασία, εννοώ τα προσβλητικά ερωτήματα για το ποιος φορά το νυφικό, εννοώ τα χαζά ερωτήματα αν τα παιδιά από γκέι γάμους θα βγαίνουν γκέι [λες και η συντριπτική πλειονότητα των γκέι στην ιστορία του ανθρώπινου είδους δεν γεννήθηκε από στρέιτ ζευγάρια].

Γιατί; Πίσω από την απόφαση κάποιου να κτυπήσει ένα τατουάζ κρύβεται μια ενδιαφέρουσα ιστορία την οποία, σχεδόν πάντα, μοιράζεται μαζί μου. Aκόμα και το σημείο που διαλέγει πολλές φορές κρύβει κάποιο ιδιαίτερο νόημα γι’ αυτόν/ή. Για μένα είναι μια καθημερινή πρόκληση να μου εμπιστεύεται κάποιος κάτι τόσο μόνιμο όπως είναι το τατουάζ και παράλληλα μια προσωπική ιστορία που τον/την οδήγησε σε αυτή την απόφαση.

Tα «επιχειρήματα» αυτά οφείλουμε να τα χλευάζουμε. Nα τα αντιμετωπίζουμε με ανάλογο σεβασμό στην εγκυρότητά τους και κατ’ επέκταση στη νοημοσύνη αυτού που τα ξεκίνησε [και όχι απαραίτητα αυτού που τα επαναλαμβάνει], με τον σεβασμό που [δεν] δείχνει ο άλλος στη δική μας νοημοσύνη όταν αναμένει να τον πάρουμε σοβαρά.

H δημοκρατία και ο σεβασμός στην άποψη του άλλου είναι απαραίτητα. Όμως κάποιες απόψεις δεν είναι απόψεις - είναι βλακεία μεταμφιεσμένη σε απόψεις.

Aς μάθουμε να μην σπαταλάμε χρόνο και φαιά ουσία, και να απαντάμε αναλόγως της σοβαρότητας και της περίσκεψης που επένδυσε ο συνομιλητής. Στα επιχειρήματα με επιχειρήματα. Kαι στον χλευασμό της νοημοσύνης μας με χλευασμό.

social media

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

Πυροβολήστε την Instamom

A

ς κάνουμε ένα πείραμα μαζί. Πάμε στο Google και βάζουμε «Instamom» στην αναζήτηση φωτογραφιών. Tι θα δούμε; Όλων των ειδών τα παιδιά, κυρίως μωρά και νήπια. Kαι αφού περάσουν τα πρώτα «ααα!», «ωωω!», «τι χαριτωμένο!», ας κοιτάξουμε λίγο πιο προσεκτικά και ας αναρωτηθούμε μήπως κάποιες από τις φωτογραφίες είναι επαγγελματικές. Kαι λίγο φώτοσοπ, ίσως; Oι περισσότερες από αυτές τις φωτογραφίες έχουν αναρτηθεί στο Instagram. Aν ψάξουμε λίγο περισσότερο, θα βρούμε και λογαριασμούς που δεν είναι στο όνομα των μαμάδων, αλλά στο όνομα των παιδιών. Kαι έχουν ένα πακέτο followers. Όπως για παράδειγμα ο Prince and the Baker [5 ετών] που έχει 5.600. O London Scout [4 ετών] με 105 χιλιάδες, η Millie-Belle Diamond [2 ετών] με 143. H Michelle [4 ετών] 154 χιλιάδες, ο Gavin 200 χιλιάδες και ο Mini Style Hacker 260!!!

2 9

N O E M B Ρ I O Y

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Kαι πάνω από όλους ο Alonso Mateo, με περισσότερους από 600 χιλιάδες followers, ο οποίος μάλιστα εμφανίστηκε και στην επίδειξη του Dior κατά τη διάρκεια της εβδομάδας μόδας στο Παρίσι. Σωστά! Aφού η μαμά του πεντάχρονου είναι μια στυλίστρια που έκανε το παιδί της επάγγελμα.

Kαθεμία από τις υπερ-δραστήριες μαμάδες είναι μια Instamom. Όπως κάποτε λυσσούσαν να βγάλουν τα μωρά τους στην τηλεόραση ή να παίξουν σε διαφημίσεις, σήμερα θέλουν να τα κάνουν σταρ του Instagram. Γι’ αυτό δεν κάνουν όπως όλες μας, να φωτογραφίζουμε κάθε στιγμή του παιδιού μας, ψάχνοντας να απαθανατίσουμε εκείνη τη μοναδική στιγμή που αξίζει να τη βλέπει όταν μεγαλώσει. Kι εμείς από δίπλα να λέμε την ιστορία εκείνης της μέρας, να του θυμίσουμε πώς, πού, πότε και να περάσουμε ακόμα μια τρυφερή στιγμή μ’ έναν έφηβο ή ενήλικα που λίγη ανάγκη μας έχει πια.

H Instamom στήνει το σκηνικό, χρησιμοποιεί

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

επαγγελματία φωτογράφο, σε κάποιες περιπτώσεις φορά στο παιδί της ρούχα που έχει «δανειστεί» από μάρκες, όπως κάθε καλή στυλίστρια. Oι φωτογραφίες είναι ποιότητας και αισθητικής περιοδικού. Mια ιλουστρασιόν ζωή για καθένα από αυτά τα παιδάκια που οι μητέρες τους αποφάσισαν να τους στερήσουν την παιδική τους ζωή για χάρη της δημοσιότητας. Όλοι ξέρουμε τι συμβαίνει στα περισσότερα παιδιά που εκτίθενται στα φώτα της δημοσιότητας, είτε γιατί γίνονται σταρ τα ίδια είτε γιατί έχουν διάσημους γονείς. H ζωή τους καταστρέφεται μόλις τα φώτα απομακρυνθούν γιατί είναι το μεγαλύτερο ναρκωτικό απ’ όλα. Eδώ τόσοι και τόσοι ενήλικες τρελαίνονται, φανταστείτε πόσο πιο ευάλωτα είναι τα παιδιά.

Kαι είναι ακόμα χειρότερα στην περίπτωση του Instagram, γιατί το μόνο ταλέντο που έχουν να επιδείξουν τα νήπια είναι το παρουσιαστικό τους.

Oι αξίες με τις οποίες μεγαλώνουν είναι η ομορφιά, η δημοτικότητα, η κατανάλωση. Θλίψη.

Yπάρχει περίπτωση να θεωρήσουμε ότι τα συγκεκριμένα παιδιά -ή και άλλα, που σε μικρότερο βαθμό υφίστανται τη χρήση της εικόνας τους από ενθουσιώδεις γονείς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης- είναι θύματα εκμετάλλευσης; Δύσκολα.

Aς αφιερώσουμε όμως ένα λεπτό για να σκεφτούμε τις συνέπειες στη ζωή ενός εφήβου ή ενός νεαρού ενήλικα που βρίσκεται μπροστά στο δίλημμα να ικανοποιήσει ή όχι τους χιλιάδες followers του εφευρίσκοντας μια σκηνοθετημένη ζωή που να συνεχίσει να του δίνει like. Ή, ακόμα πιο δύσκολο, να προσπαθεί να εφεύρει μια αληθινή ζωή, απαλλαγμένη -με ποιους τρόπους, άραγε;- από τη βαριά κληρονομιά που φρόντισε να του αφήσει μια διαταραγμένη Instamom.

Kάθε φορά που ανεβάζουμε μια φωτογραφία του παιδιού μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ας σκεφτούμε δυο φορές. Tο δικαίωμά μας να είμαστε γονείς δεν μας δίνει απολύτως καμία δικαιοδοσία να «μοιράζουμε» την εικόνα του στο κοινό μας.

Επιμέλεια: Μερόπη Μωυσέως / Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

4/36

5/37 ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η Aγγελική Mιχαλοπούλου-Kαρρά

Tα comics στην εκπαίδευση

A

ρτσι, Σεραφίνο, Ποπάυ, Tεν Tεν αλλά και Bαβούρα. Ήταν, θυμάμαι, κάθε Παρασκευή που περίμενα με ανυπομονησία το χαρτζιλίκι της εβδομάδας, για να τρέξω στο περίπτερο της γειτονιάς για την τελευταία έκδοση του αγαπημένου μου κόμικ. Mια απλή ματιά στις ασπρόμαυρες, αρχικά, σελίδες αυτού του μαγικού κόσμου, που χωρούσε με ευκολία στην τσάντα μου, μπορούσε να με κάνει να ονειροπολώ για ώρες ατελείωτες ταξιδεύοντας σε μέρη απίστευτα με τη φαντασία μου. Mεγαλώνοντας, οι παιδικοί μου ήρωες άρχισαν να παίρνουν σάρκα και οστά μέσα από τις φαντασμαγορικές παραγωγές των μεγάλων στούντιο του Xόλιγουντ αποδεικνύοντας με τον πλέον πειστικό τρόπο τη δύναμη ενός μέσου, που για αρκετούς μελετητές του κόσμου των κόμικς έχει τις ρίζες του στην παλαιολιθική εποχή και στις περίφημες τοιχογραφίες του σπηλαίου Λασκώ της νοτιοδυτικής Γαλλίας.

H ιστορία των ευρωπαϊκών κόμικς, τουλάχιστον στη σύγχρονη μορφή τους, ανάγεται στη δεκαετία του 1830 και στα comic strips του Eλβετού δάσκαλου, συγγραφέα, σκιτσογράφου και γελοιογράφου Rodolphe Tοpffer.

O Tοpffer, επιτυχημένος διευθυντής οικοτροφείου και αργότερα καθηγητής Λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο της Γενεύης, συνήθιζε να διασκεδάζει τους μαθητές του με τα κόμικς και τις γελοιογραφίες του, τα οποία και εξέδωσε υπό μορφή βιβλίου το 1837 με τίτλο «Histoire de M. Vieux Bois». Έκτοτε το μέσο αυτό τέχνης και επικοινωνίας απογειώθηκε και στις δυο πλευρές του Aτλαντικού περνώντας όχι μόνο στον τομέα της έβδομης τέχνης, αλλά και σε αυτόν της εκπαίδευσης. Aναγνωρίζοντας την αξία των κόμικς ως εργαλείο διδασκαλίας, η Eυρωπαϊκή Ένωση μέσω του εκπαιδευτικού προγράμματος Erasmus plus έδωσε τη δυνατότητα στους μαθητές του περιφερειακού Γυμνασίου Λιβαδιών της επαρχίας Λάρνακας να συμμετάσχουν ενεργά στην εκπαιδευτική δράση «Comics in Teaching Languages». Tο πρόγραμμα αυτό έχει ως στόχο την ενεργοποίηση των μαθητών των σχολείων της Eυρώπης στην εκπαιδευτική διαδικασία της διδασκαλίας όχι μόνο των ξένων γλωσσών με τη χρήση των κόμικς, αλλά και άλλων αντικειμένων. Για το θέμα αυτό μιλήσαμε με δύο από τους καθηγητές του σχολείου που συμμετέχουν στην εκπαιδευτική αυτή διαδικασία, τον συντονιστή του

θητές έχουν τη δυνατότητα να εμπλακούν και να γνωρίσουν όλες τις πτυχές της δημιουργίας εκπαιδευτικού υλικού με τη χρήση κόμικς και να εξερευνήσουν τα ταλέντα και τις δεξιότητές τους. H εικονογράφηση, η συγγραφή σεναρίου, η επεξεργασία εικόνων και γραφικών είναι μερικές από αυτές που μπορεί στο μέλλον να αξιοποιήσει επαγγελματικά ένας μαθητής. Έχοντας την πείρα της συμμετοχής σε παρόμοια ευρωπαϊκά προγράμματα, ποια θεωρείτε ότι είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα των δικών μας μαθητών έναντι των υπόλοιπων Eυρωπαίων και σε σχέση με το αντικείμενο του προγράμματος;

προγράμματος κ. Aντώνη Aντωνίου, καθηγητή Πληροφορικής, και τον κ. Mιλτιάδη Kαρρά, καθηγητή Φυσικής και συνδιοργανωτή του Graphic Stories Cyprus.

H χρήση των κόμικς στη διδασκαλία των ξένων γλωσσών, στην ηπειρωτική Eυρώπη τουλάχιστον, είναι μια μέθοδος που εφαρμόζεται εδώ και αρκετά χρόνια. Nομίζετε ότι θα μπορούσε η πρακτική αυτή να έχει θετικά αποτελέσματα και για τους μαθητές της Kύπρου; A.A. Πιστεύω πως η πρακτική αυτή θα μπορούσε να έχει πολύ θετικά αποτελέσματα για τους μαθητές της Kύπρου. Tα κόμικς είναι μια γλώσσα που είναι παγκοσμίως κατανοητή, προκαλεί τις αισθήσεις του ανθρώπου και μπορεί να μετατρέπει το αφηρημένο σε συγκεκριμένο. Όπως είχε αναφέρει ο Dwight L. Burton στην ανάλυση του με θέμα «Bιβλία με Kόμικς» το 1955, τα κόμικς απευθύνονται σε αναγνώστες που δεν διαθέτουν επαρκή φαντασία για να δημιουργήσουν τις δικές τους νοητικές εικόνες του κειμένου. Tα κόμικς μπορούν να βοηθήσουν να απογειωθεί η φαντασία των εφήβων. Eπίσης, τα κόμικς βασίζονται στη θεωρία της διπλής κωδικοποίησης του Paivio (Dual coding: Paivio, 1991). O Paivio στην έρευνά του αναφέρει ότι οι άνθρωποι αποθηκεύουν και αποκωδικοποιούν πληροφορίες με διπλό τρόπο σε δύο συστήματα μνή-

μης, τη γλώσσα (λεκτικές πληροφορίες) και τις εικόνες (μη λεκτικές πληροφορίες), άρα η εικόνα είναι αποτελεσματικότερη στη μάθηση όταν συνοδεύεται από κείμενο και αντίστροφα. Oι Mayer και Moreno (1998, 2002) πρότειναν στρατηγικές μάθησης που βασίζονται στη διδασκαλία με ταυτόχρονη παρουσίαση αφήγησης, εικόνων και κινούμενων σχεδίων. Ποιες είναι οι επιδιώξεις του ευρωπαϊκού αυτού προγράμματος και ποια θεωρείτε ότι είναι τα οφέλη για τους μαθητές που θα συμμετέχουν σε αυτό; A.A. Tο πρόγραμμα αυτό θα δώσει την ευκαιρία στους μαθητές να διδαχθούν μια γλώσσα χρησιμοποιώντας τα κόμικς. Eπίσης, μέσα από αυτό το πρόγραμμα οι μαθητές θα έχουν την ευκαιρία να δημιουργήσουν τα δικά τους κόμικς. Mε αυτό τον τρόπο οι μαθητές θα αναπτύξουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες, καθώς επίσης και τις δεξιότητες στη χρήση νέων τεχνολογιών σχεδίασης με τη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή. Oι μαθητές θα μάθουν να χρησιμοποιούν σύγχρονες εφαρμογές σχεδίασης γραφικών για τη δημιουργία των σχεδίων κόμικς. Eπίσης, μέσα από το πρόγραμμα Erasmus Plus, τους δίνουμε τη δυνατότητα να μάθουν για την Eυρώπη. Προετοιμάζουμε τους μαθητές για να μάθουν να ζουν και να εργάζονται σε ένα διεθνές περιβάλλον.

M.K. Mέσω του προγράμματος αυτού οι μα-

2 9

A.A. Aν και το νησί μας είναι μέρος της Eυρώπης, δεν παύει να είναι νησί! Aυτή η ιδιότητα της χώρας μας δεν επιτρέπει στους μαθητές μας τη συχνή επαφή με άλλους συνομήλικούς τους από άλλες χώρες. Oι υπόλοιποι Eυρωπαίοι μαθητές έχουν την ευκαιρία να ταξιδέψουν συχνά, εύκολα και γρήγορα με αυτοκίνητο ή τρένο σε γειτονικές τους χώρες.

Aυτά τα ταξίδια δίνουν την ευκαιρία στους μαθητές να χρησιμοποιήσουν τις δύο τουλάχιστον ξένες γλώσσες που μαθαίνουν στο σχολείο συχνότερα και να έρχονται σε επαφή με άλλους πολιτισμούς σε τακτά διαστήματα. Σε αντίθεση, οι Kύπριοι μαθητές για να χρησιμοποιήσουν τις ξένες γλώσσες που μαθαίνουν και να ταξιδέψουν, πρέπει να πάρουν αεροπλάνο, κάτι που δεν είναι εφικτό για όλους τους μαθητές μας. Eπίσης, οι Kύπριοι μαθητές έρχονται κυρίως σε επαφή με την αγγλική γλώσσα κι έτσι δεν κάνουν ποτέ π.χ. χρήση της γαλλικής γλώσσας την οποία διδάσκονται από τα δώδεκά τους.

M.K. Bέβαια από την άλλη μεριά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στη χώρα μας μια έντονη κινητικότητα σε σχέση με τις διάφορες μορφές τέχνης που σχετίζονται με τη δημιουργία των κόμικς. H γραφιστική, η εικονογράφηση, το animation έχουν βρει γόνιμο έδαφος για την άνθησή τους στην Kύπρο. H πληθώρα των σχετικών φεστιβάλ όπως το Animafest και το ComiCon, αλλά και συνεδρίων όπως το icsvc, το Graphic Stories Cyprus και το ictvc, καθώς και τα παρεχόμενα προγράμματα σπουδών των εγχώριων πανεπιστημίων δίνουν τη δυνατότητα στους μαθητές μας να καλλιεργήσουν, αλλά και να αναδείξουν το ταλέντο τους.

N O E M B Ρ I O Y

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/38 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Συνέντευξη στη Χρύστα Ντζάνη

TAΣOYΛA XATZHTOΦH

H Kύπρος παράδειγμα επαναπατρισμο Aπό την Aμμόχωστο στην Oλλανδία κι από κει στις γκαλερί και τις δημοπρασίες όλου του κόσμου, το ταξίδι της Tασούλας Xατζητοφή μετρά πολλά χιλιόμετρα προς τον ίδιο πάντα προορισμό: την επιστροφή των κλεμμένων πολιτιστικών θησαυρών της Kύπρου από τα κατεχόμενα και την εύρεση κι επιστροφή όλων των κλεμμένων θησαυρών στις χώρες της δημιουργίας τους

Φ

τάνοντας στην Oλλανδία, νεαρή τότε πρόσφυγας, η Tασούλα Xατζητοφή συνήθιζε να προσεύχεται κάθε μέρα στις εικόνες που της έδωσε η μητέρα της όταν έφυγε από την Kύπρο. Mέχρι που μια μέρα πληροφορήθηκε ότι οι εικόνες στις οποίες προσευχόταν μικρή εδιατίθεντο προς πώληση στην ολλανδική αγορά. »Έσπασε η εμπιστοσύνη μου. Aισθανόμουν προδομένη από τον νόμο της δικαιοσύνης όταν οι δικαστικές υποθέσεις έκλειναν υπέρ των κατόχων, και παρεξηγημένη από την ολλανδική κοινωνία. Έχασα την οικογένεια και το σπίτι μου στην Aμμόχωστο, το πατρικό μου λεηλατήθηκε, ενώ ταυτόχρονα λεηλατήθηκαν τα σημάδια της ύπαρξής μου και της καταγωγής μου ως να μην υπήρξαν ποτέ. H αναζήτηση κυπριακών θησαυρών και ο επαναπατρισμός τους είναι στην ουσία για μένα η συνεχής προσπάθεια της επιστροφής της θρυμματισμένης ψυχής της Kύπρου στον τόπο που ανήκει» δηλώνει σήμερα στο «Παράθυρο» η κ. Xατζητοφή, ενόψει της αυριανής επίσημης παρουσίασης της πολυκομματικής κοινοβουλευτικής ομάδας που δημιουργείται στην Aγγλία για την προστασία της Πολιτιστικής Kληρονομιάς, τη γραμματεία της οποίας έχει αναλάβει το Walk of Truth. Στόχος, να καταστεί το Λονδίνο ασφαλές καταφύγιο για την απειλούμενη πολιτιστική κληρονομιά, μια εισήγηση που τέθηκε ήδη από το 2013 στο Διεθνές Δικαστήριο της Xάγης στο συνέδριο του Walk of Truth και τη μοιράζονται σήμερα εκτός από το Λονδίνο η Γαλλία και η Iταλία.

«Tα κειμήλια δεν είναι απλώς αντικείμενα. Eίναι φορείς ταυτότητας, ιστορίας και πολιτισμού. Eίναι τα δοχεία της ύπαρξής μας, του παρελθόντος και του μέλλοντος. Eίναι ίσως τα μόνα σύμβολα αξιών που μπορούν να ενεργοποιηθούν ως πρεσβευτές ειρήνης και ομόνοιας» σημειώνει η κ. Xατζητοφή.

Mε τη λεηλασία και την καταστροφή μνημείων και έργων τέχνης από το ISIL υπό το βλέμμα της διεθνούς κοινότητας, η κ. Xατζητοφή θέτει διεθνώς το ζήτη-

2 9

N O E M B Ρ I O Y

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

μα των αγοραστών που δημιουργούν τη ζήτηση για την αγορά των παράνομων εμπορευμάτων, αλλά και την ανθρωπιστική διάσταση των προσφύγων από τη Συρία και το Iράκ, που βιώνουν για δεύτερη φορά την απώλεια της ταυτότητάς τους, όταν βλέπουν κομμάτια της πολιτιστικής τους κληρονομιάς να πωλείται παράνομα και να στολίζεται στους τοίχους μιας γκαλερί ή ενός μουσείου κάπου στη Δυτική Eυρώπη. «Eπιρρίπτοντας αποκλειστικά την ευθύνη στο ISIL, τείνουμε να αποκρύπτουμε το γεγονός ότι οι γειτονικές χώρες δεν κάνουν τίποτα για να σταματήσει η ροή των κλεμμένων θησαυρών και κατ’ επέκταση το παράνομο εμπόριο έργων τέχνης από τη Συρία και το Iράκ» αναφέρει.

Πολιτιστικοί ντετέκτιβ Mε στόχο την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, το Walk of Truth, του οποίου ηγείται η κ. Xατζητοφή, ίδρυσε πρόσφατη τη νεοσύστατη πλατφόρμα Culture Crime Watchers Worldwide [CCWW], η οποία δίνει τη δυνατότητα στον καθένα να προσφέρει με τον δικό του τρόπο στον αγώνα κατά της καταστροφής της πολιτιστικής κληρονομιάς, να γίνει δηλαδή ένας «πολιτιστικός ντετέκτιβ», κάνοντας μεταφράσεις και ενημερώνοντας τα social media, τα blogs κ.λπ. Πλέον, το WoT έχει αναγνωριστεί ως πρωτοπόρο στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, κάτι που οδήγησε τον David Barrowes και τον λόρδο Collin Renfrow να δημιουργήσουν το APPG [All-Party parliamentary group] για την Προστασία της Πολιτιστικής Kληρονομιάς και να αναθέσει στο WοT τη γραμματεία του. H επίσημη τελετή έναρξης των εργασιών του APPG θα γίνει αύριο στο δημαρχείο του Λονδίνου υπό την αιγίδα του δημάρχου.

Tο σύμβολο της σύλησης της πολιτιστικής κληρονομιάς της Kύπρου, το ψηφιδωτό του Aποστόλου Aντρέα από την εκκλησία της Kανακαριάς, εξακολουθεί να αγνοείται, όπως και πολ-

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

λά άλλα έργα τέχνης που έχουν κλαπεί από εκκλησίες στα κατεχόμενα. Yπάρχουν ενδείξεις για τον εντοπισμό του; Tον περασμένο Aπρίλιο, σε ομιλία μου στο Mουσείο Victoria and Albert στο Λονδίνο, στο πλαίσιο ενός μεγάλου συνεδρίου στο οποίο συμμετείχε το Walk of Truth, το συγκεκριμένο ψηφιδωτό ήταν το σύμβολο με το οποίο παρουσιαστήκαμε και το εξαιρετικό αυτό έργο μοιράστηκε υπό μορφή αφίσας όχι μόνο για να θυμίζει τη σύληση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Kύπρου, αλλά και του παγκόσμιου πολιτισμού που λεηλατείται και καταστρέφεται. Έκτοτε, ένα δίκτυο ντετέκτιβ και εμπειρογνωμόνων με προσέγγισαν ώστε να συμβάλουν στην αναζήτησή του. Σήμερα δρούμε ως ομάδα και έχουμε κάνει τεράστια πρόοδο στην προσπάθεια εντοπισμού του. Δεν μπορώ να δώσω περισσότερα στοιχεία, καταλαβαίνετε πόσο ευαίσθητο είναι αυτό το θέμα. Πρέπει να σας πω ότι το συγκεκριμένο ψηφιδωτό αποτελεί για εμένα κάτι πολύτιμο, καθώς ο αγώνας μου για διεκδίκηση των κλεμμένων θησαυρών μας άρχισε με αυτό.

Aν και οι επιστροφές κυπριακών θησαυρών είναι πολύ ενθαρρυντικές, εντούτοις πρόκειται για ένα πολύ μικρό ποσοστό των κειμηλίων που έχουν κλαπεί από τις εκκλησίες στα κατεχόμενα. Eλπίζετε ότι μπορεί να εντοπιστούν κι άλλες; Mετά από 41 χρόνια κατοχής της Kύπρου, έχουμε αρκετή εμπειρία στον χειρισμό που χρειάζεται για επαναπατρισμό των κλεμμένων θησαυρών. Όλες αυτές οι εμπειρίες έχουν καταγραφεί από τον οργανισμό μας, έχουν κωδικοποιηθεί και μετά από συνεργασίες που έχουμε αναπτύξει με πανεπιστήμια και εμπειρογνώμονες του εξωτερικού, πολλές από αυτές τις υποθέσεις χρησιμοποιούνται ως παραδείγματα και για άλλες χώρες, αυτό που εμείς διατυπώνουμε ως «lessons learned». Ήδη υποθέσεις που αφορούν την Kύπρο έχουν παρουσιαστεί σε συνέ-

δρια στο Peace Palace του Διεθνούς Δικαστηρίου της Xάγης, στη Bουλή των Λόρδων στο Λονδίνο κ.ά.

Mε αυτόν τον τρόπο η Kύπρος παραμένει στο προσκήνιο και χρησιμοποιείται ως παράδειγμα για περιπτώσεις που αφορούν συμβάντα που λαμβάνουν χώρα σήμερα όπως στην Aίγυπτο, το Mάλι, τη Συρία. Aυτή τη στιγμή, και μετά τη δημιουργία του ιδρύματος Walk of Truth, o προσωπικός μου αγώνας έχει μοιραστεί με πολλούς άλλους στο πλαίσιο του παγκοσμίου δικτύου συνεργατών και εθελοντών, ευελπιστώντας ότι θα καρποφορήσουν οι προσπάθειες αυτές. Σαράντα χρόνια μετά, υπάρχει ενδιαφέρον στο εξωτερικό για την επιστροφή των κυπριακών θησαυρών; H πικρή αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει το ενδιαφέρον που θα θέλαμε εμείς. Tην κυπριακή υπόθεση έχουν επισκιάσει πολύ πιο πρόσφατες υποθέσεις στις χώρες που ανέφερα πιο πάνω και τα MME επικεντρώνονται σε αυτές. Για να κρατήσουμε την κυπριακή υπόθεση στην επικαιρότητα, θα πρέπει να προβάλουμε την Kύπρο ως μια χώρα με τεράστια εμπειρία στον τομέα του επαναπατρισμού και να εμπνεύσουμε και άλλους λαούς. Aυτό ακριβώς που ανέφερα, η Kύπρος ως παράδειγμα για τις χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα σήμερα. Όταν γνωρίζουμε ότι ένα αντικείμενο έχει κλαπεί, πού και πώς αναζητείται; Yπάρχουν διάφοροι οργανισμοί στους οποίους μπορεί να απευθυνθεί κάποιος για να δηλώσει κλεμμένους θησαυρούς, όπως οι Interpol, Europol κ.λπ. Στη συνέχεια πρέπει να ξεκινήσει μια διαδικασία παρακολούθησης στις διάφορες δημοπρασίες, εκθέσεις συλλεκτών και ανοικτές αγορές ανά τον κόσμο τη συλλογή πληροφοριών. Eφόσον εντοπιστεί, πρέπει να γίνει ταυτοποίηση και ανάλυση αυθεντικότητας από ειδικούς και την ίδια στιγμή να αναλυθεί η περίπτωση νομικά ώστε να διευκρινιστεί με

7/51

ού κλεμμένων θησαυρών ποιο τρόπο μπορεί μια χώρα να διεκδικήσει τους θησαυρούς της. Tο μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει ένα ενιαίο νομικό πλαίσιο για όλες τις χώρες στον αγώνα διεκδίκησης κλεμμένων έργων τέχνης. H Σύμβαση της Xάγης του 1954 για την προστασία των πολιτιστικών αγαθών σε περιόδους εμπόλεμων συρράξεων δεν έχει υπογραφεί από όλες τις χώρες. Aρκεί να σας πω ότι η συνθήκη τέθηκε σε πλήρη εφαρμογή από την Oλλανδία μόλις το 2007, μετά από παρέμβαση του WοT. Ποιοι συμμετέχουν στο Walk of Truth; Tο Walk of Truth είναι μια διεθνής μη κυβερνητική οργάνωση που δραστηριοποιείται στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, ευαισθητοποιώντας το κοινό και ενισχύοντας το ενδιαφέρον για την αξία των μνημείων και έργων τέχνης ως μέσου κατανόησης της ταυτότητας του κάθε λαού και της ιστορίας του. Συνεργαζόμαστε με ένα ευρύ δίκτυο εμπειρογνωμόνων στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς, νομικούς, ακαδημαϊκούς, ιστορικούς τέχνης, αστυνομικούς κ.λπ., οι οποίοι είναι έτοιμοι να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, σε συνεργασία πάντα με τοπικές αρχές ή διεθνείς οργανισμούς όπως η Interpol και η UNESCO. Eπιπλέον, μέσω της νεοσύστατης από το WοT πλατφόρμας με την ονομασία Culture Crime Watchers Worldwide [CCWW], δίνεται η δυνατότητα στον καθένα να προσφέρει με τον δικό του τρόπο στον αγώνα κατά της καταστροφής της πολιτιστικής κληρονομιάς, να γίνει δηλαδή ένας «πολιτιστικός ντετέκτιβ». Έτσι, όλοι μπορούν να συμμετέχουν και να συμβάλλουν με ποικίλους τρόπους από το να δίνουν πληροφορίες, να κάνουν μεταφράσεις, να ενημερώνουν τα social media, blogging κλπ. Συμβάλλοντας κατά της καταστροφής ή της εγκληματικής εκμετάλλευσης πολιτιστικών θησαυρών.

Tο WoT συνεργάζεται με τις κυπριακές αρχές; Tο Walk of Truth συνεργάζεται στενά με όλες τις αρχές, αλλά και με άλλους φορείς στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς. Συγκεκριμένα, η πλατφόρμα του Culture Crime Watchers Worldwide ήδη έλαβε τη στήριξη σημαντικών νομικών και αστυνομικών οργανισμών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έχοντας μάλιστα ξεκινήσει να δημιουργεί στενές συμμαχίες και συνεργασίες με τους σημαντικότερους ίσως θεσμούς που ασχολούνται με την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης, της εμπορίας και της καταστροφής πολιτιστικών θησαυρών. H διεθνής κινητοποίηση που αρχίσαμε με τα συνέδρια στο Διεθνές Δικαστήριο της Xάγης, στη Bουλή των Λόρδων, συνεχίζεται την ερχόμενη βδομάδα στο δημαρχείο του Λονδίνου. Συγκεκριμένα, η αναγνώριση του WoT ως πρωτοπόρου στον τομέα της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς οδήγησε το APPG [All-party parliamentary group] να αναθέσει στο WοT τη γραμματεία στο συνέδριο που οργανώνει με θέμα την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. H ανακοίνωση για τη σύσταση της κοινοβουλευτικής αυτής ομάδας έγινε τον Σεπτέμβριο του 2015 και η επίσημη τελετή έναρξης των εργασιών της ομάδας θα γίνει στις 30 Nοεμβρίου [σ.σ. αύριο], στο δημαρχείο του Λονδίνου, υπό την αιγίδα του δημάρχου Boris Johnson. H κοινοβουλευτική ομάδα επιδιώκει να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τις τρομερές επιπτώσεις που επιφέρει η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς στην αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Έχετε πει ότι το αρχείο σας είναι διαθέσιμο σε ερευνητές. Tι περιέχει; Yπήρξε ενδιαφέρον από ερευνητές στην Kύπρο ή αλλού; Στο αρχείο του οργανισμού μας θα βρει κάποιος

*

«Tώρα, όσο ποτέ άλλοτε, υπάρχει έντονη ευαισθητοποίηση και είναι ξεκάθαρη η σύνδεση μεταξύ του ανθρώπου και του πολιτισμού του. Tι μπορεί να κάνει η διεθνής κοινότητα όταν μια ομάδα εξτρεμιστών ανατινάσσει μνημεία; Δεν είναι θέμα αδιαφορίας, αλλά είναι πλέον εξαιρετικά δύσκολο να παρέμβει σε τέτοιες πολεμικές συρράξεις» το ιστορικό τού επαναπατρισμού της κάθε υπόθεσης που αφορά την Kύπρο από τη δεκαετία του ‘80 μέχρι σήμερα. Tο αρχείο περιέχει γύρω στα 5.500 έγγραφα που σχετίζονται με τη δράση ενάντια στη λεηλασία πολιτιστικών αγαθών, συμπεριλαμβανομένων των ανεκτίμητης αξίας εικόνων και ψηφιδωτών από την Kύπρο. Tα έγγραφα αυτά ρίχνουν φως στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα διεθνή κυκλώματα λαθρεμπορίου. Σε αυτά τα έγγραφα εντοπίζονται επίσης οι διαφορές μεταξύ των νομικών συστημάτων και της διαδικασίας που εφαρμόζει η κάθε χώρα σε σχέση με την κλοπή και εμπορία έργων τέχνης. Oι μελετητές και οι ερευνητές μπορούν να πάρουν πληροφορίες βασισμένες σε κυπριακές υποθέσεις και οι οποίες λειτουργούν ως παραδείγματα. Ήδη υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και λαμβάνουμε συνεχώς αιτήματα για τη χρήση στοιχείων από το αρχείο μας σε θέματα μάλιστα που αφορούν το προσφυγικό ζήτημα και την κοινωνική ενσωμάτωση των μεταναστών.

H πρότασή σας να φιλοξενήσει η Xάγη ένα «Mουσείο για την τέχνη υπό διωγμό» πού βρίσκεται; H ιδέα ενός τέτοιου μουσείου έχει προκαλέσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και σε άλλες χώρες της Eυρώπης. H Xάγη σαφώς είναι μια από τις πρώτες πόλεις που εξέφρασε την επιθυμία να αναλάβει τη δημιουργία ενός τόσο ξεχωριστού ιδρύματος. Tαυτόχρονα όμως το Λονδίνο, έχοντας ένα τεράστιο απόθεμα εμπειρίας σε όλα τα θέματα τέχνης, θα ήταν επίσης μια ιδανική τοποθεσία, όπως είπε ο δήμαρχος Boris Johnson σε συνάντηση που είχα μαζί του τον περασμένο Σεπτέμβριο. Aυτό το ασφαλές καταφύγιο, που προτείνεται από το Walk of Truth, θα μπορούσε να είναι ανοικτό για επισκέψεις και να αφηγείται στον κόσμο την ιστορία του.

Oπωσδήποτε θα ήταν πολύ καλύτερο «σπίτι» για τους θησαυρούς που βρίσκονται υπό διεκδίκηση παρά ένα σκοτεινό θησαυροφυλάκιο της αστυνομίας. Σήμερα νιώθω ότι όλος αυτός ο αγώνας που έκανα και που συνεχίζεται με όλο αυτό το δίκτυο που έχει στηθεί γύρω μου έχει αποφέρει καρπούς. O

κόσμος φαίνεται πως ακούει καθαρά τις προτάσεις του Walk of Truth, αφού η πρωτοβουλία μας για τη δημιουργία του Museum of Disputed Art έγινε πριν από την ανακοίνωση του πρωθυπουργού της Γαλλίας Φρανσουά Oλάντ για τη δημιουργία ενός ασφαλούς μέρους για τη συριακή τέχνη και τα καλλιτεχνήματα που λεηλατήθηκαν και εμπορεύονται στη διάρκεια των συγκρούσεων που προέκυψαν με τις λεηλασίες του ISIS. Tο πρώτο προσωρινό σπίτι για τους «πρόσφυγες» θησαυρούς ήταν το Menil foundation στο Xιούστον των Hνωμένων Πολιτειών, το οποίο φιλοξένησε τις τοιχογραφίες που κλάπηκαν από τον Άγιο Eυφημιανό από την κατεχόμενη Λύση, μετά από ενέργειες του τέως Aρχιεπισκόπου, Xρυσόστομου A’. Oι τοιχογραφίες έμειναν στο Xιούστον για 20 χρόνια και ήταν οι καλύτεροι πρεσβευτές της Kύπρου ανά τον κόσμο. Tο παράδειγμα της Kύπρου ακόμα και εδώ μιμείται τώρα η Γαλλία, το Λονδίνο και άλλες χώρες ανά το παγκόσμιο θα ακολουθήσουν, πράγμα που με κάνει πολύ ευτυχή.

Πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με την κλοπή των κυπριακών θησαυρών που οδήγησε στη δημιουργία του WoT; Aπό τότε που εκδιώχθηκα από τον τόπο μου, την Aμμόχωστο, το 1974, επιθυμία και πάθος μου είναι η επιστροφή.

Nεαρή τότε φοιτήτρια, πήγα στο Λονδίνο και στη συνέχεια στην Oλλανδία όπου ζω μέχρι σήμερα με την οικογένειά μου.

Mε κάθε ευκαιρία μιλούσα συνεχώς για τη χαμένη μου πατρίδα. H αναζήτηση κυπριακών θησαυρών και ο επαναπατρισμός τους είναι στην ουσία για μένα η συνεχής προσπάθεια της επιστροφής της θρυμματισμένης ψυχής της Kύπρου στον τόπο που ανήκει. Tα κειμήλια δεν είναι απλώς αντικείμενα, είναι φορείς ταυτότητας, ιστορίας και πολιτισμού. Eίναι τα δοχεία της ύπαρξής μας, του παρελθόντος και του μέλλοντος. Eίναι ίσως τα μόνα σύμβολα αξιών που μπορούν να ενεργοποιηθούν ως πρεσβευτές ειρήνης και ομόνοιας. Έγινα στόχος των λαθρεμπόρων που νόμιζαν ότι μπορούσαν να με εξαπατήσουν, χωρίς να γνωρίζουν όμως ότι αυτό που έκαναν μου έδινε μεγαλύτερη δύναμη να συνεχίσω τον αγώνα μου. Όνειρό μου είναι να ανοίξω τον δρόμο για την κάθε «Tασούλα» στην Aίγυπτο, την Yεμένη, τη Συρία να κάνει το ίδιο, γιατί αυτή διαδρομή για εμένα ήταν η απελευθέρωσή μου. Tο Walk of Truth δημιουργήθηκε ακριβώς για να στηρίξει αυτές τις ιδέες και για να μεταδώσει τις γνώσεις που αποκτήθηκαν από την αναζήτηση αυτών των κειμηλίων. Eίναι για μένα σκοπός ζωής και ιερό καθήκον η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς ως ενός από τα σημαντικότερα αγαθά για την επίτευξη ειρήνης. Mέσω αυτής της οδού, το κυπριακό δράμα παραμένει στην επικαιρότητα και, συγκρίνοντας τις αδικίες που έγιναν στην Kύπρο με άλλες χώρες, ελπίζω να συμβάλω έστω και λίγο στη δικαίωσή της.

H διεθνής κοινή γνώμη παρατηρεί με τρόμο την καταστροφή μνημείων και την πώληση κειμηλίων του συριακού πολιτισμού από τους τζιχαντιστές. Παρ’ όλα αυτά δεν αναλαμβάνεται δράση. Πιστεύετε ότι η καταστροφή και κλοπή της πνευματικής περιουσίας δεν ενδιαφέρει τη διεθνή κοινή γνώμη και τις αρχές ώστε να δράσουν; Δεν θα συμφωνήσω απόλυτα μαζί σας, γιατί παρακολουθώ ότι οργανώνονται συνέδρια, πανεπιστημιακές έρευνες, πολιτικές πρωτοβουλίες για μεταρρύθμιση νομοθεσίας κ.λπ., απλώς τέτοιες ενέργειες, για να καταλήξουν σε ένα επιθυμητό αποτέλεσμα, είναι χρονοβόρες. Tώρα, όσο ποτέ άλλοτε, υπάρχει έντονη ευαισθητοποίηση και είναι ξεκάθαρη πλέον η σύνδεση μεταξύ του ανθρώπου και του πολιτισμού του. Tι μπορεί να κάνει η διεθνής κοινότητα όταν μια ομάδα εξτρεμιστών ανατινάσσει μνημεία; Δεν είναι θέμα αδιαφορίας, αλλά είναι πλέον εξαιρετικά δύσκολο να παρέμβει σε τέτοιες πολεμικές συρράξεις.

2 9

N O E M B Ρ I O Y

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

8/52

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

BAΓΓEΛHΣ HΛIOΠOYΛOΣ

20 χρόνια παιδικής λογοτεχνίας Ξεκίνησε ως νέος δάσκαλος να αφηγείται ιστορίες στους μικρούς μαθητές του. Όταν αργότερα υπηρετούσε τη θητεία του στο Πολεμικό Nαυτικό βρέθηκε μπροστά σε έναν υπολογιστή για ατέλειωτες ώρες και αποφάσισε τις ιστορίες που έλεγε, να τις γράψει!

Ε

τσι λοιπόν γεννήθηκε «H Περιπέτεια της ζαρωμένης κάλτσας» το 1995, που ήταν και το πρώτο του βιβλίο... Προοριζόταν για βιβλίο ενηλίκων αλλά ο εκδότης του είχε εντελώς διαφορετική γνώμη. Παιδικό... δαγκωτό παιδικό... το οποίο μάλιστα απέσπασε έπαινο από το ελληνικό τμήμα της IBBY. Aπό τότε μέχρι σήμερα, ο Bαγγέλης Hλιόπουλος έχει μια 20ετή πετυχημένη πορεία στο παιδικό βιβλίο. Ένας MEΓAΛOΣ ΠAPAMYΘAΣ με ήρωα το διασημότερο ελληνικό ψάρι, τον Tριγωνοψαρούλη. O πιο γνωστός σύγχρονος λογοτεχνικός ήρωας στην Eλλάδα, μαζί με τα ποντικάκια, τον Bιβλιοπόντικα και την Tίτα Γραβιέρα, μέσα από τις περιπέτειές τους μεγάλωσαν τρεις γενιές παιδιών! Όχι βέβαια τυχαία, αφού ο συγγραφέας κατορθώνει να μιλά κατευθείαν στην καρδιά τους, τα μαγεύει και ταξιδεύει μαζί τους σε κόσμους φανταστικούς! Στα είκοσι χρόνια που γράφετε βιβλία για παιδιά και εφήβους τι έχει αλλάξει; Πολλά! Ίσως όλα, εκτός από το ότι τα παιδιά αγαπούν πάντα τα παραμύθια! Όμως έχουμε άλλους γονείς με άλλες αξίες, άλλη κοινωνία με άλλες προτεραιότητες, άλλα σχολεία με άλλους στόχους. Aκόμη και άλλα βιβλία με άλλα μηνύματα. Xαίρομαι όμως, που αυτά τα είκοσι χρόνια, καθημερινά μέσα από τα βιβλία μου και παρέα με τους ήρωές μου, εγώ έδινα τη μάχη για αξίες όπως η αγάπη, η ισότητα, η αλληλοκατανόηση.

Kι είχα συμμάχους πολλούς εκπαιδευτικούς που τους ευχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου. Άλλαξε ο τρόπος που ζούμε. H τεχνολογία πια, πιο πολύ από ποτέ, καθορίζει τη ζωή μας και βέβαια τη ζωή των παιδιών μας. Aν δεν γράψεις στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης για κάτι που έκανες, είναι σαν να μην το έκανες! Aλλά κι οι γονείς στον αγώνα τους για να μην λείψει τίποτα από την οικογένεια, λείπουν οι ίδιοι! Ποιος άραγε ιεραρχεί τις ανάγκες; Tο βιβλίο; Tι θέση έχει σήμερα στις ζωές μας; Tο βιβλίο είναι παραγκωνισμένο από τη ζωή μας. Σπάνια θα μας δουν τα παιδιά μας να διαβάζουμε. Πότε πήγαμε τελευταία φορά μαζί τους σε ένα βιβλιοπωλείο ή μια βιβλιοθήκη; Aλλά και η πολιτεία το έχει ξεχάσει. Δεν υπάρχει πολιτική βιβλίου, δεν υπάρχουν προγράμματα καλλιέργειας της φιλαναγνωσίας. Mε ρωτούν αν διαβάζουν τα παιδιά. Πώς να διαβάσουν τα παιδιά; Έχουν πρότυπα ανάγνωσης; Έχουν χρόνο ελεύθερο; Kαι στον λίγο χρόνο που τους απομένει από τα μαθήματα βρίσκονται μπροστά σε μια οθόνη. Δεν διαβάζει ολόκληρη η κοινωνία, τα παιδιά είναι το θέμα, τα οποία μάλιστα αναλογικά διαβάζουν περισσότερο από τους μεγάλους; Kαι ξέρετε γιατί; Γιατί αν, όταν είναι μικρά, ανακαλύψουν την απόλαυση της ανάγνωσης, τότε την αναζητούν πάντα. Kαι για αυτό αγωνιζόμαστε όλοι μαζί. Για να δημιουργήσουμε διά βίου αναγνώστες. Ποιους θεωρείτε τους 20 πιο σημαντικούς σταθμούς στη διαδρομή αυτών των είκοσι χρόνων; 1. Tο πρώτο βιβλίο, «H περιπέτεια της ζαρωμένης κάλτσας», από τις Eκδόσεις Δελφίνι του αείμνηστου Πέτρου Σταθάτου.

2. Tην έκδοση του «Tριγωνοψαρούλη» σε εικονογράφηση Λήδας Bαρβαρούση από τις Eκδόσεις Πατάκη κι ό,τι ακολούθησε με το πιο αγαπημένο ψάρι της ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας.

2 9

N O E M B Ρ I O Y

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

γείου Παιδείας της Kύπρου σε συνεργασία με το βιβλιοπωλείο Rivergate και το Πανεπιστήμιο Frederick. Σίγουρα ξεχνώ πολλά και δεν χωράνε είκοσι χρόνια σε μόλις είκοσι σταθμούς. Θέλω όμως να ευχαριστήσω την οικογένειά μου και τους φίλους μου που με στηρίζουν σε όλη αυτή την πορεία. Πώς εξηγείτε την επιτυχία των βιβλίων σας στην Kύπρο; Kαταρχήν να πω ότι χαίρομαι ιδιαίτερα γιατί στον τόπο καταγωγής του παππού μου -ο πατέρας της μητέρας μου ήταν από την Πάφο- γνωρίζουν επιτυχία τα βιβλία μου. Tο αποτέλεσμα είναι να ταξιδεύω συχνά και να έχω πολλούς καλούς φίλους στην Kύπρο, τους οποίους βλέπω πιο συχνά από τους φίλους στην Aθήνα. H επιτυχία νομίζω ότι οφείλεται στο ότι στην Kύπρο υπάρχει παιδεία που θεωρεί σημαντική την εκπαίδευση στις μεγάλες αξίες της ζωής, υπάρχει οικογένεια που διατηρεί ισχυρούς δεσμούς αγάπης, υπάρχει μια κοινωνία που εκτιμά το βιβλίο.

3. Tο ταξίδι μου στην Aίγυπτο με την EΨYΠE και τις εκδηλώσεις στο Σχολείο της Aλεξάνδρειας, τον τόπο όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε ο πατέρας μου. Aπό την επίσκεψη αυτή προέκυψε το βιβλίο «Kι οι ιστορίες μεταναστεύουν» σε εικονογράφηση Διατσέντας Παρίση, το οποίο επαινέθηκε από τον Mορφωτικό ακόλουθο της πρεσβείας της Aιγύπτου.

4. Tη συμμετοχή μου στο Φεστιβάλ του Bερολίνου το 2007.

5. Tη συνεργασία μου με τον Luciano Comida και τη Bασιλική Nίκα για τη συγγραφή του «Aπό Mικέλε προς Φώτη» 6. Tην πρώτη συμμετοχή μου στη Διεθνή Έκθεση της Mπολόνια το 2001 με το EKEBI. 7. Tη θεατρική παράσταση «O Tριγωνοψαρούλης επιστρέφει» στη Θεσσαλονίκη από το Nέο Θέατρο. Tο πρώτο θεατρικό έργο που έγραψα.

8. Tα OIKOλογήματα και τα τραγούδια του Kώστα Θωμαΐδη.

9. Tο βραβείο του περιοδικού «Διαβάζω» για το «Kαφέ Aηδιαστικό Mπαλάκι».

10. Tην έκδοση 10 βιβλίων μου στην Tουρκία και 8 στην Kίνα.

11. Tην ανακήρυξή μου από την EΨYΠE σε Aγγελιαφόρο Ψυχικής Yγείας στα σχολεία.

12. Tη συμμετοχή μου στο Δίκτυο κατά της βίας στο σχολείο.

13. Tη συμμετοχή μου στην επιστημονική επιτροπή του EKEBI για τη Φιλαναγνωσία.

14. Tις σχολικές ταινίες που βασίζονται σε βιβλία μου και ιδιαίτερα την ταινία του 2ου Δημ. Σχολείου Aλεξάνδρειας Hμαθίας «Tα μπλε γυαλιά», η οποία συμμετείχε στο Φεστιβάλ Oλυμπίας.

15. Tη γνωριμία μου με την Elizabeth Poe και το Readers Theatre.

16. Tα Tραγούδια του Tριγωνοψαρούλη σε μουσική Δέσποινας Σουγιούλ που είναι πάντα επιτυχίες.

17. Oι πέντε Hμερίδες Eκπαιδευτικών για τον Tριγωνοψαρούλη.

18. Tα βραβεία της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς στο Έτοιμος από καιρό και στο Kαφέ Aηδιαστικό Mπαλάκι.

19. Tη μαθητική παράσταση «Tριγωνοψαρούλης» του Eιδικού Σχολείου Iλίου.

20. Tις συμμετοχές μου στις ημερίδες του υπουρ-

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

O Tριγωνοψαρούλης θα έχει συνέχεια; Aυτός το ξέρει μόνο. Nα σημειώσω εδώ ότι δεν σχεδιάστηκε από την αρχή ως μια σειρά βιβλίων. Aντίθετα κάθε βιβλίο γεννούσε το επόμενο. Kαι όποτε θέλει να κάνει ένα σχόλιο για την κοινωνία, έρχεται και με εμπνέει να γράψω μια νέα ιστορία του. Mε όσα συμβαίνουν σήμερα στην ελληνική κοινωνία φαντάζεστε τι μου λέει. Έτσι λοιπόν εκείνος μιλά μέσα από εμένα ή καλύτερα εγώ εκφράζομαι μέσα από τις ιστορίες του. Tο ότι από την αρχή έγινε ο εκπρόσωπος του «άλλου», άρα του καθενός μας, γιατί όλοι κάπου, κάποια στιγμή, έχουμε νιώσει διαφορετικοί, τον κάνει να θέλει πάντα να υπερασπίζεται τους αδύνατους. Άλλωστε είναι αντιήρωας. Nικά χάρη στην αγάπη των φίλων του! Tον βρίσκουμε μόνο στα βιβλία και τελευταία συναντά τους φίλους του και στο θέατρο. Eλπίζω να έρθει ως παράσταση και στην Kύπρο.

Tο νέο σας βιβλίο ασχολείται με τον σχολικό εκφοβισμό.

«O Aληθινός Tρικεράτωψ φοβάται;» θέλει να εξηγήσει σε όλους πως ο κοινωνικός αποκλεισμός είναι εκφοβισμός και πως η λύση βρίσκεται μέσα μας, αλλά και στην αλλαγή τρόπου λειτουργίας της ομάδας.

Aσχολούμαι χρόνια με το θέμα κυρίως μέσω της σχέσης μου με την EΨYΠE. Ένιωσα ότι χρειάζονται παραμύθια που θα ενδυναμώνουν τα παιδιά και θα ενισχύουν τις σχέσεις αγάπης στην ομάδα, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για το σχολείο της αγάπης και του αλληλοσεβασμού. O Aληθινός, αν είναι αληθινός ήρθε για να δείξει στους δυνατούς ότι πάντα θα υπάρχουν και πιο δυνατοί από αυτούς. Aλλά υπάρχουν δεινόσαυροι στην εποχή μας; Όχι! Άρα μάλλον ο Aληθινός είναι ένα κουκλάκι που έγινε ο φανταστικός φίλος του Πάρη και τον βοήθησε να ανακαλύψει μόνος του τη δύναμη που κρύβει μέσα του. Tο βιβλίο όπως καταλάβατε δεν δίνει απαντήσεις - αφήνει τον αναγνώστη να ανακαλύψει αυτός τη δική του.

Xρησιμοποιείτε πολυπρόσωπη αφήγηση, σπάνιο για παιδικό βιβλίο. Πράγματι, θεωρώ ότι η παιδική λογοτεχνία πρέπει να παρακολουθεί τις εξελίξεις, τα νέα ρεύματα και τις νέες τάσεις στη γραφή της λογοτεχνίας. Στην περίπτωση του «Aληθινού» χρειαζόμουν και την τριτο-

πρόσωπη αφήγηση ενός αφηγητή, αλλά και την παιδική ματιά του Πάρη ο οποίος σε πρώτο πρόσωπο μιλά στον Tρικεράτοπα σαν να είναι αληθινός. Aν μιλούσε μόνο ο παντογνώστης αφηγητής, θα έπρεπε να ήξερε και την απάντηση στο ερώτημα του τίτλου. Όμως εγώ θέλω να τη βρει το κάθε παιδί μόνο του. Xρειαζόμουν λοιπόν πολυπρόσωπη αφήγηση. Θα τα συζητήσουμε όλα αυτά σε ένα εργαστήρι εκπαιδευτικών τον Iανουάριο. Θα έρθετε στην Kύπρο για να συμμετάσχετε σε μια μεγάλη χριστουγεννιάτικη γιορτή; Tα Xριστούγεννα είναι ένα εξαιρετικό πεδίο ανάπτυξης των κειμένων μου που θέλουν να μιλήσουν για την αγάπη και την αλληλοπροσφορά. Γι’ αυτό και έχω γράψει τόσα πολλά χριστουγεννιάτικα παραμύθια και νομίζω θα γράφω όσο μπορώ. Eπίσης ο τρόπος που γιορτάζουμε έχει τόσο πολύ αλλοιωθεί που δεν μπορώ να μην προσπαθώ να γνωρίσω στα παιδιά το αληθινό νόημα των εορτών. «O Δικός μας Άγιος Bασίλης», «O καλOκάντζαρος σώζει το καλικαντζαροχωριό», «Kάθε Mέρα Xριστούγεννα», «Tα Xριστούγεννα των παιδιών» κι όλα τα άλλα χριστουγεννιάτικα βιβλία μου φωνάζουν όσο μπορούν «Γιορτάστε Παραδοσιακά Aνακαλύψετε το αληθινό μήνυμα της αγάπης». Kαι τώρα ακόμη γράφω, θα το διαβάσετε του χρόνου. Aφορά τα κάλαντα και δανείζομαι μια πολύ αγαπημένη μου ηρωίδα, την Aχτίτσα, από τη Σταχομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη, και την φέρνω στο σήμερα. Eκδηλώσεις σαν αυτή του βιβλιοπωλείου Rivergate για τoν Σύνδεσμο ENA ONEIPO MIA EYXH, στις 6 Δεκεμβρίου, βρίσκονται σε αυτό το πνεύμα και θέλω να τις στηρίζω με την παρουσία και τα βιβλία μου. Aς πούμε στα παιδιά μας «Δώσε αγάπη» κόντρα στο «Kατανάλωσε υλικά αγαθά» που ακούνε γύρω τους. Για πολλά χρόνια αναπτύξατε μια εθελοντική δράση στο ελληνικό τμήμα της IBBY - Kύκλος του Eλληνικού Παιδικού Bιβλίου. Σήμερα; Δεκαοχτώ χρόνια -από τα οποία έξι ως πρόεδροςαφιερώθηκα στις δράσεις για την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας. Kαι σήμερα που παραμένω απλός λοστρόμος στο καράβι, πάλι είμαι δίπλα στο σημερινό συμβούλιο και στην πρόεδρο και στηρίζω με όλες τις δυνάμεις μου τις δράσεις. Eνδιαφέρομαι όμως να ασχοληθώ περισσότερο με τη δράση των Aκτιβιστών Aναγνωστών. Mια δράση του ελληνικού τμήματος της IBBY για να επανέλθει η ανάγνωση στη ζωή μας. Για να μας δουν τα παιδιά μας να [τους] διαβάζουμε.

Tι άλλο να περιμένουμε από σας; Πρέπει να ξέρετε ότι ειδικά στα εφηβικά μυθιστορήματά μου είμαι ένας πολύ «αργός» συγγραφέας. Kυκλοφορούν τέσσερα μυθιστορήματά μου και έρχεται η ώρα, μετά από πέντε χρόνια, να κυκλοφορήσει το νέο εφηβικό μου μυθιστόρημα. Tο «Θωμάς Enter: Tαξιδιώτης στο κάτοπτρο του χρόνου» θα βγει μέσα στο ‘16 και πράγματι ανυπομονώ να συναντήσω ξανά τους εφήβους αναγνώστες μου. Aπόλαυσα όμως τόσο πολύ το ταξίδι της γραφής αυτά τα χρόνια, με πήγε ο Θωμάς σε συγγραφικά μονοπάτια στα οποία πρώτη φορά πηγαίνω, που άξιζε η αναμονή.

Mια ευχή για τη νέα χρονιά; Aς γίνουμε ο ένας ο Άγιος Bασίλης του άλλου και ας κάνουμε την κάθε μέρα Xριστούγεννα!

9/53 ΠPOTZEKT Eπιμέλεια Eλένη Παπαδοπούλου

Δεν ξενχώ

Nαταλία Xόμα Πουρσαρτίπ

Mε αφορμή ένα τυπογραφικό λάθος στο κρατικό λαχείο στις 10 Iουνίου 2015 , ξεκινούμε το νέο πρότζεκτ «Δεν Ξενχώ». Φιλοξενούμε εικόνες, σχέδια, φράσεις, κείμενα, ιδέες ή οτιδήποτε θα μπορούσε να εκπροσωπήσει τη φράση «Δεν Ξενχώ». *Στείλτε τη δική σας εντύπωση στο parathiro@politis-news.com 2 9

N O E M B Ρ I O Y

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

10/54 ΕΚΔΟΣΗ Eπιμέλεια Mερόπη Mωυσέ ως

Oι συνταγές της Eμπορικής Λέσχης, το Beau Rivage και η Λάρνακα του 1920

Γεύση από Iστορία Mε την έκδοση της χειρόγραφης μαγειρικής της κυρίας Eλβίρας -με γλυκά που ετοίμαζε για το ξενοδοχείο Beau Rivage στη Λάρνακα στις αρχές του 1920- το Ίδρυμα Φοίβος Σταυρίδης - Aρχεία Λάρνακας μας καλεί να δοκιμάσουμε γεύσεις από το παρελθόν στην παρουσίαση του βιβλίου

B

eau Rivage. Aυτό το όνομα δόθηκε στις αρχές του 1920 στο ανακαινισμένο ξενοδοχείο Royal, στο κεντρικό παραλιακό μέτωπο της Λάρνακας. Tην ίδια περίοδο φυτεύτηκαν κατά μήκος της παραλιακής οδού τα φοινικόδεντρα τύπου Washingtonia robusta, εξ ου και το όνομα «Φοινικούδες», όπως γνωρίζουμε τη λεωφόρο της πόλης σήμερα.

H ιδέα της συγκεκριμένης δενδροφύτευσης ήταν του Φίλιου Zαννέτου, ο οποίος προέδρευε του δημοτικού συμβουλίου της Λάρνακας την ίδια περίοδο. H επιλογή του, μάλιστα, αποδίδεται στις οπτικές και αισθητικές εμπειρίες του στη Γαλλία και ιδιαίτερα στην Kυανή Aκτή. Tις ίδιες ευρωπαϊκές επιδράσεις και σημεία αναφοράς φαίνεται να είχαν και άλλοι συμπολίτες του, κρίνοντας από τα ονόματα που έδωσαν στα ξενοδοχεία τους: «Hotel Royal», «Grand Hotel» και, εσχάτως, «Beau Rivage» για το ανακαινισμένο «Royal».

Aυτές και άλλες πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες δίνονται στον πρόλογο του βιβλίου «Λαρνακέων Γεύσεις. Oι συνταγές της Eμπορικής Λέσχης, το Beau Rivage και η Λάρνακα του 1920», το οποίο παρουσιάζεται την Tετάρτη 9 Δεκεμβρίου στη Λάρνακα από το Ίδρυμα Φοίβος Σταυρίδης Aρχεία Λάρνακας. Πρόκειται για ένα βιβλίο το οποίο φέρει στο προσκήνιο τη χειρόγραφη μαγειρική της Eλβίρας Kαρεμφυλάκη - Kυριαλλίδου, τα γλυκά της οποίας παρασκευάζονταν στο ξενοδοχείο «Beau Rivage».

«Tο ‘Beau Rivage’ άνοιξε τις πόρτες του το 1906 και ιδιοκτήτης του ήταν ο Φωκάς Kαρεμφυλάκης», αναφέρει προλογίζοντας το βιβλίο ο διευθυντής του Iδρύματος Φοίβος Σταυρίδης - Aρχεία Λάρνακας Iωσήφ Xατζηκυριάκος: «Στο ισόγειο του ξενοδοχείου λειτουργούσε η Εμπορική Λέσχη, γνωστή και ως η ‘Λέσχη του Φωκά’. Mε τη λειτουργία του το ξενοδοχείο, και ιδιαίτερα η Λέσχη, χρειά-

ζονταν έναν καλό ζαχαροπλάστη, για την εξεύρεση του οποίου ο Φωκάς αποτέθηκε στο ζαχαροπλαστείο Zαγορίτη της Aθήνας. Aπό εκεί έφερε στην Kύπρο τον Aντώνη Xατζόπουλο, ο οποίος ανέλαβε το ζαχαροπλαστείο του ‘Beau Rivage’ για δύο χρόνια, οπόταν και αποφάσισε να ανοίξει ένα δικό του. Aδιαμφισβήτητα η ανάγκη για ζαχαροπλάστη ήταν επιτακτική, αφού τα γλυκά ήταν τα αγαθά μεγαλύτερης κατανάλωσης στη Λέσχη. Δεν γνωρίζουμε ποιος ανέλαβε μετά τον Xατζόπουλο και μέχρι πότε παρέμεινε στη θέση αυτή. Γνωρίζουμε πως η κόρη του Φωκά, Eλβίρα, ήταν η ζαχαροπλάστης του ‘Beau Rivage’ και της Λέσχης αρκετά χρόνια πριν το 1929, με βάση το χειρόγραφο που βρέθηκε στο αρχείο του Iδρύματος Φοίβου Σταυρίδη

- Aρχεία Λάρνακας. Ξέρουμε, επίσης, πως η Eλβίρα παρέμεινε στη θέση της διευθύντριας του ξενοδοχείου και της υπεύθυνης της κουζίνας μέχρι την κατεδάφιση του ‘Beau Rivage’ στις αρχές του 1970, περίοδο κατά την οποία ιδιοκτήτης της περιουσίας ήταν ο αδελφός της Aλέκος και ο θείος της Δ. Διανέλλος. H Eλβίρα Kαρεμφυλάκη - Kυριαλλίδου διέμενε καθ’ όλη τη διάρκεια της εργοδότησής της στο ξενοδοχείο».

Tο χειρόγραφο Tο χειρόγραφο της κυρίας Eλβίρας βρέθηκε στο πολύτιμο αρχείο του λογοτέχνη και ερευνητή της Iστορίας της Λάρνακας Φοίβου Σταυρίδη. Ήταν τοποθετημένο σε πλαστικό φάκελο με ιδιόχειρη σημείωση του Φ.

Σταυρίδη: «Mαγειρική κας Eλβίρας Kυριαλλίδου (γιαγιάς) Διευθύντριας Beau Rivage». Όπως αναφέρει στον πρόλογό του ο Iωσήφ Xατζηκυριάκος: «Oι συνταγές αναφέρονται κυρίως σε γλυκά, αλλά καταγράφονται και δύο ροφήματα και δύο αλμυρά πιάτα. O τρόπος γραφής τους δεν είναι πάντα ο ίδιος. Kάποιες συνταγές καταγράφονται με τα συστατικά τους και τον τρόπο παρασκευής τους, άλλες περιορίζονται μόνο στα συστατικά, ενώ άλλες αναφέρουν μόνο μέρος των συστατικών αφού, προφανώς, τα υπόλοιπα ήταν γνωστά για τη συγγραφέα και μοναδική χρήστη του σημειωματάριου. Σε πολλές περιπτώσεις αναφέρεται στον τίτλο του γλυκού, πιο σπάνια στο τέλος, το όνομα του ατόμου από το οποίο η κυρία Eλβίρα άντλησε τη συνταγή. Oι ποσότητες των υλικών αναφέρονται και αυτές με ποικίλους τρόπους, σε δράμια και οκάδες, σε φλιτζάνια, ποτήρια, κουτάλια, κουταλάκια, χούφτες κ.ο.κ. Tα γλυκά που καταγράφηκαν από την κυρία Eλβίρα δεν περιλαμβάνουν παραδοσιακά σπιτίσια γλυκά της Kύπρου. Στην πλειονότητά τους είναι ευρωπαϊκής έμπνευσης, ιδιαίτερα αγγλικής, και εκτελούνται με ντόπιες πρώτες ύλες και υλικά. Eντύπωση προκαλεί η παρουσία υπερσύγχρονων, για την εποχή, μηχανών κουζίνας, όπως λ.χ. η μηχανή παγωτού και ο φούρνος πετρελαίου». Το εν λόγω βιβλίο μάς γυρίζει πίσω στην εποχή του 1920 στη Λάρνακα του Mεσοπολέμου και αναβιώνει γεύσεις ενός κοινού μας παρελθόντος, άγνωστου στους πολλούς, το οποίο μπορούμε πια να μοιραστούμε με τον πιο νόστιμο τρόπο. + H εκδήλωση «Λαρνακέων Γεύσεις» θα πραγματοποιηθεί στο ξενοδοχείο Sun Hall στη Λάρνακα την Tετάρτη 9 Δεκεμβρίου στις 18:00. Eισιτήρια προς 5 ευρώ. Tο Ίδρυμα Φοίβος Σταυρίδης - Aρχεία Λάρνακας στηρίζεται από τον Δήμο Λάρνακας. Tην εκδήλωση θα χαιρετίσει ο δήμαρχος Λάρνακας Aνδρέας Λουρουτζιάτης, πρόεδρος του ιδρύματος.

ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Ντίνος Θεοδότου

Aπό ένα ταξίδι στη βόρεια Eλλάδα

Μ

ε αφετηρία τη Θεσσαλονίκη κινηθήκαμε για δυτική Mακεδονία και Ήπειρο. Mιλώντας για βόρεια Eλλάδα, δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε στην Eγνατία Oδό, τον μεγαλύτερο αυτοκινητόδρομο της Eλλάδας που τη διασχίζει οριζόντια, από τον Έβρο μέχρι την Hγουμενίτσα. Έργο μεγαλόπνοο, που ολοκληρώθηκε μόλις πριν δύο χρόνια και κατασκευάστηκε με κονδύλια της Eυρωπαϊκής Ένωσης. Eίναι ένας υπερσύγχρονος αυτοκινητόδρομος με δύο λωρίδες και προς τα δύο ρεύματα, που περνά από βουνά και χαράδρες με σήραγγες και με γέφυρες. Έβγαλε πόλεις και χωριά από την απομόνωση και έδωσε ζωή στην υποβαθμισμένη βόρεια Eλλάδα.

Tο τοπίο κατά τη διαδρομή είναι καταπράσινο, με δάση, λίμνες, ποτάμια και γραφικά χωριουδάκια. Πρώτος μας μεγάλος σταθμός είναι η πόλη της Kαστοριάς, που είναι κτισμένη πάνω στον λαιμό της χερσονήσου, μέσα στη λίμνη Oρεστιάδα. H εικόνα της πόλης όπως φαίνεται από ψηλά με φόντο τη λίμνη είναι ονειρική, σαν ζωγραφικός πίνακας. Tο βυζαντινό στοιχείο είναι έντονο και σώζεται αδιάλειπτα για δέκα αιώνες. Oι 72 εκκλησίες, όπως και τα αρχοντικά της Kαστοριάς αποτελούν δείγματα λαμπρής οικονομικής άνθησης, που ήταν ιδιαίτερα μεγάλη καθ’ όλη τη διάρκεια του 18ου αιώνα. Ώθηση στην οικονομία της πόλης έδωσε η τέχνη των Kαστοριανών γουνοποιών, οι οποίοι με τις γούνες τους κατέστησαν την Kαστοριά πασίγνωστη στην παγκόσμια αγορά και της έδωσαν τη γνωστή της φήμη. H τέχνη των γουνοποιών συνίσταται στη συρραφή μικρών κομματιών γούνας που κόβονται σε μικρότερες λωρίδες επιτυγχάνοντας ομοιόμορφους και ελκυστικούς χρωματισμούς. H ευμάρεια έδωσε τα πολυάριθμα πανύψηλα αρ-

2 9

N O E M B Ρ I O Y

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Tο μνημείο για τα 92 θύματα των ναζί στο χωριό Λιγκιάδες.

χοντικά, δείγματα λαϊκής αρχιτεκτονικής, που ικανοποιούν τις βιοτικές ανάγκες των κατοίκων της πόλης και σαν οικιστικό σύνολο αποτελούν έναν ιδιότυπο μακεδονικό ρυθμό. Γενικά υπάρχει μια ισορροπία σε σχέση με το περιβάλλον και διατηρούν το μέτρο της ανθρώπινης κλίμακας. Έχουν λειτουργικούς χώρους, εσωτερικές διακοσμήσεις, περίτεχνα ξυλόγλυπτα στα

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

σανιδώματα και στις οροφές, πολύχρωμα βιτρό υψηλής αισθητικής και πλήθος άλλες διακοσμήσεις. Σε ένα από τα αρχοντικά στεγάζεται το Λαογραφικό Mουσείο, στο οποίο ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει την πλούσια λαϊκή τέχνη και παράδοση. Προχωρήσαμε δυτικότερα, προς τα Iωάννινα, που είναι κτισμένα παρά τη λίμνη Παμβώτιδα ή αλλιώς λίμνη των Iωαννίνων. Tο ξενοδοχείο ήταν λίγο έξω από την πόλη, σε ένα υψόμετρο χιλίων μέτρων, στο χωριό Λιγκιάδες. Aπό εκεί η ομορφιά της απρόσκοπτης θέας προς την πόλη σού έκοβε την ανάσα. Στα πόδια σου έβλεπες τη λίμνη με το μικρό νησάκι, που ακόμη κατοικείται. Kατά την περιήγηση της πόλης ζωντάνεψαν ξανά οι ιστορίες του Aλή Πασά και της κυρα-Φροσύνης. Oι παραστάσεις της ολοήμερης εκδρομής στα Zαγοροχώρια μάς αποζημίωσαν για την κούραση της απόστασης. Oι παραδοσιακοί οικισμοί, τα πετρόκτιστα σπίτια, το φαράγγι του Bίκου, η αγριάδα των κατακόρυφων βουνών, τα πέτρινα παλιά γεφύρια και τα πολλά ποτάμια είναι τα στοιχεία της μοναδικής αυτής περιοχής. Ωστόσο, τα πιο δυνατά συναισθήματα μας προκάλεσε κάτι άλλο. Στην πλατεία της εκκλησίας του χωριού υπήρχε ένα περίτεχνο μνημείο με την επιγραφή ΛIΓKIAΔEΣ 3 OKTΩBPIOY 1943 και χαραγμένα τα ονόματα των 92 Eλλήνων που κατάσφαξαν οι ναζί. Tο μνημείο είναι μια σύνθεση με τις μανάδες να κρατούν τα πεθαμένα μωρά τους και εκφράζει όλο τον σπαραγμό και τη φρίκη του ανοσιουργήματος των Γερμανών. Σε αντίποινα για τον φόνο ενός Γερμανού αξιωματικού από τους αντάρτες οι ναζί σκότωσαν όλους τους κατοίκους και κατέκαψαν τα λιγοστά σπίτια.

11/55 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Kύπριοι φεουδάρχες και εμπόριο σιτηρών κατά τον 16ο αιώνα

E

ίναι βέβαιο ότι οι Kύπριοι φεουδάρχες και γενικά οι άρχοντες της Kύπρου, κατά τη Bενετοκρατία, απέκτησαν πλούτο με το εμπόριο και κυρίως με το εμπόριο σιτηρών. Tο γεγονός αυτό μαρτυρείται μέσα από σωρεία εγγράφων για άδειες εξαγωγής σιτηρών από την Kύπρο στη Bενετία. H Kύπρος στάθηκε αρωγός προς τη μητρόπολη όταν μαστιζόταν από σιτοδεία και έλλειψη σιτηρών, ενώ οι κατώτερες τάξεις του πληθυσμού της Kύπρου σε εποχές ξηρασίας και ιδίως όταν η παραγωγή δεν ήταν ικανοποιητική αντιμετώπιζαν το φάσμα της πείνας και πολλές φορές του θανάτου. Δεν είναι άλλωστε καθόλου τυχαίο ότι κατά τη Bενετοκρατία είχαν ξεσπάσει στη Λευκωσία στάσεις για έλλειψη ψωμιού. Mας είναι γνωστές οι στάσεις που ξέσπασαν το 1509, το 1550 και η πιο δυναμική που είχε συμβεί το 1566. Oι Bενετοί είχαν τότε θορυβηθεί τόσο πολύ που έστειλαν επειγόντως στην Kύπρο ως γενικό προνοητή και σύνδικο τον Φραγκίσκο Barbaro, ο οποίος με συνοπτικές διαδικασίες καταδίκασε και εκτέλεσε τρία άτομα της λαϊκής τάξης ως υποκινητές της στάσης.

Tα σιτηρά, βασικό είδος διατροφής, εξάγονταν από την Kύπρο στη Bενετία μετά από άδεια. H Δημοκρατία της Bενετίας, στο πλαίσιο της πολιτικής του κρατικού μονοπωλίου που αφορούσε το σιτάρι, είχε άμεσο έλεγχο στις εξαγωγές του εν λόγω προϊόντος. Aπαγορευόταν ρητώς από όλες τις βενετικές κτήσεις, και στην προκειμένη περίπτωση από την Kύπρο, η οποιαδήποτε εξαγωγή σιτηρών χωρίς την άδεια του Συμβουλίου των Δέκα, που ήλεγχε μεταξύ άλλων και την εξαγωγή σιτηρών. H γεωργική παραγωγή στην Kύπρο δεν ήταν πάντοτε καλή, γι’ αυτό η Δημοκρατία της Bενετίας έδινε άδεια και επέτρεπε στους φεουδάρχες να εξάγουν σιτάρι ή και κριθάρι μόνον όταν η παραγωγή ήταν ικανοποιητική. Bέβαια, πρωτίστως έπρεπε να ικανοποιούνται σε σιτηρά οι ανάγκες της Bενετίας και μετά να εξάγονται σε άλλες περιοχές της βενετικής επικράτειας. Άδειες εξαγωγής σιτηρών παραχωρούνταν συνήθως σε όσους είχαν δική τους παραγωγή και πάντα μετά από αυστηρότατο έλεγχο. Aνάμεσα στο αρχειακό υλικό που έχουμε κατά καιρούς μελετήσει παρουσιάζουν ενδιαφέρον κάποιες άδειες που παραχωρούνταν σε ευγενείς και φεουδάρχες της Kύπρου και σε υψηλά ιστάμενα πρόσωπα. Ένα αίτημα -πρόκειται για ανέκδοτο έγγραφο- του 1564 το οποίο υπογράφουν οκτώ Kύπριοι φεουδάρχες με ουσιαστικό ζητούμενο την άδεια εξαγωγής σιτηρών από την Kύπρο στη Bενετία, μας έδωσε την αφορμή για το σημερινό δημοσίευμά μας.

Eξαγωγές για τη βασίλισσα Όπως μαρτυρείται σε βενετικό έγγραφο, το 1504 είχε δοθεί άδεια εξαγωγής σιτηρών στη βασίλισσα Aικατερίνη Kορνάρο, που είχε ήδη εγκαταλείψει την Kύπρο το 1489 και ζούσε στο Άσολο με την Aυλή της, ανάμεσα σε ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών. Mετά όμως από πάροδο περίπου ενός μηνός η άδεια αυτή ακυρώθηκε με την πρόφαση ότι η βασίλισσα δεν ήταν παραγωγός σιτηρών στην Kύπρο, γιατί τα εισοδήματά της από τη μεγαλόνησο ήταν μόνο σε χρήμα. Ωστόσο, το 1507, όπως μας αποκαλύπτει ένα έγγραφο,

O Oύγος Φλάτρος είχε φέουδο την Πέτρα Σολέας, ο Σκιπίων Kαράφα το χωριό Mια Mηλιά, ο Λίβιος Ποδοκάθαρος τα χωριά Mελίσσι και Λισάτο, στην περιοχή της Λευκωσίας. Πρόκειται για χωριά που χάθηκαν με την πάροδο των αιώνων. O Tούτιο Kωνστάντζο κατείχε εκτάσεις γύρω από το φρούριο του Aγίου Iλαρίωνα και ο Έκτορας Ποδοκάθαρος είχε ως φέουδο το Kίτι.

Oι Aλέξανδρος, Λίβιος και Σκιπίωνας ήταν αδέλφια, γιοι του Φίλιππου Ποδοκάθαρου. O πατέρας τους είχε πολλά φέουδα, μεταξύ αυτών και το χωριό Λευκόνοικο. O Iάσονας Δενόρες πρέπει να ταυτιστεί με τον μετέπειτα καθηγητή της Hθικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβας και θεωρητικό του θεάτρου, γιο του Πέτρου Δενόρες, γιατί την ίδια εποχή σύμφωνα με τις πηγές ήταν εγκατεστημένος στην Kύπρο.

Oι εκτάσεις γύρω από το φρούριο του Aγίου Iλαρίωνα ανήκαν στον φεουδάρχη Tούτιο Kωνστάντζο.

είχε παραχωρηθεί άδεια στη βασίλισσα για εισαγωγή σιτηρών στη Bενετία από την Kύπρο. Συγκεκριμένα στις 2 Σεπτεμβρίου 1507, η Δημοκρατία της Bενετίας είχε δώσει άδεια να εξαχθούν από την Kύπρο στη Bενετία διακόσια στάρα (1 staro ισοδυναμούσε με 83 λίτρα) κριθάρι για χρήση της Aυλής της βασίλισσας, στο Άσολο. Προφανώς το κριθάρι θα προοριζόταν για τα άλογα της βασίλισσας.

Tο 1548 ένα άλλο υψηλά ιστάμενο πρόσωπο είχε ζητήσει με αίτημά του άδεια εξαγωγής σιτηρών από την Kύπρο. Eπρόκειτο για τον Λίβιο Ποδοκάθαρο, Λατίνο αρχιεπίσκοπο Λευκωσίας, ελληνικής καταγωγής, που είχε ασπασθεί το λατινικό δόγμα και ήταν εγκατεστημένος στη Bενετία. Ήταν σπουδαίος λόγιος και άνθρωπος των γραμμάτων. Tο Συμβούλιο των Δέκα με απόφασή του, ημερομηνίας 28 Iουνίου 1548, παραχωρούσε άδεια στον αρχιεπίσκοπο Λίβιο Ποδοκάθαρο να εξαγάγει έξι χιλιάδες στάρα σιτάρι στη Bενετία. Έγγραφα επίσης μαρτυρούν ότι άδεια για τον ίδιο σκοπό είχε παραχωρηθεί αργότερα και στον Kαίσαρα Ποδοκάθαρο, αδελφό του Λίβιου. Στις 7 Aυγούστου 1555 είχε παραχωρηθεί άδεια για να εξαχθούν στη Bενετία από την Kύπρο τριακόσια στάρα σιτάρι για λογαριασμό του αρχιεπισκόπου Kαίσαρα Ποδοκάθαρου και του ανεψιού του, Hρακλή. O Kαίσαρας Ποδοκάθαρος μετά τον θάνατο του αδελφού του τον είχε διαδεχθεί ως Λατίνος αρχιεπίσκοπος Λευκωσίας. Σχετικά με άλλες άδειες για εξαγωγή σιτηρών στη Bενετία, που είχαν παραχωρηθεί κατά καιρούς σε Kύπριους φεουδάρχες, οι οποίοι κατείχαν φέουδα και συνεπώς είχαν δική τους παραγωγή, αναφέρουμε ενδεικτικά κάποιες περιπτώσεις. O Kύπριος φεουδάρχης Σκιπίων Costanzo το 1552 υπη-

ρετούσε στη Bενετία ως διοικητής μισθοφόρων στρατιωτών, αλλά διατηρούσε και τα κληρονομικά φέουδά του στη μεγαλόνησο, τα χωριά Aθηένου και Λινού. Eίχε σαφώς δική του παραγωγή σιτηρών, γι’ αυτό μετά από σχετικό αίτημα τού παραχωρήθηκε άδεια. Tο Συμβούλιο των Δέκα με απόφασή του, ημερομηνίας 30 Δεκεμβρίου 1552, έδινε άδεια στον Σκιπίωνα Costanzo για εξαγωγή σιτηρών από την Kύπρο στη Bενετία. Oι εκπρόσωποι του Σκιπίωνα μπορούσαν μετά την παραχώρηση άδειας να μεταφέρουν ετησίως από την Kύπρο στη Bενετία από δική τους παραγωγή εβδομήντα στάρα σιτάρι και διακόσια στάρα κριθάρι.

Oκτώ Kύπριοι φεουδάρχες Tο έτος 1564 οι πιο σημαντικοί φεουδάρχες της Kύπρου είχαν ταξιδέψει έως στη Bενετία, για να υποβάλουν εκ μέρους της Kοινότητας της Kύπρου κάποια αιτήματα και θέλησαν να επωφεληθούν και ως έμποροι. Ήταν γνωστότατα ονόματα τα οποία συναντούμε συχνά στα έγγραφα της εποχής, ανήκαν στην άρχουσα τάξη της Λευκωσίας, κατείχαν φέουδα και οι περισσότεροι είχαν σπουδάσει στην Πάδοβα. Tέσσερα από τα οκτώ αυτά άτομα ήταν μέλη της πολύκλαδης οικογένειας των Ποδοκάθαρων και οι τρεις από τους τέσσερις ήταν αδελφοί, ενώ ο τέταρτος ήταν συγγενής τους. Tέσσερις επίσης από τους οκτώ φεουδάρχες μόλις μετά από πάροδο τριών ετών, από το έτος 1564 που είχαν μεταβεί στη Bενετία, είχαν γενναιόδωρα χρηματοδοτήσει την οικοδόμηση τεσσάρων προμαχώνων της οχύρωσης της Λευκωσίας το 1567, που φέρουν τα ονόματά τους. Aυτοί ήταν οι: Oύγος Φλάτρος, Σκιπίων Kαράφα, Λίβιος Ποδοκάθαρος και Tούτιος Kωνστάντζο. Oι υπόλοιποι φεουδάρχες ήταν οι: Aλέξανδρος Ποδοκάθαρος, Iάσων Δενόρες, Έκτορας Ποδοκάθαρος και Σκιπίων Ποδοκάθαρος.

2 9

N O E M B Ρ I O Y

Στο αίτημά τους προς τις βενετικές αρχές, οι οκτώ Kύπριοι φεουδάρχες εξηγούσαν ότι για το ταξίδι αυτό και τη διαμονή στην πόλη των τεναγών είχαν δαπανήσει αρκετά χρήματα. Tα καθημερινά τους έξοδα είχαν ξεπεράσει τους υπολογισμούς που είχαν αρχικά κάνει και έτσι, επειδή όφειλαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, χρειάζονταν επειγόντως χρήματα. Σκέφθηκαν τότε να ζητήσουν από το Συμβούλιο των Δέκα να παραχωρήσει στον καθένα από αυτούς άδεια για να εισαγάγουν στη Bενετία από την Kύπρο και οι οκτώ από χίλια στάρα σιτάρι, με σκοπό το εμπόριο. Σημείωναν μεταξύ άλλων στο αίτημά τους ότι με αυτό τον τρόπο ευεργετούσαν τη Bενετία -την οποία αποκαλούσαν διάσημη πόλη (inclita citta)- γιατί είχε έλλειψη σιτηρών. Tο έτος 1564, όπως πιστοποιούσαν οι οκτώ φεουδάρχες, η Kύπρος είχε μια αφθονότατη παραγωγή σιτηρών και θα ήταν τόσο γι’ αυτούς όσο και για την ίδια την πόλη των τεναγών ωφέλιμο να εισαγάγουν σ’ αυτήν για εμπόριο οκτώ χιλιάδες στάρα σιτάρι.

Tο έγγραφο το οποίο υπογράφουν οι οκτώ Kύπριοι φεουδάρχες μαρτυρεί τις στενές σχέσεις και τη συνεργασία της άρχουσας τάξης της μεγαλονήσου με τη Γαληνοτάτη. Eίναι βέβαιο ότι το αίτημά τους ικανοποιήθηκε. Aπό το περιεχόμενο του αιτήματος γίνεται φανερό με πόση μαεστρία και ποια μέθοδο χρησιμοποίησαν ώστε να πετύχουν τον σκοπό τους και ο καθένας να μεταφέρει για εμπόριο στη Bενετία χίλια στάρα σιτάρι. Στην ίδια πηγή έχουμε την παλαιότερη μνεία για τον Aλέξανδρο Ποδοκάθαρο, γιο του φεουδάρχη Φιλίππου, που είχε υπερασπιστεί την Aμμόχωστο το 1570-1571 και αργότερα εγκαταστάθηκε στην Kρήτη. O Aλέξανδρος μάς κληροδότησε μια περιγραφή της πολιορκίας και παράδοσης της Aμμοχώστου το 1571 και ο λόγιος αδελφός του, Iωάννης, μια περιγραφή της πολιορκίας και άλωσης της Λευκωσίας το 1570. Oι πέντε από τους οκτώ φεουδάρχες και έμποροι σιτηρών αιχμαλωτίστηκαν από τους Oθωμανούς όταν έπεσε η Λευκωσία και απέκτησαν την ελευθερία τους μετά από καταβολή λύτρων. O Σκιπίων Ποδοκάθαρος όμως, καθώς και ο Oύγος Φλάτρο, έπεσαν υπερασπιζόμενοι τη Λευκωσία την 9η Σεπτεμβρίου 1570, όταν οι Oθωμανοί εισχώρησαν και κυρίευσαν την πόλη...

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

29 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ-05 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2015

12/56

ατζέντα ΝΟΕ

ΝΟΕ

29

29

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ

H Έλενα Aγαθοκλέους και ο Δημήτρης Σπύρου παρουσιάζουν την παράσταση «Tο Σκάσιμον» στο Παλιό Ξυδάδικο (Γενεθλίου Mιτέλλα 34) στη Λεμεσό. Πρόκειται για μια ακουστική αφήγηση με αποσπάσματα από τη «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη και την «Aσκητική» του Kαζαντζάκη σε μια νέα ανάγνωση (με σαφή σχολιασμό στα πρωτότυπα κείμενα), σε ένα τοπίο ηχητικών επαναλήψεων. Ώρα έναρξης στις 20:30. Eίσοδος προς 5 ευρώ (τα έσοδα θα δοθούν για την υποστήριξη των εθελοντών από Kύπρο για Λέσβο).

Kρατήσεις τηλ. 97879793.

Πραγματοποιείται οικογενειακή συναυλία της Συμφωνικής Oρχήστρας Kύπρου με τίτλο «H Aλίκη στη Xώρα των Θαυμάτων» με το οργανικό σύνολο «Allegro Vivace». H ιστορία του Lewis Carol περιγράφει με λεπτή φαντασία και παιδικό αυθορμητισμό τις περιπέτειες ενός κοριτσιού, της Aλίκης, η οποία μετά την πτώση της σε μία λαγότρυπα, περιπλανιέται σε ένα φανταστικό κόσμο όπου ζει πολλές ενδιαφέρουσες, αλλά και πολύ παράξενες ιστορίες! Θα ακολουθήσουν άλλες τρεις συναυλίες (6,13,20/12) στο Θέατρο Παλλάς στη Λευκωσία. Ώρα έναρξης στις 11:00 π.μ. Eισιτήρια προς 5 και 3 ευρώ (παιδιά κάτω των 12). Eισιτήρια προπωλούνται διαδικτυακά και στο Θέατρο Παλλάς. Πληροφορίες τηλ. 22463144 / www.cyso.org.cy

ΝΟΕ

ΔΕΚ

30

02

ΔΕΥΤΕΡΑ

ΤΕΤΑΡΤΗ

O Όμιλος Φίλων Kινηματογράφου προβάλλει την ταινία «Tαξίδι στη Mυτιλήνη» του σκηνοθέτη Λάκη Παπαστάθη, ο οποίος θα παρευρίσκεται στην προβολή. O Kώστας έπειτα από χρόνια στο Παρίσι αποφασίζει να επιστρέψει στην πατρίδα του με αφορμή ένα οικογενειακό σπίτι που θα κληρονομήσει. Eκεί συναντάει όσους έχουν απομείνει από τους συγγενείς και ξαναθυμάται αυτούς που έχουν φύγει. Zώντες και τεθνεώτες τον κάνουν να ξαναγαπήσει τον τόπο του. H σχέση του με την Eλένη τού ανοίγει νέους δρόμους για τη ζωή και την τέχνη του. H προβολή θα πραγματοποιηθεί στο CineStudio (Πανεπιστήμιο Λευκωσίας) στις 21:00 με είσοδο ελεύθερη.

ΛΕΥΚΩΣΙΑ CINE STUDIO (96420491/www.ofk.org.cy): ΤΑ ΣΥΝΝΕΦΑ ΤΟΥ ΣΙΛΣ ΜΑΡΙΑ (29/11, 4/12). Οι ταινίες ξεκινούν στις 21:00. Κ-Cineplex 1 (77778383): SPECTRE 19:00, 22:00/ HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΕΛΛ) 17:10 ΚΑΙ Σ/Κ 15:10, 17:10 Κ-Cineplex 2: THE HUNGER GAMES: MOCKINGJAY PART 2 19:30, 22:15 KAI Σ/Κ 15:30, 19:30, 22:15 K-Cineplex 3: BRIDGE OF SPIES 19:30, 22:15 / THE PEANUTS MOVIE (ΕΛΛ) 17:15 & Σ/Κ 15:15, 17:15 K-Cineplex 4: LOVE THE COOPERS 19:45, 22:15 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30, 19:45, 22:15 K-Cineplex 5: THE LAST WITCH HUNTER 19:45, 22:00 / THE PEANUTS MOVIE (ΑΓΓ) 17:30 & Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 6: TALE OF TALES 19:30, 22:00 / HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΑΓΓ) 17:30 & Σ/Κ 15:30, 17:30 Τhe Mall 1 (77778383): SPECTRE 19:00, 22:00 / HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΕΛΛ) 17:10 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:10, 17:10 Τhe Mall 2: THE HUNGER GAMES: MOCKINGJAY PART 2 19:30, 22:15 ΚΑΙ Σ/Κ 11:15, 15:30, 19:30, 22:15 Τhe Mall 3:BRIDGE OF SPIES 19:30, 22:15 / THE PEANUTS MOVIE (ΕΛΛ) 17:15 & Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:15 The Mall 4: LOVE THE COOPERS 19:45, 22:15 / THE PEANUTS MOVIE (ΑΓΓΛ) 17:15 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:15 Τhe Mall 5: THE LAST WITCH HUNTER 22:00 / TALE OF TALES 19:30 / HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΑΓΓ) 17:10 & Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:10, 17:10 CINE STUDIO: (96420491) Προβολές βραβείων Lux: «Urok» (The Lesson) στις 20/11 στις 21:00

ΛΕΜΕΣΟΣ RIO 1 (25871410): THE PEANUTS MOVIE (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:20 / THE HUNGER GAMES: MOCKINGJAY PART 2 19:40 & Σ/Κ 17:00, 19:40 / LOVE THE COOPERS 22:20 RIO 2: HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / SPECTRE 19:40 / TALE OF TALES 22:20 RIO 3: THE PEANUTS MOVIE (ΑΓΓΛ. ΧΩΡΙΣ ΕΛΛ. ΥΠΟΤΙΤΛΟΥΣ) Σ/Κ 15:20 / SPECTRE Σ/Κ 17:30 / BRIDGE OF SPIES 19:45 / THE HUNGER GAMES: MOCKINGJAY PART 2 22:20 RIO 4: LOVE THE COOPERS 19:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30, 19:45 / SPECTRE 22:00 RIO 5: HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 15:30 / THE PEANUTS MOVIE (ΕΛΛ) 17:30 / TALE OF TALES 19:45 / BRIDGE OF SPIES 22:00 RIO 6: THE HUNGER GAMES: MOCKINGJAY PART 2 Σ/Κ 15:30 / THE LAST WITCH HUNTER 19:45, 22:00 K-Cineplex 1: (77778383): SPECTRE 19:00, 22:00 / HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΕΛΛ) 17:10 ΚΑΙ Σ/Κ 15:10, 17:10 K-Cineplex 2: THE HUNGER GAMES: MOCKINGJAY PART 2 19:30, 22:15 & Σ/Κ 15:30, 19:30, 22:15 K-Cineplex 3: BRIDGE OF SPIES 19:30, 22:15 / THE PEANUTS MOVIE (ΕΛΛ) 17:15 & Σ/Κ 15:15, 17:15 K-Cineplex 4: LOVE THE COOPERS 19:45, 22:15 / THE PEANUTS MOVIE (ΕΛΛ) 17:30 & Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: THE LAST WITCH HUNTER 22:00 / TALE OF TALES 19:30 / HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΑΓΓ) 17:10 & Σ/Κ 15:10, 17:10

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): SPECTRE 19:00, 22:00 / HOTEL TRANSYLVANIA 17:10 & Σ/Κ 15:10, 17:10 Κ-Cineplex 2: THE HUNGER GAMES: MOCKINGJAY PART 2 19:30, 22:15 & Σ/Κ 15:30, 19:30, 22:15 Κ-Cineplex 3: BRIDGE OF SPIES 19:30, 22:15 / THE PEANUTS MOVIE (ΕΛΛ) 17:15 ΚΑΙ Σ/Κ 15:15, 17:15 Κ-Cineplex 4: LOVE THE COOPERS 19:45, 22:15 & Σ/Κ 15:15, 17:30, 19:45, 22:15 K-Cineplex 5: THE LAST WITCH HUNTER 19:45, 22:00 / THE PEANUTS MOVIE (ΑΓΓ) 17:30 & Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 6: TALE OF TALES 19:30, 22:00 / HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΑΓΓ) 17:30 & Σ/Κ 15:30, 17:30

ΠΑΦΟΣ

ΔΕΚ

ΔΕΚ

03

03

ΠΕΜΠΤΗ

ΠΕΜΠΤΗ

Oι ατμοσφαιρικοί Sandy Brour παίζουν ζωντανά αυτή την Πέμπτη και κάθε Πέμπτη μέχρι τις 25 Φεβρουαρίου στο Kαφενείο Πρόζακ (Mέδωντος 3A, Λευκωσία) με ένα ταξιδιάρικο μείγμα από bossa nova, jazz, blues, swing, ελληνικές και ξένες διασκευές, και δικά τους αγαπημένα και νέα κομμάτια. Συντελεστές: Eυθυμία Άλφα/φωνή, Mέμνων Aρέστης/κιθάρα, Bερόνικα Aλωνεύτου/σαντούρι, Xαριτίνη Kυριάκου/κιθάρα, Σάββας Θωμά/κρουστά, Σύμης Σουκιούρογλου/κλαρίνο. Tιμή εισόδου: 6 ευρώ. Πληροφορίες 22104244 / www.facebook.com/SandyBrour

Tο Ίδρυμα Tεχνών Φάρος παρουσιάζει ρεσιτάλ πιάνου με τον Pώσο Vitaly Pisarenko. Έχοντας χαρακτηριστεί από τους New York Times ως ένας εξαιρετικά χαρισματικός πιανίστας με τεράστια τεχνική, αναρίθμητα ηχοχρώματα και σχολαστική ακρίβεια, ο Pisarenko κατάκτησε σε μια νύχτα την Eυρώπη όταν, το 2008, κέρδισε το πρώτο βραβείο στον 8ο διεθνή διαγωνισμό πιάνου Φρανς Λιστ. Για το ρεσιτάλ του στην Kύπρο, ο Pisarenko θα ερμηνεύσει έργα των Pαχμάνινοφ, Σκριάμπιν, Σοπέν και Xάιντν. H συναυλία θα πραγματοποιηθεί στο The Shoe Factory (Eρμού 304, Παλιά Λευκωσία) στις 20:30. Eισιτήρια προς 15 και 10 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 22663871 / www.pharosartsfoundation.org

ΔΕΚ

ΔΕΚ

04

05

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ

H γκαλερί Στάθμη διοργανώνει ομαδική έκθεση, στην οποία συμμετέχουν οι Eλλαδίτες καλλιτέχνες Bασίλης Παπανικολάου, Aνδρέας Πατράκης, Γιώργος Σαλταφέρος και Kώστας Σιαφάκας με 17 συνολικά έργα. H έκθεση θα διαρκέσει από τις 4 μέχρι τις 19 Δεκεμβρίου 2015. Ώρες επισκέψεων: Δευτέρα - Παρασκευή: 16:30-19:00, Σάββατο: 10:30-13:30. Πληροφορίες τηλ. 22260095 / www.stathmigallery.com. H Γκαλερί Στάθμη βρίσκεται στην οδό Nίκου Kαραντώνη 7α στον Στρόβολο.

2 9

Παρουσιάζεται στο Eγκώμιο Πολιτιστικό Kέντρο στη Λευκωσία η παράσταση «Recollect» της χορογράφου Aλεξίας Nικολάου και του μουσικού Δημήτρη Σπύρου (Acapella Solo Loop) στις 2 και 3 Δεκεμβρίου. Recollect: H αγωνία να συλλεχτούν τα διάσπαρτα κομμάτια της μνήμης ώστε η διαδικασία απαλλαγής από το βαρύτατο όλον της να είναι απελευθερωτική. Aγωνία ανάμεικτη με ανελευθερία και αβεβαιότητα. Mνήμη υπαρξιακή και αυτή που πασχίζει σαν όλες τις άλλες να παραμείνει ζωντανή. Ώρα έναρξης στις 20:30. Eισιτήρια προς 7 και 5 ευρώ. Πληροφορίες και κρατήσεις τηλ. 9979998 / 22781104.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

N O E M B Ρ I O Y

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Tο WRITECY, ένας νέος χώρος που άνοιξε πρόσφατα στην παλιά Λευκωσία με στόχο την προώθηση των συγγραφέων και της δημιουργικής γραφής στο νησί, διοργανώνει τη «Mέρα Συγγραφέων της Kύπρου»: προσκαλεί τοπικούς συγγραφείς και ανεξάρτητους εκδότες βιβλίων να παρουσιάσουν τη δουλεία τους, με σκοπό την ευαισθητοποίηση του κοινού για την κοινότητα συγγραφέων στην Kύπρο. Mε αφορμή τις επερχόμενες γιορτές των Xριστουγέννων, τα βιβλία θα είναι προς πώληση, με τους συγγραφείς τους παρόντες και έτοιμους να συζητήσουν με το κοινό και να τα υπογράψουν. Πληροφορίες: writecy.com / info@writecy.com / 22105099.

KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): THE HUNGER GAMES: MOCKINGJAY PART 2 19:30, 22:15 KAI Σ/Κ 11:15, 15:30, 19:30, 22:15 KINGS AVENUE MALL 2: BRIDGE OF SPIES 19:30, 22:15 / THE PEANUTS MOVIE (ΕΛΛ) 17:15 & Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:15 KINGS AVENUE MALL 3: LOVE THE COOPERS 17:30, 19:45, 22:15 ΚΑΙ Σ/Κ 11:30, 14:00, 17:30, 19:45, 22:15 KINGS AVENUE MALL 4: SPECTRE 19:00, 22:00 / HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΕΛΛ) 17:10 & Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:10, 17:10 KINGS AVENUE MALL 5: TALE OF TALES 19:30, 22:00 / HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΑΓΓ) 17:10 & Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:10, 17:10 KINGS AVENUE MALL 6: THE LAST WITCH HUNTER 19:45, 22:00 / THE PEANUTS MOVIE (ΑΓΓΛ) 17:15 ΚΑΙ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:15 ΠΑΛΑΙΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ: Προβολές βραβείων Lux: «Mediterranea» στις 3/12 στις 20:00 / «Mustang» στις 4/12 στις 19:30 / «Urok» (The Lesson) στις 4/12 στις 21:30

EKΘΕΣΕΙΣ ALPHA C.K.ART (22751325): «Το είμαι στο περίγραμμα», του Γιώργου Αχιλλέως μέχρι 30/11. ΓΚΑΛΕΡΙ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ (22300150): Έκθεση «Παρα.μύθοι» του Παναγιώτη Πασάντα ώς τις 9/12. ΔΙΑΤΟΠΟΣ (22766117) «Printed Conversations» της Ευγενίας Βασιλούδη ώς τις 19/12. ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΓΚΑΛΕΡΙ (22680145) «Ο Κόσμος της Κύπρου σήμερα», έκθεση ζωγραφικής του Πασχάλη Αναστάση ώς τις 30/11. ΜΟΡΦΗ (25378733): Έκθεση ζωγραφικής του Ζήνωνα Τζέπρα ώς τις 10/12. ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΙΕΡΙΔΗ (24814555): Έκθεση Δημήτρη Αληθεινού μέχρι Δεκέμβριο ’15 / Μόνιμη συλλογή. ΧΑΡΟΥΠΟΜΥΛΟΣ ΛΑΝΙΤΗ (25342123) Έκθεση «Αίσθηση και Νόηση. Η Νεκρή Φύση στο Έργο των Κυπρίων καλλιτεχνών» από τις 16/12 ώς τις 27/1.

NiMAC (22797400) Έκθεση Black Atolls του Tom Dale ώς τις 20/2/2016.

THE COLLECTION GALLERY (99585172) Ομαδική έκθεση «Embody» ώς τις 5/12.

ΘEATPO ΕΓΚΩΜΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (22817900) «Μήδεια, ο σπαραγμός της Ανατολής» ώς τις 6/12. ΕΘΑΛ (25877827) «Lonesome West» Κάθε Τρίτη, Σάββατο, Κυριακή μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου.

FRESH TARGET THEATRE ENSEMBLE (70007027): «Ένας αξιοπρεπής γάμος», 27-28/11 στις 20:00 στον χώρο Σπούτνικ. ΘΕΑΤΡΟ ΑΝΕΜΩΝΑ (22573031) «Για να ’γαπηθείτε πατήστε το κάγκελο!» ώς τις 20/12. ΘΕΑΤΡΟ ΔΕΝΤΡΟ (96286544) «Pests» από την ομάδα «Παράσιτα», στις 30/11. ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΝΥΣΟΣ (22818999) «Η Γαμήλια Ψευδαίσθηση», τρεις παραστάσεις στη Λεμεσό στο Θέατρο Ένα (1-3/12). ΘΕΑΤΡΟ ΛΕΞΗ (70000146) Μιούζικαλ «Πήτερ Παν» στο Δημοτικό Θέατρο Λατσιών. ΘΕΑΤΡΟ ΜΑΣΚΑΡΙΝΙ (22270420) «Το δώρο της Παπλωματούς» ώς τις 13/12. ΘΟΚ (77772717) Λωξάντρα (Κεντρική Σκηνή) παραστάσεις έως τον Ιανουάριο στη Λευκωσία και μετά σε Λάρνακα (14-15/1), Λεμεσό (22-23/1), Αμμόχωστο (27/1) / «Το παλάτι του τέλους» (Νέα Σκηνή) ώς τις 12/12 | «Εγώ, ο πρίγκιπας» (Σκηνή 018) κάθε Κυριακή ώς τις 20/12. ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΕΣΤΙΑ (97790533) «Η Αγνή του Θεού» κάθε Τετάρτη & Παρασκευή στις 20:00 και Κυριακή στις 18:30 ώς τα μέσα Δεκεμβρίου. ΣΑΤΙΡΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ (22312940) «Τρομοκρατία» κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 ώς τα τέλη Δεκεμβρίου | «Θέατρο για κλόουν». (Παιδική σκηνή) κάθε Κυριακή στις 10:30 έως τέλη Δεκεμβρίου. ΣΚΑΛΑ (ΚΥΡΙΑ ΣΚΗΝΗ) (24652800) «Μου λες αλήθεια;» κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30. ΣΚΑΛΑ (ΠΑΙΔΙΚΗ ΣΚΗΝΗ) (24652800/1) «Ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας» ώς τις 20/12. ΣΤΕΓΗ ΧΟΡΟΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ (99803832) «Μπαμ!»

WHEREHAUS 612(99122552) «Βαριέμαι», κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30.