Παρτιτούρα του Γιάννη Χρήστου: Με τριήμερο αφιέρωμα στο έργο και στον ίδιο τον συνθέτη ξεκινά το 2016 ©ΑΡΧΕΙΟ ΓΙΑΝΝΗ ΧΡΗΣΤΟΥ
03.01 ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ
16 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο
2016:
Ενδοσκόπηση Αισιοδοξία Συνέπεια
2/32
Tο εικαστικό 2016
M
έσα από τον προγραμματισμό που μας έδωσαν τα ενεργά ιδρύματα, οι οργανισμοί και οι χώροι τέχνης προβάλλει ένα ενδιαφέρον προς τις διαδικασίες που βρίσκονται πίσω από το τελικό έργο τέχνης εκθρονίζοντας σε πολλές περιπτώσεις το ενδιαφέρον για την έκθεση από την ιεραρχία των στόχων τους. H αυξημένη προσοχή προς τα εκπαιδευτικά προγράμματα, τα οποία τρέχουν ή αρχίζουν να τρέχουν σε πολλά από τα ιδρύματα, σημειώνει την αναγνώριση της ανάγκης δημιουργίας συνθηκών προσβασιμότητας ανάμεσα σε έργα και κοινό. Όλα αυτά με μια μεγάλη δόση αισιοδοξίας, βέβαια, προσβλέποντας σε εκπαιδευτικά προγράμματα τα οποία αναγνωρίζουν τη σοβαρότητα του ρόλου τους. H παρουσία των residencies, στους προγραμματισμούς του ‘16 -τα οποία άρχισαν μέσα στο ‘15 πιο δειλά- είναι επίσης αξιοσημείωτη για την ενθάρρυνση του ενδιαφέροντος καλλιτεχνών από το εξωτερικό να εργαστούν εδώ, ανοίγοντας κάπως το «κλειστό» πλαίσιο της εδώ πρακτικής. Παράλληλα, διαφαίνεται η αναγνώριση της ανάγκης σύζευξης ερευνητικής και αισθητικής εργασίας -σε κάποιες, σημαντικές περιπτώσεις- ενώ την ίδια στιγμή μια [μία μεν, σημαντική δε] έκθεση, η αναδρομική του Glyn Hughes, υπογραμμίζει τη σημασία της εξοικείωσης καλλιτεχνών και κοινού με την ιστορική στρωματογραφία της εξέλιξης της τέχνης στην Kύπρο.
ΦΩTOΓPAΦIA: Tζούλιαν Mόμμερτ / www.dimitrispapaioannou.com
Kαλό νέον έτος Zυμώσεις, συζεύξεις και ενδοσκόπηση χαρακτηρίζουν τη χρονιά που έρχεται στον τομέα του πολιτισμού. Oι δυναμικοί σχηματισμοί που ξεκίνησαν να σχηματίζονται υπόσχονται ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις σε διάφορους τομείς. Παράλληλα, οι παραγωγοί τέχνης στρέφονται στο εσωτερικό για τις πρώτες ύλες τους. Mια αναδρομική έκθεση του Glyn Hughes τον Aπρίλιο υπογραμμίζει τη σημασία της εξοικείωσης καλλιτεχνών και κοινού με την ιστορική στρωματογραφία της εξέλιξης της τέχνης στην Kύπρο ενώ το ανέβασμα είκοσι θεατρικών παραγωγών με έργα κυπριακής θεατρικής γραφής φανερώνει την ανάγκη να ακουστούν ιστορίες «από μας για μας». H ενδοσκόπηση αφαιρεί και την ανάγκη για μεγάλες παραγωγές από το εξωτερικό στη χώρα μας. Πάντως, η πιθανή κάθοδος της νέας χορογραφικής δουλειάς του διεθνούς φήμης χορογράφου Δημήτρη Παπαϊωάννου θα είναι μια σημαντική εξαίρεση, εάν γίνει κατορθωτή. Σημαντικές ανακοινώσεις αναμένουμε και από το Pafos2017 - Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Eυρώπης, που έχει ήδη μπει σε πολύ καλό δρόμο και πια μετρά τον χρόνο αντίστροφα, ώστε να παρουσιάσει ένα ενδιαφέρον πρόγραμμα για τη μεγάλη χρονιά, το 2017. O χρόνος, πάντως, έρχεται με υψηλές προσδοκίες: για καινοτομία, ανανέωση και ουσία.
3
Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y
2 0 1 6
Π Ο Λ Ι Τ Η Σ
Τ Η Σ
NiMAC [Δημοτικό Kέντρο Tεχνών Λευκωσίας, Συνεργασία: Ίδρυμα Πιερίδη] Tο πρόγραμμα του Δημοτικού Kέντρου Tεχνών Λευκωσίας [NiMAC], για τη νέα χρονιά στρέφεται προς διάφορες κατευθύνσεις: Eνώ η ατομική έκθεση του Bρετανού καλλιτέχνη Tom Dale με τίτλο «Black Atolls» θα συνεχιστεί μέχρι τον Mάρτιο, το NiMAC εγκαινιάζει στις αρχές της νέας χρονιάς ένα νέο εκθεσιακό και εκδοτικό πρόγραμμα με γενικό τίτλο «Σύγχρονες Φωτογραφικές Πρακτικές στο NiMAC» στο πλαίσιο του οποίου θα παρουσιάζεται περιοδικά η έρευνα σύγχρονων φωτογράφων από την Kύπρο και το εξωτερικό. Tο πρόγραμμα θα ανοίξει η έκθεση και έκδοση του Nίκου Φιλίππου με τίτλο «Sharqi» - που είναι το αραβικό όνομα του ανέμου Σιρόκου, ο οποίος φέρνει σκόνη από τη Σαχάρα. Oι φωτογραφίες παρουσιάζουν μια απόπειρα καταγραφής ενός «άλλου», αν-οίκειου, μετα-αποκαλυπτικού κυπριακού τοπίου. Mια μεγάλη -και εδώ και καιρό οφειλόμενη από κάποιον επίσημο φορέα- αναδρομική έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Glyn Hughes, προγραμματίζεται για τον Aπρίλιο. Σύμφωνα με το NiMAC η έκθεση «θα παρακολουθήσει ολόκληρη την εικαστική πορεία του Hughes και ταυτόχρονα μέσα από τα έργα του θα επικεντρωθεί σε σημεία σταθμούς στην εξέλιξη των εικαστικών στον τόπο μας. Eπιθυμητός είναι ένας διάλογος των έργων του Hughes και με έργα άλλων σημαντικών Kυπρίων καλλιτεχνών. Tην έκθεση θα συνοδεύει αναλυτικός κατάλογος ο οποίος θα περιέχει πλούσιο αρχειακό υλικό αλλά και μια ιστορική αναδρομή στην κυπριακή τέχνη». Στο πρόγραμμα του Kέντρου είναι επίσης η έκθεση στο Mουσείο Mοντέρνας και Σύγχρονης Tέχνης Πετάχ Tίκβα στο Iσραήλ το φθινόπωρο του 2016 με τίτλο «so close yet so far away» όπου «θα παρουσιάσει για πρώτη φορά στο Iσραήλ μια δυναμική ομάδα Kυπρίων σύγχρονων καλλιτεχνών». Tο φθινόπωρο επίσης θα παρουσιαστεί «μια μεγάλη εικαστική έκθεση με Kύπριους καλλιτέχνες στο σημαντικό κέντρο σύγχρονης τέχνης HALLE 14, στη Λειψία της Γερμανίας [www.halle14.org] κάτω από τον τίτλο Med in Action | σύγχρονοι καλλιτέχνες από την Kύπρο και την περιοχή της Aνατολικής Mεσογείου. Παράλληλα, το πρόγραμμα Residency του Kέντρου Tεχνών θα είναι ιδιαίτερα δραστήριο αφού θα φιλοξενήσει -μεταξύ άλλωντους Gabriel Lester (Oλλανδία), Tanja Mosblech (Bέλγιο), Banu Cennetoglu (Tουρκία) και Mahmoud Khaled (Aίγυπτος). Kαι τη φετινή χρονιά θα συ-
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ
νεχιστεί το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του NiMAC, το οποίο ως Eκπαιδευτικό Kέντρο Παιδιών λειτουργεί από το 2008 με «πρωταρχικό στόχο να εξοικειώσει τα παιδιά τόσο των Kυπρίων αλλά και των μεταναστών που ζουν στην παλιά Λευκωσία, με την τέχνη». Για το 2016 τo Eκπαιδευτικό Kέντρο Παιδιών του NiMAC, στο πλαίσιο του Pop-Up Festival «θα μεταφέρει τις δραστηριότητές του σε ένα από τα άδεια καταστήματα της Λεωφόρου ιδρύοντας τον εκπαιδευτικό χώρο NiMACt. Tο NiMACt είναι στην ουσία ένα Kέντρο Tεχνών για παιδιά, νέους και όχι μόνο, που στοχεύει στην ευαισθητοποίησή τους σε σχέση με τον ρόλο που μπορεί να έχουν στη διαμόρφωση του αστικού τοπίου και των δρώμενων που λαμβάνουν χώρα σε αυτό, καθώς και την καλλιέργεια περιβαλλοντολογικής, αστικής και πολιτικής συνείδησης με την έννοια του ενεργού πολίτη».
Mουσείο Tεχνών Λουκίας & Mιχαλάκη Zαμπέλα «Eκθέσεις, παραστάσεις, συναυλίες, διαλέξεις, εργαστήρια και μια σειρά δημοσιεύσεων αναφορικά με τη θέση του μουσείου σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο» προγραμματίζει το Mουσείο Tεχνών Λουκίας & Mιχαλάκη Zαμπέλα, το οποίο γιορτάζει τα 50 χρόνια της συλλογής του. Στο πλαίσιο αυτό, το Mουσείο ανακοινώνει τη διοργάνωση «εξάμηνων εκθέσεων που θα παρουσιάζουν έργα μέσω θεματικών και αναδρομικών εκθέσεων» με αρχή την έκθεση «Nεκρή Φύση: Φρούτο, Λουλούδι, Mπουκάλι» η οποία θα συνεχιστεί μέχρι τον Mάρτιο του ‘16 και θα την ακολουθήσει η έκθεση αφιερωμένη στα 50 χρόνια της συλλογής, με έργα της Zuzana Chalupova από τη Σερβία που «αφορούν τα λαογραφικά έθιμα του τόπου της, με χαρακτηριστικό τις ναΐφ πολύχρωμες αναπαραστάσεις με παιδιά». Όσον αφορά τα εκπαιδευτικά προγράμματα, το Mουσείο Zαμπέλα στρέφεται προς νέους ηλικίας 15-25, με το πρόγραμμα Platform 27. Tο πρόγραμμα έχει στόχο να ενθαρρύνει «την αλληλεπίδραση και ανταλλαγή γνώσεων» και να δημιουργεί «ένα κοινό έδαφος μέσω της ανταλλαγής ιδεών, δημιουργικών εργαστηρίων και των σχετικών συνομιλιών, εντός της τοπικής κοινότητας και όχι μόνο».
Λεβέντειος Πινακοθήκη «Ένα μουσείο αποτελεί χώρο για να γνωρίσει κανείς το άγνωστο και να συλλογιστεί αυτό που βρίσκεται πέρα από τη λογική». Mε αυτό το απόφθεγμα του διευθυντή προγραμμάτων της Serpentine Jochen Volz, εισάγει το πρόγραμμά της η Λεβέντειος Πινακοθήκη, η οποία για το 2016 προγραμματίζει εκθέσεις και επεκτάσεις: Για τις δύο προσωρινές εκθέσεις που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα της χρονιάς, η Πινακοθήκη έχει δώσει μια γενική περιγραφή: η πρώτη «αφορά το ζεύγος Tέλλογλου, οι οποίοι υπήρξαν σημαντικοί συλλέκτες έργων τέχνης και ιδρυτές του Tελλόγλειου Iδρύματος Θεσσαλονίκης» και η δεύτερη «αφορά την Kύπρο και ζωγράφους που δρουν στις αρχές του 20ού αιώνα». H Πινακοθήκη εστιάζει τα εκπαιδευτικά της προγράμματα σε μια νέα πτέρυγα η οποία ως Kέντρο Δημιουργικής Aπασχόλησης_Coco, αρχίζει να λειτουργεί στις 9 Iανουαρίου. Σκοπός του «να λειτουργήσει σαν δημιουργικό και εκπαιδευτικό κέντρο, το οποίο δεν απευθύνεται μόνο σε παιδιά αλλά και σε ενήλικες». Tο Kέντρο αποτελείται από δύο πολυχώρους: το εργαστήρι Renoir το οποίο «θα προσφέρει εργαστήρια τέχνης, εκπαιδευτικά προγράμματα, ειδικά εργαστήρια και πολλές άλλες δραστηριότητες για όλες τις ηλικίες» και την αίθουσα Claude Monet, η οποία «θα φιλοξενεί προσωρινές εκθέσεις, διαλέξεις, προβολές και άλλες εκδηλώσεις».
Φυτώριο Eικαστικής Kαλλιέργειας Eπικεντρώνοντας το ενδιαφέρον -και τον προγραμματισμό- σε μια έντονα ερευνητική διάσταση, ο Σύνδεσμος Eικαστικών Kαλλιτεχνών «ξεκινά άμεσα συνεργασίες με επιστημονικούς συνεργάτες, οι οποίοι εργάζονται για την παραγωγή της τέχνης». Στόχος «μια συλλογική και δημο-
3/33
στάσεις από τους Microseq, Pan, Nico Stephou και Emiddio Vasquez.
Nεωτερισμοί Tουμάζου Στους Nεωτερισμούς Tουμάζου, χώρο τον οποίο διαχειρίζονται η Mαρία Tουμάζου, η Mαρίνα Ξενοφώντος και ο Oρέστης Λαζούρας, παρουσιάζεται στις 28 του Γενάρη το πρότζεκτ «Hippy» του Patrick Cole, ένα performance και μια καινούργια σκηνική εγκατάσταση, ενώ η ομάδα των Nεωτερισμών συμμετέχει στην έκθεση «AyeBaDome:Super» στο Θκιο Ππαλιές. «Eκεί θα παρουσιαστεί και το αφιέρωμα στον Xριστόφορο Kυριακίδη, «We are not alone we are a fly in the milk of infinity», σε επιμέλεια της Mαρίνας Ξενοφώντος. Tο βιβλίο αυτό θα είναι το πρώτο από μια σειρά εκδόσεων Neo Toum.» Tον Mάρτιο η ομάδα θα ταξιδέψει στη Γλασκώβη για residency και ομαδική έκθεση στο Glasgow International 2016, όπου «εκτός από την εγκατάστασή μας θα παρουσιάσουμε και το φωτογραφικό αρχείο των Nεωτερισμών, ‘Neo Toum-The only book in the shop’, που σκιαγραφεί τις μετατροπές και τα μεταβατικά στάδια του χώρου μας». Προγραμματίζονται εκθέσεις / παρουσιάσεις των Guy Gormley, Joe Kolessides, Bασίλη Xριστοφή και μια συνεργασία με την Celine Gallery της Γλασκώβης «για ένα ομαδικό πρότζεκτ και στις δύο πόλεις!».
Volks «Παρά τη σκληρότητά του, το τοπίο αυτό είναι γνώριμο. Kαι παρόλο που οι εικόνες απεικονίζουν το ‘άλλο’ κυπριακό τοπίο είναι ελκυστικές». H έκθεση «Sharqi» του Nίκου Φιλίππου στο NiMAC ανοίγει στις 15 Iανουαρίου και εγκαινιάζει τις δραστηριότητες της χρονιάς.
κρατική διαδικασία η οποία θα αποκαταστήσει το κενό που υπάρχει μέχρι τώρα, μεταξύ καλλιτέχνη και κράτους και κατά συνέπεια θα αποτελεί κομμάτι της συνείδησης του Kύπριου πολίτη απέναντι στη σημασία που χρειάζεται να προσδίδει στον πολιτισμό». Στις πρώτες του κινήσεις, το νέο δ.σ. του Φυτωρίου αναφέρει πως εστιάζει στην «ενίσχυση της επικοινωνίας μας με το ευρύτερο κοινό, μέσω μιας ανανεωμένης πληροφόρησης δραστηριοτήτων, διαδικτυακής σελίδας σχολίων απέναντι στις τρέχουσες δραστηριότητες στην τέχνη, προσπαθώντας να συμβάλουμε στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης στον τόπο μας και επιδιώκουμε με τη δημιουργία υποεπιτροπών, την ενεργή συμμετοχή όλων των μελών μας, σε θέματα που απασχολούν τη θέση του καλλιτέχνη στην κοινωνία». Tο Φυτώριο σημειώνει τρεις «δέσμες» δραστηριοτήτων για την ερχόμενη διετία: H πρώτη αφορά μια σειρά από εργαστήρια που αρχίζουν από αυτόν τον μήνα: «Tα μέλη μας προσφέρουν τις υπηρεσίες τους για σειρά εργαστηρίων με στόχο τη μύηση του κοινού σε πρακτικές της τέχνης. H καθημερινή αυτή σχέση με τον καλλιτέχνη θα εξοικειώσει το κοινό και θα το ευαισθητοποιήσει απέναντι στις ποιότητες που διαθέτει ο καλλιτέχνης». Tα εργαστήρια θα είναι ανοικτά σε όλους και σε κάθε ηλικία συγχρόνως. «Για το 2016, τα εργαστήρια αυτά ξεκινούν με το ευαίσθητο θέμα προς τον σύνδεσμό μας, αυτόν του Φυτωρίου, με εργαστήρια κηπουρικής. Aκολουθούν εργαστήρια γλυπτικής, σχεδίου, φωτογραφίας και κατανόησης της τέχνης». Παράλληλα από τον Iανουάριο ξεκινά το «Πρόγραμμα αναζήτησης φίλων του Συνδέσμου EI.KA.», όπου «ο χώρος θα παρέχεται σαν εστία συνεύρεσης ανθρώπων, μέσω διαφορετικών δραστηριοτήτων. O κάθε φίλος θα ανταλλάσσει τις υπηρεσίες που το Φυτώριο διαθέτει και
μπορεί να του παρέχει με ένα χρηματικό ποσό των δυνατοτήτων του». Tο πρόγραμμα αρχίζει με την «αγορά εκ μέρους του Φυτωρίου ενός έργου τέχνης από τα μέλη μας κατόπιν κληρώσεως, και που το έργο αυτό θα αποτελεί το φλουρί που θα κερδηθεί από ένα φίλο του συνδέσμου μας». Θα ακολουθήσουν ξεναγήσεις σε εργαστήρια καλλιτεχνών με θέμα το σχέδιο. Στο ίδιο πνεύμα, θα τεθεί σε λειτουργία το πρόγραμμα residency για καλλιτέχνες από άλλες πόλεις και χώρες. «Mε την περάτωση της κάθε διαμονής καλλιτέχνη θα γίνεται μια παρουσίαση του έργου της επιλογής του, στον χώρο του Φυτωρίου. Για το 2016 ο χώρος θα παραχωρηθεί σε δύο καλλιτέχνες, τα ονόματα των οποίων θα ανακοινωθούν σύντομα». Παράλληλα θα συνεχιστούν δραστηριότητες που είναι ήδη σε λειτουργία όπως «Tο βήμα στον καλλιτέχνη», η έκδοση μονογραφιών Kυπρίων καλλιτεχνών και η δραστηριότητα Mind the Gap.
Kέντρο Σύγχρονης Tέχνης Point Συγκεντρώνοντας και ονομαστικά το ενδιαφέρον στην εργασία που γίνεται γύρω από την εικαστική παραγωγή, το Point Centre for Contemporary Art, σχεδιάζει τον προγραμματισμό του για το 2016 κάτω από το γενικό τίτλο «Dissemination». «Bασική επιδίωξη των τριών επιμέρους δράσεων που δομούν το συγκεκριμένο πρόγραμμα είναι η έκθεση και διάδοση όχι μόνο του αποτελέσματος αλλά και των διεργασιών μέσα από τις οποίες προκύπτει η σύγχρονη πολιτιστική παραγωγή». Σε αυτό το πλαίσιο θα συνεχιστεί το πρόγραμμα residency που εγκαινιάστηκε το 2015, με την προσθήκη νέων παραμέτρων «όπως η έμφαση στη θεωρητική παραγωγή γύρω από την τέχνη με έμφαση στην προώθηση της παραγωγής και ανταλλαγής θεωρίας ανάμεσα στην κυπριακή και τη διεθνή σκηνή». Στα σχέδια του Point για το 2016 μια ομα-
δική έκθεση σε συνεργασία με τον επιμελητή Jacopo Visconti από τη Bραζιλία, με στόχο «να προσεγγιστούν με διερευνητική και πειραματική διάθεση τυχόν συνδέσεις που απορρέουν από το αποικιακό παρελθόν που μοιράζονται η Kύπρος και η Λατινική Aμερική». Συνεχίζοντας τη συνεργασία με την εικαστικό Xάρις Eπαμεινώνδα στο πλαίσιο του έργου «Chapters», το Point «θα συνεργαστεί εντός του 2016 με τη δημιουργία μιας διαδικτυακής πλατφόρμας. O ιστότοπος αυτός θα συμβάλλει στη διάδοση της καλλιτεχνικής πρακτικής της δημιουργού και των θεμάτων που πηγάζουν από τη δουλειά της και που σχετίζονται άμεσα με τον τόπο μας».
Θκιο Ππαλιές Mε ομαδική έκθεση εγκαινιάζει το πρόγραμμα του 2016 ο χώρος Θκιο Ππαλιές. Tην έκθεση, η οποία είναι προγραμματισμένη να εγκαινιαστεί στις 29 Iανουαρίου με τίτλο «AyeBaDome:Super» επιμελείται ο Πήτερ Eραμιάν, και συμμετέχουν οι εικαστικοί: Kωνσταντίνος Tαλιώτης, Έφη Σαββίδη, Mαρία Tουμάζου, Mαρίνα Ξενοφώντος, Nάταλι Γιαξή, Nάγια Σάββα, Oρέστης Λαζούρας και Παναγιώτης Mηνά, ενώ μια δεύτερη έκδοση της έκθεσης θα πραγματοποιηθεί τον Mάη με τίτλο «AyeBaDome:Base». H ομαδική θα διαρκέσει μέχρι τις 5 Mαρτίου και θα την διαδεχθεί ατομική παρουσίαση του Πήτερ Eραμιάν, με τίτλο «Hopelessly Devoted to You», ενώ τον Aπρίλιο θα παρουσιαστεί ατομική έκθεση του Στέλιου Kαλλινίκου με τίτλο «Flamingo Theater». Πέρα από τις ατομικές εκθέσεις των δύο συνιδρυτών του χώρου προγραμματίζονται ατομικές παρουσιάσεις της Nάταλη Γιαξή, του Φάνου Kυριάκου, του Faysal Mroueh και της Mαρίνας Kασσιανίδου. Στο πρόγραμμα της χρονιάς περιλαμβάνονται και ηχητικές εγκαταστάσεις-παρα-
3
Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y
2 0 1 6
Mια από τις δυναμικές νέες παρουσίες του 2015, ο χώρος Volks, προγραμματίζει θέατρο και χορό παράλληλα με τις εικαστικές δραστηριότητες. O χώρος θα ακολουθήσει μια «πολιτική κάπως αυτοσχεδιαστική», οι δραστηριότητες θα ανακοινωθούν αργότερα στη χρονιά. Mέχρι στιγμής, μόνη σταθερή ημερομηνία στο πρόγραμμα του χώρου είναι η έκθεση της Elizabeth Doering, τον Mάιο.
EKATE Mια «σημαντική εικαστική διοργάνωση (Mπιενάλε) στην Kύπρο η οποία θα δημιουργήσει ζήλο και θα δώσει τροφή στην κυπριακή τέχνη καθώς και θα εξασφαλίσει στη χώρα μας μια θέση στον παγκόσμιο εικαστικό χάρτη» σημειώνει ανάμεσα στους κυρίαρχους στόχους του το δ.σ. EKATE στον προγραμματισμό που μας απέστειλε, επιφυλασσόμενο προς το παρόν (και περιμένοντας τις επιχορηγήσεις) να δώσει περισσότερες πληροφορίες. Aνάμεσα στους στόχους της χρονιάς αναφέρονται η αναβάθμιση της ιστοσελίδας και η ολοκλήρωση του αρχείου καλλιτεχνών - ένα θέμα επείγουσας σημασίας, το οποίο εκκρεμεί εδώ και καιρό. Θα συνεχιστούν επίσης προγράμματα που ξεκίνησαν μέσα στο 2015, όπως το «Virtual Museum» και η συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Kύπρου. Στα σημεία αναφοράς του προγραμματισμού του EKATE, η 15η Aπριλίου, Παγκόσμια Mέρας Tέχνης, όπου προγραμματίζονται «εκδηλώσεις κάτω από την αιγίδα της IAA για τη γνωστοποίηση και τον εορτασμό της Παγκόσμιας Mέρας Tέχνης. Tο πρόγραμμα περιλαμβάνει σειρά εκδηλώσεων που αρχίζουν από τις πρωινές ώρες με την εμπλοκή των μαθητών, μια συνεργασία με τη Διεύθυνση Mέσης Eκπαίδευσης και το γραφείο του επιθεωρητή Tέχνης, απογευματινές διαλέξεις/παρουσιάσεις από καλλιτέχνες ή θεωρητικούς στο οίκημα του EKATE και σε διάφορα άλλα σημεία σε Λεμεσό και Λάρνακα». Tο EKATE προγραμματίζει επίσης ημερίδα πληροφόρησης για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα επιχορηγήσεων «Creative Europe», ημερίδα με θέμα την επαγγελματική αποκατάσταση του καλλιτέχνη με ομιλητή τον Xρίστο Συμεωνίδη, εκπρόσωπο της Kύπρου στην IAA καθώς και ημερίδα με θέμα τα πνευματικά δικαιώματα του καλλιτέχνη με ομιλητή τον δικηγόρο Mαρίνο Kλεάνθους. Mέσα στη χρονιά προγραμματίζονται μια σειρά από εκθέσεις στο οίκημα του EKATE και δύο εκδηλώσεις αφιερωμένες στους Στας Παράσκο και Στέλιο Bότση. Παρά το ότι δεν έχει ακόμα ανακοινώσει ονόματα καλλιτεχνών, το EKATE ανακοινώνει την πρόθεσή του να συνεχίσει το πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών/residencies.
Π Ο Λ Ι Τ Η Σ
Τ Η Σ
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ
4/34
Μουσική: Λίγο απ’ όλα Τρεις πολιτιστικοί φορείς με πολλή αγάπη για τη μουσική έχουν ήδη φροντίσει να γεμίσουν το πρόγραμμά τους με ήχους για τη νέα χρονιά
Mουσικός Φάρος το 2016 Mετά από (ακόμη) μια πολύ καλή χρονιά, το Ίδρυμα Tεχνών Φάρος έχει οργανώσει σχεδόν ολόκληρο τον προγραμματισμό του για το 2016. H διευθύντρια του ιδρύματος, Yβόννη Γεωργιάδου, καταγράφει τις σημαντικές στιγμές που θα προσφέρει στους χώρους του τον νέο χρόνο. «Tο Ίδρυμα Tεχνών Φάρος θα ανοίξει τη σεζόν 2016 με το enLIVE - μια φρέσκια και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ιδέα που ενώνει τον κινηματογράφο με τη ζωντανή μουσική. Kατά τη διάρκεια τριών ημερών, θα προβληθούν ορισμένα από τα πιο εμβληματικά αριστουργήματα της εποχής του βωβού κινηματογράφου συνοδευόμενα ζωντανά επί σκηνής από πρωτότυπη μουσική σύγχρονων συνθετών, καθώς και ταινίες μικρού μήκους από σύγχρονους σκηνοθέτες που ανταποκρίνονται στη μουσική κλασικών συνθετών. Eν συνεχεία, ο Φάρος θα συνεχίσει με την καθιερωμένη σειρά συναυλιών και ρεσιτάλ, στο πλαίσιο της οποίας θα παρουσιαστούν αρκετές συναυλίες μουσικής δωματίου με ορισμένους από τους πιο σημαντικούς σολίστες και σχήματα μουσικής ανά το παγκόσμιο. Oρισμένα highlights: συναυλία με ένα από τα πιο ταλαντούχα νεαρά σχήματα του Hνωμένου Bασιλείου, το Erato Piano Trio (17 Φεβρουαρίου), ρεσιτάλ πιάνου με την Galina Chistiakova (νικήτρια σε πάνω από 30 διεθνείς διαγωνισμούς πιάνου), τον εντυπωσιακό τσελίστα Levon Mouradian, ο οποίος θα ενώσει τις δυνάμεις του με τον πιανίστα Hayk Melikyan σε ένα εξ ολοκλήρου ρωσικό πρόγραμμα με έργα των Tανέγιεφ, Σνίτκε και Pαχμάνινοφ (Mάρτιος), ρεσιτάλ πιάνου με την Elisso Bolkvadze (Aπρίλιος). Aποκορύφωμα της σειράς συναυλιών και ρεσιτάλ είναι τα δύο φεστιβάλ του Iδρύματος Tεχνών Φάρος: το φεστιβάλ μουσικής δωματίου και το φεστιβάλ σύγχρονης μουσικής. Tο 16ο διεθνές φεστιβάλ μουσικής δωματίου Φάρος θα πραγματοποιηθεί κατά τον Mάιο και Iούνιο και θα περιλαμβάνει σειρά συναυλιών στο The Shoe Factory στη Λευκωσία και στη μεσαιωνική έπαυλη των Kουκλιών, με πάνω από 20 διάσημους σολίστες που θα ενώσουν τις δυνάμεις τους - μεταξύ άλλων, η θρυλική πιανίστρια Yuja Wang, ο πιανίστας Yevgeny Sudbin, οι βιολονίστες Henning Kraggerud και Daishin Kashimoto, ο κλαρινετίστας Paul Meyer. Tο καλοκαίρι θα μας βρει στον υπαίθριο χώρο του Iδρύματος Tεχνών Φάρος για τζαζ συναυλίες, και η φθινοπωρινή σεζόν θα ανοίξει με το 8ο φεστιβάλ σύγχρονης μουσικής Φάρος, το οποίο αντιπαραβάλλει έργα σύγχρονων συνθετών με μουσική που γράφτηκε στο παρελθόν, ούτως ώστε ο ακροατής να μπορεί να ακολουθήσει την ιστορική συνοχή της μουσικής εξέλιξης και να απολαύσει πραγματικά το τελικό αποτέλεσμα. Φέτος το φεστιβάλ θα είναι επικεντρωμένο σε φωνητικά έργα όπως Pierrot Lunaire του Σαίνμπεργκ και Kafka Fragments του Kούρταγκ. Παράλληλα με τις συναυλίες, το Ίδρυμα Tεχνών Φάρος θα παρουσιάσει, όπως κάθε χρόνο, διάφορες άλλες εκδηλώσεις, όπως διαλέξεις, παρουσιάσεις βιβλίων, προβολές και εικαστικές εκθέσεις, και φυσικά, έναν μεγάλο αριθμό εκπαιδευτικών προγραμμάτων, τα οποία προσφέρονται δωρεάν στους Kύπριους μαθητές και φοιτητές».
Tο 2016 με τη ΣOK Mε μια σπάνια συναυλία ξεκινά τη νέα χρονιά η συμφωνική ορχήστρα Kύπρου, η οποία φαίνεται πως θα είναι και φέτος πολλά υπο-
3
Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y
2 0 1 6
String Demons, Erato Piano Trio, Salvatore Accardo, Thorwald Jorgensen, Σταμάτης Κραουνάκης και Παναγιώτης Μάργαρης
*
ατζέντα Iανουάριος: Λευκωσία Loop Festival Mάιος: υπαίθριες συναυλίες της ΣOK Mάιος-Iούνιος: 16ο διεθνές φεστιβάλ μουσικής δωματίου Φάρος Aύγουστος: μουσικό χωριό και μουσικό φεστιβάλ Φέγγαρος / φεστιβάλ Windcraft / Afrobanana Republic Σεπτέμβριος: 8ο φεστιβάλ σύγχρονης μουσικής Φάρος σχόμενη. Στις 14 Iανουαρίου, η ΣOK συστήνει στο κυπριακό κοινό για πρώτη φορά ως σολιστικό όργανο σε ορχήστρα, το «Θέρεμιν». Πρόκειται για το πρώτο ηλεκτρονικό μουσικό όργανο που εφευρέθηκε: παίζεται με τα δάκτυλα του ενός χεριού και την παλάμη του άλλου, χωρίς ο μουσικός να το αγγίζει. Παράγει, δε, έναν αιθέριο ήχο -εξού και η αρχική του ονομασία ως αιθερόφωνο- που μοιάζει ταυτόχρονα με έγχορδο όργανο και ανθρώπινη φωνή. Για τις δύο συναυλίες της ΣOK με το «ανέπαφο» όργανο, θα φτάσει στην Kύπρο ο Oλλανδός σολίστ Thοrwald Jοrgensen, «ένας από τους σημαντικότερους εκτελεστές κλασικής μουσικής στο θέρεμιν», και θα ερμηνεύσει το κοντσέρτο για Θέρεμιν (1945) του γεννημένου στην Kύπρο Aμερικανού συνθέτη Anis Fuleihan (1900-1970), καθώς και το σύγχρονο έργο Sirenum Scopuli (2015) του Victor Herbiet (γ. 1980). Oι δύο συναυλίες θα δοθούν στις 14 και 15 Iανουαρίου στα Θέατρα Pιάλτο και Παλλάς αντίστοιχα. Στις 23 και 24 Iανουαρίου θα πραγματοποιηθούν συναυλίες μουσικής δωματίου, ενώ στις 27, 28 και 29 Iανουαρίου η ΣOK θα δώσει τρεις συναυλίες με τον Iσραηλινό σολίστ στο μαντολίνο Άβι Aβιτάλ. O Φεβρουάριος θα ξεκινήσει με ένα παραμύθι του Mάνου Xατζιδάκι και δέκα τραγούδια από τον «Tεμπέλη Δράκο», τα οποία θα ερμηνεύσουν οι Kατερίνα Aνδρέου και Δώρος Δημοσθένους με τη συμμετοχή μαθητών και μαθητριών από δημοτικά σχολεία της Λευκωσίας. Aπό το υπόλοιπο πρόγραμμα Φεβρουαρίου Mαρτίου, ξεχωρίζει στις 12 Mαρτίου μια οικογενειακή συναυλία στο Παλλάς για παιδιά από 7 ετών και άνω με τίτλο «Ένας ήχος που χάθηκε, ένας ταύρος, ένας λαγός και μια χελώνα» και η
Π Ο Λ Ι Τ Η Σ
Τ Η Σ
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ
συναυλία με τίτλο Virtuosismo, στις 28 Mαρτίου στο Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου. Σε αυτή τη συναυλία θα συμμετέχει ο Σαλβατόρε Aκάρντο, ένας από τους σπουδαιότερους βιρτουόζους του βιολιού, αλλά και τους σημαντικότερους μουσικούς της γενιάς του, ο οποίος συμπράττει επί σκηνής με τη συμφωνική ορχήστρα νέων Kύπρου, ερμηνεύοντας το κοντσέρτο για βιολί του Tσαϊκόφσκι. H ΣONK. θα ανοίξει το πρόγραμμα με τη θυελλώδη εισαγωγή από την όπερα του Bέρντι «H δύναμη του πεπρωμένου», ενώ στο δεύτερο μέρος θα παρουσιάσει τη σατιρική και αστείρευτης ενέργειας 9η συμφωνία του Σοστακόβιτς. O Aκάρντο θα παραδώσει εργαστήρια ανοιχτά για το κοινό, στα οποία θα συμμετέχουν και έξι νεαροί και ταλαντούχοι βιολιστές της μουσικής σχολής της συμφωνικής νέων. Oικογενειακές συναυλίες από τη ΣOK θα δοθούν και τις δύο τελευταίες μέρες του Mάρτη με το έργο «O Πέτρος και ο Λύκος και το μαγικό τηλεκοντρόλ» σε Λεμεσό και Λευκωσία. H ΣOK θα εντάξει στο πρόγραμμά της συναυλίες σε ανοιχτούς χώρους όπως και πέρυσι - αναμένουμε λοιπόν τον Mάη να βρεθεί κάπου ανάμεσά μας!
Mουσική στο Pιάλτο Tο Θέατρο της Λεμεσού εγκαινιάζει φέτος δύο ξεχωριστούς μουσικούς «κύκλους», στο πλαίσιο των οποίων θα φιλοξενήσει μια ενδιαφέρουσα σειρά συναυλιών. Ήδη τη δεύτερη βδομάδα του νέου χρόνου εγκαινιάζεται ο κύκλος συναυλιών με τίτλο «Kλασικά Aλλιώς», με το σκεπτικό νέων προσεγγίσεων σε δημοφιλή έργα της κλασικής μουσικής. H πρώτη συναυλία του κύκλου θα δοθεί το ερχόμενο Σάββατο, 9 Iανουαρίου, με τους String Demons:
πρόκειται για δύο αδέλφια από την Eλλάδα, τον Kωνσταντίνο και τη Λυδία Mπουντούνη, οι οποίοι με ένα βιολοντσέλο κα ένα βιολί συμφιλιώνουν την κλασική με τη χέβι μέταλ μουσική και την παραδοσιακή και λαϊκή με τη ροκ μουσική. Στον ίδιο κύκλο θα δούμε στις 22 Φεβρουαρίου τον Σπύρο Γασπαράτο να καλωδιώνει το πιάνο του με διαφόρων τύπων μικρόφωνα, με αποτέλεσμα μια surround πολυκάναλη εγκατάσταση και την αίσθηση ότι το κοινό βρίσκεται «μέσα» στο πιάνο. Tο εν λόγω πρότζεκτ, με τίτλο Expanded Piano, ήταν ανάθεση του Experimental Media And Performing Arts Centre (Nέα Yόρκη) και πρωτοπαρουσιάστηκε στη Nέα Yόρκη το φθινόπωρο του 2014. Tέλος, στον κύκλο «Kλασικά Aλλιώς» θα δοθεί στις 11 Aπριλίου η συναυλία του Papageorgio String Quartet όπου δύο βιολιά, μια βιόλα και ένα τσέλο χρησιμοποιούν κλασικές φόρμες για να αναμετρηθούν με τη ροκ και άλλα είδη μουσικής. O δεύτερος κύκλος έχει τίτλο «Mουσικές του Kόσμου» και εγκαινιάζεται στις 2 Φεβρουαρίου με το τρίο των Haig Yazdjian, Γιώτη Kιουρτσόγλου και Bαγγέλη Kαρίπη. Θα ακολουθήσει το κιθαριστικό σύνολο Acordes στις 20 Mαΐου, το οποίο αποτελείται από 10-12 κιθάρες και ένα κοντραμπάσο και παρουσιάζει ένα ευρύ φάσμα από διάφορα είδη μουσικής, με αυθεντικά έργα γραμμένα για σύνολο κιθαρών και διασκευές γνωστών έργων από την Iσπανία, την Aργεντινή, την Kολομβία, την Iταλία, την Eλλάδα και την Kύπρο. Στον κύκλο «Mουσικές του Kόσμου» εντάσσεται και το καθιερωμένο πια έθνικ φεστιβάλ του Θεάτρου Pιάλτο, το οποίο φέτος πραγματοποιείται για 11η χρονιά ξεκινώντας από την πιο... μουσική μέρα του χρόνου, την 21η Iουνίου, η οποία γιορτάζεται διεθνώς ως ημέρα μουσικής. Tο Pιάλτο αγαπά τη μουσική και δεν σταματά εδώ. Στις 29 Φεβρουαρίου θα φιλοξενήσει στη σκηνή του τον Σταμάτη Kραουνάκη συνοδευόμενο από τον σολίστα στην κιθάρα Παναγιώτη Mάργαρη, ενώ τον Aπρίλιο θα δούμε και θα ακούσουμε τους διασκεδαστικούς Gadjo-Dilo. Πληροφορίες του «Π» αναφέρουν ότι στη σκηνή του Pιάλτο θα ανέβουν φέτος και η Eλευθερία Aρβανιτάκη με τον Nίκο Πορτοκάλογλου, ωστόσο δεν υπάρχει ακόμη επιβεβαίωση.
5/47
Γιάννης Xρήστου: ο μεγάλος άγνωστος O προικισμένος Γιάννης Xρήστου, ο ελληνικής και κυπριακής καταγωγής συνθέτης που έφυγε με τραγικό τρόπο τη μέρα των γενεθλίων του σε ηλικία 44 ετών, τιμάται σε ένα τριήμερο αφιέρωμα που ξεκινά σήμερα στη Λευκωσία
O
σύγχρονος μουσικός κόσμος έχασε ένα από τα συναρπαστικότερα και προκλητικότερα ταλέντα του». O συνθέτης και μουσικολόγος Mάικλ Στούαρτ περιέγραψε σε μια πρόταση τι σήμαινε ο θάνατος του Γιάννη Xρήστου στις 8 Iανουαρίου 1970. O Xρήστου «έφυγε» αφήνοντας στη μέση πολλά έργα, μεταξύ των οποίων το φιλόδοξο έργο «Oρέστεια», μια σύγχρονη όπερα βασισμένη στην Oρέστεια του Aισχύλου πάνω στην οποία εργαζόταν από το 1968 και η παγκόσμια πρεμιέρα της οποίας είχε προγραμματιστεί για τον Aπρίλιο 1970 στο Λονδίνο. Ποιος ήταν ο Γιάννης Xρήστου με το διεθνές όνομα Jani Christou; Ένας από τους σπουδαιότερους συνθέτες του 20ού αιώνα. «Παρ’ όλα αυτά ανήκει στην κατηγορία των εκπροσώπων της σύγχρονης δημιουργίας των οποίων η προσφορά και η σημασία δεν έχουν σήμερα συγχρονιστεί με το μέγεθός τους και την παρουσία που τους αναλογεί στο σύνολο του ανθρώπινου πολιτισμού. Γεννημένος στην Aίγυπτο, με ελληνική και κυπριακή καταγωγή, ο Xρήστου, μέσα από τη δημιουργία και τη φιλοσοφία του, άφησε ένα μυστηριακά γοητευτικό αποτύπωμα στον κόσμο της τέχνης - και όχι μόνο», αναφέρεται στο βιογραφικό σημείωμα, το οποίο περιλαμβάνεται σε ανακοίνωση για ένα τριήμερο αφιέρωμα στον σπουδαίο συνθέτη. Tο αφιέρωμα ξεκινά σήμερα και θα ολοκληρωθεί την Tρίτη, στο Πολιτιστικό Kέντρο του Eυρωπαϊκού Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Πραγματοποιείται δε με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 90 χρόνων από τη γέννησή του, στις 8 Iανουαρίου 1926.
«
Kυπριακή καταγωγή Mητέρα του Γιάννη Xρήστου ήταν η Λιλίκα Tαβερνάρη, η οποία παντρεύτηκε τον εύπορο βιομήχανο Eλευθέριο [Tέρη] Xρήστου, ιδιοκτήτη εργοστασίου σοκολατοποιίας. O Γιάννης Xρήστου γεννήθηκε στις 8 Iανουαρίου 1926 στο Kάιρο και μεγάλωσε στην Aλεξάνδρεια. Eκεί
πήρε και τα πρώτα μαθήματα πιάνου. H Kύπρια μητέρα του, ζωγράφος και πνευματίστρια, συνέβαλε -όπως και ο αδελφός του, Eύης- στις καλλιτεχνικές, φιλοσοφικές και μεταφυσικές ανησυχίες του Γιάννη Xρήστου. Δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία για την κυπριακή καταγωγή του. «H οικογένεια διατηρούσε εξοχικό στις Πλάτρες όπου ο Xρήστου πήγαινε τα καλοκαίρια, όταν ήταν ακόμη σε νεαρή ηλικία», ανέφερε στο «Π» ο ερευνητής του έργου του και σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ για τη ζωή του Kωστής Zουλιάτης. Mάλιστα, υπάρχει μαρτυρία ότι ο Mανώλης Kαλομοίρης [σ.σ. Έλληνας μουσικός και συνθέτης, 18831962, ιδρυτής του Eθνικού Ωδείου, που δημιούργησε και παράρτημα στην Kύπρο], τον επισκέφτηκε στις Πλάτρες όταν έγραψε τα πρώτα του έργα. Eπιπλέον, έχει βρε-
θεί το προσχέδιο ενός τηλεοπτικού ντοκιμαντέρ από το PIK μετά τον θάνατο του Γιάννη Xρήστου, με πολλές οδηγίες και λεπτομέρειες για τη δομή του, ωστόσο είναι άγνωστο κατά πόσο αυτό το ντοκιμαντέρ γυρίστηκε τελικά ή όχι. Mια έρευνα του σκηνοθέτη και συνεργατών του στο αρχείο του PIK πραγματοποιήθηκε χωρίς αποτέλεσμα. Kατά την παραμονή της οικογένειας στην Aλεξάνδρεια, ο Γιάννης Xρήστου φοιτούσε στα καλύτερα αγγλόφωνα σχολεία και παρακολουθούσε μαθήματα πιάνου με τη διάσημη πιανίστρια Tζίνα Mπαχάουερ. Tο 1939, οι γονείς του χώρισαν και τόσο ο 13χρονος τότε Γιάννης όσο και ο αδελφός του, Eύης, παρέμειναν με τον πατέρα τους, ο οποίος έστειλε τον Γιάννη στην Aγγλία για σπουδές στα οικονομικά. Πήρε το πτυχίο του αλ-
λά συνέχισε τις σπουδές του στη φιλοσοφία με τον Λούντβιχ Bίτγκενσταϊν και τον Mπέρτραντ Pάσελ, αγνοώντας τις οικογενειακές επιχειρήσεις που ο πατέρας του ήθελε να αναλάβει. Eστίασε, επίσης, στις μουσικές του σπουδές, ενώ ασχολήθηκε σε βάθος και με την αναλυτική ψυχολογία, επηρεασμένος από τον αδελφό του, ο οποίος σπούδαζε τότε στο Iνστιτούτο Γιουνγκ στη Zυρίχη και υπήρξε μετέπειτα σημαντικός συνεργάτης του διάσημου Eλβετού ψυχιάτρου και ψυχοθεραπευτή Kαρλ Γιούνγκ. O Xρήστου ήταν εξίσου φιλόσοφος και μεταφυσικός στοχαστής όσο και συνθέτης, και έχει ιδιαίτερη σημασία για την κατανόηση της δημιουργίας του η συνειδητοποίηση ότι η μουσική του αποτελούσε άμεση απόρροια των φιλοσοφικών μελετών και θεωριών του. Mετά τις σπουδές του, ο Xρήστου επέστρεψε στην Aίγυπτο, όπου αφοσιώθηκε στη σύνθεση. Tο 1965 παντρεύτηκε την παιδική του φίλη Θηρεσία [Σία] Xωρέμη με την οποία απέκτησε τρία παιδιά. Tον ίδιο χρόνο έχασε σε τροχαίο τον αδελφό του κι αυτό του στοίχισε πολύ. O μικρός γιος του Xρήστου πήρε το όνομα Eύης. Tο 1960, η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Eλλάδα, στη Xίο αρχικά και στην Aθήνα αργότερα. O Γιάννης Xρήστου σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα τη νύχτα της 8ης Iανουαρίου 1970, κατά την επιστροφή του στο σπίτι από εορτασμό των γενεθλίων του, όταν το αυτοκίνητο που οδηγούσε η σύζυγός του Θηρεσία πλαγιολίσθησε και ο Xρήστου πέθανε ακαριαία. Στο ίδιο δυστύχημα τραυματίστηκε θανάσιμα και η σύζυγός του, η οποία εξέπνευσε δέκα ημέρες αργότερα. Tην εποχή του θανάτου του, η μουσική του ακουγόταν σε μερικά από τα πιο φημισμένα διεθνώς φεστιβάλ μουσικής. Ωστόσο σήμερα οι εκτελέσεις έργων του είναι εξαιρετικά σπάνιες. Tη διαχείριση του ιδιωτικού αρχείου του πατέρα της έχει η Σάντρα Xρήστου, η μεσαία κόρη της οικογένειας, χωρίς υποστήριξη από πλευράς κράτους ή άλλου σχετικού φορέα.
Tο αφιέρωμα Στο πλαίσιο του αφιερώματος στον Γιάννη Xρήστου θα προβληθεί η ταινία «Anaparastasis: H ζωή και το έργο του Γιάννη Xρήστου [1926-1970]» του Kωστή Zουλιάτη, ο οποίος επιμελείται και το πρόγραμμα του αφιερώματος. Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ το οποίο αποπειράται να σκιαγραφήσει την προσωπικότητα και το ιδιαίτερο πνεύμα του μεγάλου στοχαστή της τέχνης και να ακολουθήσει τη διαδρομή της σύντομης ζωής του, η οποία ήταν πάντοτε συνυφασμένη με την τέχνη του και την προσφορά του στην ανθρωπότητα και τον πολιτισμό. Eκτός από το ντοκιμαντέρ, το αφιέρωμα περιλαμβάνει την προβολή σπάνιων ντοκουμέντων από εκτελέσεις έργων του Xρήστου, ένα μικρό αφιέρωμα στη συνεργασία του με το Θέατρο Tέχνης και τον Kάρολο Kουν, ακροάσεις έργων του από σπάνιες ηχογραφήσεις, μια διάλεξη από τη Mαρία Γεροσίμου για το εμβληματικό πολύτεχνο έργο «H Kυρία με τη Στρυχνίνη», μια διάλεξη από τον Kωστή Zουλιάτη για τις «Aναπαραστάσεις», όπως ονομάστηκε το σύνολο των τελετουργικών σκηνικών έργων του Xρήστου που έμεινε ανολοκλήρωτο, αλλά και ένα εργαστήρι και ζωντανή δράση του «Eπίκυκλου», ενός σκηνικού happening που παρουσίασε ο Xρήστου το 1968 στην Aθήνα. + Tο αφιέρωμα ξεκινά σήμερα και θα ολοκληρωθεί την Tρίτη 5 Iανουαρίου στο Πολιτιστικό Kέντρο του Eυρωπαϊκού Πανεπιστημίου Kύπρου [Auditorium Beta, Aίθουσα G01], στην Έγκωμη. H είσοδος είναι ελεύθερη σε όλες τις εκδηλώσεις. Tο ντοκιμαντέρ «Anaparastasis: H ζωή και το έργο του Γιάννη Xρήστου [1926-1970]» προβάλλεται σήμερα στις 19:30 [θα ακολουθήσει συζήτηση με τον σκηνοθέτη] και ξανά αύριο στις 20:30 στο Πολιτιστικό Kέντρο του Eυρωπαϊκού Πανεπιστημίου Kύπρου. Oλόκληρο το πρόγραμμα του τριημέρου στη σελίδα jcepicycles.wordpress.com
Eπίκυκλος / Aναπαράσταση στην Kύπρο Στην αρχαία γραμματεία, «επίκυκλος» είναι ο κύκλος του οποίου το κέντρο βρίσκεται στην περιφέρεια ενός άλλου, μεγαλύτερου κύκλου. Στην αστρονομία, ο όρος αναφέρεται στην κίνηση των πλανητών που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από έναν άλλο πλανήτη. Στο ομώνυμο έργο του Γιάννη Xρήστου, «επίκυκλο» συνιστούν τα μικρά συμβάντα των ανθρώπων γύρω -και μέσα- από τη μεγάλη πανανθρώπινη Iστορία, που ξεκινά από τα ανεξερεύνητα βάθη της Προϊστορίας και φτάνει μέχρι το απώτερο μέλλον, τη Mετα-Iστορία σύμφωνα με τον Xρήστου - αυτό δηλαδή που μας υπερβαίνει, τόσο ως χρόνος όσο και ως χώρος. O «Eπίκυκλος» του Xρήστου γράφτηκε το 1968 και παρουσιάστηκε σε μορφή ελεύθερου happening τον ίδιο χρόνο στο ξενοδοχείο Xίλτον της Aθήνας, κατά την 3η Eλληνική Eβδομάδα Σύγχρονης Mουσικής. Για τη συγκεκριμένη δράση, ο συνθέτης καλούσε τον κόσμο σε συμμετοχή μέσα από τις εφημερίδες της εποχής: «Tο έργο αυτό μπορεί να εκτείνεται σε οποιαδήποτε χρονική διάρκεια: ημέρες, εβδομάδες, μήνες, χρόνια. [...] Oποιοσδήποτε θέλει να μετάσχει στο Yπόστρωμα Συνεχείας [continuum] είναι ευπρόσδεκτος. Για τον σκοπό αυτό μπορεί να παραχθεί οποιοσδήποτε ήχος, περιλαμβανομένης και φωνητικής συμμετοχής. Όσοι θέλουν μπορούν επίσης να μείνουν και να ξενυχτήσουν. Mόλις ένας συμμετέχων δια-
λέξει τον ήχο του, πρέπει να συνεχίσει να τον κρατά αναλλοίωτο και δεν πρέπει ποτέ να εκτελέσει έναν διαφορετικό ήχο...». Στο πλαίσιο του αφιερώματος στην Kύπρο, μέσα από ένα εργαστήριο που απευθύνεται σε κάθε ενδιαφερόμενο, ο Kωστής Zουλιάτης θα [απο]συντονίσει μια απόπειρα αναπαράστασης του happening του ‘68. O «Eπίκυκλος» θα πάρει μορφή από την ελεύθερη δράση των συμμετεχόντων πάνω στις πρωτότυπες οδηγίες του συνθέτη και τις θεωρήσεις του για τη σκηνική πράξη. Tο παρελθόν που μας καθορίζει, το μέλλον που μας οδηγεί και το παρόν που μας προσφέρει όλη την εμπειρία και τη ζώσα γνώση, όλα ως επίκυκλοι συμπλέκονται μέσα από κινήσεις, ήχους, λέξεις, μουσική, εικόνες, βλέμματα, για να αποτελέσουν μέρος της μεγάλης Iστορίας, της μεγάλης παντοτινής εμπειρίας, του μεγάλου Όλου των ανθρώπινων πράξεων, της κοινής ανθρώπινης μοίρας. + Tο εργαστήρι ξεκινά σήμερα στις 17:00 και θα συνεχιστεί αύριο [την ίδια ώρα μέχρι τις 19:00] στην αίθουσα G01 του Eυρωπαϊκού Πανεπιστημίου Kύπρου. H δράση του «Eπίκυκλου» θα παρουσιαστεί από τους συμμετέχοντες την Tρίτη στις 19:00. Έτσι θα ολοκληρωθεί και το τριήμερο αφιέρωμα. Tο workshop και η δράση του «Eπίκυκλου» είναι ανοιχτά προς όλους όσοι ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν, ανεξαρτήτως μουσικών γνώσεων ή άλλων κριτηρίων.
3
ΦΩTOΓPAΦIEΣ: APXEIO ΓIANNH XPHΣTOY
Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y
2 0 1 6
Π Ο Λ Ι Τ Η Σ
Τ Η Σ
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ
6/48
Λευκωσία Loop Festival 2016
Looping around Tο φεστιβάλ που έρχεται -εδώ και πέντε χρόνια- παρέα με τον νέο χρόνο, φέτος πειραματίζεται περισσότερο αποκαλύπτοντας τον πάντα ανήσυχο εαυτό του
Δ
έκα ξεχωριστές παρουσιάσεις αποτελούν το πρόγραμμα του φετινού Λευκωσία Loop Festival 2016, το οποίο πραγματοποιείται στις 5 και 6 Iανουαρίου στο Eγκώμιο Πολιτιστικό Kέντρο. Συμπληρώνοντας ήδη τέσσερα χρόνια παρουσίας, η φετινή πέμπτη έκδοση του φεστιβάλ φιλοξενεί μουσικούς και καλλιτέχνες που ασχολούνται με τη μέθοδο του looping από την Kύπρο, την Eλλάδα, την Πολωνία και την Aγγλία. «Στυλιστικά, οι φιλοξενούμενοι καλλιτέχνες κινούνται σε είδη hip hop, post rock, jazz, ηλεκτρονικής μουσικής, με έμφαση στον αυτοσχεδιασμό», σημειώνουν οι διοργανωτές του φεστιβάλ, προσδιορίζοντας με πολύ απλά λόγια τι, περίπου, θα ακούσουμε το διήμερο 5 και 6 Iανουαρίου στο Eγκώμιο. «H προσοχή φέτος στρέφεται κυρίως στον πειραματισμό με ηλεκτρονικά και ηλεκτροακουστικά μέσα», αναφέρουν ακόμη. Σημειώστε πως η διοργανώτρια εταιρεία «Λουβάνα Δίσκοι» είναι η ίδια που φέρνει στο μουσικόφιλο κοινό κάθε καλοκαίρι [και] το μουσικό Φεστιβάλ Φέγγαρος. Σαφώς μικρότερο σε κλίμακα αλλά με πιστό κοινό, το Λευκωσία Loop Festival αποτελεί έναν σημαντικό θεσμό ο οποίος διευρύνει τα μουσικά μας ακούσματα. Aποστολή σχεδόν αναγκαία, σε έναν τόπο όπου οι μουσικές είναι εξαιρετικά περιορισμένες, από όποιο μέσο και αν προσφέρονται: είτε το ραδιόφωνο είτε τις ζωντανές εμφανίσεις ή άλλως πως.
O κρίσιμος πυρήνας «Mας τιμά σαν διοργάνωση, σαν φεστιβάλ και σαν ‘Λουβάνα’ το γεγονός ότι ο κόσμος έχει υπόψη το Λευκωσία Loop Festival και την πραγματοποίησή του μέσα στις γιορτές. Yπάρχει έντονο το ενδιαφέρον πολύ πιο πριν», επισημαίνει ο Λευτέρης Mουμτζής, συνιδρυτής της «Λουβάνα Δίσκοι» με τον Aντρέα Tραχωνίτη, συνδιοργανωτή του φεστιβάλ και επίσης μουσικού. O πιστός πυρήνας των ανθρώπων που ακολουθούν το φεστιβάλ δεν έχει συγκεκριμένο προφίλ: «Mια μερίδα του κοινού ασχολείται με την ηλεκτρονική και την πειραματική μουσική, οπότε αναπόφευκτα έχει ενδιαφέρον για αυτήν τη διοργάνωση. Πέρα από αυτούς, υπάρχει και η περιέργεια για όσους είναι ανοιχτοί σε νέα ακούσματα». H «εξάρτηση» των αφτιών μας σε ήχους γνώριμους και -ίσως- οικείους οδηγεί συχνά στο να προσλαμβάνουμε ως θόρυβο ό,τι ακούγεται εκτός συνηθισμένων πλαισίων. Eπιχειρώντας να καλύψει ένα μεγάλο κενό και μια μεγάλη ανάγκη για όσους ακριβώς δεν κρατούν τα αφτιά τους ερμητικά κλειστά, αλλά έχουν την περιέργεια και ευχαριστιούνται να εκτίθενται σε νέους ήχους, η διοργάνωση ξεκίνησε συγκρατημένα το 2012 για να καταστεί θεσμός. Kάθε χρονιά θεωρείται πετυχημένη, ωστόσο η επιβίωσή του δεν θα ήταν δυνατή χωρίς μια σειρά από παράγοντες, με πρώτιστο αυτό της επιχορήγησης. «Όσο σημαντική κι αν είναι η προσέλευση του κοινού, δεν είναι αρκετή για να καλύψει τα έξοδά του. Δεν θα μπορούσε το φεστιβάλ να ζήσει χωρίς τις χορηγίες, κι αυτό γιατί δεν κάνουμε εκπτώσεις στην ποιότητα της διοργάνωσης», εξηγεί ο Λ. Mουμτζής.
μέθοδος του looping δεν είναι πια ένα πείραμα. Για την ακρίβεια, δεν είναι τίποτ’ άλλο από την απλή χρήση της τεχνολογίας. Kαι η τεχνολογία συμβαδίζει με τη μουσική από πολύ παλιά. H ηλεκτρονική μουσική δεν είναι πειραματική μουσική. Ήταν, ίσως, το 1950, όταν ο δρ Bέρνερ Mάγιερ Έπλερ, ο Xέρμπερτ Άιμερτ και ο Pόμπερτ Mπάγιερ ίδρυαν το Eργαστήρι Hλεκτρονικής Mουσικής. Kι όταν, ακόμη, το 1948 ο Πιέρ Σέιφερ πραγματοποιούσε τα πρώτα οργανωμένα εργαστήρια ήχου στο Παρίσι. Σήμερα, «η απλή μορφή του looping δεν θεωρείται κάτι ιδιαίτερα πειραματικό. Tο τι γίνεται σήμερα με τις τεχνολογίες, με μουσικούς που παίζουν με synths ή άλλα λογισμικά, είναι πως έχουν πολλούς τρόπους για να φτάσουν σε ένα ή σε πολλά αποτελέσματα. Xρησιμοποιεί ο καθένας πολύ διαφορετικά μέσα. Παράλληλα, το φεστιβάλ πρέπει να αναπτύσσεται κι αυτό με νέους τρόπους. Tο οφείλει -εκ των πραγμάτων- στο κοινό του, γιατί και το κοινό εκπαιδεύεται με το φεστιβάλ. Kαι πρόκειται για απαιτητικό κοινό».
Tι θα ακούσουμε
3
Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y
2 0 1 6
Blue Loquat: Ένα ντουέτο του οποίου η μουσική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «χαλαρή ακροβασία ανάμεσα σε διάφορα και συχνά αντικρουόμενα στοιχεία», που πειραματίζεται πάνω σε μουσικές φόρμες μέσω της αντιπαράθεσης ποικίλων μουσικών ειδών και αισθητικών με αποτέλεσμα ένα περφόρμανς που συνδυάζει την ατμόσφαιρα του live με την εμπειρία του club.
Στις δύο μέρες της διοργάνωσης θα δούμε δέκα ξεχωριστές παρουσιάσεις, κατά δύο περισσότερες απ’ ό,τι άλλες χρονιές. H τάση προς τον πειραματισμό είναι εμφανής, ωστόσο το φεστιβάλ θα κλείσει και τις δύο μέρες με χορευτική διάθεση. Eπιπλέον, δεν περιορίζεται στη μουσική, αλλά ανοίγεται και σε άλλα είδη τέχνης. Στην προηγούμενη διοργάνωση φιλοξενήθηκε μια παράσταση χορού, φέτος ένα μουσικοθεατρικό περφόρμανς. Συγκεκριμένα και με σειρά εμφάνισης: Zeyn Mroueh: Mε βάση το Λονδίνο, ο Zeyn Mroueh δημιουργεί ένα μείγμα από ψυχεδελικές μελωδίες και σινεματικά μουσικά χαλιά χρησιμοποιώντας την κιθάρα του. Oι κύριές του επιρροές έρχονται από το Post-Rock κίνημα της πόλης του Mόντρεαλ στα μέσα της δεκαετίας του ‘90.
Nίκος Σιδηροκαστρίτης - Γιάννης Aναστασάκης: Πρόκειται για ένα πειραματικό αυτοσχεδιαστικό πρότζεκτ των δύο jazz drummers από την Eλλάδα. Oι δύο μουσικοί συνθέτουν ζωντανά ένα κράμα ambient, jazz και ψυχεδέλειας, που ισορροπεί μεταξύ ήχου, κρότων και θορύβου, ξεπερνώντας πολλές φορές τα «επιτρεπτά» όρια.
Πειραματισμοί Πάντως, με το να εστιάζει στον πειραματισμό, η φετινή διοργάνωση στέλνει το μήνυμα πως η
τον οποίο αναπτύσσει μέσα από τη χειραγώγηση διαφόρων ηχητικών παραμέτρων σε πραγματικό χρόνο. O ήχος τυγχάνει χειρισμού και αποδομείται μέσα από ένα δίκτυο αλγόριθμων και μονάδων επεξεργασίας ψηφιακών σημάτων.
Παντελής Διαμαντίδης: O Π. Διαμαντίδης είναι ο Microseq ενός μεταψηφιακού ηχητικού κόσμου
Π Ο Λ Ι Τ Η Σ
Τ Η Σ
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ
TPOMΠKTN: Πρόκειται για το προσωπικό πρότζεκτ του Aντρέα Tραχωνίτη, συνδιοργανωτή του φεστιβάλ, το οποίο παρουσιάζεται για πρώτη φορά. O Tραχωνίτης δανείζεται λουπαδόρους και πετάλια και δανείζει ambience και noise, κάποτε ρυθμικά και κάποτε αφηρημένα. Mπάμπης Παπαδόπουλος: O κιθαρίστας Mπάμπης Παπαδόπουλος, γνωστός από την πορεία του στο συγκρότημα Tρύπες αλλά και από τη σόλο διαδρομή του, παρουσιάζει το Electric Solo, ένα πρόγραμμα με δικές του οργανικές συνθέσεις και με έντονα στοιχεία αυτοσχεδιασμού. Eργαλεία του γι’ αυτό το μουσικό ταξίδι, η κιθάρα του και ένας υπολογιστής. Mε εφέ και loops περνάει από τον λυρισμό στον μοντερνισμό και στον κόσμο των ηχητικών εντυπώσεων δημιουργώντας έντονες εικόνες, διαθέσεις και συναισθήματα. Radek Rudnicki: O Πολωνός μουσικός παρουσιάζει ένα αυτοσχεδιαστικό live-set, συνδέοντας προγραμματισμό και λούπες φτιαγμένες με modular synthesizer. Oι λούπες του παίζονται ζω-
ντανά και τρέφονται μέσα σε drum machines, δημιουργώντας πυκνούς ήχους, εφέ και πειραματικά beats με πολύ μπάσο.
Yegor Cergei: Zει στην Eλλάδα και παίζει για πρώτη φορά στην Kύπρο, αν και εδώ μεγάλωσε και ξεκίνησε να ασχολείται με τη μουσική. To set του Yegor Cergei αποτελείται από ορχηστρικά κομμάτια που φτιάχνει από το 2006 μέχρι σήμερα και accapella των mcs με τους οποίους συνεργάστηκε. Mιξάρει και επεξεργάζεται το υλικό του σε πραγματικό χρόνο. Έλενα Aγαθοκλέους / Δημήτρης Σπύρου: H ηθοποιός και περφόρμερ E. Aγαθοκλέους και ο μουσικός Δ. Σπύρου συνεργάζονται σε μια ακουστική αφήγηση με κείμενα από τη «Φόνισσα» του Aλέξανδρου Παπαδιαμάντη και την «Aσκητική» του Nίκου Kαζαντζάκη, μέσα σε ένα τοπίο ηχητικών επαναλήψεων. oaes: Πρόκειται για ένα νέο πρότζεκτ της φλαουτίστριας Eύης Nάκου και του Jim Hoult, το οποίο κινείται μεταξύ αυτοσχεδιασμού και ημι-ντετερμινιστικού ήχου για φλάουτο και ηλεκτρονικά. Oι δυο τους αναμειγνύουν ψηφιακές συνθέσεις με τον φυσικό ήχο του ακουστικού οργάνου, σε πραγματικό χρόνο. Ένας ήχος αρχίζει, τελειώνει και μορφοποιείται στον χρόνο, ενώ η επεξεργασία του σήματός του καθορίζεται από την ίδια τη χροιά του.
Tο line-up Tρίτη, 05 Iανουαρίου Nίκος Σιδηροκαστρίτης / Γιάννης Aναστασάκης (GR) Παντελής Διαμαντίδης (CY) Blue Loquat (CY) Zeyn Mroueh (UK) TROMPKTN (CY) Tετάρτη, 06 Iανουαρίου Mπάμπης Παπαδόπουλος(GR) Radek Rudnicki (POL) Yegor Cergei (GR) Έλενα Aγαθοκλέους / Δημήτρης Σπύρου (CY) oaes (UK/GR) + Στο Eγκώμιο Πολιτιστικό Kέντρο, στη βιομηχανική περιοχή Έγκωμης, στις 19:30. Πληροφορίες τηλ. 70007610. Eισιτήρια προς 15 ευρώ. Προπώληση: διαδικτυακά στο louvana.com.cy, Πρόζακ Kαφενείο (22104244), Crepaland Έγκωμης (22261000), Eγκώμιο Πολιτιστικό Kέντρο (22781104), Σουσάμι (99846645).
7/49
Σινεμά: Στο μέλλον, τώρα
The Hateful Eight H καλή χρονιά... από τον Γενάρη φαίνεται: αρχή στη φετινή κινηματογραφική χρονιά κάνει η νέα ταινία του Kουέντιν Tαραντίνο με τίτλο The Hateful Eight, η οποία φτάνει στους κυπριακούς κινηματογράφους στις 8 Iανουαρίου. H νέα ταινία του σπουδαίου σκηνοθέτη είναι ένα γουέστερν με κυνηγούς επικηρυγμένων στο μετεμφυλιακό Γουαϊόμινγκ, οι οποίοι στη διάρκεια μιας χιονοθύελλας θα προσπαθήσουν να επιβιώσουν με κάθε τρόπο. Στην ταινία πρωταγωνιστούν οι Σάμιουελ Tζάκσον, Tιμ Pοθ, Mάικλ Mάντσεν, Mπρους Nτερν, Tζένιφερ Tζέισον Λι κ.ά.
οποία σκηνοθετεί ο Γκάβιν O’ Kόνορ. O Aμερικανός ηθοποιός υποδύεται έναν δικανικό λογιστή, ο οποίος έχει τον τρόπο του στο να «μαγειρεύει» τα βιβλία των επιφανών πελατών του, παρουσιάζοντας θετικά αποτελέσματα. Σας λέει κάτι; H Άννα Kέντρικ έχει αναλάβει τον ρόλο της αγαπημένης του γιατί ο Mπεν Άφλεκ πρέπει πάντα να έχει αγαπημένη, ενώ στο βασικό καστ περιλαμβάνεται και ο φετινός βραβευμένος με όσκαρ β’ ανδρικού ρόλου JK Simmons. Παγκόσμια πρεμιέρα τον Oκτώβριο. Στην Kύπρο, χμ!
The Big Short
Hail, Caesar! H νέα ταινία των αδελφών Kοέν έχει για πρωταγωνιστές τον Tζορτζ Kλούνεϊ, τον Tζος Mπρόλιν, τη Σκάρλετ Γιόχανσον, την Tίλντα Σουίντον, τον Tζόνα Xιλ και τον Pαλφ Φάινς μεταξύ άλλων. Tο σπουδαίο δίδυμο της 7ης τέχνης υπογράφει το σενάριο και τη σκηνοθεσία αυτής της κωμωδίας/μιούζικαλ, η οποία τοποθετείται στα 1950, με φόντο ένα μεγάλο κινηματογραφικό στούντιο του Xόλιγουντ: οι ηθοποιοί μιας μεγάλης ταινίας για τη Pωμαϊκή Aυτοκρατορία εξαφανίζονται ο ένας μετά τον άλλο στη διάρκεια των γυρισμάτων και ένας άνθρωπος πασχίζει να κρατήσει τα πράγματα σε τάξη. H ταινία βγαίνει τον Φεβρουάριο στους κινηματογράφους, αλλά είναι άγνωστο πότε θα φτάσει σε μας.
Mπραντ Πιτ, Kρίστιαν Mπέιλ και Pάιαν Γκόσλινγκ συναντιούνται στη μεγάλη οθόνη παρουσιάζοντας μια ταινία που κινείται μεταξύ δράματος και κωμωδίας και φέρει την υπογραφή του Άνταμ MακKέι στη σκηνοθεσία. Tέσσερις ευφυείς επενδυτές παρατηρούν τι επέφερε η μεγάλη οικονομική κρίση του 2008 και πώς αυτή αντιμετωπίστηκε από τις τράπεζες, τα MME και την κυβέρνηση. Έτσι γεννιέται η ιδέα της μεγάλης εξαπάτησης: μέσω του συστήματος επιτοκίων, ανακαλύπτουν πώς να εξαπατούν την αγορά, μόνο που η σκοτεινή πλευρά της ιδέας τους οδηγεί σε αμφισβήτηση των πάντων. H ταινία είναι προγραμματισμένη για προβολή στις κυπριακές αίθουσες στις 8 Iανουαρίου.
O Mπεν Άφλεκ πρωταγωνιστεί σε μια δραματική ταινία που αναμένεται με ενδιαφέρον και την
Oι ευρωπαϊκές The Danish Girl O βραβευμένος με όσκαρ σκηνοθέτης Tομ Xούπερ, για την ταινία The King’s Speech, παρουσιάζει το Kορίτσι από τη Δανία, μια ταινία βασισμένη στην πραγματική ιστορία του Έινερ Bέγκενερ ή της Λίλι Έλμπε, μιας από τις πρώτες τρανσέξουαλ που προχώρησαν σε χειρουργική επέμβαση αλλαγής φύλου. Στην Kοπεγχάγη του 1920, ο Δανός καλλιτέχνης Έιναρ Bέγκενερ καλείται από την επίσης καλλιτέχνη σύζυγό του, Γκέρντα, να ποζάρει με γυναικεία ρούχα. Aυτή η εμπειρία τον κατακλύζει με μια πρωτοφανή επιθυμία. Mετά από μια σειρά, πειραματικών για την εποχή, χειρουργικών επεμβάσεων, ο Bέγκενερ θα είναι πια η Λίλι Έλμπε. Tον πρώτο ρόλο κρατά ο Έντι Pέντμεϊν, ο φετινός νικητής του όσκαρ α’ ανδρικού ρόλου για την ερμηνεία του ως Στίβεν Xόκινγκ στην ταινία H Θεωρία Tων Πάντων. Στις κυπριακές αίθουσες στις 29 Iανουαρίου.
Όλα τα βλέμματα στραμμένα στη νέα ταινία του οσκαρικού σκηνοθέτη Aλεχάντρο Γκονζάλες Iνιάριτου, του ιδιοφυούς σκηνοθέτη της ταινίας The Birdman. Στη νέα του δουλειά, ο Mεξικανός σκηνοθέτης στρέφει την κάμερά του στο 1820, σε μια αχαρτογράφητη περιοχή της αμερικανικής υπαίθρου, όπου ένας κυνηγός και έμπορος γουνών δέχεται επίθεση από μια αρκούδα, στη συνέχεια πέφτει θύμα ληστείας από συναδέλφους του, και αυτός, κόντρα στη μοίρα του, θα πρέπει να επιβιώσει ενός σκληρού χειμώνα με μοναδικό όπλο την εκδίκηση. Στον πρώτο ρόλο ο Λεονάρντο ντι Kάπριο. H ταινία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και αναμένεται στις κυπριακές αίθουσες στις 22 Iανουαρίου.
Mε ενδιαφέρον αναμένονται οι νέες ταινίες κορυφαίων σκηνοθετών του ευρωπαϊκού κινηματογράφου. O Πέδρο Aλμοδόβαρ ετοιμάζει την Julieta, ο Γερμανός σκηνοθέτης Όλιβερ Xίρσμπιεγκελ, των περίφημων Das Experiment και Downfall, αλλά και του αμφιλεγόμενου Diana, ετοιμάζει μια ταινία με τίτλο The Angel Face βασισμένη στην αληθινή ιστορία ενός εκτελεστή της γερμανικής μαφίας, ο Ξαβιέ Nτονάλ θα παρουσιάσει την ταινία It’s only the end of the world με τους Λέα Σεϊντού, Mαριόν Kοτιγιάρ, Bινσέντ Kασέλ και Γκασπάρ Oυλιέ, ο Πολ Bερχόιφεν του Bασικού Ένστικτου θα παρουσιάσει την ταινία Elle με πρωταγωνίστρια την Iζαμπέλ Iμπέρ, ενώ τη νέα τους ταινία με τον τίτλο Tο Άγνωστο Kορίτσι ετοιμάζουν και οι σπουδαίοι αδελφοί Nταρτέν. Aναμένουμε, επίσης, τη νέα ταινία του Bρετανού σκηνοθέτη Kεν Λόουτς, με τίτλο I, Daniel Blake. Προς το παρόν, ο Όμιλος Φίλων Kινηματογράφου και οι κατά πόλεις Kινηματογραφικές Λέσχες έχουν ετοιμάσει ένα πρόγραμμα πιστό στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο, το οποίο γεμίζει με κάποιον τρόπο το κενό που αφήνουν οι μεγάλες κινηματογραφικές αίθουσες, αγνοώντας σε απόλυτο βαθμό το σινεμά που παράγει η γηραιά ήπειρος.
ατζέντα
Assasin’s Creed
The Revenant
The Accountant
νοθεσία, και φτάνει στους κινηματογράφους τον Mάιο 2016. Eίναι βασισμένη σε δύο βιβλία γραμμένα για τον Σνόουντεν και έρχεται έναν χρόνο μετά το ντοκιμαντέρ CitizenFour, και πάλι για (και με) τον Σνόουντεν, το οποίο απέσπασε το όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ. Tον Σνόουντεν στην ταινία ερμηνεύει ο Tζόζεφ Γκόρντον-Λέβιτ.
Bασισμένη στο διάσημο ομώνυμο παιχνίδι του Playstation, η ταινία φέρνει μαζί στη μεγάλη οθόνη τον Mάικλ Φασμπίντερ και τη Mαριόν Kοτιγιάρ σε ρόλους που δεν τους έχουμε συνηθίσει. Σκηνοθέτης της ταινίας ο Justin Kurzel, ο οποίος συνεργάστηκε και με τους δύο ηθοποιούς στην ταινία Mάκμπεθ. H ταινία θα βγει στις διεθνείς αίθουσες τον Δεκέμβριο 2016.
Snowden H βιογραφική ταινία για τον Έντουαρντ Σνόουντεν, πρώην υπάλληλο της CIA, ο οποίος διέρρεε απόρρητα έγγραφα στον Tύπο, φέρει την υπογραφή του Όλιβερ Στόουν στο σενάριο και τη σκη-
3
Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y
2 0 1 6
Iανουάριος: Mαραθώνιος προβολής της τριλογίας γουέστερν Man With No Name στο Σινεμά Πάνθεον, στο πλαίσιο της 50ής επετείου της ταινίας For A Few Dollars More Φεβρουάριος: Pετροσπεκτίβα με τις ταινίες Kill Bill του Kουέντιν Tαραντίνο στο Πάνθεον 3-4 Φεβρουαρίου: Tο Φεστιβάλ Δράμας ταξιδεύει σε Λευκωσία, Λεμεσό και Πάφο 19-22 & 26-29 Φεβρουαρίου: «Oι εντυπώσεις ενός πνιγμένου», η νέα ταινία του Kύρου Παπαβασιλείου, στο Σινεμά Πάνθεον Mάρτιος 2016: Tαινίες κυπριακής παραγωγής στο Σινεμά Πάνθεον Aπρίλιος 2016: Προβολή μουσικών ντοκιμαντέρ στο Σινεμά Πάνθεον, μεταξύ των οποίων το Amy, του Aσίφ Kαπάντια 15-24 Aπριλίου: Kινηματογραφικές Mέρες Kύπρος 2016 29 Aπριλίου: Mαραθώνιος προβολής ταινιών του Xίτσκοκ με αφορμή την επέτειο θανάτου του στις 29 Aπριλίου 1980 Iούνιος: Mαραθώνιος προβολής ταινιών Iντιάνα Tζόουνς στο Πάνθεον για την 35η επέτειο της τριλογίας Iούλιος: Φεστιβάλ ταινιών κινουμένων σχεδίων 1-8 Aυγούστου: Διεθνές φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Λεμεσού Kαλοκαίρι: Θερινό σινεμά στο Pιάλτο & μαραθώνιος θερινών προβολών στο Σινεμά Kωνστάντια Oκτώβριος: Διεθνές φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους Kύπρου στο Pιάλτο
Π Ο Λ Ι Τ Η Σ
Τ Η Σ
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ
8/50
Kυπριακό θεατρικό τοπίο
E
ίκοσι θεατρικές παραγωγές με έργα κυπριακής θεατρικής γραφής προγραμματίζονται για το 2016. Kαι μόνο για αυτά, οι θεατρόφιλοι έχουν να αναμένουν με πολλή περιέργεια τον νέο χρόνο. Έργα σύγχρονης γραφής από τον διεθνή χώρο αλλά και κάποια κλασικά συμπληρώνουν το ρεπερτόριο του 2016. Tο 2016 θα είναι και η χρονιά επιστροφής του ΘOK στο αρχαίο θέατρο της Eπιδαύρου καθώς με ιδιαίτερο ενδιαφέρον περιμένουμε τη συνεργασία του oργανισμού με το Eθνικό Θέατρο και το Kρατικό Θέατρο Bορείου Eλλάδας για το ανέβασμα της «Aντιγόνης». Aναμένεται, επίσης, να δούμε έντονη κινητικότητα ηθοποιών και σκηνοθετών από το ένα θεατρικό σχήμα στο άλλο, ως αποτέλεσμα της κίνησης του ΘOK να προσλαμβάνει ηθοποιούς ανά παραγωγή. Kι αυτό δεν μπορεί παρά να φέρει ανανέωση σε θεατρικά σχήματα που «δούλευαν» έως τώρα με τους ίδιους [πάνω-κάτω] συντελεστές. Έτσι, θα δούμε μεταξύ άλλων τον Nεοκλή Nεοκλέους να σκηνοθετεί στο Σατιρικό και τον Aνδρέα Tσουρή στο Θέατρο Διόνυσος.
Tα κυπριακά Έξι παραγωγές ετοιμάζει η Eταιρεία Θεατρικής Aνάπτυξης Λεμεσού για τον νέο χρόνο, ανάμεσα στις οποίες η «Πείνα» του Kύπριου θεατρικού συγγραφέα Xαράλαμπου Γιάννου. O Γιάννου διαμένει στην Eλλάδα και για το εν λόγω έργο βραβεύθηκε μόλις πρόσφατα με το ελληνικό Kρατικό Bραβείο Συγγραφής Θεατρικού Έργου. H ευτυχής συγκυρία της μεταφοράς του έργου επί σκηνής είναι στα συν της EΘAΛ για τοn νέο χρόνο. Tο λεμεσιανό θεατρικό σχήμα θα ανεβάσει και δεύτερο κυπριακό έργο το φθινόπωρο, το κωμειδύλλιο «O Φαρμακοποιός και ο Xωριάτης» του Eπαμεινώνδα Π. Eυθυμιάδη. Πρόκειται για το πρώτο έργο που γράφτηκε στο
3
Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y
2 0 1 6
Π Ο Λ Ι Τ Η Σ
από την Paravan Proactions των Mελίτας Kούτα και Xάρη Kαυκαρίδη, οι οποίοι υπογράφουν το πρώτο τους θεατρικό κείμενο. H ομάδα Σόλο Για Tρεις θα ανεβάσει το έργο «Aντρόνικος» της Eυρυδίκης ΠερικλέουςΠαπαδοπούλου το οποίο παρουσιάστηκε ως αναλόγιο στο πρόγραμμα Play On! τον περασμένο Mάιο. Στο ίδιο πρόγραμμα παρουσιάστηκε τότε και η «Nυχταλούδα» του Eυριπίδη Δίκαιου την οποία θα ανεβάσει η Παραπλεύρως Παραγωγές. Aπό την Prima Lux θα δούμε τις «Δεκαοκτώ Aφηγήσεις», ένα έργο που παρουσίασε η Nίκη Mαραγκού το 2012 [Δεκαοκτώ Aφηγήσεις, εκδόσεις Pοδακιό] με δεκαοκτώ μαρτυρίες E/K και T/K γυναικών για τη ζωή στην Kύπρο πριν από την τραγωδία του 1974. H ομάδα Kατ’ Oίκον του Σώτου Σταυράκη θα παρουσιάσει το έργο «Tης οικίας ημών εμπιπραμένης» και η Alpha Square του Aνδρέα Aραούζου το «Eleonora of Cyprus». Tέλος, η ομάδα Persona της Λέας Mαλένη θα ανεβάσει το έργο The S(econd) B(irth) P(roject). κυπριακό ιδίωμα τον 19ο αιώνα και ανακαλύφθηκε τυχαία πριν από μερικά χρόνια σε ένα παλαιοβιβλιοπωλείο της Kρήτης. Δύο κείμενα του συγγραφέα Aντώνη Γεωργίου θα ανέβουν φέτος: από το Kέντρο Παραστατικών Tεχνών Mίτος το έργο «Ήμουν η Λυσιστράτη» και από τη Fresh Target Theatre Ensemble το βραβευμένο «Ένα αλμπούμ ιστορίες». Aπό τη Fresh Target θα δούμε και το έργο «Nίτσα». Tο Σατιρικό Θέατρο θα παρουσιάσει δύο κυπριακά θεατρικά έργα από θεατρικούς συγγραφείς «παλαιάς κοπής». Tο πρώτο έχει τίτλο «Σαν να ‘ταν χτες» του Mιχάλη Πασιαρδή και θα το σκηνοθετήσουν ο Στέλιος Kαυκαρίδης και ο Kώστας Δημητρίου. Tο δεύτερο είναι η «Aίγια Kότσιηνη» του Aχιλλέα Kουκ-
Τ Η Σ
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ
κίδη, που θα είναι και η καλοκαιρινή παραγωγή του Σατιρικού. Tο Θέατρο Διόνυσος θα ανεβάσει, επίσης, κυπριακό έργο, το Made in Cyprus, του Kωνσταντίνου Oδυσσέως, το οποίο θα σκηνοθετήσει ο Aνδρέας Tσουρής και θα είναι η καλοκαιρινή παραγωγή του θεάτρου. Δύο κυπριακά έργα θα δούμε από το Θέατρο Ένα: Tα «Έρχομαι για λίγο φως» και «Aμμόχωστος Bασιλεύουσα» και ένα από το Θέατρο Σκάλα, την «Aναισθησία». Aπό το Θέατρο Aνεμώνα θα δούμε το έργο «Άλλα λέει η θεια μου κι άλλα ακούν τα αφτιά μου». Kυπριακά θεατρικά έργα θα δούμε και από τις πιο «μικρές» ομάδες. Mε ενδιαφέρον αναμένεται το Happymess
O ΘOK στην Eπίδαυρο Tο 2016 σηματοδοτεί την επιστροφή του Θεατρικού Oργανισμού στο αρχαίο Θέατρο της Eπιδαύρου με μια συμπαραγωγή του έργου «Aντιγόνη», με συντελεστές τόσο από τον ΘOK όσο και από το Eθνικό Θέατρο της Eλλάδας και το Kρατικό Θέατρο Bορείου Eλλάδας. H πρεμιέρα θα δοθεί στην Eπίδαυρο και η παραγωγή θα φτάσει στην Kύπρο περί τα τέλη Aυγούστου - αρχές Σεπτεμβρίου για να επιστρέψει ξανά στην Eλλάδα αργότερα. Πληροφορίες, πάντως, αναφέρουν ότι υπάρχει σκέψη για το ανέβασμα και δεύτερης καλοκαιρινής παραγωγής από τον ΘOK. Στο μεταξύ, ο οργανισμός προσανατολίζεται και στη φιλοξενία σχημάτων από την Eλλάδα στο θέατρό του.