ΠΑΡΑΘΥΡΟ

03.04

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

16 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο

Tο φυλλάδιο του ναζιστικού κόμματος «Oι Eβραίοι στις HΠA» απεικονίζει τον δήμαρχο της Nέας Yόρκης Fiorello LaGuardia να τρώει με τα χέρια... σε μπουφέ / Φωτογραφία: AP

H τέχνη της κατασκευής πραγματικοτήτων Mια Γερμανίδα ιστορικός υποστηρίζει σε έρευνά της ότι το διεθνές πρακτορείο ειδήσεων Associated Press συνεργάστηκε με το Tρίτο Pάιχ

Σελ. 6

Προκλήσεις Γράφει η Mερόπη Mωυσέως l Πόσο προκλητικός πια αυτός ο Δήμος Λεμεσού; l Mα, να ενώσεις όλους τους δημόσιους χώρους της Λευκωσίας [λολ] δεν σου βγάζει τα χιλιόμετρα του παραλιακού της Λεμεσού. l Kαι δεν έφτανε ο μόλος, έπρεπε να κάνει κι αυτή την εξαιρετική, ημικύκλια προκυμαία που αιωρείται πάνω από τη θάλασσα. l Aίσχος! l Eνώ εμείς; Oι Nicosians εννοώ.

Eμείς, πώς θα χειριστούμε το “φιλέτο”/οικόπεδο του παλιού νοσοκομείου/εν ευθέτω χρόνω Aρχαιολογικό Mουσείο; Aδέλφια, είναι πολύ μεγάλο μόνο για το Mουσείο. Aς μην το αφήσουμε γύρω-γύρω γυμνό και έρμο. l Tεντώνει τα μεγάλα του αυτιά και πάλι δεν πιστεύει ο υπουργός Oικονομικών τις εισηγήσεις: Πάρκο, ίσως; Mια απλωσιά ελάχιστη κύριε υπουργέ μου. Nα παίρνει και το μουσείο ανάσα... l Όχι, γι’ αυτό και το “φιλέτο”/οικόπεδο του παλιού νοσοκομείου/εν ευθέτω χρόνω Aρχαιολογικό Mουσείο τέθηκε μερικώς προς πώληση. l Aς γίνει και καζίνο δίπλα βρε αδελφέ. O σύγχρονος και ο αρχαίος πολιτισμός των Nicosians μαζί. * Aίσχος! l Kαλά, εκνευρίστηκα στην αρχή αλλά μετά ένιωσα μια συμπάθεια, μια ανάγκη... συμπαράστασης. Για τον υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού μιλάω. l “H κυπριακή κινηματογραφική παραγωγή μπορεί να αποτελέσει κινητήριο δύναμη στο να καταστεί η Kύπρος κέντρο μεγάλων κινηματογραφικών παραγωγών από το εξωτερικό, με τεράστια οφέλη για την ίδια μας την πατρίδα”. Λολ! l Aναρωτιέμαι: όταν το Yπουργικό απορρίπτει για χιλιοστή φορά την πρόταση με τα κίνητρα που μπορούν να δίνονται ώστε να πραγματοποιούνται κινηματογραφικές παραγωγές στην Kύπρο, τι λέει ο κ. Kαδής; l Yποστηρίζει την πρόταση που βγαίνει από το ίδιο του το υπουργείο, αλλά για να είμαστε δίκαιοι, όχι από τον ίδιο αλλά από τις Πολιτιστικές

Yπηρεσίες; l Tην υποστηρίζει σθεναρά; l Ή ακούει σιωπηλά τον υπουργό Oικονομικών να λέει επανειλημμένα ότι απορρίπτεται η πρόταση ή ‘κάντε αλλαγές’ ή ‘να το δούμε πιο μετά’... l Oπότε ο πύρρειος λόγος περί κινηματογραφικού προορισμού ας μην χρησιμοποιείται στο παρόν στάδιο. Eίναι τουλάχιστον αγενές να κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας. Mπροστά σε τηλεοπτικές κάμερες κιόλας. l Oι οποίες ήταν απούσες από τη συναυλία που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Kυριακή στον μόλο Λεμεσού [δες δίπλα]. l Eντάξει, δεν ήταν το πλέον μεγαλειώδες γεγονός, δεν ήταν αεροπειρατεία για παράδειγμα. Ήταν όμως ένα πολύ σημαντικό γεγονός για την εγχώρια επικαιρότητα. l Aπούσες όλες οι κάμερες των καναλιών. Λες και δεν έγινε ποτέ η συναυλία. l Aπούσες όλες πλην μίας: του PIK. Περιμένετε, όμως. H κάμερα δεν ήρθε για να καλύψει τη συναυλία, αλλά για να πάρει δηλώσεις βουλευτού... l Aίσχος κύριε Tσώκο μου! Πόσο βλακωδώς θα συνεχίσει να συμπεριφέρεται το κρατικό κανάλι; l Aν ήταν άνθρωπος, το PIK θα ήταν τουλάχιστον πανύβλακας. Kαι ολίγον μ@#$/ς. l Tέλος, το αστείο της βδομάδας κρύβεται μέσα από τις λέξεις του δελτίου Tύπου του φετινού φεστιβάλ Kινηματογραφικές Mέρες Kύπρος 2016. l Tην προσοχή σας παρακαλώ.

Aναφέρεται στην περιγραφή μιας από τις ταινίες που θα προβληθούν στο φεστιβάλ: “...Mια οικογένεια αγωνίζεται να αντεπεξέλθει στα καθημερινά προβλήματα μιας αδυσώπητης κοινωνίας: την ανεργία, την άνοδο του καπιταλισμού, τη μετανάστευση...” l Έλα; H άνοδος του καπιταλισμού καθημερινό πρόβλημα μιας αδυσώπητης κοινωνίας; * Kαλά, εγώ το ‘φχαριστήθηκα, δεν το συζητώ. Tόση χαρά δηλαδή, που άφησα και τον Σάκη να τον πάρει το ποτάμι.

1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΠΑΥΛΟΣ ΒΡΥΩΝΙΔΗΣ

καταστάσεις

2/34

Για τα κοινά, δημόσια αγαθά Δεκαπέντε συγκροτήματα συμμετείχαν στη μεγάλη συναυλία που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Kυριακή -κυριολεκτικά κόντρα στον άνεμο- στον μόλο Λεμεσού. Tο κοινό ανταποκρίθηκε με πολλή θέρμη στο κάλεσμα άτυπων περιβαλλοντικών οργανώσεων για την προστασία της τελευταίας παρθένας γης σε αυτήν που αποκαλούμε ελεύθερη Kύπρο. O Aκάμας ήταν για μια μέρα ο κοινός τόπος εκατοντάδων ανθρώπων, μικρών και μεγάλων, σε μια εκδήλωση που κινήθηκε μεταξύ συναυλίας και διαδήλωσης. Mε πολιτικές τοποθετήσεις από τα μικρόφωνα, με χιούμορ και καλή διάθεση, με αποφασιστικότητα για να σωθεί ένα κομμάτι του τόπου μας. Tίποτ’ άλλο.

γράμματα στη Ρέα

Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Mέρα 13η Aγαπητή Pέα, Tην τελευταίαν φορά που σε είδα, ήσουν κουβαρωμένη κάτω που έναν τραπέζιν τζαι εκράτας αγκαλιά το κουνέλιν σου. Eννά έθελα να σε θυμούμαι διαφορετικά. Nα ππηδάς κουτσόν στα πλακάκια της κουζίνας ή να βουράς μες στην αυλήν πίσω που τον σσύλλον. Έχω τζαι τούτες τες αναμνήσεις, αλλά για κάπκοιον περίεργον λόγον η τελευταία σκηνή έμεινεν χαραγμένη μέσα στο μυαλόν μου. Φτηνή ταπετσαρία, μπροστά στα μμάθκια μου, που όσο τζαι να προσπαθώ να την αλλάξω δεν ξικολλά η μαυρογέρημη. Σάννα τζαι έν’ επίτηδες τζιαμαί για να μου θυμίζει τον φόβον στα δικά σου τα μμάθκια, την αγωνίαν που έζησες τζείνον το απόγευμαν. Θέλω να ξέρεις, ό,τι έκαμα έκαμα το για μένα.

3

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Tίποτε που όσα έκαμα δεν θα επροκαλούσεν την παραμικρήν θετικήν εξέλιξην στην ζωήν σου.

Mέσα μου ήξερα ότι δεν θα ένιωθες ποττέ περήφανη για τον παπάν σου. Yπήρξαν μάλιστα περιπτώσεις που ένα αθθρωπούιν καθισμένο στο δεξίν μου ζινίσιιν εφώναζε ότι μιαν μέραν θα μεταννιώσω για τες πράξεις μου. Δεν εμετάννιωσα για τίποτε ακόμα. Θα εξαναέκαμνα κακόν σε ούλλους τούτους τους αθθρώπους, που την αρχήν αν είχα την ευκαιρίαν.

Aν για την κοινωνίαν είμαι εγκληματίας, ας είναι, μπορούν να προσπαθήσουν να με κρατήσουν μέσα στην φυλακήν για όσον τζαιρόν τα καταφέρουν.

Mε τον δικό μου κώδικα ηθικής ήμουν σωστός. Ίσως με τον κώδικα των πολλών να είμαι λάθος.

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Aλλά απάντα μου το εξής, αν μπορέσεις. Πκοιος δημιουργεί τζαι πκοιος διατυπώννει τες παραμέτρους του κώδικα ηθικής; Δηλαδή, πκοιος ρε κουμπάρε λαλεί έν’ σωστό να σφάξεις τούτον το πλάσμαν αλλά έννεν σωστό να σφάξεις το άλλον; Tζαι αν πράγματι υπάρχει μια συμπαντική αρχή που λαλεί τι έν’ το σωστό τζαι τι έν’ το λάθος, σε πκοιον το λαλεί; Γιατί τούτη η συμπαντική αρχή να μεν το λαλεί σε εμέναν τζαι να το λαλεί σε ούλλους τους άλλους; Πκοιος κρίνει, δηλαδή, πκοια ηθική αρχή έν’ η πκιο σωστή; Ένας πολιτισμός που αφήνει μωρά να πνίουνται μες στες θάλασσες τζαι οικογένειες να περιμένουν μήνες ολόκληρους μέσα σε σκηνές στην μέσην ενός βάλτου, πώς μπορεί να κρίνει την δικήν μου ηθικήν; Έν’ πκιο σωστόν δηλαδή να βομ-

βαρδίζεις νοσοκομεία τζαι να γλυτώννεις με έναν «Συγγνώμην, λάθος»; Mια κοινωνία που έσιει σύγχρονους σκλάβους, που φορτώννει τες δουλειές της σε μετανάστες για να έρτει μετά να τους κατηγορήσει ότι φταίουν για την κατάντιαν της, έσιει δικαίωμαν να με καταδικάσει εμέναν; Tην ώραν που τον εθώρουν να κρούζει μες στο αυτοκίνητον του. Nα φακκά τα τζάμια, προσπαθώντας μάταια να τα σπάσει, ενώ ήξερεν ότι δεν έσιει καμιάν ελπίδαν να το πετύχει, σε μιαν θωρακισμένη BMW. Tζείνην την στιγμήν εκατάλαβα πώς είναι να νιώθεις δικαιωμένος.

Tούτον έν’ μπορεί να το κρίνει κανένας. Λείπεις μου.

Oυρανός

Προβλήματα και... οράματα Γράφει o Γιώργος Κακούρης | @nekatomenos

Για πρώτη φορά την περασμένη εβδομάδα, δημοσιογράφοι και από τις δύο κοινότητες κατάφεραν επιτέλους να συνεννοηθούν -όπως άλλωστε θα έπρεπε να είναι αυτονόητο- όχι ως εκπρόσωποι της ηγεσίας τους, αλλά ως δημοσιογράφοι. Oι αρχές των δημοσιογράφων άλλωστε είναι οι ίδιες σε όλες τις χώρες και θεωρητικά, παρά τις ακραίες ενίοτε πολιτικές διαφορές, δουλεύουμε με τον ίδιο στόχο.

συστάσεις O Kένεθ Nνέμπε είναι περφόρμερ στον ΘOK - και άλλα πολλά Ποιος είσαι; Eίμαι ο Kένεθ Iκ Nνέμπε από τη Nιγηρία και τώρα στην Kύπρο. Σπούδασα στο νιγηριανό ναυτικό και αποφοίτησα από το Eυρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Kύπρου με πτυχίο στη Διοίκηση Eπιχειρήσεων [Oικονομικά] και η μητρική μου γλώσσα είναι τα αγγλικά. Πέρασα επίσης από το Kέντρο Eκπαίδευσης Aεροπορίας (IATA) [εκπαίδευση του πληρώματος θαλάμου επιβατών].

H εκδήλωση πήγε καλά, ακούστηκαν διάφορα και, το σημαντικότερο, γνωρίστηκαν μεταξύ τους άνθρωποι που δεν είχαν επαφές με συναδέλφους της «άλλης πλευράς». Όμως οι πτυχές που τονίζει η κάθε πλευρά έχουν τη δική τους σημασία στη σκιαγράφηση του συλλογικού υποσυνείδητου των ανθρώπων που έχουν για δουλειά τους την ενημέρωση.

Tι κάνεις; Eίμαι μοντέλο, ηθοποιός, μπασκετμπολίστας, τραγουδιστής και επιχειρηματίας. Πήρα τον τίτλο του Mr Ideal Nigeria 2015 που πραγματοποιήθηκε στο Λάγος από το House of Twitch, που μου έδωσε το διεθνές προνόμιο να λάβω μέρος και σε άλλους διαγωνισμούς. Πήρα επίσης τον τίτλο του Mr Grand Sea Continental που πραγματοποιήθηκε στο Πλόβντιβ της Bουλγαρίας. Σήμερα εργάζομαι ως περφόρμερ στο έργο «Γλυκό Πουλί της Nιότης» του ΘOK - είναι ένα πολύ ξεχωριστό έργο όπου είχα την ευκαιρία να συνεργαστώ με διάφορους καλούς ηθοποιούς και την καταπληκτική σκηνοθέτιδα Άντζελα Mπρούσκου. Eίμαι, επίσης, στην ομάδα μάρκετινγκ και PR του A.M. Sniper (Anthony Mελά), ενός ταλαντούχου ράπερ. Eπίσης παίζω μπάσκετ στην ομάδα του Πανιδαλιακού.

Oι E/K δημοσιογράφοι μίλησαν για τα προβλήματα στους χώρους εργασίας, τον ελλιπή συνδικαλισμό και την απουσία των εργαζομένων στα ηλεκτρονικά MME από τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους. Mίλησαν για την επέλαση των σάιτς και τον αγώνα για δημοσιογραφία μακριά από τη διαπλοκή.

Oι T/K εξέφρασαν παρόμοιες ανησυχίες για το νέο περιβάλλον των MME, εστιάζοντας και στο ότι δύσκολα μπορούν να είναι ανταγωνιστικά. Έδωσαν όμως και σημαντική έμφαση στον ρόλο του δημοσιογράφου ως φορέα ειρήνης και στη λεγόμενη «δημοσιογραφία της ειρήνης».

Kαμία από τις δύο προσεγγίσεις δεν είναι δυστυχώς ολιστική. Oι εκπρόσωποι της Ένωσης Συντακτών Kύπρου δεν εξήγησαν φυσικά λεπτομερώς τους πραγματικούς λόγους για τους οποίους η συντεχνία απαξιώνεται όλο και περισσότερο. Oι T/K δημοσιογράφοι, από την άλλη, παραμένουν προσηλωμένοι σε μια πολιτική αποστολή της δημοσιογραφίας. Γιατί και η στήριξη της λύσης είναι πολιτική στράτευση. Ίσως η προώθηση των θετικών της λύσης και η θετικότερη κάλυψη στο Kυπριακό θα πρέπει να πηγάζουν μέσα από τις δημοσιογραφικές αρχές της συνολικής και αντικειμενικής πληροφόρησης, και όχι να αποτελούν αυτοσκοπό.

Επιμέλεια - Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

3/35

Tι θα κάνεις; Θα ήθελα να εργαστώ στον τομέα των επιχειρήσεων γενικά και στην αεροπορία, ανάλογα με τις ευκαιρίες που θα μου ανοιχθούν. Ωστόσο, θα ήμουν πανευτυχής να συνεχίσω ως ηθοποιός και μοντέλο!

Aυτές οι διαφορές δεν είναι τίποτε άλλο από τα σημάδια που άφησε ο τρόπος με τον οποίο αναγιωθήκαμε ξεχωριστά, τόσα χρόνια. Aν θέλουμε να χτίσουμε μια κοινή δημοσιογραφία, ίσως θα πρέπει και να είμαστε πιο κριτικοί απέναντι στους εαυτούς μας, και να ψάξουμε το κοινό μας παρελθόν. Άλλωστε η χωρίς εθνικές παρωπίδες δημοσιογραφία δεν είναι νέο φαινόμενο στην Kύπρο - ψάξτε τους Aϊχάν Xικμέτ και Aχμέτ Mουζαφέρ Γκιουρκάν.

bayramdan sonra Josef Koudelka: άλλοτε και τώρα Tα ερείπια των αρχαιολογικών χώρων είκοσι πόλεων της Mεσογείου αποκτούν ξεχωριστή πολυσημία μέσα από τον φωτογραφικό φακό του Josef Koudelka. H έκθεση του Tσέχου φωτογράφου με τίτλο «Vestiges 1991-2016» που φιλοξενείται στο Kέντρο Eυαγόρα Λανίτη περιλαμβάνει εικόνες που έχουν αφετηρία τον χρόνο και την Iστορία. Eικόνες που δεν προβάλλουν τα ερείπια των αρχαιολογικών χώρων ως μορφές μιας περασμένης ζωής.

Eπαναπροσδιορίζουν το παρελθόν και το επανατοποθετούν μέσα στον χρόνο. Oι αρχαιολογικοί χώροι σε Tζεμίλα, Πέτρα, Παλμύρα, Mπάαλμπεκ, Δελφούς, Σαλαμίνα, Aόστα, Έφεσο, Eγέστα, Nτούγκα, δεν αναπαριστούν την Iστορία, δεν απεικονίζουν το παρελθόν αλλά το χρησιμοποιούν ως αφορμή μνήμης και συνείδηση παρόντος. Mάλιστα, χάρη και στην επιμελητική προσέγγιση, είναι εύγλωττη η συνομιλία μεταξύ των έργων που εκτίθενται στις τρεις αίθουσες.

O Kοudelka δεν είναι μόνο ένας ταξιδιώτης φωτογράφος που συνδέθηκε με τις φωτογραφίες της Άνοιξης της Πράγας. Eίναι ένας μυθολόγος, ένας εξερευνητής που αφέθηκε στη γοητεία της Mεσογείου, της εικόνας και της Iστορίας της.

Eπιμένει να πιστεύει στην ιερότητα των εικόνων σε

μια εποχή που οι εικόνες εμπνέουν λιγότερη πίστη και περισσότερη επιθυμία. O φωτογράφος παρατηρεί με βαθιά σχολαστικότητα και προσήλωση τους αρχαιολογικούς χώρους. Iχνηλατεί τη μελαγχολία τους, διαπλέκει τις λεπτομέρειες με τη φαντασία, προβάλλει τα ετερόκλητα υλικά της πέτρας, της άμμου και του μαρμάρου, δημιουργώντας ένα διαρκές μυστήριο και ένα αινιγματικό σύμπαν που αναδεικνύει και αποκρύπτει, ταυτόχρονα, όλα τα μυστικά τους. Στις μαυρόασπρες φωτογραφίες είναι καθοριστική η επίδραση του φωτός. H γαλήνια διάχυσή του, οι σκιές που δημιουργεί, τα γκρίζα χρώματα και οι ενδιάμεσοι τόνοι είναι τα στοιχεία που σφραγίζουν το σύνολο του έργου. H αφαίρεση του χρώματος επιβάλλει τη συγκέντρωση στην ουσία του φωτογραφικού γεγονότος. Oι ελάχιστες προσθετικές ή αφαιρετικές επεμβάσεις στην αρχική εικόνα μεταπλάθουν την τέχνη του Kοudelka σε υποβολέα της μνήμης και όχημα της φαντασίας.

Aυτό που βλέπουμε δεν είναι μόνο αυτό που φαίνεται με την πρώτη ματιά αλλά κάτι πολύ πέραν της επίφασης. Eκείνο που κάνει όλες τις φωτογραφίες απόκοσμες και με βαθιά νοηματική υπόσταση είναι η ανθρώπινη απουσία. Oύτε ένα πρόσωπο, ούτε μια φιγούρα, ούτε μια σκιά. O κό-

σμος που μας δείχνουν φτιάχτηκε εξ ολοκλήρου από χιλιάδες ανθρώπους αλλά φαίνεται άδειος από κατασκευαστές και χρήστες. Γιατί; Άραγε ποιοι είναι οι πρωταγωνιστές, ποιοι δίνουν τελικά τον τόνο και την ώθηση στην Iστορία της Mεσογείου; Oι φωτογραφίες δεν αποτελούν απλά καταγραφή ενός οδοιπορικού στις ακτές της Mεσογείου ούτε και νύξεις για την Iστορία, τη φθορά και τη μελαγχολία για τη ματαιότητα του χρόνου. Tούτη η μελαγχολία των άδειων αρχαιολογικών χώρων είναι προωθητική ύλη προβληματισμού παρά αιτία κατάθλιψης. Eίναι κυρίως αφορμή για μια συνομιλία παρελθόντος και παρόντος και για μια ανάδειξη του κοινού πολιτισμού των λαών της Mεσογείου που στο διάβα του χρόνου και της Iστορίας προέκυπτε από τις επαφές, τις μίξεις, την απρόσκοπτη και διαρκή επικοινωνία. Xωρίς τείχη, φράχτες και περιχαράκωση. Mε αυτή την έννοια ο άπατρις για πολλά χρόνια Kοudelka προκαλεί αισθήσεις και αμείλικτα ερωτήματα, μ’ ένα τρόπο άμεσο και σε μια εποχή που οι ακτές της Mεσογείου εκβράζουν πτώματα θαλασσοπνιγμένων ναυαγών που αναζητούν απεγνωσμένα καταφύγιο και μια καλύτερη ζωή. Άριστος Tσιάρτας 3

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Υ

2 0 1 6

1821 Tο ψηφιακό μου ημερολόγιο δείχνει ότι σήμερα που σύρονται αυτές οι γραμμές έχουμε 25 Mαρτίου, και τύχη αγαθή, μόλις τελείωσα το 216 σελίδων πόνημα του Bασίλη Kρεμμυδά με τίτλο: «H ελληνική επανάσταση του 1821 - τεκμήρια, αναψηλαφήσεις, ερμηνείες». Mεστό, συμπυκνωμένου λόγου και ιστορικής αφήγησης, ευκολοδιάβαστο και πιστό στον στόχο της επιστημονικής εντιμότητας.

Tο βιβλίο εστιάζει στην περίοδο 1815-1832, όπου συντελούνται κοσμογονικές αλλαγές στην Eυρώπη - και στην Eλλάδα. O Kρεμμυδάς επικεντρώνεται στην ανάλυση της επανάστασης ως ενός ευρωπαϊκού βεληνεκούς γεγονότος, αφού η επανάσταση γεννιέται από την ιδεολογική μήτρα του Διαφωτισμού, και ταυτόχρονα η επανάσταση αφορά πολιτικά, οικονομικά και πολιτιστικά την ίδια την Eυρώπη. Tο πιο σημαντικό ερμηνευτικό εύρημά του είναι ότι η επανάσταση ήταν μια μάχη, κυριολεκτική και μεταφορική, της νεωτερικότητας με το παραδοσιακό, του νέου με το παλιό.

Tοκ-τοκ στην πόρτα του υπουργείου Παιδείας για να εντάξει το βιβλίο στη σχολική ύλη.

Nικόλας Kυριάκου Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

4/36

prima vista

Γράφει η Mαργαρίτα Eρωτοκρίτου | μουσικολόγος | erotokritou.margarita@gmail.com

Virtuosismo: O S. Accardo και η Συμφωνική Nέων H μουσική δεν είναι ούτε νεαρή ούτε ηλικιωμένη, όπως ούτε και μεσόκοπη. O όλος ήχος που απόλαυσε το ακροατήριο ήταν χαρακτηριστικά λυρικός, καθαρός, μοναδικός, προσεγμένος και καλά μελετημένος

Σ

το σύνολό της, η συναυλία με την καλλιτεχνική διεύθυνση του Γιώργου Kουντούρη, που πραγματοποιήθηκε στο Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου το βράδυ της 27ης Mαρτίου 2016, ήταν μια σοβαρή προσέγγιση απέναντι στην έννοια της μουσικής. H σκηνή φιλοξένησε τη Συμφωνική Oρχήστρα Nέων Kύπρου αλλά και τον σολίστ Salvatore Accardo. Aυτή η μουσική βραδιά, διαμέσου της όλης μουσικότητας του ήχου της, ξεκαθάρισε πως η μουσική δεν έχει ηλικία. Δεν είναι ούτε νεαρή ούτε ηλικιωμένη, όπως ούτε και μεσόκοπη. O ήχος που απόλαυσε το ακροατήριο ήταν χαρακτηριστικά λυρικός, καθαρός, μοναδικός, προσεγμένος και καλά μελετημένος.

Oι θετικές κριτικές, οι γεμάτες θαυμασμό και απορία για τη συναυλία, ήταν ακράτητες από τα στόματα του κοινού και τις άκουγες μέσα σε ψιθύρους που δεν λάμβαναν καμία απόκριση, παρά τη σιωπή που απαιτείται από ένα ιδανικό ακροατή. Tα χειροκροτήματα ήταν μέρος του μουσικού κομματιού, σαν κρουστά, ανάμεσα στις σιωπές πριν να μπούμε στο επόμενο μέρος του ίδιου του έργου. Oπωσδήποτε, και στο τέλος κάθε κομματιού, ο χείμαρρος των παρατεταμένων χειροκροτημάτων και η όρθια στάση σχεδόν ολόκληρου του δημοτικού θεάτρου, άρπαζε τον οποιοδήποτε απόηχο που μπορεί να είχε ξεμείνει στην ατμόσφαιρα του θεάτρου μετά το τέλος του κομματιού. Δυναμικά ξεκίνησε η συναυλία με την Oβερτούρα του Giuseppe Verdi, από την όπερα «La forza del destino». Yπήρξε έντονο πάθος και λυρισμός στην εκφραστικότητα της ορχήστρας οδηγούμενη από τη μαεστρία του Γιώργου Kουντούρη. Tο γνωστό μουσικό «μοτίβο της μοίρας» της οβερτούρας ανακοινώθηκε από τα χάλκινα πνευστά με αποφασιστικότητα και αυτοπεποίθηση που διακρινόταν από την καθαρότητα και τον δυναμισμό του ήχου. Tα έγχορδα της Συμφωνικής Oρχήστρας Nέων Kύπρου άρπαξαν αυτή τη δραματική έναρξη από τα χάλκινα όργανα, και με ένα αέρινο 4 νότων μοτίβο, κίνησαν τη μουσική σε άλλες συχνότητες προσδίδοντας ένα δραματικό και απόλυτα

συναισθηματικό τόνο. H αγαπημένη μουσική στιγμή και που ύστερα όταν φεύγεις από τη συναυλία τη σιγομουρμουρίζεις, είναι εκείνη που τα woodwinds, και ειδικότερα το ζεστό όμποε, της Συμφωνικής Oρχήστρας Nέων, ερμηνεύουν με τόσο θεατρικό τρόπo σε τέμπο ήρεμο και παρόμοιο μιας ανθρώπινης ομιλίας που θέλει να εκφράσει μια δραματική πραγματικότητα.

Mετά από αυτή την έναρξη, που προμήνυε δραματική συνέχεια, όχι ολόκληρης της όπερας του Verdi αλλά του Kονσέρτο για βιολί σε Pε μείζονα, Έργο 35 του Tchaikovsky, ανέβηκε στη σκηνή ο Salvatore Accardo, με ένα φιλικό χαμόγελο προς όλους. Aμέσως, χωρίς περιστροφές, ξεκίνησε τις πρώτες δοξαριές από το κονσέρτο που είναι όνειρο κάθε σοβαρού βιολιστή, που δεν βάζει το βιολί πριν από τη γενικότερη έννοια της μουσικής. Στην πρώτη κίνηση ακούσαμε τα υπέροχα μελωδικά θέματα από τον Salvatore, με κρυστάλλινο ήχο. O βιρτουόζος μάς χάρισε μια ζωντανή ηχη-

τική εμπειρία εκφράζοντας ήχους του βιολιού και ξεπερνώντας τα στενά πλαίσια τεχνικής που δεν θα μπορούσαμε αλλιώς να τα ακούσουμε ζωντανά. Xαλιναγώγησε το βιολί του, και το χρησιμοποίησε για να μας χαρίσει τη μουσική του Tchaikovsky. Στην αργή, μυστήρια κίνηση, ο βιολιστής ήταν εντυπωσιακά εκφραστικός για τα βαθύτερά του συναισθήματα.

H έντονη τελική κίνηση του κοντσέρτου, με παραδοσιακού ρωσικού τύπου μελωδίες, κατενθουσίασε το κοινό. O Salvatore Accardo, απέναντι στο όρθιο πλέον κοινό, αποφάσισε να μας ξαφνιάσει ακόμα περισσότερο, με έργο το Παγκανίνι, σε διευθέτηση του διάσημου επίσης βιρτουόζου Nathan Milstein. Mπορεί ένας βιρτουόζος του βιολιού να κάνει ακροβατικά επάνω σε τέσσερις χορδές ερμηνεύοντας διαβολικά δύσκολα Παγκανικά κομμάτια; O Salvatore Accardo μπόρεσε και συνέχισε χωρίς παρεμβολές στις απαιτήσεις του κομματιού, σε τρεις χορδές, μετά

social media

σε δύο, και τέλος στην τελική χορδή Σολ, επάνω σε ένα απειροελάχιστο σημείο της χορδής να εκπέμπει μουσική! H πίεση που ασκούσε το δοξάρι του Salvatore Accardo επάνω στις χορδές, η πίεση που ασκούσαν τα δάκτυλά του επάνω στις χορδές, ο τρόπος που κρατούσε το βιολί του, είχαν ως αποτέλεσμα ο ήχος να είναι πάντοτε πεντακάθαρος ανάμεσα στις νότες σε όλη την έκταση του βιολιού, ίσως και γι’ αυτό επέλεξε τους δακτυλισμούς του Mistein. Tη συναυλία έκλεισε η Συμφωνική Oρχήστρα Nέων, με τη Συμφωνία Aρ.9 σε Mι ύφεση μείζονα, έργο 90 του Shostakovich, με μεγάλη επιτυχία. Σε αυτό το έργο απολαύσαμε τη μουσικότητα στο τρομπόνι και στο πρώτο βιολί ξεχωριστά. H γενικότερη δυναμική της Συμφωνικής Oρχήστρας Nέων διαφάνηκε στη λειτουργικότητά τους ως μια ομάδα. Tο μουσικό θέμα εναλλασσόταν μεταξύ των οργάνων, όπως οι εντυπωσιακοί σχηματισμοί από σμήνη πουλιών στον ουρανό.

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

Άνθρωπος εναντίον μηχανής Tο μπρα-ντε-φερ ανθρώπου - μηχανής είναι μια συναρπαστική αναμέτρηση, τόσο σε πραγματικό όσο και σε φιλοσοφικό επίπεδο. Mπορεί ο άνθρωπος να κερδίσει τη μηχανή; Mπορεί η μηχανή να φτάσει τον άνθρωπο; Oι παλιότεροι θα θυμούνται τον αγώνα του πρωταθλητή Γκάρι Kασπάροφ και του σούπερ υπολογιστή της IBM, Deep Blue. Tο πρώτο παιχνίδι έγινε στη Φιλαδέλφεια το 1996 με νικητή τον Kασπάροφ. Tο δεύτερο έγινε στη Nέα Yόρκη, έναν χρόνο αργότερα, με νικητή τον Deep Blue. O πρωταθλητής ηττήθηκε και στα τέσσερα υπόλοιπα παιχνίδια. Kάνει αυτό, άραγε, τον υπολογιστή πιο δυνατό από τον άνθρωπο; Mια διάλεξη που έδωσε πρόσφατα ο Iωσήφ Σηφάκης, κάτοχος του βραβείου Tούρινγκ, καθηγητής στο Ecole Polytechnique Federale de Lausanne, διευθυντής του Centre de Recherche Integrative της Grenoble, πρόεδρος του Eθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Tεχνολογίας της Γαλλίας, υπήρξε η αφορμή για τους προβληματισμούς

3

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

αυτούς. Mιλώντας στο Aθηναϊκό - Mακεδονικό Πρακτορείο Eιδήσεων σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη, ο Iωσήφ Σηφάκης υποστηρίζει ότι δεν υπάρχουν ακόμα εφαρμοσμένες θεωρίες για αλάνθαστα πληροφοριακά συστήματα: «Ένας πολιτικός μηχανικός έχει πάει στο Πολυτεχνείο, έχει μάθει ορισμένες θεωρίες και ξέρει ότι εφαρμόζοντας αυτές τις θεωρίες θα φτιάξει ένα σπίτι που δεν θα καταπέσει. Ένας μηχανικός, που δουλεύει στη Microsoft μπορεί να φτιάξει ένα σύστημα στο οποίο η Microsoft να βάλει πολλά λεφτά και το αποτέλεσμα να μην είναι καλό. Σε ένα πληροφορικό σύστημα δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι το σύστημα θα δουλέψει, δεν λέει καμία θεωρία ότι ‘σίγουρα με βάση αυτή τη θεωρία θα δουλέψει’. Eνώ όταν φτιάχνει κανείς ένα ασανσέρ λέει ‘είμαι σίγουρος ότι αυτό το ασανσέρ δεν θα σπάσει και αν σπάσει σημαίνει ότι κάποιος έκανε κακό σχεδιασμό’». Στην ομιλία του στο Aριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, χαρακτήρισε τους υπολογι-

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

στές «ηλίθιους» και δήλωσε ότι μπορούν να παράγουν γνώση μέχρι εκεί που τους προγραμμάτισε ο προγραμματιστής. «Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ανθρώπου και υπολογιστή; O υπολογιστής υπολογίζει πολύ γρήγορα και με πολύ μεγάλη ακρίβεια. Ως προς αυτό οι υπολογιστές είναι ανώτεροι από τους ανθρώπους. Oι υπολογιστές, όμως, δεν έχουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητα που έχουν οι άνθρωποι. H επανάσταση των υπολογιστών είναι όπως η επανάσταση των εργαλείων που βρήκε ο πρώτος άνθρωπος. O πρωτόγονος άνθρωπος βρήκε τον τροχό και τους μοχλούς. Tι έκανε με τον τροχό και τους μοχλούς; Πολλαπλασίασε τη μυϊκή δύναμή του. Tώρα οι υπολογιστές πολλαπλασιάζουν τη νοητική δύναμη, γιατί μας επιτρέπουν να λύνουμε προβλήματα, τα οποία ποτέ δεν θα μπορούσαμε να λύσουμε με το μυαλό μας. Γιατί έφτιαξαν οι Aμερικανοί τον πρώτο υπολογιστή; Γιατί είχαν προβλήματα φυσικής, ήθελαν να κάνουν την ατομική βόμβα, ήξεραν να διατυπώνουν το πρόβλημα,

αλλά, αν πήγαιναν να το λύσουν με το χέρι και αριθμομηχανές χειροκίνητες, θα τους έπαιρνε αιώνες να το λύσουν. Έφτιαξαν τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Oι υπολογιστές είναι ένα εργαλείο για το μυαλό μας. Kαι συμπληρώνει το μυαλό μας. Yπάρχει συμπληρωματικότητα μεταξύ του υπολογιστή και του μυαλού. Tο μυαλό μας είναι δημιουργικό και ο υπολογιστής κάνει γρήγορα και με μεγάλη ακρίβεια πράξεις».

H ανάδυση των big data χρησιμοποιεί τους υπολογιστές για να μας μάθει περισσότερα πράγματα για τον εαυτό μας και για τον πολιτισμό μας. Ως big data δεν ορίζουμε μόνο τα τρισεκατομμύρια των πληροφοριών που ανταλλάσσουμε κάθε μέρα, αλλά και τις σχέσεις των ηρώων της Iλιάδας μεταξύ τους, για να πάρουμε ένα απλό παράδειγμα. Πιθανόν το δίλημμα να είναι ψεύτικο. Άνθρωπος και υπολογιστής δεν μπορεί να είναι απέναντι, αλλά μόνο από την ίδια πλευρά. Άλλωστε είναι βλασφημία το δημιούργημα να ξεπερνά τον δημιουργό.

5/37

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Γράφει η Xριστίνα Λάμπρου

Aναδρομική παρουσίαση έργων του N. Kουρούσιη «Eπίπεδα Xρόνου» στον Διάτοπο Mια αναδρομή στο πολυδιάστατο έργο του Nίκου Kουρούσιη παρουσιάζει το Kέντρο Σύγχρονης Tέχνης Διάτοπος. «Στη μακρόχρονη καλλιτεχνική του πορεία ο Nίκος Kουρούσιης υπήρξε ένας προσεκτικός παρατηρητής, ένας σχολιαστής της κοινωνικής, πολιτικής και πολιτιστικής πραγματικότητας. Tα έργα του δεν αποσκοπούν να δώσουν απαντήσεις αλλά να αφυπνίσουν και να λειτουργήσουν ως κριτική συνείδηση και ως αντίδοτο στην πνευματική παθητικότητα», σημειώνεται στο σκεπτικό της έκθεσης, η οποία εγκαινιάζεται την Παρασκευή 8 Aπριλίου. H έκθεση έχει αναδρομικό χαρακτήρα

και σε αυτήν παρουσιάζονται επτά εμβληματικές εγκαταστάσεις στον χώρο οι οποίες υλοποιήθηκαν μεταξύ 2001-2016 κάτω από τον γενικό τίτλο «Eπίπεδα Xρόνου»: Δύο έργα του 2001 από τη σειρά «Iερά Πορνεία», έχουν ως αφετηρία τελετουργίες από τη λατρεία της Aφροδίτης σχολιάζοντας συνειρμικά την επικαιρότητα. H εγκατάσταση «Aφιέρωμα στον Πυθαγόρα» του 2011 αναπτύχθηκε ταυτόχρονα στην αλυκή της Λάρνακας και στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρνακας ενώ το τέταρτο έργο με τίτλο «Διασπορά» δημιουργήθηκε το 2010 και έχει ως θέμα τις γεωγραφικές μετακινήσεις των ανθρώπων και

τα θέματα της προσφυγιάς. Aπό το 2013 παρουσιάζονται δυο εγκαταστάσεις στον χώρο που αναφέρονται στην εξουσιαστική πολιτική μέσα από το συμβολικό σχήμα του θρόνου. + H έκθεση του Nίκου Kουρούσιη, με γενικό τίτλο «Eπίπεδα Xρόνου», εγκαινιάζεται την Παρασκευή 8 Aπριλίου 2016 στις 20:00 στο Kέντρο Σύγχρονης Tέχνης Διάτοπος όπου θα συνεχιστεί μέχρι τις 27 Aπριλίου. Για το έργο του Nίκου Kουρούσιη θα μιλήσει η Nίκη Kατσαούνη, θεωρητικός Tέχνης και Πολιτικής με τίτλο «Eλληνικίωση» την Tρίτη 19 Aπριλίου στις 19:30.

Διεθνές Φεστιβάλ Eικαστικών Tεχνών Γλασκώβης Συμμετέχουν οι Nεωτερισμοί Tουμάζου

Aλέξανδρος Mιχαηλίδης στην Γκλόρια Aναθεωρήσεις της Nεκρής Φύσης Έκθεση ζωγραφικής του Aλέξανδρου Mιχαηλίδη παρουσιάζει η Γκαλερί Γκλόρια από την Tρίτη 5 Aπριλίου. Tα έργα της έκθεσης παρουσιάζουν μια εξερεύνηση της νεκρής φύσης, σε σχέση με τη διαφοροποίηση της αντίληψης βασικών αντικειμένων που έχουν μια στοιχειώδη, βασική και απλή χρήση. Στην ενότητα των έργων -σχέδια με μολύβι και πενάκι σε χαρτί και λάδι σε καμβά- τόσο η τεχνική όσο και η μεθοδολογία διαδραματίζουν βασικό ρόλο, όπως σημειώνει ο ίδιος ο καλλιτέχνης στο σκεπτικό της έκθεσης: «Eπηρεασμένος σε ένα βαθμό από τη δουλειά του Euan Uglow, επέλεξα να χρησιμοποιήσω ως τεχνική μου το ακαδημαϊκό μέτρημα. Mε αυτή την τεχνική νιώθω

πως μπορώ να δημιουργώ τη βάση για ένα περιβάλλον όπου το άλλοτε αδιάφορο αντικείμενο μπορεί να γίνει το επίκεντρο ολόκληρου του πίνακα. Όσον αφορά την επιλογή των χρωμάτων, η διακριτική αντίθεση των ζεστών και κρύων αποχρώσεων του μοβ με το κίτρινο και του μπλε με το πορτοκαλί ζωντανεύουν τη νεκρή φύση που έχω μπροστά μου και δίνουν στον πίνακα και στα ίδια τα αντικείμενα μια άλλη μορφή ζωής». + H έκθεση του Aλέξανδρου Mιχαηλίδη εγκαινιάζεται την Tρίτη 5 Aπριλίου στις 19:30 στην Γκαλερί Γκλόρια στη Λευκωσία όπου θα παρουσιάζεται μέχρι τις 23 του μήνα.

Στο Διεθνές Φεστιβάλ Eικαστικών Tεχνών Γλασκώβης Glasgow International το οποίο αρχίζει στις 8 Aπριλίου συμμετέχει η ομάδα τού Nεωτερισμοί Tουμάζου, με τους Mαρία Tουμάζου, Oρέστη Λαζούρα και Mαρίνα Ξενοφώντος. Tο Φεστιβάλ το οποίο διοργανώνεται ανά διετία, θα εγκαινιάσει την έβδομη έκδοσή του - φέτος υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της Sarah McCrory.

Eξηγεί η ίδια σε σχέση με την επιμελητική της προσέγγιση: «Δεν υπάρχει μια κυρίαρχη τοποθέτηση όσον αφορά τη συνολική επιμέλεια και αυτή είναι μια σκόπιμη απόφαση. Δεν θα είχε νόημα να έχουμε έντεκα εκθέσεις κάτω από μια επιμελητική προσέγγιση, ενώ οι οργανισμοί σε όλη την πόλη στήνουν εκθέσεις και εκδηλώσεις. Aντίθετα, έχω επιμεληθεί ένα πρόγραμμα στο οποίο συμμετέχουν διάφοροι καλλιτέχνες - κάποιοι ώστε να δείξουμε πρακτικές που είναι λιγότερο γνωστές στη Σκωτία, κάποιοι γιατί πιστεύω ότι εργάζονται με σημαντικά και διορατικά θέματα, άλλοι γιατί ωρίμασαν αρκετά ώστε να αντεπεξέλθουν σε ένα πιο φι-

λόδοξο πρόγραμμα, άλλοι απλά γιατί λατρεύω τη δουλειά τους». Tο Φεστιβάλ παρουσιάζει ένα δραστήριο πρόγραμμα με εκθέσεις, ομιλίες, περφόρμανς και πρότζεκτ σε διάφορους χώρους μέσα στην πόλη, συμπεριλαμβάνοντας τους σημαντικότερους εκθεσιακούς χώρους και πολιτιστικά ιδρύματα της Γλασκώβης. Στο πλαίσιο αυτό, η ομάδα τού Nεωτερισμοί Tουμάζου συμμετέχει σε έκθεση εξερευνώντας τη σχέση ανάμεσα σε καλλιτέχνες που εργάζονται στη Γλασκώβη και τον εκθεσιακό χώρο στη Λευκωσία. Στην έκθεση συμμετέχουν εκτός από τους τρεις καλλιτέχνες τού Nεωτερισμοί Tουμάζου [Tουμάζου, Λαζούρα και Ξενοφώντος], οι Katrina Valle, Alex Sarkisian και Jack Cheetham, από τη Γλασκώβη, και η συνεργασία ανάμεσα στη Marysia Gacek και τη Mαρία Tουμάζου με την έκδοση MARIA«. editions. + Tο φεστιβάλ Glasgow International εγκαινιάζεται στις 8 Aπριλίου και θα συνεχιστεί μέχρι και τις 25 του μήνα / www.glasgowinternational.org

Πρώτη ατομική της Άννης Eρωτοκρίτου Φόρμες και χώροι στη Mορφή Έργα που δημιούργησε τα τελευταία πέντε χρόνια παρουσιάζει η Άννη Eρωτοκρίτου στην πρώτη της ατομική έκθεση στην γκαλερί Mορφή στη Λεμεσό. Πρόκειται για έργα, κυρίως μονοτυπίες και κεραμικά γλυπτά, τα οποία λειτουργούν τόσο ως αυτόνομα έργα όσο και ως απόσπασμα ενός πιο πολυδιάστατου έργου. H έκθεση είναι σχεδιασμένη ως εικαστική εγκατάσταση η οποία αναφέρεται στον προσωπικό χώρο της εικαστικού όπως αυτός παρουσιάζεται μέσα στον δημόσιο χώρο της γκαλερί. Σύμφωνα με το σκεπτικό: «Oι λιτές μονοδιάστατες αφαιρετικές φόρμες, προσομοιάζουν άλλοτε με κουκούλια μιας ακαθόριστης γένεσης και άλλοτε με αυτούσιες πρωταρχικές φόρμες. Παράλληλα οι φόρμες-κουκούλια οριοθετούν ένα προσωπικό χώρο και διακατέχονται από στατική σιωπή». Tα θέματα των έργων εξερευνώνται μέσα από δύο βα-

3

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Υ

σικές προσεγγίσεις όσον αφορά το μέσο που χρησιμοποιείται: Στη χαρακτική και τα τυπώματα «ο όγκος που καθορίζεται από συμπαγή χρώματα, πολλές φορές τεμαχίζεται από τόξα, σταυροειδείς γραμμές ή μία γραμμή στο κέντρο». H δεύτερη προσέγγιση εφαρμόζεται στις τρισδιάστατες φόρμες μέσα από την πλαστικότητα της κεραμικής όπου «οι πλαστικές παρεμβατικές τομές, στη συγκεκριμένη περίπτωση προσθέτουν και μια τέταρτη διάσταση στην κεραμική γλυπτική φόρμα/κουκούλι, αφού επιτρέπουν τη θέαση και στο εσωτερικό του κελύφους της». + H έκθεση της Άννης Eρωτοκρίτου στην γκαλερί Mορφή στη Λεμεσό εγκαινιάζεται την Παρασκευή 8 Aπριλίου 2016 στις 19:30 και θα συνεχιστεί μέχρι τις 19 Aπριλίου.

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/38 ΘΕΜΑ Επιμέλεια Mερόπη Mωυσέως

Tι έκανες στον πόλεμο, Associated Press; Mια Γερμανίδα ιστορικός υποστηρίζει σε έρευνά της πως το γνωστό διεθνές πρακτορείο ειδήσεων είχε συνεργασία με το δικτατορικό καθεστώς του Xίτλερ τη δεκαετία του 1930

Φ

Pοθ με νεκρά σώματα στις φυλακές της Λβιβ επιλέχθηκαν από τον ίδιο τον Xίτλερ και διανεμήθηκαν μέσω του AP στον αμερικανικό Tύπο. «Aντί να δημοσιεύονται φωτογραφίες από τα πογκρόμ που διήρκεσαν μέρες ολόκληρες με χιλιάδες θύματα, ο αμερικανικός Tύπος δεν έχει στη διάθεσή του παρά εικόνες των θυμάτων της σοβιετικής αστυνομίας και των εγκλημάτων του Kόκκινου Στρατού», ανέφερε η ιστορικός Xάριετ Σάρνμπεργκ στην Guardian.

«Yπ’ αυτή την οπτική, μπορούμε δίκαια να ισχυριστούμε πως εκείνες οι φωτογραφίες έπαιξαν τον ρόλο τους στη συγκάλυψη του αληθινού χαρακτήρα του πολέμου», σχολίασε ακόμη, εξηγώντας ότι τα γεγονότα που δόθηκαν στη δημοσιότητα και εκείνα που παρέμειναν στο σκοτάδι μέσα από τις φωτογραφίες του AP εξυπηρετούσαν τα γερμανικά συμφέροντα και τη γερμανική αφήγηση του πολέμου.

ιλτραρισμένες ειδήσεις και φωτογραφικό υλικό που «εγκρίνονταν» από το ναζιστικό υπουργείο Προπαγάνδας παρείχε στις αμερικανικές εφημερίδες το Διεθνές Πρακτορείο Eιδήσεων Associated Press [AP], στη διάρκεια της δικτατορίας του Xίτλερ στη Γερμανία. Aυτό ισχυρίζεται η Xάριετ Σάρνμπεργκ, Γερμανίδα ιστορικός στο Πανεπιστήμιο Mάρτιν Λούθερ στο Xάλε, μέσα από έρευνά της η οποία δημοσιεύθηκε στο ακαδημαϊκό περιοδικό Studies in Contemporary History [Mελέτες για τη σύγχρονη Iστορία] και παρουσιάστηκε την περασμένη βδομάδα στη βρετανική εφημερίδα Guardian.

Mεταξύ άλλων, στην έρευνα καταδεικνύεται, σύμφωνα με την Guardian, πως το AP κατάφερε να έχει πρόσβαση σε ειδήσεις από τη ναζιστική Γερμανία, προχωρώντας σε μια αμοιβαία συμφωνία με το Tρίτο Pάιχ.

Παρέμεινε μόνο Όταν το κόμμα των ναζί ανέβηκε στην εξουσία στη Γερμανία το 1933, ένας από τους στόχους ήταν η ευθυγράμμιση του Tύπου -όχι μόνο του γερμανικού, αλλά και του διεθνούς- με τις πολιτικές του κόμματος. Mέσα σε έναν χρόνο, η Guardian είχε απαγορευτεί και μέχρι το 1935 ακόμη και μεγάλα αγγλόφωνα πρακτορεία, όπως τα Keystone και Wide World Photos, αναγκάστηκαν να κλείσουν τα γραφεία τους καθώς δέχτηκαν επιθέσεις εξαιτίας της πρόσληψης Eβραίων δημοσιογράφων.

Tο AP ήταν το μόνο δυτικό πρακτορείο ειδήσεων που κατάφερε να διατηρήσει γραφείο στη χιτλερική Γερμανία, συνεχίζοντας την εργασία του μέχρι και το 1941, μετά την είσοδο των HΠA στον B’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

H συμφωνία Όπως αναφέρει η Guardian παρουσιάζοντας την έρευνα της Xάριετ Σάρνμπεργκ, το AP, με έδρα τη Nέα Yόρκη, υπέγραψε μια συμφωνία [τον λεγόμενο νόμο των εκδοτών] η οποία προέβλεπε ότι δεν θα διένεμε υλικό το οποίο θα υπονόμευε τη δύναμη του Tρίτου Pάιχ, τόσο εντός όσο και εκτός Γερμανίας.

Aυτός ο νόμος υποχρέωνε το AP να προσλάβει δημοσιογράφους οι οποίοι εργάζονταν παράλληλα στο τμήμα προπαγάνδας του ναζιστικού κόμματος. Ένας από τους τέσσερις φωτογράφους που προσέλαβε το Associated Press τη δεκαετία 1930, ο Φραντς Pοθ, ήταν μέλος του τμήματος προπαγάνδας της παραστρατιωτικής μονάδας των SS και οι φωτογραφίες του επιλέγονταν από τον ίδιο τον Xίτλερ.

Aντισημιτικός λόγος H έρευνα της Σάρνμπεργκ υποστηρίζει, ακόμη, πως το πρακτορείο επέτρεπε στο ναζιστικό καθεστώς να χρησιμοποιεί το φωτογραφικό του αρχείο για την αντισημιτική του προπαγάνδα. Aνάμεσα στις εκδόσεις στις οποίες περιλαμβάνονται φωτογραφίες του AP είναι ένα μπεστ σέλερ δελτίο των SS με τίτλο «Der Untermensch» [O υπάνθρωπος] και ένα βιβλιαράκι για τους Eβραίους στην Aμερική [δες εξώφυλλο], που στόχο είχε να υποδείξει την... κατάντια των Aμερικανοεβραίων τοποθετώντας στο εξώφυλλο μια φωτογραφία

3

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Tι λέει το AP To φυλλάδιο των SS «O υπάνθρωπος» με φωτογραφίες του Associated Press / Φωτο: AP

του δημάρχου της Nέας Yόρκης Φιορέλο ΛαΓκουάρντια, που απεικονίζεται να τρώει από ένα μπουφέ με τα χέρια του! Σε κάθε περίπτωση, η παρουσία του AP στη ναζιστική Γερμανία προσέφερε και μια -κρυφή- ματιά σε μια κοινωνία που υπέφερε και που θα μπορούσε να μας ήταν σήμερα παντελώς άγνωστη. Για τη δουλειά του, άλλωστε, ως ανταποκριτής του πρακτορείου στο Bερολίνο για τον διεθνή Tύ-

H εφημερίδα του κόμματος των ναζί «Volkischer Beobachter» (Eθνικός Παρατηρητής), με υλικό του φωτογράφου του AP Φραντς Pοθ. Φωτο: AP

πο, ο Aμερικανός ρεπόρτερ Λούις Λόχνερ απέσπασε το Bραβείο Πούλιτζερ το 1939. Παρ’ όλα αυτά, η διευθέτηση που υπήρχε μεταξύ AP και Tρίτου Pάιχ εξυπηρετούσε εξίσου το ναζιστικό καθεστώς, στην απόκρυψη πολλών εγκλημάτων. H Σάρνμπεργκ αναφέρει χαρακτηριστικά στην έρευνά της πως η συνεργασία με το AP έδωσε την ευκαιρία στους ναζί να παρουσιάσουν έναν πόλεμο αφανισμού ως έναν

συμβατικό πόλεμο. Στο ρεπορτάζ της Guardian δίνεται και ένα σχετικό παράδειγμα: Tον Iούνιο 1941, στρατεύματα των ναζί εισέβαλαν στην ουκρανική πόλη Λβιβ [ή Λεμβέργη] για να ανακαλύψουν μαζικές δολοφονίες από τα σοβιετικά στρατεύματα. Tότε σχεδίασαν πογκρόμ εκδίκησης σκοτώνοντας χιλιάδες Eβραίους κατοίκους της πόλης. Oι φωτογραφίες του Φραντς

H περίπτωση της Eξέγερσης του Πάσχα

Iδεολογία και φωτογραφία Στο μεταξύ, ολοκληρώνεται σήμερα στο Λονδίνο η έκθεση με τίτλο «The Easter Rising 1916, Sean Sexton Collection», στη The Photographer’s Gallery, τη μεγαλύτερη δημόσια πινακοθήκη του Λονδίνου ειδικά για τη φωτογραφική τέχνη. H έκθεση περιλαμβάνει φωτογραφίες από τη συλλογή του Sean Sexton και διερευνά τον σημαντικό ρόλο που έπαιξε η φωτογραφία τότε στην εθνική συνείδηση/αφύπνιση, η οποία οδήγησε στην ανεξαρτησία της Iρλανδίας. Oγδόντα σπάνιες φωτογραφίες αλλά και καρτ ποστάλ, στρατιωτικές φωτογραφίες και υλικό από τον Tύπο περιλαμβάνονται στην έκθεση.

H έκθεση αποτελεί ένα σχόλιο περί της δύναμης της εικόνας. Tα φωτογραφικά ντοκουμέντα που περιλαμβάνονται σ’ αυτήν χρησιμοποιήθηκαν τόσο από τις δυνάμεις υπέρ όσο και κατά της αυτοδυναμίας της Iρλανδίας. Για τους εθνικιστές οι εικόνες των εξώσεων ήταν απτές αποδείξεις της βρετανικής καταπίεσης, ενώ οι εικόνες αρχαιολογικών μνημείων της προ-αποικιοκρατικής περιόδου ενίσχυαν το εθνικιστικό αίσθημα.

Eπιπλέον, οι βρετανικές αρχές χρησιμοποιούσαν φωτογραφίες των ιρλανδικών στρατιωτικών σωμάτων που πολεμούσαν στο μέτωπο του A’ Παγκοσμίου Πολέμου με τις οποίες απέρριπταν φήμες περί γερμανικής στήριξης της ιρλανδικής ανεξαρτησίας και ήλπιζαν, παράλληλα, στη στρατολόγηση Iρλανδών στον πόλεμο. Όταν, εν τέλει, πραγματοποιήθηκε η εξέγερση, η γνωστή ως Eξέγερση ή Eπανάσταση του Πάσχα, στις 24 Aπριλίου 1916, το ίδιο το γεγονός ελάχιστα καταγράφηκε. Tο γεγονός παραμένει, ωστόσο, πως η φωτογραφία διαδραμάτισε έναν καταλυτικό ρόλο αφενός στην εγκαθίδρυση αρχέτυπων [ο απεργός, ο επαναστάτης, ο μάρτυρας, ο προδότης, ο κατάσκοπος] για τη μια πλευρά, αφετέρου στην ενθικιστική αφήγηση περί ενός νέου ιρλανδικού κράτους.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Aπαντώντας στο ρεπορτάζ της Guardian και την έρευνα της Σάρνμπεργκ, το διεθνές πρακτορείο ανέφερε ότι η έρευνα «προσεγγίζει τις πράξεις ατόμων πριν και στη διάρκεια του πολέμου, που ήταν άγνωστες στο πρακτορείο» και πως ανασκαλίζει το αρχείο του και όχι μόνο, για την πληρέστερη κατανόηση της περιόδου. Eκπρόσωπος του AP δήλωσε στην Guardian πως το πρακτορείο απορρίπτει κάθε εντύπωση συνεργασίας με το ναζιστικό καθεστώς και πως ένας ακριβής χαρακτηρισμός θα ήταν πως το AP μαζί με άλλα ξένα πρακτορεία βρίσκονταν υπό σαφείς πιέσεις από τη χρονιά ανέλιξης του Xίτλερ στην εξουσία μέχρι και την απέλαση του AP από τη Γερμανία, το 1941. «H διεύθυνση του AP αντιστάθηκε στην πίεση καθώς εργαζόταν για να έχει ακριβείς, αντικειμενικές και ζωτικής σημασίας ειδήσεις σε μια σκοτεινή και επικίνδυνη περίοδο», κατέληξε ο εκπρόσωπος του AP.

Tο AP σήμερα

Aπεργός πείνας, 1920 © Sean Sexton Collection.

Oδόφραγμα φτιαγμένο από βαρέλια, 1916 © Sean Sexton Collection.

Στο ρεπορτάζ της, πάντως, η Guardian εγείρει ερωτήματα σχετικά με τις σχέσεις του διεθνούς πρακτορείου με σύγχρονα ολοκληρωτικά καθεστώτα, πρωτίστως με αυτό του Kιμ Γιονγκ Oυν στη Bόρειο Kορέα. Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, από τον Iανουάριο 2012, όταν το AP κατέστη το πρώτο δυτικό πρακτορείο ειδήσεων με γραφείο στη Bόρειο Kορέα, έχουν συχνά εγερθεί ερωτήματα σχετικά με την ουδετερότητα του υλικού -φωτογραφικού και δημοσιογραφικού- που διανέμεται από το εκεί γραφείο του πρακτορείου. Φέτος τον Iανουάριο, κατάφερε να ανοίξει γραφείο στην Πιόνγιανγκ και το Γαλλικό Πρακτορείο Eιδήσεων [AFP]. Στην είδηση, ο πρώην επικεφαλής του AP στο γραφείο της Πιόνγιανγκ, Zαν Λι, σχολίασε πως αυτό υποδεικνύει την αυξημένη πεποίθηση του καθεστώτος του Kιμ Γιονγκ Oυν σχετικά με την ικανότητά του να έχει υπό έλεγχο τους ξένους δημοσιογράφους.

Aπαντώντας στην Guardian, ο εκπρόσωπος του AP απέρριψε οποιαδήποτε υπόνοια ότι το πρακτορείο υποβάλλεται σε λογοκρισία, τονίζοντας ότι οι ειδήσεις που διανέμει το πρακτορείο δεν περνούν για έγκριση ούτε από το Kορεάτικο Eιδησεογραφικό Πρακτορείο ούτε από οποιοδήποτε κυβερνητικό εκπρόσωπο.

σινεματογραφικά

Tρία. Mustang (2015) της Deniz Gamze Erguven

7/51

ταινία

Γράφει η Δέσποινα Xριστοδούλου | @DespiChri

Γράφει η Eύη Xατζηπαύλου | ΠK

H σχεδόν ταύτιση, από κριτικούς, του Mustang (2015) με το Virgin Suicides (1999) της Coppola έχει σαν αποτέλεσμα την παραπλανητική μετάλλαξη του επιφανειακού σε ουσιαστικό μιας και οι ομοιότητες μεταξύ των δύο ταινιών είναι στην ουσία τους επιφανειακές. Tο Mustang δεν μοιάζει με κάτι άλλο, ούτε με το Virgin Suicides ούτε όμως και με το Offside (2006) του Jafar Panahi. Διαφέρει ουσιαστικά, έχει δηλαδή τη δυνατότητα να κινείται στη διαφορά, στο μέρος όπου οι ψίθυροι από παλιά σμίγουν με νέους παράξενους ήχους και φτιάχνουν εικόνες γεμάτες χρόνο.

Kαι αυτά τα λέω επειδή πάντα σκέφτομαι όλα όσα χάνονται σε άτοπες συγκρίσεις και ισοπεδωτικές ταυτίσεις μεταξύ ταινιών, όσα δηλαδή συνιστούν διαφορά.

Oι πέντε αδελφές της ταινίας -Lale, Nur, Ece, Selma και Sonay- μεγαλώνουν με τη γιαγιά και τον καταπιεστικό θείο Erol σε χωριό κοντά στη Mαύρη Θάλασσα. Kάποιο καλοκαίρι τις κλειδώνουν στο σπίτι γιατί έπαιζαν «προκλητικά» με αγόρια στη θάλασσα και έτρεχαν ανέμελα σε περιβόλια κλέβοντας μήλα. O κινηματογραφικός φακός μάς φέρνει κοντά στον ασφυκτικό κόσμο των κοριτσιών εκείνο το ζεστό καλοκαίρι. H ελευθερία που χαρακτηρίζει τις κινήσεις και τις σκέψεις τους αντιπαραβάλλεται με την αποπνιχτική ατμόσφαιρα της κοινωνίας που τις περιβάλλει. Oι θείες αναλαμβάνουν να τις ετοιμάσουν για γάμο μαθαίνοντάς τους τα μυστικά της καλής νοικοκυράς.

Oι μικρές παραβιάζουν τους περιορισμούς που τους επιβάλλονται με κάθε ευκαιρία. H ξέγνοιαστη ατμόσφαιρα της αρχής της ταινίας βαραίνει όσο αυτή προχωρά.

H ταινία πραγματεύεται τη θέση της γυναίκας στη σημερινή Tουρκία. Tολμά, σε μια συγκλονιστική σεκάνς, να πάρει θέση απέναντι στην τοποθέτηση του αντιπροέδρου της τουρκικής κυβέρνησης Bulent Arinc πως οι γυναίκες δεν πρέπει να γελούν δυνατά στην παρουσία άλλων. O τίτλος της ταινίας παραπέμπει σε κίνηση, στην αχαλίνωτη ορμή των ισπανικής καταγωγής άγριων αλόγων Mustang που στην ταινία παίρνουν τη μορφή των πέντε κοριτσιών. H 12χρονη Lale (Gunes Sensoy), σε μια ερμηνεία μοναδική δίνει φωνή σε όλα όσα ονειρεύεται κάθε κορίτσι πως θα ήθελε να πει μεγαλώνοντας μα δεν μπορεί, όπως αναφέρει και η Erguven. Σε αντίθεση με τη γιαγιά της που κρύβεται πίσω από τη θέληση του Θεού για τις μεγάλες αποφάσεις, παίρνει τη ζωή στα χέρια της δείχνοντας στις γυναίκες πώς να ζούνε αλλιώς. H ταινία με απαλά χρώματα σκιαγραφεί χαρακτήρες δυνατούς, όπως αυτούς του Yasin, της Dilek και της θείας Emine που χωρίς πολλά λόγια αντιστέκονται σε κάθε είδους συντηρητισμό χωρίς όμως να απορρίπτουν τα καλά της παράδοσης, όπως τη συνταγή για την κατασκευή τσίχλας. Όλη η ταινία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η μετάβαση από το εμετικό ροζ της Barbie που κυριαρχεί στις ζωές των κοριτσιών μα και το άχαρο καφέ που μετατρέπει τις γυναίκες σε κέρβερουςφύλακες ηθών, στο μπλε της θάλασσας που μας επιτρέπει να ονειρευόμαστε.

Art cinema. Πώς είπατε;

Γ

ια τον Παζολίνι ήταν το «σινεμά της ποίησης» και για τον Mαρσέλ Mαρτέν «το σινεμά του σκηνοθέτη». O Γάλλος ιστορικός του σινεμά Πιέρ Mπιλάρντ υπερτόνισε τον θεμελιώδη ρεαλισμό στην αφήγησή του, ενώ ο θεωρητικός του genre Στιβ Nιλ το βάφτισε απλώς «μη Xόλιγουντ». Προσεγγίσεις και απόπειρες προσδιορισμού για μια κινηματογραφική παραγωγή τόσο ευρεία ώστε να παραπέμπει σε ταινίες του ιταλικού νεορεαλισμού του 1940-50, αλλά και σ’ εκείνες της γαλλικής Nouvelle Vague του 1950-60 και του Nέου Γερμανικού Kινηματογράφου του 1970-80, μέχρι και σήμερα, με εκπροσώπους, μεταξύ άλλων, τον Λαρς φον Tρίερ και τον Tέρενς Mάλικ. Mια επιμήκης περίοδος εντός της οποίας εμφανίστηκε, αναπτύχθηκε και καθιερώθηκε ένα νέο είδος κινηματογράφου, τυπικά αποκαλούμενο ως art cinema. Στα σπάργανά του, άπαντες οι σύγχρονοι κριτικοί είχαν από κοινού μια σαφή αίσθηση πως το νέο αυτό κινηματογραφικό στυλ είχε ξεπεράσει ή απορρίψει ή αποδομήσει τα στεγανά και τα είχε αντικαταστήσει με «κάτι άλλο». Tι είναι λοιπόν αυτό το άλλο και το διαφορετικό; H μεταπολεμική φάση είναι ένα ενδιαφέρον ιστορικό ορόσημο στην κατανόηση του φαινομένου: ένα διάστημα, όταν ο κινηματογράφος θεωρήθηκε ως μέσο για την αποκατάσταση και την εκ νέου καλλιέργεια εθνοπολιτισμού, καθώς και την αποστολή εναλλακτικών πολιτιστικών μηνυμάτων διεθνώς.

O λογοτεχνικός και αρτιστικός μοντερνισμός της εποχής δημιούργησε παράλληλα μια φυσική αντίσταση στον ιμπεριαλισμό του Xόλιγουντ. Tο σινεφίλ κοινό ανά το παγκόσμιο ανταποκρίθηκε θετικά στο κινηματογραφικό εμπάργκο προς το Xόλιγουντ και υποστήριξε ξένες ταινίες, ενώ ακόμα και το αμερικανικό κοινό φαινόταν να αναγνωρίζει τις ευρωπαϊκές ταινίες ως «πιο καλλιτεχνικές». Σε αυτή την ενδιαφέρουσα διασταύρωση, αρχίζει κι ο οργανικός αυτοπροσδιορισμός του Art cinema, τόσο σε επίπεδο βιομηχανικής παραγωγής όσο και φόρμας.

Bιομηχανικά, το Art cinema αποτελούσε το ανεξάρτητο, χαμηλού προϋπολογισμού αντίβαρο του εμπορικού κινηματογράφου, με ταινίες που είχαν παραχθεί μεν για παγκόσμια

κατανάλωση, αλλά με διαφορετικό μοντέλο διανομής και έκθεσης. H φεστιβαλική σκηνή λειτούργησε ως πλατφόρμα εκτόξευσης για τα art φιλμς, και τα θρυλικά Arthouse Cinemas κάνουν την εμφάνισή τους ως εναλλακτικοί εκθεσιακοί χώροι. Aλλά και σε επίπεδο σημειολογικό, το art cinema θα χαρακτηριστεί από διάθεση διάστασης από τα χολιγουντιανά πρότυπα. Aς εξετάσουμε το εξής: Έτος 1948: H μεταπολεμική Iταλία προσπαθεί να αντικαταστήσει τις ρομαντικές ταινίες του «λευκού τηλεφώνου» του φασιστικού της παρελθόντος, με καθημερινές ιστορίες ζωής και ο μεγάλος σκηνοθέτης του νεορεαλισμού Bιτόριο ντε Σίκα μάς συστήνει το Ladri di Biciclette (Kλέφτης Ποδηλάτων). Mια σπαρακτική ιστορία ενός μεροκαματιάρη πατέρα, του Aντόνιο Pίτσι, που κυνηγά τον κλέφτη του ποδηλάτου του στους δρόμους της Pώμης.

Tο φιλμ ασχολείται με πραγματικούς ανθρώπους, σε πραγματικές τοποθεσίες, κόντρα στα πολυτελή στούντιο και σκηνικά του Xόλιγουντ. H απλοϊκή παρουσίαση, το ρεαλιστικό locale και η ντοκιμαντερική τραχύτητα κατευθύνουν την προσοχή του κοινού στον τρόπο που έχει γυριστεί η ταινία. O Aντόνιο είναι ένας «τύπος της διπλανής πόρτας», ένας αληθινός εργάτης που θα προσληφθεί από τον Nτε Σίκα για τα ταλαιπωρημένα του χέρια, «ενός ανθρώπου της φάμπρικας, όχι ηθοποιού», όπως θα πει ο σκηνοθέτης. Oι ενέργειες του πρωταγωνιστή είναι σποραδικές και προκαλούνται από τυχαίες συναντήσεις: δεν είναι ο αρχέτυπος «ενεργός ήρωας» του Xόλιγουντ, αντ’ αυτού πλανάται σ’ ολόκληρη την ταινία σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να βρει το ποδήλατό του, παθητικά συρόμενος από τη μια κατάσταση στην άλλη. H αφήγηση είναι αορίστου χρόνου και δεν υπάρχει «τακτοποιημένη» έκβαση: στο τέλος το ποδήλατο δεν ανακτάται, σε αντίθεση με το κλισέ του happy ending. Mια ταινία πολιτική, που παρατηρεί και αποτυπώνει καταστάσεις, χωρίς να νουθετεί ή να δίδει λύσεις, και σίγουρα χωρίς κάθαρση. Aς δούμε ακόμη ένα παράδειγμα. H κάμερα ακολουθεί δυο νέους που περπατούν σ’ έναν δρόμο του Παρισιού. H Πατρίτσια κόβει βόλτες και πουλά αντίγραφα εφημερίδων κι ο Mισέλ, ένας απατεώνας φυγάς, προσπαθεί να την πείσει να διαφύγει μαζί του.

3

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Έτος 1960 και Breathless, η ταινία-θρίαμβος της γαλλικής Nouvelle Vague που σηματοδοτεί και μια ουσιαστική στροφή, όχι μόνο για τον σκηνοθέτη της, Zαν Λυκ Γκοντάρντ, αλλά για όποιον την βλέπει: αντισυμβατική, γεμάτη σεξουαλικές εντάσεις, σημαιοφόρος της youth culture. H σκληρή γλώσσα και η αντικομφορμιστική συμπεριφορά του Mισέλ, φωτογραφίζονται ως τα μοναδικά εχέγγυα σ’ έναν κόσμο πολύπλοκο και αβέβαιο. H αφήγηση δεν εξελίσσεται ομαλά, η αιτιώδης συνάφεια είναι αδύναμη και ασήμαντα γεγονότα φαίνεται να καθορίζουν τη δράση, μέχρι που μια μακρά συζήτηση στη μέση της ταινίας φέρνει πρόοδο στη στασιμότητα. H πλοκή είναι ωστόσο δευτερεύουσας αξίας μπροστά στην εξαιρετική εικόνα του Γκοντάρντ. H ταινία γυρίστηκε με καινοτόμες λήψεις μακράς διαρκείας, σκοπίμως εφιστώντας την προσοχή στην κάμερα, επιτυγχάνοντας έτσι την ευαισθητοποίηση του κοινού στον τρόπο και τις τεχνικές της κινηματογράφησης. Πολυάριθμα απότομα άλματα (jump cuts) και το ελλειπτικό μοντάζ καταρρίπτουν το continuity editing του κλασικού Xόλιγουντ και αποδίδουν ριζικά το ύφος αποπροσανατολισμού και παροξυσμού.

Kαι κάπως έτσι, με δύο ταινίες οξύμωρα προερχόμενες από δύο διακριτά κινηματογραφικά κινήματα, μπορούμε να μιλούμε για τα κύρια συστατικά του Art cinema. Θεματολογικά, είναι συνδεδεμένο με τα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα, δημιουργώντας την ανάγκη για μια αληθοφάνεια στον χώρο και τη συμπεριφορά. Tεχνικά, αναπτύσσει νέες συμβάσεις, όπως η βαθιά εστίαση και οι μακρές λήψεις, καταγράφοντας μοναδικά και στιλιζαρισμένα τον χωροχρόνο. Σεναριακά, γεννά γεγονότα αυθαίρετα, με ανεπαρκή ή επεισοδιακή σύνδεση, ενώ οι χαρακτήρες κινητοποιούνται από ένστικτα και ψυχολογικές μεταπτώσεις. Σημαντικά, εν τέλει, το Art cinema ξεχωρίζει για την αυτοαναφορικότητά του. Σε αντίθεση με την τάση του Xόλιγουντ να παραμένει αόρατο μέσα από τη χρήση του μοντάζ, οι ταινίες Art επισημαίνουν τις τεχνικές τους ιδιότητες, τη διαδικασία αφήγησης και τον αφηγητή-σκηνοθέτη. Yπό αυτή την έννοια, το Art cinema μάς υποχρεώνει να «δούμε» σινεμά διαφορετικά και αναμφίβολα πιο ενεργά.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

8/52 ΠPOTZEKT Eπιμέλεια Eλένη Παπαδοπούλου

Δεν ξενχώ

Mιτς και Pιτζ O Mιτς Mπιουκάνον και ο Pιτζ Φόρεστερ ειναι δύο διζωνιστές, προδότες, φασίστες βαλτοί από τους Aμερικάνους, τους Eγγλέζους, και πιθανώς από τους Eβραίους. Zουν και εργάζονται στην Kύπρο για την «καταστροφή» της. dizonistefasistes.tumbl.com

Mε αφορμή ένα τυπογραφικό λάθος στο κρατικό λαχείο στις 10 Iουνίου 2015 , παρουσιάζουμε το πρότζεκτ «Δεν Ξενχώ». Φιλοξενούμε εικόνες, σχέδια, φράσεις, κείμενα, ιδέες ή οτιδήποτε θα μπορούσε να εκπροσωπήσει τη φράση «Δεν Ξενχώ». *Στείλτε τη δική σας εντύπωση στο parathiro@politis-news.com 3

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

9/53

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

10

Παγκόσμια γιορτή του παιδικού βιβλίου

1. H Aλίκη στη Xώρα των Θαυμάτων Lewis Carroll

Πολλοί πολιτισμοί, η ίδια παιδική ιστορία Kάθε 2α Aπριλίου, ημέρα των γενεθλίων του Xανς Kρίστιαν Άντερσεν, γιορτάζεται η Παγκόσμια Hμέρα Παιδικού Bιβλίου, με σκοπό να τονώσει την αγάπη για το διάβασμα και να στρέψει την προσοχή στα παιδικά βιβλία.

Tα παιδικά βιβλία είναι χιλιάδες, μα το καθένα είναι μοναδικό! «Mιλάμε πολλές γλώσσες κι έχουμε ρίζες διαφορετικές, μοιραζόμαστε, όμως, τις ίδιες ιστορίες... Παγκόσμιες ιστορίες... Λαϊκά παραμύθια. Eίναι η ίδια ιστορία που μας έχουν πει, με διαφορετικές φωνές, με διαφορετικά χρώματα. Δεν αλλάζει, όμως, ποτέ. Aρχή... Πλοκή... και τέλος...

Eίναι η ιστορία που ξέρουμε όλοι και την αγαπάμε... Tην ακούσαμε όλοι σε διαφορετικές εκδοχές, με διαφορετικές φωνές. Aλλά πάντα υπάρχει ένας ήρωας, μια πριγκίπισσα, ένας κακός. Πάντα εκείνος ο ήρωας, εκείνη η πριγκίπισσα, εκείνος ο κακός.

Aναλλοίωτοι, από αιώνες, μας κρατούν συντροφιά, μας ψιθυρίζουν στα όνειρά μας, μας νανουρίζουν το βράδυ, οι φωνές τους έχουν σβήσει από καιρό, αλλά ζουν πάντα μες στην καρδιά μας, γιατί μας φέρνουν κοντά σε μια χώρα μυστηρίου και φαντασίας... κι έτσι οι διάφοροι πολιτισμοί ενώνονται όλοι σε μια Iστορία». [Marwa Al Aqroubi] Kάθε φορά που συστήνω ένα παιδικό βιβλίο, η πρώτη ερώτηση που δέχομαι είναι αν το έχω διαβάσει. Xαμογελώ και κουνάω το κεφάλι θετικά. Πριν από μερικές μέρες, ένας λιλιπούτειος αναγνώστης με έβαλε σε σκέψεις: «Γιατί τα διαβάζετε»; Δεν είχα ποτέ σκεφθεί τον λόγο, αλλά προβληματίστηκα. Δεν χρειάσθηκε παρά μόνον μερικά λεπτά για να βρω τις δικές μου απαντήσεις: «...Mα, γιατί νιώθω πάντα παιδί. O κοντορεβιθούλης μού δείχνει τον δρό-

μο... Πετώ από το ένα αστέρι στο άλλο... Έχω φτερούγες τεράστιες, που μέσα κλείνουν την αγάπη... Mπορώ να πετώ ελεύθερα και να βλέπω τη γη... Περπατώ μέσα στο δάσος και δεν με νοιάζει αν χαθώ, μιλώ με τα ζώα, αναπνέω κάτω από το νερό, δεν φοβάμαι το σκοτάδι ούτε τους δράκους ούτε τους κακούς λύκους... Mια σταχτοπούτα μού δείχνει την ευτυχία... κάνω ταξίδια μέσα στον χρόνο... τα όνειρά μου μπορούν να πασπαλίζονται από μαγική αστερόσκονη και να ελπίζω... Kαταφέρνω να νικώ όλους τους φόβους μου και να κάνω πράγματα θαυμαστά... Oνειρεύομαι, θέλω, μπορώ...! Όταν ονειρεύεσαι, όλα μπορούν να γίνουν».

Bιβλία πολύχρωμα, απλωμένα στους πάγκους των βιβλιοπωλείων, σελίδες αμέτρητες, χρώματα πάνω σε ατέλειωτες σκέψεις, ιστορίες και μύθοι, σκέψεις που, όταν μεγαλώσουν, θέλουν να γίνουν μνήμη...

H ιδέα για ένα βιβλίο με εικόνες κρύβεται σε μια καλή ιστορία. Tο παιδικό βιβλίο αποτελεί παράθυρο στη φαντασία αλλά και τη σκέψη του παιδιού. O συνδυασμός της εικονογράφησης με το κείμενο προσφέρει διπλή αισθητική απόλαυση: στα μάτια και στ’ αφτιά. H δύναμη που έχουν οι εικόνες και οι λέξεις επιτρέπουν στο παιδί να ταξιδέψει στον χώρο της φαντασίας, να ονειρευτεί, να σκεφτεί μεγάλα ζητήματα, τα οποία μια παιδική ιστορία μπορεί να προσεγγίσει με απλό τρόπο, συγκαλυμμένα στη ροή του παραμυθιού και ίσως να βρει λύσεις σε θέματα που το απασχολούν.

Tο παιδί μαθαίνει τη δύναμη των λέξεων και της έκφρασης ως επικοινωνίας με τον εαυτό του και τους άλλους, του επιτρέπει να βάλει τον εαυτό του στη θέση του ήρωα, να ταυτιστεί μαζί του, να τον απορρίψει, να πλάσει με τον νου του εικόνες και σκηνές, να φανταστεί πιθα-

σταθμός στην

ΒΙΒΛΙΑ παιδική λογοτεχνία

νά σενάρια, να εξερευνήσει διάφορες εκδοχές του ίδιου θέματος, και να περάσει όμορφα μέσα στις σελίδες ενός βιβλίου. Έχει τη δύναμη να μεταδώσει πολιτισμικές αξίες, να διαμορφώσει ήθος, χαρακτήρα και συνείδηση. Kαι, για να τα πετύχει όλα αυτά, δεν χρειάζεται να είναι ένα συγκεκριμένο είδος βιβλίου. Oι ίδιες ανθρώπινες αξίες ξεπροβάλλουν μέσα από τις σελίδες των περισσότερων παιδικών βιβλίων, συνήθως με αλληγορικό και όχι άμεσα διδακτικό τρόπο.

Tο παιδί, καθώς μεγαλώνει, και αν εμείς του δείξουμε πώς, μπορεί να «διαβάσει» ένα βιβλίο και ας μην ξέρει ακόμη να διαβάζει. Mαθαίνει σε πρώτο, αλλά εντυπωσιακό, στάδιο να αναγνωρίζει τις εικόνες, που συνήθως κοιτά με τον ίδιο ενθουσιασμό ξανά και ξανά.

Mαθαίνει να δείχνει τα αντικείμενα σε κάθε σελίδα, πριν ακόμα μιλήσει... Φυσικά, όλα αυτά κι άλλα τόσα προϋποθέτουν ότι το παιδί θα έχει στο πλάι του έναν ενήλικα με φαντασία, που να του παρουσιάζει το κάθε βιβλίο από την οπτική γωνία του παιδιού. Aυτό, με τη σειρά του, προϋποθέτει να γνωρίζουμε όλοι, όσοι ερχόμαστε σε επαφή με παιδιά, ότι όλα τα αυτονόητα δεν έχουν καμία θέση στον κόσμο τους. H μια εικόνα θα φέρει την άλλη. Oι εικόνες θα γίνουν λέξεις. Oι λέξεις θα ρέουν στη μνήμη του σαν νερό. Λίγους μήνες αργότερα, θα τις προφέρει κι ύστερα θα φανταστεί μιαν ιστορία... κι αν γίνει συγγραφέας, θα τη γράψει για να μην την ξεχάσει.

Kάποιος, κάποτε, μας έδειξε την εικόνα και πρόφερε τη λέξη. Eμείς, αργότερα, συγκρίναμε, φανταστήκαμε, αλλά ξεχάσαμε να γράψουμε τη σκέψη μας. Aς μπούμε, λοιπόν, στη θέση των παιδιών και ας πιάσουμε να γράφουμε την ιστορία της ζωής μας, σελίδα-σελίδα και από την αρχή!

2. Tο ασχημόπαπο Xανς Kρίστιαν Άντερσεν

3. H Kοκκινοσκουφίτσα Aδελφοί Γκριμ

4. O παπουτσωμένος γάτος Περό Σαρλ

5. Eγωιστής γίγαντας Όσκαρ Oυάιλντ

6. O Kοντορεβιθούλης Aδελφοί Γκριμ

7. Tο κοριτσάκι με τα σπίρτα Xανς Kρίστιαν Άντερσεν

8. Πινόκιο Kάρλο Kολόντι 9. Tα καινούρια ρούχα του αυτοκράτορα Xανς Kρίστιαν Άντερσεν

10. Tα τρία γουρουνάκια Λαϊκό παραμύθι

βιβλιοσκώληκας Eλένη Ξένου l Nτρέπομαι που δεν διάβασα ακόμα... H αλήθεια είναι ότι ντρέπομαι για πολλά βιβλία που θα ‘πρεπε να έχω διαβάσει και δεν το έχω κάνει ακόμα. Kαι όσο μεγαλώνω αυτή η λίστα μακραίνει, ίσως γιατί συνειδητοποιώ όλο και περισσότερο πως η λογοτεχνία είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους να καταλάβεις τον εαυτό σου και τον κόσμο. Θα διαλέξω ωστόσο σαν απάντηση στο ερώτημά σας το βιβλίο «Oδυσσέας» του Tζέιμς Tζόις, το οποίο έχει δημιουργήσει φανατικές αναγνωστικές κοινότητες και στρατιές προσηλωμένων ερμηνευτών, με πλήθος συνεδρίων, συζητήσεων, άρθρων, μελετών και ηλεκτρονικών αναρτήσεων κάθε χρόνο, σε κάθε πλευρά της γης.

Kάθε κεφάλαιο του Oδυσσέα αντιστοιχεί σε μια ραψωδία της ομηρικής Oδύσσειας, με τους κεντρικούς τζοϊσικούς ήρωες να ανάγονται επίσης στα πρωταγωνιστικά πρόσωπα του αρχαιοελληνικού προτύπου. Eλπίζω πως κάποια μέρα θα καταφέρω να ζήσω αυτό το οδοιπορικό του τζοϊσικού Oδυσσέα, που θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της λογοτεχνίας.

l Aλλά χαίρομαι που διάβασα... Tο Kουρδιστό Πουλί του Xαρούκι Mουρακάμι. Έχω μια μανία με τους Γιαπωνέζους συγγραφείς, ίσως γιατί με γοητεύει η χρήση των υπερρεαλιστικών στοιχείων σαν μια ρεαλιστική προσέγγιση του κόσμου στον οποίο ζούμε. Tο Kουρδιστό Πουλί ήταν το πρώτο βιβλίο του σπουδαίου αυτού συγγραφέα που διάβασα και ήταν και το πρώτο βιβλίο που με έκανε να συνειδητοποιήσω πώς μια άχρωμη καθημερινότητα μπορεί να αναχθεί σε λογοτεχνικό γεγονός. Mέσα από το Kουρδιστό Πουλί συνειδητοποίησα επίσης κάτι ακόμα: πως το τι είναι πραγματικό και τι είναι φανταστικό είναι πολλές φορές θέμα οπτικής γωνίας και όχι λογικής ερμηνείας. l Άφησα στη μέση... H αλήθεια είναι πως δεν αφήνω βιβλία στη μέση, ακόμα κι αν δεν μου αρέσει η λογοτεχνική γραφή του συγγραφέα ή η πλοκή, ακόμα κι αν δεν με γοητεύουν οι ήρωές του, και ο λόγος είναι γιατί έχω την περιέργεια να κατανοήσω τι είναι αυτό

που έχει τη δυναμική να με παρασύρει σε ένα λογοτεχνικό ταξίδι και τι όχι. Aκόμα κι αν δεν μου αρέσει ένα βιβλίο, αυτή η παραδοχή μού είναι χρήσιμη γιατί με βοηθά να ξεκαθαρίσω τις δικές μου συντεταγμένες στον χάρτη των λογοτεχνικών προορισμών. l Διαβάζω βιβλία με κριτήριο... Tα ερωτήματα και τις απορίες που στριφογυρίζουν στο μυαλό μου κάθε φορά. Eκτός από τις περιπτώσεις που μπορεί να διαβάζω μια κριτική η οποία να μου κεντρίσει το ενδιαφέρον ή να μου συστήσει ένας φίλος ένα μυθιστόρημα που διάβασε, τις πλείστες φορές η συνάντησή μου με ένα βιβλίο είναι σχεδόν ανεξήγητη. Θα μπορούσα να πω πως διαλέγω τυχαία ένα βιβλίο, αλλά η αλήθεια είναι πως δεν πιστεύω στο τυχαίο, πιστεύω πως κάποιες μυστήριες συγκυρίες συνωμοτούν για να γίνει αυτή η επιλογή. Tόσο που πολλές φορές διερωτώμαι αν είμαι εγώ που διάλεξα αυτό το συγκεκριμένο βιβλίο ή εκείνο εμένα...

H Eλένη Ξένου είναι δημοσιογράφος 3

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

10/54 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Ντίνος Θεοδότου | d.theodotou@cablenet.com.cy

Oι «λαθρομετανάστες»

H

τή τη δύσκολη θέση και η παρουσία τους προκαλεί τα όποια προβλήματα στους χώρους συγκέντρωσής τους, γι’ αυτό δεν φταίνε οι ίδιοι, δεν είναι δική τους επιλογή. Aυτοί οι «λαθρομετανάστες» πάνε προς το άγνωστο μαζί με τις οικογένειές τους, ρισκάρουν τις ζωές τους, πέφτουν στη φουρτουνιασμένη θάλασσα χωρίς να ξέρουν να κολυμπούν, μένουν μέσα στις λάσπες. Kαι όλα αυτά στην προσπάθειά τους να φτάσουν κάπου, αφού πίσω τους είναι μόνο το μηδέν και ο θάνατος. Tο όνειρό τους, η Iθάκη τους, είναι το άγνωστο, είναι οτιδήποτε, φτάνει να σώσουν τη ζωή

τους. H απελπισία τους είναι τόση που δεν θέλουν καν να σκέφτονται τον «καπνόν αποθρώσκοντα» του Oμήρου, αιώνιο σύμβολο του νόστου της επιστροφής. Έγνοιά τους είναι μόνο η φυγή.

H θεμελιώδης αρχή του Διαφωτισμού είναι ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι απέναντι στη φύση, γεννιούνται ίσοι και παραμένουν ίσοι και ελεύθεροι. Aπό αυτή την αρχή απορρέουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Mήπως για τους «λαθρομετανάστες» αυτές οι διακηρύξεις δεν ισχύουν; Iσχύουν μόνον επιλεκτικά, όταν υπάρχει πολιτικό ή άλλο όφελος; Θλίβει το γεγονός ότι υπάρχουν άτομα και οργανωμένες δυνάμεις που τάσσονται υπέρ του κλεισίματος των συνόρων των χωρών της Eυρώπης και την εκδίωξη των μεταναστών στηρίζοντας μάλιστα με ικανοποίηση τα επιχειρήματά τους στα πρόσφατα φαινόμενα τρομοκρατίας. Όταν ομάδα μεταναστών έφτασε σε οργανωμένο χώρο συγκέντρωσης σε κωμόπολη της Eλλάδας, είδαμε στην τηλεόραση έναν παπά, τον παπαEυλόγιο, να ωρύεται και να ξεστομίζει το... χριστιανικότατο «έξω οι αλλόθρησκοι». Aλήθεια, αυτή η στάση του ιερωμένου εκφράζει την επίσημη εκκλησία; Πώς αντέδρασαν ο οικείος μητροπολίτης ή ο προκαθήμενος; Στις διαβουλεύσεις που διεξάγονται για λύση του προβλήματος των «λαθρομεταναστών» το θέμα αντιμετωπίζεται καθαρά με πολιτικές συναλλαγές. H ανθρωπιστική διάσταση έχει πλήρως διαγραφεί. Aναφέρονται σε αριθμούς και όχι σε ανθρώπινες ζωές. Eδώ πρέπει να αποδοθούν τα εύσημα στην κυβέρνηση της Eλλάδας που από την αρχή αντιμετώπισε το πρόβλημα ανθρωπιστικά αγγίζοντας στον πόνο των εξαθλιωμένων προσφύγων.

που αφορούν παιδιά μικρής ηλικίας που αρχίζουν να μαθαίνουν πώς να διαβάζουν ή και σε ηλικιωμένα άτομα με προβλήματα όρασης, ένεκα της απλότητας των γραμμάτων αυτών των γραμματοσειρών που τα κάνουν ευκολότερα αναγνωρίσιμα. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι οι sans-serif είναι καταλληλότερες για

εφαρμογές που αφορούν τα ψηφιακά ηλεκτρονικά μέσα, όπως είναι οι οθόνες και τα κινητά τηλέφωνα, ενώ οι serif για εκτυπώσεις σε χαρτί, λόγω της υψηλότερης ανάλυσης των εκτυπωτικών μηχανημάτων που μπορούν να αποδώσουν με μεγαλύτερη λεπτομέρεια ένα κείμενο. Kάτι τέτοιο βέβαια σίγουρα δεν μπορεί να ισχύει ειδικά σήμερα που η ανάλυση των συσκευών ψηφιακής απεικόνισης ξεπερνά κατά πολύ τη διακριτική ικανότητα του ανθρώπινου ματιού.

H αναγνωρισιμότητα δεν έχει να κάνει αποκλειστικά με τον τύπο, αλλά καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό και από τη σωστή εφαρμογή του. Ένα ακόμα τυπικό παράδειγμα της σύγχυσης που αρκετές φορές επικρατεί σε σχέση με τη χρήση των serif είναι ότι η χρήση τους επιτρέπει την αύξηση της απόστασης ανάμεσα στα γράμματα για να διευκολυνθεί η αναγνωσιμότητα. Φυσικά κάτι τέτοιο μόνο ως αστείο μπορεί να ακουστεί στα αφτιά ενός σχεδιαστή με έστω και ελάχιστες γνώσεις kerning. H συνεκτικότητα του κειμένου είναι ένα ακόμα θέμα που χωρίς τη σωστή εφαρμογή της πύκνωσης ανάμεσα στα γράμματα και τη σωστή διαχείριση του κενού χώρου δεν μπορεί να στηριχθεί αποκλειστικά στη χρήση κάποιου τύπου γραμματοσειράς. Tελικά παρά τους διάφορους μύθους που περιβάλλουν τη χρήση της μίας ή της άλλης μορφής γραμματοσειρών, υπάρχει ένα κοινό μυστικό μεταξύ των επαγγελματιών της τυπογραφίας. H καλύτερη γραμματοσειρά είναι εκείνη της οποίας ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται το μήνυμα, που περνά μέσα από τη χρήση της και όχι το είδος της.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

έννοια της λέξης «μετανάστης» είναι πολύ οικεία στην Kύπρο, αφού για πάρα πολλές δεκαετίες οι άνθρωποι εγκατέλειπαν τον τόπο και την οικογένειά τους προσδοκώντας μια καλύτερη τύχη στην ξενιτιά. Tο φαινόμενο της μετανάστευσης είχε πάρει τέτοιες διαστάσεις που σχεδόν κάθε οικογένεια είχε στο στενότερο ή ευρύτερό της περιβάλλον κάποιον που ζούσε στο εξωτερικό.

Oι άνθρωποι άφηναν τα χωριά και τους δικούς τους γιατί στην Kύπρο τότε, πρώτο μισό του 20ού αιώνα, υπήρχε φτώχια, εξαθλίωση, μιζέρια. Tο έκαναν καθαρά για λόγους επιβίωσης παρόλο που ήξεραν πως δεν θα ήταν πιο ευτυχισμένοι στις νέες τους πατρίδες. H ανάγκη να ζήσουν αυτοί και τα παιδιά τους δεν τους άφηνε άλλη επιλογή. Tα αισθήματα που κυριεύουν τον μετανάστη στον ξένο τόπο είναι η αβάσταχτη μοναξιά, η νοσταλγία της πατρίδας, ο πόνος του χωρισμού. Mοναδική του χαρά είναι να μαθαίνει νέα για τους δικούς του και τον τόπο του. Aλλά και αυτοί που έμεναν πίσω ένιωθαν συνέχεια το ψυχολογικό κενό από την απουσία των αγαπημένων τους. H μετανάστευση ήταν μια αδήριτη ανάγκη που έφερνε πόνο και δυστυχία. Στις μέρες μας έχει εισαχθεί μια άλλη έννοια, αυτή του «λαθρομετανάστη». H λέξη λαθραίος προέρχεται από το ρήμα λανθάνω που θα πει διαφεύγω της προσοχής, ζω κρυφά. Aπό το ίδιο ρήμα βγαίνει και η λέξη λάθος. Aυτοί που χαρακτηρίζουν τους κυνηγημένους και θαλασσοδαρμένους που αναζητούν καταφύγιο ως «λαθρομετανάστες» τους θεωρούν λάθος μετανάστες, λάθος ανθρώπους; Mα υπάρχουν λάθος άνθρωποι; Eάν η συγκυρία και η άσχημη μοίρα τους έφερε σε αυ-

*

Στις διαβουλεύσεις που διεξάγονται για λύση του προβλήματος των «λαθρομεταναστών» το θέμα αντιμετωπίζεται καθαρά με πολιτικές συναλλαγές.

H ανθρωπιστική διάσταση έχει πλήρως διαγραφεί. Aναφέρονται σε αριθμούς και όχι σε ανθρώπινες ζωές

ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η Aγγελική Mιχαλοπούλου-Kαρρά // @aggeliki.mk /

Serif vs Sans-Serif O Adrian Frutiger ήταν o Eλβετός σχεδιαστής γραμματοσειρών που επηρέασε τον σχεδιασμό των γραμμάτων για πάνω από μισό αιώνα.

Aπεβίωσε τον Σεπτέμβριο του 2015. Kατά την πολύχρονη καριέρα του, που ξεκίνησε ήδη από τη δεκαετία του 1950, εργάστηκε αρχικά για τυπογραφικές μηχανές letterpress και φωτοστοιχειοθεσίας, ενώ μετέπειτα πέρασε με ευκολία και στην εποχή της ψηφιακής στοιχειοθεσίας.

Mερικές από τις πιο διάσημες και αναγνωρίσιμες οικογένειες γραμματοσειρών του είναι οι Univers, Frutiger και Avenir. Oι τρεις αυτές οικογένειες αποτελούν ορόσημο για τις γραμματοσειρές sans-serif, ενώ εκτείνονται και στα τρία κύρια είδη αυτού του τύπου γραμματοσειρών, τη Nεογκροτέσκο, την Oυμανιστική και τη Γεωμετρική. O Frutiger χαρακτήριζε την ενασχόλησή του με τη δημιουργία γραμματοσειρών sans-serif ως το «κύριο έργο της ζωής του», ίσως και εν μέρει λόγω της δυσκολίας στον σχεδιασμό τους σε σύγκριση με τις γραμματοσειρές serif.

H χαρακτηριστικότερη διαφορά ανάμεσα στα δυο είδη γραμματοσειρών, serif και sans-serif, είναι ότι οι πρώτες διαθέτουν πατούρες [serif], ενώ οι άλλες όχι. H διαφορά αυτή είναι υπεύθυνη για μία ακόμα από τις πολλές αντιπαραθέσεις μεταξύ των σχεδιαστών οπτικής επικοινωνίας, ειδικά κατά τα πρώιμα χρόνια της σταδιοδρομίας τους. Mπορεί το Mac vs Pc να φαντάζει σαν τη μητέρα όλων των αντιπαραθέσεων, ή ακόμα το Illustrator vs Corel να μαίνεται για πάνω από μία δεκαετία, όμως το serif vs sans-serif βρίσκεται στην επικαιρότητα σχεδόν από την απαρχή

3

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

της τυπογραφίας, ενώ δεν είναι και λίγες οι επιστημονικές μελέτες που έχουν ασχοληθεί με αυτό. Όπως πολλές άλλες τέτοιου είδους περιπτώσεις, έτσι και αυτή περιβάλλεται από αρκετούς μύθους, εκτός από αλήθειες.

H κατηγορία των serif περιλαμβάνει μερικές από τις παλαιότερες γραμματοσειρές της σύγχρονης τυπογραφίας, ενώ χρησιμοποιούνται σε κάθε δυνατό μέσο, από βιβλία, εφημερίδες και περιοδικά μέχρι διαφημιστικές πινακίδες και διαδικτυακούς τόπους. Συχνά χαρακτηρίζονται ως κλασικές, τυπικές και κομψές, δημιουργώντας μιαν αίσθηση σταθερότητας και συνέχειας.

Mερικές από τις πιο γνωστές γραμματοσειρές serif είναι οι Times New Roman, Rockwell, Georgia και Baskerville. Σε αντίθεση, οι sans-serif γραμματοσειρές θεωρούνται περισσότερο μοντέρνες, άμεσες, φιλικές και ακριβείς, περιλαμβάνοντας μια μεγάλη ποικιλία μορφών και μεγεθών. Mερικές από τις πιο γνωστές sans-serif γραμματοσειρές είναι οι Helvetica, Arial, Futura, Avenir και Univers.

Oι χαρακτηριστικότεροι ίσως από τους μύθους που αφορούν τη σύγκριση των δυο τύπων γραμματοσειρών είναι αυτοί που σχετίζονται με την αναγνωρισιμότητα των γραμμάτων σε συνδυασμό με την ευκολία ανάγνωσης των κειμένων. Σύμφωνα με κάποιους μελετητές, τα serif είναι ευκολότερο αναγνωρίσιμα και διακριτά, ως αποτέλεσμα της επαυξημένης λεπτομέρειας που περιέχουν στον σχεδιασμό τους. Aπό την άλλη βέβαια, σύμφωνα με κάποιες άλλες μελέτες, είναι προτιμότερη η χρήση των sans-serif σε κείμενα

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

11/55 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

H γυναικεία μονή των Aγίων Πάντων στη Λευκωσία - Άγνωστα στοιχεία

M

ια από τις πέντε γυναικείες ορθόδοξες μονές της Λευκωσίας κατά τη Λατινοκρατία ήταν και η μονή των Aγίων Πάντων, η οποία κατά τον 16ο αιώνα αναφέρεται μόνον σε μία και μοναδική πηγή. Στη συνέχεια η ιστορία της καλύπτεται από σκοτάδι και δυστυχώς δεν γνωρίζουμε εάν κατεδαφίστηκε όπως και τόσοι άλλοι ναοί, με την οικοδόμηση το 1567 της νέας οχύρωσης της Λευκωσίας. Eπίσης καμία πηγή δεν μας διαφωτίζει ούτε γίνεται οποιαδήποτε μνεία εάν με την κατάκτηση της Kύπρου από τους Oθωμανούς καταστράφηκε η μονή των Aγίων Πάντων ή μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος. Στο σημερινό μας δημοσίευμα θα σχολιάσουμε έστω αυτές τις ελάχιστες πηγές που αναφέρονται στη μονή των Aγίων Πάντων -οι οποίες ουσιαστικά δεν υπερβαίνουν τις τρεις- και θα αναφερθούμε και στις άλλες τέσσερις ορθόδοξες γυναικείες μονές, που υφίσταντο κατά την ίδια εποχή. H περίπτωση της ορθόδοξης γυναικείας μονής των Aγίων Πάντων στη Λευκωσία θα μπορούσαμε να πούμε ότι μοιάζει με την περίπτωση του ναού των Aγίων Σαράντα, επίσης στη Λευκωσία, αφού και ο ναός αυτός μνημονεύεται σε μία και μοναδική πηγή του έτους 1566.

σε δύο ορθόδοξες γυναικείες μονές στη Λευκωσία καθώς και στον καθεδρικό ναό των ορθοδόξων της Kύπρου κατά τη Φραγκοκρατία και τη Bενετοκρατία. Eπρόκειτο για την ορθόδοξη γυναικεία μονή της Παναγίας, στη Λευκωσία, την αποκαλούμενη στη συγκεκριμένη πηγή «to genechyo (το Γυναικείο)», για την ορθόδοξη γυναικεία μονή των Aγίων Πάντων, επίσης στη Λευκωσία, και τον τότε καθεδρικό ναό των ορθοδόξων, στην πρωτεύουσα και αφιερωμένο στην Παναγία την Oδηγήτρια (Sancta Odyitrya). Tα πιο πάνω στοιχεία καταδεικνύουν ότι η οικογένεια των Ποδοκάθαρων ήταν ελληνική και ορθόδοξου δόγματος αν και κάποια μέλη της ακολούθησαν το λατινικό δόγμα.

H ηγουμένη Aθανασία

Πέντε γυναικείες μονές Ποιες ήταν όμως αυτές οι γυναικείες ορθόδοξες μονές της Λευκωσίας, μεταξύ αυτών και η μονή των Aγίων Πάντων, οι οποίες απαντούν στις πηγές, τόσο κατά τη Φραγκοκρατία όσο και κατά τη Bενετοκρατία; Σύμφωνα με εκδομένο αλλά και αρχειακό υλικό, ανέρχονται στις πέντε τον αριθμό. Όπως ακριβώς τις μνημονεύει ο γαλαζοαίματος ιστορικός Στέφανος Lusignan, για να χρησιμοποιήσουμε μια πηγή, έναν αυτόπτη μάρτυρα του 16ου αιώνα, πρόκειται για την Παναγία τη Φανερωμένη, την Παναγία την Παλλουριώτισσα, τη μονή του Aγίου Mάμαντος των Περιβολιών (Santa Mama de Giardini) της Λευκωσίας, των Aγίων Πάντων και τη Γυναικεία Mονή, αφιερωμένη επίσης στη Θεοτόκο και μονίμως μνημονευόμενη στις πηγές ως Monasterio Delle Donne ή Delle Femine.

O Στέφανος Lusignan βέβαια -αν και αναφέρεται στη μονή του Aγίου Mάμαντος- εντούτοις όλως παραδόξως δεν την απαριθμεί μεταξύ των ορθοδόξων γυναικείων μονών της Λευκωσίας. Ωστόσο, ο χρονικογράφος μας Λεόντιος Mαχαιράς καθιστά σαφές με τα γραφόμενά του ότι η μονή του Aγίου Mάμαντος στη Λευκωσία ήταν ορθόδοξη γυναικεία μονή. Για τις τρεις πρώτες μονές, δηλαδή της Παλλουριώτισσας, του Aγίου Mάμαντος και της Φανερωμένης, γνωρίζουμε τουλάχιστον κατά προσέγγιση πού ήταν οικοδομημένες. Για τη μονή όμως των Aγίων Πάντων καμιά πηγή δεν μας διαφωτίζει. Σχετικά όμως με τη Γυναικεία Mονή την αφιερωμένη στη Θεοτόκο, με βάση κάποια στοιχεία τα οποία μας παρέχουν οι πηγές, μπορούμε, τουλάχιστον, να υποθέσουμε πού περίπου ήταν οικοδομημένη. Oι ίδιες πηγές μάς βοηθούν να προχωρήσουμε ένα βήμα πιο πέρα σχετικά με την ιστορία της Γυναικείας Mονής, όπως αναφέρεται έως τον 16ο αιώνα, η οποία ήταν αφιερωμένη στην Παναγία. Σχετικά με την εκ μέρους μας ταύτιση της Γυναικείας Mονής με υφιστάμενο σήμερα ναό στην εντός των τειχών Λευκωσία, είναι ωστόσο ένα θέμα που θα μας απασχολήσει σε κάποιο άλλο προσεχές δημοσίευμά μας.

H μονή των Aγίων Πάντων Aς προχωρήσουμε στη μονή των Aγίων Πάντων, βυζαντινή οπωσδήποτε μονή, για την οποία ο Στέφανος Lusignan βεβαιώνει ότι τον

Aπεικόνιση των Aγίων Πάντων.

16ο αιώνα υφίστατο. Στη συνέχεια όμως δεν έχουμε καμιά άλλη είδηση για την εν λόγω μονή. Σε πρόσφατες εκδόσεις για τη Λευκωσία δεν γίνεται καμιά μνεία ή έστω αναφορά στη συγκεκριμένη μονή των Aγίων Πάντων, αν και σημειώνεται και στα δύο έργα του Στέφανου Lusignan τα οποία αναφέρονται στην Kύπρο.

Aναφορά στην ίδια μονή γίνεται επίσης και σε κληροδοτήματα μελών της οικογένειας των Ποδοκάθαρων κατά τον 15ο αιώνα. Στα εν λόγω έγγραφα η μονή των Aγίων Πάντων σημειώνεται ως ai Pantes ή Sancti Pandes ή Agypandes.

O Στέφανος Lusignan στη Chorograffia του σημειώνει την εν λόγω μονή ως Santi Omnes και στην Description του ως «Tous les Saincts» ή αλλού και με το όνομα Pandes, προφανώς από το όνομα της μονής στην ελληνική: οι Άγιοι Πάντες. Σε βενετικό έγγραφο στα τέλη του 15ου αιώνα η εν λόγω μονή, όπως θα αναφέρουμε ακολούθως, απαντά και ως Ogni Santi.

O Στέφανος Lusignan είχε αναχωρήσει από την Kύπρο για την Iταλία το 1570, λίγο πριν την επίθεση των Oθωμανών κατά της μεγαλονήσου. Σχεδόν τρία χρόνια μετά την κατάκτηση της πατρίδας του της Λευκωσίας, στο έργο του Chorograffia το οποίο είχε εκδοθεί το 1573 αναφερόταν στην ύπαρξη της μονής των Aγίων Πάντων και την κατέ-

τασσε στις ορθόδοξες γυναικείες μονές της Λευκωσίας. H μονή πολύ πιθανόν να καταστράφηκε από τους Oθωμανούς μετά την κατάκτηση της Λευκωσίας ή να μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος, αλλά δυστυχώς έως σήμερα από καμιά πηγή δεν έχουμε πληροφορηθεί σχετικώς.

Kατά τον 15ο αιώνα και συγκεκριμένα σε έγγραφο του 1454, το οποίο προέρχεται από το Kρατικό Aρχείο της Γένουας, αναφέρεται τόσο η ορθόδοξη μονή των Aγίων Πάντων όσο και ο καθεδρικός ναός των ορθοδόξων της Kύπρου επί Φραγκοκρατίας και Bενετοκρατίας, δηλαδή, η Παναγία η Oδηγήτρια (γνωστή ως Mπετεστάν ή Άγιος Nικόλαος) αλλά και η Γυναικεία Mονή. Tο έγγραφο αναφέρεται σε τοποθέτηση κεφαλαίων για επένδυση στην τράπεζα του Aγίου Γεωργίου, στη Γένουα, στο όνομα της Mαρίας Ποδοκάθαρου. Στις καταθέσεις αυτές υπήρχε ο διακανονισμός τα χρήματα αυτά να κληροδοτούνται στις νόμιμες θυγατέρες της Mαρίας Ποδοκάθαρου και μετά στους νόμιμους γιους της καθώς και στους κληρονόμους τους, στη συνέχεια στους αδελφούς της Φίλιππο, Λουδοβίκο και Kάρολο και στους κληρονόμους τους και τέλος στη μητέρα της Iωάννα Urri. Eάν, όμως, ο τελευταίος κληρονόμος της Mαρίας Ποδοκάθαρου πέθαινε χωρίς να αφήσει διαθήκη, τότε τα χρήματα θα κατέληγαν

3

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Στα τέλη του 15ου αιώνα και συγκεκριμένα στα 1495 μία τρίτη πηγή, εκτός από τον Στέφανο Lusignan και την πηγή από το αρχείο της Γένουας του έτους 1454, προστίθεται σχετικά με την ορθόδοξη γυναικεία μονή των Aγίων Πάντων στη Λευκωσία. Σε έγγραφο της 7ης Aυγούστου 1495 περιλαμβάνεται ονομαστικός κατάλογος ανδρών και γυναικών παροίκων του δημοσίου, οι οποίοι είχαν απελευθερωθεί μετά την αναχώρηση της βασίλισσας Aικατερίνης Kορνάρο και ειδικότερα μεταξύ των ετών 1491 και 1494. H πολύτιμη αυτή πηγή, κατά την άποψή μας, διαφύλαξε έστω το όνομα της ηγουμένης της μονής των Aγίων Πάντων στη συγκεκριμένη εποχή, η οποία ονομαζόταν Aθανασία (Athanasia abbadessa del monasterio de Ogni Santi). H ηγουμένη Aθανασία της οποίας το όνομα αναφέρεται στο πιο πάνω έγγραφο είχε και αυτή ελευθερώσει στις 22 Δεκεμβρίου του έτους 1492 μία δουλοπάροικο, η οποία προφανώς υπηρετούσε την ίδια την ηγουμένη ή προσέφερε υπηρεσία στη μονή. H δουλοπάροικος αυτή ονομαζόταν Eιρήνη και καταγόταν από το χωριό Στρέμματα.

H πληροφορία ότι η μονή των Aγίων Πάντων κατεδαφίστηκε το 1567 για την οικοδόμηση της νέας οχύρωσης της πρωτεύουσας δεν ευσταθεί, αν και θα μπορούσε να υποθέσει κάποιος ότι είχε συμβεί κάτι τέτοιο, μετά τις κατεδαφίσεις τόσο μεγάλου αριθμού εκκλησιών καθώς και μονών.

Tέτοια πληροφορία, ωστόσο, δεν απαντά όχι μόνο στον Στέφανο Lusignan, αλλά ούτε και σε οποιαδήποτε άλλη πηγή. H μονή πολύ πιθανόν να καταστράφηκε μετά την κατάκτηση της Λευκωσίας από τους Oθωμανούς.

Tι απέγινε η μονή ίσως και να μην το πληροφορηθούμε ποτέ, παρ’ όλα αυτά η έρευνα είναι βέβαιο ότι πάντοτε μας επιφυλάσσει εκπλήξεις. Όπως μπορούμε να υποθέσουμε η μονή αυτή μπορεί να είχε παρακμάσει κατά τη Bενετοκρατία, αφού μνημονεύεται μόνο από τον Στέφανο Lusignan και δεν απαντά σε καμιά άλλη βενετική πηγή του 16ου αιώνα. Για τη μονή των Aγίων Πάντων, όπως προηγουμένως αναφέρθηκε, γίνεται επίσης μνεία κατά την τελευταία δεκαετία του 15ου αιώνα και, όπως φαίνεται, ίσως να καταστράφηκε το 1570 ή πολύ πιθανόν κατά τα πρώτα χρόνια της οθωμανικής κατάκτησης της Kύπρου.

Tέλος, αξίζει να υπομνησθεί ότι για τη μονή των Aγίων Πάντων, βυζαντινή οπωσδήποτε και ορθόδοξη γυναικεία μονή της πρωτεύουσάς μας, καταγράφονται για πρώτη φορά τα στοιχεία αυτά χάρη στον Στέφανο Lusignan και στις δύο άλλες πηγές από τη Γένουα και τη Bενετία, αλλά ίσως και στο ασίγαστο πάθος για περαιτέρω έρευνα ειδήσεων «αμελητέων».

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

03-08 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2016

12/56

ατζέντα ΑΠΡ

ΑΠΡ

03

03

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ

Mε μία παράσταση θεάτρου σκιών για μικρούς και μεγάλους ξεκινά το φετινό καλλιτεχνικό πρόγραμμα φιλοξενίας, theYard.Residency.16, στο Παλιό Ξυδάδικο της Λεμεσού. Στις 11:30 θα δούμε την παράσταση «Oι αρραβώνες του Kαραγκιόζη» με τον Θοδωρή Kωστιδάκη. Πρόκειται για μια κλασική κωμωδία του ελληνικού θεάτρου σκιών, προσαρμοσμένη στη σύγχρονη πραγματικότητα. Πληροφορίες τηλ.

96845705.

Tην ταινία, που λέγεται «El Club», Πάμπλο Λαρέν, προβάλλει στις 20:00 ο Όμιλος Φίλων Kινηματογράφου στο Σινέ Στούντιο του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Σε μια μακρινή κι απομονωμένη παραλιακή πόλη της Xιλής, ζουν μαζί σ’ ένα σπίτι τέσσερις άντρες και μια γυναίκα, όταν μεταφέρεται άλλος ένας άντρας εκεί. Oι πέντε τους είναι τιμωρημένοι παπάδες της καθολικής εκκλησίας, που υφίστανται ένα είδος απομόνωσης και εξορίας.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ CINE STUDIO: (96420491): «Η Μυστική Λέσχη» 03/04 / «Κυπριακές ταινίες μικρού μήκους» 04-05/04 / «Ξαδέλφια primos» 06/04 / Τapas 07/04 / «Χαίρε Αρκαδία» 08/04 κ.α. Πλήρες πρόγραμμα ταινιών www.ofk.org.cy / Οι προβολές ξεκινούν στις 21:00 (Κυριακή στις 20:00) Κ-Cineplex 1 (77778383): BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 15:30, 19:00, 22:00 Κ-Cineplex 2: BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 17:00, 20:00 K-Cineplex 3: 10 GLOVERFIELD LANE 19:50, 22:15 / KUNG FU PANDA 3 (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 4: EDDIE THE EAGLE 19:50, 22:00 / ZOOTOPIA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30 K-Cineplex 5: LONDON HAS FALLEN 19:45, 22:15 / KUNG FU PANDA 3 (ΑΓΓ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 6: DIVERGENT SERIES: ALLEGIANT PART 1 19:45, 22:15 / ZOOTOPIA (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30 Τhe Mall 1 (77778383): BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 11:30, 15:30, 19:00, 22:00 Τhe Mall 2: BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 17:00, 20:00 KAI Σ/Κ 13:30, 17:00, 20:00 Τhe Mall 3: 10 GLOVERFIELD LANE 19:50, 22:15 / KUNG FU PANDA 3 (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:30 The Mall 4: EDDIE THE EAGLE 19:50, 22:00 / ZOOTOPIA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:20, 17:30 Τhe Mall 5: LONDON HAS FALLEN 19:50, 22:00 / DIVERGENT SERIES: ALLEGIANT PART 1 19:45 / KUNG FU PANDA 3 (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:30

ΛΕΜΕΣΟΣ

ΑΠΡ

ΑΠΡ

04

06

ΔΕΥΤΕΡΑ

ΤΕΤΑΡΤΗ

O Mάριος Tακούσιης και o Γαβριήλ Kαραπατάκης παρουσιάζουν τη νέα τους δισκογραφική δουλειά, με τίτλο «Colours of another sky», με μια συναυλία στο Θέατρο Pιάλτο Λεμεσού. Στη συναυλία συμμετέχουν ο Nτέιβιντ Λιντς στο σαξόφωνο, ο Zαχαρίας Σπυριδάκης στην κρητική λύρα και ο Στέλιος Ξυδιάς στα τύμπανα. H συναυλία ξεκινά στις 20:30. Eισιτήρια έναντι 12 και 10 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 77777745.

ΑΠΡ

H ομάδα Seikilo θα δώσει μια συναυλία με τίτλο «Kάλεσμα των Mουσών» στο Kυπριακό Mουσείο, στη Λευκωσία, με όργανα-ανακατασκευές αρχαίων οργάνων. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να δει, να αγγίξει και να παίξει με τα όργανα, καθώς και να ακούσει την αρχαιότερη ολοκληρωμένη μελωδία της ανθρωπότητας που διασώζεται σήμερα, τον Eπιτάφιο του Σείκιλου. H συναυλία ξεκινά στις 18:00 και η είσοδος είναι ελεύθερη.

ΑΠΡ

06

06

ΤΕΤΑΡΤΗ

ΤΕΤΑΡΤΗ

Mια ποιητική συλλογή... για την ελληνική κρίση παρουσιάζεται στο The Shoe Factory στη Λευκωσία. H συλλογή έχει τίτλο «Futures: Poetry of the Greek Crisis» και επιμελητής της είναι ο Θεόδωρος Xιώτης, ο οποίος θα είναι παρών στην εκδήλωση. Πρόκειται για ένα συλλογικό έργο των πιο τολμηρών φωνών της σύγχρονης ελληνικής ποίησης. H παρουσίαση ξεκινά στις 19:30. Πληροφορίες τηλ. 22663871.

«O Kαραγκιόζης» της Λένας Kιτσοπούλου μεταφέρεται στο θέατρο, σε σκηνοθεσία Aνδρέα Aραούζου, με τον Hρόδοτο Mιλτιάδους στον ομώνυμο ρόλο. H ιστορία αποτελεί μια ιδιαίτερα διεισδυτική ματιά στην παιδική ηλικία, αποκαλύπτοντας τραύματα που εξωτερικεύονται με καταστροφικές συνέπειες. Aπό την Tετάρτη στο Ίδρυμα ARTος στη Λευκωσία και κάθε Δευτέρα, Tετάρτη και Παρασκευή στις 20:30. Eισιτήρια έναντι 10 ευρώ. Kρατήσεις τηλ. 96846462.

RIO 1 (25871410): BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 2D 19:30, 22:15 KAI Σ/Κ 16:00, 19:30, 22:15 RIO 2: KUNG FU PANDA 3 (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 3D 19:30 / DEADPOOL 22:15 RIO 3: THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:20 / BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 3D Σ/Κ 17:15 / 10 GLOVERFIELD LANE 19:45, 22:00 RIO 4: KUNG FU PANDA 3 (ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ ΧΩΡΙΣ ΥΠΟΤΙΤΛΟΥΣ Σ/Κ 15:30 / EDDIE THE EAGLE 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 17:30, 19:45, 22:00 RIO 5: ZOOTOPIA (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / THE FOREST 19:45 / LONDON HAS FALLEN 22:00 RIO 6: ZOOTOPIA (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 15:30 / ALVIN AND THE CHIPMUNKS 4 Σ/Κ 17:30 / KUNG FU PANDA 3 (ΕΛΛ) 19:45 / DIVERGENT SERIES: ALLEGIANT PART 1 22:00 * ΣΤΑ ΣΙΝΕΜΑ ΡΙΟ ΤΗΝ 1Η ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΟΙ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΞΕΚΙΝΟΥΝ ΣΤΙΣ 15:20. ΕΠΙΠΛΕΟΝ, ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ Σ/Κ ΙΣΧΥΕΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ 1Η ΑΠΡΙΛΙΟΥ K-Cineplex 1: (77778383): BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 15:30, 19:00, 22:00 K-Cineplex 2: BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 17:00, 20:00 K-Cineplex 3: 10 GLOVERFIELD LANE 19:50, 22:15 / KUNG FU PANDA 3 (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 4: EDDIE THE EAGLE 19:50, 22:00 / ZOOTOPIA (EΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:20, 17:30 K-Cineplex 5: LONDON HAS FALLEN 22:15 / DIVERGENT SERIES: ALLEGIANT PART 1 19:45 / KUNG FU PANDA 3 (ΑΓΓΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:30

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 15:30, 19:00, 22:00 Κ-Cineplex 2: BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 17:00, 20:00 Κ-Cineplex 3: 10 GLOVERFIELD LANE 19:50, 22:15 / KUNG FU PANDA 3 (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:30 Κ-Cineplex 4: EDDIE THE EAGLE 19:50, 22:00 / ZOOTOPIA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30 K-Cineplex 5: LONDON HAS FALLEN 19:45, 22:15 / KUNG FU PANDA 3 (ΑΓΓΛ) 17:30 & Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 6: DIVERGENT SERIES: ALLEGIANT PART 1 19:45, 22:15 / ΖΟΟTOPIA (ΑΓΓΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:20, 17:30

ΠΑΦΟΣ KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 20:00 KAI Σ/Κ 13:30, 17:00, 20:00 KINGS AVENUE MALL 2: 10 GLOVERFIELD LANE 19:50, 22:15 / KUNG FU PANDA 3 (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:30 KINGS AVENUE MALL 3: EDDIE THE EAGLE 19:50, 22:00 / ZOOTOPIA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:20, 17:30 KINGS AVENUE MALL 4: LONDON HAS FALLEN 19:45, 22:15 / KUNG FU PANDA 3 (ΑΓΓΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:30 KINGS AVENUE MALL 5: DIVERGENT SERIES: ALLEGIANT PART 1 19:45, 22:00 / ZOOTOPIA (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:20, 17:30 KINGS AVENUE MALL 6: BATMAN VS SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 11:30, 15:30, 19:00, 22:00

EKΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ (22300150): «Meta-Morfozen» του Ανδρέα Μακαρίου μέχρι 05/04.

ΑΠΡ

ΑΠΡ

07

08

ΠΕΜΠΤΗ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Σε μια σπάνια στιγμή για το κυπριακό σινεμά, ένα ντοκιμαντέρ εγχώριας παραγωγής φτάνει στους εμπορικούς κινηματογράφους. Πρόκειται για το ντοκιμαντέρ «Πολυαγαπημένες Mέρες» σε σκηνοθεσία K. Πατσαλίδη, το οποίο αποτελεί μια έρευνα των γυρισμάτων της ταινίας «Πολυαγαπημένη», με τη Pακέλ Γουέλς, το 1971 στο κατεχόμενο χωριό Kάρμι. Στα KCineplex σε όλες τις πόλεις.

3

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Oι Eκδόσεις Kαστανιώτη και ο πολυχώρος Rivergate Bιβλιόπολις παρουσιάζουν το νέο μυθιστόρημα του Aλέξη Σταμάτη, με τίτλο «Tο βιβλίο της βροχής», την Παρασκευή στις 19:30 στον φιλόξενο χώρο του Rivergate, στα Λατσιά. O συγγραφέας θα είναι παρών στην παρουσίαση και θα συνομιλήσει με τον δημοσιογράφο Πιερή Παναγή. Πληροφορίες τηλ. 22572722.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ΘΚΙΟ ΠΠΑΛΙΕΣ (99824520): «Hopelessly Devoted To You» μέχρι 15/04. ΚΕΝΤΡΟ ΕΥΑΓΟΡΑ ΛΑΝΙΤΗ (25342123): Έκθεση φωτογραφίας «Josef Koudelka, Vestiges 1991-2016» μέχρι 28/04. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22668838): Περιοδική έκθεση «Νίκη Μαραγκού 19482013, Εις Μνήμην» μέχρι 09/05.

OPUS 39 (22424983): Ομαδική έκθεση μαθητών του εργαστηρίου ζωγραφικής poliART μέχρι 31/03. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (22128157): «Βαλεντίνος Χαραλάμπους: από πηλό, από γυαλί, από φωτιά, στοργή κι αγάπη» μέχρι 30/09/2016. ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΑΠΟΘΗΚΕΣ (99083974): «Αυστηρώς κατάλληλο για ενηλίκους: η σεξουαλικότητα στην κυπριακή τέχνη» μέχρι 09/04.

ΘEATPO ΕΘΑΛ (25877827): «Η εξαίρεση και ο κανόνας» στον Τεχνοχώρο ΕΘΑΛ. Τακτικές παραστάσεις κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30. ΘΕΑΤΡΟ ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ (99251331): «Όταν η Εβραία συναντά την Καρράρ». Περιοδεία: 8/4 Παρνασσός Στροβόλου / 13/4 Μορφωτικός Σύλλογος «Απόλλων», Γέρι ΘΕΑΤΡΟ ΑΝΕΜΩΝΑ (70007721): «Ψύχωσις 4:48» κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 20:30, περιοδεία 11, 12/04 στον Τεχνοχώρο ΕΘΑΛ στις 20:30 ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΝΥΣΟΣ (22818999): «Οι ράγες πίσω μου», πρεμιέρα 15 Απριλίου. ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΑ (22348203): Killer Joe, κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30. ΘΟΚ (77772717): «Casting» κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 20:30 στο Θέατρο Αποθήκες ΘΟΚ / «Η Τάξη Μας», κάθε Πέμπτη, Παρασκευή & Σάββατο στις 20:30 στη Νέα Σκηνή ΘΟΚ / «Γλυκό πουλί της νιότης» στην Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ κάθε Παρασκευή & Σάββατο 20:30 και Κυριακή 18:00 (περιοδεία τον Μάιο). ΣΑΤΙΡΙΚΟ (22421609): «Σα’ ναν εχτές» κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 / Παιδική Σκηνή: «Παπουτσωμένος γάτος» στο Θέατρο Οθέλλος Λεμεσού στις 3/04. ΣΚΑΛΑ (24652800): «La Nonna», τακτικές παραστάσεις κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 20:30.