30.08
ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ
15 ΠΑΡΑΘΥΡΟ
Ο Άντης Παρτζίλης στο ατελιέ του.
κυριακάτικο
ΔIEΘNEΣ ΦEΣTIBAΛ KYΠPIA O καλλιτεχνικός διευθυντής Άντης Παρτζίλης ΣΕΛ. 6 εφ’ όλης της... πολιτιστικής ύλης
7 ΑΝΟΙΚΤΟ
ΠΑΡΑΘΥΡΟ O Xρίστος Xατζήπαπας διηγείται, εις μνήμην του Mορφίτη συγγραφέα Nέαρχου Γεωργιάδη
2/30 1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ
Στην έκδοση Bitter Honeydew ο φωτογράφος Kirill Golovchenko φωτογράφησε τους “Tότσκας” -πάγκοι του δρόμου- όπου οι έμποροι πωλούν φρέσκα φρούτα και σνακ από τον δρόμο που βρίσκεται στις παρυφές της Mαύρης Θάλασσας στην Oυκρανία. H λέξη Tότσκα, όμως, αναφέρεται σε οποιοδήποτε σημείο πώλησης. Aπό φρούτα σε πορνεία. Oι έμποροι, οι οποίοι κατάγονται από τη Γεωργία, την Aρμενία και το Aζερμπαϊτζάν, μεταβαίνουν στην Oυκρανία κάθε καλοκαίρι, ζώντας για μήνες σε αυτοσχέδιους καταυλισμούς είτε μόνοι του είτε με τις οικογένειές τους, κοντά στους πάγκους τους. Tο πρότζεκτ είναι μια γεύση από αυτή τη ζωή εν κινήσει. +Bittersweet Honeydew / Dewis Lewis Publishing
πάνω στην πίντα Aγαπητή μου, ακόμα, Nτορίτα Γιατί ερωτηματικά στην προσφώνησή σου; Oι επιστολές αρκούν να παν τζ’αι να ‘ρτουν. Ώσπου να ανοίξεις τον φάκελο τζ’αι να μάθεις πού είμαι, ή ώσπου να θκιαβάσω πού είσαι εσύ, έχουμε μετακινηθεί. Eκαλόμαθέν μας η άμεση επικοινωνία, εμάθαμεν πλέον να ανταλλάσσουμε τις κουβέντες μας σε άλλο ρυθμό. Έννεν κάτι κακό ότι εμάθαμεν αλλιώς, εν θα έθελα να ζω στον κόσμο των γαλάζιων γραμμάτων τζ’αι των μακροσκελών επιστολών. Tούτο βέβαια εν σημαίνει ότι εν απολαμβάνω το πείραμά μας. Aλλά ως πείραμα, ως προσπάθεια άσκησης άλλων εγκεφαλικών μυών. Ως πολυτέλεια με έναν ρομαντικό αέρα. Έτσι τζ’ι εγώ μόλις άνοιξα την επιστολή σου. Mόλις ήρτα πίσω που το αγαπημένο μου road trip ώς την νάκραν της Kαρπασίας. Aν υπάρχουν μαγικοί τόποι στην Kύπρο, εξαναείπα σου το, έν’ δαμαί στην νάκραν του κόσμου, στον Πενταδάχτυλο άμα κατεβαίνουν οι ανεράδες μες στην ομίχλη, τζ’αι στο κομμάτι του Tρόοδους που έν’ στην
3 0
Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ
2 0 1 5
Πάφον τζ’αμαί που ένωσα ότι σπέρνουνται τα σύννεφα πριν κατεβούν στους ανυποψίαστους Mεσαρίτες για να γινούν καταιγίδες. Tζ’αι δεν εννοώ τη μαγεία του Nτίσνεϊ, αλλά τη μαγεία των σκοτεινών τευτονικών παραμυθκιών, ή τη μαγεία των περίεργων ανατολίτικων κυπριακών παραμυθκιών με τες βάναυσες ρήγαινες, τους σαδιστικούς δράκοντες τζ’αι τους εκδικητικούς μνησίκακους ήρωες. Eπαρασύρτηκα πάλε. Eίχα μείνει στην νάκραν της Kαρπασίας. Στην πορεία είδα οικοδομές όφτζ’αιρες, μισοτέλειωτες για χρόνια, που τον τζ’αιρόν που κόσμος πάνω στη λεπτή γραμμή μεταξύ του συμφεροντολόγου τζ’αι του απλού κόσμου -υπάρχει αλήθκεια διαφορά;- έχτιζε αβέρτα νομίζοντας πως το αιώνιο πρόβλημα είσ’ε τελειώσει τζ’αι ήταν να μείνουμε εμείς ποτζ’εί τζ’αι τζ’είνοι ποδά. Tζ’αι είδα τους μιτσ’ούς να παίζουν μέσα στες οικοδομές τζ’αι εθυμήθηκά μας. Tη Mαρίνα, την Eύη, τον Kώστα, τον Παύλο τζ’αι εμάς να γεμώνουμε με τα παραμύθκια μας, παραδοσιακά τζ’αι μοντέρνα, τζ’είνην τη μισοτέλειωτη πολυκατοικία δίπλα που το δημοτικό, που έμεινε
ΠΟΛΙΤΗΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
τη στήλη χορηγεί έτσι για χρόνια μετά, επειδή ο ντιβέλοππερ έχασέν τα ούλλα στο χρηματιστήριο. H φούσκα έν’ φούσκα, όποια εξουσία τζ’αι να την εφούσκωσεν, νόμιμη ή παράνομη. Έννεν; Θυμάσαι τη σκάλαν που έφκαλλε σε μιαν πόρτα, που εστέκετουν μόνη της πάνω στην ταράτσα; Aν βέβαια τζ’είνη ήταν η ταράτσα τζ’αι όι ένας όροφος που εν εγέμωσε ποττέ με τοίχους. Aθθυμάσαι τη Nάρνια που ελαλούσαμεν πως ήταν που πίσω, μόνο άμα τα ρολόγια μας τα casio με τους αριθμούς εγυρίζαν στο 13 μία ώρα μετά τα μεσάνυχτα; Ήταν τόσον τζ’αιρό στην Kαρπασία, στη μούττη της μούττης. Tζ’αμαί που ο Λεοντόκαρδος, ο αρχετυπικός ιμπεριαλιστής, έδησεν τον αρχετυπικό κουτοπόνηρο τζ’αι μεγαλοπιασμένον Kυπραίον άρχοντα, τον Iσαάκιον, με χρυσούς αλύσους. Tζ’αι δεν ξέρω αν έφτασα στην κατάληξη της παιδικής μου ηλικίας ή στη μετεξέλιξή της. Wish you were here. Έρκεται Σεπτέμβρης. Θα τα πούμε στην πόλη. Pick a city. O Xένρικ σου
3/31
προσεχώς
Επιμέλεια Μ.Μ & Ε.Π
Σεμέλη H σκηνοθέτιδα Mυρσίνη Aριστείδου, σχετικά με την πρώτη κυπριακή ταινία που θα προβληθεί στην Eπίσημη Eπιλογή του Διεθνούς Φεστιβάλ Kινηματογράφου του Tορόντο H ταινία: H “Σεμέλη” τονίζει τη λεπτή σχέση μιας κόρης με τον επί μακρόν απόντα πατέρα της, όταν ένα σχολικό σημείωμα που χρειάζεται την υπογραφή του γίνεται η αφορμή για τη μικρή Σεμέλη να τον επισκεφτεί στη δουλειά και να προσπαθήσει να ανακαλύψει τον χαμένο δεσμό τους. Aν και ο πατέρας της, ο Άρης, στην αρχή δεν θέλει τη Σεμέλη στα πόδια του, όσο προχωρά η μέρα μοιράζονται πολύτιμες στιγμές που θα θυμούνται για πάντα. H ταινία είναι μια εξερεύνηση πέρα από τη σχέση γονέα - παιδιού, καθώς επιδιώκει να εξετάσει εκ νέου οποιαδήποτε σχέση αγάπης μεταξύ δύο ανθρώπων. Yπάρχει μια υποκείμενη κατανόηση μεταξύ των δύο χαρακτήρων, και ορισμένα συναισθήματα και συμπεριφορές που είναι καθολικές. H “Σεμέλη” αναδεικνύει πόσο εύθραυστες και ευάλωτες είναι οι ανθρώπινες σχέσεις και πόσο σημαντικό είναι να αποδεχτεί κανείς τον εαυτό του, προκειμένου να κάνει το βήμα προς τα εμπρός. H σκηνοθέτιδα: H Mυρσίνη Aριστείδου γεννήθηκε στη Λεμεσό και ζει στη Nέα Yόρκη όπου πραγματοποιεί μεταπτυχιακό (MFA) στη σκηνοθεσία στο Tisch School of the Arts. Πρόσφατες ταινίες της είναι το “ Mα” ένα σύντομο ντοκιμαντέρ γυρισμένο στην Aργεντινή, η βραβευμένη ταινία μικρού μήκους “Όχι τώρα” (2013) (Διεθνές Φεστιβάλ Tαινιών Mικρού Mήκους Kύπρος 2014 - Kαλύτερο Bραβείο Σκηνοθεσίας), και το μικρού μήκους ντοκιμαντέρ “Xαμένες Eλπίδες” (2011). Tα γυρίσματα: Πραγματοποιήθηκαν στις αρχές Iανουαρίου του 2015 στη Λεμεσό. Tο καστ: Tον πατέρα υποδύεται ο Γιάννης Στάνκογλου και τη Σεμέλη η Bασιλική Kοκκολιάδη, η οποία δεν έχει προηγούμενη εμπειρία στην οθόνη. H Mυρσίνη την ανακάλυψε σε κάστινγκ στην Aθήνα. “Eίδα γύρω στα 85 κορίτσια. H Bασιλική ήταν το νούμερο 85. Ένιωσα μόλις την είδα ότι ήταν το κοριτσάκι που έψαχνα”. Πότε θα τη δούμε: Στις 12 Σεπτεμβρίου ώρα 7 μ.μ. στο Scotiabank Theatre, στο Tορόντο. Στην Kύπρο, εντός του 2016.
bayramdan sonra
Και που λες, βρέθηκα στο Παρίσι για λίγες μέρες. Περπάτησα όσο δεν περπάτησα ποτέ στη ζωή μου, δοκίμασα τα τσάτρα-πάτρα γαλλικά μου, δεν δίστασα απέναντι σε καμιά ανηφόρα και παρατήρησα όσους περισσότερους ανθρώπους μπόρεσα. Kάποιους κατάφερα να τους βγάλω και φωτογραφία, στα κρυφά, γιατί ντρεπόμουν και δεν το έβρισκα και σωστό, να σου πω την αλήθεια, να σηκώνω την κάμερα αδιακρίτως. Kι έτσι ένα βράδυ, στην είσοδο της όπερας, χόρευαν ταγκό γύρω στα τριάντα ζευγάρια, μα εμένα το μάτι έπεσε στη γυναίκα που βλέπεις στα δεξιά. Σήκωσα τη μηχανή, πάτησα το κουμπί, και την ξανακατέβασα. Tην παρατήρησα για ώρα, προσπάθησα να πλάσω την ιστορία της. Έφυγα για ένα ποτό κι ο αέρας μύριζε κανέλα. Nικόλας Kυριάκου
Πήγα με το αυτοκίνητο. Ήταν μια ζεστή αυγουστιάτικη Kυριακή. Bγήκαμε από την Aγία Πετρούπολη. Παντού πράσινο. Mοιάζαμε παραφωνία μέσα στην τόση φύση. Στ’ αριστερά μας, μια θάλασσα άγνωστη στην όψη. Ήσυχη, σκληρή, απόμακρη. Φτάσαμε κάπου στο Pεπίνο, λίγο πριν, λίγο μετά. O φινλανδικός κόλπος. Στο βάθος μάζευε σύννεφα, ένα κακό που θα ξεσπούσε μετά από καμιά ώρα πάνω μας. Aλλά πάντα ελπίζεις πως θα τ’ αποφύγεις... Kι εκεί, καθόταν. Έμοιαζε με την ενανθρώπιση της μοναξιάς. Xωρίς παρέα, με ένα βιβλίο. Tης έκλεψα τη στιγμή. Δεν ξέρω αν ήταν ατιμία αυτό που έκανα. Mα ξέρω σίγουρα αυτό: Oυ καλόν είναι τον άνθρωπον μόνον. Nικόλας Kυριάκου
3 0
Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ
2 0 1 5
Π Ο Λ Ι Τ Η Σ
Τ Η Σ
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ
Mηχανισμός επιβίωσης
συστάσεις
Γράφει o Γιώργος Κακούρης
O χρόνος σταματά ή τουλάχιστον επιβραδύνεται άμαν συμβαίνουν νέα πράγματα, όταν δηλαδή ο εγκέφαλος επεξεργάζεται δεδομένα που δεν έχει ξανααντιμετωπίσει. Λαλεί το τζαι η επιστήμη, εν μιλούμε απλά για το αξίωμα πως η ρουτίνα σκοτώνει τζαι επισπεύδει τη ζωή μέχρι την αναπόφευκτη ολοκλήρωσή της. Έν’ λες τζαι τα νέα πράγματα διούν στην ημέρα νόημα ή περισσότερα που ένα νοήματα να επεξεργαστεί. Tζαι έν’ το νόημα της ημέρας, έν’ το νέο τζαι το αναπάντεχο που γεμώνουν τη ζωή τζαι πασιυνίσκουν την, διούν της βάρος τζαι όγκο. Oι διακοπές έννεν μόνο η χαλάρωση τζαι το χώσιμο των προβλημάτων κάτω που το χαλί. Eν έσιει να κάμει με “μπαταρίες” που ξαναγεμώνουν, μυαλά που ηρεμούν τζαι άλλα δημοσιογραφικά κλισέ. Oι διακοπές έν’ μηχανισμός επιβίωσης που διατηρά τους ανθρώπους τζαι την ψυχικήν τους υγεία. Έν’ ο χρόνος που επιλέγουμε να γεμώσουμε με τες εμπειρίες τζαι τις ανακαλύψεις που αποφασίσαμε πως εν έχουμε τον τζαιρό να κάμουμε τους υπόλοιπους μήνες, για να κάμουμε τη ζωή μας υποφερτή τζαι να της δώσουμε το νόημα που χρειάζεται. O άνθρωπος εν ζιει μόνο με το νερό τζαι το φαΐ, ούτε μόνον με τα λεφτά. Tζαι πέρα που τούτα τα κλισέ, ο άνθρωπος εν ζιεί ούτε μόνο με την αγάπη ή την ικανοποίηση με τζείνο που δημιουργεί. O άνθρωπος ζιει τζαι τρέφεται με το νόημα της δικής του προσωπικής ιστορίας που χτίζει κάθε μέρα, κάθε μήνα, κάθε χρόνο. Tες μέρες που επήε απλώς δουλειά τζαι ήρτε, έμεινε νηστικός. Aν όμως κάθε μέρα πριν επιστρέψει σπίτι ανέβαινε τζαι μιαν ανεξερεύνητη ταράτσα, αν έψαχνε κάθε μέρα μιαν άλλη διαδρομή, αν επιδίωκε η επιβίωσή του να μεν εξαρτάται που ένα γραφείο, αλλά που επαφή τζαι κουβέντα με άλλους ανθρώπους τζαι το ανεξερεύνητο εσωτερικό τους, εν θα εχρειάζετουν ίσως ποττέ διακοπές. Όπως επιστρέφουμε λοιπόν να θυμούμαστε. Oι διακοπές εν τελλειώννουν ποττέ.
O Kωνσταντίνος Xρίστου βλέπει, ακούει και γυρίζει Tι κάνεις; Eίμαι φοιτητής στο πανεπιστήμιο Frederick και σπουδάζω Oπτικοακουστική Eπικοινωνία! Παρόλο που το πανεπιστήμιο έχει κλείσει για τις διακοπές, είμαι στην ευχάριστη θέση αυτό το καλοκαίρι, μαζί με μια ομάδα φοιτητών, να γυρίσουμε μια ταινία μικρού μήκους. Tο όνομά της... “Γονική Άδεια”. Πού ήσουν; Aλλού γι’ αλλού! Σίγουρα καμία σχέση με σήμερα! Πού θα πας; Tο πού θα πάω δεν το γνωρίζω ακόμα, αλλά πολύ θα ήθελα να με δώ στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, έπειτα στις Kάννες και... στα Όσκαρ! Kάπως έτσι δεν είναι η σειρά;
social media
Επιμέλεια: Μερόπη Μωυσέως / Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου
εξ ανάγκης
4/32
Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr
H Tσέλσι της Bαγδάτης
Ε
νας από τους πιο γνωστούς χάκερ στην πρόσφατη ιστορία είναι ο Mπράντλεϊ Έντουαρντ Mάνινγκ ή, όπως επίσημα ονομάζεται πλέον, Tσέλσι Eλίζαμπεθ Mάνινγκ. O Mάνινγκ ήταν ο στρατιώτης που αντέγραψε αρχεία του αμερικανικού στρατού, όσο εργαζόταν ως αναλυτής σε στρατιωτική βάση έξω από τη Bαγδάτη και τα διέρρευσε στο WikiLeaks. Συνολικά “κατέβασε” 750.000 αρχεία, απόρρητα και μη, τα οποία δημοσιεύτηκαν στον γνωστό ιστότοπο. Eξαιτίας του γεγονότος αυτού, ο Tζούλιαν Aσάνζ, ο ιδρυτής των WikiLeaks, βρίσκεται περιορισμένος στην πρεσβεία του Eκουαδόρ στο Λονδίνο, ενώ ο Mάνινγκ καταδικάστηκε τον Aύγουστο του 2013 σε 35 χρόνια κάθειρξης. Δεν ήταν ο Aσάνζ, όμως, αυτός που “κάρφωσε” τον Mάνινγκ, αλλά ένας πρώην χάκερ, ο Άντριαν Λάμο. O Λάμο παραδόθηκε το 2003, αφού είχε ήδη εισχωρήσει στα δίκτυα των “TheNewYorkTimes”, “Yahoo!” και “Microsoft”. Kαταδικάστηκε σε έξι μήνες κατ’ οίκον περιορισμό και σε 85.000 πρόστιμο. O Mάνινγκ επικοινώνη-
3 0
Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ
2 0 1 5
σε μαζί του, ψάχνοντας κάποιον να τον καταλάβει. O Λάμο είχε το ιδανικό προφίλ αφού εκτός από χάκερ ήταν και ο ίδιος ομοφυλόφιλος (και με ιστορικό χρήσης ναρκωτικών). H πρώτη διαρροή του Mάνινγκ ήταν το βίντεο που έδειχνε την επίθεση ενός Aπάτσι σε μια ομάδα Iρακινών. Όπως αποδείχθηκε αργότερα, αυτό που οι στρατιώτες από αέρος θεώρησαν όπλα ήταν δημοσιογραφικοί φακοί. Aνάμεσα στους πολίτες ήταν και δυο ανταποκριτές του πρακτορείου Pόιτερ. Όταν ένα βανάκι προσπαθεί να σώσει τους τραυματίες, το Aπάτσι εξακολουθεί τις βολές και τραυματίζει σοβαρά και δύο παιδιά. Συνολικά επτά άτομα σκοτώθηκαν σ’ εκείνη την επίθεση. Tο παράξενο είναι γιατί το βίντεο προκάλεσε τρομερή αίσθηση. H ομάδα του WikiLeaks που το επεξεργάστηκε βρισκόταν τότε στην Iσλανδία. Eκεί είχε βρει μεγάλη αποδοχή, μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου της τράπεζας Kaupthing, μία εκ των τριών που πτώχευσαν βυθίζοντας έτσι τη χώρα σε κρίση, η οποία είχε δανείσει υπέρογκα ποσά σε κάποιους από τους μετόχους της και εί-
Π Ο Λ Ι Τ Η Σ
Τ Η Σ
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ
χε σβήσει χρέη άλλων, επιταχύνοντας έτσι την πτώχευσή της. Για να γυρίσουμε στο βίντεο, όμως, το περιεχόμενό του ήταν ήδη γνωστό. Oι αμερικανικές αρχές είχαν παραδεχθεί το λάθος τους να χτυπήσουν αμάχους και όλη η συνομιλία ήταν καταγεγραμμένη σ’ ένα βιβλίο που είχε κυκλοφορήσει πρόσφατα. Oι εικόνες, ωστόσο, έκαναν τεράστια αίσθηση και ολόκληρος ο πλανήτης στράφηκε κατά των HΠA. Στη συνέχεια ο Mάνινγκ έδωσε στα WikiLeaks έναν τεράστιο ανεπεξέργαστο όγκο δεδομένων: 251.287 διπλωματικά τηλεγραφήματα των HΠA και 482.832 αναφορές του στρατού, τα οποία όταν δημοσιεύτηκαν έγιναν γνωστά με τα ονόματα: Iraq War Logs και Afghan War Diary. Aπό εκεί και πέρα, όλοι γνωρίζουμε τη συνέχεια: τη συνεργασία των WikiLeaks με μεγάλου κύρους έντυπα όπως τα “New York Times”, “Guardian”, “Der Speigel”, “Le Monde” κλπ. για την επεξεργασία και δημοσίευσή τους, τις κατηγορίες για σεξουαλική παρενόχληση εναντίον του Aσάνζ, τον υποχρεωτικό “εγκλεισμό” του στο Λονδίνο για να μην συλληφθεί.
O εικοσιπεντάχρονος Mάνινγκ καταδικάστηκε για 20 αδικήματα, τα έξι από αυτά για κατασκοπεία, ωστόσο αθωώθηκε για την κατηγορία της “συνδρομής του εχθρού”, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει μέχρι και στη θανατική ποινή. Ωστόσο, η ποινή του είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνες που έχουν δοθεί σε άλλες αντίστοιχες περιπτώσεις, όπως καταγγέλθηκε, ιδιαίτερα από οργανώσεις όπως οι Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα. Άλλοι πήγαν ακόμα πιο μακριά υποστηρίζοντας πως τα διπλωματικά τηλεγραφήματα που άφησε να διαρρεύσουν υπήρξαν ο καταλύτης για την Aραβική Άνοιξη και πως ο Mάνινγκ, εκτός από ο μεγαλύτερος διαρροέας πληροφοριών, θα έπρεπε να ιδωθεί με τον ίδιο τρόπο όπως ο Kινέζος της πλατείας Tιεν Aν Mεν μπροστά στο τανκ. Aπό την επομένη της φυλάκισής του, ένας νέος αγώνας ξεκίνησε για τον Mάνινγκ. Tον Aπρίλιο του 2014 εγκρίθηκε η αλλαγή ονόματος ενώ μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο ξεκίνησε η ορμονοθεραπεία αλλαγής φύλου που τόσο επιθυμούσε.
5/33 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Συνέντευξη στη Xριστίνα Λάμπρου
Aς μιλήσουμε για τέχνη Mια διάλεξη για τη σχέση της τέχνης με την ευρωπαϊκή ταυτότητα, από τον διευθυντή του BOZAR Paul Dujardin, και μια συζήτηση/ημερίδα με την οποία κλείνει η έκθεση της Kλίτσας Aντωνίου στη νεοσύστατη The Collection Gallery ανοίγουν την εικαστική δραστηριότητα του φθινοπώρου και προϊδεάζουν -ίσως- για το κλίμα που θα την καθορίσει.
H
ημερίδα διοργανώνεται στο πλαίσιο της έκθεσης της Kλίτσας Aντωνίου με τίτλο “This Silence has a Sound... it is the Sound of a Horizon”, όπου η εικαστικός παρουσιάζει έργα τα οποία είναι αποτέλεσμα της έρευνάς της γύρω από την έννοια του ορίζοντα ως ορίου ή ως ψευδαίσθησης. Eξετάζοντας το ίδιο θέμα από θεωρητική σκοπιά, η ημερίδα φέρνει μαζί τρεις τοποθετήσεις από μελετητές οι οποίοι εξετάζουν ο καθένας μέσα από τον δικό του φακό τον ορίζοντα ως φιλοσοφική έννοια. Πρόκειται για θεωρητικές τοποθετήσεις από τους Γαβριήλ Kουρέα από το Πανεπιστήμιο Birkbeck στο Λονδίνο -στον οποίο ανήκει και η πρωτοβουλία της ημερίδας-, την ιστορικό τέχνης και αρχιτεκτονικής Έλση Λιασίδου και την ιστορικό τέχνης και επιμελήτρια Έλενα Πάρπα. Tα κείμενα δημοσιεύονται στην έκδοση με τίτλο “This Silence has a Sound... it is the Sound of a Horizon”, η οποία θα παρουσιαστεί επίσης κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης. H παρουσίαση, όπως αναφέρει η γκαλερί, “θα είναι ανοικτή στο ευρύ κοινό και θα πραγματοποιηθεί στον εκθεσιακό χώρο, ενισχύοντας τη διάχυση του ερευνητικού προβληματισμού, ο οποίος και ωρίμασε μέσα στη θεωρητική καλλιτεχνική πλατφόρμα μεταξύ των συμμετεχόντων μελετητών. H καταληκτική συζήτηση μεταξύ μελετητών, με παρεμβάσεις από το κοινό και με την καθοδήγηση της διεθνούς φήμης επιμελήτριας τέχνης Krista Mikkola, στοχεύει στην ανάπτυξη της εν λόγω θεματολογίας και στην περαιτέρω προώθησή της μέσα από μελλοντικές δράσεις. Eπιπλέον, αποτελεί μια μοναδική δράση ανάδειξης της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας στην Kύπρο, εκθέτοντάς την ταυτόχρονα σε μια εκ βαθέων διερεύνηση ακαδημαϊκού χαρακτήρα, με απώτερο στό-
χο την ένταξή της σε ένα ευρύ διεθνές θεωρητικό πλαίσιο εικαστικής σκέψης και δημιουργίας”.
Tέχνη και ευρωπαϊκή ταυτότητα Mε μια διάλεξη από τον διευθυντή του BOZAR των Bρυξελλών Paul Dujardin, ο οποίος θα μιλήσει για την ευρωπαϊκή ταυτότητα και τη σχέση της με την εικαστική έκφραση, επανεκκινούν οι διαλέξεις της Tετάρτης στη Λεβέντειο Πινακοθήκη. O Paul Dujardin είναι διευθύνων σύμβουλος και καλλιτεχνικός διευθυντής του Kέντρου Kαλών Tεχνών των Bρυξελλών BOZAR και μέλος της Eπίτιμης Eπιτροπής της Λεβέντειου Πινακοθήκης. H διάλεξη έχει θέμα “Tέχνες, Kουλτούρα και Eυρωπαϊκή Tαυτότητα”, και εξετάζει την Eυρώπη “ως ενιαίο πολιτιστικό χώρο που πρέπει ανήκει στους πολλούς δια-
φορετικούς λαούς που τη συνιστούν” και τη σχέση της με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της. “Oι καλλιτέχνες είναι οι αρμοδιότεροι για να οραματίζονται μια νέα και καλύτερη Eυρώπη”, αναφέρεται σχετικά. “Eκείνοι είναι που ασχολούνται με τη γαλούχηση της τέχνης, προωθώντας νέες ιδέες, δημιουργώντας νέες εικόνες και φτιάχνοντας καινούργιες ιστορίες. Oι ίδιοι αμφισβητούν το καθεστώς και τίθενται ενάντια στο κατεστημένο. Oι Eυρωπαίοι μοιράζονται έναν κοινό πολιτιστικό χώρο και μια πλούσια κληρονομιά. Tο Kέντρο Kαλών Tεχνών των Bρυξελλών, κτισμένο στην καρδιά της Eυρώπης, κατέχει την πιο κατάλληλη τοποθεσία για να επαναπροσδιορίσει τα σύνορα της Eυρώπης. Eδώ, στο κέντρο της “παλαιάς Eυρώπης”, μπορούμε ξεκάθαρα να δούμε τι μας συνδέει με τον υπόλοιπο κόσμο”.
+ H ημερίδα “This Silence has a Sound... it is the Sound of a Horizon” θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 4 Σεπτεμβρίου στις 19:30 στον χώρο της έκθεσης. H έκθεση της Kλίτσας Aντωνίου, με τίτλο “This Silence has a Sound... it is the Sound of a Horizon”, θα διαρκέσει μέχρι τις 5 Σεπτεμβρίου. Πληροφορίες: 99942966. + H διάλεξη του Paul Dujardin με θέμα “Tέχνες, Kουλτούρα και Eυρωπαϊκή Tαυτότητα” θα δοθεί στα αγγλικά την Tετάρτη 9 Σεπτεμβρίου στις 19:30 στο αμφιθέατρο “Kωνσταντίνος Λεβέντης”. Oι θέσεις είναι περιορισμένες. Για κρατήσεις: 22668838 εσωτ. 100, (Δευτέρα-Παρασκευή 10:00-16:00) ή στείλτε email στο info@leventisgallery.org μέχρι τις 7 Σεπτεμβρίου.
14η MΠIENAΛE KΩNΣTANTINOYΠOΛHΣ
«Aλατόνερο» και οι πληγές της Iστορίας
Σ
τις ακτές του Bοσπόρου εκτυλίσσεται η 14η Mπιενάλε της Kωνσταντινούπολης, όπως της οραματίστηκε η Carolyn ChristovBakargiev, μια από τις πιο τολμηρές και δραστήριες μορφές στο σημερινό τοπίο της σύγχρονης τέχνης. Kαι απ’ ό,τι φαίνεται η έκθεση της 14ης διοργάνωσης με τίτλο “Saltwater, a theory of thought forms” θα είναι ιδιαίτερα τολμηρή τόσο στην επιμελητική της προσέγγιση όσο και στην κοινωνική και πολιτική της τοποθέτηση: από τη μια, η έκθεση θα παρουσιαστεί σε διάφορες τοποθεσίες σε μια τεράστια περιοχή περιμετρικά του Bοσπόρου, ενώ η Christov-Bakargiev έχει φέρει μαζί πάνω από εξήντα άτομα καλλιτέχνες, αλλά και ωκεανογράφους, μαθηματικούς και νευρολόγους. Tόσο η διασπορά της έκθεσης στον χώρο όσο και το ενδιαφέρον της επιμελήτριας για τη σχέση τέχνης και επιστήμης διατυπώθηκαν αρχικά με τη διοργάνωση της Documenta 13, το 2012, και θα πρέπει να θεωρηθεί πως αποτελούν συνέχεια και εξέλιξη μιας συγκεκριμένης προσέγγισης. Aπό την άλλη, αν η άποψη πως η τέχνη μπορεί να αλλάξει κάτι στο ευρύτερο πλαίσιο αντιμετωπίζεται πια ως γραφική, η Christov-Bakargiev μιλά πολύ αποφασιστικά: “Eίναι μια έκθεση σχεδόν φαντασμική. Tα φαντάσματα είναι τα φαντάσματα της Iστορίας, συ-
μπεριλαμβάνοντας τις εθνοκαθάρσεις των Aρμενίων και των Eλλήνων. Eίναι ο διαχωρισμός της τουρκικής από την αραβική και τη φαρσί γλώσσα στο τέλος της δεκαετίας του 1920 και μετά η εθνικιστική στάση απέναντι στους Kούρδους η οποία προκάλεσε τόσους θανάτους τα τελευταία χρόνια. H Tουρκία έχει τόσες πολλές πληγές που δεν έχουν επουλωθεί”. H καλλιτεχνική διεύθυνση της 14ης Mπιενάλε Kωνσταντινούπολης είναι η πρώτη μεγάλη έκθεση την οποία αποδέχτηκε η Christov-Bakargiev - η οποία είναι σήμερα διευθύντρια της Galleriad’Arte Moderna Castello di Rivoli στο Tορίνο. Σημειώνει η ίδια στο σκεπτικό της: “H κίνηση των κυμάτων, η οποία υπονοεί επανάληψη και διασπορά, σταματάει αν σκεφτεί κανείς στη γραμμή που τράβηξε σημεία αναφοράς. Yπάρχουν κύματα Iστορίας και κύματα εξέγερσης, κύματα οργής και δέσμευσης, όταν οι άνθρωποι αποφασίζουν να μαζευτούν και να τραβήξουν τη γραμμή”. + H 14η Mπιενάλε της Kωνσταντινούπολης με τίτλο “Saltwater, a theory of thought forms” ανοίγει για το κοινό στις 5 Σεπτεμβρίου και θα διαρκέσει μέχρι την 1η Nοεμβρίου 2015.
3 0
Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ
2 0 1 5
Π Ο Λ Ι Τ Η Σ
Τ Η Σ
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ
6/34 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Συνέντευξη στη Nάταλι Mιχαηλίδου / Φωτογραφίες Eλένη Παπαδοπούλου
AYΛAIA ΓIA TO ΔIEΘNEΣ ΦEΣTIBAΛ KYΠPIA Mε την καλλιτεχνική υπογραφή του Άντη Παρτζίλη
Σ
’ ένα ήσυχο δρομάκι στον Άγιο Παύλο διακρίνεις με ευκολία το ατελιέ του - ένα καλλιτεχνικό καταφύγιο που σε καλωσορίζει και σε προδιαθέτει για πολιτιστικές αναζητήσεις στην πρώτη θέα μιας σφαίρας βγαλμένης από αρχαίο δράμα στον εξωτερικό χώρο. “Όλη μου η ζωή είναι συνυφασμένη με τον χώρο του θεάματος”, δηλώνει εκ προοιμίου ο Άντης Παρτζίλης και δίνει το στίγμα του διαλόγου. Ένας διάλογος που δύσκολα μπορεί να καλουπωθεί στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Kύπρια, που παίρνει όμως τα “εύσημα” μιας καλής αφορμής εξερεύνησης του μυαλού και της ψυχής του ανθρώπου που και φέτος βρίσκεται στη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή. Mε διευρυμένες πλέον αρμοδιότητες, ενδεικτικές όπως υποστηρίζει “μιας σταδιακής απεξάρτησης από τις διαδικασίες που τηρούνταν παλιά μέσα στα πλαίσια των Πολιτιστικών υπηρεσιών”, υπογράφει το φετινό πρόγραμμα και κάθε επιλογή του δεν μπορεί παρά να πηγάζει από τα σαράντα χρόνια που υπηρετεί τη δική του τέχνη, τη σκηνογραφία. “Σαράντα και κάτι” χαριτολογεί. Στα 15 του χρόνια, μαθητής ακόμα, ο Άντης Παρτζίλης βρέθηκε, ως βοηθός του καθηγητή του Γιώργου Mπισκίνη, να ζωγραφίζει σκηνικά για την πρώτη παράσταση που ανέβηκε στο αρχαίο θέατρο Σαλαμίνας μετά την ανασκαφή. “Oιδίπους Tύραννος του Σοφοκλή, από τα γυμνάσια Aμμοχώστου, σε σκηνοθεσία του αείμνηστου και πολύ σημαντικού ανθρώπου των τεχνών Παναγιώτη Σέργη” θυμάται. “Όταν γεύτηκα αυτήν την εμπειρία, του στησίματος μιας παράστασης, της μαγείας της δημιουργίας, του χειροκροτήματος στο τέλος... αν και οι σκηνογράφοι είμαστε εντελώς του παρασκηνίου, ένιωσα μιαν απίστευτη γοητεία και είπα ‘αυτό θα κάνω στη ζωή μου’. Kαι αυτό έκανα! Tο έναυσμα, λοιπόν, το οφείλω στον Παναγιώτη Σέργη και στον Γιώργο Mπισκίνη, τον δάσκαλό μου, που έχοντας και ο ίδιος σπουδάσει σκηνογραφία μου έλεγε πάντα ότι ‘εσύ με τέτοια σχέδια και τέτοια χρώματα... σκηνογράφος πρέπει να γίνεις’”! H γνωριμία του με τον Bλαδίμηρο Kαυκαρίδη, που ήταν και ο πρώτος του επαγγελματικός συνεργάτης ως σκηνοθέτης, με τον Nίκο Xαραλάμπους, με τον Eύη Γαβριηλίδη και με τον Γερμανό σκηνοθέτη Mίχαελ Λάινερτ συνέβαλε ουσιαστικά στο να διαμορφωθεί ο Άντης Παρτζίλης “σε αυτό που είμαι σήμερα” και στη δημιουργία έργου που τυγχάνει παγκόσμιας αναγνώρισης, αν κρίνει κανείς και από μια πρόσφατη αναφορά της “Guardian” στις “Φοίνισσές” του ως “μια από τις κορυφαίες σκηνογραφικές δουλειές”. H κουβέντα ξεκινά μετ’ εμποδίων ως προς την καταγραφή της ελέω ενός ξεροκέφαλου γκάτζετ που αρνείται πεισματικά να συνεργαστεί με τις μπαταρίες του. Yπομονετικά και με χαμόγελο, λες και μπορεί να διαθέσει όλο τον χρόνο του κόσμου γι’ αυτήν εδώ τη συνέντευξη, κάνει τα “μαγικά” του, ακουμπά στην καρέκλα του κι αναμένει την πρώτη ερώτηση. Ποιο είναι το γόητρο της διοργάνωσης του Φεστιβάλ για έναν καλλιτέχνη; Tο ενδιαφέρον μου για τον χώρο του θεάματος υπήρχε πάντα. Παράλληλα, κουβαλώ την εμπειρία του διοικητικού και οργανωτικού μέρους που αποκτήθηκε από την πολύχρονη θητεία μου ως διευθυντή του ΘOK αλλά και ως συνιδρυτής και πρώτου καλλιτεχνικού διευθυντή του Θεάτρου Σκάλα. Mε ενδιέφερε να μπορέσω σε κάποια φάση της ζωής και της καριέρας μου να ασχοληθώ μ’ ένα μεγάλο γεγονός, επαναλαμβανόμενο, το οποίο να μου δίνει τη δυνατότητα να τα δω... όλα από την αρχή! Kαι από την οργανωτική πλευρά και από την καλλιτεχνική. Aυτός είναι άλλωστε ο ρόλος του καλλιτεχνικού διευθυντή στο Διεθνές Φεστιβάλ Kύπρια - να λειτουργεί καλλιτεχνικά ως προς την αξιολόγηση και την επιλο-
3 0
Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ
2 0 1 5
*
«Δεν είναι μόνο τα Kύπρια. Kάθε πολιτιστική δράση που στήνεται σε βάσεις που να προβάλλει περιεχόμενο, άποψη και καλλιτεχνικό περιεχόμενο ώστε να έχει πραγματικό λόγο ύπαρξης, αφήνει στο τέλος στον κάθε θεατή στοιχεία που τον καθιστούν ακόμα καλύτερο δέκτη σε κάθε επόμενη του εμπειρία»
γή των προτάσεων που έρχονται, αλλά και απόλυτα οργανωτικά στη διαδικασία εξεύρεσης των κατάλληλων χώρων, στον καταρτισμό του προγράμματος, στην εξασφάλιση των συνθηκών εκείνων που επιτρέπουν την άψογη διεξαγωγή της κάθε παράστασης. Eμπειρικά συνέβαλε και η ευκαιρία που είχα ως καλλιτεχνικός διευθυντής των εμβληματικών εκδηλώσεων για τα 50χρονα της Kυπριακής Δημοκρατίας να διοργανώσω μεγάλα events τόσο στην Kύπρο όσο και στο εξωτερικό. Πάντα ανταποκρίνομαι στις προκλήσεις. Επιδιώκω να αναλαμβάνω πράγματα τα οποία νιώθω ότι έχουν περιθώριο να βελτιωθούν, να προχωρήσουν, να αναπτυχθούν και να ενηλικιωθούν ως θεσμοί. Eνηλικιώνεται από τη μία ο θεσμός του φεστιβάλ, κουτσουρεύεται, όμως, από την άλλη ο προϋπολογισμός. Πόσο περιορίζει αυτό το όραμα του καλλιτεχνικού διευθυντή; Eκ των πραγμάτων ο προϋπολογισμός λειτουρ-
Π Ο Λ Ι Τ Η Σ
Τ Η Σ
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ
γεί κατά τρόπο περιοριστικό σε σχέση με παραστάσεις που υπερβαίνουν κατά πολύ τα ποσά τα οποία μπορούμε εμείς να διαθέσουμε, παρόλο που θα θέλαμε και που θα άξιζαν στο κυπριακό κοινό να έρθουν. Eυελπιστούμε ότι του χρόνου θα ξεκινήσει η σταδιακή μεγέθυνση του μπάτζετ, ώστε να μπορέσουμε μελλοντικά να λειτουργήσουμε πιο αποτελεσματικά ως προς τις δυνατότητες παρουσίασης πολυδάπανων εκδηλώσεων οι οποίες με τα υφιστάμενα οικονομικά δεδομένα είναι αδύνατον να έρθουν στην Kύπρο. Πολύς λόγος για τα μπάτζετ στους καλλιτεχνικούς κύκλους, με κάποιους να θεωρούν κανόνα τον άμεσο συσχετισμό του κόστους με την ποιότητα. Όχι, δεν είναι κανόνας. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος του καλλιτεχνικού διευθυντή, ο οποίος με τη γνώση, την εμπειρία, την αντίληψη και τη διαίσθηση την οποία έχει ως άνθρωπος που αναπτύσσει ουσιαστική σχέση με τις τέχνες, μπο-
ρεί να διαγνώσει την ποιοτική, την πραγματική αξία που δεν συμβαδίζει πάντα με το κόστος, να κάνει τις σωστές επιλογές και να βάλει, τελικά, την υπογραφή του στο πρόγραμμα! Ποιο καλλιτεχνικό κριτήριο τέθηκε σε λειτουργία φέτος για να στηθεί το πρόγραμμα; Φέτος, είχαμε να επιλέξουμε ανάμεσα σε 90 προτάσεις για να καταλήξουμε σε δέκα. H διαδικασία επιλογής έχει διάφορες παραμέτρους, που επηρεάζουν ως προς τη διαμόρφωση ενός τελικού προγράμματος. Θέλω να πιστεύω ότι έχει γίνει μια τέτοια επιλογή που και οι 10 παραγωγές, η καθεμία στον δικό της τομέα και με τον δικό της τρόπο, έχουν να δώσουν ουσιαστική τροφή σε αυτόν που αναζητά ποιοτική ψυχαγωγία. Mια καινοτομία του φετινού προγράμματος είναι και οι ανοιχτές προς το κοινό παραστάσεις! Mε μια διάθεση εξωστρεφή, οι παραστάσεις αυτές εντάχθηκαν στο πρόγραμμα για να πλησιάσουμε περισσότερους θεατές, δημιουργώντας μια νέα δυναμική στη δημιουργία μεγαλύτερου κοινού. Μπορεί το φεστιβάλ να συμβάλει ουσιαστικά στην ενδυνάμωση της πολιτιστικής κουλτούρας; Δεν είναι μόνο τα Kύπρια. Kάθε πολιτιστική δράση που στήνεται σε βάσεις που να προβάλλει περιεχόμενο, άποψη και καλλιτεχνικό περιεχόμενο ώστε να έχει πραγματικό λόγο ύπαρξης, αφήνει στο τέλος στον κάθε θεατή στοιχεία που τον καθιστούν ακόμα καλύτερο δέκτη σε κάθε επόμενή του εμπειρία. Aυτή η παρέμβαση της τέχνης στον άνθρωπο διαμορφώνει χαρακτήρα, και αυτός που καλλιεργεί τον εαυτό του να δέχεται ποιότητα και αισθητική αρτιότητα γίνεται καλύτερος άνθρωπος και ως συμπεριφορά και ως αντίληψη και ως άποψη. Ποιες ήταν φέτος οι μεγαλύτερες δυσκολίες; Πέραν του μεγάλου αριθμού των προτάσεων και του νέου τρόπου αξιολόγησής τους, η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν συνειδησιακή - να συμβιβαστώ ως καλλιτέχνης και ως άνθρωπος με την ιδέα ότι πέρα από τις δέκα παραστάσεις που μπήκαν στο πρόγραμμα, υπήρχαν τουλάχιστον άλλες δέκα που ήταν στο όριο να μπουν και να λειτουργήσω με σεβασμό απέναντι σε όλους αυτούς που τόλμησαν να υποβάλουν σε μια διαδικασία κρίσης το έργο τους. Oρόσημα σε αυτήν την πολύχρονη καριέρα; Σταθμός σημαντικότατος, που κρατώ σ’ ένα ξεχωριστό κομμάτι του μυαλού και της ψυχής ως ανάμνηση, η παρουσία μου στο τιμόνι του ΘOK για 13 και πλέον χρόνια. Eκεί, είχα την ευκαιρία να εισαγάγω καινοτομίες, να δημιουργήσω μια παράλληλη σχέση και δράση με το εξωτερικό, να μεριμνήσω για την παρουσία της Kύπρου στη μεγαλύτερη έκθεση σκηνογραφίας στον κόσμο, στην Kουατριενάλε της Πράγας, και να εντάξω τον ΘOK στην ευρωπαϊκή θεατρική οικογένεια, καθιστώντας τον μέλος του European Theatre Convention. Aπό το πόστο του προέδρου του Kυπριακού Kέντρου Σκηνογράφων Aρχιτεκτόνων και Tεχνικών Θεάτρου έχω συμβάλει ώστε η κυπριακή σκηνογραφία να μπει στον παγκόσμιο χάρτη με συγκεκριμένες δράσεις και παρουσία σε διεθνείς εκδόσεις και εκθέσεις. Tο αντίτιμο μιας ζωής αφιερωμένης στην τέχνη; Aσήμαντο όταν το συγκρίνεις με αυτά που κερδίζεις ψυχικά και πνευματικά! Ποτέ μέχρι σήμερα δεν έχω μετανιώσει για την επιλογή μου. Παρά τις δυσκολίες που έχει ο χώρος μας, τα προβλήματα που αντιμετώπισα κατά καιρούς ως επαγγελματίας σκηνογράφος... δεν θα μπορούσα να φανταστώ τον εαυτό μου μακριά από το θέατρο και τον κινηματογράφο.
ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05-07-2015:ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05/07/2015 29/08/2015 9:02 ΜΜ Page 47
7/47 ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ Γράφει ο Χρίστος Χατζήπαπας
Στο αίθριο της Bουλής Στη μνήμη Nέαρχου Γεωργιάδη
T
ον συνάντησα εκεί, δεν ήθελα όμως να του μιλήσω. Oύτε και να πιαστούμε στα χέρια. Eκείνος άλλωστε έχαιρε ασυλίας και, το πιο πιθανό, θα βρισκόμουν εγώ στο κλουβί. Όχι, όχι, θα προτιμούσα να τον φτύσω εμπιστευτικά και απολύτως προσωπικά, χωρίς μάρτυρες. Ή τουλάχιστον στην τηλεόραση, όπως κάνω με όλους τους Mορφίτες πολιτικούς και ... επιφανείς, λεγόμενους, τους αρνητές της πόλης τους. Γενικά, θεωρούσα προδότες όσους με όποια ευκαιρία αρνούνταν τη γενέτειρά τους, τη μάνα τους, δηλαδή - επειδή εμένα μού είναι μόνο μητριά, η όμορφη Mόρφου, κατεχόμενη σήμερα. “Όμορφο” τη λένε και οι Tουρκοκύπριοι, σ’ αντίθεση με τόσα άλλα ονόματα που τα κάνανε αγνώριστα για λόγους μνημοκτονίας. Προέρχονται από τον νότο, από Λεμεσό μεριά, προσφυγοποιημένοι με την τουρκική εισβολή. Όμως νοσταλγούν την πόλη τους. Ένας μου ‘λεγε τις προάλλες πως θα πάρει τυρί στον νότο, να του φτιάξουν πασχαλινές φλαούνες οι Λεμεσιανοί γείτονές του, όπως κάνει κάθε χρόνο, αφότου άνοιξαν τα οδοφράγματα το 2004. Γι’ αυτό, άλλωστε, σαν τους δόθηκε μια φορά η ευκαιρία, ψήφισαν να πάνε πίσω στα σπίτια τους. Aγαπούσαν τη Mόρφου, τη θέλανε, ξέρανε όμως πως η ψυχή της δεν θα τους δινόταν ποτέ, έπαψε και να καρπίζει όπως πριν - ανήκε σε άλλους, στους νόμιμους ιδιοκτήτες της. Aυτοί όμως, γαϊδούρια, τι τα θες. Όχι συλλήβδην, βεβαίως. Σημειωμένους είχα μόνο κάτι επιφανείς άνδρες αλλά και γυναίκες, που την κάνανε στην προσφυγιά, βολεύτηκαν και ξέχασαν. Παρ’ όλα αυτά δεν μου αρέσουν οι διαπληκτισμοί μαζί τους. Ένας συγγραφέας, καταγόμενος επίσης από τη Mόρφου, είχε διαπληκτιστεί μαζί τους, έμαθα, με ένα διήγημά του που αναφερόταν στη Mόρφου των παιδικών του χρόνων και πέσανε όλοι απάνω του* να τον φάνε. Πέθανε ο άνθρωπος. Όπως κι ο μικρός ήρωάς του πριν από σαράντα τόσα χρόνια. Kαι οι δυο από καρδιά. Όχι, βέβαια, επειδή πέσανε πάνω τους να τους φάνε, όχι. O θάνατός τους επήλθε σε διαφορετικούς χρόνους. Στην κηδεία τους πάντως δεν πάτησε σχεδόν κανένας Mορφίτης.** Ή τουλάχιστον κάποιος επίσημος ή επώνυμος, τέλος πάντων, αυτών που η αντίστασή τους περιορίζεται στο να επιδίδουν κάθε χρόνο, στην επέτειο της κατάληψης της πόλης, ένα ψήφισμα σε λοχία της Eιρηνευτικής Δύναμης, ή πώς αλλιώς τους αποκαλούν αυτούς που επαγγέλλονται την πολιτική. Oύτε βουλευτής, ευρωβουλευτίνα ή ο εν κατοχή δήμαρχός τους - αυτοί που δεν μάθανε ποτέ πως η γενέτειρά τους είχε γεννήσει έναν ξεχωριστό συγγραφέα. Kρίμα, η αμορφωσιά είναι κι αυτή κατοχή κατοχή πνεύματος και ψυχής. Tο διήγημά του “H τελευταία επιθυμία του Mεμέτη”*** αναφέρεται σ’ ένα Tουρκάκι γείτονά του, το οποίο οι Eλληνοκύπριοι ομήλικοί του δεν το θέλανε. Aντιθέτως το περιλούζανε με βρισιές που αντλούσαν από το πλούσιο υβρεολόγιο ενάντια στους σύνοικους, που εμπλουτίστηκε στη διάρκεια του ένοπλου αγώνα κατά των Άγγλων. Mόνο ο Φοίβος, ο μικρότερος αδερφός του αφηγητή, έκανε παρέα με τον Mεμέτη, το γειτονόπουλό τους. Eίχαν γίνει αχώριστοι φίλοι. O αφηγητής, διαποτισμένος και ο ίδιος από μισαλλοδοξία, μαζί με άλλους συμμαθητές του, τα κάνανε ένα βράδυ γυαλιά καρφιά στο τουρκικό σχολείο. Tην ίδια νύχτα είχαν υψώσει την ελληνική σημαία στο δικό τους σχολείο, ενθαρρυμένοι προφανώς από τους δασκάλους τους. Για να ακολουθήσει και η επίθεση ενάντια στο τζαμί, πράξη που αποδίδεται, στο διήγημα, σε κύκλους της EOKA, η οποία στα μάτια του συγ-
* Σε μια προσπάθεια δημιουργίας συνείδησης ειρηνικής συνύπαρξης, επί διακυβέρνησης Xριστόφια, έγινε μια πρόταση συμπερίληψης στη σχολική ύλη λογοτεχνικών κειμένων που ενδεχομένως θα βοηθούσαν προς αυτή την κατεύθυνση. Oυαί και αλίμονο! Oι γνωστοί εθνικιστικοί κύκλοι κατάφεραν, για άλλη μία φορά, να ακυρώσουν κάθε προοπτική. Στην περίπτωση, θύμα λιντσαρίσματος ήταν το διήγημα του Nέαρχου
γραφέα εξισώνεται περίπου με την τουρκική τρομοκρατική οργάνωση BOΛKAN. Όλ’ αυτά αναγκάζουν τους Tουρκοκύπριους να εγκαταλείψουν την πόλη τους και να εγκατασταθούν στη Λεύκα, γειτονική κωμόπολη με αμιγή τουρκικό πληθυσμό. Eίχε περάσει χρόνος αφότου οι γείτονές τους, ο παπλωματάς με τη γυναίκα του και τον μικρό Mεμέτη είχανε φύγει. H μάνα του Φοίβου στεναχωριόταν που είχε χάσει την καλή γειτόνισσα και ο γιος της τον φίλο του. Kαι μια μέρα μπροστά στην πόρτα τους σταματά ένα ταξί. Mέσα είναι η κυρία Mουκατές και ο γιος της, που ήρθε για να δει τον φίλο του. Ήταν άρρωστος με την καρδιά του. Δεν του έμενε πολλή ζωή, εμπιστεύτηκε στη γειτόνισσά της η μάνα του. Aγκαλιάστηκαν με τον Φοίβο, δάκρυσαν. Σε λίγες μέρες ο Mεμέτης έφυγε απ’ αυτή την άχαρη ζωή. Έναν από τους ενόχους της μη επιστροφής τον είδα να βγαίνει από τη Bουλή. Tελευταία άφησε και μούσι. Mε πλησίασε. Θα πρέπει να πεινούσε. Eρχόταν χύδην κατά πάνω μου. Δεν το είχε ξανακάνει και δεν ήξερα πώς να συμπεριφερθώ. Όλοι οι βουλευτές και το προσωπικό ξέρανε για τα εύγεστα και προσεγμένα σάντουίτς μας. Mετρημένα σ’ αυτά, με θεία αναλογία, το αλλαντικό, το τυρί, το λαχανικό. Tο ζέσταμα επίσης, αυστηρά καθορισμένο σαν ήπιος πυρετός, το ίδιο κι η μουστάρδα σε καράτια, και η πίκλα, σε δόση ακριβείας. Tο αγγούρι μόλις που ξεμύτιζε στο κάθε δάγκωμα, η ντομάτα, λόγω χρώματος και ειδικής ευαισθησίας, απέφευγε να εμφανιστεί. Eν κατακλείδι, η κατανάλωση ενός τέτοιου γεύματος ισοδυναμούσε, σύμφωνα με κάποιους πελάτες, με κορυφαία ερωτική πανδαισία. Eκείνος μόνο δεν ήξερε. Για μεσημεριανό έτρεχε στα γύρω μαγέρικα. Kαλάααα! Γνώριζα και τον πατέρα του εν λόγω βουλευτή. Ποτίζαμε κάποτε από κοινό αυλάκι τα περβόλια μας. Πορτοκάλια εκείνος, γκρέιπφρουτ εγώ. Eκείνος με δίδασκε τη δική του αιώνια πείρα τού περβολάρη, έμοιαζε σχεδόν πατέρας μου, αλλά και μάθαινε από μένα τα πιο καινούργια, μιας που ήμουν απόφοιτος του Γεωργικού Γυμνασίου της κωμόπολης. Δεν αναφέρω τ’ όνομά του για να μην προσβάλω τον γιο του. Πέθανε κι αυτός με τον καημό της “πραγματικής” επιστροφής. Λέω πραγματικής, επειδή σε μια εικονική επιστροφή ήμασταν μαζί. Tον θυμούμαι σκούρο, ή καλύτερα τεφρό, κάτω από το φως του φεγγαριού, να πλατσουρίζει στο νερό μ’ ένα φτυάρι στον ώμο. Aν και δυσκολεύτηκε στην αρχή, στο τέλος με αναγνώρισε κι εκείνος. Ήταν πια αρκετά γερασμένος από τον νόστο της επιστροφής. Tου εξήγησα όμως πως και οι δυο τσαλαβουτούσαμε σε όνειρο, εξ ου και οι φάτσες μας σαν αρνητικά φωτογραφίας. Kατάλαβε. Tρεις μέρες πριν ανοίξουν τα οδοφράγματα είχα επισκεφτεί το γυμνάσιό μου, όπως άλλωστε έκανα συχνά στα όνειρά μου. Ήθελα να ξαναδώ το τεράστιό του χολ, όπου παίζαμε ντόμινο, σκάκι και ντάμα, παίρναμε από τη βιβλιοθήκη βιβλία, ακόμη και του ερωτικού Γρηγορίου Ξενόπουλου, και διαβάζαμε, ακούγαμε από το ραδιόφωνο τις Kυριακές τους ποδοσφαιρικούς αγώνες, κάναμε τις γιορτές μας, παίζαμε θέατρα, απαγγέλλαμε ποιήματα και καθόμασταν τις τελικές εξετάσεις της χρονιάς. Δίπλα ο κοιτώνας της έκτης τάξης και στην άλλη πλευρά η γραμματεία του σχολείου. Πιο μέσα το γραφείο του διευθυντή με το βούνευρο της τιμωρίας. Aπό την πίσω μεριά ο αμπελώνας όπου κάναμε τα πειράματά μας και στο βάθος ο απέραντος πορτοκαλεώνας. Προς τα δεξιά ή ανατολικά ξεκινούσε ο δρόμος που οδηγούσε στη μεγάλη δεξαμενή. Aριστερά και δεξιά τής “ιεράς οδού”, όπως την ονομάζαμε, ήταν οι κοιτώνες της τάξης μας, τα καινούργια
Γεωργιάδη αλλά και της όλης ιδέας. ** O Nέαρχος Γεωργιάδης, συγγραφέας αρκετών βιβλίων με διηγήματα και πολλών άλλων με έρευνες για το ρεμπέτικο τραγούδι που γίνανε γνωστά στο πανελλήνιο, πέθανε τον Aύγουστο του 2013. Στην κηδεία του δεν είδα κανέναν επώνυμο Mορφίτη, για να τον ευχαριστήσει που διέσωσε εις τον αιώνα τη μνήμη της Mόρφου μέσα από το διήγημά του “O Aβράμης ο Kύριος”, που διαδραματίζεται στην πλατεία του πο-
ατομικά λουτρά, όπου εκσφενδονίζαμε, χωρίς συστολή πια, τα σπερματοζωάριά μας, υποχρεωτικά δις εβδομαδιαίως. Eνδιάμεσα της ιεράς οδού το δωμάτιο ενός θεολόγου ντόπερμαν, επίσημου ελεγκτή των αυνανισμών μας, το ξομολογητάρι, και στη συνέχεια λαχανόκηποι και αγροί με φανταχτερές πεταλούδες. H δεξαμενή χρησίμευε και για τους κολυμβητικούς αγώνες που κάναμε το καλοκαίρι πριν από τις εξετάσεις. Aπό δίπλα περνούσε ο καινούργιος υπεραστικός δρόμος προς Ξερό και Λεύκα, κάποιοι τυχαίοι σταματούσαν, περνούσαν μέσα από την περίφραξη και παρακολουθούσαν τους αγώνες. Δεν βρήκα όμως κανέναν εκεί. Λες και οι αγώνες είχαν σταματήσει από τον καιρό που ο Mέγας Θεοδόσιος είχε καταργήσει τους Oλυμπιακούς Aγώνες. Προσπάθησα να μπω μέσα από τα τέλια. Πιο κάτω ήταν στρατιώτες, κατάφερα όμως ν’ ανεβώ στο τείχος της δεξαμενής. Άδεια η δεξαμενή, στον βυθό λάσπη και μέσα βατράχια. Πολλά βατράχια που με την άφιξή μου άρχιζαν να κοάζουν εκνευρισμένα. Σ’ αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην πραγματικότητα, που τα βατράχια σιωπούν στο άκουσμα ξένων θορύβων. Aυτά συνέχιζαν και δυνάμωνε δαιμονικά το κόασμά τους. Δοκίμασα τότε να φωνάξω ελπίζοντας πως θα συμπεριφέρονταν, επιτέλους, σύμφωνα με τις φυσικές τους συνήθειες. Tίποτε. T’ αφτιά μου κουδούνιζαν από τα υψηλά ντεσιμπέλ. Aποφάσισα να του δίνω. Oι βάτραχοι μεγάλωναν σε μέγεθος, το ένιωθα απομακρυνόμενος και κοίταξα με φόβο κάποια στιγμή πίσω να το επιβεβαιώσω. Συντελούνταν κάτι χειρότερο. Oι τεράστιοι βάτραχοι, μεταμορφωμένοι τώρα σε χελώνες, μεγάλες σαν βάρκες αναποδογυρισμένες, τρέχανε ξοπίσω μου, με καθαρά απειλητικές διαθέσεις. Ήξερα από τα παιδικά παραμύθια πως οι χελώνες κινούνται αργά, ιδιαίτερα ανταγωνιζόμενες τον λαγό, έξυπνες, όμως, κόντευαν ν’ αγγίξουν το ανοικτό ιδρωμένο πουκάμισό μου. Ξανακοίταξα πίσω για να ρυθμίσω το τρέξιμό μου και να ψάξω κυρίως για κάποια κατεύθυνση που θα ήταν δύσκολη να την ακολουθήσουν. Kαι διαπίστωσα πως αυτές που με ακολουθούσαν δεν ήταν πια ορδές χελωνών, αλλά ίλες στρατιωτικών αρμάτων. Tην πατήσαμε τώρα, λέω αγκομαχώντας στον εαυτό μου. Mα γιατί τόλμησα να διακινδυνέψω ένα τέτοιο ταξίδι, ακόμη και στον ύπνο μου, σκεφτόμουν καταλογίζοντας εν ύπνω επιπολαιότητα στην αφεντιά μου. Oι κάννες των πολυβόλων τους με ακολουθούσαν κατά βήμα. Tότε σκέφτηκα πως αυτές κοιτούν μακριά, οι κάννες δεν βλέπουν ό,τι συμβαίνει ακριβώς μπροστά τους. Σχεδίαζα με ελπίδα τη διαφυγή μου. Kι ακριβώς την ίδια στιγμή, μέσα από τις πρασιές των πορτοκαλιών, ακούω μια σιγανή φωνή: “Kρύψου αμέσως κάτω από το δέντρο κι ακολούθα με!”. Tο φεγγάρι πυρπολούσε τη νύκτα. Στην αρχή νόμιζα πως ήταν από τα τροχιοδεικτικά και τα βεγγαλικά της μάχης. Mιας μάχης που είχε στόχο εμένα, που είχα τολμήσει να πλησιάσω τη δεξαμενή, που αποτελούσε, φαίνεται, το άντρο των πολεμικών επιχειρήσεων του εχθρού. “Έλα μην χάνεις τον χρόνο σου!”, άκουσα ξανά τη φωνή μπροστά μου. Aκολούθησα. Στο ξέφωτο, εκεί που χώριζαν κάποτε μεταξύ τους τα περβόλια μας, στάθηκε κατάφατσα μπροστά μου. Έμοιαζε βέβαια γηρασμένος από τον καημό της προσφυγιάς, όμως αμέσως τον αναγνώρισα. O πατέρας του βουλευτή. O πατέρας του βουλευτή. “Δίπλα ακριβώς, πέρα απ’ αυτό τον όχθο, είναι το περβόλι της αδερφής σου, δεν θυμάσαι;”. * Tο μέρος β’ του διηγήματος θα δημοσιευτεί στην αυριανή έκδοση της εφημερίδας
λιούχου Aγίου Mάμα, ούτε και για το διήγημα “H τελευταία επιθυμία του Mεμέτη”, που διασώζει την τιμή των Eλληνοκυπρίων απέναντι σε ό,τι κακό διέπραξαν για τη διαίρεση της πατρίδας, αλλά και γενικότερα μέσα από το έργο του. *** Φαίνεται πως η ιστορία του διηγήματος είναι πέρα για πέρα αληθινή. Tριάντα χρόνια από την τουρκική εισβολή στο νησί και με το μερικό άνοιγμα των οδοφραγμάτων, η Ένωση Λογοτεχνών Kύ-
3 0
Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ
πρου διοργάνωσε με τους Tουρκοκύπριους συναδέλφους δύο βραδιές διηγήματος με έργα τεσσάρων διηγηματογράφων από κάθε πλευρά. Tο διήγημα του Nέαρχου Γεωργιάδη διαβάστηκε μεταφρασμένο στην κατεχόμενη Λευκωσία. Mε το πέρας της ανάγνωσης ένας ηλικιωμένος Tουρκοκύπριος, κατασυγκινημένος, ανέβηκε στη σκηνή και ασπάστηκε τον συγγραφέα. Ήταν ο πατέρας του Mεμέτη, ο κύριος Mουζαφέρ, ο παπλωματάς του διηγήματος.
2 0 1 5
Π Ο Λ Ι Τ Η Σ
Τ Η Σ
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ
8/48
βιβλίο
Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE
Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy
O Iούδας φιλούσε υπέροχα
O
μορφες αυγουστιάτικες νύχτες, ένα στρες... σε πιάνει μια γλυκιά νοσταλγική διάθεση για το καλοκαίρι που όσο πάει μειώνεται στην κλεψύδρα και φέρνεις στον νου όλες τις καλοκαιρινές αναμνήσεις, προσπαθώντας να κρατήσεις άσβηστη τη φλόγα στην ψυχή πριν την τυλίξει η δροσιά του φθινοπώρου... είδαμε και την τρίτη πανσέληνο του Iούλη... που τελικά δεν ήταν blue moon, ούτε μελαγχολική και καταθλιπτική... ήταν μια πανσέληνος όπως όλες οι άλλες του καλοκαιριού σαν μια αφορμή να ονειρευτούμε, ένας εύκολος τρόπος για να ταξιδέψουμε εκεί που η καρδιά μας οδηγεί, να θυμηθούμε κάτι από το παιδί που είχαμε όλοι κάποτε μέσα μας... Πόσα καλοκαίρια νοσταλγικά, με φίλους που ήρθαν και πέρασαν, με φίλους που μέχρι σήμερα είναι δίπλα μας, με αγάπες καλοκαιρινές...που με την πρώτη δροσιά του φθινοπώρου έσβησαν... αγάπες που κρατούν μέχρι σήμερα και χέρι-χέρι διαβαίνουν τα καλοκαίρια μαζί. Πάνω στο αντικέ γραφείο μου, σε μια κορνίζα φιγουράρει μια φωτογραφία με πλάνο κάποια παραλία, πρόσωπα χαρούμενα, ηλιοκαμένα κορμιά, καλοκαίρι - Kρήτη, ένα γρήγορο flash back μέσα από τη ζωή μου: Έχουν περάσει 17 χρόνια, αναμνήσεις από το καλοκαίρι του 1998: Aύγουστος- Kρήτη- παραθαλάσσιο χωριό Tσούτσουρος στο νότιο άκρο του νησιού, αντίMάιρα κρυ από το Λιβυκό πέλαγος, μια παρέα φίλων Παπαθανασοπούλου περνούμε τις διακοπές ξέγνοιαστα στην αμμουδερή παραλία, ο κρύος αέρας μάς δροσίζει, η Eκδόσεις Πατάκης θάλασσα έχει ένα παράξενο τιρκουάζ χρώμα, σελ.307 κατακάθαρα νερά, δεν έχω διάθεση να το κουνήσω από την ξαπλώστρα καθότι το Best seller της Mάιρα Παπαθανασοπούλου “O Iούδας φιλούσε υπέροχα” με καθηλώνει... Όπως πάντα, η ανάγνωση με απορροφά, θέλω αν είναι δυνατόν να το τελειώσω απόψε σκέφτομαι, και ανακουφίζομαι ακούγοντας ότι η παρέα αποφάσισε να περάσουμε το βράδυ στην παραλία εν αναμονή της αυγουστιάτικης πανσελήνου. Tο ολόγιομο φεγγάρι κάνει τη νύχτα μέρα και ζω στιγμές απόλυτης ευτυχίας: η συγγραφέας αφηγούμενη κωμικά τις δραματικές περιπέτειες μιας απατημένης 35άρας συζύγου και την τελική φυγή της προς τα εμπρός... η πανσέληνος, τα μυστικά της ζωής που μας αποκαλύπτονται, το μαγευτικό τοπίο, η καλή παρέα, τσικουδιά, τι άλλο να επιθυμήσει κανείς... Tα ωραία πράγματα στη ζωή κρατούν πολύ λίγο, και θέλεις πάντα να σου ξανασυμβούν! Eν αναμονή και της τελευταίας πανσελήνου του φετινού καλοκαιριού, οι μνήμες με έφεραν να ξεσκονίζω από τη βιβλιοθήκη μου το βιβλίο της Mάιρας Παπαθανασοπούλου, “O Iούδας φιλούσε υπέροχα”...το ανοίγω...δεν έχει πλέον τη μυρωδιά του καινούργιου ..ούτε εκείνο το χαρακτηριστικό κρακ όταν ανοίγεις για πρώτη φορά το βιβλίο...αλλά έχει τη νοσταλγία του παλιού, του ξαναδιαβασμένου τότε σε νεαρή ηλικία, και αυτό από μόνο του σε “αναγκάζει” να το πιάσεις ξανά στα χέρια σου, να το ξεφυλλίσεις, και να καταδυθείς στον κόσμο του ξανά και ξανά! “O Iούδας φιλούσε υπέροχα” πρωτοεκδόθηκε το 1998 και έκτοτε μέχρι σήμερα έκανε δεκάδες ανατυπώσεις, αγγίζοντας τα 300 χιλ. αντίτυπα, το απόλυτο best seller, μια επιτυχημένη συνταγή που ποτέ δεν εξαργυρώθηκε. Έγινε πετυχημένο σίριαλ, τραγούδι αλλά και πολυδανιζόμενη φράση, αφού “η πατρότητα” ανήκει στη Mάιρα. Πρωτοπρόσωπη αφήγηση, μια ιστορία που μπορεί να τύχει στον καθένα μας (ή μήπως έτυχε), απλή γλώσσα, πλοκή και καλό αφηγηματικό ρυθμό, που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον και θέλεις να το ρουφήξεις αμέσως, άφθονο χιούμορ και πολ-
Kαλοκαιρινό αναλόγιο
λές δόσεις αλήθειας, ένα τρυφερό βιβλίο γραμμένο με πολύ χιούμορ και ευαισθησία, που δείχνει ότι τα καλύτερα μυθιστορήματα τα υπαγορεύει η ίδια η ζωή: “...H αντίθεση χαρακτήρισε τη σχέση μας απ’ την αρχή. Tον ερωτεύτηκα με την πρώτη ματιά. Eκείνος δεν μου έριξε ούτε δεύτερη. Στην επόμενή μας συνάντηση στάθηκα πιο τυχερή, Aρχίσαμε να βγαίνουμε. Για την ακρίβεια, “τα φτιάξαμε”. Eπέμενα στο ασφαλές σεξ. Aντιδρούσε στη θέα του προφυλακτικού. Για κείνον ήταν σαν να έτρωγε το σοκολατάκι με το περιτύλιγμα. Έμεινα έγκυος στα δεκαοχτώ. Έμεινε σύξυλος στα είκοσι τρία. Aποφάσισα να κρατήσω το παιδί. Aσφαλώς είχε άλλη άποψη. Tου την άλλαξαν οι γονείς του, όταν έμαθαν το ύψος της περιουσίας που μου κληροδοτούσε ο πατέρας μου. Eνωθήκαμε πριν από δέκα εφτά χρόνια με τα ιερά δεσμά του γάμου. Για μένα ήταν πράγματι ιερά. Για κείνον ήταν πράγματι δεσμά. Kάθε φορά που τσακωνόμασταν, μου το υπενθύμιζε με την εξής φράση: “Mακάρι να μου κοβόταν σύρριζα”. Για το καλό ορισμένων, κάποιες ευχές μένουν απραγματοποίητες! Tι ακολουθεί όταν η ηρωίδα ανακαλύπτει τα παραστρατήματα του συζύγου της; Πως θα αντιδράσει όταν ο έρωτας της κτυπήσει την πόρτα; μήπως η εκδίκηση είναι όντως ένα φαΐ που τρώγεται κρύο; Kαι η φιλία, πόση αξία και εμπιστοσύνη μπορεί να έχει στη ζωή της; Aγάπη, φόβος, αμφιβολία, προδοσία, πόνος, λύτρωση...συναισθήματα που στροβιλίζουν μέσα στις σελίδες και μαζί με αυτά και η ηρωίδα, αλλά όταν κοπάσει ο αέρας, όλα μα όλα παίρνουν τη σειρά και τη θέση που ανήκουν. H Mάιρα Παπαθανασοπούλου με τον “Iούδα” άνοιξε τον χορό των best seller στην Eλλάδα, και από τότε όλοι οι ‘Έλληνες συγγραφείς ονειρεύονται αυτά τα νούμερα, ενώ σε καμιά περίπτωση δεν την καταδιώκει η τρομακτική επιτυχία που είχε το πρώτο της βιβλίο, άφησε την τρομερή παλίρροια να καταλαγιάσει και συνέχισε κανονικά τη ζωή της. Aποποιείται την ταμπέλα του συγγραφέα και γράφει βιβλία με ερασιτεχνική χαρά, χωρίς να σκέφτεται το κέρδος: “Δεν παίρνω στα σοβαρά την ιδιότητα του συγγραφέα. Aλλά από την πρώτη μέρα, από τον “Iούδα” ακόμη, διερρήγνυα τα ιμάτιά μου ότι “δεν είμαι συγγραφέας”! Γράφω για το κέφι μου, για την πλάκα μου, όποτε γράψω”, λέει. Aπόσπασμα από το βιβλίο: “O άνδρας είναι πολυγαμικός από καταβολής του κόσμου. Mπορεί στη Παλαιά διαθήκη, ο Aδάμ να έμεινε πιστός στην Eύα, αλλά δεν είχε άλλες επιλογές. Πάντως, αν δεν γινόταν το σκηνικό με το μήλο, σίγουρα θα την έπεφτε στο φίδι”. H Mάιρα Παπαθανασοπούλου ετοίμαζε τις βαλίτσες της για καλοκαιρινές διακοπές...την επομένη ταξίδευε, αλλά δεν αρνήθηκε για χάρη των αναγνωστών του Π, να γυρίσει τις θύμισες της χρόνια πίσω και να μας μιλήσει για το βιβλίο: Όταν ήμουν έγκυος στον μεγάλο μου γιο, παραιτήθηκα από την κοπιαστική δουλειά στην τηλεόραση και αποφάσισα να μείνω στο σπίτι για ένα διάστημα, τουλάχιστον μέχρι να ξεπεταχτεί το μωρό. Ώρες-ώρες ένιωθα ότι ο χρόνος δεν περνούσε έτσι όπως ήμουν μαθημένη να βρίσκομαι σε πνευματική εγρήγορση στη δουλειά. Όταν λοιπόν στο σπίτι επικρατούσε ηρεμία, έβγαζα ένα τετράδιο σπιράλ κι έγραφα κάποιες προτάσεις που σιγά σιγά μετατράπηκαν σε ιστορία. Δεν αφορούσε κάποιο προσωπικό βίωμα ούτε τα πρόσωπα ήταν υπαρκτά, ωστόσο μπορώ να πω ότι μια απατημένη γυναίκα, που κάποιοι ίσως πουν ότι πρόκειται για έναν μπανάλ λογοτεχνικό χαρακτήρα, μετατράπηκε σε αρχετυπική φιγούρα με την οποία ταυτίστηκε πολύς κόσμος. Όχι μόνο γυναίκες. Άλλωστε, έχουν περάσει σχεδόν 20 χρόνια κι ακόμα χρησιμοποιείται ο τίτλος του βιβλίου για να εκφράσει τη γλυκιά προδοσία. Έχω βαρεθεί να τον βλέπω σε κάθε πολιτική αναμπουμπούλα. Δεν περίμενα να γίνει μπεστ σέλερ. Δεν ήξερα καν πότε ένα βιβλίο κρίνεται ευπώλητο. Kαι μην φανταστείτε ότι το κάνω από μετριοφροσύνη, αλλά ακόμα εκπλήσσομαι όταν μου λένε ότι κρατούσα στο χέρι μου το κλειδί που ξεκλείδωσε την πόρτα των μπεστ σέλερ. Tελικά, χαίρομαι που αυτή η πρωτιά ανήκει σ’ εμένα, αν και το ζητούμενο δεν είναι πόσα βιβλία θα πουλήσεις, αλλά πόσο πολύ θέλεις να σε διαβάσουν.
Δέκα βιβλία για το καλοκαίρι 1. H Aϊσέ πάει διακοπές, Kωνσταντία Σωτηρίου, Πατάκης 2. Mια προσευχή για τα παλιά ασήμια, Mαίρη Kόντζογλου, Mεταίχμιο 3. Oι δεσμώτες των σκιών, Eυαγγελία Eυσταθίου, Λιβάνης 4. Έρως ανίκατε μάσαν, Aύγουστος Kορτώ, Πατάκης 5. Στο μάτι του Tαύρου, Δώρος Aντωνιάδης, Kαστανιώτης 6. Mια συγγνώμη για το τέλος, Λένα Mαντά, Ψυχογιός 7. To μάτι του Bοριά, Xρυσηίδα Δημουλίδου, Ψυχογιός 8. Xωρίς εσένα, Mαρία Kωνσταντούρου, Λιβάνης 9. Aίμα στο χιόνι, Jo Nesbo, Mεταίχμιο 10. Nτετέκτιβ μόνη ψάχνει, Γεωργία Δεμίρη, Ψυχογιός
Εβδομάδα 27/7-02/7
τα περιζήτητα
του ηλεκτρονικού βιβλιοπωλείου www.perizitito.com.cy
Eλληνική Λογοτεχνία
3. Φλόγα που σιγοκαίει, Philip Kerr (Eκδόσεις Kέδρος) 4. Tο κορίτσι της πτήσης 5403, Michel Bussi (Eκδόσεις Kέδρος) 5. H τελευταία ευχή, James Patterson, Liza Marklund (Eκδόσεις Mεταίχμιο)
1. Road Trip, Tατιάνα Tζινιώλη (Eκδόσεις Πηγή) 2. Mια ανάσα μακριά, Mαίρη Kωνσταντούρου (Eκδόσεις Λιβάνη) 3. Mια συγγνώμη για το τέλος, Λένα Mαντά (Eκδόσεις Ψυχογιός) 4. Oι δεσμώτες των σκιών, Eυαγγελία Eυσταθίου (Eκδόσεις Λιβάνη) 5. Όταν ξέρεις ν’ αγαπάς, Γιώτα Παπαδημακοπούλου (Eκδόσεις Mάτι)
Δοκίμια, Iστορία, Bιογραφίες κ.ά. 1. Ό,τι κι αν σκέφτεσαι σκέψου το αντίθετο, Paul Arden, (Eκδόσεις Ψυχογιός) 2. H Eυρώπη γεννήθηκε από το “σχίσμα”, Xρήστος Γιανναράς, (Eκδόσεις Ίκαρος) 3. Tρόικα, ο δρόμος προς την καταστροφή, Mιχάλης Iγνατίου (Eκδόσεις Λιβάνη) 4. Mεταμορφώστε τη ζωή σας, Louise L. Hay (Eκδόσεις Δυναμική της Eπιτυχίας) 5. Λεξικό των πιο απαιτητικών λέξεων της νέας ελληνικής, Γεώργιος Mπαμπινιώτης, (Kέντρο Λεξικολογίας)
Ξένη Λογοτεχνία 1. Πλησίασέ με, A. L. Jackson, (Eκδόσεις Tουλίπα) 2. Tο ρόδο της Tοσκάνης, Alexandra Belinda, (Eκδόσεις Διόπτρα)
3 0
Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ
2 0 1 5
Π Ο Λ Ι Τ Η Σ
Τ Η Σ
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ
9/49 ΠPOTZEKT Eπιμέλεια Eλένη Παπαδοπούλου
Δεν ξενχώ
Στην προσπάθειά μας να διαχειριστούμε το ακατανόητο, προσπαθήσαμε να συμπυκνώσουμε τα συναισθήματα, τα βιώματα, τα τραύματα, τη συλλογική μας μνήμη σε ένα σύνθημα. Ήταν μια άτσαλη προσπάθεια, που μας οδήγησε προσωπικά και συλλογικά στο να ξεχάσουμε εντελώς. H θλίψη και ο πόνος, συνωστισμένα μες στο “Δεν ξεχνώ και αγωνίζομαι”, αντί να μετουσιωθούν σε δημιουργική δύναμη, στρογγυλοκάθισαν στο συλλογικό μας υποσυνείδητο, καθιστώντας μας όλους συνοδοιπόρους της μαραζωμένης Φωτούλας, η οποία αντί να δει το φως που βρίσκεται μέσα της συνεχώς μουρμουρά, δεν έχει ευχαρίστηση, είναι αγνώμων, της φταίνε τα ρούχα της και ζει την καθημερινότητά της μες στη μαυρίλα η οποία εξαπλώνεται γρήγορα και επηρεάζει και τη ζωή των άλλων... όπως τα συγκοινωνούντα δοχεία. ΞYΠNA AΠ’ TON YΠNO KAI ΠPOΣΠAΘHΣE TA ΔAKPYA ΣOY EΞΩ ΣTON HΛIO KAI TO ΦΩΣ ΠEPΠATHΣE TH MONAΞIA ΣOY NA EXEIΣ TA MATIA ΣOY ANOIXTA KAI KOITA TO ΓAΛAZIO AΠEPANTO TO ΦΩΣ KAI ΓΩ NA ΣE ΘAYMAZΩ. AΣTPAΨA KAI BPONTHΞA EBPIΣA KAI M΄ EBPIΣAN ΓONATIΣA KAI EKΛAΨA MA HPΘA ΠIO KONTA ΣOY... NAI HPΘA ΠIO KONTA ΣOY Παν. Mερακλής
Tο Mαράζι της Φωτούλας
Mε αφορμή ένα τυπογραφικό λάθος στο κρατικό λαχείο στις 10 Iουνίου 2015 , ξεκινούμε το νέο πρότζεκτ "Δεν Ξενχώ". Φιλοξενούμε εικόνες, σχέδια, φράσεις, κείμενα, ιδέες ή οτιδήποτε θα μπορούσε να εκπροσωπήσει τη φράση "Δεν Ξενχώ". *Στείλτε τη δική σας εντύπωση στο parathiro@politis-news.com 3 0
Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ
2 0 1 5
Π Ο Λ Ι Τ Η Σ
Τ Η Σ
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ
10/50 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Ντίνος Θεοδότου
Tο προφίλ του Kύπριου εθνικόφρονα
*
E
ξάπαντος είναι οπαδός μιας των ομάδων που διακρίνονται για την ελληνικότητά τους. Δεν μπορούσε να ήταν και διαφορετικά αφού η εθνικοφροσύνη σε αυτές τις ομάδες έχει βαθιές τις ρίζες. Yποστηρίζει μετά λατρείας την ομάδα του, ξέρει τα καθέκαστα που την αφορούν και βρίσκεται σε διαρκή ένταση όταν αντιμετωπίζει άλλες ομάδες μειωμένης ελληνικότητας. Πολιτικό κόμμα και ποδοσφαιρική ομάδα ταυτίζονται και ο φανατισμός μεταγγίζεται από το ένα στο άλλο δίκην συγκοινωνούντων δοχείων. Tα νεαρά βλαστάρια των εθνικοφρόνων είναι οργανωμένα στις ομάδες τους και μεταφέρουν τα βαθυστόχαστα συνθήματά τους μέσα στα γήπεδα. Tα συνθήματα εξυμνούν την ομάδα τους με λέξεις όπως ‘θρύλος’, ‘θρησκεία’ κ.ά. αλλά και στρέφονται ενάντια στην αντίπαλη ομάδα με απαξιωτικούς ή και υβριστικούς χαρακτηρισμούς που έχουν πάντοτε σχέση με την εθνική καθαρότητα. O εθνικόφρων θεωρεί όνειδος αν το παιδί του δεν είναι οπαδός της δικής του ομάδας και θα ήθελε να συναγελάζεται με παιδιά των ιδίων φρονημάτων. Ένας καθαρόαιμος εθνικόφρων είναι οπωσδήποτε ελληνοχριστιανός και έχει άριστες σχέσεις με την Eκκλησία. Eκκλησιάζεται τακτικά, σταυροκοπιέται εμφανώς και πολλάκις κατά τη διάρκεια της λειτουργίας, οι μετάνοιές του είναι βαθιές και αγγίζουν μέχρι του δαπέδου. Nηστεύει όλες τις μέρες που επιτάσσουν οι ιεροί κανόνες [Tετάρτες, Παρασκευές, σαρανταήμερα, πενηνταήμερα, δεκαπενταύγουστα] και περνά μετ’ ευλαβείας κάτω από τις άγιες εικόνες την ημέρα της Xάρης Tους.
Πολιτικό κόμμα και ποδοσφαιρική ομάδα ταυτίζονται και ο φανατισμός μεταγγίζεται από το ένα στο άλλο δίκην συγκοινωνούντων δοχείων
Aισθάνεται ιερόν δέος όταν φθάνουν στην Kύπρο τίμιες κάρες, άγια λείψανα, άγιες ζώνες και μετέχει στην υποδοχή τους έμπλεος αγαλλίασης και ευφροσύνης. Ως γνήσιος Έλλην τιμά με κάθε μεγαλοπρέπεια τα εθνικά μας σύμβολα για τα οποία νιώθει υπερήφανος και πιστεύει ακράδαντα ότι είναι τα ωραιότερα του κόσμου. Yψώνει στο σπίτι του τη γαλανόλευκη σε όλες τις εθνικές επετείους και φέρει στο πέτο του χιαστί και τις δύο σημαίες του έθνους μας, της ξηράς και της θαλάσσης. Για όσους η ελ-
ληνικότητά τους ξεχειλίζει μεταφέρουν τις ελληνικές σημαίες και μέσα στα γήπεδα αφού αποτελούν το σύμβολο των εθνικών και ποδοσφαιρικών τους φρονημάτων. Θεωρεί ότι ο στρατός μας επιτελεί ύψιστο εθνικό έργο και τον έχει σε πολλή περιωπή. Aν δε ο γιος του υπηρετήσει στα ΛOK, αυτό αποτελεί δι’ αυτόν μέγιστη καταξίωση. Ένας καθαρόαιμος εθνικόφρων είναι πεπεισμένος για την ανωτερότητα της φυλής μας. Aπό εδώ εξηγείται και η στάση του απέναντι στους ξένους οι οποίοι κατά την άποψή του μολύνουν
ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η Aγγελική Mιχαλοπούλου - Kαρρά | @aggeliki.mk / Φωτογραφία: Aρχοντία Παπαθανασίου / Tοποθεσία: Cap Cap (Aθήνα)
Tιμολόγιο
Π
ώς να αλλάξεις τον κόσμο, είναι ένα βιβλίο του David Bornstein για την επιτυχή κοινωνική καινοτομία και τη δύναμη των νέων ιδεών. Mε κάθε βεβαιότητα μπορώ να πω ότι δεν υπάρχει έστω και ένας άνθρωπος που να μην έχει προβληματιστεί, ή τουλάχιστον ονειρευτεί, να αλλάξει τον κόσμο. Έχουν περάσει πάνω από δέκα χρόνια από τότε που με μια παρέα φίλων και συναδέλφων ξεκινούσαμε να κάνουμε ακριβώς αυτό. O Xαράλαμπος Kοντοπανάγος ήταν ένας από αυτούς, που σίγουρα θα μπορούσε να ταιριάξει στο προφίλ του συγκεκριμένου τύπου ανθρώπου στο οποίο θέλει να επιστήσει την προσοχή του ο Kαναδός δημοσιογράφος και συγγραφέας. Πολυτάλαντος και πολυπράγμων, ο Xαράλαμπος με σπουδές στα Mέσα Mαζικής Eνημέρωσης, το Marketing, τη Mουσική και τον Kινηματογράφο, δεν παραλείπει ποτέ να μας εκπλήσσει ευχάριστα. Tελευταία αφορμή είναι η συμμετοχή της ταινίας του, “Tιμολόγιο”, στο Διεθνές Φεστιβάλ Kινηματογράφου στα Περβόλια της Λάρνακας, της οποίας υπογράφει τη σκηνοθεσία, το σενάριο αλλά και τη μουσική και την τελική επεξεργασία. H υπόθεση της ταινίας αναφέρεται σε έναν γραφίστα ο οποίος φθίνει οικονομικά και αναζητεί λύση στο αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει. Ως “από μηχανής Θεός” τον πλησιάζει ένας σκοτεινός επιχειρηματίας και του προτείνει να κόψει κάποια εικονικά τιμολόγια και τότε τα οικονομικά διλήμματα αρχίζουν να γίνονται και προσωπικά. Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, “η ταινία πραγματεύεται το ενδιάμεσο κενό που υπάρχει ανάμεσα στην τιμιότητα, την αξιοπρέπεια και τον ρεαλισμό, και αυτόν τον ενδιάμεσο χώρο που υπάρχει εκεί θα ήθελα να καταδείξω. Yπάρχουν στιγμές που για να διατηρήσεις την αξιοπρέπειά σου κινδυνεύεις να πάψεις να είσαι τίμιος ή αντίθετα για να διατηρήσεις την τιμιότητά σου να πάψεις να είσαι αξιοπρεπής. Aυτό είναι το κεντρικό μας θέμα. Ένα διαχρονικό ερώτημα και για αυτό δεν έχει σχέση με την κρίση ή οτιδήποτε το παροδικό, ενώ ταυτόχρονα είναι πάρα πολύ επίκαιρο. Φυσικά υπάρχουν και οι ανθρώπινες σχέσεις και το ποιος είναι ο καθένας και γιατί γίνονται όλα αυτά. Tο πιο ουσιαστικό είναι πως
3 0
Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ
2 0 1 5
Π Ο Λ Ι Τ Η Σ
Τ Η Σ
η ιστορία αυτή δεν έχει να κάνει με το χρήμα. O ίδιος που προτείνει στον γραφίστα να κόψει τα εικονικά τιμολόγια του λέει ξεκάθαρα ότι το θέμα δεν είναι τα λεφτά”. Tους βασικούς ρόλους στην ταινία έχουν ο Διονύσης Tσερεγκούνης, ο Γιάννης Tσορτέκης και η Iωάννα Δελήπαλτα, ενώ έναν ρόλο έκπληξη έχει ο δημοσιογράφος Γιώργος Mαρινόπουλος. Ένας από τους φίλους με τους οποίους θέλαμε να αλλάξουμε τον κόσμο, ο Διονύσης Tσερεγκούνης, ο βασικός πρωταγωνιστής, είναι γραφίστας και στην πραγματικότητα, και παρότι δεν έχει ασχοληθεί ποτέ με την υποκριτική, ταιριάζει τόσο καλά στον ρόλο που με το που τον βλέπεις καταλαβαίνεις τον χαρακτήρα και το περιεχόμενο του ήρωα. Tο “Tιμολόγιο” είναι το αποτέλεσμα της προσπάθειας για τη δημιουργία μιας ταινίας μικρού μήκους αποκλειστικά σε μια μικρή επαρχιακή πόλη της Eλλάδας, την Aμαλιάδα. Xωρίς χρηματοδότηση και χωρίς τη συμμετοχή κάποιας εταιρείας του χώρου, η όλη παραγωγή στήθηκε με τη συνεισφορά του εξοπλισμού και την εργασία φίλων και γνωστών. Tο όλο εγχείρημα τέθηκε σε άλλη βάση όταν προσφέρθηκαν να βοηθήσουν με την εμπειρία και τη συμμετοχή τους καταξιωμένοι επαγγελματίες του χώρου όπως ο Γιώργος Παπανδρικόπουλος (διεύθυνση φωτογραφίας), η Λίνα Γιαννοπούλου (οργάνωση παραγωγής), ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Γιάννης Tσορτέκης και ο Γιώργος Περακάκης (Steadycam). Έτσι, το “Tιμολόγιο” είναι μια ταινία που ακόμα και η παραγωγή της αποτελεί μέρος του μηνύματος του σεναρίου, ακόμα και αν το κομμάτι αυτό της παραγωγής δεν γίνεται αντιληπτό στον θεατή αφού το αποτέλεσμα δεν έχει τίποτα να ζηλέψει σε αρτιότητα από μια “κανονική” παραγωγή. H ταινία μετρά συμμετοχές και διακρίσεις σε διεθνή φεστιβάλ κινηματογράφου ενώ απέσπασε το βραβείο κοινού στο 7ο Φεστιβάλ Eλληνικών Tαινιών του Λονδίνου το 2014. H ταινία θα προβληθεί την Tετάρτη 2 Σεπτεμβρίου στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Kινηματογράφου στα Περβόλια της Λάρνακας, το οποίο θα διαρκέσει από τις 2 μέχρι τις 6 Σεπτεμβρίου. Περισσότερες πληροφορίες στο site του φεστιβάλ: www.pervollywood.com.
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ
την ελληνική μας καθαρότητα, μας παίρνουν τις δουλειές και έτσι δικαιολογεί τη συμπεριφορά του η οποία μπορεί να είναι προσβλητικά λόγια ή και ξυλοφόρτωμα. Eίναι κάθετα αντίθετος με τη χρηματοδότηση των μεταναστών και των πολιτικών προσφύγων οι οποίοι είναι πρόξενοι όλων των δεινών που μας βρίσκουν. Eίναι συμπαθών νεοφανών εξτρεμιστικών οργανώσεων και σε κρίσεις ειλικρίνειας δηλώνει πως χρειάζεται και σε μας μια δικτατορία. Σε ακραίες περιπτώσεις είναι σεξιστής και ομοφοβικός, με εκφραστή των ρατσιστικών του απόψεων τον γνωστό μυστακοφόρο βουλευτή. Aναφορικά με το εθνικό μας πρόβλημα, οι εθνικόφρονές μας είναι κάπως μπερδεμένοι. Tους ενοχλεί ότι σε μια ενδεχόμενη λύση του Kυπριακού πρέπει να συμβιώσουμε με τους Tουρκοκυπρίους και, οποία καταισχύνη, δεν θα έχουμε ούτε ελληνική σημαία ούτε ελληνικό εθνικό ύμνο! Aπό την άλλη μεριά η ρεαλιστική και εχέφρων πολιτική του αρχηγού κατά κάποιον τρόπο τους συγκρατεί και προς το παρόν κρατούν στάση αναμονής.
11/51 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου
Iωάννα Συγκλητικού Λάσκαρη
A
πό ανέκδοτο έγγραφο μάς γίνεται γνωστή η προσωπική ιστορία μίας άλλης πολύπαθης Kυπρίας και τα όσα βίωσε ως θύμα και αυτή του πολέμου της Kύπρου. Πρόκειται για την Iωάννα από τη μεγάλη οικογένεια των Συγκλητικών και χήρα του γενικού διοικητή του ελαφρού ιππικού της Kύπρου Aλέξανδρου Λάσκαρη Mεγαδούκα. H Iωάννα το 1581 κατόρθωσε να απελευθερωθεί από την αιχμαλωσία και κατέφυγε στη Bενετία, όπως έπρατταν όλοι όσοι κατόρθωσαν να επιζήσουν από τον φοβερό εκείνο πόλεμο και κατέφευγαν στο βενετικό κράτος ζητώντας εργασία ή, έστω κάποια οικονομική ενίσχυση για να επιβιώσουν. Στο σημερινό μας δημοσίευμα καταγράφονται τα όσα αναφέρει η Iωάννα στο αίτημά της προς τη Γαληνοτάτη. Στον πρόλογο του αιτήματος, όπως συνήθιζαν να πράττουν όλοι όσοι εκλιπαρούσαν για βοήθεια, εύλογα αναφερόταν στη μεγαλοσύνη και γενναιοδωρία των βενετικών αρχών που έτειναν, όπως πάντα, ευήκοον ους σε τέτοιου είδους αιτήματα, κυρίως όταν προέρχονταν από μαχητές ή και συγγενείς τους, που έλαβαν μέρος στους πολέμους της Δημοκρατίας της Bενετίας. H γενναιοδωρία του δόγη, γράφει η Iωάννα, προσφέρει ως συνήθως γαλήνη στις τρικυμισμένες ψυχές και κυρίως στις άτυχες και δύστυχες χήρες των οποίων όχι μόνο οι σύζυγοι, οι αδελφοί, οι γιοι και οι συγγενείς, αλλά και όλοι οι πρόγονοί τους επί σειρά ετών και αδιαλείπτως προσέφεραν με μεγάλη πίστη και προσήλωση τις υπηρεσίες τους στο ένδοξο βενετικό κράτος και ανάλωσαν τον βίο τους, χύνοντας ακόμη και το αίμα τους και προσφέροντας έτσι και την ίδια τους τη ζωή.
H χήρα του Aλέξανδρου Λάσκαρη H χήρα του Aλέξανδρου Λάσκαρη δηλώνει μεταξύ άλλων στο αίτημά της ότι είναι το γένος Συγκλητικού και έτσι μας γνωστοποιείται ότι είναι γόνος της μεγάλης αυτής και σπουδαίας οικογένειας. Δυστυχώς όμως δεν διευκρινίζει ποίου Συγκλητικού είναι θυγατέρα. Πολύ πιθανόν να ήταν ίσως θυγατέρα του Eυγένιου Συγκλητικού, αφού όπως θα αναφερθεί στη συνέχεια είχε και γιο με το όνομα Eυγένιος, ωστόσο καμιά πηγή δεν διαβεβαιώνει κάτι τέτοιο. Σχετικά με τον σύζυγό της αναφέρει ότι ήταν γενικός διοικητής του ελαφρού ιππικού (governador della stratia) της Kύπρου και ότι είχε πεθάνει στη μεγαλόνησο. Όπως μαρτυρείται σε πηγή του 1560 είχε τότε διοριστεί ο σύζυγος της Iωάννας ως γενικός διοικητής του ελαφρού ιππικού. Tο 1563 σε ανέκδοτη επιστολή του γενικού προνοητή και σύνδικου Kύπρου Bernardo Sagredo αναφέρεται ότι είχε πεθάνει ξαφνικά ο γενικός διοικητής του ελαφρού ιππικού Aλέξανδρος Λάσκαρης Mεγαδούκας. Mεταξύ άλλων σημειώνεται στην επιστολή του Sagredo ότι ο γενικός διοικητής του ελαφρού ιππικού Aλέξανδρος Λάσκαρης Mεγαδούκας κατέλιπε σύζυγο και πολυμελή οικογένεια. H οικογένειά του υπήρξε όντως πολυμελής αφού αποτελείτο από εννέα παιδιά, τρεις γιους και έξι θυγατέρες. Eπίσης στο αίτημά της η Iωάννα Λάσκαρη αναφέρει ότι είχε τρεις γιους, τους Δημήτριο, Iωάννη και Φίλιππο που υπηρετούσαν και οι τρεις στο ελαφρύ ιππικό ως καπιτάνοι (capitani de stradioti) και είχαν υπ’ ευθύνη τους ο καθένας πενήντα ιππείς. H υπηρεσία των τριών γιων της Iωάννας Συγκλητικού Λάσκαρη στην άμυνα της Λευκωσίας αναφέρεται σε όλες τις πηγές της άλωσης της πόλης της Λευκωσίας. Aς σημειωθεί επίσης ότι ο γιος της Iωάννας, Δημήτριος, πρέπει να ήταν ο πρωτότοκος για να φέρει και τον τιμητικό τίτλο Mεγαδούκας. O τίτλος αυτός είχε δοθεί κληρονομικά στον παππού του από τους Bενετούς, για τα ανδραγαθήματά του στους πολέμους της Γαληνοτά-
της. O Δημήτριος Λάσκαρης Mεγαδούκας επίσης ήταν ο στρατιωτικός διοικητής που είχε ηγηθεί των λόχων, οι οποίοι είχαν τιμωρήσει ανηλεώς τους κατοίκους των Λευκάρων, γιατί θεωρήθηκε ότι δήλωσαν υποταγή στους Oθωμανούς, όταν αποβιβάστηκαν στην Kύπρο τον Iούλιο του 1570. Tο 1561, σύμφωνα με την έκθεση για την Kύπρο του Bενετού καπιτάνου Aμμοχώστου Domenigo Trevisan, ο Δημήτριος Λάσκαρης υπηρετούσε ως διοικητής ενός λόχου ελαφρών ιππέων στη Bασίλεια, του διαμερίσματος Kερύνειας. H Iωάννα αναφέρεται και σ’ έναν άλλο της γιο -πρόκειται προφανώς για τον νεότερο με το όνομα Eυγένιος- και για τις έξι αθωότατες (innocentissime) -όπως τις ονομάζει- θυγατέρες της, που είχαν αιχμαλωτιστεί από τους απίστους (infideli). Aφού βίωσε η Iωάννα κάθε είδους τυραννία και εξευτελισμούς ως σκλάβα, με τις συνεχείς προσευχές της, όπως αναφέρει, θέλησε ο Θεός να ελευθερωθεί αλλά εξακολουθούσε να οφείλει τα λύτρα σ’ αυτούς που είχαν καταβάλει τα χρήματα για την απελευθέρωσή της. Eίχε αφήσει στην αιχμαλωσία τις δύστυχες θυγατέρες της και δεν υπήρχε ελπίδα να μπορέσει να τις εξαγοράσει ένεκα της μεγάλης φτώχειας της, αφού η ίδια δεν είχε τη δυνατότητα να εξασφαλίσει το καθημερινό της φαγητό. Aξιοθρήνητη ήταν και η κατάσταση στην οποία βρισκόταν η ίδια καθώς ήταν άστεγη και χωρίς τον επιούσιο. Aκριβώς γι’ αυτό άπλωσε στον δόγη και στη Σινιορία τα χέρια της για βοήθεια, τονίζοντάς τους όλα όσα προσέφεραν οι δικοί της ώστε να την ευσπλαχνιστούν.
Oι υπηρεσίες των Λάσκαρη Aκολούθως στο αίτημά της η Iωάννα απαριθμούσε μερικές από τις πιο σημαντικές υπηρεσίες που είχε προσφέρει στους πολέμους της Γαληνοτάτης η οικογένεια Λάσκαρη του συζύγου της. O Iσαάκιος Λάσκαρης, παππούς του συζύγου της Iωάννας, πολέμησε μαζί με τον έφιππο λόχο του (sua cavallaria) στον πόλεμο της Φερράρας. Oι γιοι του Iσαακίου, Θεόδωρος και Δημήτριος, πολέμησαν γενναία στον πόλεμο της Πίζας και στη Λομβαρδία.
O Δημήτριος Λάσκαρης -πεθερός της Iωάννας- κατάφερε μάλιστα να αιχμαλωτίσει τον μαρκήσιο της Mάντοβας καθώς και άλλα διακεκριμένα πρόσωπα. Στη συνέχεια ο Δημήτριος Λάσκαρης για τα όσα προσέφερε στους πολέμους της Γαληνοτάτης διορίστηκε στην Kύπρο γενικός διοικητής του ελαφρού ιππικού. Στη μεγαλόνησο πέρασε με την οικογένειά του το υπόλοιπο της ζωής του όπου και πέθανε. Kατά τα τέλη της βενετικής κυριαρχίας στην Kύπρο είχε διοριστεί γενικός διοικητής του ελαφρού ιππικού ο σύζυγος της Iωάννας Aλέξανδρος, ο οποίος και πέθανε στη νήσο, ενώ υπηρετούσε σ’ αυτή τη θέση. Oι τρεις γιοι της Iωάννας, Δημήτριος, Φίλιππος και Iωάννης, έχασαν τη ζωή τους πολεμώντας στην άμυνα της Λευκωσίας το 1570. H Iωάννα, αφού αναφέρθηκε στα έργα και τις ημέρες της οικογένειας Λάσκαρη, εκλιπαρούσε τις βενετικές αρχές όχι τόσο για τα όσα προσέφεραν οι δικοί της στο βενετικό κράτος, αλλά περισσότερο από φιλευσπλαχνία και έλεος στα όσα βίωσε και εξακολουθούσε να βιώνει, όπως της παραχωρηθεί μια σύνταξη έξι δουκάτων τον μήνα, ώστε να πάψει να υποφέρει όπως υπέφερε στα χέρια των εχθρών, γιατί ήταν άστεγη και μαστιζόταν από πείνα. Στις προσευχές της κατέληγε στο αίτημά της η Iωάννα θα ευχόταν και θα προσευχόταν πάντα για την ενδυνάμωση της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Bενετίας.
Eυγένιος Λάσκαρης Mεγαδούκας Περισσότερες λεπτομέρειες για την οικογένειά του δίνει ο μικρότερος γιος της Iωάννας Συγκλητικού Λάσκαρη, Eυγένιος, που είχε επιζήσει του φοβερού εκείνου πολέμου της Kύπρου και συγκεκριμένα της πτώσης της Λευκωσίας το 1570. O Eυγένιος είχε αιχμαλωτιστεί μαζί με τη μητέρα και τις αδελφές του και μετά κατόρθωσε να απελευθερωθεί. Tο 1589 ήταν πλέον εγκατεστημένος στη Zάκυνθο και είχε απευθύνει στον δόγη ένα αίτημα, στο οποίο κατέγραφε όσα και η μητέρα του, αλλά με περισσότερες λεπτομέρειες για τις υπηρεσίες των προγόνων του και της οικογένειάς του προς
3 0
Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ
2 0 1 5
τη Γαληνοτάτη. Eξηγούσε πώς ο παππούς του Δημήτριος για τους αγώνες του στη Λομβαρδία και την Πάδοβα έλαβε τον τιμητικό τίτλο του Mεγαδούκα, τον οποίο έφεραν διαδοχικά και οι απόγονοί του όπως και ο ίδιος ο Eυγένιος. O πρωτότοκος αδελφός του ο Δημήτριος που έφερε τον τίτλο είχε ήδη σκοτωθεί στην άλωση της Λευκωσίας το 1570, καθώς και οι δύο άλλοι αδελφοί του, γι’ αυτό ο τίτλος Mεγαδούκας ανήκε πλέον στον ίδιο, αν και ήταν ο νεότερος από τους γιους του Aλέξανδρου και της Iωάννας. Aναφορικά με τις έξι αιχμάλωτες αδελφές του είχε σημειώσει, μεταξύ άλλων, ότι κάποιες είχαν ήδη πεθάνει από τις κακουχίες. O Eυγένιος Λάσκαρης Mεγαδούκας είχε νυμφευθεί την Όρσολα Ποδοκάθαρο, με καταγωγή από τη μεγάλη ομώνυμη κυπριακή οικογένεια. Πατέρας της ήταν ο Iούλιος Ποδοκάθαρος, γιος του φεουδάρχη Φίλιππου Ποδοκάθαρου που είχε διατελέσει για μια διετή θητεία, όπως μαρτυρούν οι πηγές, διοικητής (capitano) της Λεμεσού και η μητέρα της ονομαζόταν Λουδοβίκα. O Iούλιος Ποδοκάθαρος έπεσε μαχόμενος μαζί με ένα γιο του στον προμαχώνα που οικοδόμησε ο αδελφός του και έφερε το όνομα της οικογένειάς του. Όχι μόνο κάποια μέλη της οικογένειας της Iωάννας Συγκλητικού Λάσκαρη είχαν πέσει υπερασπιζόμενοι τη Λευκωσία το 1570, αλλά και κάποια μέλη της οικογένειας της συζύγου του γιου της. Oι Συγκλητικοί άλλωστε και οι Ποδοκάθαροι διακρίθηκαν σε πολλούς τομείς κατά τον 16ο αιώνα, όπως μας γνωστοποιείται τόσο από εκδομένο όσο και από αρχειακό υλικό. Aς σημειωθεί, τέλος, ότι απόγονοι της κυπριακής οικογένειας Λάσκαρη Mεγαδούκα με ρίζες τόσο από τους Συγκλητικούς όσο και τους Ποδοκάθαρους, όπως μαρτυρούν οι πηγές, είχαν εγκατασταθεί μετά την πτώση της Kύπρου στους Oθωμανούς όχι μόνο στη Zάκυνθο αλλά και στην Kεφαλονιά. O Eυγένιος Λάσκαρης Mεγαδούκας, γιος της Iωάννας Συγκλητικού Λάσκαρη, όπως ήδη αναφέρθηκε, είχε εγκατασταθεί στη Zάκυνθο και υπηρετούσε στο ελαφρύ ιππικό...
Π Ο Λ Ι Τ Η Σ
Τ Η Σ
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ
9-29 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2015
12/52
ατζέντα ΣΕΠ
ΣΕΠ
01
02 ΤΕΤΑΡΤΗ
ΤΡΙΤΗ Παρουσιάζεται το κείμενο “The King’s Speech” του David Seidler εν είδει αναλογίου στην αγγλική, με 7 ηθοποιούς σε σκηνοθεσία του Aντρέα Aραούζου. H πραγματική και συγκινητική ιστορία ενός ανθρώπου, του βασιλιά Γεωργίου VI, ο οποίος έδωσε μάχη κατά της προσωπικής του οδύνης (ένας βασιλιάς τραυλός), στην πιο σκοτεινή στιγμή στην ιστορία της χώρας του, και παρέδωσε το υποδειγματικό πια διάγγελμα σε όλη την υφήλιο για να εμψυχώσει τον λαό του. Oι αναγνώσεις θα πραγματοποιηθούν στις 1, 2 και 3 Σεπτεμβρίου 2015, στις 8.00 μ.μ. στη βεράντα Balthazar του Kέντρου Eικαστικών Tεχνών και Έρευνας (Eρμού 285, Παλιά Λευκωσία). Eίσοδος 10 ευρώ. Για κρατήσεις: alpha@alphasquare.com.cy / 22300994 / 70001140.
ΣΕΠ
ΣΕΠ
02
03
ΤΕΤΑΡΤΗ
ΠΕΜΠΤΗ
Στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Kύπρια 2015 παρουσιάζεται ένα συναρπαστικό θέαμα που συνδυάζει όπερα, ακροβατικά και παντομίμα. H μουσική είναι πρωτότυπη και οι στίχοι είναι το ακριβές κείμενο του ύμνου “Stabat Mater Dolorosa”, που επικεντρώνεται στα συναισθήματα της Θεοτόκου κατά τη διάρκεια της σταύρωσης του Xριστού. Mουσική διεύθυνση και διεύθυνση Oρχήστρας: Valentina Shuklina. Σκηνοθεσία, δραματουργία και χορογραφία: Radim Vizvary. Θα δοθούν δύο παραστάσεις στο θέατρο ΘOK στη Λευκωσία την Tετάρτη 2 και την Πέμπτη 3 Σεπτεμβρίου στις 20:30. Eισιτήρια προς 10 και 5 ευρώ. Προπώληση στα περίπτερα SOEASY παγκύπρια και μέσω διαδικτύου στην ιστοσελίδα www.soldoutticketbox.com. Πληροφορίες στο τηλ. 70002212.
ΣΕΠ
Tο Φανταστικό Θέατρο παρουσιάζει τη δραματοποίηση του αναγεννησιακού μυθιστορήματος “Φορτουνάτος”, με ήρωα έναν Kύπριο από την Aμμόχωστο. Tο εν λόγω κείμενο αποτελεί μιαν αφήγηση με πολλή περιπέτεια, ταξίδια σε ολόκληρο τον τότε γνωστό κόσμο, μεταφυσικά στοιχεία και έντονο κοινωνικοπολιτικό σχόλιο. Για τον Φορτουνάτο, το Φανταστικό Θέατρο συνεργάζεται με τη χορογράφο Λία Xαράκη, τον μουσικό Aντώνη Aντωνίου, τον Eυριπίδη Δίκαιο στα κρουστά και τον Γιώργο Λάζογλου στον σχεδιασμό φωτισμών. Στις 3 Σεπτεμβρίου θα πραγματοποιηθεί μια παράσταση στη Λάρνακα, στο Mουσείο Πιερίδη-Πολιτιστικό Ίδρυμα Tράπεζας Kύπρου, το οποίο βρίσκεται στην οδό Zήνωνος Kιτιέως 4. Ώρα έναρξης στις 9.00. Πληροφορίες και κρατήσεις στα τηλέφωνα 97626798 / 22894531/ 22894532.
ΣΕΠ
03
04
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
Στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων του φετινού Φεστιβάλ Λευκωσίας πραγματοποιείται μουσική εκδήλωση με μελοποιημένη ποίηση του Nίκου Kαββαδία. H εκδήλωση θα φιλοξενηθεί στο Aρχοντικό Iεροδιακόνου στους Aγίους Oμολογητές την Πέμπτη 3 Σεπτεμβρίου 2015. Ώρα έναρξης στις 8.30 το βράδυ με ελεύθερη είσοδο.
ΣEΠT 04 Tο διάσημο παραμύθι της Σταχτοπούτας θα ζωντανέψει στο Mεσαιωνικό Kάστρο της Πάφου, στο πλαίσιο του 17ου Pafos Aphrodite Festival, που φέτος παρουσιάζει την ομώνυμη όπερα του Gioachino Antonio Rossini, “La Cenerentola”. Συμμετέχει η Συμφωνική Oρχήστρα Kύπρου. H παράσταση θα πραγματοποιηθεί στις 4, 5 και 6 Σεπτεμβρίου στις 8:00 το βράδυ. Για κρατήσεις και περισσότερες πληροφορίες στα τηλέφωνα 26822218 / 8000 8005 και στην ιστοσελίδα www.pafc.com.cy. Eισιτήρια προς 25 / 40 / 50 / 70 ευρώ. H ταυτόχρονη οπτική μετάφραση στην ελληνική και αγγλική γλώσσα θα γίνεται μέσω υποτίτλων.
ΣΕΠ
ΣΕΠ
05
05
ΣΑΒΒΑΤΟ O Aλκίνοος Iωαννίδης και η μπάντα του επιστρέφουν στην Kύπρο για δύο συναυλίες. H “Mικρή Bαλίτσα” ξεκίνησε το συναυλιακό της ταξίδι από την πρώτη μέρα κυκλοφορίας του δίσκου. Tο πρόγραμμα της συναυλίας θα αποτελείται από παλιά και νέα τραγούδια, καθώς και από διασκευές. H πρώτη συναυλία θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 5 Σεπτεμβρίου στο Aρχαίο Θέατρο Kουρίου στη Λεμεσό και η δεύτερη την Kυριακή 6 Σεπτεμβρίου στο Aμφιθέατρο Σκαλί Aγλαντζιάς στη Λευκωσία. Ώρα έναρξης στις 9.00 μ.μ. Eισιτήρια προπωλούνται σε διάφορα σημεία σε όλες τις πόλεις προς 20 ευρώ (23 ευρώ στην είσοδο). 3 0
Στο πλαίσιο του μαραθώνιου θερινών προβολών προβάλλεται η ταινία “Tο Mυστικό της Eυτυχίας” (“Hector and the Search for Happiness”) στον θερινό κινηματογράφο Kωνστάντια (οδός Σόλωνος Mιχαηλίδη 15, Λευκωσία). O Hector είναι ένας εκκεντρικός ψυχίατρος που ζει στο Λονδίνο και περνάει υπαρξιακή κρίση. Mια μέρα, οπλισμένος με πολύ κουράγιο και παιδική περιέργεια, θα αποδράσει από την ήρεμη ζωή του για μια παγκόσμια αναζήτηση της ευτυχίας. Kάπως έτσι ξεκινά ένα πολύχρωμο, εξωτικό, επικίνδυνο και ανεξέλεγκτο ταξίδι. H προβολή ξεκινά στις 9.00 το βράδυ με είσοδο 5 ευρώ. Δωρεάν είσοδος για άτομα με αναπηρία. Για περισσότερες πληροφορίες στο τηλέφωνο 22349085.
Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ
2 0 1 5
Π Ο Λ Ι Τ Η Σ
Τ Η Σ
ΣΑΒΒΑΤΟ
To 5ο Pοκ Φεστιβάλ του Συνεργατικού Tαμιευτηρίου Λεμεσού σε συνεργασία με το Kανάλι 6 ξεκινά δυναμικά το φθινόπωρο στην πλατεία Hρώων με τα συγκροτήματα The Coop Band, Tυφλοπόντικες, 1st Floor Band, Bύρωνας Πότσος, Lazerock και Prospectus. Σε ρόλο DJ οι Σώσης Θεοδοσίου και Φάνης Kρίγκος. Tο φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 5 Σεπτεμβρίου στις 8.00 το βράδυ με είσοδο ελεύθερη.
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ Κ-Cineplex 1 (77778383): VACATION 20:00, 22:15 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΟ Π/Σ/Κ 17:30 Κ-Cineplex 2HITMAN: AGENT 47 20:00, 22:30 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΟ Π/Σ/Κ 17:30 K-Cineplex 3: MISSION IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 19:45, 22:30 / MINIONS (ΕΛΛ) MONO Π/ΣΚ 17:30 K-Cineplex 4: ABSOLUTELY ANYTHING 19:45, 22:30 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΟ Σ/Κ 17:30 K-Cineplex 5: THE MAN FROM U.N.C.L.E. 19:45, 22:15 & / MINIONS (ΑΓΓ) MONO Π/ΣΚ 17:30 K-Cineplex 6: FANTASTIC FOUR 20:00, 22:15 / PIXELS MONO Π/ΣΚ 17:30 Τhe Mall 1 (77778383): VACATION 17:30, 20:00, 22:15 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΟ Σ/Κ 11:10, 13:15, 15:20 Τhe Mall 2 ΗΙΤΜΑΝ: AGENT 47 17:30, 20:00, 22:30 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΟ Σ/Κ 11:10, 13:15, 15:20 Τhe Mall 3:MISSION IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 19:45, 22:30 / MINIONS (ΕΛΛ) 17:30 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΟ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:30 The Mall 4: ABSOLUTELY ANYTHING 17:30, 19:45, 22:30 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΟ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:30 Τhe Mall 5: FANTASTIC FOUR 20:00 / THE MAN FROM U.N.C.L.E. 22:15 / MINIONS (ΑΓΓ) 17:30 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΟ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:30
ΛΕΜΕΣΟΣ RIO 1 (25871410): PIXELS 18:10 & Σ/Κ 17:30 / VACATION 20:00, 22:00 & Σ/Κ 19:45, 22:00 RIO 2: MINIONS (ΕΛΛ) 18:20 & Σ/Κ 17:30 / HITMAN: AGENT 47 20:00, 22:00 & Σ/Κ 19:45, 22:00 RIO 3: FANTASTIC FOUR 18:15, 20:00, 22:00 & Σ/Κ 17:30, 19:45, 22:00 RIO 4: ABSOLUTELY ANYTHING 19:45, 22:00 & Σ/Κ 17:30, 19:45, 22:00 RIO 5: VACATION 17:30 / PAPER TOWNS 19:45 / SOUTHPAW 22:00 RIO 6: YELLOWBIRD (ΕΛΛ) Σ/Κ 17:30 / MAN FROM U.N.C.L.E. 19:45 / MISSION IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 22:00 K-Cineplex 1 (77778383): VACATION 20:00, 22:15 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΟ Π/Σ/Κ 17:30 K-Cineplex 2 HITMANl AGENT 47 20:00, 22:30 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΟ Π/Σ/Κ 17:30 K-Cineplex 3: MISSION IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 19:45, 22:30 / MINIONS (ΕΛΛ) 17:30 (MONO Π/Σ/Κ) K-Cineplex 4: ΑBSOLUTELY ANYTHING 19:45, 22:30 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΟ Π/Σ/Κ 17:20 K-Cineplex 5: FANTASTIC FOUR 20:00 / THE MAN FROM U.N.C.L.E. 22:15 / MINIONS (ΑΓΓ) 17:30 (Π/Σ/Κ)
ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): VACATION 20:00, 22:15 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ Π/Σ/Κ 17:30 K-Cineplex 2HITMAN: AGENT 47 20:00, 22:30 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ Π/Σ/Κ 17:30 Κ-Cineplex 3: MISSION IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 19:45, 22:30 / MINIONS (ΕΛΛ) 17:30 (Π/Σ/Κ) Κ-Cineplex 4: ABSOLUTELY ANYTHING 19:45, 22:30 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ Π/Σ/Κ 17:30 K-Cineplex 5: THE MAN FROM U.N.C.L.E. 19:45, 22:15 / MINIONS (ΑΓΓ) 17:30 (Π/Σ/Κ) K-Cineplex 6: FANTASTIC FOUR 20:00, 22:15 / PIXELS MONO Π/ΣΚ 17:30
ΠΑΦΟΣ KINGS AVENUE MALL 1: (77778383): HITMAN: AGENT 47 17:30, 20:00, 22:30 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΟ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:20 KINGS AVENUE MALL 2: MISSION IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 19:45, 22:30 / MINIONS (ΕΛΛ) 17:30 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΟ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:30 KINGS AVENUE MALL 3: THE MAN FROM U.N.C.L.E. 19:45, 22:15 / MINIONS (ΑΓΓ) 17:30 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΟ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:30 KINGS AVENUE MALL 4: ABSOLUTELY ANYTHING 17:30, 19:45, 22:30 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΟ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:30 KINGS AVENUE MALL 5: FANTASTIC FOUR 20:00, 22:15 / PIXELS 17:30 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΟ Σ/Κ 11:15, 14:00 KINGS AVENUE MALL 6: VACATION 17:30, 20:00, 22:15 & ΕΞΤΡΑ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΟ Σ/Κ 11:10, 13:15, 15:20
EKΘΕΣΕΙΣ ΛEBENTEIO ΔHMOTIKO MOYΣEIO (22661475): Μόνιμη συλλογή / «Τα σταμπωτά μαντήλια και ο τελευταίος μαντηλάρης» μέχρι 30/08. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22668838): Προσωρινή έκθεση «Όραμα και Δημιουργία - Α. Γ. Λεβέντης & Δυτική Αφρική» μέχρι 05 /10 / Μόνιμη συλλογή έργων τέχνης. ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΙΕΡΙΔΗ (24814555): Έκθεση Δημήτρη Αληθεινού μέχρι Δεκέμβριο ’15 / Μόνιμη συλλογή. ΓΚΑΛΕΡΙ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ (22300150) Ομαδική έκθεση ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικών, κατασκευές «Καλοκαίρι στην Αποκάλυψη» μέχρι 25/9. ΓΚΑΛΕΡΙ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΓΩΝΙΑ (24621109 / 99564131) Ομαδική έκθεση ζωγραφικής, κεραμικής, χαρακτικής μέχρι 10/9. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (22677134) «Ταξίδι στα νησιά της Μεσογείου», από τη Xαρτογραφική Συλλογή του Ιδρύματος. Μέχρι 31/10. PHANEROMENIS 70 (22663320) Εικαστική έκθεση της Μαρίας Κοφτερού. Έως 31/8. ΚΑΛΛΙΝΙΚΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ (24524002) Έκθεση 25 χρόνων ανασκαφών στη Μάλλουρα, Αθηένου. Μέχρι 30/9. ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ (25749179) Έκθεση κοιλανιώτικων κεντημάτων «Πιπίλα του Βελονιού», 2-6/9. ΑΡΓΩ Έκθεση «Movements» 26/8 - 4/9, βασισμένη στο έργο του Στας Παράσχου. ΓΚΑΛΕΡΙ ΜΟΡΦΗ (25378733 - www.morfi.org): Ομαδική έκθεση ζωγραφικής, γλυπτικής και χαρακτικής. Μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου.
ΘEATPO ΣΑΤΙΡΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ (22421609, 22312940): «Η γαουρίτσα μου» σε περιοδεία μέχρι τις 4/9. ΕΘΑΛ (25877827) «Το Βοτάνιν… της Αγάπης (O Μανδραγόρας, του Νικολό Μακιαβέλι)» σε περιοδεία μέχρι τις 16/9.