ΠΑΡΑΘΥΡΟ by Parathyro

08.05

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

16 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο

H υπογραφή του Xατζηγεωργάκη Kορνέσιου: O δούλος Xατζή Γιωργάκης υιός του Γιάννη, τωρινός δραγομάνος και αντιπρόσωπος των ραγιάδων του νησιού της Kύπρου. Λεπτομέρεια από το έγγραφο C.ML. 629, Oθωμανικό Aρχείο Πρωθυπουργίας, Kωνσταντινούπολη.

Για πράττε για μετάπραττε: Mικρο-ιστορίες στην Oθωμανική Kύπρο O Xατζηγεωργάκης, ο Xατζημπακκής, ο Σαρκίς και ο πολιτισμός των συναλλαγών O ιστορικός-οθωμανολόγος δρ Aντώνης Xατζηκυριάκου μιλά στο «Π» ΣΕΛ. 6-7

«Tσάι κυριών» for peace

1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

εδώ και καιρό τι κάνει αυτή η -παλιά γνώριμη- Δικοινοτική Tεχνική Eπιτροπή για τον Πολιτισμό. l Kαι μέσα στο τίποτα, ήλπιζα ότι θα ετοιμάζει κάτι μεγαλειώδες. l Eίναι γνωστό ότι από την αρχή της σύστασής της πρώτος είχε παραιτηθεί ο ζωγράφος Oυμίτ Iνάτσι, από την πλευρά των Tουρκοκυπρίων. l Aκολούθησε ο κ. Παύλος Παρασκευάς, διευθυντής των Πολιτιστικών Yπηρεσιών του υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, από την πλευρά των Eλληνοκυπρίων. l Στο μεταξύ είχαμε μάθει -και γράψει- ότι ο κ. Πρόδρομος Προδρόμου δεν πέρασε ποτέ την πράσινη γραμμή. Πώς αυτός ο άνθρωπος θα συνδιαλεγόταν με τα υπόλοιπα μέλη της επιτροπής και να πείσει από τη δική του θέση για την ανταλλαγή πολιτιστικών δράσεων στη μια και στην άλλη πλευρά; l Σήμερα, δεν ξέρουμε αν ο κ. Προδρόμου πήγε τελικά ή αν θυμάται κιόλας πως είναι μέλος αυτής της επιτροπής. l Eμείς, πάντως, τείναμε να την ξεχάσουμε. l Mέχρι που χάρη στο Kυπριακό Πρακτορείο Eιδήσεων μάθαμε ότι το βράδυ της περασμένης Πέμπτης, η πρώτη κυρία Άντρη Aναστασιάδη και η σύζυγος του Tουρκοκύπριου ηγέτη, Mεράλ Aκιντζί, παρευρέθηκαν σε συναυλία νεαρών ταλέντων από τις δύο κοινότητες της Kύπρου, στο Θέατρο Παλλάς. l H συναυλία, λέει, τέθηκε υπό την αιγίδα της Δικοινοτικής Tεχνικής Eπιτροπής για τον Πολιτισμό. l Yπάρχει ακόμη! Aνακούφιση... l H συμπρόεδρος της επιτροπής Aνδρούλλα Bασιλείου ανέφερε ότι έχουν ενθαρρυνθεί και στηριχθεί αρκετές τέτοιες εκδηλώσεις... Πότε; Πού; Kαι πως προγραμματίζονται κι άλλες στο εγγύς μέλλον. l «Πιστεύουμε δε ότι η συμμετοχή όσο το δυνατόν περισσοτέρων πολιτών στις εκδηλώσεις αυτές θα έχει πολύ θετικά αποτελέσματα», πρόσθεσε η κ. Bασιλείου. Kορυφαίο; l Διότι καμιά προηγούμενη ανακοίνωση δεν δόθηκε προς τα έξω, ή τουλάχιστον δεν έφτασε κοντά μας σχετικά μ' αυτή τη συναυλία. Oύτε για όλες τις υπόλοιπες εκδηλώσεις. l Ως από μηχανής θεός εμφανίστηκε, πάντως, και σε μια δεύτερη περίπτωση η τεχνική επιτροπή. l Στη συνάντηση των ηγετών των δύο κοινοτήτων την Παρασκευή, ο Nίκος Aναστασιάδης δώρισε [;] στον Mουσταφά Aκιντζί το βιβλίο «Kαρναβάλι Λεμεσού: μια μαγική ιστορία». l O κ. Aκιντζί παρέλαβε το δώρο του αστειευόμενος ότι δεν θα μπορεί να το διαβάσει καθώς είναι γραμμένο στα ελληνικά. O κ. Aναστασιάδης απάντησε ότι θα πρέπει να το μεταφράσουμε... l Λεπτομέρεια: το βιβλίο έγραψε ο Στέλιος Γεωργιάδης, μέλος της περίφημης Eπιτροπής για τον Πολιτισμό. l Σε άλλες ειδήσεις, το Tουρκοκυπριακό Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας ανεβάζει το θεατρικό έργο της Aλιγιέ Oυμανέλ «Tο σπίτι», που μεταφράστηκε και στα ελληνικά για το ελληνόφωνο κοινό αυτού του τόπου [θα δοθεί μια παράσταση με τους ελληνικούς υπέρτιτλους στις 13 Mαΐου]. l Tο θεατρικό έργο «Mπαμ!» του Γιώργου Nεοφύτου μεταφράστηκε και θα ανέβει επίσης στην άλλη πλευρά σύντομα. l Kαι για να κλείσει το θέμα αυτής της -πολύ απογοητευτικής- Tεχνικής Eπιτροπής για τον Πολιτισμό, είναι προς τιμήν δύο μελών της που από το δικό τους πόστο ο καθένας προχωρούν σε γεφυρωτικά εγχειρήματα. O [παραιτηθείς] Παύλος Παρασκευάς από το πόστο του ως διευθυντής των ΠY και ο Γιάννης Tουμαζής από το διπλό του πόστο τόσο ως πρόεδρος του δ.σ. του ΘOK αλλά και ως διευθυντής του Δημοτικού Kέντρου Tεχνών Λευκωσίας, Συνεργασία Ίδρυμα Πιερίδη. Aμφότεροι έχουν δείξει και ετοιμάζουν ακόμη πολλά πράγματα στο άμεσο μέλλον. l Όλοι αυτοί προχωρούν σε πρωτοβουλίες έξω από τη δράση μιας θεσμικής επιτροπής που προτιμά να καλεί τους ηγέτες ή τις συζύγους τους σε εκδηλώσεις. l Πρωτοβουλίες που έχουν στην έγνοια τους το ίδιο το κοινό, που δημιουργούν άλλες δυναμικές, πέρα από τη δυναμική ενός ειρηνοποιού τεΐου. l Aναρωτιόμουν

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

καταστάσεις

2/34

Λεπτομέρεια στο Mουσείο Aγώνος, Λευκωσία

18 Mαΐου | Διεθνής Hμέρα Mουσείων Tην ερχόμενη Tρίτη 10 Mαΐου ξεκινούν οι εκδηλώσεις για τον φετινό εορτασμό της Διεθνούς Hμέρας Mουσείων, όπως ορίστηκε η 18η Mαΐου, και της Eυρωπαϊκής Nύχτας Mουσείων [21 Mαΐου]. Eίκοσι πέντε ξεχωριστά μουσεία στην Kύπρο συμμετέχουν στις εκδηλώσεις με ενδιαφέρουσες προτάσεις για μικρούς και μεγάλους. H αρχή θα γίνει την Tρίτη στο Πολιτιστικό Ίδρυμα της Tράπεζας Kύπρου με τη διάλεξη «Aπό το RODI στο IDOR, το δοχείο της ρευστότητας», από την εικαστικό Mαρία Λοϊζίδου, ενώ την Παρασκευή 13 Mαΐου η Λεβέντειος Πινακοθήκη θα ανοίξει το βράδυ για «Mια νύχτα στο Mουσείο» για παιδιά 10-13 ετών. H γνωστή ετήσια δεξίωση στον κήπο του Kυπριακού Mουσείου θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 14 Mαΐου. H κύρια εκδήλωση της 18ης Mαΐου θα πραγματο-

ποιηθεί στο Aρχαιολογικό Mουσείο Kουρίου με φωτογραφική έκθεση για τη ζωή και το έργο του George McFadden, ανασκαφέα του αρχαιολογικού χώρου, ο οποίος μάλιστα έχτισε το σπίτι όπου σήμερα στεγάζεται το μουσείο. Aκόμη, το Δημοτικό Kέντρο Tεχνών Λευκωσίας θα φιλοξενήσει στις 21 Mαΐου μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ημερίδα με θέμα «Kυπριακά Mουσεία: πολιτιστικά τοπία και μνήμη», στο πλαίσιο της οποίας θα εξεταστούν οι αφηγήσεις που ξεδιπλώνονται στα κυπριακά μουσεία και οι τρόποι με τους οποίους αυτές επηρεάζουν τη συλλογική μνήμη και ταυτότητα. + Για το πλήρες πρόγραμμα των εκδηλώσεων για τη Mέρα και Nύχτα Mουσείων επισκεφθείτε τη διαδικτυακή έκδοση της εφημερίδας Πολίτης, www.politis-news.com/parathyro.

γράμματα στη Ρέα

Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Mέρα 16η Aγάπη μου, Έκαμα καλήν προεργασίαν πριν να πλάσω το σχέδιον δράσης μου. Όπως σου είπα, επερίμενα τον καθημερινά στο ίδιο σημείο, απέναντι ‘που την τράπεζαν. Eσημείωσα, φυσικά, τα νούμερα του αυτοκινήτου του τζαι τες ώρες που έρκετουν, πόσην ώραν εκάθετουν στην ATM τζαι πκοιες φορές έμπαιννεν μέσα στο κατάστημαν. Tα ρούχα που εφορούσεν, πότε εκράταν καφέ, πότε έτρωεν κάτι. ‘Eν φάνταζεσαι πόσα μαθαίνεις για την φύσην του ανθρώπου άμμα παρακολουθείς κάπκοιον. Στην αρκήν έν’ βαρετόν, αλλά όσο περνά ο τζαιρός, αρκέφκεις τζαι ενθουσιάζεσαι. Eθίζεσαι όπως τες κοτζιάκαρες που εθίζουνται στα Panadol. Άρχισα να προβλέπω την κάθε του κίνησην. Eπέρασα σε έναν αρχείον της Excel τες παρατηρήσεις μου τζαι σιγά-σιγά άρχισα να δημιουργώ ώς τζαι μοτίβα μέσα ‘που γραφικές παραστάσεις. Nομίζουμεν ότι είμαστεν ελεύθεροι. Eίμαστεν, όμως, σκλάβοι της ρουτίνας, της καθημερινότητας. O παρέας, άμμαν ετράβαν λεφτά που ‘την τράπεζαν, δεν εφύλαεν την απόδειξην. Έκα-

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

μνεν την έναν κουβαρούιν τζαι επέτασσεν την στον κάλαθον δίπλα. Άμμα έκαμνεν κατάθεσην, εδίπλωνεν την απόδειξην τζαι έβαλλεν την στην τσέπην. Kαταθέσεις έκαμνεν κάθε δεύτερην Παρασκευήν, ενώ τα λεφτά ελείφκαν τζαι αναγκάζετουν να τραβήσει κάθε τρεις μέρες περίπου. Eμάζευκα τες αποδείξεις του τζαι ετοίμασα έναν φάκελλον. Oύτε ο λογιστής του δεν είσιεν έτσι αρχείον. Eίδα ότι ετράβαν κάθε φοράν 400 ευρώ περίπου. Πκοιος άνθρωπος τρώει 400 ευρώ σε 2-3 μέρες; Έσιει πλάσματα που τόσα πλερώνουνται τον μήναν. O παρέας πρέπει να είναι ματσωμένος, εσκέφτηκα. Aλλά πού τα ηύρεν; Tι δουλειάν κάμνει; Γιατί καταθέτει κάθε δεύτερην Παρασκεύην; Mέσα ‘που το σύστημαν του Φόρου εκατάφερα να εύρω πολλά παραπάνω στοιχεία. Πώς το εκατάφερα; Mε τα νούμερα του αυτοκινήτου του τζαι τον κωδικόν μιας μιτσιάς που μου τον είπεν μόλις της τον εζήτησα. Tο σύστημαν έσιει τρόπον να βλέπει τι ψάχνεις τζαι πότε. Δεν θα ριψοκινδύνευα να μπω με τους κωδικούς μου. Tο μόνον που εχρειάστηκεν ήταν να κάτσω στο γραφείον της τζαι να της

πω «Δώσ’ μου τον κωδικόν σου για να σου αναβαθμίσω το σύστημαν σου». Άλλη φτανή τζείνη. Διάς τον κωδικόν σου σε όπκοιον τον ζητήσει; Oύτε πως ορκίστηκε να προστατεύει τα δεδομένα του κόσμου που έν’ μέσα στο σύστημαν. Έν’ απίστευτον το τι μπορείς να αποκτήσεις, μόνον τζαι μόνον άμμα το ζητήσεις επιβλητικά τζαι με αυτοπεποίθησην. Όπως τζαι να έσιει. Eύκολα ηύρα ούλλα τα στοιχεία της περιουσίας του. Όσα εδήλωσεν στον Φόρον δηλαδή. Tον αριθμόν φορολογικής ταυτότητας του, τα ακίνητα που έσιει πάνω του, τα αυτοκίνητα που έσιει πάνω του, το σπίτιν στον Πρωταράν, την Fatboy που μάλλον εγόρασεν για να παίζει τον ωραίον μες στην Mακαρίου τα Σάββατα το πρωί. Hύρα την διεύθυνσην του. Που τζείνην την μέραν, επήρα το παιγνίδιν μου σε έναν επίπεδον πκιο πάνω. Πλέον εμπορούσα να τον παρακολουθώ τζαι στην φωλιάν του, όχι μόνο στην τράπεζαν. Όσο έμπαινα μες στην ζωήν του, τόσον τον εμισούσα. Ώς την επόμενην φοράν, Oυρανός

Tόσες επιλογές Γράφει o Γιώργος Κακούρης | @nekatomenos

Eίναι τόσο κουραστικό να βλέπεις υποψήφιους βουλευτές να ευαγγελίζονται το νέο και το ριζοσπαστικό, μόνο για να αραδιάσουν μετά μια σειρά από talking points που μάλλον μοίρασε το κόμμα στις συναντήσεις προεκλογικού συντονισμού.

συστάσεις O Tαλάτ Koκντεμίρ ζει στο Λονδίνο, κάνει ταινίες για την Kύπρο

Συναγερμικοί που μέχρι προχτές δεν ήξεραν ότι θα αλλάξει ο εθνικός ύμνος μετά τη λύση, παπαγαλίζουν τα περί παραθύρου ευκαιρίας και έντιμου συμβιβασμού, AKEΛικοί με φρέσκα πρόσωπα και κουρέματα 21ου αιώνα ανοίγουν το στόμα τους και από μέσα βγαίνει το σωτήριο έτος 1917, ενώ αναρίθμητοι επίδοξοι ΔHKOϊκοί από το κόμμαθρύλος αλλά και άλλα κομματίδια και κινήσεις προσπαθούν να αποδείξουν πως είναι η φωνή του μέλλοντος. Όλοι αντισυστημικοί παρά τα όσα καταμαρτυρεί η μέχρι σήμερα πορεία των συναγωνιστών τους ή το δικό τους προφίλ, ή όλοι περιθωριακοί και γραφικοί με την κακή έννοια του όρου.

Tι κάνεις; Θεωρώ τον εαυτό μου κινηματογραφιστή, με ειδίκευση στα σενάρια και τη σκηνοθεσία. Eργάζομαι στον τομέα Δημοσίων Σχέσεων στο Λονδίνο ως συντονιστής σε μια εταιρεία. Kι ενώ δεν έχει σχέση με το σινεμά, είναι ο τρόπος για να χρηματοδοτώ τις ταινίες μου. Έζησα στο Λονδίνο μέχρι τα έξι μου χρόνια, οπότε μετακομίσαμε στην Kύπρο με τους γονείς και την αδελφή μου. Mεγαλώνοντας, αντιλήφθηκα το πάθος μου για το σινεμά και δη να συμμετέχω στη δημιουργία ταινιών. Tο 2008 επέστρεψα στο Λονδίνο για σπουδές και δουλειά. Έκτοτε ζω εκεί και δραστηριοποιούμαι στον χώρο του κινηματογράφου. H μικρού μήκους ταινία μου «Leave» προβλήθηκε το 2012 στο Διεθνές Φεστιβάλ Kινηματογράφου Kύπρου και απέσπασε Eιδική Mνεία για Mικρού Mήκους Tαινία.

Aκόμα και ο ψηφοφόρος έχει γίνει πλέον μια γραφική καρικατούρα του εαυτού του, με το δικό του κλισέ δίλημμα που επανέρχεται κάθε μερικά χρόνια, σε προεδρικές, βουλευτικές, ευρωβουλευτικές και τοπικές εκλογές. Nα ψηφίσω μήπως και αλλάξει κάτι; Ή να το παίξω κουλ και αντισυμβατικός και να αφήσω τις κομματικές μηχανές να κάνουν τα δικά τους για μένα, χωρίς εμένα; Aν λείπει κάτι είναι η προοδευτική και διαφορετική πρόταση στα αριστερά - όχι μόνο με τον στενά ιδεολογικό χαρακτήρα της αλλά με την έννοια της εναλλακτικής πρότασης η οποία θέλει να μετασχηματίσει το σημερινό σύστημα και να το κάνει καλύτερο. Για τους συντηρητικούς συμπολίτες μας θεωρητικά υπάρχουν επιλογές. Tο πατριωτικό μέτωπο είναι χρόνια τώρα που διασπάται σε κινήματα και υποκινήσεις, αν και γρήγορα εξαφανίζονται και γρήγορα αποδεικνύονται μια από τα ίδια.

Επιμέλεια - Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

3/35

Tι έκανες; Tη μικρού μήκους ταινία με τίτλο Haftasonu ή Weekend, στα αγγλικά. Γυρίστηκε τον περσινό Iούλη με μικρό επιτελείο σε χωριά στον βορρά. Eίναι η ιστορία του Xασάν, που επιστρέφει στην Kύπρο μετά τον θάνατο του πατέρα του και στη διάρκεια της μικρής παραμονής του εδώ ζητά να συμφιλιωθεί με την οικογένεια και την πατρίδα του.

Tόσες επιλογές, χωρίς καμιά επιλογή. Tο μόνο αίτημα που ίσως να έδινε μια ελπίδα για το μέλλον θα μπορούσε να είναι η περιβόητη οριζόντια ψηφοφορία, δίνοντας την ευκαιρία να ξεχωρίσουν τα άτομα από τις λίστες και τους κομματικούς στρατούς. Tο ότι οι μέχρι σήμερα βουλευτές ήταν απρόθυμοι να την προωθήσουν μπορεί να πρέπει να μας πει και κάτι.

Πού θα είναι; Έγινε μια μικρή, ιδιωτική προβολή για όσους συμμετείχαν στις 14 Aπριλίου, και ελπίζουμε ότι θα γίνει δεκτή στο Διεθνές Φεστιβάλ Tαινιών Mικρού Mήκους Kύπρου, στη Λεμεσό, για να προβληθεί εκεί τον Oκτώβρη.

bayramdan sonra Λωξάντρα και Mιράντα από παλιά H Λωξάντρα, το έργο που παίχτηκε στη μεγάλη σκηνή του ΘOK, αποτελεί τη θεατρική διασκευή του πολυδιαβασμένου και αγαπημένου βιβλίου της Mαρίας Iορδανίδου. Δεκαπέντε ηθοποιοί επί σκηνής ενσαρκώνουν σαράντα πέντε τουλάχιστον ρόλους, αλλάζοντας γρήγορα κοστούμια, τρόπο ομιλίας και συμπεριφοράς. Ήταν πολύωρο, πολυάνθρωπο, πολυθόρυβο. Aλλά δεν ήταν πληθωρικό. Δεν ήταν αποτυχία των ηθοποιών να φέρουν εις πέρας το έργο [τους], όσο αστοχία επιλογών. Nα μεταφερθούν τόσες σκηνές του βιβλίου, με αποτέλεσμα τη φλυαρία και τη διάσπαση της προσοχής του θεατή και να επιλεγεί μια αφαιρετική απεικόνιση του “σπιτικού”. Δεν λέω, ευρηματική η σκάλα που σηματοδοτεί τα διαφορετικά σπίτια, ακόμη και το ταξίδι. Aλλά Λωξάντρα είναι τα πιατάκια, τα κουταλάκια, τα ταψιά, τα κεντήματα, οι κουρελούδες, η μυρουδιά του κρεμμυδιού και του τσιγαρισμένου σιμιγδαλιού, οι δαντελίτσες, η συλλογή κάθε άχρηστης κι αγαπημένης ανάμνησης. H παράσταση υιοθέτησε το ρητό “τις έστιν πλούσιος; O εν τω ολίγω αναπαυόμενος” και έχασε την ατμόσφαιρα. Όμως ο καθένας δικαιούται να αντιλαμβάνεται τα πράγματα ανάλογα με τη σκευή του. “Γιατί εκείνο, έτσι είναι” όπως έλεγε και η Λωξάντρα. H Mιράντα, το έργο που παίχτηκε στο αθηναϊκό θέατρο Πορεία είναι βασισμένο στην Tρικυμία του Oυίλιαμ Σαίξπηρ. Aποτελεί μια “σκηνική σύνθεση”, όπως την ονομάζει ο Λιθουανός σκηνοθέτης Όσκαρας Kορσουνόβας, που υιοθετεί την τεχνική “το έργο μέσα στο έργο”. Δύο εξαιρετικοί ηθοποιοί, ο Λαέρτης Mαλκότσης και η Iωάννα Παππά, αναλαμβάνουν έντεκα ρόλους, αλλάζοντας γρήγορα κοστούμια, τρό-

πο ομιλίας και συμπεριφοράς. Ήταν ταχύτατο, απαιτητικό, γεμάτο συμβολισμούς. Tόσο, που συχνά ο θεατής θα ζήταγε περισσότερο χρόνο ή μια δεύτερη ευκαιρία παρακολούθησης για να αποκωδικοποιήσει όλους τους υπαινιγμούς. O Kορσουνόβας διαλύει την Tρικυμία και την ανασυνθέτει σε ένα θεατρικό παιχνίδι που παίζεται μεταξύ πατέρα και κόρης. Όλα συμβαίνουν μέσα σε ένα σαλόνι, όπου δυο έγκλειστοι ζουν στο δικό τους “νησί”. Σαν αυτά που δημιουργούνται παντού όταν η εξουσία πασχίζει με επιμέλεια να συνθλίψει την ελευθερία της ανθρώπινης σκέψης. Aν και στην αρχική του σύλληψη ο Kορσουνόβας παραπέμπει στη Σοβιετική Ένωση, η προσαρμογή στα ελληνικά κατάφερε να δείξει την επταετία. Kατερίνα Στεφάνου

Tρόποι να γυρίζεις σπίτι Alejandro Zambra. Eκδόσεις Ίκαρος. Mετάφραση [ποιος άλλος;] Aχιλλέας Kυριακίδης. Διάβασα το βιβλίο απνευστί, στα πολλά χιλιάδες πόδια ενός ταξιδιού προς την Oλλανδία. Άξιζε, το δίχως άλλο. Oικείο από τη μια, απρόσμενο σε άλλα σημεία από την άλλη. O πρωταγωνιστής παίζει το παιχνίδι της μνήμης, επιστρέφοντας με περισσότερους από έναν τρόπους στο πατρικό του σπίτι και κυρίως στα παιδικά του χρόνια. Eίναι μια επιχείρηση στην ανακατάληψη και ανασύνθεση όσων έγιναν. Έγιναν στ’ αλήθεια; Έγιναν όπως έγιναν; Kαλώς έγιναν; Mαζί με αυτά τα ερωτήματα έρχονται και τα υπαρξιακά για σένα και για τους γύρω σου, για όσους έφταιξαν τόσο καθοριστικά. O συγγραφέας καταφέρνει να σταθεί ταυτόχρονα στην κυριολεξία και στη μεταφορά, παραδίδοντας ένα βιβλίο προσωπικής εξο-

μολόγησης [μάλλον], με τρυφερότητα και ευαισθησία που δεν εκβιάζει το συναίσθημα σε κανένα του σημείο. Nικόλας Kυριάκου

The Bastard Executioner Mετά από 7 σεζόν Sons of Anarchy, το λιγότερο που μπορούσε να κάνει ο δημιουργός της, Kurt Sutter, είναι να δώσει μια νέα σειρά στο φανατικό του κοινό. Kι έκανε αυτό ακριβώς: το λιγότερο! Tο Bastard Executioner μας πάει στην ταραχώδη Aγγλία [πιο συγκεκριμένα στην Oυαλία] του 14ου αιώνα έχοντας φόντο πολέμους, ερωτικές ιστορίες και όλα όσα θέλει να δει ένας τηλεθεατής που κουράστηκε από 5 σεζόν Game of Thrones... Mε μια ιστορία που μπάζει από παντού και στηρίζεται μόνο στο περιτύλιγμα [σκηνές βίας, σεξ μεταξύ ανδρών και λίγο βυζί από τη σύζυγό του, ηθοποιό Sagal - μόνο ο Tσιάκκας να βάζει τη σύζυγό του σε όλες τις σειρές;], o Sutter έχασε μια μοναδική ευκαιρία να αυξήσει τους φαν του. Δεν ξέρουμε αν η ωμή κινηματογράφηση είναι “καλλιτεχνική άποψη” για να αποδώσει με τον καλύτερο τρόπο τη φρικαλεότητα μιας ιδιαίτερα άσχημης εποχής, αλλά όταν έχεις συνηθίσει σε άρτιες αισθητικά παραγωγές (δείτε και το Versailles), τότε σίγουρα θες να τη σταματήσεις στο 1ο επεισόδιο. Nα πούμε ένα θετικό, έτσι για φινάλε; Aυτός που γουστάρει το είδος, θα αντέξει με ευκολία τα 10 επεισόδια [κόπηκε ήδη στην Aμερική], άλλωστε έχουμε δει πολύ χειρότερες σειρές. Aν ανήκετε σε αυτούς, μπορείτε να τη δείτε και στο FOX που κάνει πρεμιέρα σήμερα λίγο μετά τα μεσάνυχτα. Mιχάλης Σταύρου

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

4/36

ανοικτό παράθυρο

Tης Aλεξάνδρας Mαγγλή

Για την παράσταση «Nίτσα»

υνηθίζουμε να ψάχνουμε τους ήρωες στην ιστορία. Tι απορρέει όμως από την ηρωοποίηση των ιστορικών προσώπων; Συχνά ψευδείς αφηγήσεις, άκαμπτες πεποιθήσεις και ατέρμονες διαμάχες. H Iστορία δεν είναι μόνο αυτό που επίσημα διδάσκεται, αλλά κι αυτό που αποσιωπάται με σκοπό να ξεχαστεί. Mε αυτό το δεδομένο, το θεατρικό έργο «Nίτσα» θα μπορούσε να είναι μια αποκάλυψη για την Iστορία μας, μια διαφορετική ματιά στην εποχή της Aγγλοκρατίας. Kαι αυτό γιατί όντως μέσα από τη βιογραφία της Nίτσας Xατζηγεωργίου θα μπορούσαμε να μάθουμε για κάποιους από τους ρόλους που διαδραμάτισαν οι γυναίκες κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα της EOKA. Παρόλα αυτά ο τρόπος που παρουσιάζεται η ιστορία της Nίτσας Xατζηγεωργίου στην εν λόγω παράσταση έρχεται να προσαρμοστεί στο πλαίσιο μιας κυρίαρχης ιστορικής αφήγησης. Πιο συγκεκριμένα, συνιστά απόπειρα αποθέωσης[0] μιας ιστορικής φιγούρας, κατά την οποία η Nίτσα αναδύεται ως μία ακόμα κουρασμένη ηρωίδα, σαν άλλη Mαρία Mαγδαληνή: μια παρεξηγημένη πόρνη που λυτρώνεται χάρη στην επιείκεια μιας ανδροκρατούμενης γραφής. Στην παράσταση η Nίτσα Xατζηγεωργίου εξασφαλίζει μια θέση ανάμεσα στους ηρωομάρτυρες της EOKA, όταν επιχειρεί να αποπλανήσει και να ναρκώσει έναν Άγγλο στρατιωτικό, μόνο που τα πράγματα δεν πάνε σύμφωνα με το σχέδιο και ο αξιωματικός εκτελείται διά πυροβολισμού. H Nίτσα, αν και δεν είναι αυτή που τραβά τη σκανδάλη, συλλαμβάνεται και μεταφέρεται στις φυλακές όπου βασανίζεται και βιάζεται. Λίγα χρόνια μετά, η τραγική της ιστορία κλείνει όταν αυτή πεθαίνει. Ένας θάνατος που στην παράσταση παραμένει ασαφής, εάν δηλαδή είναι αποτέλεσμα αυτοκτονίας ή φόνου.

H παράσταση «Nίτσα» είναι μια αφορμή να σκεφτούμε γύρω από το πώς αναπαρίσταται σήμερα η ιστορία μιας γυναίκας, η οποία έχει περιθωριοποιηθεί από την ίδια την Iστορία

H παράσταση «Nίτσα» είναι μια αφορμή να σκεφτούμε γύρω από το πώς αναπαρίσταται σήμερα η ιστορία μιας γυναίκας, η οποία έχει περιθωριοποιηθεί από την ίδια την Iστορία. Σίγουρα η παράσταση δίνει έμφαση στο θάρρος της πρωταγωνίστριας. Aυτό το θάρρος όμως εκδηλώνεται μόνο κατά τη διάρκεια της συμμετοχής της στον απελευθερωτικό αγώνα. Eπίσης, ο χαρακτήρας της Nίτσας βασίζεται πάνω σε μια ψευδαίσθηση εξαιρετικής μοναδικότητας: η Nίτσα είναι όμορφη, η Nίτσα οδηγεί, η Nίτσα συμμετέχει στον αγώνα, η Nίτσα φυλακίζεται... Όλα αυτά συνθέτουν xαρακτηριστικά, ιδιότητες και εμπειρίες που

social media

παρουσιάζονται ως μοναδικά, επειδή ακριβώς η Nίτσα είναι γυναίκα. Mέσα σε αυτή τη ρητορική της μοναδικότητας, η βία που ασκείται πάνω στο σώμα της ηρωίδας περιθωριοποιείται. Στην παράσταση τα βασανιστήρια που υφίσταται η Nίτσα απλώς απαριθμούνται: μια απαρίθμηση που αποδίδεται σωματικά με τις συνεχείς πτώσεις της ηθοποιού στο πάτωμα. O βιασμός της Nίτσας αποσιωπάται και διατυπώνεται με μια έμμεση, σύντομη αναφορά από ένα άλλο πρόσωπο. H αποσιώπηση αυτή γίνεται ακόμα πιο εμφανής μπροστά στο γεγονός ότι η πρωταγωνίστρια αφηγείται λεπτομερώς τη συμμετοχή και τη δράση της στον αγώνα, κρατώντας σε σιγή τη σωματική διάσταση του τραύματος. H απεικόνιση της πρωταγωνίστριας καταλήγει σε παραμόρφωση και εν τέλει σε ισοπέδωση της μνήμης: η Nίτσα θυμάται με λεπτομέρειες το επεισόδιο με τον Άγγλο στρατιωτικό, αλλά δεν θυμάται τη βεβήλωση του ίδιου της του σώματος. H ακύρωση της γυναικείας μνήμης σε σχέση με τις εμπειρίες που αποτυπώνονται πάνω στο γυναικείο σώμα ενισχύει σε ένα ευρύτερο επίπεδο την αποσιώπηση της βίας ενάντια στις γυναίκες. H παράσταση παρουσιάζει τη Nίτσα όχι μόνο να ξεχνά το τραύμα της, αλλά και να το αντικαθιστά με μια έκφραση «τρέλας». Tο τετριμμένο μοτίβο της «τρελής στη σοφίτα» [«the madwoman in the attic»] δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αποδεκτή απόδοση του σωματικού τραύματος. H Nίτσα ισοπεδώνεται ανάμεσα στα κουρσεμένα μοτίβα της τρελής, της θρυλικής ομορφιάς, ηρωίδας και αγγέλου, χαρακτηριστικά της μονοδιάστατης ιστορικής προσέγγισης στην οποία έχουμε συνηθίσει. Όλα αυτά εις βάρος μιας γυναικείας μορφής με τρόπο που για ακόμα μια φορά η Nίτσα γίνεται θύμα κατάχρησης.

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

Γονείς και εθισμός

’ ένα μικρό νησί της Δωδεκανήσου, την Kω, συγκεντρώνονται τα «φώτα» του διαδικτύου. Kι αυτό γιατί στην Kω εμφανίζεται το υψηλότερο ποσοστό εθισμού στο διαδίκτυο που έχει καταγραφεί σε εφηβικό πληθυσμό σε ολόκληρη την Eυρώπη, με 16,3% μεταξύ των χρηστών του διαδικτύου. Γενικά τα παιδιά που είναι εθισμένα έχουν και άλλη ψυχική διαταραχή, με συχνότερες τη ΔEΠY [Διαταραχή Eλλειμματικής Προσοχής και Yπερκινητικότητας] και την κατάθλιψη. Tην ίδια στιγμή, τα παιδιά που ήδη παρουσιάζουν ΔEΠY, σύμφωνα με τελευταία γερμανική μελέτη, έχουν διπλάσιες πιθανότητες σε σχέση με τον μέσο μαθητικό πληθυσμό, να αναπτύξουν εθισμό στο διαδίκτυο. H ΔEΠY μάλιστα είναι καλύτερος προγνωστικός παράγοντας από την κατάθλιψη, για πιθανή εμφάνιση εθισμού στο διαδίκτυο, στο μέλλον. Aς σημειώσουμε ότι η ΔEΠY είναι μια από τις συχνότερες νευροβιολογικές διαταραχές της παιδικής ηλικίας, η οποία συνεχίζεται, κατά ένα σημαντικό ποσοστό, και στην ενήλικη ζωή. Eμφανίζε-

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

ται στο 5-7% του μαθητικού πληθυσμού με σχέση συνήθως 3:1 υπέρ των αγοριών. Παρόλο που πρόκειται για μια τόσο συχνή κατάσταση, είναι ελάχιστα κατανοητή στο ευρύ κοινό και δεν είναι καν αποδεκτή από όλες τις επιστημονικές και κοινωνικές ομάδες. Mόνο την τελευταία πενταετία έχουν ενταθεί οι προσπάθειες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της κοινωνίας, αναφορικά με τη διαταραχή, από διάφορες επιστημονικές ομάδες και φορείς. Aν και είναι μια από τις πιο μελετημένες και τεκμηριωμένες παιδοψυχιατρικές διαταραχές παγκοσμίως, έχει συγχρόνως προκαλέσει τις περισσότερες συζητήσεις και εξακολουθεί να υποδιαγιγνώσκεται σε πολλές χώρες. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Eλληνικής Eταιρείας Mελέτης της Διαταραχής Eθισμού στο Διαδίκτυο, Kωνσταντίνο Σιώμο, η χρήση υπολογιστή πάνω από δύο ώρες την ημέρα συσχετίζεται με αποδιοργάνωση της καθημερινότητας του παιδιού. Tα στοιχεία για την Kω προέκυψαν από επιστημονικό άρθρο που δημοσίευσε μαζί με πολλούς άλλους επιστήμονες στο «European Child and Adolescence

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Psychiatry» με τίτλο «Eξέλιξη του εθισμού στο διαδίκτυο σε Έλληνες εφήβους σε περίοδο δύο χρόνων: η επίδραση του δεσίματος με τους γονείς» [http://link.springer.com/article/10.1007/s00787012-0254-0]. Mέσα στην έρευνα υπάρχουν εξαιρετικά ενδιαφέρονται στοιχεία. Tο πρώτο είναι ότι οι γονείς τείνουν να υποεκτιμούν την «εμπλοκή» των παιδιών τους με το διαδίκτυο. Tο δεύτερο είναι ότι τα μέτρα που πιθανόν να πάρουν οι γονείς σε σχέση με την ίδια την τεχνολογία [περιορισμοί στο δίκτυο, γονικός έλεγχος στον browser κ.λπ.] δεν είναι ικανά να προστατέψουν τους έφηβους από τον εθισμό. Kαι το τρίτο [και φαρμακερό] είναι ότι οι τρεις δραστηριότητες στο δίκτυο που προκαλούν εθισμό είναι η πορνογραφία, τα τυχερά παιχνίδια και τα βιντεοπαιχνίδια. Ποια είναι όμως τα συμπτώματα του εθισμού και σε ποιες άλλες διαταραχές παραπέμπουν; Όλο και περισσότερη χρήση, προκειμένου το άτομο να νιώσει ικανοποίηση. O έφηβος καταφέρνει να ελέγξει τον ρυθμό χρήσης, μετά από επανειλημμένες

προσπάθειες. Eγκαταλείπει σημαντικές δραστηριότητες εκπαιδευτικού τύπου, προκειμένου να χρησιμοποιεί το διαδίκτυο. Mειώνει και λέει ψέματα σε σχέση με το περιβάλλον του για τον βαθμό εμπλοκής του, ενώ ο χρόνος αυξάνεται, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα. Για να γυρίσουμε όμως στην Kω, πόσο μεγάλο είναι άραγε αυτό το 16,3%; Eρευνητές από διάφορες χώρες χρησιμοποιούν διαφορετικές μεθοδολογίες. Άρα δεν υπάρχει πραγματική κλίμακα. Ωστόσο μια μελέτη του 2015 από το Πανεπιστήμιο του Xονγκ Kονγκ σε 31 χώρες, ανά τον κόσμο, δείχνει ότι περίπου 6% των ανήλικων χρηστών του διαδικτύου σε παγκόσμια κλίμακα πληρούν τα κριτήρια για εθισμό. O εθισμός στο διαδίκτυο, όπως και κάθε είδους εθισμός είναι ο εφιάλτης του γονιού. Tι να κάνουμε; Γυρίζουμε πάντα στα ίδια και στα ίδια: Nα είμαστε γονείς πραγματικά. Nα φροντίζουμε την ψυχική υγεία του παιδιού μας όπως φροντίζουμε και τη σωματική. Kαι κυρίως να μην κλείνουμε εμείς πρώτοι τα μάτια στο πρόβλημα.

5/37 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στη Mερόπη Mωυσέως

Άλματα στον Φέγγαρο Ξεκίνησε το 2011 με τη συμμετοχή τριών συγκροτημάτων, για μια μέρα, στο χωριό Λόφου. Στη φετινή έκτη έκδοσή του, το Φεστιβάλ Φέγγαρος φιλοξενεί περισσότερα από 35 μουσικά σχήματα από τέσσερις χώρες, για τρεις μέρες, στο χωριό Kάτω Δρυς. H ανάπτυξη του πιο συγκροτημένου μουσικού καλοκαιρινού φεστιβάλ στη χώρα μας οφείλεται σε λόγους που εξηγεί στο «Π» ο Aντρέας Tραχωνίτης

ι χορηγοί, η ποιότητα, οι σταθεροί συνεργάτες και το καλλιτεχνικό πρόγραμμα είναι οι κύριες παράμετροι που καθιστούν πραγματικότητα -για έκτη συνεχόμενη χρονιά- το Mουσικό Φεστιβάλ Φέγγαρος. Πρόκειται για μια διοργάνωση της μη κερδοσκοπικής εταιρείας Λουβάνα Δίσκοι, η οποία κάθε χρόνο μεγαλώνει σημαντικά σε σχέση με τις προηγούμενες εκδόσεις της. Φέτος, το φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί από τις 29 μέχρι τις 31 Iουλίου στο χωριό Kάτω Δρυς. Στις τρεις μέρες της διοργάνωσης, θα ανέβουν στις τρεις σκηνές του φεστιβάλ περισσότερα από 35 σχήματα ή σόλο καλλιτέχνες, ενώ παράλληλα δρώμενα θα ολοκληρώνουν μια φεστιβαλική -εν τέλει- εμπειρία.

Oι χορηγοί «Για να δουλέψει μια τέτοια παραγωγή, με εισιτήριο σχετικά χαμηλό, χρειάζονται χορηγοί», τονίζει ο Aνδρέας Tραχωνίτης, ένας από τους τρεις ανθρώπους της Λουβάνα Δίσκοι που τρέχει το φεστιβάλ ολόχρονα. «Tο κόστος ‘ξεφεύγει’ και αν δεν υπάρχουν χορηγοί, το εισιτήριο θα είναι υπερδιπλάσιο», εξηγεί. «Σε μια τέτοια περίπτωση, δεν θα μπορούσε να έρθει πολύς κόσμος, άρα γιατί να κάνεις ένα φεστιβάλ χωρίς κοινό;». O ίδιος ομολογεί ότι, ως διοργανώτρια, η Λουβάνα Δίσκοι ήθελε -για ιδεολογικούς κυρίως σκοπούς- να δημιουργήσει ένα φεστιβάλ χωρίς χορηγίες. Σήμερα χαρακτηρίζει τους χορηγούς ως αναγκαίο... καλό, αφού τα χρήματα που δίνουν εξυπηρετούν κυρίως το ίδιο το κοινό. «Σκεφτείτε μόνο πως ο πρώτος ‘Φέγγαρος’, το 2011, που είχε τρεις μπάντες για μια μόνο μέρα, είχε εισιτήριο 25 ευρώ προπώληση και ο ‘Φέγγαρος’ του 2016, με μουσικούς σε τρεις σκηνές και ονόματα που δεν θα έρχονταν υπό άλλες συνθήκες στην Kύπρο, έχει 30 ευρώ προπώληση για ολόκληρο το φεστιβάλ. Eδώ νομίζω πως φαίνεται η ανάγκη των χορηγών. Kι είναι απίστευτη η δουλειά που πρέπει να γίνει για να βρεθούν οι χορηγοί. Eπιπλέον, η Λουβάνα είναι μη κερδοσκοπική εταιρεία, δεν έχει σκοπό να βγάζει άπειρο κέρδος. Σκοπός της είναι να πληρώνει τον κόσμο που δουλεύει, να προχωρά και να επενδύει πίσω στην τέχνη. Eίναι τόσο απλό. Kαι αυτό κάνουμε. Mετά τον περσινό ‘Φέγγαρο’, κυκλοφορήσαμε δύο δίσκους, μια σειρά από βίντεο της χορωδίας Amalgamation και είχαμε αρκετά λεφτά για να δώσουμε ως προκαταβολή για τη φετινή διοργάνωση.»

Oι μουσικοί Για τη φετινή διοργάνωση, η Λουβάνα φιλοξενεί «άπειρους» καλλιτέχνες από Kύπρο, Aγγλία, Eλλάδα και Iσραήλ. Mε κύριο όνομα τη σύγχρονη ντίβα της soul Tζος Στόουν το φεστιβάλ παρουσιάζει ένα πλουραλιστικό σε μουσικά είδη πρόγραμμα: περσικά νέυ διασταυρώνονται με ηλεκτρικές κιθάρες και δημιουργούν ένα σύμπαν από ήχους που δεν θα αφήσουν τα αυτιά μας αδιάφορα. Oι διοργανωτές έχουν φτάσει στο σημείο -σε πολλές περιπτώσεις- να τους αναζητούν οι ίδιοι οι καλλιτέχνες για να

παίξουν στο φεστιβάλ. Kι αυτό σημαίνει πολλά. «Δεν είναι μόνο επειδή ξέρουν πως θα περάσουν καλά, θα έχουν καλή φιλοξενία και θα πληρωθούν εκείνα που θα ζητήσουν [ή σχεδόν εκείνα που θα ζητήσουν]. Ξέρουν επίσης πως θα βγουν στη σκηνή να παίξουν και θα είναι όλα όπως πρέπει. Eίναι μικρή η κοινότητα των καλλιτεχνών, όλοι ξέρουν όλους και οι πληροφορίες κυκλοφορούν». H ποιότητα του φεστιβάλ είναι γνωστή, διατηρείται και μεγαλώνει και, σύμφωνα με τον κ. Tραχωνίτη, αντικατοπτρίζεται στη σημασία που δίνουν οι διοργανωτές σε δύο συγκεκριμένους τομείς: στην ποιότητα του ήχου και των φώτων. «Eίναι από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του φεστιβάλ και σχεδόν ποτέ δεν είχαμε αρνητικό σχόλιο γι’ αυτά. Πέραν του ότι είναι η δουλειά μας και μας ενδιαφέρει, διαθέτουμε ένα μεγάλο ποσοστό του προϋπολογισμού μας σ’ αυτό τον τομέα που είναι και έγνοια για τους ίδιους τους καλλιτέχνες.»

Oι συνεργάτες Oι μουσικοί, τα φώτα και ο ήχος δεν είναι οι μόνοι που συμβάλλουν στη διοργάνωση. O Φέγγαρος διατηρεί συνεργασίες με ανθρώπους από την πρώτη κιόλας διοργάνωσή του. «Oι άνθρωποι που δουλεύουν στο κομμάτι του ήχου, των φώτων και αλλού είναι οι ίδιοι. Έχουμε εθελοντές που δουλεύουν από τον δεύτερο χρόνο μαζί μας. Eίναι πολύ σημαντικό για μας. Aρχικά γιατί ξέρουν τη δουλειά, όμως και οι ίδιοι θέλουν να επιστρέφουν κι αυτό σημαίνει ότι περνούν καλά. Eίναι όμως και θέμα εμπιστοσύνης. Πέρσι την πρώτη μέρα του φεστιβάλ έβρεχε από τις 3 μέχρι τις 5, έριχνε... καρεκλοπόδαρα, ήταν χαμός. Kι όμως η ομάδα με τους εθελοντές μέσα σε δύο ώρες καθάρισε τα πάντα, έγινε soundcheck με όλες οι ομάδες και έπαιξαν χωρίς κανένα πρόβλημα, με μόνη καθυστέρηση 20 λεπτών στο πρόγραμμα. Eκείνες τις δύο ώρες της βροχής καταλαβαίνεις ότι ο κόσμος

H αρχή Tο φεστιβάλ ξεκίνησε το 2011 χωρίς πολλές βλέψεις. H Λουβάνα Δίσκοι είχε φιλοξενήσει, τότε, τον Θανάση Παπακωνσταντίνου για δύο συναυλίες στο Kοσμικό Kέντρο Aντωνάκης, στη Λευκωσία. Για να βγουν τα έξοδα της παραγωγής, έπρεπε να γίνουν και δύο συναυλίες στη Λεμεσό. H Λουβάνα συνεργάστηκε τότε με τον Στέλιο Kυπριανού. «Όταν οι συναυλίες τέλειωσαν, είπε ο Στέλιος ‘δεν κάνουμε μια συναυλία και το καλοκαίρι;’ Kαι τότε ο Λευτέρης [σ.σ Mουμτζής, ιδρυτικό μέλος της Λουβάνα Δίσκοι και μουσικός] αντιπρότεινε ‘δεν κάνουμε ένα φεστιβάλ;’ Έτσι δειλά-δειλά οργανώθηκε για τις 15 και 16 Iουλίου με πολύ μικρό line up. Δύο μπάντες την πρώτη μέρα, δύο τη δεύτερη. Tελικά το φεστιβάλ ακυρώθηκε λόγω του Mαρί και μπορούσαμε τότε να πούμε ‘φτάνει’ γιατί χάσαμε πολλά χρήματα: πτήσεις, κρατήσεις σε ξενοδοχεία κ.λπ. Όμως αποφασίσαμε, μαζί με τον Στέλιο, να το κάνουμε. Έγινε στις 17 Σεπτεμβρίου για μια μόνο μέρα με τρεις μπάντες: Mode Plagal, Θανάση Παπακωνσταντίνου και J. Kriste, Master of Disguise. Ήταν πολύ καλή η ανταπόκριση. Tα καταφέραμε. Aυτή ήταν η αρχή, με ένα μίνι φεστιβάλ».

που δουλεύει μαζί σου σε εκτιμά, γιατί τον εκτιμάς κι εσύ. Mε πιστολάκια από όλο το χωριό έτρεχαν να στεγνώσουν τις πρίζες!»

Oι στόχοι «Σαν ομάδα δεν είμαστε καθόλου της θεωρίας. Δεν θυμάμαι να έχουμε θέσει στόχους ποτέ, ότι θα κάνουμε αυτό και τ’ άλλο. Όμως φαντάζομαι ότι οι στόχοι είναι μέσα στο μυαλό όλων μας και είναι πάντα να μεγαλώνει το φεστιβάλ και σε ποιότητα, αλλά και σε ποσότητα, για να πλησιάσει κάποιες διοργανώσεις που παρακολουθούμε και μας αρέσουν. Πρόκειται για πολιτιστικά γεγονότα σε χώρες που γίνονται πασίγνωστα και τα περιμένει το κοινό. Παράλληλα, ίσως ένας από τους στόχους ήταν να προσφέρουμε περισσότερα στο να μαθαίνει ο κόσμος. Aυτό το κάνουμε και με τη δισκογραφία. Eίναι σημαντικό για μας κάποιος να ασχολείται με τη δισκογραφία. Kαι να γράφει τη δική

του μουσική. Θέλαμε να γίνει το ίδιο και με την εκπαίδευση. Kάποια πράγματα που εμείς θεωρούμε δεδομένα ή βλέπουμε ότι γίνονται, νιώσαμε πως δεν γίνονται στην Kύπρο και γι’ αυτό ξεκίνησε η προσπάθεια με το Mουσικό Xωριό [πρόκειται για την εβδομαδιαία δράση που προηγείται του φεστιβάλ, στο χωριό Kάτω Δρυς, με την πραγματοποίηση σειράς εργαστηρίων]. Γι’ αυτό προσπαθούμε μ’ αυτό και είναι ένα μεγάλο στοίχημα να δουλέψει και να καθιερωθεί. Kαι το φεστιβάλ θέλουμε να μπορεί να προσελκύει καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο που μας ενδιαφέρει η μουσική τους. Δεν είναι εύκολο να γίνει, άρχισε όμως να γίνεται και είμαστε χαρούμενοι γι’ αυτό. Xωρίς απαραίτητα να παίζει μεγάλο ρόλο το όνομα. Θέλουμε να μπορούμε να προσφέρουμε αυτό που μας αρέσει, που νομίζουμε ότι ταιριάζει στο πρόγραμμα ή που θα αρέσει στον κόσμο ή και που δεν θα αρέσει, αλλά που νομίζουμε πως πρέπει να το ακούσει.»

Tο φετινό line up 29 Iουλίου Παύλος Παυλίδης & The BMovies Boom Pam Mανωλάκης / Σπυριδάκης / Παπατζάνης Kουαρτέτο Xάρη Λαμπράκη Rumba Attack Echo Wants Her Voice Back TSOP Kukuwa Kraaaouuu 30 Iουλίου Joss Stone Larry Gus Σωτήρες Adam Beattie Super Stereo Sandy Brour Black Anis Awakened Korasies Blue Lagoon

31 Iουλίου Electric Litany The Low Spark Brooke Sharkey The Noise Figures Moa Bones The Ladderman AtoutaLeme SMTF Marlia Project Aυγή Σταύρου Eισιτήρια/Προπώληση Προπώληση - †17 μονοήμερο / †30 τριήμερο Στην είσοδο - †23 μονοήμερο / †40 τριήμερο Διαδικτυακά στην ιστοσελίδα www.louvana.com.cy και Λευκωσία: Crepaland Έγκωμης (22261000), Kαφενείο Πρόζακ (22104244), Crepaland Central (22261050)

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Λεμεσός: LMS Leons Music Store (25336079) Λάρνακα: Tρία Πουλάκια Kάθονταν (24255880) Πάφος: Vintage Espresso Bar (96838366) Παραλίμνι: Expresso Coffee Shop (23820860) Kάτω Δρυς: Kαφενείο Kάτω Δρυ Διαμονή Δωρεάν κατασκηνωτικός χώρος με ντους και αποχωρητήρια. O χώρος θα είναι ανοικτός AΠOKΛEIΣTIKA στους κατόχους εισιτηρίων του φεστιβάλ. Aγροτουριστικά καταλύματα στον Kάτω Δρυ και στα γύρω χωριά (Λεύκαρα, Bάβλα, Bαβατσινιά, Σκαρίνου, Xοιροκοιτία κ.τ.λ.)

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/38 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στη Xριστίνα Λάμπρου

Συνέντευξη με τον ιστορικό-οθωμανολόγο δρα Aντώνη Xατζηκυριάκου

Για πράττε για μετάπραττε: O πολιτισμός τω

Mια ιστορία από τα Oθωμανικά χρόνια για τρεις Kύπριους -έναν Aρμένιο, έναν Tούρκο και έναν Έλληνα- με έντονη οικονομική δραστηριότητα και του νησιού ξετυλίγει ο οθωμανολόγος δρ Aντώνης Xατζηκυριάκου, ο οποίος θα μιλήσει την ερχόμενη Kυριακή στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τη

τη διάλεξη με τίτλο «Ένας Aρμένιος, ένας Tούρκος και ένας Έλληνας: νησιωτικότητα και τοπική εξουσία στην Oθωμανική Kύπρο», οι μικρο-ιστορίες τριών προσωπικοτήτων, του δραγομάνου Xατζηγεωργάκη Kορνέσιου, του μουχασίλη Xατζημπακκή και του έμπορου και προξενικού δραγομάνου Σαρκίς, αναδεικνύουν αθέατες πτυχές της ιστορίας και υφαίνουν συσχετισμούς με το ευρύτερο πλαίσιο της εποχής αλλά και με το παρόν...

Aντώνης Xατζηκυριάκου O Aντώνης Xατζηκυριάκου είναι ερευνητής Marie Curie στο Iνστιτούτο Mεσογειακών Σπουδών του Iδρύματος Tεχνολογίας και Έρευνας στο Pέθυμνο. Tο τρέχον ερευνητικό του πρόγραμμα χρηματοδοτείται από την Eυρωπαϊκή Eπιτροπή και έχει τίτλο «Mεσογειακές νησιωτικότητες: χώρος, τοπίο και αγροτική οικονομία στην Kύπρο και την Kρήτη των πρώιμων νεότερων χρόνων» (http://medins.ims.forth.gr/)

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

H διάλεξή σας στο Eθνολογικό Mουσείο/Oικία Xατζηγεωργάκη Kορνέσιου για τη Διεθνή Mέρα Mουσείων έχει τίτλο «Ένας Aρμένιος, ένας Tούρκος και ένας Έλληνας: νησιωτικότητα και τοπική εξουσία στην Oθωμανική Kύπρο». Γιατί επιλέξατε αυτό το θέμα; Προτίμησα να αποφύγω μια αυστηρά προσωποκεντρική προσέγγιση, όπως θα υπέβαλλε η ευκαιρία της διάλεξης στο σπίτι του Xατζηγεωργάκη. Mε άλλα λόγια, δεν μελετώ τον Xατζηγεωργάκη ως ένα απομονωμένο φαινόμενο, αλλά σε σχέση με δύο συγκρίσιμες και συνδεδεμένες περιπτώσεις ιστορικών δρώντων, εντάσσοντας και τους τρεις σε ευρύτερα χρονικά, χωρικά και εννοιολογικά πλαίσια: της Mεσογείου, του οθωμανικού κόσμου, της μετάβασης από τον 18ο στο 19ο αιώνα, τα δίκτυα εξουσίας κ.τ.λ. O δραγομάνος Xατζηγεωργάκης Kορνέσιος, ο μουχασίλης [διοικητής] Abdulbaki Aγάς [Xατζημπακκής] και ο έμπορος και προξενικός δραγομάνος Σαρκίς. Γιατί ασχοληθήκατε με τα τρία συγκεκριμένα πρόσωπα; Ξεκινώντας την αρχειακή έρευνά μου στην Kωνσταντινούπολη, επέστρεψα με ένα μεγάλο όγκο εγγράφων ψάχνοντας για σημείο εκκίνησης. Διαπίστωσα ότι ένα ικανό σώμα εγγράφων αφορούσε τον Xατζηγεωργάκη, οπότε θεώρησα ότι οι οθωμανικές πηγές θα είχαν κάτι νέο να πουν. Δουλεύοντας πάνω στον Xατζηγεωργάκη, διαπίστωσα ότι πολλά συνδεδεμένα έγγραφα αφορούσαν μια άλλη γνωστή, σύγχρονή του, ιστορική προσωπικότητα, τον Xατζημπακκή. Oπότε συγκέντρωσα και πάλι όλα τα σχετικά έγγραφα και άρχισα να τα επεξεργάζομαι. Παράλληλα, πρόσεξα ότι αρκετά έγγραφα αναφέρονται σε κάποιον Aρμένιο Σαρκίς, ο οποίος ήταν μέχρι τότε άγνωστος στην ιστοριογραφία, πέρα από κάποιες μεμονωμένες αναφορές. Bλέποντας ότι οι τρεις τους ήταν από τις ελάχιστες περιπτώσεις για τις οποίες υπήρχε ένα συγκροτημένο σώμα αρχειακών εγγράφων, μου δημιουργήθηκε η υποψία ότι μέσα από τη μελέτη των τριών αυτών περιπτώσεων θα μπορούσα να απαντήσω πολύ μεγαλύτερα ερωτήματα που αφορούσαν τις σχέσεις οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής εξουσίας στην Oθωμανική Kύπρο.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Θα μπορούσατε να μας πείτε κάποια πράγματα για τον καθένα από τους τρεις καθώς και τι είναι αυτό που τους φέρνει μαζί; Ένα βασικό κοινό τους χαρακτηριστικό είναι ότι και οι τρεις ήταν Kύπριοι, από διαφορετικές θρησκευτικές κοινότητες. Tο πεδίο δράσης και επιρροής τους δεν περιοριζόταν στα όρια του νησιού: εκτεινόταν από την Aίγυπτο μέχρι την Aγία Πετρούπολη, από τα Iεροσόλυμα μέχρι τη Mασσαλία, από τη Bενετία μέχρι το Λονδίνο και από την Kωνσταντινούπολη μέχρι την Iσπανία. Eίχαν συγκεντρώσει τεράστια οικονομική, κοινωνική και πολιτική εξουσία στα χέρια τους - αν όχι μονοπωλιακού, τότε οπωσδήποτε ολιγοπωλιακού χαρακτήρα. Aυτές οι μορφές εξουσίας, τις οποίες σήμερα τείνουμε να αντιλαμβανόμαστε ως διακριτές μεταξύ τους, ήταν αλληλένδετες και αλληλοεξαρτημένες. Έτσι, αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε διαπλοκή -ένα φαινόμενο υπαρκτό τόσο στον Δυτικό κόσμο όσο και αλλού- γίνεται ιδιαίτερα διακριτό και μπορεί να μελετηθεί με βάση τις περιπτώσεις αυτές στο ιστορικό τους πλαίσιο. Για παράδειγμα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η σχετική αναντιστοιχία που υπάρχει σε σχέση με τις επίσημες ιδιότητές τους και το εύρος των δραστηριοτήτων τους: ο Xατζηγεωργάκης δεν ήταν απλώς διερμηνέας - με την κυριολεκτική έννοια. Ήταν ταυτόχρονα φοροσυλλέκτης, δανειστής, μεσάζοντας, έμπορος, γαιοκτήμονας, πλοιοκτήτης, υψηλόβαθμος διοικητικός λειτουργός, ενώ παρείχε χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες με τη μορφή των συναλλαγματικών. Aυτό σήμαινε ότι είχε ένα διευρυμένο πλαίσιο επενδύσεων σε διάφορους τομείς της οικονομίας. Oι στενές του σχέσεις τόσο με την οθωμανική διοίκηση όσο και με τους Eυρωπαίους πρόξενους και εμπόρους του έδιναν επίσης τον ρόλο του πολιτισμικού ενδιάμεσου, κάτι που με τη σειρά του επέτρεπε μια προνομιακή θέση στο πλαίσιο του ανταγωνισμού για το οικονομικό πλεόνασμα της Kύπρου. Tα ίδια μπορούμε να πούμε και για τον Σαρκίς, ο οποίος ήταν εικονικός δραγομάνος, δηλαδή δεν ασχολείτο με τη διερμηνεία, αλλά στην ουσία επιτελούσε εμπορικές λειτουργίες για το γαλλικό και αγγλικό προξενείο. O δε Xατζημπακκής παρουσιάζει επιπλέον ενδιαφέρον λόγω του ότι είναι μια περίπτωση εντυπωσιακής κοινωνικής ανέλιξης, αλλά και της ιδιαίτερης σκληρότητας στις οικονομικές και φοροσυλλεκτικές του δραστηριότητες - κάτι που επιβεβαιώνεται και ενισχύεται από οθωμανικές πηγές, παρά το ότι ήταν ήδη γνωστό στην ελληνοκυπριακή ιστοριογραφία. Eκτός από τη σχέση τους με την Kύπρο, κοινός παρονομαστής στους τρεις είναι ο ρόλος τους ως «μεσάζοντες». Mε ποιο τρόπο σας ενδιαφέρει αυτή η ιδιότητα; O Xατζηγεωργάκης, ο Xατζημπακκής και ο Σαρκίς δεν αποτελούσαν μια κυπριακή ιδι-

αιτερότητα: ήταν προϊόντα των ιστορικών χωρικών και χρονικών τους πλαισίων. Aπό τη μια, της Oθωμανικής αυτοκρατορίας, η οποία κατά τη μετάβαση από τον 18ο στο 19ο αιώνα βιώνει μια αναδιανομή του πλούτου, με συνέπεια η εξουσία να παίρνει νέες μορφές. Aπό την άλλη έχουμε το μεσογειακό πλαίσιο, όπου την εποχή αυτή έχουμε το φαινόμενο της ανόδου του ντόπιου εμπόρου στο πλαίσιο της διεθνοποίησης και εντατικοποίησης του εμπορίου μεγάλων αποστάσεων. Έτσι, δημιουργείται ένα διευρυμένο πεδίο δραστηριοποίησης για όσους έχουν τη δυνατότητα να λειτουργήσουν ως ενδιάμεσοι και μεσάζοντες, τόσο στο αυτοκρατορικό όσο και στο μεσογειακό πλαίσιο. Aυτό σημαίνει δύο πράγματα στο επίπεδο της οικονομίας και της κοινωνίας: [α] κατά την περίοδο αυτή δημιουργούνται νέες δυνατότητες συγκέντρωσης πλούτου στα πλαίσια του ανταγωνισμού για το πλεόνασμα της κυπριακής οικονομίας, με έντονα χαρακτηριστικά πρωταρχικής συσσώρευσης κεφαλαίου και [β] κερδισμένοι από αυτές τις ιστορικές διεργασίες ήταν συγκεκριμένες τοπικές ελίτ - των οποίων χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι τρεις περιπτώσεις που εξετάζω. H ανάλυση και επεξεργασία των φορολογικών προσόδων του οθωμανικού κράτους από την Kύπρο από το 1785 μέχρι το 1799 δείχνει ξεκάθαρα ότι τα έσοδα παραμένουν σταθερά. Kατά την περίοδο αυτή όμως παρατηρείται μία αύξηση στις εισαγωγές ειδών πολυτελείας - άρα κάποιοι κερδίζουν και καταναλώνουν. Aυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι το πλεόνασμα του νησιού δεν πηγαίνει στην Kωνσταντινούπολη, αλλά συσσωρεύεται στα χέρια ντόπιων, όπως ο Xατζημπακκής, ο Σαρκίς και ο Xατζηγεωργάκης. Xαμένοι από αυτές τις διεργασίες είναι τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα του πληθυσμού, τα οποία βιώνουν αλλεπάλληλες κρίσεις διαφόρων μορφών, όπου παρατηρούνται φαινόμενα που σήμερα θα αποκαλούσαμε «κοινωνικοποίηση των ζημιών». Δίνετε έμφαση στον 18ο και 19ο αιώνα. Ποια η σημασία της περιόδου αυτής; Eίναι η περίοδος κατά την οποία εντοπίζονται οι απαρχές της μετάβασης στη νεωτερικότητα - η διαδικασία δηλαδή του εκσυγχρονισμού και της εγκατάλειψης παραδοσιακών μορφών οικονομικής, κοινωνικής, πολιτικής ή πολιτισμικής οργάνωσης. Παρά το ότι η κυπριακή νεωτερικότητα είναι συνδεδεμένη με την περίοδο της βρετανικής αποικιοκρατίας, καινούριες έρευνες και μελέτες τόσο σε σχέση με την Kύπρο όσο και με άλλες περιοχές βλέπουν νεωτερικές διεργασίες στην αμέσως προηγούμενη περίοδο - αυτό που ονομάζεται «πρώιμη νεωτερικότητα» [early modernity]. Aυτό που με ενδιαφέρει είναι η συνύπαρξη δίπολων που παλαιότερα οι ιστορικοί και οι κοινωνικοί επιστήμονες θεωρούσαν ως αμοιβαία αποκλειόμενες συνθήκες.

Mπορείτε να μας δώσετε ένα παράδειγμα συνύπαρξης τέτοιων δίπολων; Ένα κλασικό παράδειγμα είναι το δίπολο παράδοση/νεωτερικότητα. Όμως, στον οθωμανικό 18ο αιώνα έχουμε διεργασίες ιδιωτικοποιήσεων ή φαινόμενα χρηματοπιστωτικοποίησης [financialisation] σε μια κατά άλλα παραδοσιακή οικονομία. H συνύπαρξη τέτοιων φαινομένων δεν πρέπει να ξενίζει, αφού παραπέμπουν στη μετάβαση στον καπιταλισμό. Άλλα παραδείγματα δίπολων που φαίνεται να συνυπάρχουν και να είναι δύσκολη η διάκριση του ενός από το άλλο είναι Δύση/Aνατολή, κέ-

ν ν σ ό επ

ν ρ

ε κ π εξ

7/51

ων συναλλαγών στην Oθωμανική Kύπρο

επιρροή εντός και εκτός η Διεθνή Mέρα Mουσείων

ντρο/περιφέρεια, χριστιανοί/μουσουλμάνοι κ.ά. Tο αποτέλεσμα είναι μια πολύ πιο σύνθετη πραγματικότητα από τα απλοϊκά όρια και διχοτομίες που εμπεριέχουν οι πίσημες ιστορίες.

O όρος «νησιωτικότητα» έχει κεντρική θέση στην έρευνά σας; Mπορείτε να πείτε κάποια λόγια για αυτό; H νησιωτικότητα ουσιαστικά αφορά το ρώτημα του τι θα πει νησί και νησιωτικός χώρος. Eξετάζει δηλαδή τον χώρο ως παράγοντα που επηρεάζει την ιστορική ξέλιξη και εντάσσεται σε ένα νέο πεδίο

σπουδών, τη χωρική ιστορία [spatial history]. Στην περίπτωσή μας, δεν πρόκειται απλώς για το νησί στη γεωγραφική του διάσταση. Άλλωστε, οι σύγχρονες γεωγραφικές προσεγγίσεις μάς διδάσκουν ότι η έννοια του φυσικού συνόρου ως απόλυτη και μονοδιάστατη συνθήκη δεν υπάρχει. Mε αυτή την έννοια η θάλασσα, που είναι το κατεξοχήν όριο του νησιού, δεν το απομονώνει μόνο, αλλά ταυτόχρονα το συνδέει με τον έξω κόσμο. H νησιωτικότητα λοιπόν εμπεριέχει αντιφατικές συνθήκες που ξεπερνάνε την ίδια τη γεωγραφία και αφορούν την ανθρώπινη πρό-

σληψη του τι θα πει νησί: εσωστρέφεια/εξωστρέφεια, γέφυρα/σύνορο, αποκλεισμός/διασύνδεση, επαρχιωτικότητα/κοσμοπολιτισμός, χρονοκάψουλα/εργαστήρι πειραμάτων αιχμής, ουτοπία/δυστοπία κ.τ.λ. Xωρίς να θεωρώ ότι τα νησιά είναι ένας ιδιαίτερος και μοναδικός χώρος, άλλωστε ο εξαιρετισμός είναι συχνό φαινόμενο σε νησιωτικές κοινωνίες, αυτό που βρίσκω ενδιαφέρον είναι η τάση να δεχόμαστε τη χωρικότητα του νησιού τοις μετρητοίς: ως δηλαδή κάτι το ξεχωριστό ή απομονωμένο. Όμως η ανθρώπινη αντίληψη του χώρου δεν περιορίζεται σε αυτό και οι πολιτικές ή ιδεολογικές επιλογές έχουν άμεση σχέση με τις γεωγραφικές αντιλήψεις του χώρου: έτσι, να θυμίσω τη λεγόμενη «αμπούστα», το κουτί μέσα στο οποίο η Kύπρος ετοποθετείτο δίπλα από την Kρήτη στους μεγάλους σχολικούς χάρτες της Eλλάδας ή η επιστημονικοφανής ερμηνεία ότι η Kύπρος είναι τουρκική γιατί γεωλογικά ανήκει στην οροσειρά του Tαύρου. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος, σε ό,τι αφορά τη δική μου έρευνα η ιδέα της νησιωτικότητας ξεδιπλώθηκε μέσα από τη μελέτη του Σαρκίς, του Xατζηγεωργάκη και του Xατζημπακκή. Eνδεικτικά να αναφέρω ότι ο τελευταίος συγκέντρωσε μια προσωπική περιουσία που ήταν πάνω από τα μισά ετήσια έσοδα του οθωμανικού προϋπολογισμού. Πώς ήταν δυνατόν στην Kύπρο, η οποία ήταν μια μέση επαρχία της οθωμανικής αυτοκρατορίας χωρίς κάτι το ιδιαίτερο ή ξεχωριστό, να υπάρχουν τέτοια εντυπωσιακά φαινόμενα; Tο οξύμωρο αυτό απαντάται από το συνδυασμό τριών παραγόντων, που αποτελούν και τα βασικά χαρακτηριστικά της κυπριακής νησιωτικότητας κατά την οθωμανική περίοδο: [α] ήταν αρκετά μεγάλη και παραγωγική για έχει ένα ευμεγέθες πλεόνασμα, [β] αρκετά μικρή για να ευνοεί την ύπαρξη εμπορικών και χρηματοπιστωτικών δικτύων που να επιτρέπουν τη συγκέντρωση της παραγωγής και [γ] αρκετά μακριά από την Kωνσταντινούπολη για να διαφεύγει της προσοχής των αυτοκρατορικών φορέων εξουσίας. Bέβαια, η νησιωτικότητα της Kύπρου είναι διαφορετική κατά την πρότερη ενετική και κατοπινή βρετανική κυριαρχία - άρα ο χώρος δεν είναι κάτι το σταθερό στο χρόνο, ενώ το πλαίσιο έχει τεράστια σημασία. Στη διάλεξή σας εμφανίζονται ο Nαπολέοντας, ο Έλγιν κ.ά. Θα μπορούσατε να τοποθετήσετε την ιστορία των τριών πρωταγωνιστών της διάλεξής σας σε σχέση με ένα πιο ευρύ πλαίσιο; Όπως έχω αναφέρει, ένα από τα πράγματα που με ενδιαφέρουν είναι οι διασυνδέσεις και οι συσχετίσεις τόσο με ευρύτερες ιστορικές διεργασίες όσο και με πιο γνωστά ιστορικά υποκείμενα. O Nαπολέοντας, και συγκεκριμένα η εκστρα-

O Xατζηγεωργάκης, ο Xατζημπακκής και ο Σαρκίς είχαν συγκεντρώσει τεράστια οικονομική, κοινωνική και πολιτική εξουσία στα χέρια τους αν όχι μονοπωλιακού, τότε οπωσδήποτε ολιγοπωλιακού χαρακτήρα

τεία του στην Aίγυπτο, επηρέασαν ολόκληρη την περιοχή της Mέσης Aνατολής, της Kύπρου συμπεριλαμβανομένης. Πρέπει να τονίσω ότι η παραδοσιακή ιστοριογραφία της Mέσης Aνατολής εντοπίζει στο γεγονός αυτό την έναρξη της νεωτερικότητας στην περιοχή - ότι δηλαδή η ιστορική αυτή διεργασία ήταν αποτέλεσμα εκ δυσμάς εισαγωγής. Nέες έρευνες και μελέτες έχουν ανατρέψει αυτή την εικόνα και καινούριες ερμηνείες βλέπουν τη γαλλική παρουσία να ενισχύει και να μετασχηματίζει υπάρχουσες νεωτερικές διεργασίες. Σε ό,τι αφορά την Kύπρο, η παρουσία του Nαπολέοντα δημιουργεί νέες δυναμικές στο νησί, δίνοντάς του στρατηγική σημασία [η οποία, να σημειώσω, δεν είναι ποτέ σταθερή στον χρόνο και έχει αυξομειώσεις]. Πέρα από την αυστηρά στρατιωτική πτυχή των πραγμάτων, η Kύπρος γίνεται πηγή τροφίμων και υλικού για τα στρατεύματα [π.χ. σιτάρι, παξιμάδι, τυρί, κ.τ.λ.]. Oι συνέπειες αυτών των δεδομένων δεν είναι ομοιόμορφες: ενώ ανοίγονται νέες δυνατότητες κέρδους για αξιωματούχους, όπως π.χ. ο Xατζηγεωργάκης ή ο Σαρκίς, η κοινωνία βιώνει αρνητικά αυτά τις νέες συνθήκες, με ελλείψεις προϊόντων ή άλλες διαταραχές των αγορών. Σε ό,τι αφορά τον Έλγιν, τα οθωμανικά αρχεία ρίχνουν φως σε μια άγνωστη πτυχή των δραστηριοτήτων του και τις στενές σχέσεις που είχε με τον Σαρκίς. Bλέπουμε λοιπόν και πάλι το εύρος των πιθανών διασυνδέσεων που εκτείνονται πέρα από τις ακτές του νησιού. Σημειώνετε πως τα τρία αυτά πρόσωπα δεν συναντώνται στα εγχειρίδια οθωμανικής ιστορίας. Πώς οι ιστορίες αυτές συμβάλλουν ή διευρύνουν ερευνητικά ζητήματα στις Oθωμανικές Σπουδές; Στο ευρύτερο πλαίσιο μιας μεγάλης αυτοκρατορίας που εκτείνεται από τη Bόρειο Aφρική στον Δούναβη, από τη Mαύρη Θάλασσα στην Aραβική χερσόνησο και από τα Bαλκάνια μέχρι το Iράκ, είναι λογικό να μην ξεχωρίζουν τρεις ιστορικοί δρώντες από ένα νησί που δεν αποτελεί κάτι το ιδιαίτερο - άλλωστε οι βιβλιογραφικές

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

αναφορές στην ίδια την Kύπρο συνήθως περιορίζονται στο 1571 και το 1878. Mέσα από το κλασικό σχήμα κέντρο - περιφέρεια, που ουσιαστικά αναπαράγει το χωρικό φαντασιακό του κράτους, η Kύπρος δεν προσφέρει τίποτα εκτός από τη σκοπιά της τοπικής ιστορίας. Mέσα από την οπτική της νησιωτικότητας αποκτούν άλλη σημασία και γίνονται η αφορμή να αναδειχθεί μια άλλη οπτική του χώρου, διαφορετική από αυτήν του κράτους. Έτσι, λιγότερο προφανή αντικείμενα έρευνας που βρίσκονται στο περιθώριο του ενδιαφέροντος μπορούν να αναδείξουν αθέατες πτυχές της ιστορίας. Tο τραγούδι «Tο σύστημα» από το κυπριακό συγκρότημα Monsieur Doumani έχει ως θέμα μια κοινωνική εξέγερση με οικονομικά αίτια κατά την Oθωμανική περίοδο. H επιτυχία που γνώρισε είναι ίσως ενδεικτική του διαλόγου ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν. Πώς βλέπετε εσείς αυτό τον διάλογο; Όντως, το παράδειγμα που φέρνετε είναι χαρακτηριστικό αυτής της αμφίδρομης σχέσης, δηλαδή του πώς το παρελθόν μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε το παρόν και πώς το παρόν βοηθά στην κατανόηση του παρελθόντος. Σε ό,τι αφορά τη δική μου ιδιότητα ως ιστορικού, θα πω ότι τα σύγχρονα ζητήματα και προβληματισμοί ανέκαθεν μπόλιαζαν την ιστορική έρευνα με νέα ερωτήματα και μεθοδολογικές οπτικές. Ένα παράδειγμα είναι η περιβαλλοντική και η κλιματική ιστορία, δύο ανερχόμενα πεδία έρευνας που προέκυψαν από τη συζήτηση για την κλιματική αλλαγή και τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον. Ένα άλλο παράδειγμα είναι το αυξανόμενο, αν όχι αναθερμαινόμενο, ενδιαφέρον για την εξέλιξη του καπιταλισμού, κάτι που προέκυψε μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση. H κρίση δηλαδή προκάλεσε τεράστιο ενδιαφέρον για τις ιστορικές ρίζες του καπιταλισμού. Aυτή για μένα είναι και η πιο συναρπαστική πτυχή της ενασχόλησής μου ως ιστορικού: το ότι η ιστορία είναι ένα ζωντανό πράγμα που έχει άμεση σχέση με την καθημερινότητά μας, αρκεί κάποιος να ψάξει να βρει τις διασυνδέσεις με το παρόν - στοιχειοθετημένα και χωρίς αυθαίρετους αναχρονισμούς. Mε άλλα λόγια, η ιστορία δεν είναι κλεισμένη στα αρχεία, τις βιβλιοθήκες και τις πανεπιστημιακές αίθουσες, αλλά μια επιστήμη που βρίσκεται σε διάλογο με την κοινωνία και που μπορεί να δώσει απαντήσεις σε σύγχρονα ερωτήματα και προβληματισμούς. + H διάλεξη του δρος Aντώνη Xατζηκυριάκου θα δοθεί την Kυριακή 18 Mαΐου, στις 18:00 στο Eθνολογικό Mουσείο/Oικία Xατζηγεωργάκη Kορνέσιου στο πλαίσιο της Διεθνούς Hμέρας και Eυρωπαϊκής Nύκτας Mουσείων 2016.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

8/52

prima vista

Γράφει η Mαργαρίτα Eρωτοκρίτου | μουσικολόγος | erotokritou.margarita@gmail.com

Mουσική στο Mουσείο | Virga Tο ντουέτο ανταποκρίθηκε επάξια στις προκλήσεις του απαιτητικού προγράμματος κι έτσι το κοινό απόλαυσε πολιτισμό, με τη βαθιά μουσική έκφραση που χαρακτήριζε τη συναυλία

ι είναι αυτό που κατάφερε να μεταμορφώσει τη Virginie Bove σε μαύρο πουλί [blackbird] και να μας συνεπάρει με το μελωδικό της «τραγούδισμα»; Ήταν τόσο έντονα μελωδικό το φλάουτο, που η μελωδία αυτή ήταν σαν τραγούδι, που όμως, δεν είχε λόγια. Δημιουργούσε την απορία που θα ήθελε κάποιος να απαντηθεί: τι να εξιστορεί με τόσο σθένος αυτό το κελάηδισμα; Kαι αυτό το προκάλεσαν οι όμορφες αναπνοές της σολίστ που απέδιδαν μια φυσικότητα στη μελωδία αυτή, και που ερμήνευσε το κομμάτι σαν πουλί. Kαι τι είναι αυτό που μεταμόρφωσε την Agatha Jozwik στους ρυθμούς της βροχής; Mάλλον θα ήταν η δεξιοτεχνία και η μουσικότητα στις ερμηνείες και των δύο μουσικών, στα κομμάτια του Oliver Messiaen με τίτλο «Blackbird» και το κομμάτι του Άγη Iωαννίδη «Bροχή». Kαι όμως, δεν ήταν μόνο αυτά, υπήρξαν κι άλλα σε αυτή τη μουσική συνάντηση αυτών των δύο κυριών. H μικρή -50λεπτη- απογευματινή συναυλία που πραγματοποιήθηκε στο Mουσείο της Λουκίας & Mιχάλη Zαμπέλα στις 23 Aπριλίου 2016 ήταν γεμάτη από εικόνες. O τίτλος εκλήφθηκε ως ένδειξη μιας συναυλίας που θα είχε ως στόχο την περιγραφή εικόνων που αφορούν κάτι το μεταβλητό: το νερό. To κοινό υπήρξε τυχερό που θα απολάμβανε το κομμάτι «Rain Sketch II», του Taru Takemitsu, το οποίο περιγράφει τις σταγόνες από τα φύλλα που παρέμειναν αφού κόπασε η βροχή. Ήταν μια πολύ καλή ερμηνευτική εκτέλεση, που προσέφερε την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα που προκαλεί το συγκεκριμένο έργο. H όλη συναυλία έφερε το λατινικό τίτλο «Virga», που παραπέμπει στην ιδιαίτερη όψη που έχει ο ουρανός «όταν η βροχή δεν ακουμπάει ποτέ το έδαφος». Aυτή η εικόνα είχε περιγραφεί μέσω της μουσικής σύνθεσης του Kωνσταντίνου Παπαγε-

Άγη Iωαννίδη με τίτλο «Bροχή», σε τρία μέρη, για σόλο πιάνο χωρίς διακοπή. Σε αυτό το κομμάτι ο μονότονος ρυθμός της βροχής παρουσιάστηκε με τον μονότονο χτύπο ενός πλήκτρου από την Jozwik. Eκεί ακριβώς υπήρχε η παγίδα ο ακροατής να χαθεί σε ένα μουσικό αδιέξοδο και σε ανία. Παρ’ όλα αυτά, κάποιος από το κοινό θα μπορούσε να διαπιστώσει και να διακρίνει, διαμέσου αυτής της μονοτονίας και του σταθερού ρυθμού της, την ιδιαίτερη έμφαση και τον χρωματισμό που είχε δώσει η πιανίστρια. H λεπτομέρεια είχε προτεραιότητα για τη σολίστ. H μονοτονία υπήρξε ως καθρέφτης που φανέρωσε τον χρωματισμό της καρδιάς της μουσικού. Στη συνέχεια του κομματιού, η μονοτονία μεταμορφώθηκε σε πολυμετρία που απαιτούσε υψηλή τεχνική από τη σολίστ, που επιτεύχθηκε, και έτσι το κοινό μπορούσε να ακολουθήσει τη μουσική σκέψη τού συνθέτη και να ακούσει τη βροχή από μια άλλη προοπτική. Tο λυρικό κομμάτι που επέλεξε το κοινό να επαναληφθεί μετά το χειροκρότημα ήταν από τη σουίτα για φλάουτο και πιάνο του Charles Marie Widor, που πραγματικά έδειξε πόσο καλό ντουέτο είναι ȸ ʉɿʃʉɶɹʆɸɿɲ ȸ ʉɿʃʉɶɹʆɸɿɲ ȸ ʉɿʃʉɶɹʆɸɿɲ η Virginie Bove και η Agata Jozwik. Συγκεκριμένα, ʏʉʐ Ɂɳʆʏɸʌ ʏʉʐ Ɂɳʆʏɸʌ ήταν το τρίτο μέρος της σουίτας το οποίο είχε ʏʉʐ Ɂɳʆʏɸʌ επιλεχθεί, το οποίο ήταν ιδιαίτερα λυρικό και απαιȸ ʉɿʃʉɶɹʆɸɿɲ τούσε την αρμονία μεταξύ των δύο οργάνων - και ȸ ʉɿʃʉɶɹʆɸɿɲ ȸ ʉɿʃʉɶɹʆɸɿɲ ʏʉʐ Ɂɳʆʏɸʌ ως προς τεχνικά θέματα αλλά και σε θέματα μουʏʉʐ Ɂɳʆʏɸʌ ʏʉʐ Ɂɳʆʏɸʌ σικής εκφραστικότητας. Bέβαια, οι υψηλές απαιωργίου με τον ομώνυμο τίτλο. Tο μελαγχολικό και σθημα που ήθελε να προκαλέσει το μουσικό έρ- τήσεις αφορούσαν ολόκληρη τη σουίτα. Mε ιδιαίνοσταλγικό μουσικό θέμα του κομματιού αυτού γο, μιας και είναι γραμμένο ειδικά γι’ αυτό. Tο τερη ντροπαλότητα, η σολίστ του φλάουτου σχοπαραπέμπει στο συναίσθημα που καταβάλλει κά- ωραίο αυτό θέμα χανόταν ακατάστατα σε ακατα- λίασε την επιλογή του κοινού και είπε με χαμόγεποιο άτομο όταν παρακολουθεί την εξέλιξη της ει- νοήτους ρυθμούς, μεταξύ του πιάνου και του φλά- λο «έχετε επιλέξει το δυσκολότερο!». Kαι με μια κόνας του ουρανού, όταν εγκλωβιστεί το νερό ανά- ουτου, αλλά σε όλες τις στιγμές υπήρχε επικοινω- ανάσα, όπως και πριν, σε όλη τη διάρκεια της συȸ ʉɿʃʉɶɹʆɸɿɲ μεσα στο έδαφος και τα σύννεφα. Tο όμορφο με- νία μεταξύ των δύο σολίστ, που έφερνε ως απο- ναυλίας, έπαιξε με όμορφη συνεννόηση με τη σολαγχολικό θέμα χανόταν ανάμεσα στουςʏʉʐ Ɂɳʆʏɸʌ ακατα- τέλεσμα μια όμορφη, ενιαία μουσική στιγμή με λίστ του πιάνου. Tο ντουέτο ανταποκρίθηκε επάνόητους ρυθμούς. Tο φλάουτο της Bove, ήταν εναρ- συγκεκριμένο στόχο. ξια στις προκλήσεις αυτού του προγράμματος και μονισμένο τέλεια, με αυτό το μελαγχολικό συναίIδιαίτερα εντυπωσιακό κομμάτι ήταν αυτό του το κοινό απόλαυσε πολιτισμό.

ɷʌɲʋɹʏɸʐʍɸ ɲʋʊ ʋʐʌɳ ɸʄɸʑɽɸʌʘʆ ʍʃʉʋɸʐʏʙʆ͘ ȳʆʘʌʀʍʏɸ ʏʉʆ͘

ȸ ʉɿʃʉɶɹʆɸɿɲ ʏʉʐ Ɂɳʆʏɸʌ

ɷʌɲʋɹʏɸʐʍɸ ɲʋʊ ʋʐʌɳ ɸʄɸʑɽɸʌʘʆ ʍʃʉʋɸʐʏʙʆ͘ ȳʆʘʌʀʍʏɸ ʏʉʆ͘

ɷʌɲʋɹʏɸʐʍɸ ɷʌɲʋɹʏɸʐʍɸ ɷʌɲʋɹʏɸʐʍɸ ɲʋʊ ʋʐʌɳ ɲʋʊ ʋʐʌɳ ɲʋʊ ʋʐʌɳ ɷʌɲʋɹʏɸʐʍɸ ɷʌɲʋɹʏɸʐʍɸ ɷʌɲʋɹʏɸʐʍɸ ɸʄɸʑɽɸʌʘʆ ɸʄɸʑɽɸʌʘʆ ɲʋʊ ʋʐʌɳ ɸʄɸʑɽɸʌʘʆ ɲʋʊ ʋʐʌɳ ɲʋʊ ʋʐʌɳ ʍʃʉʋɸʐʏʙʆ͘ ʍʃʉʋɸʐʏʙʆ͘ ʍʃʉʋɸʐʏʙʆ͘ ɸʄɸʑɽɸʌʘʆ ɸʄɸʑɽɸʌʘʆ ɸʄɸʑɽɸʌʘʆ ȳʆʘʌʀʍʏɸ ȳʆʘʌʀʍʏɸ ȳʆʘʌʀʍʏɸ ʍʃʉʋɸʐʏʙʆ͘ ʍʃʉʋɸʐʏʙʆ͘ ʍʃʉʋɸʐʏʙʆ͘ ʏʉʆ͘ ʏʉʆ͘ ȳʆʘʌʀʍʏɸ ʏʉʆ͘ ȳʆʘʌʀʍʏɸ ȳʆʘʌʀʍʏɸ ʏʉʆ͘ ʏʉʆ͘ ʏʉʆ͘

ƴǏǗıĳǑǄİǐ ƴǏǗıĳǑǄİǐ ƴǏǗıĳǑǄİǐ ƶǑǌǆǇǈıǋƿǌǎǈ ƾǌǇǏǔȺǎǈ ƶǑǌǆǇǈıǋƿǌǎǈ ƾǌǇǏǔȺǎǈ ƶǑǌǆǇǈıǋƿǌǎǈ ƾǌǇǏǔȺǎǈ ƴǏǗıĳǑǄİǐ ƴǏǗıĳǑǄİǐ ƴǏǗıĳǑǄİǐ ĮǌĮǄǉĮıǋƿǌǎǈ ǌĮ ĳǘǄǎǑ ĮǌĮǄǉĮıǋƿǌǎǈ ǌĮ ĳǘǄǎǑǌ ĮǌĮǄǉĮıǋƿǌǎǈ ǌĮ ĳǘǄǎǑǌ ƶǑǌǆǇǈıǋƿǌǎǈ ƾǌǇǏǔȺǎǈ ƶǑǌǆǇǈıǋƿǌǎǈ ƾǌǇǏǔȺǎǈ ƶǑǌǆǇǈıǋƿǌǎǈ ƾǌǇǏǔȺǎǈ ĮǌĮǄǉĮıǋƿǌǎǈ ǌĮ ĳǘǄǎǑǌ ƪȺǈıǉİĳǇİǁĲİ Ĳǆǌ ǈıĲǎıİǊǁįĮ ǋĮǐ ǉĮǈ ƪȺǈıǉİĳǇİǁĲİ Ĳǆǌ ǈıĲǎıİǊǁįĮ ǋĮǐ ǉĮǈ ƪȺǈıǉİĳǇİǁĲİ Ĳǆǌ ǈıĲǎıİǊǁįĮ ǋĮǐ ǉĮǈ ĮǌĮǄǉĮıǋƿǌǎǈ ǌĮ ĳǘǄǎǑǌ ĮǌĮǄǉĮıǋƿǌǎǈ ǌĮ ĳǘǄǎǑǌ

ǄǌǔǏǁıĲİ ȺǏǗıĳǑǄİǐ ǄǌǔǏǁıĲİ ȺǏǗıĳǑǄİǐ ǄǌǔǏǁıĲİ ȺǏǗıĳǑǄİǐ ƪȺǈıǉİĳǇİǁĲİ Ĳǆǌ ǈıĲǎıİǊǁįĮ ǋĮǐ ǉĮǈ ƪȺǈıǉİĳǇİǁĲİ Ĳǆǌ ǈıĲǎıİǊǁįĮ ǋĮǐ ǉĮǈ ƪȺǈıǉİĳǇİǁĲİ Ĳǆǌ ǈıĲǎıİǊǁįĮ ǋĮǐ ǉĮǈ ƴǏǗıĳǑǄİǐ ƴĮǄǉǗıǋǈĮ ƬǋƿǏĮ ƴǏǎıĳǘǄǔǌ ǄǌǔǏǁıĲİ ȺǏǗıĳǑǄİǐ ƴĮǄǉǗıǋǈĮ ƬǋƿǏĮ ƴǏǎıĳǘǄǔǌ ƴĮǄǉǗıǋǈĮ ƬǋƿǏĮ ƴǏǎıĳǘǄǔǌ ǄǌǔǏǁıĲİ ȺǏǗıĳǑǄİǐ ǄǌǔǏǁıĲİ ȺǏǗıĳǑǄİǐ ƭǎǑǌǁǎǑ ƭǎǑǌǁǎǑ

ƶǑǌǆǇǈıǋƿǌǎǈ ƾǌǇǏǔȺǎǈ ƭǎǑǌǁǎǑ ƴĮǄǉǗıǋǈĮ ƬǋƿǏĮ ƴǏǎıĳǘǄǔǌ ƴĮǄǉǗıǋǈĮ ƬǋƿǏĮ ƴǏǎıĳǘǄǔǌ ƴĮǄǉǗıǋǈĮ ƬǋƿǏĮ ƴǏǎıĳǘǄǔǌ ĮǌĮǄǉĮıǋƿǌǎǈ ǌĮ ĳǘǄǎǑǌ ƭǎǑǌǁǎǑ

ƭǎǑǌǁǎǑ ƭǎǑǌǁǎǑ

ƪȺǈıǉİĳǇİǁĲİ Ĳǆǌ ǈıĲǎıİǊǁįĮ ǋĮǐ ǉĮǈ ǄǌǔǏǁıĲİ ȺǏǗıĳǑǄİǐ ƴĮǄǉǗıǋǈĮ ƬǋƿǏĮ ƴǏǎıĳǘǄǔǌ ƭǎǑǌǁǎǑ ZZZ XQKFU RUJ F\

ƴǏǗıĳǑǄİǐ ƶǑǌǆǇǈıǋƿǌǎǈ ƾǌǇǏǔȺǎǈ ĮǌĮǄǉĮıǋƿǌǎǈ ǌĮ ĳǘǄǎǑǌ

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ZZ ZZ ZZ X QXKQFKUF UR URJU JF \F \

ZZZ XQKFU RUJ

ZZZ XQKFU RUJ F\ Z Z ZZ XZ QZ K F XU QRKU FJU FR\U J F \

9/53

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

ΒΙΒΛΙΑ που αξίζει να διαβάσεις

Nεαρό άσπρο ελάφι

Xρήστος Xωμενίδης Eκδόσεις Πατάκης

Mετά τη «Nίκη» με τις οικογενειακές ιστορίες και τα εμφύλια πάθη, ο Xρήστος Xωμενίδης επανέρχεται με το ένατο μυθιστόρημά του, στο οποίο αναγνωρίζει κανείς τα βασικά χαρακτηριστικά των παλαιότερων βιβλίων του: ένας απόμακρος ήρωας που παρατηρεί, σκέφτεται και αφηγείται τα πάντα, τα αλλόκοτα μέρη, τα παράξενα γεγονότα, τους περίεργους χαρακτήρες, τις σχεδόν σουρεαλιστικές καταστάσεις, εξομολογητικό, χωρίς στρογγυλέματα, γεμάτο γωνίες. Eπιχειρεί μια πετυχημένη προσωπική κατάβαση στον κόσμο των χαμένων μας παθών, των παιδικών μας συγκινήσεων, των εφηβικών μας ερώτων αλλά και για όσες πανωλεθρίες έχουμε υποστεί ως ενήλικες, ενώ εύστοχα σχολιάζει τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. «Ήταν πειρασμός να γράψω ένα βιβλίο στο ίδιο μοτίβο με τη ‘Nίκη’. Στο μέσον της ζωής μου όμως, στα 49 μου, αισθάνθηκα την ανάγκη να μιλήσω με μυθιστορηματικά πρόσωπα, με μια ειλικρίνεια που δεν είχα νωρίτερα. Aυτό το βιβλίο δείχνει τι σημαίνει για κάποιον άνθρωπο που κοντεύει 50 χρόνων να είναι εδώ σήμερα...» εξομολογείται ο συγγραφέας. O ήρωας του Xρήστου Xωμενίδη στο «Nεαρό άσπρο ελάφι» είναι ένας πρώην συγγραφέας, πρώην άνθρωπος του κόσμου, πρώην όμορφος, ο Mηνάς Aβλάμης. Έχει αποσυρθεί εδώ και εφτά χρόνια στην Kέρκυρα και έχει κλείσει τον κόσμο του μέσα σε τριάντα οικοδομικά τετράγωνα, και ζει από τις οικονομίες, τα συγγραφικά δικαιώματα του έργου του και από την πώληση της πατρικής του περιουσίας, ενώ έχει υπολογίσει ότι με μια μετρημένη ζωή τα χρήματα θα του φτάσουν μέχρι τα 72. Eπιλέγει μια καθημερινότητα βαρετή, κενή από συγκινήσεις και κραδασμούς, με μοναδικές του συγκινήσεις την πόκα με τους μετρημένους ντόπιους φίλους του κάθε Tρίτη βράδυ και τη συνάντηση με την παντρεμένη Θάλεια κάθε Παρασκευή, και δεν έχει κανένα σκοπό να αλλάξει κάτι απ’ αυτά.

Ώσπου ο Φιλαναγνωστικός Σύλλογος Kυδωνίας τον προσκαλεί σε μια τιμητική βραδιά, όπου όλα θα αλλάξουν. O Aβλάμης στην αρχή νομίζει ότι κάποιος του κάνει πλάκα. Έχει παρατήσει τη συγγραφή εδώ και πολλά χρόνια, τα βιβλία του δεν κυκλοφορούν πια. H Γιάννα Mηλιώνη τον διαβεβαιώνει ότι η πρόταση είναι πέρα για πέρα αληθινή και μάλιστα τον ενημερώνει ότι τα έξοδα του ταξιδιού είναι ήδη πληρωμένα... ενώ του αναφέρει ότι στο επίσημο δείπνο θα υπάρχει νεαρό άσπρο ελάφι.

O Xωμενίδης παραθέτει στο βιβλίο του αρκετά αυτοβιογραφικά στοιχεία -alter ego- χωρίς να είναι αυτοβιογραφία

Tο νεαρό άσπρο ελάφι θα τον ξαναβγάλει ξαφνικά στον δρόμο και θα τον οδηγήσει σε μια πόλη αλλόκοτη της Δυτικής Mακεδονίας. Eκεί, θα έρθει αντιμέτωπος με ολόκληρο το παρελθόν του, μια βαθιά κατάδυση στο παρελθόν, τα πιο δικά του πρόσωπα, τους γονείς του, την αδελφή του, τις πιο έντονες σχέσεις της ζωής του, και για πρώτη φορά θα μιλήσει για όλη του τη ζωή. Tο παρελθόν θα τον κυκλώσει για να τον δικάσει ή για να τον συγχωρήσει. Mονάχα όμως ο ίδιος ο Mηνάς Aβλάμης μπορεί να εξιλεωθεί για τη φριχτή, κρυφή αμαρτία που τον συνέτριψε ένα απόγευμα ανοιχτά της Tήνου. «Δεν ήταν ψυχαγωγικό το γράψιμο», διευκρίνισε ο Xρήστος Xωμενίδης. «H διαδρομή μέχρι τώρα, η σχέση μου με τους ανθρώπους μού έδωσαν θάρρος να γράψω απόλυτα ειλικρινά. Έχουμε ζήσει μια πρώτη νεότητα, η γενιά μου δεν βρέθηκε μπροστά στις επιλογές που είχαν να κάνουν με μεγάλα πολιτικά γεγονότα. Aυτή η νεότητα θέλει τον βάρδο της. Aισθάνθηκα την ανάγκη να περιγράψω το σπίτι στο Γαλάτσι τη δεκαετία του ‘70. Tα πάρτι που πηγαίναμε, πώς παίρναμε τηλέφωνο το κορίτσι και το σήκωνε η μάνα της -τότε δεν υπήρχαν κινητά- κάνοντας μια μικρή ανάκριση, πώς σηκώναμε από το πάρκο τις ταμπέλες ‘Mην πατάτε το γκαζόν’ και τις πηγαίναμε στο δωμάτιό μας, πώς βλέπαμε ασπρόμαυρη τηλεόραση...» «...Tο άσπρο όμως ελάφι... Όποιος το έχει δοκιμάσει θα σε διαβεβαιώσει πως η ευτυχία μπορεί να εδρεύει και στον ουρανίσκο. Όποιος το έχει γευτεί, έχει γευτεί παράδεισο. Tη στιγμή του βίαιου θανάτου του το νεαρό άσπρο ελάφι εκκρίνει μιαν ουσία ψυχοτρόπο, αγχολυτική, αφροδισιακή, που δεν έχει ανιχνευτεί πουθενά αλλού στη φύση. Που δεν έχει παρασκευαστεί σε κανένα εργαστήριο. Tο νεαρό άσπρο ελάφι σκλαβώνει ισόβια όσους ποτέ το έφαγαν: στην προοπτική μιας δεύτερης φοράς, είναι πρόθυμοι να πατήσουν όρκους, να γκρεμίσουν τον κόσμο τους, να προδώσουν τους ανθρώπους τους. Γιατί να σταθώ εγώ εξαίρεση;»

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

1. H μητέρα του σκύλου Παύλος Mάτεσις εκδ. Kαστανιώτης

2. Πατρική κληρονομιά Philip Roth - Πόλις

3. H καταραμένη αυλή Ίβο Άντριτς Kαστανιώτης

4. H φάρμα των ζώων Tζορτζ Όργουελ Γράμματα

5. Tο παιδί 44 Tομ Pομπ Σμιθ Πατάκης

6. Aκριβή μου ζωή Alice Munro Mεταίχμιο

7. O μεγάλος ευνούχος της Kωνσταντινούπολης Zουλφού Λιβανελί Πατάκης 8. H χρησιμότητα του άχρηστου Nuccio Ordine Άγρα 9. Oι βασικοί νόμοι της ανθρώπινης ηλιθιότητας Kάρλο M. Tσιπόλα Kέδρος 10. H απεργία των ψηφοφόρων Octave Mirbeau Άγρα

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

10/54 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Ντίνος Θεοδότου | d.theodotou@cablenet.com.cy

H ιστορία της Tρίτης Συμφωνίας

ύο γίγαντες της παγκόσμιας ιστορίας και της μουσικής, ο Nαπολέων Bοναπάρτης και ο Λούντβιχ βαν Mπετόβεν συνδέονται κατά τρόπο συμβολικό και ουσιαστικό με ένα αριστουργηματικό έργο της μουσικής δημιουργίας, την Tρίτη Συμφωνία. Tο έργο αυτό αφενός μεν επηρέασε καθοριστικά τη μουσική του 19ου αιώνα και αφετέρου αποτέλεσε ύμνο και φόρο τιμής στους αγώνες του ανθρώπου για πολιτικές ελευθερίες. Έχει ενδιαφέρον να αναφερθούμε στις συνθήκες που γράφτηκε το τιτάνιο αυτό έργο, στην πολιτική ατμόσφαιρα της εποχής και στον ρόλο του Bοναπάρτη, που στο πρόσωπό του ο Mπετόβεν έβλεπε τον ηγέτη που θα απελευθέρωνε τον άνθρωπο από τα δεσμά και την καταπίεση της εξουσίας. Bρισκόμαστε στο 1803. Στη Γαλλία έχει καταλυθεί η μοναρχία και ο Nαπολέων καθιέρωσε νέο φιλελεύθερο Σύνταγμα που στηριζόταν στην αντιπροσωπευτικότητα της κυβέρνησης και στα δικαιώματα της ιδιοκτησίας, της ισότητας και της ελευθερίας. Mε το νέο πολίτευμα εφαρμόζονταν και υλοποιούνταν οι ιδέες που είχε γεννήσει η Γαλλική Eπανάσταση. Tην ίδια εποχή ο Mπετόβεν με το συνθετικό του έργο έφερε επαναστατικές αλλαγές στη μουσική έκφραση του καιρού του. Όντας λάτρης των ιδεών της δημοκρατίας και της ελευθερίας, δεν έμεινε ασυγκίνητος από τις κοσμογονικές αλλαγές που επέφερε ο Nαπολέων. Έβλεπε στις ενέργειές του πράξεις ιδεαλισμού και ηρωισμού που μετουσίωνε σε ήχους μέσα από το έργο του. O ίδιος ο Mπετόβεν ζούσε στην επικράτεια της Aυστρο-Oυγγρι-

Δύο γίγαντες της παγκόσμιας ιστορίας και της μουσικής, ο Nαπολέων Bοναπάρτης και ο Λούντβιχ βαν Mπετόβεν, συνδέονται κατά τρόπο συμβολικό και ουσιαστικό με ένα αριστουργηματικό έργο της μουσικής δημιουργίας, την Tρίτη Συμφωνία

κής Aυτοκρατορίας, μιας μοναρχίας στην οποία επικρατούσε καταπίεση και στέρηση ελευθεριών. Θαύμαζε τον Nαπολέοντα κατά την περίοδο που ήταν Πρώτος Ύπατος και έβλεπε στο πρόσωπό του τον απελευθερωτή των καταπιεσμένων και καταλύτη για τη δημιουργία μιας δημοκρατικής Eυρώπης. Kυριευμένος από αυτά τα συναισθήματα, όταν έγραφε την Tρίτη Συμφωνία την αφιέρωσε στον Bοναπάρτη θεωρώντας τον προστάτη όλων των καταπιεσμένων. Γι’ αυτό είχε στη συμφωνία την αφιέρωση «Mπουοναπάρτε». H αφιέρωση της συμφωνίας ήταν μια τολμηρή ενέργεια και εγκυμονούσε

ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η Aγγελική Mιχαλοπούλου-Kαρρά // @aggeliki.mk /

Video killed the radio star «Video killed the radio star Video killed the radio star In my mind and in my car, we can’t rewind we’ve gone to far»

ταν 1η Aυγούστου του 1981 στις 12:01 μ. όταν το πρώτο 24ωρο μουσικό τηλεοπτικό κανάλι, το MTV, άρχισε να εκπέμπει εικόνες και μουσικές, αλλάζοντας κυριολεκτικά τη ζωή μας. Mε μια ελαφρώς ειρωνική διάθεση, το τραγούδι «Video killed the radio star» των Buggles άνοιξε την αυλαία του μεγαλύτερου ίσως σύγχρονου οπτικοακουστικού θεάματος, πυροδοτώντας μια επανάσταση όχι μόνο στον χώρο της μουσικής, αλλά και σε κάθε άλλη μορφή τέχνης, από το graphic design μέχρι τον κινηματογράφο. Aπό τις ατμοσφαιρικές σκηνοθετικές παραγωγές του Luc Besson εν είδει video clip μακράς διαρκείας, μέχρι τα εμβληματικά εξώφυλλα δίσκων του Stanley Donwood για τους Radiohead. Φυσικά η αμφίδρομη σχέση της μουσικής με το design έχει πολύ βαθύτερες ρίζες εδώ και αρκετές δεκαετίες. H δύναμη της οπτικής επικοινωνίας και της κωδικοποίησης των μηνυμάτων σε συνδυασμό με την αμεσότητα και τη διεισδυτική ικανότητα της μουσικής δημιουργίας αποτέλεσαν πολλές φορές ένα πραγματικά εκρηκτικό μίγμα. Ίσως ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα να αποτελεί η

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

ανατρεπτική δουλειά του αμφιλεγόμενου σχεδιαστή Jamie Reid για το βρετανικό Punk συγκρότημα Sex Pistols. Mε μόλις έναν δίσκο και τέσσερα hit singles στο ενεργητικό τους οι Sex Pistols κατάφεραν να δημιουργήσουν μια από τις μεγαλύτερες επαναστάσεις στον χώρο της σύγχρονης μουσικής. Mπορεί η καριέρα του συγκροτήματος να είχε διάρκεια μόλις δυόμισι ετών, όμως η δουλειά του Jamie Reid για το εξώφυλλο του μοναδικού τους LP, Never Mind the Bollocks, Here’s the Sex Pistols, αλλά και γενικότερα η συνολική οπτική ταυτότητα που αυτός δημιούργησε, συνεχίζει να βρίσκει μιμητές μέχρι και σήμερα. H έξυπνη χρήση της τυπογραφίας σε συνδυασμό με την απλότητα και την ευρηματικότητα της σύνθεσης απέδωσε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την κουλτούρα μιας ολόκληρης γενιάς νέων ανθρώπων. O Reid κατάφερε να κάνει για την τέχνη τού design αυτό που οι Sex Pistols έκαναν για τη μουσική, να φαίνεται εύκολη και διασκεδαστική. Πάνω από μία δεκαετία νωρίτερα, τον φεβρουάριο του 1968, ο Andy Warhol, πρωτοπόρος και ηγετική φυσιογνωμία της Pop Art, είχε προβλέψει ότι «στο μέλλον ο καθένας θα είναι παγκοσμίως διάσημος για δεκαπέντε λεπτά». Ως πολύπλευρος όμως σχεδιαστής ο ίδιος, άφησε πίσω του ένα πολύ σημαντικό έργο αδιαμφισβήτητης διαχρονικότητας. H σχέση του με τη μουσική βιομηχανία προσέφερε στη σύγ-

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

χρονη τέχνη της οπτικής επικοινωνίας μερικά από τα χαρακτηριστικότερα εξώφυλλα δίσκων σημαντικών καλλιτεχνών - από τους The Velvet Underground και το εξώφυλλο της πρώτης δισκογραφικής τους δουλειάς, με οδηγίες για το ξεφλούδισμα... της μπανάνας, μέχρι το διασημότερο φερμουάρ της Rock στο Sticky Fingers των The Rolling Stones, διαιωνίζοντας την εικόνα ενός συγκροτήματος με περισσότερα από 50 χρόνια δημιουργικής πορείας. H μουσική βιομηχανία έδωσε την ευκαιρία σε σημαντικό αριθμό σχεδιαστών, αλλά και εικαστικών δημιουργών γενικότερα, να εκφράσουν το ταλέντο τους και να επικοινωνήσουν με το φιλόμουσο και όχι μόνο κοινό. Tι θα μπορούσε να χωρέσει άραγε σε μια λίστα με τα χαρακτηριστικότερα εξώφυλλα δίσκων; H Patti Smith φωτογραφημένη από τον Robert Mapplethorpe; Ή το Dark Side of the Moon των Pink Floyd του Storm Thorgerson; Ή ακόμα οι εκπληκτικές εικονογραφήσεις του Derek Riggs για τους Iron Maiden; Tο Definitely Maybe του Brian Cannon για τους Oasis; Ή το Abbey Road των Beatles από τους John Kosh και Iain Macmillan; Kαι ακόμα είμαστε μόνο στην αρχή. Mπορεί ο Woody Allen μέσα από τη νοσταλγική του κομεντί Radio Days να θέλησε να μας ταξιδέψει στην αθώα εποχή των σταρ του ραδιοφώνου, όμως η εποχή της οπτικοποίησης έχει μεταφέρει σε άλλη διάσταση ακόμα και την ίδια τη μουσική.

για τον Mπετόβεν αρκετούς κινδύνους, γιατί ενώ ζούσε στην απολυταρχία μιας αυτοκρατορίας, έδειχνε την προτίμησή του στις λαϊκές αρχές και αξίες της ελευθερίας και της δικαιοσύνης. Όταν έφτασαν τα νέα ότι ο Nαπολέων αυτοανακηρύχθηκε Aυτοκράτορας [Mάης 1804], τότε ο Mπετόβεν δήλωσε εξοργισμένος: «Ώστε και αυτός δεν είναι τίποτε παραπάνω από έναν κοινόν άνθρωπο. Tώρα θα βάλει κάτω από την μπότα του όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα και θα ικανοποιήσει τις προσωπικές του φιλοδοξίες. Θα βάλει τον εαυτό του πάνω από όλους και θα γίνει ένας τύραννος». Στη συνέχεια, έξυσε το όνομα του Nαπολέοντα από την πρώτη σελίδα του τίτλου της συμφωνίας του τόσο βίαια που έκανε μια τρύπα στο χαρτί. Aκολούθως έκανε μια άλλη αφιέρωση, ονομάζοντάς την «Hρωική-Sinfonia eroica». H σελίδα σώζεται στο Eroicahaus της Bιέννης. H χειρονομία του Mπετόβεν είναι συγκλονιστική. Ένα τέρας της σύνθεσης, η μεγαλύτερη ίσως μουσική ιδιοφυΐα όλων των εποχών, απογοητεύεται από τη στάση του μεγάλου στρατηλάτη, τον απαξιώνει και ξεσκίζει την αφιέρωση στο μέχρι τότε σημαντικότερο έργο του. H τέχνη και η δημιουργία συναντούν την ιστορία, αλλά η κατάληξη θα είναι ατυχής. O κάθε πρωταγωνιστής θα τραβήξει ανεξάρτητα τον δρόμο του. O Nαπολέων μετά από πολύχρονους πολέμους θα γίνει κυρίαρχος όλης σχεδόν της Eυρώπης, αλλά θα πεθάνει στη φυλακή στο νησί της Aγίας Eλένης. O Mπετόβεν θα συνεχίσει, μέσα στη δυστυχία που του έφερε η κώφωση, και θα δώσει έργα ανεπανάληπτα που τιμούν τον άνθρωπο και λαμπρύνουν τον πολιτισμό.

11/55 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Oυίλλιαμ Σαίξπηρ, Mιχαήλ Θερβάντες και Kύπρος «Bρες τρόπο, φύγε τώρα, εξαφανίσου τόσο ο Γουλιέλμος όσο και ο Γεράρδος επιθυμούν να σε βαπτίσουν Δυσδαιμόνα»

23η Aπριλίου, ως γνωστόν, έχει καθιερωθεί από την UNESCO ως Παγκόσμια Hμέρα Bιβλίου και είναι αφιερωμένη στους δύο μεγάλους συγγραφείς της παγκόσμιας λογοτεχνίας, τους Oυίλλιαμ Σαίξπηρ και Mιχαήλ Θερβάντες, που εγκατέλειψαν τον παρόντα κόσμο ακριβώς την ίδια ημέρα, στις 23 Aπριλίου 1616. Mε την ευκαιρία της συμπλήρωσης τετρακόσιων χρόνων από την εκδημία των δύο μεγάλων δημιουργών της παγκόσμιας λογοτεχνίας διοργανώνονται αφιερωματικές εκδηλώσεις σε όλο τον κόσμο, και ιδιαίτερα στις γενέθλιες χώρες τους Aγγλία και Iσπανία. Yπάρχει άραγε κάποια σχέση των δύο μεγάλων δημιουργών, η οποία να τους συνδέει με την Kύπρο; Eκτός βέβαια ότι το έργο τους έχει εμπνεύσει και εμπνέει, εκτός από τους αμέτρητους θαυμαστές και τα εκατομμύρια αναγνώστες τους ανά τον κόσμο, υπάρχει κάτι το οποίο τους συνδέει με τη μεγαλόνησο; Θα απαντούσαμε ότι «κατά κάποιο τρόπο» συνδέονται πράγματι με την Kύπρο. Tα τείχη της Aμμοχώστου, για παράδειγμα, σχετίζονται, ή μάλλον σχετίστηκαν πολύ αργότερα, με έργο του Σαίξπηρ. Έτσι στη συνέχεια το όνομα ενός έργου του Σαίξπηρ δόθηκε σε πύργο των τειχών της Aμμοχώστου. Yπάρχει επίσης και σχέση του Θερβάντες με την Kύπρο, αφού και ο ίδιος πολέμησε με τις ενωμένες χριστιανικές δυνάμεις της Eυρώπης (Sacra Liga) και ασφαλώς μαζί με Έλληνες και Kυπρίους στην περίφημη Nαυμαχία της Nαυπάκτου, τη λαμπρή εκείνη ημέρα της 7ης Oκτωβρίου 1571. Στη ναυμαχία αυτή οι Oθωμανοί δέχθηκαν ένα ισχυρό πλήγμα από τις χριστιανικές δυνάμεις της Eυρώπης ως εκδίκηση, μετά την εξ ολοκλήρου κατάληψη της Kύπρου με την παράδοση, τον Aύγουστο του 1571, της Aμμοχώστου.

«Κατά κάποιο τρόπο», ο Σαίξπηρ και ο Θερβάντες - 400 χρόνια από τον θάνατο των οποίων συμπληρώθηκαν φέτος στις 23 Απριλίουσυνδέονται με την Κύπρο

O Σαίξπηρ και ο «δήθεν» πύργος του Oθέλλου O ονομαζόμενος «πύργος του Oθέλλου» στις μεσαιωνικές οχυρώσεις της Aμμοχώστου εμφανίζεται για πρώτη φορά από τότε που η μεγαλόνησος πέρασε στην εξουσία των Bρετανών. Φαίνεται ότι οι Άγγλοι θέλησαν με αυτό τον τρόπο να προσδώσουν περισσότερη αίγλη στη νέα τους αποικία, Kύπρο, με τη συσχέτιση ενός σημαντικού μνημείου της μεγαλονήσου με τον παγκοσμίου φήμης δραματουργό τους. Tο έργο του Σαίξπηρ «Oθέλλος», όπως μπορεί ο κάθε αναγνώστης να διαπιστώσει, δεν διαδραματίζεται στο φρούριο της Aμμοχώστου. H μόνη αναφορά η οποία γίνεται στο έργο είναι ότι σχετίζεται απλώς και μόνο με ένα φρούριο στην Kύπρο παράκτιο. Eπίσης το φρούριο της Aμμοχώστου δεν υπήρξε ποτέ κατοικία ενός διοικητή (capitano), αφού από τα χρόνια των Lusignan υπήρχε πάντοτε ένα μέγαρο είτε για τους βασιλείς, είτε αργότερα επί Bενετοκρατίας για τον Bενετό διοικητή της πόλης. Eξάλλου, η έδρα του Bενετού τοποτηρητή δεν υπήρξε ποτέ η Aμμόχωστος αλλά η πρωτεύουσα Λευκωσία. O Σαίξπηρ είχε εμπνευστεί το έργο του «Oθέλλος» από ένα διήγημα το οποίο περιλαμβάνεται στο έργο «Hecatomithi» του Bενετού μυθιστοριογράφου Giraldo Cinthio, το οποίο γράφτηκε το 1580. Tο διήγημα αυτό λέγεται ότι σχετίζεται με τη ζωή του Bενετού Xριστόφορου Moro, που υπηρέτησε στην Kύπρο ως το-

ποτηρητής και όταν επέστρεψε πίσω στην πατρίδα του, μετά τη λήξη της διετούς θητείας του, γύρισε χωρίς τη σύζυγό του. H σύζυγος του τοποτηρητή ταυτίστηκε με τη Δυσδαιμόνα ενώ ο Bενετός τοποτηρητής με Mαυριτανό με μελαψό δέρμα, αφού Moro σημαίνει Mαυριτανός ή και μαύρος ή μαυριδερός. O Moro είχε διοριστεί στην Kύπρο ως τοποτηρητής τον Mάιο του 1505. Tο συγκεκριμένο έργο του Σαίξπηρ γράφτηκε το 1604. Eίναι πρόδηλο ότι η ταύτιση του συγκεκριμένο πύργου της οχύρωσης της Aμμοχώστου με το όνομα «πύργος του Oθέλλου» δεν είναι παρά ένας γνήσιος μύθος, που όμως πέρασε και καθιερώθηκε τόσο γιατί αρχικά οι αποικιοκράτες Άγγλοι επεδίωξαν τον συσχετισμό αυτό, όπως προαναφέρθηκε, και στη συνέχεια το όνομα αυτό επικράτησε για πολλούς και ευνόητους λόγους.

Θερβάντες και ναυμαχία της Nαυπάκτου Kατά τον Γάλλο ναύαρχο Julien Graviere, η ναυμαχία της Nαυπάκτου (Lepanto) υπήρξε η τρίτη έως τότε μεγαλύτερη ναυμαχία στον κόσμο μετά τη ναυμαχία της Σαλαμίνος και τη ναυμαχία στο Άκτιο. Ένας μεταξύ των μαχητών που έλαβαν μέρος στην περίφημη αυτή ναυμαχία ήταν και ο μετέπειτα μεγάλος δημιουργός της

παγκόσμιας λογοτεχνίας Mιχαήλ Θερβάντες. H Nαυμαχία της Nαυπάκτου είχε διεξαχθεί στις 7 Oκτωβρίου 1571, στον Kορινθιακό κόλπο, κοντά στις Eχινάδες Nήσους, οι οποίες αναφέρονται στις δυτικές πηγές ως Curzolari. Ήταν κατά τις πρωινές ώρες, ημέρα Kυριακή, όταν συγκρούστηκε το ισλάμ με τον χριστιανισμό και μετά από μια αδυσώπητη και ανελέητη μάχη η τροπαιοφόρα νίκη κατέληξε στις ενωμένες χριστιανικές δυνάμεις της Iερής Συμμαχίας (Sacra Liga). Oι ενωμένες χριστιανικές δυνάμεις της Eυρώπης είχαν συνασπισθεί για την υπεράσπιση της Kύπρου, η οποία όμως τελικά πέρασε στην εξουσία των Oθωμανών, μετά την παράδοση της Aμμοχώστου. O στόλος της Sacra Liga έφθασε με πολλή καθυστέρηση στην Aνατολική Mεσόγειο και οι υπερασπιστές της Aμμοχώστου μάταια ανέμεναν βοήθεια, ώστε τελικά αναγκάστηκαν με διαπραγματεύσεις να παραδώσουν την πόλη στους Oθωμανούς, οι οποίοι δυστυχώς είχαν παραβεί, ως γνωστόν, τους όρους παράδοσης. Στη ναυμαχία αυτή που ανέκοψε την προέλαση των Oθωμανών προς την Eυρώπη και ο χριστιανισμός πήρε εκδίκηση με την ήττα του οθωμανικού στόλου για την απώλεια της Kύπρου, του τελευταίου χριστιανικού προπυργίου στην Aνατολική Mεσόγειο, ο Mιχαήλ Θερβάντες όχι μόνο πολέμησε και έζησε τον θρίαμβο της νίκης αυτής, αλλά απώλεσε και το αριστερό του χέρι. Θρυλείται μάλιστα πως όταν αργότερα έγινε συγγραφέας, συνήθιζε να λέει χαριτολογώντας ότι «είχε απολέσει το αριστερό του χέρι προς δόξα του δεξιού του», αφού διέπρεψε εξαιτίας της γραφίδας του. O Θερβάντες γεννήθηκε στην Iσπανία το 1547 και έζησε μέσα στη φτώχεια αφού ο πατέρας του βρισκόταν σε άσχημη οικονομική κατάσταση. Έτσι άρχισε τη σταδιοδρομία του ως στρατιώτης και κάτω από αυτές τις συνθήκες έλαβε μέρος στη ναυμαχία της Nαυπάκτου πολεμώντας επί του πλοίου Marquesa κατά του ισλάμ. Aργότερα, το 1575, αιχμαλωτίστηκε και έζησε ως σκλάβος στο Aλγέρι για πέντε χρόνια. Mετά την απελευθέρωσή του συνέχισε να ζει στη φτώχεια και πέθανε στις 23 Aπριλίου 1616 σε ηλικία 66 ετών. Άφησε πίσω του ένα μυθιστόρημα, τον Δον Kιχώτη (Don Quixote), το οποίο κατά τον Nτοστογιέφσκι αποτελεί σπουδαίο επίτευγμα.

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

O δημιουργός, ωστόσο, του Δον Kιχώτη δεν πολέμησε απλώς κατά του κατακτητή της Kύπρου, αλλά υπήρξε συμπολεμιστής και πολλών Kυπρίων και Eλλήνων, μερικοί από τους οποίους είχαν υπερασπιστεί τη μεγαλόνησο κατά τον πόλεμο 1570-1571. Πολλοί Kύπριοι, αλλά και Έλληνες από βενετοκρατούμενες τότε ελληνικές περιοχές που είχαν αιχμαλωτιστεί κατά την πτώση της Λευκωσίας και κατά την παράδοση της Aμμοχώστου υπηρετούσαν αναγκαστικά ως κωπηλάτες στις γαλέρες που έλαβαν μέρος με τον οθωμανικό στόλο στη ναυμαχία της Nαυπάκτου. Mε τη θριαμβευτική νίκη, οι περισσότεροι από αυτούς απέκτησαν την ελευθερία τους. Άλλοι Kύπριοι και Έλληνες επίσης είχαν λάβει μέρος στην εν λόγω ναυμαχία υπηρετώντας στον βενετικό στόλο. O Mιχαήλ Θερβάντες πολέμησε λοιπόν για τον ίδιο σκοπό και εναντίον του ιδίου εχθρού όχι μόνο μαζί με τους απειράριθμους κωπηλάτες που βρέθηκαν αναγκαστικά δεμένοι στις γαλέρες και μόλις έλυσαν τα δεσμά στράφηκαν κατά των Oθωμανών, αλλά μαζί και με άλλους επώνυμους Έλληνες και Kυπρίους. Mεταξύ αυτών μπορούμε να αναφέρουμε τους ναυπλιωτικής καταγωγής που αρχικά υπερασπίστηκαν την Kύπρο Nικόλαο Eξαρχόπουλο, Δημήτριο Λούζη, Θεόδωρο Παλαιολόγο, Πέτρο Φράτη κ.ά. Στη Nαυμαχία της Nαυπάκτου μεταξύ άλλων είχε λάβει μέρος και ο Mutio Συγκλητικός, εγγονός του πρώτου κόμη Rochas Eυγένιου Συγκλητικού. Eίχε συλληφθεί αιχμάλωτος από τους Oθωμανούς το 1570 με την πτώση της Λευκωσίας και αφού κατόρθωσε να δραπετεύσει από το εχθρικό στρατόπεδο αναχώρησε με τη γαλέρα του Iωάννη Bαπτιστή Benedetti και στη συνέχεια πολέμησε και αυτός μαζί με τις ενωμένες χριστιανικές δυνάμεις της Eυρώπης. Tέλος ευτύχησε να ζήσει το παραλήρημα της νικηφόρας εκείνης ημέρας κατά τα χαράματα της 7ης Oκτωβρίου 1571 όπως και ο ίδιος ο Mιχαήλ Θερβάντες. Φαίνεται ότι η μικρή πατρίδα Kύπρος έπρεπε ίσως να συσχετιστεί και με ένα μύθο ή παράδοση με τον δημιουργό της παγκόσμιας λογοτεχνίας Oυίλλιαμ Σαίξπηρ, καθώς επίσης και με τον Mιχαήλ Θερβάντες, ο οποίος πολέμησε για την απώλεια της Kύπρου έστω και ως μισθοφόρος μάλλον, στην περίφημη ναυμαχία της Nαυπάκτου...

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ΠΑΡΑΘΥΡΟ 08-05-2016:ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05/07/2015 07/05/2016 11:04 ΜΜ Page 56

08-14 MAΪOY 2016

12/56

ατζέντα ΜΑΗ

ΜΑΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ

Mε την παράσταση «Oρέστης», τη νέα σκηνοθετική δουλειά του Σίμου Kακάλα [Γκόλφω], συνεχίζεται σήμερα στη Λεμεσό το Mικρό Φεστιβάλ Aρχαίου Δράματος. Mετά τη μητροκτονία, τα τραγικά αδέρφια προσπαθούν να ξεφύγουν, ενώ η βία κυριαρχεί παντού. Στην παρηκμασμένη Aθήνα του Πελοποννησιακού Πολέμου, ο Eυριπίδης μιλά για τη δημοκρατία που φθίνει και πειραματίζεται πάνω στα όρια της τραγωδίας. H παράσταση ξεκινά στις 20:30 στο Θέατρο Pιάλτο και θα επαναληφθεί αύριο, Δευτέρα. Πληροφορίες τηλ. 77777745.

Στο πλαίσιο του Mικρού Φεστιβάλ Aρχαίου Δράματος [δες πάνω] θα πραγματοποιηθεί και η παρουσίαση υπό μορφή διάλεξης της «Iφιγένειας στην Aυλίδα» από τη Mαγδαλένα Zήρα. Πρόκειται για την επόμενη παραγωγή του Φανταστικού Θεάτρου σε σκηνοθεσία της M. Zήρα. H παρουσίαση εστιάζει στα σημαντικά σημεία έρευνας και προετοιμασίας για την παραγωγή. Στις 19:00 στο Παλιό Ξυδάδικο Λεμεσού. H είσοδος είναι ελεύθερη.

ΜΑΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΜΑΗ

ΔΕΥΤΕΡΑ

ΤΡΙΤΗ

H γκαλερί Opus 39 στη Λευκωσία παρουσιάζει την νέα έκθεση ζωγραφικής του Iωάννη Mαχαιριώτη. H έκθεση έχει τίτλο «Yπέροχος Kόσμος». «Γύρω μας υπάρχει ένας υπέροχος κόσμος με απερίγραπτη ομορφιά. Aπλά, καθημερινά πράγματα που τα προσπερνούμε και δεν τους δίνουμε την απαραίτητη προσοχή. Kι όμως αυτά είναι που κάνουν τη ζωή μας όμορφη και μας κάνουν να ξεχνάμε την ασχήμια.» Aύριο Δευτέρα στις 20:00 και μέχρι τις 21 Mαΐου. Πληροφορίες τηλ. 22424983.= O σπουδαίος σαξοφωνίστας Gilad Atzmon συμπράττει με τον κοντραμπασίστα Eιρηναίο Kουλλουρά και τον ντράμερ Στέλιο Ξυδιά για τρεις παραστάσεις σε Πάφο, Λεμεσό και Λευκωσία.

ΜΑΗ

Μ Α Ϊ Ο Υ

O καταξιωμένος σαξοφωνίστας της σύγχρονης τζαζ Gilad Atzmon επιστρέφει στην Kύπρο για τρεις συναυλίες, ξεκινώντας την Tρίτη από το ANANAs 8Bit Coffee [τηλ. 26600126] στην Πάφο [στις 20:30]. Θα ακολουθήσει μια συναυλία την Tετάρτη στο Library Bar [25361362, 99412244] στη Λεμεσό [στις 21:30] και την Πέμπτη στο Windcraft Music Centre [τηλ. 22377748] στη Λευκωσία [στις 21:00]. Mαζί του ο Eιρηναίος Kουλλουράς στο κοντραμπάσο και ο Στέλιος Ξυδιάς στα τύμπανα.

ΜΑΗ

ΤΡΙΤΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ

H Aθηνά Kάσιου παρουσιάζει τη νέα της σκηνοθετική δουλειά μετά το εντυπωσιακό «True West». Πρόκειται για το έργο «Love And Information» της Caryl Churchill: Mέσα από στιγμές καθημερινότητας, περισσότεροι από εκατό χαρακτήρες προσπαθούν να βρουν νόημα βάσει αυτών που ξέρουν ή δεν ξέρουν. Tους ρόλους κρατούν οι Προκόπης Aγαθοκλέους, Mαριλένα Kυριάκου, Mάριος Kωνσταντίνου, Mαρίνα Mανδρή, Πολυξένη Σάββα, Σπύρος Σταυρινίδης, Aνδρέας Tσέλεπος και Nιόβη Xαραλάμπους. Aπό την Tρίτη στις 20:30 και κάθε Δευτέρα μέχρι Σάββατο ως τις 30/5 [εκτός 18, 19, 20/5] στον χώρο Space, Λευκωσία. Πληροφορίες τηλ. 96637557.

Στον χώρο The TRADE εγκαινιάζεται σήμερα η έκθεση με τίτλο «Salt / Aλάτι», με έργα των καλλιτεχνών Opsis, Amber Lee και Alex Welch. Aν και χρησιμοποιούν διαφορετικές τεχνοτροπίες στη δουλειά τους, «εκτιμούν το αλάτι με τον ίδιο τρόπο που εκτιμούν τη δουλειά τους. Tόσο το αλάτι όσο και η δημιουργικότητα ήταν ανέκαθεν σημαντικός παράγοντας σε κάθε μορφή ζωής» αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση. Aπό σήμερα και μέχρι τις 29 Mαΐου στο The TRADE [Kιτίου Kυπριανού 18, Λεμεσός]. Πληροφορίες τηλ. 99477887.

ΜΑΗ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ΛΕΥΚΩΣΙΑ CINE STUDIO: (96420491): I DON’T KNOW 9/5 / INSIDE OUT 10/5 / CATS DON’T HAVE VERTIGO 12/5 / ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΚΛΟΥΒΙ 13/5 / 45 YEARS 15, 24/5 / Ο ΑΝΔΡΑΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΘΗΚΕ ΠΟΛΥ 17, 20/5 κ.ά. Πρόγραμμα ταινιών www.ofk.org.cy / Οι προβολές ξεκινούν στις 21:00 (τις Κυριακές στις 20:00) Κ-Cineplex 1 (77778383): CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 15:30, 19:00, 22:00 Κ-Cineplex 2: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 17:15, 20:30 K-Cineplex 3: MOTHER’S DAY 19:45, 22:15 / ROBINSON CRUSOE (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45 K-Cineplex 4: THE BOSS 20:00, 22:15 / THE JUNGLE BOOK (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45 K-Cineplex 5: MY BIG FAT GREEK WEDDING 2 20:00, 22:15 / THE BOY AND THE BEAST 17:40 ΚΑΙ Σ/Κ 15:15, 17:40 K-Cineplex 6: RISEN 22:15 / THE HUNTSMAN: WINTER’S WAR 19:50 / KUNG FU PANDA 3 (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45 Τhe Mall 1 (77778383): CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 11:30, 15:30, 19:00, 22:00 Τhe Mall 2: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 17:15, 20:30 KAI Σ/Κ 13:30, 17:15, 20:30 Τhe Mall 3: MOTHER’S DAY 19:45, 22:15 / ROBINSON CRUSOE (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45 The Mall 4: THE BOSS 22:15 / MY BIG FAT GREEK WEDDING 2 20:00 / THE BOY AND THE BEAST 17:40 KAI Σ/Κ 11:30, 14:30, 17:40 Τhe Mall 5: RISEN 22:15 / THE HUNTSMAN: WINTER’S WAR 19:50 / THE JUNGLE BOOK (ΕΛΛ) 17:45 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45

ΛΕΜΕΣΟΣ

ΜΑΗ

H Στέλλα N. Xρίστου παρουσιάζει τον κύκλο τραγουδιών «Nί.Kο» σε μια ηλεκτροακουστική συναυλία με τη συμμετοχή δεκατεσσάρων μουσικών. Πρόκειται για την πρώτη παρουσίαση του δίσκου «Nί.Kο», η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο των «Aστικών Λεπτομερειών», μιας σειράς δράσεων του χώρου Phaneromenis 70. H συναυλία θα δοθεί στις 20:30 στην αίθουσα Mελίνα Mερκούρη, στη Λευκωσία. Eισιτήρια προς 10 ευρώ.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Tο έργο «H Πείνα», για το οποίο ο Kύπριος θεατρικός συγγραφέας Xαράλαμπος Γιάννου απέσπασε το Kρατικό Bραβείο Συγγραφής Θεατρικού Έργου του υπουργείου Πολιτισμού της Eλλάδας, είναι η νέα παραγωγή της EΘAΛ. Tο έργο ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Mαρίνας Bρόντη σε αβάν πρεμιέρ το Σάββατο στον Tεχνοχώρο της EΘAΛ. Mια οικογενειακή κρίση και το φάγωμα είναι τα κύρια θέματα του έργου: μικροαστικές συνήθειες με κωμική χροιά. Πληροφορίες τηλ. 25877827.

RIO 1 (25871410): KUNG FU PANDA 3 (ΕΛΛ) 17:30 (ΠΕΜΠΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ) / CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 19:30, 22:15 KAI Σ/Κ 16:00, 19:30, 22:15 RIO 2: THE JUNGLE BOOK (ΕΛΛ) 17:30 ΠΕΜΠΤΗ-ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:30 / THE JUNGLE BOOK (ΑΓΓΛ) 19:45, 22:00 RIO 3: KUNG FU PANDA 3 (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 17:15 / RISEN 20:00, 22:10 RIO 4: ROBINSON CRUSOE (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / HEIDI 17:30 / THE HUNTSMAN: WINTER’S WAR 19:45, 22:00 RIO 5: BOY AND THE BEAST 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 / MOTHER’S DAY 19:45, 22:00 RIO 6: ZOOTOPIA (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / HIGH STRUNG 17:30 / THE BOSS 19:45, 22:00 K-Cineplex 1: (77778383): CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 15:30, 19:00, 22:00 K-Cineplex 2: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 17:15, 20:30 K-Cineplex 3: MOTHER’S DAY 19:45, 22:15 / ROBINSON CRUSOE (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45 K-Cineplex 4: THE BOSS 22:15 / MY BIG FAT GREEK WEDDING 2 20:00 / THE BOY AND THE BEAST 17:40 KAI Σ/Κ 15:15, 17:40 K-Cineplex 5: RISEN 22:15 / THE HUNTSMAN: WINTER’S WAR 19:50 / THE JUNGLE BOOK (ΕΛΛ) 17:45 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:45

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 15:30, 19:00, 22:00 Κ-Cineplex 2: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 17:15, 20:30 Κ-Cineplex 3: MOTHER’S DAY 19:45, 22:15 / ROBINSON CRUSOE (ΕΛΛ) 17:45 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:45 Κ-Cineplex 4: THE BOSS 20:00, 22:15 / THE JUNGLE BOOK (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45 K-Cineplex 5: MY BIG FAT GREEK WEDDING 2 20:00, 22:15 / THE BOY AND THE BEAST 17:40 & Σ/Κ 15:15, 17:40 K-Cineplex 6: RISEN 22:15/ THE HUNTSMAN: WINTER’S WAR 19:50 / KUNG FU PANDA 3 (ΕΛΛ) 17:45 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:45

ΠΑΦΟΣ KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 17:15, 20:30 KAI Σ/Κ 13:30, 17:15, 20:30 KINGS AVENUE MALL 2: MOTHER’S DAY 19:45, 22:15 / ROBINSON CRUSOE (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45 KINGS AVENUE MALL 3: THE BOSS 20:00, 22:15 / THE JUNGLE BOOK (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45 KINGS AVENUE MALL 4: MY BIG FAT GREEK WEDDING 2 20:00, 22:15 / THE BOY AND THE BEAST 17:40 KAI Σ/Κ 11:30, 14:30, 17:40 KINGS AVENUE MALL 5: RISEN 22:15 / THE HUNTSMAN: WINTER’S WAR 19:50 / KUNG FU PANDA 3 (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45 KINGS AVENUE MALL 6: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 11:30, 15:30, 19:00, 22:00

EKΘΕΣΕΙΣ ΘΚΙΟ ΠΠΑΛΙΕΣ (99824520): «Flamingo Theatre» του Στέλιου Καλλινίκου μέχρι 20/05. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ (22661475): «Της Παράδοσης το Νήμα: Δαντέλες και Δαντελωτά Κεντήματα της Κύπρου» μέχρι 31/10/2016. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22668838): Περιοδική έκθεση «Νίκη Μαραγκού 19482013, Εις Μνήμην» μέχρι 09/05 / «Αλίκη και Νέστωρ Τέλογλου» μέχρι 5/09/2016. OPUS 39 (22424983): «Υπέροχος κόσμος», έκθεση ζωγραφικής του Ιωάννη Μαχαιριώτη 9-21/5. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (22128157): «Βαλεντίνος Χαραλάμπους: από πηλό, από γυαλί, από φωτιά, στοργή κι αγάπη» μέχρι 30/09/2016.

ΘEATPO ΑΝΕΜΩΝΑ (70007721): «Άλλα λέει η θεία μου κι άλλα ακούν τα αυτιά μου!» πρεμιέρα 11/05 και κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30 μέχρι 5 Ιουνίου. ALPHA SQUARE (96846462): «Ο Καραγκιόζης» 9 και 11 Μαΐου στις 20:30 στο Ίδρυμα ARTος, Λευκωσία. ΔΙΟΝΥΣΟΣ (22818999): «Οι ράγες πίσω μου» κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 μέχρι 5/06. ΕΘΑΛ (25877827): «Η Πείνα» Πρεμιέρα 14/5. Παραστάσεις 15/5 (διπλή παράσταση), 17/5 στον Τεχνοχώρο της ΕΘΑΛ και 1, 3, 4, 5, 7, 8/6 στον Πολυχώρο Συνεργείο / 27 και 28/5 στις Αποθήκες ΘΟΚ, Λευκωσία (διπλές παραστάσεις στις 18:30 & 20:30. FRESH TARGET (70007027): «Νίτσα» παραστάσεις στις 8 Μαΐου στη Β’ Δημοτική Αγορά (Θέατρο Ένα) Λεμεσού. ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΑ (22348203): «Killer Joe», κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30. ΘΟΚ (77772717): «Γλυκό πουλί της νιότης» στην Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ κάθε Παρασκευή και Σάββατο μέχρι 14/5 / Στο Θέατρο Ριάλτο στις 18 και 19/5 / Στο Δημοτικό Θέατρο Λάρνακας στις 20/5. Όλες οι παραστάσεις ξεκινούν στις 20:30. OPEN ARTS (96637557): «Love and Information» πρεμιέρα 10/5. Παραστάσεις κάθε Δευτέρα έως Σάββατο μέχρι 30/5 (εκτός 18, 19, 20/5) στις 20:30 στον χώρο Space. ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΩΣ ΠΑΡΑΓΩΓΕΣ (99055370): «Νυχταλούδα» κάθε Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή στις 20:30 μέχρι τέλος Μαΐου στο Πολιτιστικό Κέντρο Βλαδίμηρος Καυκαρίδης, Λευκωσία / 11 και 12 Μαΐου στις 20:30 στη Β’ Δημοτική Αγορά [Θέατρο Ένα] Λεμεσού. ΣΑΤΙΡΙΚΟ (22421609): «Σα’ ναν εχτές» κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 20:30 μέχρι 8/5 / «Νυχταλούδα» κάθε Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή στις 20:30. ΣΚΑΛΑ (24652800): «La Nonna», τελευταίες παραστάσεις στη Λάρνακα 8, 14, 15/5 στις 20:30 / Τετάρτη 11 Μαΐου στον Τεχνοχώρο της ΕΘΑΛ, Λεμεσός.