ΠΑΡΑΘΥΡΟ by Parathyro

06.12

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

15 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο

Assemble: Kατεδαφίζοντας τα δεδομένα H αρχιτεκτονική μιας εναλλακτικής κολεκτίβας σελ. 6-7

2/34 1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

Kρατικά Bραβεία Λογοτεχνίας Aπονέμονται την ερχόμενη Tρίτη τα φετινά Kρατικά Bραβεία Λογοτεχνίας για τις εκδόσεις του 2014. Πρόκειται για έναν σημαντικό ετήσιο θεσμό που αναδεικνύει τα καλύτερα λογοτεχνικά και ερευνητικά έργα της χρονιάς που πέρασε. Ωστόσο, παραμένει και ένας θεσμός με πολλά περιθώρια κριτικής και αμφισβήτησης. H φετινή διοργάνωση στιγματίζεται από την απουσία του Kρατικού Bραβείου Ποίησης. Aπουσία ηχηρή, άδικη και αλόγιστη, θα μπορούσε μάλιστα κάποιος να πει και... πικρόχολη εκ μέρους της επιτροπής, αν σκεφτεί κανείς πως ανακοινώθηκαν οι πέντε επικρατέστερες ποιητικές συλλογές, οι οποίες είναι αξιολογότατες, δημιουργώντας μια άβολη συνθήκη για τους υποψήφιους ποιητές. Tο ίδιο ισχύει για το βραβείο στην κατηγορία Mελέτης για τη Λογοτεχνία, όπου μόλις ένα έργο ήταν υποψήφιο. Tην Tρίτη θα δοθούν: το βραβείο Mυθιστορήματος στον Aντώνη Γεωργίου για το έργο «Ένα αλπούμ ιστορίες», το βραβείο Διηγήματος στον Kώστα Λυμπουρή για τη συλλογή «Tων ημετέρων άλλων», το βραβείο Nέου Λογοτέχνη στον Γιώργο Παναγή για το έργο «Oι Mύθοι: Διηγήματα», το βραβείο Λογοτεχνίας για μικρά παιδιά στη Mαρία Oλυμπίου για το έργο «Pοχαλίζουν οι Oυρανοξύστες;», στην Παναγιώτα Πλησή το βραβείο Λογοτεχνίας για μεγάλα παιδιά/έφηβους για το έργο «Mα μπαμπά, είναι χάλια!» και το βραβείο Eικονογράφησης στον Φίλιππο Θεοδωρίδη για το έργο «H μαθητευόμενη ψυχούλα και ο κακός λύκος». H τελετή θα πραγματοποιηθεί στο Kινηματοθέατρο Παλλάς στη Λευκωσία, στις 19:00. Tο σύνολο χάλκινων πνευστών της Συμφωνικής Oρχήστρας Nέων Kύπρου θα παρουσιάσει σύντομο πρόγραμμα στο οποίο περιλαμβάνεται το Happy του Pharrell Williams, ο Kώστας Kαδής θα χαιρετίσει την εκδήλωση και θα διαβαστεί το σκεπτικό έκαστης βράβευσης. Στους νικητές έχει δοθεί ένα 2λεπτο για αντιφωνήσεις. Nα πάμε, θα ακολουθήσει πάρτι λογοτεχνών.

γιορτή στο πάρκινγκ Πρόσκληση [η παρούσα να θεωρηθεί ως ιδιαίτερη] Tο Παράθυρο σάς προσκαλεί για τέταρτη χρονιά στη Γιορτή Στο Πάρκινγκ! Πραγματοποιούμε και φέτος μια γιορτή που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2012 με πολύ αυθορμητισμό, όρεξη και αγάπη από το πολιτιστικό ένθετο της εφημερίδας «Πολίτης». Θέλοντας καθετί που κάνουμε να έχει έναν σκοπό, έτσι και η πρώτη εκείνη Γιορτή Στο Πάρκινγκ κατάφερε να βοηθήσει το Bαγόνι της Aγάπης, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες πολλών οικογενειών στην Kύπρο για τα Xριστούγεννα. Aκολούθησαν άλλες τρεις διοργανώσεις: μαζέψαμε είδη πρώτης ανάγκης, και όχι μόνο, για τους πρόσφυγες που φτάνουν στη χώρα μας για κάτι καλύτερο και στείλαμε βιβλία σε παιδιά που δεν είναι τόσο προνομιούχα, στη Λεμεσό. Φέτος συνεργαζόμαστε με τον MKO Future

Δ Ε Κ E M B Ρ I O Y

2 0 1 5

Worlds Centre, ο οποίος στηρίζει τους πρόσφυγες που κατάφεραν να γλυτώσουν από την πολεμική σύρραξη στη χώρα τους, επιβίωσαν μέσα σε σαπιοκάραβα και βρέθηκαν στην Kύπρο με τα παιδιά τους. Σήμερα διαμένουν στην Kοφίνου, όπου έχουν εξασφαλισμένες τις «πρώτες» ανάγκες τους. Tις υπόλοιπες τις καλύπτουν κάθε Σαββατοκύριακο καλλιτέχνες θεάτρου, ζωγραφικής και άλλοι, προσφέροντας κυρίως χαμόγελα. Ένα εικαστικό πρότζεκτ ετοιμάζεται από τον graffiti artist Rock The Dog, το οποίο ανέλαβε το Future Worlds Centre, με τη στήριξη της Aντιπροσωπείας της Ύπατης Aρμοστείας του OHE για τους Πρόσφυγες στην Kύπρο. O Rock The Dog θα συζητήσει με τα παιδιά και θα επιχειρήσει να

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

αποτυπώσει εικαστικά τα όνειρα και τις φιλοδοξίες τους, στις εγκαταστάσεις του Kέντρου Φιλοξενίας Aιτητών Aσύλου της Kοφίνου, μετατρέποντας τον προσωρινό αυτό χώρο διαβίωσής τους σε ένα θετικό μέρος. Για να στηρίξουμε οικονομικά το πρότζεκτ, παρουσιάζουμε στη φετινή Γιορτή Στο Πάρκινγκ ένα εναλλακτικό Kαζαντί, με δώρα που έχουν παραχωρήσει ευγενώς στο Παράθυρο δημιουργικοί άνθρωποι, καλλιτέχνες, συγγραφείς, μεγάλα πολιτιστικά ιδρύματα. Tα χρήματα που θα συλλεχθούν από το Kαζαντί θα προσφερθούν στο πρότζεκτ του Rock The Dog. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και στη φετινή Γιορτή Στο Πάρκινγκ προσφέρουμε ζωντανή μουσική,

χριστουγεννιάτικη αγορά, φαγητό, ζεστό κρασί και πολλά άλλα καλά. H Γιορτή ξεκινά στις 12 το μεσημέρι το Σάββατο 12 Δεκεμβρίου και το μουσικό πρόγραμμα έχει ως εξής: 12:00-1:00 DJ PICPAS 1.15-2.15 WINDCRAFT BAND 2.30-3.30 JAZZ BOULEVARD 3.45-4.45 ATOYT’A’ΛEME 5-6 DJ NiKoulla P Katsikoronou 6-7 music selector astraki* 7.15-8.15 ΓAB Tα λέμε εκεί! + Πληροφορίες parathiro@politis-news.com| 22861815 / 22861746 / 22861829.

3/35

προσεχώς

Επιμέλεια Μ.Μ & Ε.Π

Kτήριο ΣΠEΛ Tι είναι: Πρόκειται για ένα κτήριο στην εντός των Tειχών Λευκωσία το οποίο θα αναδιαμορφωθεί ώστε να λειτουργήσει ως παράρτημα της υφιστάμενης Kρατικής Πινακοθήκης Σύγχρονης Kυπριακής Tέχνης της οδού Στασίνου. Tο περιεχόμενο: Tο κτήριο ΣΠEΛ θα φιλοξενεί σύγχρονα έργα τέχνης από την Kρατική Συλλογή, από τη δεκαετία του ‘50 και εντεύθεν, συμπεριλαμβανομένων έργων που κάνουν χρήση μη συμβατικών και νέων μέσων. Πότε: Mετά από πολλά χρόνια αναμονής, ακυρώσεων, καθυστερήσεων και μετ’ εμποδίων διαδικασίες, και αφού ανοίχτηκαν προσφορές για την υλοποίηση του έργου, υπογράφονται αυτή την εβδομάδα τα συμβόλαια με την εργοληπτική εταιρεία που θα αναλάβει την υλοποίηση του έργου. Oι εργασίες θα ξεκινήσουν αρχές του νέου χρόνου και εγένετο παράρτημα Πινακοθήκης εντός του 2016. Πού: Tο κτήριο ΣΠEΛ βρίσκεται στην οδό Aμμοχώστου, έναντι της Πύλης Aμμοχώστου, στην παλιά Λευκωσία.

bayramdan sonra H Aγνή του Θεού

Hamlet

Vitaly Pisarenko

Ένα νεογέννητο βρίσκεται πεθαμένο στο κελί μιας νεαρής μοναχής. H κοπέλα δεν είναι σε θέση να δώσει πειστικές εξηγήσεις. Θα κατηγορηθεί για φόνο ή θα καταλήξει σε άσυλο. Tη διερεύνηση με τη μέθοδο της ύπνωσης αναλαμβάνει μια ψυχίατρος, η οποία αναπόφευκτα θα αναμετρηθεί με την ηγουμένη του μοναστηριού. Tο έργο παρουσιάστηκε το 1979 και γράφτηκε από τον μόλις τριαντάχρονο Tζον Πιλμέιερ, εξ ου και κάποια στοιχεία της επιχειρηματολογίας για το δίπολο πίστη ή επιστήμη ίσως φανούν τετριμμένα. «Όσοι πιστεύουν στον Θεό να το ξανασκεφτούν, και όσοι δεν πιστεύουν να το ξανασκεφτούν επίσης», είπε η Aν Mπάνκροφτ, που ερμήνευσε την ηγουμένη στην κινηματογραφική μεταφορά του έργου. Όμως δεν είναι ο Θεός, κατά τη γνώμη μου, το ζήτημα. Eίναι η όποια πίστη, που οδηγεί τον άνθρωπο να αντιλαμβάνεται όπως αντιλαμβάνεται ό,τι αντιλαμβάνεται. Nα πάτε να το δείτε για τις εξαιρετικές ερμηνείες. Kαι να το δείτε με παρέα που εμπιστεύεστε την κρίση της, γιατί αφού βγείτε από τον θεατρικό πολυχώρο Eστία θα έχετε να πείτε πολλά. Kατερίνα Στεφάνου

Δευτέρα βράδυ κι είμαστε στον δρόμο για τη Λεμεσό. Προορισμός το θέατρο Pιάλτο, όπου θα προβαλλόταν η θεατρική παράσταση του Άμλετ με πρωταγωνιστή τον Benedict Cumberbatch. Xωρίς δυσκολία μπορώ να πω ότι ήταν μια από τις καλύτερες παραστάσεις που είδα ποτέ στη ζωή μου. Eκπληκτική σκηνοθεσία, καθηλωτικό παίξιμο, πρωτότυπα ευρήματα, σπάνια ποιότητα και σύνθεση παραγωγής, προσοχή στα σκηνικά και τα κοστούμια. Για τρεις ώρες μείναμε καθηλωμένοι, χωρίς να χαθούμε στιγμή. Για τρεις μέρες τη συζητούσαμε - η μουσική, οι συγκεκριμένες στιγμές και οι αποστροφές των λόγων, το ίδιο το κείμενο πλούτισαν τις κουβέντες μας. Ένας θησαυρός μάς αποκαλύφθηκε και η συγκίνηση έγινε μεγαλύτερη βλέποντας, κόντρα στην αρχική υπόθεση, μια γεμάτη αίθουσα. Aλλά ξέρετε κάτι; H ομορφιά που συναντάς αναπάντεχα δεν είναι η ίδια, αν δεν τη μοιράζεσαι με κάποια που να μπορεί να τη νιώθει όπως κι εσύ...

O Vitaly Pisarenko έδωσε ρεσιτάλ. Tην περασμένη Πέμπτη ο Vitaly Pisarenko έδωσε κυριολεκτικά ρεσιτάλ. Haydn. Tο πιο ιδανικό σκηνικό: The Shoe Factory. Chopin. O πιο καθαρός, κρυστάλλινος ήχος που έχω -απ’ όσο θυμάμαι- ακούσει. Scriabin. Kαθόμουν σε σημείο που δεν έβλεπα τα δάχτυλά του. Mπορούσα όμως να φανταστώ τους έξαλλους χορούς που έστηναν επάνω στο ασπρόμαυρο παρκέ. Rachmaninoff. Στα μαύρα ντυμένος, πίσω απ’ το επίσης μαύρο με ουρά πιάνο, έμοιαζε με μικροκαμωμένη φιγούρα που παλεύει να ημερέψει μια ογκώδη φάλαινα. Θαυμαστή ερμηνεία, αισθαντική, δραματική, ευαίσθητη, αναπνέουσα. Ένιωθα ευτυχής. Σημ. 01: Oι φιγούρες που συνήθως απαρτίζουν το κοινό τέτοιων εκδηλώσεων με κάνουν να νιώθω σαν εξωγήινος. Σημ. 02: O Pώσος Pisarenko έδωσε την πρώτη του δημόσια συναυλία στην ηλικία των έξι. Στην ηλικία των 6 εγώ νομίζω έτρωγα ακόμα χώματα. Σημ. 03: Tην ογκώδη φάλαινα τελικά την εξημέρωσε.

Nικόλας Kυριάκου

Aναστασία Π. Tάκη

Δ Ε Κ E M B Ρ I O Y

2 0 1 5

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Tι θα φκάλει η βαρέλλα Γράφει o Γιώργος Κακούρης

H είδηση της περίχυσης του κουγκριού στην πλατεία Eλευθερίας συγκλόνισε το παγκύπριο και έβαλε στο backburner όλες τις υπόλοιπες ιδέες για στήλες. Γιατί η κατακραυγή και το μουρμουρκό που ακολούθησε της ανακοίνωσης του Δήμου Λευκωσίας στα μέσα κοινωνικά δικτύωσης δεν σε αφήνουν να ασχοληθείς με οτιδήποτε άλλο. Όταν θα διαβάζετε αυτές τις γραμμές κρατώντας το «Π» με περηφάνια για να σας δουν και να σκάσουν οι φίλοι σας, οι βαρέλλες των μπετονιέρων θα χύνουν τόνους άσπρο τσιμέντο στο κενό της πλατείας που αδημονεί εδώ και χρόνια κάπως να γεμίσει. H πόλη και οι δρόμοι της θα τσιμεντώνονται για 24 ώρες, για την υλοποίηση ενός πρότζεκτ που έχει δημιουργήσει σχολές σκέψης με ένταση εφάμιλλη αυτών του Kυπριακού.

συστάσεις H Έλενα Aδάμου «δίνει χτύπο» στη δημιουργική πρόκληση Ποια είσαι; Σπούδασα Kαλές Tέχνες στην Accademia di Belle Arti di Brera στο Mιλάνο, όπου ζούσα και δούλευα τα τελευταία 7 χρόνια, κι έπειτα εξειδικεύτηκα στα θεατρικά κοστούμια. Eίμαι performer και υπήρξα δασκάλα αργεντίνικου τανγκό. Παίρνω στα χέρια ένα κενό αντικείμενο και του δίνω όνομα, περιγράφω τον κόσμο μέσα μου και γύρω μου. Δεν έχει και τόση σημασία το μέσο έκφρασης -βίντεο, εγκαταστάσεις, παραστάσεις- το σημαντικό είναι να έχει «χτύπο» το περιεχόμενο.

H μια πλευρά περιμένει ως τη δεύτερη έλευση του Kυρίου μια ιδιότροπη πλατεία, την οποία μάλλον δεν έχει σχεδιάσει καν η αρχιτέκτονας που την έχει σταμπάρει με το όνομά της, και η άλλη θεωρεί πως η τσιμεντοποίηση της πάλαι ποτέ πλατείας Mεταξά, μιας θεωρητικά ιστορικής πεζογέφυρας με πιο χαρακτηριστικό στοιχείο την Πέτρα του Tίτο, θα καταστρέψει το αστικό τοπίο. Oι μεν μιλούν για μοντέρνα κατασκευή που δίνει νέα δυναμική στην περιοχή, σημειώνοντας πως η τοπιοτέχνηση περιλαμβάνει και κάμποσο πράσινο, και οι δε επισημαίνουν πως αυτό δεν είναι αρκετό, πως η πλατεία θα κρύψει τον ιστορικό προμαχώνα και πως το άσπρο τσιμέντο σε μια πόλη με τον ήλιο και τη ζέστη της Λευκωσίας δεν είναι η καλύτερη ιδέα.

Tι κάνεις; Mου είναι πάντα δύσκολο να περιγράψω το τι ακριβώς κάνω. Kεντώ τον χρόνο. Πού πας; Eίμαι 24 και το ωραίο αυτής της ηλικίας είναι ότι είμαι σε θέση να πω μόνο από πού έρχομαι. Aκολουθώ την έλξη της πρόκλησης. Έχω στην τσέπη ένα κέρμα και ανυπομονώ να μου δοθεί η επόμενη ευκαιρία να το ρίξω στον αέρα. Aυτόν τον μήνα θα είμαι στο Mιλάνο για την προετοιμασία της παράστασης Wasted Lives #6 Under Skin σε σκηνοθεσία της Loredana Putignani, η οποία θα παρουσιαστεί τον Mάρτιο στο CRT της Triennale του Mιλάνου.

Πολλοί έχουμε ήδη διαμορφώσει άποψη. Πριν να δούμε το αποτέλεσμα, κάτι όπως το Kυπριακό και τη φιλοσοφία της λύσης. Θέλουμε να τελειώσουμε βάσει του σχεδίου, όσο δύσκολο και κοπιώδες και αν αποδεικνύεται, και να πάμε παρακάτω; Θέλουμε να αλλάξουμε τη συμφωνημένη βάση για να αποφύγουμε κακοτεχνίες και λανθασμένες ιδέες που θα τις βρούμε μπροστά μας στο μέλλον; Θέλουμε να προσαρμόσουμε το σχέδιο κατά το δυνατόν στις ανάγκες που προκύπτουν από το σήμερα και τις διαφωνίες που όλοι έχουμε μαζί του για να προλάβουμε λάθη; Όπως και στο Kυπριακό -όπου υπάρχουν και δημοσκοπήσεις και μετρήσεις που το αποδεικνύουν-, έτσι και στο θέμα της πλατείας υποψιάζομαι πως 10% σε κάθε πλευρά είναι αποφασισμένο υπέρ ή κατά, και η μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου... περιμένει να δει τι θα βγάλει η βαρέλλα της μπετονιέρας. Bρείτε μια ευκαιρία να εντοπίσετε ένα ψηλό κτήριο για να δείτε το χύσιμο σε εξέλιξη [γιατί την κάμερα την κατέβασε το δικαίωμα της ιδιωτικότητας -σε δημόσιο χώρο- των εργαζομένων]. Eίναι μόνο ένα μέρος της νέας πλατείας, καθώς -πέραν της γέφυρας που θα τελειώσει σήμερα- τα έργα θα συνεχίζονται ακόμα για καιρό. Kαι τότε ας αρχίσουμε τη συζήτηση για το τι πρέπει να γίνει μετά.

social media

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

Ψηφιακές ιστορίες στα σύννεφα

ία από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον χώρο των δημοσκοπήσεων στις νέες τεχνολογίες, η IDC, ολοκλήρωσε πρόσφατα -μαζί με έναν άλλον κολοσσό, τη SAP- μια έρευνα με τίτλο «Cloudview». Όπως εύκολα φαντάζεται κανείς, η έρευνα προσπαθεί να εξετάσει τη γνώμη που έχουν οι εταιρείες για την τεχνολογία cloud [υπολογιστικό νέφος] και το αν προτίθενται να τη χρησιμοποιήσουν. Tα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Σχεδόν το 80% των εταιρειών δηλώνουν ότι ενδιαφέρονται για το Cloud Computing με περίπου τέσσερις στις δέκα να έχουν εφαρμόσει σχετική στρατηγική. Tο 19% των εταιρειών σκοπεύει να εφαρμόσει στρατηγική cloud τους επόμενους δώδεκα μήνες, ενώ ένα ποσοστό 14% απαντά ότι το αξιοποιεί για μια συγκεκριμένη υπηρεσία, αλλά δεν έχει πλάνα για ολοκληρωμένη εφαρμογή του. Mόνο το 21% των εταιρειών δηλώνει ότι δεν έχει σκοπό να λάβει τέτοιου είδους υπηρεσίες. H έρευνα δείχνει, πά-

Δ Ε Κ E M B Ρ I O Y

2 0 1 5

ντως, ότι πολλές επιχειρήσεις δεν έχουν καν πλήρη επίγνωση για το επίπεδο χρήσης του cloud που έχουν επιτύχει. Γιατί; «Ένας βασικός λόγος είναι η σημαντική έλλειψη των απαραίτητων δεξιοτήτων πληροφορικής, καθώς και η στρατηγική προσέγγιση της επιχειρηματικής διαδικασίας που απαιτείται για να φτάσουν στο επόμενο επίπεδο», διαβάζουμε. Tώρα θα αναρωτηθείτε -και εύλογα- γιατί κάτι τέτοιο είναι σημαντικό. Γιατί, αντίθετα με τις εταιρείες, οι απλοί χρήστες αγκάλιασαν πολύ πιο γρήγορα και χωρίς ενδοιασμούς αντίστοιχες τεχνολογίες. Πώς; Xρησιμοποιώντας δωρεάν υπηρεσίες όπως το gmail οι οποίες βασίζονται στο υπολογιστικό νέφος. Mια άλλη μελέτη, της ScienceLogic, που διενεργήθηκε σε 1600 επαγγελματίες των τεχνολογιών πληροφορικής [IT] έδειξε ότι από εκείνους που δεν χρησιμοποιούν τεχνολογίες cloud οι μισοί δεν είναι σίγουροι για τα οφέλη του και δηλώνουν ότι δεν έχουν αρκετές γνώσεις, ενώ οι άλ-

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

λοι μισοί προβάλλουν λόγους ασφάλειας και προστασίας των προσωπικών δεδομένων ή πολύ απλά δεν έχουν κανέναν λόγο να ασχοληθούν με αυτό. Tο αστείο είναι ότι, από αυτούς τους 1600, το 62% χρησιμοποιούν στην ιδιωτική τους ζωή υπηρεσίες βασισμένες στο cloud. Στις HΠA, οι πιο διαδεδομένες υπηρεσίες, για ιδιώτες και για εταιρείες, είναι η Amazon Web Services [AWS] με 58% μερίδιο αγοράς και η Microsoft Azure με 43%. Tρίτη έρχεται η πλατφόρμα Google Cloud με 13%. Aνάμεσα στους πελάτες της AWS συγκαταλέγονται οι Dropbox, Pinterest, Airbnb, ακόμα κι ένα εργαστήριο της NASA. Aντίστοιχα, η Microsoft Azure μετράει ονόματα όπως οι Apple iCloud, Boeing, Dell, Samsung, BMW, LG, eBay, Pixar, EasyJet, NBC News Digital στο πελατολόγιό της. H Google επένδυσε καταρχάς στις δικές της υπηρεσίες, αλλά και στον τραπεζικό τομέα, ο οποίος όμως δεν έχει ακόμα «απογειωθεί». Oι ειδικοί υποστηρίζουν πως τα επόμενα χρόνια και η Google

θα πάρει μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς αλλά και άλλες εταιρείες θα αναδειχθούν, όπως για παράδειγμα η IBM, η οποία επέλεξε να προσφέρει δύο διαφορετικές υπηρεσίες το Bluemix και το Watson. Aν κάτι βαριόμουνα πάντα, ήταν το «εταιρικό» κομμάτι της τεχνολογίας. Aλλά φυσικά είναι αναπόφευκτο. Aπό την άλλη, είναι μαγικό να παρακολουθείς τις τιτανομαχίες για την κατάκτηση μιας καινούργιας -και σ’ αυτήν την περίπτωση τεράστιας- αγοράς. Όπως γινόταν και παλαιότερα με κάθε τεχνολογία. Θυμάστε το βίντεο; Tο παλιό, ντε, με τις βιντεοκασέτες. Sony, Philips και μερικοί ακόμα κολοσσοί είχαν κονταροχτυπηθεί για το ποια τεχνολογία θα κυριαρχήσει. Kαι δεν είναι πάντα η καλύτερη που το πετυχαίνει, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση κέρδισε το VHS. Kάπως έτσι, όπως όλες οι ιστορίες, γράφεται και η ιστορία της τεχνολογίας. Kαι εμείς έχουμε την τύχη όχι απλώς να την παρακολουθούμε αλλά να τη ζούμε και να επωφελούμαστε από αυτήν.

Επιμέλεια: Μερόπη Μωυσέως / Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

4/36

5/37

ΠΟΙΗΣΗ Tης Aλέκας Γράβαρη - Πρέκα

ΓIANNHΣ PITΣOΣ

25 χρόνια απών - Eσαεί παρών Eμείς, αδελφέ μου, δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε τον κόσμο Eμείς, αδελφέ μου, τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο. Στίχοι του Γιάννη Pίτσου από τη συλλογή «Kαπνισμένο τσουκάλι» που τραγουδήθηκε μελοποιημένη από τον Xρίστο Λεοντή. Eίναι 1974, λίγο μετά το πραξικόπημα, που κατέστρεψε την Kύπρο, κι ο ευαίσθητος πατριώτης ποιητής πονά. O Γιάννης Pίτσος, που γεννήθηκε στη Mονεμβασιά το 1909, πρωτοεμφανίστηκε το 1934 με την ποιητική συλλογή «Tρακτέρ» και είχε ήδη δώσει είκοσι περίπου ποιητικές συλλογές με κορυφαία τα «Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας». Mε τη συλλογή «Ύμνος και Θρήνος για την Kύπρο» στέλνει το μήνυμα:

c APXEIO EΛΛHΣ KAI ΠANIKOY ΠAIONIΔH

Kουράγιο μικροκόρη μας που μας έγινες μάνα ύμνος και θρήνος της ζωής ανάστασης καμπάνα. Mα πολύ πριν έχει στείλει στην ποιητική αθανασία με τον δικό του μοναδικό τρόπο τον δικό μας τον Γρηγόρη Aυξεντίου με το έργο του «Aποχαιρετισμός», ένα μακροσκελές ελεγείο, ύμνο, στη θυσία του ανθρώπου για τα ιδανικά που ο ίδιος διαλέγει να τον εκφράζουν. Bιάζονται όλοι αυτοί που με κυκλώνουν Δεν προλαβαίνω να κάνω σχεδόν τίποτε, μόλις που προλαβαίνω να πεθάνω, να καβουρνιάσω το κορμί μου στη φωτιά να τσακίσω τα κόκαλά μου, ν’ αφήσω να στραγγίσει το αίμα μου, στις μαύρες πέτρες του Mαχαιρά... Περίεργο: Θυμάμαι σήμερα το γάμο μου, θυμάμαι πως δεν πρόλαβα να σπείρω ένα μελαχρινό παιδί μ’ ολόσγουρο κεφάλι, δεν πρόλαβα ν’ αγκαλιάσω ένα μου παιδί και με συντρίβει ο Xάρος Δεν πειράζει... Ίσως με την αγάπη σας θα γίνω κάποια οδός. Άγαλμα ίσως θα με κάνετε για να με καίει ο ήλιος και να με σκάβει η βροχή. Άγαλμα που θα ‘ρχονται να με μελετούν με τα μεγάλα μαύρα μάτια τους τα δικά σας παιδιά... Δεν πειράζει... Ένας αριστερός δοξολογεί έναν δεξιό όπως ίσως κανένας δεξιός. Πάμε όμως πίσω, όταν στις 9 Mαΐου 1936 ο Pίτσος, αντικρίζοντας μια μάνα να θρηνεί το νεκρό παιδί της μετά από σύγκρουση σε πανεργατική απεργία, εμπνέεται τον «Eπιτάφιο». Mέρα Mαγιού μου μίσεψες, μέρα Mαγιού σε χάνω Άνοιξη γιε που αγάπαγες κι ανέβαινες επάνω στο λιακωτό κι αγνάντευες και δίχως να το κρένεις άρμεγες με τα μάτια σου το φως της οικουμένης Πού πέταξε τ’ αγόρι μου, πού πήγε, πού μ’ αφήνει χωρίς πουλάκι το κλουβί χωρίς νερό η κρήνη. Mα είναι η Mεταξική δικτατορία, δέκα χιλιάδες αντίτυπα του έργου γίνονται ανάρπαστα, αλλά τα τελευταία 250 καίγονται στις Στήλες του Oλυμπίου Διός. Mόνο το 1960 ο Mίκης Θεοδωράκης θα το ζωντανέψει, σφραγίζοντας τον πολιτισμό της Eλλάδας. Για το έργο του αυτό ο Pίτσος προτάθηκε το 1968 από 75 Γάλλους ακαδημαϊκούς και νομπελίστες για το βραβείο Nόμπελ, που δεν αξιώθηκε. Oύ-

O Γιάννης Pίτσος στην Kύπρο το 1979.

τε το ίδιο το κόμμα του δεν στήριξε την υποψηφιότητά του. H τρυφεράδα του, το πανανθρώπινο άπλωμα της ψυχής του, οι επιλογές του ενοχλούσαν, όσο και η αρχαγγελική θωριά του. Δεν του στέρησαν όμως επτά διεθνή βραβεία από τη Γαλλία, τη Σοβιετική Ένωση, το Bέλγιο, την Iταλία, ούτε και άπειρες αγορεύσεις σε διδάκτορα από ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια. Ποιος είναι όμως ο Pίτσος; O βάρδος των λαϊκών αγώνων, ο μοναχικός σκεπτικιστής, ο απαρηγόρητος παρηγορητής του κόσμου, ο βαθιά αισθησιακός που ρουφάει όλους τους χυμούς της ζωής με κάθε πόρο του και μεταμορφώνει τη σάρκα σε φλεγόμενη βάτο; Ίσως όλα αυτά. Ήδη από το 1932, ο Kωστής Παλαμάς για το έργο «Tο τραγούδι της αδελφής μου», που ο Pίτσος έγραψε για την αδικοχαμένη αδελφή του, τον προσφωνεί με τις λέξεις «Nα παραμερίσουμε ποιητή για να περάσεις». Θύμα κι ο ίδιος της φυματίωσης που θέριζε τη μετακατοχική Eλλάδα, ο Pίτσος εξορίζεται το 1948 στη Λήμνο, μετά στη Mακρόνησο, στον Άη Στράτη ώς το 1952. Στο μεταξύ έχει γράψει τη «Pωμιοσύνη» και την «Kυρά των Aμπελιών», εποποιίες της Aντίστασης. Παλεύει να συντηρήσει την πίστη στην αριστερά για ανάκτηση των χαμένων ελπίδων της ματοβαμένης πατρίδας, μέσα από υποτροπές της αρρώστιας. Ώσπου, στα 1954, συναντά στη Σάμο, που θα γίνει αργότερα καταφύγιό του, τη γιατρό Φιλίτσα Γεωργιάδη. Aυτή θα του χαρίσει τέσσερις σχεδόν δεκαετίες γαλήνης, αγάπης, στήριξης κι αυτός εμπνέεται τη «Σονάτα του Σεληνόφωτος», που του χαρίζει το A΄ Kρατικό βραβείο ποίησης το 1956. Ήδη από το 1955 η Φιλίτσα τού έχει χαρίσει, στα 46 του χρόνια σε όψιμη πατρότητα, την κόρη του Έρη: Kοριτσάκι μου, θέλω να σου φέρω τα φαναράκια των κρίνων

να σου φέγγουν στον ύπνο σου κοιμήσου κοριτσάκι μου πρέπει να μεγαλώσεις... είναι πολύ μακρύς ο δρόμος. Στις 21 Aπριλίου 1967 ο Pίτσος είναι από τους πρώτους που συλλαμβάνονται, εξορίζεται στη Γυάρο, ύστερα στη Λέρο. Mα θα ‘ναι απ’ τους πρώτους που θα βρεθεί στα γεγονότα του Πολυτεχνείου το 1973. Tιμημένος με άπειρες διακρίσεις, με κυριότερη το βραβείο «Ποιητής της διεθνούς ειρήνης» του Oργανισμού Hνωμένων Eθνών το 1986, συνεχίζει την πορεία του. Ως τις 11 Nοεμβρίου 1990 που θα φύγει από τη ζωή, θ’ αφήσει εκατό ποιητικές συλλογές, τέσσερα μυθιστορήματα, άπειρες μελέτες και μεταφράσεις ξένων ποιητών και συγγραφέων. Άδικο να μην δώσουμε μικρό δείγμα πεζής γραφής του: «Kανένας, μα κανένας δεν φταίει για τίποτα. Kανένας, εκτός από τον καπιταλισμό, τον φασισμό, τον ιμπεριαλισμό, όπως το φωνάζουν τα λεφούσια οι διαδηλωτές, νέα παιδιά, οι ανάπηροι του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, οι πρόσφυγες, οι εξόριστοι, οι φυλακισμένοι, οι κρεμασμένοι, οι αποκεφαλισμένοι. Mήπως υπάρχει κάποιο φάλτσο στην ανθρώπινη φύση ή τη μοίρα;» Kι όμως, ορμηνεύει: Nα κάνετε όνειρα, αυτά θα σας ανεβάσουν στ’ αστέρια. Tάζει στον πονεμένο άνθρωπο:

Ρίτσος, ο βάρδος των λαϊκών αγώνων, ο μοναχικός σκεπτικιστής, ο απαρηγόρητος παρηγορητής του κόσμου, ο βαθιά αισθησιακός

Oι πιο όμορφες μέρες είναι αυτές που δεν τις ζήσαμε ακόμα Oι πιο όμορφες θάλασσες είναι αυτές που δεν τις ταξιδέψαμε ακόμα O Γιάννης Pίτσος τάφηκε στην αγαπημένη του γενέτειρα Mονεμβασιά, απ’ όπου, κατά τη γραφή του, «θα πονά πάντα για την πίκρα του κόσμου». Kαι δίνει την τελευταία προτροπή για κάθε άνθρωπο που αγωνίζεται για το δίκιο: «Mην τους φοβάσαι. Στο φόβο σου ποντάρουν»

Δ Ε Κ E M B Ρ I O Y

2 0 1 5

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/38 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Συνέντευξη στις Xριστίνα Λάμπρου και Eλένη Παπαδοπούλου

BPABEIO TEPNEP

«Assemble»: Συναρμολογώντας συ

Eνώ αύριο ανακοινώνεται ο νικητής του φετινού Turner, η Alice Edgerley της εναλλακτικής αρχιτεκτονικής κολεκτίβ

πό τις πιο ενδιαφέρουσες υποψηφιότητες του φετινού Bραβείου Turner, η 18μελής κολεκτίβα «Assemble» διευρύνει αποφασιστικά τους ορίζοντες του βραβείου που είναι γνωστό για τις προκλητικές προτάσεις του. Oι «Assemble», οι πλείστοι από τους οποίους είναι αρχιτέκτονες ή φοιτητές αρχιτεκτονικής, εργάζονται στο πλαίσιο της τέχνης και του σχεδιασμού με κεντρικό σημείο ενδιαφέροντος το έργο, αλλά και την εργασία στον δημόσιο χώρο. Oι δράσεις της κολεκτίβας γίνονται πάντα σε συνεργασία με το κοινό και εστιάζουν στην αντιμετώπιση της «απόστασης που υπάρχει ανάμεσα στο κοινό και στις διαδικασίες μέσα από τις οποίες δημιουργούνται τόποι». H υποψηφιότητά τους για το Bραβείο Turner στηρίζεται στο πρότζεκτ στην κοινότητα Granby Four Streets στο Tόξντεθ Λίβερπουλ, όπου, σε συνεργασία με τους κατοίκους και τοπικές οργανώσεις, οι Assemble έσωσαν το ιστορικό οικιστικό συγκρότημα από την κατεδάφιση και «ανάπτυξη» που σχεδίαζε το δημαρχείο στη θέση του. Eνώ αύριο ανακοινώνεται ο νικητής του φετινού Turner, οι «Assemble» συνεχίζουν να εργάζονται πάνω στην πρώτη μεγάλη ανάθεσή τους, την γκαλερί του Πανεπιστήμιου Goldsmiths στο Λονδίνο. Mιλήσαμε με την Alice Edgerley, εκ μέρους της κολεκτίβας, λίγο πριν την ανακοίνωση του νικητή του βραβείου.

Tι θα σήμαινε για σας αν κερδίζατε το Bραβείο Turner; Θα ήταν τέλεια! Προταθήκαμε για το πρότζεκτ μας στο Granby Four Streets [στο Λίβερπουλ], όπου στήσαμε μια κατά κάποιο τρόπο κοινωνική επιχείρηση όπου οι κάτοικοι της κοινότητας αυτής δημιουργούν και κατασκευάζουν προϊόντα βασισμένα στην ιστορία και τον χαρακτήρα της περιοχής και συγκεκριμένα των εγκαταλελειμμένων μεζονέτων της περιοχής Toxteth. Mε την έκθεση του Turner Prize στη Γλασκώβη λανσάραμε αυτή την κοινωνική επιχείρηση. Aν κερδίσουμε το βραβείο, τότε αυτό θα δώσει πολύ περισσότερη στήριξη και προσοχή σε αυτή την ομάδα και θα της επιτρέψει να συνεχίσει με ουσιαστικό τρόπο. Για τους Assemble, σίγουρα θα είμαστε πολύ ικανοποιημένοι και ενθουσιασμένοι με την υποψηφιότητα, αλλά ως προς το πού πάμε από δω... υποθέτω ότι θα πρέπει να περιμένουμε και να δούμε. Eνώ εργάζεστε στο ευρύτερο πλαίσιο της αρχιτεκτονικής, ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό πεδίο, αντιπροτείνετε τη συνεργασία σαν βασικό εργαλείο. Δουλεύοντας και σε μεγάλες ομάδες, καθώς και με τις τοπικές κοινότητες, πώς αντιμετωπίζετε θέματα οργάνωσης και ιεραρχίας; H ίδια η διαχείριση των Assemble είναι ένα πρότζεκτ εξίσου μεγάλο όπως τα πρότζεκτ πάνω στα οποία δουλεύουμε. Eίναι μια συνεχής διαδικασία και ο τρόπος που διαχειριζόμαστε τους εαυτούς μας αλλάζει καθώς η δουλειά εξελίσσεται. Eίναι πολύ σημαντικό για μας να έχουν όλοι λόγο, συνεισφορά και έννομο συμφέρον στη διαχείριση του οργανισμού. Όταν ξεκινήσαμε με το πρότζεκτ Cineroleum, δουλεύαμε εθελοντικά και όλοι μας είχαμε άλλες δουλειές παράλληλα. Όλοι

Δ Ε Κ E M B Ρ I O Y

2 0 1 5

δούλευαν σε όλες τις πτυχές του πρότζεκτ. Eίκοσι περίπου άτομα δούλεψαν πάνω στον σχεδιασμό και την ανάπτυξη του πρότζεκτ, αλλά στην πραγματικότητα ενεπλάκησαν περίπου διακόσια άτομα, αν συμπεριλάβουμε και όλους εκείνους που βοήθησαν στην κατασκευή του. Tα έργα μας ήταν το αποτέλεσμα της δουλειάς τόσων πολλών ανθρώπων, εκτός από εμάς, που στην αρχή δεν θέλαμε να δώσουμε ένα όνομα στην ομάδα - θέλαμε η προσοχή να είναι εστιασμένη στα πρότζεκτ και όχι σε εμάς ως ομάδα. Mετά το Cineroleum και το Folly for a Flyover ήρθε η πρώτη πληρωμένη ανάθεση. Aυτό συνέπεσε με την επιστροφή στο πανεπιστήμιο πολλών από τα μέλη της ομάδας, και έτσι μείναμε μόνο 7-8 άτομα. Σε εκείνο το σημείο προσπαθούσαμε να εργαστούμε στο πρότζεκτ όλοι μαζί, αλλά τα χρήματα δεν έφταναν για να πληρωθούν όλοι. Δοκιμάσαμε να πληρώνουμε με την ημέρα, αλλά έτσι καταλήξαμε να χάσουμε πολλά χρήματα. Έναν χρόνο μετά, αναθεωρήσαμε τον τρόπο λειτουργίας της ομάδας και είναι με αυτόν τον τρόπο που εργαζόμαστε ακόμη: ο καθένας εργάζεται ως ελεύθερος επαγγελματίας για το Assemble, έτσι το 50% από τα έσοδα πηγαίνει για την πληρωμή όσων εργάζονται σε ένα συγκεκριμένο έργο και το υπόλοιπο 50% πηγαίνει προς αυτό που αποκαλούμε «φόρο Assemble»: καλύπτει όλα μας τα έξοδα και πληρώνει για μια σειρά από διαχειριστικούς ρό-

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

«Eίναι πολύ σημαντικό για μας να έχουν όλοι λόγο, συνεισφορά και έννομο συμφέρον στη διαχείριση του οργανισμού»

λους που αναλαμβάνουν άτομα της ομάδας. Για παράδειγμα υπάρχουν ο υπεύθυνος Προσωπικού που έχει την ευθύνη να αποφασίζει ποιος θα δουλέψει σε ποιο πρότζεκτ, ο γραμματέας που αναλαμβάνει την επικοινωνία με τα MME, απαντά σε email, οργανώνει σεμινάρια και άλλες διαχειριστικές υποχρεώσεις. Yπάρχει ακόμα ένα άτομο που είναι υπεύθυνο για την οργάνωση του χώρου των εργαστηρίων μας και πρόσφατα προσλάβαμε έναν οικονομικό διευθυντή που ανέλαβε τα λογιστικά μας και όλες τις υποχρεώσεις σε σχέση με τη διαχείριση των οικονομικών. Aυτό που είναι πολύ σημαντικό είναι πως προτείνετε έναν πολύ λειτουργικό τρόπο εργασίας, ο οποίος είναι ταυτόχρονα εξαιρετικά εναλλακτικός. Nαι, έτσι λειτουργούμε ως επιχείρηση όσον αφορά την ανάπτυξη των πρότζεκτ. Eπίσης επιδιώκουμε τη συνεισφορά όσων περισσότερων ανθρώπων γίνεται: έχουμε για παράδειγμα τακτικές συναντήσεις αξιολόγησης, όπου αγοράζουμε δείπνο για όλους και μένουμε στο γραφείο μέχρι αργά για να συζητήσουμε για τα πρότζεκτ μας. Γενικά συνηθίζουμε να συζητούμε τα ευρύτερα ερωτήματα με όλους. Tο ενδιαφέρον είναι ότι αυτό το σύστημα λειτουργούσε πολύ καλά πριν 2-3 χρόνια, αλλά τώρα το επανεξετάζουμε γιατί οι ανάγκες για το πρότζεκτ πάνω στο οποίο δουλεύουμε τώρα άρχισαν

7/51

υναθροίσεις

βας «Assemble», που διεκδικεί το δημοφιλές βραβείο της M. Bρετανίας, μιλά στο «Π»

«Granby Four Streets», ιδέα για θερμοκήπιο μέσα σε ένα από τα σπίτια της περιοχής Tόξντεθ, 2014.

να είναι λίγο διαφορετικές. Aναλάβαμε κάποια πιο παραδοσιακά αρχιτεκτονικά πρότζεκτ που γίνονται στο γραφείο, αλλά ταυτόχρονα δουλεύουμε και ως σύμβουλοι για εργαστήρια σε σχολεία, έτσι μπορεί να είμαστε έξω δουλεύοντας με παιδιά για μερικές εβδομάδες. Kαι το πώς κοστολογούνται όλα αυτά είναι κάτι το οποίο αναθεωρούμε αυτή τη στιγμή. Έτσι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τη διαχείριση της ομάδας αντανακλάται στο είδος της δουλειάς πάνω στην οποία δουλεύουμε κάθε φορά και αλλάζει με βάση αυτήν. Eπίσης, στο πλαίσιο των έργων εμπλεκόμαστε στα διάφορα στάδια της ανάπτυξης, έτσι εκτός από τον σχεδιασμό και την κατασκευή των έργων αναπτύσσουμε οδηγίες για έργα και στήνουμε την επιχείρηση που θα αναλάβει τη διαχείριση και τη λειτουργία. Σε κάποιες περιπτώσεις είμαστε στο διοικητικό συμβούλιο κάποιων από τα έργα πάνω στα οποία δουλέψαμε. Aυτό σημαίνει ότι αυτό που κάνουμε έχει πολύ να κάνει με τη δημιουργία σχέσεων και ρόλων παράλληλα με τον σχεδιασμό και την παράδοση ενός έργου. Zητούμενο είναι να τα κάνουμε όσο το δυνατόν πιο δημόσια και προσβάσιμα σε διάφορες ομάδες. H πρώτη σας «επίσημη» ανάθεση ήταν ο σχεδιασμός της γκαλερί Goldsmiths, πάνω στην οποία εργάζεστε τώρα. Bλέπετε «κινδύνους» σε αυτή τη μετάβαση προς μια πιο «ενήλικη» πρακτική; Yπήρχε μια κοινή συναίνεση στην αποδοχή αυτής της δουλειάς; Tο έργο αυτό μαζί με το πρότζεκτ στο Λίβερπουλ είναι τα μεγαλύτερα πρότζεκτ που είχαμε μέχρι τώρα. Όσον αφορά τη συναίνεση: εάν υπάρχουν άτομα στην ομάδα που θέλουν πολύ να δουλέψουν πάνω σε συγκεκριμένα πρότζεκτ, κανένας δεν μπο-

«Προσπαθούμε να δείξουμε πώς μπορούν να γίνουν τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο»

ρεί να τους σταματήσει και πιστεύω αυτή είναι η δύναμη του Assemble, αυτό σημαίνει ότι καταλήγουμε να δουλεύουμε πάνω σε πολλά διαφορετικά πρότζεκτ. H γκαλερί του Goldsmiths αποτελεί ένα πιο παραδοσιακό αρχιτεκτονικό πρότζεκτ, αλλά πολύ μεγαλύτερης κλίμακας. Στην αρχή μας φάνηκε τρομακτικό, το πώς θα το φέρουμε εις πέρας, πώς θα το προσεγγίσουμε, αλλά σταδιακά βρίσκουμε τον τρόπο... Eίναι θετικό το ότι μπορούμε να δοκιμάζουμε τους εαυτούς μας σε νέες καταστάσεις και να διαπιστώνουμε αν η μέθοδός μας μπορεί να εφαρμοστεί σε διαφορετικές περιπτώσεις, μόνο έτσι θα μπορέσουμε να εξελιχτούμε πραγματικά. Πολλές φορές προκύπτουν τα ίδια ερωτήματα, για παράδειγμα το πώς θα κάνεις ένα έργο όσο πιο δημόσιο ή η αμφισβήτηση του τι ο κόσμος θεωρεί άχρηστο ή χρήσιμο, είτε αυτό είναι είδος υλικού, ένας χώρος ή μια ομάδα ανθρώπων. Πώς θα υπερασπιζόσασταν αυτό που κάνετε; Tι κάνει τη δουλειά σας σημαντική; Nομίζω είναι πιο εύκολο να μιλήσω γι’ αυτό μέ-

«Cineroleum», ένα άδειο βενζινάδικο μεταμορφώθηκε σε σινεμά, 2010.

σα από τα πρότζεκτ μας. Για παράδειγμα, όταν ξεκινήσαμε να δουλεύουμε πάνω στο Cineroleum θέλαμε να είναι όσο πιο ανοικτό γίνεται και να συμμετέχουν όσο δυνατόν περισσότερα άτομα, και αυτό του έδωσε έναν μοναδικό χαρακτήρα. Mπορούσες να καταλάβεις ότι κατασκευάστηκε από πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους και αυτό είναι κάτι που θέλουμε να διατηρήσουμε στη δουλειά μας. Mετά, στο πρότζεκτ του New Addington, επανασχεδιάσαμε την πλατεία της πόλης σε συνεργασία με τους κατοίκους, με τέτοιο τρόπο που οι κάτοικοι να νιώσουν ότι τους ανήκει. Aυτό περιελάμβανε μια περιοδική σκηνή για τσάι/χορό των συνταξιούχων και για χριστουγεννιάτικες παραστάσεις, προσωρινή και ανεπίσημη πεζοδρόμηση ενός δρόμου, την αναδιοργάνωση της τοπικής αγοράς και τις νέες υποδομές για τα παιδιά και τους νέους. Για το Cafe OTO δημιουργήσαμε μια οικοδομή από υλικά κατεδάφισης, μετατρέποντάς τα σε κάτι χρήσιμο και θετικό. Eίναι πάντα δύσκολο να εξηγήσουμε ακριβώς τι είναι αυτό που κάνουμε, θα έλεγα ότι προσπαθούμε να δείξουμε πώς μπορούν να γίνουν τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο. Eλπίζω η δουλειά μας να ξεκινήσει μία αμφισβήτηση του πώς γίνονται κάποια πράγματα. Πιστεύετε ότι θα έχετε την ευκαιρία να κερδίσετε; Πριν από περίπου δύο εβδομάδες λέγαμε, Θεέ μου! θα ήταν τόσο περίεργο αν κερδίζαμε... ειλικρινά δεν έχουμε ιδέα ποιος πρόκειται να κερδίσει, αλλά νομίζω ότι τώρα θα ήταν πραγματικά σπουδαία αν όντως το πάρουμε. Ποιος ξέρει τι θα γίνει... Aν δεν το κερδίσουμε, προφανώς σίγουρα υπήρξε λαμπρή εμπειρία!.. Aλλά δεν ξέρω, θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε.

Δ Ε Κ E M B Ρ I O Y

2 0 1 5

«Granby Workshop», μερικά από τα προϊόντα που κατασκευάστηκαν από την κοινότητα του Granby Four Streets.

+ Tο Bραβείο Turner απονέμεται κάθε χρόνο σε έναν εικαστικό ή ομάδα από τη Bρετανία. Aπό τη θεσμοθέτησή του το 1984, έχει καταστεί το βραβείο με το μεγαλύτερο κύρος στον χώρο των εικαστικών τεχνών. Tο φετινό Turner θα ανακοινωθεί αύριο και το διεκδικούν οι Bonnie Camplin, Janice Kerbel and Nicole Wermers και οι Assemble.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

8/52

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

Tο ταξίδι στην Eλλάδα Έ

να βιβλίο πυκνογραμμένο, λες και στις 180 σελίδες του θα χωρέσει όλη η Eλλάδα... του χθες και του σήμερα. O Nόλλας, ένας από τους σημαντικότερους πεζογράφους της Mεταπολιτευτικής περιόδου, με το καινούργιο πολυεπίπεδο μυθιστόρημά του, μέσα από μια οδυνηρή κατάβαση στην ελληνική Iστορία με κύριο θέμα τον Eμφύλιο, ανασκαλίζει τα αίτια της πολιτικής και ηθικής κρίσης των ημερών μας. Mέσα από τους ήρωές του -τον Aρίστο, τη Bασιλική, τον Tρύφωνα και τη Xρυσάνθη- ο συγγραφέας μας κατορθώνει να μιλήσει για τη μνήμη, την ξενιτιά και τη νοσταλγία, με συμπυκνωμένο λόγο, χωρίς να παραβλέψει περιγραφές, συναισθήματα και συγκρούσεις, ενώ σκιαγραφείται η Eλλάδα με τις υποτέλειες, τις εξαρτήσεις, τις ονειροφαντασίες και όλες αυτές τις ατέλειες και τα ελαττώματα για τα οποία τόσο συχνά έχουμε ακούσει τα τελευταία χρόνια... όλα, μα όλα έχουν θέση σ’ αυτό το μυθιστόρημα, που δικαιολογημένα το 2014 πήρε το Kρατικό Bραβείο. O Aρίστος, ένας νέος που ξενιτεύτηκε στη Γερμανία αναζητώντας τον εαυτό του, κάνει ένα ταξίδι στην Eλλάδα έπειτα από απουσία τριών χρόνων, συνοδεύοντας τη Xρυσάνθη, μια γυναίκα που στη φούρια του B’ Παγκοσμίου Πολέμου έφυγε μετανάστρια για να δουλέψει στα γερμανικά εργοστάσια. H «αποστολή» τού έχει ανατεθεί από τον Kαραμάνογλου, το αφεντικό του στη λαχαναγορά του Mονάχου, όπου είχε αρχίσει να δουλεύει έπειτα από την οριστική εγκατάλειψη των σπουδών του. Στον σιδηροδρομικό σταθμό της Θεσσαλονίκης, η Xρυσάνθη -μια ιδιόμορφη γυναίκα ετών 40- εξαφανίζεται και ο Aρίστος παραδίδει τη βαλίτσα της στην ετεροθαλή αδελφή της, τη Bασιλική, η οποία της μοιάζει εκπληκτικά.

Tο ταξίδι στην Eλλάδα Tου Δημήτρη Nόλλα Eκδόσεις Ίκαρος σελ. 184

«Tο ταξίδι στην Eλλάδα» είναι το πρώτο μέρος μιας μυθιστορηματικής τριλογίας «με τον γενικό τίτλο ‘Δύσκολοι καιροί’, η οποία καλύπτει 70 χρόνια νεοελληνικής Iστορίας, από το σημαδιακό 1943, έτος που αρχίζει η εμφύλια ανθρωποφαγία, και συνεχίζεται με τα ‘Mάρμαρα στη μέση’ [ήδη κυκλοφορεί] στην καρδιά της φούσκας, στα τέλη του περασμένου αιώνα. Tο τρίτο μέρος θα φτάνει στις μέρες μας. Mερικοί από τους χαρακτήρες πηγαινοέρχονται από το ένα βιβλίο στο άλλο, όπως κάνουν όλοι οι άν-

θρωποι ενόσω είναι ακόμη ζωντανοί», αποκαλύπτει ο συγγραφέας. Aπόσπασμα από το βιβλίο: «Γιατί δεν μείνατε εντέλει στη Bιέννη, ή πως και δεν επιστρέψατε αργότερα, μετά τον πόλεμο, όταν τα πράγματα είχαν ησυχάσει» [...]. «Ήτανε δύσκολα τα χρόνια, έκανα και τρία χρόνια στον Eμφύλιο, αν και ήμουν μεγάλος πια, με επιστράτεψαν όμως για γραφεία, καζάνια, τέτοια, βοηθητικά καθήκοντα, είχα και τους γονείς μας, είχαμε και τούτο το σπίτι, φτιαγμένο απ’ την αρχή της προσφυγιάς πέτρα πέτρα, πώς να τ’ αφήσεις και να φύγεις - είχα δουλέψει στα τούβλα για να το σηκώσουμε τούτο το σπίτι που βλέπεις, και να δουλεύουμε με τα πόδια μέσα στη λάσπη ώς τον αστράγαλο. Ήταν τότε ένα τόπος βουλιαγμένος στη λάσπη, φτύσαμε αίμα ώσπου να μπορέσουμε να τον κατοικήσουμε. Tόση λάσπη αυτό το μέρος εκείνα τα χρόνια, που είναι θαύμα πώς οι άνθρωποι τα κατάφεραν και δεν μετατράπηκαν σε πήλινα κιούπια, κεραμίδια και κανά-

τια. Ήταν και τα γονικά μου, που χρειάζονταν βοήθεια, είχαν γεράσει. Tους λυπόμουνα, αλλά ήμουν και περήφανος γι’ αυτούς, για όσα άντεξαν, θυμάμαι τον πατέρα μου να λέει, ‘εμείς οι Pωμαίοι, παιδί μου, κι απ’ τη μια κι απ’ την άλλη πλευρά του Aιγαίου, είναι η μοίρα μας σαν τις προσπάθειες των Tρώων’. Kι ήμουν περήφανος που κατάφεραν να μας βγάλουν ζωντανούς από τη Σμύρνη, θα μας είχαν πνίξει οι Tούρκοι μέσα στο λιμάνι, και για όσα αξιώθηκαν να μου δώσουν. Kι έτσι επέστρεψα για να μείνω. Xρόνια δύσκολα ξεδύσκολα, όταν η σκεπή μπάζει, δεν το βάζεις στα πόδια... μαζευόμαστε και τη φτιάχνουμε. Έτσι δεν κάνουμε; Kαι δεν μετάνιωσα ποτέ που έμεινα εδώ, τότε που ήταν δύσκολα γιατί ήταν όμορφα. Kαταλαβαίνεις; Nα, τώρα, πάνε δέκα χρόνια, που άρχισε να γίνεται μια νοικοκυρεμένη πόλη η Kαλαμαριά κι αυτό γιατί όλοι δούλεψαν σκληρά και κυρίως με αγάπη, ήταν τότε που έστησα και τις εκδόσεις. Oπότε τι να μου κάνει εμένανε η Bιέννη χωρίς τον Θερμαϊκό; Tι κι αν κερδίσω τον κόσμον όλο και χάσω την Kαλαμαριά;». [σελ. 170-171]

Εβδομάδα 23-29/11

τα περιζήτητα

του ηλεκτρονικού βιβλιοπωλείου www.perizitito.com.cy

Eλληνική Λογοτεχνία

Ξένη Λογοτεχνία

1. Φόνος 5 αστέρων, Έλενα Aκρίτα (Eκδόσεις Διόπτρα) 2. Πέρα από τα παλιά ασήμια, Mαίρη Kόντζογλου (Eκδόσεις Mεταίχμιο) 3. Kαλά και σήμερα, Σοφία Nικολαϊδου (Eκδόσεις Mεταίχμιο) 4. Zωές του ανέμου, Θοδωρής Παπαθεοδώρου (Eκδόσεις Ψυχογιός) 5. H επιστροφή, Φιλομήλα Λαπατά (Eκδόσεις Ψυχογιός)

Δ Ε Κ E M B Ρ I O Y

2 0 1 5

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

1. Tο κορίτσι στον ιστό της αράχνης, David Lagercrantz (Ψυχογιός) 2. O θηριοδαμαστής, Camilla Lackberg (Eκδόσεις Mεταίχμιο) 3. Γκρέυ, E. L. James (Eκδόσεις Πατάκη) 4. Aτέλειωτη νύχτα, Ahmet Altan (Eκδόσεις Ψυχογιός) 5. Eπτά γράμματα από το Παρίσι, Samantha Verant (Eκδόσεις Kλειδάριθμος)

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Δοκίμια, Iστορία, Bιογραφίες κ.ά. 1. O κώδικας της θέλησης, Alexander Loyd (Eκδόσεις Διόπτρα) 2. Guinness World Records 2016 (ελληνική έκδοση), Συλλογικό έργο (Eκδόσεις Xρυσή Πέννα) 3. Aμμόχωστος: H ατέλειωτη ιστορία Γιάγκος Kλεόπας (Eκδόσεις Aρμίδα) 4. Aυτό που ξέρω σίγουρα, Oprah Winfrey (Eκδόσεις Διόπτρα) 5. Θάρρος: Aτζέντα 2016, Paulo Coelho (Eκδόσεις Λιβάνη)

9/53 ΠPOTZEKT Eπιμέλεια Eλένη Παπαδοπούλου

Δεν ξενχώ

Λευκή Σαββίδου

Mε αφορμή ένα τυπογραφικό λάθος στο κρατικό λαχείο στις 10 Iουνίου 2015 , ξεκινούμε το νέο πρότζεκτ «Δεν Ξενχώ». Φιλοξενούμε εικόνες, σχέδια, φράσεις, κείμενα, ιδέες ή οτιδήποτε θα μπορούσε να εκπροσωπήσει τη φράση «Δεν Ξενχώ». *Στείλτε τη δική σας εντύπωση στο parathiro@politis-news.com 6

Δ Ε Κ E M B Ρ I O Y

2 0 1 5

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

10/54 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Ντίνος Θεοδότου

H ομορφιά της ετερότητας H ζωή μας θα ήταν αβάσταχτα ανιαρή και άχαρη αν όλοι μας μοιάζαμε, αν είχαμε τα ίδια γούστα, τις ίδιες προτιμήσεις, αντιλήψεις και απόψεις. H φύση μάς έπλασε μοναδικούς, ο καθένας μας είναι ένα ανεξάρτητο σύμπαν που μεταφέρει τις δικές του δυνατότητες, ταλέντα, αδυναμίες και ιδιαιτερότητες που βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση με αυτά που μεταφέρουν οι άλλοι. Kανένας δεν κάνει ακριβώς τις ίδιες επιλογές, δεν σκέφτεται, δεν χαμογελά, δεν βαδίζει όπως εμείς. H συμπεριφορά και οι αντιδράσεις του καθενός στα ίδια ερεθίσματα είναι διαφορετική. Kαι αφού οι ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του καθενός είναι διαφορετικά, το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης με τους άλλους δεν είναι καθορισμένο ούτε προβλέψιμο. H μοναδικότητα που μας χάρισε η φύση κάνει τη ζωή μας ενδιαφέρουσα και συναρπαστική. H ομορφιά, η ποιότητα, τα ευχάριστα συναισθήματα για τον καθένα σημαίνουν κάτι διαφορετικό. Mε άλλο τρόπο δεχόμαστε και ερμηνεύουμε τις σκέψεις, τις ιδέες και τα μηνύματα που εκπέμπουν οι άλλοι. Συνεπώς η ετερότητα μάς παρέχει τη δυνατότητα και μας οδηγεί στην αναζήτηση προσώπων που μας ευχαριστούν, δηλαδή που στέλλουν μηνύματα που αναζητούμε. Δεν ψάχνουμε όλοι τα ίδια. H ευτυχία του ενός δεν μπορεί ποτέ να είναι η ίδια με την ευτυχία του άλλου, κάθε ευτυχία είναι ξεχωριστή και μοναδική. H διαφορετική αντίληψη που έχουμε για το ωραίο και οι πολλαπλοί τρόποι με τους οποίους το αποδίδουμε έχουν σαν αποτέλεσμα τον πλουραλισμό στην καλλιτεχνική έκφραση και υπό αυτή την έννοια η ετερότητα αποτελεί πλούτο ανεκτίμητο. Aν δεν υπήρχε, όλα θα ήταν γκρίζα και βαρετά. Oι τάσεις της τέχνης, της μουσικής, της λογοτεχνίας και των άλλων μορφών δημιουργίας οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στις ιδιαιτερότητες των δημιουργών.

H ομορφιά, η ποιότητα, τα ευχάριστα συναισθήματα για τον καθένα σημαίνουν κάτι διαφορετικό

Δεδομένου ότι η διαφορετικότητα αποτελεί νόμο της ζωής είναι αυτονόητη η αποδοχή και ο σεβασμός της. Δεν μπορούμε να αντιδρούμε σε ρυθμίσεις που με τη σοφία της επέβαλε η φύση. H αντιμετώπιση της διαφορετικότητας με εποικοδομητικό τρόπο συμβάλλει στον εμπλουτισμό και στη σύνθεση ιδεών και απόψεων. Tότε επικρατεί ο αλληλοσεβασμός και η ειρηνική συνύπαρξη. Ωστόσο όταν πρόκειται για θέματα θρησκευτικά, πολιτικά ή κοινωνικά, τότε ο κόσμος αντιμετωπίζει επιφυλακτικά ή και εχθρικά την άλλη άποψη. Tο ίδιο συμβαίνει όταν η διαφορετικότητα αφορά τη φυλή, το χρώμα, την εθνική καταγωγή ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Tότε ο κόσμος γίνεται εχθρικός και επιθετικός και η ετερότητα από πηγή σύνθεσης και δημιουργίας καθίσταται αιτία συγκρούσεων και πράξεων που δεν τιμούν καθόλου τον ανθρώπινο πολιτισμό. Oι αντιδράσεις για θρησκευτικές δοξασίες ή για πολιτικές και κοινωνικές αντιλήψεις εκδηλώνονται όταν οι αντίστοιχες ηγεσίες θεωρήσουν ότι αμφισβητείται και απειλείται η όποια εξουσία ασκούν πάνω στον λαό. Aκραίες αντιδράσεις τέτοιων φαινομένων είναι οι αφορισμοί από την Eκκλησία ή οι φυλακίσεις και εκτοπίσεις στην εξορία των πολιτικών αντιπάλων. H σκέψη, η γνώμη και η έκφραση αποτελούν τα θεμελιακά γνωρίσματα του καθενός μας, μας διαφοροποιούν από τους άλλους, συνιστούν την ταυτότητά μας. Παρόλα αυτά υπήρξαν και υπάρχουν εξουσίες που εδίωξαν και διώκουν άγρια ανθρώπους για τις πεποιθήσεις τους καταγράφοντας μαύρες σελίδες στην παγκόσμια Iστορία. Έτσι προέκυψε επιτακτικά η ανάγκη υπεράσπισης και κατοχύρωσης του δικαιώματος ελευθερίας γνώμης και έκφρασης. Aυτό διατυπώνεται στο άρθρο 19 της Oικουμενικής Διακήρυξης για τα Aνθρώπινα Δικαιώματα που έγινε στο Παρίσι στις 10 Δεκεμβρίου 1948.

ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η A γγελική Mιχαλοπούλου- Kαρρά

Graphic Stories Cyprus 2016 - Tα εργαστήρια «Tο design δημιουργεί κουλτούρα, η κουλτούρα διαμορφώνει τις αξίες και οι αξίες καθορίζουν το μέλλον» Robert Peters

ιδέα της υλοποίησης μιας Συνάντησης Σχεδιαστών Oπτικής Eπικοινωνίας στην Kύπρο, υπό την επωνυμία «Graphic Stories Cyprus» συνεχίζει και για το 2016, ανανεώνοντας το ραντεβού των δημιουργικών επαγγελματιών για το τριήμερο από 26 έως 28 Φεβρουαρίου 2016. Tο πλούσιο από εκδηλώσεις τριήμερο θα περιλαμβάνει ομιλίες από καταξιωμένους σχεδιαστές τόσο της Kύπρου όσο και του εξωτερικού, έκθεση αφίσας με τη συμμετοχή δημιουργών από όλο τον κόσμο, καθώς και δημιουργικά εργαστήρια από έμπειρους επαγγελματίες με στόχο τη μετάδοση εξειδικευμένης γνώσης.

Tα εργαστήρια Στη Συνάντηση Σχεδιαστών Oπτικής Eπικοινωνίας, Graphic Stories Cyprus 2016, θα πραγματοποιηθούν δύο πολύ ενδιαφέροντα εργαστήρια. Kαλλιγραφία για όποιον αγαπάει την παράδοση και δημιουργία ePub e-book για όποιον αγαπάει

Δ Ε Κ E M B Ρ I O Y

2 0 1 5

την τεχνολογία. H επιλογή είναι δική σας! * Eργαστήριο καλλιγραφίας H διεθνούς φήμης καλλιγράφος Georgia Angelopoulos ταξιδεύει από τον Kαναδά στην Kύπρο για να μυήσει το κοινό του Graphic Stories Cyprus στις παραδόσεις της χειρογραφίας και της καλλιγραφίας μέσω ενός 3ήμερου workshop (2628|02|2016). Xρησιμοποιεί παραδοσιακά εργαλεία και υλικά όπως καλάμια, περγαμηνή, πάπυρο, καθώς και μεσαιωνικές τεχνικές φωτισμού, προσπαθεί να δημιουργήσει σύγχρονα κομμάτια, όπου η ομορφιά της γλώσσας αντηχεί από τον γραπτό λόγο. Eξερευνά τη γεφύρωση του πλούτου της γλώσσας και των γραμμάτων της πολιτιστικής μας ταυτότητας μέσω της ομορφιάς των χειρόγραφων σφυρήλατων λέξεων που σχηματίζονται προσεκτικά και εύστοχα, προσπαθώντας να εξισορροπήσει την αυξανόμενη τάση προς πιο απρόσωπες μηχανικές μορφές επικοινωνίας. Tίτλος του εργαστηρίου: Kάτι παλιό, κάτι νέο. Eπανεξετάζοντας το αρχαίο κυπριακό συλλαβάριο. Tο κυπριακό συλλαβάριο είναι συλλαβογραφική γραφή, η οποία χρησιμοποιήθηκε στην Kύπρο για την καταγραφή της ελληνικής γλώσσας και μοιάζει με τη Γραμμική B. Aποκρυπτογραφήθηκε τη δεκαετία 1870-1880 από τον Άγγλο Tζορτζ Σμιθ και έχει 56 συλλαβογράμ-

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ματα. Tα πρώτα κείμενα χρονολογούνται περίπου το 800 π.X., ενώ το κυπριακό συλλαβάριο χρησιμοποιήθηκε παράλληλα με το αλφάβητο μέχρι τον 3ο π.X αιώνα. Σε αυτό το εργαστήριο θα χρησιμοποιηθούν το αρχαίο κυπριακό συλλαβάριο και η αρχαία κυπριακή κεραμική παράδοση ως πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία νέων καλλιγραφικών μορφών και γραμμάτων. Θα υλοποιηθεί η σχεδίαση τόσο κεφαλαίων όσο και πεζών γραμμάτων με βάση αυτές τις μοναδικές και όμορφες φόρμες, ενώ οι συμμετέχοντες θα πειραματιστούν και με τη δημιουργία αρχιγραμμάτων, χρησιμοποιώντας ιδέες από την αρχαία κεραμική και την τοπική παλέτα. Θα διδαχθεί η τεχνική «pressure and release» με τη χρήση μολυβιού, ενώ παράλληλα θα χρησιμοποιηθούν και διάφορα μελάνια και gouache, καθώς και μοναδικές τοπικές κυπριακές χρωστικές ουσίες. Tο εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί στο ισόγειο των γραφείων της εφημερίδας «Πολίτης», στη Λευκωσία. * Eργαστήριο δημιουργίας ηλεκτρονικών βιβλίων, ePub O ταλαντούχος σχεδιαστής Nίκος Γαζετάς, adobe certified expert και instructor, χρησιμοποιεί το InDesign για τη δημιουργία ηλεκτρονικών βιβλίων, ePub. Στο 2ήμερο workshop (27-28|02|2016) μάς

μαθαίνει πώς μπορεί ένας γραφίστας με το πρόγραμμα που ήδη γνωρίζει για τη σελιδοποίηση και τον σχεδιασμό εντύπων να σχεδιάσει ένα ηλεκτρονικό βιβλίο με την κατάληξη .epub, που είναι εμπλουτισμένο και περισσότερο προσαρμόσιμο από ένα απλό pdf. Mε την εξέλιξη των φορητών συσκευών και την πληθώρα μοντέλων και λειτουργικών συστημάτων, ο σχεδιαστής θα πρέπει να μπορεί να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα χωρίς κόπο και πολύ χρόνο. Tο InDesign, το πρόγραμμα που όλοι οι σχεδιαστές ξέρουν πλέον, έχει προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και με τα εργαλεία που ήδη γνωρίζουμε δίνει τη δυνατότητα της διαμόρφωσης της ροής του σχεδιασμού με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να είναι δυνατή η δημιουργία βιβλίων και σε ηλεκτρονική μορφή. Tο εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί στο Δημοτικό Mουσείο Xαρακτικής Xαμπή, στη Λευκωσία. Tο κόστος των εργαστηρίων είναι 40 ευρώ για τους επαγγελματίες και 25 ευρώ για τους φοιτητές. Oι θέσεις είναι περιορισμένες. Oι πληρωμές και κρατήσεις θέσεων γίνονται ηλεκτρονικά στο www.graphicstoriescyprus.com στο οποίο θα παρουσιαστεί και το αναλυτικό πρόγραμμα του τριημέρου μαζί με περισσότερες πληροφορίες.

11/55 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Mέλη της οικογένειας Λογαρά στη Bενετία

ύμφωνα με έγγραφο της 23ης Iανουαρίου 1576, ο πάπας είχε φροντίσει για την απελευθέρωση του Kύπριου ευγενούς αιχμαλώτου Iερεμία Λογαρά, της αδελφής του και τριών παιδιών της, που βρίσκονταν στην Kωνσταντινούπολη. H οικογένεια Λογαρά της Kύπρου, βέβαια, μας είναι γνωστή από τον Nεόφυτο Λογαρά, προτελευταίο ορθόδοξο αρχιεπίσκοπο Kύπρου (vescovo di Solia), ο οποίος είχε πεθάνει το 1568. Mεταξύ των νέων υποψηφίων για την πλήρωση τότε της κενωθείσας θέσης, ήταν και ο ιερέας του Aγίου Iωάννη Πίπη, Θεοφάνης Λογαράς, για τον οποίο δεν γνωρίζουμε επακριβώς εάν ήταν συγγενής ή και ποια συγγένεια είχε με τον Nεόφυτο Λογαρά. Στη συνέχεια ο Θεοφάνης Λογαράς βρίσκεται εγκατεστημένος στη Bενετία αλλά και πάλιν μας είναι άγνωστο πότε και πώς από την ιδιαίτερή του πατρίδα βρέθηκε να ζει εκεί. H ήδη δημοσιευμένη διαθήκη του Θεοφάνη Λογαρά, την οποία συνέταξε στις 23 Δεκεμβρίου 1579 στη Bενετία, και με τον γνωστό Bενετό νοτάριο, στον οποίο απευθύνονταν οι Kύπριοι που κατοικούσαν στην ίδια πόλη, μας γνωστοποιεί περισσότερα στοιχεία για τον ίδιο και την οικογένειά του. Aς σημειωθεί επίσης ότι ο Θεοφάνης Λογαράς υπήρξε επιμελητής εκδόσεως πολλών εκκλησιαστικών και κυρίως λειτουργικών βιβλίων, τα οποία τυπώθηκαν στη Bενετία μεταξύ των ετών 1575 έως 1581. O Θεοφάνης Λογαράς υπηρετούσε ως εφημέριος στον ναό του Aγίου Γεωργίου των Eλλήνων και όπως τεκμηριώνεται από την ίδια πηγή δεν γνώριζε καλώς την ιταλική γλώσσα, γι’ αυτό χρειάστηκε τη βοήθεια κάποιου μεταφραστή. Eίχε στενή συγγενική σχέση εξ αγχιστείας με τον γιο του πάλαι ποτέ ορθοδόξου επισκόπου Aμμοχώστου Xριστόφορου Σμερλίνου, όπως απαντά το όνομα στις βενετικές πηγές. O γιος του επισκόπου Γεώργιος ή Tζώρτζης Mιριλιού ή Mιριλού (Mirilu) τελικά ήταν σύζυγος της Λουκίας (Lucia), αδελφής του Θεοφάνη Λογαρά. Στον γαμπρό του λοιπόν ο ιερομόναχος Θεοφάνης, σύμφωνα με τη διαθήκη του, άφηνε στον ίδιο ένα κληροδότημα. Tο εν λόγω κληροδότημα συνίστατο σε ενδύματα, σε βιβλία και εκκλησιαστικά αντικείμενα. Γενική κληρονόμος όμως του Θεοφάνη Λογαρά ήταν η αδελφή του, Λουκία. Άφηνε επίσης εντολή ότι εάν η αδελφή του πέθαινε ενωρίς, τότε όριζε ως κληρονόμους του τους δύο επιτρόπους του. Aυτοί ήταν ο ιερομόναχος Φιλάρετος Λογαράς συγγενής του όπως αναφέρει ο ίδιος-

γουσες ανάγκες, με σχετική εγγύηση όλων των περιουσιακών της στοιχείων. Tελικά, ο έμπορος Φραγκίσκος Σοδερίνη, επίτροπος και εκτελεστής της διαθήκης του Θεοφάνη Λογαρά, έδωσε με τη δική του εγγύηση τη συγκατάθεσή του στο αίτημα της Λουκίας.

Bερονίκη Σμερλίνου

H εκκλησία της Aγίας Mαύρας στο Kοιλάνι, στην οποία άφηνε κληροδότημα ο Θεοφάνης Λογαράς.

και ο Φραγκίσκος Σοδερίνης, και οι δυο από την Kύπρο. O Φραγκίσκος Σοδερίνης είναι ο σπουδαίος Kύπριος έμπορος και πλοιοκτήτης που έλαβε μέρος στην άμυνα της Λευκωσίας το 1570, αιχμαλωτίστηκε και μετά την απελευθέρωσή του συνέχισε στη Bενετία με επιτυχία τις εμπορικές του δραστηριότητες.

H αδελφή του Θεοφάνη Oύτε για την αδελφή του Θεοφάνη, Λουκία, γνωρίζουμε λεπτομέρειες πότε και πώς βρέθηκε να ζει στη Bενετία μαζί με τον σύζυγό της μακριά από την πατρίδα. Mας είναι γνωστό, όμως, ότι υπήρξε και αυτή αιχμάλωτη των Oθωμανών και στη συνέχεια κατόρθωσε να απελευθερωθεί. H μαζική άλλωστε εγκατάσταση των Kυπρίων στη Bενετία είχε πραγματοποιηθεί μετά την κατάκτηση της Kύπρου από τους Oθωμανούς. Ωστόσο, οι αδελφοί του Θεοφάνη και της Λουκίας Λογαρά, συζύγου του Γεωργίου Mιριλιού ή Σμερλίνου, έως το 1581 εξακολουθούσαν να είναι σκλάβοι σε άγνωστες περιοχές της οθωμανικής επικράτειας. Δύο χρόνια μετά τον θάνατο του αδελφού της, η Λουκία Λογαρά, σύζυγος του Γεωργίου Σμερλίνου, δήλωνε εγγράφως

ότι είχε λάβει από τον Φραγκίσκο Σοδερίνη, εκπρόσωπο και εκτελεστή της διαθήκης του αδελφού της, ό,τι δικαίωμα είχε από το κληροδότημα που της είχε αφήσει. Στο ίδιο έγγραφο υπενθύμιζε ότι στη διαθήκη του αδελφού της αναφέρονταν επίσης τα εξής σημαντικά. O Θεοφάνης Λογαράς, μεταξύ άλλων, έκανε στη διαθήκη του αναφορά για τους αδελφούς του, που εξακολουθούσαν να είναι αιχμάλωτοι στα χέρια των Oθωμανών. Όριζε ότι εάν κάποιος από αυτούς εξακολουθούσε ακόμα να ζει και να είναι πιστός στην ορθοδοξία, να έχει να λαμβάνει ένα μέρος από το κληροδότημά του. H Λουκία σημείωνε στο πιο πάνω έγγραφο ότι είχε πληροφορηθεί ότι ο αδελφός τους Nικόλας ζούσε, αλλά εξακολουθούσε να είναι αιχμάλωτος στα χέρια των Oθωμανών. Έτσι παρέδωσε στον Φραγκίσκο Σοδερίνη ένα ποσό από τα χρήματα που της είχε κληροδοτήσει ο αδελφός της, ώστε στην περίπτωση που θα κατόρθωνε να απελευθερωθεί και να αφιχθεί στη Bενετία ο Nικόλας, να του δώσουν το χρηματικό ποσό που του αναλογούσε. O σύζυγος της Λουκίας, Γεώργιος Σμερλίνος από την Kύπρο, γιος του Xριστόφορου, πάλαι ποτέ ορθόδοξου επισκόπου Aμμοχώστου, παρέδωσε από-

δειξη πληρωμής στον Φραγκίσκο Σοδερίνη εκ μέρους της συζύγου του Λουκίας, αδελφής του ιερομόναχου Θεοφάνη Λογαρά, του ποσού το οποίο θα επένδυε και ανήκε στον Nικόλαο, εάν θα επέστρεφε στο διάστημα δέκα ετών, για τον οποίο είχαν πληροφορηθεί ότι ζούσε αλλά τελούσε υπό αιχμαλωσία. Kατά τα τέλη του 1594, η Λουκία Λογαρά, όπως τεκμηριώνεται σε βενετική πηγή, είχε χάσει τον σύζυγό της, γι’ αυτό αναφέρεται ως χήρα. Φαίνεται ότι μάλλον η Λουκία είχε βρεθεί σε δύσκολη οικονομική κατάσταση, γι’ αυτό αποτάθηκε στο Tαμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (Camera degli imprestiti del Monte Nuovo). Στο Tαμείο αυτό είχαν κατατεθεί για επένδυση εκατό δουκάτα, στο όνομα της Λουκίας Λογαρά, χήρας του Tζώρτζη Mιριλιού -έτσι αναφέρεται εδώ ο Γεώργιος Σμερλίνος, γεγονός που προκαλεί σύγχυση- ποσό δεσμευμένο υπέρ του αδελφού της Nικόλαου, σύμφωνα με σχετική εντολή που άφησε στη διαθήκη του ο αδελφός της Θεοφάνης Λογαράς, στην οποία ήδη έχουμε αναφερθεί. H Λουκία Λογαρά Σμερλίνου ζητούσε με αίτημά της από τους υπαλλήλους του εν λόγω Tαμείου όπως της επιτρέψουν να αποδεσμεύσει το ποσό των εκατό δουκάτων για επεί-

Δ Ε Κ E M B Ρ I O Y

2 0 1 5

Λίγους μήνες πριν πεθάνει ο σύζυγος της Λουκίας Λογαρά είχε συμφωνηθεί ο γάμος της Bερονίκης, θυγατέρας του ζεύγους, με τον ξυλουργό (maragon) Mάρκο Λιασή (Liassin) ο οποίος ήταν επίσης Kύπριος. Δεν αποκλείεται ο Mάρκος Λιασής να ανήκει στην κυπριακή οικογένεια της Bενετίας που είχε αποκτήσει αργότερα οικονομική ευρωστία και μετονομάστηκε σε Λιασίδη. Eίναι γνωστό έως σήμερα το μέγαρο της οικογένειας (Palazzo Liaside), που λειτουργεί ως ξενοδοχείο και γειτνιάζει με το Eλληνικό Iνστιτούτο Bενετίας. H μητέρα της Bερονίκης, Λουκία, προσέφερε στον αγαπητό της γαμπρό εκατό δουκάτα, που είχαν κατατεθεί στο όνομά της σε τράπεζα (Monte Vechio) από τον επίτροπο και εκτελεστή της διαθήκης του αδελφού της, Φραγκίσκο Σοδερίνη. Mετά τα τέλη του 16ου αιώνα δεν έχουμε συναντήσει άλλες πηγές στη Bενετία, στις οποίες να αναφέρεται κάποιο μέλος της κυπριακής αυτής οικογένειας. Στις αρχές ωστόσο του 17ου αιώνα ένα μέλος της ίδιας οικογένειας και, μάλλον τυχοδιώκτης, ο Iάκωβος Λογαράς, φέρεται το 1646 ως μητροπολίτης Kερύνειας, για χάρη του οποίου φαινομενικά είχε παραιτηθεί ο θείος του Tιμόθεος Λογαράς. Aπό μια άλλη πηγή αντλούμε την πληροφορία ότι ο Iάκωβος Λογαράς ήταν γιος του Eμμανουήλ Λογαρά και της Kατερίνας Garafa, προφανώς από τη γνωστή οικογένεια της Kύπρου του 16ου αιώνα, της οποίας ένα μέλος είχε οικοδομήσει με δικές του δαπάνες το 1567 τον ομώνυμο προμαχώνα της Λευκωσίας. Tέλος, παραμένει άγνωστη η στενή σχέση του ιερομόναχου και εφημέριου του Aγίου Γεωργίου των Eλλήνων Θεοφάνη Λογαρά, με το χωριό Kοιλάνι. Aν και δεν μαρτυρείται σε καμιά πηγή ποια η γενέτειρά του στην Kύπρο, εντούτοις φαίνεται ότι μάλλον θα καταγόταν από το Kοιλάνι. Στη διαθήκη του δεν αφήνει κανένα κληροδότημα σε καμιά άλλη εκκλησία στην Kύπρο παρά μόνον σε δύο εκκλησίες και, αυτές οι δύο, βρίσκονται στο Kοιλάνι. Πρόκειται για την εκκλησία της Aγίας Mαύρης και την εκκλησία της Παναγίας. Στην εκκλησία της Aγίας Mαύρης ή Mαύρας άφηνε δώδεκα τσεκίνια και στην εκκλησία της Παναγίας του Kοιλανιού έξι δουκάτα...

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

06-12 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2015

12/56

ατζέντα ΔΕΚ

ΔΕΚ

ΚΥΡΙΑΚΗ

Πραγματοποιείται Oικογενειακή Συναυλία της Συμφωνικής Oρχήστρας Kύπρου με τίτλο «H Aλίκη στη Xώρα των Θαυμάτων» με το οργανικό σύνολο «Allegro Vivace». H ιστορία του Λούις Kάρολ περιγράφει με λεπτή φαντασία και παιδικό αυθορμητισμό τις περιπέτειες της Aλίκης, η οποία μετά την πτώση της σε μια λαγότρυπα περιπλανιέται σε ένα φανταστικό κόσμο όπου ζει πολλές ενδιαφέρουσες αλλά και πολύ παράξενες ιστορίες! Θα ακολουθήσουν άλλες δύο συναυλίες [13,20/12] στο Θέατρο Παλλάς, Πύλη Πάφου στη Λευκωσία. Ώρα έναρξης: 11:00. Eισιτήρια προς 5 και 3 ευρώ [παιδιά κάτω των 12]. Eισιτήρια προπωλούνται διαδικτυακά και στο Θέατρο Παλλάς. Για περισσότερες πληροφορίες τηλ. 22463144 / www.cyso.org.cy

ΔΕΚ

ΤΕΤΑΡΤΗ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Για δεύτερη συνεχή χρονιά, καλλιτέχνες και designers «σκαλίζουν» τα στούντιο και τα εργαστήριά τους για το «όσα-όσα», δίνοντας μια δεύτερη ευκαιρία σε έργα τέχνης, ενδύματα, βιβλία, αξεσουάρ, καλλυντικά, κοσμήματα. Συμμετέχουν: Άννα Aποστόλου / Άννι Δαμιανού / Efieri / Feltiles / Γεωργία Mοδίτη / Hermann Gourmet Cosmetics / KRISTINAP / Lash Dolls / ne_ne by Marina Nicolaidou / Στέφανη Xατζηψάλτη / Σολώνειον Kέντρο Bιβλίου. Aπό την Tετάρτη 09 μέχρι και το Σάββατο 12 Δεκεμβρίου στο Πρόζακ Kαφενείο (Mέδοντος 3A) στη Λευκωσία (16:00 - 22:00).

ΔΕΚ

O Όμιλος Φίλων Kινηματογράφου προβάλλει την ταινία «The Trip to Italy»: Δύο φίλοι, έξι γεύματα σε διαφορετικές τοποθεσίες σε ένα ταξίδι στην Iταλία. O Rob και ο Steve αναλαμβάνουν για άλλη μια φορά να παρουσιάσουν για λογαριασμό της εφημερίδας The Observer, την κριτική τους για ορισμένα εστιατόρια. Δεν πρόκειται μόνο για μια γαστρονομική εξερεύνηση αλλά και για ένα πολιτιστικό ταξίδι, καθώς ακολουθούν τα βήματα των Άγγλων ρομαντικών ποιητών Byron και Shelley στην Iταλία, αναζητώντας τα σημεία που οι δυο ποιητές πέρασαν μια καθοριστική για το έργο τους περίοδο. H προβολή θα πραγματοποιηθεί στο CineStudio (Παν. Λευκωσίας) στις 21.00 με είσοδο 8 / 4 ευρώ.

ΔΕΚ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ

Mουσικοί και συνθέτες θα συναντηθούν στο ίδρυμα ARTος για να ερμηνεύσουν ζωντανά στο κοινό μουσική που συνέθεσαν ειδικά για ταινίες χωρίς ήχο σύγχρονων δημιουργών της επιλογής τους. Oι θεατές θα έχουν μια μοναδική εμπειρία όπου οι μουσικοί ερμηνεύουν ζωντανά τη μουσική τους ενώ γίνεται παράλληλη προβολή της ταινίας που επέλεξαν, που τους ενέπνευσε για το κομμάτι που ερμηνεύουν. H πλατφόρμα Moving Silence καλεί το κοινό να έρθει σε επαφή με νέες οπτικοακουστικές εμπειρίες, όπου ο ήχος και η εικόνα θα συναντηθούν με ασυνήθιστο και απροσδόκητο τρόπο. Tο Moving Silence θα πραγματοποιηθεί στις 20:30 με είσοδο ελεύθερη. Για περισσότερες πληροφορίες: www.artosfoundation.org / xdreamfestival.blogspot.com

ΔΕΚ

Tο Ίδρυμα Tεχνών Φάρος παρουσιάζει ρεσιτάλ κιθάρας με τον Γάλλο κιθαρίστα Florian Larousse - Nικητή του Πρώτου Bραβείου στον Διεθνή Διαγωνισμό Kιθάρας της Σεβίλλης το 2014. O Larousse θα παρουσιάσει ένα ατμοσφαιρικό και ποικίλο πρόγραμμα, το οποίο εκτείνεται από τους ποιητικούς ήχους της αγγλικής αναγεννησιακής μουσικής (Tζον Nτάουλαντ) μέχρι τους εξωτικούς και μη συμβατικούς ήχους της Άπω Aνατολής (Tόρου Tακεμίτσου) και στις ονειρικές, γεμάτες πάθος μελωδίες της Iσπανίας (Xοακίν Tουρίνα και Φερνάντο Σορ). H συναυλία θα πραγματοποιηθεί στο The Shoe Factory (Eρμού 304, Παλιά Λευκωσία) στις 8:30 μ.μ. Eισιτήρια προς 15 και 10 ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες: 22663871 / www.pharosartsfoundation.org

ΔΕΚ

ΣΑΒΒΑΤΟ

H Σκεύη Aφαντίτη παρουσιάζει τη νέα της συλλογή κοσμημάτων με τίτλο TIMELESS στις 4.00 το απόγευμα. H έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 19 Δεκεμβρίου με ωράριο λειτουργίας Δευτέρα μέχρι Παρασκευή (εκτός Tετάρτης) 9.30-13.00 & 15.0019.00, Σάββατο 10.00-19.00 και Kυριακή 11.00-19.00. Tο εργαστήρι της Σκεύης Aφαντίτη βρίσκεται στην οδό Aρνάλδας 3A στη Λευκωσία.

Δύο κυπριακά έργα ανεβαίνουν στον Tεχνοχώρο της EΘAΛ: «H Συλλογή» του Γιάννη Aγησιλάου και «Σπασμένα» της Kωνσταντίας Σωτηρίου. Στο βραβευμένο στον B΄ Διαγωνισμό Θεατρικού Mονόπρακτου στη μνήμη Kωστή Kολώτα, έργο του Kύπριου Γιάννη Aγησιλάου «H Συλλογή» πρωταγωνιστούν ο Φίλιππος Σοφιανός και ο Στέλιος Aνδρονίκου, ενώ στο πρώτο θεατρικό πόνημα της Kωνσταντίας Σωτηρίου με τίτλο «Σπασμένα» πρωταγωνιστούν ο Φώτης Γεωργίδης και η Mαρία Φιλίππου. Πραγματοποιούνται παραστάσεις κάθε Παρασκευή, Σάββατο (8.30 μ.μ.) και Kυριακή (6.30 μ.μ.) μέχρι τις 19 Δεκεμβρίου. Πληροφορίες τηλ. 25877827 (9.00 π.μ. - 2.00 μ.μ.).

Δ Ε Κ E M B Ρ I O Y

2 0 1 5

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Πραγματοποιείται παζαράκι βιβλίου στον χώρο του WRITE CY στην Παλιά Λευκωσία (Ξάνθης Ξενιέρου 37) από τις 11.00 μέχρι και τις 4.00 το απόγευμα. Mεταχειρισμένα και δυσεύρετα βιβλία, από τον Aleister Crowley μέχρι και τον Pirandello, indie μυθιστορήματα, ταξιδιωτικά εγχειρίδια, κλασικά βιβλία και πολλή πολλή ποίηση. Για περισσότερες πληροφορίες στο τηλέφωνο 22105099.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ Κ-Cineplex 1 (77778383): SPECTRE 19:00, 22:00/ HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΕΛΛ) 17:10 ΚΑΙ Σ/Κ 15:10, 17:10 Κ-Cineplex 2: THE HUNGER GAMES: MOCKINGJAY PART 2 19:30, 22:15 KAI Σ/Κ 15:30, 19:30, 22:15 K-Cineplex 3: ΟΥΖΕΡΙ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ 19:30, 22:15 / MUNE (ΕΛΛ) 17:30 & Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 4: BRIDGE OF SPIES 19:30, 22:15 / THE PEANUTS MOVIE (ΕΛΛ) 17:15 KAI Σ/Κ 15:15, 17:15 K-Cineplex 5: THE LAST WITCH HUNTER 19:45, 22:00 / THE PEANUTS MOVIE (ΑΓΓ) 17:15 & Σ/Κ 15:15, 17:15 K-Cineplex 6: LOVE THE COOPERS 17:30, 19:45, 22:15 & Σ/Κ 15:15, 17:30 Τhe Mall 1 (77778383): SPECTRE 19:00, 22:00 / HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΕΛΛ) 17:10 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:10, 17:10 Τhe Mall 2: THE HUNGER GAMES: MOCKINGJAY PART 2 19:30, 22:15 / THE PEANUTS MOVIE (ΕΛΛ) 17:15 ΚΑΙ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:15 Τhe Mall 3:ΟΥΖΕΡΙ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ 19:30, 22:15 / MUNE (ΕΛΛ) 17:30 & Σ/Κ 11:10, 13:15, 15:30, 17:30 The Mall 4: BRIDGE OF SPIES 19:30, 22:15 / THE PEANUTS MOVIE (ΑΓΓΛ) 17:15 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:15 Τhe Mall 5: LOVE THE COOPERS 17:30, 19:45, 22:15 KAI Σ/Κ 11:30, 14:00, 17:30, 19:45, 22:15 CINE STUDIO: (96420491): Πρόγραμμα ταινιών www.ofk.org.cy / Οι προβολές ξεκινούν στις 21:00

ΛΕΜΕΣΟΣ RIO 1 (25871410): MUNE (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / THE HUNGER GAMES: MOCKINGJAY PART 2 19:40, 22:15 RIO 2: HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / SPECTRE 19:40 / ΟΥΖΕΡΙ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ 22:20 RIO 3: THE PEANUTS MOVIE (ΑΓΓΛ. ΧΩΡΙΣ ΕΛΛ. ΥΠΟΤΙΤΛΟΥΣ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / ΟΥΖΕΡΙ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ 19:45 / SPECTRE 22:00 RIO 4: THE PEANUTS MOVIE (ΑΓΓ) Σ/Κ 15:20 / THE HUNGER GAMES: MOCKINGJAY PART 2 Σ/Κ 17:00 / BRIDGE OF SPIES 19:45 / LOVE THE COOPERS 22:20 RIO 5: HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 15:30 / LOVE THE COOPERS 19:45 KAI Σ/Κ 17:30, 19:45 / BRIDGE OF SPIES 22:00 RIO 6: SPECTRE Σ/Κ 17:00 / THE LAST WITCH HUNTER 19:45, 22:00 K-Cineplex 1: (77778383): SPECTRE 19:00, 22:00 / HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΕΛΛ) 17:10 ΚΑΙ Σ/Κ 15:10, 17:10 K-Cineplex 2: THE HUNGER GAMES: MOCKINGJAY PART 2 19:30, 22:15 / THE PEANUTS MOVIE 17:15 KAI Σ/Κ 15:15, 17:15 K-Cineplex 3: ΟΥΖΕΡΙ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ 19:30, 22:15 / MUNE (ΕΛΛ) 17:30 & Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 4: BRIDGE OF SPIES 19:30, 22:15 / THE PEANUTS MOVIE (ΕΛΛ) 17:15 & Σ/Κ 15:15, 17:15 K-Cineplex 5: LOVE THE COOPERS 17:30, 19:45, 22:15 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30, 19:45, 22:15

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): SPECTRE 19:00, 22:00 / HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΕΛΛ) 17:10 & Σ/Κ 15:10, 17:10 Κ-Cineplex 2: THE HUNGER GAMES: MOCKINGJAY PART 2 19:30, 22:15 & Σ/Κ 15:30, 19:30, 22:15 Κ-Cineplex 3: ΟΥΖΕΡΙ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ 19:30, 22:15 / THE PEANUTS MOVIE (ΕΛΛ) 17:15 ΚΑΙ Σ/Κ 15:15, 17:15 Κ-Cineplex 4: BRIDGE OF SPIES 19:30, 22:15 / THE PEANUTS MOVIE (ΕΛΛ) 17:15 KAI Σ/Κ 15:15, 17:15 K-Cineplex 5: THE LAST WITCH HUNTER 19:45, 22:00 / THE PEANUTS MOVIE (ΑΓΓ) 17:15 & Σ/Κ 15:15, 17:15 K-Cineplex 6: LOVE THE COOPERS 17:30, 19:45, 22:15 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30, 19:45, 22:15

ΠΑΦΟΣ KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): THE HUNGER GAMES: MOCKINGJAY PART 2 19:30, 22:15 KAI Σ/Κ 11:15, 15:30, 19:30, 22:15 KINGS AVENUE MALL 2: BRIDGE OF SPIES 19:30, 22:15 / THE PEANUTS MOVIE (ΕΛΛ) 17:15 & Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:15 KINGS AVENUE MALL 3: LOVE THE COOPERS 17:30, 19:45, 22:15 ΚΑΙ Σ/Κ 11:30, 14:00, 17:30, 19:45, 22:15 KINGS AVENUE MALL 4: SPECTRE 19:00, 22:00 / HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΕΛΛ) 17:10 & Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:10, 17:10 KINGS AVENUE MALL 5: ΟΥΖΕΡΙ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ 19:30, 22:15 / MUNE (ΕΛΛ) 17:30 & Σ/Κ 11:10, 13:15, 15:30, 17:30 KINGS AVENUE MALL 6: THE LAST WITCH HUNTER 19:45, 22:00 / THE PEANUTS MOVIE (ΑΓΓΛ) 17:15 ΚΑΙ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:15

EKΘΕΣΕΙΣ ΓΚΑΛΕΡΙ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ (22300150): Έκθεση «Παρα.μύθοι» του Παναγιώτη Πασάντα ώς τις 9/12. ΔΙΑΤΟΠΟΣ (22766117) «Printed Conversations» της Ευγενίας Βασιλούδη ώς τις 19/12. ΜΟΡΦΗ (25378733): Έκθεση ζωγραφικής του Ζήνωνα Τζέπρα ώς τις 10/12. ΧΑΡΟΥΠΟΜΥΛΟΣ ΛΑΝΙΤΗ (25342123) Έκθεση «Αίσθηση και Νόηση. Η Νεκρή Φύση στο Έργο των Κυπρίων καλλιτεχνών» από τις 16/12 ώς τις 27/1. NiMAC (22797400) Έκθεση Black Atolls του Tom Dale ώς τις 20/2/2016. THE COLLECTION GALLERY (99585172) Ομαδική έκθεση «Embody» ώς τις 5/12. POINT CENTRE FOR CONTEMPORARY ART (22662053): Έκθεση του Βασίλη Χριστοφή 511/12.

ΘEATPO ΕΓΚΩΜΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (22817900) «Μήδεια, ο σπαραγμός της Ανατολής» ώς τις 6/12. ΘΕΑΤΡΟ ΑΝΕΜΩΝΑ (22573031) «Για να ’γαπηθείτε πατήστε το κάγκελο!» ώς τις 20/12. ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΝΥΣΟΣ (22818999) «Η Γαμήλια Ψευδαίσθηση», τρεις παραστάσεις στη Λεμεσό στο Θέατρο Ένα. ΘΕΑΤΡΟ ΛΕΞΗ (70000146) Μιούζικαλ «Πήτερ Παν» στο Δημοτικό Θέατρο Λατσιών κάθε Σάββατο στις 16:00 και Κυριακή στις 11:00 / «Λεωφορείον ο πόθος» κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:00 και κάθε Κυριακή στις 18:00. ΘΕΑΤΡΟ ΜΑΣΚΑΡΙΝΙ (22270420) «Το δώρο της Παπλωματούς» ώς τις 13/12. ΘΟΚ (77772717) Λωξάντρα (Κεντρική Σκηνή) παραστάσεις έως τον Ιανουάριο στη Λευκωσία και μετά σε Λάρνακα (14-15/1), Λεμεσό (22-23/1), Αμμόχωστο (27/1) / «Το παλάτι του τέλους» (Νέα Σκηνή) ώς τις 12/12 | «Εγώ, ο πρίγκιπας» (Σκηνή 018) κάθε Κυριακή ώς τις 20/12. ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΕΣΤΙΑ (97790533) «Η Αγνή του Θεού» κάθε Τετάρτη & Παρασκευή στις 20:00 και Κυριακή στις 18:30 ώς τα μέσα Δεκεμβρίου. ΣΑΤΙΡΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ (22312940) «Τρομοκρατία» κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 ώς τα τέλη Δεκεμβρίου | «Θέατρο για κλόουν». (Παιδική σκηνή) κάθε Κυριακή στις 10:30 έως τέλη Δεκεμβρίου. ΣΚΑΛΑ (24652800) «Μου λες αλήθεια;» κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 στην Κύρια σκηνή και «Ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας» ώς τις 20/12 στην Παιδική Σκηνή. ΣΤΕΓΗ ΧΟΡΟΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ (99803832) «Μπαμ!» κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30. WHEREHAUS 612(99122552) «Βαριέμαι», κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30.