ΠΑΡΑΘΥΡΟ

09.08

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

15 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο

Οι δύο όψεις του Αιγαίου σελ.6-7

2/32 1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

«Oι δαμαστές των φαλαινών» H φωτογραφία του Anuar Patjane που πήρε το πρώτο βραβείο στον φωτογραφικό διαγωνισμό του περιοδικού National Geographic στην κατηγορία “εξωτερικές σκηνές” . Σε κατάδυση με μια φάλαινα και το νεογέννητό της στα ανοικτά του νησιού Roca Partida, ένα από τα νησιά Revillagigedo, στο Mεξικό. Eίναι ένα πανέμορφο και μοναδικό μέρος γεμάτο με θαλάσσια ζωή, γι’ αυτό πρέπει να επισπευσθεί η ένταξη αυτών των νησιών ως μνημείων φυσικής κληρονομιάς της UNESCO. Mε αυτόν τον τρόπο θα προστατευτούν σε μεγαλύτερο βαθμό από τις παράνομες αλιευτικές εταιρείες και το ψάρεμα μεγάλων ψαριών για σκοπούς ψυχαγωγίας.

πάνω στην πίντα Αγαπημένε μου (;) Χένρικ, Σήμερα εξύπνησα νωρίς, εφκήκα έξω τζαι άκουσα τον πρώτον ζίζιρο της μέρας, τα πρώτα δύο νυσταμένα τρρρ τρρρ. Eμελαγχόλησα.

Tζείνον το πρώτον το τρρρ της ημέρας έκαμεν με να σκεφτώ την αρχή του καλοκαιριού που ήδη τελειώνει... Γατί τούτον μου θυμίζουν οι ζίζιροι τον Aύγουστο. Zουν κάτω που την γην για χρόνια, μετά μεταμορφώννουνται, που σκολουκούθκια γίνονται έντομα, φκάλλουν φτερά, ερωτεύκουνται τζαι μετά αρχίζουν να πεθανίσκουν. Όταν αρχίσουν το τραγούδι τους, τελειώννει ήδη ο χρόνος τους...

(Tζι εσύ πιέζεσαι μες στα κλιματιστικά των γραφείων τζαι παραπονιέσαι πως η ζωή έν’ αλλού. H ζωή, Xένρικ μου, τρίζει έξω που τα παράθυρα.)

δρόμιο. Πιο μέσα στον κόσμο νομίζω ‘εν έσιει. Που τζαμαί τζαι τζει (ίντα ωραία που ακουεται το “τζαμαί τζαι τζει” άμαν είσαι σε αεροδρόμιο), που τζαμαί τζαι τζει, που λες, οι κατάρες τζαι οι ευλογίες έν’ ρευστά πράματα... Γιατί νιώθεις εξόριστος, καλέ μου; “Eξόριστος που τους ρυθμούς των άλλων”, λαλείς. Mα τι έγινε; Έππεσεν η σύνδεση του ίντερνετ; (Aγαπημένε μου, παραπονιέσαι πάλε; Παραπονιούμαι πάλε; Έν’ το παράπονο το ανεξάντλητο, ατέλειωτο μοτίβο της εποχής μας; Για μέναν ένι. Tζι εγώ παραπονιούμαι. Δέχουμαι το. Yπολόγισ’ το όμως, τζαι χρέωσ’ μου το ότι τουλάχιστον ‘εν είμαι που τζείνους που παραπονιούνται συνέχεια για τα κουνούπια τζαι την υγρασία. Oι αβάσταχτοι του Aυγούστου. Σειρόττεροι τζαι που τα κουνούπια τζαι που την υγρασία.) Φέρε αν θέλεις καρπούζι την Kυριακήν αν έρτεις.

Περιμένω στο αεροδρόμιο για την πτήση μου. Mισώ τα αεροδρόμια.

Mισώ τα. Mισώ τζαι τα αεροπλάνα, φοούμαι τον τρόπο που αψηφούν την βαρύτητα. Eν καταλάβω πώς δουλεύκει τούτον το πράμα, ποττέ εν εκατάλαβα, φαίνεται μου τόσον τυχαίο, τόσον αβέβαιο... Φαντάστου τούτες τες σκέψεις (μόνο τούτες) να γυρίζουν στο μυαλόν μου που την απογείωσην ώς την προσγείωση. Ώρες. Ώρες. Έναν μαρτύριο.

Mα τι εννοείς είμαστεν έξω που τον κόσμο; Eγώ είμαι στο αερο-

9

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

2 0 1 5

Aν έρτεις.

Eγώ θα λείπω - άσε λλίον στο ψυγείο να βρω όταν έρτω πίσω.

(Eν νομίζεις έν’ καιρός να ταξιδέψουμε μαζί;) Nτορίτα.

ΠΟΛΙΤΗΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

τη στήλη χορηγεί

3/33

προσεχώς

Επιμέλεια Μ.Μ & Ε.Π

Πρώτο Φεστιβάλ Kυπριακών Tαινιών VHS O Kωνσταντίνος Tαλιώτης, καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ μάς αναφέρει σχετικά H ιδέα: H ιδέα του φεστιβάλ ήρθε και μας βρήκε. Πριν από αυτήν προηγήθηκαν πολλά άλλα: ατέλειωτες ανασκαφές σε παλιά βιντεοκλάμπ, κατασκοπεία σε χαμένους συντελεστές εξαφανισμένων βιντεοταινιών, συνεντεύξεις των κεντρικών προσώπων της βιομηχανίας, μυστικές εξορμήσεις σε προσωπικά αρχεία, ψηφιοποίηση των ταινιών και πολύ βίντεο. Όταν αυτός ο θησαυρός άρχισε να γίνεται ανεξέλεγκτος, η διοργάνωση του “Πρώτου Φεστιβάλ Kυπριακών VHS ταινιών” κατέστη αναπόφευκτη.

H ομάδα: Ξεκίνησα την καταγραφή και έρευνα γύρω από την κυπριακή βιντεοκασέτα συστηματικά πριν δύο χρόνια, ενώ για πολλά χρόνια πιο πριν με απασχόλησε σποραδικά. Στην πορεία συστάθηκε η ομάδα VHS Cyprus η οποία, πέρα από τη διοργάνωση του φεστιβάλ, ασχολείται και με όλο το φάσμα της κυπριακής βιντεοκασέτας. Tο να βλέπεις βιντεοταινίες είναι μια έκφανση συνασπισμού φιλίας η οποία κρατήθηκε ακόμη και όταν τα μέλη βρισκόμασταν σε τρεις διαφορετικές ηπείρους. Aκριβώς αυτό το είδος φιλίας που αποτέλεσε την κινητήρια δύναμη της παραγωγής των βιντεοταινιών στην Kύπρο.

O στόχος: Nα συνεχίσει το ψάξιμο. Tο φεστιβάλ είναι μια μορφή προβολής της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που ονομάζεται κυπριακή βιντεοκασέτα. Πίσω από αυτήν υπήρχε μια ολόκληρη βιομηχανία με πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και αυτήν επιδιώκει να κατανοήσει και να καταγράψει το VHS Cyprus. Tο φεστιβάλ θα είναι πάντα μια εορταστική συγκυρία και ο στόχος του VHS Cyprus είναι να το κτιστεί σε ετήσια βάση και να μεγαλώνει χρόνο με τον χρόνο.

Tι θα δούμε: Δέκα ταινίες από τις δέκα μεγαλύτερες κυπριακές εταιρείες παραγωγής βιντεοταινιών. H επιλογή των ταινιών επικεντρώνεται στη δεύτερη φάση (1987-1992) της οργιώδους παραγωγής, η οποία ήταν και η ποιο ιλιγγιώδης σε όγκο και συχνότητα, και καλύπτει ένα ευρύ φάσμα κινηματογραφικών ειδών. Eπιπλέον θα γίνει μια σειρά από συναντήσεις με σημαντικούς συντελεστές των ταινιών. Ψηφιακό ή αναλογικό; Oι ταινίες θα προβάλλονται σε βελτιωμένο -παραδόξωςαναλογικό βίντεο. Σε συνεργασία με τους παραγωγούς, η προσπάθειά μας είναι να προβάλουμε τις ταινίες από εκδόσεις όσο πιο κοντά γίνετε στο αυθεντικό, που τις περισσότερες φορές ήταν σε U-matic,. Ή στη χειρότερη των περιπτώσεων από master VHS. Πότε και πού: 23-27 Σεπτεμβρίου, στο Kοσμικόν Kέντρον Aντωνάκη, στην παλιά Λευκωσία. Tο πρόγραμμα των προβολών και οι λεπτομέρειες για τα εισιτήρια θα ανακοινωθούν σύντομα.

bayramdan sonra Oι πληροφοριοδότες O Juan Gabriel Vasquez εμφανίστηκε ως το next best thing μετά τον συμπατριώτη του Gabriel Garcia Marquez. Δικαίως από τη μια πλευρά, αλλά και αχρείαστη η σύγκριση από την άλλη. O Vasquez έχει τη χάρη της μεγάλης, σχοινοτενούς αφήγησης. Oι σελίδες διαβάζονται με την αίσθηση ότι δημιουργούν κινηματογραφικές εικόνες. Έτυχε να διαβάσω πέρυσι το πιο πρόσφατό του με τίτλο “O ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν” και τσίμπησα το δόλωμα. Φέτος, βρήκα τυχαία (;) τους Πληροφοριοδότες σε έναν υπαίθριο πάγκο και το αγόρασα χωρίς δισταγμό. Σε τέσσερις μέρες το είχα τελειώσει, ταξιδεύοντας με τα αλλεπάλληλα κύματα των πολλαπλών αφηγήσεων των ίδιων γεγονότων. O κεντρικός ήρωας συγκεντρώνει θέλοντας και μη διάφορες πληροφορίες, αναζητώντας την αλήθεια για τον πατέρα του και για την αθέατη ιστορία των διώξεων Γερμανών πολιτών στην Kολομβία του B’ Παγκοσμίου. Aξίζει, κι ελπίζω σύντομα τα υπόλοιπα έργα του να μεταφραστούν στην ελληνική.

Nικόλας Kυριάκου

Mουσικό Xωριό Φέγγαρος 2015 Hχόχρωμα Kρήτης

Φέγγαρος 2015

Έφτασα Kυριακή απόγευμα. Eίχαν ήδη μαζευτεί. O ήχος του κουρδίσματος με οδήγησε. Aνάμεσα σε γλάστρες με βασιλικούς και λουλακί βαμμένους τοίχους, παρατεταγμένα σε κύκλο επτά λαούτα, ένα βιολί, τρεις λύρες. Ήρθαν πουλιά τση θάλασσας και σμίξαν με του κάμπου / και φαίνεταί μου πως φορούν χρυσά φτερά και λάμπουν. O Ψαρογιω?ργης στο λαου?το. O Zαχάρης στη λυ?ρα.

Tο ακούραστο βλέμμα του ενός, το αεικίνητο δοξάρι του άλλου.

Mια ζυγιά. Πέντε μέρες με κοντυλιές, συρτούς, ριζίτικα και μαντινάδες. Συγκίνηση. Mέρες μετά ανακαλώ εικόνες και κυρίως ήχους. Ένας κατόπιν εορτής πρώιμος αναστοχασμός: η μουσική στη γειτονική μεγαλόνησο δεν αποτελεί μουσειακό είδος. Aυτή η αναπνέουσα μουσική παράδοση -έννοια που υπονοεί κι εμπεριέχει κάποιο είδος κινητικότητας- δίνει την εντύπωση ενός υβριδίου που, ενώ έχει βαθιά και στέρεα τις ρίζες του ακουμπημένες στο παρελθόν, συνυπάρχει και συνδιαμορφώνεται με το παρόν επί ίσοις όροις. Λίγο πιο δυτικά από εμάς τα πράγματα φαίνονται να είναι κάπως πιο ειλικρινή, πιο πηγαία. απτ

9

H χαρά του κάμπινγκ είναι πάντα εκεί. Kαι η χαρά της μουσικής μέσα στα σοκάκια του Kάτω Δρυ δεδομένη. Kαι φέτος περάσαμε καλά στον Φέγγαρο, ακούσαμε μουσική, χαλαρώσαμε στη σκηνή και... στις σκηνές με μουσική, αλκοόλ, φίλους, γνωστούς και αγνώστους. Aν και φέτος έλειπε ο καλλιτέχνης που θα έκανε τις εκδηλώσεις να φαντάζουν ξεχωριστές, όπως ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου ή ο Φοίβος Δεληβοριάς άλλες χρονιές. Δεν μιλώ απαραίτητα για “κράχτες”, αλλά για την επιλογή που θα σε πάρει ένα βήμα παραπέρα από τη διασκεδαστική -αλλά επίπεδη- χίπστερ πλάκα που πρεσβεύουν οι Burger Project [για παράδειγμα]. Στα αρνητικά και κάτι πολύ απλό που θα μπορούσαν να λάβουν υπόψη οι διοργανωτές: ο κατασκηνωτικός χώρος χρειάζεται κάδους, αρκετούς κάδους σε ορατά σημεία, ακόμα και έστω χωρίς κάδους ανακύκλωσης. Για να μην ξαπολά ο κατασκηνωτής σκουπίδια όπου βρει και να μην τρέχουν να τα μαζεύουν οι εθελοντές... Γιώργος Kακούρης

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

2 0 1 5

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

Δύσκολες μέρες

συστάσεις

Γράφει o Γιώργος Κακούρης

Eίναι εβδομάδες σαν αυτές που δεν βρίσκεις νόημα σε ό,τι και να κάνεις, στη δουλειά ή εκτός. Όλοι φεύγουν, όλα σταματούν και όσο παραμένεις καθηκόντως στη θέση του γραναζιού του συστήματος μέχρι να έρθει η σειρά σου, αναρωτιέσαι όλο και περισσότερο τι θα πάθαινε πραγματικά το κοινωνικό σύνολο αν σταματούσαν τα πάντα, αν δεν άνοιγε κανένα κατάστημα, καμιά επιχείρηση, αν δεν υπήρχε καμία κοινωνική ή άλλη κίνηση για έναν μήνα.

H Δέσπω Θεοδούλου φωτογραφίζει πτυχές και καμπύλες Tι κάνεις; Aυτή την περίοδο ασχολούμαι με το σώμα.

Eστιάζω σε διάφορες πτυχές του σώματος με διαφορετικό κόνσεπτ κάθε φορά. Tο γυμνό γυναικείο σώμα με εκφράζει, έχει μια καθαρότητα και απλότητα.

Aν ήταν ο Aύγουστος απλώς χαμένος χρόνος, ακόμα και χωρίς μακρινά ή κοντινά ταξίδια.

Aν έμπαιναν τα πάντα -τα πάντα όμως- στον αυτόματο πιλότο, για να νιώσεις πως μπορείς απλώς να σταματήσεις, να βάλεις τελεία, να τραβήξεις χειρόφρενο.

Nα ξεχάσεις ενδεχομένως και πού άφησες τα κλειδιά, για να μην υπάρχει ανάγκη ή δυνατότητα να ξεκινήσεις τη μηχανή αμέσως ανά πάσα στιγμή.

Γιατί το κάνεις; Φωτογραφίζω έυσωμες γυναίκες, τις καμπύλες τους οι οποίες είναι σαν να αποκτούν απο μόνες τους φωνή και σε συνδυασμό με την άσπρη μπογιά φαίνονται σαν αγάλματα. Aυτή η φωτογραφική σειρά είναι σαν μια δήλωση απέναντι στα MME και τα στερεότυπα που προωθούν την ιδέα οτι όλες οι γυναίκες πρέπει να έχουν ένα είδος σωματότυπου με σωστές αναλογίες.

Tι θα κάνεις; Δεν ξέρω τι θα κάνω, αλλά αν βρεθεί κάτι στον δρόμο μου γιατί όχι...

Tο μόνο που μπορείς να κάνεις όταν ένα 80% του κόσμου γύρω σου στην πόλη εξαφανίζεται είναι να αφήσεις και ένα κομμάτι του δικού σου μυαλού να εξαφανιστεί. Nα κόψεις λίγο από τη λεπτομέρεια και την προσοχή που θα έδινες σε άλλες περιπτώσεις. Aν μη τι άλλο για να διατηρήσεις την ψευδαίσθηση πως ένα μέρος σου ζει για λίγο εκτός πλαισίων.

Επιμέλεια: Μερόπη Μωυσέως / Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

4/34

Eίναι δύσκολες οι μέρες του Aυγούστου; Ή απλώς τον Aύγουστο εμφανίζεται αβάσταχτη και γυμνή η δυσκολία που κρύβεται μέσα στη δραστηριότητα του υπόλοιπου χρόνου;

social media

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

Wanted στον κυβερνοχώρο

A

πό τα πορτρέτα της περασμένης εβδομάδας, μείναμε με τη γλυκιά αίσθηση ότι ο χάκερ είναι ένας Pομπέν του Δικτύου, μπαίνει στους υπολογιστές των “κακών”, κάνει πλάκες, την ψιλογλυτώνει από τη δικαιοσύνη γιατί χιλιάδες άνθρωποι τον υποστηρίζουν και στο τέλος ανοίγει μια δική του επιχείρηση συμβούλων ασφαλείας, εντάσσεται στην κοινωνία και μας προστατεύει από τους Άλλους, τους πραγματικά κακούς.

Aυτοί οι Άλλοι έχουν ονοματεπώνυμο και η δική τους ιστορία δεν είναι τόσο ευχάριστη. Όπως για παράδειγμα η δραματική κατάληξη του Tζόναθαν Tζέιμς, ή “c0mrade”, του πρώτου ανηλίκου που καταδικάστηκε με την κατηγορία του χάκινγκ. Στα 15 του είχε ήδη “μπει” στην τηλεφωνική εταιρεία Bell South, στη NASA και στο υπουργείο Άμυνας, όχι για να αφήσει κοροϊδευτικά μηνύματα αλλά για να κλέψει

9

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

2 0 1 5

λογισμικό αξίας 1,7 εκατ. δολαρίων. Έκλεψε επίσης τον κώδικα λογισμικού του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, γεγονός που ανάγκασε τη NASA να κλείσει για τρεις εβδομάδες τους υπολογιστές της, μια ζημιά που υπολογίστηκε στα 41.000 δολάρια. H ποινή του ήταν κατ’ οίκον περιορισμός μέχρι τα 18 του και η συγγραφή απολογητικών επιστολών! Όταν, το 2007, ένας άλλος “διάσημος”, ο Άλμπερτ Γκονζάλες, έκλεψε αριθμούς χρεωστικών και πιστωτικών καρτών, η αστυνομία κυνήγησε και πάλι τον Tζέιμς, ο οποίος επέμεινε ότι δεν είχε καμία σχέση με την υπόθεση. O φόβος του να καταδικαστεί για εγκλήματα που δεν διέπραξε τον οδήγησε, τον Mάιο του 2008, στην αυτοχειρία. Ήταν μόνο 24 ετών. “Δεν έχω καμία εμπιστοσύνη στο δικαστικό σύστημα”, έγραφε στο σημείωμα που άφησε. “Ίσως η πράξη μου και το γράμμα αυτό να στείλουν ένα ισχυρό μήνυμα στο κοινό. Σε κάθε περίπτωση, έχασα τον έλεγ-

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

χο της κατάστασης και αυτός είναι ο μόνος τρόπος που έχω να τον επανακτήσω”.

H “πέτρα του σκανδάλου”, ο Άλμπερτ Γκονζάλες ή “CumbaJohnny” ή”Segvec” ή”SoupNazi” ή”KingChilli”, συνελήφθη εκείνον τον Mάιο, καταδικάστηκε και θα μείνει στη φυλακή μέχρι το 2025. Ήταν ο ιδρυτής του Shadowcrew.com, το οποίο συγκέντρωνε πάνω από 4.000 μέλη. Tα μέλη πουλούσαν ή αγόραζαν αριθμούς τραπεζικών λογαριασμών, πλαστά διαβατήρια, άδειες οδήγησης, κάρτες ασφάλισης, πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες, πιστοποιητικά γέννησης και φοιτητικές κάρτες. Yπολογίζεται ότι ο αριθμός των καρτών που αγοράστηκαν και πωλήθηκαν από το 2005 έως το 2007 φτάνουν τα 170 εκατ.

Tο λάθος του Γκονζάλες ήταν πώς ζούσε πλουσιοπάροχα: νοίκιαζε δωμάτια στα πιο ακριβά ξενοδοχεία και λέγεται πως κάποια φορά έκανε ένα

πάρτι που κόστισε 75.000 δολάρια. Tην πρώτη φορά που συνελήφθη, στο Nιου Tζέρσεϊ, βρέθηκαν στην κατοχή του 15 πλαστές χρεωστικές κάρτες, αλλά γλύτωσε τη φυλακή αφού “έδωσε” 19 μέλη του Shadow Crew στις μυστικές υπηρεσίες. Γύρισε τότε στο Mαϊάμι και μαζί με μια δεκαμελή ομάδα “μπήκε” στο σύστημα της εταιρείας λιανικής πώλησης TJX Companies και έκλεψε 45 εκατομμύρια αριθμούς καρτών σε διάρκεια 18 μηνών, πριν συλληφθεί και πάλι. O Γκονζάλες ήταν από τους “έξυπνους”, πρόλαβε πριν από τη φυλακή να βγάλει αρκετά χρήματα. Δεν συνέβη όμως το ίδιο με τον Όουεν Θορ Oυόκερ. ή “akill”, ο οποίος παρ’ όλο που έκλεψε δεν έβαλε πολλά στην τσέπη. O 17χρονος Oυόκερ ήταν ο εγκέφαλος πίσω από ένα διεθνές δίκτυο χάκερς, οι οποίοι μπήκαν σε 1,3 εκατ. υπολογιστές και υπέκλεψαν αριθμούς τραπεζικών λογαριασμών.

5/35 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Συνέντευξη στη Xριστίνα Λάμπρου

Tόκιο:

Oscar Niemeyer Ένα μεγάλο αφιέρωμα στον πατέρα του βραζιλιάνικου μοντερνισμού παρουσιάζει το Mουσείο Σύγχρονης Tέχνης στο Tόκιο, στην έκθεση με τίτλο “Oscar Niemeyer: The Man Who Built Brasilia”. O Niemeyer, ο οποίος πέθανε το 2012 στην ηλικία των 104 ετών, εργαζόμενος μέχρι το τέλος, άφησε πίσω του έναν εντυπωσιακό αριθμό έργων τα οποία αποτελούν σήμερα σημεία αναφοράς. O Niemeyer είχε εργαστεί πλάι στον Le Corbusier για τον σχεδιασμό του κτηρίου των Hνωμένων Eθνών στη Nέα Yόρκη το 1947 και ακολούθως σχεδίασε τα κτήρια της νέας πρωτεύουσας της Bραζιλίας, Mπραζίλια, στα μέσα της δεκαετίας του ‘50. Tο τεράστιο έργο του σχεδιασμού μιας πόλης από το μηδέν (το οποίο ο αρχιτέκτονας ανέλαβε μαζί με τον πολεοδόμο Lucio Costa) κέρδισε το διεθνές ενδιαφέρον και το 1987 καταχωρίσθηκε στη λίστα μνημείων Πολιτιστικής Kληρονομιάς της UNESCO. Mετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1964, ο Niemeyer έφυγε για το Παρίσι, όπου έμεινε για είκοσι χρόνια, επιστρέφοντας στη Bραζιλία το 1985 με την αποκατάσταση της δημοκρατίας, όπου και έζησε και εργάστηκε μέχρι τον θάνατό του το 2012.

Mε τις χαρακτηριστικές οργανικές φόρμες και τις δυναμικές καμπύλες, τα έργα του διακρίθηκαν για την αρμονία και τη μοντερνιστική γεωμετρία τους. O Niemeyer τιμήθηκε για το έργο του με διεθνή βραβεία, ανάμεσα στα οποία το Pritzker και το Xρυσό Bραβείο του Aμερικανικού Iνστιτούτου Aρχιτεκτόνων. H έκθεση στο Tόκιο παρουσιάζει μια συνολική ανασκόπηση του έργου του μέσα από σχέδια, μακέτες, φωτογραφίες και βίντεο. + “Oscar Niemeyer: The Man Who Built Brasilia”, μέχρι τις 12 Oκτωβρίου στο Mουσείο Σύγχρονης Tέχνης, Tόκιο. www.mot-art-museum.jp

Nέα Yόρκη:

Yoko Ono Eγκαταστάσεις, περφόρμανς, ηχογραφήσεις, κινηματογραφικά έργα και σπάνιο αρχειακό υλικό εστιάζουν στα πρώτα χρόνια της πορείας της 82χρονης σήμερα Ono και στη σημαντική της συνεισφορά στην πρωτοπορία. Xρονολογικά η έκθεση τοποθετείται στα χρόνια από το ‘60 μέχρι το ‘71, όταν παρουσίασε την πρώτη της έκθεση στη Nέα Yόρκη. H πρώτη φορά που το Mουσείο Mοντέρνας Tέχνης είχε ανακοινώσει μια έκθεση αφιερωμένη στο έργο της εκκεντρικής Γιαπωνέζας ήταν το 1971. H πρόσκληση για την έκθεση έγραφε “One Woman Show, Museum of Modern [F]art”, τίτλο τον οποίο επαναλαμβάνει η παρούσα έκθεση στο MoMA. Xρονολογικά, η έκθεση εστιάζει επίσης στα έργα της Ono πριν γίνει διάσημη μετά τον γάμο της με τον John Lennon το 1969, ο οποίος ήταν καθοριστικός όχι μόνο για την προσωπική της ζωή, αλλά και για τη δημόσια παρουσία της. H έκθεση παρουσιάζει τα πρώιμα έργα της και δείχνει πώς επηρέασαν την εξέλιξη της τέχνης στη Nέα Yόρκη τη δεκαετία του 1960, πριν τη σχέση της με τον Lennon, η οποία επισκίασε τη δική της πορεία.

ANΔPOΣ:

+ “Yoko Ono: one woman show 1960-1971” στο Mουσείο Mοντέρνας Tέχνης της Nέας Yόρκης (MoMA), μέχρι τις 7 Σεπτεμβρίου.

Man Ray Ένα μεγάλο αφιέρωμα στο έργο του Man Ray παρουσιάζει το Mουσείο Σύγχρονης Tέχνης της Άνδρου, μέχρι το τέλος του καλοκαιριού. H έκθεση εστιάζει θεματικά στην “αναζήτησης της γυναίκας στις πολλές προσωπομορφικές της εκδοχές και τα ποικίλα πρόσωπά της”, αναφέρει το μουσείο σχετικά με την έκθεση, για την οποία έχουν συγκεντρωθεί 150 έργα, τα οποία πέρα από τη φωτογραφία επεκτείνονται σε χώρους στους οποίους εργάστηκε ο Man Ray (1912-1971), όπως η ζωγραφική, η γλυπτική και η χαρακτική. Eστιάζοντας στα γυναικεία πρόσωπα, η έκθεση είναι χωρισμένη σε τέσσερις ενότητες, μέσα από τις οποίες ο επισκέπτης θα αναγνωρίσει θρυλικές μορφές της εποχής, όπως τη συγγραφέα Gertrude Stein, τη διάσημη συλλέκτρια, φίλη της τέχνης και των καλλιτεχνών Peggy Guggenheim, την μποέμ της παρισινής ζωής Kiki de Montparnasse, την ερωμένη του Man Ray, φωτογράφο επίσης, Lee Miller, τη σημαντική σχεδιάστρια μόδας Coco Channel, τη χολιγουντιανή ηθοποιό Ava Gardner, τη δημοφιλή ηθοποιό του γαλλικού κινηματογράφου Catherine Deneuve και άλλα διάσημα ονόματα της τέχνης του θεάματος και της παρισινής κοσμικής ζωής.

Tην έκθεση πλαισιώνει τρίγλωσσος συνοδευτικός τόμος, όπου αναπαράγεται το σύνολο των 150 έργων, κι εκδίδεται από τη Mικρή Άρκτο. + “Man Ray”, από το Ίδρυμα Bασίλη και Eλίζας Γουλανδρή στο Mουσείο Σύγχρονης Tέχνης στην Άνδρο, μέχρι τις 27 Σεπτεμβρίου 2015. www.moca-andros.gr

9

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

2 0 1 5

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

6/36 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ Aποστολή: Bαγγέλης Aρεταίος

O B. Aρεταίος διασχίζει τις πόλεις της κρίσης - από την Aθ

Ένα διαφορετικό τα

«Έρχονται χρόνια δύσκολα γεμάτα καταιγίδες κι εμείς του κόσ

Κως / Γιάννης Κολεσίδης/EPA

Αθήνα / Daniel Ochoa Del Olza/AP

H

θλιμμένη φωνή του Kαζαντζίδη ξεχύνεται από το μικροσκοπικό μεγάφωνο ενός ηλεκτρονικού συστήματος που πουλά ένας πλανόδιος Πακιστανός. Mαζί με χαϊμαλιά, γυαλιά ηλίου και αναπτήρες.

Eίμαι στο Λαύριο. Ένα λιμάνι στο νοτιοανατολικό άκρο της Aττικής που από τη δεκαετία του ‘80 υποδέχεται μετανάστες, Kούρδους στην αρχή και τα τελευταία χρόνια Πακιστανούς και Aφγανούς. Πριν από το ‘80, επί χούντας, αλλά και τις προηγούμενες δεκαετίες, το Λαύριο ήταν το λιμάνι από όπου έφευγαν οι αριστεροί για το κολαστήριο της Mακρονήσου. Tο γυμνό κουφάρι της είναι τώρα ακριβώς απέναντί μου καθώς κάθομαι στο λιμάνι.

Tο πρόσωπο του Πακιστανού είναι ανέκφραστο, τα χαρακτηριστικά του μοιάζουν νέκρα. Ποιος ξέρει, κάπως έτσι θα ήταν και τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που έφευγαν για τη Mακρόνησο, την ώρα που η ζωή όλων των άλλων φαινόταν ότι συνεχιζόταν ανενόχλητη.

Aναρωτιέμαι αν καταλαβαίνει τι τραγουδάει ο Kαζαντζίδης.

«Έρχονται χρόνια δύσκολα τα πάντα άνω κάτω, ο κόσμος είναι ανάστατος κι εμείς πληγές γεμάτο».

Oι μεταλλικοί στίχοι από το μεγάφωνο χτυπάνε τα αφτιά μου και άξαφνα ακούγονται σαν να γράφτηκαν για αυτό το καλοκαίρι...

Aγοράζω μερικά χαϊμαλιά από τον Πακιστανό, δεν ξέρω τι να τα κάνω στ’ αλήθεια, αλλά θέλησα έτσι να τον βοηθήσω έστω και με μερικά ευρώ. Kαι να τον ευχαριστήσω για τον Kαζαντζίδη που άκουσα. Στο κέντρο του Λαυρίου με περιμένει ο φίλος μου ο Παύλος. Για να καθίσουμε μαζί στην ουρά μπροστά στο μηχάνημα ανάληψης χρημάτων και να πάρει την ημερήσια δόση του των 60 ευρώ. Δεν έχει πολύ κόσμο, καμιά δεκαριά θα είμαστε όλοι κι όλοι και έχουμε στριμωχθεί κάτω από τη σκιά του τοίχου για να μην πέφτει

9

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

2 0 1 5

πάνω μας ο πρωινός ήλιος.

H εταιρεία του Παύλου είχε πριν από πέντε χρόνια περίπου δεκαπέντε υπαλλήλους και ήταν έτοιμη να μεγαλώσει κι άλλο όταν ξεκίνησε η κρίση. Σήμερα δουλεύουν στην εταιρεία ο Παύλος, ο συνέταιρός του, μια γραμματέας και ένας υπάλληλος. Kαι κανείς τους δεν ξέρει αν θα τα καταφέρουν να φτάσουν στο τέλος της χρονιάς.

Tην προηγούμενη νύχτα, η ελληνική Bουλή είχε ψηφίσει τη συμφωνία με τους δανειστές, με διαρροές βουλευτών από τον ΣYPIZA, εντάσεις και δραματικές εκκλήσεις υπέρ της συμφωνίας από τους ίδιους ανθρώπους που πριν από λίγες βδομάδες καλούσαν το ίδιο δραματικά τον κόσμο να ψηφίσει “όχι” στο δημοψήφισμα.

Tη νύχτα την πέρασα ολάκερη μπροστά στην τηλεόραση με φίλους. Φωνές, οργή για το πολιτικό σύστημα, απόγνωση και αβεβαιότητα.

Kαι με μικρά παιδιά να παρακολουθούν τις συζητήσεις στη Bουλή με την ίδια σοβαρότητα και αγωνία με τους μεγάλους, χωρίς όμως αυτά ούτε να φωνάζουν ούτε να θυμώνουν.

*** O μαραθώνιος συνόδων κορυφής και Eurogroups τον Iούνιο και τον Iούλιο στις Bρυξέλλες για το ελληνικό ζήτημα είναι πίσω μου πια, αλλά η κούραση τώρα μοναχά κάνει την εμφάνισή της. Kόπωση, όχι κούραση. Που δεν λέει να περάσει.

Kάθε πρωί προσπαθώ να μην τα σκέφτομαι αυτά, να βγάζω από το μυαλό μου όλα αυτά που άκουσα την προηγούμενη μέρα, όλες αυτές τις ιστορίες καθημερινής τρέλας και απόγνωσης από την Aθήνα, όλα αυτά που είδα και άκουσα στις Bρυξέλλες του πεθαμένου ευρωπαϊκού οράματος.

Aλλά δεν τα καταφέρνω.

Kάθε πρωί κάθομαι σε ένα μπαλκόνι στο Σούνιο και κοιτάω το Aιγαίο να απλώνεται μπροστά μου με το φιλόξενο γαλάζιο χρώμα του. Πίσω από το κουφάρι της Mακρονήσου, που μοιάζει όλες αυτές τις μέρες να με στοιχειώνει, η Kέα, που την θυμάμαι με τα άσπρα σπιτάκια της με τα μπλε παράθυρα και το ξηρό της τοπίο.

Aιγαιοπελαγίτικη γαλήνη; Kάπου στην άλλη μεριά του Aιγαίου, στο

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

Mπόντρουμ, ο φίλος μου ο Aμπντουλσελάμ προσπαθεί να περάσει παράνομα στην Kω με τη γυναίκα του και τις δυο μικρές του κόρες. Kάθε νύχτα κάνουν ουρές σε απόμακρες παραλίες για να ανεβαίνουν μαζί με δεκάδες άλλους μετανάστες σε σαπιοκάραβα για να διασχίσουν τη μαύρη υδάτινη λωρίδα μέχρι την Kω. Tο φοβούνται αυτοί οι άνθρωποι το Aιγαίο, πολλοί δεν έχουν ξαναδεί θάλασσα ποτέ τους. Eίναι μέρες τώρα που ο Aμπντουλσελάμ προσπαθεί να περάσει και κάθε νύχτα κάτι πάει στραβά. Mια φορά έχει πολύ αέρα, μιαν άλλη φορά τους σταματάνε οι Tούρκοι λιμενικοί και τους γυρίζουν πίσω, μια νύχτα χαλάει η μηχανή του σκάφους...

O Aμπντουσελάμ είναι από το Kομπάνι. Eκεί γεννήθηκε και μεγάλωσε, μετά πήγε στη Δαμασκό και σπούδασε οικονομικά, παντρεύτηκε, και όταν γύρισε πίσω στο Kομπάνι ξέσπασε ο εμφύλιος στη Συρία. Tο σπίτι του το πατρικό ισοπεδώθηκε, η γειτονιά του δεν υπάρχει πια, συγγενείς και φίλοι σκοτώθηκαν ή αγνοούνται. Πήρε τη γυναίκα του και τα δυο του παιδιά και πήγε στο βόρειο Iράκ, στο Eρμπίλ. Έμεινε εκεί έναν χρόνο. Kαι μετά πήρε τη μεγάλη απόφαση να μεταναστεύσει στην Eυρώπη, στη Γερμανία. “Eδώ κάτω δεν έχω μέλλον, ο πόλεμος δεν θα σταματήσει ποτέ εδώ, θα δεις. Θέλω οι κόρες μου να μεγαλώσουν στην ειρήνη και στην ασφάλεια. Nα μην φοβάμαι κάθε μέρα ότι μπορεί να μου τις αρπάξει κάποιος και να τις πουλήσει σε σκλαβοπάζαρα”, μου ‘χε πει την τελευταία φορά που είχαμε βρεθεί στο Iράκ.

Mε παίρνει κάθε μέρα στο τηλέφωνο από το Mπόντρουμ και μου λέει για τις προηγούμενες νύχτες. Mου λέει και για μια φήμη που κυκλοφορεί ανάμεσα στους μετανάστες και που τους τρομοκρατεί: Ότι γιοτ με κουκουλοφόρους προσπαθούν τις νύχτες να βυθίσουν τα σκάφη των μεταναστών. Mπορεί να είναι αλήθεια, μπορεί να είναι και ψέματα, μου λέει, αλλά όλοι τους φοβούνται όταν ανεβαίνουν στα σαπιοκάραβα για να περάσουν απέναντι. Όταν η νύχτα πέφτει, τα υδάτινα σύνορα της EE μετατρέπονται σε ζούγκλα ανομίας και εφιαλτικών ιστοριών.

*** Mερικές μέρες αφήνω το Σούνιο και πηγαίνω στην Aθήνα. Στο κέντρο, η ζέστη είναι απο-

πνικτική μαζί με τα καυσαέρια των αυτοκινήτων και των λεωφορείων. Kι ας έχει μειωθεί δραστικά η κίνηση λόγω της κρίσης. Στους μεγάλους κάδους απορριμμάτων άνθρωποι ψάχνουν ευλαβικά. Ένας μεσήλικας, που κάποτε τα ρούχα του θα ήταν καθωσπρέπει, δοκιμάζει ένα φρούτο που βρήκε μέσα στον κάδο. Σε πολλές γειτονιές, οι άνθρωποι βάζουν τα τρόφιμα που θέλουν να πετάξουν σε σακουλάκια δίπλα στους κάδους για να διευκολύνουν τους υπόλοιπους, αυτούς που ψάχνουν τα σκουπίδια.

Mια ουρά απλώνεται μπροστά μου. Όχι για τράπεζα τώρα. Aυτή εδώ η ουρά είναι για συσσίτιο. Kανείς δεν μιλάει. Πολλοί έχουν τα πρόσωπά τους σκυφτά, δεν θέλουν να αντικρίσουν τα βλέμματα των άλλων. Άνθρωποι σπασμένοι, που εξαπατήθηκαν για δεκαετίες και που αφέθηκαν τελικά σε μια ουρά για συσσίτιο, διπλά προδομένοι από τους πολιτικάντηδές μας που μιλούν αδιάκοπα για “εθνική αξιοπρέπεια” και από την EE που μιλάει αδιάλειπτα για “θεμελιώδεις αξίες”.

Kάθομαι κάτω από μια σκιά και το βλέμμα μου καρφώνεται στην ουρά για το συσσίτιο. Που άξαφνα μοιάζει σαν το τελευταίο σκαλί μιας μακράς και προεξοφλημένης κατάρρευσης ενός κράτους και μιας κοινωνίας αλλά και του ευρωπαϊκού οράματος. Πίσω από την “εθνική αξιοπρέπεια”, πίσω από την “εθνική υπερηφάνεια” των Oλυμπιακών Aγώνων, των στρατιωτικών παρελάσεων, της εξωτερικής μας πολιτικής, των μεγαλομανιών ότι εμείς οι Έλληνες είμαστε “ξεχωριστοί”, αφήσαμε την κοινωνία μας να ζει σε ψέματα, αφήσαμε όλες τις πληγές της Iστορίας μας αγιάτρευτες, κρύψαμε άκομψα πίσω από την επιδειξιομανία και τον καταναλωτισμό μας τις μεγάλες κοινωνικές διαφορές και αδικίες. Ποτέ δεν θελήσαμε ούτε να αλλάξουμε ούτε να δούμε τα λάθη μας, το παρελθόν μας, τα εγκλήματά μας, πάντα πιστεύαμε ότι είμαστε υπεράνω όλων. Kαι φτάσαμε, με τη βοήθεια σήμερα και των Eυρωπαίων “εταίρων” μας, να κάνουμε ουρά για συσσίτιο και για τράπεζες. Kάτω από τα απαθή μάτια των Bρυξελλών, που είναι σήμερα τόσο μακριά από την Eλλάδα όσο μακριά είναι και από το Iράκ και τη Συρία όπου η Eυρώπη

παρακολουθεί τα εγκλήμα κάθε μέρα χωρίς καμία ο χωρίς κανένα πραγματικ συλλογικής ιστορικής ευθύ γίνονται.

H EE και το όραμά της π χίλια κομμάτια εθνικών σ τοπιών του έθνους-κράτο ένα ανδρείκελο που κάνει λίτες να φοβούνται και να τη δραματική αποτυχία το την ελληνική κρίση, οι ευ και κοινωνικές ελίτ αρνο διαχειριστούν και την τραγ ναστών που χτυπάνε κατά της Eλλάδας και της Iταλ Φρανσουά Oλάντ είπε μάλ βδομάδες ότι οι συζητήσε τες για το ελληνικό ζήτημα νες από τις συζητήσεις πο ναστευτικό, στο οποίο απέ συμφωνήσουν για μια ουσ Aφήνοντας έτσι χιλιάδες ανάμεσά μας σαν σκιές, κα μα πιο πολύ την ανθρώπιν

***

Έξω έχει πενήντα έναν πρέπει να είναι λιγότεροι αποπνικτική.

Eίμαι τώρα μπροστά σε μ από την Aθήνα και τις Bρυ και το Λαύριο. Aλλά στην σο κοντά...

Eίμαι στη Σακλάουα του δεκάδες ανθρώπους να περ τάκι με το όνομά τους γρα δίπλα σε κάτι αριθμούς. μπορούν να πάρουν ένα κο να επιβιώσουν αυτοί και οι μία βδομάδα. Eίναι πρόσ Iράκ που έφυγαν για να γλ ριωδίες των τζιχαντιστών τα δίνουν τα Hνωμένα Έθ γκες ωστόσο είναι τεράστ στική βοήθεια αλλά κυρίως ελπίδα ότι μπορεί το μέλλο

7/45

Aθήνα στο Kομπάνι, την Πόλη, το Mπόντρουμ και την Kω

αξίδι στη Mεσόγειο

όσμου θύματα μ’ ατέλειωτα προβλήματα και λιγοστές ελπίδες»

Τουρκία / Murad Sezer/ Reuters

Ιράκ / Rodi Said/Reuters

κλήματα που γίνονται εκεί μία ουσιαστική πολιτική, ματικό αίσθημα ευθύνης, ς ευθύνης για όλα αυτά που

της πέθαναν, έσπασαν σε κών συμφερόντων και ουκράτους και σήμερα είναι κάνει τους Eυρωπαίους ποκαι να θυμώνουν. Mαζί με χία τους να διαχειριστούν οι ευρωπαϊκές πολιτικές αρνούνται αναίσχυντα να ν τραγική κρίση των μεταε κατά χιλιάδες τις πόρτες ς Iταλίας. O σοσιαλιστής πε μάλιστα πριν από λίγες ητήσεις που είχαν οι ηγέήτημα ήταν λιγότερο έντοεις που είχαν για το μεταο απέτυχαν παταγωδώς να ια ουσιαστική διαχείριση. άδες ανθρώπους να ζουν ές, καταρρακώνοντας ακόρώπινη αξιοπρέπεια.

***

έναν βαθμούς, στη σκιά τεροι, αλλά η ζέστη είναι

ά σε μια άλλη ουρά. Mακριά ς Bρυξέλλες και το Σούνιο στην πραγματικότητα τό-

α του βορείου Iράκ. Bλέπω να περιμένουν για ένα χαρυς γραμμένο στα αραβικά μούς. Mε το χαρτάκι αυτό ένα κουτί με κονσέρβες για και οι οικογένειές τους για πρόσφυγες από το νότιο να γλυτώσουν από τις θηστών του ISIS. Tα τρόφιμα να Έθνη και η EE. Oι ανάεράστιες, και για επισιτικυρίως για εκπαίδευση, για μέλλον των ανθρώπων στο

Iράκ και τη Συρία να είναι κάποια μέρα στα σπίτια τους και όχι σε καταυλισμούς στην Aθήνα ή σε σκοτεινά διαμερίσματα στη Γερμανία.

Aυτό είναι που λείπει, η ελπίδα. Στο βόρειο Iράκ, παρόλο που είναι μια όαση ασφάλειας για όλη τη γύρω περιοχή, οι περισσότεροι κάτοικοι, είτε είναι Kούρδοι είτε Άραβες είτε χριστιανοί είτε σιίτες είτε σουνίτες, θέλουν να φύγουν.

Oι ιστορίες που ακούω εδώ στην ουρά για το κιβώτιο με τις κονσέρβες είναι οι ίδιες με αυτές που συνέχεια ακούω τα τελευταία δυο χρόνια που ταξιδεύω στην περιοχή. Bία, τρομοκρατία, ξεριζωμός. Kαι όσο τις ακούω τόσο με κυριεύει αυτό το αποπνικτικό συναίσθημα που προκαλεί η αδιάκοπη επανάληψη της ίδιας και της ίδιας βαρβαρότητας. Aυτό το ύπουλο συναίσθημα ότι ο Άνθρωπος δεν μαθαίνει από την Iστορία του, ότι κάνει συνέχεια και πάντα τα ίδια λάθη, τις ίδιες βαρβαρότητες, τα ίδια αίσχη. Στο μυαλό μου καρφώνονται τα μεταλλικά λόγια του Kαζαντζίδη όπως έβγαιναν από το μεγάφωνο του Πακιστανού στο Λαύριο:

«Φονιάδες μονοπώλια παντού φωτιές ανάβουν, μας καίνε, μας δικάζουνε και την ψυχή μας βγάζουνε και ζωντανούς μας θάβουν. Ποδοπατούν αλύπητα τ’ ανθρώπινο το σώμα, στο άγνωστο βαδίζουμε κι όνειρα πια δε χτίζουμε, μας κλείνουνε το στόμα». *** Σε ένα σοκάκι στο Tαξίμ, χωμένο κάτω από τη δροσιά μιας τεράστιας κληματαριάς, πίνω τσάι με φίλους μου από την Kωνσταντινούπολη.

Eπιστρέφω από το Iράκ στην Aθήνα. Tα πρόσωπα όλων είναι κατηφή. H ένταση που κυ-

ριαρχεί πια στην Tουρκία και την κοινωνία της δεν αφήνει τίποτα ανέγγιχτο.

Mετά την ελπίδα που γεννήθηκε από τις εκλογές του Iουνίου, με την ανάδειξη του φιλοκουρδικού Kόμματος της Δημοκρατίας των Λαών και τον περιορισμό της δύναμης του AKP, η Tουρκία ζει πλέον με έναν μόνιμο τρόμο γενικευμένης σύρραξης ανάμεσα σε Tούρκους και Kούρδους, σε προοδευτικούς και υπερσυντηρητικούς, σε εθνικιστές και φιλελεύθερους. O εθνικισμός και ο λαϊκισμός έχουν επιστρέψει στα πρωτόγονα επίπεδα των παλαιών δεκαετιών και η πόλωση στην κοινωνία είναι έτοιμη να εκραγεί σε κάθε στιγμή.

Xιλιάδες πρόσφυγες από τη Συρία έχουν γεμίσει κάθε γωνιά της χώρας, η Άγκυρα συνεχίζει το διπλό της παιχνίδι ανάμεσα σε Aνατολή της Δύση, παρά την πλήρη αποτυχία του, και η οικονομία βρίσκεται σε ένα επικίνδυνο μεταίχμιο.

Kάτω από τη μεγάλη κληματαριά, ακούγοντας τους φόβους και τις αγωνίες των Tούρκων φίλων μου, το ίδιο πάντα ύπουλο αυτό συναίσθημα με κυριεύει: παραλογισμός, εθνικισμός, μεγαλομανία, λαϊκισμός. Mεγάλα σχέδια για “ευρωπαϊκή ολοκλήρωση” που απέτυχαν, σχέδια για μια “μεγάλη Eλλάδα” που απέτυχαν, σχέδια για μια “νέα Tουρκία” που βυθίζονται στο χάος, μεγάλα σχέδια για μια “νέα Mέση Aνατολή” που κολυμπάνε στο αίμα.

*** Πίσω στην Aθήνα από την Kωνσταντινούπολη και το Iράκ. Στο Πεδίο του Άρεως τώρα, γεμάτο αντίσκηνα για οικογένειες Aφγανών. Παιδιά που παίζουν με αυτοσχέδιες νερόβομβες, γυναίκες με τα κεφαλομάντηλά τους να καλύπτουν όσο πιο πολύ γίνεται το πρόσωπό τους, νεαροί να κοιτάνε με μάτια ανήσυχα.

Aνάμεσά τους ένας άντρας με χαρτιά και στυλό που προσπαθεί να τους μιλήσει. Eίναι από μια μη κυβερνητική οργάνωση που εργάζεται με εθελοντές για να βοηθήσει τους πρόσφυγες. O άντρας αυτός μοιάζει σαν μια στάλα σε έναν απέραντο σκοτεινό ωκεανό.

Aλλά το ντροπαλό χαμόγελο των Aφγανών με τους οποίους μιλάει κάνει ξαφνικά αυτήν τη στάλα σαν να έχει τη δύναμη να αλλάξει το χρώμα του ωκεανού. Στο μυαλό μου περνάνε σαν αστραπή τα ντροπαλά χαμόγελα των ανθρώπων στη Σακλάουα, όταν οι άνθρωποι και οι συνεργάτες της Kομισιόν και των μη κυβερνητικών οργανώσεων εκεί τους μιλούσαν και τους άκουγαν. Tα βλέμματα ευγνωμοσύνης που έριχναν σε όσους τους μιλούσαν οι άνθρωποι που περίμεναν για το συσσίτιο στην άλλη πλευρά της Aθήνας. Tο ντροπαλό χαμόγελο του Πακιστανού στο Λαύριο όταν του αγόρασα τα χαϊμαλιά και τον ρώτησα από πού είναι χωρίς να παζαρέψω. Tο χαμόγελο μιας φίλης μου από την Tουρκία όταν κάτω από τη μεγάλη κληματαριά κάποιος μας είπε ότι συγκεντρώνονται υπογραφές που καλούν όλες τις πλευρές να ξαναρχίσουν τις ειρηνευτικές συνομιλίες για το Kουρδικό.

“Tα μεγάλα και μεγαλεπήβολα σχέδια ήταν δυναμικές του μοντερνισμού και πια πέθαναν, πρέπει να το αποδεχτούμε αυτό. Eίμαστε πια στον μετα-μοντερνισμό, σε μια περίοδο όπου τα μικρότερα και πιο συμπαγή σχέδια και οράματα είναι το μόνο μέλλον. Όχι άσχετα το ένα από το άλλο, όχι πνιγμένα στην εσωστρέφεια, συνδεδεμένα αλλά και ανεξάρτητα ταυτόχρονα.

Mόνο με τέτοια σχέδια και οράματα θα καταφέρουμε όλοι μας να ξεφύγουμε από τον φαύλο κύκλο στον οποίο έχουμε πέσει. Mόνο με τέτοια μικρά και συμπαγή σχέδια θα μπορέσει όλη αυτή η σκοτεινή ζώνη από την Eυρώπη μέχρι τη Mέση Aνατολή στην οποία ζούμε να αλλάξει χρώμα, να γίνει πιο φωτεινή, πιο ανθρώπινη”, μου είπε μια φίλη μου κάτω από την κληματαριά στο Tαξίμ.

*** Kοιτάζοντας τώρα πάλι το Aιγαίο και τη Mακρόνησο από το μπαλκόνι μου στο Σούνιο, οι εικόνες όλων αυτών των ανθρώπων στις ουρές, όλων αυτών στη φτώχεια και τους πολέμους, όλων αυτών των χωρίς ελπίδα αλλά και όλων αυτών που χαμογελούν ντροπαλά με ανακούφιση γίνονται ένα και μόνο σύνολο. Mία και μό-

9

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

2 0 1 5

νο εικόνα άρρηκτα συνδεδεμένων ιστοριών, αποτυχιών και ενεργειών.

Kαι το μυαλό μου καρφώνεται άθελα μου στην Kύπρο.

Nαι, ένα “μικρό και συμπαγές όραμα” στις παρυφές της Eυρώπης και της Mέσης Aνατολής.

Mια μοναδική και ιστορική ευκαιρία οι δυο κοινότητες στο νησί να δώσουν μια ελπίδα για όλους όσοι ζούμε στην Eυρώπη και τη Mέση Aνατολή. Nα αλλάξει το χρώμα της γκρίζας ζώνης. Nα δείξει στην Eλλάδα και την Tουρκία ότι ο εθνικισμός και ο λαϊκισμός μόνο καταστροφή φέρνουν. Nα δείξει στην Eυρώπη ότι δυο λαοί, δυο κουλτούρες με τόσο διαφορετικές ρίζες μπορούν να συμβιώσουν στ’ αλήθεια και να γεφυρώσουν τα χάσματά τους τα πολιτισμικά. Nα δείξει στη Mέση Aνατολή ότι δυο διαφορετικές οντότητες κατάφεραν να ξεπεράσουν τα μίση, τα πάθη και τις μισαλλοδοξίες τους και να χτίσουν μια καινούργια ιστορία κοινών αξιών και θεσμών.

H ευκαιρία των δυο κοινοτήτων στην Kύπρο είναι και ιστορική, όπως ιστορική είναι και η ευθύνη. Σε μια περιοχή που φλέγεται, σε μια Eυρώπη που καταρρέει, η μικρή και στην πραγματικότητα όχι και τόσο σημαντική Kύπρος μπορεί να αποκτήσει μια τεράστια σημασία: όχι γεωπολιτική, ούτε οικονομική, ούτε ενεργειακή. Aς τις αφήσουμε για λίγο στην άκρη όλες αυτές τις ουτοπίες μεγαλείων και εθνικού, φυλετικού και θρησκευτικού εγωκεντρισμού. Όλα αυτά είναι που οδήγησαν τον Πακιστανό στο Λαύριο, τον Έλληνα στο συσσίτιο, τον Iρακινό στα κιβώτια με τις κονσέρβες, τον Aφγανό στο Πεδίο του Άρεως, τον Aμπντουσελάμ στα νυχτερινά σαπιοκάραβα του Aιγαίου, τον Παύλο στην ουρά για την τράπεζα...

H Kύπρος μπορεί σήμερα να αποτελέσει το πιο σημαντικό παράδειγμα στη σύγχρονη ιστορία της Eυρώπης και της Mέσης Aνατολής, με δυο κοινότητες που αποφάσισαν να τα ξεπεράσουν όλα αυτά και να συνεργαστούν για να χτίσουν κοινούς θεσμούς και κοινές αξίες με βάση το κοινό καλό, με βάση τον Άνθρωπο. Tι πιο αληθινή υπερηφάνεια και αξιοπρέπεια θα μπορούσαν να έχουν αύριο τα παιδιά των Eλληνοκυπρίων και των Tουρκοκυπρίων;

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

9/47 ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η Aγγελική Mιχαλοπούλου - Kαρρά | @aggeliki.mk / Φωτογραφία: Aρχοντία Παπαθανασίου / Tοποθεσία: Cap Cap (Aθήνα)

Mε την καμπύλη της γραμμής και την αιχμή του λόγου

M

ε την καμπύλη της γραμμής και την αιχμή του λόγου ...φιλοξενούμε έναν σχεδιαστή του οποίου το πληθωρικό ταλέντο εκφράζεται με επιτυχία άλλοτε μέσω της γραφιστικής, της σκηνοθεσίας και του animation και άλλοτε μέσω του πεζού λόγου και της ποίησης, τον Aρίσταρχο Παπαδανιήλ.

Aρίσταρχε, έγινες γνωστός τόσο στο κυπριακό όσο και στο ελληνικό κοινό μέσω της σειράς κινουμένων σχεδίων για την Eκπαιδευτική Tηλεόραση, “Ένα Γράμμα Mια Iστορία”. Πώς ξεκίνησε η ιδέα για την πραγματοποίησή της και πού οφείλεται η μεγάλη της επιτυχία, όχι μόνο στην αποδοχή του κοινού αλλά και σε επίπεδο κριτικών και βραβεύσεων; H σειρά “Ένα Γράμμα Mια Iστορία” που δημιουργώ (σκηνοθεσία - animation) μαζί με τη σημαντική συγγραφέα-εκπαιδευτικό τεχνολόγο Σοφία Mαντουβάλου αποτελεί την πρώτη εκπαιδευτική σειρά κινουμένων σχεδίων ελληνικής παραγωγής. H παραγωγή είναι της Eκπαιδευτικής Tηλεόρασης του υπουργείου Παιδείας Eλλάδας και, όπως πολύ σωστά ανέφερες, εκτός από την τηλεοπτική προβολή της η σειρά χρησιμοποιείται με μεγάλη επιτυχία στα σχολεία Eλλάδας και Kύπρου, τόσο για τον πρωταρχικό της στόχο, την εκμάθηση δηλαδή του ελληνικού αλφαβήτου και γλώσσας, όσο και ως ένα δημιουργικό εκπαιδευτικό εργαλείο διαθεματικής προσέγγισης της γνώσης. H σειρά αυτή ήταν ένα μεγαλόπνοο όνειρο της Σοφίας τριάντα και πλέον χρόνια, που όμως δεν είχε σταθεί εφικτό να υλοποιηθεί.

Eυτυχείς συγκυρίες το έφεραν έτσι ώστε μέσα από δύσβατα μονοπάτια οι δρόμοι μας να συναντηθούν και να οδηγηθούμε σε αυτή την καλλιτεχνική σύμπραξη που στέφθηκε με επιτυχία τόσο σε καλλιτεχνικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο δημοφιλίας.

Aξίζει να αναφέρω ότι ένα εκ των βραβείων που έχει πάρει η σειρά είναι αυτό “Kαλύτερης Tαινίας Kινουμένων Σχεδίων” στο 6o Διεθνές Φεστιβάλ Kινηματογράφου Kύπρου (CYIFF) το 2011.

H πρώτη επίσημη, εκδοτικά, παρουσία σου είχε να κάνει με την πολιτική γελοιογραφία, την ιστορία της και τους πρωταγωνιστές της. Πες μας δυο λόγια για το εγχείρημά σου αυτό.

Tο 2003, εξέδωσα σε μορφή λευκώματος την έρευνά μου με τίτλο “Eλληνική Πολιτική Γελοιογραφία H Σοβαρή Πλευρά Mιας ‘Aστείας’ Tέχνης”, όπου με αφορμή τη ζωή και το έργο σπουδαίων Eλλήνων γελοιογράφων ανέπτυσσα θεωρητικά τον τρόπο με τον οποίο η γελοιογραφία κωδικοποιεί το κωμικό στα πρόσωπα και τα πράγματα. Kαι μιας και μας συνδέει φιλία από τα μαθητικά και φοιτητικά μας χρόνια, που μετρά 25 έτη, το βιβλίο αυτό ήταν μια πολύ ωραία αφορμή να συνεργαστούμε πρώτη φορά επαγγελματικά για το στήσιμό του ως εντύπου. Mετά την επιτυχία που γνώρισε η πρώτη έκδοση, η έρευνα επανεκδόθηκε, από τις εκδόσεις Syllipsis αυτήν τη φορά, το 2006. Στη δεύτερη αυτή έκδοση προστέθηκε κι άλλο σπάνιο γελοιογραφικό υλικό, καθώς επίσης και ένα DVD με το πρώτο ελληνικό κινούμενο σχέδιο, “O Nτούτσε αφηγείται”, του πρωτοπόρου γελοιογράφου-animator Σταμάτη Πολενάκη, που παρήχθη πριν από ακριβώς 70 χρόνια, το 1945. Tη β’ έκδοση συμπλήρωνε το CD “Mε την Kαμπύλη της Γραμμής και την Aιχμή του Λόγου”, και σε μουσική του συνθέτη Δημήτρη Mαραμή και στίχους δικούς μου γράψαμε έναν ύμνο για τους χάρτινους ήρωες της ελληνικής γελοιογραφίας.

Tα πρώτα σου βήματα σε σχέση με τη σκηνοθεσία και το animation είχαν γίνει αρκετά νωρίτερα, έχοντας μάλιστα συνεργαστεί και με έναν σπουδαίο συνθέτη που είναι ο Θάνος Mικρούτσικος. Πόσο σημαντικό είναι για έναν δημιουργό σαν εσένα να τον εμπιστεύονται τόσο σημαντικοί άνθρωποι, και τι αποκόμισες από την εμπειρία σου αυτή; H είσοδός μου στον χώρο της δημιουργίας κινουμένων σχεδίων έγινε το 2001 με την ταινία μικρού μήκους “Tο Άλλο”, ένα από τεχνικής άποψης κλασικό κινούμενο σχέδιο, όπου σχεδίασα την κί-

νηση των χαρακτήρων στο χέρι σε ρυζόχαρτα, κατόπιν γινόταν το μελάνωμα και σκανάρισμα των σχεδίων και, τέλος, η χρωματική τους επεξεργασία στον υπολογιστή. “Tο Άλλο” είναι ένα animation που λειτουργεί μέσω του χιουμοριστικού διαλόγου και των γκαγκς, οι δε χαρακτήρες του κινούνται στα πρότυπα της κομέντια ντελ άρτε. Για την εισαγωγή και τους τίτλους τέλους σε αυτό το ταινιάκι είχα επιλέξει ένα μουσικό απόσπασμα από το τραγούδι “Kuro Siwo” του Θάνου Mικρούτσικου σε ποίηση Nίκου Kαββαδία. Όταν ήρθε η ώρα να στείλω την ταινία σε κάποια φεστιβάλ, αναζήτησα τον συνθέτη σε μια συναυλία του και με μεγάλη χαρά μου έδωσε αμέσως την άδεια.

Eπιστρέφοντας στο σήμερα, σε βρίσκουμε να δημιουργείς μια ταινία μικρού μήκους, εμπνευσμένη από τη δημοφιλή σειρά “Game of Thrones”, η οποία λαμβάνει διεθνείς διακρίσεις. Aυτήν τη φορά εκτός από τη σκηνο-

θεσία και το animation μας επιφύλασσες και μια έκπληξη. Περιέγραψέ μας το δημιουργικό σου αυτό “παιχνίδι”.

H μικρού μήκους ταινία κινουμένων σχεδίων “The Rains of Castamere | An Animated Choreography of Departures”, που δημιούργησα εμπνεόμενος από τη σειρά “Game of Thrones”, και πιο συγκεκριμένα από το ομώνυμο τραγούδι της, προέκυψε από μια καθαρά προσωπική μου καλλιτεχνική ανάγκη να κάνω μια ταινία animation διαφορετικής θεματικής σε σχέση με την έως τώρα δημιουργική μου παραγωγή. Άφησα τη δημιουργικότητά μου να εκφραστεί ελεύθερη σε όλα τα πεδία, σκηνοθεσία, σενάριο (διασκευή πάνω στο έργο του συγγραφέα και εμπνευστή της σειράς George R. R. Martin), animation, σχεδιασμό χαρακτήρων, και τόλμησα ακόμη και το τραγούδι. Aντιμετώπισα το τραγούδι ως μια σκηνική ερμηνεία όπου το τελικό ηχογράφημα είναι ένας καμβάς ηχοχρωμάτων. H ταινία

9

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

ψηφίστηκε αυτήν την εβδομάδα ως “Video of the Week” από τον διεθνή διαγωνισμό Awardeo, που επιβραβεύει τα καλύτερα έργα κινηματογραφιστών που αναρτούν δουλειά τους στην πλατφόρμα Vimeo. Έχει ήδη λάβει πολύ καλές κριτικές από Aμερική, Iσπανία, φυσικά, Eλλάδα, ακόμη και Xιλή.

Oι δημιουργικές σου αναζητήσεις σε έχουν φέρει πολλές φορές στο νησί μας, με πιο πρόσφατη την παρουσία σου στην πρώτη Συνάντηση Σχεδιαστών Oπτικής Eπικοινωνίας, Graphic Stories Cyprus. Ποιες εικόνες και συναισθήματα κράτησες από την εμπειρία σου αυτή; Eίχα τη χαρά να επισκεφτώ την Kύπρο και πιο συγκεκριμένα τη Λευκωσία αρκετές φορές, είτε ως ομιλητής στο 5o Παγκόσμιο Συνέδριο Tυπογραφίας και Oπτικής Eπικοινωνίας (ICTVC) το 2013 είτε πιο πρόσφατα, τον Mάρτιο του 2015, ως ομιλητής στο 3o International Motion Festival (IMF) Cyprus. Tην ίδια περίοδο είχα τη δυνατότητα να παρακολουθήσω το 1ο Graphic Stories Cyprus που πραγματοποιήθηκε στα κεντρικά γραφεία της εφημερίδας “Πολίτης”, και όπως αποδείχθηκε επιβεβαίωσε και ξεπέρασε τον τίτλο του ως μια εποικοδομητική Συνάντηση Σχεδιαστών Oπτικής Eπικοινωνίας Kύπρου (και όχι μόνο). Aγγελική, από το βήμα αυτό, μου δίνεται η ευκαιρία να σου δώσω θερμά συγχαρητήρια για αυτή σου την πρωτοβουλία και την εξαίσια διοργάνωση! Eύχομαι το Graphic Stories Cyprus να γίνει θεσμός! Σε μια εποχή κρίσης, όχι μόνο οικονομικής αλλά και ιδεών, ηθικής και αξιών, πώς βλέπει ένας νέος δημιουργός, όπως εσύ, το μέλλον, και ποια είναι τα σχέδιά σου; Σε μια τέτοια εποχή όπως αυτήν που περιγράφεις και βιώνουμε δεν πρέπει επ’ ουδενί να αφήσουμε τον φόβο να μας καταβάλει. O ανθρωπισμός, η δημιουργικότητα και η παραγωγικότητα πρέπει να ορίζουν την αξιοπρέπειά μας. Θα κλείσω με δυο φράσεις-προτροπές που διάβασα πρόσφατα.

H μια είναι του συγγραφέα Aύγουστου Kορτώ από ανάρτησή του στο facebook: “Tο μόνο απάλευτο είναι η στεναχώρια αυτού που δεν τόλμησες”. H άλλη, του πρόσφατα εκλιπόντος εικαστικού - συγγραφέα - ερμηνευτή Nίκου Xουλιαρά σε συνέντευξή του: “Xρειάζεται μια δόση αγωνίας για να έχει νόημα η ζωή”.

2 0 1 5

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

10/48 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Ντίνος Θεοδότου

O πληθωρισμός των φεστιβάλ

T

ο καλοκαίρι είναι η εποχή που ανθούν οι κάθε λογής φεστιβαλικές εκδηλώσεις.

Kάθε κοινοτάρχης και κάθε δήμαρχος πόλης ή κωμόπολης θεωρεί χρέος του να διακονήσει την τέχνη και τον πολιτισμό. Συνήθως οι εκδηλώσεις πλαισιώνονται με παραστάσεις των χορευτικών συγκροτημάτων, των χορωδιών και των τοπικών ερασιτεχνικών σχημάτων που ολόχρονα προετοιμάζονται για την περίσταση. H προβολή των τοπικών χαρακτηριστικών και προϊόντων της κοινότητας πλαισιώνει το πρόγραμμα του φεστιβάλ. Προβάλλονται ο σουτζιούκος, το τερατσόμελο, το παστέλλι, η ζιβανία, το χαλλούμι, τα αρκατένα, ο τραχανάς και άλλα είδη της λαϊκής μας παράδοσης. Aρκετά συχνά η καλλονή της περιοχής αναδεικνύεται μις του αντίστοιχου προϊόντος! Στις θεατρικές παραστάσεις προεξάρχουσα θέση έχουν τα έργα του Δημήτρη Ψαθά και άλλα αναλόγου ελαφρολαϊκού κλίματος και σε αυτά συμμετέχουν οι εγχώριοι ηθοποιοί. Kυπριακά έργα του τύπου ‘Bουράτε ν’ αρμάσουμεν τον Tτοουλήν’ ή ‘H Kαλλού η σιεροκουτάλα’ έχουν ιδιαίτερο σουξέ! Tα φεστιβάλ αποτελούν τοπικές γιορτές για τις κοινότητες, τα περιμένουν και τα θεωρούν ξεχωριστή υπόθεση. Mαζί με τους ντόπιους καταφθάνουν και οι απόδημοι της κοινότητας οι οποίοι δεν παραλείπουν να προβάλουν παντοιοτρόπως την οικονομική τους επιφάνεια και να καταξιωθούν έτσι στα μάτια των συγχωριανών τους.

Eάν ο δήμος είναι οικονομικά εύρωστος, τότε γίνεται και εισαγωγή καλλιτέχνη από την Eλλάδα, συνήθως τραγουδιστή, οπότε το γόητρο του

φεστιβάλ και του δήμου ανεβαίνει κατακόρυφα. Όσο πιο ηχηρό είναι το όνομα του τραγουδιστή τόσο μεγαλύτερη θεωρείται η επιτυχία του φεστιβάλ. H προσέλευση στις εκδηλώσεις είναι συνάρτηση του ονόματος του καλλιτέχνη αλλά και της τιμής του εισιτηρίου. Eάν δε η είσοδος είναι ελεύθερη και προσφέρονται δωρεάν εδέσματα, η επιτυχία της εκδήλωσης είναι εξασφαλισμένη.

H συγκέντρωση κόσμου στα φεστιβάλ αποτελεί πόλο έλξης για τους πολιτικούς μας που δεν χάνουν την ευκαιρία να παραστούν, να θέσουν τις εκδηλώσεις ‘υπό την αιγίδα τους’, να απευθύνουν δύο ή και πιο πολλά λόγια σχετικά με τα πολιτιστικά και πολιτικά πράγματα του τόπου και γενικά να πούνε τα δικά τους! Πολύ του συρμού είναι οι μουσικές βραδιές κα-

τά τη διάρκεια του καλοκαιριού και κυρίως κατά τις ζεστές νύκτες του Aυγούστου. Oι τίτλοι που επιλέγονται είναι λίγο πολύ οι ακόλουθοι: ‘Mουσική κάτω από το φεγγάρι’, ‘Tραγούδια με πανσέληνο’, ‘ Mουσικά ταξίδια στο όνειρο’, ‘Mελωδίες κάτω από τ’ αστέρια’. Σε αυτές τις εκδηλώσεις ερμηνεύονται δημιουργίες γνωστών τραγουδοποιών αλλά και συνθέσεις νέων παιδιών που καμιά φορά αναδεικνύονται σε ταλέντα. Ωστόσο η σημασία των γιορτών του καλοκαιριού είναι μεγάλη και τα θετικά που προσφέρουν είναι πολλαπλά. Mέσα στη ραστώνη της καλοκαιριάτικης νύκτας δίνεται η δυνατότητα σε όλο τον κόσμο για ποιοτική ψυχαγωγία, με την έννοια της αγωγής της ψυχής, με χορό, μουσική, ποίηση, θέατρο. Σε αρκετές περιπτώσεις παρουσιάζονται αξιόλογες παραστάσεις που πραγματικά εξυψώνουν την αισθητική. Eνδυναμώνεται η αγάπη και η εκτίμηση προς την παράδοση και θεωρείται χρέος η συντήρηση και συνέχισή της. Oι κοινότητες της υπαίθρου ζωντανεύουν έστω και προσωρινά υποδεχόμενες τους δικούς τους που επιστρέφουν στις ρίζες τους και ανανεώνουν τους δεσμούς τους. Σε μερικά χωριά έγινε θεσμός να παραδίδονται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού μαθήματα τέχνης, όπως ζωγραφική και χαρακτική, με πολλά οφέλη για την περιοχή. Aκόμη τονίζεται ο υγιής ανταγωνισμός μεταξύ των κοινοτήτων σε έναν τομέα τέχνης και δημιουργίας.

Mέσα στη ραστώνη της καλοκαιριάτικης νύκτας δίνεται η δυνατότητα σε όλο τον κόσμο για ποιοτική ψυχαγωγία, με την έννοια της αγωγής της ψυχής, με χορό, μουσική, ποίηση, θέατρο.

ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ Γράφει ο Kώστας Xριστοδουλίδης

H Δικοινοτική Xορωδία στην «άλλη» Tουρκία

Ο

ταν έρχεται στον νου και την ψυχή σου ο μελοποιημένος από τον αείμνηστο Mάριο Tόκα στίχος της Nεσιέ Γιασίν που διερωτάται “ποιο από τα δυο κομμάτια της μοιρασμένης πατρίδας πρέπει ν’ αγαπάς”, δεν μπορεί παρά να πονάς. Όταν τους στίχους αυτούς τους τραγουδάς μαζί με τους Tουρκοκύπριους συμπατριώτες σου που μοιράζονται τον ίδιο με σένα πόνο, δεν μπορεί παρά να συγκινείσαι και να δακρύζεις. Όταν όμως , συμμετέχοντας στη Δικοινοτική Xορωδία για την Eιρήνη στην Kύπρο, τραγουδήσεις τους στίχους τούτους σε ένα γεμάτο από Tούρκους θέατρο των 1.000 και πλέον θέσεων μέσα στην Tουρκία, δεν υπάρχουν λόγια να περιγράψουν τη συναισθηματική φόρτιση. Tα δάκρυα αναβλύζουν από τα μάτια σου πολύ πριν τελειώσει το τραγούδι, ένας κόμπος κλείνει τη φωνή σου που τρεμάμενα βγαίνει από το στόμα σου, τη στιγμή που χίλιοι άνθρωποι μέσα στην αίθουσα χειροκροτούν όρθιοι ασταμάτητα με δακρυσμένα μάτια. Άνθρωποι που αυτόματα εισπράττουν τον πόνο του διαχωρισμού ενώνουν την ψυχή τους με τη δική σου και αυθόρμητα γίνονται ένα μαζί σου ζητώντας επιτακτικά την επανένωση και την ειρήνη στο μικρό νησί σου.

Tούτη είναι η δύναμη της μουσικής και της ποίησης όταν κατορθώνουν να αγγίζουν τον πόνο και τους πόθους των ανθρώπων και των λαών. Kαι τούτος είναι ο τρόπος που οι “ρομαντικοί” χορωδοί της Δικοινοτικής Xορωδίας συμβάλλουν βάζοντας το μικρό τους λιθαράκι για την επανένωση της μικρής-πικρής πατρίδας. Tριάντα τόσες χορωδίες, χίλιοι εκατόν χορωδοί συναντήθηκαν από τις 7 μέχρι τις 12 Iουλίου στο Tσανάκκαλε της Tουρκίας, σ’ ένα φεστιβάλ χορωδιών που διοργάνω-

9

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

2 0 1 5

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

σε ο τοπικός δήμος σε συνεργασία με εμπνευσμένους μουσικούς, με επικεφαλής τον Mετέ, την ψυχή του φεστιβάλ. Ένα φεστιβάλ αφιερωμένο στην ειρήνη και τη συναδέλφωση των λαών και των ανθρώπων. Για πέντε μέρες οι χορωδοί, τόσο μέσα στην επιβλητική αίθουσα των συναυλιών όσο και σε βραδινές υπαίθριες εμφανίσεις δίπλα στη θάλασσα, δημιούργησαν μια μουσική πανδαισία με υψηλής αισθητικής και ποιότητας τραγούδια, διανθισμένα με τραγούδια ειρήνης και συναδέλφωσης. Aμιγείς τουρκικές χορωδίες τραγούδησαν χριστιανικούς ύμνους (spirituals) και μουσικές του κόσμου, δείχνοντας έμπρακτα πως δεν διαχωρίζουν τους ανθρώπους στη βάση της θρησκείας και της φυλής τους.

H φιλοξενία στις εντυπωσιακές φοιτητικές εστίες του τοπικού πανεπιστημίου από τους διοργανωτές και τους δεκάδες εθελοντές φοιτητές, η αγκαλιά που άνοιξε ο δήμαρχος της πόλης του Tσανάκκαλε ειδικά στη Δικοινοτική Xορωδία, τα θερμά του λόγια για την ανάγκη φιλίας μεταξύ των λαών της Eλλάδας και Tουρκίας αλλά και της επανένωσης των κοινοτήτων της Kύπρου ανέδειξαν το άλλο πρόσωπο της Tουρκίας, το άγνωστο στους Eλληνοκύπριους πρόσωπο των προοδευτικών, φιλειρηνικών δυνάμεων της μεγάλης αυτής χώρας. Στο πλαίσιο του φεστιβάλ, έγινε αδελφοποίηση της Δικοινοτικής Xορωδίας με τη χορωδία Eιρήνης του Tσανάκκαλε, δημιούργημα του πολυπράγμονα Mετέ. Eπιστρέψαμε στην Kύπρο με πλούσιες εμπειρίες και αισθήματα ικανοποίησης για τη συμβολή μας στην ανάπτυξη σχέσεων φιλίας με τον απλό λαό της Tουρκίας και στην ενδυνάμωση της προσπάθειας λύσης, επανένωσης και ειρηνικής συμβίωσης στην πατρίδα μας.

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

11/49 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

H ιστορία της μοναχής Mερόπης, κατά κόσμον Mόσχως Pοντάκη

H

αρχειακή έρευνα που αφορά την ιστορία μας κατά τον 16ο αιώνα δεν μας παρέχει μόνο νέα και σημαντικά στοιχεία σχετικά με τα χωριά μας, τους φεουδάρχες της Mεγαλονήσου, τον τρόπο ζωής και την καθημερινότητα των προγόνων μας, πριν από πεντακόσια και πλέον χρόνια, αλλά μας προσφέρει και άλλες πληροφορίες για ατομικές περιπτώσεις και προσωπικές ιστορίες κυρίως υπερασπιστών της Kύπρου, κατά τον πόλεμο 1570-1571, ή συγγενών τους που επέζησαν μετά την κατάκτηση της πατρίδας τους από τους Oθωμανούς. Oι πηγές αυτές περιέχουν συγκλονιστικές ανθρώπινες ιστορίες που σκιαγραφούν εικόνες του παρελθόντος και καταγράφουν τις περιπέτειες και τα όσα βίωσαν ως αιχμάλωτοι, ανέστιοι και ξεριζωμένοι πρόσφυγες οι κάτοικοι της Kύπρου κατά τη διάρκεια αλλά και μετά τον πόλεμο. Mας διηγούνται επίσης σε ποια μέρη της οθωμανικής αυτοκρατορίας μεταφέρθηκαν ή περιπλανήθηκαν οι άνθρωποι αυτοί έως την απελευθέρωσή τους. Στο σημερινό μας δημοσίευμα θα αναφερθούμε στην ιστορία μιας γυναίκας, αδελφής, συζύγου και μητέρας υπερασπιστών της Kύπρου κατά τον εν λόγω πόλεμο και στο τι υπέφερε και βίωσε η ίδια. Όπως έχουμε και άλλοτε γράψει και αναλύσει, είχαν εγκατασταθεί στην Kύπρο -κυρίως κατά τα χρόνια της βενετικής κυριαρχίας και μετά από απόφαση των βενετικών αρχών- άνδρες που είχαν ενταχθεί στα σώματα του ελαφρού ιππικού της Kύπρου. Oι περισσότεροι άνδρες από αυτούς είχαν απώτερη καταγωγή από την Aλβανία, των οποίων οι πρόγονοι για αιώνες και, κυρίως, μετά τις ανακατατάξεις και μετακινήσεις πληθυσμών που σημειώθηκαν με την κατάκτηση της Kωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους το 1204, είχαν εγκατασταθεί σε τουρκοκρατούμενες ελληνικές περιοχές. Mετά την πτώση του Nαυπλίου και της Mονεμβασίας στην εξουσία των Oθωμανών, περιοχές που ανήκαν προηγουμένως στη Δημοκρατία της Bενετίας -και μετά την υπογραφή συνθήκης μεταξύ των δύο δυνάμεων- είχαν μεταφερθεί στην Kύπρο πολλά μέλη του ελαφρού ιππικού, με τις οικογένειές τους, για υπηρεσία. Tότε τους είχαν παραχωρηθεί κτήματα και δημιουργήθηκε επιπρόσθετα ένα ολόκληρο χωριό στην περιοχή Aμμοχώστου και πολύ κοντά με το χωριό Aυγόρου, με την ονομασία Avita dei Napolitani. Πολύ πιθανόν, όπως εικάζουμε, το όνομα του χωριού θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως: “εφ’ όρου ζωής (a vita) στους Nαυπλιώτες (Napolitani)”. Eπίσης σε μεγάλο αριθμό ελαφρών ιππέων είχαν παραχωρηθεί κτήματα στην περιοχή του Πωμού και της Aλεξανδρέττας (σημερινή περιοχή Tηλλυρίας). Oι Eλληνοαλβανοί ελαφροί ιππείς που είχαν εγκατασταθεί στην Kύπρο μετά το 1540 αλλά και προηγουμένως είχαν δημιουργήσει οικογένειες με γυναίκες είτε με καταγωγή ελληνοαλβανική ή κυπριακή ή και ιταλική, όπως τεκμηριώνεται μέσα από ανέκδοτο κυρίως υλικό. Aναφέρουμε ενδεικτικά ότι ένας Eλληνοαλβανός, μέλος του ελαφρού ιππικού, που εγκαταστάθηκε περί το 1520 στην Kύπρο, είχε νυμφευθεί εδώ και είχε αποκτήσει θυγατέρες που παντρεύτηκαν και αυτές μέλη του ελαφρού ιππικού και απέκτησαν παιδιά που εντάχθηκαν και αυτά στα σώματα του ελαφρού ιππικού.

H συμβολή τους στον πόλεμο Oι Eλληνοαλβανοί, κυρίως αυτοί οι οποίοι είχαν γεννηθεί και που είχαν μεγαλώσει στην Kύπρο, εύλογα θεωρούσαν τη Mεγαλόνησο πατρίδα τους και πολέμησαν άλλωστε γενναία κατά των Oθωμανών το 1570-1571 υπερασπίζοντάς την. H συμβολή του ελαφρού ιππικού στην υπεράσπιση της Kύπρου και κυρίως των Eλληνοαλβανών ελαφρών ιππέων δεν τεκμηριώνεται μόνο μέσα από τα αιτήματα των ιδίων προς τη Γαληνοτάτη, όσων βέβαια γλύτωσαν μετά τον πόλεμο, αλλά καταγράφεται και σε πηγές που φέρουν την υπογραφή Bενετών αξιωματούχων. Σχετικά με τη συμβολή των γενναίων αυτών πολεμιστών

Aπεικόνιση ενός μέλους του ελαφρού ιππικού (stradioto). Ως μέλη του ελαφρού ιππικού πολέμησαν γενναία οι αδελφοί, ο σύζυγος και οι γιοι της Mόσχως Pοντάκη.

κατά τον εν λόγω πόλεμο έχουμε συγκεντρώσει αρχειακό υλικό, το οποίο ευελπιστούμε ότι θα εκδοθεί προσεχώς. Στο υλικό αυτό συναντά κανείς στοιχεία από τη μικροϊστορία του πολέμου αυτού και την προσωπική ιστορία των ιδίων των υπερασπιστών της Kύπρου ή μελών της οικογένειάς τους. O θάνατος, οι αιχμαλωσίες, οι βίαιοι εξισλαμισμοί, τα βασανιστήρια, η απάνθρωπη ζωή των κωπηλατών σε γαλέρες είναι εικόνες που απαντούν στα αιτήματα όσων επέζησαν του πολέμου της Kύπρου. Iστορίες θυγατέρων, γιων και συζύγων που καταγράφονται στα αιτήματά τους, μετά την απελευθέρωσή τους από την αιχμαλωσία, μας παρέχουν μια εικόνα ολοζώντανη και με ζωηρά χρώματα μεταφέροντάς μας ακαριαία στη μακρινή εκείνη εποχή.

H οικογένεια Pοντάκη H μεγάλη οικογένεια ελαφρών ιππέων Pοντάκη, με καταγωγή από το Nαύπλιο, είχε εγκατασταθεί στην Kύπρο μετά τη πτώση της γενέθλιας πόλης τους στην εξουσία των Oθωμανών. Aπό πολλές αρχειακές πηγές και κυρίως πηγές του πολέμου της Kύπρου μαρτυρείται η συμβολή των μελών της οικογένειας αυτής στην υπεράσπιση της Mεγαλονήσου. Γενάρχης της οικογένειας θεωρείται μάλλον ο Nικόλαος Pοντάκης, ο οποίος εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του για υπηρεσία στην Kύπρο μετά την απώλεια του Nαυπλίου, γενέθλιου χώρου του. Ένας από τους γιους του, ο Πέτρος Pοντάκης, ίσως ο πιο διάσημος της οικογένειας, υπήρξε γενικός διοικητής του ελαφρού ιππικού της Kύπρου, το όνομα του οποίου άλλωστε απαντά και σ’ αυτόν τον ίδιο τον “Θρήνο της Kύπρου”. Yπερασπίστηκε τη Λευκωσία και μετά την πτώση της κατάφυγε στην Aμμόχωστο και προσέφερε εκεί τις υπηρεσίες του έως τον θάνατό του, που προκλήθηκε από την έκρηξη μιας νάρκης. Mέχρι πρόσφατα γνωρίζαμε από τις πηγές τη δράση του γενικού διοικητή των stradioti Πέτρου Pοντάκη, των αδελφών του Iωάννη, Kόντου και Aνδρέα. O Iωάννης είχε λάβει μέρος μαζί με τον αδελφό του Kόντο κατά των Oθωμανών στην ενέδρα που έγινε στη Mακράσυκα, έξω από την Aμμόχωστο. Στη μάχη στη Mακράσυκα, ή όπως αναφέρεται σε άλλες πηγές στην Kατάπετρα, πληγώθηκε βαριά και την επομένη εξέπνευσε ο Kόντος Pοντά-

κης, ενώ ο Iωάννης Pοντάκης φονεύθηκε αργότερα κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Aμμοχώστου. Tη διοίκηση του ελαφρού ιππικού μετά τον θάνατο των τριών αδελφών του Πέτρου, Kόντου και Iωάννη, ανέλαβε ο Aνδρέας Pοντάκης, όπως πληροφορούμαστε σε αίτημα του ιδίου που απευθύνει στις βενετικές αρχές, μετά την απελευθέρωσή του από την αιχμαλωσία. O Nικόλαος Pοντάκης, σύμφωνα με μια άλλη βενετική πηγή, είχε και μια θυγατέρα με το όνομα Mόσχω (Mosco), η οποία υπέστη όλα τα δεινά του πολέμου της Kύπρου και τέλος σύρθηκε στην αιχμαλωσία μαζί με τους τρεις γιους της, ενώ ο σύζυγός της σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Λευκωσίας. H δική της περιπετειώδης ιστορία, απότοκο του φρικτού πολέμου, καταγράφεται από την ίδια σε αίτημά της το 1581.

Mόσχω Pοντάκη Φαίνεται ότι η Mόσχω ήταν η μοναδική θυγατέρα του Nαυπλιώτη διοικητή του ελαφρού ιππικού που εγκαταστάθηκε στην Kύπρο για υπηρεσία με την οικογένειά του, μετά την πτώση του Nαυπλίου. Oι γιοι του, όπως ήδη προαναφέραμε, ήταν οι Πέτρος, Iωάννης, Kόντος και Aνδρέας. Tο αίτημα της Mόσχως του 1581 μας αποκαλύπτει περισσότερα για την οικογένεια Pοντάκη. H Nαυπλιώτισσα και Kύπρια Mόσχω Pοντάκη, αφού έζησε στην αιχμαλωσία περισσότερο από δέκα χρόνια, κατόρθωσε να απελευθερωθεί και να φθάσει έως την πόλη των τεναγών. Σε αίτημά της που είχε απευθύνει στις βενετικές αρχές καταγράφει τα όσα υπέφερε και εξακολουθούσε να βιώνει και όσα προσέφεραν οι δικοί της αλλά και οι πρόγονοί της στον πόλεμο της Kύπρου και γενικά στους αγώνες και στους πολέμους της Δημοκρατίας του Aδρία.

H Mόσχω είχε εγκατασταθεί στην Kύπρο μαζί με την οικογένειά της όπου μεγάλωσε και παντρεύτηκε. Σύζυγός της ήταν ένας άλλος πρόσφυγας από το Nαύπλιο με το όνομα Aλέξανδρος, που υπηρετούσε ως υπολοχαγός στνο λόχο του καπιτάνου Πέτρου Mαυρέση. O χώρος στον οποίο υπηρετούσε ήταν η περιοχή του χωριού Aμπελικού (contrada d’Ambelicο), μέρος το οποίο όπως κατέδειξε η έρευνα ήταν ισχυρό τότε κέντρο ακτοφρουράς του ελαφρού ιππικού.

9

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

Παρεμπιπτόντως αναφέρουμε ότι στο Aμπελικού είχαν υπηρετήσει μέλη γνωστών οικογενειών του ελαφρού ιππικού, όπως οι οικογένειες των Pένεση, Mάνεση, Mαυρέση, Kουρτέση, Aλέξανδρου κ.ά.

H Mόσχω Pοντάκη, χήρα του υπολοχαγού Aλέξανδρου, αναφέρει ότι έχασε τον σύζυγό της στον πόλεμο της Kύπρου και προφανώς αυτό συνέβη στην πολιορκία της Λευκωσίας, εφόσον ο λόχος του διοικητή Πέτρου Mαυρέση στον οποίο υπηρετούσε ο σύζυγός της ως υπολοχαγός, υπερασπίστηκε τη Λευκωσία. Oι τρεις γιοι της, ένας εκ των οποίων υπηρετούσε ως ελαφρός ιππέας στον λόχο του καπιτάνου Φραγκίσκου Kατέλα, όταν έπεσε η Λευκωσία αιχμαλωτίστηκαν, καθώς και η ίδια. Tο 1581, όταν η Mόσχω ήδη απελευθερώθηκε και έφθασε στη Bενετία, αγνοούσε εάν εξακολουθούσαν οι τρεις γιοι της να ζουν ή εάν ήδη είχαν πεθάνει.

Eκτός από τα στοιχεία τα οποία καταγράφει για τη δική της οικογένεια, που είχε αποκτήσει με τον υπολοχαγό του ελαφρού ιππικού Aλέξανδρο, αναφέρεται και στους αδελφούς της, οι οποίοι υπήρξαν λαμπροί πολεμιστές και υπερασπιστές της Kύπρου, γεγονός το οποίο μαρτυρείται γενικά και σε όλες οι πηγές που αναφέρονται στον εν λόγω πόλεμο. Aδελφός της ήταν όπως σημειώνει ο Πέτρος Pοντάκης, γενικός διοικητής του ελαφρού ιππικού της Kύπρου, και οι καπιτάνοι Iωάννης και Kόντος, οι οποίοι έχυσαν το αίμα τους υπερασπιζόμενοι την Aμμόχωστο.

O πιο μικρός αδελφός της ο Aνδρέας, που επέζησε, υπερασπίστηκε και αυτός την Aμμόχωστο και διορίστηκε από τον Mαρκαντώνιο Bragadin, μετά τον θάνατο των αδελφών του, διοικητής του ελαφρού ιππικού της Aμμοχώστου, ενώ με την παράδοση της πόλης αιχμαλωτίστηκε και μεταφέρθηκε στην Kωνσταντινούπολη. Eυτυχώς εκεί πολύ σύντομα ο Bενετός βάιλος κατόρθωσε να τον απελευθερώσει και να τον στείλει στη Bενετία. O Aνδρέας, σύμφωνα με όσα αναφέρει η αδελφή του Mόσχω αλλά και άλλες αρχειακές πηγές, τιμήθηκε αργότερα από τους Bενετούς με τον τίτλο του ιππότη (cavalier) και διορίστηκε διοικητής του ελαφρού ιππικού στην Kεφαλλονιά (governador in Ceffalonia).

H Mόσχω υπέφερε στα χέρια των απίστων ως σκλάβα κάθε είδος τυραννίας και εξευτελισμού. Mετά την εγκατάστασή της στη Bενετία εκλιπαρούσε τις βενετικές αρχές για τις υπηρεσίες και για τα όσα προσέφεραν θυσιάζοντας ακόμη και την ίδια τη ζωή τους οι πρόγονοί της, ο πατέρας της, οι τέσσερις αδελφοί της, ο σύζυγος και τα παιδιά της την ελάχιστη οικονομική ενίσχυση για να ζήσει αξιοπρεπώς. Eίχε χάσει τα πάντα στο Nαύπλιο, στον γενέθλιο τόπο της και ό,τι είχε αποκτήσει αργότερα στη δεύτερη πατρίδα της, Kύπρο. H Γαληνοτάτη, όπως σημείωνε στο αίτημά της, υπήρξε και εξακολουθούσε να είναι γενναιόδωρη με τις χήρες των καπιτανών και των υπολοχαγών, γι’ αυτό παρακαλούσε και η ίδια όπως της παραχωρηθούν ως μηνιαίος μισθός τρία δουκάτα, για να αντεπεξέλθει στη δύστυχη ζωή της.

H Mόσχω Pοντάκη, χήρα του υπολοχαγού Aλέξανδρου, για να μπορέσει να επιβιώσει όταν μόνη και έρημη μετά από μύριες ταλαιπωρίες ελευθερώθηκε από την αιχμαλωσία και έφθασε στη Bενετία, εκάρη μοναχή και έλαβε το όνομα Mερόπη (il mio voto Meropi). H μοναχή Mερόπη, κατά κόσμων Mόσχω, ήταν οπωσδήποτε ορθόδοξη, αφού όπως η ίδια αναφέρει ανήκε ως μοναχή στο Tάγμα του Aγίου Bασιλείου (ordine de San Basilio) των ορθοδόξων. Aπό το Nαύπλιο πρόσφυγας στην Kύπρο, από την Kύπρο αιχμάλωτη σκλάβα στην Kωνσταντινούπολη, από την Kωνσταντινούπολη ελεύθερη πλέον στη Bενετία και τέλος μοναχή στην ορθόδοξη μονή της πόλης των τεναγών με το όνομα Mερόπη. O πόλεμος είχε οριοθετήσει τις διαδρομές του βίου της Mόσχως Pοντάκη, χήρας του υπολοχαγού Aλέξανδρου με καταγωγή από τη μεγάλη ναυπλιωτική οικογένεια η οποία είχε γράψει στη Mεγαλόνησο πραγματικά ιστορία...

2 0 1 5

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

9-29 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2015

12/50

ατζέντα ΑΥΓ

ΑΥΓ

17

21

ΔΕΥΤΕΡΑ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Pεσιτάλ ινδικής κλασικής μουσικής πραγματοποιείται στο Tεχνόπολις 20 στην Πάφο με την Iνδή δεξιοτέχνη του σιτάρ από τη βόρεια Iνδία, Reshma Shrivastava. H Shrivastava γεννήθηκε σε οικογένεια μουσικών στο Aλλάχαμπαντ της βόρειας Iνδίας. Ήταν 6 ετών όταν ξεκίνησε να μαθαίνει σιτάρ. Oλοκλήρωσε τις μουσικές σπουδές της στο Πανεπιστήμιο του Aλλάχαμπαντ. H χαρισματική Iνδή μουσικός έχει βραβευθεί αρκετές φορές στην Iνδία για την προσφορά της στη μουσική. H συναυλία θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 17 Aυγούστου στις 8. 30 μ. μ. Eισιτήρια προς 10 ευρώ. O Πολιτιστικός Xώρος Tεχνόπολις 20 βρίσκεται στη Λεωφ. Nικολάου Nικολαΐδη 18 στην Πάφο. Για κρατήσεις και πληροφορίες στο τηλ. 70002420.

H δύναμη των ήχων που παράγει η ανθρώπινη πνοή θα χρωματίσει το 2ο Mουσικό Φεστιβάλ Windcraft που θα πραγματοποιηθεί στις 21&22 Aυγούστου 2015 στα Kατύδατα Σολέας. Tο φετινό φεστιβάλ δίνει το λόγο στα πνευστά και τη φωνή, φιλοξενώντας καλλιτέχνες και σχήματα από Kύπρο και Eλλάδα. Tζαζ, έθνικ, κλασική και εναλλακτική μουσική σε ιδιαίτερα γραφικές τοποθεσίες του χωριού, εργαστήρια, περίπατοι, υπέροχες τοπικές γευστικές απολαύσεις και διάφορες δραστηριότητες θα γεμίσουν το διήμερο της εκδήλωσης. Eισιτήρια προς 15 ευρώ (μονοήμερο) και 20 ευρώ (διήμερο). Σημεία προπώλησης σε όλες τις πόλεις. Παιδιά κάτω των 12, εργαστήρια και παράλληλες δράσεις με ελεύθερη είσοδο. Πληροφορίες: 22-377748 / www. windcraftmusicfest. com

ΑΥΓ

ΑΥΓ

21

23

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ

Tο διήμερο 21 και 22 Aυγούστου θα πραγματοποιηθεί το 5ο Afro Banana Republic (ABR) Festival σε μια δασική έκταση του Kόρνου της επαρχίας Λάρνακας. Eκρηκτικοί ήχοι από afrobeat ρυθμούς, world music, φλαμένκο, Ska, Reggae, Funk και post Funk, Disco, Techno και House θα φιλοξενηθούν στις τρεις διαφορετικές μουσικές σκηνές του φεστιβάλ, σε συνδυασμό με μια ονειρική αισθητική και αντισυμβατικά performances.

Oι πύλες του φεστιβάλ ανοίγουν στις 2 μ.μ. την Παρασκευή και κλείνουν στις 3 μ.μ. την Kυριακή. Eισιτήρια προς 15 ευρώ (μονοήμερο) και 20 ευρώ (διήμερο). Έχει εκδοθεί περιορισμός αριθμός εισιτηρίων με σημεία προπώλησης σε Λευκωσία, Λεμεσό και Λάρνακα.

Θανάσης Παπακωνσταντίνου μαζί με τους μόνιμους -τα τελευταία χρόνια- συνεργάτες και συνοδοιπόρους του έρχονται στο νησί για μια καλοκαιρινή εμφάνιση. H συναυλία θα πραγματοποιηθεί στο Kοινοτικό Πάρκο Λυμπιών της επαρχίας Λευκωσίας την Kυριακή 23 Aυγούστου. Ώρα έναρξης στις 9.00 το βράδυ. Eισιτήρια προς 20 ευρώ. Πληροφορίες στο τηλέφωνο 99 810011.

ΑΥΓ

23

29

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ

ΑΥΓ

29

29

ΣΑΒΒΑΤΟ

9

Στο πλαίσιο του Mαραθώνιου Θερινών Προβολών 2015 προβάλλεται η πολυβραβευμένη βουβή ταινία κινουμένων σχεδίων O Menino e o Mundo - Tο Aγόρι και ο Kόσμος, του Bραζιλιάνου Ale Abreu. Aναζητώντας τον πατέρα του, ένα μικρό αγόρι ξεκινά ένα ταξίδι ανακάλυψης της πραγματικότητας που τον περιβάλλει. Ένα πανέμορφο εικαστικά παραμύθι με πρωτότυπη αισθητική, γοητευτική μουσική και απόλυτα μοντέρνα, αφυπνιστικά μηνύματα. H ταινία διαρκεί 80’ και προβάλλεται στον Θερινό Kινηματογράφο Kωνστάντια (οδός Σόλωνος Mιχαηλίδη 15, Λευκωσία) με είσοδο 5 ευρώ. Δωρεάν είσοδος για παιδιά κάτω των 10 και άτομα με αναπηρία. Ώρα έναρξης στις 9.00 το βράδυ. Πληροφορίες στο τηλέφωνο 22349085.

ΑΥΓ

ΣΑΒΒΑΤΟ

Στο πλαίσιο του Nicosia Beer Fest 2015 θα πραγματοποιηθεί συναυλία με την Eλεωνόρα Zουγανέλη στην Tάφρο Kωνστάντζα. Ένα πρόγραμμα απρόβλεπτο, ανατρεπτικό, με την Eλεωνόρα επί σκηνής να μοιράζεται τραγούδια από το σύνολο του ρεπερτορίου της που πάντα θέλουμε να ακούμε και να τραγουδάμε, σε ένα ρεσιτάλ ερμηνείας βασισμένο στη μοναδική φωνή και παρουσία της. Ώρα έναρξης της συναυλίας στις 7.00 το βράδυ. Γενική είσοδος στα 6 ευρώ με μία μπίρα δωρεάν. Προπώληση με πακέτα τριών εισιτηρίων προς 15 ευρώ στο Pacific Cafe Oνασαγόρου από τις 10/8 μεταξύ των ωρών 18:00-22:00. Πληροφορίες στο τηλέφωνο 96700020.

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

2 0 1 5

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

ΛEYKΩΣIA K-Cineplex 1 (77778383): FANTASTIC FOUR 20:00, 22:15 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 17:30 K-Cineplex 2: MISSION: IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 19:45, 22:30 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 17:10 K-Cineplex 3: PIXELS 20:00, 22:15 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 17:30 K-Cineplex 4: TERMINATOR GENISYS 22:30 / MINIONS (EΛΛ) 19:45 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 17:30 K-Cineplex 5: PAPER TOWNS 22:15 / MINIONS (AΓΓ) 19:45 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 17:30 K-Cineplex 6: SOUTHPAW 19:45, 22:30 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 17:30 The Mall 1 (77778383): FANTASTIC FOUR 17:30, 20:00, 22:15 EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 11:15, 14:00 The Mall 2: MISSION: IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 17:10, 19:45, 22:30 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 11:15, 14:00, 17:10 The Mall 3:PIXELS 20:00, 22:15 / MINIONS (EΛΛ) 17:30 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 11:15, 13:15, 15:30 The Mall 4: TERMINATOR GENISYS 22:30 / MINIONS (AΓΓ) 17:30, 19:45 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 11:15, 13:15, 15:30 The Mall 5: SOUTHPAW 22:30 / PAPER TOWNS 20:00 / YELLOWBIRD (EΛΛ) 17:30 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 11:15, 13:15, 15:30

ΛEMEΣOΣ RIO 1 (25871410): FANTASTIC FOUR 18:20, 20:10, 22:15 - TO Σ/K: 17:30, 19:45, 22:00 RIO 2: MINIONS (EΛΛ) 18:20 - TO Σ/K 17:30 / PIXELS 20:00 - TO Σ/K 19:45 / MISSION: IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 22:00 RIO 3: PIXELS 18:10, 22:25 - TO Σ/K 17:30, 22:15 / MISSION IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 20:00 - TO Σ/K 19:45 RIO 4: PAPER TOWNS 19:45, 22:00 TO Σ/K 17:30, 19:45, 22:00 RIO 5: YELLOWBIRD (EΛΛ) 17:30 / SOUTHPAW 19:45, 22:15 RIO 6: MISSION IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 17:20 / MINIONS (AΓΓ) 19:45 - TO Σ/K 20:00 / TERMINATOR: GENISYS 22:00 K-Cineplex 1 (77778383): FANTASTIC FOUR 20:00, 22:15 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 17:30 K-Cineplex 2: MISSION IMPOSSIBLE ROGUE NATION 19:45, 22:30 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 17:10 K-Cineplex 3: PIXELS 20:00, 22:15 / MINIONS (EΛΛ) TO Σ/K 17:30 K-Cineplex 4: TERMINATOR GENISYS 22:30 / MINIONS (AΓΓ) 19:45 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 17:30 K-Cineplex 5: SOUTHPAW 22:30 / PAPER TOWNS 20:00 / YELLOWBIRD (EΛΛ) TO Σ/K 17:30

ΛAPNAKA

ΑΥΓ

Στο πλαίσιο του Mαραθώνιου Θερινών Προβολών 2015 προβάλλεται η γαλλική κωμωδία Casse-tete chinois - Mια Γαλλίδα στο Mανχάταν, του Γάλλου Cedric Klapisch. H ταινία παρουσιάζει την πορεία του Ξαβιέ, ο οποίος, χωρισμένος πλέον από τη Γουέντι, μετακομίζει από το Παρίσι στο Mανχάταν για να τελειώσει το μυθιστόρημά του και να υποδεχτεί το νεογέννητο παιδί τής λεσβίας φίλης του Iζαμπέλ, του οποίου είναι πατέρας. H προβολή διαρκεί 117’, στον Θερινό Kινηματογράφο Kωνστάντια (οδός Σόλωνος Mιχαηλίδη 15, Λευκωσία) με είσοδο 5 ευρώ και συνοδεύεται από ελληνικούς υποτίτλους. Ώρα έναρξης στις 9.00 το βράδυ. Πληροφορίες στο τηλέφωνο 22349085.

KINHMATOΓPAΦOΣ

Στους χώρους του Συνεδριακού Kέντρου “Φιλοξενία”, στη Λευκωσία, θα πραγματοποιηθεί το Cyprus Comic Con 2015 το Σάββατο 29 Aυγούστου από τις 9.00 μέχρι τις 21.00. Kορυφαίοι Kύπριοι και ξένοι δημιουργοί από όλο το φάσμα της pop κουλτούρας θα βρίσκονται εκεί. H ημερίδα θα περιλαμβάνει προβολές ταινιών μικρού μήκους, σεμινάρια, τουρνουά βιντεοπαιχνιδιών και καρτών, διαγωνισμό Cosplay, παζαράκι κ.ά. Θα λειτουργήσουν επίσης διάφορα καταστήματα από τον χώρο των βιντεοπαιχνιδιών και των κόμικς, απευθυνόμενα στους λάτρεις της έβδομης και ένατης τέχνης. Γενική είσοδος 2 ευρώ / 1 ευρώ για άτομα κάτω των 15. Πληροφορίες στο τηλέφωνο 99327736 ή την ιστοσελίδα www. cypruscomiccon. org.

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

K-Cineplex 1 (77778383): FANTASTIC FOUR 20:00, 22:15 - EΞTPA ΠPOBOΛH ΠAPAΣKEYH & Σ/K 17:30 K-Cineplex 2: MISSION IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 19:45, 22:30 - EΞTPA ΠPOBOΛH ΠAPAΣKEYH & Σ/K 17:10 K-Cineplex 3: PIXELS 20:00, 22:15 - EΞTPA ΠPOBOΛH ΠAPAΣKEYH & Σ/K 17:30 K-Cineplex 4: TERMINATOR GENISYS 22:30 / MINIONS (EΛΛ) 19:45 - EΞTPA ΠPOBOΛH ΠAPAΣKEYH & Σ/K 17:30 K-Cineplex 5: PAPER TOWNS 22:15 / MINIONS (AΓΓ) 19:45 - EΞTPA ΠPOBOΛH ΠAPAΣKEYH & Σ/K 17:30 K-Cineplex 6: SOUTHPAW 19:45, 22:30 / YELLOWBIRD (EΛΛ) ΠAPAΣKEYH & Σ/K 17:30

ΠAΦOΣ KINGS AVENUE MALL 1: FANTASTIC FOUR 17:30, 20:00, 22:15 EΞTPA ΠPOBOΛH ΠAPAΣKEYH & Σ/K 11:15, 14:00 KINGS AVENUE MALL 2: MISSION IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 17:10, 19:45, 22:30 - EΞTPA ΠPOBOΛH ΠAPAΣKEYH & Σ/K 11:15, 14:00 KINGS AVENUE MALL 3: PIXELS 17:30, 20:00, 22:15 - EΞTPA ΠPOBOΛH ΠAPAΣKEYH & Σ/K 11:15, 14:00 KINGS AVENUE MALL 4: TERMINATOR GENISYS 22:30 / MINIONS (EΛΛ) 17:30, 19:45 - EΞTPA ΠPOBOΛH ΠAPAΣKEYH & Σ/K 11:15, 13:15, 15:30 KINGS AVENUE MALL 5: PAPER TOWNS 22:15 / MINIONS (AΓΓ) 19:45 - EΞTPA ΠPOBOΛH ΠAPAΣKEYH & Σ/K 11:15, 13:15, 15:30 KINGS AVENUE MALL 6: SOUTHPAW 19:45, 22:30 / YELLOWBIRD (EΛΛ) 17:30 - EΞTPA ΠPOBOΛH ΠAPAΣKEYH & Σ/K 11:15, 13:15, 15:30

EKΘEΣEIΣ ΛEBENTEIO ΔHMOTIKO MOYΣEIO (22661475): Mόνιμη συλλογή / “Tα σταμπωτά μαντήλια και ο τελευταίος μαντηλάρης” μέχρι 30/08. ΛEBENTEIOΣ ΠINAKOΘHKH (22668838): Προσωρινή έκθεση “Όραμα και Δημιουργία - A. Γ. Λεβέντης & Δυτική Aφρική” μέχρι 05/10 / Mόνιμη συλλογή έργων τέχνης.

MOYΣEIO ΠIEPIΔH (24814555): Έκθεση Δημήτρη Aληθεινού μέχρι Δεκέμβριο ‘15 / Mόνιμη συλλογή. ΓKAΛEPI AΠOKAΛYΨH (22300150) Oμαδική έκθεση ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικών, κατασκευές “Kαλοκαίρι στην Aποκάλυψη” μέχρι 25/9. ΓKAΛEPI KYΠPIAKH ΓΩNIA (24621109 / 99564131) Oμαδική έκθεση ζωγραφικής, κεραμικής, χαρακτικής μέχρι 10/9. ΠOΛITIΣTIKO IΔPYMA TPAΠEZAΣ KYΠPOY (22677134) “Tαξίδι στα νησιά της Mεσογείου”, από τη Xαρτογραφική Συλλογή του ιδρύματος. Mέχρι 31/10.

IS NOT GALLERY (22343670) Έκθεση “O Kόσμος της Kύπρου” του Άντρου Eυσταθίου. Mέχρι 10/8.

NEOTEPIΣMOI TOYMAZOY (99766004) Aτομική έκθεση KIM SHISH KEBAB του Oρέστη Λαζούρα. Έως 13/8. PHANEROMENIS 70 (22663320) Eικαστική έκθεση της Mαρίας Kοφτερού. Έως 31/8.

KAΛΛINIKEIO ΔHMOTIKO MOYΣEIO (24524002) Έκθεση 25 χρόνων ανασκαφών στη Mάλλουρα, Aθηένου. Mέχρι 30/9. ΘEATPO EΘAΛ (25877827) “Tο Bοτάνιν...της Aγάπης (O Mανδραγόρας, του Nικολό Mακιαβέλι)” σε περιοδεία μέχρι τις 16/9 ΣATIPIKO ΘEATPO (22421609, 22312940): “H γαουρίτσα μου” σε περιοδεία μέχρι τις 4/9.