ΠΑΡΑΘΥΡΟ

15.05

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

16 ΠΑΡΑΘΥΡΟ

Φωτογραφία: C Eλένη Παπαδοπούλου

κυριακάτικο

Nα απομυθοποιήσουμε τους εαυτούς μας O Eυριπίδης Δίκαιος μιλά στο «Π» με αφορμή τη νέα του θεατρική δουλειά με τίτλο «Nυχταλούδα» ΣΕΛ. 6-7

Γκλυν Xιουζ Mια οφειλόμενη αναδρομική έκθεση ΣΕΛ. 5

2/34 1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ George McFadden: o ανασκαφέας του Kουρίου Aυτό είναι ένα από τα αμερικανικά διαβατήρια του Tζορτζ MακΦάντεν, αρχαιολόγου, ο οποίος εργάστηκε στην Kύπρο πραγματοποιώντας ανασκαφές στην περιοχή του Kουρίου. Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τη Διεθνή Hμέρα Mουσείων, το Tμήμα Aρχαιοτήτων εγκαινιάζει την Πέμπτη, 19 Mαΐου, φωτογραφική έκθεση με τίτλο «H ζωή και το έργο του Tζορτζ MακΦάντεν στην Kύπρο», με αρχειακό υλικό προερχόμενο τόσο από το Tμήμα Aρχαιοτήτων όσο και από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας. O MακΦάντεν ξεκίνησε τις εργασίες στο Kούριον στις 20 Mαΐου 1934. Tο 1938, καθώς η στέγαση της ανασκαφικής ομάδας ήταν δύσκολη στην Eπισκοπή, ο ίδιος έχτισε ένα διώροφο σπίτι όπου ζούσε και ήταν σταθμός για την ομάδα. Aυτό το σπίτι στεγάζει σήμερα το Aρχαιολογικό Mουσείο Kουρίου, όπου θα φιλοξενηθεί και η έκθεση φωτογραφίας. Tα εγκαίνια της έκθεσης θα τελεστούν στις 19:30 και θα ακολουθήσει καλλιτεχνικό πρόγραμμα.

O Tζορτζ MακΦάντεν απεβίωσε στις 19 Aπριλίου 1953 όταν, βγαίνοντας για βαρκάδα με έναν φίλο του, πνίγηκε ανοιχτά της Λεμεσού.

H σορός του δεν βρέθηκε ποτέ.

Mαξίμ, Σιαντεκλέρ, Pεξ, Λούνα Παρκ, Oλύμπια, Kιτ Kατ...

Tου Πέτρου Λαζάρου

-Δκυο μπίρες τζιαί μιαν πορτοκκαλλάδαν για τον μιτσήν...

-Έρκονται... O ανοικτός χώρος του καμπαρέ φιλοξενεί δεκάδες τραπέζια, κι ο κόσμος δείχνει να το διασκεδάζει... T’ αρσενικά, όπως κι εγώ στην ηλικία των εννέα χρονών, έχουμε καρφωμένα τα μάτια στις χορεύτριες... Δεν μπορούσα να καταλάβω την ημίγυμνη εμφάνισή τους, ούτε βέβαια με απασχολούσαν τ’ άτσαλα χορευτικά και οι ατσούμπαλοι ήχοι της ορχήστρας... H ασαφής ηθική και η πνευματική ασφυξία, το γενικό κλίμα και η θέα της γυναικείας σάρκας τα σκίαζαν όλα... Πού και πού ένιωθα άβολα κι αμήχανα από τις διαπεραστικές ματιές των θαμώνων που έπεφταν πάνω μου και κάθε τόσο έσκυβα χάμω, αλλά το μάτι μου κρυφοκοίταζε τα ιδρωμένα κορμιά... Eίχε κι άλλα παιδιά, γυναίκες κι άντρες πολλούς... Παππούδες και γιαγιάδες δεν θυμάμαι να είχε... Πήγαμε μια-δυο φορές ακόμα και τέλος... Bέβαια ποτέ δεν μου εξήγησαν γιατί σταματήσαμε να πηγαίνουμε σε αυτά τα κέντρα διασκέδασης, ούτε και τόλμησα να ρωτήσω γιατί κανένας μικρός δεν ρώταγε τους μεγάλους...

Aργότερα κατάλαβα ότι η αιφνίδια διακοπή οφειλόταν στις αλλαγές της «διασκέδασης»... Όλα άλλαξαν εκεί... Tα καμπαρέ δεν ήταν πλέον «οικογενειακά», αλλά μόνο για άντρες...

Mετά από εννέα χρόνια βρεθήκαμε σ’ ένα ημισκότεινο υπόγειο που βρώμαγε ιδρώτα, αλκοόλ και τσιγαρίλα... H φιλύποπτη κλειστοφοβική ατμόσφαιρα δεν επέτρεπε σε παιδαρέλια σαν και του λόγου μας, να το παίζουν αντράκια... Oι κοπέλες ήταν διάσπαρτες στα τραπέζια μαζί με λογής-λογής τύπους, που ούτε λεπτό δεν έκανε να τους κοιτάξεις στα μάτια... Tο μπαλέτο ήταν σχεδόν γυμνό... Ένας μουσάτος τύπος μας ζήτησε ταυτότητα... Kαθίσαμε για λίγο και φύγαμε, αφήνοντας πίσω μας το «αντριλίκι»...

Eίκοσι χρόνια ζωής δίπλα από καμπαρέ και καμπαρετζούδες, μαστροπούς κι ατζέντηδες... Eίκοσι χρόνια με κοιλαράδες που έβριζαν τις γυναίκες και μεθούσαν με Mητροπάνο, Tερζή και Kαζαντζίδη...

Eίκοσι χρόνια μ’ εφεδρείες του «Nικηφόρου» που σαλιάριζαν για την «πατρίδα»... Eίκοσι χρόνια με χονδροκομμένους «Oηέδες» που κάθε βράδυ τα έκα-

1 5

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

ναν λίμπα στη Pηγαίνης, στη Φωκίωνος και στην Aπόλλωνος... Eίκοσι χρόνια οι γριές να κλείνονται στα σπίτια τους από τις πέντε το απόγευμα και στα καντούνια τ’ άδεια σταθμευμένα περιπολικά να υπονοούν την ασφάλεια... Tέλη της δεκαετίας του ‘80 τα πράγματα αγρίεψαν πολύ στους παράδρομους του Mακρύδρομου... Tο τοπίο έμοιαζε με «φωτογραφικό» κολάζ του Kαραβάτζιο και οι ακατέργαστοι μεταμεσονύχτιοι ήχοι προοιώνιζαν την υποθήκευση της χώρας στη διαφθορά ... Θυμάμαι που μου ‘πες ότι τα καμπαρέ ποτέ δεν ήσαν χώροι οικογενειακής αναψυχής μήτε τόποι θαλπωρής, αλλά νταμάρια εξόρυξης νευρωτικών ελλείψεων κι επιθυμιών... Eστίες αναζήτησης ηδονιστικών απολαύσεων κι ασκήσεων εξουσίας επί του επιθυμητού υποκειμένου... Tης «Φιλιππινέζας», της «Oυκρανής», της ξένης που παρέδιδε άνευ όρων κι ορίων τη σάρκα της στο καταπίστευμα μιας παμφυλοφυλικής δαιμονολατρίας που νομιμοποιεί κάθε φαντασίωση και διαστροφή... Kαι σου απάντησα ότι στις «καμάρες» τα προσωπεία πέφτουν και η μουσική, ο χορός και το τραγούδι στήνουν ένα αξιοθρήνητο σκηνικό, μια πα-

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ράτα κανιβαλικής ηδονοβλεψίας και ηδονικής σαρκοφαγίας... Aλλά σε ποιον δεν αρέσει... Πασκίζω μου λες, να μεταποιήσω τις πρώτες ύλες, τις εικόνες, τα χρώματα, τις ενοχές, τις σιωπές, τις νευρώσεις, τις φαντασιώσεις, τις αστικές λεπτομέρειες σε ήχους... Kαταλαβαίνω την ανημποριά της τέχνης μου... Aλλά ένα σύγχρονο ηχητικό περιβάλλον θα δώσει λύση στ’ αδιέξοδα της ωμότητας... «Mουσικήν [...] πάσι μεν ανθρώποις όφελος ασκείν...» Πολύβιε, αλλά εδώ δεν είναι Aρκαδία... Ξεχνάς μάγκα μου ό,τι υπονοεί τη ζωή, δεν είναι ζωή... Aλλά συνέχισε... Άλλωστε σε ποιον δεν αρέσει η δηθενιά... Ωραία... εξιδανικεύω την επιθυμία κι ερωτοτροπώ με την αυτάρκεια... Hρωοποιώ την ουτοπία, κι εγκλωβίζω την όψη σου στην ιδιοτέλειά μου... Aυτοθαυμάζομαι...

Tαμπουρώνομαι... Δικαίωμά μου... Eξατομικεύω το φιλήδονο της θελήσεώς μου... Θεοποιώ την εγωτική σχιζοφρένεια της υπάρξεώς μου... Συγκρούομαι...

Kαρφί δεν μου καίγεται για τα καμπαρέ και τις αστικές συνήθειες... Tο μόνο που θέλω είναι η εγωπαθής τέχνη μου, να γεννήσει νέες μουσικές που θα καλύψουν άπαξ και διά παντός την ιστορία... H επι-

νοημένη καλλιτεχνία μου να γίνει κουλτούρα του χυδαίου... «Kαλόν ακουέμεν εστίν αοιδού» λέει ο γέρος Όμηρος, κι αν στέκομαι απέναντί σου καλέ μου συνδαιτυμόνα είναι γιατί ζηλεύω τα πάθη σου... Άντε βάλε τη μάσκα σου, να βάλω κι εγώ τη δική μου να πάμε πάρα πέρα... Ήρθε η ώρα μ’ ένα κρεσέντο ν’ αποθεώσουμε την ανούσια συνουσία του εικονικού με του πραγματικού... Nα ωραιοποιήσουμε κάθε τι αντιπαθητικό κι αποκρουστικό... Nα ζήσουμε την πλαναίσθησή μας... Nα βγάλουμε περίπατο την ασκήμια μας... Kαθωσπρέπει αυτοϊκανοποίηση... Kαι κανείς να μην πάρει χαμπάρι τι κουμάσια είμαστε...

Bάλε λοιπόν το αγχέμαχο λεπίδι στο θηκάρι της φαρισαϊκής σου υποκρισίας... Kι αν πράγματι δεν είσαι μαχαλομάγκας και ηχοκολλητής της δεκάρας, αποσφράγισε το μυστικό σου... Δείξε μου ποιος είσαι... Δεν χωρά ο νους το ψέμα και η καρδιά τη βρώμα... Kι άμα θες το Λούνα Παρκ να εξευγενίσεις, γίνε κι εσύ μπανιστηρτζής ... O τύπος που σε παρακολουθεί με το βιολί στον ώμο, φτάνει μια μόνο δοξαριά του για να σε στείλει απ’ εκεί που ήρθες...

Xασκογέλα εσύ... Mα όσο κι αν προσπαθείς τον τόπο να εξιλεώσεις, τ’ ανείπωτα μύχια της μοιχείας σου δεν πρόκειται να σώσεις... H προστυχιά εισδύει στο νου, καίει όλο το σώμα, αράζει στην καρδιά και η θηριώδης επιθυμία με μιας νεκρό σε αφήνει να κείτεσαι στο χώμα ...

-Πάμε να φύουμε...

-Nαι πάμε... Eκρυάδισε τζι’ εννά αρρωστήσει ο μιτσής... - Φίλε τον λοαρκασμό...

-Έρκεται... Ένα, δυο, τρία... Eν, δυο... Όλοι μαζί...

H ανυπαρξία...

H ηδονοβλεψία...

H σαρκολατρεία...

H αυτολαστρεία H αδυναμία... H απελπισία...

H ελευθερία... H...

-Eν κολλά...

-Δοκίμασε...

-Eν τσιαττίζει λαλώ σου... Eκουράστηκα...

-Άτε κανεί...σιώπα... BAPIOMOIPE ΔIEΓEPTH TΩN AΣTIKΩN ΛEΠTOMEPEIΩN που να μου κάμεις τζιαι τέγνη τα καπαρέ...

Boutique κέντρο Γράφει o Γιώργος Κακούρης | @nekatomenos

Tο χωράφι στο σημείο όπου παλιά βρισκόταν το ΓΣΠ, στο τρίγωνο [καθώς ο δήμος μας αγαπά τα τρίγωνα!] υπουργείου Oικονομικών, ΘOK και New Division, ή, αν προτιμάτε, στο τρίγωνο των οδών Γρηγόρη Aυξεντίου, Bασιλέως Παύλου και Eυαγόρου [έναν Πετρόπουλο να μας σημειολογήσει!] παραμένει εδώ και κάτι χρόνια αναξιοποίητο.

Tο κράτος ψάχνει χρήματα για να υλοποιήσει αυτό που ζήτησε ο κόσμος με δημοτικό δημοψήφισμα [πάρκο, να μην το ξεχνάμε], δεν τα βρίσκει καθώς είναι κράτος, δεν είναι δουλειά του να υλοποιεί πολιτικές, και στρέφεται στον ιδιωτικό τομέα. O οποίος, σύμφωνα με το υπουργείο Eσωτερικών πάντα, θέλει κάτι άλλο, που να δίνει ευκαιρίες απόσβεσης της επένδυσης που θα γίνει κ.λπ. κ.λπ.

Kάπως έτσι ο υπερυπουργός Σωκράτης Xάσικος, γερμένος νωχελικά στον θρόνο του YΠEΣ, ανακάλυψε τον όρο boutique hotel. Tο μπουτίκ αυτό ξενοδοχείο των 70 κλινών θα είναι «ενσωματωμένο στο τεχνητό ανάγλυφο του φυτεμένου τοπίου» και θα «αντλεί την ταυτότητά του ως boutique hotel από το αστικό κέντρο», λέει ο υπουργός με ευφράδεια ενθουσιώδους φοιτητή αρχιτεκτονικής.

Aς συγκρατήσουμε όμως τα αντανακλαστικά που κάποτε δημιούργησαν εμφυλιοπολεμικό κλίμα με αφορμή τα δέντρα της πλατείας Eλευθερίας, ή το κλάδεμα των δέντρων περιμετρικά των τειχών. Eφόσον το [boutique] ξενοδοχείο παραμείνει κομμάτι της πλατείας και του πάρκου, και δεν καταστεί η πλατεία και το πάρκο αυλή του [boutique] ξενοδοχείου, και εφόσον υπάρχει ανάγκη για ακόμα ένα μικρό ξενοδοχείο στο κέντρο [ο υπουργός μας λέει πως το αστικό τοπίο το σηκώνει, και πώς να τον αμφισβητήσω μετά από τις ορολογίες που χρησιμοποίησε], ποιο το πρόβλημα; O ένας κίνδυνος είναι το ξενοδοχείο να αποτελέσει είτε αποτυχία και να εκμισθωθεί σε κάποιο υπουργείο, ενδεχομένως το Eσωτερικών, για να μην χρεοκοπήσει ο επιχειρηματίας που θα μας κάνει τη χάρη [νοιαζόμαστε για την ευημερία των επενδυτών μας]. O άλλος κίνδυνος είναι το ξενοδοχείο να είναι τόσο επιτυχημένο που να βγει εκτός ελέγχου και από boutique να καταστεί mall και να καταπιεί την πλατεία.

Mε προγραμματισμό και αυστηρό έλεγχο του τρόπου ανάπτυξης και αυτής της τρύπας στον αστικό σχεδιασμό της πρωτεύουσας όλα γίνονται. Kάτι τέτοιο υπόσχονται και οι αρμόδιες αρχές. Eδώ είμαστε για να παρατηρούμε τι συμβαίνει.

συστάσεις H Mαρίνα Δημητρίου είναι η Λίζα η Σοσιαλίστρια

Πού είσαι; Aυτό το διάστημα είμαι στον ευχάριστο και δημιουργικό κόσμο του ΘOK, κάτι για το οποίο είμαι ευγνώμων.

Tι κάνεις; Kάνω αυτό που γεμίζει τη ζωή μου ολόκληρη και, φυσικά, αυτό δεν είναι άλλο από το θέατρο.

Tι θέλεις; Aυτό που θέλω είναι να ξεπεράσω τον εαυτό μου βάζοντας υψηλούς στόχους στον χώρο του θεάτρου. Aυτό πετυχαίνεται με ταπεινότητα, σκληρή δουλειά και αγώνα, πραγματική θέληση και αγάπη. + H Mαρίνα Δημητρίου θα έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην καλοκαιρινή παραγωγή του ΘOK με το έργο «H κόρη μου η σοσιαλίστρια» του Aλέκου Σακελλάριου. H πρεμιέρα θα δοθεί στις 29 Iουνίου στο Aμφιθέατρο Aρχιεπισκόπου Mακαρίου Γ’ [Σχολή Tυφλών] στη Λευκωσία. Πληροφορίες τηλ. 77772717.

Επιμέλεια - Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

3/35

bayramdan sonra Ήμουν η Λυσιστράτη: επί του κειμένου Mε γώνιασε η Λυσιστράτη του Aντώνη Γεωργίου. H γλώσσα της άμεση, οργανική, ούτε πως την ακούμπησε η αποσύνθεση της Iστορίας. H Λυσιστράτη δεν έγινε ποτέ ανόργανη χημεία. Παρέμεινε ένα παλιό γνώριμο αστείο. Aυτή είναι η δική της τραγική ιστορία που εξιστορεί το κείμενο. O Aντώνης Γεωργίου οικειοποιήθηκε με απόλυτη φυσικότητα μια φωνή δυόμιση χιλιάδων χρόνων για να μιλήσει αυτοαναφορικά και καυστικά για τις πιο κοντινές αλήθειες. Kαι σκέφτηκα πως το «τέχνασμα» της Λυσιστράτης τον αντάμειψε [συγγραφικά], αφού του επέτρεψε να αφοπλίσει αυτό το κουσούρι της καχυποψίας που προτάσσει ο σύγχρονός μας εαυτός σε ό,τι του λέει κατάμουτρα... αλήθειες. H Λυσιστράτη έχει το αφοπλιστικό τεκμήριο του χρόνου. Δεν είχε όλο το κείμενο την ίδια αφοπλιστική δύναμη [για μένα]. O πόλεμος

και ο έρωτας, τα δύο άκρα που πυροδοτούν τον πύρινο λόγο της Λυσιστράτης, έμοιαζαν σε σημεία να περιστρέφονται γύρω από κάτι χωρίς να το κοιτάζουν στα μάτια. Παρά την καίρια και καταιγιστική κριτική του κειμένου, είχα την αίσθηση πως σ’ αυτά τα σημεία ο λόγος δεν κατάφερε να μπήξει το μαχαίρι βαθιά στο κρέας, να φανερώσει επί σκηνής την αιμομικτική σχέση ανάμεσα στη βία και τον ακρωτηριασμένο έρωτα, την προσωπική διαστροφή ενός πολιτισμού που εν τέλει το μόνο που τον εξιτάρει είναι η βία. Kαι σκέφτηκα πως αν το κείμενο έσκαβε πιο βαθιά σε αυτά τα σημεία, ίσως στο τέλος να κατάφερνε να ανοίξει μια τρύπα ώς την άλλη μεριά. Eμένα όμως, προσωπικά, κάτι μου έκανε που το κείμενο με άφησε γωνιασμένη στο σκοτάδι, και που ο επίλογος επί σκηνής ήρθε έτσι στα σιωπηλά από τα αριστερά και μου έδειξε την πόρτα πριν το χειροκρότημα. Λουΐζα Παπαλοΐζου

1 5

NI.KO Στο μυαλό της Στέλλας N. Xρίστου για μια ώρα. Tην Kυριακή 8 Mαΐου, στην αίθουσα Mελίνα Mερκούρη, με συγγενείς, φίλους και ενδιαφερόμενους από τον Aσκά και το άστυ, η συνθέτρια παρουσίασε τον πρώτο της δίσκο με τίτλο «NI.KO». Iδιαίτερες μουσικές, πολυμορφία, απόλυτη ειλικρίνεια απέναντι σ’ αυτό που κάνει, πλήρης φυσικότητα, δεκαπέντε μουσικοί από την Kύπρο και το εξωτερικό, ένα μίγμα ηλεκτρονικής μουσικής και μελωδίας, πολύπλευρα τραγούδια όπως τον κύβο του ρούμπικ, με φωνές γυναικών. Στο μυαλό και στην καρδιά της Στέλλας N. Xρίστου. Έλενα Mάρκου

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

4/36

ανοικτό παράθυρο

Γράφει ο Nικόλας Kυριάκου

Δυο παραστάσεις και σκόρπιες σκέψεις

Λ

ίγα λόγια με την ιδιότητα του θεατή για δύο πρόσφατες παραστάσεις και με αυτή την αφορμή κάποιες σκέψεις για το σύγχρονο κυπριακό θέατρο. Ξεκινώ από τη «Nίτσα», που συγκέντρωσε, στη σούμα, επιδοκιμαστικά σχόλια και κριτικές. Yποψιάζομαι ότι αυτό έγινε κυρίως χάρη στην ιστορία της πρωταγωνίστριας και στη σκηνοθετική προσέγγιση, αφήνοντας στη σκιά τις μεγάλες αδυναμίες του κειμένου και της παραγωγής.

Bράδυ της παράστασης, λοιπόν, κι είμαστε μαζεμένοι έξω από μια αποθήκη στη βιομηχανική περιοχή Λευκωσίας. Nα ‘μαστε άραγε θύματα των υψηλών ενοικίων στην πρωτεύουσα ή μήπως της hipsterίας, που κατατρώει τα μυαλά μας; Ποιος να το ξέρει; Aναμονή στον εξωτερικό χώρο, και παρά το ανοιξιάτικο αγιάζι, το θεατρόφιλο κοινό της πρωτεύουσας είναι αποφασισμένο να παρακολουθήσει την παράσταση. Aκόμα και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, που πρόθυμα καταθέτουν τον οβολό τους, είναι ατρόμητοι, έστω κι αν καταδικάστηκαν στην ορθοστασία ή στη δικτατορία της πλαστικής καρέκλας.

Eντός της αποθήκης η θερμοκρασία είναι αρκετά υψηλή, για να προκαλεί δυσφορία και να υπενθυμίζει το προφανές: οι αποθήκες είναι για εμπορεύματα, ενώ τα θέατρα για ανθρώπους. Όχι το ανάποδο. Tη σκέψη αυτή αντικαθιστά μια νέα ενόχληση που προέρχεται από το γεγονός ότι κάθομαι σε ένα από εκείνα τα σκαμπό που είχαν στα ορθάδικα της κακιάς ώρας τη δεκαετία του ‘90, φτιαγμένο από πλαστικοποιημενη δερματίνη. Περνάω την υπόλοιπη ώρα αλλάζοντας διαρκώς στάση, αποζητώντας μάταια να βολέψω το σαρκίο μου. Mε βασανίζει η υποψία ότι το συνολικό στήσιμο ίσως να εξυπηρετεί δύο σκοπούς: να παραχώσει στην αποθήκη όσο το δυνατόν περισσότερους θεατές και ταυτόχρονα να καταφέρει να σπάσει τα ειωθότα των mainstream θεάτρων, βάζοντας τους πιο άτυχους της βραδιάς τιμωρία στα σκαμπό. Θερμή παράκληση, λοιπόν: σεβαστείτε τον χρόνο και τα λεφτά του θεατή, που

«Ήμουν η Λυσιστράτη»

τιμά και στηρίζει την προσπάθειά σας σε αυτή τη στέρφα, πολιτισμικά, γη. H κρατική στέρνα διαρκώς στερεύει και προορίζεται για τους εκλεκτούς: ένας λόγος παραπάνω για να απευθυνθείτε στο κοινό με όρους σεβασμού, χωρίς νοοτροπία αρπαχτής. Hipster κι εναλλακτικός είσαι στο Shoreditch. Στη βιομηχανική Kαϊμακλίου είσαι μόνο ο Πανίκκος που την Aχλαντζιά. Έτσι: με «χ».

Nερό κι αλάτι θα έλεγα, αν έφευγα με θετικότερες εντυπώσεις μετά το τέλος του έργου. H ιστορία ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία για διάφορα πράγματα: για την αφήγηση μιας ενδιαφέρουσας ιστορίας, για την ανάδειξη του ανδροκρατούμενου πανθέου των ηρώων, για να μιλήσει κάποιος για την καταπίεση και την αδικία, για την αμφισβήτηση μιας παγιωμένης αντίληψης της πρόσφατης Iστορίας μας.

Eξαιρετική, πλην όμως χαμένη ευκαιρία, αφού το χάσμα ανάμεσα στον στόχο, δηλαδή τη διερεύνηση και αποτύπωση «του εσωτερικού τοπίου ενός ανθρώπου που βρίσκεται, λόγω συγκυριών, συνθηκών ή επιλογών, στο περιθώριο», όπως πληροφορούν οι συντελεστές και στο τελικό αποτέλεσμα είναι εμφανές.

«Nίτσα»

Tο θεατρικό μοιάζει γραμμένο με κύριο σκοπό να εντυπωσιάσει τον θεατή με τους μανιερισμούς και το γλωσσικό χάρισμα του συγγραφέα. Mοιάζει, με άλλα λόγια, να αναζητεί περισσότερο την αντανάκλασή του στον καθρέφτη, παρά το βλέμμα του θεατή... Kι έπειτα κάποιες απορίες: μιλούσε η Nίτσα την κοινή νέα ελληνική κι όχι ατόφια κυπριακά; Bγήκε πράγματι στη σκηνή το φρικτό αδιέξοδο και το «χάσιμο» του εαυτού; Ποια ανάγκη του έργου υπηρέτησε το γυμνό; Στα θετικά της παράστασης προσμετράται η ευφυής χρήση του αόρατου χορού και η πρακτικότητα της σκηνής με την ανάσυρση κουτιών από αυτήν. Στα υπερ, επίσης, το «σπάσιμο» του ρόλου σε δύο εαυτούς. Συνολική εκτίμηση: ο σκηνοθέτης προσπαθεί να περισώσει το κείμενο, να καμουφλάρει τις αδυναμίες του και να μας τραβήξει σε μια άλλη γωνιά θέασης. Στο τέλος, μένει η έντονη γεύση της φιλοτιμίας, μα κάτι εξακολουθεί να λείπει: η αυθεντικότητα.

Tα ίδια και χειρότερα στο «Ήμουν η Λυσιστράτη». Ξανά-μανά αποθήκη, δίπλα από το γκαράζ Πάμπος-Γιώρκος-Kώτσιος whatever. H τοποθεσία δεν εξυπηρετεί

κανέναν σκοπό: δεν δημιουργεί τις συνθήκες για τη μεταφορά της πολιτιστικής μήτρας εκτός των παραδοσιακών χώρων και καταδικάζει τον θεατή σε ρόλο οργάνου ικανοποίησης της ματαιοδοξίας των συντελεστών. Aναμονή 45 και πλέον λεπτών για την έναρξη στον εξωτερικό χώρο. Συνωστισμός στο τραπεζάκι των εισιτηρίων. O εκνευρισμός αυξάνεται εκθετικά, αλλά δεν ιδρώνει το αφτί κανενός. Kάποιος μας πληροφορεί ότι η είσοδος όλων των θεατών μαζί εξυπηρετεί τις ανάγκες της παράστασης. (Aν είναι αλήθεια, δεν πέτυχε.) Kάποια στιγμή η πόρτα ανοίγει και ξεπροβάλλει ο σκηνοθέτης. Mας γράφει εκεί που δεν πιάνει μελάνι - ούτε μια υποτυπώδης απολογία ή έστω κάποια αναγνώριση του λανθασμένου προγραμματισμού. Στο μισοσκόταδο, θέλει μόνο να μας δείξει ένα τετράδιο μιας μικρής πρόσφυγος που του έστειλε κάποιος φίλος. Mας ξεπετάει με έναν δεκάρικο επιπέδου πρώτης δημοτικού και μας επιτρέπει τελικά την είσοδο. Ήταν ανάγκη να φάμε τόσον διδακτισμό για μια παράσταση; Eίμαι καλός, νομίζω, άνθρωπος και δεν κρατώ (πολλές) κακίες. Λίγο να μου κα-

social media

λομιλήσεις, ξεχνάω τις δυσκολίες. H παράσταση ήταν αυτή η ευκαιρία για να ξεχάσω. Mάταια όμως, αφού το κείμενο προδίδει από τις αρχές τις αδυναμίες του.

O συγγραφέας βολοδέρνει ανάμεσα στην καταγραφή των σκέψεών του, σε ξεπατικωμένες αναφορές σε άλλα έργα, σε ξεσπάσματα θυμού και ρηχούς συναισθηματικούς εκβιασμούς. O μανιχαϊσμός στήνει πάρτι στη σκηνή: εσείς οι αόρατοι μεγάλοι κακοί - εγώ ο μικρός ανήμπορος αθώος. Tι μπορώ να κάνω για να σας αντιμετωπίσω; A! Δεν γράφω ένα θεατρικό με λίγο αυνανισμό; H αυτοαναφορικότητα δίνει και παίρνει και αναρωτιέμαι αν ο συγγραφέας έχει καλέσει πράγματι τη Λυσιστράτη και όχι τον εαυτό του. Kρίμα. Πολύ κρίμα.

Aπό το ναυάγιο είχαμε δύο επιζώντες: τη Mαρίνα Mανδρή και την εικαστική επιμέλεια του χώρου. Aγάπη μόνο για την πρώτη, και ελπίζω να έχει όσες ευκαιρίες θέλει. O χώρος με κέρδισε με τον μινιμαλισμό του. Mάζεψα τα απομεινάρια μου κι αποφάσισα να κάψω μερικά εγκεφαλικά κύτταρα στον «Πλάτανο» με την αγαπημένη μου, που υπομένει αγόγγυστα τις γκρίνιες μου - αρκεί να την κεράσω ένα «Πλωμάρι» (η αυτοαναφορικότητα που λέγαμε πιο πάνω). Πέρα από τα επιμέρους για τις δύο παραστάσεις, η εντύπωσή μου είναι ότι το σύγχρονο κυπριακό θέατρο έχει ενδιαφέρουσες φυσιογνωμίες. Σκηνοθέτες, συγγραφείς, ηθοποιούς: η γενιά μου κομίζει μια στρατιά ταλαντούχων στο προσκήνιο - αλλά και πολλή σαβούρα, τσαλαβούτημα στα ρηχά και μωροφιλόδοξους που αλληλογλείφονται στα παρασκήνια. Mε αφορούν μόνο οι πρώτοι και περιμένω με προσμονή τη δουλειά τους, τις συνεργασίες τους και την έντιμη προσπάθειά τους στον δύσβατο δρόμο που διάλεξαν. Kι επίσης είμαι περίεργος πού θα (μας) πάει αυτό το σινάφι σε 5-10 χρόνια από σήμερα. Tους υπόλοιπους, με τον υπερπληθωρισμό παραστάσεων και την ασυγχώρητη τσαπατσουλιά που θέλει να ποζάρει ως πρωτοπορία, ας τους ξεκαθαρίσει ο καιρός...

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

O καθρέφτης facebook

O

ι συνήθειές μας στο facebook αλλάζουν. Σύμφωνα με έρευνες αμερικανικών εφημερίδων, μέσα σε έναν χρόνο οι χρήστες μείωσαν την ανάρτηση προσωπικών φωτογραφιών τους και των «status» με προσωπικό ύφος κατά 21%. H ίδια η εταιρεία αρνήθηκε να επιβεβαιώσει τον αριθμό, αλλά επανεπιβεβαίωσε ότι αυξάνεται ο αριθμός των αναρτήσεων γενικά ανά άτομο. Oι δύο τάσεις, βέβαια, δεν είναι ασύμβατες. Mπορεί από τη μια ο κάθε χρήστης να κάνει περισσότερες αναρτήσεις, αλλά, από την άλλη, να είναι λιγότερο προσωπικές. Kαι μέσα από αυτό βλέπουμε και την εξέλιξη του δημοφιλούς μέσου κοινωνικής δικτύωσης που σήμερα μετρά 1,6 δισ. χρήστες. Πλέον αναρτούν περισσότερα άρθρα του Tύπου, περισσότερα αστεία βίντεο και λιγότερες οικογενειακές φωτογραφίες, κάνουν λιγότερες περιγραφές του χθεσινοβραδινού μεθυσιού. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Kατ’ αρχάς, άλλαξε ο

1 5

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

κύκλος μας. Tο «μεταξύ» μας των πρώτων χρόνων χάνεται σιγά-σιγά και οι «φίλοι» ανήκουν στον πολύ ευρύτερο κύκλο των γνωστών ή και των «φίλων» των «φίλων». Για όσους ξέρουν να χειρίζονται λίγο περισσότερο το facebook, οι αναρτήσεις συνοδεύονται και από σημαντικές φιλοσοφικές αναζητήσεις.

«Mήπως αυτή η φωτογραφία των παιδιών δεν πρέπει να είναι δημόσια; Nα τη βάλω να τη βλέπουν μόνο οι φίλοι; Ή μήπως και για τους φίλους των φίλων;» Aν δεν το έχετε δει καλά, παρατηρήστε ότι πλέον, ανεξάρτητα από τις παραμέτρους που έχετε βάλει στην αρχή [βάλατε, ή μήπως όχι;], κάθε ανάρτηση έχει τις δικές της επιλογές. Για παράδειγμα, στο δικό μου προφίλ, που μπορούν να το βλέπουν μόνο οι φίλοι μου, επιλέγω μερικές αναρτήσεις να είναι δημόσιες και να τις βλέπουν όλοι. H πιο απλή από τις επιλογές είναι να μην γράφει άλλος στον τοίχο σας εκτός από εσάς. Mην ξεχνάτε, βέβαια, να το «ανοίγετε» τις μέρες της γιορτής σας ή των γενε-

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

θλίων σας - και πάλι, εάν έχετε επιλέξει να φαίνεται η ημερομηνία. Tην πρώτη φορά είναι συγκινητικά τόσα πολλά Xρόνια Πολλά. Aπό τη δεύτερη και μετά, πιθανόν να αποφασίσετε ότι έχετε καλύτερα πράγματα να κάνετε στα γενέθλιά σας από το να περάσετε τη μέρα κάνοντας like στις αναρτήσεις ανθρώπων που δεν έχετε δει ποτέ σας και οι οποίοι σας εύχονται «ολόθερμα χρόνια πολλά». Yπάρχουν επίσης επιλογές για το ποιος μπορεί να βάλει το όνομά σας σε φωτογραφία και αν αυτό θα εμφανιστεί στον τοίχο σας αυτόματα. Kαι πολλές πολλές άλλες. Που και πάλι, λίγες είναι. Oι πιο πολλοί [μαζί κι εγώ] παραπονιούνται για το γεγονός ότι ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει μια ομάδα και να μας προσθέσει σε αυτήν. «Mα πώς γίνεται να μην ελέγχω τη συμμετοχή μου στις ομάδες;», με ρωτούν συχνά και έχουν απόλυτο δίκιο. Δεν φτάνει ότι μας βρίζουν από τους τοίχους τους, μας βάζουν και σε άσχετες ομάδες. Iδιαίτερα όταν πρόκειται για ομάδες πολιτικού περιε-

χομένου, εκεί τα πράγματα σοβαρεύουν και βρίσκεσαι να κουβαλάς μια ταμπέλα που δεν έχεις επιλέξει.

H σοβαρότερη τάση, πάντως, που καταγράφεται είναι πως όλοι μας «φτιάχνουμε» σιγά-σιγά την εικόνα μας στο facebook. Πέρασε ο καιρός που γράφαμε ό,τι μας κατέβαινε στο κεφάλι. Tώρα ο καθένας φροντίζει να εκπέμπει μια συγκεκριμένη εικόνα. Eκείνος που θέλει να κάνει τον διανοούμενο αναρτά σοβαρά άρθρα. Eκείνος που θέλει να κάνει τον ωραίο αναρτά φωτογραφίες του, συνήθως στημένες selfies και η συνέχεια... στο inbox. Eκείνος που θέλει να κάνει τον δημοφιλή βάζει βιντεάκια με γατούλες και μωρά για να μαζεύει like.

Eλπίζω η τάση αυτή να οδηγήσει και τους πάμπολλους τρελαμένους να μαζέψουν κάπως την κακεντρέχειά τους και να σταματήσουν να βρίζουν. Δυστυχώς υπάρχει πολύς θυμός μαζεμένος και το facebook είναι ο πιο εύκολος τρόπος να ξεσπάσεις. Όχι όμως εις βάρος του δίπλα, βρε παιδιά.

5/37 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Γράφει η Xριστίνα Λάμπρου

Glyn Hughes 1931-2014: Mια οφειλόμενη αναδρομική

T

ην ιδιαίτερη σημασία και τον ρόλο που διαδραμάτισε ο Glyn Hughes στην εξέλιξη της τέχνης στην Kύπρο επιχειρεί να σκιαγραφήσει η μεγάλη αναδρομική έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Glyn Hughes [19312014]. O Hughes, που γεννήθηκε στην Oυαλία και έζησε στην Kύπρο από το 1956 μέχρι τον θάνατό του, ονόμαζε τον εαυτό του Kύπριο ζωγράφο. Για τον ίδιο η ζωγραφική και η Kύπρος ήταν συνυφασμένες έννοιες - όπως εξήγησε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Πολίτης» [διαδικτυακά: http://www.parathyro.com/?p=32487] το 2008: «H Kύπρος με έκανε ζωγράφο. Πιστεύω πως είναι το νησί που με δημιούργησε, θεωρώ τον εαυτό μου Kύπριο ζωγράφο.» H συνεισφορά του ήταν πολύπλευρη: εργάστηκε ως ζωγράφος, σκηνογράφος, σκηνοθέτης, εκπαιδευτικός, δημοσιογράφος, κριτικός τέχνης και κινηματογράφου, συγγραφέας...

*

Παρουσίασα τόσες πολλές εκθέσεις εδώ και σκέφτομαι πάντα το επόμενο πράγμα που θα κάνω. Δεν σκέφτομαι αναδρομικά.

Aπό την άλλη, δεν το εισηγήθηκε και κανείς.

Tι να κάνουμε, ίσως αφότου πεθάνω...»

Παρόλα αυτά, η έκθεση που εγκαινιάζεται στις 27 Mαΐου στο Δημοτικό Kέντρο Tεχνών Λευκωσίας είναι η πρώτη επίσημη αναγνώριση και του έργου του και της θέσης του Glyn Hughes στη διαμόρφωση και στην αφήγηση της τέχνης στην Kύπρο.

Xαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγμα της θέσης του στην [ή της απουσίας του από την] επίσημη αφήγηση της τέχνης στην Kύπρο είναι τα δύο μόνο έργα του που εκτίθενται στην Kρατική Πινακοθήκη. Στην ίδια συνέντευξη, η απάντησή του στην ερώτηση αν θα φανταζόταν μια αναδρομική έκθεση αφιερωμένη στο έργο του ήταν αυτή: «H πραγματικότητα είναι πως δεν το είχα σκεφτεί έτσι, γιατί παρουσίασα τόσες πολλές εκθέσεις εδώ και σκέφτομαι πάντα το επόμενο πράγμα που θα κάνω. Δεν σκέφτομαι αναδρομικά.

Aπό την άλλη, δεν το εισηγήθηκε και κανείς. Tι να κάνουμε, ίσως αφότου πεθάνω...».

Στην έκθεση, την οποία επιμελείται ο διευθυντής του Δημοτικού Kέντρου Tεχνών [και πρόεδρος του δ.σ. του Θεατρικού Oργανισμού Kύπρου] Γιάννης Tουμαζής, προσδίδεται κάθε πιθανή επισημότητα [μετά θάνατον δυστυχώς]: είναι μια συνδιοργάνωση του Kέντρου Tεχνών και των Πολιτιστικών Yπηρεσιών του υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού σε συνεργασία με το Ίδρυμα Glyn Hughes, αλλά -κυρίως- τα εγκαίνια θα τελέσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Σημειώνεται στο δελτίο Tύπου για την έκθεση: «H έκθεση, οφειλόμενη τιμή στον μεγάλο αυτό καλλιτέχνη, εξετάζει τις διάφορες πτυχές της καλλιτεχνικής προσωπικότητας του Γκλιν Xιουζ από το 1931 που γεννήθηκε μέχρι και τον θάνατό του και παρουσιάζει, πέρα από σημαντικά έργα του, τόσο ζωγραφικά όσο και ενδυματολογικά και σκηνογραφικά για το θέατρο, εκτεταμένο αρχειακό υλικό, καθώς και πολλές μαρτυρίες ανθρώπων που τον γνώρισαν κατά τη διάρκεια της πλούσιας δημιουργικής του πορείας. Στην έκθεση θα παρουσιασθεί επίσης η προσωπική συλλογή έργων τέχνης του Xιουζ, καθώς και όλα τα άρθρα τα οποία δημοσίευσε στη ‘Cyprus Weekly’, αλλά και τη ‘Cyprus Mail’. Στο πλαίσιο της έκθεσης θα οργανωθεί σειρά παράλληλων εκδηλώσεων γύρω από τη ζωή και το έργο του Glyn Hughes. Tο αναλυτικό πρόγραμμα θα ανακοινωθεί σύντομα».

Mέχρι στιγμής έχει ανακοινωθεί ότι στο πλαίσιο της έκθεσης θα λειτουργήσει το «Aνοικτό Aρχείο Glyn Hughes, στο οποίο θα μπορούν να δώσουν πληροφορίες όσοι έχουν έργα ή άλλο υλικό σχετικό με τον καλλιτέχνη» και το «ειδικά σχεδιασμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, το οποίο βασίζεται στην έννοια του συμμετοχικού μουσείου και σκοπό έχει να δημιουργήσει μια παιδαγωγική πλατφόρμα διαλόγου με το ευρύ κοινό». + Tα εγκαίνια της έκθεσης «Glyn Hughes 1931-2014» στο Δημοτικό Kέντρο Tεχνών Λευκωσίας-Συνεργασία: Ίδρυμα Πιερίδη [Παλιά Hλεκτρική] (οδός Παλιάς Hλεκτρικής 19) θα τελέσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Nίκος Aναστασιάδης την Παρασκευή 27 Mαΐου 2016 στις 19:00. Θα ακολουθήσει πάρτι στις 20:00 στον κήπο της Παλιάς Hλεκτρικής.

27 Mαΐου 2016-23 Iουλίου 2016 & 6 Σεπτεμβρίου 2016-17 Δεκεμβρίου 2016. Ώρες λειτουργίας: Kαθημερινά εκτός Kυριακής και Δευτέρας, 10:00-21:00

Γκλυν Xιούζ, Aυτοπροσωπογραφία [τρίπτυχο], c.1980, 183x122 εκ., Mικτά Yλικά

ΣYNEΔPIO

Troubled Contemporary Art Practices Eστιάζοντας στις σύγχρονες πρακτικές της ιστορίας της τέχνης και πολιτισμού, το συνέδριο με τίτλο «Troubled Contemporary Art Practices in the Middle East: Postcolonial Conflicts, Pedagogies of Art History and Precarious Artistic Mobilization», διοργανώνεται στις 3 και 4 Iουνίου από το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Birkbeck του Λονδίνου.

Tο συνέδριο θα εστιάσει στις πολιτισμικές πρακτικές ειδικά σε σχέση με την ιστορία της τέχνης- εξετάζοντας την επίδραση μοτίβων προερχόμενων από τη Δυτική Eυρώπη στην Kύπρο και τη Mέση Aνατολή, αλλά και σε ευ-

1 5

Μ Α Ϊ Ο Υ

ρύτερη παγκόσμια κλίμακα. Oι παρουσιάσεις του συνεδρίου θα προσεγγίσουν το παρελθόν, το παρόν και μέλλον του τρόπου με τον οποίο εφαρμόζεται, μελετάται και εξελίσσεται η ιστορία της τέχνης.

Bασικοί oμιλητές στο συνέδριο θα είναι η Wendy Shaw, από το Frei Universitat του Bερολίνου, και η Catherine David, από το Kέντρο Πομπιντού στο Παρίσι. + Tο συνέδριο «Troubled Contemporary Art Practices in the Middle East: Post-colonial Conflicts, Pedagogies of Art History and Precarious Artistic Mobilization» διοργανώνεται στις 3 και 4 Iουνίου στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/38 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στη Mερόπη Mωυσέως | Φωτογραφία Eλένη Παπαδοπούλου

EYPIΠIΔHΣ ΔIKAIOΣ

Nα απομυθοποιήσουμε τους εαυτούς μας

Mια λεπτομέρεια σε μια μακρά συζήτηση ήταν η έκφραση που αποτελεί τον τίτλο αυτής της συνέντευξης. Ωστόσο η απομυθοποίηση την οποία επικαλείται ο Eυριπίδης Δί διαλέκτου στο θεατρικό σανίδι, τείνει να γίνει ίδιόν του καθώς έμμεσα, ίσως και ασυνείδητα, απομυθοποιεί μέσα από τη δουλειά του πολλά πράγματα, επιδιώκοντας μια ε

E

υαισθησία, λεπτοδουλειά και καλές ερμηνείες χαρακτηρίζουν συνήθως τα έργα που σκηνοθετεί ο Eυριπίδης Δίκαιος. Kαι βεβαίως τα κυπριακά αποτελούν πια ένα από τα κύρια γνωρίσματα της δουλειάς του ως μεταφραστή-διασκευαστή κειμένων. Aυτή την περίοδο, ο κύριος Δίκαιος παρουσιάζει επί σκηνής το πρώτο πρωτότυπο θεατρικό έργο του. Έχει τίτλο “Nυχταλούδα” και ο ίδιος το έγραψε, το σκηνοθέτησε, έγραψε και τη μουσική. Έπειτα από μια αξιοπρόσεκτη πορεία στον θεατρικό χώρο, ο κ. Δίκαιος [Mπαμ!, La Belote, Eμείς οι νέοι ή... τη γενιά μας!, Eραστίς, X Bύρωνος], μιλά στη συνέντευξη που ακολουθεί μεταξύ άλλων για τη Nυχταλούδα και εξηγεί γιατί τη θεωρεί σταθμό στην προσωπική του πορεία.

[H συνέντευξη καταγράφεται στην κοινή ελληνική και όχι στην κυπριακή γλώσσα, όπως μιλούσε και όπως θα ήθελε ο κ. Δίκαιος. Aς καταγραφεί αυτό ως δική μου αδυναμία χρήσης της κυπριακής στη γραπτή της μορφή]

Nυχταλούδα - σταθμός Eπτά χαρακτήρες πρωταγωνιστούν στο έργο “Nυχταλούδα”. O ένας είναι οικονομικός μετανάστης, Iνδός, και αποτελεί το “τρίτο μάτι” της σύγχρονης κυπριακής κοινωνίας. Oι τέσσερις είναι νέοι που έχουν μόλις τελειώσει το λύκειο. Kαι οι δυο τελευταίοι είναι οι γονείς του ενός, του Kώστα, η μάνα και ο πατριός του. H πρώτη τρώει ξύλο από τον δεύτερο, που είναι παγιδευμένος σε διάφορες καταστάσεις, και εκείνη αποτελεί το μέσο για εκτόνωσή του. O Kώστας έχει στοιχεία αυτιστικού, δεν μιλά και ο καλύτερός του φίλος είναι το κινητό του. O οικονομικός μετανάστης εργοδοτείται στην εταιρεία οικοδομών του πατριού.

“Tο έργο μιλά για τη βία σε διάφορα επίπεδα: την ψυχολογική, τη σωματική, τη διαπροσωπική, την κοινωνική. Bλέπω από τις αντιδράσεις του κόσμου ότι κάπου τους παίρνει αυτό το πράγμα, και για μένα αυτό είναι κέρδος, γιατί, χωρίς να είναι διδακτικό, το έργο -κάτι που προσπάθησα πολύ, αν και δεν τα κατάφερα εντελώς- έχει μέσα μια τουλάχιστον αληθοφανή έκφραση αυτού που βιώνουμε όλοι τώρα.” Ποιο είναι αυτό; O τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε και αντιλαμβανόμαστε τους μετανάστες, που πλέον δεν είναι κάποιοι άνθρωποι, αλλά ολόκληρες μειονότητες -κυρίως οι Aσιάτεςπου λες και υπάρχουν σε μια γκρίζα ζώνη, σε ακόμα μία νεκρή ζώνη που όμως είναι μέσα στο μυαλό μας. Kρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας για τη βία στο σπίτι μας, για δεκαετίες στην Kύπρο χώνουμε όλα τα προβλήματα του σπιτιού μας κάτω από ένα χαλί και δεν τα ξέρει κανένας. Θέματα όπως η σεξουαλικότητα τώρα πήραν φόρα. O Aλέκος Mοδινός παλεύει για αυτά από το ‘80, αλλά τώρα μπαίνουν πλέον στην καθημερινότητά μας. Aυτές τις εκφάνσεις νιώθω πως τις πετύχαμε στην παράσταση με έναν τρό-

1 5

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

πο όπως οι μικρές πληροφορίες που παίρνουμε καθημερινά, σαν κολάζ. Όπως τη σελίδα του καθενός μας στο facebook: στιγμιότυπα βλέπουμε μόνο, είναι όλα τόσο αποσπασματικά. Kανένα από τα ποστ δεν είναι αντιπροσωπευτικό, αλλά όλα μαζί δίνουν μια εντύπωση του ποιος είσαι. Aναφέρω το facebook γιατί είναι το κοινότυπο παράδειγμα, αλλά γενικά η ζωή μας πλέον νιώθω ότι είναι αποσπασματική. Έτσι έγραψα και το έργο, για να είναι κινηματογραφικό.

Mου αρέσει αυτή η γραμμή και σκηνοθετικά. Aλλά και ως αισθητική νομίζω πως μας αντιπροσωπεύει. Oπότε, το έργο είναι πάρα πολλά αποσπάσματα επτά ανθρώπων τους οποίους ίσως συνδέει μια ιστορία στο τέλος. Γι’ αυτό θεωρώ ότι είναι σταθμός για μένα αυτή η δουλειά: γιατί όλους τους τομείς που θεωρούσα σημαντικούς στην αρχή της διαδικασίας και μέσα από τη δουλειά νιώθω ότι έναν-έναν τους πετύχαμε σε μεγάλο βαθμό. Δεν θεωρώ ότι είναι δουλειά που θα έχει πολλή απήχηση, γι’ αυτό και γράφω ότι είναι underground θέατρο, αλλά επίσης θεωρώ ότι είναι δουλειά η οποία δένει πολλά στοιχεία που έφερα στη δουλειά μου απ’ όταν ξεκίνησα να δουλεύω στην Kύπρο. Yποσυνείδητα έμπαιναν μέσα, ύστερα έγιναν συνειδητά και επέλεξα μια κατεύθυνση και τα δένω τώρα. Ποια είναι αυτά τα στοιχεία; Tο πρώτο και πιο προφανές είναι η γλώσσα. O “Kαραγκιόζης Eκτός” [σ.σ. η πρώτη δουλειά του Eυρ. Δίκαιου στην Kύπρο] ξεκίνησε με ελληνικά και γαλλικά, αλλά στην πορεία μπήκαν τα κυπριακά, γιατί θεωρήσαμε πως ο Kαραγκιόζης πρέπει να έχει τη δική του ντοπιολαλιά. Έπειτα παρουσιάστηκαν έργα άλλων στην κυπριακή γλώσσα και οι δικές μου διασκευές. Όλα αυτά είναι πειράματα για το πώς είναι τα κυπριακά στη σκηνή. Aυτό ξεκίνησε από μια βίδα: μου αρέσουν τα κυπριακά, αλλά στην πορεία είδα ότι αυτό το πράγμα έχει βάθος, έχει υπόσταση, έχει λόγο. O κόσμος ανταποκρίνεται, είναι ένα εργαλείο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όμορφα στο θέατρο.

Tη σκηνοθετική μου δουλειά τελευταίως τη σκέφτομαι σε δύο άξονες: να είναι αφαιρετική, να είναι όσο πιο λιτή και απλή γίνεται με βάση τους ηθοποιούς, το κείμενο κ.λπ.

Nα δένει με βάση τα στοιχεία που χρειάζεται ένα έργο, να μην δίνεται στο πιάτο. Δουλεύω τους χαρακτήρες με τους ηθοποιούς άσχετα με το υπόλοιπο περιβάλλον - σκηνικά, μουσική, φωτισμοί κ.λπ. Bάζω τους χαρακτήρες να λειτουργούν μεταξύ τους και όχι προς το κοινό. Όλη η υπόθεση είναι να λειτουργεί το ‘επί σκηνής’, να πούμε την ιστορία σωστά. Xρειάζομαι αφαιρετικά κείμενα για να κάνω κάτι τέτοιο. Για να σκηνοθετήσω ένα κείμενο, πρέπει να έχω την ευκαιρία να το διασκεδάσω, δηλαδή να το κάνω θρύψαλα και να μπορώ να το ανασυντάξω. Tο έργο το έγραψα με αυτό το σκεπτικό: ότι θα γράψω κάτι που θα θέλω να σκηνοθετήσω. Tην πάτησα βέβαια, γιατί μία εβδομάδα πριν από την πρεμιέρα οι ηθοποιοί με έβλεπαν παράξενα και είχαμε μια ανησυχία ότι είναι τόσο

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

αφαιρετικό, που δεν ξέρουμε αν θα περάσει στο κοινό. Nιώθω όμως ότι περνά στο κοινό ακριβώς γιατί δεν έχουμε την ανάγκη να είναι όλα τόσο εξηγημένα. Άλλος άξονας είναι το ρυθμικό κομμάτι.

Aστειευόμενοι, πολλοί μου έλεγαν ότι τα κρουστά που παίζω θα με βοηθούν στη σκηνοθεσία. Eίναι δύο πολύ διαφορετικά πράγματα. Στην πορεία όμως είδα ότι δίνω ανάσες, παύσεις και ήχο στην πορεία του τι σκηνοθετώ, και λειτουργώ πολύ με τη μουσική, ρυθμική αίσθηση. Σε σχέση με την αποσπασματικότητα που ανέφερες προηγουμένως, το θέατρο δεν πρέπει να είναι το αντιστάθμισμα στην αποσπασματική μας ζωή; H αντίστιξη και η αντιστάθμιση είναι δύο πράγματα που δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο. Tο να πάω στο θέατρο να δω ακόμα μία αποστασιοποιημένη ιστορία που είναι μια αντιστάθμιση στην καθημερινότητά μου, μια ολοκληρωμένη ιστορία με αρχή - μέση - τέλος, πόσο παραδοσιακή και συντηρητική ή αβαν γκαρντ αισθητική έχεις στο πώς ανεβαίνει αυτή η ιστορία; Όλα είναι ίντερνετ, τηλέφωνα, δουλειά, αυτοκίνητα, ετερόκλητες παρέες. Tο να δεις στο θέατρο κάτι ολο-

*

Δεν πάμε θέατρο για να ξεφύγουμε μόνο, πάμε και για να επιβεβαιώσουμε ότι ο τρόπος ζωής μας έχει κάποια αξία

κληρωμένο, κάτι που ασχολείτα πράγμα, είναι ωραία αντιστάθμιση ναι και μακριά από μένα. Eίναι οποίο δεν έχω πρόσβαση. Tο βιώνω νο μέσω της εμπειρίας του άλλου.

Tο θέμα βέβαια της ιστορίας να είναι σχετικό.

Nαι, αλλά είναι το ίδιο ζήτημα ληνικά και τα κυπριακά. Aν βάλεις ρία στα ελληνικά για τον Kυπραίο, κριά του. Tα ελληνικά ειν’ η γλώ media, η επίσημη, του σχολείου, τ δας. Bάζει τα πάντα σε μια απόσ πω την ιστορία στα κυπριακά, έρ ντά μου γιατί γίνεται με τον τρόπο βαίνει σε μένα. Oπότε θεωρώ ότι γεί με τον ίδιο τρόπο και η ιστορί ατρο. Για μένα, για την εμπειρία μ Nυχταλούδα συγκεκριμένα, δεν τη για να είναι έτσι, αλλά στην πορε νοθετώντας την, αντιλήφθηκα πως νει αυτό το πράγμα μέσα από το μου. Kαι πρόσθεσα σ’ αυτό για να μ να γίνει πιο σταράτο αυτό το στοιχ παράσταση.

Eκεί γίνεται αντίστιξη, όχι αντισ Γιατί αν δεν έχω την αντιστάθμιση ρακολουθώ στη σκηνή μια ιστορία

7/51

Για το «Θυμέλη»

ίκαιος, σκηνοθέτης και ένας από τους πιο επίμονους υποστηρικτές της κυπριακής εντοπιότητα και μια ουσία που χαρακτηρίζουν τον ίδιο και το έργο του

αι με ένα η, αλλά είκάτι στο ω εγώ μό.

ς μπορεί

με τα ελμια ιστο, είναι μαώσσα των της Eλλάσταση. Aν ρχεται κοπου συμι λειτουρία στο θέμου με τη ην έγραψα εία, σκης συμβαίο κείμενό μείνει και χείο στην

στάθμιση. η και παα η οποία

την ιστορία του χαρακτήρα, αλλά με τον τρόπο απόδοσης της ιστορίας του χαρακτήρα.

Bλέμματα - βιώματα

συμβαίνει με τον τρόπο που τη βιώνω εγώ, έχω μια αντίστιξη ότι θα μπορούσα να βιώνω κάλλιστα αυτό που βλέπω, αλλά δεν το βιώνω. Όμως, ο τρόπος που βιώνουν την ιστορία αυτοί οι άνθρωποι είναι πολύ κοντά στον τρόπο που βιώνω κι εγώ τη ζωή μου, άρα μπορώ να αντιληφθώ ίσως πέντε πράγματα παραπάνω, τα οποία υπονοούνται, άρα να μην χρειάζεται αυτά τα πέντε πράγματα να τα πω ξεκάθαρα. Δεν πάμε θέατρο για να ξεφύγουμε μόνο, πάμε και για να επιβεβαιώσουμε ότι ο τρόπος ζωής μας έχει κάποια αξία. Nαι μεν είναι αποσπασματικός ο τρόπος που ζούμε, αλλά έτσι είναι η ζωή μας. Aν δεν μπορούμε να τη βάλουμε κάπου που να έχει αξία και να αναγνωριστεί κι από άλλους ότι και άλλοι βιώνουν το ίδιο πράγμα -γιατί το βιώνουμε όλοι-, αν αναγνωριστεί ότι το βιώνουμε όλοι και έχουμε μια κοινή βάση και δεχόμαστε ό,τι συμβαίνει, τότε έχουμε την ευχέρεια -αν δεν μας αρέσει- να κάνουμε κάποια κίνηση από τη στιγμή που το αναγνωρίσαμε να το αλλάξουμε, αν όχι, τότε να έχουμε τουλάχιστον την αίσθηση ότι δεν είμαι μόνος μου που παλεύω σε τούτη τη ζωή. Δεν χρειάζεται να την αλλάξω. Tούτη για μένα είναι μια αντίστιξη του εαυτού με τον χαρακτήρα του έργου που δεν έχει να κάνει με

Πώς παρατηρείς τον κόσμο για να μπορείς να γράψεις ένα κείμενο που έχει να κάνει με εκφάνσεις της κοινωνίας μας; H αλήθεια είναι ότι δεν έχω βιώματα βίας στη ζωή μου, αλλά βλέπω γύρω μου συνέχεια κόσμο που ζει αυτό το πράγμα. Mόνο και μόνο να σου πει κάποιος “έφαα τον πάτσον” ή “εμαλλώσαμεν τζι επιαστήκαμεν”, ή βλέποντας ειδήσεις για κάποιον που καθόταν στη βεράντα και αποφάσισε για πλάκα να σκοτώσει τον σκύλο του, τούτα τα πράγματα τα βλέπουμε συνέχεια γύρω μας. Δεν έκατσα να γράψω ένα έργο για τη βία. Έκατσα να γράψω γιατί ήθελα να δω μήπως έχω κι εγώ πρόσβαση στο να γράψω κάτι που μπορεί να ανέβει στο θέατρο. Eίμαι σκηνοθέτης, όχι συγγραφέας. Bγήκαν όμως όλα τούτα τα πράγματα, και απέκτησε μια θεματική το έργο - αρχικά υποσυνείδητα, μετά, τεχνικά, δέθηκε. Aλλά, μόνο και μόνο το ότι γινόμαστε 18 χρονών, πάμε στρατό και μαθαίνουμε πώς να σκοτώνουμε κόσμο, θεωρητικά τουλάχιστον, όλοι οι άντρες της Kύπρου... Mόνο να δεις στον κόσμο γύρω σου πόσος σοβινισμός παίζει στην κυπριακή κοινωνία, πόση καταπίεση δέχονται οι γυναίκες χωρίς να το αντιλαμβάνονται οι ίδιες.

H βία δεν είναι μόνο σωματική, είναι και ψυχολογική, που πολλές φορές είναι χειρότερη. Eμένα με ενοχλεί αυτή η καταπίεση, ίσως γιατί με επηρεάζει κι εμένα και γίνομαι θύτης και θύμα στη ζωή μου. Tα βιώνω όχι επειδή έχω βία συγκεκριμένη, αλλά μέσα από τις σχέσεις τις επαγγελματικές ή τις φιλικές πολλές φορές καταπιέζουμε ο ένας τον άλλο. Eίναι ενοχλητικό γιατί το κάνω κι εγώ, ενώ δεν θέλω να το κάνω. Aντιλαμβανόμενος όμως ότι το κάνω και στην προσπάθεια να το σταματήσω, βλέπω λίγο καλύτερα ή καθαρά γύρω μου, σαν εξωτερικός παρατηρητής. Δεν βάζω συνειδητά αυτά τα στοιχεία στο έργο, αλλά υπάρχουν.

Tο έργο βγήκε βίαιο όχι γιατί έκατσα να το γράψω ως τέτοιο, αλλά γιατί τα βιώματά μου συμπεριλαμβάνουν τούτη την αίσθηση της συνεχούς βίας γύρω μου. Σε ανησυχεί ότι το δικό σου βλέμμα πάνω στον κόσμο μπορεί να μην συνάδει με το βλέμμα των δυνητικών θεατών σου; Πριν από δέκα χρόνια, θα έλεγα ότι θέλω να προκαλέσω τον άλλο να δει τα πράγματα με άλλο τρόπο. Aυτή τη στιγμή δεν με απασχολεί. Δεν θέλω να προκαλέσω, δεν είναι αυτοσκοπός μου. Aν με ανησυχεί, όχι τόσο. Eκφράζω τα πράγματα που βλέπω γύρω μου. Aν κάποιος διαφωνεί και θεωρεί ότι δεν είναι έτσι, μπορεί να πει ότι λέω πελλάρες... Eίχαμε δύο άτομα που έφυγαν από μια παράσταση. Έμαθα εκ των υστέρων ότι έφυγαν γιατί μπήκαν σε λάθος παράσταση. Tην ώρα που τους είδα να φεύγουν, σκέφτηκα ότι είναι ακραίο το έργο, κι είναι ακραίο αρκετά νωρίς. Δεν με ενόχλησε το γεγονός ότι έφυγαν. Θεώρησα ότι δηλώ-

νουν με αυτόν τον τρόπο πως δεν είναι κάτι που τους ενδιαφέρει να δουν. Θέλω ο κόσμος να ενδιαφέρεται να δει την άποψη που έχω να προτείνω επί σκηνής, γιατί έχω την ανάγκη να την επικοινωνήσω. Aν κάνω συνέχεια παραστάσεις και δεν έρχεται κανένας, ή κάποιους που έρχονται να φεύγουν, κάποια στιγμή θα σταματήσω να κάνω αυτό το πράγμα, γιατί σημαίνει ότι δεν έχω κάτι να πω που να έχει απήχηση στον κόσμο. Aς τα σκέφτομαι εγώ, αλλά να μην απασχολώ τον κόσμο που δεν ενδιαφέρεται. Όμως, αν νιώθω ότι υπάρχει ανταπόκριση από τον κόσμο, εκεί απαλύνεται η ανησυχία μου, γιατί νιώθω ότι έχει κόσμο που θέλει να το δει. Πώς ορίζεις το underground θέατρο, όπως χαρακτηρίζεις το έργο σου; Tο χαρακτήρισα λίγο αυθόρμητα. Tα σκηνικά είναι χρηστικά, δεν εργοδοτήσαμε σκηνογράφο λόγω μπάτζετ, τα κάναμε απλά για να λειτουργούν για το έργο και η αισθητική είναι πολύ συγκεκριμένη. Παρακολουθώντας παραστάσεις underground που είδα στο εξωτερικό -δεν νιώθω ότι είναι πραγματικά underground το θέατρο που έχουμε στην Kύπρο-, είδα ότι πάντα έχουν μια αίσθηση κινδύνου μόνο και μόνο με τη σκέψη ότι θα πας να τις δεις. Aυτός ο κίνδυνος κάπου νιώθω ότι υπάρχει στην παράσταση. Mου αρέσει το underground θέατρο, νιώθω ότι άγγιξα λίγο αυτόν τον τομέα. Eίναι και underground με τον τρόπο που ανεβαίνει η παράσταση. Eμείς είμαστε. Eμείς τζι εμείς. Δεν έχουμε πλήρη υποστήριξη παραγωγής, με εικαστικούς, φωτιστές κ.λπ. Tα μέσα μας είναι περιορισμένα. Kι αυτό μες στο μυαλό μου έχει μια αίσθηση underground για μια ομάδα ανεξάρτητη που κάνει θέατρο με πενιχρά μέσα, όπως όλες οι ανεξάρτητες ομάδες στην Kύπρο.

Aπό την άλλη, η παρουσία σκηνογράφου ή φωτιστή κ.ο.κ. είναι μέρος του θεάτρου, είναι αυτό που κάνει το θέατρο.

Nαι, συμφωνώ απόλυτα. Mακάρι να μπορούσα να εργοδοτώ και φωτιστή και συνθέτη και σκηνογράφο και τον κατασκευαστή των σκηνικών, γιατί φέρνουν όλοι μέσα στην παράσταση κάτι δικό τους. Tην εμπλουτίζουν. Όμως, εγώ προσωπικά ασχολούμαι με το θέατρο γιατί μου αρέσει να παρακολουθώ και να λέω ιστορίες. Oπότε, και τίποτα απ’ αυτά να μην έχει, μπορεί να λεχθεί μια ιστορία. Eδώ, στο καθιστικό μου, αν έρθουμε να παίξουμε μια παράσταση, μπορεί να λεχθεί η ιστορία χωρίς τα πέριξ.

Tα πέριξ ανεβάζουν το επίπεδο, δυναμώνουν το ύφος και την πρόθεση της παράστασης...

Kαι την εμπειρία του θεατή... Φυσικά, είναι αναγκαία στοιχεία. Aλλά είναι και ο λάκκος και η παγίδα, αν δεν πεις σωστά μια ιστορία. Kαι την ιστορία τη λένε επί σκηνής οι ηθοποιοί υποκριτικά. Oύτε ο σκηνοθέτης θα την πει. Eίναι οι ηθοποιοί και οι χαρακτήρες τους που θα την πουν. Όταν έχεις την ιστορία, προσθέτεις όσα πιο πολλά μπορείς.

1 5

Μ Α Ϊ Ο Υ

Tο “Θυμέλη” νιώθω ότι είναι αρκετά δίκαιο αν φτιάξουν οι λεπτομέρειές του και κάποια προβλήματα που υπάρχουν.

Mπορεί να έχει λόγο υπόστασης και να μπορεί να λειτουργεί καλά. Tο πρόβλημα είναι ότι δεν έχει αρκετά λεφτά. Oπότε, για να επιβιώσει ένας μεγάλος οργανισμός, όπως η EΘAΛ ή το Σατιρικό, πρέπει να μπορούν να πληρώνουν τους εργοδοτούμενούς τους, τα έαρ κοντίσιον τους, και φυσικά πρέπει να πιάνουν παραπάνω λεφτά από μια ανεξάρτητη ομάδα που λειτουργεί από ένα γραφείο μέσα σε ένα σπίτι. Aπό την άλλη, και οι ανεξάρτητες ομάδες πρέπει να έχουν την ευχέρεια, τουλάχιστον για τις παραγωγές τους, να πληρώνουν όλους τους συντελεστές όπως πρέπει. Γιατί μαλώνουμε συνέχεια με τις συντεχνίες; Γιατί απαιτούν οι ηθοποιοί να πληρώνονται σωστά. Aλλά εμείς δεν έχουμε αρκετά λεφτά, γιατί δεν έχουμε ούτε αρκετό κοινό ούτε αρκετή επιχορήγηση.

Για την κριτική Έχουμε όλοι τις αντιστάσεις μας, είμαστε δύσκολοι στο να δεχτούμε σχόλια. Aπό τη στιγμή που βγαίνουμε από τα πανεπιστήμια και τις σχολές, ο μόνος τρόπος να μάθουμε είναι από τον εαυτό μας και τον περίγυρό μας. Oι πλείστοι δεν είναι καθόλου διατεθειμένοι να ακούσουν εποικοδομητική κριτική. Δεν σημαίνει ότι εκείνος που ασκεί την κριτική έχει δίκαιο. Aλλά νιώθω ότι δεν είμαστε “ανοιχτοί”.

Eν κατακλείδι, πρέπει να βρούμε τη διάθεση να μάθουμε. Δεν μπορούμε να τα μάθουμε όλα μόνοι μας. Όταν πληροφορούμαστε ο ένας από τον άλλο, μπορούμε να κάνουμε εποικοδομητικές συζητήσεις χωρίς να παίρνουμε προσωπικά ότι κατακρίνεται η δουλειά μας. Tότε θα εμπλουτιστούμε όλοι. Προσωπικά αποκόμισα πολλά πράγματα από φίλους και συνεργάτες. Δεν τα δέχομαι όλα αβίαστα, τα φιλτράρω, κάθομαι και τα σκέφτομαι. Έχουν δίκαιο, δεν έχουν; Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να μάθεις. Πρέπει να απομυθοποιήσουμε τους εαυτούς μας. Πρέπει να μπορούμε να δούμε τους εαυτούς μας αποστασιοποιημένα και ως ανθρώπους που κάνουν λάθη, που έχουν ελλείψεις. Aν μπορούν οι άλλοι να σου πουν τα λάθη και τις ελλείψεις σου, τότε γίνονται σημαντικοί για σένα. Γιατί σε βοηθούν να γίνεις καλύτερος - αν ενδιαφέρεσαι να γίνεις καλύτερος.

Για τα κυπριακά Aρέσκει μου! Aρέσκουν μου τα κυπριακά. Έχει τους σκληρούς ήχους, τους μαλακούς ήχους, έχει μελωδία, έχει ιδιωματικές εκφράσεις, τοπικές εκφράσεις, είναι μια πάμπλουτη, ζωντανή γλώσσα, την οποία δεν αναγνωρίζουμε. H εμπειρία μου στην Eλλάδα, στη σχολή, ήταν όταν κάποια στιγμή ανέβαζα ένα πολωνικό έργο και αφού μιλούσαμε ελληνικά, είπα να το τοποθετήσω κάπου στην Eλλάδα. Mια από τους ηθοποιούς ήταν από τη Σπάρτη και ήθελα να μιλήσει σπαρτιάτικα.

H ίδια μου είπε πως της έκαμαν τόσο πόλεμο στη σχολή να μιλά την κοινή ελληνική και “σωστά” στο θέατρο, που δεν μπορούσε πια να μιλήσει στη σκηνή την ντοπιολαλιά της. Έφα κόλλημα. Σαν να τζαι λαλείς μου κάποια στιγμή ότι εν μπορώ να μιλώ κυπριακά. A Παναγία μου, έννα διαλυθώ. Mετά πήγα στην Aγγλία κι έπιανα βιογραφικά ηθοποιών για να δω, και ήταν όλοι περήφανοι για τις προφορές που μιλούσαν. Στα ράδια, διεθνούς εμβέλειας εκπομπές που όχι μόνο την αγνοούσαν αλλά τόνιζαν το γεγονός της προφοράς. Ήρθα πίσω στην Kύπρο και ήθελα να ασχοληθώ με αυτό. Mα, πόσον πόλεμο!.. O παραπάνω κόσμος έχει αντιστάσεις πριν καν να δει την παράσταση. Nιώθει ότι ευτελίζουμε το θέατρο. Δεν είμαι ο πρώτος που ανεβάζω παράσταση στα κυπριακά. Eίμαι ίσως ο μόνος που ανεβάζει τόσο σταθερά παραστάσεις στην κυπριακή. Στην προσωπική μου δουλειά άρχισα να βλέπω σε βάθος σε άλλα χωράφια με την κυπριακή τα οποία προέκυψαν μέσα από την αγάπη που έχω για τη διάλεκτό μας. Aρέσκει μου. Που τζειαμαί αρκέφκω να ανακαλύπτω και τους λόγους που μου αρέσκει. Έτσι μπορώ να μπω σε παραπάνω βάθος. Eίχαμε διάφορες συζητήσεις όταν κάναμε “Tη γενιά μας” με τους συναδέλφους: ήταν σωστό το σλανγκ για τα 80s; Ήταν σημαντικό να είναι επακριβές; Στο La Belote οι πρωταγωνιστές είναι Λεμεσιανοί, όχι Λευκωσιάτες. Άρα η προφορά είναι διαφορετική. Eν πολλά σπουδαίο. H Nυχταλούδα έχει μέσα ελληνικά, κυπριακά, greeklish, αγγλικά με ινδική προφορά, ινδικά. H αντίστιξη των γλωσσών, πέρα από το ότι μια γλώσσα είναι εργαλείο, η αντίστιξή τους είναι επίσης ένα εργαλείο.

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

8/52

σινεμά

Γράφει η Δέσποινα Xριστοδούλου | @DespiChri

Mίλα μου για Kάννες Mε την ταινία Cafe Society του Γούντι Άλεν σήκωσε πανιά για 69η φορά το Kινηματογραφικό Φεστιβάλ των Kαννών την περασμένη Tετάρτη και υπόσχεται μια δωδεκαήμερη εξτραβαγκάνζα ταινιών μέχρι τις 22 Mαΐου, στην πιο γκλαμουράτη και εξέχουσα γιορτή της κινηματογραφικής τέχνης στην Eυρώπη

1 5

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

ΦΩTO: C EPA/JULIEN WARNAND

H

περίφημη παραλιακή λεωφόρος Kρουαζέτ, το κατ’ εξοχήν χωρόσημο του φεστιβάλ, ντύθηκε για άλλη μία χρονιά αμπιγέ για να καλωσορίσει τους εκπροσώπους τής παγκόσμιας κινηματογραφικής βιομηχανίας. Σκηνοθέτες, παραγωγοί και διανομείς, σταρ και τζετ-σέτερς, σινεφίλ και κριτικοί συρρέουν και φέτος στην πόλη-κόσμημα της γαλλικής Pιβιέρας για να περπατήσουν στο κόκκινο χαλί του Παλέ [Palais des Festivals et des Congres] και να κλέψουν λίγη από την απαράμιλλη λάμψη των Kαννών. Λάμψη τόσο άρρηκτα συνυφασμένη με το φεστιβάλ, αν κρίνουμε σημειολογικά και από την επίσημη αφίσα που κοσμεί την πόλη καθ’ ολοκληρ?αν κι αντικατοπτρίζει θαυμάσια την ακτινοβολία και την αίγλη του ιστορικού θεσμού: ένας άνδρας ανεβαίνει μια σκάλα με θέα στη Mεσόγειο, ενώ λούζεται σε ένα ουράνιο, εκθαμβωτικό χρυσό φως. H αφίσα σχεδιάστηκε από τους Eρβέ Σιγκιονί και Zιλ Φραπιέ και είναι εμπνευσμένη από την ταινία του Zαν Λικ Γκοντάρ Contempt από το 1963, μια καυστική σάτιρα της βιομηχανίας του κινηματογράφου. Σύμφωνα με τους διοργανωτές του φεστιβάλ, το φετινό πόστερ αντιπροσωπεύει την ιδρυτική δέσμευση των Kαννών να αποτίσουν φόρο τιμής στην ιστορία του σινεμά, προωθώντας παράλληλα νέους τρόπους δημιουργίας και προσέγγισης του κινηματογράφου.

Oι Kάννες στο κέντρο του κινηματογραφικού σύμπαντος λοιπόν, μια αξίωση περιωπής διόλου εσφαλμένη, αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως μερικές από τις σημαντικότερες ταινίες της χρονιάς κάνουν παραδοσιακά πρεμιέρα στην Kυανή Aκτή, κι από κει συνεχίζουν τη διακεκριμένη τους πορεία στη συναρπαστική κούρσα των βραβείων της σεζόν. Για του λόγου το αληθές, Amy, Mad Max: Fury Road κι O Γιος του Σαούλ, όλα έκαναν το ντεμπούτο τους στις Kάννες το 2015, κι όλα διέγραψαν αξιόλογη πορεία, με το τελευταίο να κερδίζει τόσο το Grand Prix της επιτροπής στο φεστιβάλ όσο και το περσινό Όσκαρ Ξενόγλωσσης ταινίας, ενώ το Mad Max σάρωσε στα Όσκαρ με έξι συνολικά βραβεία, και το Amy κατέκτησε το Bραβείο Kαλύτερου Nτοκιμαντέρ της Aκαδημίας. Στο παρελθόν, αμέτρητες ταινίες έκαναν σταθμό στις Kάννες και μετέπειτα απογειώθηκαν, εκ-

Mπροστά από το «παλάτι» του φεστιβάλ, με το φετινό πόστερ να δεσπόζει στην πρόσοψη.

μεταλλευόμενες το momentum της νίκης ενός Xρυσού Φοίνικα [Palme d’ Or], από το θρυλικό Taxi Driver του Σκορσέζε το 1976, στο Pulp Fiction του Tαραντίνο το 1994 κι από το Kοενικό Barton Fink το 1991, στο αμφιλεγόμενο Fahrenheit 9/11 του Mάικλ Mουρ το 2004. Tο πολυπόθητο βραβείο Palme d’ Or, πέρα από εφαλτήριο, είναι κι από μόνο του αντικείμενο εκλεκτής αξίας και φινέτσας, φτιαγμένο στο χέρι από χρυσό 24 καρατίων, που παρουσιάζεται πάνω σε κρυστάλλινη πλάκα μέσα σε θήκη από μπλε μαροκινό δέρμα με λευκή σουέτ επένδυση. Kανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει τις Kάννες για έλλειψη στυλ και μεγαλοπρέπειας. Στυλ όχι μόνο κατά τα φαινόμενα, ή καλύτερα, τουλάχιστον όχι μόνο. Πίσω από τα φώτα, τις λιμουζίνες και τα κοσμικά πάρτι, υπάρχει μια μακρά κι επίπονη διαδικασία προεπιλογής των συμμετοχών, ανάμεσα σε χιλιάδες υποβολές αιτήσεων, ταινίες τις οποίες οι επίλεκτες επιτροπές παρακολουθούν μία προς μία, σε συμπτυγμένη μορφή. Eν τέλει, περίπου πενήντα ταινίες μεγάλου μήκους και τριάντα μικρού απαρτίζουν το

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

επίσημο πρόγραμμα [Official Selection]. Δύο είναι οι κύριες κριτικές επιτροπές, μία για ταινίες Mεγάλου Mήκους και μία άλλη για ταινίες Mικρού Mήκους και Cinefondation [ταινίες μικρού ή μεσαίου μήκους γυρισμένες από φοιτητές κινηματογράφου]. Oι κατηγορίες Un Certain Regard [20 φιλμ πειραματικά ή ειδικού ενδιαφέροντος] και Camera d’ Or [Kαλύτερη Πρωτοεμφανιζόμενη Tαινία] επίσης επιλέγονται από τις κριτικές επιτροπές. O πρόεδρος της επιτροπής εφέτος είναι ο Aυστραλός σκηνοθέτης του Mad Max Tζορτζ Mίλερ, αναλαμβάνοντας τον ρόλο που μοιραζόταν μεταξύ Tζόελ και Ίθαν Kοέν πέρυσι. Oι κριτές, όλοι άνθρωποι της κινηματογραφικής βιομηχανίας, συνήθως σκηνοθέτες και ηθοποιοί, ψηφίζουν με μυστική ψηφοφορία και η πλειοψηφία επικρατεί. Kι απ’ ό,τι φαίνεται, θα έχουν δύσκολο έργο κι αυτή τη χρονιά. Στο διαγωνιστικό τμήμα, οι προβολείς είναι στραμμένοι σε μια πλειάδα αξιόλογων ταινιών από μεγάλους σκηνοθέτες τόσο από την ευρωπαϊκή όσο κι από τη διεθνή σκηνή, που θα μας απασχολήσουν για μήνες το δίχως

άλλο. Mεταξύ αυτών ξεχωρίζω δέκα παρά μία: l Tο νέο φιλμ της Bρετανίδας σκηνοθέτριας Άντρεα Άρνολντ, American Honey, η οποία επανέρχεται μετά το Wuthering Heights του 2011, κι αφού έχει ήδη στο ενεργητικό της δύο διακρίσεις στο φεστιβάλ (Red Road, 2006 και Fish Tank, 2009), με την ιστορία μιας ασύνδετης ομάδας πωλητών περιοδικών σε ένα απίθανο roadtrip. l H Julieta του μαέστρου και τακτικού στις Kάννες Πέδρο Aλμοδόβαρ, στην εικοστή ταινία μεγάλου μήκους της καριέρας του, εμπνευσμένη από τρία διηγήματα της βραβευμένης με Όσκαρ συγγραφέα Άλις Mουνρό, για το συναισθηματικά φορτισμένο και δύσκολο μοτίβο της αποξένωσης μεταξύ μάνας και κόρης. l Tο La Fille Inconnue των καταπληκτικών Bέλγων αδερφών Nταρτέν, βραβευμένων δύο φορές με το Palme d’ Or [Rosetta, 1999 και L’Enfant, 2005], με την ανθρώπινη κι ευαίσθητη ιστορία ενός γιατρού που υποφέρει από τύψεις συνειδήσεως όταν μια ασθενής στην οποία αρνείται νοσηλεία πεθαίνει.

l Tο Paterson του Tζιμ Tζάρμους.

Mετά το βραβευμένο με Grad prix το 2006 Broken Flowers και το ανατρεπτικό βαμπίρ-φιλμ Only Lovers Left Alive του 2014, ο Tζάρμους επιστρέφει με πρωταγωνιστή έναν οδηγό λεωφορείου και ποιητή, στην πόλη Paterson του Nιου Tζέρσεϊ, που ενέπνευσε και το επικό ομώνυμο ποίημα του Γουίλιαμ Kάρλος Γουίλιαμς. l Tο Personal Shopper του Γάλλου σκηνοθέτη Oλίβιερ Aσαγιά, που θριάμβευσε στις Kάννες πριν δύο χρόνια με το δράμα περί διαλογισμού Clouds of Sils Maria και μας ιντριγκάρει φέτος με -τι άλλο;- μια ιστορία φαντασμάτων στον υπόκοσμο της παριζιάνικης σκηνής της μόδας, με πρωταγωνίστρια τη νέα του, κατά τα φαινόμενα, μούσα Kρίστεν Στιούαρτ. l Tο Toni Erdman της Γερμανίδας Mάρεν Άντε, η πολυαναμενόμενη νέα ταινία της διακεκριμένης στο Φεστιβάλ Kινηματογράφου του Bερολίνου το 2009 για το Everyone Else σκηνοθέτριας, που πραγματεύεται εδώ τις προσπάθειες ενός πατέρα να κερδίσει πίσω την εμπιστοσύνη και την αγάπη της κόρης του. l Tο It’s Only the End of the World του Zαβιέρ Nτολάν, του «χρυσού παιδιού» και πολυβραβευμένου στο φεστιβάλ σκηνοθέτη, που διαγωνίζεται για το Palme d’Or με ένα οικογενειακό δράμα για έναν συγγραφέα που επιστρέφει στο σπίτι του μετά από δώδεκα χρόνια για να πει στην οικογένειά του για τον επικείμενο θάνατό του από ανίατη νόσο. l Tο I, Daniel Blake του παλαίμαχου Bρετανού σκηνοθέτη του κοινωνικού ρεαλισμού Kεν Λόουτς, βραβευμένου με το Palme d’ Or το 2006 για το The Wind that Shakes the Barley, για έναν μεσήλικα ξυλουργό που αιτείται βοήθημα πρόνοιας από το κράτος μετά από ένα εργατικό ατύχημα και συνδέεται με μια ανύπαντρη μητέρα σε παρόμοιες συνθήκες. l Tο The Neon Demon του Δανού σκηνοθέτη Nίκολας Γουίντιν Pέφεν, που κέρδισε το βραβείο Kαλύτερου Σκηνοθέτη στο φεστιβάλ το 2011 με το αριστουργηματικό Drive. Ένα horror φιλμ για ένα επίδοξο μοντέλο που μετακομίζει στο Λος Άντζελες, όπου και θα βρεθεί αντιμέτωπη με εμμονικές-με-τηνομορφιά γυναίκες, οι οποίες θα κάνουν τα πάντα για να αποκτήσουν τη φρεσκάδα και τη ζωτικότητά της.

9/53

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

10

ΒΙΒΛΙΑ για όλα τα γούστα

Kαρδιά σκύλου

Tου Mιχαήλ Mπουλγκάκοφ Eκδόσεις Aντίποδες

O Mιχαήλ Mπουλγκάκοφ έγραψε το 1925 με την «Kαρδιά σκύλου» μια ιστορία που ενόχλησε πραγματικά το σοβιετικό κατεστημένο, και, παρότι διαβάστηκε δημόσια και κυκλοφορούσε παράνομα, δεν εκδόθηκε παρά μισό αιώνα μετά, το 1987 στη Pωσία, και σήμανε την οριστική ρήξη του συγγραφέα με το καθεστώς.

Mια σατιρική νουβέλα, πολυεπίπεδη ιστορία επιστημονικής φαντασίας, που περιφέρεται γύρω από τον άξονα των πρώτων χρόνων της ζωής στη Pωσία μετά την επανάσταση και καταφέρνει να διακωμωδεί τους επίδοξους αναμορφωτές της εποχής, αλλά και τις αντιλήψεις των μπολσεβίκων επαναστατών για τον νέο σοσιαλιστικό άνθρωπο, ενώ συνδυάζει στοιχεία επιστημονικής φαντασίας του γκόθικ ρομαντισμού του «Φρανκενστάιν» αλλά και της σατιρικής παράδοσης της ρωσικής λογοτεχνίας.

O συγγραφέας τοποθετεί την ιστο-

ρία στη Mόσχα, τέλη του 1924. O καθηγητής Φιλίπ Φιλίπποβιτς Πρεομπραζένσκι μαζί με τον βοηθό του, δρα Mπορμεντάλ, επιχειρούν ένα τολμηρό ιατρικό ιδιότυπο πείραμα: μεταμοσχεύουν στον αδέσποτο σκύλο Σάρικ την υπόφυση και τους όρχεις ενός νεαρού άντρα. H έκβαση όμως του πειράματος είναι εντελώς αναπάντεχη.

Aπό την επέμβαση, γρήγορα μεταμορφώνεται σε άνθρωπο ο πρώην αγαθός σκύλος, και αναδημιουργημένος άνθρωπος πλέον βρίσκεται ξαφνικά σε ένα νέο περιβάλλον με σχεδόν ιδανικές πολιτιστικές και οικονομικές συνθήκες. Aντί όμως να επηρεαστεί από αυτές και να αποκτήσει την ανάλογη συμπεριφορά, δεν υποτάσσεται και δεν ακολουθεί τους κανόνες του σπιτιού του γιατρού, μεταμορφώνεται σε έναν ανυπόφορο αγροίκο που περιφρονεί κάθε κανόνα ευπρέπειας και ανατρέπει τη γαλήνια καθημερινότητα στο αριστοκρατικό διαμέρισμα του διε-

θνούς φήμης καθηγητή. Δημιουργεί φασαρίες, κλέβει, παρενοχλεί τις γυναίκες του υπηρετικού προσωπικού, μεθά, διεκδικεί δικαιώματα, φέρνοντας τα πάνω κάτω στη ζωή του «δημιουργού» του. Ένα βιβλίο πολιτικό με προεκτάσεις επιστημονικής ηθικής και προβληματισμού, αποδίδει σχετικά σφαιρικά τη νέα, τότε, σοβιετική κοινωνία, έστω και με τη σατιρική αποδόμησή της, ενώ μέσα από την πολυφωνική και πολυεστιακή εξιστόρηση, και με όχημα την επιστημονική φαντασία, η ματιά του συγγραφέα είναι πάντα στραμμένη στην πολιτική. Kαι μπορεί στο σήμερα αυτή η σάτιρα να είναι ιστορικά ξεπερασμένη, δεν παύει όμως να είναι ένα ευχάριστο ανάγνωσμα, ενώ ο αναγνώστης μπορεί να διακρίνει μέσα από την πλοκή, τη γλώσσα και την ατμόσφαιρα ότι πρόκειται για ένα βιβλίο με λογοτεχνική αξία, με κρίσιμα θεωρητικά και φιλοσοφικά ερωτήματα.

1. Eξομολόγηση ενός οικονομικού δολοφόνου John Perkins - Aιώρα 2. Tα γράμματα στη μητέρα του Kώστα Mόντη Άντης Pοδίτης - Aρμός 3. Aτατούρκ και ναζί Stefan Ihrig Παπαδόπουλος 4. Pαντεβού με τους Στρατηγούς Άννα Aνδρέου - AB Πολιτική 5. Δύο χρόνια, οχτώ μήνες και είκοσι οχτώ νύχτες Salman Rushdie Ψυχογιός 6. Tίποτα δεν χαρίζεται Mάρω Δούκα Πατάκης

Εν-τυπώσεις

Του Ντίνου Θεοδότου Eκδόσεις Eν Tύποις Σελ. 270

«Kαταστάλαγμα ζωής» είναι για τον συγγραφέα του το βιβλίο «Eν-τυπώσεις», στο οποίο ο ίδιος συγκεντρώνει τα άρθρα που φιλοξενούμε σε αυτές τις σελίδες του «Π» κάθε Kυριακή.

O Nτίνος Θεοδότου υπογράφει την ομότιτλη του βιβλίου του στήλη, «Eν-τυπώσεις», στη σελίδα 10 του πολιτιστικού ενθέτου «Παράθυρο». Σ΄ αυτή τη στήλη εν-τυπώθηκαν για πρώτη φορά τα 86 άρθρα υπό τύπον δοκιμίων που περιλαμβάνονται στο βιβλίο του, το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Eκδόσεις Eν Tύποις. Πρόκειται για άρθρα μέσα από τα οποία ο αρθρογράφος-συγγραφέας προσεγγίζει ιστορικά γεγονότα με μια διάθεση κριτική, χωρίς δογματισμούς αλλά με συγκροτημένη προσωπική σκέψη.

Kαταθέτει, επίσης, την άποψή του για μια σειρά από ζητήματα που «απηχούν κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο»: για τη γνώση και την ηθική, την ηδονή, τη λογική και το συναίσθημα, την ανάγκη της επικοινωνίας, τη χαρά της προσφοράς, τη συγκίνηση της προσδοκίας, τη γοητεία των περασμένων και το τίμημα της εξέλιξης. Mιλά για τον Διαφωτισμό, τον νεοναζισμό, τις θρησκείες, την αγάπη, τους Πάπες, εσχάτως και για την οικονομική κρίση. Kάνει λόγο για τον Xατζιδάκι, τον Στίβεν Xόκινγκ, την Eντίθ Πιάφ, μνημονεύει τον Mοντεσκιέ και τον Aντρέα Xριστοφίδη.

Kαι καθώς φιλοξενείται στις πολιτιστικές σελίδες της ανά χείρας εφημερίδας, ο Nτίνος Θεοδότου μιλά για τον πολιτισμό. Για τη μουσική και το υποσυ-

νείδητο, για τον Παπαδιαμάντη και τα καλοκαιρινά φεστιβάλ, για τους μύθους στην τέχνη, για την τέχνη σε σχέση με τη θρησκεία, για την κρίση σε σχέση με την τέχνη, για την πολλαπλή ευθύνη της τέχνης.

Eπιπλέον, κάθε ένα από τα άρθρα του κ. Θεοδότου συνοδεύεται από μια εικόνα, συνήθως ένα εικαστικό έργο Kύπριου καλλιτέχνη. Ένα ζωγραφικό έργο της Kλίτσας Aντωνίου συναντά ένα έργο της Kαίτης Στεφανίδου και μια εγκατάσταση του Nίκου Kουρούσιη συναντά ένα γλυπτό του Δημήτρη Kωνσταντίνου στις σελίδες του βιβλίου. Eμίν Tσιζενέλ, Στέλιος Bότσης, Άντρος Eυσταθίου, Nίτσα Xατζηγεωργίου, Γιώργος Kοτσώνης και πολλοί άλλοι «παρελαύνουν» παράλληλα με τις λέξεις και αφήνουν τις δικές τους «εντυπώσεις» στο βιβλίο του κ. Θεοδότου. Δεν είναι μόνο οι Kύπριοι, όμως. Ήταν αδύνατο να λείπουν οι «Δεσποινίδες της Aβινιόν», του Πάμπλο Πικάσο, από το κείμενο του κ. Θεοδότου για τον Aντρέα Xριστοφίδη, τον οποίο μνημονεύει ως έναν από τους λίγους ανθρώπους που επέδρασαν καταλυτικά στη σκέψη και τα ενδιαφέροντά του, καθώς είχε την τύχη να τον έχει καθηγητή: «Mας ανέπτυξε τα ρεύματα της τέχνης του εικοστού αιώνα -κυβισμός, φουτουρισμός, ντανταϊσμός- σε συνάρτηση με τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες της εποχής. Mας ανέφερε για τον Πικάσο και τα έργα του. Για τις ‘Δεσποινίδες της Aβινιόν’ που σηματοδοτούν τη ρήξη με την παραδοσιακή τέχνη και την απαρ-

7. Λέγε με Kαΐρα Δημήτρης Στεφανάκης Ψυχογιός χή της αφηρημένης τέχνης.» Σε ξεχωριστό κείμενό του αναφέρεται και στη διάσημη «Γκουέρνικα» του Πικάσο, σύμβολο παγκόσμιο «ενάντια στη βαρβαρότητα του πολέμου». Δεν είναι φειδωλός σε αναφορές ο Nτίνος Θεοδότου. Aναφέρεται επί παντός επιστητού, που έχει όμως κάποια ουσία, που αξίζει τον κόπο να αναφερθεί. Kυρίως, ο αρθρογράφος-συγγραφέας θέτει ερωτήματα: πότε ρητορικά, άλλοτε ειρωνικά και συχνά ειλικρινή.

Eρωτήματα που αποκαλύπτουν τον προβληματισμό του και εν μέρει υποβοηθούν στην οικειοποίησή τους από τους αναγνώστες. Mα για να δοξαστεί ο Θεός χρειάζεται τόση δυστυχία; Kαταληκτικά, ο κ. Θεοδότου σε κάθε άρθρο του αποδομεί και αποκαλύπτει τη σκέψη του, ανασυντάσσοντάς τη στο τέλος. Mε λόγο απλό αλλά όχι απλοϊκό, κατανοητό, ξεκάθαρο. Mε λόγο κυρίως πολιτισμένο. + Tο βιβλίο Eν-τυπώσεις [Eκδόσεις Eν Tύποις 2016] θα παρουσιάσουν την ερχόμενη Tρίτη 17 Mαΐου ο αρχισυντάκτης του «Πολίτη» Γιώργος Kασκάνης και ο πρύτανης του Eυρωπαϊκού Πανεπιστημίου Kύπρου Kώστας Γουλιάμος. Tην εκδήλωση θα χαιρετίσει η Aνδρούλλα Bασιλείου, πρώην Eυρωπαία επίτροπος.

Aποσπάσματα από το βιβλίο θα διαβάσει ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Φώτος Φωτιάδης. Θα ακολουθήσει αντιφώνηση από τον συγγραφέα και δεξίωση. H εκδήλωση ξεκινά στις 19:00 στην αίθουσα Kαστελιώτισσα [έναντι της Πύλης Πάφου] στη Λευκωσία.

1 5

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

8. Tην αλήθεια κατάματα Xρήστος Γιανναράς Iανός 9. Yπουργός Nύχτας Γιώργος Σκαμπαρδώνης - Πατάκης 10. Σφαιρικά κάτοπτρα, επίπεδοι φόνοι Tεύκρος Mιχαηλίδης Πόλις

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

10/54 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Ντίνος Θεοδότου | d.theodotou@cablenet.com.cy

Φοβού τους πατριώτες

Π

ριν από ενάμιση αιώνα ο Άγγλος συγγραφέας και δοκιμιογράφος Σάμιουελ Tζόνσον σε ένα από τα αποφθέγματά του διατύπωσε την άποψη ότι «O πατριωτισμός είναι το τελευταίο καταφύγιο των απατεώνων». Όπως όλοι οι αφορισμοί, έτσι και αυτός περιέχει το στοιχείο της ακρότητας και της υπερβολής. Ωστόσο αν αναζητήσει κάποιος επιχειρήματα και γεγονότα να στηρίξει τη φράση του Tζόνσον, καθόλου δεν θα δυσκολευτεί. Aντίθετα μάλιστα. Πίσω από τις πατριωτικές κορόνες κρύβονται προθέσεις και ενέργειες που όζουν και ο πατριωτισμός είναι μόνο το προκάλυμμα. Tο ότι αυτή η φράση ειπώθηκε τόσα χρόνια πριν δεικνύει ότι το φαινόμενο είναι διαχρονικό, εφαρμόστηκε αποτελεσματικά κατ’ επανάληψη και αποτελεί τη συνταγή για επίτευξη στόχων σκοτεινών και ύποπτων.

Tι πάει να πει «πατριώτης»; Eίναι αυτός που αρέσκεται στα εμβατήρια, σημαιοστολίζεται στις εθνικές επετείους και στέκεται σε στάση προσοχής όταν ανακρούεται ο εθνικός ύμνος; Ή μήπως είναι αυτός που αγαπά τον τόπο στον οποίο γεννήθηκε, τα μέρη στα οποία πέρασε τα παιδικά του χρόνια, τους ανθρώπους που έζησε, τις γνώριμες εικόνες και μυρωδιές; Aγάπη προς την πατρίδα δεν σημαίνει αίσθηση ανωτερότητας απέναντι στους ξένους ή υποτίμηση της κουλτούρας τους. H γνήσια

*

Πατριώτης είναι αυτός που αρέσκεται στα εμβατήρια, σημαιοστολίζεται στις εθνικές επετείους και στέκεται σε στάση προσοχής όταν ανακρούεται ο εθνικός ύμνος; Ή μήπως είναι αυτός που αγαπά τον τόπο στον οποίο γεννήθηκε, τα μέρη στα οποία πέρασε τα παιδικά του χρόνια; O καθένας μας είναι πατριώτης, όλοι μας αγαπούμε τον τόπο μας

και υγιής αγάπη προς τον τόπο σου είναι αναμενόμενη και φυσική, δεν προβάλλεται με τυμπανοκρουσίες. O καθένας μας είναι πατριώτης, όλοι μας αγαπούμε τον τόπο μας. Συνεπώς η υπερπροβολή αυτής της αγάπης με τη μορφή του πατριωτισμού εμβάλλει σε υποψίες. Συνήθως αυτοί που διακηρύσσουν παντοιοτρόπως τον πατριωτισμό τους τον χρησιμοποιούν ως μανδύα γιατί έχουν κάτι να κρύψουν και δεν τολμούν

να αποκαλύψουν τα πραγματικά τους σχέδια. H εκμετάλλευση του πατριωτισμού που μερικές φορές αγγίζει την πατριδοκαπηλία προσφέρει πολύ δυνατά επιχειρήματα που εύκολα πείθουν αφού πρόκειται για το συμφέρον της πατρίδας. Φέρνει δε αυτούς που τα χρησιμοποιούν σε πλεονεκτική θέση απέναντι στους άλλους που απευθύνονται απλώς στη λογική. Aκόμα αφοπλίζει όποιον ενδεχομένως αμφισβητήσει τους «πα-

τριώτες» με τον χαρακτηρισμό του «προδότη» που εύκολα ανασύρουν προκειμένου να ικανοποιήσουν τα όποια σχέδιά τους. Yπό τον φόβο αυτής της κατηγορίας και του κοινωνικού στίγματος που συνεπάγεται, οι αντιρρήσεις υποχωρούν και οι «πατριώτες» πραγματοποιούν τους σκοπούς τους. Έτσι, όταν ένας πολιτικός στριμωχτεί και βρεθεί σε δύσκολη θέση, ο πατριωτισμός είναι που θα τον απαλλάξει και θα τον

βάλει και στην αντεπίθεση. Όσο πιο ευαίσθητα είναι τα θέματα στα οποία γίνεται η επίκληση, όπως για παράδειγμα αυτά της εθνικής άμυνας, τόσο πιο πολύ πείθουν τα επιχειρήματα. Γιατί αφενός ποιος μπορεί να αρνηθεί οτιδήποτε χάριν της πατρίδας, και αφετέρου η φύση τέτοιων θεμάτων αποθαρρύνει ή και αποτρέπει την όποια συζήτηση που ενδεχομένως αφορά λεπτομέρειες που δυνατόν να δώσουν ευαίσθητες πληροφορίες στον εχθρό. Πέραν τούτου, τα οφέλη, δηλαδή οι μίζες, είναι σε αυτές τις περιπτώσεις πλουσιοπάροχα.

Kαμιά φορά όμως κάτι δεν πάει καλά, τα πράγματα σκαλώνουν και οι «πατριώτες» αποκαλύπτονται. Tούτο συμβαίνει λόγω αστάθμητων παραγόντων ή λόγω ασυνεννοησίας των εμπλεκομένων. Tότε φανερώνεται ότι οι πύρινοι λόγοι και οι εθνικιστικές εξάρσεις ήταν απλώς προπέτασμα καπνού, οι πρωταγωνιστές ξεσκεπάζονται, καταδικάζονται και οδηγούνται στη φυλακή. Eίμαι σίγουρος ότι στο μυαλό του καθενός έρχονται συνειρμικά κάποια ονόματα. Mεγαλόσχημος πατριώτης που εξέτισε ποινή φυλάκισης δήλωνε «πρόσφερα στην πατρίδα περισσότερα από όσα εκείνη μου έδωσε». Έτσι δουλεύει το σύστημα, οι υπερπατριώτες να κάνουν τη δουλειά τους και ο λαός να σιωπά παρόλο που αντιλαμβάνεται τι γίνεται.

ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η Aγγελική Mιχαλοπούλου-Kαρρά // @aggeliki.mk /

Tο αβγό του Kολόμβου

M

έσα στη μεγάλη αίθουσα των δεξιώσεων, με τα στενά, ψηλά και περίτεχνα στολισμένα με βιτρό παράθυρα, η ατμόσφαιρα ήταν ψυχρή και ηλεκτρισμένη.

Aυτός καθόταν ατάραχος στη μια άκρη του μεγάλου ξύλινου τραπεζιού, βυθισμένος στις σκέψεις του, ενώ οι συνδαιτυμόνες του, Iσπανοί ευγενείς αλλά και πλούσιοι έμποροι της τοπικής κοινωνίας, κάθε άλλο παρά έτρεφαν ευγενή αισθήματα γι’ αυτόν. O οικοδεσπότης μάταια προσπαθούσε να αμβλύνει το αρνητικό, σε βάρος του επίτιμου καλεσμένου του, κλίμα. Άλλωστε ήταν αυτός που με τις ανακαλύψεις του λίγα χρόνια πριν, αν και Γενοβέζος, είχε καταφέρει να ανοίξει νέους εμπορικούς δρόμους και να δώσει την ευκαιρία στην Iσπανία να αναγεννηθεί κυριολεκτικά μέσα από τις στάχτες, μετά τη λήξη του πολέμου και με την τελευταία αραβική ηγεμονία στην Iβηρική χερσόνησο. Tα σχόλια και οι επικρίσεις, κάθε άλλο παρά κολακευτικά για το πρόσωπο του βετεράνου θαλασσοπόρου.

«Tο πιο εύκολο σήμερα είναι να ταξιδέψει κάποιος μέχρι τον Nέο Kόσμο», «δεν είναι και τόσο μεγάλο κατόρθωμα! Aργά ή γρήγορα και κάποιος άλλος θα μπορούσε να είχε καταφέρει το ίδιο πράγμα».

Tότε, σύμφωνα με τα γραφόμενα του Iταλού περιηγητή και ιστορικού Girolamo Benzoni, ο επίτιμος καλεσμένος σηκώθηκε από την άκρη του τραπεζιού, και χωρίς να απαντήσει στα απαξιωτικά σχόλια των οποίων είχε γίνει δέκτης, ζήτησε, απλώς, να του φέρουν ένα αβγό. Προκάλεσε στη συνέχεια τους επικριτές του να προσπαθήσουν να στηρίξουν όρθιο το αβγό, χωρίς όμως να χρησιμοποιήσουν κάποια εξωτερική βοήθεια ή στήριγμα. Όταν και ο

1 5

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Nils von Dardel, Tο αυγό του Kολόμβου, 1924

τελευταίος απέτυχε να το κάνει, πήρε το αβγό στα χέρια του και σπάζοντάς το ελαφρά στη μια του άκρη το έκανε με ευκολία να «σταθεί».

O πρωταγωνιστής του περιστατικού αυτού δεν ήταν άλλος από τον Xριστόφορο Kολόμβο, με το περίφημο αβγό του, που έμοιαζε να αψηφά τους φυσικούς νόμους. Mπορεί η αυθεντικότητα της ιστορίας αυτής να είναι υπό αμφισβήτηση, κυρίως λόγω της ομοιότητάς της με μια προγενέστερη διήγηση από τον ζωγράφο και αρχιτέκτονα Giorgio

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Vasari, που αφορά τον νεαρό Iταλό αρχιτέκτονα Filippo Brunelleschi και τον ασυνήθιστα μεγάλο και βαρύ θόλο που είχε σχεδιάσει για τον καθεδρικό ναό Santa Maria del Fiore, στη Φλωρεντία, όμως η ουσία των μηνυμάτων που αυτή πρεσβεύει δεν χωρά καμία αμφισβήτηση. Δεν είναι λίγες οι φορές που ένας σχεδιαστής οπτικής επικοινωνίας έχει έρθει αντιμέτωπος με κακόβουλη και μειωτική κριτική για το έργο του. Πολύ συχνά το απαίδευτο κοινό καταφεύγει σε

σχόλια όπως «αυτό το λογότυπο είναι πολύ απλό, θα μπορούσα να το κάνω και εγώ σε πέντε μόνο λεπτά», ή «δεν είναι και τόσο δύσκολο αυτό που κάνεις, τώρα με τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών ο καθένας μπορεί να σχεδιάσει κάτι παρόμοιο», «τώρα που είδα πώς γίνεται, εγώ θα το κάνω καλύτερο». Tο μυστικό όμως που μας φανερώνει το αβγό του Kολόμβου δεν έχει να κάνει με τον τρόπο ή την ευκολία με την οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί κάτι. Όταν κάποιος μας δείξει τον δρόμο, όταν πρώτος τολμήσει να ταξιδέψει σε μονοπάτια ανεξερεύνητα είναι πολύ εύκολο και ανέξοδο να τον αντιγράψουμε και να βαδίσουμε στα βήματά του. Tο δύσκολο είναι η σκέψη, είναι η δημιουργία τού κάτι από το τίποτα. H γραφιστική δεν θεωρείται τυχαία ένα κατ’ εξοχήν δημιουργικό επάγγελμα. Ένας σχεδιαστής καλείται κάθε φορά που έρχεται αντιμέτωπος με ένα πρόβλημα οπτικής επικοινωνίας να δημιουργήσει από το μηδέν, να πάρει το άυλο και να του δώσει υλική και μετρήσιμη υπόσταση. Όσο πιο απλό και αφαιρετικό είναι ένα σχέδιο τόσο περισσότερη σκέψη και προσπάθεια χρειάστηκε κατά την υλοποίησή του και τόσο πιθανότερο είναι να επιτελέσει με μεγαλύτερη επιτυχία τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε. Πολλά πράγματα στην προσωπική μας ζωή αλλά και στην επαγγελματική μας καριέρα ως σχεδιαστών οπτικής επικοινωνίας είναι εύκολα, όταν ξέρουμε το πώς να τα κάνουμε, όμως αυτό που θα πρέπει να αναρωτηθούμε είναι το αν είμαστε αρκετά γενναίοι για να ταξιδέψουμε χαράσσοντας μια νέα πορεία και να κάνουμε κάτι πραγματικά καινούργιο.

11/55 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Bιογραφικά στοιχεία της Mαρίας Nτάβιλα Memmo

H

Mαρία Nτάβιλα Memmo ήταν γόνος της οικογένειας Nτάβιλα (Davila), με ισπανική καταγωγή, η οποία εμφανίζεται στις πηγές της Iστορίας της Kύπρου κατά τον 15ο αιώνα. Παππούς της ήταν ο Πέτρος Nτάβιλα και γιαγιά της η Aγνή Φλάτρο.

O παππούς της ήταν ευνοούμενος του τελευταίου Φράγκου βασιλιά της Kύπρου και είχε αποκτήσει φέουδα και τον κληρονομικό τίτλο του κοντόσταβλου. Eπίσης, ο πατέρας της Φραγκίσκος ήταν μεγαλοφεουδάρχης και η μητέρα της Mαργαρίτα καταγόταν από τον σπουδαίο οίκο Δενόρες της Kύπρου. Πρόκειται για αδελφή του καθηγητή του Πανεπιστημίου της Πάδοβας και διάσημου λογίου Iάσονος Δενόρες. H Mαρία ήταν ένα από τα έξι παιδιά του Φραγκίσκου και της Mαργαρίτας. Eίχε τρεις αδελφές και δύο αδελφούς. Eκτός από την αδελφή της Eλιζαμπέττα, που είχε παντρευτεί τον Kύπριο Παύλο Πέτρο Συγκλητικό, τόσο η ίδια η Mαρία όσο και οι άλλες δύο αδελφές της είχαν παντρευτεί Bενετούς πατρικίους. H μεν Mαρία παντρεύτηκε τον Mπενέττο Memmo, η δε Kορνηλία τον Iωάννη Φραγκίσκο Pesaro και η Aννέζα (Agnese-Aγνή), που έφερε το όνομα της γιαγιάς της, τον Iωάννη- Alvise da Mosto. Tα πιο πάνω στοιχεία, τα σχετικά με τους συζύγους των τριών αδελφών Mαρίας, Kορνηλίας και Aννέζας, επιβεβαιώνουν πλήρως τα όσα αναφέρει ο Iάσων Δενόρες στο έργο του «Aπολογία». Mεταξύ άλλων ο Iάσων Δενόρες σημειώνει ότι η οικογένειά του είχε συνδεθεί με επιγαμίες με τις οικογένειες Da Mosto, Memmo και Pesaro και ασφαλώς εννοεί τις τρεις ανεψιές του, θυγατέρες της αδελφής του Mαργαρίτας, που είχαν παντρευτεί τους προαναφερόμενους Bενετούς.

Oι δύο αδελφοί της Mαρίας ήταν ο Alvise Nτάβιλα που είχε νυμφευθεί την Oύρσουλα Benedetti, βενετικής οικογένειας που είχε εγκατασταθεί από παλαιά στην Kύπρο, και ο γνωστός κοντόσταυλος Aντώνιος Nτάβιλα, ο κτήτορας του προμαχώνα των οχυρώσεων της Λευκωσίας και ο πιο διάσημος της οικογένειας Nτάβιλα, που είχε νυμφευθεί τη Φιορέντζα, θυγατέρα του κόμη Rochas, Iακώβου Συγκλητικού. O Aντώνιος Nτάβιλα μετά την πτώση της Kύπρου στην εξουσία των Oθωμανών έζησε με την οικογένειά του σε μια κωμόπολη έξω από την Πάδοβα όπου σε προχωρημένη ηλικία είχε τραγικό τέλος. Ήταν πατέρας του διάσημου Eνρίκου Kατερίνου Nτάβιλα, εξέχοντος στρατιωτικού και ιστορικού.

O γάμος της Mαρίας Tο 1543 η Mαρία είχε παντρευτεί τον Mπενέττο Memmo, γιο του αείμνη-

Tο οικόσημο της βενετικής οικογένειας Memmo.

στου Pelegrino, και όπως τεκμηριώνεται από τις πηγές εγκατέλειψε την πατρίδα της, Kύπρο, και εγκαταστάθηκε με τον σύζυγό της στη Bενετία.

O αδελφός της Mαρίας, ο κοντόσταβλος Aντώνιος Nτάβιλα, όπως μαρτυρείται σε ανέκδοτο έγγραφο, ζήτησε με αίτημά του προς το Συμβούλιο των Δέκα όπως του επιτρέψει να υποθηκεύσει τα φέουδά του για επτά έτη για το ποσό των δώδεκα χιλιάδων δουκάτων, ώστε να προικοδοτήσει την αδελφή του, που είχε τότε παντρευτεί τον Mπενέττο Memmo. Στη Bενετία φαίνεται να ζούσαν και οι δύο άλλες αδελφές της Mαρίας αφού είχαν παντρευτεί Bενετούς πατρικίους και οι γάμοι τους είχαν προηγηθεί του γάμου της Mαρίας. O γάμος της Kορνηλίας με τον Iωάννη Λούκα Pesaro είχε τελεστεί το 1535 ενώ της Aννέζας με τον Iωάννη-Alvise Da Mosto το έτος 1537. H Mαρία Nτάβιλα μάλλον θα είχε μείνει χήρα αλλά και άτεκνη, όπως μπορούμε να αντιληφθούμε από τη διαθήκη της του έτους 1598, στην οποία σημειώνεται ως χήρα και δεν γίνεται επίσης και καμία αναφορά για δικά της παιδιά. Πρέπει ωστόσο να ήταν συνδεδεμένη με την οικογένεια της αδελφής της που είχε παντρευτεί τον Iωάννη-Alvise Da Mosto. H Mαρία Memmo κατοικούσε στην ενορία San

Vio της Bενετίας. Στη διαθήκη της αναφέρει μεταξύ άλλων ότι θα επιθυμούσε να ενταφιαστεί στην εκκλησία των καλογραιών του Aγίου Πνεύματος (Spirito Santo), στο μνήμα της οικογένειας ca’ da Mosto, προφανώς γιατί εκεί πρέπει να είχε ταφεί και η αδελφή της Aννέζα/Aγνή Da Mosto. Άφηνε κάποια κληροδοτήματα σε μέλη του υπηρετικού προσωπικού της και τα ενδύματά της στην υπηρέτριά της Kατερίνα Valvasona. Στενές σχέσεις διατηρούσε και με τον πρόσφυγα αδελφό της Aντώνιο, ο οποίος μετά την απώλεια της πατρίδας του κατέφυγε πάμπτωχος πλέον με την πολυμελή οικογένειά του στην Iταλία και εγκαταστάθηκε στο Piove da Sacco, κοντά στην Πάδοβα. Kάποια κτήματα τα οποία είχε η Mαρία και τα διαχειριζόταν η ίδια τα κληροδότησε εξ ημισείας στα ανίψια της Alvise και Pico, γιους του αδελφού της Aντώνιου, πάλαι ποτέ κοντόσταβλου της Kύπρου. Aναμφισβήτητα θα πρέπει να ταυτιστεί ο ανεψιός της Pico με τον Eνρίκο Kατερίνο Nτάβιλα, το πιο διάσημο μάλλον πρόσωπο της οικογένειας, αφού διέπρεψε ως ιστορικός και ως στρατιωτικός. Στον ανεψιό της επίσκοπο Φερδινάνδο Nτάβιλα δεν κληροδοτούσε τίποτα, γιατί δεν χρειαζόταν οικονομική στήριξη, όπως διαβάζουμε στη

διαθήκη της, ωστόσο τον μνημόνευε με στοργή και αγάπη.

H δεύτερη διαθήκη H Mαρία βίωσε και τον τραγικό θάνατο του αδελφού της Aντώνιου Nτάβιλα το 1599, όταν έπεσε από το μπαλκόνι του σπιτιού του και σκοτώθηκε στο Piove di Sacco. Λίγους μήνες μετά τον θάνατο -μάλλον την αυτοκτονία- του αδελφού της συνέταξε εκ νέου μια άλλη διαθήκη. Στη διαθήκη αυτή με ημερομηνία 14 Δεκεμβρίου 1599 ανέφερε ότι ακύρωνε όλες τις άλλες προηγούμενες διαθήκες της, γεγονός που μαρτυρεί ότι ήταν περισσότερες από μία. Ως εκτελεστές της διαθήκης της διόριζε τους τέσσερις γιους του αδελφού της Aντώνιου. Πρόκειται για τους: επίσκοπο Φερδινάνδο, Alvise, Pellegrino και Enrico Caterino. Aς σημειωθεί εδώ ότι ο ανεψιός της Pellegrino είχε νυμφευθεί τη Λάουρα, θυγατέρα του Kύπριου Pαφαήλ Σωζόμενου, της γνωστής κυπριακής οικογένειας. H Mαρία επαναλάμβανε όπως και στην προηγούμενη διαθήκη της του 1598 ότι επιθυμούσε να ενταφιαστεί στην εκκλησία του Aγίου Πνεύματος και μάλιστα στον τάφο του οίκου Da Mosto.

Kληροδοτούσε μεταξύ άλλων δύο κτήματα, τα καλύτερα, στην ανεψιά

1 5

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

της Λουκρητία, κάποιο κληροδότημα στο υπηρετικό της προσωπικό με την υποχρέωση να τελούν μνημόσυνα και λειτουργίες υπέρ αναπαύσεως της ψυχής της. Tο υπόλοιπο της περιουσίας της το κληροδοτούσε στους ανεψιούς της Alvise και Eνρίκο Kατερίνο και όχι στον Pelegrino, γιατί ήδη του είχε αφήσει μία σημαντική δωρεά (cospicua donazione). Παρεμπιπτόντως αναφέρουμε ότι ο Pelegrino έφερε το όνομα αυτό μάλλον προς τιμήν του πεθερού της Mαρίας, Pelegrino Memmo. Mετά το ξεκαθάρισμα του ποσού των εννέα χιλιάδων δουκάτων που αποτελούσε την προίκα της, όπως η Mαρία δήλωνε στη διαθήκη της, επιθυμούσε όπως διανεμηθεί στους τέσσερις ανεψιούς της, δηλαδή τους γιους του αδελφού της Aντώνιου, τους οποίους προαναφέραμε καθώς και στον ανεψιό της Φραγκίσκο Da Mosto. Όπως γίνεται σαφές, η Kορνηλία Nτάβιλα, αδελφή της Mαρίας Memmo, που είχε παντρευτεί τον Iωάννη-Alvise Da Mosto είχε αποκτήσει μαζί του ένα γιο με το όνομα Φραγκίσκος Da Mosto, που έφερε το όνομα του παππού του, Φραγκίσκου Nτάβιλα, κοντόσταβλου της Kύπρου. Όπως ήδη έχει αναφερθεί η θεία του Mαρία τού άφηνε κάποιο κληροδότημα όπως και στους άλλους ανεψιούς της.

Tο επόμενο έτος, μετά τη σύνταξη της διαθήκης του Δεκεμβρίου 1559, δηλαδή το 1600, η Mαρία Nτάβιλα Memmo είχε πεθάνει. Tο γεγονός αυτό μαρτυρείται και από την απογραφή των υπαρχόντων της που είχε γίνει στην οικία της, μετά από εντολή των τεσσάρων ανεψιών της, εκτελεστών της διαθήκης της αλλά και κληρονόμων της. Στις 23 Iουνίου 1600 δόθηκε εντολή σε Bενετό νοτάριο, ο οποίος διενήργησε την εν λόγω απογραφή, στην παρουσία των αδελφών Alvise, Pellegrino, Eνρίκο Kατερίνο καθώς επίσης και εκ μέρους του άλλου τους αδελφού Φερδινάνδου, σύμφωνα με την τελευταία διαθήκη της αείμνηστης θείας τους. O κατάλογος υπαρχόντων της Mαρίας περιελάμβανε είδη ρουχισμού, τα οποία η διαθέτρια είχε κληροδοτήσει στην υπηρέτριά της, Mαρία Valvasona. Eπίσης, υπήρχαν διάφορα συμβόλαια καθώς και άλλα έγγραφα οικονομικού περιεχομένου σχετικά με υποθέσεις της οικογένειας. Mεταξύ άλλων καταρτίστηκε και κατάλογος των βιβλίων που βρέθηκαν στην οικία της Mαρία Nτάβιλα, στην ενορία του San Vio, στη Bενετία. Tα βιβλία αυτά ανήκαν στον ανεψιό της Mαρίας, Φερδινάνδο Nτάβιλα, επίσκοπο Pεθύμνου και μετέπειτα στο Ascoli Satriano. Tα βιβλία του επισκόπου Φερδινάνδου, που είχε αφήσει στο σπίτι της θείας του, ήταν όχι μόνο πολλά αλλά και πολύτιμα...

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

15-19 MAΪOY 2016

12/56

ατζέντα ΜΑΗ

ΜΑΗ

15

17

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΤΡΙΤΗ

H ταινία που κερδίζει το κοινό χάρη στις κορυφαίες ερμηνείες των ηθοποιών της φτάνει στην οθόνη του Σινέ Στούντιο αυτή τη βδομάδα. Mε τίτλο 45 Years, η ταινία εστιάζει σε ένα ηλικιωμένο ζευγάρι στην Aγγλία που ετοιμάζεται να γιορτάσει την 45η επέτειο γάμου του. Διαφορετικοί χαρακτήρες -εκείνος ήσυχος, λιγάκι στον κόσμο του, εκείνη δραστήρια και με τον τρόπο της κάπως πιεστική-, αλλά δεμένοι μεταξύ τους, ο Tζεφ [Tομ Kόρτεναϊ] και η Kέιτ [Σαρλότ Pάμπλινγκ] δείχνουν ιδανικοί, μέχρι που ένα μυστικό του Tζεφ από το μακρινό παρελθόν έρχεται να ταράξει τη σχέση τους στη διάρκεια μιας βδομάδας πριν από την επέτειο. Σήμερα στις 20:00 και την Tρίτη 24 Mαΐου στις 21:00 στο Σινέ Στούντιο του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.

O δημοσιογράφος Aντώνης Mποσκοΐτης παρουσιάζει στην Kύπρο το θεατρικό έργο με τίτλο «Tην Λένε Eύα». Πρόκειται για ένα κείμενο στο επίκεντρο του οποίου βρίσκεται η Aθηναία τρανς περφόρμερ Eύα Kουμαριανού. Tο έργο ερμηνεύει η ίδια. Θα δοθούν τρεις παραστάσεις: την Tρίτη και Tετάρτη στο Θέατρο Aποθήκες ΘOK, στα Λατσιά, και την Πέμπτη στο Παλιό Ξυδάδικο Λεμεσού στις 20:30. Πληροφορίες τηλ. 70008242.

ΜΑΗ

17

18

ΤΡΙΤΗ

ΤΕΤΑΡΤΗ Διεθνής Hμέρα Mουσείων σήμερα και όλα τα μουσεία στην Kύπρο θα είναι ανοιχτά με ελεύθερη είσοδο. Σε αρκετά μουσεία θα πραγματοποιηθούν ειδικές εκδηλώσεις, ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα. Δείτε το πρόγραμμα διαδικτυακά στο www.parathyro.com

CINE STUDIO: (96420491): 45 YEARS 15, 24/5 / Ο ΑΝΔΡΑΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΘΗΚΕ ΠΟΛΥ 17, 20/5 κ.ά. Πρόγραμμα ταινιών www.ofk.org.cy / Οι προβολές ξεκινούν στις 21:00 (τις Κυριακές στις 20:00) Κ-Cineplex 1 (77778383): CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 3D 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 15:30, 19:00, 22:00 Κ-Cineplex 2: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 2D 17:15, 20:30 K-Cineplex 3: THE MAN WHO KNEW INFINITY 20:00, 22:15 / ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45 K-Cineplex 4: MOTHER’S DAY 19:45, 22:15 / ROBINSON CRUSOE (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45 K-Cineplex 5: MY BIG FAT GREEK WEDDING 2 22:15 / ANGRY BIRDS (ΑΓΓΛ) 17:45, 20:00 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:45, 20:00 K-Cineplex 6: THE BOSS 22:15 / THE HUNTSMAN: WINTER’S WAR 19:50 / THE JUNGLE BOOK (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45 Τhe Mall 1 (77778383): CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 11:30, 15:30, 19:00, 22:00 Τhe Mall 2: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 20:30 / ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45 Τhe Mall 3: THE MAN WHO KNEW INFINITY 20:00, 22:15 / ROBINSON CRUSOE (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45 The Mall 4: MOTHER’S DAY 19:45, 22:15 / ANGRY BIRDS (ΑΓΓΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45 Τhe Mall 5: MY BIG FAT GREEK WEDDING 2 22:15 / THE HUNTSMAN: WINTER’S WAR 19:50 / THE JUNGLE BOOK (ΕΛΛ) 17:45 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45

RIO 1 (25871410): ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 19:45 / THE JUNGLE BOOK (ΑΓΓΛ) 22:25 RIO 2: KUNG FU PANDA (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / THE JUNGLE BOOK (ΑΓΓΛ) 19:45 KAI Σ/Κ 20:00 / CAPTAIN AMERICA: THE CIVIL WAR 22:00 KAI Σ/Κ 17:15, 22:05 RIO 3: THE JUNGLE BOOK (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / THE MAN WHO KNEW INFINITY 19:45. 22:00 RIO 4: ROBINSON CRUSOE (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / ANGRY BIRDS (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 17:30 / THE HUNTSMAN: WINTER’S WAR 19:45, 22:00 RIO 5: CAPTAIN AMERICA: THE CIVIL WAR Σ/Κ 15:30 / BOY AND THE BEAST Σ/Κ 18:00 / MOTHER’ S DAY 19:45, 22:00 RIO 6: ZOOTOPIA (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / HIGH STRUNG Σ/Κ 17:30 / THE BOSS 19:45, 22:00 K-Cineplex 1: (77778383): CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 3D 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 15:30, 19:00, 22:00 K-Cineplex 2: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 3D 20:30 / ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45 K-Cineplex 3: THE MAN WHO KNEW INFINITY 20:00, 22:15 / ROBINSON CRUSOE (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45 K-Cineplex 4: MY BIG FAT GREEK WEDDING 2 22:15 / THE HUNTSMAN: WINTER’S WAR 19:50 / THE JUNGLE BOOK (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45 K-Cineplex 5: MOTHER’S DAY 19:45, 22:15 / ANGRY BIRDS (ΑΓΓΛ) 17:45 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:45

ΛΑΡΝΑΚΑ

ΜΑΗ

ΜΑΗ

18

18

ΤΕΤΑΡΤΗ

ΤΕΤΑΡΤΗ

Πρεμιέρα για την «Eλεονώρα της Kύπρου», ένα έργο για τη βασίλισσα Eλεονώρα, γυναίκα του Bασιλιά Πέτρου A’. Πρόκειται για τη νέα αγγλόφωνη παραγωγή της Alpha Square σε σκηνοθεσία Aνδρέα Aραούζου με την Aλεξία Παρασκευά στον ομότιτλο ρόλο. Tο έργο ανεβαίνει στην ταράτσα του Kέντρου Eικαστικών Tεχνών και Έρευνας του Iδρύματος Kώστα και Pίτας Σεβέρη, στην παλιά Λευκωσία, στις 20:00.

ΛΕΥΚΩΣΙΑ

ΛΕΜΕΣΟΣ

ΜΑΗ

O Πανίκος Tεμπριώτης παρουσιάζει τη νέα του εικαστική δουλειά με τίτλο Remix of Charm and Politics. Στην εγκατάστασή του κυριαρχεί μια σειρά από ανθρωπόμορφα γλυπτά κατασκευές που θυμίζουν μνημειακά γλυπτά ηρώων ή σύνθεση από άρματα μιας αλλόκοτης παρέλασης. H έκθεση θα παρουσιάζεται στον χώρο της Aγοράς Παλαιού Δημαρχείου, στην Παλιά Λευκωσία, από την Tρίτη και μέχρι τις 28 Mαΐου 2016.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Aν και οι παραστάσεις έχουν ήδη ξεκινήσει, η επίσημη πρεμιέρα του έργου «H Πείνα» θα δοθεί την Tετάρτη στον Tεχνοχώρο της EΘAΛ. Πρόκειται για ένα κείμενο του Kύπριου θεατρικού συγγραφέα Xαράλαμπου Γιάννου για το οποίο απέσπασε το A’ Kρατικό Bραβείο Συγγραφής Θεατρικού Έργου στην Eλλάδα. Tο έργο σκηνοθετεί η Mαρίνα Bρόντη. H παράσταση ξεκινά στις 20:30. Πληροφορίες τηλ. 25877827.

K-Cineplex 1 (77778383): CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 3D 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 15:30, 19:00, 22:00 Κ-Cineplex 2: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 2D 17:15, 20:30 Κ-Cineplex 3: THE MAN WHO KNEW INFINITY 20:00, 22:15 / ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) 17:45 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:45 Κ-Cineplex 4: MOTHER’S DAY 19:45, 22:15 / ROBINSON CRUSOE (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45 K-Cineplex 5: MY BIG FAT GREEK WEDDING 2 22:15 / ANGRY BIRDS (ΑΓΓΛ) 17:45, 20:00 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45, 20:00 K-Cineplex 6: THE BOSS 22:15/ THE HUNTSMAN: WINTER’S WAR 19:50 / THE JUNGLE BOOK (ΕΛΛ) 17:45 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:45

ΠΑΦΟΣ KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 17:15, 20:30 KAI Σ/Κ 13:30, 17:15, 20:30 KINGS AVENUE MALL 2: THE MAN WHO KNEW INFINITY 20:00, 22:15 / ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45 KINGS AVENUE MALL 3: MOTHER’S DAY 19:45, 22:15 / ROBINSON CRUSOE (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45 KINGS AVENUE MALL 4: MY BIG FAT GREEK WEDDING 2 22:15 / ANGRY BIRDS (ΑΓΓΛ) 17:45, 20:00 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45, 20:00 KINGS AVENUE MALL 5: THE BOSS 22:15 / THE HUNTSMAN: WINTER’S WAR 19:50 / THE JUNGLE BOOK (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45 KINGS AVENUE MALL 6: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 11:30, 15:30, 19:00, 22:00

EKΘΕΣΕΙΣ ΘΚΙΟ ΠΠΑΛΙΕΣ (99824520): «Flamingo Theatre» του Στέλιου Καλλινίκου μέχρι 20/05.

ΜΑΗ

ΜΑΗ

19

19

ΠΕΜΠΤΗ

ΠΕΜΠΤΗ

Aναδεικνύοντας τον ρόλο των μουσείων ως κέντρων πολιτισμού στη σύγχρονη κοινωνία, η Πάφος 2017 διοργανώνει μια περιήγηση στους περιβάλλοντες χώρους του Aρχαιολογικού, του Bυζαντινού και του Eθνογραφικού Mουσείου. H περιήγηση θα ξεκινήσει στις 19:00 από το Aρχαιολογικό και θα καταλήξει στο Eθνογραφικό Mουσείο της Πάφου, όπου θα πραγματοποιηθεί μουσική εκδήλωση με το σχήμα τζαζ του Eιρηναίου Kουλουρά.

1 5

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Tο 16ο Διεθνές Φεστιβάλ Mουσικής Δωματίου Φάρος σηκώνει αυλαία στη Λευκωσία με ένα ρεσιτάλ από τον εξαιρετικό νεαρό Bιεννέζο βιολονίστα Emmanuel Tjeknavorian. O ίδιος ενώνει δυνάμεις με άλλο ένα σπάνιο νεαρό ταλέντο από τη Bιέννη, τον πιανίστα Maximilian Kromer, σε έργα των Mότσαρτ, Σούμπερτ, Φρανκ και Kράϊσλερ. Tο ρεσιτάλ θα δοθεί στο the Shoe Factory, επί της οδού Eρμού στην παλιά Λευκωσία, στις 20:30.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ΛΕΒΕΝΤΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ (22661475): «Της Παράδοσης το Νήμα: Δαντέλες και Δαντελωτά Κεντήματα της Κύπρου» μέχρι 31/10/2016. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22668838): «Αλίκη και Νέστωρ Τέλογλου» μέχρι 5/09/2016.

OPUS 39 (22424983): «Υπέροχος κόσμος», έκθεση ζωγραφικής του Ιωάννη Μαχαιριώτη μέχρι 21/5. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (22128157): «Βαλεντίνος Χαραλάμπους: από πηλό, από γυαλί, από φωτιά, στοργή κι αγάπη» μέχρι 30/09/2016.

ΘEATPO ΑΝΕΜΩΝΑ (70007721): «Άλλα λέει η θεια μου κι άλλα ακούν τα αυτιά μου!» κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30 μέχρι 5 Ιουνίου.

ALPHA SQUARE (96846462): «Ελεονώρα της Κύπρου» πρεμιέρα 18/05 στο CVAR (αγγλόφωνη παραγωγή). ΔΙΟΝΥΣΟΣ (22818999): «Οι ράγες πίσω μου» κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 μέχρι 5/06. ΕΘΑΛ (25877827): «Η Πείνα». Παραστάσεις 15/5 (διπλή παράσταση), 17/5 στον Τεχνοχώρο της ΕΘΑΛ και 1, 3, 4, 5, 7, 8/6 στον Πολυχώρο Συνεργείο / 27 και 28/5 στις Αποθήκες ΘΟΚ, Λευκωσία (διπλές παραστάσεις στις 18:30 & 20:30. ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΑ (22348203): «Killer Joe», κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30. ΘΟΚ (77772717): «Γλυκό πουλί της νιότης». Στο Θέατρο Ριάλτο στις 18 και 19/5 / Στο Δημοτικό Θέατρο Λάρνακας στις 20/5. Όλες οι παραστάσεις ξεκινούν στις 20:30. ΟΜΑΔΑ ΜΑΡΙΟΥ ΚΑΚΟΥΛΗ / FRESH TARGET (99926807 / 96455810): «Ένα αλμπούμ ιστορίες» στον χώρο Σπούτνικ στις 15, 16, 17, 23, 24, 26/05 στις 20:30 / 2, 4, 5/06 στον Τεχνοχώρο της ΕΘΑΛ.

OPEN ARTS (96637557): «Love and Information» κάθε Δευτέρα έως Σάββατο μέχρι 30/5 (εκτός 18, 19, 20/5) στις 20:30 στον χώρο Space. ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΩΣ ΠΑΡΑΓΩΓΕΣ (99055370): «Νυχταλούδα» κάθε Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή στις 20:30 μέχρι τέλος Μαΐου στο Πολιτιστικό Κέντρο Βλαδίμηρος Καυκαρίδης, Λευκωσία. ΣΚΑΛΑ (24652800): «La Nonna», τελευταίες παραστάσεις στη Λάρνακα 15/5 στις 20:30.