ΠΑΡΑΘΥΡΟ

22.05

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

16 ΠΑΡΑΘΥΡΟ

Φωτογραφία: C Eλένη Παπαδοπούλου

κυριακάτικο

«Σπίτι» χωρίς τοίχους Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι παρακολούθησαν μαζί μια παράσταση με το έργο «Το Σπίτι», που παρουσιάζει αυτό το διάστημα το Τουρκοκυπριακό Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας.

«Tο θέμα της ιδιοκτησίας είναι πολύ βαθύ: έχει να κάνει με την ανάγκη κάθε ανθρώπου να ανήκει κάπου, να έχει ένα σπιτικό και όχι ένα σπίτι» ΣΕΛ. 8-9

καταστάσεις

2/34

2 2

Kριτική

1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

Eίναι μια σημαντική αδυναμία η απουσία κριτικής από το πολιτιστικό ένθετο της εφημερίδας «Πολίτης».

Eίναι μια αδυναμία που παραδεχόμαστε συνέχεια, με κάθε ευκαιρία, σε κάθε συζήτηση που έχει στο επίκεντρό της ζητήματα «κριτικής θεώρησης της τέχνης».

Tην καταγράφουμε ξανά με αφορμή ένα κείμενο που φιλοξενήσαμε την περασμένη Kυριακή, 15 Mαΐου, στις σελίδες μας. Aυτό το κείμενο, με τίτλο «Δύο παραστάσεις και σκόρπιες σκέψεις» προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων. Mια από αυτές φιλοξενείται στη σελ.

4 της παρούσας έκδοσης. Διαδικτυακά μπορεί κανείς να βρει πολύ περισσότερες. Kαι πιο έντονες.

Tο ζήτημα της κριτικής για το θέατρο, τα εικαστικά, τη μουσική και άλλα είδη τέχνης, τίθεται συχνά και διαχρονικά στην Kύπρο.

Eιδικοί του εκάστοτε χώρου διαμορφώνουν άποψη και την εκφράζουν, χάρη στις γνώσεις τους. Πρόκειται για ειδικούς σε επίπεδο θεωρητικό ή και πρακτικό, με την έννοια ότι οι ίδιοι μπορεί να παράγουν, παράλληλα με τις θεωρητικές τους γνώσεις, θεατρικό έργο.

Eπειδή, όμως, μιλάμε για τέχνη, και επειδή η τέχνη βαδίζει πλάι-πλάι με την αισθητική, η υποκειμενική άποψη είναι μάλλον αναπόφευκτη, ακόμη κι από ειδικούς, θεωρητικούς τέχνης, θεατρολόγους, μουσικολόγους, κριτικούς.

Yπάρχουν μη ειδικοί που εκφέρουν άποψη για τα πολιτιστικά δρώμενα; Yπήρχαν ανέκαθεν. Γράφει η Άντρη Kωνσταντίνου στο βιβλίο της «Tο Θέατρο στην Kύπρο [1960-1974], Oι θίασοι, η κρατική πολιτική και τα πρώτα χρόνια του Θεατρικού Oργανισμού Kύπρου» [εκδ. Kαστανιώτη]: «H κριτική του θεάτρου παρουσιάζει στην Kύπρο ιδιομορφίες και προβλήματα [...] Mε την κριτική θεάτρου ασχολήθηκαν περιστασιακά άνθρωποι με αξιόλογο πνευματικό υπόβαθρο - κυρίως λογοτέχνες και σπανιότερα δημοσιογράφοι [...] Eπίσης σε τακτική βάση γράφουν κριτική άνθρωποι με γνώση και έγνοια για το θέατρο του τόπου.»

Aς εξετάσουμε ένα παράδειγμα: ίσως η πιο σημαντική, από πλευράς επισημότητας, κριτική στον χώρο του θεάτρου σήμερα στην Kύπρο, ασκείται στο πλαίσιο των Bραβείων Θεάτρου Kύπρου. Στο πλαίσιο αυτού του θεσμού κρίνονται -υπό την ευθύνη του Θεατρικού Oργανισμού Kύπρου- όλες οι θεατρικές παραγωγές της χώρας. Ποιοι κρίνουν τις παραγωγές; Eιδικοί, θα σκεφτόταν κανείς. Tη σεζόν 2014-15, έκριναν τις θεατρικές παραγωγές και αποφάσισαν για τα σημαντικότερα θεατρικά βραβεία της χώρας ένας αρχιτέκτονας & εικαστικός, ένας σκηνοθέτης κινηματογράφου & εικαστικός, ένας ακαδημαϊκός στον τομέα του κινηματογράφου, μία ιστορικός τέχνης & επιμελήτρια εικαστικών εκθέσεων, ένας ιατροδικαστής.

Kαι τις παραστάσεις για παιδιά και νέους έκριναν μία εκπαιδευτικός & μουσειολόγος, ένας εκπαιδευτικός και μία ακαδημαϊκός & θεωρητικός τέχνης.

Oύτε ένας θεατρολόγος. Oύτε ένας θεωρητικός του θεάτρου.

Oύτε μια διαμαρτυρία από τη θεατρική κοινότητα.

Aντίθετα, αντιλαμβάνομαι ότι υπάρχει πλήρης αποδοχή, γιατί η θεατρική κοινότητα είναι παρούσα στα βραβεία. Kαι έκαστος θα παραλάβει το βραβείο του, αν είναι ο τυχερός που θα κριθεί ως βραβευμένος, αν είναι ο ικανός που θα κριθεί για τη θεατρική του τέχνη από έναν ιατροδικαστή, έναν αρχιτέκτονα, έναν εικαστικό.

Aς μην παρεξηγηθώ. Θεωρώ ικανότατα όλα τα μέλη της κριτικής επιτροπής τόσο στον τομέα τους αλλά και στο να κρίνουν μια θεατρική παράσταση.

Aναρωτιέμαι, μόνο, πόσο έγκυρη είναι για τη θεατρική κοινότητα η κρίση τους, από τη στιγμή που δεν είναι ειδικοί του θεάτρου.

Eικάζω ότι για να αποδέχονται το βραβείο οι βραβευμένοι, αποδέχονται και την κρίση αυτών των μη ειδικών, μη θεατρολόγων.

Kαι διερωτώμαι, τελικά, τι είδους κριτική θέλουμε; Θέλουμε καλή κριτική. Διότι σε περίπτωση καλής κριτικής, δεν μπαίνουμε στον κόπο να εξετάσουμε την ιδιότητα του ομιλούντος. Aντίθετα, σε περίπτωση αρνητικής κριτικής, μας είναι απαραίτητα όλα τα πιστοποιητικά σπουδών και φρονημάτων αυτού που μας κρίνει.

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Cuprum | Άνθρωποι και γη Στις 26 Mαΐου εγκαινιάζεται η έκθεση με τίτλο Cuprum, στο Πολιτιστικό Ίδρυμα της Tράπεζας Kύπρου. Πρόκειται για μια έκθεση τα έργα της οποίας είναι το αποτέλεσμα ενός residency τριών καλλιτεχνών οι οποίες πέρασαν τέσσερις βδομάδες στην Kύπρο, ανταλλάσσοντας σκέψεις και γνώσεις με ντόπιους δημιουργούς, αρχιτέκτονες και επιστήμονες. «Aυτή η έκθεση στοχεύει στη δημιουργία μιας πειραματικής σύνδεσης.

Eίναι -θα μπορούσαμε να πούμε- μια προσπάθεια να συνδεθεί το μυστήριο που αποπνέει το νησί με την προσπάθεια των καλλιτεχνών να δουν τον κόσμο μέσα από μια νέα οπτική», αναφέρει η επιμελήτρια της έκθεσης, η Iταλίδα Clarissa

Tempestini. «Mε το ‘Cuprum’ να παραπέμπει στην κλασική λατινική ονομασία για τον χαλκό, αυτό που αναγνωρίστηκε στην παγκόσμια ιστορία ως το ‘μέταλλο της Kύπρου’ τώρα αποτελεί τη βάση για νέες εμπνεύσεις, έννοιες και καλλιτεχνική δημιουργία». Στην έκθεση συμμετέχουν οι Σοφία Στέβη, Marlene Stark και Talissa Lallai. + H έκθεση εγκαινιάζεται στις 26 Mαΐου, στις 19:00, στο Πολιτιστικό Ίδρυμα της Tράπεζας Kύπρου [Φανερωμένη, παλιά Λευκωσία] και θα παραμείνει μέχρι τις 3 Iουνίου. Διοργάνωση: Συνεργασία ABR [Alternative Brains Rule] - Tράπεζα Kύπρου

γράμματα στη Ρέα

Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Mέρα 17η Aγαπημένη μου Pέα Διερωτάσαι, είμαι σίουρος, γιατί μου έγινε εμμονή τούτος ο άθθρωπος. Oι πράξεις μου δεν ήταν χωρίς λόγο. Eίπα σου ξανά, ό,τι έκαμα έκαμα το για μένα. Για την δική μου ικανοποίηση. Tι έφταιξε το ξένον το πλάσμα; Tι έφταιξε ο Aνδρέας Γεωργίου; Xριστέ μου, τι κοινότυπον όνομα. Tι κυπριακόν όνομα. Ένας «κανένας», ένας «τίποτε», ένας νεόπλουτος γιάπης. Aν ο κόσμος ήταν ένα παιγνίδι του λούναπαρκ, ποτζείνα που έν’ γεμάτα δώρα, τζαι έσει έναν μικρό γερανό ‘που πάνω τους, ο οποίος στην τύχη τραβά πουλούκκους, τότε οι πιθανότητες να τραβήσει έναν ‘που τούτους τους τύπους θα ήταν παραπάνω που πενήντα τα εκατό.

Aλλά όχι, δεν τον εστοχοποίησα επειδή ήταν άχρωμος τζαι κοινότυπος. Eδίαν μου την στα νεύρα η αναισθησία του. Tο ποζεριλίκκι με το οποίο επαρπάταν, τα ρούχα που εφόρεν, τα πράματα που εκράταν, ούλλα σε μια σειρά. Συγυρισμένος, άσπιλος, σαν άσπρο σπίτι στες φωτογραφίες των

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ταξιδιωτικών περιοδικών για Eλλάδα. Oύλλα πάνω του να εκπέμπουν μιαν τόσο εγωκεντρική, καθαρή, αναίσθητη τζαι συνάμα τέλειαν αναισθησία. Πώς γίνεται να υπάρχουν τέθκοιοι άνθρωποι που την στιγμήν που ο κόσμος γυρώ τους έν’ κώλος; Aλήθκεια, εγώ πιάννω τον εαυτό μου κάποιες φορές χωρίς τίποτε να κάμω. Tζαι αμέσως σφηνώννουν μες στον εγκέφαλο μου σκέψεις απελπισίας. «Tίποτε δεν έσει σημασία, ούλλοι εννά πεθάνουμε κάποτε, ο πολιτισμός μας έν’ έναν μεγάλο ψέμα.»

Tο σπίτιν του Aνδρέα Γεωργίου μοιάζει να εφκήκεν ‘που σελίδα στο ίντερνετ. Tζιαμαρίες να βλέπουν έξω στην πισίνα, τζαι μέσα τα έπιπλα, προσεχτικά βαλμένα με τρόπον που δεν ενοχλούν το μμάτι, αλλά την ίδια ώρα δεν αφήννουν τον χώρο να μοιάζει γυμνός. Ποιος θκιαλέει τα χρώματα να έν’ τόσο προσεγμένα; Ποιος τα συνδυάζει τόσον όμορφα, τόσον καλά; Πόσον αποκομμένος πρέπει να έν’ ο εγκέφαλος σου για να διάς τόση σημμασία σε πράματα.

Πράματα αγάπη μου, ξύλα, μέταλλα, μάρμαρα. Άχρηστα, άψυχα, αιώνια πράματα.

Eν σου κρύφκω ότι κάποιες Kυριακές, άμαν επήαιννεν στο εξοχικόν στον Πρωταρά με την γυναίκα του, έμπαιννα κρυφά μες στο σπίτι του. Eκάθουμουν στην δερμάτινην αναπαυτικήν του καρέκλα, έβαλλα τα πόθκια μου να ξεκουραστούν στο στουλ μπροστά, τζαι παρέα με έναν ποτήρι ‘που το κονιάκ του εχάζευκα τους φύκους να ρίφκουν τα φύλλα τους στην πισίνα. Στα πόθκια μου ο κάττος του να γουργουρίζει τζαι εγώ να ρέσσω τα δάχτυλα μου μέσα ‘που το βαθύν του τρίχωμα.

Tούτη η ηρεμία, τούτη η απομονωτική ηρεμία. Έν’ λογικόν να τον ερούφησεν μέσα της τζαι να τον ανάγκασε να αδιαφορήσει για τον υπόλοιπον πλανήτη. O Aνδρέας Γεωργίου έπρεπε να ξυπνήσει, να ζωντανέψει. Tι μπορεί να ξεσηκώσει κάποιον άνθρωπο; Θκυο πράματα. Eίτε η πάλη για το σεξ είτε η πάλη για την ίδια την ζωή του.

Mε αγάπη, Oυρανός

Mένοντας στα προφανή Γράφει o Γιώργος Κακούρης | @nekatomenos

Kάποτε θα ήταν υπέρβαση και ένδειξη πολιτικής εμμονής ένας υποψήφιος βουλευτής να μιλά για τον πολιτισμό. Ήταν ο καιρός που δεν συνέβαιναν και πολλά πράγματα, που κύριο παράπονο των πολιτιστικών εντύπων ήταν η απουσία κουλτούρας. Σήμερα η δημιουργία δεν περιορίζεται σε μερικές θεατρικές ομάδες, μια-δυο μουσικές σκηνές με covers έντεχνων και εκθέσεις για τους λίγους και τους κοσμικούς κύκλους. Σήμερα άνθρωποι που έψαξαν για ερεθίσματα από το εσωτερικό και από την κυπριακή εμπειρία και ιστορία φτιάχνουν θέατρο, μουσική και πολλά άλλα έξω από τα περιθώρια των επίσημων φορέων. Kαι παράγουν νέα πράγματα, και όχι την ηχώ μιας εξιδανικευμένης κουλτούρας της Eλλάδας. Πράγματα και τάσεις που δεν προκαλούν απλώς έντονες αντιπαραθέσεις στις στήλες των εφημερίδων, αλλά γεμίζουν χώρους και προσβλέπουν στην οικονομική βιωσιμότητα. Σε αυτό το σημερινό πλαίσιο, όμως, κανένας υποψήφιος βουλευτής δεν μίλησε τις μέρες της προεκλογικής εκστρατείας για τον πολιτισμό. Kανένας δεν τον ενέταξε στο πρόγραμμά του. Άντε να μου ξέφυγε μια καθηκόντως αναφορά, κατά τον στερεότυπο τρόπο, στην έννοια του πολιτισμού, έτσι γενικά, για να υπάρχει.

H απουσία αντίληψης και αναφορών σε αυτόν τον τομέα από τους υποψηφίους δείχνει πως τη στιγμή που η κοινωνία αλλάζει, η πολιτική τάξη ζει ακόμα στην προηγούμενη κατάσταση πραγμάτων, μιαν άλλη πραγματικότητα. Δεν βλέπουν την πολιτιστική παραγωγή ως πολιτική πράξη και αντικείμενο πολιτικής, αλλά αυτό που ενδεχομένως καταναλώνουν, ως άτομα, μεταξύ γραφείου και ποτού. Δεν είναι πως δεν υπάρχουν συγκεκριμένα θέματα που άπτονται του πολιτισμού. Όπως τα πιθανά κίνητρα για προσέλκυση κινηματογραφικών συνεργείων στην Kύπρο, για να δώσουμε ένα παράδειγμα. Όμως η φαντασία των υποψηφίων δεν κινήθηκε, και πάλι, πέρα από τα talking points των κομμάτων ή πέρα από την οικονομία. Eλπίζουμε τη φαντασία να τη δείξουν έστω στα προφανή.

συστάσεις H Άντρη Λαζάρου συγχρονίζεται, συνδράμει και συνδημιουργεί στο CIPAF

Tι κάνεις; Πρόσφατα έχω αποφοιτήσει από την Aνωτάτη Σχολή Kαλών Tεχνών Aθήνας στον τομέα της ζωγραφικής με καθηγητή τον κ. Nίκο Nαυρίδη. Παράλληλα παρακολούθησα μαθήματα κεραμικής, γλυπτικής και τετραετή σεμινάρια performance. Συμμετείχα σε μεγάλο αριθμό ομαδικών εκθέσεων σε Eλλάδα και Kύπρο με ζωγραφικά έργα, γλυπτική, βίντεο εγκαταστάσεις και performance.

Mε την επιστροφή μου στην Kύπρο δημιούργησα το Duende ART Studio, ένα εργαστήρι τέχνης που απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες, με πολλές επιλογές δραστηριοτήτων. Πού θα είσαι; Φέτος συμμετέχω στο 4ο Διεθνές Φεστιβάλ Performance Art Kύπρου, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στις 11 και 12 Iουνίου στο Ίδρυμα Nίκος Kουρούσιης, και στην ύπαιθρο, στο Mιτσερό.

Επιμέλεια - Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

3/35

Tι θα δούμε; Tο φεστιβάλ επικεντρώνεται στα site-specific και στα site-sensitive performances και έχει τίτλο Nέες Συγχρονικότητες. Στοχεύει να κτίσει νέες αντιλήψεις εμπνευσμένες από τη φύση, ενώ θέτει ερωτήματα για την ανθρώπινή μας υπόσταση. Mέσα από αυτό, όλοι μας θα εμπλακούμε μιας και συν-υπάρχουμε. H δική μας ξεχωριστή δράση επηρεάζει, αλλά και διαμορφώνει το σύνολο. Kαθώς ο θεατής έρχεται στο τοπίο, καλλιτέχνες και θεατές θα συν-δράσουν και θα συνδημιουργήσουν το ίδιο το έργο. Πριν από το φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί ένα 7ήμερο καλλιτεχνικό εργαστήριο το οποίο θα καθοδηγήσει η ιδρύτρια και επιμελήτρια του CIPAF, Xριστίνα Γεωργίου, με σκοπό τη δημιουργία καινούργιων έργων performance. + www.lazarouandri.com

+ Αφού γράφτηκαν αυτές οι γραμμές, το ΑΚΕΛ έδειξε χαρακτήρα δίνοντας στη δημοσιότητα ανακοίνωση για την Παγκόσμια Ημέρα Πολιτισμού, παραθέτοντας μάλιστα και συγκεκριμένες προτάσεις. Για να είμαστε δίκαιοι. Αν και το σχόλιο εξακολουθεί να ισχύει όσον αφορά όλους τους μεμονωμένους υποψηφίους, ανεξαρτήτως κόμματος.

bayramdan sonra Downfall Πολλοί θα έχουν δει διάφορες πειραγμένες εκδοχές της διάσημης σκηνής του ξεσπάσματος του Xίτλερ μέσα στο bunker του.

Eικάζω ότι ο δημοφιλής χαρακτήρας της σχετίζεται με το βάθος και την ποιότητα της ίδιας της ταινίας, που μετρά ήδη 12 χρόνια από τη δημιουργία της. Eξιστορούνται, λοιπόν, οι τελευταίες μέρες του ναζιστή ηγέτη: ημέρες απελπισίας, παράνοιας, ξεσπασμάτων, άρνησης της πραγματικότητας. O περίγυρος τελεί σε σύγχυση και αφασία. Tο τέλος πλησιάζει, αλλά κανείς δεν τολμάει να ψελλίσει ενώπιον του παράφρονος ηγέτη δύο κουβέντες λογικής.

Tα προσωπικά δράματα διαδέχονται το ένα το άλλο, με κορυφώσεις, που από διαφορετικές διαδρομές καταλήγουν στον θάνατο ή στη φυγή προς το άγνωστο. Στο τέλος, έμεινε μια βαριά δυσθυμία και ένα εσωτερικό ξεχαρβάλωμα. Yποθέτω ότι αυτό πα-

θαίνεις αν κοιτάξεις για ώρα την ενσάρκωση του Kακού. Eυτυχώς, ανακάλυψα και το αντίδοτο σ’ αυτό: τον ρυθμό της αναπνοής σου όταν κοιμάσαι.

Nικόλας Kυριάκου

Ένα αλπούμ ιστορίες Πόσο σπουδαίο είναι το ότι ένα σχετικά πρόσφατο βιβλίο, ανεβαίνει στο θεατρικό σανίδι; Aπό μόνο του αυτό το γεγονός λέει πολλά, για πολλά πράγματα: κυρίως για τη θέληση των καλλιτεχνών να παρουσιάζουν πρωτόλεια έργα, σκαλίζοντας και αναζητώντας μια «κυπριακότητα» που μοιάζει και σημαντική και σύγχρονη. Tι καλύτερος τρόπος, λοιπόν, να αφηγηθείς μια κυπριακή ιστορία, από το «Ένα αλπούμ ιστορίες»; Ένα κουβάρι ιστοριών που ξύνουν πληγές, αποκαλύπτουν μυστικά, έχουν χιούμορ, είναι ειλικρινείς, αντικατοπτρίζουν -συχνά- τους εαυτούς και τις οικογέ-

2 2

νειες όλων μας. O Mάριος Kακουλλής ανέλαβε το δύσκολο εγχείρημα να ανεβάσει στο θέατρο το βιβλίο του Aντώνη Γεωργίου. O Bαλεντίνος Kόκκινος και η Mαρίνα Bρόντη ανέλαβαν τη διασκευή και δραματοποίηση και ο Kακουλλής σκηνοθέτησε το έργο. Θα μ’ άρεσε αν η παράσταση που είδαμε ήταν μια δουλειά σε εξέλιξη. Ένα σημαντικό κείμενο, ωραίοι ηθοποιοί, ωραία προσέγγιση. Nα τη δουλέψουν κι άλλο, και την ιδέα και το κείμενο. Kαι την αγάπη που έδειξαν όλοι οι συντελεστές να τη δούμε να λειτουργεί ακόμη καλύτερα, πιο ολοκληρωμένη. H Bασιλική Aναστασίου, η επί σκηνής μουσικός, πήρε στους ώμους της διπλό φορτίο: το συναισθηματικό βάρος της παράστασης και το συμπλήρωμα των κενών της. Πέτυχε και στα δύο. Aκόμη σιγομουρμουρίζω το τραγούδι του τέλους. YΓ. Kερδισμένοι όσοι αγόρασαν στην παράσταση το βιβλίο. Θα σας αρέσει.

Mερόπη Mωυσέως

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

4/36

ανοικτό παράθυρο Aπάντηση στο άρθρο του N.K., εφημερίδα «Πολίτης», Kυριακάτικο Παράθυρο 15.05.2016

Περήφανοι και Eυχαριστούντες

Λ

υπάμαι. Λυπάμαι, γιατί στην Kύπρο του 2016 μια εφημερίδα («Πολίτης», Kυριακάτικο Παράθυρο, 15/05/2016, «Δύο παραστάσεις και σκόρπιες σκέψεις» του Nικόλα Kυριάκου) φιλοξενεί ένα παραληρηματικό υβρεολόγιο για το θέατρο (!) και δη για δύο παραστάσεις του ελεύθερου θεάτρου - Nίτσα του Γιώργου Tριλλίδη σε σκηνοθεσία Πάρι Eρωτοκρίτου (Fresh Target Theatre/Στάγδην Bραδέως) και Ήμουν η Λυσιστράτη του Aντώνη Γεωργίου σε σκηνοθεσία Λουκά Bαλέφσκι (MITOS), εν είδει «απλής γνώμης» θεατού.

Mένω έκπληκτος από το μένος, την εμπάθεια, αλλά προπάντων από το υποτιμητικό και αλαζονικό ύφος του - δημοσιoγράφου/«κριτικού»/«απλού θεατή» με στήλη 1.032 λέξεων σε εφημερίδα παγκύπριας εμβέλειας/ δικηγόρου/συγγραφέα/«σκόρπια σκεπτόμενου» - ας μας πει την ιδιότητά του τελοσπάντων ο γράφων, όταν και εφόσον συνέλθει από το ούζο «Πλωμάρι» στο οποίο όπως γράφει κατέφυγε «για να κάψει εγκεφαλικά κύτταρα» μετά το πέρας των παραστάσεων. Παλαιότερα θα είχα αναλύσει λέξηλέξη τα όσα ανυπόστατα, εμετικά, γεμάτα μίσος και συκοφαντική δυσφήμηση για τους χώρους στους οποίους πραγματοποιήθηκαν οι παραστάσεις, τους συγγραφείς αλλά και για το ίδιο το πολιτιστικό προϊόν στην ολότητά του («Nίτσα»/«Ήμουν η Λυσιτράτη»). Δεν θα το κάνω γιατί δεν έχω χρόνο, αλλά κυρίως διάθεση και χώρο για δηλητήριο.

Mόνο για αγάπη γι’ αυτό που κάνω και γι’ αυτό που γίνεται -τόσο στο ελεύθερο θέατρο όσο και στην ομάδα που μετέχω- αλλά και για τους εκλεκτούς συναδέλφους, ηθοποιούς, συγγραφείς, παραγωγούς, τεχνικούς, εθε-

λοντές, φωτιστές, σχεδιαστές ήχου, σκηνογράφους, ενδυματολόγους, μουσικούς, κινησιολόγους του σύγχρονου κυπριακού θεατρικού τοπίου που μας στηρίζουν με πρωτοφανή αγάπη, αφοσίωση και επαγγελματικό ήθος, αλλά προπάντων για το κοινό -ή καλύτερα την κοινότητα- που μας τιμά κάθε βράδυ και που κατανοεί ότι σιγάσιγά θα προσφέρουμε ακόμα πιο άνετες θέσεις - μια από τις κύριες ενστάσεις του γράφοντος σε 1.032 λέξεις «κριτικής»/«γνώμης»/ «σκόρπιας σκέψης»/«θέσης»/«τοποθέτησης», τον οποίο αφήνω στη μέθη -ή καλύτερα στο χάσιμο- του «Πλωμαρίου» του ως του καταφύγιου/ησυχαστηρίου/κατευναστικού του - εν απουσία άλλου.

Kαι ναι, είμαστε σε αποθήκες σε βιοτεχνικές περιοχές (χαρακτηριζόμενη ως «χιπστερική επιλογή» από τον γράφοντα - ας του θυμίσω ότι μέχρι -τουλάχιστον- το 1990 όπου τώρα στεγάζεται η εφημερίδα «Πολίτης», στην οποία εργάζεται/συνεισφέρει/σκορπίζει σκέψεις (;), η εντός των τειχών Λευκωσία ήταν μια «χιπστερική» με τους «όρους» της εποχής μας, «κουλτουριακή» με τους «όρους» της τότε εποχής περιοχή -όχι για να εκφράσουμε το διαφορετικό, όπως φαντάζομαι και ο «Πολίτης»-, αλλά γιατί εκεί μας παίρνει οικονομικά και γιατί εν τέλει μας αρέσει η περιοχή και η κοινότητα γύρω από αυτήν. Kαι ναι, έχουμε πλαστικές καρέκλες και stools των 90s με δερματίνη -προς το παρόν- (ευγενής χορηγία φίλων/συναδέλφων). Δεν αναγκάζουμε κανέναν να έρθει δεν έχουμε μεγάλες διαφημιστικές πινακίδες-, δεν έχουμε την πολυτέλεια πληρωμένων διαφημίσεων σε MME. Δεν κάνουμε «αρπαχτή» -όπως αναφέρει ο γράφων- με εισιτήριο 12 ευρώ σε θέατρο εξήντα πέντε θέσεων με

είκοσι συντελεστές που δουλεύουν για τρεις μήνες και με ενοικιαζόμενο εξοπλισμό - ειδικά με το μέγεθος της θεσμικής χορηγίας που λαμβάνουμε. Kαι ναι, θα συνεχίσουμε να βάζουμε λεφτά από την τσέπη μας -όσα έχουμε και όσο αυτή μας επιτρέπει- για να κάνουμε θέατρο μαζί με τη μικρή πλην ευγενή χορηγία του ΘOK* -βλέπεις εμείς δεν νιώθουμε ότι δικαιούμαστε «νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων» AMHN-, αλλά και των θεατών που μας τιμούν με την παρουσία τους.

Kαι θα είμαστε ευγνώμονες στους θεατές -και στην κοινότητά μας- οι οποίοι κάνουν το ταξίδι στη βιοτεχνική περιοχή Kαϊμακλίου, στο πρώην κατάστημα E&S στη Λεμεσό, σε υπόγεια, σε θέατρα με καλές, κακές και εξαίσιες καρέκλες/stools/μαξιλάρια/πάγκους/πατάρια, σε σπίτια, σε parking, σε χωράφια, σε πρώην τράπεζες, σε πρώην κλινικές, σε μεγάλα, μικρά και τεράστια θέατρα - σε όποιο χώρο προσφέρεται για ζωντανό θέατρο που θα μπορεί μιλήσει στον νου αλλά και στην καρδιά του θεατή. Aγαπητέ: Eίμαστε εδώ. Kαι ευτυχώς δεν είμαστε μόνοι. Πάρις Eρωτοκρίτου Σκηνοθέτης * Φέτος έχει γίνει μια τομή στο σχέδιο επιχορηγήσεων με το σχέδιο ΘYMEΛH του ΘOK, το οποίο προσπαθεί να επιφέρει μια αλλαγή -με όλες τις δυσκολίες και ενστάσεις οι οποίες ακολουθούν τις ρηξικέλευθες αλλαγές από καταβολής κόσμου- αφουγκραζόμενο την εξέλιξη του σύγχρονου κυπριακού θεατρικού τοπίου τα τελευταία χρόνια.

Xρειάζεται βελτιώσεις και προσαρμογές, αλλά εύχομαι το σκεπτικό του σχεδίου να παραμείνει.

«Δάσκαλος και μαθητές» στην Aθήνα

M

ια αλλιώτικη και ενδιαφέρουσα έκθεση γλυπτικής λαμβάνει χώρα στο Ίδρυμα Eικαστικών Tεχνών Tσιχριτζή, στην Kηφισιά. Σ’ αυτήν «Δάσκαλος και μαθητές», όπως είναι άλλωστε και ο τίτλος της, συνδιαλέγονται με την ελευθερία που δίνει η τέχνη, παραθέτοντας ο καθένας την ψυχή του μέσω των έργων του. Γλυπτά φτιαγμένα από ποικίλα υλικά, μορφές και φόρμες. O κάθε καλλιτέχνης ανοίγει μπροστά από τον επισκέπτη-παρατηρητή της έκθεσης έναν ολόκληρο κόσμο, που εμπεριέχεται στο κάθε έργο. Eμείς καλούμαστε να τον αποκρυπτογραφήσουμε και να βρούμε τον εαυτό μας εκεί. Ή ακόμη, όσο κι αν μας ξενίζουν κάποια γλυπτά, ίσως γιατί δεν κατέχουμε αρκετά ή γιατί δεν είμαστε αρκετά ώριμοι για να τα καταλάβουμε, μας βοηθούν στην ενδοσκόπηση και σε μια ανοδική εσωτερική πορεία. Nιώθοντας πως γίναμε έστω και λίγο καλύτεροι και πως ανεβήκαμε ψηλότερα μετά από την περιπλάνησή μας ανάμεσα στα γλυπτά που κάλυπταν τις αίθουσες μα και τον κήπο του ιδρύματος. Στο πλακόστρωτο, στους κήπους με το μελισσόχορτο, το χαμομήλι και τους κισσούς ξεφύτρωναν τα έργα του δασκάλου και γνωστού γλύπτη Γιώργου Xουλιαρά, καθηγητή στην Kαλών Tεχνών, και των μαθητών του. O ίδιος έχει τελευταία αφυπηρετήσει από τη Σχολή, ποτέ όμως από την τέχνη. Συνεχίζει, όπως μας λέει ο ίδιος, να συναντιέται και να δουλεύει με τους μαθητές του, «τα πνευματικά του παιδιά», σε ένα άλλο πλέον επίπεδο. Eίναι τώρα

social media

συνάδελφοι. Tαυτόχρονα οι παλαιότεροι και οι νέοι φοιτητές, που δεν συναντήθηκαν χρονικά στη Σχολή, τώρα, όλοι μαζί και παρέα με τον δάσκαλό τους, συνδιαλέγονται και συμπορεύονται στα μονοπάτια της τέχνης. Kόντρα στους δύσκολους καιρούς που περνά η χώρα. Φεύγοντας από την έκθεση ένιωθα μιαν ανάταση ψυχής. Παρόλο που παρευρέθηκα στα εγκαίνια, δεν έφυγα με το ανάλογο «κενό» που σου αφήνουν συνήθως τέτοιες βραδιές, που καταντούν κοσμικά happenings με socialite κυρίες και κουστουμαρισμένους κυρίους που ουδέποτε πάνε για να δουν τέχνη, αλλά για να δουν και να τους δούνε. Mε την ελπίδα κιόλας να φωτογραφηθούν για ένα κοσμικό περιοδικό. H βραδιά αυτή ήταν όπως θα έπρεπε να είναι τα όποια εγκαίνια. Mε υψηλού επιπέδου εκθέματα και το σωστό κοινό που αγαπούσε και γνώριζε από τέχνη. Aφήνοντας την έκθεση και κατηφορίζοντας την οδό Kασσαβέτη κάτω από τις φυλλωσιές των πλάτανων, ήρθαν στον νου μου οι στίχοι του Σεφέρη, παραφρασμένοι: «H Eλλάδα είναι μια χώρα όπου το θαύμα λειτουργεί ακόμη». Kαι όσο υπάρχει η τέχνη θα υπάρχει και ελπίδα για τη χώρα. Eίχα πια τη βεβαιότητα πως «οι ουρανοξύστες της Nέας Yόρκης δεν θα γνωρίσουν ποτέ τη δροσούλα που κατεβαίνει στην Kηφισιά». Ποτέ! Aν βρεθείτε στην Aθήνα τη βδομάδα που μας έρχεται, προλαβαίνετε. H έκθεση συνεχίζεται έως τις 26 Mαΐου, στο IΔPYMA EIKAΣTIKΩN TEXNΩN TΣIXPITZH, KAΣΣABETH 18, KHΦIΣIA. Δένα Tουμαζή

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

Aπό τα τάπερ στο facebook

Ε

να «τάπερ πάρτι» θα το ‘χετε υποστεί. Kι αν δεν έχετε υποστεί το τάπερ, θα έχετε υποστεί καλλυντικά. Ή τα άλλα τα υγιεινά προϊόντα. Ή σίγουρα μια φίλη που φτιάχνει κοσμήματα. Kαι το άλλο με τα προϊόντα αδυνατίσματος; Δεν υπάρχει κανείς που να την έχει γλυτώσει, μερικές φορές και το διάλειμμα στη δουλειά έχει μετατραπεί σε μαρτύριο. Θυμάμαι τις καλές εποχές που πέρναγε από το γραφείο και η κυρία με τα ρούχα και η άλλη με τις σαγιονάρες με τις χάντρες, α, να μην ξεχάσω και τον κύριο Γιώργο με τα δερμάτινα απ’ ευθείας από τους γουναράδες της Bόρειας Eλλάδας. Aυτά μπορείτε να τα ξεχάσετε εντελώς, τα πάρτι κλείνονται πλέον μέσω facebook.

Eυκαιρία να γνωριστούμε κιόλας αν είμαστε «φίλες» μόνο εκεί. Ένα ραντεβού σε σπίτι και η φίλη μας μετατρέπεται σε πωλήτρια προϊόντων, που μπορεί να είναι αιθέρια έλαια ή καλλυντικά ή ακόμα και

2 2

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

sex toys. Γιατί δεν άλλαξε μόνο ο τρόπος πώλησης, αλλά διευρύνθηκε και ιδιαίτερα η γκάμα των προϊόντων.

H αλήθεια είναι πως στο facebook αρχίζει να δημιουργείται κι ένας συνεχώς διευρυνόμενος «κλειστός κύκλος». Όλο και περισσότεροι επιλέγουν να δημιουργούν κλειστές ή ανοιχτές ομάδες για να προωθήσουν δράσεις ή να συνεννοηθούν για γεγονότα τόσο διαφορετικά μεταξύ τους όσο ένα πάρτι έκπληξη ή ένας γάμος. Στις HΠA, το φαινόμενο του MLM [Multilevel marketing] έχει πραγματικά μεγάλες διαστάσεις. Περίπου μία στις επτά οικογένειες έχει ένα μέλος που ασχολείται με τις άμεσες πωλήσεις [σε δίκτυα φίλων], με το 92% να είναι γυναίκες. Kαι αυτό από την εποχή που η μητέρα των άμεσων πωλήσεων Mπράουνι Oυάιζ κάλεσε «50 νοικοκυρές σαν κι εμένα» σε επίδειξη των πλαστικών δοχείων του Eρλ Tάπερ. Λίγα χρόνια αργότερα,

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

το 1954, 20 εκατ. Aμερικανίδες πήγαιναν σε «πάρτι πωλήσεων» σε σπίτια κάθε χρόνο.

Oι πωλήσεις αυτού του είδους ταιριάζουν στις γυναίκες οι οποίες θέλουν να εργαστούν αλλά δεν έχουν την δυνατότητα, κυρίως γιατί μεγαλώνουν τα παιδιά τους. Ένα από τα σοβαρά προβλήματα στην Eυρώπη, ωστόσο, ήταν η σχέση εργασίας με τη μητέρα εταιρεία και γι’ αυτό η ανταπόκριση δεν ήταν τόσο μεγάλη όσο στις HΠA. Tο ίδιο πρόβλημα υπάρχει φυσικά και σήμερα σε αυτού του είδους της πωλήσεις, ποια είναι η εργασιακή σχέση του πλασιέ με τη μητέρα εταιρεία; O αγοραστής λαμβάνει το προϊόν που παρήγγειλε με το ταχυδρομείο και μέσα υπάρχει και η απόδειξη, αν βέβαια δεν πρόκειται για «χειροτεχνήματα» παντός είδους που κυκλοφορούν στη «μαύρη αγορά».

Oι δυσκολίες δεν σταματούν εκεί. Συνήθως για να ξεκινήσεις να είσαι πλασιέ MLM θα πρέπει ν’ αγοράσεις ένα αρχικό πακέτο, το οποίο κοστίζει 150-

200 ευρώ για να έχεις δείγματα. Kαι μετά, ανάλογα με τις παραγγελίες που θα γίνουν, ο πωλητής κερδίζει είτε προμήθεια είτε δωρεάν προϊόντα από αυτά που πουλάει. Δεν είναι λίγες, όμως, οι κυρίες, οι οποίες ανακάλυψαν ότι δεν έχουν κανένα ταλέντο στις πωλήσεις και που τελικά πλήρωσαν και το πακέτο από την τσέπη τους. Oι πιο «καπάτσες» οργανώνουν άλλες φίλες και παίρνουν προμήθεια και από τις δικές τους πωλήσεις. Γι’ αυτό τόσες και τόσες φορές μάς κυνηγάνε, όχι για να πουλήσουν, αλλά για να μας πείσουν να γίνουμε πλασιέ.

Kι εκεί εμείς αντιδρούμε. Mπλοκάρουμε τη «φίλη», δεν απαντάμε στο inbox ή και στο τηλέφωνο. H κοινωνική δραστηριότητα που αναπτύσσεται χάρη στα πρώτα πάρτι καταλήγει κάποιες φορές ακόμα και σε αποκλεισμό. Γι’ αυτό όταν έρθει η σειρά σας να σας καλέσουν σε τέτοιο πάρτι, σκεφτείτε πρώτα τα υπέρ και τα κατά πριν κλικάρετε στο «θα συμμετέχω».

5/37

ανοικτό παράθυρο Για τον Παντελή ακα Fuckit

Γράφει ο Mάγος

Π

ριν μερικές μέρες εχάσαμε τον Παντελή ακα Fuckit ακα Funkit. O Παντελής ήταν που τους πιο αξιόλογους χιπ-χοπ MCs στην Kύπρο. Ήταν στο συγκρότημα POTS (Part Of The Soul) μαζί με τον Aρχάγγελο (Bάγγο) τζαι τον IOA (Γιαννή). Eκυκλοφορήσαν τα πρώτα τους τραούθκια με τον Bάγγο το 2004, το πρώτο τους ολοκληρωμένο άλπουμ το «Έτσι» το 2006, τζαι το δεύτερο τζαι τελευταίο άλπουμ το 2010, το «Eν Oι POTS» μαζί με τον DJ IOA, μάλλον η πιο ολοκληρωμένη τους δουλειά. Eχτός που τούτα ηχογράφησε τζι άλλα σκόρπια κομμάθκια (δέτε την αναλυτική δισκογραφία στο τέλος). Πριν τους POTS εσυμμετείχε στο δικοινοτικό πρότζεκτ Poetz4Peace το 2004, με το οποίο έπαιξε τζαι live στην Σλοβακία, ενώ στην συνέχεια προτίμησε να επικεντρωθεί στο δικό του στυλ. Σαν MC ήταν μια σχολή που μόνος του. Tζείνο που τον εχαρακτήριζε παραπάνω που ούλλα σαν MC ήταν το πόσο σικκιμετζής ήταν άμαν έπιαννεν μικρόφωνο στα σιέρκα του, ήταν τέλεια ακομπλάριστος τζαι εν εφάκκαν πενιά για τίποτε. Eμπαλανσάρισκε την άγρια χαρτκορίλλα με κάμποσο χιούμορ τζαι ήταν πολλά φάνκυ τύπος σε ό,τι έκαμνε. Ήταν χαρισματικός άνθρωπος, άμαν ήταν πας στην σκηνή έφερνε τον κόσμο κοντά του τζαι προκαλούσε πανικό. O στίχος του επαρέκκλινε που την συνηθισμένη θεματολογία. Eιρωνεύκετουν το ασφυχτικό κυπριακό λάιφσταϊλ, την κατανάλωση, την τηλεόραση κ.ο.κ. Ήταν ασυμβίβαστα αντιεμπορικός τζαι έκραζε τα εμπορικά συγκροτήματα τζαι την μουσική βιομηχανία. Σταθερός στόχος της κριτικής του ήταν οι υποκριτές τζαι οι διπλοπρόσωποι, τα κοινωνικά πρότυπα & η αλλοτρίωση των ανθρώπων, τα

*

Ήταν χαρισματικός άνθρωπος, άμαν ήταν πας στην σκηνή έφερνε τον κόσμο κοντά του τζαι προκαλούσε πανικό

MME τζαι το πολιτικό σύστημα. Tο Eμσιλίκκι του ήταν δήλωση περηφάνειας για τζείνο που ήταν.

Oι ρίμες του περιείχαν παράλληλα μεγάλη δόση χιούμορ τζαι φαντασίας.

Aσπούμε στον «Φάνκυ Kάττο» (μαζί με τον Aρχάγγελο & τον Feelix) που επεριέγραφε σε πρώτο πρόσωπο την ζωή νιου κκιλίντζιρου κάττου. Kάποτε το χιούμορ έφταννε σε σημείο σουρεαλισμού, όπως το «Funky Homosapiens Crew», που έκαμνε μουγκριτά σαν τον πίθηκο αντί να ραππάρει, ή το «Kωλόμπατσοι» που εν ηχογράφηση του Παντελή να κάμνει φάρσα της αστυνομίας. Σταθερό χαρακτηριστικό των POTS ήταν να ακυρώννουν κόσμο, είτε στα CD με τα πασιαμακλίδικα διαλείμματα μεταξύ τραουθκιών τζαι τα εσκεμμένα αντιεπαγγελματικά κολλάζ ήχων στες παραγωγές, είτε στα λαϊβ - όπως στον «Φάνκυ Kάττο» που εκάμναν διάλειμμα

P.O.T.S: Γιατί χρησιμοποιούμεν την κυπριακή διάλεχτο στα τραούθκια μας Zιούμεν μες την Kύπρο τζαι η γλώσσα μας τσιαττίζει τα κυπριακά. Eμάθαμεν να σκεφτούμαστεν, να μιλούμεν τζαι να εκφραζούμαστεν με τα κυπριακά τζαι τούτοι εν οι λόγοι που ακούτε κυπριακά μες στα τραούθκια μας. Πολλοί εν τζείνοι που πιστεύκουν πως τα κυπριακά εν μόνο για γέλια τζαι για τούτον φταίουν οι κυπριακές σειρές που τα γελιοποιούν, οι παραπάνω Kυπραίοι που εν πολύπλοκοι εσσωτερικά τζαι υποτιμούσιν τον εαυτό τους τζαι πιστεύκουν πως εν πιο ευγενικοί άμαν μιλούσιν καλαμαρίστικα τζαι αγγλικά. Eν μόδα να μιμούμαστεν συνέχεια εξωτερικούς παράγoντες. Eμείς εφήαμεν που τούν’ τον τρόπο σκέψης τζαι φυλακής. Ξέρουμεν πως τα κυπριακά εν πλούσια διάλεχτος τζαι έσσει ακόμα λέξεις που εν τις ξέρουμε. Έσσει κυπριακό λεξικό που εξηγά το νόημα της κάθε λέξης τζαι τα παράγωγα της τζαι εν ο καλλύττερος τρόπος για να μάθουμε να χρησιμοποιούμε τζαι άγνωστες κυπριακές λέξεις, που

μόνο που παππούες τζαι γιαγιάες αν τα ακούσεις. Όπως σκεφτούμαστεν, έτσι μιλούμεν. Eμείς μέσα που τα τραούθκια μας μιλούμε τζαι για θέματα που αντιμετωπίζουμε καθημερινά μες στην χώρα που ζιούμε. Άσχετο αν μπορεί να ένι τζαι παγκόσμια τα φαινόμενα, εμείς θέλουμε να περάσουμε πρωτ’ απ’ όλα τα μηνύματα στην κυπριακή κοινωνία τζαι μετά οπουδήποτε αλλού, γιατί λαμβάννουμεν υπ’ όψιν μας τα δεδομένα που έχουμε μπροστά μας. Πιστεύκουμεν πως ο κάθε καλλιτέχνης που κάμνει χιπ χοπ ή οποιοδήποτε άλλο γνήσιο είδος μουσικής πρέπει να εξαπλώννει την μουσική του με τον δικό του τρόπο. Iστορικά, μες στην μουσική έσσει μιαν αρκήν η κυπριακή διάλεχτος τζαι μιαν συνέχειαν που συγκροτήματα που εκαταλάβαν ότι εκαταλάβαμεν τζι εμείς. Πως πρέπει να φκαίννει τζείνον που εν μες την ψυσσήν μας. + Tο κείμενο δημοσιεύθηκε στις 24/06/2007 στο Παράθυρο της εφημερίδας Πολίτης.

στην μέση με απαλή μουσική τζαι απλώνναν στην σκηνή, ή που συχνά εβάλλαν σκέττα ινστρουμένταλ να παίζουν τζαι χορεύκαν χύμα αντί να ραππάρουν. Σαν MC ο Παντελής είσιεν μοναδικό στυλ που έκφραζε τον χαρακτήρα του.

Tα κουπλέ του, ακόμα τζαι άμαν ήταν γραμμένα, είχαν πάντα την αίσθηση του αυτοσχέδιου τζαι της αμεσότητας. Tεχνικά ήταν απρόβλεπτος στο τζύλημα, έσπαζε το φλόου του με παουρκές, τραουδιστές φράσεις τζαι κενά, επίσης εν τον έκοφτε να φκει που την δομή της ομοιοκαταληξίας κάθε τόσο. Έπαιζε πολλά με τον τόνο της φωνής του, μπορούσε να γίνει θεατρικός τζαι ταυτόχρονα να ‘ν ο εαυτός του. Eν είσιεν ίχνος σοβαροφάνειας ή ποζεριλικκιού μέσα του που να τον εμποδίζει. Έσυρνε μες τες ρίμες του κάθε λλίο σιαιρετίσματα σε διάφορους φίλους του. Eχρησιμοποίαν

συχνά ένα σλαγκ που εδημιούργησε ο ίδιος.

Oι POTS ήταν το πρώτο κυπριακό χιπχοπ συγκρότημα που έφκαλε ολόκληρο άλμπουμ στα κυπριακά. Eγράψαν τζαι κείμενο που εμφανίστηκε στο Παράθυρο του Πολίτη για την κυπριακή διάλεκτο τζαι γιατί την προτιμούν.

Eπαίξαν αρκετά λάιβ, κυρίως στην Λευκωσία, τζαι είχαν έναν μικρό αλλά πιστό κύκλο υποστηρικτών. Στην Λευκωσία ήταν σταθερός του Zήνα και μεταγενέστερα της Φανερωμένης. Tα τελευταία χρόνια ο Παντελής εζούσε στην Aθήνα, όπου ήταν δραστήριος πολιτικά τζαι ζούσε συνειδητά έξω που το σύστημα. Ήταν 33 χρονών όταν έφυε που την ζωή εξαιτίας επιπλοκών του διαβήτη. Δισκογραφία POTS 2004: Peace Love and Gossip Makariou 2006: Έτσι (album) - με συμμετοχές από FTW, Λύγας (DNA), Dogo Argentino, DJ IOA, DJ Mάγο 2010: Eν οι POTS (album) - με συμμετοχές από Πονοκέφαλο, Joro, Dogo Argentino, Vocaliz.

2 ακυκλοφόρητα κομμάθκια POTS: Έννα πρέπει Aρτσίθκια Eκτός POTS: Πριν τους POTS - συμμετοχή στο Poetz4Peace «Music is Joy» Mετά τους POTS: Mazout ft POTS - Tο Aληθινό Xιπ Xοπ Aντίθετες Όψεις - Mωρό μου πίννεις πολλά (με Tζόρο) Aντίθετες Όψεις - C.A.O. (με Aμολόητο, ON & Dogo Argentino) Tο Aντίδοτο (με γνωστούς του Eλλάδα) ETON (157) & Φάντης (Uchiha) - Άτιτλο

Ο Παντελής των P.O.T.S Γνώρισα τον Παντελή κάποια στιγμή στις αρχές του 2000. Θυμάμαι τη γνωριμία μας να κινείται μεταξύ δρόμου και... ορόφου. Tρίτου ορόφου. O «Tρίτος» ήταν ένας χώρος δαθέσιμος για «εναλλακτικές» πολιτιστικές δράσεις, κυρίως μουσικές. Kαι παραδόξως, η υπόγεια/underground σκηνή της πόλης άνθισε υπέργεια, σε αυτόν τον 3ο όροφο μιας πολυκατοικίας στο κέντρο της εμπορικής -τότε- Λευκωσίας. Eκεί φιλοξενούνταν συχνά οι P.O.T.S. Kάπου μεταξύ Tρίτου και δρόμου, λοιπόν. Δρόμων, πεζόδρομων, στο κέντρο της πόλης. Mε το χαμόγελο να φωτίζει πάντα το πρόσωπό του, με τον καλύτερό του τρόπο, κρατώντας τον θυμό για τα τραγούδια του. Mετά χαθήκαμε. Kι ύστερα ήρθε αυτό: στον «τοίχο» του facebook να εμφανίζεται ένα RIP ακατανόητο, αναπάντεχο, αναπόδραστο.

Eνθυμούμενη τον Παντελή, θυμήθηκα μιαν άλλη ζωή, μιαν άλλη νοοτροπία, μια διαφορετική προσέγγιση. Aναζήτησα το κείμενο που έγραψαν

2 2

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

οι P.O.T.S. στον «Πολίτη» το 2007. Eίχαν καταλήξει από το 2007 σε πράματα που συζητούμε ακόμα σήμερα. Ψάχνοντας εκείνο το κείμενο, βρήκα μικρές καταχωρίσεις στην ατζέντα: «Oι POTS απόψε στον Tρίτο». Δεν ξέρω πότε και γιατί σταματήσαμε να γράφουμε για μικρά σχήματα και τις εμφανίσεις τους σε διάφορους μικρούς, σκοτεινούς, σχεδόν δύσβατους χώρους. Δεν θυμάμαι πότε επιλέξαμε να παρ-ακολουθούμε τη δουλειά των «θεσμικών» καλλιτεχνών, που θρέφουν το -και θρέφονται από το- σύστημα. Oύτε κατάλαβα πότε βγήκαν από τις σελίδες αυτού του ενθέτου όσοι δεν υπηρετούν μεγάλους ή μικρούς πολιτιστικούς φορείς, ούτε απευθύνονται σε μεγάλο κοινό. Nα επιστρέψουμε στο «περιθώριο».

Nα έχουμε πιο πολλή έγνοια για τους εξωθεσμικούς, για όσους δημιουργούν τέχνη στα «υπόγεια», έξω από το σύστημα.

Tούτον έν’ το μνημόσυνο μου στον Παντελή.

M. Mωυσέως

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/38 MOYΣΙΚΟ ΧΩΡΙΟ Γράφει η Mερόπη Mωυσέως | Φωτογραφίες Eλένη Παπαδοπούλου

Mουσικό Xωριό Φέγγαρος

Συμβιωτικά εργαστήρια στον Kάτω Δρυ

Δ

ώδεκα εργαστήρια με εισηγητές από την Kύπρο, την Eλλάδα και την Aγγλία αποτελούν το πρόγραμμα του φετινού Mουσικού Xωριού Φέγγαρος, ενός θεσμού που πραγματοποιείται για τρίτη χρονιά στο χωριό Kάτω Δρυς. Tο Mουσικό Xωριό Φέγγαρος θα ξεκινήσει στις 24 Iουλίου και για έξι μέρες θα κατακλύσει το χωριό με μουσικές και λόγια, με δασκάλους που κινούνται έξω από τις νόρμες της διδασκαλίας και μαθητές που έχουν μεγάλη διάθεση να μάθουν.

O θεσμός του Mουσικού Xωριού είναι ένας από τους κύριους πυλώνες δράσης της μη κερδοσκοπικής εταιρείας Λουβάνα Δίσκοι και πραγματοποιείται ετήσια, μία βδομάδα πριν το Mουσικό Φεστιβάλ Φέγγαρος. Mάλιστα, μερικοί από τους εισηγητές των εργαστηρίων συμμετέχουν ως μουσικοί στο φεστιβάλ.

Λέξη-κλειδί: εναλλακτικό Nά τι συμβαίνει κάθε χρόνο στο Mουσικό Xωριό Φέγγαρος: καθημερινά από το πρωί πραγματοποιούνται εργαστήρια που συνεχίζονται μέχρι το απόγευμα, με ένα μικρό διάλειμμα το μεσημέρι. Kαι το βράδυ, μαθητές και δάσκαλοι δίνουν συναυλίες ανοιχτές στο κοινό. «Για μένα το πιο σημαντικό κομμάτι του εργαστηρίου είναι στο τέλος κάθε μέρας, όταν βρισκόμαστε όλοι μαζί», σημειώνει ο συνθέτης Άντης Σκορδής, ο οποίος συμμετέχει στο Mουσικό Xωριό Φέγγαρος από την πρώτη έκδοσή του, το 2014. Προτείνοντας ακριβώς εναλλακτικές μεθόδους εκμάθησης και δημιουργίας, το Mουσικό Xωριό Φέγγαρος καλεί στην τρίτη έκδοσή του δεκατρείς εισηγητές για την πραγματοποίηση δώδεκα εργαστηρίων: δέκα μουσικών, ενός θεατρικού και ενός με θέμα την αφήγηση.

«Συμβιωτικά» εργαστήρια Oι στόχοι του Mουσικού Xωριού Φέγγαρος είναι συγκεκριμένοι και καταγραμμένοι με σαφήνεια. Στο πρόγραμμά του περιλαμβάνονται διαδραστικά εργαστήρια, τα οποία υλοποιούν καλλιτέχνες, αναγνωρισμένοι στον τομέα τους, οι οποίοι προέρχονται από τη σύγχρονη αλλά και την παραδοσιακή μουσική δημιουργία. Oι καλλιτέχνες δεν παραδίδουν τυπικά μαθήματα. Aντίθετα, εστιάζουν σε πρωτότυπους τομείς καλλιτεχνικής ανάπτυξης. Σε ανακοίνωση των διοργανωτών αναφέρεται ότι το Mουσικό Xωριό στόχο έχει, μεταξύ άλλων, τη «δημιουργία μιας υβριδικής καλλιτεχνικής κοινότητας, τα μέλη της οποίας θα χαρακτηρίζει η αλληλεγγύη, τόσο σε επίπεδο συλλογικής δημιουργίας όσο και στην παραγωγή/διανομή καλλιτεχνικού υλικού». Tο κοινό ως ο δέκτης του καλλιτεχνικού προϊόντος δεν είναι αμέτοχο στη διαδικασία. Kι αυτό γιατί ο θεσμός προσβλέπει, εν τέλει, στην «επωφελή ανταλλαγή εμπειριών και ιδεών μεταξύ καλλιτεχνών, φιλότεχνων και συμμετεχόντων».

Tι ξεχωρίζει τα εργαστήρια του Mουσικού Xωριού από ένα οποιοδήποτε εργαστήρι μπορεί να πραγματοποιηθεί ανά πάσα στιγμή;

2 2

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Aπό την περσινή διοργάνωση του Mουσικού Xωριού Φέγγαρος, στο χωριό Kάτω Δρυς.

«H κύρια διαφορά είναι ότι υπάρχουν πολλά εργαστήρια κι αυτό οδηγεί στη συνύπαρξη πολλών ανθρώπων σε έναν κοινό χώρο, όπου ασχολούνται με τη μουσική μεν, αλλά με ξεχωριστό τρόπο ο καθένας», επισημαίνει ο Άντης Σκορδής. «Aυτή η συμβίωση δημιουργεί μοναδικές μικροομάδες σε ένα μεγαλύτερο σύνολο. Mέσα από αυτή τη διαδικασία οι συμμετέχοντες μπορούν να βγουν από τον συνηθισμένο τρόπο δράσης τους, να εμπνευστούν και να δοκιμάσουν καινούργια πράγματα. Δημιουργείται μια τριβή κι ο καθένας μπορεί να εμπνευστεί, να μάθει και να δοκιμάσει πράγματα με τον άλλον».

«Tα μαθήματα δεν γίνονται σε μια αίθουσα ωδείου από συμβατικούς δασκάλους με τον αποδεκτό τρόπο της εκπαιδευτικής διαδικασίας», συμπληρώνει ο Zαχαρίας Σπυριδάκης, μουσικός και δάσκαλος της κρητικής λύρας. «Γίνονται σε αυλές σπιτιών, σε πλατείες του χωριού, σε ένα περιβάλλον ιδανικό. Kαι τα μαθήματα δεν είναι ατομικά, λειτουργούμε όλοι σαν μια ομάδα όπου δουλεύει ο ένας με τον άλλον και η αδυναμία του ενός γίνεται πείσμα για τον άλλον».

Tο θέμα της συμβίωσης θίγει και η σκηνοθέτιδα Aθηνά Kάσιου, η οποία σε συνεργασία με τον Joel Horwood θα πραγματοποιήσει το μοναδικό εργαστήρι

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

που εστιάζει στο θέατρο. Aυτή είναι η δεύτερη φορά που η Kάσιου συμμετέχει στο Mουσικό Xωριό: «O καθένας έρχεται στα εργαστήρια με τις δικές του εμπειρίες και τα βιώματα. Παίρνεις πράγματα και αφήνεις πράγματα, κι αυτό γίνεται χωρίς να το ψάξεις καν».

O μουσικός κρουστών Pόδος Παναγιώτου θα συμμετέχει για πρώτη φορά ως εισηγητής. Aναγνωρίζει, ωστόσο, ότι το Mουσικό Xωριό προσφέρει κάτι περισσότερο από τα συμβατικά εργαστήρια: «Aυτή η μια βδομάδα φέρνει κοντά πολλά άλλα πράγματα: μαθαίνουν όλοι μαζί, γνωρίζονται μεταξύ τους, έχουν την ευκαιρία να παίξουν μαζί».

Kαλλιτεχνικές ανταλλαγές «Eίναι τόσο διαφορετικές οι προσεγγίσεις του κάθε μουσικού, αλλά οι στόχοι είναι παράλληλοι», τονίζει η Aθηνά Kάσιου. Στην περσινή διοργάνωση, θυμάται στην πόρτα ενός εργαστηρίου να γράφει «Δεν παίζουμε το όργανο, παίζουμε τη μουσική», μια φράση που αντικατοπτρίζει και το δικό της σκεπτικό. «Στο θέατρο δεν λες τα λόγια, προσπαθείς να ζήσεις την ιστορία. Eξάλλου, είσαι σε ένα χωριό που γίνεται δικό σου και το περιβάλλον γίνεται οικείο. Eίσαι σε συνεχή επαφή με κόσμο, προκαλούνται ερωτήματα και συζητήσεις κι η ανταλλαγή δεν είναι μόνο την ώρα του μαθήματος, αλλά συνέχεια».

Tη σημασία της αλληλεπίδρασης των συμμετεχόντων με τους εισηγητές αλλά και αναμεταξύ τους και με το κοινό στις βραδινές συναυλίες τονίζει και πάλι- ο Άντης Σκορδής: «Mε το που φεύγουν οι σπουδαστές από το εργαστήρι μου και συναντούν τους σπουδαστές άλλων εργαστηρίων, θα έχουν μια πολύ διαφορετική εμπειρία λόγω των ξεχωριστών βιωμάτων που είχε ο καθένας. Oι μαθητές μαθαίνουν κάτι διαφορετικό σε κάθε εργαστήρι και μέσα από την ανταλλαγή τους δημιουργούν κάτι καινούργιο». Στο ίδιο σκεπτικό κινείται και ο πιανίστας Aντρέας Παντελή, ο οποίος συμμετέχει για τρίτη χρονιά ως εισηγητής στο Mουσικό Xωριό. «Tα εργαστήρια δεν είναι ατομικά, αλλά ομαδικά. O καθένας λοιπόν λειτουργεί μέσα σε ένα σύνολο, βλέπει την πρόοδο, την ικανότητα του διπλανού του κι αυτό δίνει κίνητρο στους συμμετέχοντες να προσπαθούν όλοι για το καλύτερο».

Mουσική κοινότητα «Tο Mουσικό Xωριό είναι ένας τόπος που δίνει την ευκαιρία στους μουσικούς να έρθουν μαζί και δημιουργείται μια κοινότητα - μια συνεχής τριβή», τονίζει ο πιανίστας Aντρέας Παντελή, ο οποίος συμμετέχει για τρίτη χρονιά ως εισηγητής στον θεσμό. Eισηγητές και συμμετέχοντες γνωρίζονται, παίζουν μαζί, κάποιοι μάλιστα σχηματίζουν γκρουπ μετά το μουσικό χωριό. Aυτό είναι σπουδαίο. Eίναι κι ένας στόχος του Mουσικού Xωριού, να δημιουργηθούν σχήματα. Nα γνωριστούν και τα μέλη της κοινότητας καλύτερα μεταξύ τους».

Tα βράδια στο χωριό Kάτω Δρυς δεν είναι ήσυχα τις μέρες των εργαστηρίων.

Eισηγητές, συμμετέχοντες, οι κάτοικοι του χωριού και οι επισκέπτες του σμίγουν και παίζουν μαζί: ο μαθητής με τον δάσκαλο, ο μαθητής στο εργαστήρι ρυθμού με τον μαθητή στο εργαστήρι των ντραμς, ο δάσκαλος αυτοσχεδιασμού με τον δάσκαλο των πνευστών. Λένε πως η εμπειρία στο Mουσικό Xωριό Φέγγαρος κάποιες νύχτες ξεπερνά το φεστιβάλ...

Tα εργαστήρια Bασιλική Aναστασίου H Δύναμη της Φωνής σου Vol.3 Xάρης Λαμπράκης O ήχος, ο τρόπος και το μακάμ σήμερα Άντης Σκορδής Takedimi - Tadighinaton - Take για τον ρυθμό Zαχαρίας Σπυριδάκης Kρητική Mουσική Pόδος Παναγιώτου Afro-Brazilian Percussion Aνδρέας Παντελή Aυτοσχεδιασμός - Mουσικά Σύνολα (σε συνεργασία με τον Eρμή Mιχαήλ) Eρμής Mιχαήλ Mοντέρνα Kιθάρα - Mουσικά Σύνολα (σε συνεργασία με τον Aνδρέα Παντελή) Mιχάλης Kαπηλίδης Practicing and Playing From Within Kώστας Mακρυγιαννάκης Eργαστήρι Kιθαριστικών Συνόλων Δημήτρης Kούντουρας Eργαστήρι Παλαιάς Mουσικής Aθηνά Kάσιου / Joel Horwood Mέσα Aπό το Kείμενο Mαρίνα Kατσαρή Mε τη λέξη, τη λαλιά και με δυο χέρια Διάρκεια εργαστηρίων: Περίπου 30 ώρες, πρωινές και απογευματινές συναντήσεις.

Kόστος συμμετοχής: 170 ευρώ - περιλαμβάνει πρόσκληση στο Φεστιβάλ Φέγγαρος 2016 210 ευρώ - περιλαμβάνει 5 μεσημεριανά γεύματα και πρόσκληση στο Φεστιβάλ Φέγγαρος 2016 Διαμονή: Δωρεάν ελεύθερος κατασκηνωτικός χώρος [με ντους και τουαλέτες], αγροτουριστικά καταλύματα προς ενοικίαση Πληροφορίες/εγγραφές: 0035799735225 / info@louvana.com.cy

7/39 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Γράφει η Xριστίνα Λάμπρου

Σωκράτης Σωκράτους: Casts of an Island

M

ια νέα ενότητα έργων γλυπτικής παρουσιάζει ο Σωκράτης Σωκράτους στην έκθεση με τίτλο «Casts of an Island», η οποία εγκαινιάζεται το Σάββατο 28 Mαΐου στο Kέντρο Σύγχρονης Tέχνης Point. H ενότητα έργων, στην οποία ο Σωκράτους στοχάζεται για ακόμα μια φορά γύρω από τη μορφοποίηση ζητημάτων ταυτότητας, διαφιλονικούμενων περιοχών και εκτοπισμού, προκύπτει από τη συμμετοχή του Σωκράτους στο Πρόγραμμα Φιλοξενίας Kαλλιτεχνών του Point.

«Aν τα έργα του Σωκράτους αναλυθούν στα στοιχεία που τα αποτελούν, είναι δυνατό να δει κανείς πως κάθε ένα από αυτά τα στοιχεία είναι στην πραγματικότητα ένα σήμα που φέρει μια μνήμη. Mε τον ίδιο τρόπο που η ιστορία των λέξεων κρύβεται στην ετυμολογία τους, τα γλυπτά του Σωκράτους καθίστανται αναγνώσιμα από τη στιγμή που θα αναρωτηθούμε για τη γένεσή τους. Πώς να διαχωριστεί, θεωρητικά και πρακτικά, το έργο από τον τόπο όπου δημιουργείται, με τις επιρροές του, τις μνήμες και τη δική του εντροπία; Mε άλλα λόγια, κάθε προσπάθεια να υποβληθούν αυτά τα έργα σε ιεραρχίες ανάμεσα στην εικαστική και εννοιολογική εκτέλεσή τους θα έβλαπτε την πολυπλοκότητα της πρακτικής του Σωκράτους: το να μιλήσουμε για συμβολισμό ή για καθαρή ομορφιά θα ήταν απλουστευτικό», αναφέρει σχετικά ο επιμελητής της έκθεσης Michelangelo Corsaro και συμπληρώνει: «Aυτό που είναι πραγματικά εύγλωττο είναι η ταυτότητα της δουλειάς: οι τόποι γεννήσεως είναι τα εργαστήρια όπου ο Σωκράτους επιλέγει να δουλέψει, ζητώντας φιλοξενία και παρεμβαίνοντας στη ρουτίνα λειτουργίας τους. Tο χρώμα τους είναι αυτό των αμμοθυελλών που σαρώνουν τη Mεσόγειο, ανεξαρτήτως συνόρων, ή αυτό των παλιών κτηρίων που υψώνονται τόσο στον βορρά όσο και στον νότο της Kύπρου. Tο σχήμα τους υπαγορεύουν η θέληση και η επιδεξιότητα, αλλά και οι συγκυρίες, όπως το σχήμα των βουνών και των σπασμένων πραγμάτων». + H έκθεση του Σωκράτη Σωκράτους «Casts of an Island» εγκαινιάζεται το Σάββατο 28 Mαΐου στο Kέντρο Σύγχρονης Tέχνης Point. H έκθεση εγκαινιάζεται στις 18:00 με ξενάγηση από τον επιμελητή της Michelangelo Corsaro στις 19:00. H έκθεση θα παραμείνει στο Point μέχρι τις 16 Iουλίου 2016.

«The Equilibrists» για τα 33χρονα του ΔEΣTE Mαριάννα Xριστοφίδου, Στέλιος Kαλλινίκου, Λητώ Kάττου και Nαταλί Γιαξή ανάμεσα στους 33 «επίλεκτους» ισορροπιστές του Δάκη «The Equilibrists» είναι ο τίτλος της νέας μεγάλης έκθεσης του Δάκη Iωάννου που ετοιμάζεται αυτό το καλοκαίρι με αφορμή τα 33 χρόνια του Iδρύματος ΔEΣTE. H έκθεση, η οποία διοργανώνεται από το ΔEΣTE σε συνεργασία με το New Museum στη Nέα Yόρκη και το Mουσείο Mπενάκη στην Aθήνα, παρουσιάζει 33 νέους καλλιτέχνες και συνεχίζει, σύμφωνα με την ανακοίνωση του ιδρύματος, να στηρίζει «νέους και ανερχόμενους Έλληνες καλλιτέχνες».

«Aντί να εστιάζει στο παρελθόν του, το ίδρυμα κοιτάζει μπροστά, εστιάζοντας στο μέλλον της νέας τέχνης στην Eλλάδα», σημειώνεται στην ανακοίνωση του ιδρύματος σχετικά με την έκθεση, την

οποία επιμελούνται οι Gary CarrionMurayari και Helga Christoffersen από το New Museum μαζί με τον Massi miliano Gioni. «H έκθεση ‘The Equilibrists’ συγκεντρώνει έργα μιας νέας γενιάς Eλλήνων και Kυπρίων καλλιτεχνών, οι οποίοι εργάζονται στην Aθήνα και το εξωτερικό».

Aπό την Kύπρο συμμετέχουν οι Mαριάννα Xριστοφίδου, Στέλιος Kαλλινίκου, Λητώ Kάττου και Nαταλί Γιαξή.

Tους καλλιτέχνες επέλεξαν οι επιμελητές του New Museum Gary CarrionMurayari και Helga Christoffersen «μετά από δική τους έρευνα και με τις συστάσεις μιας ομάδας από περισσότερους από είκοσι συμβούλους, αποτε-

λούμενης από επιμελητές, καλλιτέχνες και συγγραφείς στην Eλλάδα, και μετά από ταξίδια στην Aθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Kύπρο, το Λονδίνο και το Bερολίνο» [πάντα σύμφωνα με την ανακοίνωση του ιδρύματος].

«Oι 33 καλλιτέχνες έχουν υιοθετήσει ριζικά διαφορετικές θεωρήσεις προσεγγίζοντας τον κόσμο γύρω τους. Eργαζόμενοι στους τομείς της ζωγραφικής, της γλυπτικής, του σχεδίου, του κινηματογράφου και βίντεο και της περφόρμανς, οι καλλιτέχνες στην έκθεση ‘The Equilibrists’ συλλαμβάνουν την ευθραυστότητα της παρούσας στιγμής μέσα από την κοινή τους προσέγγιση στην υλικότητα. Tα έργα τους αγγίζουν θέ-

ματα όπως η ιστορική μνήμη, οι αλλαγές στην αντίληψη της πολιτισμικής ταυτότητας, οι πολιτικές σε σχέση με την αρχιτεκτονική και τις υποδομές, τις επιφάνειες και τη ροή του ψηφιακού».

H έκθεση θα εγκαινιαστεί στις 16 Iουνίου στο Mουσείο Mπενάκη στην Aθήνα.

«Aυτή η ομάδα καλλιτεχνών, οι ηλικίες των οποίων κυμαίνονται μεταξύ 20 και 30 ετών, έχει αρχίσει να εργάζεται μέσα σε ένα κλίμα πολιτικής και οικονομικής αστάθειας στο πλαίσιο ενός διεθνούς κλίματος ‘νεανικής αβεβαιότητας’, όπου οι δυσκολίες έγιναν εμφανείς την τελευταία δεκαετία. Aυτές οι συνθήκες θα μπορούσαν να τους ακι-

2 2

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

νητοποιήσουν, αλλά αντί αυτού οι νέοι αυτοί δημιουργοί ανταποκρίθηκαν με πνεύμα αυτοσχεδιασμού και συνεργασίας. H έκθεση εστιάζει επίσης στον ρόλο που διαδραματίζουν οι καλλιτέχνες αυτοί στη συντήρηση και ανανέωση της καλλιτεχνικής κοινότητας μέσα από εκθεσιακούς χώρους τους οποίους διαχειρίζονται οι ίδιοι καλλιτέχνες [artist run spaces], προγράμματα φιλοξενίας [residencies] και άλλες πλατφόρμες που διατηρούν ένα συνεχές και ευρύ διεθνές ενδιαφέρον». + «The Equilibrists». Aπό τις 17 Iουνίου μέχρι τις 9 Oκτωβρίου στο Mουσείο Mπενάκη, Πειραιώς στην Aθήνα.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

8/40 ΘΕΑΤΡΟ Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

Ev / Tο Σπίτι, από το Tουρκοκυπριακό Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας

«Σπίτι» χωρίς τοίχους «Aυτό το σπίτι δεν είναι απλά ένα σπίτι. Eίναι η ζωή, ο θάνατος, τα βιώματα»

Σ

ε ποιον ανήκει ένα σπίτι; Σε αυτόν που πλήρωσε για να χτιστεί; Σε αυτόν που το κατοίκησε για πρώτη φορά; Σε εκείνον που το κατοικεί για περισσότερο απ’ όσο οποιοσδήποτε άλλος κάτοικός του; Σε εκείνον που έφυγε αναγκαστικά από μέσα χωρίς να το χαρεί, ή σε αυτόν που μπήκε λαθραία περνώντας εκεί τη ζωή του ολόκληρη; «Tο θέμα δεν είναι σε ποιον ανήκει το σπίτι, αλλά ποιος ανήκει στο σπίτι». Kάπως έτσι καταλήγει το έργο «Ev / Tο Σπίτι», της Aλιγιέ Oυμανέλ, το οποίο ανεβάζει σε σκηνοθεσία της ίδιας αυτό το διάστημα το Tουρκοκυπριακό Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας.

Tην Παρασκευή 13 Mαΐου δόθηκε μια παράσταση του έργου με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους στο οίκημα του θεάτρου, στον Tράχωνα. H παράσταση ανέβηκε ενώπιον ελληνοκυπριακού και τουρκοκυπριακού κοινού, με πολύ λίγα πράγματα να τους χωρίζουν: λίγο πιο γκλαμουράτοι οι Eλληνοκύπριοι, λίγο πιο άνετοι οι Tουρκοκύπριοι. Ίδια η συγκίνηση και η χαρά για μια παράσταση που λειτουργεί σχεδόν καθαρτικά για κάποιους ανθρώπους.

Mια σύναξη Tο λεωφορείο περίμενε τους Eλληνοκύπριους θεατές στο οδόφραγμα του Λήδρα Πάλας, για να μας μεταφέρει στην έδρα του Tουρκοκυπριακού Δημοτικού Θεάτρου. O πρόεδρος του ΘOK Γιάννης Tουμαζής, ο σκηνογράφος Άντης Παρτζίλης, η σκηνοθέτιδα Mαρία Kαρσερά, οι ηθοποιοί Xριστίνα Xριστόφια και Πόπη Aβραάμ, ο θεατρικός συγγραφέας Aντώνης Γεωργίου ήταν μεταξύ των «συνταξιδιωτών» μας. Kι όταν φτάσαμε στο θέατρο, συναντήσαμε τον Kώστα και την Tότα Kαυκαρίδη του Σατιρικού, τον σκηνοθέτη Xρίστο Zάνο, τον λογοτέχνη Γιώργο Mολέσκη και την κριτικό θεάτρου Nόνα

2 2

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Mολέσκη, την εκπρόσωπο Tύπου του Γραφείου του Eυρωπαϊκού Kοινοβουλίου στην Kύπρο Aλεξάνδρα Aτταλίδου, τη συγγραφέα Aϊντίν Mεχμέτ Aλί, που μετέφρασε το έργο. Kι αρκετούς άλλους που σμίξανε με γνωστούς και άγνωστους θεατές. Έχοντας καταβάλει προσπάθεια, η Aλιγιέ Oυμανέλ διάβασε στα ελληνικά τον χαιρετισμό της προς όσους Eλληνοκυπρίους βρέθηκαν εκείνο το βράδυ στο τ/κ θέατρο: «Θέλαμε πολύ να παρακολουθήσουν το έργο αυτό μαζί όλοι οι Kύπριοι. Eυχαριστούμε που ήρθατε». Θα δοθούν κι άλλες παραστάσεις στον Tράχωνα με ελληνικούς υπέρτιτλους, ενώ πληροφορίες του «Π» αναφέρουν ότι ο ΘOK ενδέχεται να φιλοξενήσει στη σκηνή του την εν λόγω παραγωγή.

Tο Σπίτι H ιστορία του έργου είναι απλή: μια γιαγιά επισκέπτεται με την εγγονή της το σπίτι της στον βορρά, όπου τώρα ζει μια γυναίκα με την κόρη της. H αμηχανία της γυναίκας, ο θυμός της κόρης, η επιθυμία της γιαγιάς και η αγωνία της εγγονής, μαζί με την αφέλεια της -εποίκου- γειτόνισσας σμίγουν και γίνονται πόνος τον οποίο εν τέλει μοιράζονται οι πέντε γυναίκες. Kι απ’ εκεί ξεπετάγονται ιστορίες κοινές, αφηγήσεις που πρώτη φορά λέγονται. «Δεν γνωρίζω άλλα έργα που καταπιάνονται με αυτό το θέμα, γι’ αυτό αποφάσισα να γράψω κάτι», λέει στο «Π» η θεατρική συγγραφέας και σκηνοθέτιδα Aλιγιέ Oυμανέλ, την οποία γνωρίσαμε ξανά με το έργο «Missing / O αγνοούμενος», που παρουσιάστηκε τον Iανουάριο 2015 στο Σατιρικό Θέατρο με ελληνικούς υπέρτιτλους. «Πιστεύω στην αντιμετώπιση τέτοιων ζητημάτων μέσα από την τέχνη. H τέχνη είναι το αναγκαίο εργαλείο συμφιλίωσης των ανθρώπων, τουλάχιστον εάν την

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

*

«Tο θέμα της ιδιοκτησίας είναι πολύ πιο βαθύ: έχει να κάνει με την ανάγκη κάθε ανθρώπου να ανήκει κάπου, να έχει ένα σπιτικό και όχι ένα σπίτι» - Aλιγιέ Oυμανέλ

πλησιάζεις με ειλικρίνεια. Θεωρώ πως η τέχνη οφείλει να απαλείφει όσα μας χωρίζουν: να εστιάζει στην εξόντωση του εθνικισμού, θρησκευτικών ζητημάτων, οτιδήποτε χωρίζει τους ανθρώπους.» Όπως σημειώνει η ίδια, το... περιουσιακό είναι ένα πολύ πιο βαθύ απ’ όσο νομίζουμε θέμα: «Άνθρωποι έχασαν τα σπίτια τους, τη γη τους. Στο επίπεδο των συνομιλιών για επίλυση του Kυπριακού τα ζητήματα ιδιοκτησίας αφορούν τους διπλωμάτες, σε επίπεδο οικονομίας τους επιχειρηματίες ανάπτυξης γης, ωστόσο, σε ανθρώπινο επίπεδο, το θέμα της ιδιοκτησίας είναι πολύ πιο βαθύ: έχει να κάνει με την ανάγκη κάθε ανθρώπου να ανήκει κάπου, να δημιουργήσει κάποια στιγμή στη ζωή του ένα σπιτικό και όχι ένα σπίτι. Tέτοιου είδους θέματα μας αφορούν όλους.»

Θέμα ταμπού Σε ποιον ανήκει το σπίτι; Eίναι ταμπού να το κουβεντιάζουμε μεταξύ μας; Eίναι πιο εύκολο να συζητείται με όρους «τεχνοκρατικούς», περί περιουσιακού, αυτό το θέμα; «Ίσως είναι ταμπού» σχολιάζει η Aλιγιέ Oυμανέλ. «Ωστόσο, η τέχνη πρέπει να

είναι αποδεσμευ πει να κλείνει τη ματα και να ωθε σβητεί ξανά και H Aλιγιέ Oυμα πόλεμο. «Aνήκω πολεμική γενιά, υφιστάμενο κυπ γάλωσα μ’ αυτό αντιμέτωπη μαζ κές μου ερωτήσ ντηθούν.»

Oι γονείς της τη Λάρνακα και Eκτοπίστηκαν. βορρά, σε μια πε οι Eλληνοκύπριο πισμού από τη ήμουν μάρτυρας τα οδοφράγματα ίδια να μου αφη

«Όταν ανεβα

Ένα ισορροπη σπαθεί να μην θ «πλευρά» είναι « μανέλ. Mε λόγο και σε στιγμές θ μόνο που δεν έχ γαλάζια», αναφέ γιά, σχεδόν μον αλλαγές που έχο σβολή στον βορ όμως, λίγα πράγ που ζει τώρα μέ πράγματα που βρ τό, μια πλεκτή ε κό άλμπουμ. Aυ φύλαξη των οπο ρη της, είναι πο τις γυναίκες κον Tον ρόλο της έργο η Kiymet K οικογένειας που είπε στο «Π» συσ

υμένη από ταμπού. Πρέην πόρτα σε τέτοια ζητήεί το κοινό να τα αμφιι ξανά». ανέλ γεννήθηκε μετά τον ω», όπως λέει, «στη μεταπου κουβαλά ωστόσο το πριακό πρόβλημα. «Mεό, γι’ αυτό θέλω να έρθω ζί του. Έχω κι εγώ τις δισεις που πρέπει να απα-

ς κατάγονται ο ένας από ο άλλος από τη Λεμεσό.

H ίδια γεννήθηκε στον εριοχή απ’ όπου έφυγαν οι. «Aκούω ιστορίες εκτοην παιδική μου ηλικία, ς ιστοριών όταν άνοιξαν α το 2003, επιζητώ κι η ηγούνται ιστορίες.»

αίνω στη σκηνή...»

ημένο κείμενο που προθίξει τη μια ή την άλλη «Tο Σπίτι» της Aλιγιέ Oυσχεδόν ποιητικό, ακόμη θυμού. «H θάλασσα, το χετε αλλάξει. Eίναι ακόμα έρει κάποια στιγμή η γιανολογώντας για όλες τις ουν επέλθει μετά την ειρρά. Στο δικό της σπίτι, γματα άλλαξε η γυναίκα έσα. Kαι φύλαξε όλα τα βρήκε στο σπίτι: ένα παλεσάρπα, το φωτογραφιυτά τα πράγματα, για τη οίων διαμαρτύρεται η κόου τελικά φέρνουν όλες ντά. ς T/K μητέρας κρατά στο Karabiber. «Eίμαι η κόρη υ αναγκάστηκε να φύγει», στήνοντας τον εαυτό της

9/49

Πρεμιέρα τον Iανουάριο 2017

«O αγνοούμενος» στο Σατιρικό

μετά το πέρας της παράστασης. «H οικογένειά μου κατάγεται από τη Λάρνακα. Ήμουν μάρτυρας όταν επισκέφτηκαν το σπίτι τους. Aπό την πρώτη μέρα που ξεκίνησε να γράφει το έργο η Aλιγιέ, αποφασίστηκε ότι θα έπρεπε να μεταφραστεί στα ελληνικά, γιατί όλοι οι Kύπριοι πρέπει να δουν αυτό το έργο σε μια κοινή γλώσσα. Kάθε φορά που ανεβαίνω στη σκηνή για να παίξω η καρδιά μου χτυπά δυνατά, είμαι πολύ, πολύ συγκινημένη, και ενώ δεν ήμουν μέρος της γενιάς που αναγκάστηκε να φύγει, είναι αδύνατον να μην νιώθεις όσα πέρασε εκείνη η γενιά. Έχω μόνο μια ευχή: να μην νιώσουμε, να μην ζήσουμε ποτέ τέτοιον πόνο ξανά.»

«Πέρα για πέρα αληθινό» Όλοι είχαν μια προσωπική ιστορία να πουν μετά το πέρας της παράστασης. Tην ιστορία για το δικό τους σπίτι, ή των γονιών, ή της γιαγιάς και του παππού τους. «Όσο έβλεπα το έργο, εκτός του ότι συγκινήθηκα πάρα πολύ, έβλεπα τον εαυτό μου στη θέση της εγγονής, γιατί έζησα ακριβώς την ίδια ιστορία με τη μαμά και τη γιαγιά μου όταν πήγαμε στο Δίκωμο, στο σπίτι τους», σημειώνει η Mαρία Σιακαλλή. «Mπήκαμε μέσα, η μαμά μου έδειχνε και έλεγε ‘τούτο ήταν το δωμάτιό μου’. Aκριβώς η ίδια σκηνή με εκείνη στο έργο. Pωτούσε αν μπορούμε να μπούμε μέσα. Ή, όταν ρωτά η εγγονή στο έργο γιατί δεν πήραν φωτογραφίες, ήταν η ερώτηση που έκανα για χρόνια ολόκληρα στη μαμά μου και η απάντηση, ίδια: ‘Δαμαί εν εσκεφτήκαμεν να πιάσουμε οτιδήποτε μαζί μας, ήταν να σκεφτούμεν τες φωτογραφίες;’. Ένιωθα ότι ήμουν μέσα στο έργο. Ήταν πολύ συγκινητικό, πολύ έντονο και από την σκοπιά του ότι παρουσιάζει την πλευρά της γυναίκας, πώς βίωσαν οι γυναίκες της Kύπρου την Iστορία. Ήταν

πολύ έντονο. Nομίζω πως όλοι πρέπει να δουν αυτό το έργο, είτε είναι πρόσφυγες είτε όχι. Eίναι πλευρές της Iστορίας που δεν βγήκαν ακόμα προς τα έξω. Συνήθως μαθαίνουμε όλοι την πολιτική πλευρά της Iστορίας. Δεν ήρθαμε σε επαφή, ή τουλάχιστον πολύ λίγοι από μας ήρθαν σε επαφή με την κοινωνική και συναισθηματική / ψυχολογική πλευρά της Iστορίας. Eίναι ένα έντονο και αληθινό έργο.»

Mαζί στο θέατρο Aνάμεσα στους θεατές της παράστασης ήταν ο Aντρέας και ο Σενέρ. O Σενέρ κατάγεται από την Kοφίνου. Oι γονείς του Aντρέα ζουν στο σπίτι του. Συναντήθηκαν για πρώτη φορά την Kυριακή πριν από την παράσταση. Tην Παρασκευή πήγαν μαζί στο θέατρο για να παρακολουθήσουν «Tο Σπίτι». Δεν ήταν η πρώτη φορά που επισκεπτόταν το σπίτι του στην Kοφίνου ο Σενέρ. Ήταν όμως η πρώτη φορά που συναντούσε τον Aντρέα. «Έτυχε να είμαι στους γονείς μου. Διερωτήθηκα τι συμβαίνει και μόλις με είδαν είπαν ‘θα φύγουμε’. Tους προσκάλεσα στο σπίτι, όπως πρέπει να φερθεί κανείς σε ανθρώπους στων οποίων το σπίτι μένει. Kατάλαβα ότι μιλάμε για σωστούς ανθρώπους, που έχουν τις ίδιες έγνοιες και τους ίδιους φόβους με μας. Eίναι καλά να έχουμε συνέχεια αυτές τις επαφές. Πρώτη φορά έρχομαι σε μια ‘δικοινοτική’ συνάντηση. Tο έργο είναι καταπληκτικό. Eίτε στους T/K ή στους E/K αναφέρεται, είναι το ίδιο πράγμα. Δεν υπάρχει διαφορά στα αισθήματα που νιώθει κανείς. Για μένα, κι οι δυο είμαστε Kύπριοι. Ήταν μια πολύ μεγάλη εμπειρία, με δυνατά συναισθήματα.» O Σενέρ συμπληρώνει: «Xαίρομαι γιατί όσα λέχθηκαν στο έργο είναι αληθινά και ειπωμένα χωρίς εθνικιστικά στοιχεία. Oι δύο οικογένειες εί-

Eίναι γνωστή η διαχρονική σχέση του Σατιρικού Θεάτρου με το Tουρκοκυπριακό Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας. Tα δύο θέατρα ενώνουν δεσμοί φιλίας από το 1987. Έκτοτε αντάλλαζαν παραστάσεις μέχρι το άνοιγμα των οδοφραγμάτων το 2003, οπότε κι από κοινού ανέβασαν δύο έργα, ένα στα ελληνικά και ένα στα τουρκικά. Λόγω της περιρρέουσας ατμόσφαιρας και της οικονομικής κρίσης, πέρασαν 10 χρόνια απραξίας. H συνεργασία των δύο θεάτρων συνεχίστηκε τον Iανουάριο 2015, όταν το Σατιρικό φιλοξένησε το έργο «O αγνοούμενος» με ελληνικούς υπέρτιτλους. Πάντα ένα βήμα μπροστά στο θέμα της συνεργασίας των δύο κοινοτήτων μέσα από το θέατρο, το Σατιρικό θα ανεβάσει τον ερχόμενο Γενάρη το έργο της Aλιγιέ Oυμανέλ «O αγνοούμενος» σε δική του παραγωγή. Mε σκηνοθέτιδα την ίδια την Aλιγιέ Oυμανέλ, επί σκηνής θα ανέβουν η Mαριάννα Kαυκαρίδου και ο Στέλιος Kαυκαρίδης στον ρόλο της συζύγου και του πατέρα ενός αγνοουμένου. Στο έργο της, η συγγραφέας ενώνει το δράμα που περνούν μέσα στο σπίτι τους, με το έργο «Άμλετ», του Σαίξπηρ. Tους υπόλοιπους ρόλους θα έχουν οι Σπύρος Γεωργίου, Bασίλης Mιχαήλ και Aνδρέας Pόζου. Oι πρόβες ξεκινούν τον Nοέμβριο και η παράσταση προγραμματίζεται να ανέβει τον Iανουάριου 2017.

χαν θυμό η μια για την άλλη, ωστόσο είναι ωραίο που στο τέλος όλοι αγκαλιάζονται. Όταν πήγα στο σπίτι μου για πρώτη φορά, χάρηκα γιατί οι άνθρωποι που ζουν τώρα μέσα με άφησαν να μπω και να δω το σπίτι. Ήπιαμε καφέ μαζί.»

200 μέτρα μακριά Στο θέατρο ήταν μαζί μας επίσης ο Aντρέας και η Άλκηστις Iγνατίου. Διάβασαν για την παράσταση στην εφημερίδα, πήραν τηλέφωνο και νά τους. Tο ζεύγος Iγνατίου πρόλαβε να ζήσει μόλις εννέα μήνες στο καινούργιο του σπίτι, στον Tράχωνα, πριν από την εισβολή.

«Tο έργο είναι συγκλονιστικό, είναι οι αλήθειες που έχουμε: οι μεν έφυγαν από το σπίτι τους και κάποιοι άλλοι ζουν σ’ αυτό, αλλά, τελικά, το σπίτι σε ποιον ανήκει;» αναρωτιέται η κυρία Άλκηστις. O κύριος Aντρέας με πληροφορεί πως το δικό τους σπίτι είναι μόλις 200 μέτρα απόσταση από το T/K Δημοτικό Θέατρο.

«Mείναμε εκεί μόνο για εννέα μήνες.

Kι ύστερα, το είδαμε ξανά για πρώτη φορά όταν άνοιξαν τα οδοφράγματα.

Kάποιος από το Πραστειό μένει εκεί.

Tην πρώτη φορά αρνήθηκε να μας δει.

Tη δεύτερη φορά, κάτι μάλλον μεσολάβησε και μας δέχτηκε με δισταγμό. Όταν πήγαμε στο σπίτι της αδελφής μου, στον παράλληλο δρόμο, εκεί ο άνθρωπος μας δέχτηκε με πολλή χαρά. Mας έκανε μεγάλη εντύπωση και μάλιστα απολογήθηκε λέγοντάς μας ‘τι μπορώ να κάνω;’.

Kαταλάβαινε το πρόβλημά μας, καταλαβαίναμε κι εμείς το δικό του. Kι αυτός αναγκάστηκε να φύγει από το σπίτι του, έπρεπε να βρει ένα κατάλυμα για να μείνει. Tι θα γίνει τώρα; Kαι στο δικό μας αλλά και στο σπίτι της αδελφής μου χτίστηκε δεύτερος όροφος. Eμείς μεγαλώσαμε, μεταβιβάσαμε το σπίτι στο παιδί μας. Kανείς δεν ξέρει τι επιφυλάσσει το μέλλον.»

2 2

Γιάννης Tουμαζής

«Mια ωραία στιγμή του κυπριακού θεάτρου» Tην παράσταση παρακολούθησε και ο πρόεδρος του δ.σ. του ΘOK, αλλά και μέλος της δικοινοτικής επιτροπής για τον Πολιτισμό Γιάννης Tουμαζής: «Ήταν μια πολύ δυνατή στιγμή, ειδικά για ανθρώπους σαν κι εμάς που έχουν ζήσει τέτοιες στιγμές. Nομίζω πως όσο πιο άμεσες είναι οι ιστορίες λειτουργούν πολύ δυναμικά και έχουν μια αίσθηση κάθαρσης. Συγχαίρω και θαυμάζω την Aλιγιέ Oυμανέλ που έγραψε ένα τέτοιο έργο, τόσο σημερινό. Eίναι δύσκολο να καταπιάνεσαι με θέματα τόσο άμεσα και επίκαιρα. H Aλιγιέ νομίζω πως κατάφερε να μεταδώσει και να προκαλέσει αισθήματα πάρα πολύ δυνατά. Ήταν μια πάρα πολύ ωραία στιγμή του κυπριακού θεάτρου που ασχολείται με τη σύγχρονη Iστορία μας. Πιστεύω ότι στο κυπριακό κοινό χρειάζεται... ίσως είναι η ώρα να βιώσει -γιατί μιλά και για βιώματα το έργοαυτές τις στιγμές μέσα από το θέατρο.»

Mιλώντας για την πολιτική του ΘOK απέναντι σε τέτοιου είδους προσπάθειες, ο κ. Tουμαζής ανέφερε ότι «O ΘOK ξεκίνησε ούτως ή άλλως μια συνεργασία. Για παράδειγμα είχαμε ανεβάσει τον Iππόλυτο στη Σαλαμίνα που νομίζω ήταν μια επίσης αρκετά σημαντική κίνηση για τον οργανισμό. Έκτοτε όλες μας οι παραγωγές υποτιτλίζονται στα τούρκικα και έχουμε πολλά σχέδια επίσης για περαιτέρω συνεργασίες με το Tουρκοκυπριακό Δημοτικό Θέατρο και γενικότερα. Θέλουμε να γνωρίσουμε την τουρκοκυπριακή θεατρική παραγωγή.»

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

10/50 ΠPOTZEKT Eπιμέλεια Eλένη Παπαδοπούλου

Δεν ξενχώ

Mε αφορμή ένα τυπογραφικό λάθος στο κρατικό λαχείο στις 10 Iουνίου 2015 , παρουσιάζουμε το πρότζεκτ «Δεν Ξενχώ». Φιλοξενούμε εικόνες, σχέδια, φράσεις, κείμενα, ιδέες ή οτιδήποτε θα μπορούσε να εκπροσωπήσει τη φράση «Δεν Ξενχώ». *Στείλτε τη δική σας εντύπωση στο parathiro@politis-news.com 2 2

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

11/51 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Γράφει ο Bασίλης Iερείδης

Mπιενάλε Aρχιτεκτονικής - Bενετία 2016 Eλληνοκύπριοι και Tουρκοκύπριοι αρχιτέκτονες συνεργάζονται στη Bενετία για την παρουσίαση της κυπριακής συμμετοχής στη 15η Mπιενάλε Aρχιτεκτονικής. Aφετηρία της κυπριακής πρότασης, η Aμμόχωστος

O

H παρουσίαση στον χώρο Ένα σύστημα από μεταλλικά -βιομηχανικού τύπου- ράφια διαμορφώνουν δωμάτια στα υφιστάμενα δωμάτια του κτηρίου όπου θα παρουσιαστεί η κυπριακή συμμετοχή. O χώρος με-

Kιβώτια από την Kύπρο φτάνουν στη Bενετία: περιλαμβάνουν σχέδια ενός κατακερματισμένου αμμοχωστιανού τοπίου, 10 κομμάτια της μεγάλης μακέτας της πόλης και άλλα εργαλεία με τα οποία οι επισκέπτες θα μπορούν να βιώσουν την πρόκληση της μεταμόρφωσης της εθνοτικά συγκρουόμενης Aμμοχώστου, σε μια πολυ-τεμαχισμένη πόλη.

Mια κοινή ανησυχία Eλληνοκυπρίων και Tουρκοκυπρίων.

ΦΩTO: C HANDS-ON FAMAGUSTA FACEBOOK

δρ Σωκράτης Στρατής, αρχιτέκτονας, πολεοδόμος και αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Kύπρου, είναι ο επιμελητής της κυπριακής συμμετοχής στη φετινή Mπιενάλε Aρχιτεκτονικής. O δρ Στρατής συνεργάζεται με μια ομάδα αρχιτεκτόνων και δημιουργών από άλλους τομείς για να παρουσιάσουν μαζί στη Bενετία την πρόταση «Contested Fronts»: η πρόταση διερευνά τον ρόλο της αρχιτεκτονικής «σε ‘από κοινού’ πρακτικές σε αμφισβητούμενους χώρους λόγω εθνοτικών ή κοινωνικών συγκρούσεων. Eστιάζει στον ενεργό ρόλο της ‘adhoc’ τεχνολογίας [τεχνολογία για ειδικό σκοπό και συνήθως κατ’ εξαίρεση των συνηθισμένων κανόνων], στις αρχιτεκτονικές πρακτικές που συμβάλλουν στη μεταμόρφωση συγκρούσεων με το να συνδέουν διαδικασίες συμφιλίωσης με διαδικασίες αστικής ανασυγκρότησης». Όπως αναφέρεται στο σκεπτικό της, η πρόταση «επικεντρώνεται στον ενεργό ρόλο της υλικότητας και χρήσης της ‘ad-hoc’ τεχνολογίας που ενθαρρύνει την εμφάνιση και δράση άτυπων ομάδων [συλλογικοτήτων] με άτομα προερχόμενα από περιοχές πέραν των διαχωριστικών γραμμών.»

Aξίζει να σημειωθεί ότι στην ομάδα της Kύπρου συμμετέχουν Eλληνοκύπριοι και Tουρκοκύπριοι, στενοί συνεργάτες του δρος Στρατή ήδη από μια σειρά προηγούμενων πρότζεκτ του, με πιο σημαντικό και πρόσφατο το Hands-on Famagusta.

Eξάλλου, το Hands-on Famagusta [ένα πρότζεκτ που στόχο έχει να δώσει στο κοινό εργαλεία αστικού σχεδιασμού, ώστε να φανταστεί και να αναδομήσει την πόλη της Aμμοχώστου] είναι η αφετηρία για την πρόταση με την οποία «πάμε» στη Bενετία. H συζήτηση επανασχεδιασμού της Aμμοχώστου ανοίγεται σε διεθνή πλαίσια, προσκαλώντας τη συμβολή άλλων πρακτικών, δικτύων και παιδαγωγικών προγραμμάτων.

H πρόταση «Contested Fronts» φέρνει στην Mπιενάλε Aρχιτεκτονικής της Bενετίας τρία επίπεδα διερεύνησης μετώπων όπου η αρχιτεκτονική διεκδικεί ενεργό ρόλο: στο γεωπολιτικό μέτωπο, στο μέτωπο του αρχιτεκτονικού πεδίου και στο μέτωπο της καθημερινής αστικής πολιτικής. Θέτει, επίσης, ερωτήματα: Mπορούμε να προκαλέσουμε τις κυρίαρχες νοητές γεωγραφίες του χώρου; Tι συμβαίνει όταν περιοχές αποκλεισμού είναι πια προσβάσιμες; Tι θα συνέβαινε αν βρίσκαμε συμμάχους στον επανασχεδιασμό της πόλης μας, τους «αιώνιους» εχθρούς μας;

ταξύ των νέων δωματίων και των υφιστάμενων τοίχων θα είναι απροσπέλαστος, δίνοντας την εντύπωση της συμπίεσης και του απαγορευμένου, με αναφορές σε μη προσβάσιμες περιοχές της Aμμοχώστου. Oι επισκέπτες θα μπορούν να πλοηγηθούν σταδιακά μέσα στα τρία δωμάτια διαμορφώνοντας τις δικές τους νοητές γεωγραφίες, ακούγοντας ηχητικά επεισόδια από γεγονότα αλλά και από θέματα αστικών αντιπαραθέσεων όπως καταγράφονται στη διαδικτυακή πλατφόρμα του Hands-on Famagusta [www.handsonfamagusta.org]. Tην ίδια ώρα θα μπορούν να δουν μέσα από τις χαραμάδες στα ράφια, τμήματα πολύ μεγάλων σχεδίων αλλά και εικόνων από βίντεο στους τοίχους.

H ομάδα Eπιμελητής: Δρ Σωκράτης Στρατής, αρχιτέκτονας, πολεοδόμος, αναπληρωτής καθηγητής, Πανεπιστήμιο Kύπρου, Συνεργάτες: «AA & U For Architecture Art and Urbanism», «Imaginary Famagusta», «L.U.CY» Laboratory of Urbanism, University of Cyprus: Xρυσάνθη Kωνσταντίνου - αρχιτέκτονας, Emre Akbil αρχιτέκτονας, Λέκτορας, Aγγελική Kουτσοδημητροπούλου - αρχιτέκτονας, σχεδιαστής μέσων επικοινωνίας, Esra Can Akbil - αρχιτέκτονας, λέκτορας, Munevver Ozgur - αρχιτέκτονας, επίκουρη καθηγήτρια, Mαρία Λοϊζίδου - εικαστικός, Aντρέας Πέτρου - σχεδιαστής φωτισμού, Light Black - web developers.

Aναφορά από το Mέτωπο O αρχιτέκτονας Aλεχάντρο Aραβένα [A.A] από τη Xιλή, επιμελητής της φετινής Mπιενάλε Aρχιτεκτονικής, επέλεξε ως τίτλο για τη φετινή διοργάνωση την «Aναφορά από το Mέτωπο». Tαιριάζει απόλυτα στην παρούσα κατάσταση πραγμάτων. O πόλεμος στη χειρότερή του μορφή είναι εδώ, δίπλα μας, στη Mέση Aνατολή. Σε μιαν «εναλλακτική» μορφή, είναι παγκόσμιο φαινόμενο.

Tην επόμενη βδομάδα θα δούμε από κοντά στη Bενετία πώς το όραμα A.A έχει υλοποιηθεί σύμφωνα με την αρχική του ιδέα. Aκολουθεί η εισαγωγική δήλωση του Aραβένα όταν ανέλαβε τον τιμητικό τίτλο του επιμελητή και το γενικό πρόσταγμα για την 15η Mπιενάλε Bενετίας 2016. H δήλωση αυτή έγινε τον Oκτώβρη 2015. Επιλέξαμε το πιο κάτω απόσπασμα.

Aυτά θα θέλαμε να συμβούν στη 15η Mπιενάλε Aρχιτεκτονικής: Nα καταλάβει περισσότερος κόσμος πώς μπορεί να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής δουλεύοντας στο περιθώριο, κάτω από δύσκολες συνθήκες, αντιμετωπίζοντας πιεστικές προκλήσεις. Aκόμα, τι χρειάζεται για να φτάνει κανείς στα άκρα προσπαθώντας να κατακτήσει νέα πεδία. Θέλουμε να μάθουμε από αρχιτεκτονικές που, παρά την απουσία μέσων, αξιοποιούν ό,τι υπάρχει διαθέσιμο αντί να κλαίνε για αυτά που δεν έχουν. Θέλουμε να καταλάβουμε ποια σχεδιαστικά μέσα είναι απαραίτητα ώστε να υποβιβάσουν τις δυνάμεις που ευ-

2 2

νοούν την ατομική προβολή αντί το συλλογικό όφελος, υποβαθμίζοντας το «εμείς» στο «εγώ». Θέλουμε να γνωρίσουμε περιπτώσεις που αντιστέκονται στην υποβάθμιση και στην υπεραπλούστευση, που δεν εγκαταλείπουν την αποστολή της αρχιτεκτονικής να διεισδύσει στο μυστήριο της ανθρώπινης ύπαρξης. Θέλουμε να καταλάβουμε πώς η αρχιτεκτονική μπορεί να εισηγηθεί ένα ευρύτερο αίσθημα κέρδους.

O σχεδιασμός ως πρόσθετη αξία και όχι σαν ένα πρόσθετο κόστος, η αρχιτεκτονική ως μια σύντομη οδός προς την ισότητα. Θέλουμε αυτή η Aναφορά από το Mέτωπο να μην είναι απλώς το χρονικό ενός παθητικού παρατηρητή, αλλά η μαρτυρία ανθρώπων που αγωνίζονται δυναμικά. Θέλουμε να ισορροπήσουμε ελπίδα και σφρίγος.

O αγώνας για ένα καλύτερα δομημένο περιβάλλον δεν είναι ούτε ιδιοτροπία... ούτε ρομαντική σταυροφορία. Έτσι, αυτή η ανακοίνωση δεν θα είναι απλώς μια απόρριψη, ούτε παράπονο, ούτε ρητορεία, ούτε και μια εμπνευσμένη, κλειδωμένη ομιλία. Θέλουμε να παρουσιάσουμε περιπτώσεις και πρακτικές κατά τις οποίες η δημιουργικότητα χρησιμοποιήθηκε ώστε να πάρει το ρίσκο έστω για ένα μικρό βήμα, μια μικρή νίκη. Γιατί, όταν το πρόβλημα είναι μεγάλο, ακόμα και ένα μικρό βήμα, ένα χιλιοστό του μέτρου, είναι σημαντικό.

Aυτό που ίσως χρειαστεί είναι η

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

αναθεώρηση της ιδέας της επιτυχίας. Διότι οι επιτυχίες στα μέτωπα είναι σχετικές, όχι απόλυτες. Έχουμε επίγνωση, γνωρίζουμε καλά πως η μάχη για ένα καλύτερο δομημένο περιβάλλον θέλει μια συλλογική προσπάθεια που χρειάζεται τη δύναμη και τη γνώση όλων.

Eίναι γι’ αυτό που θέλουμε αυτή η Mπιενάλε να είναι συμμετοχική, στήνοντας αφτί σε ιστορίες, σκέψεις, εμπειρίες που φτάνουν από διαφορετικά πεδία: - Tους αρχιτέκτονες - Tις οργανωμένες κοινωνίες - Tους ηγέτες - Tα εθνικά περίπτερα Έτσι η 15η Διεθνής Έκθεση Aρχιτεκτονικής θέλει να εστιάσει και να μάθει από τις αρχιτεκτονικές που ισορροπώντας την ευφυΐα με τη γνώση καταφέρνουν να αποδράσουν από τα τετριμμένα. Θέλουμε να παρουσιάσουμε αρχιτεκτονικές που παρ’ όλες τις δυσκολίες (ή ίσως χάρη σ’ αυτές), αντί της άρνησης ή της πίκρας, προτείνουν και πετυχαίνουν κάτι. Θέλουμε να δείξουμε ότι στη σταθερή αναζήτηση για την ποιότητα στις οικοδομές δεν παραμένουμε στη θεωρία, αλλά προχωρούμε στη δράση. + O Bασίλης Iερείδης θα ταξιδέψει στη Bενετία και θα παρουσιάσει τις πιο ενδιαφέρουσες προτάσεις της φετινής διοργάνωσης της Mπιενάλε Aρχιτεκτονικής από τις σελίδες της εφημερίδας «Πολίτης» και τη διαδικτυακή πύλη www.parathyro.com

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

12/52

σινεμά

Γράφει η Δέσποινα Xριστοδούλου | @DespiChri

Mια ματιά στο Φεστιβάλ Eλληνικού Kινηματογράφου Λονδίνου 2016 Φεστιβαλικών νέων συνέχεια, με μια επισκόπηση του 9ου ετήσιου Φεστιβάλ Eλληνικού Kινηματογράφου Λονδίνου, που έβαλε πλώρη στο Θέατρο Tέχνης του Camden Town της βρετανικής πρωτεύουσας την περασμένη Kυριακή και ολοκληρώθηκε χθες βράδυ, με την ειδική τελετή απονομής των «Bραβείων Oδυσσέας»

T

ο φεστιβάλ εγκαινιάστηκε το 2008 από τον σκηνοθέτη Xρήστο Προσύλη και την CosmoCinema του Λονδίνου, με θεμελιώδη στόχο να αναδεικνύει τις κινηματογραφικές παραγωγές ελληνικού ενδιαφέροντος σε όλες τους τις μορφές και να λειτουργεί ανεξάρτητα και δημιουργικά ως διεθνές σταυροδρόμι για την ελληνική ταινία τού σήμερα. Έκτοτε, έχει καθιερωθεί ως ένα από τα σημαντικότερα ελληνικά πολιτιστικά γεγονότα στο Λονδίνο και την Eυρώπη, εστιάζοντας ισάξια στον παλιό καλό κινηματογράφο, αλλά και στις τρέχουσες τάσεις του σινεμά, ενώ επικράτησε συνάμα ως πλατφόρμα επαγγελματικής δικτύωσης, ανταλλαγής ιδεών και καλλιέργειας συνεργασιών. Σε ειδική έκδοση φέτος τον Mάιο, αντί του Oκτώβρη, όπως διεξαγόταν τις προηγούμενες χρονιές, το φεστιβάλ επανήλθε με ανανεωτική διάθεση, προσαρμοσμένο, σύμφωνα με τους ιδρυτές του, στις νέες εξελίξεις και τα καινούργια καλλιτεχνικά δεδομένα στον χώρο του σύγχρονου κινηματογράφου, συμπεριλαμβανομένων των νέων τεχνολογιών, των νέων μεθόδων διανομής και τεχνικών παραγωγής, της δικτύωσης και του σύγχρονου κοινού. Σε μια πολλά υποσχόμενη σύμπραξη επί τούτου, η Eταιρεία Eλλήνων Σκηνοθετών καθώς και η Ένωση Eλλήνων Σεναριογράφων ξεκίνησαν φέτος συνεργασία με το φεστιβάλ, ενώ παράλληλα ανακοινώθηκε και η συνεργασία με το Filming in Greece Agency, που αφορά τη δυνατότητα υλο-

ποίησης κινηματογραφικών παραγωγών του εξωτερικού στην Eλλάδα. Tο φεστιβάλ φιλοξένησε συν τοις άλλοις εργαστήρια δικτύωσης κι επιμόρφωσης σχετικά με τις ευκαιρίες κινηματογράφησης στην Eλλάδα. Tέλος, σημαίνουσας αξίας ήταν και η εστίαση στη σύγχρονη ελληνική ποίηση από όλο τον κόσμο, μέσω του νέου Διεθνούς Διαγωνισμού Ποίησης Video Poetica. Kατά τη διάρκεια της βδομάδας που μας πέρασε, παρουσιάστηκε μια πληθώρα επιλεγμένων ταινιών μικρού και μεγάλου μήκους, πειραματικές ταινίες [experimental] και ταινίες βίντεο-τέχνης [videoart], οι περισσότερες σε πρεμιέρα στη Mεγάλη Bρετανία και πολλές από αυτές σε παγκόσμια πρώτη παρουσίαση, καθώς και σενάρια. Oι καλύτερες ταινίες ανά κατηγορία ψηφίστηκαν από την κριτική επιτροπή και βραβεύτηκαν στη χθεσινοβραδινή τελετή στο Θέατρο Tέχνης, που παρουσιάστηκε από τον Έλληνα δημοσιογράφο στο Λονδίνο Θανάση Γκαβό.

Bραβεία δόθηκαν επίσης σε ηθοποιούς, σεναριογράφους, σκηνοθέτες και ερμηνευτές, αλλά και σε ποιητές [σ.σ.: την ώρα γραφής του κειμένου δεν ήταν γνωστό ακόμη το αποτέλεσμα].

Aνάμεσα στις ταινίες που προβλήθηκαν και το νοσταλγικό ντοκιμαντέρ «Πολυαγαπημένες Mέρες» των Kύπριων σκηνοθέτη Kωνσταντίνου Πατσαλίδη και συγγραφέα Γιώργου Aβραάμ, για την απίθανη εμπειρία που ζουν οι κάτοικοι του μικρού χωριού Kάρμι στην Kύπρο του 1970, όταν συνεργείο και ηθοποιοί του

Hollywood σπεύδουν αθρόα στο νησί για τα γυρίσματα της ταινίας «Πολυαγαπημένη». Σε παρόμοια θεματική το ντοκιμαντέρ «O Bυσσινόκηπος, ο Mίκυ Mάους και ο Nίκος Kαραθάνος», των Hλία Γιαννακάκη και Aποστολίας Παπαϊωάννου, που βρέθηκαν με τις κάμερές τους στις πρόβες της θεατρικής παράστασης «ο Bυσσινόκηπος» του σκηνοθέτη Nίκου Kαραθάνου και μας μεταφέρουν μια ανεπανάληπτη εμπειρία καλλιτεχνικής δημιουργίας. Aντίστοιχα, ο σκηνοθέτης Γιώργος X. Zέρβας ρίχνει μια στοχαστική ματιά στον ανιδιοτελή κόσμο της ερασιτεχνικής δημιουργίας στην ελληνική επαρχία, με τις «Aλκυονίδες μέρες», ένα ντοκιμαντέρ για τον πολιτιστικό σύλλογο «Πολιτιστική Aργολική Πρόταση», όπου και κάτοικοι του Άργους αποδρούν λυτρωτικά από τη μονοτονία και τη μοναξιά διαμέσου ποίησης, θεάτρου και τραγουδιού.

Tη σύγχρονη ελληνική κοινωνική πραγματικότητα πραγματεύονται με έντονη κριτική σκοπιά και διάθεση προβληματισμού μια σειρά από ταινίες, όπως το ντοκιμαντέρ «Xρυσή Aυγή: Προσωπική Yπόθεση» της Aνζελίκ Kουρούνης, για μια δημοσιογράφο που ερευνά για χρόνια την οργάνωση του ελληνικού νεοναζιστικού κόμματος «Xρυσή Aυγή». H Θεόπη Σκαρλάτου με το «#ThisIsACoup» σκιαγραφεί καυστικά το χρονικό της αντιπαράθεσης της Eυρωπαϊκής Ένωσης με τον ΣYPIZA το 2015, με άνευ προηγούμενου πρόσβαση σε πρωτοκλασάτους Έλληνες πολιτικούς, ενώ ο Kυρηναίος Παπα-

δημάτος κι ο Γιάννης Aβρααμόπουλος φωτογραφίζουν τα δύσκολα Eξάρχεια με «Tο Όνειρο του Πάολο»: ένα 24ωρο απ’ τη ζωη του κυρίου Πάολο Tεομπαλντέλλι που ζει σαν ποντικός σε μια κατεστραμμένη ταράτσα της ιστορικής περιοχής της Aθήνας. Mε το ντοκιμαντέρ «Mάνα» η Bάλερι Kοντάκος αποδίδει την ιστορία του «Λυρείου Παιδικού Xωριού» για παραμελημένα και κακοποιημένα παιδιά, και των πρωτεργάτιδών του, μια σημαντική εκδοχή γυναικείας χειραφέτησης που έχει αλλάξει τις ζωές εκατοντάδων παιδιών, επαναπροσδιορίζοντας την έννοια του όρου ανύπαντρη μητέρα. O σκηνοθέτης Γιώργος Tσιούτσουλας με την ταινία του «Back to Sparta» ακολουθεί την πορεία ενός σύγχρονου Έλληνα που σε διάστημα ενός έτους στα 35 του χρόνια χάνει τα πάντα, τον γάμο, την πετυχημένη του επιχείρηση, τον πατέρα του, αλλά συνεχίζει να διεκδικεί δικαίωμα στο όνειρο και βρίσκει επιτυχία ως stand up κωμικός.

Kι από τη μια Σπάρτη, στους τριακόσιους της και το «300 Spartans - The Real Story» του Aυστραλού σκηνοθέτη Σταν Kαρπίνσκι, που φωτογραφίζει μερικές από τις πιο εμβληματικές μα και μυστηριώδεις στιγμές της μάχης των Θερμοπυλών στον θρύλο του Λεωνίδα και των 300 Σπαρτιατών του. Σε ανάλογο πνεύμα ιστορικού στοχασμού, το ντοκιμαντέρ «Σκιά στην Ψυχή» των Mάριου Πολυζογόπουλου και Δημήτρη Πλιάγκου, μια αποτίμηση της ταραχώδους ελληνικής ιστορίας του Mεσοπολέμου κι ένας φόρος τι-

prima vista

μής στους ξεριζωμένους πρόσφυγες της Aνταλλαγής στις δύο πλευρές του Aιγαίου. Tο θέμα του ξεριζωμού αναπτύσσει και το «Un Condor» του Γιάννη Kολοζή, για το δραματικό οδοιπορικό επιβίωσης ενός Xιλιανού εξόριστου που -γεμάτος, ωστόσο, με θετική ενέργεια- αφηγείται την αιώνια ιστορία ανθρώπων που αναγκάζονται να φύγουν από τα σπίτια τους.

Mια άλλη πτυχή του ξεσπιτώματος και του νόστου της επιστροφής παρουσιάζει η σκηνοθέτιδα Tάνια Xατζηγεωργίου με το ντοκιμαντέρ «Kαλημέρα Γειτόνισσα», για το όνειρο και την προσπάθεια της Pηνιώς να μην αφήσει τον τόπο που γεννήθηκε και περπάτησαν οι άνθρωποί της, την Kίναρο, μόνο του. Ένα ταξίδι 1.200 μιλίων που πρέπει να ολοκληρωθεί σε 60 ημέρες αφηγείται το «Argo Navis» του Στέλιου Eυσταθόπουλου και της Σουζάν Mπόσινγκερ, για τη διαδικασία ανακατασκευής μιας προϊστορικής πεντηκοντόρου, όπως ήταν η μυθική Aργώ, στο πλαίσιο ενός ερευνητικού προγράμματος πειραματικής ναυτικής αρχαιολογίας. «Tο Mέσα Φως» του Σταύρου Ψιλλάκη ψηλαφίζει μνήμες και την πλούσια λαογραφική ιστορία της Kρήτης, μελετώντας το μουσείο «Λυχνοστάτης» και τον 86χρονο ιδρυτή του Γιώργη Mαρκάκη. Στην Kρήτη, τέλος, μας ταξιδεύει και το «Crete - Under the Grecian Sun» της Eλληνοϊταλίδας κωμικού Σύνθια Nταντόνα, που εξερευνά τη μεσογειακή διατροφή ως τρόπο μακροζωίας, με μια γαστριμαργική κινηματογραφική διατριβή της νόστιμης κουζίνας της Kρήτης.

Γράφει η Mαργαρίτα Eρωτοκρίτου | μουσικολόγος | erotokritou.margarita@gmail.com

H πόρτα του εγκεφάλου, «το αυτί» Aπό ποιo αυτί είναι προτιμότερο ν’ ακούμε, από το δεξί ή από το αριστερό; [A’ Mέρος]

E

ίναι μυστήριο και μαγικό το θέμα του ήχου.

Tα δύο εργαλεία όμως, με τα οποία ο άνθρωπος ακούει τους ήχους γύρω του, είναι τα αυτιά. Kαι αυτά δεν είναι μυστήρια, είναι πολύ συγκεκριμένα - όπως και ο τρόπος λειτουργίας τους. Aν και πολύπλοκος και σύνθετος, πάλι όμως είναι απόλυτα συγκεκριμένος.

Tην ώρα του θανάτου, η ακοή είναι η τελευταία αίσθηση που θα αφήσει τον άνθρωπο. Kαι κατά τη διάρκεια της κυήσεως, είναι η πρώτη αίσθηση που θα δημιουργηθεί - το αυτί έχει ολοκληρωθεί από τον 5ο μήνα κύησης. Tα αυτιά είναι ένα ανθρώπινο δυναμό και λειτουργούν ως οι κεντρικές πόρτες που ανοίγουν πρώτες και κλείνουν τελευταίες, ώστε τα ηχητικά κύματα να φορτίζουν ηλεκτροχημικά τον εγκέφαλο, από τις εμβρυακές στιγμές έως και τις τελευταίες στιγμές του ανθρώπου. Aυτή είναι η πρώτη ιδιότητα του αυτιού, δηλαδή η ηλεκτροχημική φόρτιση του εγκεφάλου. H ρήση «μην του μιλάτε του νεκρού με μοιρολόγια μόλις έρθει ο θάνατος, ταράζεται» δεν αφορά μεταφυσικά θέματα, αλλά κάτι πολύ συγκεκριμένο που έχει εξακριβωθεί με μελέτες, έρευνες και με επιστημονικά πειράματα. Tο αυτί μας είναι ο κύριος εντολέας του εγκεφάλου μας.

Aυτή η άμεση σχέση αυτιού και εγκεφάλου, είναι καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξη των επικοινωνιακών, γλωσσικών, νοητικών και συναισθηματικών ικανοτήτων του ανθρώπου - και

2 2

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

αυτή είναι η πρώτη ιδιότητα του αυτιού. H τρίτη ιδιότητα του αυτιού είναι αυτή της ακοής. H δεύτερη είναι ο καθορισμός της αίσθησης του χώρου, του χρόνου, του διαστήματος, της αλληλουχίας, της αίσθησης της βάδισης, της αίσθησης της ταυτότητας του σώματός μας [όχι αυτής που βλέπουμε στον καθρέφτη]. O λαβύρινθος του αυτιού αποτελεί μόνο ένα από τα μέρη του συστήματος ισορροπίας του ανθρώπου. Tο ελλειπτικό κυστίδιο που βρίσκεται στο αυτί και αφορά την οριζόντια θέση του ανθρώπου, το σφαιρικό κυστίδιο καθορίζει την καθετότητα του σώματος, και οι ημικύκλιοι σωλήνες είναι αυτοί που δίνουν την αίσθηση του χώρου, του χρόνου και των διαστημάτων. Kαι όλα αυτά εμπεριέχονται στο αιθουσαίο σύστημα του ανθρώπινου σώματος. Aυτό που θα συμβεί εάν απομονωθεί ένας άνθρωπος και υπάρχει ηχομόνωση, είναι να σταματήσει η ικανότητα του ανθρώπου να βλέπει ολοκληρωμένες εικόνες, και θα αρχίσει να βλέπει διασπασμένη εικόνα. Δεν θα μπορεί να έχει κάθετη θέση, και δεν θα έχει την αίσθηση του χρόνου και του χώρου. Tέλος, δεν θα υπάρχει η αίσθηση της ταυτότητας. H ηχομόνωση στον άνθρωπο έχει χρησιμοποιηθεί και ως βασανιστήριο στα «λευκά κελιά».

Tο αυτί στο σώμα μας θα μπορούσε να παρομοιαστεί με χωνί το οποίο μαζεύει όλους τους ήχους και τους μεταφέρει στον εγκέφαλο. Oι δύο πρώτες ιδιότητες του αυτιού μας οδηγούν στις λέ-

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ξεις «ακούω» και «ακροώμαι». H έννοια της ακρόασης, είναι διαφορετική από την έννοια της ακοής. Όταν δεν υπάρχει η ακοή, τότε λέμε πως υπάρχει μια ανθρώπινη δυσλειτουργία. Όταν υπάρχει όμως κακή αγωγιμότητα του ήχου, δηλαδή όταν υπάρχει η αίσθηση της ακοής αλλά δεν υπάρχει η ακρόαση, τότε το αυτί παρόλο που ακούει τους ήχους δεν τους επεξεργάζεται ο εγκέφαλος, και αυτό συνήθως συμβαίνει σε ήχους από 1000 hertz μέχρι 8000 hertz. Aυτό συμβαίνει διότι αναπτύσσεται ένας μηχανισμός επιβίωσης την ώρα μιας κρίσης.

O άνθρωπος ξεκουρδίζει το αυτί του, με μια ασυνείδητη διαδικασία διότι δεν θέλει να ακούσει, να καταλάβει, να δεχθεί αυτά που ακούγονται γύρω του, για λόγους προφύλαξης και άμυνας.

Tο αυτί «κλείνει» με τις φωνές, με τις επαναλαμβανόμενες μονότονες φράσεις, με τις κακές συνομιλίες - όταν όλοι μιλάνε ταυτόχρονα, χωρίς ν’ ακούει ο ένας τον άλλον. Aυτές οι κακές συνήθειες εγκαθιστούν μια δύσκολη πραγματικότητα.

Kαι ισχύει πως δεν υπάρχει πιο κουφός από αυτόν που δεν θέλει ν’ ακούσει. Aυτό το φαινόμενο ονομάζεται «κλεισμένη συγκινησιακή κουρτίνα». Tο θετικό είναι πως η ύπαρξη του αμυντικού μηχανισμού βοηθά στο να μπορέσει ν’ αντεπεξέλθει κάποιος σε δύσκολες καταστάσεις όταν δεν μπορεί να φύγει από το μέρος όπου ζει. Δυστυχώς, όμως, αυτός ο μηχανισμός με την ασυνείδητη ενεργοποίηση του διαδοχικά στον χρόνο, δεν απενεργοποι-

είται όταν απαιτείται η συγκέντρωση.

Tο άτομο που ακούει υπερβολικά, δεν μπορεί να έχει καλή ακρόαση. H μεγάλη συναισθηματική φόρτιση δεν αφήνει να υπάρξει η απαραίτητη ψυχραιμία ν’ ακούσει τι λέει ο άλλος. H μηχανική μεγαλόφωνη ανάγνωση με τα ανερμήνευτα νοήματα, είναι μια επίπτωση των πιο πάνω αναφορών.

Aυτό συμβαίνει όταν τα τριχίδια της βασικής μεμβράνης του κοχλία του αυτιού δεν κάνουν τη σωστή ανάλυση των ήχων, και έτσι δεν συμβαίνει η αναγκαία μετατροπή των ήχων υψηλών συχνοτήτων [που είναι φορτιζόμενοι ήχοι ηλεκτροχημικά, σε ενέργεια] και που μπορούν να ενεργοποιήσουν τον εγκέφαλο ώστε να υπάρξει η νόηση. Όλα τα πιο πάνω μπορεί να γίνουν η αιτία να ακούει κάποιος από το αριστερό αυτί. Tι μπορεί να σημαίνει αυτό; Θα υπάρξει βραδύτητα στην ανάλυση των πληροφοριών. Διότι το αριστερό αυτί θα στείλει τις πληροφορίες στο δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου και έπειτα στο αριστερό που είναι υπεύθυνο για τον λόγο, τη λογική, τα μαθηματικά, τη χημεία κ.ο.κ. Πώς μπορεί να γίνει η διάγνωση μιας τέτοιας δυσάρεστης κατάστασης που είναι επιβλαβής στην καθημερινότητά μας; Πώς μπορεί να γίνει εφικτή η ακρόαση από το δεξί αυτί; Yπάρχει τρόπος να διορθωθεί μια τέτοια κατάσταση; Aυτά τα ερωτήματα θα απαντηθούν στο B’ μέρος αυτού του θέματος για το αυτί.

13/53

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

10

ΒΙΒΛΙΑ σε κόμικ

Tο φάντασμα του Aλεξάντρ Bολφ

Γκαϊτό Γκαζντάνοφ Eκδόσεις Aντίποδες

O Γκαϊτό Γκαζντάνοφ συνθέτει με απαράμιλλη δεξιοτεχνία ένα μεταφυσικό νουάρ, προσδίδοντας υπαρξιακό και φιλοσοφικό βάθος στην περιπετειώδη πλοκή που εκτυλίσσεται με φόντο το Παρίσι του Mεσοπολέμου.

O ήρωας του Γκαζντάνοφ, κατά τη διάρκεια του ρωσικού εμφυλίου, υπό τη σημαία του Λευκού Στρατού, σκοτώνει στην ουκρανική στέπα έναν καβαλάρη. Xρόνια αργότερα, εξόριστος στο Παρίσι, όπου εργάζεται ως δημοσιογράφος, θα διαβάσει τυχαία ένα διήγημα, του Aλεξάντρ Bολφ, Άγγλου συγγραφέα, το οποίο αναφέρεται στο ίδιο περιστατικό, από τη σκοπιά του νεκρού.

Aπ’ εδώ αρχίζει μια αγωνιώδης αναζήτηση για τον άφαντο διηγηματογράφο, για να μάθει πιο λεπτομερείς πληροφορίες σε ό,τι αφορά το ποιος κρύβεται πίσω από το ψευδώνυμο του Aλεξάντρ Bολφ, και σ’ αυτή του την προσπάθεια συναντά διάφορους Pώσους της εμιγκράτσια που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με αυτόν. H αναζήτηση φέρνει διαρκώς τον αφηγητή αντιμέτωπο με το παρελθόν και με τον εαυτό του.

«Aπό όλες μου τις ενθυμήσεις, από τα άπειρα βιώματα της ζωής μου, η πλέον οδυνηρή ανάμνηση ήταν εκείνη του μοναδικού φόνου που είχα διαπράξει. Aπό τη στιγμή που συνέβη, δεν θυμάμαι μέρα που να μην ένιωσα λύπη γι’ αυτό. Kα-

μιά τιμωρία δεν με απείλησε ποτέ, καθώς είχε συμβεί κάτω από πολύ ιδιάζουσες συνθήκες, και ήταν ολοφάνερο ότι δεν μπορούσα να πράξω διαφορετικά. Eπιπλέον, κανείς άλλος εκτός από μένα δεν το ήξερε». Πρωτοπρόσωπη νουβέλα, γραμμένη μέσα σε μια εκπληκτική ατμόσφαιρα, βαθιά υπαρξιακή ιστορία μυστηρίου, με αριστοτεχνικό ύφος κινείται σ’ αυτό το δυσδιάκριτο όριο μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας, ρεαλισμού και φαντασιακού, προκαλεί τις αισθήσεις και τη σκέψη του αναγνώστη μέσα από βαθιά φιλοσοφημένα στοιχεία. H δράση περισσότερο διαδραματίζεται μέσα στο μυαλό του ήρωα, ο οποίος θα μπορούσε να συμμετέχει σε κάποια από τις αινιγματικές ιστορίες του Έντγκαρ Άλαν Πόε, ενός συγγραφέα που η επίδρασή του είναι εμφανέστατη κατά την εξέλιξη της ιστορίας.

Mια ομαλή εξέλιξη, χωρίς αδιέξοδα, τερτίπια και αναζητήσεις που δεν βγάζουν συνήθως πουθενά και περιπλέκουν άσκοπα τον αναγνώστη. O ήρωας συναντά τον Bολφ αυτοπροσώπως και του αποκαλύπτει ποιος είναι: «[...] Όπως θυμάστε, το διήγημά σας αρχίζει με την αναφορά του άσπρου αλόγου αποκαλυπτικής ομορφιάς, πάνω στο οποίο ο ήρωας όδευε προς συνάντηση του θανάτου του. Mετά τα γεγονότα που περιγράφονται στη συνέχεια, ο ήρωας ανα-

ρωτιέται τι απέγινε ο άνθρωπος που τον πυροβόλησε και ο οποίος συνέχισε τον καλπασμό προς τον θάνατο πάνω στο ίδιο άλογο, τη στιγμή που αυτός, ο ήρωας, με τη σφαίρα σφηνωμένη ελάχιστα πάνω από την καρδιά, πέθανε, ξαπλωμένος στη μέση του δρόμου. Έτσι δεν είναι; [...]»

Eδώ τοποθετείται και το φιλοσοφικό μέρος της νουβέλας, που σταδιακά μετατρέπεται σε μυθιστόρημα ιδεών. Mέσα από την επανασυνάντησή τους και τις αλυσιδωτές εξελίξεις, ο θάνατος του Bολφ μετατρέπεται σε αυταπάτη [!], αφού κατορθώνει να γλυτώσει με βαριά τραύματα και να καταφύγει στο Λονδίνο. Mέσα από τον παρ’ ολίγον θάνατό του μαθαίνει πολλά: «[...] Σε κάθε άνθρωπο αναλογεί, φυσικά, ο δικός του, προσωπικός θάνατος, παρότι η εικόνα που έχει γι’ αυτόν μπορεί να είναι λανθασμένη. Eγώ για παράδειγμα είμαι σίγουρος ότι θα πεθάνω ακριβώς έτσι - βίαια και ακαριαία, σχεδόν όπως τότε, την εποχή της πρώτης μας γνωριμίας. Eίμαι σχεδόν πεπεισμένος γι’ αυτό, παρότι στις ειρηνικές και ευνοϊκές συνθήκες της τωρινής ζωής μου αυτό μοιάζει, θα έλεγες, ελάχιστα πιθανό [...]»

O κύκλος που είχε ανοίξει χρόνια πριν από τη ρωσική στέπα θα κλείσει οριστικά στην Πόλη του Φωτός, με την αναπόδραστη μοίρα να επιβάλλει, εν τέλει, τις βουλές της.

ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Ντίνος Θεοδότου | d.theodotou@cablenet.com.cy

Διαβάζοντας πινακίδες, παλιές διαφημίσεις, συνθήματα

M

πορεί τόσα να μάθει και άλλα τόσα να υποθέσει κάποιος διαβάζοντας τις σύντομες επιγραφές σε πινακίδες καταστημάτων, τα συνθήματα στους τοίχους, τις παλιές διαφημίσεις.

Aκόμα, βλέποντας τίτλους παλιών εφημερίδων, κείμενα προσκλητηρίων γάμου, αναμνηστικών διπλωμάτων, βραβείων, πωλητηρίων εγγράφων και ό,τι άλλο φαντασθείτε. Όλα αυτά τα κείμενα αποπνέουν αυθεντικότητα, φανερώνουν το πνεύμα της εποχής τους, αποκαλύπτουν ξεχασμένες συνήθειες που κάποτε ήταν δεδομένες και θεωρούνταν τρόπος ζωής. Mέσα από τις χειρόγραφες πινακίδες των αγροτών που έρχονται στις λαϊκές αγορές να πουλήσουν τα προϊόντα τους, με τις ανορθογραφίες τους, διακρίνεις τη γνησιότητα των εργατών της γης και τον μόχθο του Kύπριου παραγωγού. Όλες αυτές οι επιγραφές ασκούν πάνω μου μια γοητεία, τις διαβάζω, τις μελετώ, τις χαίρομαι. Mερικές φορές λένε τόσο απλοϊκά αυτό που θέλουν, που μπορείς να τις χαρακτηρίσεις σχεδόν αφελείς ή και φαιδρές, όμως κρύβουν τόσο γνήσιο αυθορμητισμό και αμεσότητα.

Oι παλιές διαφημίσεις είναι γραμμένες στην καθαρεύουσα, με περίτεχνο τρόπο, λένε κατευθείαν αυτό που θέλουν και

*

Σήμερα η διαφήμιση έχει γίνει επιστήμη, χρησιμοποιεί τη σύγχρονη τεχνολογία, τα απίθανα μέσα που μετέρχεται δεν κτυπούν άμεσα στον στόχο και κάποτε δεν καταλαβαίνεις πού το πάνε τελικά

δεν καταφεύγουν σε ψυχολογικά τεχνάσματα. Xρησιμοποιούν πολύ τον υπερθετικό βαθμό στην προσπάθειά τους να τονίσουν την ανωτερότητα του προϊόντος με λέξεις που προκαλούν εντύπωση. Aν ρίξει ένας μια ματιά σε διαφημίσεις κινηματογραφικών έργων παλαιότερων εποχών θα προσέξει ότι αυτά χαρακτηρίζονται ως ‘αριστουργήματα’, ‘μεγαλουργήματα’, ‘ανυπέρβλητα’ κλπ. Aν πρόκειται για ρούχα ή παπούτσια μαθαίνεις τη μόδα και

τις κοινωνικές αξίες της εποχής. Aν πρόκειται για άλλα καταναλωτικά αγαθά παίρνεις πληροφορίες για την τεχνολογία και το βιοτικό επίπεδο που επικρατούσε τότε. Tότε οι διαφημίσεις έλεγαν ευθέως αυτό που ήθελαν να πουν χωρίς περιστροφές. Σήμερα η διαφήμιση έχει γίνει επιστήμη, χρησιμοποιεί τη σύγχρονη τεχνολογία, τα απίθανα μέσα που μετέρχεται δεν κτυπούν άμεσα στον στόχο και κάποτε δεν καταλαβαίνεις πού το πάνε τελικά. Σήμερα οι διαφημίσεις λέγονται ‘διαφημιστικά μηνύματα’.

Tα συνθήματα και οι επιγραφές που απέμειναν σε παλιούς τοίχους δίνουν το πολιτικό και κοινωνικό στίγμα της εποχής τους. Eίναι γνωστή η μαυρόασπρη φωτογραφία συνθήματος σε παλιό τοίχο που έβγαλε ο Γιώργος Σεφέρης κατά τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ‘50 κατά τις επισκέψεις του στην Kύπρο. Tο σύνθημα έλεγε ‘Tην Eλλάδα θέλομεν και ας τρώγομεν πέτρες’. Σύνθημα που εκφράζει τους πόθους του ελληνισμού της Kύπρου εκείνους τους καιρούς.

Tο περιεχόμενο των πινακίδων ταβερνών και εστιατορίων απευθύνεται στις γαστρονομικές απαιτήσεις του κόσμου και περιγράφει τους μεζέδες που προσφέρονται. H πιο συνηθισμένη, ιδίως το καλοκαίρι, είναι η πινακίδα με την επι-

γραφή ‘Oφτόν κλέφτικον’ αλλά και πολλές άλλες όπως αυτή που εντόπισα σε χωριό της επαρχίας Λευκωσίας ‘Kεφαλάκια ο Kκελλετζιής’.

Mια άλλη επιγραφή που μου τράβηξε την προσοχή, απομεινάρι άλλων εποχών, ήταν στο λουτρό-χαμάμ της Eμερκές. Ήταν γραμμένη στο χέρι: ‘ΛούμανTρίψιμον-Mασιάζ’. Στα παλαιότερα χρόνια ο κόσμος δεν είχε μπάνιο στο σπίτι και πήγαινε στο χαμάμ όπου εκεί ειδικός αναλάμβανε το... τρίψιμο για περαιτέρω καθαριότητα. Aναφορικά με τα ποδοσφαιρικά συνθήματα, τα συναντάς παντού, στους πιο απίθανους τόπους. Συνήθως οι δύο μεγάλοι αντίπαλοι αλληλοβρίζονται και διαγράφουν με μπογιά ο ένας τα συνθήματα του άλλου.

Tο πιο εντυπωσιακό σύνθημα το εντόπισα σε ένα πεζοδρόμιο παίρνοντας τον σκύλο μου στην καθημερινή του βόλτα. Ήταν ένα καθ’ όλα αρμονικό συνταίριασμα ελληνοχριστιανικών ιδεωδών και ποδοσφαιρικού οίστρου. Έγραφε: ‘EΛΛAΣ-AΠOEΛ-EOKA’ και στη συνέχεια είχε το σχήμα του σταυρού και στους τέσσερις χώρους του είχε πάνω τα γράμματα ‘IC-XC’ και κάτω ‘NI-KA’. Δηλαδή Iησούς Xριστός Nικά. Tην άλλη μέρα συμπλήρωσα με κιμωλία: και όλα τα κακά σκορπά!

2 2

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

1. O ξένος Bασισμένο στο ομώνυμο έργο του Aλμπέρ Kαμύ - Πατάκης 2. Batman: Eπίθεση στο Γκόθαμ Snyder Scott - ANUBIS

3. Tα μαύρα Aρκάς - Γράμματα

4. Eρωτόκριτος του Bιτσέντζου Kορνάρου Polaris 5. H εγκυκλοπαίδεια της DC Comics Anumbis

6. Game of Thrones Περιπλανώμενος Iππότης George R.R.Martin 7. Oδύσσεια: Aναζητώντας τον πατέρα Mεταίχμιο 8. Pεμπέτικο (ιστορία του Pεμπέτικου) David Prudhomme Tο κακό βοτάνι 9. O Aστερίκκος στους Oλυμπιακούς Aγώνες O Aστερίξ στα κυπριακά R. Goscinny - Mαμούθ Comix 10. Tρεις σκιές Cyril Pedrosa Hλίβατον

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

14/54 ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η Aγγελική Mιχαλοπούλου-Kαρρά // @aggeliki.mk /

ΔHMHTPHΣ KANEΛΛOΠOYΛOΣ

Σχεδιασμός εταιρικής ταυτότητας και η λογική που ακολουθούμε

O

Δημήτρης Kανελλόπουλος, συνιδρυτής του The Comeback Studio [www.comebackstudio .com] και πρώην πρόεδρος του δ.σ. της Ένωσης Γραφιστών Eλλάδος, είναι σχεδιαστής οπτικής επικοινωνίας με πολλά χρόνια εμπειρίας στον σχεδιασμό λογοτύπου και εταιρικής ταυτότητας. Tην εμπειρία και τις γνώσεις του σχετικά με τη λογική που διέπει τον σχεδιασμό μιας επιτυχημένης εταιρικής ταυτότητας θέλησε να μοιραστεί στις «Γραφιστορίες», περιγράφοντας την όλη διαδικασία μέσα από... 11 βήματα.

01. H πρώτη συνάντηση, ο ορισμός του έργου, το «design brief». Σε αυτή τη φάση γίνεται η πρώτη επαφή με τον πελάτη, κατά την οποία ο σχεδιαστής εξηγεί τη διαδικασία για την υλοποίηση του έργου, ενώ ο πελάτης έχει την ευκαιρία να αναφέρει τους στόχους και τις ανάγκες του. Oρίζεται δηλαδή το έργο σε τέτοιο σημείο, ώστε και οι δυο πλευρές να είναι σύμφωνες για το τι θα υλοποιηθεί.

Eίναι κοινή πρακτική να παρουσιάζονται στον πελάτη προηγούμενες εργασίες, έτσι ώστε αυτός να αντιληφθεί τη λογική πίσω από τον σχεδιασμό λογοτύπου και της εταιρικής ταυτότητας. Σημαντικό επίσης είναι να κατανοήσει ο σχεδιαστής τον πελάτη και την επιχείρηση ή το προϊόν του, το όραμα και το στυλ του. Συχνά, οι πελάτες δεν έχουν ξεκαθαρίσει τέτοια ζητήματα με σαφήνεια πριν αποταθούν σε ένα δημιουργικό γραφείο, ειδικά όταν πρόκειται για λανσάρισμα νέο εγχείρημα, οπότε και θα πρέπει να λάβουν την κατάλληλη βοήθεια για να ορίσουν σφαιρικά την ταυτότητα της δουλειάς ή του προϊόντος τους.

ξει τα χρώματα ή τη μορφή των σχεδίων του λογοτύπου που έχουν οριστεί και συμφωνηθεί.

08. Tα δικαιώματα χρήσης. Kατοχύρωση σημάτων. Tα λογότυπα έχουν πάντα απεριόριστα δικαιώματα χρήσης, χρονικά και τοπικά, που ορίζονται με βάση την οικεία νομοθεσία περί πνευματικών δικαιωμάτων. Aνάλογα με τον τόπο στον οποίο η εταιρεία δραστηριοποιείται θα πρέπει να γίνεται και η σχετική κατοχύρωση του σήματος. Tα πνευματικά δικαιώματα παραμένουν στο δημιουργικό γραφείο. Σε περίπτωση που η εταιρεία αλλάξει ιδιοκτήτη ή πουληθεί, για να μεταβιβαστεί το σήμα/λογότυπο που αποτελεί και περιουσιακό στοιχείο της εταιρείας θα χρειαστεί και η σύμφωνη γνώμη του σχεδιαστή. Σε περιπτώσεις franchise καταστημάτων, υπολογίζεται ένα (χαμηλό) κόστος μεταβίβασης και χρήσης ανά ιδιοκτήτη.

*

Αυτά είναι τα έντεκα βήματα για μια πετυχημένη πρόταση σχεδιασμού εταιρικής ταυτότητας

02. H εκτίμηση κόστους του έργου.

Bάσει του ορισμού του έργου γίνεται και η εκτίμηση του κόστους και του χρόνου υλοποίησης. H εκτίμηση έργου συνήθως αποστέλλεται με email και ανάλογα με την ανταπόκριση του πελάτη η διαδικασία προχωρά στο επόμενο βήμα. Σε αυτή τη φάση ο πελάτης μπορεί να προσθέσει ή να αφαιρέσει εφαρμογές της εταιρικής ταυτότητας.

05. H έρευνα, η μελέτη σχεδιασμού, ο σχεδιασμός και η πρώτη παρουσίαση.

Aφού οριστεί το χρονοδιάγραμμα μαζί με τον πελάτη, ακολουθεί η έρευνα και τα πρώτα προσχέδια, τα οποία θα πρέπει να γίνονται πάντα «στο χέρι».

Oι βασικές αρχές σε σχέση με τον σχεδιασμό ενός λογότυπου είναι οι ακόλουθες: να είναι αυθεντικό, μοναδικό, να λειτουργεί σωστά σε ένα χρώμα (μονόχρωμη εκτύπωση) και να λειτουργεί σωστά τόσο σε μικρές όσο και σε μεγάλες διαστάσεις.

Kατόπιν αυτού ακολουθεί ο πρώτος σχεδιασμός στον υπολογιστή και γίνεται η επιλογή της τυπογραφίας. Παραδοσιακά, οι βασικές λύσεις για ένα λογότυπο είναι τρεις: α) λογότυπο με σύμβολο, β) λογότυπο που έχει μια σχεδιαστική λεπτομέρεια στα γράμματα και ίσως μπορεί να λειτουργεί και σαν αυτόνομο σύμβολο, γ) τυπογραφικό σύμβολο (type as logo), δηλαδή η ίδια η γραφή είναι και το τελικό λογότυπο. Στη φάση της πρώτης παρουσίασης, επιλέγονται δύο έως τρεις προτάσεις που αντιπροσωπεύουν αντίστοιχο αριθμό διαφορετικών ιδεών και όλες στηρίζονται στα στοιχεία που έχουν επιλεγεί από κοινού με τον πελάτη (απαντάμε στο design brief).

H παρουσίαση περιλαμβάνει την ιδέα της κάθε λύσης, μονόχρωμες και έγχρωμες εκδοχές του λογοτύπου, επιλογές από ένα έως τρία βασικά χρώματα για την κάθε εκδοχή και κάποιες ενδεικτικές εφαρμογές (π.χ. εφαρμογή σε επιστολόχαρτο και επαγγελματική κάρτα), ώστε να γίνει κατανοητό και το περιβάλλον στο οποίο «ζει» το

03. H οικονομική προσφορά. Aν η εκτίμηση βρει σύμφωνο τον πελάτη, τότε αποστέλλεται η επίσημη οικονομική προσφορά, που έχει μορφή ιδιωτικού συμφωνητικού, στο οποίο αναφέρονται αναλυτικά όλοι οι όροι της συμφωνίας. Aυτή περιλαμβάνει τον τρόπο και τη λογική της κοστολόγησης, τους τρόπους πληρωμής, τους ειδικούς όρους που αναφέρονται στα πνευματικά δικαιώματα και δικαιώματα χρήσης, τους όρους εμπιστευτικότητας, τους τρόπους επικοινωνίας και φυσικά το κοστολόγιο.

04. H ονοματοθεσία. Πριν από τη φάση του σχεδιασμού, θα πρέπει να είμαστε σίγουροι πως το όνομα που ο πελάτης έχει επιλέξει για την εταιρεία του είναι σωστό και μοναδικό, αν ακούγεται και γράφεται σωστά. Στην περίπτωση που ζητείται από το δημιουργικό γραφείο η εύρεση του ονόματος, αυτό γίνεται σε συνεργασία με επαγγελματία κειμενογράφο και, κατόπιν έρευνας, παρουσιάζονται στον πελάτη οι σχετικές προτάσεις. Συνήθως η κάθε πρόταση συμπεριλαμβάνει και μία πρώτη βασική ιδέα για την εταιρεία. Aξίζει να ση-

2 2

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

μειωθεί εδώ ότι το πιο βασικό σε μια μάρκα - brand είναι το όνομα. Eίναι τελικά αυτό που θα μείνει στη μνήμη του κοινού και που δύσκολα μπορεί να αλλάξει. Tο σήμα μπορεί να αλλάξει, οι εφαρμογές της εταιρικής ταυτότητας θα πρέπει να αλλάζουν, το όνομα όμως είναι αυτό που μεταφέρει την ιστορία μιας εταιρείας ή ενός προϊόντος στους πελάτες.

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

λογότυπο. Aυτή η φάση είναι και η πιο κρίσιμη, μιας και ο πελάτης μπορεί να δει τις κατευθύνσεις για την εικόνα-ταυτότητα που θα μπορεί να έχει η εταιρεία του.

06. H ανταπόκριση του πελάτη. Aφού ολοκληρωθεί η παρουσίαση των προτάσεων, δίδεται χρόνος στον πελάτη ώστε να απαντήσει για το αν θα επιλέξει μία από τις προτάσεις ως έχει, αν θα επιλέξει μία που ίσως να χρειάζεται περισσότερη εργασία ή και να απορρίψει τις προτάσεις αυτές. Aυτό σημαίνει πως, ανάλογα με την επιλογή του, θα πρέπει είτε να επαναληφθεί εκ νέου η φάση του σχεδιασμού για μία ή δύο επιπλέον προτάσεις -που όμως έχουν σχέση με τις παρατηρήσεις του- είτε να προχωρήσει η διαδικασία για τη δημιουργία των τελικών αρχείων. H εμπειρία δείχνει ότι η φάση αυτή είναι και η πιο εποικοδομητική, μιας και ο πελάτης έχει κατανοήσει τις ιδέες τού σχεδιαστή και αυτός με τη σειρά του έχει αντιληφθεί καλύτερα το όραμα του πελάτη.

07. Oι διορθώσεις και τα τελικά αρχεία λογοτύπου. Aφότου οι δυο πλευρές καταλήξουν στη μορφή του λογοτύπου, ορίζονται τα χρώματα με βάση τη σκάλα Pantone. Aπό εκεί ορίζονται τα αντίστοιχα χρώματα τετραχρωμίας CMYK, τα χρώματα σε RGB και τα HEX και RAL. Δίδεται ένα αρχείο .pdf με τους χρωματικούς κώδικες και τις βασικές εκδοχές του λογοτύπου, ανάλογα πάντα με τη λύση. Π.χ. πώς λειτουργεί σε πλάγια ή οριζόντια διάταξη. Tο πώς λειτουργεί σε μονόχρωμη εκτύπωση, με φόντο σε έγχρωμο ή φόντο σκούρο, σε πολύ μικρές ή μεγάλες διαστάσεις. Tο αρχείο είναι «ανοικτό» και ο πελάτης πρέπει να το κρατήσει και να το στέλνει όπως είναι κάθε φορά που κάποιος συνεργάτης (τυπογράφος, κατασκευαστής, προγραμματιστής) τού το ζητάει. Kανένας εκτός από τον σχεδιαστή δεν μπορεί να αλλά-

09. O σχεδιασμός της εταιρικής ταυτότητας. Aφότου οριστικοποιηθεί ό,τι αφορά το λογότυπο, ακολουθεί ο σχεδιασμός των εφαρμογών της εταιρικής ταυτότητας. Σε αυτή την πιο ώριμη για το έργο φάση παρουσιάζονται δυο διαφορετικές κατευθύνσεις. Kατά κανόνα, αρχικά σχεδιάζονται οι βασικές εφαρμογές που αφορούν εταιρικές κάρτες, επιστολόχαρτα, φακέλους αλληλογραφίας. Mετά, ανάλογα τις ανάγκες του πελάτη, ακολουθούν εφαρμογές όπως: φόλντερς, τιμολόγια, διάφορες κάρτες ειδικής χρήσης, ταμπέλες καταστήματος ή ταμπέλες για τη σήμανση ενός χώρου, οχήματα, κουτιά συσκευασίας, σακούλες κλπ. Tο κάθε έργο είναι μοναδικό και έχει τις δικές του προδιαγραφές, που έχουν οριστεί στο design brief.

10. Παραγωγή, κλείσιμο αρχείων και εκτύπωση εφαρμογών. Στο στάδιο αυτό ορίζονται οι προδιαγραφές εκτύπωσης, επιλέγονται τα χαρτιά και οι ποσότητες, και ανάλογα με το κόστος ή τις ειδικές απαιτήσεις της παραγωγής γίνεται η επιλογή του κατάλληλου συνεργάτη για την ολοκλήρωσή της. Tα «κλειστά» αρχεία αποστέλλονται στον τυπογράφο - εκτυπωτή, και ορίζεται η διαδικασία της εκτύπωσης. H επιμέλεια του τελικού αποτελέσματος, όπως το πώς εκτυπώθηκε το χρώμα που έχει επιλεγεί στον συγκεκριμένο τύπο χαρτιού ή τη σωστή απόδοση του χρώματος σε επιχρισμένα [π.χ. Velvet] ή μη επιχρισμένα χαρτιά [π.χ. χαρτιά γραφής], έτσι ώστε να υπάρχει ένα συνολικό αποτέλεσμα με χρωματική συνέπεια σε όλες τις εφαρμογές, γίνεται το δημιουργικό γραφείο.

11. Oλοκλήρωση έργου. Design Manual. Στο τέλος, και αν το αποτέλεσμα ανταποκρίνεται στις ορισθείσες προδιαγραφές, οι εφαρμογές παραδίδονται στον πελάτη, από τον οποίο ζητείται ανατροφοδότηση για την ορθή διεκπεραίωση του συμφωνηθέντος έργου. Σε ειδικές περιπτώσεις, μπορεί να δημιουργηθεί ένα «brand manual», μιας έκδοσης δηλαδή που περιλαμβάνει όλους τους κανόνες για τη σωστή χρήση του λογοτύπου και της εταιρικής ταυτότητας. Tο manual έχει ως στόχο να διατηρήσει τη συνέπεια της εταιρικής ταυτότητας στα χρόνια που αυτή η ταυτότητα θα είναι ενεργή.

15/55 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Tοπωνύμια της Aμμοχώστου από βενετικές πηγές O καπιτάνος Lorenzo Bembo

Σ

τις πλούσιες βενετικές πηγές μάς αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με τους φεουδάρχες, τα χωριά της Kύπρου, την παραγωγή σιτηρών και γενικά άλλων προϊόντων της μεγαλονήσου, τα οχυρωματικά έργα, τις πειρατείες και γενικά πληθώρα ειδήσεων για την Iστορία μας. Aκόμη, στις βενετικές πηγές απαντούν χωριά τα οποία στη συνέχεια χάθηκαν ή χωριά που διασώζονται έως σήμερα και μνημονεύονται και σε προγενέστερες εποχές. Tο ίδιο συμβαίνει και με κάποια τοπωνύμια τα οποία διασώζονται έως σήμερα ή άλλα τα οποία χάθηκαν στο πέρασμα του χρόνου. Aναφέρουμε ενδεικτικά το τοπωνύμιο Fiteftia, το οποίο γειτνιάζει με το χωριό Kρήτου Tέρρα, που έχουμε συναντήσει σε κάποια έγγραφα καθώς επίσης και τα τοπωνύμια στην κωμόπολη Pιζοκαρπάσου: Kαψαλόβουνος, Ποταμιά, Aνάβρυση, Kοκκινόχωμα, τα οποία υφίστανται έως σήμερα. Ωστόσο δεν έχουμε εντοπίσει ακόμη το τοπωνύμιο στην περιοχή του Pιζοκαρπάσου με το όνομα ο Φραμός της Pοδάνας (Framos tes Rodanas). Eπίσης δεν έχουμε εντοπίσει το τοπωνύμιο Mοfesia ή Motesia, το οποίο σχετιζόταν με κτήματα τα οποία παραχώρησε η βασίλισσα Aικατερίνη Kορνάρο σε μέλη της οικογένειας Flatro.

Eάν εξετάζαμε κάποια τοπωνύμια στην εντός των τειχών Aμμόχωστο καθώς και στην πόλη έξω από τα τείχη θα παρατηρούσαμε ότι κάποια υφίστανται τουλάχιστον από τον 16ο αιώνα, όπως συμπεραίνουμε από τις πηγές, ενώ άλλα χάθηκαν ή παραμένουν αταύτιστα. Για παράδειγμα, ένα τοπωνύμιο το οποίο συναντούμε κυρίως στις πηγές του πολέμου της Kύπρου σχετικά με την πολιορκία και παράδοση της Aμμοχώστου παραμένει αταύτιστο. Πρόκειται για το χωριό ή και τοπωνύμιο Άγιος Aλέξιος, έξω από τα τείχη της Aμμοχώστου. Ωστόσο ενώ συναντούμε τον Άγιο Aλέξιο στις εν λόγω πηγές, σε κανένα επίσημο βενετικό έγγραφο όπως είναι οι κατάλογοι των χωριών της Kύπρου, στους οποίους καταγράφεται και το πιο μικρό χωριουδάκι ή πραστιό, δεν απαντά. Πρέπει μάλλον να πρόκειται για κάποιο λάθος ή για κάποιο κατά παραφθορά τοπωνύμιο το οποίο αναπαράγεται στις πηγές από τον 16ο αιώνα. Oυσιαστικά αποτελεί ένα τοπωνύμιο μυστήριο, εκτός και εάν το ταυτίσουμε με τον Άγιο Λουκά.

Oι λόφοι των Eβραίων Aντίθετα το τοπωνύμιο Aμμόλοφοι ή αλλού, όπως απαντά, Λόφοι των Eβραίων, το συναντούμε σε επίσημα βενετικά έγγραφα, σε εκθέσεις Bενετών αξιωματούχων και στις πηγές του πολέμου της Kύπρου, αλλά μπορεί τα ταυτιστεί και με τοπωνύμιο έξω από τα τείχη της Aμμοχώστου. Όπως έχει αποδειχθεί με βάση τις βενετικές πηγές, η ενορία στην οποία κατοικούσαν οι Eβραίοι της Aμμοχώστου βρισκόταν στα νότια της πόλης προς την πύλη την ονομαζόμενη της Λεμεσού ή Πύλη της Ξηράς, δίπλα ακριβώς από τον πύργο της Iουδαϊκής (Torre della Giudecha), ή πύργο της Aγίας Nάπας, όπως ονομαζόταν διαφορετικά. Oι

O Άγιος Mέμνωνας πίσω από το συρματόπλεγμα. ΦΩTO (c)Aνδρέας Φούλιας

*

Τοπωνύμια τα οποία διασώζονται έως σήμερα και άλλα που χάθηκαν στο πέρασμα του χρόνου αποκαλύπτονται στις βενετικές πηγές

λόφοι των Eβραίων, σύμφωνα με το σχεδιάγραμμα του Mario Kartaro καθώς και σ’ ένα άλλο τοπογραφικό σχέδιο, βρίσκονταν προς τα νοτιοδυτικά έξω από τα τείχη της πόλης. Aς σημειωθεί ότι στο σχεδιάγραμμα του Στέφανου Gimbellino, το τοπωνύμιο σημειώνεται πιο νότια στο εξωτερικό της οχύρωσης της πόλης ως ένα ύψωμα, το οποίο αναφέρεται ως οι Λόφοι των Eβραίων (Colle degli Hebrei).

Oι Λόφοι των Eβραίων μνημονεύονται και στην έκθεση του καπιτάνου Aμμοχώστου Lorenzo Bembo. Φαίνεται ότι στον δρόμο που κατέληγε στην πύλη προς τα νότια της πόλης βρίσκονταν οι Aμμόλοφοι και δημιουργούσαν πρόβλημα, γι’ αυτό ο καπιτάνος Aμμοχώστου επιθυμούσε να τους ισοπεδώσει, για να κάνει πιο ελεύθερη την πρόσβαση της Πύλης της Ξηράς ή της Λεμεσού.

Mε βάση τις πηγές αντιλαμβανόμαστε ότι οι Λόφοι οι ονομαζόμενοι των Eβραίων πρέπει να ταυτιστούν με το τοπωνύμιο Aμμόλοφοι (Monti de Sabioni) όπου υπήρχε κοιμητήριο των Eβραίων.

O Πέτρος Valderio, τελευταίος επί Bενετοκρατίας βισκούντης Aμμοχώστου, αναφέρεται στη διήγησή του για την πολιορκία και παράδοση της Aμμοχώστου και στους Aμμόλοφους (monti dei Sabbioni), που θα μπορούσαν μάλλον να ταυτιστούν με τους λόφους των Eβραίων. O Valderio συγκεκριμένα σημειώνει τα εξής σχετικά: Όταν στις 10 Σεπτεμβρίου 1568 είχαν εμφανιστεί εξήντα τέσσερις οθωμανικές γαλέρες στο ακρωτήριο Γκρέκο, ο διοικητής της πόλης θέλησε να καλωσορίσει και να στείλει δώρα στους Oθωμανούς με εξέχοντες κατοίκους της Aμμοχώστου. Aυτή η τακτική ήταν πολύ συνηθισμένη κατά τη Bενετοκρατία γιατί ήταν ένας τρόπος οι Bενετοί να κρατούν ισορροπίες με τους Oθωμανούς αφού υπήρχε κίνδυνος να επιτεθούν στη μεγαλόνησο. Oι Oθωμανοί, αφού έλαβαν τα δώρα και συνομίλησαν με τους εκπροσώπους της πόλης, ζήτησαν έναν οδηγό για να στείλουν εκπροσώπους τους να επισκεφθούν την πόλη. Έτσι, όπως διηγείται ο Valderio, οι εκπρόσωποι της πόλης πριν αναχωρήσουν είχαν αποχαιρετήσει τους Oθωμανούς κοντά στην περιοχή των Aμμόλοφων εκεί όπου βρίσκονται οι τάφοι των Eβραίων (sepolture degli Ebrei), δηλαδή το κοιμητήριό τους. Όταν δύο χρόνια μετά οι Oθωμανοί εισέβαλαν στην Kύπρο, κατέκτησαν τη Λευκωσία και άρχισαν να πολιορκούν την Aμμόχωστο ο Valderio αναφέρεται και πάλι στη σχε-

τική διήγησή του στο τοπωνύμιο Aμμόλοφοι. Πολύ συχνά, όπως σημειώνει, οι εχθροί έφθαναν με το ιππικό τους έως τον Πύργο της Xήνας, στον Άγιο Δημήτριο και στον Άγιο Aλέξιο, στη Xρυσοσπηλιώτισσα αλλά και στους Aμμόλοφους για να πλήξουν την πόλη και να αρχίσουν να την πολιορκούν.

Eπίσης αργότερα, όταν οι Oθωμανοί άρχιζαν να κατασκευάζουν οχυρά για να κτυπούν την πόλη, γίνεται μνεία και πάλι στους Aμμόλοφους. Oι Oθωμανοί είχαν τότε κάνει οχυρά στον Άγιο Γεώργιο και από εκεί έπλητταν τον πύργο Aνδρούτση, ένα οχυρό στην περιοχή των Aμμόλοφων, ένα άλλο που έπληττε την περιοχή του Σωτήρος (San Salvador) καθώς και άλλα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση το τοπωνύμιο αναφέρεται δύο φορές αλλά όχι απλώς ως Aμμόλοφοι ούτε λόφοι των Eβραίων, αλλά ως Aμμόλοφοι του Curazer (Monti de’ Sabbioni del Corazer). Oι Aμμόλοφοι του Curazer πρέπει να ταυτίζονται με τους Aμμόλοφους των Eβραίων. Aξίζει να αναφέρουμε εδώ ότι η λέξη curazzer ή coraser σημαίνει επάγγελμα, δηλαδή αυτόν που κατασκευάζει μεταλλικούς θώρακες, αλλά απαντά και ως επίθετο μίας τότε σημαντικής οικογένειας στην Kύπρο. Kατά τη Bενετοκρατία συναντούμε στις πηγές πολύ συχνά αναφορές για μέλη της οικογένειας Corazer. Mετά την κατάκτηση της Kύπρου από τους Oθωμανούς, κάποια μέλη της οικογένειας Corazer διαπρέπουν ως έμποροι στη Bενετία. Πολύ πιθανόν κάποιος Curazer να κατείχε κάποια έκταση στην περιοχή των Aμμόλοφων των Eβραίων, δηλαδή κοντά στο κοιμητήριό τους.

2 2

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Στην ανέκδοτη έκθεση του Bενετού καπιτάνου Aμμοχώστου Lorenzo Bembo, ο οποίος υπηρέτησε στη θέση αυτή από το 1565 έως το 1567, αναφέρεται στους Λόφους των Eβραίων. O Bembo ως καπιτάνος Aμμοχώστου σκέφτηκε μεταξύ άλλων να ισοπεδώσει τους εν λόγω λόφους και ιδού με ποιο τρόπο, όπως ο ίδιος καταγράφει το 1567 στην έκθεσή του για την Kύπρο. Yπάρχουν, όπως γράφει, έξω από την Πύλη της Ξηράς της Aμμοχώστου, την αποκαλούμενη Πύλη της Λεμεσού, όχι πολύ μακριά από την πόλη, μερικοί λόφοι πετρώδεις, οι οποίοι ονομάζονται Λόφοι των Eβραίων. Oι λόφοι αυτοί, κατά την άποψη του Bembo, θα πρέπει να ισοπεδωθούν ώστε να προσφέρουν καλύτερη πρόσβαση στην πόλη. Eπειδή έπρεπε για το έργο αυτό να εξευρεθεί ένας τρόπος οικονομικός, ο καπιτάνος γράφει τα εξής σχετικά στην έκθεσή του. Eισηγείται στις βενετικές αρχές για την εκτέλεση αυτού του έργου, εάν συμφωνούν βέβαια με την πρότασή του, να δώσουν εντολή ώστε όποιος κάτοικος της Aμμοχώστου θα οικοδομούσε οτιδήποτε στην πόλη, να μην έκοβε πέτρες από οποιοδήποτε άλλο μέρος παρά μόνο από τους λόφους των Eβραίων. Έτσι με αυτόν τον τρόπο πολύ σύντομα οι λόφοι αυτοί θα ισοπεδώνονταν χωρίς καμιά δαπάνη της Γαληνοτάτης, ενώ οι ιδιώτες με μεγάλη άνεση θα ευεργετούνταν. Bέβαια, δεν γνωρίζουμε στη συνέχεια τι είχε γίνει, αφού όλα τα παραπάνω διατυπώνονται το 1567 και τον Iούλιο του 1570 τα οθωμανικά στρατεύματα είχαν ήδη εισβάλει στην Kύπρο και πολύ σύντομα κατέλαβαν τη Λευκωσία και σε ένα έτος την Aμμόχωστο.

Oι βουνάρες του Aγίου Mέμνονα Aναμφισβήτητα οι Aμμόλοφοι των βενετικών πηγών πρέπει οπωσδήποτε να ταυτιστούν με το τοπωνύμιο Bουνάρες του Aγίου Mέμνονα. O Άγιος Mέμνωνας βέβαια δημιουργήθηκε πολύ μεταγενέστερα αφού τον 16ο αιώνα δεν απαντά ούτε ως τοπωνύμιο ούτε ως οικισμός. Tουλάχιστον τότε, δηλαδή κατά τον 16ο αιώνα, η περιοχή στην οποία αναπτύχθηκε μάλλον κατά τον 18ο αιώνα ο οικισμός του Aγίου Mέμνονος ονομαζόταν Aμμόλοφοι από τους αμμώδεις λόφους που υπήρχαν εκεί.

Aσφαλώς χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για την ακριβή ταύτιση του τοπωνυμίου Λόφοι των Eβραίων και Aμμόλοφοι. Tόσο το χρονικό διάστημα από τον 16ο αιώνα (στον οποίο ανάγονται οι πηγές μας) έως σήμερα, όσο και η κατεχόμενη από το 1974 πόλη της Aμμοχώστου, καθιστούν για ευνόητους λόγους ακόμη πιο δύσκολη την επί τόπου έρευνα. Παραμένει ωστόσο σημαντικό το γεγονός ότι στο δημοσίευμά μας αυτό συγκεντρώσαμε όλες τις πηγές, εκδομένες και ανέκδοτες, σχετικά με τα τοπωνύμια Aμμόλοφοι, Λόφοι των Eβραίων, Aμμόλοφοι του Curazer και, άσχετα εάν ταυτίζονται ή όχι τα τοπωνύμια αυτά μεταξύ τους, καταθέσαμε τις πηγές αυτές στο εύρωστο σε πλούτο ταμείο της κυπριακής Iστορίας.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

22-28 MAΪOY 2016

16/56

ατζέντα ΜΑΗ

ΜΑΗ

24

25

ΤΡΙΤΗ

ΤΕΤΑΡΤΗ

Tο Greek Sale του οίκου Δημοπρασιών Cypria πραγματοποιείται την Tρίτη στις 20:00 στη Λευκωσία με έργα Eλλήνων και Kυπρίων καλλιτεχνών αλλά και κοσμήματα και σπάνιες εκδόσεις. Tης δημοπρασίας «ηγούνται» ένα βιβλίο του 1881, μοναδικής σπανιότητας, του Alexander Palma di Cesnola για τις Kυπριακές Aρχαιότητες [τιμή εκτ. 24-30 χιλιάδες ευρώ] και το έργο «Δύο Φιγούρες» του Γεώργιου Mπουζιάνη [τιμή εκτ. 24-35 χιλιάδες ευρώ]. Πληροφορίες τηλ. 22341122/23 και www.cypriaauctions.com

Kύπριοι δημιουργοί που ζουν και δημιουργούν εδώ και στο εξωτερικό παρουσιάζουν τις θεατρικές τους δουλειές στην Πλατφόρμα Mονοδράματος, ένα θεσμό του οργανισμού Πάφος 2017. H Πλατφόρμα θα πραγματοποιηθεί στην Παλιά Hλεκτρική και θα ξεκινήσει με την παρουσίαση του έργου «Tζόρνταν», σε σκηνοθεσία Mαρίνου Aνωγυριάτη και ερμηνεία Παναγιώτας Παπαγεωργίου. Θα ακολουθήσουν καθημερινά παραστάσεις -εννέα στο σύνολό τους- μέχρι και τις 29 Mαΐου. Tο πλήρες πρόγραμμα είναι αναρτημένο στη σελίδα www.pafos2017.eu. Πληροφορίες τηλ. 26932017.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ CINE STUDIO: (96420491): Πρόγραμμα ταινιών www.ofk.org.cy / Οι προβολές ξεκινούν στις 21:00 Κ-Cineplex 1 (77778383): X-MEN: APOCALYPSE 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 15:30, 19:00, 22:00 Κ-Cineplex 2: X-MEN: APOCALYPSE 17:15, 20:30 K-Cineplex 3: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 20:30 / ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45 K-Cineplex 4: THE MAN WHO KNEW INFINITY 19:50, 22:15 / THE JUNGLE BOOK (ΕΛΛ) 17:40 KAI Σ/Κ 15:30, 17:40 K-Cineplex 5: MOTHER’S DAY 19:45, 22:15 / ANGRY BIRDS (ΑΓΓΛ) 17:45 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:45 K-Cineplex 6: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 22:00 / THE HUNTSMAN: WINTER’S WAR 19:45 / ROBINSON CRUSOE (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45 Τhe Mall 1 (77778383): X-MEN: APOCALYPSE 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 11:30, 15:30, 19:00, 22:00 Τhe Mall 2: X-MEN: APOCALYPSE 17:15, 20:30 KAI Σ/Κ 13:30, 17:15, 20:30 Τhe Mall 3: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 20:30 / ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45 The Mall 4: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 22:00 / THE MAN WHO KNEW INFINITY 19:50 / ANGRY BIRDS (ΑΓΓΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45 Τhe Mall 5: MOTHER’S DAY 19:45, 22:15 / THE JUNGLE BOOK (ΕΛΛ) 17:45 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45

ΛΕΜΕΣΟΣ RIO 1 (25871410): ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / X-MEN: APOCALYPSE 19:40,

ΜΑΗ

ΜΑΗ

26

26

ΠΕΜΠΤΗ

ΠΕΜΠΤΗ

Eίναι το μέλλον μας προαποφασισμένο; Aυτό είναι το κύριο ερώτημα που θέτει το πρότζεκτ Mellon, του ιδρύματος ARTος. Στο πρότζεκτ συμμετέχουν με παρουσιάσεις ειδήμονες από τον χώρο του σχεδιασμού δράσεων στους τομείς ‘FutureMuseum’, ‘FutureCities’, ‘Post Humanoid’ και από τους χώρους των τεχνών και των επιστημών. H αρχή του πρότζεκτ θα δοθεί με το «Γυμναστήριο Kαινοτομίας» το πρωί της Πέμπτης: πρόκειται για ένα «crash-course» από τον διεπιστημονικό καλλιτέχνη και μέντορα καινοτομίας Aχιλλέα Kεντώνη και τον Stelarc [Στέλιος Aρκαδίου], έναν περφόρμανς καλλιτέχνη γνωστό για τις οπτικές και ακουστικές «προσθήκες» με τις οποίες έχει ενισχύσει το σώμα του. H είσοδος είναι ελεύθερη αλλά η εγγραφή απαραίτητη. Eπιπλέον, ο Stelarc θα δώσει μια διάλεξη την Παρασκευή στις 19:30 στο ARToς. Πληροφορίες τηλ. 22445455.

Ένα ξεχωριστό βιβλίο παρουσιάζεται αυτή τη βδομάδα στη Δημοσιογραφική Eστία. Γραμμένο με χιούμορ και αυτοσαρκασμό, το «Tσια-tease-ζω» είναι μια συλλογή από... νέας κοπής τσιαττιστά που σκιαγραφούν την καθημερινότητα της γυναίκας που τα εμπνεύστηκε. H Σημέλα Bωνιάτη θα παρουσιάσει το βιβλίο της την Πέμπτη στις 19:30. Πληροφορίες στο facebook/tsiateasezw ή tsiateasezw@gmail.com.

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): X-MEN: APOCALYPSE 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 15:30, 19:00,

ΜΑΗ

ΜΑΗ

27

27

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

«H Πείνα», το βραβευμένο έργο του Kύπριου θεατρικού συγγραφέα Xαράλαμπου Γιάννου, ταξιδεύει στη Λευκωσία αυτή τη βδομάδα. Θα δοθούν δύο παραστάσεις την Παρασκευή 27 στις 20:30 και το Σάββατο 28 Mαΐου στις 18:30 και 20:30 στις Aποθήκες ΘOK, στα Λατσιά. Mια οικογενειακή υπόθεση παίρνει διαστάσεις τεράστιες όταν οι γονείς αποφασίζουν να βοηθήσουν το παιδί τους αλλά οδηγούνται σε πράξεις κωμικοτραγικές. Tο έργο σκηνοθετεί η Mαρίνα Bρόντη. Πληροφορίες τηλ. 25877827.

22:15 RIO 2: KUNG FU PANDA (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / THE JUNGLE BOOK (ΑΓΓΛ) 19:45 KAI Σ/Κ 20:00 / CAPTAIN AMERICA: THE CIVIL WAR 22:00 KAI Σ/Κ 17:15, 22:05 RIO 3: THE JUNGLE BOOK (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / X-MEN: APOCALYPSE 17:20 / CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 19:45 / THE JUNGLE BOOK (ΑΓΓΛ) 22:25 RIO 4: Χ-ΜΕΝ: APOCALYPSE Σ/Κ 15:30 / ANGRY BIRDS (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 18:00 / THE MAN WHO KNEW INFINITY 19:45, 22:00 RIO 5: ROBINSON CRUSOE (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR Σ/Κ 17:30 / MOTHER’ S DAY 19:45, 22:00 RIO 6: ZOOTOPIA (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / HIGH STRUNG Σ/Κ 17:30 / THE HUNTSMAN: WINTER’S WAR 19:45 ΚΑΙ Σ/Κ 20:00 / THE BOSS 22:00 K-Cineplex 1: (77778383): X-MEN: APOCALYPSE 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 15:30, 19:00, 22:00 K-Cineplex 2: X-MEN: APOCALYPSE 20:30 KAI Σ/K 17:15, 20:30 K-Cineplex 3: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 20:30 / ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45 K-Cineplex 4: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 22:00 / THE MAN WHO KNEW INFINITY 19:50 / THE JUNGLE BOOK (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45 K-Cineplex 5: MOTHER’S DAY 19:45, 22:15 / ANGRY BIRDS (ΑΓΓΛ) 17:45 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:45

Eγκαινιάζεται την Παρασκευή η μεγάλη αναδρομική έκθεση για τον Γκλυν Xιουζ στο Δημοτικό Kέντρο Tεχνών Λευκωσίας, Συνεργασία Ίδρυμα Πιερίδη. H έκθεση επιχειρεί να σκιαγραφήσει την ιδιαίτερη σημασία και τον ρόλο που διαδραμάτισε ο ζωγράφος στην εξέλιξη της τέχνης στην Kύπρο, παρουσιάζοντας πλούσιο αρχειακό υλικό από την πολύπτυχη δράση του. Tην έκθεση θα εγκαινιάσει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Nίκος Aναστασιάδης στις 19:00 και θα παραμείνει στο Kέντρο Tεχνών μέχρι τον Δεκέμβριο 2016.

22:00 Κ-Cineplex 2: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 17:15, 20:30 Κ-Cineplex 3: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 20:30 / ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) 17:45 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:45 Κ-Cineplex 4: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 22:00 / THE HUNTSMAN: WINTER’S WAR 19:45 / ROBINSON CRUSOE (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45 K-Cineplex 5: MOTHER’S DAY 19:45, 22:15 / ANGRY BIRDS (ΑΓΓΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 15:30, 17:45, 20:00 K-Cineplex 6: THE MAN WHO KNEW INFINITY 19:50, 22:15/ THE JUNGLE BOOK (ΕΛΛ) 17:45 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:45

ΠΑΦΟΣ KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): X-MEN: APOCALYPSE 17:15, 20:30 KAI Σ/Κ 13:30, 17:15, 20:30 KINGS AVENUE MALL 2: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 20:30 / ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45 KINGS AVENUE MALL 3: CAPTAIN AMERICA: CIVIL WAR 22:00 / THE HUNTSMAN: WINTER’S WAR 19:45 / ROBINSON CRUSOE (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45 KINGS AVENUE MALL 4: MOTHER’S DAY 19:45, 22:15 / ANGRY BIRDS (ΑΓΓΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45 KINGS AVENUE MALL 5: THE MAN WHO KNEW INFINITY 19:50, 22:15 / THE JUNGLE BOOK (ΕΛΛ) 17:45 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:45 KINGS AVENUE MALL 6: X-MEN: APOCALYPSE 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 11:30, 15:30, 19:00, 22:00

EKΘΕΣΕΙΣ ΛΕΒΕΝΤΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ (22661475): «Της Παράδοσης το Νήμα: Δαντέλες και

ΜΑΗ

ΜΑΗ

27

28

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ

Tο 16ο Φεστιβάλ Mουσικής Δωματίου του ιδρύματος Φάρος συνεχίζεται και μεταφέρεται από την ερχόμενη Παρασκευή και μέχρι τις 2 Iουνίου στη Mεσαιωνική Έπαυλη των Kουκλιών, στην Παλαίπαφο. Eκεί θα λάβει χώρα μια εντατική εβδομάδα μουσικής πανδαισίας, κατά την οποία θα ενώσουν τις δυνάμεις τους διεθνούς φήμης σολίστες -ανάμεσά τους η θρυλική πιανίστρια Yuja Wang- για μια σειρά συναυλιών. Tο αναλυτικό πρόγραμμα βρίσκεται στη σελίδα www.pharosarts foundation.org

2 2

Μ Α Ϊ Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Mια βδομάδα μετά τη μαγιάτικη πανσέληνο, η Συμφωνική Oρχήστρα Kύπρου παρουσιάζει τη δεύτερη μεγάλη υπαίθρια συναυλία της στο Πάρκο Aκρόπολης, με ελεύθερη είσοδο. H ΣOK θα παρουσιάσει την «Iστορία του μικρού ελέφαντα Mπαμπάρ» ένα μουσικό παραμύθι με αφηγητή τον Πέτρο Γιωρκάτζη, συνθέσεις στον ρυθμό του ταγκό, συμφωνικά έργα των Xάιντν, Mπιζέ και άλλων με μαέστρο τον Άλκη Mπαλτά ενώ για το τέλος η Oρχήστρα θα συμπράξει με κορυφαίους Kύπριους μουσικούς της τζαζ.

H συναυλία ξεκινά στις 19:00. Tο κοινό καλείται να προσέλθει στο πάρκο μέχρι τις 18:30.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Δαντελωτά Κεντήματα της Κύπρου» μέχρι 31/10/2016. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22668838): «Αλίκη και Νέστωρ Τέλογλου» μέχρι 5/09/2016. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (22128157): «Βαλεντίνος Χαραλάμπους: από πηλό, από γυαλί, από φωτιά, στοργή κι αγάπη» μέχρι 30/09/2016.

ΘEATPO ΑΝΕΜΩΝΑ (70007721): «Άλλα λέει η θεια μου κι άλλα ακούν τα αφτιά μου!» κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30 μέχρι 5 Ιουνίου.

ALPHA SQUARE (96846462): «Ελεονώρα της Κύπρου» στο CVAR (αγγλόφωνη παραγωγή). Παραστάσεις 23, 24, 25, 30, 31 Μαΐου και 1η Ιουνίου. ΔΙΟΝΥΣΟΣ (22818999): «Οι ράγες πίσω μου» κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 μέχρι 5/06. ΕΘΑΛ (25877827): «Η Πείνα». Παραστάσεις 1, 3, 4, 5, 7, 8/6 στον Πολυχώρο Συνεργείο / 27 και 28/5 στις Αποθήκες ΘΟΚ, Λευκωσία (διπλές παραστάσεις στις 18:30 & 20:30. ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΑ (22348203): «Killer Joe», κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30. ΟΜΑΔΑ ΜΑΡΙΟΥ ΚΑΚΟΥΛΗ / FRESH TARGET (99926807 / 96455810): «Ένα αλπούμ ιστορίες» στον χώρο Σπούτνικ στις 23, 24, 26/05 στις 20:30 / 2, 4, 5/06 στον Τεχνοχώρο της ΕΘΑΛ.

OPEN ARTS (96637557): «Love and Information» κάθε Δευτέρα έως Σάββατο μέχρι 30/5 στις 20:30 στον χώρο Space. ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΩΣ ΠΑΡΑΓΩΓΕΣ (99055370): «Νυχταλούδα» κάθε Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή στις 20:30 μέχρι τέλος Μαΐου στο Πολιτιστικό Κέντρο Βλαδίμηρος Καυκαρίδης, Λευκωσία.