120 Χρόνια Πατρίς (1902 - 2022)

- 2022

Μια Νέα Αρχή!!

Τ

Λεωνίδας Βαρουξής

ΕΠΕΤΕΊΑΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΣΑΒΒΑΤΟ 26 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2022 Επιμέλεια Έκδοσης: Χρίστος Πλευριάς Τεχνική Επεξεργασία: Σοφία Τσερεγκούνη Φωτογράφιση: Κώστας Γκελντής, Γιώργος Σπυρόπουλος

οικονομι κή ύφεση στην περιοχή και ταυτόχρονα σηματοδοτεί την εκβιομηχάνισή της. Η αντίφαση είναι προφα νής, ωστόσο έχει τα αίτιά

της: Από τα μέσα του 19ου

αι. η διεθνής εμπορική συ

γκυρία, για διαφορετικούς κάθε φορά λόγους (μεγάλη ζήτηση από την ευρωπαϊ κή και κυρίως την αγγλική

αγορά, άνοιγμα της γαλλικής

αγοράς κλπ.), ευνοούσε για πολλά χρόνια την ανάπτυξη της σταφίδας, η οποία εξελί χθηκε σε μονοκαλλιέργεια σε όλες σχεδόν τις εκτάσεις της Πελοποννήσου, όπου

και το μαρασμό του. Κι όταν ήρθε η ώρα να συμβεί αυτό, τίποτα δεν μπορούσε να το σταματήσει αφού οποιαδή ποτε κρατική πολιτική ήταν ανύπαρκτη, παρά το γεγονός ότι η σταφίδα αποτελούσε πλέον του 60% του συνόλου των εξαγωγών της χώρας... Αυτή ακριβώς η κρίση αναπτύσσει και την εκβιο μηχάνιση της περιοχής. Το πλεόνασμα του προϊόντος πρέπει κάπως να διατεθεί και ο μοναδικός τρόπος εί ναι τα παράγωγά του μέσω φυσικά της κατάλληλης βι ομηχανικής επεξεργασίας του. Ο Επαμεινώνδας Χα ρίλαος, ο επονομαζόμενος και πατέρας της ελληνικής βιομηχανίας, ιδρύει στον Πύργο ένα μεγάλο εργοστά σιο της Ελληνικής Εταιρείας Οίνων και Οινοπνευμάτων, η οποία διέθετε πολλές ακό μη αντίστοιχες μονάδες σε άλλα μέρη της Ελλάδας, ενώ παράλληλα, αναπτύσσονται μικρότερες βιοτεχνικές μο νάδες, οικογενειακού κυρί ως χαρακτήρα.

Ωστόσο τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως θα ήλπι ζαν οι σταφιδοκαλλιεργητές, αλλά και ο λοιπός πληθυ σμός, η δραστηριότητα του οποίου συνδεόταν άμεσα με το προϊόν της σταφίδας. «Η βιομηχανία - θα περιγράφει εύστοχα η ‘‘Πατρίς’’ σε ένα άρθρο της το 1903 - εκ του μη όντως εσώρευσε πλούτη, εγεννήθη εκ της συμφοράς, εκ της τέφρας της πυρπολη θείσης παραγωγής... Πλου τούσιν οι κατεργαζόμενοι την σταφίδα μας εις βάρος ημών των παραγωγών (...) οι δε οι νοπνευματοποιοί ζητούσι να εκμυζώσιν όλην την εργασί αν, όλον τον ιδρώτα, όλους τους κόπους του κτηματίου, αλλ’ αυτό είνε απάνθρωπον, είνε ακατανόητον να αξιώσιν όπως εν εκατομμύριον λαού παραδοθεί δέσμιον εις τους ολίγους βιομηχάνους και εις τους ολιγωτέρους εξαγω γείς». Τα δυσάρεστα ακολούθη σαν και προς τις δύο κατευ θύνσεις: Η μεν βιομηχανία της περιοχής, παρά την πλε

ονεκτική θέση της και τα επί δοξα βήματά της, δεν έμελλε να εδραιωθεί, το δε σταφιδι κό εισερχόταν σε μια παρατε ταμένη κρίση από την οποία δεν εξήλθε ποτέ... ***

Στο μεταξύ όμως η χρυ σή εποχή της σταφίδας είχε αφήσει ανεξίτηλα σημάδια στον τόπο. «Όταν η Ελλάς ολόκληρος - έγραφε στα 1884 ο Δημήτριος Βικέλας, απευθυνόμενος στον φίλο του μαρκήσιο de Quex de Saint Hilaire - αποβή οποία είναι ήδη περί τον Πύργον, τότε δεν θα έχωμεν τι να σας φθονήσωμεν». Ο δημοτικός σιδηρόδρομος Πύργου - Κα τακόλου (ΣΠΚ) και το λιμάνι ήταν από τα σημαντικότερα έργα υποδομής, ενώ τα πε ρίλαμπρα αρχιτεκτονήμα τα του Πύργου (Δημοτική Αγορά και Δημοτικό Θέατρο «Απόλλων») καθώς και εκα τοντάδες εντυπωσιακά δη μόσια κτίρια και κατοικίες νεοκλασικής αρχιτεκτονικής

στην πρωτεύουσα του νομού, την Αμαλιάδα και άλλες πό

λεις, κατασκευάστηκαν εκεί νη την περίοδο. Αντίστοιχη

ήταν και η κοινωνική ζωή της περιοχής που απέκτησε έναν κοσμοπολίτικο χαρα κτήρα, κύρια γνωρίσματα

του οποίου ήταν η στροφή προς τον δυτικό τρόπο ζωής της ανώτερης κυρίως τάξης, η εκμάθηση ξένων γλωσ σών, η ίδρυση και λειτουρ γία φιλολογικών και πνευ ματικών συλλόγων και η ποικιλία των καλλιτεχνικών παραστάσεων που έδιναν θίασοι, μουσικοί και άλλοι καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Ακόμη πιο σημαντική πρόοδος υπήρξε και στο επίπεδο των κοινωνικοπο

λιτικών ιδεών. Τα νέα κινή ματα που είχαν αναπτυχθεί στην Ευρώπη από τα μέσα του 19ου αι., βρήκαν στην περιοχή πρόσφορο έδαφος για να μπολιάσουν τις ιδέες τους. Σύνδεσμοι και σωμα τεία σοσιαλιστών και αναρ χικών ιδρύθηκαν στην πε ριοχή, διατηρώντας επαφές και διασυνδέσεις με ελλη νικές και ξένες οργανώσεις και αναπτύσσοντας πλούσια δραστηριότητα. Τα μέλη τους μετείχαν ενεργά στα τοπι

κά δρώμενα και ιδιαίτερα πάνω στο σταφιδικό ζήτημα, όπου η κρατική παρέμβαση, η οποία άρχισε να εκδηλώ νεται εκείνη την εποχή, κάθε άλλο παρά τα συμφέροντα των σταφιδοπαραγωγών εξυπηρετούσε. Η δράση τους ήταν εμφανής και επηρέα ζαν τις τοπικές διεργασίες με αποκορύφωμα τα επεισόδια της Βαρβάσαινας, απότοκος των οποίων υπήρξε η ανα τροπή της κυβέρνησης Γ. Θε οτόκη.

Zeitung

1660

πράγμα πλή

ερμηνεύσιμο δεδομέ

των εθνικών εξελίξεων

ανακατατάξεων στη χώ

μας.

το τέλος του

αιώνα θα κυκλοφορή σουν στην πρωτεύουσα πολ λές ακόμη εφημερίδες, κυρι ότερες από τις οποίες ήταν η «Ακρόπολις» του Βλάση Γα βριηλίδη (1883), η «Εστία» του Γεωργίου Δροσίνη (1889) και το «Εμπρός» του Δημητρίου Καλαποθάκη (1896). Ο επαρχιακός τύπος με τη μορφή εβδομαδιαίων συ νήθως εντύπων εμφανίζεται στη χώρα μας το 1834 και μέχρι το 1862 θα εκδοθούν εκτός Αθηνών περί τις 40 εφημερίδες. Ωστόσο στην περιοχή της Ηλείας η πρώτη εφημερίδα εκδίδεται στον

Πύργο μόλις το 1867. Μέχρι το 1902, που θα εκδοθεί η «Πατρίς», θα κυκλοφορή σουν περί τις 20 εφημερίδες, οι περισσότερες βραχύβιες και όλες εκδιδόμενες ανά εβδομάδα (ορισμένες και δις ή τρις της εβδομάδος) ή σε αραιότερα διαστήματα. Οι εφημερίδες αυτές, όπως κυκλοφόρησαν κατά σει ρά, είναι (οι χρονολογίες στην παρένθεση μετά τον τίτλο αναφέρονται όχι κατ’ ανάγκην στη διάρκεια ζωής τους, αλλά στο πρώτο και τελευταίο αντίστοιχα σωζό μενο φύλλο τους): Η «Φωνή της Ηλείας» (1867-1868), ο «Βρυκόλαξ» (1868), ο «Λαός» (1868), Τα «Ολύ μπια» (1874), το «Επαρχια κόν Πνεύμα» (1875-1877), η «Επαρχιακή Επιθεώρη σις» (1877-1878), ο «Λαός»

(1877-1878), ο «Βεζούβιος» (1878-1879), ο «Αλφειός» (1883-1888), η «Φωνή της Ηλείας» (1884), η «Αίτνη» (1884), η «Ηλεία» (18841886), ο «Έλεγχος» (18851909), που ήταν και η μα κροβιότερη όλων, ο «Φίλος του Λαού» (1885), ο «Σκα πανεύς» (1889), η «Πρό οδος» (1890), η «Αυγή» (1892-1899), το «Νέον Φως» (1898-1899), «Η Ολυμπία» (1893) και η «Πα τρομυνέτα», η οποία με μι κρές διακοπές κυκλοφόρησε

από το 1890 έως το 1908 με

δύο ακόμη ονομασίες («Αδι

άλλακτος» και «Πατρομυνέ

τα Αδιάλλακτος») και ήταν η

δεύτερη από πλευράς μακρο

βιότητας. Ας σημειωθεί εδώ ότι, με εξαίρεση την εφημε ρίδα «Η Ολυμπία», που εκ διδόταν στην Ανδρίτσαινα,

όλες οι παραπάνω εφημερί

δες είχαν έδρα τον Πύργο, ο οποίος αποτελούσε άλλωστε και το κύριο οικονομικό και διοικητικό κέντρο της περιο χής. Η πρώτη εφημερίδα

που εκδίδεται στην Αμα λιάδα είναι η «Πρόοδος Αμαλιάδος» το 1908 (και ακολουθούν η «Αμαλιάς» το 1916, η «Αναγέννησις» το 1923 και άλλες αρκετά

αργότερα), ενώ αξιόλογες εκδοτικές προσπάθειες έγιναν στην Ανδρίτσαινα με τις εφημερίδες «Νέος Ορίζων» (που πρωτο εκδόθηκε το 1926) και «Επικούρειος Απόλλων» (1929-1952).

***

«Μέσα από τις εφημε ρίδες» αυτές αναδεικνύο νται και οι πρόδρομοι της Ηλειακής δημοσιογραφί ας: Ο Γ. Ε. Δημητριάδης είναι εκείνος που πρώτος αποτολμά το 1867 εκδοτι κό εγχείρημα (Η Φωνή της Ηλείας), το οποίο θα επα ναλάβει το 1884 (Ηλεία), αναμφισβήτητα όμως ο δικηγόρος Αριστείδης Γκριμούτης είναι εκείνος που πρέπει να θεωρεί ται πρωτοπόρος. Από το 1890, εποχή που εκδίδει την «Πατρομυνέτα» και τις παραλλαγές της («Αδι άλλακτος» και «Πατρομυ νέτα Αδιάλλακτος»), θα παραμείνει στον χώρο του τύπου επί τριάντα χρόνια. Ικανός και μαχητικός αρ θρογράφος, θα ασχοληθεί με την πολιτική χωρίς να εκλεγεί βουλευτής, θα εκ

δώσει την εφημερίδα του και στην Πάτρα (1896) και μετά το οριστικό κλείσιμό της το 1908 θα επανέλθει με τρεις (!) ακόμη εφημερίδες υπό τους τίτλους «Ανα γέννησις», «Καταιγίς» (1919) και «Πανωλε θρία». Δύο επίσης δικηγό ροι ασχολήθηκαν προ του 1900 με την έκδο ση εφημερίδων. Πρό κειται για τον Θεόδω ρο Παπαηλιού, εκδότη του «Βεζούβιου» και τον Γεώργιο Άχολο

σημαίνον στέλεχος του αναρχοσοσιαλιστικού κινήματος και ο Κωνσταντί νος Δ. Βαρουξής, αδελφός του εκδότη της «Πατρίδας»

φιλολογικούς συνεργάτες κλπ. Ο Κωνσταντίνος Βαρου ξής (1870, Δούκα Ηλείας1955, Πύργος), ανήκε στην

Η εβδομαδιαία εφημερίδα «Αυγή» που εξέδωσε το 1892 ο Κωνσταντίνος Βαρουξής (Αρχείο εφημ. «Πατρίς») Η «Ακρόπολις» ιδρύθηκε το 1883 και έμελλε να γράψει σημαντική ιστορία στον ημερήσιο Τύπο της χώρας.

Λεωνίδα Δ. Βαρουξή. Ο πρώτος, με μεγάλη δράση στο χώρο του επα ναστατικού κινήματος, υπήρξε αρχικά συνεργάτης του Αριστείδη Γκριμούτη, αρθρογραφώντας δε στην «Πατρομυνέτα» το 1897 είχε δημοσιεύσει ένα άρθρο υπό τον τίτλο «Όλοι Αναρχικοί», προκαλώντας ιδιαίτερη αί σθηση, ενώ αργότερα έγι νε εκδότης της εφημερίδας «Νέον Φως». Το «Νέον Φως» ήταν όργανο του Αναρχικού Ομίλου Πύργου και αξιο λογείται σαν ένα από τα πιο έγκριτα έντυπα του χώρου, καθώς δημοσίευε κείμενα ευρωπαίων θεωρητικών σε δικές του μεταφράσεις, είχε

παλιά εκείνη κατηγορία των τυπογράφων, οι οποίοι σε κάποια φάση της ζωής τους αποπειρώνται εκδοτικό εγ χείρημα άλλωστε εκείνη ιδιαίτερα την εποχή αλλά και αργότερα τα όρια ανάμε σα στην τυπογραφία και τη δημοσιογραφία ήσαν δυσ διάκριτα (Στην περιοχή της Ηλείας, ανάλογο παράδειγ μα τυπογράφου που προ σπάθησε να ιδρύσει δική του εφημερίδα είναι αυτό του Νότη Φούφα, στην Αμαλιά δα με τις εφημερίδες «Κή ρυξ» και «Ηχώ» της Αμαλι άδος τη 10ετία του ’20 και του ’30). Έτσι εισήθλε στο τύπο το 1892 με την εβδο μαδιαία εφημερίδα «Αυγή»,

χωρίς όμως να σταματήσει

τη βασική επαγγελματική

του ιδιότητα. Επρόκειτο για

μια εφημερίδα τετρασέλιδη

μικρού σχήματος (26Χ19εκ.

και αργότερα 35Χ25εκ.), η

οποία αρχικά έφερε τον υπό

τιτλο «Εφημερίς του Λαού»

και αργότερα «Όργανον των

Φιλελευθέρων Αρχών» και

που έβριθε εκτενών σχολί

ων για τα τοπικά κυρίως ζη

τήματα. Ο Κωνσταντίνος Βα

ρουξής ήταν αυτός που είχε

δώσει μεγάλη έμφαση στην ενοποίηση των επαρχειών Ηλείας και Ολυμπίας ώστε να αποσπαστεί η περιοχή

από το νομό Αχαϊοήλιδος, ενώ μέσα από τις στήλες της εφημερίδας του άσκησε δρι μεία κριτική σε ενέργειες του βασιλιά Γεωργίου Α’ με απο

τέλεσμα να συρθεί σε μια μα

κρά δικαστική περιπέτεια. Η εφημερίδα του εκδό θηκε με ενδιάμεσες διακο πές περίπου επτά χρόνια, (η κυκλοφορία του πρώτου φύλλου της τοποθετείται τον Ιούλιο του 1892, όμως το τελευταίο σωζόμενο φύλλο φέρει αριθμό 218 και έχει εκδοθεί την 1η Αυγούστου 1899, πράγμα που σημαί νει ότι υπήρχαν κάποια με γάλα διαστήματα κατά τα οποία δεν εκδιδόταν). Μετά

την οριστική διακοπή της ο

Κωνσταντίνος Βαρουξής συ

νεχίζει την απασχόλησή του στο τυπογραφείο, το οποίο

επεκτείνει σε βιβλιοπωλείο

και επιχείρηση γενικού

εμπορίου, όπως δείχνουν οι

διαφημίσεις που καταχωρεί αργότερα στην «Πατρίδα». Παράλληλα συνεχίζει τις απόπειρές του στον τύπο: Εκδίδει το περιοδικό «Ολύ μπια», τη σατυρική εφημερί δα «Βάτραχος» και, τριάντα χρόνια μετά το κλείσιμο της «Αυγής» και ενώ εν τω μετα

Ο Κωνσταντίνος Α. Βαρουξής (κάτω), μεγαλύτερος αδελφός του Λεωνίδα Βαρουξή, ανήκει στη χορεία των πρωτοπόρων του Ηλειακού Τύπου και εκτός από την «Αυγή» εξέδωσε και πολλές εφημερίδες, σημαντικότερη από τις οποίες υπήρξε η «Ηλεία» (πάνω). (Αρχείο εφημ. «Πατρίς»)

του ίδιου έτους. Έκτοτε ο Κωνσταντίνος Βα

ρουξής δεν πραγματοποίησε

άλλο εγχείρημα -άλλωστε, στα επόμενα χρόνια, η έκ

δοση των εφημερίδων θα

γινόταν ακόμη πιο δύσκολη

υπόθεση... Επέστρεψε στην

εμπορική επιχείρηση και το

τυπογραφείο, την κύρια βιο ποριστική του εργασία, την οποία διαρκώς εκσυγχρόνι ζε. Η διαφορά δύο αγγελιών

που δημοσιεύει στις εφημε ρίδες του (η πρώτη το 1899 στην «Αυγή» και η δεύτερη το 1928 στην «Ηλεία») εί ναι ενδεικτική όσον αφορά στο αντικείμενο των εργασι

ών του: Στα τέλη του 19ου αι. αυτό είναι περιορισμένο («Εις το τυπογραφείον της “Αυγής” εκτυπούνται δια τους εμπορευόμενους τον

Γ. Πατρίς, η πρώτη ημερησία

Μέχρι το 1902, οπότε κυκλοφορεί η «Πα τρίς», στον Πύργο δεν είχε εκδοθεί άλλη ημερήσια εφη μερίδα. Από όσες δε ανα φέρθηκε ανωτέρω ότι είχαν εκδοθεί την τριακονταπεντα ετία 1867-1902, μόνο δύο συνέχιζαν την έκδοσή τους: Οι εβδομαδιαίες «Έλεγ χος» του Α. Σ. Αθανασιάδη και «Πατρομυνέτα» του Αρ. Γκριμούτη. Ο «Έλεγχος» (θα πρέπει να) εκδιδόταν από το 1882 (στη Βιβλιοθήκη της Βου λής συναντάμε το φύλλο 192 της 1ης Σεπτεμβρίου 1885, όταν η εφημερίδα βρίσκεται στο Δ’ έτος της). Σύμφωνα με τον κατάλογο των σωζο μένων φύλλων της και την αρίθμησή τους, η εφημερί δα φαίνεται να συνέχιζε κα

νονικά την έκδοσή της μέχρι τον Απρίλιο του 1909. Για

τα χρονικά του τοπικού τύ που της Ηλείας η διαδρομή

των 25 χρόνων της εφημερί

δας αυτής αποτελεί ασφαλώς ένα αξιοσημείωτο γεγονός δεδομένου ότι όλες οι υπό λοιπες -πλην της «Πατρομυ νέτας»- είχαν διάρκεια ζωής

από μερικούς μήνες μέχρι δύο (και μία, ο «Αλφειός», μέχρι πέντε) χρόνια. Εξίσου αξιοσημείωτη εί ναι και η πορεία της «Πα τρομυνέτας», η οποία δια τηρήθηκε επί 19 χρόνια, πράγμα που εν πολλοίς θα πρέπει να οφείλεται στο μαχητικό πνεύμα και την αειθαλή προσωπικότητα του ιδρυτή της. Ενδεικτική (και του αυτοσαρκαστικού χαρακτήρα του) είναι μια

σταφιδικαρπόν βιβλία δι πλοτύπων αποδείξεων λογα ριασμών, επιστολαί, συμφω νητικά κλπ. σχετικά έντυπα, ών σχέδια ευρίσκει ο βουλό μενος εν αυτώ»), ενώ τριάντα χρόνια αργότερα έχει διευ ρυνθεί σημαντικά («Το τυπο γραφείον Κων. Δ. Βαρουξή αναλαμβάνει την εκτέλεσιν πάσης τυπογραφικής εργα

σίας, ως και την εκτύπωσιν βιβλίων, εφημερίδων κ.λ. κ.λ. με εργασίαν άμεμπτον και καλλιτεχνικήν και τιμάς ασυναγωνίστους»).

σημείωσή του στο φύλλο με ημερομηνία 24 Ιανουάριου 1896: «Το παρόν φύλλον συνετάχθη και εξεδόθη εν Πάτραις, καθ’ ο του διευθυ ντού αυτής ενδιατρίβοντος από ολίγων ημερών ενταύθα και μη εννοούντος να χάνη καιρόν»... Εκτός αυτών ο Αρ. Γκριμούτης φαίνεται ότι ήταν ιδιαίτερα επίμονος και ακαταπόνητος: Το ότι μετά την «Πατρομυνέτα» επανήλ θε, όπως είδαμε παραπάνω, με τρεις διαφορετικές εφημε ρίδες, σίγουρα δεν είναι ένα τυχαίο γεγονός. Από την άλλη πλευρά δε θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι, με εξαίρεση το «Νέον Φως» που εκδόθηκε το 1898, όλες οι άλλες εφη μερίδες έχουν μια απόσταση μεγαλύτερη των δέκα ετών

από το 1902, χρονιά κατά την οποία εκδίδεται η «Πα τρίς». Η τελευταία εκδοτική προσπάθεια είχε εκδηλωθεί το 1893 (με την εφημερίδα «Η Ολυμπία»), γεγονός που προφανώς έχει την εξήγη σή του στις δυσκολίες που συναντούσε, όποιος ήθελε αποτολμήσει την έκδοση εφημερίδας. Αλλά και μετά την έκδοση της «Πατρίδας», οι απόπει ρες για την έκδοση άλλης ημερήσιας εφημερίδας στην περιοχή της Ηλείας υπήρξαν περιορισμένες, για περισσό τερο δε από 80 χρόνια δεν καρποφόρησαν παρά για δι άστημα μερικών εβδομάδων ή λίγων μηνών, ενώ στις ελάχιστες περιπτώσεις, όπου φαίνεται να έχουν μεγαλύ τερη διάρκεια ζωής, αυτό

η «Πρωινή» (1964) με εκ δότη τον Γιώργο Κουρή, η «Αδέσμευτη» (1980) με εκ δότη- διευθυντή τον Θανάση Δημήτρουλα, η «Χαραυγή» (1982) με εκδότες διαδοχι κά την Ευαγγελία Σπύρου και τον Μάκη Αντίοχο και η «Πρωινή» (1984- σήμερα) με εκδότη τον Χρίστο Ρήγα και αργότερα τον Γιάννη Ρήγα. Το πρώτο φύλλο. Επιχειρώντας

το

της εποχής, αλλά και της «Πατρίδας», προκύπτει ότι ο Λεωνίδας Βαρουξής γεν νήθηκε το 1875 (είναι γραμ μένος στο μητρώο αρρένων της κοινότητας Δούκα) και ότι το μεγαλύτερο διάστημα της τελευταίας δεκαετίας του 19ου αι. είχε εγκατασταθεί στην Αθήνα, όπου σπούδαζε νομικά και εργαζόταν ως δη μοσιογράφος στην «Ακρόπο λη». Η επαφή του με την τυ πογραφία και τη δημοσιο γραφία ξεκινά λίγα χρόνια

τεκμαίρεται από το γεγονός ότι ο μεγαλύτερος αδελφός του Κωνσταντίνος διατηρούσε στον Πύργο τυ πογραφείο και εξέδιδε την εβδομαδιαία εφημερίδα «Αυγή». Σύμφωνα επίσης με όσα μπορούμε να ανι χνεύσουμε για τον χαρακτή ρα του από τα επόμενα χρό νια της ζωής του, επρόκειτο

για έναν ανήσυχο και φιλό δοξο νεαρό, που για να κάνει γρηγορότερα και μεγαλύτερα βήματα αναζητούσε μόρφω ση, εμπειρία και πόρους. Στην Αθήνα η γνωριμία του με τον θεωρούμενο πα

τριάρχη της ελληνικής δημο σιογραφίας Βλάση Γαβρι ηλίδη, φαίνεται να επιδρά καταλυτικά στις επιλογές και τις αποφάσεις του. Ο Γαβρι ηλίδης εξέδιδε από το 1883 την ημερήσια πολιτική εφη μερίδα «Ακρόπολις», που για έναν περίπου αιώνα δι αδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα δημόσια πράγματα της χώρας. (Σημειωτέον ότι η «Ακρόπολις» αποτελεί με τεξέλιξη της σατυρικής εφη μερίδας «Μη Χάνεσαι», την οποία ο Γαβριηλίδης εξέδω σε το 1880 με χρηματοδό τηση του Σπύρου Τσαγγάρη,

διευθυντή τότε του Κεντρι κού Πρακτορείου Εφημερί δων).

Η «Ακρόπολις» εκείνης της εποχής δεν είναι τυχαία μια μεγάλη και έγκριτη ημε ρήσια εφημερίδα. Διαθέτει έναν ταλαντούχο εκδότη, ικανότατους δημοσιογρά φους και εξαιρετικά μορ φωμένους συνεργάτες, που προέρχονται κυρίως από τον χώρο της λογοτεχνίας και με τα κείμενά τους συντελούν στην αισθητή βελτίωση της ύλης της εφημερίδας. Αυτό το περιβάλλον ήταν ό,τι κα λύτερο για όποιον ήθελε να ασχοληθεί με τον τύπο. Και αν ο Λεωνίδας Βαρουξής έμαθε την «αλφαβήτα» της δημοσιογραφίας πλάι στον αδελφό του και στην «Αυγή», σίγουρα ανδρώθηκε δημοσι ογραφικά πλάι στον Γαβριη λίδη και τους συντάκτες της «Ακροπόλεως». Εκεί «ανε δείχθη ταχύτατα ο κορυφαίος των συντακτών της, τεθείς εις το δεξιόν του επιτελείου των συντακτών και συνεργατών του Γαβριηλίδη», σημειώνε ται σε κείμενο που δημοσι εύτηκε στην «Πατρίδα» στις 23 Ιουνίου 1953 με αφορμή τον θάνατό του. ***

Το 1902 επιστρέφει στον Πύργο. Κατά μια εκδοχή έχει μαζί του ένα μικρό πιεστήριο που του χαρίζει ο Γαβριηλί δης (περί το 1900 οι μεγά λες αθηναϊκές εφημερίδες προμηθεύτηκαν από το εξω τερικό μεγάλα κυλινδρικά πιεστήρια, αντικαθιστώντας τα μικρά και συνήθως χει ροκίνητα με τα οποία είχαν ξεκινήσει, προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες της αυξανόμενης κυκλοφορίας τους). Το γεγονός, εάν ισχύ ει, έχει μεγάλη σημασία, όχι μεγαλύτερη όμως από αυτήν καθ’ εαυτή την παρότρυνση και τις «ευλογίες» του ίδιου του Γαβριηλίδη, που φαίνε ται ότι τον ενθάρρυνε στο εγ χείρημά του. Σίγουρο πρέπει να θεω ρείται πάντως ότι, αν και θα στεγαστεί στο τυπογραφείο της «Αυγής» έχει (και) δικό του εξοπλισμό. Μια αγγελία

μάλιστα, που δημοσιεύεται στο φ. 186/23.5.1902, μας

εκπλήσσει: «Το τυπογραφεί ον «Πατρίδος» μένει ανοι

κτόν κατά την νύκταν μέχρι

της πρωίας, και αναλαμ

βάνει την εκτέλεσιν πάσης

εργασίας». Δυόμισι μήνες

Φύλλα της πρώτης δεκαετίας της «Πατρίδας». Από αριστερά: 23 Μαΐου 1903, 22 Φεβρουάριου 1906, 27 Μαρτίου 1906 και 13 Μαρτίου 1912.

αργότερα, πάλι μέσα από την ‘‘Πατρίδα’’ (265/12.8.1903) και ενώ τα γραφεία της εφη

μερίδας παραμένουν «παρά τω τυπογραφείω της «Αυ γής»», μια ευμεγέθης ρεκλά μα με καλλιτεχνικά στοιχεία μας δίνει λεπτομερείς πλη ροφορίες για τον νεοαπο

κτηθέντα εξοπλισμό, την έδρα του τυπογραφείου κλπ.: «ΤΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΝ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ, κείμενον εν τω εργαστηρίω του κ. Αριστ. Παδελοπούλου και απέναντι του οινοπνευματοπωλείου του κ. Χρ. Σοφιανοπούλου, ΠΛΟΥΤΙΣΘΕΝ ΔΙΑ ΝΕΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ, ΕΦΟΔΙΑΣΜΕ ΝΟΝ ΜΕ ΜΗΧΑΝΙΚΟΝ ΤΑΧΥΠΙΕΣΤΗΡΙΟΝ, εκτε λεί καλλιτεχνικώς πάσαν τυπογραφικήν εργασίαν. Επισκεπτήρια εκτυπούνται στιγμιαίως. Επίσης επικεφα λίδες επιστολών, φακέλλων κλ.κλ.». Με βάση τα ανωτέρω η «Πατρίς» ξεκινά την έκδο σή της με εξοπλισμό που έχει αποκτήσει ο Λεωνίδας Βαρουξής και που ενδεχο μένως συμπληρώνεται

Η ακριβής ημερομηνία, που ο Λεωνίδας Βαρουξής κυκλοφορεί το πρώτο φύλ λο της «Πατρίδας», δεν είναι γνωστή. Με βάση πάντως την αρίθμηση που φέρουν τα ελάχιστα σωζόμενα φύλ λα των πρώτων μηνών (αρ. 39, Σάββατο 21 Δεκεμβρίου 1902, αρ. 76, Πέμπτη 30 Ιανουάριου 1903 και αρ. 186, Παρασκευή 23 Μαΐ ου 1903, τα δύο πρώτα στη Βιβλιοθήκη της Βουλής και το τρίτο στο Μουσείο Τύπου της Ένωσης Συντακτών Ημε ρησίων Εφημερίδων Πε λοποννήσου, Ηπείρου και Νήσων στην Πάτρα) και το γεγονός ότι ακόμη δεν είχε θεσπισθεί η Κυριακή αργία (οι ημερήσιες εφημερίδες, τόσο στην Αθήνα όσο και στην επαρχία, κυκλοφορού σαν τότε και τις επτά ημέρες της εβδομάδας), μπορεί να υπολογισθεί ότι το πρώτο φύλλο κυκλοφόρησε το αρ γότερο την Τετάρτη 13 Νο εμβρίου. [Στο διάστημα 21 Δεκ. 1902 (φ. 39) – 30Ιαν. 1903 (φ. 76) μόνο τρεις ημέρες δεν εκδόθηκε η «Πατρίς», ενώ τρία είναι επίσης τα κενά

φακέλλων εκτυπούνται

εν τω τυπο

«Αυγής»», αναφέ ρει αγγελία στην εφημερίδα που δημοσιεύεται παράλλη λα με άλλη η οποία διαφημί ζει το τυπογραφείο της «Πα τρίδας» (23.5.1903). ***

άλλη πλευρά, ο υπολογι σμός της 13ης Νοεμβρίου ως ημερομηνίας κυκλοφορίας του πρώτου φύλλου της «Πα

τρίδας» είναι κατά κάποιον τρόπο αυθαίρετος, αφού προϋποθέτει ότι δεν υπήρξε κενό από αυτήν την ημέρα μέχρι την 21η Δεκεμβρίου που εκδίδεται το 39ο φύλλο. Δεν αποκλείεται δηλαδή η «Πατρίς» να κυκλοφόρησε μία ή και περισσότερες μέρες ενωρίτερα και για κάποιους λόγους να μην εξέδωσε φύλ λο αντίστοιχες ημέρες μέχρι την 21η Δεκεμβρίου]. Εδώ αξίζουν να παρατε θούν δύο αναφορές που κά νει η «Ακρόπολις» στην υπό έκδοση εφημερίδα και στον Λεωνίδα Βαρουξή. Η πρώ τη την Τρίτη 5 Νοεμβρίου 1902, υπό τη μορφή δια φημιστικής καταχώρησης: «Την εβδομάδα ταύτην εκδί δεται ‘‘Η ΠΑΤΡΙΣ’’, ανεξάρ τητος εφημερίς εν Πύργω. Έξοχος πολιτική αρθρογρα φία. Όλα τα νεότατα ευρωπα ϊκά και αθηναϊκά τηλεγρα φήματα. Άρθρα θρησκευτικά, σταφιδικά, οικονομολογικά, φιλολογικά, επιστημονικά, κλπ. Χρονογραφήματα, ει κόνες, διηγήματα. Συνερ γάται πολλοί διαπρεπείς εν Αθήναις λόγιοι. Η «Πατρίς» εντός της εβδομάδος εις μέγα σχήμα». Η δεύτερη την Πέμπτη 7 Νοεμβρίου 1902 στη στήλη «Μικρά Εφημερίς», όπου δημοσιεύει ειδήσεις της κοι νωνικής ζωής, μας πληρο φορεί: «Αναχωρεί σήμερον εις Πύργον ο φίλτατος συνά δελφος κ. Λεωνίδας Βαρου ξής».

Συνώνυμος του δημοσιογράφου

Πέρα από τη διακρίβωση όλων αυτών, εκείνο που θα είχε ιδιαίτερη αξία είναι η εύρεση του πρώτου φύλλου της «Πατρίδας», όχι τόσο για την επισήμανση της συγκε κριμένης ημερομηνίας έκ δοσής της (η οποία αποτελεί μάλλον μια λεπτομέρεια), όσο για να πληροφορηθούμε τις «προγραμματικές δηλώ σεις» του ιδρυτή της. Βέβαια, η ίδια η γραμμή της εφημε ρίδας, τα άρθρα, τα σχόλια, τα ρεπορτάζ και τα άλλα κεί μενα του Λεωνίδα Βαρουξή μας δίνουν μια σαφή εικόνα για τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόταν το ρόλο και την αποστολή του τύπου. Σε ένα άρθρο του αρκετά χρόνια αργότερα, όταν θα του στερή σουν το δικαίωμα να εκδίδει την εφημερίδα, θα υπερα μυνθεί της ελευθεροτυπίας«είνε αναφαίρετου λαϊκόν δικαίωμα», θα γράψει- και θα διακηρύξει ότι «δεν απαι τείται άδεια αποκτήσεως της ελευθερίας».. Σε τέτοια, ίσως, κείμε να μπορεί να αναζητηθεί η εξήγηση για την ιστορική πορεία που θα διαγράψει η «Πατρίς». Ο Λεωνίδας Βα ρουξής είχε αδιαπραγμάτευ τες αρχές, τις οποίες ακολού θησε καθ’ όλη τη διάρκεια του βίου του. Από την αρχή μέχρι το τέλος, από τα πρώτα βήματα της «Πατρίδας» μέ χρι τη στιγμή που θα φύγει από τη ζωή, παρέμεινε ατα λάντευτος και ανυποχώρη

τος πάνω σε ό,τι πίστευε πως εξυπηρετούσε τον τόπο και τα συμφέροντά του. Ταυτόχρονα, η μόρφωσή του αλλά και η εμπειρία που είχε αποκτήσει στο διάστη μα της μαθητείας και της θη τείας του στην «Ακρόπολη» του παρείχαν την ικανότητα να συλλαμβάνει έγκαιρα τα μηνύματα των καιρών, να τα επεξεργάζεται και να πα ρεμβαίνει με τεκμηριωμένες θέσεις για την αντιμετώπισή τους. Επιπλέον, κατά κάποιον τρόπο, λειτουργούσε και ως πολιτικός (και ως ένα βαθμό

ήταν αφού είχε επανειλημ μένως θέσει υποψηφιότητα με το κόμμα του Καφαντά

ρη, χωρίς όμως να εκλεγεί), διότι δεν ήταν μόνο τα εκτε

νή ρεπορτάζ ή η μαχητική

αρθρογραφία του, ο μονα

δικός τρόπος με τον οποίο απαιτούσε τη ρύθμιση των διαφόρων θεμάτων. Πολλές φορές αναλάμβανε πρωτο βουλίες, επισκεπτόμενος ο ίδιος, μόνος του ή επικεφα λής επιτροπής φορέων της περιοχής, υπουργούς και άλ λους κυβερνητικούς παράγο ντες, στους οποίους έθετε δια ζώσης τα θέματα. Κι άλλοτε, όταν οι ενέργειές του αυτές δεν καρποφορούσαν, προ χωρούσε ακόμη παραπέρα, αγγίζοντας ή ξεπερνώντας τα όρια της θεσμικής του πα ρέμβασης: Οργάνωνε συγκε ντρώσεις και συλλαλητήρια ή υποκινούσε κινητοποι

ήσεις αγροτών και άλλων ομάδων που διεκδικούσαν την επίλυση αιτημάτων τους. Αυτό ήταν φυσικό να τον φέρνει σε ευθεία σύγκρου ση με την εξουσία, αλλά και με τις ισχυρές κοινωνικές ομάδες, που βέβαια δεν θα μπορούσαν να βλέπουν με καλό μάτι την ανάμειξή του σε εξτρεμιστικές πράξεις... Για μια από τις ενέργειές του

αυτές κάθισε στο εδώλιο του Κακουργιοδικείου Κεφαλο νιάς, με τις κατηγορίες «επί υποκινήσει εις στάσιν» και «επί εξυβρίσει των αρχών δια του Τύπου», αντιμετω πίζοντας μεγάλες ποινές, κα τόρθωσε όμως να αθωωθεί με απαλλακτικό βούλευμα για την πρώτη και μέσα από την αποδεικτική διαδικασία για τη δεύτερη.

Από την άλλη πλευρά, και επειδή ο ίδιος ταυτιζόταν απόλυτα με την εφημερί δα, η «Πατρίς» έγινε σημείο αναφοράς όλων εκείνων που σε μικρότερο ή μεγα

λύτερο βαθμό, σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο, αντιμε τώπιζαν προβλήματα. Γνώ ριζαν ότι αποτελεί όχι μόνον τον ευαίσθητο δέκτη των αιτημάτων τους, αλλά και τη φωνή που θα τα μεταφέρει όπου δει. «Μεγάλε συνάδελ φε» θα τον αποχαιρετήσει το 1953 ο/και μαθητής του Αύγουστος Καπογιάννης, «απέρχεσαι ευχαριστημένος διότι κατέστησες συνωνύ μους τας λέξεις εφημερίς και

δημοσιογράφος των ονομά των ‘‘Πατρίς’’ και Λεωνίδας Βαρουξής». Αυτήν την εύστοχη παρα τήρηση του Αύγ. Καπογιάν νη θα την εκφέρουν στο εξής ως αυτονόητο γεγονός τα χεί λη χιλιάδων κατοίκων της περιοχής του νομού Ηλείας, οι οποίοι όχι μόνο ήρθαν για πρώτη φορά σε επαφή με φύλλο εφημερίδας μέσω της «Πατρίδας», αλλά πέρασαν πολλά χρόνια μέχρι να κρα τήσουν στα χέρια τους άλλη εφημερίδα. Σε ορισμένες πε ριοχές αυτό συνέβαινε μέχρι τα εντελώς πρόσφατα χρόνια και έχουμε ακόμη αμέτρητες τέτοιες μαρτυρίες, οι οποίες πραγματικά εκπλήσσουν για την αυθεντικότητα της περι γραφής τους. Σχετικά με τη δική του, προσωπική, ταύτιση με την εφημερίδα, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο Λεωνίδας Βαρουξής αποτελούσε μέ ρος του κανόνα που ήθελε τους ιδιοκτήτες- εκδότες των επαρχιακών εφημερίδων να γίνονται ένα με αυτές. Ο τρόπος που οι ίδιοι αντι λαμβάνονταν τα πράγματα, η άποψη και η θέση που οι ίδιοι διαμόρφωναν και διατύπωναν γι’ αυτά, ήταν μονόδρομος για τη γραμμή της εφημερίδας. Εξ άλλου, η συμμετοχή τους στις διεργα σίες πολλών τοπικών ζητη μάτων, προκαλούσε αναπό φευκτα και την προσωπική εμπλοκή τους. Αυτό με τη

σειρά του είχε σαν αποτέλε σμα να μην κατορθώνουν να αποστασιοποιούνται από τα γεγονότα και αρκετές φορές να οδηγούνται στην υιοθέτηση απόψεων που θα μπορούσαν να χαρακτη ριστούν και ως γραφικές. Η αλήθεια είναι πάντως ότι στην περίπτωση του Λεωνί δα Βαρουξή δεν επισημαί νονται τέτοια φαινόμενα, ή, αν υπάρχουν, είναι αρκετά περιορισμένα. Μπορεί να είχε ταυτιστεί απόλυτα με την «Πατρίδα», η εν γένει συγκρότησή του όμως, τον προφύλασσε από το να πα ρασυρθεί σε αντιπαραθέσεις που δεν είχαν να προσφέ ρουν στα κοινά ζητήματα.

Ο αγώνας για την επιβίωση

Αλλά ούτε οι καλές προ θέσεις, ούτε η φλόγα και ο ενθουσιασμός του νεαρού εκδότη αρκούσαν για την επιβίωση της εφημερίδας. Ο όρος επιβίωση τίθεται κυ ριολεκτικά αφού οι πόροι από τους οποίους έπρεπε να καλύπτει τα έξοδά της ήταν εξαιρετικά περιορισμένοι. Στοιχεία από την κυκλοφο ρία της ασφαλώς δεν υπάρ χουν, ωστόσο θεωρείται μάλλον αυτονόητο ότι αυτή ήταν μικρή, όπως άλλωστε και όλων των επαρχιακών εφημερίδων. Εδώ όμως πρέπει να γίνει

Ο Λεωνίδας

Βαρουξής (στο κέντρο με το ανοιχτόχρωμο κοστούμι μπροστά από

τους δύο χωροφύλακες)

σε καφενείο χωριού, πιθανότατα σε προε κλογική περιοδεία τη δεκαετία του ’20. (Αρχείο εφημ. Πατρίς).

μια διάκριση: Άλλο κυκλο

φορία και άλλο απήχηση. Σε

μια εποχή όπου ο αναλφα

βητισμός θεωρείται εθνικό πρόβλημα και όπου ακόμη

και ο εθνικός τύπος της χώ

ρας μόλις ξεκινούσε τα πρώ

τα του οργανωμένα βήματα, οι επαρχιακές εφημερίδες

δεν μπορούσαν ασφαλώς να περιμένουν μεγάλη κυκλο

φορία. Η «Πατρίς» όμως, ανεξάρτητα από τον αριθμό των φύλλων που τύπωνε, ήταν μια εφημερίδα που δια βαζόταν σε όλες τις περιοχές

της Ηλείας, σε ορισμένες από

τις οποίες έφτανε την επόμε

νη ή τη μεθεπόμενη μέρα, ενώ σύμφωνα με αγγελίες που δημοσιεύει στα φύλλα της πληροφορούμεθα ση μεία πώλησής της στην Πά

τρα και άλλες πόλεις εκτός

Περιορισμένα, αλλ’ όχι ευκαταφρόνητα, ήσαν και τα έσοδά της από τις διαφημί σεις, οι οποίες είχαν εντελώς

δας Βαρουξής δεν είχε χρη ματοδότη για την έκδοση της εφημερίδας και ότι ήταν αδύνατο να διεκπεραιώνει μόνος του τη διαδικασία της ύλης και τις τυπογραφικές εργασίες για την έκδοση του φύλλου (αυτό ήταν δυνατόν μόνο για τις εβδομαδιαίες εφημερίδες), συνάγεται ότι τα έσοδα ήταν τέτοια που του επέτρεπαν να καλύπτει τις δαπάνες για το χαρτί, τις αμοιβές των τυπογράφων (και αργότερα και των συ ντακτών) καθώς και τα λοι πά έξοδα. Πάντως υπάρχουν αναφορές ότι και ο ίδιος δούλευε σε αρκετές περι πτώσεις πάνω στο μάρμαρο και ότι είχε τη ικανότητα να υπαγορεύει ταυτοχρόνως διαφορετικά κείμενα σε πε ρισσότερους από έναν τυπο γράφους... Και από τις λίγες μαρτυρίες που σώζονται για τον τυπογραφικό εξοπλισμό

υπέρ

είχε ταχθεί. Η «Πατρίς», αν και έκανε σημαία τοπικά θέμα τα όπως το σταφιδικό, τον εξηλεκτρισμό και την ανά πτυξη της υπαίθρου, την ίδρυση νομαρχίας με έδρα τον Πύργο, τα ζητήματα των νοσοκομείων, την ίδρυση σχολείων και πανεπιστη μίου, τη συγκοινωνιακή σύνδεση της Πηνείας, της Ωλένης, της Γορτυνίας και άλλων περιοχών με την Αμαλιάδα και τον Πύργο, την αποκατάσταση των σει σμοπαθών, των προσφύ γων και των επιστράτων, την κατασκευή γέφυρας στον Αλφειό και τόσα άλλα, κατόρθωνε να μη διολι

Πάνω: Το σταφιδικό ως το ζωτικότερο πρόβλημα

σθαίνει στον τοπικισμό. Το αγωνιστικό πνεύμα της στη ριζόταν στο δίκαιον του αιτή

ματος, το οποίο με τη σειρά του τεκμηριωνόταν συγκρι τικά και με άλλα στοιχεία. ***

Παράλληλα με την έμφα

ση που έδινε στα τοπικά ζη τήματα, η «Πατρίς» άνοιγε δρόμους και στην κοινωνι κή δραστηριότητα του τό που. Από τα ολιγόστιχά της, τις στήλες με τον ομότιτλο ή άλλους τίτλους («Ποικί λα», «Ανά την πόλιν», «Μι κρά νέα», «Ποικίλη στήλη», «Ηλειακά», «Πεννιές», «Κοι νωνική Ηχώ», «Τοπικά»

κ.ά.) μέχρι τις αφίξεις και τα

κοινωνικά και από την πλη

θώρα των μικρών ειδήσεων

για τα αγροτικά, επαγγελμα

τικά, πολιτιστικά και αθλη

τικά θέματα μέχρι τις επιστο

λές των αναγνωστών και τις

ανταποκρίσεις (Εκ Λεχαι νών, Εξ Ανδριτσαίνης κλπ.), διαπερνούσε όλη η κοινωνι κή ζωή της περιοχής. Έτσι η «Πατρίς» αντανακλούσε την εικόνα της περιοχής, αλλά και εξέφραζε την πνευματι κή ανησυχία των κατοίκων της αφού, παράλληλα με την

ειδησεογραφία, διέθετε τις στήλες της για να φιλοξενή σει λογοτεχνικά και άλλα κείμενα των πνευματικών ανθρώπων του τόπου. Ενδεικτική της πληρότη τας της τοπικής ειδησεογρα φίας της «Πατρίδας» είναι και η φράση που της απενε μήθηκε ως τίτλος τιμής στα χρόνια του ιδρυτή της: «Στον Πύργο τίποτα δεν συνέβη εάν δεν το έγραψε η «Πα τρίδα!». Η υπερβολή που εκ πρώτης όψεως εμπεριέχει η διατύπωση, διαλύεται αν ξεφυλλίσει κανείς τυχαία τόμους της εφημερίδας: Δεν υπάρχει τοπικό γεγονός που να μην καταγράφεται και δεν υπάρχει θέμα που απασχό λησε σοβαρά την περιοχή, και να μην εξετάζεται σε όλες τις πτυχές και παραμέτρους του. Πέρα από τα σοβαρά θέμα τα ή τις μικρότερες ειδήσεις, η εφημερίδα χρωματίζει με σύντομα κείμενα θέματα της καθημερινότητας, σχολιά ζοντάς τα άλλοτε με δηκτικό και άλλοτε με χιουμοριστικό τρόπο: «Δια να λουσθή τις εις Κατάκωλον πρέπει να είναι δρομεύς, άλλως θα υποχρε ωθή να αναμείνη τους είκοσι πρώτους σπεύδοντας κου

τουλακηδόν προς κατάληψιν μπανιέρας και οι οποίοι συ νήθως εξέρχονται την 11ην και ημισείαν. Πρόκειται περί ατόπου, επί του οποίου δέον να ασχοληθή η κοινωνία μας, ενδεικνύουσα στοιχει ώδη υποχρέωσιν προς την Εταιρίαν, την τοσαύτα απο λαμβάνουσαν κατ’ έτος εκ των λουτρών». Όσο για την υπογραφή, εξαιρετικά ευρη ματική: Άλουστος. Επίσης, ακολουθώντας το παράδειγμα των αθηναϊκών εφημερίδων, δημοσίευε δι άφορες λαϊκές μυθιστορίες που αποτελούσαν προσφι λή αναγνώσματα στις λαϊκές τάξεις, («Το ερωτευμένο τσο πανόπουλο και η Αμερικάνα Νέλλυ», «Αι τελευταίοι ημέ ραι του Αλή πασσά», «Έρως αδελφών», «Ο καπετάν Βρυκόλακας» είναι μερικοί ενδεικτικοί τίτλοι), ενώ και αυτές ακόμη οι διαφημίσεις συντάσσονταν ως δημοσι ογραφικά κείμενα και ήταν σχεδόν πλήρως ενταγμένες στην ύλη της εφημερίδας. Για τις τελευταίες αξίζει, έστω και παρενθετικά, να αναφερθούν μερικά παρα δείγματα όπως τα καταχω ρούσε εκείνη την πρώτη πε ρίοδο η «Πατρίς». Μια έχει

χαρακτήρα είδησης: «εις το ενταύθα μηχανουργείον του κ. Ανδρ. Καρκούλια, κείμε νον πλησίον του εργαστη ρίου των αδελφών Καλο πούλων, κατασκεβάζονται μηχανήματα ασετυλίνης...», άλλη είναι γραμμένη ως ρε πορτάζ: «Τέλεια θεραπεία μετά την χρήσιν των κατα ποτίων ΠΙΝΚ -Προ δύο ετών ο κ. Ιωσήφ Μάρθ, νέος 26 ετών, αμπελουργός πλησί ον του Μπεζιέρ της Γαλλίας, είχε μεταχειρισθή, κατόπιν σοβαράς ασθένειας, τα κατα πότια ΠΙΝΚ και είδε λαμπρά αποτελέσματα...» και, τέλος, άλλη μια παρουσιάζεται στο στυλ λαϊκού αναγνώσμα τος: «Έχασα τη λατρεία του συζύγου μου -Ήρχισεν να ασχολήται τόσον πολύ με μια ξανθή ώστε το ομολογώ έγινα τρομερά ζηλότυπος(...) Επί τέλους ένας περίφημος ειδικός μου απεκάλυψε το μυστικόν...». *** Όπως ήδη σημειώθηκε, η έμφαση στα τοπικά θέματα δεν αποτελούσε πανάκεια

κτήσει στην «Ακρόπολη», σχεδίασε και οργάνωσε μια εφημερίδα που, εστιάζο ντας την προσοχή της στην τοπική ειδησεογραφία, δεν απέκλειε τα πολιτικά θέματα της χώρας. Στην τελευταία, συνήθως σελίδα οι στήλες με τις χαρακτηριστικές ονο μασίες «Τηλεφωνήματα», «Τελευταία ώρα», «Νυκτερι νά τηλεγραφήματα της Πα τρίδος» κλπ. παρουσίαζαν την ελληνική και διεθνή ει δησεογραφία, ενώ σε πολλές περιπτώσεις καθυστερούσε μέχρι πολύ αργά τη νύχτα το κλείσιμο της εφημερίδας για να δημοσιεύσει κυριο

εξ ολοκλήρου τη δομή της εφημερίδας, αφαιρώντας ακόμη και όλες τις διαφημί σεις από τις σελίδες της, για να τα παρουσιάσει με λεπτο μέρειες. Ένα χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα αποτελεί το φύλλο της 7ης Μαρτίου 1913 που ασχολείται απο κλειστικά με τη δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου Α’. Καθιέρωση και καταξίωση

Με αυτούς τους τρόπους ο ιδρυτής της «Πατρίδας» οριοθέτησε τον ρόλο της στην τοπική πολιτική και κοινωνική ζωή. Ωστόσο η ατμόσφαιρα του πρώτου μι σού του 20ου αιώνα, όπου

θεί μπροστά σε καταστάσεις που αποδιοργάνωναν τον εθνικό και κοινωνικό ιστό. Οι βαλκανικοί και ο πρώ τος παγκόσμιος πόλεμος, η Μικρασιατική καταστροφή, το πολιτειακό ζήτημα, οι επαναστάσεις, η δικτατορία της 4ης Αύγουστου, ο δεύτε ρος παγκόσμιος πόλεμος, η κατοχή, ο εμφύλιος είναι οι κυριότεροι ιστορικοί σταθ μοί της πρώτης μεγάλης πε ριόδου της «Πατρίδας» υπό τη διεύθυνση του Λεωνίδα Βαρουξή. Όλοι τους, ακόμη κι εκείνοι που συνετέλεσαν να βγει η χώρα ωφελημένη, είχαν βαρύτατο τίμημα που αναπόδραστα έπεφτε πάνω στους ώμους του λαού της χώρας. Αυτά ήταν φυσικό να αντα

νακλούν με τη σειρά τους μια πλειάδα προβλημάτων στον Τύπο και κυρίως στον επαρχιακό, που ξεκινούσαν από τη μείωση των εσόδων του και έφταναν μέχρι τον περιορισμό της ελευθεροτυ πίας. Από την άποψη αυτή, εάν μια εφημερίδα ήθελε να συνεχίζει την πορεία της, όφειλε να ισορροπεί μετα ξύ σφύρας και άκμονος, όσο επώδυνο και αν ήταν αυτό, ιδιαίτερα υπό τους σκληρούς περιορισμούς που επέβαλαν οι ανώμαλες πολιτικές ή εθνικές καταστάσεις. Με έναν παρόμοιο τρόπο αντέδρασε και η «Πατρίς». Ο Λεωνίδας Βαρουξής αποδεί χθηκε ικανός διαχειριστής των κρίσεων που αντιμετώ πισε η εφημερίδα, κατορθώ νοντας κάθε φορά να εξασφα λίζει τις στοιχειώδεις, έστω, συνθήκες για την αδιάλειπτη έκδοσή της. Και όταν οι συν θήκες το επέτρεπαν επανερ χόταν με το γνώριμο ύφος του είτε για να επαινέσει μια εθνική επιτυχία, είτε να κρί νει, να σχολιάσει, να ψέξει, να στηλιτεύσει μια πολιτική ή ένα κυβερνητικό μέτρο. Σε μια περίπτωση θα αλλάξει το όνομά της (το 1923 που την εξέδωσε υπό τον τίτλο ‘‘Κρά

τος’’), σε άλλες θα προσπα θήσει να παραπλανήσει τη λογοκρισία ενώ μια τουλά χιστον φορά θα παίξει κορώ να- γράμματα το μέλλον της (το 1944 με τη δημοσίευση του άρθρου του μητροπολίτη Αντωνίου). ***

Στο μεταξύ και ενώ σταδι ακά η «Πατρίς» καθιερώνε ται, ο ίδιος αναδεικνύεται σε υπολογίσιμο παράγοντα και ηγετική φυσιογνωμία της δημόσιας ζωής. Η ισχυρή προσωπικότητα και ο θελη ματικός χαρακτήρας του, κά νουν αισθητή τη συμμετοχή του στα κοινά, η οποία ουδέ ποτε θα καμφθεί ακόμη και μετά τις εκλογικές αποτυχί ες και απογοητεύσεις του. Η δουλειά του στην εφημερίδα παραμένει πάντοτε η βασι κή του προτεραιότητα, φρο ντίζοντας να τη βελτιώνει, αναπτύσσει και επεκτείνει. Έτσι η «Πατρίς» αποκτά όλο και μεγαλύτερο κύρος και επιδρά καταλυτικά στα τοπι κά δρώμενα. Τα θέματα που αναδεικνύει τα παρακολου θεί με θαυμαστή συνέπεια και μέχρι την οριστική διευ θέτησή τους. Αυτή η αποτε

λεσματική παρέμβασή της, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι αποτελούσε τη μοναδική σχεδόν πηγή ενημέρωσης των κατοίκων, είναι που την καθιέρωσαν ως συνώνυμον της λέξεως εφημερίς. Ο Λεωνίδας Βαρουξής θα φύγει από τη ζωή τη Δευ τέρα 22 Ίουνίου 1953, σε ηλικία 78 ετών μετά από μια κουραστική περιοδεία στην Πηνεία που επιδείνω σε ανεπανόρθωτα την ήδη κλονισμένη υγεία του. Θα κηδευτεί μέσα σε γενικό

Εδραίωση και ισχυροποίηση

Στο μεταξύ από τις αρχές της δεκαετίας του ‘30 έχει κάνει την εμφάνισή του ο ημερήσιος εθνικός τύπος. Οι αθηναϊκές εφημερίδες προχώρησαν τότε σε μια εκ βάθρων ανασυγκρότηση, που συνίστατο κυρίως στην προμήθεια σύγχρονων τα χυπιεστηρίων και στην εξα σφάλιση ταχύτερης ροής των ειδήσεων, ενώ παράλληλα ξεκίνησαν σταδιακά την επέ κτασή τους στην περιφέρεια εξελισσόμενες σε εθνικές.

Ο Ελευθέριος Κ. Βαρουξής, περίπου την εποχή που αναλαμβάνει τη διεύθυνση της «Πατρίδας. (Αρχείο οικογένειας Βαρουξή).

Η διείσδυση στην εκτός Αθηνών Ελλάδα παρατη ρείται ειδικότερα από τις αρχές της δεκαετίας του ’50, οπόταν το συγκοινωνιακό δίκτυο (οδικό, σιδηροδρο μικό, ακτοπλοϊκό, αερο πορικό) βελτιωνόταν και η ποιότητά τους είχε αισθητά αναβαθμιστεί. Στο πολιτικό επίπεδο η κατάσταση που διαμορ φώνεται κατά τον εμφύλιο πόλεμο, αλλά και μετά τη λήξη του, επέφερε νέους περιορισμούς στον τύπο. Η χώρα προσπαθεί να συνέλ θει από τον εμφύλιο σπα ραγμό, αλλά τα πολιτικά πάθη εξακολουθούν να εί ναι εξαιρετικά τεταμένα. Η οικονομική ανασυγκρότη ση προχωρά με αργά βήμα τα, ενώ η ύπαιθρος βιώνει ακόμη πιο δύσκολες μέρες: Η εποχή της ερήμωσής της σηματοδοτείται από το δεύ τερο μεγάλο μεταναστευτι κό ρεύμα και τη μετακίνη ση του πληθυσμού προς τις αστικές περιοχές. Στην Ηλεία και καθώς η σταφίδα είχε οριστικά κα ταρρεύσει, ο οικονομικός μαρασμός ήταν εμφανής σε όλες τις εκφάνσεις του καθη μερινού βίου των πολιτών. Στις αρχές της δεκαετίας του ’50 οι εναπομείνασες αστι κές οικογένειες, μη έχοντας αντικείμενο οικονομικής δραστηριότητας, εγκαταλεί πουν την περιοχή «μετα ναστεύοντας» στην Αθήνα. Η γεωργική παραγωγή θα παραμείνει σχεδόν στάσιμη μέχρι τα τέλη της δεκαετί ας του ’60 όπου θα τεθούν σε λειτουργία τα αρδευτικά έργα του Πηνειού και του

Αλφειού, ενώ η κτηνοτρο φία αρχίζει να αφανίζεται. ***

Αυτό είναι το κλίμα μέσα στο οποίο ο Ελευθέριος Βαρουξής (1918 - 1994)

αναλαμβάνει την «Πατρίδα» μετά τον θάνατο του ιδρυ τή της τον Ιούνιο του 1953.

Μικρότερο από τα έξι παιδιά του Κωνσταντίνου και της Παναγιώτας Βαρουξή -τα άλλα ήσαν ο Διονύσιος (Νύ σος), ο Δημήτρης, η Κάκια, η Ελένη και η Νίκη- ήταν τότε 35 ετών (γεν. το 1918).

Είχε μεγαλώσει μέσα στον χώρο των εφημερίδων κα θώς ο πατέρας του Κωνστα ντίνος είχε υπάρξει εκδότης της «Αυγής» και της «Ηλεί ας» ενώ η σχέση του με την «Πατρίδα» ήταν καθημερι νή αφού ο δεσμός της οικο γένειάς του με τον αδελφό του πατέρα του Λεωνίδα, που δεν είχε αποκτήσει δική του οικογένεια, ήταν αρκετά ισχυρός. Ωστόσο ο ίδιος είχε αποφασίσει να ακολουθήσει άλλον δρόμο και ήδη εργα ζόταν ως υπάλληλος στην οικονομική εφορία Πύργου. Το 1952, μετά από επί μονες πιέσεις του θείου του και του πατέρα του, αφήνει τη δουλειά του και εντάσ σεται στην εφημερίδα με αντικείμενο την οικονομική διαχείριση, εργασία που δι εκπεραιώνει μαζί με τον εξά δελφό του Θεόδωρο Βαρου ξή, ο οποίος εργαζόταν ήδη εκεί από τα τέλη της δεκαετί ας του ’40. Στο δημοσιογρα φικό τμήμα αρχισυντάκτης έχει αναλάβει ο Χαράλα μπος Χρυσάφης, διαδεχό

Πάνω και κάτω στη σελίδα: Πρώτες σελίδες της «Πατρίδας» από τη δεκαετία του ‘80 με τοπικά, κοινωνικά και πολιτικά θέματα και μια σελίδα με την τοπική αθλητι κή δραστηριότητα.

μενος τον Γεώργιο Διαμα ντόπουλο μετά τον θάνατό του (16.6.1952). Στο ίδιο διάστημα ο θείος του, που εν τω μεταξύ ταλαιπωρείται από διαβήτη (ασθένεια που θα προκαλέσει και τον θά νατό του), τον ορίζει διάδοχό του και από το καλοκαίρι του 1953 ο Ελευθέριος Βαρου ξής παίρνει όλη την εφη μερίδα στα χέρια του. Πολύ σύντομα θα καθιερωθεί ανά μεσα στους έμπειρους και

καταξιωμένους συνεργάτες

της «Πατρίδας», θα κερδίσει τον σεβασμό για τη θέση του διευθυντή της, θα αποκτήσει

τη γενική αναγνώριση από

την ηγέτιδα τάξη της περι οχής και θα γίνει αγαπητός από τα λαϊκά στρώματα, με τα οποία θα βρίσκεται σε δι αρκή επαφή σαν ο Λευτέρης ή κυρ-Λευτέρης.

δεκαετίες έκδοσης της εφη μερίδας του, εξοπλίζοντάς την διαρκώς ώστε να αντα ποκρίνεται στις ανάγκες της, ο Λεωνίδας Βαρουξής, από τα χρόνια της δικτατορίας Μεταξά και εντεύθεν (και για λόγους οι οποίοι προφανώς σχετίζονταν με την αβεβαι ότητα που επικρατούσε στο χώρο του τύπου), σταμάτησε τη διαδικασία εκσυγχρονι σμού της. Αυτό, την εποχή όπου η «Πατρίς» περιέρχεται στον Λευτέρη Βαρουξή, είχε σαν αποτέλεσμα την απαξίω ση, σχεδόν, του εξοπλισμού της, πράγμα που έθετε σε δο κιμασία το μέλλον της. Ο νέος εκδότης, όπως θα φανεί και στο επόμενο κεφά λαιο που αναφέρεται στους μεγάλους σταθμούς της εφη μερίδας θα κάνει πρωταρ χικό του μέλημα τον εκσυγ χρονισμό της εφημερίδας προκειμένου να αντιμετω πίσει, ανάμεσα στ’ άλλα, και τον ανταγωνισμό των αθη ναϊκών εφημερίδων, που εν

τω μεταξύ άρχισε να γίνεται οξύτερος. Οι πρωτοβουλίες

του προς αυτήν την κατεύ θυνση είναι διαρκείς και πολύ σύντομα η «Πατρίς» αποκτά καινούργιο εξοπλι σμό, τον οποίο και θα βελτι ώνει ή αντικαθιστά αρκετές φορές με άλλον πιο σύγχρο νο και γενικά ακολουθεί μια διαδικασία συνεχούς ανα νέωσης του εξοπλισμού της, που θα οδηγήσει στις σημε ρινές μεγάλες εγκαταστάσεις του συγκροτήματος. ***

Όσον αφορά στο ύφος και τη γραμμή της εφημερίδας, ο Λευτέρης Βαρουξής δια τήρησε εκείνα που είχε υιο θετήσει ο ιδρυτής της πολλά χρόνια νωρίτερα και που κρατούσαν την «Πατρίδα» σε ασφαλή οδό: Μεταστροφή από εφημερίδα γνώμης σε ειδησεογραφική και έμφα ση στα θέματα της εθνικής και διεθνούς επικαιρότη

τας. Το πρώτο είχε να κάνει με τους περιορισμούς που αντιμετώπιζε μέχρι και την περίοδο της δικτατορίας Πα παδόπουλου, ενώ το δεύτε ρο με τον ανταγωνισμό του εθνικού ημερήσιου τύπου, που ήταν ολοένα αυξανόμε νος. Μέχρι και τη δεκαετία του ‘70, όπου πλην εξαιρετικών περιπτώσεων η «Πατρίς» κυκλοφορούσε με τέσσερις σελίδες μεγάλου σχήματος, το κύριο θέμα της πρώτης σελίδας της προερχόταν συ νήθως από την εθνική ει δησεογραφία και ήταν κατά κανόνα πολιτικό. Επίσης από την εθνική ή διεθνή ειδησεογραφία προήρχοντο και ορισμένα άλλα θέμα τα της πρώτης σελίδας και ολόκληρης σχεδόν της τε λευταίας. Τα τοπικά θέματα καταλάμβαναν στην πρώτη σελίδα χώρο ανάλογο με τη σπουδαιότητά τους και τις δύο εσωτερικές σελίδες. Σ’ αυτά τα τοπικά θέματα,

Από κοινωνική συγκέντρω ση του προσωπικού της εφημερίδας. Διακρίνονται: Λεωνίδας Βαρουξής, Θόδωρος Βαρουξής, Γιώργος Ευσταθό πουλος- Τζώμας και Δούλα Βαρουξή. (Αρχείο οικογένειας Βαρουξή).

η

έκταση των οποίων ήταν

περιορισμένη, αλλά η ποι κιλία τους αρκετά μεγάλη, ο Λευτέρης Βαρουξής έδωσε ιδιαίτερο βάρος, αναπτύσ σοντας ένα μάλλον πρω τοφανές, για τα δεδομένα επαρχιακού φύλλου, δίκτυο ανταποκριτών σε δεκάδες χωριά. Οι ανταποκριτές της «Πατρίδας», μαζί με τους συ ντάκτες και τους συνεργάτες της, κάλυπταν καθημερινά

ολόκληρο τον νομό και όχι μόνον, αφού συχνότατες ήταν οι αποστολές δημοσιο γράφων της εφημερίδας και σε επαρχίες γειτονικών νο μών. Αυτό λειτούργησε ευ εργετικά για την εφημερίδα, η οποία, με τη βοήθεια και της ανάπτυξης της λεωφορει ακής συγκοινωνίας, έφτασε μέχρι τον πιο απομακρυσμέ

νο οικισμό. Εδώ ακριβώς οφείλεται και η μεγάλη εξάπλωσή της στον νομό: Περιοχές παντε λώς αγνοημένες, όπου οι ελάχιστες μέχρι τότε αναγρα φές τους στον τύπο δεν αφο ρούσαν παρά ένα αποτρό παιο ή ασυνήθιστο γεγονός, δεν είχαν απλώς τη δυνατό τητα να παίρνουν στα χέρια τους την «Πατρίδα», αλλά διάβαζαν κιόλας σ’ αυτήν για κάποιο αίτημα ή πρόβλημά τους ή ακόμη και για κάποια δική τους κοινωνική δρα στηριότητα. Η εφημερίδα εκείνο το διά στημα δίνει μεγάλη προσοχή στην αξιολόγηση και ιεράρ χηση των θεμάτων. Σπάνια μια είδηση χωρίς ιδιαίτερη σημασία γραφόταν σε περισ σότερες από τρεις-τέσσερις

αράδες και ακόμη σπανιό τερα διεκδικούσε θέση στην πρώτη σελίδα. Τα εκτενή δη μοσιογραφικά κείμενα ανα φέρονταν μόνο σε σπουδαία γεγονότα, τα οποία κατέγρα φαν οι συντάκτες της εφημε ρίδας με εξόχως προσεκτικές διατυπώσεις και από την πρώτη ματιά ο αναγνώστης ξεχώριζε το σοβαρό τοπικό θέμα, όποτε αυτό υπήρχε. Αργότερα και ιδίως μετά την πτώση της χούντας και την αποκατάσταση των δη μοκρατικών ελευθεριών, ο Λεύτερης Βαρουξής θα ανοί ξει τις στήλες της εφημερίδας σε περισσότερες απόψεις, επιμένοντας όμως στη δια τήρηση του ήπιου κλίματος. Θα αρνηθεί να δώσει αφορ μές και προσχήματα για την αναζωπύρωση των πολιτι

κών παθών ή τη δημιουργία διενέξεων πάνω σε τοπικά θέματα και θα δώσει βαρύ τητα στην εγκυρότητα και την αντικειμενικότητα των ειδήσεων. Παράλληλα και ενώ ο νέος εξοπλισμός δίνει τη δυνατότητα έκδοσης μιας μεγαλύτερης εφημερίδας (οι 4 σελίδες έγιναν 6, αργότε ρα 8 κ.ο.κ.) θα προχωρήσει στον εμπλουτισμό του δημο σιογραφικού δυναμικού της με νέους συνεργάτες και τη δεκαετία του ’80 η «Πατρίς» θα αντιπαρέλθει με επιτυ χία τον ανταγωνισμό και θα ισχυροποιηθεί σαν μια από τις πιο εύρωστες επαρχιακές εφημερίδες της χώρας. Ο Ελευθέριος Βαρουξής φεύγει από τη ζωή την Κυ ριακή 13 Μαρτίου 1994, ενώ από τον προηγούμενο

πολιτικό και κοινωνικό χώρο και στοχεύει να ηγη θεί του χώρου του τύπου και των ΜΜΕ στην περιοχή της Ηλείας. Έτσι, παράλληλα με τις επιχειρηματικές πρωτο βουλίες που αναπτύσσει σε διάφορα επίπεδα, η «Πα τρίς» μεταβάλλεται σε μια πλούσια σε ύλη εφημερίδα, στρέφοντας το κύριο βάρος στην τοπική ειδησεογραφία και κάνοντας αισθητό τον παρεμβατικό της ρόλο στα τοπικά δρώμενα. Προς τον σκοπό αυτό εμπλουτίζει το ανθρώπινο δυναμικό της, αυξάνει τις στήλες γνώμης με άρθρα, σχόλια και λοιπά κείμενα των συντακτών και

συνεργατών της, προχωρά στην κυκλοφορία νέων προ ϊόντων

«Πατρίς», τόμ. 1902-2002 Δάβος, Βύρων, Η εφημερίδα «Πατρίς» Πύργου 1902-2002, έκδοση εφημ. «Πα τρίς», 2002.

Δεμερτζής, Νίκος, Τοπική Δημοσιό τητα και Επαρχιακός Τύπος στην Ελλάδα, Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος, 1996.

Δημητρακόπουλος, Σπύρος Γ., «Πα

τρίς» Πύργου, ένας αιώνας ζωής. Κείμενο ομιλίας σε εκδήλωση του Συλλόγου των εν Αθήναις Πυργιών, Αθήνα 6.4.2002. Ζαφειρόπουλος, Γιάννης Γ., Ελευ θέριος Κ. Βαρουξής 1918-1994,εφ. «Πα

τρίς», 15.3.1994.

Καρυκόπουλος, Π., 200 χρόνια Ελ ληνικού Τύπου, εκδ. «Γρηγόρης», 1984.

Κράγκαρης, Διονύσης, Ο Τύπος στην Ηλεία, περ. Εκ παραδρομής, τ. 3- 4/1996 και 5/1996.

Μάγερ, Κώστας, Ιστορία του Ελληνι κού Τύπου, τομ. Α’ και Β', εκδ. Δημόπου λος, 1957.

Μπασαντής, Διαμαντής, Ο Ημερήσι ος Τύπος - Από τον 18ο στον 21ο αιώνα,

Οδυσσέας, 2002.

Χριστόπουλος, Παναγιώτης Φ., Εφη μερίδες αποκείμενες στη Βιβλιοθήκη της Βουλής (1789-1970), Κ.Ν.Ε/Ε.Ι.Ε., 1993.

«ΠΑΤΡΙΣ» της πατρίδας μου

Οθάνατος, στις 13 Μαρ τίου 1994, του επί σα ράντα χρόνια [1953 - 1994] Ιδιοκτήτη, Εκδότη, Διευθυ ντή: απόλυτου «κυρίαρχου» της εφημερίδας «ΠΑΤΡΙΣ» Ελευθερίου Κ. Βαρουξή, υπήρξε σημαντικό κοινωνι κοπολιτικό γεγονός για την Ηλεία - Ολυμπία και τη Δη μοσιογραφία στην ελληνική περιφέρεια. Μετά το θάνατο του πρώην Πρωθυπουρ γού Στέφανου Χρ. Στεφα νόπουλου, τον θάνατο του Ελευθέριου Κ. Βαρουξή και τον επακολουθήσαντα θάνατο, το Δεκέμβριο 1994, του Αθανάσιου Π. Κανελ λόπουλου, έχανε η Ηλεία εντός μόλις μιας Δεκαε τίας τους τρεις από τους σημαντικότερους διαμορ φωτές της κοινωνικοπο λιτικής, οικονομικής και αναπτυξιακής πορείας της, για τα 2/3 του 20ου αιώνα [1930 - 1994]. Θεώρησα ότι

Του Γιάννη Γ. Ζαφειρόπουλου

ρησα σκόπιμο στον Επική δειο Λόγο μου να αναφερθώ συνοπτικά και στις ιστορικές καταβολές των διάφορων «κλάδων» της προγονικής οικογένειας του θανόντος: της οικογένειας Σπηλιω τόπουλου - Μπαρουξή, και «Βαρουξή» καθώς και στη συμβολή των μελών εκεί νου του «κλάδου», που από τη Δημητσάνα και την Ύδρα εγκαταστάθηκαν τελικά και στο Δούκα της Ηλείας, πριν από το 1821 στον Απελευ θερωτικό Αγώνα του Έθνους μας. Επίσης η δημοσιογραφι κή ιστορία της οικογένειας Βαρουξή υπήρξε σημαντι κή κατά τον 20ο αιώνα και συνεχίζεται ως σήμερα, με κύριο Πρωταγωνιστή τον θείο του Ελευθέριου Βα ρουξή, τον Λεωνίδα Δ. Βα ρουξή, Ίδρυτή το 1902 της εφημερίδας «ΠΑΤΡΊΣ» αλλά και τον ίδιο τον Ελευθέριο Κ. Βαρουξή, Συ νεχιστή της οικογενειακής παράδοσης. Αυτή την Δημοσιογραφι κή Εποποιΐα της Οικογένει ας Βαρουξή που γεφυρώ νει τους δύο ανατρεπτικούς αγώνες της τοπικής, της εθνικής, της ευρωπαϊκής και της παγκόσμιας ιστορίας συνέχισαν επάξια μετά τον θάνατο του Ελευθερίου Κ. Βαρουξή, οι αδελφοί Λε ωνίδας Ε. Βαρουξής και Κωνσταντίνος Ε. Βαρου

ξής, συμπληρώνοντας ήδη «Η “ΠΑΤΡΊΣ” ΤΗΣ ΠΑΤΡΊ

ΔΑΣ ΜΟΥ» 120 χρόνια συνεχούς παρουσίας στην ιστορική πορεία του τόπου μας και της ηλειακής δη μοσιογραφίας. Μια επιτυ χημένη ιστορική πορεία που είναι βέβαιο ότι θα διαφυλά ξει «ως κόρη οφθαλμού» και θα συνεχίσει ελπίζω με με γαλύτερη επιτυχία - ως οφεί λει - η Νέα Γενιά της εφημε ρίδας «ΠΑΤΡΊΣ». Ο Επικήδειος Λόγος του γράφοντος για τον Ελευ θέριο Κ. Βαρουξή [1994] αποτέλεσε τη βάση για την κατάρτιση της ομιλίας μου κατά την επετειακή εκδήλω ση για τη συμπλήρωση το 2002 των … «πρώτων» εκα τό χρόνων από την έκδοση της εφημερίδας «ΠΑΤΡΙΣ» [1902 - 2022] καθώς και του αντίστοιχου κειμένου που δημοσιεύτηκε στην άψογη Επετειακή Έκδοση «ΕΝΑΣ ΑΊΩΝΑΣ ΠΑΤΡΊΣ, 1902- 2022» [Σάββατο, 16 Νοεμβρίου 2002], την ευθύ νη, για το σχεδιασμό και την επιμέλεια, της οποίας είχε ο φίλος εξαίρετος συμπατρι ώτης δημοσιογράφος Χρή στος Κωνσταντόπουλος. Το παρόν αναμορφωμένο και βελτιωμένο επετειακό κείμενο για τη συμπλήρωση των 120 χρόνων της εφημε ρίδας «ΠΑΤΡΊΣ» - με βάση το σχετικό κείμενό μας για τα 100 χρόνια της εφημερίδας - αναφέρεται στην ιστορική παρουσία και δράση της οι κογένειας των Σπηλιωτό πουλων - Βαρουξή, κυρίως

όμως στα πρόσωπα που δι αδραμάτισαν κυρίαρχο ρόλο στην 120χρονη ιστορική πο ρεία της εφημερίδας «ΠΑ ΤΡΊΣ» και τα οποία είναι οι: - ΛΕΩΝΊΔΑΣ Δ. ΒΑΡΟΥ ΞΗΣ: Ο ΊΔΡΥΤΗΣ - ΕΛΕΥΘΕΡΊΟΣ Κ. ΒΑΡΟΥ ΞΗΣ: Ο ΣΥΝΕΧΊΣΤΗΣ - ΛΕΩΝΊΔΑΣ Ε. ΒΑΡΟΥ ΞΗΣ: Ο ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΊ ΣΤΗΣ Βεβαίως στο διάστημα της πρόσθετης 20ετίας [2002 - 2022] η εφημερίδα «ΠΑ ΤΡΊΣ» αξιοποίησε στο έπακρο το σύνολο του έμ ψυχου - ανθρώπινου δυ ναμικού, που αποτελεί το σημαντικότερο συντελεστή της επιτυχίας της καθώς και τις σύγχρονες τεχνο λογικές μεθόδους, στην εποχή της ψηφιακής δη μοσιογραφίας. Ταυτόχρονα με τη δημιουργική συνεργα σία των αδελφών Λεωνίδα Ε. Βαρουξή και Κωνστα ντίνου Ε. Βαρουξή, επιτεύ χθηκε ο πλήρης εκσυγχρο νισμός των υποδομών των επιχειρήσεων και αυτό το επίτευγμα αποτελεί για τη διάδοχη Νέα Γενιά - κατά τη γνώμη μας - υπόδειγμα για την περαιτέρω αναβάθμι ση της δομολειτουργίας της Εφημερίδας και των λοιπών Μ.Μ.Ε., για να εορτάζονται νέες 20ετίες λαμπρών επι δόσεων στο σύνολο των δραστηριοτήτων

μέσα από τις στήλες της εφημε ρίδας «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ» ο Λεωνίδας Δ. Βαρουξής συνεχίζει την προνομιακή

παρουσίαση των κοινωνικο οικονομικών και πολιτικών γεγονότων της Ηλείας και αναδεικνύει όλες τις σκοτει νές πτυχές της σταφιδικής κρίσης, στην Πάτρα και τον Πύργο η χριστιανοκοινωνι κή τάση του αναρχικού κι νήματος αποκτά δεσπόζουσα

θέση. Η ηγετική ομάδα της από τους Ιωάννη Αρνέλλο, φυσικομαθηματικό και φι λόσοφο, Αθανάσιο Χριστο γιαννόπουλο, διδάκτορα φιλολογίας, Βασίλη Θεοδω ρίδη, δικηγόρο κλπ., απο τελεί τον ένα ισχυρό πόλο ενίσχυσης των εξεγερμένων σταφιδοπαραγωγών της Ηλείας, ενώ ο άλλος πόλος ενίσχυσης είναι ο εκδότης

της εφημερίδας «Πατρομυ

νέτα - Αδιάλλακτος» δικηγό ρος Αριστείδης Γκριμούτης, ο οποίος θεωρείται «Μεσ σίας» και «Σωτήρ» των σταφιδοπαραγωγών. Μά λιστα, η «ΑΚΡΟΠΟΛΊΣ» λίγο αργότερα (με αντα

ποκριτή της τον εκδότη της «ΠΑΤΡΊΣ» Πύργου) θα περιγράψει τον Αρι

στείδη Γκριμούτη με τον ακόλουθο χαρακτηριστι κό τρόπο: «Ίδού ο Γκρι μούτης! Νους Σωκράτους εν κεφαλή Βίκτωρος Ου γκώ…». Την ίδια περίοδο και ενώ το αναρχικό κίνημα στην Πάτρα εκφυλίζεται, στον Πύργο ο δικηγόρος Βασί λειος Θεοδωρίδης, παλιός συνεργάτης του Αρνέλλου και του Χριστογιαννόπου λου εκδίδει το 1898 τη «σοσιαλιστική» εφημερί δα «Νέον Φως», η οποία παρότι είχε ζωή μόλις οκτώ μηνών υπήρξε η πιο σοβαρή και υπολογίσιμη εφημερίδα του αναρχικού κινήματος. Η κοινωνική, οικονομι κή, πολιτική και δημοσι ογραφική κατάσταση στην Ηλεία, φαίνεται πως προ βλημάτισε έντονα το Λεω νίδα Δ. Βαρουξή. Κατά τη θητεία του στην εφημερί δα του Βλάση Γαβριηλίδη, στον Πύργο έκλεισαν οι πε ρισσότερες εφημερίδες και απέμενε ουσιαστικά μόνο η εφημερίδα του Αριστείδη Γκριμούτη, ο οποίος υπήρ ξε και πολυσχιδής και ανι διοτελής προσωπικότητα αγωνιστή. Η «ΑΚΡΟΠΟ ΛΙΣ» τον είχε περιγράψει ενωρίτερα (1899) ως εξής: «Παραδόξου φυσιογνωμί ας άνθρωπος, στυγνός και μελαγχολικός με οφθαλ μούς βαθείς και εκφράζο ντας κάτι τι το αποκαλυ πτικόν, το θεόκλητον έχει όλα τα προσόντα του μάγου δημαγωγού και δημεγέρτου υπό την καλήν σημασίαν της λέξεως». Ο Λεωνίδας Δ. Βαρουξής έχει πειστεί, κατά την θητεία του στην εφημερίδα «ΑΚΡΟΠΟ ΛΊΣ», ότι δεν αρκεί η «Πα τρομυνέτα - Αδιάλλακτος» του Αρ. Γκριμούτη για να προβληθούν δημοσιογρα φικά και να επιλυθούν τα προβλήματα της χειμαζό μενης Ηλείας και των εξα θλιωμένων σταφιδοπαρα γωγών. Η «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ» στις 3 Μαρτίου 1901, προφανώς με τον κάλαμο του Λεωνί δα Δ. Βαρουξή, αναφέρει ότι: «Η κατάστασις εν Ηλεία. Όλοι οι Δήμοι και ο Δήμος Ολυμπίων πεινά. Πάσαι αι τάξεις μαστίζονται υπό αφο ρήτου πενίας και δυστυχίας». Επί πολλά χρόνια η Ηλεία

και η Ολυμπία συγκλονίζο νται από τα παλλαϊκά στα φιδικά συλλαλητήρια, ενώ η καταστροφική σταφιδική κρίση επιτείνεται δραματικά και από τις επαχθέστατες συ νέπειες της μεγάλης εθνικής ήττας του 1897. Ο Λεωνίδας Δ. Βαρου ξής τη διετία 1901 - 1902 ζει δίπλα στο δάσκαλό του Βλάση Γαβριηλίδη όλες τις συγκλονιστικές στιγμές που «φώτισαν» περίεργα, ίσως και αντιφατικά, το λυ καυγές του 20ου αιώνα. Τα περίφημα «Ευαγγελικά» με αφορμή τη μετάφραση του Ευαγγελίου στη δημοτική γλώσσα (Νοέμβριος 1901), η πτώση της κυβέρνησης Γ. Θεοτόκη, το Α΄ Πανελλήνιο Γεωργικό Συνέδριο, η κρίση στη Σταφιδική Τράπεζα, τα σκάνδαλα και τα σταφιδικά συλλαλητήρια, όλα αυτά τα έζησε ο μόλις 25-26 ετών Ηλείος δημοσιογράφος δί πλα στο Βλάση Γαβριηλίδη, που υπήρξε ο μεγάλος πρω ταγωνιστής όλων αυτών των γεγονότων και όχι μόνο αυ τών… Εμπιστεύεται στο δάσκα λό του τη μεγάλη απόφασή του, την οποία είχε προη γούμενα ανακοινώσει στον αδελφό του Κωνσταντίνο Δ. Βαρουξή, άμεσο αρωγό και συνεργάτη του, κοντά στον οποίο άλλωστε πρωτο διδάχτηκε, στην «ΑΥΓΗ», τη δημοσιογραφία, να εκδώσει δηλαδή, στον Πύργο νέα κα θημερινή εφημερίδα με τον τίτλο «ΠΑΤΡΙΣ»! Ο Βλάσης Γαβριηλίδης, τον ενθαρρύνει και τον εμψυχώνει. Τον ενισχύει ηθικά και υλικοτεχνικά. Με υπερηφάνεια και συ γκίνηση βλέπει, ο Λεωνί δας Δ. Βαρουξής, η «ΑΚΡΟ ΠΟΛΙΣ» να προβάλει με διαφημιστικές καταχωρή σεις την προετοιμαζόμενη έκδοση της εφημερίδας του, με τη χαρακτηριστική μάλι στα επωδό: «Η “ΠΑΤΡΊΣ” εντός της εβδομάδος εις μέγα σχήμα» (5.11.1902). Και μετά από δύο ημέ ρες, την Πέμπτη 7.11.1902 στην στήλη των κοινωνι κών ειδήσεων η «ΑΚΡΟ ΠΟΛΊΣ» ενημερώνει τους αναγνώστες της ότι: «Ανα χωρεί σήμερον εις Πύργον ο φίλτατος συνάδελφος κ. Λεωνίδας Βαρουξής». Ήρθε η ώρα ης μεγάλης δράσης. Η ώρα της με γάλης μάχης. Η ώρα της τόλμης και της ευθύνης!

του Λεωνίδα Δ.

του δημοσιογρά

βαρούς γνώστες όλων των σκοτεινών πτυχών του ζητή ματος. Πρωτοστάτησε για την επιψήφιση του σταφιδικού νομοσχεδίου, για την ανα διοργάνωση της Σταφιδικής Τράπεζας, για την πάταξη της τοκογλυφίας, για την συνερ γατική - συνεταιριστική ορ γάνωση των αγροτών, για την υιοθέτηση της σύμβασης του Μονοπωλίου. Ιδιαίτερα για τη διαμόρ φωση κοινής αντίληψης υπέρ του Μονοπωλίου της σταφίδας (και τη μονοπω λιακή

στην

συλλαλητήρια στην

(1903) με τη θρυλική

να πρωτα γωνιστεί και τον ηρωϊκό Γ. Παπαστασινό «τον Λο μπάρδο της Μπαρμπασαί νης» να τίθεται επικεφα λής των εξεγερμένων. Σε ολόκληρη την Πελο πόννησο ένα και μοναδικό σύνθημα ακούγεται: «Μο

νοπώλιον ή θάνατος!». Ο Λεωνίδας Δ. Βαρουξής και η «ΠΑΤΡΊΣ» πρω ταγωνιστούν στην αγω νιστική εξέγερση των φτωχοποιημένων - εξα θλιωμένων σταφιδοπα ραγωγών. Ο Λεωνίδας Δ. Βαρου ξής από τις στήλες της νε οπαγούς εφημερίδας του, αλλά και στις ανταποκρί σεις του στην εφημερίδα «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ» επισημαί νει ότι ο Πύργος μοιάζει με «ηφαίστειον απειλούν έκρηξιν» και «θα εκφρα γή, ως κρατήρ ηφαιστεί ου κοινωνικού πλήρης ευφλέκτων υλών…», αν δεν υπερψηφιστεί το νομο σχέδιο για το Μονοπώλιο της σταφίδας. Μάλιστα για να ενισχυ θούν οι θέσεις της εφημε ρίδας του υπέρ του Μονο πωλίου, ο Λεωνίδας Δ. Βαρουξής «επιστρατεύει» φιλικές του προσωπικότη τες από την κεντρική πολι τική σκηνή, όπως π.χ. το Γεώργιο Φιλάρετο, που δη μοσιεύουν σχετικά άρθρα στην «ΠΑΤΡΙΣ». Ο Λεωνίδας Δ. Βαρου ξής παρέμεινε καθόλη τη διάρκεια του βίου του ανυ ποχώρητος, ακατάβλητος και συστηματικός υπερα σπιστής των λαϊκών δικαί ων. Υπηρέτησε με πάθος την αλήθεια και με γενναι ότητα αντιμετώπισε τις δυ σκολίες και τις διώξεις, που κατά καιρούς ασκήθηκαν εναντίον του. Συνέβαλε όσο λίγοι στην πολιτική και πνευματική προετοιμασία του τόπου να αποδεχτεί και να ενι σχύσει τις προσπάθειες για την επικράτηση των νέων ιδεών που δικαιώθηκαν - εν μέρει - με την επανά σταση του 1909. Γι’ αυτό και από τους πρώτους στή ριξε τον Ελευθέριο Βενιζέ λο στο αναγεννητικό έργο του. Ο Λεωνίδας Δ. Βαρουξής δεν διακατεχόταν από καμία «πυργοκεντρική» αντίληψη σχετικά με την ανάπτυξη της Ηλείας. Μάλιστα το 1916 όταν με δικούς του δημο σιογραφικούς και πολιτι κούς αγώνες, ορίστηκε ο Πύργος ως έδρα στρατιω τικού Συντάγματος, χωρίς ταυτόχρονα να εγκαταστα θεί και στην Αμαλιάδα ένα τάγμα του Συντάγματος

του Πύργου, ξεκίνησε αμέ σως έντονο αγώνα για τη «δικαίωση του αιτήματος της Αμαλιάδας» και πέτυ χε την εγκατάσταση εκεί ενός τάγματος στρατιωτών (βλ. Β. Δάβου, ό.π.).

Φυσιολογική εξέλιξη της δημοσιογραφικής αγωνιστι κής δράσης του Λεωνίδα Δ. Βαρουξή ήταν η ανάμειξή του στην ενεργό πολιτική. Το 1915 συμμετείχε ως υπο ψήφιος Βουλευτής στο συν δυασμό του κόμματος των Φιλελευθέρων, καθώς και σε επόμενες εκλογές, χωρίς όμως να εκλεγεί: Θύμα και αυτός, ο μέγας αγωνιστής, του πελατειακού συστήματος και της προσωποποιημένης δομής των κομμάτων, τα οποία ελέγχονταν από τους ισχυρούς «τοπάρχες» και τα τοπικά οικογενειακά «κόμ ματα» - παρατάξεις. Ανήκε στην προοδευτι κή πτέρυγα του «Βενιζε λισμού» και συνδέθηκε με στενή φιλία με πολλά ηγετικά στελέχη της πτέ ρυγας αυτής [Γ. Καφαντά ρη, Αλ. Παπαναστασίου, Γ. Παπανδρέου κ.α.]. Διέθετε τερά-στιο πολιτικό κύρος και αυτό επιβεβαιώνεται πανη γυρικά από τη στενή πολιτι κή σχέση του με τον Γεώργιο Παπανδρέου ο οποίος με θερμή επιστολή του προς αυτόν τον ενημερώνει ότι γνωστοποίησε την δική του επιστολή στον Ελευθέριο Βενιζέλο και συζήτησε μαζί του τις απόψεις του [του Λε ωνίδα Δ. Βαρουξή]. Ο Λεωνίδας Δ. Βαρου ξής συνεργαζόταν ισότιμα και με αμοιβαίο σεβασμό με τους ισχυρότερους Ηλείους πολιτικούς της εποχής του: Κωνσταντίνο Β. Γόντικα, Στέφανο Χρ. Στεφανόπου λο, Σταύρο Πολυζωγό-που λο, Ιωάννη Γιαννόπουλο, Δημήτριο Β. Γόντικα, Βάσο Στεφανόπουλο κ.α. Επί σης, υποστήριζε πάντα τους νεοεισερχόμενους στο δημό σιο βίο Ηλείους πολιτικούς καθώς και τους λειτουργούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τους ενίσχυε στις προ σπάθειές τους, άσχετα από την κομματική ένταξή τους. Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειώσουμε ότι στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα [1902 - 1953] ο Λεωνίδας Δ. Βα ρουξής

[και μέχρι σήμερα] που επη

ρέασε και - σε σημαντικό

βαθμό - συνδιαμόρφωσε τις

εξελίξεις στην ηλειακή - ολυ

μπιακή δημόσια ζωή από

κοινού με τους ισχυρότερους

πολιτικούς της περιόδου.

Αναφέρομαι στη συνύ

παρξή του και την αγαστή - παρά τις διαφορετικές

απόψεις σε ορισμένα ζη

τήματα - συνεργασία του με τους δύο από τους τρεις

σημαντικότερους Ηλείους Πολιτικούς του 20ου αιώ να. Αναφέρομαι στη συνύ παρξη του Λεωνίδα Δ. Βα ρουξή, στο διάστημα 1910 - 1953, αρχικά [και μέχρι το 1930 - 1935] με τον Κων σταντίνο Β. Γόντικα, [στενό συνεργάτη του Ελευθέριου Βενιζέλου] και στη συνέχεια [στο διάστημα 1930-1953]

με τον Στέφανο Χρ. Στεφα νόπουλο μετέπειτα πρωθυ πουργό, ο οποίος κατέλαβε το 1930 σε αναπληρωμα τική εκλογή τη βουλευτική έδρα του Κωνσταντίνου Β.

Γόντικα, όταν αυτός τοπο θετήθηκε Διοικητής της νεοϊδρυθείσας Αγροτικής Τράπεζας από τον Ελευθέ ριο Βενιζέλο. Αυτοί οι πα ραπάνω αναφερόμενοι τρεις

Ηλείοι επηρέασαν καταλυτι κά την ηλειακή ιστορία για τα πρώτα πενήντα χρόνια του 20ου αιώνα. Βέβαια ο Στέφανος Χρ. Στεφανό πουλος δέσποσε στην πολι τική ζωή της χώρας και τις επόμενες δεκαετίες, ενώ μέ χρι το 1994 έδωσε το δικό του δημιουργικό και ηχη ρό παρόν ο τρίτος σημαντι κότερος Ηλείος πολιτικός

του 20ου αιώνα, ο Αθανά σιος Π. Κανελλόπουλος. Ο Λεωνίδας Δ. Βαρουξής εκτός από την τεράστια συμ βολή του στην ορθή αντι

φανο Χρ. Στεφανόπουλο. Έγραψε ο Λεωνίδας Δ. Βα ρουξής: «Καταργήσατε τους αντιλα ϊκούς αυτούς φόρους που κα ταπιέζουν και εξαθλιώνουν τον λαό! Απαλλάξατέ τον από την μάστιγα της δεκάτης των σιτηρών που υπενθυμίζει την μαύρη εποχή της Τουρ κοκρατίας! Καταργήσατε τον φόρο των ελαιοδεκάτων που σύρει στα δικαστήρια κατά εκατοντάδες τους ελαιοπα ραγωγούς, αλλά και τους άλ λους αγρότες που δεν έχουν ούτε ένα ελαιόδεντρο στο χωράφι τους. Καταργήσατε τους φόρους των αιγοπροβά των, των χοίρων, των οίνων, των σφαζομένων ζώων, της ρητίνης, για να αναπνεύσει ο λαός! Καταργήστε τον φόρο των διαπυλίων, οι εισπρά

δησεογραφία και κατά τους νικηφόρους Βαλκανικούς πολέμους και κατά τη Μι κρασιατική καταστροφή. Και ο Λεωνίδας Δ. Βαρουξής με προσωπικό κόστος στά θηκε στο πλευρό των απλών μαχητών των εθνικών μας αγώνων. Ο τ. υπουργός Γεώργιος Χρ. Στεφανόπουλος [αδελ φός του τ. Πρωθυπουργού Στέφανου Χρ. Στεφανόπου λου] σημειώνει σε σχετικό κείμενό του, για τα 80χρονα της «ΠΑΤΡΊΣ» ότι: «Έπειτα έρχεται ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος, για να δοθεί η ευ καιρία στο Λεωνίδα Βαρου ξή να δείξει ολόκληρο το φλογερό πατριωτισμό του! Με την ενθουσιώδη και δυ ναμική αρθογραφία του, εμ ψυχώνει τον αγωνιζόμενο

Οικονομίας Στέ

κτορες των οποίων σαν λη στές ψάχνουν στα σακούλια των χωρικών που αποφασί ζουν να μπούνε στην πόλη για να πουλήσουν τα αυγά τους, τις κότες τους και τα άλλα προϊόντα τους, για να αγοράσουν ένα ζευγάρι πα πούτσια ή ένα πανταλόνι και ληστεύονται από τους φορα τζήδες». Ο Λεωνίδας Δ. Βαρου ξής συνέχισε απτόητος την εργώδη προσπάθειά του, όχι μόνο για τα φλέγοντα τοπικά ζητήματα και τα λα ϊκά δίκαια, αλλά και για τα μεγάλα εθνικά θέματα. Η «ΠΑΤΡΊΣ» ήταν παρού σα, με μαχητική αρθογρα φία και αντικειμενική ει

στα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας στρατό μας - στέλ νοντας κατά εκατοντάδες τα φύλλα της «Πατρίδας» στο μέτωπο - ως και τον Ελ ληνικό λαό, αγωνιζόμενο και αυτόν στα μετόπισθεν». Κατά τη διάρκεια της εχθρι κής κατοχής ο Λεωνίδας Δ. Βαρουξής «σύρθηκε κατ’ επανάληψη στη γερμανική διοίκηση», όπως αναφέρει σε σχετικό κείμενό του ο αεί μνηστος Τάσης Δ. Καζάζης, τ. Δήμαρχος Πύργου, επειδή … «δεν εξεδήλωνε την οφει λομένην προθυμίαν» να δημοσιεύει στην εφημερίδα του κείμενα του γερμανικού φρουραρχείου. Η ιστορική αλήθεια επι

βάλλει να σημειωθεί ότι ο Λεωνίδας Δ. Βαρουξής και η «ΠΑΤΡΊΣ» υπέστησαν διώξεις και από στελέχη - παράγοντες της Εθνικής Αντίστασης. Ο αγωνιστής Δήμαρχος της περιόδου Τάσης Δ. Καζάζης στο βι βλίο του «Οι Γερμανοί στην Ηλεία» [σελ. 150] αναφέρει ότι όταν ο τότε Νομάρχης Νικ. Κουράσης ουσιαστι κά τον επιστράτευσε για να αναλάβει τα καθήκοντα του Δημάρχου, τον οδήγησε στα γραφεία της εφημερίδας «ΠΑΤΡΊΣ» για να συναντή σουν και τον Λεωνίδα Δ. Βαρουξή. Ο Τάσης Δ. Καζάζης ανα φέρει ότι δεν ανεύραν τον Λεωνίδα Δ. Βαρουξή, για τί «Τον τότε Διευθυντή της «ΠΑΤΡΙΔΟΣ» φίλο μου μα καρίτη Λεωνίδα Βαρουξή, κρατούμενον αντάρτικων ομάδων στην περιοχή της ορεινής Ηλείας, αναπλή ρωνε και εξεπροσώπευε ο επίσης φίλος μου αδελφός του μακαρίτης Κώστας Βα ρουξής. Ο Λεωνίδας Δ. Βα ρουξής διεκρίνετο για τις ορθολογικές του κρίσεις και αποφάσεις γιατί ανάβλυζαν από την πηγή της μακροχρό νιας πείρας του εκ της ασκή σεως σοβαρών καθηκόντων στα κοινά». Και παρά την άγρια γερ μανική τρομοκρατία ο Λεω νίδας Δ. Βαρουξής θα δη μοσιεύσει στην εφημερίδα του στις 7 Ιανουαρίου 1944, αποσπάσματα από την ιστο ρική εγκύκλιο του αείμνη στου Μητροπολίτη Ηλείας ΑΝΤΩΝΊΟΥ (ΠΟΛΙΤΗ), με την οποία επιχειρείται να προφυλαχτεί ο πληθυσμός από το δολοφονικό μένος και τις απειλές των αρχών κατοχής. Επίσης θα δημοσιεύσει, στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας «ΠΑΤΡΊΣ», με κίνδυνο της ζωής του ο γενναίος εκδότης Λε ωνίδας Δ. Βαρουξής, στο πανηγυρικό φύλλο της 25ης Μαρτίου 1944, το «άρθρο - κεραυνός» του Μητροπολίτη Αντωνίου με τίτλο: «Η ΕΘΝΊΚΗ ΜΑΣ ΕΟΡΤΗ», ενώ ο ίδιος [ο Μητροπολίτης Αντώνιος] την ίδια μέρα στην Αρχαία Ολυμπία σήκωνε ψηλά τη σημαία της Εθνικής Αντί στασης και του αγώνα για την Ελευθερία

Δ.- ΛΕΩΝΊΔΑΣ Ε. ΒΑΡΟΥΞΗΣ : Ο ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΊΣΤΗΣ

Οθάνατος του Ελευθέ ριου Κ. Βαρουξή το 1994 [13.3.1994] δημιούρ γησε μόνο ισχυρούς συναι σθηματικούς κραδασμούς στην οικογένειά του και με γάλη λύπη, ενώ δεν επηρέα

- σε πρακτικό επίπεδο - τη λειτουργία της «ΠΑΤΡΊΣ». Ο Λεωνίδας Ε. Βαρου

ανέλαβε τα καθήκοντα του Εκδότη - Διευθυντή και ο Κωνσταντίνος Ε. Βαρου ξής τα καθήκοντα του Οικο νομικού Διευθυντή. Η «ΠΑΤΡΊΣ» εισήλθε σε μια νέα κρίσιμη φάση της αιωνόβιας ύπαρξής της, της νέας περιόδου που εγκαινι αζόταν χωρίς την παρουσία του «Μεγάλου Τιμονιέρη» Ελευθέριου Κ. Βαρουξή. Υπήρχαν βέβαια ορισμένες «σταθερές» που ενίσχυαν τις προοπτικές για μια επιτυχή προετοιμασία της «ΠΑΤΡΙΣ» στον 21ο αιώνα, στη Νέα Χι λιετία. Στο σημείο αυτό επι

τρέψτε μου να ανακαλέσω στη μνήμη μας την τεράστια ηθικοπνευματική προσω πικότητα μιας Γυναίκας που επηρέασε θετικά τις εξελίξεις της περιόδου εκείνης, για να διασφαλίσει η «ΠΑΤΡΙΣ» την ασφαλή πλεύση της στην πολυκύμαντη θάλασσα της Νέας Εποχής. Αναφέρομαι στην αείμνηστη σύζυγο του Ελευθερίου Κ. Βαρουξή την σεβαστή μας «Κυρία Κατί να», αυτή την ευπροσήγορη Δέσποινα του Πύργου. Αιω νία η Μνήμη της! Οι αδελφοί Βαρουξή δι αμόρφωσαν τη νέα επιχει ρηματική στρατηγική για τον εκσυγχρονισμό και την επέκταση των δραστηριοτή των του Δημοσιογραφικού Ομίλου Βαρουξή. Η είσο δος στην Οπτικοακουστική Βιομηχανία, με την περιέ λευση στην ιδιοκτησία τους του τηλεοπτικού σταθμού ΟΡΤ και του ραδιοφωνικού

Το λιμάνι Κατακόλου όταν ήταν μεγάλο σταφιδοεξαγωγικό κέντρο.

ΟΡΤ FΜ εξασφάλισε - υπό τη διευθυντική ευθύνη του Κωνσταντίνου Ε. Βα ρουξή - την ανάπτυξη και αυτού του κλάδου ΜΜΕ. Ο Εκδότης - Διευθυντής της «ΠΑΤΡΊΣ» Λεωνίδας Ε. Βαρουξής εφοδιασμένος με επαρκή επιστημονικά και επαγγελματικά προσό ντα [Πάντειο Πανεπιστήμιο, Σχολή Δημοσιογραφίας Αθαν. Μπότση], με σημα ντική κοινωνική επαγγελ ματική παρουσία: Πρόεδρος του Συνδέσμου Ημερησίων Περιφερειακών Εφημε ρίδων, μέλος της Εφορίας της Δ.Ο.Α., Γραμματέας του Συλλόγου Περιφερειακών Τηλεοράσεων και επί πολ λά χρόνια Πρόεδρος του Λι μενικού Ταμείου Πύργου, αφιερώθηκε στην αναβάθμι ση της «ΠΑΤΡΊΣ» και στην επέκταση των επιχειρημα τικών δραστηριοτήτων του Δημοσιογραφικού Ομίλου

Βαρουξή, του οποίου είναι Πρόεδρος του Δ.Σ. Η ίδρυ ση της σύγχρονης εταιρείας Γραφικών Τεχνών «Γραφο τεχνική» εξασφάλισε στον Όμιλο μια αναβαθμισμένη θέση στις επιχειρήσεις του κλάδου. Το πρώτο βήμα της ανα γκαίας τεχνολογικής ανα βάθμισης του Δ.Ο.Β. έγινε με την αγορά των λινοτυπι κών μηχανών της εφημερί δας «ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ», εξασφαλίζοντας έτσι η «ΠΑ ΤΡΊΣ» την πλήρη κατάρ γηση της παλαιάς μεθόδου της στοιχειοθεσίας. Στη συ νέχεια η «ΠΑΤΡΊΣ» έκανε χρήση μιας επαναστατικής τεχνολογίας: πληκτρολόγη ση κειμένων σε Η.Υ. «Mac». Η «ΠΑΤΡΊΣ» υπήρξε πρω τοπόρος στην νέα αυτή τε χνολογία. Επίσης, αγοράστηκε νέο πιεστήριο offset από το Ηνωμένο Βασίλειο και έγι

αδελφής του Ανάστου Σπη λιωτόπουλου, υιού του Σπυ ρίδωνος Σπηλιωτόπουλου του εκ Δημητσάνης» [Βλ. ο.π. σελ. 44 κ. επ.]. Ήδη πριν από το 1804 οι Σπηλιωτόπουλοι της Δη μητσάνας και του Δούκα ελέγχουν ουσιαστικά την παραγωγή μπαρούτης στην Πελοπόννησο. Έχουν μετα ξύ τους στενούς οικογενεια κούς δεσμούς και θεωρούν κέντρο της εθνικοαπελευ θερωτικής και κοινωνι κοοικονομικής ζωής και δράσης τους τη Δημητσά να και το Δούκα. Στο Δού κα μάλιστα όλοι - και οι Σπηλιωτόπουλοι της Δη μητσάνας - έχουν κτίσει σπίτια. Μετά την πυρπόληση του Δούκα την 21 Ιουνίου 1821 από τις γυναίκες των Λα λαίων Τούρκων ανοικοδο μήθηκαν οι κατοικίες και αναφέρει ο Γεώργιος Χρυ σανθακόπουλος «… εξ ων (οικιών) μιαν κατέχει ο εγ γονός του Κωνσταντή Σπη λιωτόπουλου κ. Λεωνίδας Βαρουξής διαπρεπής δημο σιογράφος και ενθουσιώδης πατριώτης» [Αναφέρεται στον Ίδρυτή της Εφημερί δας «ΠΑΤΡΊΣ»]. Οι Σπηλιωτόπουλοι του Δούκα συνδέονται ακόμη πιο στενά με το Θόδωρο Κολοκοτρώνη και το 1806 συμμετέχουν στο εγχείρη μα του τελευταίου, να δη μιουργήσει μαζί με το φίλο

του Αλή Φαρμάκη, τον επικεφαλής των Λαλαίων Τουρκολβανών και τους αδελφούς Αυγερινού ανε ξάρτητο Ελληνοαλβανικό κράτος στην Πελοπόννησο. Τότε ο Θεόδωρος Κολοκο τρώνης [1806] προερχόμε νος από τη Ζάκυνθο έφθασε στο Καρακοχώρι, πέρασε από τον Πύργο - προσκύ νησε στον Άγιο Χαράλαμπο και προχώρησε στο Δού κα. Εκεί διανυκτέρευσε στο αρχοντικό του Κωνσταντή Σπηλιωτόπουλου, που είχε ήδη λάβει ως παραγωγός μπαρούτης και το προσωνύ μιο «Μπαρουξής - Βαρου ξής». Ο Χρυσανθακόπουλος αναφέρει λεπτομερώς [Βλ. ο.π. σελ. 23] ότι ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στο Δούκα «διενυκτέρευσεν εις την οι κίαν του Κωνσταντή Σπηλι ωτόπουλου - Βαρουξή και εκάλεσεν εις συμβούλιον όλους τους προύχοντες (…) εις ους εξέθεσε τον σκοπόν του ταξιδίου του και εζήτησε να συνδράμουν τον αδελφι κό του φίλον Αλή Φαρμά κην, εις τρόφιμα, μπαρούτι και πολεμιστές». Ο Κωνσταντής Μπαρου ξής - Βαρουξής (Σπηλιω τόπουλος) ήταν παππούς των αδελφών Κωνστα ντίνου Δ. Βαρουξή, πρώ του ιδρυτή των ηλεια κών εφημερίδων «Αυγή» (1892) και «Ηλεία» (1928) [πατέρα του Ελευθερίου

Κ. Βαρουξή] και του Λεω νίδα Δ. Βαρουξή, ιδρυτή της εφημερίδας «Πατρίς» (1902) και πολιτευτή του Κόμματος των Φιλελευθέ ρων. Ο Ελευθέριος Κ. Βαρου ξής, ο Συνεχιστής, πατέρας των νεώτερων Βαρουξή δων, του Λεωνίδα και του Κωνσταντίνου Βαρουξή, ήταν δηλ. δισέγγονος του φίλου του Θεόδωρου Κο λοκοτρώνη, Κωνσταντή Σπηλιωτόπουλου - «Μπα ρουξή» - Βαρουξή. Η συμβολή των Σπηλιω τόπουλων - Βαρουξήδων στον απελευθερωτικό αγώ να του 1821 υπήρξε σημα ντική και ίσως η πιο αποτε λεσματική για την επιτυχία του αγώνα στην Πελοπόν νησο - ιδιαίτερα στην πρώτη φάση του. Σε σχετική μελέτη του γνωστού ιστορικού Σπυ ρίδωνος Λάμπρου (που δι ετέλεσε και πρωθυπουργός το 1916) αναφέρεται ότι: «Κατ’ επίσημον πίνακα διασωθέντα, εντός ενός μόνου έτους και εις μόνην την Πελοπόννησο εστά λησαν δωρεάν κατά το 1821 παρά των Σπηλιω τοπούλων 3.510 οκάδες σφαιρών, 13.106 οκάδες πυρίτιδας και 804.320 φυ σίγγια έτοιμα» (βλ. και Γ. Αρ. Χρυσανθακόπουλου: «Η Ηλεία επί Τουρκοκρα τίας»). Οι Βαρουξήδες του Δού

βάρος της λειτουργίας των οικογενειακών μπαρουτό μυλων, αλλά όπως και οι πρωτεξάδελφοί τους Νικό λαος και Σπυρίδων Σπη λιωτόπουλοι, έδρασαν και στρατιωτικά στον αγώνα. Ο πρώτος υπασπιστής του Γέρου του Μοριά, Φώτι ος Χρυσανθακόπουλος ή Φωτάκος, γράφει σχετικά στο βιβλίο του «Βίοι Πελο ποννησίων Ανδρών» για τους τελευταίους: «Ούτοι προ της επαναστάσεως εκα τοικούσαν τις την Ύδραν και εμπορεύοντο εκεί, έλαβον δε την ιδέαν να ετοιμάζουν την πυρίτιδα, και προς τούτο κατ’ αρχάς έκαμαν μύλους εις την Δημητσάναν, όπου εκουβάλησαν και την ανα γκαίαν ύλην. Εις ταύτην δε την εργασίαν ενησχολείτο ο Σπύρος, ο δε Νικολής υπήρξεν εις των συνεταίρων του Αντώνη Οικονόμου Υδραίου και συνέδραμε πολύ τούτον δια να επανα στατήσει τον τόπον κατά των οικοκυραίων. Διαλυθείσης δε κατόπιν της εσωτερικής ταύτης ανησυχίας της Ύδρας ο Νικολής επέρασεν εις το Άργος και συνεπολιώρκει μετά της γενναίας Μπου μπουλίνας και των λοιπών Σπετσιωτών το Ναύπλιον. Πρώτος αυτός εσύστησε την λεγόμενην Καγκελαρίαν του Άργους. Μετά δε την άλωσιν της Τριπολιτσάς προσεκολλήθη προς τον Θ. Κολοκοτρώνη και ευρίσκε

το ενίοτε μαζί του. Κατά δε

την εισβολή του Δράμαλη

ευρέθη με τον Πλαπούταν

κατά την ώρα που επολέμει

εις Φίχτια και Χαρβάτι, ότε

και ετσακίσθη το σπαθί του

Πλαπούτα και κατόπιν επέ

ρασε εις Άγιον Γεώργιον.

Τότε δε πολύ εχρησίμευσεν

ως σύμβουλος του Κολοκο

τρώνη. Τον δε Σπύρον, μετά

την άλωσιν της Τριπολιτσάς

και έπειτα, ο Κολοκοτρώνης

διώρισεν υπερασπιστήν του

και τον είχε μαζί του εις την

πολιορκίαν των Πατρών, όπου παρευρέθη εις όλας

τας εκεί γενομένας μάχας και

ύστερον μέχρι της πτώσεως

του Ναυπλίου διετέλεσε υπασπιστής του. Ο Νικόλαος Σπηλιωτό πουλος - Βαρουξής εκλέ χτηκε κατ’ επανάληψη πλη

ρεξούσιος της Γορτυνίας στις Εθνικές Συνελεύσεις και πέ

θανε το 1828 στο Ναύπλιο. Ο αδελφός του Σπυρίδων, ως υπασπιστής του Θ. Κο λοκοτρώνη απέκτησε υψη λό κύρος στο Ναύπλιο όπου διέμενε και πέθανε εκεί στις 6 Αυγούστου 1841, ενώ πήγαινε να ορκισθεί ως Δή μαρχος της πόλης. Αργότε ρα ο γιός του Σπυρίδωνος, Ανάστος Σπηλιωτόπουλος - Βαρουξής έγινε Δήμαρ χος του Δήμου Ολυμπίων, με έδρα το Δούκα ενώ αρ γότερα, το 1879 Δήμαρχος χρημάτισε και ο εγγονός του Σπυρίδωνος Σπηλιω τόπουλου, Σπύρος Βαρου ξής. [Αδελφή του Ανάστου ήταν η Αννέτα που παρέσχε - όπως ήδη αναφέραμεέγκυρες πληροφορίες για τις εθνικές δραστηριότητες των Σπηλιωτόπουλων - στον ιστορικό συγγραφέα Γεώρ γιο Αρ. Χρυσανθακόπουλο].

Μετά την επανάσταση του 1821 και πριν την απε λευθέρωση της πατρίδας, οι Βαρουξήδες του Δούκα εξαντλημένοι οικονομικά, γιατί εδαπάνησαν ολόκλη ρη την περιουσία τους στον αγώνα, προσπάθησαν να ανασυγκροτήσουν την οικο νομική, κοινωνική και πο λιτική παρουσία τους στην Ηλεία. Φαίνεται πως μετά το θάνατο του Θ. Κολοκοτρώ νη (1843) οι Βαρουξήδες έχασαν την πολιτική κάλυ ψη που τους παρείχε, όπως και σε όλους τους φίλους του, ο Γέρος του Μοριά και δεν έλαβαν αποζημίωση σε χρήμα ή γη για τις «εκδου λεύσεις τους προς το γένος». Μόνο ο Σπύρος Βαρου ξής, Δήμαρχος Ολυμπίων (1879) κάνει αισθητή την παρουσία των Βαρουξήδων στην περιοχή.

Η πρώτη - στη συνέχεια - παρουσία των Βαρουξή δων του Δούκα στη δημό σια σφαίρα, στις κοινωνι κοπολιτικές εξελίξεις στην Ηλεία σημειώνεται και χρο νολογείται με την έκδοση της εφημερίδας «ΑΥΓΗ» το 1892 από τον Κωνστα ντίνο Δ. Βαρουξή [αδελφό του Ιδρυτή της εφημερίδας «ΠΑΤΡΊΣ»] και συνεχί στηκε από τον Λεωνίδα Δ. Βαρουξή με την ίδρυση το 1902 της «ΠΑΤΡΊΣ». Και συνεχίστηκε και συνεχίζεται με τις νέες και νεότερες γε νιές Βαρουξήδων! Για 120

ολόκληρα χρόνια ως σή μερα! Και έπονται ακόμη ΧΡΟΝΊΑ ΠΟΛΛΑ, εύχομαι / ευχόμαστε!

Ελευθέριος Βαρουξής

Ημαγεία του τύπου, στη δεκαετία του 1950, ήταν απερίγραπτη. Οι εφη μερίδες ήσαν ένας μύθος για το σύνολο της κοινωνίας, το μορφωτικό επίπεδο της οποίας ήταν χαμηλό. Διά βαζαν λίγοι, αλλά η έντυπη είδηση «κυκλοφορούσε» παντού από στόμα σε στόμα. Ήταν η εποχή της «απελευ θέρωσης» της πληροφορίας. Η «Πατρίς», μοναδική τότε ημερήσια εφημερίδα του νο μού, είχε μυθοποιηθεί. Ολι γοσέλιδη και καλοτυπωμένη έφθανε σε όλες τις κεντρικές πόλεις της Ηλείας. Διαβαζό ταν σε όλα τα καφενεία κάτω από το φως της ασυτελίνης, της λάμπας πετρελαίου και των λαδοφάναρων.

Αρχές της 10ετίας αυτής1953 - ο ανιψιός του ιδρυτή της εφημερίδας, Λευτέρης Βαρουξής, αναλαμβάνει τη διεύθυνσή της και τη μεγά λη ευθύνη να συνεχίσει την ανοδική της πορεία. Η κλη ρονομιά ήταν πρόκληση για τον καινούριο διευθυντή που γνώριζε καλά ότι ήταν

μια δυσβάστακτη «επιχεί ρηση». Ο νέος διευθυντής, εγκατέλειψε τη δημοσιοϋ παλληλική του καριέρα, για να επιδοθεί απερίσπαστος στα νέα του καθήκοντα. Είχε βιώσει για πολύ καιρό τον μύθο της εφημερίδας και είχε ενωτισθεί το πνεύμα και το ήθος με το οποίο η ιστο ρική αυτή δημοσιογραφική έπαλξη, έμενε άτρωτη και

αποδεκτή από το σύνολο του Ηλειακού λαού και την πα

νελλήνια κοινή γνώμη. Ο Λευτέρης Βαρουξής από

τα πρώτα χρόνια της ευθύνης του για την έκδοση της εφη μερίδας, έδειξε πόσο σοβαρά και με γνώση αντιμετώπιζε την κληρονομιά του θείου του Λεωνίδα Βαρουξή. Κατ’ αρχήν διατήρησε με αυστη ρότητα τη φυσιογνωμία της «Πατρίδος». Σελιδοποίηση, στήλες, γλώσσα, θεματογρα φίες. Εκμεταλλευόμενος τα αναπτυσσόμενα μέσα μετα φοράς (ΚΤΕΛ- ΟΣΕ) άρχισε να επεκτείνει τη διακίνηση της εφημερίδας σε όλο το νομό - προώθησε την κυκλο φορία της και στις μεγαλύτε ρες τότε κοινότητες, καθώς

και στην Τριφυλία. Πύκνω σε τις ανταποκρίσεις και προσέλκυσε νέους συνεργά τες. Ήταν μια 7ετία σημαντι κής αναβάθμισης που έδωσε στην εφημερίδα μεγαλύτερη αναγνωσιμότητα. Αρχές του 1958 είχα την τύχη να γνωρίσω από κοντά τον άνθρωπο που το όνομά του ήταν συνδεδεμένο με την «Πατρίδα». Μαθητής ακόμα Γυμνασίου, είχα γίνει «αντα ποκριτής» της εφημερίδας και ήθελα διακαώς να δω από κοντά τον Λευτέρη Κ. Βαρουξή. Ήταν, θυμάμαι, ένα πρω ινό του Ιουνίου του 1958. Τα γραφεία της «Πατρίδας» ήσαν στο ισόγειο του κε ντρικού κτιρίου στη γωνία

Το βάρος μιας 100ντά χρονης ιστορίας και παράδοσης, είναι δυσβάστα κτο ακόμα και για δυνατούς ώμους και για ισχυρές θε λήσεις και δυναμικά πρό σωπα. Αυτό το βάρος έχουν επωμισθεί οι αδελφοί Λεω νίδας και Κώστας Βαρουξής, τα δύο παιδιά του Λευτέρη Βαρουξή, από τις αρχές του 1993. Στην πρώτη 10ετία υπό την ευθύνη των οποίων εκδίδεται η «Πατρίς», κατα φαίνεται ο μεγάλος δρασκε λισμός της προς τα εμπρός. Η «Πατρίς» στο διάστημα αυτό κυριολεκτικά έκανε το μεγά λο άλμα, που την έφερε στην πρώτη θέση των ημερησίων επαρχιακών εφημερίδων. Αποκορύφωμα του ύψους αυτού είναι ο μετασχηματι σμός της σε Δημοσιογραφι κό Όμιλο που συναριθμείται με μια σειρά ένθετων εντύ πων τα οποία την επέβα λαν ως πολυεφημερίδα. Η 10ετία 1993- 2002 χαρα κτηρίζεται επαναστατική για την ιστορική εφημερίδα και για τον περιφερειακό τύπο γενικότερα. Δημιουργοί αυτού του εκ δοτικού θαύματος οι Λεωνί δας και Κώστας Βαρουξής,

που έδειξαν σπάνια προσό ντα εκδοτών - μάνατζερ, μ’ ευαισθησία και σεβασμό στο δημοσιογραφικό λειτούργη μα, στις αρχές του πλουρα λισμού, στον ρόλο και την αποστολή του τύπου. Ο Λεωνίδας Βαρουξής, γενικός διευθυντής του Ομί λου και υπεύθυνος έκδοσης της «Πατρίδας», διακρίνεται για την ευσέβειά του στην οικογενειακή «Βίβλο» που έχει τον τίτλο «Πατρίς». Την πιστεύει ως ιδέα, ως σύμβο λο, ως οικόσημο της Ηλείας που ούτε ο χρόνος, ούτε τα φαινόμενα και οι καταστά σεις μπορούν να την ανατρέ ψουν και αποσταθεροποιή σουν. Το όραμά του είναι η συ νέχεια της έκδοσής της, και η δυναμική της παρουσία, για την προσφορά της στο κοινωνικό σύνολο. Ο Λεω νίδας Βαρουξής, οδήγησε την «Πατρίδα» σταθερά και ανοδικά με σημείο αναφο ράς την ιστορική της πορεία όπως τη χάραξε ο ιδρυτής της Λεωνίδας Βαρουξής και επάξια τη συνέχισε ο Λευτέ ρης Βαρουξής. Ο Λεωνίδας Βαρουξής είναι άνθρωπος χαμηλών τόνων, πολύ ευ

αίσθητος και ορθολογιστής, δίνει το βάρος στην ποιότη τα, στην πολυφωνία, στην ελεύθερη έκφραση και στην έγκυρη και έγκαιρη πληρο φόρηση. Ο δυναμισμός και οι ευρύτεροι προσανατολι σμοί του εκφράζονται και προοιωνίζονται μέσα από την εμφάνιση, το περιεχό μενο και την πολυδιάστατη παρουσία της εφημερίδας. Ο Κώστας Βαρουξής, συ νυπεύθυνος της ιστορικής συνέχειας, είναι ο βασικός στυλοβάτης του Ομίλου, ο πνεύμονας της «Πατρίδας», που μοχθεί για την οικονο μική ευεξία της, την κύρια και ουσιαστική δύναμη επι βίωσής της. Εμφορούμενος από τις ίδιες ιδέες και πεποιθήσεις με τον διευθυντή αδελφό του και τους ρέκτες κληροδότες, ζει καθημερινά τον παλμό της και στηρίζει σταθερά το μέλλον της. Συνετός, συγκαταβατι κός, ρεαλιστής και πάντοτε συνεργάσιμος, ο Κώστας Βαρουξής πετυχαίνει την οικονομική ανάπτυξη της εφημερίδας με την αξιο ποίηση του διαφημιστικού μάρκετινγκ του Ομίλου.

Γνωρίζοντας τι σημαίνει συνεργατικότητα, συνυπευ θυνότητα, τι σημαίνει μεθο δικότητα, εργατικότητα και οικονομική οργάνωση, ανα λώνει καθημερινά τον εαυτό του στην πρόοδο και εξέλιξη του Ομίλου και στη σταθερή ανοδική πορεία της «Πατρί δας». Οι αδελφοί Λεωνίδας και Κώστας Βαρουξής, κινού νται με συνέπεια, μέτρο και γνώση στον εκδοτικό χώρο με τη δυναμική της 120χρο νης πλέον ιστορίας της «Πατρίδας». Θα τους παρο μοιάζαμε με τους αδελφούς Μπότση της «Ακρόπολης» - «Απογευματινής», που έφθασαν πολύ ψηλά εμπνε όμενοι σε κάθε πρωτοβου λία και επίτευγμά τους, από την παράδοση της εφημερί δας του αιώνα, την «Ακρό πολη». Οι αδελφοί Βαρουξή υπήρξαν πρωταγωνιστές, στη σύγχρονη ιστορία του ημερήσιου επαρχιακού τύ που με μια φιλοδοξία: Να ανεβάσουν ακόμη πιο ψηλά την «Πατρίδα», δηλαδή τον περιφερειακό τύπο, το δη μοσιογραφικό λειτούργημα μέσα από τους θεσμούς της οργανωμένης κοινωνίας.

περισσότερο πολύ πλοκα, στα επόμενα χρό νια... Ίδιαίτερα όταν αναφέρε ται κανείς σε μια εφημερί δα που φέρει την ευθύνη μιας βαριάς δημοσιογρα φικής και ιστορικής κλη ρονομιάς, η ρήση του Δη μοσθένους «χαλεπότερον του κτήσασθαι...» καθίστα

που ακολού θησαν, οι επενδύσεις ακο λούθησαν κατά πόδας την εξέλιξη της τεχνολογίας και ταυτόχρονα είχαν σαν

την παραπέρα ανά πτυξη και επέκταση της εφημερίδας.

Έτσι σήμερα, η «Πατρίς»

στο σημείο να κα τέχει μια ζηλευτή θέση στο σύνολο του περιφερεια κού Τύπου της χώρας και επιπλέον να ηγείται ενός μεγάλου δημοσιογραφι κού ομίλου που διαθέτει και άλλα μέσα (τηλεόραση, ραδιόφωνο, site, κλπ.) και παρεμφερείς επιχειρήσεις στον τομέα της επικοινω νίας. Διατηρεί την έδρα της στο ιδιόκτητο κτίριο της οδού Θεμιστοκλέους 13 στον Πύργο, όπου στεγά ζονται η Γραμματεία, το λογιστήριο και το εμπορι κό τμήμα της εφημερίδας.

Η τεχνολογική

αναβάθμιση

Στην εφημερίδα Πα τρίδα μέχρι το 1989

επικρατούσε τεχνολογικά η

λινοτυπία, αλλά και η κλασι

κή στοιχειοθεσία. Το πρώτο

βήμα τεχνολογικής αναβάθ

μισης έγινε με την αγορά

των λινοτυπικών μηχανών

της εφημερίδας «Απογευ

ματινή», εξασφαλίζοντας

τόσον τα κείμενα όσο και

οι τίτλοι των κειμένων και

των ρεπορτάζ, αλλά και των γραμμάτων του κεντρικού

Θέματος της Α’ σελίδας να βγαίνουν πλέον με αυτή την

τεχνολογία, καταργώντας εντελώς την στοιχειοθεσία.

από εκτυπωτή σε

και

παρέχουν εκτυπωτι κές υπηρεσίες σε μια σει ρά επιχειρήσεων από την Ηλεία και την Πελοπόννη σο για εκτυπώσεις παντός είδους εντύπων (εφημε ρίδες, περιοδικά, βιβλία, φυλλάδια, διαφημιστικό υλικό κλπ.).

Παράλληλα όμως με τον μηχανολογικό και τεχνο λογικό εξοπλισμό της η «Πατρίς» έδωσε ξεχωριστή βαρύτητα στο ανθρώπινο δυναμικό της. Λαμβάνοντας ως αξίωμα ότι, σε μια επι χείρηση που από τη φύση της συνδιαλέγεται καθημε ρινά με την κοινή γνώμη, τα πάντα ξεκινούν από την ποι ότητα του έμψυχου υλικού της, κατόρθωσε να έχει στις τάξεις της τα πλέον άξια και ικανά στελέχη. Το επιτελείο

των δημοσιογράφων και των συνεργατών της, αλλά και των τεχνικών και του διοικητικού προσωπικού της αποτελείται από καταξι ωμένους και ευσυνείδητους επαγγελματίες που τιμούν το λειτούργημά τους και απο λαμβάνουν της εκτίμησης και της εμπιστοσύνης της κοινής γνώμης. Τη νέα εικοσαετία από την εκατονταετή μέχρι τότε πορεία οι δημιουργικές πρωτοβουλίες και οι επι χειρηματικές δρα στηριότητες του ομίλου της εφη

μερίδας «Πατρίς» συνεχίστηκαν. Θε ωρώντας ότι οφεί λει να ανταποδί δει διαρκώς στους αναγνώστες της, που την τιμούν με την αγάπη και την αφοσίωσή τους, ολοένα περισσότε ρες, πληρέστερες και πλουσιότερες εκδόσεις, έθεσε ως στόχο της τη συνε χή βελτίωση της εφημερίδας και την ανάπτυξη νέων μέσων που θα καλύπτουν όλο το φάσμα της γενικής και ειδικής ενημέρωσης του αναγνωστικού κοινού της Ηλείας. Με το βάρος της ιστορίας της, την εμπειρία, τη γνώ ση, τη στέρεα και υγιή δομή της, αλλά πάνω απ’ όλα με τη στήριξη, την προτίμηση και την αγάπη του Ηλειακού λαού η «Πατρίς» έδωσε και δίνει το παρών σε όλες τις εξελίξεις με τον τρόπο που μόνο αυτή ξέρει και μπορεί.

συνεργα

σία και την πολύτιμη βο ήθεια όλων των εκλεκτών και αξιόλογων συναδέλφων δημοσιογράφων που εργά ζονταν στην εφημερίδα. Με την ευκαιρία αυτή θέλω αυτή τη στιγμή να αποτίσω φόρο τιμής στον Λάμπη Χρυσάφη, που ήταν από τους μεγάλους δασκά

λους της δημοσιογραφίας και υπήρξε αρχισυντάκτης της εφημερίδας, που δημι ούργησε γύρω του ένα είδος πανεπιστημιακού εργαστη ρίου, ένα λαμπρό αστερισμό μορφωμένων δημοσιογρά φων και ένα ξεχωριστό κλί μα εργασίας. Ακόμη να αποτίσω φόρο τιμής στον προκάτοχό μου

αρχισυντάκτη Γιώργο Ευ

σταθόπουλο (Τζώμα), που διαδέχθηκε τον Λάμπη Χρυ

σάφη, στους συναδέλφους δημοσιογράφους Γιώργο Κουμπάτη, Τάκη Δουφεξή, Γιώργο Πανόπουλο, Πε ρικλή Καλαμπόκη, Ηλία Φροντιστή, στους αθλητι κογράφους Κώστα Αργυρα κόπουλο και Κώστα Παπα δόπουλο, στους εκλεκτούς συνεργάτες Τάκη Δόξα, ο οποίος εκτός από τα λογο τεχνικά του κείμενα που δημοσίευε τακτικά, δια τηρούσε και καθημερινή στήλη με τον τίτλο «Ολι γόστοιχα» με τα οποία καυτηρίαζε τα περίεργα της εποχής, στον δικηγόρο Βα σίλη Ζαπάντη με το τακτι κό χρονογράφημά του, με στον τίτλο «Απ’ τη ζωή», στον Κων/νο Καλογερό πουλο, ειδικό αρθρογράφο για αγροτικά θέματα, στον Κοσμά Αντωνόπουλο, γνωστό αρθρογράφο από την Τριφυλία, στους αντα ποκριτές Τάκη Ηλιόπουλο στην Αμαλιάδα, Νίκο Σκα μπαρδώνη στη Γαστούνη, Θ. Ασημακόπουλο στα Λε χαινά, Ανδρέα Αγραπίδη στην Ανδραβίδα, Γιώργο Μεσσήνη στο Κατάκολο, Θεμ. Κοκλώνη στη Βάρδα, Ευθ. Δρυμώνα και Μπάμπη Γιαννακόπουλο στα Κρέστε να, Νίκο Κωστογιάννη στην Ανδρίτσαινα, Ηλία Μαρα γκό στο Πελόπιο, Γιώργο Σταυρόπουλο στην Πηνεία. Επίσης οφείλω να απο τίσω φόρο τιμής στον προϊστάμενο λογιστηρίου Θεόδωρο Βαρουξή, τους βο ηθούς του Γιώργο Δρίνα και Αθανασία Χίλιου, τον βοηθό διορθωτή Άγγελο Μπουλα μάτση, τον γενικό υπεύθυνο

κυρίως για την πληρότη

τα του χαρτιού εκτύπωσης Φάνη Δασκόπουλο και τους νομικούς συμβούλους της εφημερίδας δικηγόρους Τάση Πιέρρο και Αλέκο Κά ζογλη στον Πύργο και Νίκο Φραγκογιαννόπουλο στην Αμαλιάδα. Τέλος θα ήταν μεγάλη παράλειψη αν με την ευ καιρία αυτή δεν αποτίαμε φόρο τιμής στο τεχνικό προσωπικό, το οποίο σε ιδιαίτερα δύσκολες περιό δους προσέφερε τις πολύ τιμες υπηρεσίες του, ώστε σε καθημερινή βάση και στη συγκεκριμένη ώρα να τυπώνεται και εκδίδεται η εφημερίδα. Αναφερόμεθα για την εποχή της «κάσας» τότε που οι στοιχειοθέτες έφτια χναν λέξεις, φράσεις και σε λίδες, παίρνοντας γράμμα - γράμμα από οικογένειες γραμματοσειρών των 152 στοιχείων, τότε που τα 24 γράμματα της αλφαβήτου τα πολλαπλασίαζαν οι ψιλές και οι δασείες, οι οξείες, οι βαρείες και οι περισπωμέ νες. Πρόκειται για τους προϊ στάμενους του τυπογραφείου Ανδρέα Γερακάρη και Πάνο Δημητρακόπουλο, τους τυ πογράφους Άγγελο Αγγελί δη, Διονύσιο Ηλιόπουλο, Μέμο Γιοβάνη, Διονύσιο Μούσχο, Δ. Μπερνελή, Γ. Σαρακά, Διον. Αθανασόπου λο, Χρ. Πλέσσα, Νικ. Δημη τρακόπουλο, Βασ. Γιοβάνη, Στ. Τσίληρα, Ανδρ. Ρουσσό πουλο, Παν. Μπουλαμάτση, τον λινοτύπη Τριαντάφυλο Ξένο και τους πιεστές Πάκη Φερλέ και Αυγέρη. Κλείνοντας το σημείωμα αυτό θέλω να απευθύνω τις ειλικρινείς μου ευχές στους εκδότες της ιστορικής αυτής εφημερίδας που 120 χρό νια μετά μπορεί άνετα να ισχυρίζεται ότι εξακολουθεί να παραμένει φρέσκια, συ νεπής και ανανεωμένη και να γιορτάσει πολλές, πάρα πολλές επετείους με δυναμι κή και ωφέλιμη για τον τόπο δράση.

ερώσει συχνά να μιλά στους εκπροσώπους του τοπικού τύπου για το σοβαρά θέματα της επικαιρότητας. Είχε έρθει μαζί με τον συντάκτη της εφημερίδας Θανάση Σπυρόπουλο (με τέπειτα αρχισυντάκτη) και πιθανότατα με τον επίσης δημοσιογράφο και συνερ γάτη τους Ηλία Φροντιστή, που αρθρογραφούσε στην «ΠΑΤΡΙΣ». Εγώ από την πλευρά μου εκπροσωπούσα την εβδομαδιαία εφημερίδα «Παρατηρητής» του Γιάννη Νικολόπουλου, τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια των αδειών μου από το στρατό… Εκεί άλλωστε εργαζόμουν για την εξασφάλιση ενός πε νιχρού εισοδήματος από τα μαθητικά χρόνια του Γυμνα σίου, αφού η οικογένειά μου ήταν οικονομικώς αδύνατη,

Οφείλεις να είσαι ασυμβίβαστος με την ίδια τη ζωή σου… Η ΑΝΑΠΑΝΤΕΧΗ ΑΡΧΗ… Η ΜΕΓΙΣΤΗ ΤΙΜΗ… Η ΕΞΩΣΤΡΕΦΗΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑ… «Η… ΠΑΡΑΤΟΛΜΗ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΠΟΥ ΕΔΕΙΞΕ Ο ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΡΟΥΞΗΣ ΚΑΙ Ο ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ» Γράφει ο Χρίστος Πλευριάς Διευθυντής Σύνταξης εφ. «ΠΑΤΡΙΣ» ! Είχα απέναντί μου έναν άνθρωπο, αποφασισμένο για την ανανέωση και την ανασυγκρότηση της «ΠΑ ΤΡΙΣ». Είχε την ενδόμυχη αίσθη ση του μοναδικού δρόμου προς την επιτυχία και των σταδιακών βελτι ωτικών παρεμβάσεων που θα οδη γούσαν σε αυτήν με προσεκτικούς και ενίοτε συγκρουσιακούς βηματι σμούς…

αλλά η αγάπη μου

φέρνοντας ταυτόχρονα και νούργια πράγματα που θα «ξεδίπλωναν» διακριτικά με την εργατικότητά τους και το δικό τους ταλέντο. Η εξήγησή του προς εμέ να, ήταν σαφής και αδια πραγμάτευτη χωρίς καν να με γνωρίζει… Έτσι μάλλον ήθελα εγώ να πιστεύω… «Σε θέλω μαζί μου, εδώ αν είσαι καλός δημοσιογράφος θα γίνει η δεύτερη οικογένεια σου…», μου είπε αφοπλιστι κά χωρίς διόλου να περιμέ νει την αντίδραση μου… Και έτσι έγινε! Στις 17 Νοεμβρίου του προαναφερόμενου έτους, πέρασα δειλά την πόρτα της εφημερίδας για την πρώτη ημέρα εργασίας μου…

Αισθανόμουν μεγάλη χαρά, όση αμηχανία και αν είχα. Κοιτούσα αριστερά, δε ξιά, πάνω, κάτω και περνού σαν με ιλιγγιώδη ταχύτητα διάφορες σκέψεις από το μυ αλό μου: «Που θα με βάλουν να καθίσω… ποιο θα είναι το κείμενο που θα γράψω… ποιο ρεπορτάζ άραγε θα μου αναθέσουν… ποιες «τρικλο ποδιές» μπορεί να μου βά λουν…». Πολλοί δημοσιογράφοι δεν εργάζονταν ακόμη, αλλά υπήρχαν αρκετοί ανταπο κριτές. Η πρώτη μου εμπει ρία ήταν να επικοινωνώ μαζί τους, γράφοντας ότι μου έλεγαν στο σταθερό τηλέ φωνο χωρίς… διαφωνίες ή αντιρρήσεις!

Αρχισυντάκτης της εφημε ρίδας ήταν ο Γιώργος Ευστα θόπουλος (Τζώμας). Πάντα σταθερός προσερχόταν στο γραφείο του με το κοστούμι, κρατώντας μία μεγάλη φιά λη νερού… Έγραφε με μεγά λα και… φαρδιά γράμματα στα μικρά χειρόγραφα, δια βάζοντας ότι έφερνε ο τηλέ γραφος… Αντιθέτως πολύ μικρά και δύσκολα διακρινόμενα ήταν αυτά που αποτύπωνε στο χαρτί ο Θανάσης Σπυρό πουλος, ο οποίος «έπαιρνε επάνω του» όλη την τοπική ειδησεογραφία. Ένας τερά στιος όγκος δουλειάς που όμως τον διαχειριζόταν επί πολλές ώρες αγόγγυστα και εξαιρετικώς υπεύθυνα! Εκεί βρήκα και τον αγα πημένο… «γκρινιάρη» όλων μας, που αν και τον παρε ξηγούσαμε στο τέλος παρα δεχόμαστε το δίκαιο τρόπο αντιμετώπισης από τον ίδιο των

περιστατικά, αλλά και δύ σκολες στιγμές στη δουλειά μας, ωστόσο δεν επηρέασαν την επικοινωνία και συνερ γασία μας. Δεν ξεχνώ βέβαια τον αθλητικό συντάκτη και φίλο Κώστα Αργυρακόπουλο, που μαζί με τον Κώστα Πα παδόπουλο και κατά δια στήματα τον Παύλο Τσάμη, είχα συνεργαστεί στα πρώτα χρόνια της εργασίας μου. Οι δύο πρώτοι, δεν υπάρχουν πλέον στη ζωή, αλλά άφη σαν σίγουρα το αποτύπωμά τους, ο πρώτος για την αυθε ντικότητα των αποκαλύψε ών του και ο δεύτερος για το μοναδικό αρχείο της προσω πικής του δημοσιογραφικής εξερεύνησης. Η γνωριμία μου ωστόσο με τον Ελευθέριο Βαρουξή ήταν ένα… «γερό ταρακού νημα». Μπαίνοντας στα γρα φεία, είδα να στέκεται όρθι ος μπροστά μου ο άνθρωπος που μου περιέγραφαν σχε δόν όλοι με βασικό διακρι τικό την πειθαρχία και την αυστηρότητα του… - «Καλημέρα σας…» - «…» - «Ήρθα να…» - «Τι θέλεις εδώ;…» - «Να εργασθώ…» - «Εσύ είσαι εκείνος που βρήκε ο Λεωνίδας;…» - «Μάλιστα…» - «Και τι ξέρεις, τι γράφεις εσύ;…» - «Ξέρω… θα δείτε…» - «Τούτος είναι ο Πλευ ριάς;…» (γυρίζοντας το πρό σωπό του στο Θανάση Σπυ ρόπουλο) - «Ναι… ναι» του απαντά εκείνος, ακούγοντάς τον να

στον απόλυτο βαθμό. Νέα μηχανήματα μας έβα ζαν σε ρυθμούς φωτοσύν θεσης και οι παρεμβάσεις που ακολούθησαν υπήρξαν

ραγδαίες: Ηλεκτρονικοί υπολογιστές, καινούργιο πιεστήριο, ενθετικές κι όλα αυτά μαζί με την εκπαίδευση προσωπικού που έπρεπε να συμβαδίσει με τις επερχόμε

νες αλλαγές… Σε αυτό το χρονικό διά στημα ο Λεωνίδας Βαρουξής έχει αναλάβει πλέον τα ηνία της επιχείρησης με τον αδερ φό του Κώστα να έχει την εποπτεία στην Οικονομική Διεύθυνση, η «ΠΑΤΡΙΣ» με

για την εκπλή ρωση μιας εκσυγχρονιστι κής πράγματι ανάπτυξης, με την ανάλογη εργασιακή δι αχείριση και την διατήρηση της συνοχής διαφορετικών και πολύπλευρων χαρακτή ρων σε κάθε τμήμα. Συμπαραστάτης εργοδο τών και εργαζομένων η φι γούρα που δεν μπορούσε να αντιπαθήσει κάνεις εντός αλλά και εκτός επιχείρησης. Η γλυκύτατη Σοφία Δρούβα – Βαρουξή, σύζυγος και συ

και εσένα ανώνυμα σε μία γωνιά της ιστορικής αναδρομής. Κάθε σελίδα είναι ένας «κτύπος» για να σου θυμίζει ότι υπάρχεις και προ σφέρεις. Κάθε έρευνα και αποκάλυ ψη σου δείχνει τον δρόμο της έντι μης συμβολής στα δρώμενα αυτού του τόπου.

νοδοιπόρος ζωής του Λεω νίδα. Μορφή με σπάνια και όμορφα συναισθήματα, που αφιέρωσε – και εξακολου θεί να το κάνει – το δικό της «είναι» στο κοινό καλό της εφημερίδας και της οικογέ νειάς της. Νευραλγικός και επίμονος ο ρόλος της στην εξωστρεφή παρουσία της «ΠΑΤΡΙΣ» και του Ομίλου γενικότερα. Με το μοναδικό της ταπε ραμέντο «συσσωρεύει» για να «συνθλίψει» ακολούθως, οτιδήποτε μίζερο και ανια ρό, μετατρέποντάς το σε «κό

ο Λεωνίδας Βα ρουξής με τιμά για δεύτερη φορά με την εμπιστοσύνη του και μου ζητά να διαδε χθώ στη θέση του Διευθυντή Σύνταξης τον Θανάση Σπυ ρόπουλο, που στο μεταξύ συνταξιοδοτείται και απο χωρεί!… Η κίνηση του μοιάζει πα ράτολμη και για κάποιους τότε δεν εξηγείται… Η επιλο γή του προκαλεί για όσους δεν γνώριζαν καλά «έκπλη ξη», ο ίδιος ωστόσο είχε διαμορφώσει τις συνθήκες, υπολογίζοντας μαεστρικά τις θέσεις στη… «σκακιέρα» του δημοσιογραφικού τμήματός του. Ο εκδότης της εφ. «ΠΑ ΤΡΙΣ», όσο απλοϊκά κι αν σκέφτεται ή φέρεται, δεν έπαψε ποτέ

!Όλες οι αλλαγές όμως έχουν και το

«τίμημά» τους. Η αγωνία των δύο

αδελφών κορυφώνεται για την εκ

πλήρωση μιας εκσυγχρονιστικής

πράγματι ανάπτυξης, με την ανά

λογη εργασιακή διαχείριση και την

διατήρηση της συνοχής διαφορε τικών και πολύπλευρων χαρακτή

ρων σε κάθε τμήμα.

χωρίς

στο

και

πρόσωπα και καταστάσεις που μόνο σε αυτή τη δουλειά μπορούν να κάνουν τόσο συναρπαστικό το περιεχόμενό της. Και να σε κάνουν να δεις ή να κατα νοήσεις τις διαφορές μεταξύ των ψευδαισθήσεων και των αξιών στην καθημερι νότητά σου. ΚΑΘΕ ΠΡΩΤΟΣΕΛΊΔΟ ΚΑΊ ΕΝΑΣ «ΚΤΥΠΟΣ…» Κάθε πρωτοσέλιδο δίνει την αίσθηση ενός δημιουρ γήματος που σε αφήνει και εσένα ανώνυμα σε μία γωνιά της ιστορικής αναδρομής. Κάθε σελίδα είναι ένας «κτύ πος» για να σου θυμίζει ότι υπάρχεις και προσφέρεις. Κάθε έρευνα και αποκάλυ ψη σου δείχνει τον δρόμο της έντιμης συμβολής στα δρώμενα αυτού του τόπου. Η αίσθηση όταν ένα συνάν

στήριξή μας, είναι αξεπέραστη… Όταν η δουλειά τελειώνει αργά το βράδυ και τα φώτα κλείνουν μετά από ένα πο λύωρο μπαράζ εντάσεων, συγκρούσεων, συζητήσεων, συσκέψεων και μετά από μία διαδικασία σχεδιασμού, κειμένων και τίτλων που συνεχώς αναπροσαρμόζο νται, αλλάζουν και διαφορο ποιούνται από το μεσημέρι έως και τις πρώτες πρωινές ώρες, η ανάπαυλα της νύχτας έρχεται λυτρωτικά να σε ξε κουράσει και απολογιστικά να «συντροφεύσει» τη σκέ ψη σου με τις αστοχίες σου να αναθεωρούνται μέχρι το ξεκίνημα της νέας δράσης… Συνεργάστηκα και συνερ γάζομαι με πληθώρα συνα δέλφων που προς αποφυγήν του λάθους της λήθης δεν θα αναφέρω έναν προς έναν αναλυτικά. Τους ευχαριστώ όλους γιατί χωρίς αυτούς η μέχρι τώρα πορεία ίσως και να ήταν διαφορετική. Τα 120 χρόνια συγκυρια κά μας βρίσκουν σε μία νέα καμπή της ιστορικής δια δρομής, καθώς ο Λευτέρης και ο Σάκης Βαρουξής συ νεχίζουν μαζί με τον πατέρα τους, το έργο της εξέλιξης στη βάση της αξιοπιστίας και της δεοντολογίας που πάντα τη ρούσε αυτή η εφημερίδα. Με «φρέσκες ιδέες», καινοτόμες προσεγγίσεις, ευέλικτες λει τουργίες και περαιτέρω εξω στρεφείς κινήσεις. Και όλα αυτά, επικε ντρωμένα σε ένα και μόνο σύνθημα που γίνεται ο «φω τοδότης» και των επόμενων ετών, ειδικά σε ένα τόπο που αδικήθηκε και αδικείται ακόμα από συμπεριφορές και πρότυπα που σίγουρα δεν του αξίζουν: «Πρώτα απ’ όλα η Ηλεία!».

από

«σαν

στην κορυφή

Στέφανος Λώλος (οδός Ερυθρού Σταυρού-Ξυστρή, Πύργος)

μήνες δεν έχει αφήσει ανε πηρέαστη τη λειτουργία και τα έσοδά τους. Μετά από δύο καλοκαίρια πανδημί ας ήρθε φέτος ο πληθωρι σμός να προσθέσει ένα ακό μα πλήγμα στον χώρο, με τον κόσμο να μην ξοδεύει όπως παλιότερα και να είναι φειδωλός στις αγορές του, προτιμώντας τα φθηνότερα προϊόντα… Τα τσιγάρα πα ραμένουν το κορυφαίο είδος πώλησης με τους παραδο

σιακούς καπνιστές όμως να μειώνονται, αφού τα τελευ ταία χρόνια κερδίζουν έδα φος συνεχώς τα νέα καπνικά προϊόντα (σ.σ. ηλεκτρονικά τσιγάρα και προϊόντα θέρ μανσης του καπνού), ενώ ακολουθούν αναψυκτικά και μπύρες καθώς και άλλα νέα προϊόντα… Οι εφημερίδες αποτελούν ένα ακόμα χαρα κτηριστικό «προϊόν» πώλη σης στα περίπτερα, όπως και η προτίμηση των πελατών

Αργύρης Τζανέτος («κυκλική» πλατεία, Πύργος)

Νάνσυ Συντέτου (Μανωλοπούλου, Πύργος)

«Σταθερά οι πελάτες επι λέγουν καπνικά προϊόντα και τώρα το καλοκαίρι τα αναψυκτικά. Ο πληθωρι σμός έχει ανεβάσει τις τιμές και η πελατεία είναι σίγουρα μειωμένη. Το τελευταίο δι άστημα μεγαλύτερη ζήτηση έχουν τα νέα ατμικά προϊό

ντα που ανεβαίνουν σταθε ρά. Στον τοπικό τύπο η εφ. “ΠΑΤΡΙΣ” έχει τις υψηλό τερες πωλήσεις με τους πιο πιστούς αναγνώστες».

«Οι εφημερίδες και πριν τον κορωνοϊό και τώρα δεν πουλάνε όπως παλιά. Τις τοπικές εφημερίδες ο κόσμος τις αγοράζει, κυρί ως την “Πατρίδα”, αλλά ο κόσμος λόγω οικονομικής δυσχέρειας, κορωνοϊού και ίντερνετ, θεωρεί πολυτέλεια να παίρνει καθημερινά την εφημερίδα του, όπως συνέ βαινε παλαιότερα. Στα κα πνικά, υπάρχει μια μείωση, αλλά οι περισσότεροι έχουν αλλάξει μάρκες και επιλέ γουν τα φθηνότερα». Θοδωρής Καραμπίνης, (Πλατεία Καλίτσα, Αμαλιάδα) Έρευνα καταγράφει

ΜΜΕ.

μόνο το 27% των ερωτηθέντων απάντησε πως εμπιστεύεται τις ειδήσεις, ποσοστό 5 μονάδες χαμηλότε ρο από πέρυσι. Το ίδιο ποσοστό εμπιστοσύ νης στις ειδήσεις σημειώνουν χώρες, όπως η Ουγγαρία και η Ταϊβάν. H επόμενη μέρα στο επίκεντρο εκδήλωσης του iMEdD Η πε ραιτέρω αξιοποίηση της μεγάλης αυτής δυ

ναμικής των τοπικών εφημερίδων αποτελεί πλέον το κυρίαρχο ζητούμενο για τον κλάδο, την ώρα που παραμένουν ανοιχτά “μέτωπα” με την πολιτεία, με κυρίαρχο πρόβλημα την υπερφορολόγηση και τα τεράστια οικονο μικά προβλήματα που έφερε η εκτόξευση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 20% με τον νόμο Κατρούγκαλου. Στον περιφερεια κό Τύπο στρέφει το ενδιαφέρον του και το iMEdD (Incubator for Media Education and Development), ένας μη κερδοσκοπικός δημοσιογραφικός οργα- νισμός που ιδρύθη κε το 2018 με αποκλειστική δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Αποστολή του είναι η προαγωγή και ενίσχυση της δι αφάνειας, της εγκυρότητας και της ανεξαρτη σίας στη δημοσιογραφία με βασικό μέλημα την αξιοκρατία και την αριστεία. Το IMEdD διοργανώνει στη Θεσσαλονίκη εκδήλωση για τα Local News με τίτλο “Η επόμενη μέρα του περιφερειακού Τύπου”. Η αξία της τοπι κής είδησης, η προοπτική των τοπικών και περιφερειακών

Παλεύουν καθημερινά σε δύσκολες συνθήκες

Παναγιώτης Σπαής (οδός Κατακόλου - παλιό νοσοκομείο, Πύργος)

«Η κίνηση είναι πεσμένη 20-30%, δεν υπάρχει η δουλειά που είχαμε προηγούμενα καλοκαίρια. Τα τσιγά ρα είναι το προϊόν που “φεύγει” πε ρισσότερο. Ανεβαίνουν πολύ και τα ηλεκτρονικά-ατμικά με την αναλογία να είναι πλέον 60%-40% υπέρ των συμβατικών. Στον τοπικό Τύπο η εφ. “ΠΑΤΡΙΣ” πουλάει πολύ περισ σότερο από τις υπόλοιπες… αναλογία 20/1 θα έλεγα. Όσον αφορά τον Αθη ναϊκό Τύπο τις καθημερινές είναι περιορισμένη η ζήτηση, αυξάνεται όμως τις Κυριακές. Ο τοπικός Τύπος υπερισχύει πάντως αφού στις 10 “Πατρίδες” πουλάμε 5 Αθηναϊκές».

Γεωργία Κούρτη (Πλατεία Αγ. Αθανασίου, Αμαλιάδα)

«Σίγουρα, υπάρχει πτώση στην αγορά εφημερί δων σε σχέση με παλιότερα. Υπάρχει σαφής μεί ωση και αυτό άρχισε να φαίνεται με την εμφάνιση του κορωνοϊού. Ο κόσμος αντιμετωπίζει οικονομι κά προβλήματα, υπολογίζει πολύ τι αγορές θα κά

Σταθόπουλος Θανάσης (οδός Αγίου Γεωργίου, Πύργος)

«Το φετινό καλοκαίρι δεν είναι όπως τα προη γούμενα με την κίνηση να έχει περιοριστεί πάρα πολύ. Κινούνται περισ σότερο τα τσιγάρα ενώ είναι σε άνοδο τα σύγ χρονα ατομικά προϊόντα που έχουν και καλύτερο ποσοστό κέρδους. Σχε δόν 3 στους 10 αγορά ζουν πλέον τα νέα αυτά προϊόντα έχοντας εγκα ταλείψει τον παραδοσι ακό τρόπο. Στον Τύπο κερδίζει ο τοπικός αφού

ότι γράφουν τα Αθηναϊ κά τα βρίσκει κανείς και στο διαδίκτυο. Στις 10 εφημερίδες οι 7 είναι τοπικές, οι περισσότερες “Πατρίδες”. Αξιοσημεί ωτο ότι αρκετός κόσμος αγοράζει ακόμα μάσκες για τον κορωνοϊό. Γενι κότερα ο χειμώνας που έρχεται θα ‘ναι πολύ δύσκολος και για τους περιπτερούχους ακόμα δυσκολότερος».

Άρης Λαδάς (πλατεία Ιατρίδη, Πύργος)

Γιώργος Κομπλόης (οδός Πατρών, γραμμές ΟΣΕ, Πύργος) η αναλογία, πλέον, είναι 50%-50%. Θα φανεί παρά ξενο –ίσως- αλλά υψηλές πωλήσεις καταγράφονται για τις τσίχλες αξίας 10 λε πτών και το γιατί μπορεί να το καταλάβει εύκολα κανείς… Η Κυριακή είναι η καλύτερη ημέρα για τον Αθηναϊκό τύπο και έχει σταθερό κοινό για τον το πικό όπου ξεχωρίζει σε πωλήσεις η εφ. “ΠΑΤΡΙΣ” (6-7 στα 10 φύλλα)».

νει και αυτό έχει τις επιπτώσεις του. Είναι και η ενημέρωση από το διαδίκτυο. Λίγο, καλύτερη είναι η εικόνα ως προς τις πωλήσεις στον τοπικό Τύπο. Ως προς τα είδη καπνού, οι περισσότεροι καταλή γουν στις φθηνότερες επιλογές».

Δήμητρα Τασιοπούλου (Πλατεία Ελευθερίας, Αμαλιάδα)

«Οι

δυσκολίες, τα οι κονομικά του κόσμου, σίγουρα επηρεάζουν την πώληση εφημερίδων. Στις τοπικές εφημερίδες, την “Πατρίδα” ο κόσμος την προτιμά σε σχέση με τις αθηναϊκές εφημερί δες. Υπάρχουν κάποιοι σταθεροί πελάτες που παίρνουν εφημερίδα. Στα καπνικά είδη, ο κόσμος επιλέγει φθηνά τσιγάρα και τα άλλα είδη καπνί σματος, ώστε να έχει λι γότερα έξοδα»

βηματισμό της, αναγκαίο από τις ρα γδαίες εξελίξεις στον χώρο των ΜΜΕ καθώς η ηλεκτρο νική – διαδικτυακή πλέον επίδραση είναι εμφανής, ακολούθησε τον έγκυρο δη μοσιογραφικό και παρεμβα τικό της ρόλο στα σημαντικά γεγονότα του τόπου, όπως και της Ελληνικής Επικρά τειας… Παρουσίασε με το… «μάτι» και το «καθαρό» μυαλό των συντακτών της όλα τα μεγά λα αλλά και τα μικρά θέματα που είδαν σε αυτό το διάστη μα το «φως» της δημοσιότη τας. Απέδωσε με τον χαρα κτηριστικό και περιγραφι κό τρόπο τις στιγμές που «σημάδεψαν» τη νεότερη εποχή μας, αλλά δεν έμεινε μόνο εκεί… Προσπάθησε να αναλύσει με γραπτό λόγο υπεύθυνο και αξιόπιστο τις αιτιάσεις, τις αφορμές και τις συνέπειές τους στην κοινω νία μας. Όπου απαιτήθηκε στηλίτευσε πρακτικές που ζημίωναν το νομό μας, ανέ δειξε τις σοβαρές διεκδική σεις μας, σχολίασε «καυστι

κά» τις αδικίες που υπέστη ο πολίτης αυτής εδώ της πε ριοχής, επιδίωξε να εξηγή σει τις ατυχίες μας και πολύ περισσότερο να… αφυπνίσει συνειδήσεις των νωχελικών αρνητικών πρωταγωνιστών μας. Στάθηκε δίπλα σε κάθε συνάνθρωπό μας που βίωσε δύσκολες καταστάσεις και χρειάστηκε την συνδρομή μας στην ανάδειξη των προ βλημάτων και της επίλυσής τους. Με κοινωνικό πάντα

πρόσωπο έδωσε με τον δικό της ιδιαίτερο ρόλο τη «μάχη» των μεγάλων ζητημάτων του τόπου, αλλά και της απλής καθημερινότητας… Οι φονικές πυρκαγιές, το πιο ηχηρό καταστρεπτικό γεγονός πιθανότατα της νεό τερης ιστορίας της Ηλείας, τα φαινόμενα των υπόλοιπων συχνών φυσικών καταστρο φών, η δημόσια υγεία με τα… «ασθενούντα»Νοσοκο μεία μας, καθώς και η «ει σβολή» του κορωνοϊού αλλά

και νωρίτερα της γρίπης, οι εφιαλτικές εικόνες των αδι κοχαμένων συνανθρώπων μας στην οδό καρμανιόλα Πατρών – Πύργου, οι εξελί ξεις για τα Πανεπιστημιακά Τμήματα και οι ατέλειωτες… «μαύρες μέρες» των σκου πιδιών, είναι ορισμένα από τα κυρίαρχα θέματα που η «ΠΑΤΡΙΣ» διαχειρίστηκε δημοσιογραφικά την περίο δο 2002 – 2022. Και βεβαί ως δεν ήσαν μόνο αυτά…

στα πρωτοσέλιδά της. Το ρητορικό ερώτημα «Γιατί Θεέ μου;…» και το πραγματικό «Τι έφταιξε;»,

αντιστοιχούσαν στον πόνο και την οργή των κατοίκων για το αποτέλεσμα και τα αί τια αυτής της συμφοράς… Οι εικόνες και οι μαρτυρί ες των τραυματιών και όσον διασώθηκαν υπήρξαν συ γκλονιστικές και οι αφηγή σεις μέσα από τις σκηνές του θρήνου σπαρακτικές… Αργότερα η αποκατάσταση ήταν το ζητούμενο, ενώ πα ράλληλα η δυσφορία για τη μη απόδοση στις πυρόπλη

κτες περιοχές του Ταμείου Μολυβιάτη αποτέλεσε ένα διαρκώς «ανοιχτό θέμα» μέ χρι και σήμερα… Από το 2007 η μεγαλύτε ρη πυρκαγιά καταγράφεται το 2021 και κατέστρεψε χι λιάδες στρέμματα στην Ολυ μπία, όπως και στον Πύργο. Μία πραγματική κόλαση… Ξέσπασε στην περιοχή της Ηράκλειας, κράτησε πάνω από δέκα ημέρες και σταμά τησε στην… Αρκαδία, αφού

σκόρπισε τον τρόμο και στη Γορτυνία. Το μόνο παρήγο ρο ότι δεν υπήρξε ευτυχώς κανένα ανθρώπινο θύμα… Κατά διαστήματα ωστόσο παρατηρήθηκαν κι άλλες πυρινες επιδρομές, όπως η φωτιά στην Στροφυλιά και εκείνη του Απριλίου του 2018 όταν… «φούντωσε» η μισή Ηλεία…

μεγάλο, με πολλές ανθρώπινες ζωές να χάνονται στη «διαδρομή του θανάτου» και πολλές οικογένειες να παραμένουν «μαυροντυμένες»

Όχι μία, ούτε δύο ημέ ρες, αλλά… χρόνια η Ηλεία και πολύ περισσότερο ο Πύργος και ακολούθως η Ολυμπία αντιμετώπισαν το θέμα της έλλειψης χώρου ενα πόθεσης των απορριμμάτων. Και αυτό μέχρι – επιτέλους –να ληφθεί η απόφαση για την λειτουργία της Μονάδας Απο βλήτων στην Τριανταφυλλιά. Τα «βουνά» σκουπιδιών δεν έδιναν μόνο μία απαξιω τικήαίσθηση για την περιοχή μας σε όλο τον κόσμο, αλλά δημιουργούσαν επί μήνες

αποκρουστική εικόνα, με άμεσο τον κίνδυνο για τη δη μόσια υγεία. Νωρίτερα και από το 2008 είχε υπάρξει απόφαση για την Τριανταφυλλιά προς αντιμε τώπιση γενικότερα της δια χείρισης σκουπιδιών που έβρισκαν παντού χώρο μόνο σε… ανεξέλεγκτες χωματε ρές. Οι αντιδράσεις από την Κίνηση Πολιτών Αμαλιάδας συνεχίστηκαν, αλλά τελικώς εξασθένισαν με την πάροδο του χρόνου… Το πρόβλημα που «…έβρα

με… σκεπασμένες μάζες

σκουπιδιών

στους δρόμους,

Φεστιβάλ Κινηματογράφου

παιδιά από όλο τον

με πρώτο θέαμα ακό

αφής της φλόγας γίνε Οι σεισμοί δεν μας ξέχασαν…

για ένα

πιο σύγχρονα εργοστάσια…

Ηυπόθεση των Πανεπι στημιακών Σχολών

αποτέλεσε μέσα σε αυτά τα

είκοσι χρόνια μία σημαντι κή νίκη και παράλληλα μία μεγάλη ήττα για την αποφυ γή της οποίας η «ΠΑΤΡΙΣ» με παρεμβάσεις της χαρα κτηριστικές στα ρεπορτάζ, προσπάθησε να αφυπνίσει συνειδήσεις και να καταδι κάσει ανεπίτρεπτες πρακτι κές, επισημαίνοντας και τις δικές μας ευθύνες. Έτσι η χαρά και η περη φάνεια του 2004 με τα ΤΕΙ

«Σχεδίου Αθη νά», «Σχεδίου Γαβρόγλου», Πανεπιστημίου Πατρών και ακα δημαϊκής κοινό τητας, αλλά και Υπουργείου Παι δείας, τα ΤΕΙ που στο μεταξύ έγιναν Πανεπιστημιακές Σχολές αναβαθ μίστηκαν, αλλά στην Ηλεία με τρόπο απαξιωτι κό, ανεξήγητο

Κατακόλου, υπήρξε στα ζητήματα που η εφημερίδα έθεσε (και) την τε λευταία εικοσαετία σε προτε ραιότητα, γνωρίζοντας πολύ καλά τη σημασία του στον το μέα της κρουαζιέρας και της τό νωσης της τοπικής οικονομίας. Συγκριτικό πλεονέκτημα – για το μέλλον – θεωρήθη κε η ονομασία του σε λιμάνι «ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΑΤΣΗΣ», που αποφάσισε και πραγματοποί ησε η Διοίκηση του τότε Λιμε νικού Ταμείου Πύργου υπό τον Λεωνίδα Βαρουξή, τιμώντας

τον άνθρωπο που ξεκίνησε ως φτωχός βαρκάρης από εκεί για να «κατακτήσει» ακολούθως θάλασσες και στεριές. Μοναδι κή ημέρα συγκίνησης και ανα μνήσεων η ημέρα των εγκαι νίων για την οικογένειά που παρευρέθηκε σύσσωμη στην εκδήλωση… Ωστόσο, για την πραγματο

Νοσοκομεία στην… Εντατική

για τις ελλεί

την υποβαθμισμένη

πρώτοι νεκροί του Covid-19 και η γρίπη Διαχρονική η ειδησεο

συχούν για τη ζωή τους σε περίπτωση έκτακτου περι στατικού. Η δημόσια υγεία βρέθη κε και εξακολουθεί να είναι ακόμα στην «κορωνίδα» των θεμάτων που το δημο σιογραφικό μας τμήμα δια

χειρίζεται, με σκοπό να ευαι σθητοποιήσει όσους έχουν την ευθύνη, να δώσουν λύ σεις…

μας από την διεύρυνση της πανδημίας. Ωστόσο, θανατηφόρα υπήρξε στο Νομό και η έξαρ ση της γρίπης όπως και ο Η1Ν1. Τόσο πριν από τα χρόνια του κορωνοϊού, όσο και κατά τη διάρκεια του…

του δόγ ματος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Στην ιστορία έμεινε με κεντρική αναφορά από την «ΠΑΤΡΙΣ» και η διαμάχη του με τον Μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο, που φανέρωνε και μια μεγάλη κρίση στην Ιεραρχία της Ελλάδας. Ο Γερ μανός δεν δίστασε να κάνει πρό ταση μομφής για τον τότε Αρχι επίσκοπο, με την διάστασή τους να κορυφώνεται ανησυχητικά πριν πέσουν οι τόνοι στο επόμενο διάστημα… Στον ίδιο χώρο έτυχαν της ανά λογης δημοσιότητας και

Ηκλιματική αλλαγή, οι συνέπειες των πυρ καγιών, οι αλόγιστες ανθρώ πινες παρεμβάσεις και αυ θαιρεσίες, η αδιαφορία στον τομέα της πρόληψης και η δύναμη της φύσης, «πλήγω σαν» χειμώνα – καλοκαίρι

χτυπήθηκε από βιβλικές καταστροφές επαναλαμβανόμενες… Η «ΠΑΤΡΙΣ» ήταν στην πρώτη γραμμή δίπλα στους πληγέντες, μετέφερε τις ει κόνες της συμφοράς που έδειχναν τις υπερχειλίσεις ποταμών να «πνίγουν» καλ λιέργειες, ανεμοθύελλες και χαλαζοπτώσεις να αφανί ζουν αγροτικές εκτάσεις ανε λέητες νεροποντές να πλημ μυρίζουν ολόκληρες πόλεις

και να εξολοθρεύονται περι ουσίες που έγιναν με κόπους ετών. Είναι οδυνηρό κάθε φορά να έχεις τέτοια προβλήματα, η αντιμετώπιση των οποί ων σε αρκετές περιπτώ σεις μοιάζει αδύνατη… Η εφημερίδα μας όσες μέρες απαιτήθηκαν κάθε φορά, αναδείκνυε το μέγεθος της συμφοράς και επίμονα με τα δημοσιεύματα της ζητούσε την άμεση αντίδραση των φορέων και της Πολιτείας για την αρωγή και την απο τελεσματική βοήθεια στους συνανθρώπους μας.

σεις

παραγωγών μας είχαν προκαλέσει ακόμη και την παραίτηση της κυβέρνησης εκείνης της εποχής! Δυνατή η φωνή των αγροτών μας

και τις πανδημίες …. Η «ΠΑΤΡΙΣ» ήταν πάντα κοντά στους αγώνες τους και ανέδειξε με έμφαση τα προβλήματά τους είτε στον τόπο των συγκεντρώσεων και στις πορείες, είτε μέσα στις κατεστραμμένες καλλι των

έργειές τους. Το αγροτικό ζήτημα ήταν για την εφημερίδα μας υψί στης σημασίας. Και είναι κάτι σαν η «βαριά κληρο νομιά μας…» από τότε που με τις παρεμβάσεις

μας στα πρώτα χρόνια ζωής

της έκδοσής μας τα ρεπορ τάζ για το

από έλλειψη φαγητού (!) που έπρεπε να αποτυπώσουμε (με τι κουράγιο άραγε;) στο χαρτί….. Μ ια… ζωή στους δρόμους οι αγρό τες μας, που έρχονταν και εξακολουθούν να έρχονται αντιμέτωποι, πότε με την κακοκαιρία, πότε με τις χα μηλές τιμές και το παραγω γικό κόστος, πότε με τις κρί

σταφιδικό υπέρ

«Λάμψη» της Ολυμπίας στο 2004

των Ελλήνων Ολυμπιονικών μας στη δική μας Ολυμπιάδα!

Δεν είναι φυσικά μόνο στην Ολυμπιάδα οι επι τυχίες και οι δράσεις που αφο ρούν στην Ηλεία. Ο ανεπανά ληπτος θρίαμβος του Κοροίβου Αμαλιάδας και η άνοδος στην Α1 του Μπάσκετ, γιορτάσθηκε από όλους μας διθυραμβικά… Στο ίδιο άθλημα οι Έφηβοι της Εθνικής Ελλάδας και μετέπειτα «αστέρες» κορυφαίων ομάδων κατέκτησαν από το Κλειστό του Πύργου το Ευρωπαϊκό Πρωτά θλημα! Επίσης οι πρόσφατες εμφα

νίσεις του Πυργιώτη νεαρού αθλητή Εμ. Καραλή στο Επί Κοντώ, του Ιακωβάκη κάποια χρόνια νωρίτερα και πολλών ακόμη Ηλείων, έτυχαν του κε ντρικού κάδρου της εφημερί δας μας. Μεγάλη στιγμή μέσα στην εικοσαετία και η επίσκεψη του Πελέ, του κορυφαίου πο δοσφαιριστή στον κόσμο που δήλωσε… «προσκυνητής της Ολυμπίας!»

σε δήμους δεν είναι μόνο γι’ αυτό το λόγο, καθώς δια βάζουμε ότι στο Δημοτικό Συμ βούλιο Πύργου… έπεσε ξύλο με δύο συμβούλους να μεταφέρονται τραυματισμένοι στο Νοσοκομείο… (2008). Ένα χρόνο νωρίτερα (2007), η

Ηλεία βρίσκεται σε αναστάτωση διότι οριστικά καταργείται ο Σιδη ρόδρομος και κλείνουν οι σταθμοί της. Στο μεταξύ κάποιοι κυνηγούν το… «χαμένο θησαυρό», αφού έκα ψαν την ερειπωμένη βίλα Λεοντα ρίτη στα Βυτιναίικα χωρίς να είναι σίγουρο εάν οι χρυσοθήρες βρή καν κάτι (2015).

Αίσθηση ακόμη προκαλεί το κε ντρικό θέμα ότι διώκεται ο πρώ ην πρόεδρος της ΕΠΟ Βασίλης Γκαγκάτσης, γιατί δεν απέδωσε τα χρήματα της UEFA στους πυρό πληκτους της Ηλείας (2017).

Στα χαρακτηριστικότερα πρωτο σέλιδα ο αποχαιρετισμός του τε λευταίου μεγάλου Ηλείου Γιάννη Λάτση (2003), όπως και η είδηση (2008) ότι υπεραιωνόβια από τον Πύργο, σε ηλικία 120 ετών άλλαξε βηματοδότη!

Με τη φιλοδοξία να προσφέρει στο ανα γνωστικό κοινό, πληρέστερη ενημέρωση σε πιο εξειδικευ

μένα θέματα, η εφ. «Πατρίς» μέσα σε αυτή την μεγάλη της

πορεία, καθιέρωσε σταδια κά κάποια ένθετα που συνο

στο τμήμα της εφημερίδας «Πατρίς» και έχουν αποκτή σεις φανατικούς αναγνώστες που γνωρίζουν ότι μέσω αυ τών μπορούν να ενημερω θούν έγκαιρα, έγκριτα και σφαιρικά για κάθε ζήτημα που τους απασχολεί. Το κάθε ένα από αυτά τα ένθετα έχει πλέον αποκτήσει Τα ένθετα της εφ. «Πατρίς»

τον χαρακτήρα και την ταυ τότητά που προσδιορίζεται όχι μόνο από την ύλη του (οι κογένεια, αγορά, πολιτική, κοινωνία, αθλητισμός, γιορ

ελεύθερος χρόνος, αυτο κίνητο

δεύουν το ημερήσιο φύλλο, αντίστοιχες ημέρες της εβδο

ρινή εποχή. Οι παλαιότεροι θα θυμηθούν ίσως τα ονόματά τους με νοσταλγία και συγκίνηση. Πρόσωπα που συνέβαλ λαν στο πέρασμα των ετών για να γίνει το μικρό δεντρά ΠΡΟΣΩΠ Ί ΚΟ • ΔΡΙΛΙΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ • ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ • ΒΟΥΡΤΣΗΣ • ΣΚΑΛΤΣΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

ΣΠΥΡΟΣ • ΚΑΡΥΔΑΚΗΣ ΣΠΥΡΟΣ • ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ • ΜΠΟΥΛΑΜΑΤΣΗΣ ΠΑΝΟΣ • ΜΠΟΥΛΑΜΑΤΣΗΣ ΑΓΓΕΛΟΣ • ΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ • ΚΑΛΑΜΠΟΚΗΣ ΠΕΡΙΚΛΗΣ • ΚΩΣΤΟΓΙΑΝΝΗΣ ΝΙΚΟΣ • ΜΑΡΑΓΚΟΣ ΗΛΙΑΣ • ΔΡΙΝΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

• ΣΑΡΑΚΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

στη σκέψη μας…

• ΠΛΕΣΣΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

• ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ

• ΓΙΟΒΑΝΗΣ ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ

• ΓΙΟΒΑΝΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ

• ΓΙΟΒΑΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

• ΓΙΟΒΑΝΗΣ ΛΟΥΚΑΣ

• ΓΕΡΑΚΑΡΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ

• ΜΠΕΡΝΕΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

• ΡΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ

• ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ

• ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ

• ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ

• ΨΟΥΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

• ΨΟΥΡΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ

• ΤΣΙΛΗΡΑΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ

• ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

ευγνωμοσύνη… Δεν υπάρχουν πλέον στη ζωή ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ

• ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

• ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΟΣ • ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ • ΞΕΝΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ • ΜΟΥΣΧΟΣ ΔΙΟΝΥΣΗΣ • ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ

ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΘΟΔΩΡΗΣ

ΤΑΚΗΣ

κι που πότισαν με τον ιδρώτα τους 120 ετών… Τους οφείλουμε την απέραντη ευγνωμοσύνη μας… Και η σημερινή αναφορά στο όνομα τους είναι μια μι κρή ένδειξη σεβασμού και ευχαριστίας με συναισθήμα • ΚΑΡΑΒΙΤΗΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ • ΚΑΡΑΘΑΝΑΣΗΣ • ΚΟΚΛΩΝΗΣ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ

αναμνήσεις που παραμένουν ανεξίτηλα χαραγ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ