Nederlonds Tiidsc hrift Voor
Anesthesiolbgie
Ingezonden Buircn verantwoordelijkheid van de redactie
Articaihe met natriumbisulfi et: een potentiéelgevaaf Binnen de anesthesiologie in Nederland bestaat er in toenemende mate belarigstelling voor het gebruik van articaine (Ultracain DS@) voor epidurale, inhathecale, en plexus anesthesie. Door de snelle inwerking, de excellente kwaliteit van de blokkade en de geringe toxiciteit, is articaine met adrenaline van gote waarde gebleken. In dit tijdschrift werd hierover recent gepubìiceerd door van Oss e.a. (1) Tegen het gebruik van articarne als farmaceutisch
specialité, in Nederland geleverd als Uluacain DS, is echter een bezwaar aan t€ voeren. Er is alle reden voorkeur te geven aan lokaalanesthetìca waaraan geen hulp stoffen zjn toegevoegd.2'3 Aan de 1,7 nrl carpule's lIltracain DS@ is I mg/nrl met]rylparabeen toegevoegd. Aan de 20 ml flacons is behalve methylparabeen ook nog 0,5 mgirnl natriumbisulfiet toegevoegd. Vooral deze laatste toevoeging if bedenkelijk, gezien de calamiteiten die in het rccente verleden beschreven zijn bij het gebruik van 2<hloroprocaine met als hulpstof naniumbisulfiet, geleverd als Nesacaine CE@. Thssen 1980 en 1982 verschenen enkele casercpofs over irrcversibele neurologische uiNalsverschijnselen bij patiénten na epidurale toediening val 2chlorcprocaine met nan:iumbisulfiet 2 m{rnl. (+7) Ileî ging om totaal 9 patiènten, 8 vrouwen, waarv"an 7 gravida of een dag postparum. llet volume was in 7 gevallen groot, n.l. 2G28 rnl Gemiddeld 25,5 n'l). In 6 gevallen was sprake van accidentele intrxhecale toediening met als gevolg een "totale spìnale anesùesie".
Bij de overige 3 was
sprake van een hoog opgelopen
niveau van blok:lcade, waarbij intrathecale toediening niet werd uitgesloten. De daarop volgende hypotensie was in geen van de gevallen exteem of langdurig. L alle gevallen was er na regressie van de bloktade
sprake van neurologische uitv"al. Een patiènt herstelde na vier dagen volledig. Bij alle andere poriènten was sprake van een cauda equina syndroom. Dit werd bij eén patiènt enkele weken later gecompìrceerd door een arachnoiditis met verslechtering van haar neurologische toestand.
Ravindran e.a. toonde bij honden aan dat het specialité (2-chloroprocaine 3Vo - pH 3,8) bij opzettelijke intrathecale toediening tot permanente paraplegie leidde. Gelijke volumina bupivacaine 0,57o (pH 5,5), en een ffsiologische zoutoplossing (pH 3,0) waren nret neurotoxisch. Wang e.a. deed een soortgelijk onderzoek bij konijnor waarbij 2-chloroprocaine 3Va tnramet nariumbisulJìa 2 mflrn) thecaal rn R-rnger lactaaf, zawel als bolus-injectie als met kleine intermitterende injecties. Alleen de bolus-injectie van natriumbisullìet gaf dwarslaesies die zich niet meer hentelden.e Gissen e.a.l0 liet bij honden zien dat intrathecale toediening van grcte volumina NaCl 0,970 waarbij de subdurale druk opliep tot 200 à 300 mm Hg terwijl tegelilcîijd de arteriéle druk kunstrnalg laag werd gehouden met i.v trineùaphan, tot iÍeversibele neurologische beschadiging kon leiden (zelfs met
werd
dodelijk afloop). Ven'olgens liet hij bij een in vitru studie met d€ nervus vagus van een konijn zen, dat nariumbisulfiet
2 mflrrù n 2tt ooprccalne 370 neurotoxsch is bij een pH van 3,3. Als men de pH buffert tot 4,8 of
Hieruit mag geconcludeetd worden' dat nxtl.lulnbisulfiet neurotoxrsch is, indien het intraùecaal wordt
neurolo een spe Élt van
*Afdeling Anesùesiologi€. Dr Danièl den Ho€d Kliniek, Postbus 5201, 3008 AE Rorterdam ++Aporh€€k, Acad€misch Zi€kenhùis Rotrcrdam Dtkzigt, Dr. MoleùaErDleìn :10. l0l5 GD Rotterdam
van
rabil-
Nederlonds lirdschrift Voor
Anesthesiologie
Of het gebruik van Ultracain
Reóer€r ies:
DS@ veilig is,
hangt vooral af van de concentr'atie nariumbisulfiet en de pH. De concentratie natiumbisulfiet in Ulracain DS6 is slechts een kwart van die van Nesacarne CE@ destijds. De pH werd dou ons gemeten en bleek 70
te zijn. Bovendien is h* banodigde volume Ultracain DS@ dat epiduraal wodt toegediend lager dan dat van
Ondank deze mogelijk bredere veiligheidsmarge lijkt een waarschuwing op zijn plaats. Het feit dat naar schatting al bij vijf- a tienduizend patiénten Ultracain DS@ in Nederland voor epidurale toediening is gebruikt, mnder dar melding gemaakt is van neuotoxiciteit, is geruststellend. Echter 2+hlorcprocat-ne werd al 25 jaar gebruikt, voor de eerste toxische rcac-
Oss
G.E.C.J.M., Booij L.H.D.J.
tuticaie 4% ÍEl aùrîalirÉ l:2m.0m GnEa.ainc DS9 lofi Fidùra.b anesthesic: enige geEóErs.
lÉdaìards îilscttrift '.oc AiÉdEsiologie augus!.É |98E; tl2{. 2. Rms PJ., Drk€n R.. Rueers M.J., Coolen J.M.rd Enfrb kanurLtingen bij pcris?inalc tcdi€îing ian fùrn@. Pharnr.cutisch SÉekblad 1986; l2l:29-31.
3. D€ Lanse J.J., van Loerien A.C. Èrispinal€ todiering !"n faÍnaÉ (i!€ezmden brieo. 198ó;
Dtl9]9
4. Covino 8.J., Marx G.F, FinsH M., zsigmord E K PElcnged s€rstry/Írotcr èficits folbùing inadvdt€nt sPidl arEsltì6ia 5.
(edit rid). Anesthesia and Analsesia 1980; 59:39-a00 RÉisner L.S., Hochman 8.N., PiutÌ.r M.H. FdsisEnr neurlogic dcficit and adbesile aEchnoiditis folowing inFaó€Éal 2{hloropmcaroe injec'tioí. Anesùesra and AnalE€sia 1980; 59:452 5't
6. Ravindd R.S., Boíd VX., Ilsch M.D., Luass.n TG. Èohnged neurdt bbcl@de fol,o$ìng rcgior|al an€sthesu widr 2-chlcroqocaine, AnesúEsia and Ana.lgesia I9E0; 59:447-5t
7. lvl6e D.C., Spicdijk J., \àn Kl€.f J.D., Cobf|an R.L.,
des werden gemeld.
Wij pleiten ervoor dat uitsluitend geneesmiddelen zonder toevoegingen worden gebruilc voor epidurale toediening. Het zou jammer zijn indian een goed lokaalanestheticum als articarne in diskrediet kwam door de ongewenste effecten van onnodige additiva.
PC. de Jongx, PJ. Kansen*, Lieverse*, PJ. Roos*+
\an
Pbínaccutisch lt€kblad
Nesacaine CE@.
lJ.
I.
LOVE G,E OúoroFocaine ncùotoxicity: forr additio.al cds€s. Anesdrsia aDd Analgesia De2; 6t155'59 E. Ravindran R.S., Tumer M.S , Mulltf J. f.l€urolo$c efrlcfs of subaÉhnoìd administr4ion of 2{hbrcProcaine{E bùtìlraij|e, and low pH ncrmal salile in ògs. Anestiesia and Analgesia lg82' 6l:219'83 9. wanr 8.C., Hilrn n D.E.. Spiclholz N I ,'Itlfldùf H Clu; c neurologic deficits and fles.ainc{E: An eff€ct of dne anesthttic, 2-cfrlorouocain€, cr úe antioxidant, sodium bisulfite? Affsthesia and AnalEesia l98/; 63:4454. 10. Gisser A.J., Datra S., t amben D. Ttle chlqtgocairÉ cúùotMsy l: A h)?othesis to flplain the neural ufal.
It.
Tlle chlcroprocaine conm,rersy II: Is chkxoprooine neiir.toiic? Reeional tuÉlh€siÀ 1984; 9:135{5.
DECEMBER I989