Västra Hamnen: wielkomiejski kolaż w Malmö

fot. Bojana Lukac

Dzielnica Port Zachodni w Malmö znajduje się na sztucznej wyspie w cieśninie Öresund, zajmowanej do niedawna głównie przez stocznie i fabryki. W 2001 roku zorganizowano tam wystawę poświęconą mieszkalnictwu w mieście zrównoważonym ekologicznie „Bo01 Miasto jutra”43. Zbudowane z tej okazji budynki z 400 mieszkaniami stały się początkiem nowej dzielnicy. Całe przedsięwzięcie władze miasta zaplanowały na wiele lat. Do 2017 roku na docelowym inwestycji, rozciągającym się na powierzchni 187 ha, powstało już ponad 4,5 tys. mieszkań i domów z 11 tys. planowanych do 2035 roku. Liczba mieszkańców ma do tego czasu osiągnąć 20 tys., a w międzyczasie w dzielnicy pojawi się tyle samo nowych miejsc pracy44 .

Proces realizacji kolejnych kwartałów koordynowany jest przez samorząd, który kładzie duży nacisk na różnorodność form własności i zabudowy: od apartamentowców po mieszkania komunalne, akademiki i dom dla osób starszych. Powstała tu też najwyższa w Skandynawii wieża

mieszkalno-biurowa – 190-metrowe Turning Torso (Santiago Calatrava, 2005). Obiekty mieszkalne uzupełniane są mozaiką usług społecznych (szkół, przedszkoli) oraz przestrzeni publicznych z nadmorskim bulwarem i centralnie położonym parkiem. Z industrialnego, stoczniowego dziedzictwa pozostało niestety niewiele.

Co ciekawe, jako że do 2030 roku Malmö w całości planuje przestawić się na odnawialne źródła energii, Port Zachodni ma być pierwszą zeroemisyjną dzielnicą w Europie. Dzięki systemowi magazynowania energii cieplnej z użyciem wód gruntowych, energia ze źródeł odnawialnych kumulowana będzie tu latem i użytkowana zimą45. Planowi temu sprzyja także gospodarka wodna, zakładająca retencjonowanie całej deszczówki pojawiającej się w obrębie dzielnicy. Ekologiczny charakter Portu wesprze też miejska polityka transportowa, nastawiona na ograniczanie ruchu samochodowego. Co prawda w droższych budynkach w dzielnicy są garaże, ale w ich czynsz wpisana jest opłata utrzymująca system car-sharingu, z którego wszyscy mieszkańcy i pracujący na terenie osiedla mogą korzystać bezpłatnie46. Wkrótce ma zostać oddany do użytku wielorodzinny „dom rowerzystów”, z parkingiem i warsztatem dla jednośladów.

Planiści terenów Portu Zachodniego aspirują do stworzenia od podstaw modelowej i tętniącej życiem wielkomiejskiej dzielnicy. Osiedle jest tworzone na podstawie ogólnego masterplanu i dokumentów strategicznych miasta. Teren podzielony został na części, które są zagospodarowywane etapami. Już dziś Västra Hamnen jest pożądanym adresem i celem licznych wizyt studyjnych47. W 2013 roku ukończona została kolejna strategia rozwoju dzielnicy: Vastra Hamnen 2031. Dokument, opracowany na bazie wniosków wyciągniętych z funkcjonowania pierwszych etapów inwestycji, dostosowuje poprzednie wizje do współczesnych nurtów kształtowania miast48. Otwarte pozostaje pytanie, czy w oparciu o przyjęte koncepcje uda się powołać do życia „na surowym korzeniu” stabilną i różnorodną społeczność?

0 100