Quartier Vauban: osiedle w naturze

fot. Claire7373 Andrewglaser

Fryburska dzielnica Quartier Vauban powstała w miejscu dawnych koszar. Budowę zaczęto w 1998 roku, a pierwsi mieszkańcy wprowadzili się tam już dwa lata później57. Najważniejszy dla fenomenu dzielnicy jest przy tym specyficzny klimat społeczny tego akademickiego miasta, którego ekologiczna tożsamość zaczęła być kształtowana jeszcze przez hippisów i anarchistów protestujących przeciwko planom budowy elektrowni atomowej. Podwaliny Vauban dostarczyła zasada samoorganizacji: ok. 40% tutejszych budynków wzniosły kooperatywy, które wykupiły grunty od miasta na preferencyjnych warunkach.

Jednym z głównych wyznaczników tego miejsca są skutki zakazania przez Fryburg stosowania herbicydów. Podczas spaceru po osiedlu nikogo nie powinna więc dziwić trawa wyrastająca spomiędzy płyt chodnikowych. Niektórzy nazywają to zielskiem, my – bioróżnorodnością – deklaruje jeden z mieszkańców58. Ruch samochodów indywidualnych został ograniczony do minimum. Na

przeważającej części osiedla funkcjonuje zakaz parkowania, a miejsca postojowe zostały zlokalizowane na obrzeżach59. Chociaż Vauban jest najgęściej zaludnioną dzielnicą Fryburga, dzięki oszczędności przestrzeni przeznaczanej zwykle dla samochodów, zabudowa nie wydaje się gęsta. Poza prywatnymi i półprywatnymi ogródkami otaczającymi budynki, ekologiczną osnowę osiedla tworzą trzy „zielone klamry” łączące je z terenami otwartymi.

Vauban jest jednak najbardziej znane z radykalnej polityki transportowej. W projekcie dzielnicycar-freeniezwykle ważna jest też kwestia lokalizacji i komunikacji z pozostałymi częściami miasta. Do Vauban doprowadzono linię tramwajową, a do centrum Fryburga można się dostać w 10 minut, korzystając z roweru. Osoby zamierzające zamieszkać na osiedlu deklarują rezygnację z samochodu (pod groźbą – utraty udziałów w prawie do gruntu) lub wykupują miejsce postojowe w garażu na skraju dzielnicy. Mogą też przystąpić do osiedlowego systemu car-sharingu.

Wiele budynków spełnia wymogi pasywności. Lokalne normy zapotrzebowania na ciepło domów we Fryburgu, bardziej restrykcyjne niż w innych regionach Niemiec, wynoszą 15 kWh/m2 na rok60 . Energię cieplną dla osiedla produkuje znajdująca się w jego granicach mała elektrociepłownia opalana odpadami drewnianymi. Na połowie budynków zainstalowano również ogniwa fotowoltaiczne, z których prąd jest sprzedawany do regionalnej sieci elektrycznej.

Quartier Vauban należy postrzegać przede wszystkim jako fenomen społeczny, wspólnotę ludzi kształtujących środowisko swojego życia w zgodzie z ideami zrównoważonego rozwoju. Miejsce to ma też jednak swoje ciemne strony: pokusę nadmiernego dyscyplinowania sąsiadów w kwestiach ekologicznego stylu życia i pojawienie się „szarej strefy” kierowców ukrywających przed administracją fakt posiadania samochodu61 .

0 100