Κινεζική Γραμματική στα ελληνικά by Eκδόσεις Perugia

Α ΓΜ Ι 法 ΔΕ 语语汉

Το παρόν αποτελεί δείγμα του βιβλίου "Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά" το οποίο αριθμεί 272 σελίδες.

Πρόκειται για το πληρέστερο και πιο αναγνωρισμένο εγχειρίδιο κινεζικής γραμματικής! Περιέχονται ΟΛΟΙ ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΚΙΝΕΖΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ, αλλά και ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ ΤΗΣ ΚΙΝΕΖΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ. Μεθοδοποιεί και κωδικοποιεί όλα όσα λείπουν από αντίστοιχα βιβλία: ►Απλή και κατανοητή παρουσίαση των γραμματικών και συντακτικών φαινομένων ►Εκατοντάδες παραδείγματα από τη σύγχρονη κινεζική πραγματικότητα ►Σύγκριση - αντιπαραβολή με την ελληνική γραμματική ►Έμφαση στις γλωσσικές ιδιαιτερότητες που δυσκολεύουν τους Έλληνες σπουδαστές ►Χρήσιμοι αναλυτικοί πίνακες ►Επιμελημένη γραφική παρουσίαση και παραστατικά διαγράμματα ►Απαραίτητο βοήθημα για τον καθηγητή και το μαθητή μέσα και έξω από την τάξη ►Καλύπτει όλα τα επίπεδα του Ευρωπαϊκού Κοινού Πλαισίου Αναφοράς για τις Γλώσσες (Α1, Α2, Β1, Β2, Γ1, Γ2). ►Για την απόκτηση των διπλωμάτων κινεζικής γλώσσας HSK (1-6)

Επικοινωνήστε μαζί μας για να το προμηθευτείτε με την προνομιακή έκπτωση 35%.

Στην αδερφή μου Αγαθή η συγγραφέας

Επιμέλεια: Μαρία Κοβάνη, Μαρία Κωστοπούλου

Ιδιαίτερες ευχαριστίες στους: Δημήτρη Σωτάκη 傅音/Fu Yin Chen Shichao Γεράσιμο Βασιλείου Άννα Φιρινίδου 李晓娟/ Li Xiaojuan Alessandro Barin Ιάσονα Δούση

Ιδιαίτερες ευχαριστίες στις κυρίες 曹沐霞/Cao Muxia και Γιώτα ΧατζηθεοχάρουςΚουλουρίδου για τη συμβολή τους στην πραγματοποίηση αυτής της έκδοσης.

Ηλεκτρονική επεξεργασία: Ελένη Τσουκαλά - Γιάννης Φανιάδης Συντονισμός: Τίνα Ζωγοπούλου

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση μέρους ή του συνόλου του βιβλίου αυτού, η αναπαραγωγή, η μετάφραση, η μετάδοσή του με οποιοδήποτε οπτικοακουστικό, ηλεκτρονικό ή άλλο μέσο χωρίς την άδεια των εκδόσεων Perugia.

Αγαπητοί φίλοι, Συμπληρώσαμε 35 χρόνια αδιάκοπης προσφοράς στην ξενόγλωσση εκπαίδευση και προσφέρουμε στο κοινό ένα εγχειρίδιο το οποίο είναι αποτέλεσμα πολυετούς πείρας, επιστημονικής εργασίας και επιμελούς συγγραφής από τους κορυφαίους τουείδους. Η Κινεζική Γραμματική στα ελληνικά περιέχει το σύνολο των γραμματικών και συντακτικών φαινομένων της γλώσσας, καλύπτοντας όλα τα επίπεδα γλωσσομάθειας, παρουσιασμένα με τον πλέον εύληπτο και κατανοητό τρόπο και πλήθος παραδειγμάτων. Από την πλευρά μας, ως εκδότες, επιθυμούμε το έργο αυτό να βοηθήσει όσους το χρησιμοποιήσουν, να αποτελέσει απαραίτητο σύντροφο στην εκμάθηση της γλώσσας και, ―όπως όλες οι γραμματικές των εκδόσεών μας―, να αγαπηθεί και να αγκαλιαστεί από τους αναγνώστες. Εμείς θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε γι’ αυτή την ηθική ικανοποίηση για την οποία και σας ευχαριστούμε.

Οι εκδότες, Τίνα Ζωγοπούλου, Ορέστης Δούσης

Η Φένια Παπακοσμά σπούδασε Μετάφραση και Διερμηνεία στην Αγγλία (αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά), στο πανεπιστήμιο του Salford. Για τρία χρόνια, παρακολούθησε μαθήματα κινεζικών στο Hebei Normal University, στην πόλη Shijiazhuang. Ολοκλήρωσε τον κύκλο σπουδών της με ένα μεταπτυχιακό με τίτλο Κινεζικές Σπουδές στο School of Oriental and African Studies του Λονδίνου (SOAS). Κατά την εξαετή διαμονή της στην Κίνα εργάστηκε ως καθηγήτρια Αγγλικών σε πανεπιστήμια και σχολεία της επαρχίας Χεμπέι και, αργότερα, ως επιτόπια υπάλληλος στο Προξενείο της Ελλάδας στο Πεκίνο. Ταξίδεψε σε πολλές περιοχές της Κίνας και στις γειτονικές χώρες. Τα τελευταία χρόνια ζει στην Αθήνα και εργάζεται ως καθηγήτρια κινεζικών.

Η Κοβάνη Μαρία είναι διδάκτορας Κοινωνιογλωσσολογίας του Εθνικού Πανεπιστημίου Χιτοτσουμπασί. Κατά τη διάρκεια της διδακτορικής έρευνάς της μελέτησε την αρχαία ιαπωνική και σύγχρονη κινεζική γλώσσα. Εργάστηκε ως καθηγήτρια στρατηγικών επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο ΒΒΤ (Business Breakthrough University) στο Τόκιο, εστιάζοντας στην επικοινωνιακή δυσκολία μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Από το 2011, συνεργάζεται με το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ως καθηγήτρια στο Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών.

Η Μαρία Κωστοπούλου είναι καθηγήτρια κινεζικής στο Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 2013, εργάζεται ως συνεργατιδα–καθηγήτρια στο e-learning του Πανεπιστημίου Πειραιώς και διδάσκει «Εισαγωγή στην Οικονομία και Επιχειρηματική Εθιμοτυπία της Κίνας» και «Εισαγωγή στην Κινέζικη Γλώσσα». Έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στο Λονδίνο. Από το 1998 έως το 2000, σπούδασε Γλώσσα και Πολιτισμό στο International Studies University, στη Σαγχάη. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει εργαστεί ως υπεύθυνη επικοινωνίας και ειδική σε θέματα Κίνας στο Ελληνο-κινεζικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, ως υπεύθυνη σε θέματα Ασίας, στη Ναυτιλιακή Εταιρεία CMA CGM και είναι συνιδρυτικό μέλος του Ινστιτούτου Οικονομικής και Πολιτιστικής Δράσης Ελλάδας- Κίνας (ΙΟΠΕΚ).

Η Κίνα στην πραγματικότητα δεν είναι μία χώρα, αλλά ένας τόπος θαυμάτων. Πρόκειται για ένα μυστηριώδη και ανεξιχνίαστο προορισμό, όχι μόνο από εμάς, τους λεγόμενους Δυτικούς, αλλά ακόμη και από τους ίδιους τους κατοίκους της. Από αυτό το σύνολο γοητευτικών παραδοξοτήτων που τη συνθέτουν, δε θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση η γλώσσα. Η μεγάλη, μεγαλοπρεπής και σοφή κινεζική γλώσσα. Από την προσωπική μου εμπειρία, θεωρώ ότι το σύνολο της κινεζικής γραμματείας δεν μπορεί με κανέναν τρόπο να γίνει απολύτως αντιληπτό από τον ανθρώπινο νου. Διαθέτει μια πανσπερμία λέξεων και εννοιών, μια πολυχρωμία ιδεών και γλωσσικών ιδιωμάτων, που στο τέλος κάνουν εκείνον που επιθυμεί να την πλησιάσει, να επιστρέψει πληγωμένος από εκεί που ξεκίνησε. Όμως, όσοι διαθέτουν τη γνώση αυτής της γλώσσας-αλλά και της χώρας βεβαίως-έχουν την ικανότητα να βάλουν μια τάξη σε αυτό το γοητευτικό γλωσσικό σύμπαν, μπορούν να πάρουν απ’ το χέρι όποιον το επιθυμεί και να τον ταξιδέψουν σε αυτό. Χωρίς δεύτερη σκέψη, ένας από αυτούς τους σπάνιους «ξεναγούς» είναι η Φένια Παπακοσμά, η οποία διαθέτει, κατά τη γνώμη μου, τον τρόπο, τη γνώση, την εμπειρία και πρώτα απ’ όλα το χάρισμα να μεταφέρει τις σημαντικές γνώσεις της σε εκείνους που ξεκινάνε τώρα την περιπέτεια τους με τα κινεζικά. Η Γραμματική που κρατάτε στα χέρια σας δεν είναι απλώς μια καταγραφή γλωσσικών φαινομένων, δεν είναι ένα ακόμα λεξικό, δεν είναι μια ψυχαναγκαστική προσπάθεια να υπάρξει επιτέλους μια παρόμοια πηγή γνώσης στα ελληνικά, αντίθετα πρόκειται για μια δουλειά ετών, μια κατάδυση στον πυρήνα του τρόπου σκέψης και έκφρασης των Κινέζων και ένα καταπληκτικό «κλειδί» που θα σας ανοίξει την πόρτα σε αυτόν τον υπέροχο κόσμο. Και θα ήθελα να επιβεβαιώσω ότι όλο αυτό, η Φένια Παπακοσμά το κατάφερε με έναν αξιοζήλευτο τρόπο, με έναν τρόπο που θα σας επιτρέψει να κοιτάξετε κατάματα και με πλήρη ασφάλεια αυτή τη μοναδική στον πλανήτη γλώσσα, που λίγοι από εμάς, για την ώρα, γνωρίζουμε στην Ελλάδα. Αφού, λοιπόν, μιλήσαμε για ένα μοναδικό ταξίδι, να ευχηθώ σε όλους σας «一路平安»…

Δημήτρης Σωτάκης, Σεπτέμβριος 2014 Συγγραφέας, καθηγητής κινεζικής

Για τη διευκόλυνση του αναγνώστη-σπουδαστή, προτείνεται η επίσκεψη στην ιστοσελίδα των Εκδόσεων Perugia, όπου και υπάρχει ηχητική απόδοση του κεφαλαίου 2, δηλαδή του κινεζικού αλφαβήτου, όλων των παραδειγμάτων και των κανόνων προφοράς της κινεζική γλώσσας: (βλ. www.perugia.edu.gr).

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 EΙΣΑΓΩΓΗ / 前言 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 2 PINYIN-ΤΟΝΙΣΜΟΣ - ΠΡΟΦΟΡΑ / 汉语拼音 - 发音 - 声调. . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 3 ΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ / 点号. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 4 ΤΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ /名词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

ΚΥΡΙΑ ΟΝΟΜΑΤΑ / 专有名词 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΕΙΣ - ΤΙΤΛΟΙ / 称呼 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΚΟΙΝΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ / 普通名词 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΑΦΗΡΗΜΕΝΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ/抽象名词 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΧΡΟΝΟΥ/时间词 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΤΟΠΟΥ/方位词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23 23 23 25

5 ΤΟ ΕΠΙΘΕΤΟ / 形容词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 6 ΟΙ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / 代词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / 人称代词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 ΚΤΗΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / 物主代词 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 ΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / 指示代词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / 疑问代词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / 疑问代词表示任指 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

7 ΤΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ / 数词 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

ΑΠΟΛΥΤΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ / 基本的数词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 ΤΑΚΤΙΚΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ / 序数. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

8 ΟΙ ΜΕΤΡΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ / 量词 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

ΜΕΤΡΙΚΈΣ ΛΈΞΕΙΣ-ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΆ / 量词做名词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΟΝΟΜΑΤΙΚΈΣ ΜΕΤΡΙΚΈΣ ΛΈΞΕΙΣ / 名量词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΡΗΜΑΤΙΚΈΣ ΜΕΤΡΙΚΈΣ ΛΈΞΕΙΣ / 动量词 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΑΌΡΙΣΤΕΣ ΜΕΤΡΙΚΈΣ ΛΈΞΕΙΣ / 不定量词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

66 67 70 71

9 ΤΟ ΡΗΜΑ / 动词 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΆ-ΑΜΕΤΆΒΑΤΑ / 及物动词 - 不及物动词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 ΔΙΆΘΕΣΗ / 语态 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 ΈΓΚΛΙΣΗ / 语气. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 ΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΌΣ ΡΗΜΑΤΟΣ / 动词重叠. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 ΡΉΜΑΤΑ ΠΟΥ ΧΩΡΙΖΟΝΤΑΙ Ή ΡΉΜΑ+ΑΝΤΙΚΕΊΜΕΝΟ / 离合词 . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 ΧΡΌΝΟΣ ΚΑΙ ΧΡΌΝΟΙ / 时间 - 时态. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 ΠΟΙΌΝ ΕΝΕΡΓΕΊΑΣ / 动作的状态. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 ΤΟ ΡΉΜΑ ΑΛΛΆΖΩ, ΜΕΤΑΤΡΈΠΩ / 化 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 10 ΤΑ ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ / 助动词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 ΔΥΝΑΤΌΤΗΤΑΣ / 表示对主客观条件判断的. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 ΙΚΑΝΌΤΗΤΑΣ / 表示技能，能力的. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

ΆΔΕΙΑΣ, ΑΠΑΓΌΡΕΥΣΗΣ / 表示准许, 允许的 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 ΑΝΑΓΚΑΙΌΤΗΤΑΣ / 表示对情理需要的. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 ΥΠΟΧΡΈΩΣΗΣ / 表示必要的 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 ΕΠΙΘΥΜΊΑΣ, ΣΚΟΠΟΥ, ΑΠΑΊΤΗΣΗΣ, ΠΡΟΘΥΜΊΑΣ / 表示意愿，愿望的 . . . . . . . . . . . . 93 11 Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ ΕΙΜΑΙ / 是字句. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 12 Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ ΕΧΩ / 有字句. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 13 ΤΟ ΠΟΙΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ / 动作的状态. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 ΕΝΈΡΓΕΙΑ ΣΕ ΕΞΈΛΙΞΗ / 动作的进行态 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 ΕΝΈΡΓΕΙΑ ΜΕ ΔΙΆΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΈΧΕΙΑ / 动作的持续态. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 ΕΝΈΡΓΕΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΈΝΗ / 完成态 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΙΚΉ ΕΜΠΕΙΡΊΑ / 经历态. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 14 ΤΑ ΜΟΡΙΑ / 助词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 ΔΟΜΙΚΆ ΜΌΡΙΑ / 结构助词 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 ΜΌΡΙΑ ΕΝΈΡΓΕΙΑΣ ΡΉΜΑΤΟΣ / 动态助词 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΆ ΜΌΡΙΑ / 语气助词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 15 ΤΟ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΜΟΡΙΟ 了 / 语气助词了. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 16 ΤΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ / 副词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138

ΕΠΙΡΡΉΜΑΤΑ ΧΡΌΝΟΥ / 表示时间的. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΕΠΙΡΡΉΜΑΤΑ ΔΙΑΒΆΘΜΙΣΗΣ / 表示程度的. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΕΠΙΡΡΉΜΑΤΑ ΟΡΊΩΝ, ΈΚΤΑΣΗΣ / 表示范围的 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΕΠΙΡΡΉΜΑΤΑ ΕΠΑΝΆΛΗΨΗΣ, ΣΥΧΝΌΤΗΤΑΣ / 表示重复, 频率的. . . . . . . . . . . . . . . . ΕΠΙΡΡΉΜΑΤΑ ΔΙΆΘΕΣΗΣ / 表示语气的 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΕΠΙΡΡΉΜΑΤΑ ΒΕΒΑΊΩΣΗΣ-ΆΡΝΗΣΗΣ / 表示肯定、否定的. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΕΠΙΡΡΉΜΑΤΑ ΤΡΌΠΟΥ / 表示方式的. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 OI ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ / 介词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΠΡΟΘΈΣΕΙΣ-ΡΉΜΑΤΑ / 介词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΠΡΟΘΈΣΕΙΣ ΧΡΌΝΟΥ / 表示时间的 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΠΡΟΘΈΣΕΙΣ ΤΌΠΟΥ-ΚΑΤΕΎΘΥΝΣΗΣ-ΠΡΟΈΛΕΥΣΗΣ / 表示处所、访问的 . . . . . . . . . . ΠΡΟΘΈΣΕΙΣ ΣΚΟΠΟΎ, ΑΙΤΊΑΣ / 表示目的、原因的 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΠΡΟΘΈΣΕΙΣ ΤΡΌΠΟΥ / 表示方式的 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΠΡΟΘΈΣΕΙΣ ΠΑΘΗΤΙΚΉΣ ΦΩΝΉΣ / 表示被动的 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΠΡΟΘΈΣΕΙΣ ΣΎΓΚΡΙΣΗΣ / 表示比较的. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΠΡΟΘΈΣΕΙΣ ΑΝΑΦΟΡΆΣ, ΣΧΈΣΗΣ / 表示对象的 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΠΡΟΘΈΣΕΙΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΆΣ, ΣΤΆΣΗΣ, ΓΝΏΜΗΣ / 表示意见的 . . . . . . . . . . . . . . . . ΠΡΟΘΈΣΕΙΣ ΕΞΑΊΡΕΣΗΣ / 表示排除的 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΈΜΜΕΣΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ / 介绍间接宾语的 . . . . . . . . . . . . . . . . ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΠΟΔΈΚΤΗ ΜΙΑΣ ΠΡΆΞΗΣ / 表示动作行为的对象 . . . . . . . . . . . . . 18 ΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ / 连词 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΠΑΡΆΤΑΞΗΣ / 表示并列的 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

138 140 141 142 144 145 146 152 152 154 155 156 157 158 159 160 160 160 161 162 163 163

Φένια Παπακοσμά

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά

ΠΡΟΤΊΜΗΣΗΣ-ΣΎΓΚΡΙΣΗΣ / 表示选择的. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΑΝΤΊΘΕΣΗΣ-ΜΕΤΆΒΑΣΗΣ / 表示转折的 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΕΝΑΝΤΊΩΣΗΣ-ΠΑΡΑΧΏΡΗΣΗΣ / 表示让步的 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΥΠΌΘΕΣΗΣ / 表示假设的. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΠΡΟΌΔΟΥ-ΣΥΝΈΧΕΙΑΣ / 表示进一步和承接的 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΣΚΟΠΟΎ / 表示目的. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΑΙΤΊΑΣ-ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΟΣ / 表示因果的 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΠΡΟΫΠΌΘΕΣΗΣ / 表示条件的. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΕΠΕΞΉΓΗΣΗΣ / 表示列举的 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 ΤΑ ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΑ / 叹词 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Η ΟΝΟΜΑΤΟΠΟΙΙΑ / 象声词. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Ο ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ / 句型. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΚΎΡΙΑ Ή ΑΠΛΉ ΠΡΌΤΑΣΗ / 单句. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΠΕΡΊΟΔΟΣ Ή ΣΎΝΘΕΤΗ ΠΡΌΤΑΣΗ / 复句 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Η ΑΡΝΗΣΗ / 否定句. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Η ΕΡΩΤΗΣΗ / 疑问句 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 ΟΙ ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ / 感叹句. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 ΟΙ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ / 祈使句. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΘΕΣΗ 把 / 把字句. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 TO ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ / 主语. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ / 宾语 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 ΤΟ ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑ / 谓语. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 ΟΙ ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ / 定语 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 ΟΙ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ / 状语. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 ΤΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ / 补语. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΣΥΜΠΛΉΡΩΜΑ ΑΠΟΤΕΛΈΣΜΑΤΟΣ / 结果补语. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΣΥΜΠΛΉΡΩΜΑ ΚΑΤΕΎΘΥΝΣΗΣ / 趋向补语. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΣΥΜΠΛΉΡΩΜΑ ΔΥΝΑΤΌΤΗΤΑΣ-ΠΡΟΟΠΤΙΚΉΣ / 可能补语 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΣΥΜΠΛΉΡΩΜΑ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗΣ / 情态补语 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΣΥΜΠΛΉΡΩΜΑ ΔΙΑΒΆΘΜΙΣΗΣ / 程度补语 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΣΥΜΠΛΉΡΩΜΑ ΠΟΣΌΤΗΤΑΣ / 数量补语. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Η ΣΥΓΚΡΙΣΗ / 比较. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Η ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ / 被动句 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Η ΕΜΦΑΣΗ / 强调. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ-ΙΔΙΩΜΑΤΙΣΜΟΙ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ / 熟语. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

165 165 167 167 168 169 170 170 171 173 176 178 178 180 184 186 192 193 198 205 207 209 212 214 216 216 222 226 229 232 235 238 247 250 254

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά

Φένια Παπακοσμά

ΟΙ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ 代词 [dàicí]

Στην κινεζική γραμματική, η αντωνυμία είναι το μέρος του λόγου που χρησιμοποιείται, κυρίως, αντί ουσιαστικού, επιθέτου, ρήματος, επιρρήματος ή αριθμού. Οι αντωνυμίες χωρίζονται στα εξής τρία είδη: προσωπικές, δεικτικές και ερωτηματικές. Τα υπόλοιπα είδη αντωνυμιών που υπάρχουν στην ελληνική γραμματική είτε εμπίπτουν στα παραπάνω τρία είτε εκφράζονται με διάφορα άλλα γραμματικά φαινόμενα. Για διευκόλυνση του Έλληνα μαθητή, στο κεφάλαιο αυτό, θα παρουσιαστούν ως αντωνυμίες και τα υπόλοιπα φαινόμενα που αντιστοιχούν στα ελληνικά είδη αντωνυμιών.

ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ/人称代词 [rénchēng dàicí] Οι προσωπικές αντωνυμίες αντικαθιστούν πρόσωπα, ζώα και πράγματα. Βρίσκονται σε θέση υποκειμένου ή αντικειμένου (έμμεσου ή άμεσου). Οι προσωπικές αντωνυμίες είναι από τις λίγες λέξεις που σχηματίζουν πληθυντικό και από τις ελάχιστες που διαθέτουν πρόσωπα και τρία γένη. Πρόσωπο/人称 [rénchēng]

Ενικός/单数[dānshù]

Πληθυντικός/复数[fùshù] Συμπεριληπτικός

Α’ πρόσωπο

我 [wǒ] εγώ, εμένα (μου), εμένα (με)

我们 [wǒmen] εμείς εμάς (μας), εμάς (μας)

咱们* [zánmen] εμείς

Πληθ. ευγενείας

Β’ πρόσωπο

你 [nǐ] εσύ, εσένα (σου), εσένα (σε)

您*[nín] εσείς

你们 [nǐmen] εσείς, εσάς (σας), εσάς (σας)

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά

Φένια Παπακοσμά

OΙ ΜΕΤΡΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ 量词 [liàngcí]

Χρησιμοποιούνται, κυρίως, μετά από αριθμητικά ή δεικτικές αντωνυμίες και πριν από ουσιαστικά, τα οποία ο ομιλητής απαριθμεί ή δείχνει. Σκοπός τους είναι να δηλώσουν τη φύση του εκάστοτε ουσιαστικού και να το κατηγοριοποιήσουν, σύμφωνα με την ποσότητα, το μέγεθος ή το σχήμα του. Η κινεζική γλώσσα διαθέτει μεγάλη ποικιλία μετρικών λέξεων, οι οποίες αντιστοιχούν σε διαφορετικά αντικείμενα, κατηγορίες αντικειμένων ή πράξεις. Παρόλο που δεν υπάρχει γραμματική αντιστοιχία με τα ελληνικά, ορισμένες μετρικές λέξεις θα μπορούσαν να αναφέρονται ως ουσιαστικά που βοηθούν στη μέτρηση άλλων ουσιαστικών και μπορούν να σταθούν μόνα τους, όπως το καρβέλι, η φρατζόλα, ένα πιάτο (φαγητό), ένα φύλλο (χαρτί), ένα ποτήρι (νερό), ένα μπουκάλι (γάλα), ένα μπουκέτο (λουλούδια) κλπ. Τέλος, τον μεγαλύτερο αριθμό μετρικών λέξεων αποτελούν εκείνες που δεν έχουν άλλη χρήση (π.χ. ουσιαστικού) και, συνήθως, δεν μεταφράζονται. Υπάρχουν τέσσερα είδη μετρικών λέξεων: οι μετρικές λέξεις-ουσιαστικά, οι ονοματικές μετρικές λέξεις, οι ρηματικές μετρικές λέξεις και οι αόριστες μετρικές λέξεις.

ΜΕΤΡΙΚΈΣ ΛΈΞΕΙΣ-ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΆ/量词做名词 [liàngcí zuò míngcí] Κάποιες λέξεις (μπουκάλι, ποτήρι, πακέτο, σακούλα, ζευγάρι, κομμάτι, μπουκέτο), όταν είναι μόνες τους αποτελούν κοινά ουσιαστικά, αλλά όταν ακολουθούν κάποιον αριθμό, αποτελούν μετρικές λέξεις. Ως τέτοιες, δίνουν μια γενική ένδειξη μέτρησης, αφού ένα ποτήρι, μία σακούλα ή ένα πακέτο μπορούν να είναι οποιουδήποτε μεγέθους ή σχήματος. Αυτό το είδος μετρικών λέξεων μπορεί να μεταφραστεί με σχετική ευκολία στην ελληνική γλώσσα. Μετρικές λέξεις

Παραδείγματα

把 [bǎ] χούφτα

一把米 [yì bǎ mǐ] μία χούφτα ρύζι, 一把沙 [yì bǎ shā] μία χούφτα άμμος

包 [bāo] πακέτο

一包糖 [yì bāo táng] ένα πακέτο καραμέλες, 一包烟 [yì bāo yān] ένα πακέτο τσιγάρα

杯 [bēi] ποτήρι

一被茶 [yí bèi chá] ένα ποτήρι τσάι, 三被啤酒 [sān bèi píjiǔ] τρία ποτήρια μπίρα

袋 [dài] σακούλα

一袋面粉 [yí dài miànfěn ] μία σακούλα αλεύρι

打 [dá] ντουζίνα

一打鸡蛋 [yì dǎ jīdàn] μία ντουζίνα αυγά

块 [kuài] κομμάτι

一块蛋糕 [yí kuài dàngāo] ένα κομμάτι τούρτα

排 [pái] σειρά

九排椅子 [jiǔ pái yǐzi] εννέα σειρές καρέκλες, 一排人 [yì pái rén] μία σειρά ανθρώπων

瓶 [píng] μπουκάλι

一瓶水 [yì píng shuǐ] ένα μπουκάλι νερό, 三瓶橄榄油 [sānpíng gǎnlǎn yóu] τρία μπουκάλια ελαιόλαδο

束 [shù] μπουκέτο

一束花 [yí shù huā] ένα μπουκέτο λουλούδια

Φένια Παπακοσμά

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά

双 [shuāng] ζευγάρι

一双手套 [yì shuāng shǒutào] ένα ζευγάρι γάντια, 一双筷子 [yì shuāng kuàizi] ένα ζευγάρι τσόπστικς (ξυλάκια φαγητού)

碗 [wăn] μπολ

两碗米饭 [liǎng wǎn mǐfàn] δύο μπολ ρύζι, 一碗汤 [yì wǎn tāng] ένα μπολ σούπα

ΟΝΟΜΑΤΙΚΈΣ ΜΕΤΡΙΚΈΣ ΛΈΞΕΙΣ/名量词 [míngliàng cí] Είναι μονάδες μέτρησης για ανθρώπους και πράγματα. Ο παρακάτω πίνακας συμπεριλαμβάνει τις βασικές μετρικές λέξεις: Μ.Λ.

Χρήση

Λέξεις που συντάσσονται με τη Μ.Λ.

把 [bǎ]

αντικείμενα καθημερινής χρήσης

刀子 [dāozi] μαχαίρι, 叉子 [chāzi] πιρούνι, 勺子 [sháozi] κουτάλι, 壶 [hú] κανάτα，梳子 [shūzi] χτένα，扇子 [shànzi] βεντάλια，伞 [sǎn] ομπρέλα，锁 [suǒ] κλειδαριά，钥匙 [yàoshi] κλειδιά，牙刷 [yáshuā] οδοντόβουρτσα，椅子 [yǐzi] καρέκλα

本 [bĕn]

βιβλία, περιοδικά

书 [shū] βιβλίο, 词典 [cídiǎn] λεξικό, 杂志 [zázhì] περιοδικό, 影集 [yǐngjí] φωτογραφικό άλμπουμ, 小说 [xiǎoshuō] μυθιστόρημα

部 [bù]

βιβλία, ταινίες

书 [shū] βιβλίο，电影 [diànyǐng] ταινία，电视剧 [diànshìjù] τηλεοπτική σειρά

册 [cè]

τόμους, αντίγραφα

书 [shū] βιβλίο, 词典 [cídiǎn] λεξικό

层 [céng]

ορόφους, επίπεδα, στρώσεις

楼 [lóu] όροφος, 台阶 [táijiē] σκαλί, 奶油 [nǎiyóu] βούτυρο, 灰 [huī] στάχτη/σκόνη, 皮 [pí] δέρμα

场 [cháng]

καταστάσεις που διαρκούν για συγκεκριμένο χρόνο

雨 [yǔ] βροχή, 雪 [xuě] χιόνι, 争论 [zhēnglùn] καβγάς, 战争 [zhànzhēng] πόλεμος, 比赛 [bǐsài] αγώνας, 电影 [diànyǐng] ταινία, 表演 [biǎoyǎn] παράσταση, 音乐会 [yīnyuèhuì] συναυλία

出 [chū]

θεατρικές παραστάσεις

京剧 [jīngjù] όπερα Πεκίνου**, 京戏 [jīngxì] όπερα Πεκίνου**, 戏 [xì] θεατρικό έργο

γνώμη, άποψη

意见 [yìjiàn] γνώμη, 看法 [kànfǎ] άποψη, 想法 [xiǎngfǎ] γνώμη/τρόπος σκέψης, 说明 [shuōmíng] επεξήγηση, 主意 [zhǔyi] ιδέα (όλα αυτά μπορεί να συνοδεύονται από το 个 [ge])

点 [diǎn]

顶 [dĭng] 家 [jiā]

αντικείμενα που μπαίνουν πάνω απο το/στο κεφάλι εταιρείες, εστιατόρια

帽子 [màozi] καπέλο, 雨伞 [yǔsǎn] ομπρέλα, 帐篷 [zhàngpeng] σκηνή, 帐子 [zhàngzi] κουνουπιέρα 公司 [gōngsī] εταιρεία, 商店[shāngdiàn] μαγαζί, 饭馆 [fànguǎn] εστιατόριο

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά

Φένια Παπακοσμά

ΤΟ ΠΟΙΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 动作的状态 [dòngzuò de zhuàngtài]

Ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο είναι αυτό που μας παρουσιάζει τις διαφορετικές καταστάσεις ή τα στάδια στα οποία μπορεί να βρίσκεται η ενέργεια που περιγράφεται από ένα ρήμα. Μια ενέργεια μπορεί να διαρκεί ή να είναι στιγμιαία και να συνεχίζεται ή να έχει ολοκληρωθεί, αποτελώντας μια κεκτημένη εμπειρία. Η κατάσταση της ενέργειας του ρήματος εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο ο ομιλητής αντιλαμβάνεται ένα γεγονός σε σχέση με την εσωτερική σύσταση του χρόνου και τον χρόνο κατά τον οποίο λαμβάνει χώρα αυτή καθαυτή η ενέργεια. Συνεπώς, η χρήση τους είναι υποκειμενική. Σε πολλά βιβλία γραμματικής, το κεφάλαιο αυτό αποκαλείται Όψη ή Άποψη ( βλ. κεφ. Το Ρήμα). Το ποιόν ενεργείας αναφέρεται σε μια: ενέργεια σε εξέλιξη, ενέργεια με διάρκεια και συνέχεια, ολοκληρωμένη ενέργεια ή παρελθοντική εμπειρία.

ΕΝΈΡΓΕΙΑ ΣΕ ΕΞΈΛΙΞΗ/动作的进行态 [dòngzuò de jìnxíng tài] Μια ενέργεια μπορεί να εξελίσσεται και η εξέλιξή της μπορεί να λαμβάνει χώρα στο παρελθόν, το παρόν ή το μέλλον.

Σχηματισμός Υπάρχουν τρεις βασικοί τρόποι για να εκφραστεί η κατάσταση της εξέλιξης: 1. Με τα επιρρήματα 正 [zhèng], 在 [zài] και 正在 [zhèngzài] Σημαίνουν αυτήν τη στιγμή και δηλώνουν ότι η πράξη του ρήματος βρίσκεται σε εξέλιξη, αλλά δεν μεταφράζονται πάντα. Μπαίνουν πριν από το ρήμα της πρότασης για να δείξουν ότι η ενέργεια, την οποία περιγράφει το ρήμα, βρίσκεται σε εξέλιξη είτε τη στιγμή κατά την οποία μιλάει ο ομιλητής είτε τη χρονική στιγμή για την οποία μιλάει ο ομιλητής. Υποκείμενο+正, 在, 正在+Ρήμα+(Αντικείμενο) 经理正开会。Jīnglǐ zhèng kāihuì. 学生们正在休息。Xuéshēngmen zhèngzài xiūxi.

Ο διευθυντής αυτήν τη στιγμή βρίσκεται σε συνάντηση. Οι μαθητές είναι σε διάλειμμα.

2. Με το τροπικό μόριο 呢 [ne] Μπαίνει, στο τέλος της πρότασης, για να δείξει ότι μια πράξη βρίσκεται σε εξέλιξη και δεν μεταφράζεται. Υ+Ρ+(Α)+呢经理开会呢。Jīnglǐ kāihuì ne. 学生们休息呢。Xuéshēngmen xiūxi ne.

104

Ο διευθυντής βρίσκεται σε συνάντηση. Οι μαθητές είναι σε διάλειμμα.

Φένια Παπακοσμά

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά

Ρήματα που δεν μπαίνουν μετά από τα 正, 在 και 正在 Ρήματα κρίσης, ύπαρξης ή κατοχής 是 [shì] είμαι

在 [zài] βρίσκομαι

叫 [jiào] ονομάζομαι (το όνομά μου είναι)

有 [yǒu] έχω

等于 [děngyú] ισούμαι με

姓 [xìng] ονομάζομαι (το επίθετό μου είναι)

Ρήματα γνώσης, συναισθήματος, αίσθησης 明白 [míngbái] καταλαβαίνω

认识 [rènshi] γνωρίζω

感到 [gǎndào] αισθάνομαι

懂 [dǒng] καταλαβαίνω

知道 [zhīdào] ξέρω

感觉 [gǎnjué] έχω την αίσθηση, πιστεύω

Ρήματα ψυχολογικής κατάστασης 怕 [pà] φοβάμαι

愿意 [yuànyì] συμφωνώ, σκοπεύω

恐怕 [kǒngpà] φοβάμαι πως

喜欢 [xǐhuan] μου αρέσει

Ρήματα εμφάνισης, εξαφάνισης, αρχής, τέλους 开始 [kāishǐ] αρχίζω

生 [shēng] γεννάω/γεννιέμαι

忘 [wàng] ξεχνάω

停止 [tíngzhǐ] σταματάω

死 [sǐ] πεθαίνω

掉 [diào] χάνω

Ρήματα κατεύθυνσης 来 [lái] έρχομαι

进 [jìng] μπαίνω

去 [qù] πηγαίνω

过 [guò] περνάω

出 [chū] βγαίνω

ΕΝΈΡΓΕΙΑ ΜΕ ΔΙΆΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΈΧΕΙΑ/动作的持续态 [dòngzuò de chíxù tài] Μια ενέργεια μπορεί να διαρκεί (πολύ ή λίγο) μέσα στον χρόνο, να συνεχίζεται ή να επαναλαμβάνεται. Για να εκφραστούν οι παραπάνω καταστάσεις, χρησιμοποιείται το μόριο 着 [zhe]. Το 着 δεν μεταφράζεται και όταν μπαίνει μετά το ρήμα, φανερώνει: Α. μια πράξη με διάρκεια και συνέχεια 妈妈说着。Māma shuōzhe. Η μαμά μιλάει. 孩子跑着。Háizi pǎozhe. Το παιδί τρέχει. 孩子们很愉快地玩着。Háizimen hěn yúkuài Τα παιδιά παίζουν/έπαιζαν χαρούμενα.* de wánzhe. * Η πρόταση δεν αναφέρεται σε κάτι που γίνεται γενικά, αλλά στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο στην οποία επιλέγει να αναφερθεί ο ομιλητής, δηλαδή στο παρόν, το παρελθόν ή το μέλλον. Στην ελληνική γλώσσα, ο ενεστώτας μπορεί να παραπέμπει σε πράξεις που γίνονται γενικά ή

107

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά 完 [wán] τελειώνω 结束 [jiéshù] τελειώνω 逃 [táo] το σκάω

Φένια Παπακοσμά

消灭 [xiāomiè] εξολοθρεύω

出 [chū] βγαίνω

进 [jìn] μπαίνω

去 [qù] πηγαίνω

Ρήματα που εκφράζουν μια διαρκή κατάσταση. 恨 [hèn] μισώ

知道 [zhīdào] ξέρω

需要 [xūyào] χρειάζομαι

怕 [pà] φοβάμαι

认识 [rènshi] γνωρίζω

像 [xiàng] μοιάζω

同意 [tóngyì] συμφωνώ

拥护 [yǒnghù] υποστηρίζω

Ρήματα συνοδευόμενα από βοηθητικά ρήματα. 能写 [néng xiě] μπορώ να γράψω

会说 [huì shuō] μπορώ να μιλήσω

想买[xiǎng mǎi] θέλω να αγοράσω

Ρήματα με συμπλήρωμα. ( βλ. κεφ. Τα Συμπληρώματα) 打倒 [dǎdǎo] ανατρέπω

打败 [dǎbài] ηττούμαι

说明 [shuōmíng] εξηγώ

ΕΝΈΡΓΕΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΈΝΗ/完成态 [wánchéng tài] Μια ενέργεια μπορεί να ολοκληρώνεται στο παρελθόν (κυρίως), το παρόν ή το μέλλον. Για να εκφραστεί η κατάσταση ολοκλήρωσης χρησιμοποιείται το μόριο了 [le]. Επίσης, το μόριο 了 χρησιμοποιείται για να δοθεί έμφαση, μπορεί να πάρει διάφορες θέσεις μέσα στην πρόταση για συντακτικούς και νοηματικούς λόγους, και δεν μεταφράζεται.

Σχηματισμός 1. Το μόριο 了 σε σχέση με το αντικείμενο Το μόριο 了, ανάλογα με τη μορφή και τη σύσταση του αντικειμένου του κύριου ρήματος, μπαίνει αμέσως μετά το ρήμα ή στο τέλος της πρότασης. Συγκεκριμένα: Α. όταν το ρήμα δεν έχει αντικείμενο, το 了 μπαίνει στο τέλος της πρότασης και φανερώνει μια πράξη που ολοκληρώθηκε, δίνοντας έμφαση στην κατάσταση της ολοκλήρωσης. Υποκείμενο+Ρήμα+了 Υ

μόριο 了

我们 [Wǒmen] Εμείς

到 [dào] φτάσαμε

了 [le].

我 [Wǒ] Εγώ

吃 [chī] έφαγα

了 [le].

Β. όταν το ρήμα της πρότασης έχει σύνθετο αντικείμενο, δηλαδή το αντικείμενο εισάγεται με μία μετρική λέξη ή με κάποιον άλλο προσδιορισμό (επίρρημα, αριθμό, κτητική λέξη), το μόριο 了 μπαίνει ακριβώς μετά το ρήμα και πριν από το αντικείμενο. Υποκείμενο+Ρήμα+了+Σύνθετο Αντικείμενο

112

Φένια Παπακοσμά

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά Σύνθετο Αντικείμενο

μόριο 了

Μετρ. λέξη/ προσδιορισμός

他 [Tā] Αυτός

说 [shuō] είπε

了 [le]

不少 [bù shǎo] όχι λίγα

话 [huà] λόγια.

我 [Wǒ] Εγώ

买 [mǎi] αγόρασα

了 [le]

一本 [yì běn] ένα

书 [shū] βιβλίο.

她 [Tā] Αυτή

吃 [chī] έφαγε

了 [le]

两碗 [liǎng wǎn] δύο πιάτα

米饭 [mǐfàn] ρύζι.

我吃了一个苹果。Wǒ chī le yí ge píngguǒ. 我买了很多东西。Wǒ mǎi le hěn duō dōngxi. 我弟弟借了我的电脑。Wǒ dìdi jiè le wǒ de diànnǎo.

Έφαγα ένα μήλο. Αγόρασα πολλά πράγματα. Ο αδερφός μου δανείστηκε τον υπολογιστή μου.

Γ. όταν το ρήμα παίρνει απλό αντικείμενο, δηλαδή το αντικείμενό του δεν συνοδεύεται από κάποια άλλη λέξη, το μόριο了 μπαίνει μετά το αντικείμενο, στο τέλος της πρότασης. Υποκείμενο+Ρήμα+Απλό Αντικείμενο+了

昨天上午 [Zuótiān shàngwǔ] Χθες το πρωί,

Α απλό

μόριο 了

你 [nĭ] εσύ

去 [qù] πήγες

哪儿 [năr] πού

了 [le]?

我 [Wǒ] Εγώ

去买 [qù măi] πήγα να αγοράσω

书 [shū] βιβλία

了 [le].

我们到中国了。Wǒmen dào Ζhōngguó le. 他去上海了。Tā qù Shànghǎi le. 我吃晚饭了。Wǒ chī wǎnfàn le. 我买苹果了。Wǒ mǎi píngguǒ le. 我穿衣服了。Wǒ chuān yīfu le.

Φτάσαμε στην Κίνα. Πήγε στη Σαγχάη. Έφαγα βραδινό. Αγόρασα μήλα. Φόρεσα τα ρούχα μου.

Δ. ρήμα με απλό αντικείμενο και υστερόχρονο ή χρονική συνέχεια Όταν το ρήμα παίρνει απλό αντικείμενο και το μόριο 了 βρίσκεται αμέσως μετά το ρήμα και όχι στο τέλος της πρότασης, εκφράζει το υστερόχρονο και μεταφράζεται αφού έκανα/αφού θα έχω κάνει κάτι, τότε θα…. Εάν, λοιπόν, η πρόταση δεν συνεχιστεί, το νόημα θα είναι ελλιπές. Υποκείμενο+Ρήμα+了+Απλό Αντικείμενο+Δεύτερη Πρόταση

113

Φένια Παπακοσμά

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά

TA MOΡΙΑ 助词 [zhùcí]

Είναι μέρη του λόγου που προσκολλώνται σε άλλες λέξεις, όπως ουσιαστικά και ρήματα, ή στο τέλος προτάσεων και φράσεων. Ρόλος τους είναι να αλλάζουν τη δομή της πρότασης και τη γραμματική σχέση μεταξύ λέξεων (δομικά μόρια), να εκφράζουν το ποιόν ενεργείας και τον χρόνο (μόρια ενέργειας), να προσδίδουν επιπλέον νόημα ή να τροποποιούν τη διάθεση σε μια πρόταση (μόρια τροποποιητικά). Τα μόρια δεν έχουν συγκεκριμένο νόημα, δεν μεταφράζονται ούτε μπορούν να σταθούν μόνα τους μέσα σε μια πρόταση. Όλα τα μόρια της κινεζικής γλώσσας προφέρονται σε ουδέτερο τόνο. Χωρίζονται σε τρία είδη: τα δομικά μόρια, τα μόρια ενέργειας και τα τροποποιητικά μόρια.

ΔΟΜΙΚΆ ΜΌΡΙΑ/结构助词 [jiégòu zhùcí] Είναι τα μόρια που προστίθενται σε λέξεις ή φράσεις και διαμορφώνουν τη δομή της πρότασης με τέτοιο τρόπο ώστε να αναδείξουν γραμματικές σχέσεις (κτητικές, επιρρηματικές κλπ.). Δεν μεταφράζονται.

1. Το δομικό μόριο 的 [de]: Ως κτητικό Μπαίνει μετά από προσωπικές αντωνυμίες ή ουσιαστικά που δηλώνουν πρόσωπο ή πράγμα και χρησιμοποιείται για να φανερώσει κτήση. Το ουσιαστικό που βρίσκεται μετά το μόριο 的 ανήκει στο ουσιαστικό ή την αντωνυμία που προηγείται αυτού. Ως προς τη δομή τους, τα κτητικά της κινεζικής, μοιάζουν με τα κτητικά της αγγλικής (απόστροφος και s). Στην ελληνική γλώσσα, η πιο κοντινή σύνταξη θα ήταν με τα δικός μου/δική μου/δικό μου. ( βλ. κεφ. Οι Αντωνυμίες)

αντωνυμία (κτήτορας)+的 [de]+ουσιαστικό (κτήμα) 我的书。Wǒ de shū. 你的主意。Nǐ de zhùyì.

Το βιβλίο μου. (το δικό μου βιβλίο) Η ιδέα σου. (η δική σου ιδέα)

ουσιαστικό (κτήτορας)+的 [de]+ουσιαστικό (κτήμα) 书里的课文。Shū lǐ de kèwén. 国家的历史。Guójiā de lìshǐ.

Τα κείμενα του βιβλίου. (του βιβλίου τα κείμενα) Η ιστορία της χώρας.

Το κτητικό μόριο 的 παραλείπεται: 1. όταν η προσωπική αντωνυμία ακολουθείται από λέξη που φανερώνει συγγενικό πρόσωπο ή πρόσωπο με το οποίο υπάρχει στενή σχέση. 我妈妈。Wǒ māmā. Η μαμά μου. 我们朋友。Wǒmen péngyǒu. Ο φίλος μας. 我老师。Wǒ lǎoshī. Η δασκάλα μου. 我们家人。Wǒmen jiārén. Τα μέλη της οικογένειάς μας. 2. όταν η προσωπική αντωνυμία ακολουθείται από λέξη που φανερώνει έναν τόπο με τον

123

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά

Φένια Παπακοσμά

οποίο συνδέεται άμεσα το πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται η αντωνυμία (σπίτι, χώρο εργασίας, σχολή, χώρα, χωριό κλπ.). 我工作。Wǒ gōngzuò. 你们学校。Nǐmen xuéxiào. 我家。Wǒ jiā. 我们国家。Wǒmen guójiā. 他老家。Tā lǎojiā.

Η δουλειά μου. Το σχολείο σας. Το σπίτι μου. Η χώρα μας. Το χωριό του.

3. όταν στην πρόταση υπάρχουν περισσότερες από μία κτητικές σχέσεις, το μόριο 的 μπαίνει μόνο στην τελευταία, η οποία είναι η βασική κτητική σχέση. 他是我朋友姐姐的老师。 Tā shì wǒ péngyǒu jiějie de lǎoshī. 谁是你朋友饭馆的厨师？ Shéi shì nǐ péngyǒu fànguǎn de chúshī?

Αυτός είναι ο δάσκαλος της μεγάλης αδερφής του φίλου μου. Ποιος είναι ο σεφ του εστιατορίου της φίλης σου;

Ως «περιγραφικό» Το μόριο 的 μπορεί να μπει ανάμεσα στο επίθετο και το προσδιοριζόμενο ουσιαστικό για να βοηθήσει στην περιγραφή και να δείξει την ποιότητα του ουσιαστικού. Μοιάζει σαν να προσκολλάται στο επίθετο και να αποτελεί μέρος αυτού. ( βλ. κεφ. Το Επίθετο) επίθετο+的 [de]+ουσιαστικό (που περιγράφεται)

这是一本有意思的书。Zhè shì yì běn yǒu yìsi de shū. 友好的服务员。Yǒuhǎo de fúwùyuán. 聪明的孩子。Cōngmíng de háizi. 好吃的苹果。Hǎochī de píngguǒ.

Αυτό είναι ένα ενδιαφέρον βιβλίο. Φιλικός σερβιτόρος. Έξυπνο παιδί. Νόστιμο μήλο.

Το περιγραφικό μόριο 的 παραλείπεται: 1. όταν το επίθετο είναι μονοσύλλαβο, 好朋友。Hǎo péngyǒu. 脏衣服。Ζāng yīfu. 小孩子。Xiǎo háizi.

Καλός φίλος. Βρώμικα ρούχα. Μικρό παιδί.

2. όταν το επίθετο και το ουσιαστικό είναι και τα δύο μονοσύλλαβα, 坏/好人。Huài/Hǎo rén. Κακός/Καλός άνθρωπος. 好事儿。Hǎo shìr. Καλό πράγμα. 大事儿。Dà shìr. Σημαντική υπόθεση/πράγμα. 副/穷人。Fù/Qióng rén. Πλούσιος/Φτωχός άνθρωπος. 黑/白人。Hēi/Bái rén. Μαύρος/Λευκός άνθρωπος. 难题。Nán tí. Δύσκολη ερώτηση. 冰/开水。Bīng/kāi shuǐ. Παγωμένο/Βραστό νερό. Σημείωση Όταν πριν από μονοσύλλαβο επίθετο υπάρχει επίρρημα διαβάθμισης,

124

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά

Φένια Παπακοσμά

ΤΟ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΜΟΡΙΟ 了语气助词了 [yǔqì zhùcí le]

Χρησιμοποιείται στο τέλος της πρότασης για να φανερώσει αλλαγή, επικείμενη πράξη, υπερβολή ή προτροπή. ( βλ. κεφ. Τα Μόρια)

Α. ΑΛΛΑΓΉ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗΣ Μπαίνει μετά από ρήμα, επίθετο, ουσιαστικό ή φράση που φανερώνει χρόνο. Συχνά, τα επίθετα και τα ουσιαστικά μεταφράζονται ως ρήματα, συνήθως, αορίστου. Εκφράζει αλλαγή εποχής, καιρού ή ώρας 冬天了。Dōngtiān le.

(Ήρθε) Χειμώνας./Χειμώνιασε. (Πριν ήταν φθινόπωρο.) 天气冷了。Tiānqì lěng le. Ο καιρός (έγινε) κρύος/χάλασε. (Πριν δεν ήταν.) 5点了。5 diǎn le. (Πήγε) 5 η ώρα. (Πριν ήταν 4.) 雪大了。Xuě dà le. Ρίχνει πολύ χιόνι. (Πριν δεν χιόνιζε πολύ.) 你看，外面下雪了！Nǐ kàn, wàimiàn xià xuě le! Κοίτα, έξω χιονίζει! (Πριν δεν χιόνιζε.) 天黑了，风也大了，我们回家吧。Tiān hēi le, Ο ουρανός σκοτείνιασε και ο άνεμος fēng yě dà le, wǒmen huí jiā ba. δυνάμωσε, ας πάμε σπίτι. (Πριν ο ουρανός ήταν καθαρός.) 春天了，花都开了。 Chūntiān le, huā doū kāi (Ήρθε) Άνοιξη, τα λουλούδια άνθισαν! le. Εκφράζει αλλαγή κατάστασης, νέα κατάσταση, κατάσταση που δεν ισχύει πλέον. 你长大了！Nǐ zhǎng dà le! 我老了。Wǒ lǎo le. 爸爸身体好多了。Bàba shēntǐ hǎo duō le. 我去年学习汉语，今年我学习法语了。Wǒ qùnián xuéxí Hànyǔ, jīnnián wǒ xuéxí Fǎyǔ le. 现在老王当公司的经理了。Xiànzài Lǎo Wáng dāng gōngsī de jīnglǐ le. 我奶奶也开始上网了。Wǒ nǎinai yě kāishǐ shàngwǎng le.

Μεγάλωσες! Γέρασα. Η υγεία του μπαμπά (είναι) πολύ καλύτερα. (Πριν ήταν άρρωστος.) Πέρυσι, μάθαινα κινέζικα, φέτος, μαθαίνω γαλλικά. Τώρα, ο Lao Wang είναι ο μάνατζερ της εταιρείας. Και η γιαγιά μου άρχισε να χρησιμοποιεί το ιντερνέτ.

Συχνά, το συναντάμε με τα ρήματα 是 [shì] είμαι και 有 [yǒu] έχω: 你是大学生了。Nǐ shì dàxuéshēng le.

132

Είσαι φοιτητής. (Μεγάλωσες και ήδη είσαι και φοιτητής.)

Φένια Παπακοσμά

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά

我有女朋友了。Wǒ yǒu nǚ péngyǒu le. 我不是老师了。Wǒ bú shì lǎoshī le.

Έχω κοπέλα. (Πριν δεν είχα.) (Εγώ) δεν είμαι (πλέον) δάσκαλος. (Κατάσταση που δεν ισχύει πλέον.)

Με την έκφραση 不/别... ...了 [bù/bié… le] όχι πια/όχι άλλο πια, το τροποποιητικό μόριο 了 δείχνει αλλαγή κατάστασης, ανάλογα με το περιεχόμενο της πρότασης. 你怎么了？你别哭了。Nǐ zěnmele? Nǐ bié kū le. 玛丽亚跟朋友吵了一架, 现在不跟她说话了。 Mǎlìyà gēn péngyǒu chǎo le yí jià, xiànzài bù gēn tā shuō huà le.

Τι έπαθες? (Έλα) μην κλαίς άλλο (πια). Η Μαρία και η φίλη της μάλωσαν και τώρα δεν της μιλάει πια.

Εκφράζει αλλαγή απόφασης, γνώμης, κατανόηση μιας γνώμης ή κατάστασης που πριν δεν ήταν κατανοητή. 我明白你的意思了。Wǒ míngbai nǐ de yìsi le. 他现在还有上班, 不能参加聚会了。Tā xiànzài hái yǒu shàngbān, bù néng cānjiā jùhuì le. 我可以不上这次课了吗？Wǒ kěyǐ bú shàng zhè cì kè le ma?

Κατάλαβα τι θες να πεις (το νόημα των λόγων σου). Αυτός, τώρα, ακόμα δουλεύει, δεν θα μπορέσει να έρθει στο πάρτι (ενώ είχε πει πως θα έρθει). Γίνεται να μην έρθω στο μάθημα αυτήν τη φορά; (Όλες τις υπόλοιπες έχω έρθει.)

Παρατήρηση Σε πολλές από τις παραπάνω περιπτώσεις, το μόριο了 μετατρέπει το επίθετο σε ρήμα ή μπορεί να συμπίπτει με την έννοια του ελληνικού αορίστου.

Β. ΕΠΙΚΕΊΜΕΝΗ ΠΡΆΞΗ Το τροποποιητικό μόριο 了 [le] μπορεί να βρίσκεται στο τέλος της πρότασης και, εφόσον έχει προηγηθεί το επίρρημα 要 [yào] θα, να δείχνει ότι μια πράξη ή μια αλλαγή πρόκειται να γίνει σχετικά σύντομα. Η πράξη που πρόκειται να γίνει, δηλαδή το κύριο ρήμα, βρίσκεται ανάμεσα στο 要 και το 了. Στα ελληνικά, οι προτάσεις αυτού του είδους, συνήθως, αποδίδονται με κοντινό μέλλοντα. Η κύρια μορφή σύνταξης είναι: (Υποκείμενο)+要+Ρ+(αντικείμενο)+τροποποιητικό μόριο 了妈妈要来了。Māma yào lái le. 我们要毕业了。Wǒmen yào bìyè le. 飞机要起飞了。Fēijī yào qǐfēi le.

Η μαμά έρχεται (από στιγμή σε στιγμή). (Εμείς) (σύντομα) θα αποφοιτήσουμε. Το αεροπλάνο όπου να ’ναι θα απογειωθεί.

Πολύ σύντομα ή επειγόντως Στη φράση 要... ...了 μπορεί να προστεθούν, πριν από το 要, άλλα επιρρήματα, όπως τα 快 [kuài] γρήγορα, 就 [jiù] αμέσως και 马上 [mǎshàng] αμέσως, για να φανερώσουν ότι η επικείμενη πράξη θα γίνει πολύ σύντομα ή να δείξουν την ανάγκη πραγματοποίησή της: 快要... ...了 [kuài yào... le] σύντομα, 就要... ...了 [jiù yào... le] σύντομα/αμέσως, 马上要... ...了 [mǎshàng yào... le] αμέσως

133

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά

Φένια Παπακοσμά

ΤΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ 副词 [fùcí]

Βρίσκεται, κυρίως, μπροστά από ρήματα και επίθετα, και συμπληρώνει, τροποποιεί ή περιορίζει τη σημασία τους. Συνήθως, επεξηγεί τα όρια, τον χρόνο, τον βαθμό, τη διάθεση κτλ., και επιβεβαιώνει ή αρνείται μια συμπεριφορά, κατάσταση ή κίνηση. Τέλος, τα επιρρήματα εκφράζουν: χρόνο, διαβάθμιση, όρια, έκταση, επανάληψη, βεβαίωση, άρνηση, διάθεση, τρόπο. 我真喜欢这个故事。Wǒ zhēn xǐhuan zhège gùshi. 你再说一遍。Nǐ zài shuō yí biàn.

Εμένα, πραγματικά, μου αρέσει αυτή η ιστορία. Ξαναπές το μια φορά.

ΕΠΙΡΡΉΜΑΤΑ ΧΡΌΝΟΥ/表示时间的 [biǎoshì shíjiān de] *正 [zhèng]

τώρα, αυτήν τη στιγμή

*才 [cái]

μόλις, με το που, ήδη

*在 [zài]

τώρα, αυτήν τη στιγμή

刚 [gāng]

μόλις

*正在 [zhèngzài]

τώρα, αυτήν τη στιγμή

刚才 [gāngcái]

μόλις τώρα

*就 [jiù]

σύντομα, αμέσως, με το που, ήδη

顿时 [dùnshí]

αμέσως

已 [yǐ], 已经 [yǐjing]

ήδη

随即 [suíjí]

αμέσως

*都 [dōu]

ήδη

先 [xiān]

πρώτα

*马上 [mǎshàng] 从来 [cónglái]

然后 [ránhòu]

έπειτα

向来 [xiànglái]

πάντα

曾经 [céngjīng]

κάποτε

一直 [yìzhí]

πάντα

回头 [huítóu]

σε λίγο

一向 [yíxiàng]

πάντα

终于 [zhōngyú]

επιτέλους

都 [dōu]

πάντα

不时 [bùshí]

συχνά

随时 [suíshí]

οποτεδήποτε, ανά πάσα στιγμή

忽然 [hūrán]

ξαφνικά

138

αμέσως ποτέ

Φένια Παπακοσμά

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά

ΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ 连词 [liáncí]

Συνδέουν δύο ή περισσότερους όρους σε μια πρόταση ή δύο ή περισσότερες προτάσεις σε μια περίοδο, δείχνοντας τη σχέση ανάμεσα σε δύο μέρη. Υπάρχουν 10 είδη συνδέσμων: παράταξης, προτίμησης και σύγκρισης, αντίθεσης και μετάβασης, εναντίωσης και παραχώρησης, υπόθεσης, προόδου και συνέχειας, σκοπού, αιτίας και συμπεράσματος, προϋπόθεσης και επεξήγησης.

ΠΑΡΆΤΑΞΗΣ/表示并列的 [biǎoshì bìngliè de] Συνδέουν ουσιαστικά, επίθετα, ρήματα, φράσεις ή προτάσεις. Τα δύο ή περισσότερα μέρη που ενώνουν, συχνά, μπορούν να αλλάξουν θέση μεταξύ τους, χωρίς να αλλάζει το νόημα της πρότασης. 和 [hé]

και, με

同 [tóng]

και, με

跟 [gēn]

μαζί, με

并 [bìng]

και, επιπλέον, επίσης

及 [jí]

και

并且 [bìngqiě]

και, επίσης, επιπλέον

还/还有 [hái/háiyǒu]

και, επιπλέον, εξάλλου

而 [ér]

και, αλλά και, ωστόσο

与 [yǔ]

και

而且 [érqiě]

και, επιπλέον

和 [hé] συνδέει ουσιαστικά και αντωνυμίες. Πολύ σπάνια, ενώνει δύο ρήματα και ποτέ δύο προτάσεις. Επομένως, δεν χρησιμοποιείται τόσο συχνά όσο στα ελληνικά. Πολλές φορές, στη θέση του, χρησιμοποιείται το επίρρημα 也 [yě] επίσης ή ο σύνδεσμος 跟 [gēn] με ή απλά ένα κόμμα (,). Το 和 χρησιμοποιείται περισσότερο στον προφορικό λόγο. Ελληνικά

Κινέζικα

Και εγώ θα πάω. Εγώ επίσης θα πάω. Ο σύνδεσμος 而 [ér] συνδέει επίθετα και επιθετικές προτάσεις. Ο σύνδεσμος 而且 [érqiě] συνδέει επίθετα και επιθετικές προτάσεις. Συνήθως, μπαίνει στην αρχή της δεύτερης πρότασης, ενώ, συχνά, προηγείται αυτού το 不但 [búdàn] όχι μόνο.  Οι σύνδεσμοι 并 [bìng] και 并且 [bìn gqiě] συνδέουν ρήματα και φράσεις. Το 并 χρησιμοποιείται πιο συχνά στον γραπτό λόγο. Οι σύνδεσμοι 而 [ér], 而且 [érqiě], 并 [bìng] και 并且 [bìngqiě] θεωρούνται και σύνδεσμοι προόδου. Ο σύνδεσμος 及 [jí] συνδέει δύο ή περισσότερα ουσιαστικά, εκ των οποίων εκείνα που προηγούνται του συνδέσμου είναι μεγαλύτερης σημασίας. Συνήθως, χρησιμοποιείται στον γραπτό λόγο.

163

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά

Φένια Παπακοσμά

ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΘΕΣΗ 把把字句 [bǎ zìjù]

Οι προτάσεις με την πρόθεση 把 [bǎ] αποτελούν χαρακτηριστικό της κινεζικής γραμματικής. Η χρήση της πρόθεσης γίνεται για να τονιστεί η αλλαγή, την οποία έχει υποστεί το αντικείμενο της πρότασης. Σκοπός είναι να δοθεί έμφαση στο τι παθαίνει το αντικείμενο και αυτό φαίνεται μέσα από τη σύνταξη, αφού το αντικείμενο αλλάζει θέση, δηλαδή δεν μπαίνει μετά από το ρήμα, αλλά πριν από αυτό. Υ+把+Α+Ρ+άλλοι όροι της πρότασης Με άλλα λόγια, ενώ το υποκείμενο πράττει, το αντικείμενο, δηλαδή ο αποδέκτης της πράξης, είναι το στοιχείο της πρότασης που απασχολεί, κατά κύριο λόγο, τον ομιλητή. 我(Y)把那瓶牛奶(A) 喝(Ρ)了。Wǒ (Y) bǎ nà píng niúnǎi (A) hē (Ρ ) le. 医生(Y)把门(A) 关(Ρ)了。Yīshēng (Y) bǎ mén (A) guān (Ρ) le. 我(Υ)把你的手机(Α) 丢(Ρ)了。Wǒ bǎ nǐ de shǒujī diū le.

Εγώ εκείνο το μπουκάλι γάλα το ήπια. Ο γιατρός την πόρτα την έκλεισε. (Η πόρτα δεν είναι απλά κλειστή, έκλεισε από το γιατρό για κάποιον λόγο.) Το κινητό σου το έχασα.

Σύγκριση προτάσεων: Υ+把+Α+Ρ και Υ+Ρ+Α Κάποιες προτάσεις πρέπει υποχρεωτικά να ακολουθήσουν τη σύνταξη με την πρόθεση 把, όμως, σε πολλές περιπτώσεις, ο ομιλητής επιλέγει τη συντακτική δομή που θα χρησιμοποιήσει, ανάλογα με το τι θέλει να εκφράσει. Η πρόταση που συντάσσεται με την πρόθεση 把 έχει διαφορά ως προς το νόημα, σε σύγκριση με την πιο συνηθισμένη και απλή δομή Υ+Ρ+Α. Οι παραπάνω προτάσεις μπορούν να διατυπωθούν ακολουθώντας το πιο απλό μοντέλο, χωρίς ιδιαίτερη έμφαση στο πάθημα του αντικειμένου. Αντιθέτως, η έμφαση δίνεται στο τι κάνει το υποκείμενο. 我喝了那瓶牛奶。Wǒ hē le nà píng niúnǎi. ή 我喝了一瓶牛奶。Wǒ hē le yì píng niúnǎi. ή 我喝了牛奶。Wǒ hē le niúnǎi. 医生关门了。Yīshēng guān mén le. 我的手机丢了。Wǒ de shǒujī diū le.

Εγώ ήπια εκείνο το μπουκάλι γάλα. ή Εγώ ήπια ένα μπουκάλι γάλα. ή Εγώ ήπια γάλα. Ο γιατρός έκλεισε την πόρτα. Το κινητό μου χάθηκε. (παθητική σύνταξη)

Στη μετάφραση, φαίνεται η νοηματική διαφορά και η διαφορετική έμφαση που δίνεται σε κάθε περίπτωση. Συγκεκριμένα, η διαφορά μεταξύ των δυο συντάξεων γίνεται αντιληπτή, εάν εντάξουμε τις παραπάνω μεμονωμένες προτάσεις σε έναν διάλογο. Δηλαδή: 我刚买的那瓶牛奶在哪儿？我把那瓶牛奶(Α)喝 -Εκείνο το μπουκάλι γάλα που μόλις (Ρ)了。-Wǒ gāng mǎi de nà píng niúnǎi zài αγόρασα πού είναι? -Εκείνο το μπουκάλι nǎr? -Wǒ bǎ nà píng niúnǎi hē le. το ήπια.

198

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά

Φένια Παπακοσμά

Η ΣΥΓΚΡΙΣΗ 比较 [bǐjiào]

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι σύγκρισης. Συγκεκριμένα:

ΣΎΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΌΘΕΣΗ 比/用“比”表示比较 [yòng “bǐ” biǎoshì bǐjiào] Η σχέση σύγκρισης ανάμεσα σε δύο μέρη εκφράζεται, κυρίως, με την πρόθεση 比 [bǐ] σε σύγκριση με/συγκριτικά με. Α’ όρος σύγκρισης+比+Β’ όρος σύγκρισης+επίθετο (ως αποτέλεσμα σύγκρισης) Α’ όρος σύγκρισης (Υποκείμενο)

Πρόθ. 比[bǐ] (συγκριτικά Β’ όρος σύγκρισης με)

我 [Wǒ] Εγώ

比

爸爸 [Bàba] Ο μπαμπάς

比

妈妈 [māma] τη μαμά

年轻 [niánqīng] νέος.

这件衣服 [Zhè jiàn yīfu] Αυτά τα ρούχα

比

那件衣服 [nà jiàn yīfu] εκείνα τα ρούχα

合适[héshì] ταιριαστά.

你的电脑 [Nǐ de diànnǎo] Ο υπολογιστής σου

比

我的 [wǒ de] τον δικό μου

贵[guì] ακριβός.

你 [nǐ] εσένα

Επίθετο (αποτέλεσμα σύγκρισης) 高 [gāo] ψηλή.

Α’ όρος σύγκρισης+比+Β’ όρος σύγκρισης+επίθετο (ως αποτέλεσμα σύγκρισης) +συμπλ. ποσότητας ή συμπλ. διαβάθμισης Μετά το αποτέλεσμα της σύγκρισης μπορεί να υπάρχει ένα συμπλήρωμα μέτρησης, δηλαδή ένας αριθμός μαζί με μία μετρική λέξη που θα εκφράζουν ένα συγκεκριμένο μέγεθος ή ένα συμπλήρωμα διαβάθμισης. Σκοπός είναι να εκφράσουν την έννοια του κατά πόσο. ( βλ. κεφ. Τα Συμπληρώματα)

Α’ όρος σύγκρισης 比 [bǐ] (Υ)

我 [Wǒ] Εγώ

238

比

Επίθετο Β’ όρος σύγκρισης (αποτέλεσμα σύγκρισης)

Συγκεκριμένη διαφορά αποτελέσματος σύγκρισης (κατά)

你 [nǐ] εσένα

十公分 [shí gōngfēn] (κατά)10 εκατοστά.

高 [gāo] ψηλός

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά

Φένια Παπακοσμά

ΟΙ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ 介词 [jiècí]

Βρίσκονται μπροστά από αντωνυμίες και ουσιαστικά (χρονικά, τοπικά κτλ.) για να δηλώσουν τόπο, χρόνο, αιτία, τρόπο, ομοιότητα, σύγκριση, αρχή, τέλος, σκοπό, κατεύθυνση, μέσο, ενδιαφέρον, γνώμη κλπ. Επιπλέον, χρησιμοποιούνται για να εισάγουν το έμμεσο αντικείμενο ενός ρήματος ή το ποιητικό αίτιο. Όταν οι προθέσεις συντάσσονται με ονοματικές φράσεις, δηλαδή όταν φέρουν αντικείμενο, σχηματίζουν ένα προθετικό σύνολο, 介词结构 [jiècí jiégòu] αντίστοιχη του εμπρόθετου προσδιορισμού της ελληνικής. Στο κεφάλαιο αυτό, θα χρησιμοποιηθεί ο ελληνικός όρος για λόγους ευκολίας.

ΘΈΣΗ Οι εμπρόθετοι προσδιορισμοί μπαίνουν, συνήθως, πριν από το ρήμα. 离我家不远。Lí wǒ jiā bù yuǎn. 从现在开始。Cóng xiànzài kāishǐ. 往上去。Wǎng shàng qù. 刚从美国来了。Gāng cóng Μěiguó lái le.

Από το σπίτι μου δεν (είναι) μακριά. Από τώρα αρχίζοντας. Προς τα πάνω πάω. Μόλις από Αμερική γύρισα.

ΧΡΉΣΗ Στην κινεζική γλώσσα, η χρήση των προθέσεων και των εμπρόθετων προσδιορισμών δεν είναι ιδιαίτερα συχνή. Επιπλέον, μεταξύ ελληνικής και κινεζικής, δεν υπάρχει πάντα αντιστοιχία ως προς τις προθέσεις και τους εμπρόθετους προσδιορισμούς. Πολλοί εμπρόθετοι προσδιορισμοί της κινεζικής, μπορεί, στην ελληνική, να αποδίδονται μόνο με τη χρήση των πτώσεων. Αντίθετα, σε περιπτώσεις που, στην ελληνική γλώσσα, χρησιμοποιείται πρόθεση, στην κινεζική, μπορεί να μη χρειάζεται. Ελληνική σύνταξη

Κινεζική σύνταξη

Πάρτι γάμου.

为结业聚会。Wèi jiéyè jùhuì. Πάρτι για το γάμο.

Πάω στη Σαγχάη.

我去上海。Wǒ qù Shànghǎi. Πάω Σαγχάη.

Το αγόρι με τα μακριά μαλλιά.

长头发的男孩儿。Cháng tóufǎ de nánháir. Μακρυμάλλικο αγόρι.

Αυτό το τσιπάο* είναι κατά δέκα γιουάν ακριβότερο από εκείνο.

这件旗袍比那件贵十块钱。Zhè jiàn qípáo bǐ nà jiàn guì shí kuài qián. Αυτό το τσιπάο (είναι) από εκείνο ακριβό δέκα γιουάν.

*τσιπάο: παραδοσιακό κινέζικο φόρεμα

ΠΡΟΘΈΣΕΙΣ-ΡΉΜΑΤΑ/介词 [jiècí] Στην κινεζική, πολλές προθέσεις προέρχονται από ρήματα, τα οποία με το πέρασμα των χρόνων έχασαν το αρχικό τους νόημα και την αρχική τους χρήση: 从 [cóng] από, 为 [wèi] για, 对于

152

Φένια Παπακοσμά

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά

[duìyú] για/σχετικά με, 关于 [guānyú] για/σχετικά με, 由于 [yóuyú] εξαιτίας κλπ. Κάποιες προθέσεις, όμως, διατηρούν και την αρχική τους χρήση έχοντας δυο ξεχωριστούς ρόλους, αυτόν του ρήματος και εκείνον της πρόθεσης. Ως ρήματα, μπορούν να σταθούν μόνα τους μέσα στην πρόταση και πολλά από αυτά ενέχουν προθετική χροιά: 到 [dào] φτάνω (σε), 帮 [bāng] βοηθάω (για), 给 [gěi] δίνω (σε), 坐 [zuò] κάθομαι (σε) κλπ. Ως προθέσεις, έχουν όλα τα χαρακτηριστικά των προθέσεων και για αυτό παρουσιάζονται στο παρόν κεφάλαιο. Για να τις ξεχωρίζουμε, θα τις αποκαλούμε προθέσεις-ρήματα, αν και, στα κινέζικα, ονομάζονται απλά 介词 [jiècí] προθέσεις. Αυτές είναι οι: 到 [dào] έως/μέχρι, 帮 [bāng] για, 给 [gěi] σε/για, 坐 [zuò] με κλπ. Ρήμα

我帮你。Wǒ bāng nǐ. Εγώ βοηθάω εσένα.

Πρόθεσηρήμα

我帮你找房子。Wǒ bāng nǐ zhǎo fángzi. Εγώ για εσένα θα βρω διαμέρισμα. Δηλαδή εγώ (θα βοηθήσω) εσένα να βρεις διαμέρισμα.

Ρήμα

我们到北京了。Wǒmen dào Běijīng le. Εμείς φτάσαμε (στο) Πεκίνο.

Πρόθεσηρήμα

从西安到北京去。Cóng Xī’ān dào Běijīng qù. Από το Σιάν έως το Πεκίνο πηγαίνω.

Οι προθέσεις-ρήματα και η χρονική συνέχεια Το φαινόμενο των ρημάτων-προθέσεων μπορούμε να πούμε ότι είναι αποτέλεσμα ή αναπόσπαστο κομμάτι της παρατακτικής σύνδεσης. Οι προθέσεις-ρήματα προηγούνται πάντα του κύριου ρήματος. Με τη βοήθειά τους, βλέπουμε τη χρονική συνέχεια μέσα σε μια πρόταση, κάτι που σε άλλες γλώσσες θα γινόταν απλά με τη χρήση των χρόνων. Η πράξη που εννοείται από την πρόθεση-ρήμα έχει γίνει πριν από την πράξη που περιγράφει το κύριο ρήμα. Σε περίπτωση που υπάρχουν δύο προθέσεις-ρήματα σε μια πρόταση, ακολουθείται ο ίδιος κανόνας σχετικά με τη χρονική συνέχεια. Στην ελληνική, αντιθέτως, οι εμπρόθετοι προσδιορισμοί μπαίνουν, συνήθως, μετά το ρήμα. Ελληνική σύνταξη

Κινεζική σύνταξη

Πήγα στο Πεκίνο με το αεροπλάνο.

我坐飞机去北京。Wǒ zuò fēijī qù Βěijīng. Με το αεροπλάνο πήγα στο Πεκίνο.

Θα φάω στο σπίτι.

我在家吃饭。Wǒ zài jiā chīfàn. Στο σπίτι τρώω.

Μου (σε εμένα το) είπε στα κινέζικα.

他用中文对我说。Tā yòng Ζhōngwén duì wǒ shuō. Στα κινέζικα, μού (προς εμένα το) είπε.

Στις παραπάνω προτάσεις, οι προθέσεις-ρήματα 坐 [zuò] με και 在 [zài] σε είναι σημαντικό να μπουν πριν από τα ρήματα πήγα και τρώω, αφού οι πράξεις που περιγράφουν προηγήθηκαν των κύριων ρημάτων. «Πήγα (去) στο Πεκίνο» αφού πρώτα «πήρα (坐=με) το αεροπλάνο» και «θα φάω (吃)» αφού πρώτα «βρεθώ (在=στο) στο σπίτι». Επίσης, η πρόθεση-ρήμα 用 [yòng] σε/με θα μπει πριν από την 对 [duì] προς και αμφότερες πριν από το ρήμα 说. Πρώτα «χρησιμοποίησε κινέζικα» και μετά «προς εμένα είπε».

153

Κινεζική Γραμματική στα Ελληνικά

Φένια Παπακοσμά

Λίστα με τις πιο συνηθισμένες προθέσεις-ρήματα Π-Ρ

Ως κύριο ρήμα

Ως πρόθεση

Ακολουθείται από λέξεις που φανερώνουν

从 [cóng]

αρχίζω

από

τόπο/χρόνο

朝 [cháo]

βλέπω

προς

κατεύθυνση/τοποθεσία

到 [dào]

φτάνω

σε

τόπο/χρόνο

对 [duì]

βρίσκομαι πρόσωπο με πρόσωπο

σε/προς/για/ σχετικά με

άνθρωπο/γνώση

给 [gĕi]

δίνω

σε/για

άνθρωπο/οργανισμό

跟 [gēn]

ακολουθώ

με/μαζί με/για

άνθρωπο/οργανισμό, συχνά με το (一起 [yìqǐ] μαζί, παρέα)

离 [lí]

απομακρύνομαι

από

τόπο/χρόνο

替 [tì]

αντικαθιστώ

για

άνθρωπο/οργανισμό

往 [wǎng]

πηγαίνω

προς

κατεύθυνση/τόπο

为 [wèi]

βρίσκομαι στη θέση κάποιου

για

άνθρωπο/οργανισμό

用 [yòng]

χρησιμοποιώ

με/σε

ουσιαστικό (εργαλείο)

在 [zài]

βρίσκομαι

σε/πάνω/μέσα

τόπο/χρόνο

坐 [zuò]

κάθομαι

με

μέσο μεταφοράς

ΆΛΛΑ ΕΊΔΗ ΠΡΟΘΈΣΕΩΝ Ο αριθμός των προθέσεων, στην κινεζική γραμματική, δεν είναι μεγάλος και κάποιες προθέσεις έχουν περισσότερες από μία χρήσεις. Τα είδη προθέσεων που ακολουθούν είναι χωρισμένα με τρόπο που να είναι πιο κατανοητός στον Έλληνα μαθητή, δηλαδή ανάλογα με το τι εκφράζουν. Οι αστερίσκοι δείχνουν τις προθέσεις-ρήματα.

1. ΧΡΌΝΟΥ/表示时间的 [biǎoshì shíjiān de] Πρόθεση

Χρήση

*从 [cóng] από

Δείχνει αρχή μιας πράξης, συχνά, συνδυάζεται με την πρόθεση 到 [dào] εώς.

由 [yóu] από

Δείχνει αρχή μιας πράξης, συχνά, συνδυάζεται με την πρόθεση 到 [dào] εώς.

*到 [dào] μέχρι, έως, στο

Δείχνει τέλος μιας πράξης.

于 [yú] σε, από

Μπαίνει και μετά από ρήμα.

154