Wereldonderwijs Optimus

WERELDONDERWIJS! KOERSPLAN 2016 - 2021

Het is onze taak om kinderen een werkelijkheid te leren ‘lezen’ die nu nog niet bestaat vrij naar Steve Jobs

2

INHOUDSOPGAVE VOORWOORD: VAN INSPIRATIE NAAR REALISATIE

5

1. INLEIDING

7

2. BELANGRIJKE ONTWIKKELINGEN EN TRENDS

11

3. ONZE IDENTITEIT

15

4. DE SCHOOL VAN DE TOEKOMST

18

5. TOEKOMSTUITSPRAKEN: ONZE BELOFTES

21

6. B ELEIDSDOELSTELLINGEN: VAN BELOFTE NAAR VERWEZENLIJKING

25

7. WERKEN AAN WERELDONDERWIJS!

41

3

De kwaliteit van je houding bepaalt de verhouding.

Leraar Optimus

VOORWOORD: VAN INSPIRATIE NAAR REALISATIE Als je een Koersplan schrijft, wil je niet alleen de richting aangeven, maar ook inspireren tot gewenste actie. Als je doet wat je altijd hebt gedaan, krijg je wat je altijd hebt gehad. Vandaar dat we niet alleen koesteren wat goed gaat, maar ook ambities formuleren die energie geven om te ontdekken, te experimenteren en te vernieuwen. Want daar gaat het om. Verandering is er altijd, ook zonder dat we daar iets voor doen.

Waar we naar streven is betekenisvolle vernieuwing. Dat kunnen we alleen tot stand brengen als we weten wat we willen en als we voldoende bevlogen zijn om dat te realiseren. Het vraagt om het wegnemen van blokkades, het creëren van een verbindend perspectief, het voeden van verlangen en het ondersteunen van de gewenste beweging.

socialisatie en persoonsvorming. Bij kwalificatie draait het om het opdoen van kennis en vaardigheden die je in je latere leven nodig hebt.

Socialisatie is de vorming tot lid van een gemeenschap, het overnemen van bestaande normen en waarden. Bij persoonsvorming draait het juist om de persoonlijke vorming tot een zelfstandig, verantwoordelijk en kritisch individu. De Optimus scholen hebben de taak om op deze drie domeinen de ontwikkeling van leerlingen te versterken.

Onze ambities worden gevoed door een verlangen om vorm te geven aan het best denkbare onderwijs voor onze leerlingen. Die vorm mag er op elke school anders uitzien, zolang het maar getuigt van dezelfde bezieling, dezelfde drijfveren. We zijn niet alleen van goede wil, we tonen ook daadkracht. Het verhaal dat we samen uitdragen, leven we voor in de ideeën die we ontwikkelen, de inspiratie die we met elkaar delen en de initiatieven die we ondernemen. Eén ding is zeker, om beweging en vernieuwing te creëren, is moed nodig. De moed om te blijven leren, om je kwetsbaar op te stellen, om fouten te maken, om te vallen en weer op te staan. Met dit Koersplan geven we beelden om Optimus als lerende organisatie in alle opzichten te versterken. Daarbij erkennen we dat leren altijd ontstaat vanuit relatie, autonomie en competentie.

In een complexe en snelle wereld, is het zaak om focus te houden op wat er voor leerlingen werkelijk toe doet. Dat ligt besloten in onze kernopdracht als onderwijsinstelling en met wat we willen betekenen voor de leerlingen van onze scholen. Pedagoog Gert Biesta stelt dat onderwijs altijd drie doelen dient: kwalificatie,

We verwezenlijken onze ambities als we beseffen dat: • Vernieuwingskracht overal aanwezig is • Motivatie en verlangen voorwaarde zijn om beweging te stimuleren • Experimenteren en leren noodzakelijk zijn • Medewerkers zichzelf en elkaar ontwikkelen en veranderen • Vooruitgang vraagt om resultaten en waardering Tot slot danken wij de kinderen, de ouders, de Optimus collega’s en alle andere betrokkenen die bijgedragen hebben aan de ontwikkeling van dit Koersplan voor hun bevlogenheid en inbreng.

College van Bestuur Optimus Primair Onderwijs, Harrie van de Ven en Michel van den Berg

5

‘We proberen er vooral voor te zorgen dat we het positieve gedrag van kinderen waarderen en hun daarvoor complimenten te geven.

Je ziet dat ze daarvan groeien.’ Jasmijn, groep 8 De Regenboog

1. INLEIDING We doen uiteraard al heel veel goede dingen en de meeste scholen behalen al zeer behoorlijke opbrengsten. Met hulp van onze professionals werken leerlingen aan hun kennis, vaardigheden en persoonsvorming. Die brede ontwikkeling is belangrijker dan ooit willen we ervoor zorgen dat de kinderen van nu zich kunnen ontplooien tot de wereldburgers van morgen. Onze taak is om al die kinderen op onze scholen te begeleiden met het best denkbare toekomstgerichte onderwijs, zodat zij hun talenten in kunnen zetten en bij kunnen dragen aan een rechtvaardige samenleving.

I​n het voorjaar van 2016 hebben we met leerlingen, ouders, medewerkers en betrokkenen uit de directe omgeving van de scholen gewerkt aan de totstandkoming van ons Koersplan voor 2016 – 2021. We zijn dit proces gestart met het ophalen van beelden en inzichten bij leerlingen en ouders. Hoe zien zij de School van de Toekomst? Deze beelden dienen als basis van dit Koersplan. ​ Wereldonderwijs! Deze titel geeft in een notendop de ontwikkelrichting aan voor de komende jaren. Om de school van de toekomst dichterbij te brengen en kinderen toe te rusten voor een wereld in verandering, gaan we met elkaar concreet maken waarin we geloven en de gewenste beweging op gang brengen. We willen ervoor zorgen dat kinderen en medewerkers het beste uit zichzelf halen, binnen hun mogelijkheden, met aandacht voor brede talentontwikkeling en in betekenisvolle verbinding met hun omgeving.

Gezien de enorme dynamiek en snelheid van maatschappelijke ontwikkelingen, willen we ons onderwijs beter aan laten sluiten bij de wereld van morgen en de omgeving waarin kinderen opgroeien. Waar we ons sterk voor willen maken, is maatschappelijk betrokken onderwijs, verankerd in de wijken en buurten en verbonden met passende en toekomstbestendige leeromgevingen. Onderwijs waarbij het eigenaarschap voor leren en ontwikkelen bij de kinderen en professionals zelf ligt. Dat vraagt een lerende en onderzoekende houding van ons allemaal. Willen we een lerende organisatie zijn, dan horen daar niet alleen de juiste structuren, processen en middelen bij, maar vooral de juiste leercultuur. Als we de wil en het verlangen hebben om te verbeteren, ontstaat ook de energie die nodig is om onze mooie toekomstbeelden om te zetten in de benodigde acties en resultaten. In dit Koersplan hebben we de strategie voor de toekomst dan ook uitgewerkt in de vorm van toekomstuitspraken. Deze uitspraken geven aan waar we de komende jaren naartoe willen. Met het formuleren van deze toekomstuitspraken doen we als het ware een belofte aan kinderen, ouders en elkaar om ons hiervoor in te zetten.

Aan het einde van deze beleidsperiode willen we dat de toekomstuitspraken voor alle betrokkenen concreet zichtbaar en merkbaar zijn.

7

OPTIMUS IN HOOFDLIJNEN ​ ptimus primair onderwijs bestaat uit 31 basisscholen. De scholen liggen in het verspreidingsgeO bied Oss, Grave, Cuijk, Boxmeer en Landerd. Bij Optimus werken in 2016 ruim 550 medewerkers die onderwijs verzorgen voor circa 5000 leerlingen. De scholen van Optimus verschillen van elkaar qua omvang en schoolconcept. Sommige scholen liggen in wijken van grotere plaatsen en andere scholen zijn de enige school in een klein dorp. De omvang van de scholen varieert tussen de 50 en 520 leerlingen.

Het dagelijks bestuur en de algehele verantwoordelijkheid van Optimus is in handen van een tweehoofdig College van Bestuur. Naast het College van Bestuur kent Optimus een Raad van Toezicht, die verantwoordelijk is voor het interne toezicht. Iedere school heeft een eigen schoolleider, waarbij vier schoolleiders ieder leidinggeven aan twee of drie scholen. Het College van Bestuur en de scholen worden ondersteund door het bestuurskantoor. Op het bestuurskantoor zijn de afdelingen Onderwijs, Human Resources Management, Facilitaire zaken, Communicatie, Secretariaat en de overige Backoffice gehuisvest.

Optimus primair onderwijs participeert in twee samenwerkingsverbanden: het Samenwerkingsverband PO 30.06 en Samenwerkingsverband Stromenland PO 25.07. Samen met collega-besturen uit het primair onderwijs en speciaal onderwijs werken we aan het realiseren van een zo thuisnabij mogelijk passend onderwijsaanbod voor alle kinderen in het samenwerkingsverband om daarmee de kansen voor kinderen te vergroten.

Optimus werkt met het oog op versterking van het regionaal onderwijs intensief samen met collega-besturen uit het primair onderwijs, waaronder Stichting Primair Onderwijs Peelraam (met scholen in Sint Anthonis, Mill en St. Hubert en Wanroij) en Stichting Invitare Openbaar Onderwijs (met scholen in Boxmeer, Cuijk, Gennep, Grave, Mill & Sint Hubert en Nieuw Bergen).

Voor meer informatie zie: www.optimusonderwijs.nlLeerkra

8

POSITIE VAN HET KOERSPLAN Dit Koersplan is een vervolg op het meerjarig strategisch beleidsplan 2011-2016 van Optimus, dat in die periode op alle niveaus in onze organisatie is uitgewerkt in concrete school- en jaarplannen.

Op stichtingsniveau hebben we ieder jaar via onze jaarverslagen verantwoording afgelegd over de opbrengsten en de voortgang van dit meerjarig strategisch beleid. In 2014 hebben we gezamenlijk een uitvoerige actualisatie van het strategisch beleid uitgewerkt. Het Koersplan is richtinggevend voor het beleid van onze stichting en de scholen. Het Koersplan is echter geen blauwdruk, maar een ontwikkelrichting. Een richtsnoer voor onze scholen om de juiste keuzes te maken in verbinding met hun directe omgeving en met ondersteuning vanuit het bestuurskantoor. Dit Koersplan schrijft niet de route voor, maar geeft een verbindend perspectief, gebaseerd op onze waarden, maatschappelijke ontwikkelingen, aanwezige kwaliteiten en gedeelde ambities. Onze visie en ontwikkelrichting gaan we op iedere locatie van Optimus in brede dialoog met kinderen, ouders en samenleving verder vormgeven. De ontwikkeling op onze locaties leggen we iedere 4 jaar vast in de vorm van schoolplannen.

Jaarlijks vindt een meer concrete uitwerking van het Koersplan plaats in de vorm van jaarplannen.

Via het jaarverslag legt Optimus interne en externe verantwoording af over het gevoerde beleid en de behaalde resultaten. Vanzelfsprekend spelen we komende jaren in op de ontwikkelingen van nu en de ontwikkelingen die komen gaan. Dat houdt in dat we gedurende de looptijd van dit Koersplan wellicht onze koers nog herijken om opnieuw met betrokkenen tot betekenisvolle invulling te komen.

LEESWIJZER Dit Koersplan is opgebouwd uit 7 hoofdstukken, waarbij het eerste hoofdstuk de inleiding vormt. In hoofdstuk 2 beschrijven we de belangrijkste ontwikkelingen en trends. In hoofdstuk 3 besteden we aandacht aan de identiteit en kernopdracht van Optimus. In hoofdstuk 4 beschrijven we de ankerpunten voor de School van de Toekomst, die de basis vormen voor onze koers. In hoofdstuk 5 werken we onze toekomstuitspraken uit in de vorm van beloften aan leerlingen, ouders, medewerkers en onze omgeving, waarna we in hoofdstuk 6 onze beleidsdoelstellingen beschrijven en aangeven wat we aan het einde van deze beleidsperiode -in 2021- willen zien. In hoofdstuk 7 sluiten we af met een impressie, een perspectief op het Wereldonderwijs! dat ons voor ogen staat.

‘De beste leraren zijn degenen die je laten zien waar te kijken, maar niet vertellen wat je moet zien’ Alexandra Trenfor

9

We leren om goed met elkaar om te gaan, om niet meteen boos te worden op elkaar en ook om zelfverzekerder te zijn.

Jasmijn, groep 8 De Regenboog

10

2. BELANGRIJKE ONTWIKKELINGEN EN TRENDS Globalisering Kinderen van nu groeien op als wereldburgers.

Grenzen tussen landen en culturen vervagen.

Vandaar dat het voor iedere wereldburger noodzakelijk is om te kunnen communiceren in een internationale voertaal. Wereldburgerschap vraagt daarnaast om een eigen culturele basis, tolerantie voor andere culturen en om interculturele vaardigheden.

In dit hoofdstuk beschrijven we de trends en ontwikkelingen die in onze ogen de koers van Optimus mede bepalen. Het betreft zowel betekenisvolle ontwikkelingen in de samenleving als specifieke ontwikkelingen in het onderwijs.

Hoewel we als onderwijsorganisatie maar weinig invloed hebben op het ontstaan of de omvang van de ontwikkelingen dienen we er in ons onderwijs en in onze organisatie wel de juiste betekenis en vertaling aan te geven. We zijn ons ervan bewust dat er nog veel meer ontwikkelingen plaatsvinden in de wereld om ons heen, maar we vermelden hier alleen de ontwikkelingen die de deelnemers in de dialoogsessies als relevant beschouwden ĂŠn die ontwikkelingen waar wij in ons onderwijs en in onze organisatie een passend antwoord op moeten formuleren.

Een levenlang leren Technologie heeft een sterke invloed op de aard en het tempo van verandering in werk en samenleving. Snelle opeenvolging van vernieuwende concepten en oplossingen is naar verwachting de enige constante in de toekomst.

Beroepen verdwijnen en veranderen en er ontstaan beroepen die we nu nog niet kennen. Snel veranderende omstandigheden vragen om een lerende economie en lerende burgers. Om met deze continue verandering te kunnen omgaan, is het cruciaal dat onze kinderen de onderzoekende houding en flexibiliteit hebben die een levenlang leren mogelijk maakt.

Zorgen voor jezelf in de participatiesamenleving Wonen in Nederland betekent wonen in een participatiesamenleving waarin de overheid steeds verder terugtreedt. Er wordt steeds meer een beroep gedaan op de eigen verantwoordelijkheid van mensen om hun leven in te richten en de verantwoordelijkheid te nemen om samen met medeburgers te zorgen voor een duurzame omgeving. Dit vraagt van de volwassenen van morgen dat ze zelfinzicht hebben, dat ze zich kunnen verplaatsen in een ander en betrokken zijn bij de wereld om hen heen.

Specifieke vaardigheden om te leven en leren in de 21ste eeuw Om ervoor te zorgen dat kinderen straks optimaal functioneren in deze digitale, snelle en onvoorspelbare maatschappij, moet het onderwijs leerlingen nieuwe vaardigheden leren die in de 21ste eeuw onmisbaar zijn. Naast de basisvaardigheden rekenen en taal gaat het bijvoorbeeld ook om creatief en kritisch denken, problemen oplossen, computational thinking, plannen, flexibiliteit, selecteren van de juiste informatie, onderdrukken van allerlei impulsen, aandacht vasthouden, leren van feedback en ontspannen.

Deze (executieve) vaardigheden moeten bij ieder kind, passend bij de aanleg, ontwikkeld worden.

11

Mondigheid en betrokkenheid burgers neemt toe Ouders en de gemeenschap als geheel verwachten van het onderwijs dat ze betrokken worden bij het onderwijs aan kinderen. Scholen hebben niet meer het alleenrecht op onderwijs, maar zullen steeds meer in dialoog met belanghebbenden gezamenlijke verantwoordelijkheid moeten nemen voor adequaat onderwijs.

De samenleving verhardt en lijkt onveiliger te worden Om goed op te kunnen groeien hebben kinderen scholen nodig waar ze zichzelf kunnen en durven zijn. Waar ze sociaal emotioneel vrij zijn en waar ze zich veilig en erkend voelen.

Pesten grijpt sterk in op het gevoel van eigenwaarde en de emotionele veiligheid van kinderen en volwassen. Pesten op school en op de werkplek moet rigoureus (nul tolerantie) uitgebannen worden.

Onderwijs midden in de samenleving met druk op de financiÍle middelen De samenwerking in de regio’s neemt toe, zowel tussen onderwijsbesturen als tussen onderwijs, gemeenten en (jeugd)zorg. We zien dat onder andere in de samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs.

De afgelopen jaren is binnen het onderwijs sprake van netto bezuinigingen. Mede daardoor kunnen steeds meer opgaven, zoals bijvoorbeeld omgaan met krimp of het continueren van kleine scholen, alleen worden gerealiseerd in verbinding en afstemming met de omgeving (waaronder gemeente, dorpsraden, ouders).

De roep uit de samenleving om te investeren in kindvoorzieningen wordt steeds luider. Kinderopvang is niet alleen een belangrijk arbeidsmarktinstrument, het levert ook een bijdrage aan de ontwikkeling van kinderen en het verminderen van achterstanden en ontwikkelingsverschillen.

Diversiteit in samenlevingsvormen en gezinssamenstellingen neemt toe Scholen zullen actief uitnodigend en tolerant moeten zijn naar niet traditionele gezinnen.

Leraren hebben kennis en kunde nodig om om te gaan met culturele diversiteit in hun klas.

Onderwijs van hoog niveau dat inspeelt op de behoeften van alle leerlingen Van het onderwijs wordt gevraagd om aan te sluiten bij de specifieke behoeften en mogelijkheden van leerlingen. Dit vraagt aandacht voor zowel de talentvolle leerling als ook voor de leerlingen die extra zorg en ondersteuning nodig hebben.

Alle leerlingen moeten in gelijke mate van het onderwijs kunnen profiteren. De kansenongelijkheid in het onderwijs neemt de afgelopen jaren echter toe. Kinderen met laagopgeleide ouders krijgen niet altijd het onderwijs dat ze aan zouden kunnen en talent blijft in dergelijke situaties mogelijk onderbenut.

Hoeveelheid en beschikbaarheid van informatie en data neemt exponentieel toe Het gebruik van big data en learning analytics biedt mogelijkheden om duidelijk inzicht te krijgen in de leerbehoeften en vorderingen van kinderen en om waar nodig personalisering van het onderwijs te versterken.

Duurzame inzetbaarheid van professionele leraren en schoolleiders De kwaliteit van het onderwijs wordt bepaald door de kwaliteit van leraren en de schoolleiding. Deze professionals dienen in alle fasen van hun loopbaan de mogelijkheid te krijgen hun talent maximaal in te zetten.

De instroom van het aantal nieuwe leraren neemt de komende jaren af. Het aantal medewerkers boven de 55 jaar neemt in deze periode toe.

Doordat het aantal afgestudeerden van de Pabo afneemt en veel leraren vanaf 2016 met pensioen gaan, wordt landelijk voor 2025 een fors tekort aan leraren verwacht (naar schatting 6.500).

12

‘De kinderen starten elk kernconcept met de vraag: wat weet je, wat wil je leren, hoe ga je leren.

Je merkt dat kinderen door deze aanpak heel zelfverzekerd worden.’

Ouder de Kreek’l

13

The more curious and creative you allow yourself to become, the more you gain perspective and wisdom, and you will in turn love what you are learning because you are developing a virtue of wisdom and knowledge.

Martin Seligman

3. ONZE IDENTITEIT Onze kernopdracht Onderstaand beschrijven we waarvoor wij staan.

We begeleiden kinderen in hun ontwikkeling tot gelukkige, zelfstandige en kritische wereldburgers, die vanuit tolerantie en respect in verbinding staan met anderen en zo bijdragen aan een duurzame samenleving. We zorgen er met hen voor dat ze beschikken over de benodigde kennis, sociale en culturele vaardigheden en een eigen moreel kompas.

Deugden als spil van ons handelen Al in de tijd van Plato en Aristoteles was er de overtuiging dat je binnen een samenleving kunt werken aan de juiste houding door uitersten (te veel, te weinig) te verkennen en het juiste midden hiertussen te vinden. Het midden vind je door bij jezelf te rade te gaan (wat vind ik ervan en hoe voelt een keuze?), maar ook door anderen vragen te stellen over de effecten van jouw keuze. Je ontwikkelt jezelf door andere mensen als voorbeeld te nemen, door je aan hun gedrag en houding te spiegelen en door vervolgens te onderzoeken of dit goed aanvoelt. Als je daarbij herkent wat de deugden zijn die een rol spelen, zul je erkennen dat ze aan de basis staan van hoe je in het leven staat en hoe je je werk doet.

De deugden, die Plato en Aristoteles beschreven, zijn ‘Verstandigheid, Moed, Gematigdheid en Rechtvaardigheid’. Deze vier deugden vormen wezenlijke oriëntatiepunten voor ons onderwijs, de manier waarop we (samen)werken en de ontwikkeling van Optimus. Ze helpen ons moreel kompas te ijken en laten zien wat we voor onszelf en de samenleving van waarde vinden. Bovendien vormen ze een belangrijke inspiratiebron voor onze leercultuur en dragen ze bij aan de karaktervorming van leerlingen.

De kracht van het midden 1: Verstandigheid (wijsheid): te veel =bijvoorbeeld besluiteloosheid; te weinig = bijvoorbeeld impulsiviteit.

2: Moed (dapperheid): te veel = bijvoorbeeld roekeloosheid; te weinig = bijvoorbeeld lafheid.

3: Gematigdheid (bezonnenheid): te veel = bijvoorbeeld gierigheid/zuinigheid; te weinig = bijvoorbeeld gulzigheid.

4: Rechtvaardigheid: te veel = bijvoorbeeld altruïsme; te weinig = bijvoorbeeld egoïsme.

Kernwaarden ​De manier waarop we de werkelijkheid ervaren, wordt ingekleurd door onze drijfveren, ook wel kernwaarden genoemd. Het zijn deze waarden die bepalen welke verhalen we delen en welke keuzes we maken. Als je handelt vanuit je persoonlijke waarden, ervaar je iets niet als moeten, maar als willen.

Op organisatieniveau fungeren de verbindende waarden als cultuurpijlers en zijn ze richtsnoer voor gewenste houding en gedrag. Optimus primair onderwijs werkt vanuit de volgende waarden: • Kwaliteit • Ontwikkeling • Resultaat • Verantwoordelijkheid • Verbondenheid • Vertrouwen Het is belangrijk dat alle belanghebbenden in onze omgeving ons ervaren en herkennen in de waarden die we belangrijk vinden. De beste manier om zichtbaar te maken wie we zijn, is om die waarden op alle niveaus tastbaar te maken. In ons onderwijs, ons werkgeverschap, onze manier van presenteren en communiceren en in onze manier van samenwerken.

15

Iedere kernwaarde is in leven en leren verbonden met de vier deugden, die we eerder beschreven.

RECHTVAARDIGHEID

Een beleving van rechtvaardigheid hangt samen met wat we als juist en fair beschouwen met het oog op kwaliteit, ontwikkeling en resultaat. Het manifesteert zich wanneer we ons verbonden voelen, wanneer we loyaliteit naar anderen hebben, wanneer we een gezamenlijke verantwoordelijkheid ervaren en wanneer we elkaar durven en willen vertrouwen.

GEMATIGDHEID

Deze deugd hangt samen met het vermogen tot zelfregulering, het controleren van impulsen en voorzichtigheid. Gematigdheid is noodzakelijk als we verantwoordelijkheid willen nemen voor een duurzame toekomst, als we een hoge kwaliteit nastreven en als we ontwikkeling en resultaat tot stand willen brengen. Het hangt tevens samen met karakteraspecten als bescheidenheid, vergevingsgezindheid en zorgzaamheid.

MOED

Moedig zijn is het lef hebben om bestaande zekerheden los te laten, om onbegane paden te betreden om nieuwe ontdekkingen te doen. Moed gaat gepaard met enthousiasme en levenskracht en ontstaat vanuit de authentieke en oprechte wens om verandering te realiseren. We hebben dan het doorzettingsvermogen en de energie die nodig is om de juiste ontwikkeling te creëren en doorbraken en resultaten mogelijk te maken.

VERSTANDIGHEID

Deze deugd hangt samen met creativiteit, wijsheid, kritisch denken en nieuwsgierigheid. Vanuit liefde voor leren doen we nieuwe kennis en kunde op, ontwikkelen we onszelf en blijven we voortdurend op zoek naar verbetering. We ontdekken originele oplossingen en delen inzichten graag met anderen, waardoor bredere perspectieven ontstaan. Verstandigheid zorgt ervoor dat we vanuit een gedeelde visie onszelf en elkaar verder brengen.

‘Education of the mind, whithout education of the heart is no education at all.‘ Aristotle

16

‘We werken met kernconcepten volgens critical skills.

Kinderen werken aan een project op basis van een leervraag.’ Leraar Sint Jozef

4. DE SCHOOL VAN DE TOEKOMST Onze ambities en strategie voor de toekomst zijn tot stand gekomen door beelden op te halen, de dialoog te zoeken en vragen te stellen aan leerlingen, ouders en medewerkers over de School van de Toekomst. We hebben gesproken over hoe de School van de Toekomst eruit zou moeten zien, wat je daar leert, hoe je daar leert, van wie je leert en waar je leert. De antwoorden op deze vragen hebben leerlingen, ouders en medewerkers in de vorm van ‘ankerpunten’ meegegeven voor de koers. Daarnaast hebben we voor het bepalen van ons verbindend perspectief gebruik gemaakt van aanvullende inzichten en overtuigingen. Deze beelden en inzichten vormden samen de belangrijkste basis voor het ontwikkelen van de koers van onze scholen en onze organisatie. Waar we voor gaan, is dat alle leerlingen op onze scholen ‘leren leren, leren leven en leren samenleven’.

ANKERPUNTEN Ankerpunten leerlingen ​• De leraar ziet alle kinderen met hun talenten.

• We leren binnen en buiten.

• In school zijn verschillende leerplekken, waar je meer kunt leren dan rekenen en taal.

• De inrichting van onze school is zacht, kleurrijk en uitdagend.

• Meer creatieve en sportieve vakken.

• Nieuwe technieken en ICT worden in het onderwijs gebruikt wanneer dat past.

• De lokalen zijn groter, je kunt er spelend leren en verschillende vakken worden één.

Ankerpunten ouders • Elk kind wordt gezien en gehoord.

• De driehoek school – ouder – kind is de basis.

• De leraar verbindt school, thuis en maatschappij.

• Talenten van iedereen ontdekken en aanspreken.

• Alle ouders zijn actief betrokken.

• Focus op de benodigde vaardigheden voor de toekomst.

• Scholen hebben een flexibele inrichting.

• Onderwijs is ook humor!

Ankerpunten medewerkers • Leren is ontwikkelen en doen we voor het leven.

• Leerlingen toerusten met kennis en vaardigheden voor het functioneren in de toekomstige samenleving; leren omgaan met de wereld, met anderen en met jezelf.

• Iedereen wordt gezien en gehoord.

• Autonomie voor leerling en leraar: iedereen is eigenaar van zijn eigen leerproces.

• We onderzoeken en ontwerpen onderwijs met betekenisvolle pedagogiek en didactiek.

• We benutten kennis en talenten uit de leefomgeving van de leerlingen.

• De ontwikkelomgeving is uitdagend, geeft ruimte voor ontdekking, is divers, koppelt binnen aan buiten.

• We zijn in verbinding met elkaar.

• Samen vieren we onze successen.

INZICHTEN EN OVERTUIGINGEN In het totstandkomingsproces van dit Koersplan hebben we naast de bovengenoemde ankerpunten ook nog andere inzichten meegenomen, die ons hebben geholpen bij het bepalen van onze ambities en beleidsdoelstellingen, die we verderop uitwerken.

18

Op zoek naar betekenisvolle verbindingen Onze wereld is constant in beweging en de uitdagingen waarmee we worstelen zijn talrijk. Niemand weet wat de toekomst brengt, maar een paar conclusies mogen we wel trekken. We zullen zuinig met onze omgeving moeten omgaan. We hebben te maken met grote verschillen in omstandigheden en kansen. We hebben elkaar nodig om problemen op te lossen, samen weten we meer dan alleen.

We hebben allemaal iets waar een ander iets aan heeft. We willen allemaal van betekenis zijn voor anderen en we streven allemaal naar geluk. We willen onze unieke persoonlijkheid uitdrukken en ons verbonden voelen, waarbij de zorg voor de ander steeds belangrijker wordt. We zien in dat de echte meerwaarde zit in de kracht van relaties, in zingeving, in persoonlijke groei, in delen. We willen kwaliteit van leven ervaren op meerdere niveaus. Werk en leren moet vooral betekenisvol zijn. We willen ons kunnen verbinden aan een hoger doel, in het besef dat we met elkaar beschikken over een collectieve creativiteit en zo waarde kunnen toevoegen aan de samenleving.

Toerusting voor het leven De vraag is of het onderwijs van nu wel voldoende aansluit op wat jongvolwassenen van morgen nodig hebben. Niet alleen omdat beroepen veranderen, maar ook omdat complexe ontwikkelingen om andere antwoorden vragen. Onderwijs zal zich naast kennis en vaardigheden meer gaan richten op een bredere ontwikkeling van leerlingen. Wanneer zekerheden ontbreken en je geconfronteerd wordt met heftige turbulentie, komt het erop aan dat je het geheel van kennis, intuïtie, vaardigheden en vorming aan kunt boren. We zullen leerlingen dan ook moeten toerusten om zich voortdurend te blijven ontwikkelen qua denken, voelen, willen en doen. Het gaat om leren leren, leren leven en leren samenleven.

Grootschalig én persoonlijk Door onze schaalomvang en onderlinge samenwerking bieden we kwalitatief hoogwaardig onderwijs met een menselijke maat, in de woonomgevingen van onze leerlingen. Het gaat er uiteindelijk om wat we in de scholen tot stand brengen, om wat we voor onze leerlingen kunnen bereiken. De scholen en de teams krijgen daarvoor de regelruimte die nodig is. Vanuit eigenaarschap sluiten we aan op de onderwijsbehoeften en verwachtingen van de kinderen, hun ouders en de maatschappelijke omgeving. De scholen ontwikkelen daarbij hun eigen visie op het realiseren van goed onderwijs.

De stem van het kind, de leraar en de schoolleider, de ouders en partners in de omgeving zijn richtinggevend voor de ontwikkeling van onze scholen.

Verbinden van lerend vermogen Alleen door het op peil houden en versterken van ons professioneel kapitaal kunnen we onderwijs van de hoogste kwaliteit blijven realiseren. Vanuit het stafbureau van Optimus ondersteunen we dan ook niet alleen het primaire proces door middel van goede faciliteiten en voorzieningen. Onze belangrijkste toegevoegde waarde is het verbinden van de expertise en talenten van onze medewerkers.

Vandaar dat we individueel en collectief leren stimuleren, interne en externe leernetwerken versterken en medewerkers uitnodigen tot experimenteren en het ontwerpen van uitdagend onderwijs.

Ruimte voor wat er echt toe doet Om ervoor te zorgen dat de professionals en onze leerlingen hun potentieel maximaal kunnen realiseren, zullen we moeten zorgen voor ontwikkelruimte en focus op de primaire processen. Dankzij efficiënte inzet van informatietechnologie en Big Data zijn we in staat om die uitdaging het hoofd te bieden en de administratieve druk te reduceren.

‘De komende jaren draait het om ‘menselijke maat, eigenaarschap, efficiënt organiseren, gezamenlijk leren en ontwikkelen, focus op het primaire proces en maatschappelijk partnerschap’ College van Bestuur

Optimus

19

‘Kracht betekent niet dat je nooit valt, maar wel dat je elke keer weer opstaat’ Confucius

5. OPTIMUS TOEKOMSTUITSPRAKEN: ONZE BELOFTES AAN LEERLINGEN, OUDERS EN DE SAMENLEVING Op basis van de genoemde ankerpunten en inzichten hebben we onze ambities, c.q. beloftes voor de toekomst geformuleerd. Dit hebben we gedaan in de vorm van 6 toekomstuitspraken die nauw met elkaar samenhangen. Deze toekomstuitspraken geven richting en houvast en geven aan waar we heen willen en waar we samen voor willen gaan. Ze voeden het gesprek op onze scholen en het zijn onze beloftes aan ouders, leerlingen, medewerkers en onze maatschappelijke omgeving.

Realisatie van de toekomstuitspraken ervaar en zie je op iedere school van Optimus en op het bestuurskantoor. De betekenis van de toekomstuitspraken laat je zien in contact met elkaar en met leerlingen en ouders. Ook zien we de beloftes terug in het profiel (kennis, vaardigheden en eigenschappen) van onze leerlingen als ze naar het vervolgonderwijs gaan. En tot slot dragen de beloftes bij aan het gewenste beeld (imago) dat het brede publiek heeft van Optimus.

De koers van Optimus is zoals gezegd geen keurslijf, maar een inspirerende richting die aangeeft waar we komende periode naartoe willen en waar we gezamenlijk aan werken. Het realiseren van de beloftes vraagt om intensieve samenwerking binnen en tussen de teams, met leerlingen en ouders en met belangrijke partners.

De komende beleidsperiode gaan we werken aan de volgende 6 toekomstuitspraken: • Ieder kind wordt gezien en gehoord • Ontwikkeling vindt plaats in verbinding tussen kind, ouders en school • In een inspirerende omgeving is iedereen eigenaar van zijn leer- en ontwikkelproces • Iedere leraar van Optimus onderzoekt en ontwerpt onderwijs • Optimus ontwikkelt zich door tot een kennisintensieve lerende organisatie • Locaties van Optimus zijn zichtbaar verbonden met de omgeving

21

DE 6 TOEKOMSTUITSPRAKEN Ieder kind wordt gezien en gehoord We stemmen ons onderwijs af op persoonskenmerken en individuele behoeften van kinderen in hun leer- en ontwikkelproces. We doen recht aan de eigenheid van ieder kind en hebben oog voor verschillen. We werken zowel aan het versterken van kennis en vaardigheden (kwalificatie), aan bewustwording van gemeenschappelijke waarden en normen (socialisatie) als aan zelfvertrouwen, eigenwaarde en verantwoordelijkheidsgevoel voor jezelf en de ander (persoonsvorming). Werken aan brede talentontwikkeling hoort daar vanzelfsprekend bij.

Ontwikkeling vindt plaats in verbinding tussen kind, ouders en school Ouders en school zijn samen verantwoordelijk voor de brede ontwikkeling van kinderen. De basis daarvoor ligt in de eigenheid van ieder kind. Een goede samenwerking tussen ouders, kinderen en professionals draagt bij aan succesvol leren en bepaalt mede de kwaliteit van de school. Kinderen leren en ontwikkelen binnen en buiten school. Ouders maken dan ook onlosmakelijk deel uit van het kennisnetwerk van de school. Vanuit een open dialoog benutten ouders en school elkaars expertise om het onderwijsleerproces van de kinderen en de ontwikkeling van de school vorm te geven.

In een inspirerende omgeving is iedereen eigenaar van zijn leer- en ontwikkelproces Leerlingen en professionals zijn eigenaar van hun leer- en ontwikkelproces. Professionals bieden passende ondersteuning aan de leerlingen, zodat deze in staat zijn de mede-regie en verantwoordelijkheid te nemen over het eigen leren. We bieden een inspirerende en betekenisvolle leer-, werk- en ontwikkelomgeving, die stimuleert om te leren en ontdekken. Niet alleen voor leerlingen, maar ook voor professionals, ouders en andere betrokkenen. Leren doen we een leven lang, binnen en buiten, altijd en overal. Technologie met meerwaarde maakt onderdeel uit van onze inspirerende omgeving.

Iedere leraar onderzoekt en ontwerpt onderwijs Vanuit deskundigheid en eigenaarschap weten de leraren van Optimus alle kinderen adequaat te begeleiden in hun leer- en ontwikkelproces. We weten wat werkt en wat niet. En waarom dat zo is.

Leraren weten hoe ze de leeromgeving kunnen inrichten en onderwijs kunnen ontwerpen, passend bij de leerdoelen van de leerlingen. Daarbij maken ze gebruik van gevarieerde materialen of bronnen.

De leraar is zelf verantwoordelijk om samen met collega’s passende leerarrangementen te ontwikkelen voor leerlingen. Iedereen binnen de Optimus organisatie draagt zichtbaar en merkbaar bij aan deze ontwikkeling en is dienstbaar aan het primaire proces.

Optimus ontwikkelt zich door tot een kennisintensieve lerende organisatie.

Optimus werkt nauw samen met kennisstellingen in HBO en WO. Kennis vergroten we ook door samenwerking met het bedrijfsleven. Medewerkers werken aan hun brede talentontwikkeling en wisselen kennis binnen en buiten de organisatie uit door middel van verbeterteams, netwerken, professionele leergemeenschappen en praktijkgestuurd leren. Goede reflectie en feedback vanuit de omgeving (collega’s, externen) maken hier onderdeel van uit. Het leren is gericht op het primaire proces, waarbij Optimus nadrukkelijk innovatief leren en experimenteren faciliteert.

Locaties van Optimus zijn zichtbaar verbonden met de omgeving Alle locaties van Optimus zijn als leeromgeving ingebed in dorp of wijk en werken vanuit lokale betrokkenheid samen met gemeenten, partners in de (jeugd)zorg en welzijn, bibliotheek, bedrijfsleven en verenigingen voor vrije tijd (bv. sport, toneel, muziek, dans, scouting). Optimus gelooft in de kracht van deze verbinding, omdat deze bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen en tevens positief bijdraagt aan de leefbaarheid van dorpen en wijken. De totstandkoming van Integrale Kindcentra (IKC’s) sluit hierop aan.

22

‘De leerkrachten kijken heel goed dat ze kinderen met verschillende kwaliteiten bij elkaar zetten, zodat ze van elkaar kunnen leren.’

Ouder De Sprankel

‘Als directeur vroeg ik me af hoe we met elkaar ambities konden verwezenlijken, zoals we die in de stichting hadden besproken.

Na een studiedag over continu verbeteren, had een leraar bij terugkomst al een vertaalslag van die ambities gemaakt voor haar klas.

Kleurrijk uitgewerkte doelen en klassenafspraken.

Dit initiatief vormde de basis voor onze schoolambities en was voor mij het bewijs dat de mooiste ontwikkelingen vanuit eigenaarschap ontstaan.’

Hilde van Eldonk, directeur De Regenboog Schaijk

‘Op diverse scholen van Optimus werken we samen met opvangorganisaties aan doorlopende ontwikkelingslijnen en dagarrangementen voor kinderen van 0 tot 12 jaar.

Als Optimus zijn we op een aantal plaatsen in ons werkgebied actief om in verbinding met partners door te ontwikkelen tot (integrale) Kindcentra.

College van Bestuur Optimus

23

‘Wij zijn nieuwsgierig, staan open voor vernieuwing en stimuleren experiment.

Dat vraagt om het balanceren tussen loslaten en controle, beseffen dat bij vrijheid ook afspraken horen.’ Paula Visser, directeur Bakelgeert

6. BELEIDSDOELSTELLINGEN: VAN BELOFTE NAAR VERWEZENLIJKING Ieder resultaat begint met een idee, met een verlangen om vorm te geven aan een overtuiging of ideaalbeeld. De komende jaren gaan we op alle niveaus in de organisatie gerichte initiatieven ontplooien om onze beloftes waar te maken in de belangrijkste aandachtsgebieden: onderwijs, professioneel kapitaal, middelen en huisvesting en dialoog en verantwoording. Het verwezenlijken van de ambities is een opdracht voor de professionals in de klas, de schoolleiders, het bestuurskantoor en het College van Bestuur.

In dit hoofdstuk beschrijven we telkens wat we per domein en per doelstelling belangrijk vinden en wat we daar in 2021 concreet van terug willen zien.

ONDERWIJS A. We garanderen een stevige basis We zorgen ervoor dat leerlingen een breed fundament krijgen, waarop ze verder kunnen bouwen in het vervolgonderwijs. Daarbij focussen we op ‘Leren leren, leren leven, leren samenleven’. We richten ons op het versterken van basisvaardigheden en essentiële kennis om te kunnen functioneren in de maatschappij. Daartoe rekenen we niet alleen taal, lezen en rekenen, maar bijvoorbeeld ook informatievaardigheden, samenwerken, creatief denken en creatieve expressie en onderzoekend leren. We helpen kinderen om een positief zelfbeeld te ontwikkelen, om vertrouwen te hebben in hun eigen kunnen, om hun talenten te ontwikkelen en om oog te hebben voor anderen en in verbinding te staan met de omgeving.

Het leven als lesmateriaal Naast het bijbrengen van de juiste kennis en vaardigheden (kwalificatie), draag je als leraar bij aan de persoonsvorming van leerlingen en aan het functioneren in de maatschappij (socialisatie). Ideaal gesproken doe je dat integraal en in samenhang. Kinderen hebben een stevig fundament nodig voor het succesvol doorlopen van het vervolgonderwijs, zodat zij maximaal profijt halen uit hun mogelijkheden. School staat niet buiten het echte leven, maar er middenin. Dus hebben we aandacht voor de hele mens, voor alle aspecten die ertoe doen voor een volwaardige ontwikkeling van leerlingen. Je leert niet voor een ander, maar voor jezelf. Uiteindelijk willen we allemaal van betekenis zijn en streven we allemaal naar geluk.

Daarvoor is het belangrijk dat kinderen zichzelf leren kennen, hun sterkten en zwakten, hun voorkeuren en relatie tot anderen.

Ten behoeve van kwalificatie werken we aan het versterken van basiskennis en vaardigheden voor rekenen, taal en lezen, uitgebreid met leerstof overstijgende doelen, gekoppeld aan het excellentiegebied van de school. De basisvaardigheden zijn essentieel voor de ontwikkeling van de zogenoemde 21st century skills en voor bredere oriëntatie in wetenschap en techniek, onderzoekend en ontwerpend leren en kunstzinnige vorming.

25

Ten behoeve van de persoonsvorming van kinderen begeleiden we hen bij het ontwikkelen van een positief reëel zelfbeeld en inzicht in hun talenten. Daarnaast gaat het om karaktervorming, zoals het versterken van zelfvertrouwen, moed, lef en doorzettingsvermogen. Aspecten die tevens ondersteunend zijn voor de ontwikkeling van eigenaarschap van leerlingen.

Ten behoeve van socialisatie besteden we aandacht aan burgerschapsvorming (kennis- en gevoelsontwikkeling en bereidheid tot handelen en vaardigheden), weten waar je vandaan komt (historisch perspectief) en waar je voor staat (actualiteit), aan veiligheid en respect en aan retoriek en presentatievaardigheden.

Vorming School maakt het verschil voor kinderen wanneer het onderwijs ook bijdraagt aan hun ontwikkeling op karaktervorming, zoals toewijding, zelfcontrole, energie, sociale intelligentie, dankbaarheid, optimisme, zorgzaamheid en nieuwsgierigheid. Die karakteraspecten hangen samen met de eerdergenoemde deugden ‘verstandigheid, moed, gematigdheid en rechtvaardigheid. Als leraar maak je het verschil als je daar in de praktijk van je onderwijs invulling aan weet te geven, bij voorkeur aangevuld met aandacht voor zingeving en menselijkheid.

Ons funderend onderwijs krijgt invulling vanuit een integrale benadering, waarbij we nadrukkelijk samenwerken met ouders en andere partners in de omgeving. Ouders en school voelen zich gedeeld verantwoordelijk voor de resultaten.

Wat zien we in 2021?

• Op Optimusscholen werken we geïntegreerd en zichtbaar aan kwalificatie, persoonsvorming en socialisatie.

• We leggen horizontale verantwoording af over de opbrengsten op de doeldomeinen kwalificatie, persoonsvorming en socialisatie.

• Alle scholen halen voldoende opbrengsten op de kerndoelen.

• Het percentage Optimusscholen dat scoort boven de bovengrens van de inspectie ligt op of boven het landelijk gemiddelde.

• Alle kinderen laten voldoende vaardigheidsgroei zien.

• Alle scholen bieden een breed pakket aan leerlingen om talentontwikkeling te stimuleren; scholen kunnen daarbij accenten leggen.

• Kinderen laten zien wat zij kennen en kunnen (bijvoorbeeld via een portfolio).

• Alle scholen werken in nauwe samenwerking met de omgeving aantoonbaar aan burgerschap.

• Het leesniveau is aantoonbaar verbeterd.

• Op elke school vindt onderzoekend en ontwerpend leren plaats, waarbij kinderen hun eigen onderzoeksvragen stellen.

B. We garanderen een doorlopende ontwikkeling van 0-14 jaar Onder het motto ‘it takes a village to raise a child’, werkt Optimus nauw samen met ketenpartners aan een optimale leer- en ontwikkelomgevingvan kinderen, afgestemd op hun behoeften.

De eerste jaren Voor de ontwikkeling van kinderen is een ononderbroken ontwikkelingslijn van 0 tot 14 jaar van groot belang. De fase tussen geboorte en circa het 5e levensjaar is voor de ontwikkeling van elk kind de meest cruciale fase, omdat dan de meeste neurale verbindingen in de hersenen worden aangelegd. Ook het talig vermogen en de wijze waarop het kind in de wereld staat ontwikkelt zich in die periode. Hierbij speelt de genetische aanleg een belangrijke rol, maar zeker zo belangrijk zijn ook de aard en kwaliteit van de omgeving waarin het kind opgroeit.

26

Optimale leer- en ontwikkelomgeving Samen met ketenpartners, zoals de VVE-sector, doet Optimus er alles aan om te zorgen voor een optimale leer- en ontwikkelomgevingvoor jonge kinderen, optimaal afgestemd op hun behoeften.

Samen ontwikkelen we (zo mogelijk) een integrale visie op de ontwikkeling van jonge kinderen en werken we samen op het vlak van organiseren en informatie- en kennisuitwisseling. Dit uit zich onder andere in de vorm van Integrale Kind Centra (IKC’s), maar ook in samenwerkingen met andere partners dan de VVE, zoals gemeenten, verenigingen, culturele instellingen en het voortgezet onderwijs. We werken bijvoorbeeld ook aan het (inhoudelijk) verbeteren van de overgang van primair naar voortgezet onderwijs en het realiseren van een doorlopende leer- en ontwikkellijnen van 0 tot 14 jaar.

Wat zien we in 2021?

• Elke school werkt vanuit een gezamenlijk met de partners ontwikkelde visie aan een ononderbroken ontwikkeling van kinderen van 0-14 jaar.

• Leerlingen en ouders ervaren deze doorlopende ontwikkeling van 0 jaar tot en met de aansluiting op het voortgezet onderwijs.

C. We versterken het eigenaarschap van leerlingen We willen bereiken dat leerlingen steeds meer eigenaar zijn van hun leer- en ontwikkelproces. Leerlingen willen ervaren dat ze iets kunnen (competentie), dat ze onderdeel uitmaken van een groep (verbondenheid) en dat ze zelf sturing kunnen geven aan hun leven (autonomie). Datzelfde geldt overigens in gelijke mate voor de professionals in onze organisatie. Eigenaarschap hangt samen met de domeinen autonomie, motivatie, zelfsturing, executieve functies, metacognitie en samenwerken.

Executieve vaardigheden Voor het leren zijn de zogenoemde executieve vaardigheden belangrijk. Dat wil zeggen dat kinderen zaken kunnen onthouden en reproduceren, dat ze impulsen kunnen onderdrukken, dat ze doelen kunnen bepalen, zichzelf op koers kunnen houden en hun aandacht kunnen richten en vasthouden.

Kinderen die beseffen dat ze dit zelf in de hand hebben (eigenaarschap voelen), blijken effectiever in leren. Leerlingen ervaren bij voorkeur voldoende autonomie, competentie en verbinding in het onderwijsleerproces. Om nu en later volwaardig deel te nemen in de samenleving en te blijven leren, focussen we op de ontwikkeling van deze executieve vaardigheden. Deze functies zijn cruciaal voor leerlingen om te leren, eigenaarschap en regie te ervaren, verantwoordelijkheid te nemen en te onderzoeken. Het is de taak van de leraar om die functies door gerichte oefening te versterken.

Het spreekt voor zich dat dezelfde vaardigheden van belang zijn voor alle andere betrokkenen binnen Optimus.

Wat zien we in 2021?

• Competentie, verbondenheid en autonomie zijn onderdeel van het onderwijsleerproces.

• Leraren hebben kennis van de ontwikkeling van eigenaarschap bij leerlingen en weten op welke wijze ze dat kunnen stimuleren.

• Optimus werkt samen met kennispartners aan het vergroten van kennis over executieve vaardigheden bij kinderen.

• Optimus ondersteunt leraren bij hun professionalisering op het vlak van eigenaarschap bij kinderen.

• Leerlingen laten een aantoonbare ontwikkeling zien op de domeinen: autonomie, motivatie, zelfsturing, executieve en metacognitieve vaardigheden (leren leren) en samenwerken.

• Binnen de totale organisatie van Optimus is eigenaarschap van de professionals op de gewenste wijze vorm gegeven.

27

D. We maken het Onderwijs Passend We zien het als onze opdracht om leren en ontwikkelen van kinderen zo thuisnabij mogelijk te realiseren. Door het creëren van samenwerking tussen nabijgelegen scholen (subregio), leggen we zo thuisnabij mogelijk verbinding met de gewenste expertise en mogelijkheden (bijvoorbeeld hoogbegaafdheid, gedrag). Van daaruit treffen we voorzieningen die voor kinderen nodig zijn (bijvoorbeeld peer-contact).

Uiteraard geven we dit vorm in nauwe afstemming met kinderen, ouders en professionals.

Wat zien we in 2021?

• Scholen vormen met elkaar een subregio in het kader van passend onderwijs en vormen met elkaar een dekkend netwerk van expertise en voorzieningen.

• Voor hoogbegaafde leerlingen is een kwalitatief goed aanbod op reguliere scholen gerealiseerd en is peercontact in de subregio gerealiseerd.

• De SBO’s hebben een passende positie ten opzichte van de subregio’s ingenomen: zowel wat betreft vorm, inhoud als organisatie.

• De huidige, aparte voorziening voor hoogbegaafden, de Leonardo groepen, is doorontwikkeld.

E. We maken het onderwijs toekomstgericht ICT-geletterdheid is voorwaarde voor jongeren om zich te kunnen ontwikkelen tot netwerkers in onze kennismaatschappij. Om ervoor te zorgen dat leerlingen optimaal kunnen blijven functioneren in onze digitale maatschappij, hebben we de opdracht om vaardigheden te versterken die in de 21ste eeuw onmisbaar zijn. Naast de basisvaardigheden rekenen en taal gaat het dan onder andere om creatief en kritisch denken, probleemoplossend denken en computational thinking. SLO en Kennisnet hebben in 2016 een nieuw model ontwikkeld waarin 11 toekomstgerichte vaardigheden worden onderscheiden.

Om toekomstgericht onderwijs te kunnen realiseren is een verandering nodig binnen de scholen en bij de mensen die binnen de scholen werken.

Het vereist naast investeren in ICT ook een omslag in het denken en het hanteren van andere didactische werkvormen. De taken van de scholen komen veel meer te liggen op het terrein van het leren verwerven en verwerken van informatie. Vanuit deze gedachten kiest Optimus bewust voor deelname aan het iXperium.

28

Wat zien we in 2021?

• Elke medewerker binnen Optimus kent de inhoud van de 21e eeuwse vaardigheden en weet deze toe te passen in haar lessen. Het repertoire van de leraar is daartoe vergroot.

• In de scholen is onderwijs met betrekking tot mediawijsheid, informatievaardigheden en computational thinking zichtbaar. Kinderen snappen waarom ‘devices’ doen wat ze doen.

Ze kunnen in eenvoudige processen verschillende stappen onderscheiden en hebben ervaring opgedaan met onderwerpen als programmeren en coderen. Kinderen zijn zich bewust van hun eigen rol online.

• De leraar beschikt over de digitale basisvaardigheden om ict in het onderwijs effectief in te zetten in lessituaties én in de onderwijsorganisatie en om zich nieuwe ict toepassingen snel eigen te maken.

De leraar voelt zich competent en is voldoende ict-geletterd.

• Met behulp van optimale inzet van ict doen we in ons onderwijsaanbod recht aan verschillen in talenten en ontwikkelingsbehoeften van leerlingen.

• Door deelname aan het iXperium wordt gewerkt aan een gedeelde innovatie- en onderzoeksagenda met de lerarenopleiding en betrokken scholen.

Het iXperium/Centre of Expertise Leren met ict is een samenwerkingsverband van de lerarenopleidingen en het Kenniscentrum Kwaliteit van leren van de HAN met het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs in de regio rond Arnhem en Nijmegen. De samenwerking richt zich op onderwijs dat beter recht doet aan verschillen tussen leerlingen met behulp van ict en op het opleiden van ict-geletterde jongeren. De focus ligt hierbij op het opleiden, professionaliseren en faciliteren van leraren in een duurzame verbinding tussen werkveld, opleiding en onderzoek.

1

‘Een keer in de maand komen kinderen uit alle klassen bij elkaar in de leerlingenraad.

Dan mogen we meepraten over van alles in de school.’

Sophie, groep 7 De Ester

‘Bevlogen medewerkers weten vanuit passie en energie leerlingen uit te nodigen hun eigen leren vorm te geven.’

PROFESSIONEEL KAPITAAL

A. W e versterken een lerende houding en stimuleren onderzoek Uit onderzoek blijkt dat de meest effectieve scholen lerende organisaties zijn. Medewerkers in een lerende organisatie zijn geJessica Van Wingerden, directeur motiveerder, energieker en durven meer. Daarnaast beschikken HR Koninklijke Auris Groep deze medewerkers over grotere reflectieve vaardigheden, waardoor ze beter in staat zijn kritisch en opbouwend naar hun lespraktijk te kijken en te onderzoeken wat ze kunnen verbeteren. Om permanente ontwikkeling te realiseren nemen medewerkers actief deel aan kennisnetwerken. Daarbij hechten we veel belang aan het opleiden in de school en streven we naar uitbreiding van het aantal opleidingsscholen. Cruciaal in een leercultuur is het vermogen en de bereidheid van professionals om feedback te geven en te ontvangen. Optimus wil de ontwikkeling van dit vermogen stimuleren door intensieve communicatie en dialoog, door middel van professionaliseringsprogramma’s en het tonen van voorbeeldgedrag door leidinggevenden.

Leren op de eigen werkplek Omdat je als medewerker het meeste leert van en in de dagelijkse praktijk stimuleert Optimus het leren op de werkplek. Op die manier kun je met je team experimenteren, onderzoeken, reflecteren, opgedane kennis delen en continu professionaliseren. Daarnaast kun je zo met behulp van toepassingsgericht onderzoek je eigen onderwijspraktijk systematisch verbeteren in lijn met de eigen schoolvisie.

Opleiden in de school Optimus voelt zich medeverantwoordelijk voor de opleiding van nieuwe leraren. Dat vindt plaats in opleidingsscholen met een beproefd en sterk op professionele ontwikkeling gericht leerklimaat. Niet alleen de student leert op die manier aantoonbaar, maar ook de teamleden en de schoolleider. In opleidingsscholen wordt intensief samengewerkt met de opleidingen. Daarbij vindt ook uitwisseling van expertise plaats, evenals gezamenlijk toepassingsgericht onderzoek.

Leren van collega-scholen We geloven in de kracht van inspiratie. Op bezoek gaan bij collega-scholen, vragen stellen, audits doen en leren van andere inzichten en oplossingen. Een kijkje in de keuken bij collega’s verruimt en verrijkt het blikveld. Het levert praktische feedback op voor het team en geeft een stimulans voor het verder ontwikkelen van de eigen onderwijskwaliteit.

Integrale aanpak De principes van de lerende organisatie zien we terug op alle niveaus van Optimus: tussen de leraren van een school, tussen scholen onderling, op organisatieniveau, in netwerken, in projecten en in Professionele Leergemeenschappen (PLG’s). Hiermee leggen we een stevige basis voor continue ontwikkeling en leren.

Beproefde professionalisering Om de gewenste ontwikkeling te versterken en om wetenschappelijk onderbouwd te werk te gaan, hechten we aan een duurzame relatie met kennisinstellingen zoals universiteiten en hogescholen.

Optimus werkt met een onderzoeksagenda die verbonden is met HBO en WO instellingen en regionale en landelijke partners. De scholen en Optimus als geheel ontwikkelen zich als kennisintensieve onderwijsorganisaties.

In een lerende school zijn ook leerlingen meer betrokken, ze tonen meer verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces en ze voelen zich echt gehoord. De leerlingen kunnen in deze scholen actief meedenken en zien leraren nieuwe dingen uitproberen om de lessen aantrekkelijker en meer betekenisvol te maken. Dat werkt positief op hun motivatie en taakhouding.

Een lerende organisatie betrekt ook de ouders intensief bij de ontwikkeling van kind en school. Dit maakt dat ouders meedenken en positiever staan tegenover de school.

30

Wat zien we in 2021?

• Leren van en met elkaar is zichtbaar binnen de organisatie in verschillende vormen en op verschillende niveaus, in netwerken, in projecten en in Professionele Leergemeenschappen (PLG’s).

• Medewerkers leren continu in en van de dagelijkse praktijk.

• Teams verbeteren met behulp van toepassingsgericht onderzoek systematisch de eigen praktijk.

• Optimus heeft een duurzame samenwerkingsrelatie met kennis- en onderzoeksinstituten die werkzaam zijn in de regio. Dat uit zich onder andere in een jaarlijkse onderzoeksagenda.

• Vanuit innovatietrajecten binnen Optimus is er een aanbod binnen de Optimus Academie/netwerken.

• Innovatietrajecten zijn een vanzelfsprekend onderdeel van de dagelijkse praktijk in de scholen en binnen Optimus.

• Leraren en schoolleiders onderzoeken de praktijk van collega-scholen.

• Binnen Optimus zijn de vaardigheden geven en ontvangen van feedback verbeterd.

• Er is sprake van nauwe samenwerking met de Pabo en uitbreiding van het aantal opleidingsscholen.

• Bestuurders van Optimus werken in professionele leergemeenschappen met collega-bestuurders.

B. We zorgen dat leraren en schoolleiders het verschil kunnen maken Om onze ambities te verwezenlijken, hebben we positieve en bevlogen leraren nodig die in staat zijn om het grote geheel te overzien, die hun kennis en vaardigheden voortdurend versterken, die trots en ambitieus zijn en die durven te experimenteren. Positieve en bevlogen leraren hebben niet alleen meer arbeidsvreugde en vitaliteit, maar hebben ook een positieve invloed op het welbevinden en de prestaties van leerlingen. Leraren die bewust afstemmen op wat de groep/de leerling nodig heeft, weten de beschikbare leertijd te verdelen tussen de vereiste basisvaardigheden, aandacht voor persoonsvorming en maatschappelijk bewustzijn. Even belangrijk voor de resultaten van leerlingen en de brede opbrengsten van de school, is de schoolleider. Die stimuleert de betrokkenheid, het eigenaarschap en de professionele ontwikkeling van het team en werkt samen met de leraren aan het optimaliseren van het onderwijs in de klassen.

‘Leraren hebben een grote invloed op de opvattingen van kinderen over hun eigen vermogens om doelen te bereiken en om te gaan met hindernissen die ze onderweg tegenkomen. Hoopvolle leerlingen doen het beter op school (hogere betrokkenheid en prestaties) en in het leven (hogere eigenwaarde en levenstevredenheid).’

Susana C. Marques en Shane Lopez, hoogleraren positieve psychologie Univerdidade do Porto.

Bevlogen leraren bereiken meer Om toekomstgericht onderwijs te realiseren is het zaak dat je als leraar beschikt over de vaardigheden om gewogen keuzes te maken (helikopterview) op basis van kennis en op basis van onderzoek (onderzoekende houding). Bovendien maak je het verschil voor leerlingen als je passie en energie hebt en bevlogenheid toont. Leerlingen ervaren vitaliteit en toewijding van hun leraren als een sterk positieve ‘drive’ om te leren. Ben je als medewerkers bevlogen, dan ben je vaak ook gemotiveerder en presteer je beter. Uit onderzoek van Wingerden en Van Kessel (Bevlogen in het onderwijs, 2014) blijkt dat bevlogenheid ook positieve gevolgen heeft voor de gezondheid en het welzijn. Bevlogen medewerkers hebben meer mentale veerkracht en doorzettingsvermogen, zijn betrokken bij het werk, trots op wat ze doen en ervaren hun baan als betekenisvol. Die bevlogenheid wordt gevoed door de aard en inhoud van het werk, de mate van autonomie, het sociale klimaat, inspirerende leidinggevenden en voldoende ontwikkelmogelijkheden. Het blijkt dat leraren die bewust werken vanuit de behoeften van de groep/leerling ook evenwichtig aandacht besteden aan de drie domeinen kwalificatie, persoonsvorming en socialisatie. Het zijn vooral de bevlogen medewerkers die kennis van zaken koppelen aan reflectie en continu leren.

31

Bevlogen schoolleiders inspireren Evenals de leraar doet de schoolleider ertoe in de school. Ook schoolleiders maken het verschil voor kinderen. Onderzoek laat zien dat schoolleiders grote invloed hebben op de kwaliteit van de brede opbrengsten als zij nadrukkelijk onderwijskundig leiderschap tonen. Voor Optimus geldt dat we focussen op twee dimensies van onderwijskundig leiderschap.

• Stimuleren van de betrokkenheid, eigenaarschap en professionele ontwikkeling van het team.

• Samen met de leraren werken aan het optimaliseren van het onderwijs in de klassen.

Wat zien we in 2021?

• Leraren van Optimus werken vanuit een helikopterview en een onderzoekende houding.

• Meer leraren dan in 2016 werken met een aanstelling vanaf LB-niveau.

• Leraren van Optimus zijn voor betrokkenen merkbaar trots, ambitieus en bevlogen.

• Tenminste 25% van de leraren heeft een master.

• Tenminste 75% van de schoolleiders heeft een master.

• Onderwijskundig leiderschap is de kern van het schoolleiderschap bij Optimus.

• Backoffice systemen zijn zo ingericht dat de schoolleider ook daadwerkelijk in staat is om tijd en energie te steken in onderwijskundig leiderschap ten behoeve van de primaire processen.

• Optimus heeft de indicatoren voor adequaat onderwijskundig leiderschap samen met de schoolleiders en externe experts vastgesteld.

• De ontwikkeling van het onderwijskundig leiderschap van iedere schoolleider wordt zichtbaar gemaakt middels 360 graden feedback in de teams en peerchecks.

• Optimus focust op onderwijskundig leiderschap en het College van Bestuur toont de benodigde capaciteiten en gerichtheid om het onderwijskundig leiderschap vorm te geven.

C. We maken optimaal gebruik van het talent van onze professionals Een derde van de beroepsbevolking heeft meer kennis en vaardigheden dan nodig is voor het werk dat hij/zij doet en voelt zich ‘onderbenut’. Dit is uiteraard niet bevorderend voor de inzetbaarheid en motivatie. Optimus wil de beschikbare kennis en vaardigheden van medewerkers beter en productiever inzetten. Een talent (aanleg) is pas een sterk punt als ook de kennis en vaardigheden aanwezig zijn om dat talent optimaal te benutten. Heb je als medewerker taken die passen bij je sterke punten, dan zal je werkplezier toenemen en zullen je prestaties verbeteren. De focus ligt hier op het verbeteren van je eigen talenten en vooral van datgene waar je al goed in bent (precies zoals we dat bij leerlingen ook stimuleren).

Binden en boeien We gaan bepalen welke cruciale functies op de langere termijn nodig zijn, welke talenten je daarvoor nodig hebt en welke (interne) opleidingen we hiervoor dienen te starten. Vanaf 2016 ontstaat er een tekort aan leraren en dat loopt in 2025 op tot ruim 6.500 voltijdsbanen. Daarnaast ontstaat er ook ten aanzien van andere functies een krapte op de arbeidsmarkt. Het binden en boeien van medewerkers is de komende periode zodanig belangrijk, dat we hier tijdig op willen anticiperen. Onder andere door binnen onze organisatie op zoek te gaan naar leidinggevende talenten. Daarnaast begeleiden we nieuwe medewerkers en talentvolle invallers structureel en in alle fasen: start- basis- en vakbekwaam en excellent. We zorgen daarbij voor een grotere diversiteit en nodigen meer mannen uit om te solliciteren, evenals meer bèta’s, meer ondernemende types, meer personen die extra uitdaging zoeken, zoals jongeren met een universitaire opleiding of een master degree. Een belangrijke randvoorwaarde hiervoor is dat we in één oogopslag kunnen zien wie er momenteel binnen Optimus al voldoet aan de criteria.

32

Wat zien we in 2021?

• Er is een beleidskader ‘Talent’ ontwikkeld en in werking.

• Medewerkers zijn zich bewust van hun talenten.

• We hebben inzicht in welke talenten we in huis hebben.

• We benutten structureel de talenten in de groep, op school en op organisatieniveau.

• Er is bepaald welke functies en talenten cruciaal zijn op de langere termijn.

• Er zijn (interne) opleidingsprogramma’s voor cruciale functies.

• Er is een grotere diversiteit te zien onder het onderwijzend personeel.

• Optimus begeleidt nieuwe medewerkers structureel in hun ontwikkeling.

• Optimus bindt talentvolle invallers door hen te begeleiden en gebruik te laten maken van de Optimus Academie.

D. We stimuleren veerkrachtig en betekenisvol werken Aangezien zelfsturing en zelforganisatie steeds belangrijker worden, gaan we meer werk maken van gezondheidsmanagement. We verleggen het accent van ziekteverzuim naar preventie. Voorkomen is immers beter dan genezen. Dat wil zeggen dat we gezondheid gaan benaderen vanuit meerdere invalshoeken, die samenhangen met vitaliteit: fysiek, mentaal, sociaal, zingeving, kwaliteit van leven en geluk en dagelijks functioneren. Een vitale leraar heeft meer veerkracht en ervaart zijn werk als betekenisvoller dan gemiddeld.

Daarnaast hanteren we het Huis van Werkvermogen. Om de duurzame inzetbaarheid optimaal te bevorderen is iedere verdieping van belang en alle verdiepingen dienen aan bod te komen.

Talenten& passies Werk-Privé Cultuur Werkomstandigheden Drijfveer (kern)waarden Tevredenheid & Motivatie Competentie Scholing Loopbaan & Mobiliteit Gezondheid Vitaliteit & Veerkracht Leefstijl

Optimus wil medewerkers ondersteunen om de regie te nemen over hun vitaliteit en de juiste keuzes te maken. Dat heeft onder andere te maken met de manier waarop je omgaat met je energie. Daarom gaan we kijken waar we dit kunnen verbeteren. Zo gaan we bijvoorbeeld de planlast van schoolleiders en leraren onderzoeken en daar waar mogelijk meer balans aanbrengen.

Huis van Werkvermogen

‘Waar ik trots op ben, is dat onze teamleden een goed beeld hebben van hun kwaliteiten en bereid zijn om elkaar hierop aan te vullen. Dat is precies wat we voor leerlingen ook wensen.’

Elly Mikkers, directeur De vier Heemskinderen

33

Wat zien we in 2021?

• Het Huis van Werkvermogen wordt minimaal 1 keer per jaar besproken (individueel in de gesprekkencyclus of met het team).

• Medewerkers vullen minimaal 1x per 2 jaar de positieve gezondheidslijst in en gaan daarover in gesprek.

• Iedereen is eigenaar van zijn/haar eigen huis, waardoor veerkracht toeneemt.

• Het ziekteverzuim ligt onder het landelijk PO-gemiddelde.

• De planlast voor leraar en schoolleider is onderzocht en meer in balans.

E. We leren van en met elkaar op een interactief leerplein Vanuit onze ambitie om continu leren en ontwikkelen te stimuleren, nodigen we medewerkers uit om hun kennis, ervaringen en inzichten te delen, onder meer op een online platform, waar ze elkaar kunnen ontmoeten. Dit leerplein biedt een helder aanbod en brengt talenten met elkaar in contact. Bovendien beschouwen we dit leerplein als proeftuin voor blended learning en als omgeving waarin professionals de ruimte krijgen om te experimenteren en met elkaar innovatief onderwijs te ontwerpen.

We verwachten dat innovatie in onze lerende organisatie steeds vaker voort zal komen uit blended learning, waarbij verschillende vormen van leren met elkaar worden gecombineerd. Het interactieve leerplein kan dit proces op een effectieve manier faciliteren en stimuleren, zodat we in beweging blijven om continu eigentijds onderwijs te ontwerpen.

Wat zien we in 2021?

• De Optimus Academie is geëvolueerd tot hét interactieve leerplein waar medewerkers kennis uitwisselen en elkaar ontmoeten.

• Iedereen voelt zich eigenaar van zijn eigen leer- en ontwikkelproces en is aantoonbaar continu in ontwikkeling.

• Alle leraren zijn ingeschreven in het lerarenregister.

• Alle schoolleiders staan ingeschreven in het schoolleidersregister.

• Het professionaliseren van schoolleiders kent verschillende vormen

MIDDELEN EN HUISVESTING A. We borgen financiële continuïteit Optimus voert een verantwoord en solide financieel beleid, waarbij we middelen optimaal inzetten voor het verhogen van de onderwijskwaliteit en tegelijkertijd de risico’s in de organisatie voldoende afdekken. We koppelen voldoende middelen aan bestemmingsreserves om aan de doelstellingen van dit Koersplan te kunnen voldoen. Om dat te bewerkstelligen worden de resultaten vanaf 2016 niet meer automatisch aan de algemene reserves toegevoegd, maar specifieker benoemd. Dit hangt samen met een nieuwe manier van beoordelen van het eigen vermogen en een nieuwe kadernota financiën, die op 1-1-2017 in werking treedt. Ons strategisch financieel beleid zal dan voor een periode van 5 jaar opnieuw worden vastgelegd. Gezonde financiën worden voornamelijk bepaald door het borgen van de financiële continuïteit. Het managen van risico’s, de checks and balances zijn daarvoor onontbeerlijk. Om de strategische doelen in het Koersplan te borgen, moeten de scholen de middelen die zij ontvangen, inzetten in lijn met het Koersplan. Solidariteit tussen scholen met betrekking tot de wijze waarop de middelen worden verdeeld is bij Optimus vanzelfsprekend.

Wat zien we in 2021?

• Optimus blijft een financieel solide organisatie. De organisatie kent een landelijk norm- gebonden liquiditeitspositie en eigen vermogenspositie.

34

‘We deden eens een managementspel met ons team waarin we inzicht kregen in elkaars kwaliteiten.

Het was leuk om te zien hoe verschillend we zijn en hoe we juist vanuit ieders kracht met elkaar verder kunnen komen.

Ook leerlingen zetten we in hun kracht door aan te sluiten op wat ze kunnen.’

Marja Brinkhoff, directeur Bongerd Gassel)

‘Wat ik fijn vind is dat kinderen leren zelfstandig te zijn, maar ook om hulp te vragen als ze dat nodig hebben.’

Karin ouder De Ester

‘Op onze Leerpleinen kunnen kinderen zelfstandig aan de slag op basis van hun leervragen.’

Leraar De Vlasgaard

35

B. Onze schoolgebouwen zijn duurzaam en uitnodigend De schoolgebouwen van Optimus vormen het visitekaartje voor (potentiële) ouders en leerlingen.

Onze gebouwen zijn modern en veilig. De inrichting en de uitstraling wijzen op kwaliteit en professionaliteit. Dat geldt ook voor het schoolplein en de omgeving van de school. Schoolgebouwen zijn zoveel mogelijk aangepast aan de eisen van de toekomst met goede leer- en werkomstandigheden en sluiten zo optimaal mogelijk aan bij de onderwijskundige visie van onze scholen. De invloed van Optimus op sommige gebouwen is beperkt aangezien het economisch eigendom van de gebouwen niet bij Optimus ligt. In lijn met de verdere doordecentralisatie van de huisvesting worden we op termijn volledig eigenaar van onze schoolgebouwen.

Wat zien we in 2021?

1. Alle schoolgebouwen van Optimus en de schoolomgeving hebben een duurzame uitstraling: • Optimus staat garant voor goed onderhoud en verzorgde schoolgebouwen en schoolomgevingen.

• Alle schoolgebouwen van Optimus zijn veilig en voor kinderen aansprekend ingericht.

• Het binnenklimaat en de hygiëne in de klaslokalen is op peil.

• Alle scholen zijn zuinig met energie en gericht op duurzaamheid.

2. Optimus heeft een evenwichtig scholenbestand: • De multifunctionele accommodaties zijn geëvalueerd en er zijn verbeteracties voorgesteld.

• Optimus ontwikkelt een adequaat en strategisch huisvestingsbeleid.

37

‘Ik heb ervaren hoe je vanuit verschillen in opvatting juist tot samenwerking kunt komen. Dat vraagt écht luisteren en de wil om samen voor hetzelfde doel te gaan. Als je dat doet, krijg je er plezier en aamhorigheid voor terug.’

DIALOOG EN VERANTWOORDING

A. We betrekken partners actief bij ons onderwijs Optimus heeft de maatschappelijke opdracht om het beste onderwijs te verzorgen voor de kinderen die aan ons toevertrouwd zijn. We leggen daarbij verantwoording af aan de samenleving over de resultaten van onze inspanningen, de meerwaarde die onze scholen bieden voor de ontwikkeling van leerlingen. Om maximaal resultaat te kunnen realiseren, werken onze scholen intensief samen met ouders, partners Ouder de Kreek’l en maatschappelijke organisaties. Optimus neemt initiatieven om deze partners te betrekken bij het onderwijs met als doel de ontwikkeling van leerlingen te versterken. Door bedrijven en instellingen uit de directe leefomgeving uit te nodigen om bij te dragen aan het onderwijs, halen we de wereld de klas in, waardoor leren betekenisvoller wordt en de motivatie van leerlingen toeneemt. Op deze manier geven we invulling aan de functies ‘kwalificatie, persoonsvorming en socialisatie’ en maken we tastbaar wat we bedoelen met ‘leren leren, leren leven en leren samenleven’.

Wat zien we in 2021?

• De ouders zijn tevreden over de school.

• De ouders ervaren dat de school hen beschouwt als partner.

• De (keten)partners zijn tevreden over de samenwerking met Optimus.

• Elke school onderhoudt structurele en aantoonbare relaties met verschillende partners uit de omgeving ten behoeve van de ontwikkeling van de kinderen en onderwijsuitvoering.

• De belanghebbenden zijn tevreden hoe Optimus zich verantwoordt voor het beleid en de onderwijsopbrengsten.

• De sterke punten van Optimus zijn herkenbaar voor ouders en stakeholders.

• Iedere school van Optimus betrekt kinderen bij het ontwikkelen en evalueren van beleid.

• Het College van Bestuur legt jaarlijks aan kinderen van de scholen van Optimus verantwoording af over het gevoerde beleid en bespreekt de plannen voor de komende periode.

B. We activeren vernieuwing om wendbaar te blijven Als professional heb je de opdracht om het onderwijs zo goed mogelijk aan te laten sluiten bij de behoeften en verwachtingen van de kinderen, hun ouders en de veranderende samenleving. In de veranderende samenleving is het noodzakelijk om continu mogelijkheden te onderzoeken om het onderwijs te vernieuwen. Dat betekent andere vragen stellen, leren en experimenteren, feedback vragen en nieuwe initiatieven toetsen aan de omgeving.

Om in onze regio duurzaam hoogwaardig onderwijs te kunnen blijven realiseren, hebben we de taak om slim en efficiënt te organiseren. Daarvoor zoeken we intensieve samenwerking met collegaorganisaties die dezelfde uitdagingen hebben.

We zoeken naar andere manieren van vernieuwen. Veranderingen die gaan over gedrag, interacties en vernieuwing starten met een inspirerend perspectief en medewerkers die zin hebben om mee te bouwen. De nadruk ligt niet op problemen oplossen, maar op nieuwe mogelijkheden creëren, experimenteren en leren. Al ontwerpend implementeren we. Al implementerend ontwerpen we. Net als start-ups willen we zorgen voor snellere innovaties, gebaseerd op: • experimenteren op basis van ongetoetste veronderstellingen, • in vroeg stadium vragen om feedback en tips • in kleine stapjes ontwerpen van vernieuwend onderwijs in continue interactie met de omgeving.

38

Wat zien we in 2021?

• We zien vernieuwing op alle niveaus waarbij we nieuwe inzichten voor organisatieverandering benutten.

• We organiseren waar mogelijk efficiënter en effectiever.

• We onderzoeken samenwerkingsmogelijkheden met andere stichtingen om duurzaam hoogwaardig onderwijs in onze regio te garanderen.

C. We maken kwaliteit zichtbaar Kwaliteit van onderwijs hangt af van de bevlogenheid, kunde en betrokkenheid van de mensen op onze scholen. We zijn voortdurend met elkaar in gesprek over wat die kwaliteit inhoudt. Daarbij betrekken we ook ouders, kinderen en andere belanghebbenden. We leggen met genoegen en op alle niveaus verantwoording af over onze bereikte doelen en kwaliteit. Niet om afgerekend te worden, maar om met trots de effecten van ons werk te tonen. De brede opbrengsten bij kinderen, de tevredenheid van ouders, kinderen en andere belanghebbenden, maar ook de kwaliteit van ons professioneel handelen en de organisatie kwaliteit.

Wat we in het Koersplan en de jaarplannen afspreken over de gewenste kwaliteit en te bereiken doelen, monitoren we in opbrengstgesprekken tussen het College van Bestuur en de schoolleiders en leggen we vast in uiteenlopende verantwoordingsdocumenten, zoals jaarplannen. De jaarplannen stemmen wij af met de schoolleiders, waarmee we de verbinding tussen strategisch en tactisch niveau waarborgen. Het College van Bestuur verantwoordt jaarlijks de bereikte doelen aan de Raad van Toezicht. Om de kwaliteit meetbaar te maken, verrichten wij onderzoeken met behulp van betrouwbare meetinstrumenten. Het gaat dan vooral om tevredenheidsmetingen en kwaliteitskaarten primair onderwijs. In de vorm van jaarverslagen leggen we (publieke) verantwoording af aan Raad van Toezicht en aan onze maatschappelijk belanghebbenden.

Wat zien we in 2021?

• We gebruiken data uit gestandaardiseerde toetsen voor zelfevaluaties en learning analytics.

• We hanteren audits en peerchecks door Optimus collega’s en externe collega’s.

• We benutten inspectierapporten in het kader van bestaande bezoekcycli, maar ook op specifieke uitnodiging van de school.

• We werken toe naar een accreditatie van onze kwaliteitszorg en toezicht op instellingsniveau.

‘Een vader van een leerling, die ook in de dorpsraad zit, is zo betrokken bij onze school dat hij ook andere buurtbewoners enthousiast maakt om onze school op te knappen. Meedenken, verantwoordelijkheid nemen en in actie komen. Dat is de houding waar we blij van worden, niet alleen bij onze ouders, maar juist ook bij onze leerlingen en leraren.’

Mercedes Nottet, directeur De Ester

39

‘We werken met kernconcepten volgens critical skills. Kinderen werken aan een project op basis van een leervraag.’

Leerkracht Sint Jozef

‘Ik heb ervaren hoe je vanuit verschillen in opvatting juist tot samenwerking kunt komen. Dat vraagt écht luisteren en de wil om samen voor hetzelfde doel te gaan. Als je dat doet, krijg je er plezier en saamhorigheid voor terug.’

Stijntje van Esch (directeur Schelven)

7. WERKEN AAN WERELDONDERWIJS! De beleidsdoelstellingen zoals we die in dit Koersplan hebben geformuleerd, zullen op iedere Optimusschool op eigen wijze verder worden uitgewerkt en gerealiseerd. De kaders zijn richtinggevend en geven ruimte voor eigen inkleuring door het team in afstemming met kinderen, ouders en andere belanghebbenden. Zoals het een lerende organisatie betaamt, kunnen de scholen rekenen op elkaars steun en zal ook de Optimusorganisatie waar mogelijk de gewenste beweging stimuleren. Dit alles met respect voor de onderlinge verschillen in tempo en intensiteit. Elke Optimusschool geeft op een unieke manier vorm aan Wereldonderwijs!

Ter afsluiting van dit Koersplan nog een impressie hoe ons Wereldonderwijs! eruit kan zien.

Wereldonderwijs!

Kinderen op Optimus scholen profiteren maximaal van het onderwijs Ze worden gezien en gehoord, krijgen een passend aanbod Ontwikkelen hun eigen talenten en persoonlijkheid Groeien tot zelfbewuste jongeren, die zich verantwoordelijk en verbonden voelen Onze leerlingen zijn positief en hoopvol over zichzelf en anderen Versterken hun resultaten en vaardigheden dankzij het vertrouwen van leraren Ze zijn mede-eigenaar van hun ontwikkeling, leren en ontdekken binnen en buiten school Met de nieuwste technologieĂŤn, inspirerend en betekenisvol In verbinding met ouders en partners werken we aan toekomstgericht onderwijs Aan meerwaarde in de volle breedte, sterke basisvaardigheden, creativiteit, kritisch denken,een onderzoekende houding en sociale vaardigheden In een doorlopende ontwikkeling en met boeiende leerarrangementen We laten zien wie we zijn en staan open voor verschillende meningen Leren van en met elkaar in kennisnetwerken en leergemeenschappen We versterken onze leer-kracht, omdat we durven te vernieuwen Omdat we talent inzetten en blijven werken aan verbetering We geloven in de kracht van verbinding, de energie die ontstaat uit gedeelde passie De bevlogenheid om voor al onze leerlingen het verschil te maken Om leerlingen toe te rusten voor het leven, voor een wereld in verandering, Een wereld waarin ze gelukkig zijn en bijdragen aan het geluk van anderen

41

42

Krachtig om als onderwijsorganisatie je koers vorm te geven met leerlingen, ouders en teams. En om daarbij ook nog je stakeholders reeds in de concept-fase actief te betrekken en mee te laten denken over de toekomst.

Wethouder tijdens toetsingsbijeenkomst van 1 juni 2016

43

OPTIMUS PRIMAIR ONDERWIJS Postbus 315, 5430 AH Cuijk Molenstraat 19, 5431 BW Cuijk 0485 31 89 10 info@optimusonderwijs.nl www.optimusonderwijs.nl