NOG geen oplossing… WEL een oplossing!
Heeft de N205-N206 verbinding nut voor de regio Haarlem? Team NOG Beter – maart 2012
1
De regio Haarlem en de NOG NOG geen oplossing – wel een oplossing!
De regio Haarlem (gemeenten Haarlem, Heemstede, Bloemendaal, Zandvoort en Velsen) heeft forse bereikbaarheidsproblemen. Deze komen vooral door: Het ontbreken van een adequate oost-west verbinding Een historische noord-zuid structuur die niet is berekend op intensief oost-west verkeer Ruimtegebrek om ringwegen aan te leggen Strandverkeer in de zomer Doorgaand verkeer door de Haarlemse regio is er sinds 2005 nauwelijks meer: sinds de aanleg van de N205 (Nieuw-Vennep – A9) rijdt verkeer vanuit de Bollenstreek richting Noord-Holland (waaronder bollenvrachtwagens tussen de teeltgebieden en de Greenport) niet meer door Haarlem, maar over de A9. Het functioneren van de N205 kan nog verbeteren door vooral Hillegom , maar ook Noordwijk / Katwijk beter op de N205 aan te sluiten. Haarlem heeft een regionale centrumfunctie voor de andere gemeenten in de Haarlemse agglomeratie, maar ook voor de noordelijke Bollenstreek, voor delen van de Haarlemmermeer en voor Kennemerland. Tegelijkertijd is Haarlem ook sterk aangewezen op Amsterdam en Hoofddorp/Schiphol. De belangrijkste verkeersstromen van/naar Haarlem zijn: Verkeer van/naar Amsterdam Centrum o Deze traditionele verkeersstroom neemt al sinds jaar en dag de N200, de trein of buslijn 80 (over de N200) o De N200 eindigt in Haarlem-oost en biedt geen goede verbinding met veel Haarlemse wijken (hoewel de route door de Waarderpolder voor een deel een oplossing kan bieden) Verkeer van/naar Amsterdam Zuid/Amstelveen/Schiphol o Deze sterk toenemende verkeersstroom komt Haarlem binnen via de N205 (deels ook N200), of maakt gebruik van de buslijnen 175, 176 en 300 o De N205 eindigt in Haarlem-centrum en biedt geen goede verbinding met veel Haarlemse wijken Verkeer van/naar Hoofddorp o Deze toenemende verkeersstroom komt Haarlem/Heemstede binnen via de N201, of met buslijn 140 en 300 o De N201 geeft geen goede verbinding met Haarlem-noord en de Westflank van de Haarlemse agglomeratie Verkeer van/naar Beverwijk / Alkmaar o Dit verkeer komt via de N208 (Velsertunnel) Haarlem in, of met de trein, en heeft met de meeste delen van Haarlem een goede verbinding, maar niet met Heemstede / Zandvoort Verkeer van/naar de Bollenstreek o Deze verkeersstroom kwam vroeger via Bennebroek of Vogelenzang (N206 en N208) Haarlem binnen, maar neemt tegenwoordig steeds vaker de N205 o Het OV op deze corridor is zo ondermaats dat het nagenoeg geen rol speelt Verkeer van/naar de regio Leiden / Den Haag o Vroeger nam dit verkeer de N208, en de N206 (die gepland was van Den Haag tot aan Haarlem, maar nooit volledig is gerealiseerd) was hier oorspronkelijk voor bedoeld o Sinds de A5 open is, neemt dit verkeer de A4, A5, A9 en N200 of N205 om Haarlem in te komen o Daarnaast vervult de trein op deze corridor een belangrijke functie 2
Zomerverkeer van/naar Zandvoort o Een groot knelpunt is het strandverkeer van/naar Zandvoort. De infrastructuur (Heemstede of Overveen) kan deze verkeersstroom absoluut niet aan deze beperkte capaciteit vormt tevens een natuurlijke begrenzing op dit verkeer Onderstaande kaart geeft de bovengenoemde verkeersstromen weer. De belangrijkste verkeersstromen van/naar de Haarlemse regio
veruit de belangrijkste verkeersstroom voor de regio Haarlem is Haarlem – Amsterdam eveneens dikke stromen gaan van/naar de zuidkant van de Amsterdamse regio: Schiphol, de Zuidas, Amstelveen / Utrecht en Hoofddorp ook belangrijk zijn de noordelijke verkeersstromen van/naar IJmuiden / Velsen / Beverwijk en naar Noord-Holland boven het IJ via de Velsertunnel de zuidelijke verkeersstroom valt uiteen in drie stromen: o een vrij intensieve stroom naar Leiden / Den Haag e.v. via de A9, A5 en A4
3
o
twee dunne regionale stromen naar de Duin- en Bollenstreek: richting Hillegom (N208) en Noordwijk (N206)
Voor deze verkeersstromen vervult de A9 (in combinatei met de N205) een belangrijke verkeersverdelende rol als “Oostelijke Ring Haarlem� met versschillende toegangspoorten tot de Haarlemse regio (zie onderstaande kaart). De Oostelijke Ring Haarlem met de toegangswegen
4
In toenemende mate is de oostkant van Haarlem belangrijk vanwege het toenemende verkeer van/naar de Amsterdamse regio. De A9 vervult steeds meer een verdeelrol: verkeer uit de Amsterdamse regio komt via de A9 in de buurt van Haarlem, en kiest, al naar gelang zijn bestemming, een Haarlemse inrit: de N200, de N205 of de N202 bij IJmuiden. Probleem is wel dat Haarlem-noord niet goed is aangetakt op de A9. Heemstede is dat tegenwoordig wel, zowel via de N201 als de N205. Verkeer vanuit Alkmaar/Beverwijk komt automatisch op de Westelijke Randweg (N208) en heeft met veel delen van Haarlem een goede verbinding. De belangrijkste verkeersknelpunten in de Haarlemse regio zijn: De westelijke ringstructuur (N208, de Westelijke Randweg) en de oostelijke ringstructuur (de A9corridor met de Haarlemse aansluitingen) sluiten niet goed op elkaar aan De N200 en de N205 lopen vast in het centrum van Haarlem Doorgaand verkeer perst zich door woonstraten (bijv. de N201 en N208 in Heemstede, de N200 en N205 in Haarlem) die eigenlijk niet voor doorgaand verkeer geschikt zijn De oost-west infrastructuur is niet berekend op grote verkeersstromen van/naar Zandvoort in de zomer Onderstaande kaart geeft de belangrijkste knelpuntcorridors weer (de gestippelde lijn
5
Capaciteitsknelpunten in de Haarlemse regio
Biedt de NOG een oplossing voor Haarlem? De provincies Noord-Holland en Zuid-Holland onderzoeken momenteel de aanleg van een wegverbinding tussen de N206 bij Vogelenzang en de N205 bij Zwaanshoek, onder de naam N205-N206 verbinding of de NOG (Noordelijke Ontsluiting Greenport).
6
Regelmatig wordt de gedachte geuit dat deze nieuwe verbinding een goede oplossing zou bieden voor de verkeersproblemen in de Haarlemse regio. De NOG zou dan “de eerste fase van de oostelijke ring rond Haarlem” zijn. In onderstaande kaart is aangegeven, wat de gevolgen van de NOG zouden zijn voor verkeersstromen in de Haarlemse regio. Effecten van de NOG op de Haarlemse regio (blauw is tracé NOG, groen is afname verkeer door de NOG, rood is toename verkeer door de NOG)
7
De NOG zou voor Haarlem en Heemstede slechts de volgende effecten hebben: De N208 in Heemstede wordt drukker, omdat deze weg dan gebruikt wordt voor doorgaand verkeer vanaf de NOG richting Haarlem / Heemstede (dit verkeer kan via de Wagenweg en/of de Leidsevaart verder de stad in gaan) De N206 door Vogelenzang wordt drukker doordat verkeer van Hoofddorp richting Zandvoort dan via de NOG en door Vogelenzang zou gaan rijden; tevens trekt deze betere bereikbaarheid van Zandvoort extra verkeer aan, zodat het ‘s zomers tussen Aerdenhout en Zandvoort drukker wordt De N201 tussen Hoofddorp en Heemstede wordt rustiger doordat een deel van het verkeer voortaan via de NOG en de N206 of N208 rijdt Verkeer vanuit de Bollenstreek richting Noord-Holland rijdt al sinds 2005 niet meer door Heemstede of Vogelenzang, maar neemt sinds 2005 de N205 en de A9. Dus de NOG leidt niet tot minder, maar juist tot meer noord-zuid verkeer door Heemstede. Wat er op de Dreef minder zal rijden, rijdt dan extra op de Herenweg en de Leidsevaart. Voor Haarlem zelf biedt de NOG dus geen enkele oplossing. De N200 en de N205 in Haarlem-oost worden er niet rustiger door. De NOG had wellicht enigszins een oplossing kunnen betekenen voor Heemstede, indien er langs de Leidsevaart en de spoorlijn een doorgaande weg had kunnen worden aangelegd tussen de NOG bij Vogelenzang en de Westelijke Randweg in Haarlem. Recent is de zone tussen station Heemstede en de Westelijke Randweg bebouwd met een nieuwbouwwijk. Toen deze zone nog open was, was er de mogelijkheid om de Westelijke Randweg in Zuidelijke richting door te trekken, parallel aan de Leidsevaart, en deze nieuwe weg ter hoogte van Bennebroek af te laten buigen richting de Haarlemmermeer. Nu deze zone rond station Heemstede echter bebouwd is, is deze Leidsevaartweg technisch niet meer mogelijk. Kortom, door deze bebouwing rond station Heemstede is het niet meer mogelijk om de NOG te benutten ter ontlasting van Heemstede.
Is de NOG de eerste fase van de Oostelijke Ring Haarlem? De Oostelijke Ring Haarlem (de A9 en de N205, die het verkeer van/naar de Haarlemse regio verdelen over de verschillende “poorten”, de N208-noord, de N200, de N205 en de N201) heeft als functie om de belangrijkste verkeersstromen naar de juiste plek in de Haarlemse regio te leiden. Zoals hierboven is aangegeven, komen de belangrijkste verkeersstromen via de N200, de A9 (zowel van/naar Alkmaar als van/naar Amstelveen) en de A5/N205/N201 (richting Schiphol, Haarlemmermeer, Leiden, Den Haag en zuidelijke Bollenstreek). Via de N206 (Noordwijk / Vogelenzang) en de N208 (Hillegom) komt slechts een beperkt verkeersvolume de Haarlemse regio binnen, en al zeker geen doorgaand verkeer (doorgaand verkeer Noordwijk / Lisse – Noord-Holland rijdt immers sinds 2005 via de N205 of de A4-A5 naar de A9 en verder). Dus verkeerstechnisch loopt de Oostelijke Ring Haarlem (van noord naar zuid) vanaf de Velsertunnel via de A9 en de N205 tot aan Hoofddorp/Cruquius. Want ten westen van de N205 (dus de N206 en N208 bij Vogelenzang en Bennebroek) komt er (zeker sinds de aanleg van de N205 in de Haarlemmermeer) relatief weinig doorgaand verkeer de Haarlemse regio binnen.
Kortom: NOG geen oplossing voor Haarlem!
8
Wat biedt dan wel een oplossing voor Haarlem? Een deel van de Haarlemse verkeersproblemen is (helaas) niet met infrastructuur op te lossen omdat de ruimte daarvoor ontbreekt. Wel kan het een oplossing bieden, om enkele knelpunten aan te pakken, waardoor enkele overbelaste trajecten ontlast worden. Zie hiervoor onderstaande kaart: De Oostelijke Ring Haarlem met de toegangswegen, en de oplossing voor enkele knelpunten
9
Enkele knelpunten zouden kunnen worden opgelost door: Een goede verbinding vanaf de A9 (vanuit Amstelveen) naar Haarlem-noord, ter hoogte van Velserbroek (aangegeven met drie indicatieve stippellijnen ter hoogte van Spaarndam en Velserbroek) o Hierdoor kan verkeer vanuit Amsterdam, via de A9, makkelijker richting Haarlem-noord, Santpoort en Velserbroek rijden o Dit ontlast de N200 en de Waarderpolder o Aanleg van de Spaarndammer routevariant is aantrekkelijk voor Haarlem noord (heeft dus het grootste effect op de N200) maar leidt wel tot doorsnijding van het groengebied rond Spaarnwoude o Aanleg van een noordelijker variant vergt minder nieuwe infrastructuur en is waarschijnlijk goedkoper Een (al dan niet deels ondergrondse) verbeterde N205 tussen de Schipholweg en de Spanjaardslaan (niet op bovenstaande kaart aangegeven) o Dit is ongeveer het tracé van de gewenste Mariatunnel, die qua aanleg erg duur is o Eventueel kan dit gepaard gaan met verkeersremmende maatregelen op de Wilhelminalaan, om te stimuleren dat doorgaand verkeer inderdaad de doorgaande route neemt, en zich niet meer door de binnenstad perst Een nieuwe, hoge brug bij Cruquius (of eventueel een aquaduct), die door de meeste schepen kan worden gepasseerd zonder brugopening o De combinatie van een opengaande brug en verkeerslichten leidt tot een verkeersopstropende werking op de N201, en na de brugopening is de verkeersgolf over de N201 te groot voor de infrastructuur in Heemstede o Met een hoge brug of een aquaduct wordt niet alleen vertraging a.g.v. brugopening voorkómen, maar komt ook het ingaande verkeer gelijkmatig verspreid Heemstede binnen Een verbinding tussen de N208 en het Ramplaankwartier, ten zuiden van de Zijlweg, om verkeer van/naar Zandvoort te faciliteren o Hierdoor worden de N201 door Heemstede en de N200 door Overveen ontlast o Dit kost wel open ruimte tussen de N208 en het Ramplaankwartier Deze deeloplossingen (verbinding Haarlem-noord – A9, verbeterde N205 in Haarlem, verlegde Zijlweg bij Ramplaankwartier en hoge brug Cruquius) verlichten de Haarlemse verkeersproblematiek op onderdelen, maar lossen deze niet geheel op. Daarvoor is, naast beperkte wegaanleg, nog een tweede deeloplossing nodig.
Beter OV draagt bij aan de bereikbaarheid van Haarlem Een verdere ontlasting van de Haarlemse verkeersdruk kan slechts door meer en beter OV, zowel van/naar Amsterdam als binnen de Haarlemse agglomeratie (bijv. IJmuiden – Haarlem). Het treinverkeer rond Haarlem bedient de volgende assen: Heemstede / Zandvoort – Haarlem CS – Amsterdam CS (deze verbinding is erg goed) Haarlem – Beverwijk / Alkmaar (deze verbinding is redelijk) Haarlem / Heemstede – Leiden / Den Haag (deze verbinding is goed) Doordat de trein slechts delen van Haarlem en Amsterdam ontsluit, heeft de bus een zeer belangrijke rol tussen Haarlem en de Amsterdamse regio. Dit betreft vooral de verbinding met Hoofddorp / Schiphol / Zuidas / Amstelveen. Het OV tussen Haarlem en Amsterdam is al redelijk van kwaliteit, alleen zijn de lijnen over de N200, de N205 en de A9 (de buslijnen 80, 175, 176 en 277) in de spits nogal gevoelig voor vertragingen.
10
Het OV vanuit de Bollenstreek is slecht van kwaliteit. De trein stopt slechts in Voorhout en enkele km's buiten Hillegom. De bus biedt vanuit de belangrijkste Lissese en Hillegomse wijken slechts een halfuursdienst (avond slechts uurdienst) en is daarmee voor veel verkeer geen aantrekkelijk alternatief. Het OV binnen de Haarlemse agglomeratie is matig van kwaliteit. Enkele assen (de Amsterdamse lijnen en de corridor IJmuiden – Haarlem – Schalkwijk) bieden een aantrekkelijke frequentie, maar buiten deze assen is zowel het OV-aanbod als het OV-gebruik bedroevend laag. Het meeste autoverkeer bevindt zich echter op de oost-westverbindingen, dus dat pleit ervoor om juist de kwaliteit van de “Amsterdamse” buslijnen te verbeteren. Dit betreft de volgende aspecten: De snelheid van de bussen, en dan vooral de filegevoeligheid in de spits De frequentie van de bussen Het aanbieden van meer rechtstreekse verbindingen, bijvoorbeeld rechtstreeks vanuit Haarlemnoord of Schalkwijk rechtstreeks naar veel gevraagde bestemmingen in Amsterdam Dit kan bijvoorbeeld als volgt worden aangepakt: De bussen van/naar de Amsterdamse regio over de N200 en de A9 moeten sneller, betrouwbaarder en frequenter rijden De Zuidtangent kan worden doorgetrokken naar IJmuiden Een nieuwe rechtstreekse buslijn Hoofddorp – Zandvoort Een nieuwe, rechtstreekse buslijn Haarlem – A9 – Amsterdam Osdorp Rechtstreekse A9-spitslijnen van IJmuiden / Velserbroek richting Schiphol / Amstelveen Een nieuwe spitslijn Heemstede Glip – Schalkwijk – A9 – Amsterdam station Zuid Tariefsacties om niet-OV-gebruikers te verleiden om kennis te maken met de bus, zowel voor forensen, winkelend publiek als strandgangers Het ideaal zou het “Purmerendse model” zijn: iedere Purmerendse wijk heeft zo’n goede busverbinding met Amsterdam, dat er meer Purmerenders met de bus dan met de auto naar Amsterdam reizen.
Samengevat: met de NOG geen oplossing, maar met een samenhangend pakket voor weg- en busverkeer WEL een oplossing voor de Haarlemse verkeersproblematiek.
11