Jaarverslag Fontys 2014

JAARVERSLAG 2014 RESULTAAT IN KWALITEIT

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Hoofdstuk

1

JAARVERSLAG 2014 Resultaat in kwaliteit

Fontys JAARVERSLAG 2014

2

INHOUDSOPGAVE

Resultaat in kwaliteit............................................................................................................................................................ 4

Bericht van de Raad van Toezicht......................................................................................................................................... 5 1 1.1 1.2 1.3

Fontys en omgeving................................................................................................................................................... 6 Over Fontys.................................................................................................................................................................. 6 Prestatieafspraken met OCW..................................................................................................................................... 7 Kengetallen.................................................................................................................................................................. 9

2 2.1 2.2 2.3

Studenten.................................................................................................................................................................. 10 Ambities..................................................................................................................................................................... 10 Resultaten.................................................................................................................................................................. 11 Uitdagingen............................................................................................................................................................... 14

3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7

Onderwijs & onderzoek............................................................................................................................................ 15 Ambities..................................................................................................................................................................... 15 Fontys als kennis- en innovatiepartner van het regionale werkveld..................................................................... 16 Vraaggericht onderwijs............................................................................................................................................. 18 Praktijkgericht onderzoek........................................................................................................................................ 20 Internationalisering................................................................................................................................................... 21 Vastgoed.................................................................................................................................................................... 23 Uitdagingen............................................................................................................................................................... 23

4 4.1 4.2 4.3

Medewerkers............................................................................................................................................................. 24 Ambities..................................................................................................................................................................... 24 Resultaten.................................................................................................................................................................. 24 Uitdagingen............................................................................................................................................................... 27

5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

Governance................................................................................................................................................................ 28 College van Bestuur.................................................................................................................................................. 28 Raad van Toezicht...................................................................................................................................................... 29 Medezeggenschap..................................................................................................................................................... 30 Interne beheersing.................................................................................................................................................... 31 Bezoldiging en declaraties College van Bestuur..................................................................................................... 32 Bezoldiging Raad van Toezicht................................................................................................................................. 33

6 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6

FinanciĂŤn.................................................................................................................................................................... 34 Kengetallen................................................................................................................................................................ 34 Verkorte jaarrekening............................................................................................................................................... 34 Financiering............................................................................................................................................................... 37 Treasury...................................................................................................................................................................... 37 Begroting 2015, meerjarenraming en continuĂŻteit................................................................................................. 37 Melding Wet normering topinkomens.................................................................................................................... 40

1 2 3 4

Bijlagen Organogram.............................................................................................................................................................. 41 Overzicht lectoraten.................................................................................................................................................. 42 Kengetallen medewerkers........................................................................................................................................ 44 Kengetallen studenten............................................................................................................................................. 45

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Inhoudsopgave

3

RESULTAAT IN KWALITEIT Fontys heeft een maatschappelijke opdracht: professionals opleiden die een bijdrage leveren aan de continuïteit en de innovatiekracht van het werkveld. Kwalitatief goed onderwijs is daarvoor een essentiële voorwaarde. Binnen Fontys wordt de discussie over de reikwijdte van het begrip ‘onderwijskwaliteit’ de laatste tijd steeds nadrukkelijker gevoerd.

Natuurlijk is voor onderwijskwaliteit in de eerste plaats een stabiele basis belangrijk. Uitdagende studieprogramma’s, goede voorzieningen en hoogopgeleide docenten zijn daar kenmerken van. Maar voor Fontys houdt het niet op bij de basis: onze ambities voor studenten, medewerkers, het werkveld en de maatschappij als geheel strekken verder. Als brede kwaliteitshogeschool met een centrale positie in de regio zet Fontys in op een vloeiende wisselwerking tussen onderwijs, onderzoek en het bedrijfsleven.

In 2014 schetste Fontys de eerste contouren van de beweging ‘van cijfers naar waarden’. De afgelopen jaren lag de focus op de meest basale prestatie-indicatoren als accreditatie-oordelen, student- en medewerkerstevredenheid, studierendement, docentkwaliteit en een financieel gezonde bedrijfsvoering. Deze onderwerpen stonden centraal in de Fontys Kwaliteitsagenda uit 2012, en ook in de prestatieafspraken met OCW die daarvan zijn afgeleid. Fontys heeft veel inspanningen geleverd om zich op al deze vlakken te verbeteren. Veel van de geambieerde ‘cijfers’ zijn inmiddels in zicht, en waar nog verbetering nodig is, vonden het afgelopen jaar belangrijke ontwikkelingen plaats. Zo is de nieuwe Studiekeuzecheck ingevoerd om aankomende studenten te helpen een passende studie te kiezen.

Ondertussen richt Fontys de blik ook áchter de cijfers, waar het bredere ontwikkelingsbeeld aanleiding biedt om het kwaliteitsbegrip te herijken. Kwaliteit is geen statisch gegeven en komt tot stand via een continu proces van reflecteren, leren en verbeteren. Als lerende organisatie zal Fontys het kwaliteitsbegrip – in nauwe verbinding met het bedrijfsleven – continu opnieuw evalueren en scherp stellen. Het perspectief van studenten, medewerkers en het regionale werkveld is daarbij altijd leidend. Fontys wil de maatschappij verrijken met verantwoordelijke hogeropgeleiden die in staat zijn in een steeds veranderende context de samenleving mede vorm te geven. Daarom leren studenten bij Fontys meer dan ‘alleen’ het beroep waartoe hun studie opleidt.

Voor succes in hun toekomstige carrière zijn creativiteit, ondernemerschap, het vermogen tot leren en tot aanpassen bepalende kwaliteiten. Een opleiding bij Fontys biedt daar volop ruimte en faciliteiten toe.

Uiteraard blijven de cijfers belangrijke graadmeters voor de kwaliteit. Fontys sluit het verslagjaar 2014 af met een studenttevredenheid van ‘zeven min’, een medewerkerstevredenheid van ‘zeven plus’, minimaal voldoendes voor alle afgeronde visitaties en een financieel resultaat van € 13,6 miljoen. Van het totale aantal ingeschreven studenten bij alle hogescholen (ruim 446.000) studeert bijna 10% bij Fontys. Dit onderstreept dat Fontys een cruciale rol vervult als leverancier van hoogopgeleide professionals aan het regionale werkveld.

Fontys zal zich de komende jaren sterker positioneren als kennis- en innovatiepartner van het regionale werkveld. De gezonde financiële positie stelt ons in staat om door te pakken op de thema’s die daarbij centraal zullen staan: vraaggericht deeltijdonderwijs, regionale verankering, studiesucces, onderwijskwaliteit, organisatiecultuur en een state of the art bedrijfsvoering. Thema’s die het mogelijk maken om onze visie op kwaliteit verder vorm te geven en te concretiseren.

We mogen tevreden zijn met de opwaartse lijn die zich dit jaar opnieuw heeft doorgezet. Met trots noem ik de medewerkers en studenten van Fontys, wier inzet hierbij onontbeerlijk was. De mooie resultaten bieden perspectief voor de nabije toekomst, waarin de beweging van cijfers naar waarden verder gestalte zal krijgen.

Namens het College van Bestuur, drs. Nienke Meijer

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Resultaat in kwaliteit

4

BERICHT VAN DE RAAD VAN TOEZICHT Na de succesvolle afronding in 2013 van de instellingstoets kwaliteitszorg richt Fontys haar aandacht nu nadrukkelijker op versterking van de meer intrinsieke kwaliteit van het onderwijs. Deze intrinsieke kwaliteit wordt beter gekarakteriseerd door begrippen als ‘betrokken studenten’ en ‘inspirerende docenten’ dan door termen als ‘studenttevredenheid’ en ‘studierendementen’. In 2014 heeft Fontys de eerste stappen gezet richting deze herijking van het kwaliteitsbegrip.

Uiteraard blijven de prestatie-indicatoren voor Fontys van betekenis, maar ze raken minder scherp de kern van wat Fontys met haar onderwijs beoogt. Daarmee dreigen ze de interne discussie over onderwijskwaliteit te vertroebelen. Aangezien intrinsieke kwaliteit moeilijker meetbaar is, betekent dit dat het inhoudelijke gesprek over onderwijskwaliteit binnen de organisatie breder en intenser zal moeten worden gevoerd. Daartoe is in 2014 een aanzet gegeven door een gezamenlijke strategiebijeenkomst van College van Bestuur en Raad van Toezicht onder het motto ‘van cijfers naar waarden’.

Na het terugtreden van Marcel Wintels en Wilma de Koning was het College van Bestuur medio 2014 weer op volle sterkte.

Helaas moest het nieuw toegetreden lid, Hanneke Ester, in december 2014 vanwege persoonlijke omstandigheden haar terugtreden aankondigen. Besloten is de hiermee ontstane vacature in het College van Bestuur gedurende 2015 op interim-basis in te vullen.

In november 2014 is mevrouw Ria Oomen-Ruijten toegetreden tot de Raad van Toezicht. Zij vervult de vacature die ontstond nadat mevrouw Tineke Lodders-Elfferich vanwege het aflopen van haar benoemingstermijn terugtrad als lid. Daarmee is de Raad weer op volle sterkte.

De Raad constateert dat Fontys in toenemende mate bijdraagt aan de versterking van de positie van de regio. In 2014 heeft het College van Bestuur een ambitieus huisvestingsplan voor de komende tien jaar in Eindhoven en Tilburg met de Raad besproken en zijn de prioriteiten voor de korte termijn vastgesteld.

De Raad heeft zijn rol in 2014 kunnen spelen in een verhouding tot het College van Bestuur die zich laat karakteriseren als open, betrokken en met kritische distantie. In 2015 zal de Raad zich, met inzet van externe expertise, aan een grondige (zelf)evaluatie onderwerpen.

Evenals vorig jaar spreekt de Raad zijn waardering uit voor de grote inzet waarmee het College van Bestuur en de medewerkers van Fontys zich in 2014 hebben ingezet om de opdracht van Fontys te realiseren: het bieden van uitdagend hoger beroepsonderwijs in een dynamische regio.

Namens de Raad van Toezicht, Prof. dr. Frank van der Duyn Schouten, voorzitter (Een volledig verslag van de Raad van Toezicht is te vinden in hoofdstuk 5, Governance.)

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Bericht van de Raad van Toezicht

5

1.

FONTYS EN OMGEVING

Fontys is een van de grootste instellingen voor hoger onderwijs van Nederland, met meer dan 4.100 medewerkers en ruim 42.000 studenten. Er zijn 29 instituten die zo’n 85 bacheloropleidingen verzorgen in de varianten voltijd, deeltijd en duaal. Daarnaast biedt Fontys 26 mastervarianten en 12 Associate degrees aan. Ook verzorgt Fontys diverse cursussen en trainingen, vooral in Zuid-Nederland. Behalve op onderwijs legt Fontys zich – met onder andere 38 lectoraten – toe op onderzoek, kennisinnovatie en contractactiviteiten.

1.1

Over Fontys

Missie en visie De kernwaarde van Fontys is ‘groei door aandacht en uitdaging’. Fontys wil een brede, vooraanstaande kwaliteitshogeschool zijn, die studenten inspireert om zich te bekwamen in een beroepsrichting. Daarbij profileert Fontys zich als kennis- en innovatiepartner voor het regionale werkveld. Het maatschappelijk verzilveren van nieuwe kennis vormt een belangrijk richtpunt. Fontys wil een lerende organisatie zijn, die studenten voorbereidt op de kansen die de hedendaagse ‘lerende economie’ biedt. Door professionals op te leiden die in deze veranderende context steeds hun waarde kunnen bewijzen, wil Fontys bijdragen aan de continuïteit en innovatiekracht van organisaties.

Fontys werkt voortdurend aan verbetering van de kwaliteit van onderwijs, onderzoek en de onderwijsorganisatie. In de Fontys Kwaliteitsagenda (2012-2015) zijn de ambities voor 2015 bondig verwoord.

Strategische agenda Met de transitie ‘van cijfers naar waarden’ geeft Fontys richting aan haar strategische agenda voor de komende jaren, die in 2015 concreet vorm zal krijgen. Belangrijke speerpunten in die agenda zijn vraaggericht deeltijdonderwijs en regionale verankering. Fontys wil iedereen in staat stellen zich een leven lang te ontwikkelen. Daarbij past een vraaggericht, modulair deeltijdaanbod, dat aansluit bij de dynamiek in de verschillende domeinen en bij de behoeften van het regionale werkveld. Vanuit haar regionale verankering wil Fontys de relatie tussen onderwijs, onderzoek en beroepspraktijk intensiveren en het werkveld helpen innoveren. Andere centrale thema’s in de strategische agenda zijn studiesucces, onderwijskwaliteit, organisatiecultuur en een state of the art bedrijfsvoering.

Organisatiestructuur Fontys is een stichting. Het College van Bestuur vormt het bevoegd gezag en fungeert als resultaatverantwoordelijke eenheid onder de Raad van Toezicht. De 29 instituten hebben, ieder in het eigen marktsegment, onderwijs en onderzoek als kerntaak.

Evenals de contractactiviteiten die de instituten uitvoeren is het onderzoek gericht op versterking van het onderwijs en op kennisvalorisatie. Ten slotte verrichten zeven diensten ondersteunende werkzaamheden.

Sturingsfilosofie De Fontysorganisatie kent twee formele sturingslagen: het College van Bestuur en de directies van de instituten en diensten. Het College van Bestuur stuurt op hoofdlijnen; de directeuren dragen, binnen kaders, integrale managementverantwoordelijkheid voor hun eigen instituut of dienst. De instituten hebben de ruimte om zelf invulling te geven aan primaire en ondersteunende processen op het gebied van onderwijs, onderzoek en contractactiviteiten. Ze zijn ‘vrij in gebondenheid’: ze laten eigen slagkracht zien maar leunen tegelijkertijd op de gemeenschappelijke kracht van Fontys als geheel. Bevoegdheden en verantwoordelijkheden worden zo veel mogelijk belegd in de lijnorganisatie, zo dicht mogelijk bij het primaire proces. De instellingstoets kwaliteitszorg (ITK) van de NVAO die Fontys in 2013 heeft behaald, bevestigt dat Fontys voor de kwaliteit van haar opleidingen een effectieve organisatie- en beslissingsstructuur heeft.

Organisatiecultuur Als lerende organisatie zoekt Fontys in nauwe verbinding met de omgeving continu naar manieren om zich te verbeteren.

Studenten en medewerkers krijgen de ruimte om te ‘groeien door aandacht en uitdaging’. Ze worden betrokken bij positioneringsvraagstukken en onderwijsinhoud. Zo wordt een cultuur van eigenaarschap verankerd en kan ieder zijn eigen talent ontdekken en ontplooien. In een cultuur van eigenaarschap ontwikkelt Fontys zich tot een kwaliteitshogeschool.

Onderwijskwaliteit gedijt alleen in een omgeving waarin men van elkaar leert, elkaar ruimte biedt, eigen verantwoordelijkheid neemt en rekenschap aflegt.

Fontys wil zich op een transparante wijze blijven verantwoorden en te allen tijde aanspreekbaar zijn op haar eigen Kwaliteitsagenda. Dit moet leiden tot verdiend maatschappelijk vertrouwen. Bestuursrapportages worden drie keer per jaar op internet gepubliceerd. Het College van Bestuur heeft regelmatig contact met de werkvloer, bijvoorbeeld door minimaal jaarlijks elk instituut en elke dienst te bezoeken tijdens de Fontystour.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Fontys en omgeving

6

Samenwerkingsverbanden Fontys stimuleert interdisciplinaire samenwerking tussen de eigen instituten en externe partners. Op uiteenlopende gebieden werkt Fontys samen met overheden, bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en andere maatschappelijke organisaties, bijvoorbeeld in de Centres of Expertise. Fontys heeft samenwerkingsverbanden met de drie universiteiten (Technische Universiteit Eindhoven, Tilburg University en Universiteit Maastricht), de roc’s en alle grote instellingen in de regio. Samenwerking vindt ook steeds vaker plaats in het kader van bijvoorbeeld de peer reviews op opleidingskwaliteit. Alle samenwerkingsverbanden die Fontys aangaat worden getoetst aan de regels van de notitie ‘Helderheid’ (zie hoofdstuk 3).

Aansluiting met beroepenveld Fontys leidt beroepsprofessionals van de toekomst op en vervult haar taak dan ook in nauwe afstemming met het (regionale) werkveld. Elk instituut onderhoudt contacten met het beroepenveld via een raad van advies of werkveldcommissie die deze aansluiting toetst. Om een sleutelpositie in het valorisatieproces te kunnen vervullen, stemmen Fontysinstituten hun onderzoeksagenda’s en onderwijsprogramma’s af op de sociaal-maatschappelijke vraagstukken en de technologische uitdagingen die in het regionale werkveld actueel zijn. Fontys investeert in praktijkgericht onderzoek en praktijkopdrachten, waardoor werkveld en opleiding steeds meer in elkaar overlopen.

Horizontale verantwoording Fontys kent vele vormen van horizontale dialoog en verantwoording, bijvoorbeeld naar studenten en medewerkers via onder andere medezeggenschapsorganen en opleidingscommissies. De horizontale dialoog binnen Fontys speelt een belangrijke rol bij de herijking van de strategische koers: diensten en instituten zijn nauw betrokken bij de invulling daarvan. Het werkveld, vertegenwoordigd in een raad van advies of werkveldcommissie, bewaakt (mede) de onderwijskwaliteit. Op regionaal niveau zoekt Fontys de dialoog door vertegenwoordiging in bijvoorbeeld de regio’s Brainport, Midpoint en Greenport, decentrale overheden en de samenwerkingsverbanden Bright Move en Starterslift, gericht op kennisvalorisatie en ondernemerschap in de regio.

Om de tevredenheid van stakeholders te meten houdt Fontys tevredenheidsmetingen onder studenten en medewerkers.

Instituten houden startbekwaamheidsonderzoeken in het beroepenveld. Ook meet Fontys de interne klanttevredenheid over dienstverlening vanuit ondersteunende diensten.

Maatschappelijk ondernemen Duurzaamheid vormt al jaren onderdeel van het bedrijfsproces van Fontys. Fontys kocht ook in 2014 nagenoeg 100% duurzaam in. Bij aanbestedingen hanteert Fontys verschillende duurzaamheidscriteria, waarbij milieuvriendelijk materiaalgebruik, een laag energieverbruik en uitsluiting van kinderarbeid uitgangspunten vormen. Duurzaamheid is opgenomen als onderdeel van de jaarlijkse gesprekken met leveranciers, waarin ook steeds nieuwe ontwikkelingen worden verkend. Het energieverbruik van alle Fontysgebouwen wordt gemonitord en beheerd. De bedrijfscatering gebruikt toenemend lokale, seizoens- of duurzaam geteelde producten. In 2014 zijn de fietsparkeervoorzieningen verbeterd en zijn de eerste elektrische laadpalen aangelegd op Campus Stappegoor in Tilburg en Rachelsmolen in Eindhoven.

Maatschappelijk ondernemen heeft bij Fontys ook een ethische en een sociale dimensie. Zo is er voor het domein Mens en Maatschappij een Commissie Ethiek van Onderzoek, die onderzoeksvoorstellen beoordeelt op ethische integriteit (zie hoofdstuk 3). De sociale dimensie krijgt vorm in het personeelsbeleid (zie hoofdstuk 4).

1.2

Prestatieafspraken met OCW

In 2012 heeft Fontys, net als elke hogeschool, prestatieafspraken met OCW vastgelegd. Het gaat hierbij om een set verplichte indicatoren (als basis voor voorwaardelijke bekostiging met ingang van 2017), die zijn gebaseerd op de Fontys Kwaliteitsagenda.

Daarnaast zijn prestatieafspraken gemaakt op het gebied van profilering en zwaartepuntvorming (voor de selectieve bekostiging).

Onderstaand zijn de resultaten in 2014 kort beschreven. In de volgende hoofdstukken komen de ambities en de resultaten uitvoeriger aan bod.

In de prestatieafspraken zijn streefcijfers voor 2015 geformuleerd op het gebied van studiesucces, studenttevredenheid, docentkwaliteit, onderwijsintensiteit en indirecte kosten. De volgende zwaartepunten zijn benoemd: • intake, switch & match en verkorte vwo-routes; • regionale focus: topsectoren Life Sciences & Health, High Tech Systems & Materials en Logistiek.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Fontys en omgeving

7

Resultaten prestatieafspraken De prestatieafspraken met OCW omvatten zeven verplichte indicatoren. Onderstaande tabel toont de doelstellingen en de tussentijdse realisatie in 2013 en 2014.

Realisatie prestatieafspraken 2013 en 2014 Indicatoren voorwaardelijke bekostiging 1 Studiesucces: uitval (aandeel van de instroom eerstejaars HO dat is uitgevallen) 2 Studiesucces: switch (aandeel van de uitval eerstejaars HO dat binnen Fontys geswitcht is) 3 Studiesucces: bachelorrendement (aandeel dat zich na 1e studiejaar herinschrijft bij de instelling en binnen 5 jaar een diploma heeft) 4 Kwaliteit/excellentie: studentenoordeel over de opleiding in het algemeen (bron: NSE) 5 Maatregelen: docentkwaliteit (% docenten met master) 6 Maatregelen: onderwijsintensiteit (% voltijd bacheloropleidingen met minder dan 12 contacturen in het eerste jaar) 7 Maatregelen: indirecte kosten (ratio OP/OOP)

Nulmeting 2012

Realisatie 2013

Realisatie 2014

Ambitie 2015 (prestatie­ afspraak)

28%

28%

28% (cohort 2013)

25% (cohort 2014)

9%

10%

10% (cohort 2013)

15% (cohort 2014)

65%

66%

62% (cohort 2009)

85% (cohort 2010)

3,67

3,70

3,74

3,75

65%

70%

74%

80%

0%

0%

0%

0%

1,7

1,8

1,9

1,7

De doelstellingen uit de prestatieafspraken zijn ambitieus. Desondanks zal Fontys de meeste ambities, uitgedrukt in de verplichte indicatoren, halen. Uitzondering hierop vormen de doelstellingen op het gebied van studiesucces. De ambitie dat eind 2015 minimaal 85% van de studenten die zich na het eerste studiejaar opnieuw inschrijven voor een opleiding bij Fontys binnen vijf jaar een diploma haalt, is een brug te ver. Fontys blijft zich systematisch en onverminderd inspannen om het studiesucces te verhogen (zie hoofdstuk 2).

De ambities op het gebied van onderwijsintensiteit en indirecte kosten heeft Fontys al behaald en de studenttevredenheid ligt bijna op het gewenste niveau. De prestatieafspraak dat minimaal 80% van alle docenten masterniveau of hoger heeft, zal Fontys naar verwachting in 2016 halen. In 2014 zijn de inspanningen op het gebied van medewerkersprofessionalisering dan ook verder geïntensiveerd (zie hoofdstuk 4).

Intake, switch & match en verkorte vwo-routes Goede studieloopbaanbegeleiding ziet Fontys als een cruciale factor bij het verhogen van het studierendement. Fontys heeft in 2014 veel aandacht besteed aan een integrale aanpak om studenten op maat te begeleiden, voorafgaand aan en tijdens hun studie. De Studiekeuzecheck, die naast een doordachte studiekeuze een adequate start van de studieloopbaanbegeleiding mogelijk maakt, speelt daarbij een belangrijke rol. Dit nieuwe instrument is het afgelopen jaar breed ingezet. Voor studenten die twijfelen aan hun opleiding, heeft Fontys min of meer ‘standaard’ programmaonderdelen geformuleerd om hen in hun keuzeproces te begeleiden en eventueel naar een andere opleiding te leiden. In 2014 vonden daarnaast vijf speciale switch-events plaats. Voor vwo’ers zijn er verkorte programma’s, die beter aansluiten bij hun mogelijkheden. In 2014 nam 9% van de vwo’ers deel aan een verkorte vwo-route. Waar Fontys voorheen het doel had de vwo-instroom te verhogen, is de aandacht inmiddels ook gericht op de opvang van studenten met een vwo-achtergrond die uitstromen uit het eerste jaar van de universiteit.

Op dit moment is het nog te vroeg om uitspraken te doen over het effect van de inspanningen die Fontys op deze vlakken heeft geleverd, maar de verwachting is dat ze op termijn gunstige gevolgen zullen hebben voor het studiesucces (zie hoofdstuk 2).

Regionale focus: topsectoren Life Sciences & Health, High Tech Systems & Materials en Logistiek Met haar onderwijs en onderzoek sluit Fontys aan bij de activiteiten in de Brainportregio, de Midpointregio en Greenport Venlo.

Daarbij profileert zij zich als belangrijkste educatieve speler in de regio Zuid-Nederland. Voor de selectieve bekostiging richt Fontys zich op de landelijke topsectoren Life Sciences & Health, High Tech Systems & Materials (HTSM) en Logistiek. Fontys neemt deel aan diverse Centres of Expertise (CoE’s) en andere expertisecentra in de regio, waarin ondernemers, onderzoekers, docenten en studenten hun kennis bundelen, verder ontwikkelen en vertalen naar concrete toepassingen. Daarbij voorziet het onderwijs de expertisecentra van belangrijke input (zie hoofdstuk 3).

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Fontys en omgeving

8

Midtermreview In het najaar van 2014 heeft de Reviewcommissie Hoger Onderwijs en Onderzoek een midtermreview bij Fontys uitgevoerd om de voortgang op het gebied van de prestatieafspraken te toetsen. De Reviewcommissie onderschrijft dat Fontys vooruitgang boekt en heeft een aantal adviezen geformuleerd.

In haar aanbeveling aan de minister van OCW heeft de Reviewcommissie positief geadviseerd over de voortgang van de zwaartepuntvorming van Fontys. De commissie constateert dat Fontys gerichte activiteiten onderneemt op het gebied van intake, switch & match en verkorte vwo-routes. Wat betreft de focusgebieden baseert de commissie haar advies vooral op de versterkte verbinding van onderzoek met onderwijs en op de toename van het aantal techniekstudenten (topsector HTSM). Het vormgeven en uitbreiden van de publiek-private samenwerking vormt hier nog een uitdaging. In 2014 boekte Fontys op dit vlak wel vooruitgang door verschillende convenanten af te sluiten. Ook binnen de andere focusgebieden is vooruitgang geboekt: zowel het expertisecentrum voor Logistiek in Venlo (KennisDC Logistiek Limburg) als het Expertisecentrum Gezondheidszorg en Technologie (EGT) zijn er in 2014 in geslaagd om de samenwerking met externe partners – provinciale en gemeentelijke overheid, werkveldpartners uit zorg en bedrijfsleven – te intensiveren.

Op basis van het positieve advies van de Reviewcommissie heeft de minister van OCW besloten de prestatiebekostiging in 2015 en 2016 voort te zetten.

1.3

Kengetallen

Kengetallen 2012-2014 Baten (x € 1.000) Resultaat (x € 1.000) Solvabiliteit Liquiditeit Rentabiliteit Studentenvolume Studenttevredenheid (Nationale Studenten Enquête (NSE), vijfpuntsschaal) Studenttevredenheid (Fontysonderzoek, tienpuntsschaal) Medewerkerstevredenheid (Fontysonderzoek, tienpuntsschaal) Fte’s Aantal medewerkers OP:OOP ratio (op basis van fte’s) Ziekteverzuim Opleidingsniveau (gemiddeld) (% ten minste masterniveau van onderwijzend personeel) Aantal lectoraten

2012 335.068 18.639 47,6% 0,8 5,6% 40.747 3,67

2013 354.554 25.042 52,5% 1,2 7,1% 42.705 3,70

2014 371.773 13.594 53,1% 1,4 3,7% 44.486 3,74

6,75 7,2 3.137 4.015 64% : 36% 3,8% 69%

6,78 7,3 3.261 4.128 64% : 36% 3,2% 70%

6,82 7,2 3.429 4.343 66% : 34% 3,2% 74%

34

38

38

De kengetallen en de resultaten uit de diverse metingen laten op veel terreinen positieve ontwikkelingen zien. In financieel opzicht sluit Fontys 2014 af met een positief exploitatiesaldo van € 13,6 miljoen. De afwijking van € 12,3 miljoen ten opzichte van de begroting wordt grotendeels veroorzaakt door niet-beïnvloedbare of incidentele resultaten, waarvan de tussentijdse bijstelling van de rijksbijdrage de meest bepalende factor was. De instituten hebben de toegenomen budgettaire ruimte aangewend om de medewerkers verder te professionaliseren, hun onderwijs- en onderzoeksactiviteiten te intensiveren en de leeromgeving te verbeteren.

De onderwijsinstituten hebben in 2014 een grote inspanning geleverd om het medewerkersbestand uit te breiden (de gemiddelde formatie nam toe met 144 fte) en nieuwe collega’s in te werken. Dit was nodig met het oog op de groei van het studentenaantal.

Door de uitbreiding van het medewerkersbestand is de student/fte-ratio licht verbeterd, van 14,1 in 2013 naar 13,9 in 2014.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Fontys en omgeving

9

2.

STUDENTEN

Fontys biedt studenten kwalitatief goed, uitdagend onderwijs. Onderwijs waarin ook een belangrijke rol is weggelegd voor onderzoek en dat altijd is afgestemd op het toekomstige werkveld. Elke student die een opleiding bij Fontys heeft afgerond, verschijnt startbekwaam op de arbeidsmarkt. Daarnaast stimuleert Fontys een brede ontwikkeling bij studenten, bijvoorbeeld door ruimte te bieden voor zelfontplooiing en ondernemerschap. Fontys werkt continu aan hoger studiesucces en een verdere stijging van de studenttevredenheid. Onderstaand zijn de belangrijkste ambities, resultaten en uitdagingen van 2014 op het gebied van studenten beschreven.

2.1 Ambities Studiesucces Zowel in de eigen Kwaliteitsagenda als in de prestatieafspraken met het ministerie van OCW streeft Fontys een substantiële vermindering van uitval en studievertraging na. Het beoogde effect is vertaald naar een diplomarendement van 85% binnen vijf jaar onder studenten die zich na het eerste studiejaar opnieuw voor hun opleiding bij Fontys inschrijven. Dit betekent dat van elke 100 van deze herinschrijvers er 85 binnen vijf jaar (nominale studieduur plus eventueel een jaar vertraging) met een Fontysdiploma afstuderen.1 Ter ondersteuning van dit doel wil Fontys de uitval in de propedeuse terugbrengen tot 25%, en minimaal 15% van de studenten die na het eerste jaar uitvallen naar een andere opleiding binnen Fontys leiden.

Intake, switch & match en verkorte vwo-routes In de prestatieafspraken met OCW heeft Fontys drie zwaartepunten op het gebied van studiesucces benoemd: intake, switch & match en verkorte vwo-routes. Fontys wil zich op al deze punten snel verbeteren om het studiesucces te verhogen. De ambitie rond de intake is dat Fontys studenten zorgvuldig begeleidt naar een goede studiekeuze. Fontys ziet het als haar verantwoordelijkheid om in een vroeg stadium, samen met studenten, de keuze voor een opleiding te toetsen. Daarnaast ambieert Fontys een switch & match-programma om onnodige studievertraging te voorkomen. Twijfelt een student aan de gekozen opleiding, dan kan hij onder begeleiding van de hogeschool overstappen naar een andere opleiding. Met speciale verkorte routes biedt Fontys vwo’ers onderwijs op maat. Daarnaast richt Fontys zich in dit verband op de aansluiting met het wetenschappelijk onderwijs.

Studenttevredenheid Fontys wil studenten een uitdagende studie bieden, met goede begeleiding en goed georganiseerd onderwijs. Uiteindelijk moet dat uitmonden in tevreden studenten: een belangrijke graadmeter voor kwaliteit. De ambitie van Fontys is dat elke opleiding op studenttevredenheid minimaal een 7 scoort. In de prestatieafspraken is onder ‘kwaliteit/excellentie’ het doel geformuleerd dat Fontys minimaal 3,75 op een vijfpuntsschaal scoort in de Nationale Studenten Enquête (NSE).

Studeerbaarheid: Fontys High Five Voor studiesucces en studenttevredenheid is studeerbaarheid in de dagelijkse praktijk van groot belang. Fontys heeft op dat vlak duidelijke ambities. Aan studenten doet ieder Fontysinstituut vijf concrete beloftes om de studeerbaarheid te bevorderen: 1. Roosters zijn minimaal drie weken voor aanvang van de lesperiode bekend.

2. Studenten krijgen 100% lesgarantie; lessen worden altijd ingehaald binnen de lesperiode.

3. Toetsresultaten zijn binnen tien werkdagen bekend.

4. Onderwijsinformatie is goed vindbaar op de portal.

5. Het onderwijsprogramma heeft een studiebelasting van 40 uur per week, de propedeusefase telt minimaal 20 contacturen per week.

De vijfde belofte, over de onderwijsintensiteit van de opleiding, gaat verder dan de prestatieafspraak die Fontys hierover heeft gemaakt met OCW. De eis die hierin is opgenomen is een minimale geprogrammeerde contacttijd van 12 uur per week (voor de voltijd bacheloropleidingen).

Brede ontwikkeling Alle studenten worden bij Fontys opgeleid voor een specifiek beroep, maar de opleidingsambities van Fontys reiken verder dan startbekwaamheid. Fontys heeft ook oog voor bredere competenties. Studenten leren bijvoorbeeld kritisch te reflecteren op hun eigen functioneren. Afgestudeerden moeten in staat zijn de regie te nemen over hun eigen leerproces en de mentaliteit hebben ontwikkeld om zich een leven lang te blijven ontwikkelen. De maatschappelijke context waarin ze komen te werken verandert immers in hoog tempo. Fontys ontwikkelt ook het ondernemerschap van studenten, om daarmee de verbinding met het werkveld te versterken (zie ook hoofdstuk 3).

1 Dit is de ambitie zoals die is geformuleerd in de prestatieafspraken. De definitie in de Kwaliteitsagenda wijkt enigszins af. Daar is de doelstelling een diplomarendement van 70% binnen vijf jaar onder studenten die zich voor het eerste jaar van een opleiding inschrijven.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Studenten

10

2.2 Resultaten Studiesucces Onderstaande tabel toont de realisatie van de prestatieafspraken op het gebied van studiesucces die Fontys met OCW heeft gemaakt. De realisatie 2014 is afgezet tegen de nulmeting in 2012, de realisatie in 2013, de landelijke resultaten en de ambitie voor 2015.

Realisatie prestatieafspraken studiesucces 2013 en 2014 Indicatoren voorwaardelijke bekostiging 1 Studiesucces: uitval (aandeel van de instroom eerstejaars HO dat is uitgevallen) 2 Studiesucces: switch (aandeel van de uitval eerstejaars HO dat binnen Fontys geswitcht is) 3 Studiesucces: bachelorrendement (aandeel dat zich na 1e studiejaar herinschrijft bij de instelling en binnen 5 jaar een diploma heeft)

Nulmeting 2012

Realisatie 2013

28%

28%

9%

10%

65%

66%

Realisatie 2014 28% (cohort 2013) 10% (cohort 2013) 62% (cohort 2009)

Hbo landelijk 2014* 30%

9%

62%

Ambitie 2015 25% (cohort 2014) 15% (cohort 2014) 85% (cohort 2010)

* Dit betreft een (naar studentpopulatie) vergelijkbaar landelijk gewogen gemiddelde.

De prestatieafspraken over verhoging van het studierendement zijn te ambitieus gebleken. Het bachelorrendement binnen vijf jaar voor het cohort 2009 is met 62% vergelijkbaar met dat van de landelijke referentiegroep. De afgelopen jaren heeft Fontys veel gedaan met het oog op de maatschappelijke opdracht om het werkveld – zowel in kwantitatief als in kwalitatief opzicht – te voorzien van hoogopgeleide professionals. Fontys spant zich onverminderd in om uitval te verminderen en het studiesucces te verhogen.

Intake, switch & match en verkorte vwo-routes Het afgelopen jaar heeft Fontys belangrijke stappen gezet om de geambieerde versnelling op het gebied van intake, switch & match en verkorte vwo-routes door te voeren. Dat onderstreepte ook de Reviewcommissie Hoger Onderwijs en Onderzoek in haar midtermreview. De prestatieafspraken rond deze zwaartepunten zijn in feite ondersteunend aan de doelstellingen rond studiesucces. Onderstaand zijn de belangrijkste ontwikkelingen beschreven.

Studiekeuzecheck De Studiekeuzecheck is sinds 2014 verplicht voor alle propedeuseaanmelders voor bachelor- en Associate degree-opleidingen. De test is een belangrijk instrument om het studiesucces duurzaam te verhogen. Centraal onderdeel van de Studiekeuzecheck is een digitale vragenlijst naar algemene kenmerken, motivatie en interesses van de aankomend student. De test resulteert in een persoonlijk en gericht studiekeuzeadvies, die de aankomend student in staat stelt om een zorgvuldige opleidingskeuze te maken. Voor de opleiding vormt de Studiekeuzecheck een belangrijke nieuwe informatiebron om de student vanaf het begin van de opleiding begeleiding op maat te kunnen bieden. In totaal zijn er afgelopen jaar 12.662 studiekeuzeadviezen uitgebracht. Het verwachte effect voor 2014 is nog beperkt: de meeste adviesgesprekken zijn relatief laat gevoerd (twee derde na 1 juni), medewerkers moeten nog ervaring opdoen met dit nieuwe instrument en er zijn relatief weinig negatieve adviezen uitgebracht (12%).

Fontys heeft de ervaringen met de Studiekeuzecheck onderzocht door zo’n 750 enquêtes af te nemen onder studenten en docenten. In het algemeen zijn studenten erg positief over de persoonlijke aandacht voorafgaand aan de studie. Fontys blijft de Studiekeuzecheck monitoren en verbeteren, zodat deze optimaal bijdraagt aan de gestelde doelen.

Studenten helpen bij studiekeuze Fontysstudenten spelen een belangrijke rol bij de intake en het studiekeuzeproces van aankomend studenten. Ze geven bijvoorbeeld voorlichting op open dagen en helpen mee bij workshops over studiekeuze. Ook gaan ze mee naar voorlichtingsdagen over studeren in het hbo op hun ‘eigen’ school voor voortgezet onderwijs. Studenten HRM en studenten van de Sporthogeschool voeren Studiekeuzecheckgesprekken met aankomend studenten.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Studenten

11

Switch & matchprogramma’s Fontys telde in 2014 1.365 switchers: studenten die bij de overgang naar het nieuwe studiejaar instromen in een andere opleiding binnen de hogeschool. Dat zijn ruim 100 studenten minder dan in 2013. Fontys heeft de switchers onderverdeeld in vijf categorieën: 1) twijfelaars; 2) studenten met een studieprobleem; 3) studenten met een opleidingsprobleem; 4) studenten met een studie-alternatief en 5) exit-studenten. Voor de eerste drie categorieën zijn in 2014 min of meer ‘standaard’ programmaonderdelen geformuleerd: een langere persoonlijke studieloopbaanbegeleiding (categorie 1), een intensieve training studievaardigheden (2) en bijspijkercursussen op het gebied van wiskunde, natuurkunde en Nederlands (3).

In 2014 vonden vijf switch-events plaats. In totaal namen tijdens deze events 156 hbo-studenten (van binnen en buiten Fontys) deel aan studiekeuzetraining. Gebleken is dat studenten meer en vaker behoefte hebben aan deze vorm van ondersteuning.

Verkorte vwo-routes Leerlingen met een vwo-diploma kunnen bij een aantal opleidingen van Fontys de studieduur met een half jaar tot een jaar bekorten. Daarvoor zijn speciale programma’s opgesteld, zodat zij bepaalde onderdelen versneld kunnen volgen of hiervan worden vrijgesteld. Fontys geeft samen met de TU Eindhoven en de Universiteit van Tilburg de verkorte vwo-routes vorm. Het aandeel vwo’ers in de verkorte trajecten is momenteel stabiel (9%). Gezien de korte periode dat het traject nu loopt, zijn er nog onvoldoende gegevens om conclusies te trekken over het effect van de verkorte vwo-routes op het studiesucces.

Naast de verkorte programma’s voor vwo’ers kent het onderwijspakket van Fontys ook zwaardere studieprogramma’s. Deze programma’s zijn dus niet gericht op versnelling, maar bieden onderwijs op een verdiepend niveau, waarmee meer uitdaging wordt geboden aan studenten die hiervoor de capaciteiten hebben. Voor een goede aansluiting met het wetenschappelijk onderwijs zijn er schakelprogramma’s en daarnaast vangt Fontys studenten op die uitvallen in het eerste jaar op de universiteit.

Studenttevredenheid Onderstaande tabel toont de realisatie van de prestatieafspraak op het gebied van studenttevredenheid die Fontys met OCW heeft gemaakt. Ook de afspraak over onderwijsintensiteit is hierin opgenomen. De resultaten zijn afgezet tegen de realisatie in 2013 en de ambitie voor 2015.

Realisatie prestatieafspraken studentenoordeel en onderwijsintensiteit 2013 en 2014 Indicatoren voorwaardelijke bekostiging 4 Kwaliteit/excellentie: studentenoordeel over de opleiding in het algemeen 6 Maatregelen: onderwijsintensiteit (% voltijd bacheloropleidingen met <12 contacturen in het eerste jaar)

Nulmeting 2012

Realisatie 2013

Realisatie 2014

Ambitie 2015

3,67

3,70

3,74

3,75

0%

0%

0%

0%

Tweemaal per jaar vindt een organisatiebreed onderzoek plaats naar de tevredenheid van studenten: in het voorjaar de landelijke NSE en in december de eigen Fontys Studentenmonitor. De meting in december omvat één vraag: ‘Hoe tevreden ben je over je studie in het algemeen?’. Voor het vijfde achtereenvolgende jaar steeg de tevredenheid van studenten, van een 6,78 in 2013 naar een 6,82 in 2014. In de NSE 2014 scoorde Fontys over de hele linie 3,74 op een vijfpuntsschaal, een lichte stijging ten opzichte van 2013 (3,70). Daarmee ligt Fontys op koers om de ambitie uit de prestatieafspraken van 3,75 te halen. De analyse van de studenttevredenheidscijfers vormt belangrijke input voor het verbeterbeleid van Fontys.

Fontys voldoet aan de minimumeis op het gebied van onderwijsintensiteit: geen van de voltijd bacheloropleidingen kent in het eerste jaar minder dan 12 geprogrammeerde contacturen per week. Naast de meting van de geprogrammeerde contacttijd vormt de NSE hiervoor een belangrijke informatiebron. In de NSE is de studenten ook gevraagd hoeveel contacttijd met de docent zij in de propedeusefase ervaren. Hun antwoorden leveren het beeld op dat 82% van de opleidingen de belofte van 20 uur of meer waarmaakt.

Tevredenheid over aspecten Fontys High Five In de NSE wordt jaarlijks aan studenten gevraagd hoe tevreden zij zijn over de informatievoorziening vanuit hun opleiding op diverse terreinen, corresponderend met aspecten van de Fontys High Five. De tevredenheid van studenten hierover is licht toegenomen. Studenten waarderen vooral de informatievoorziening op het gebied van hun studievoortgang: 86% is hier neutraal tot tevreden over. De informatie over de opzet van de opleiding en het moment waarop de toetsresultaten bekend worden gemaakt, worden minder gewaardeerd: ruim een op de vier studenten is daar ontevreden over.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Studenten

12

Beoordelingen op basis van NSE: Elsevier en Keuzegids HBO Voltijd Elsevier beoordeelde op basis van de NSE 71 van de ruim 100 voltijd bacheloropleidingen van Fontys. Bij 22 van de 71 opleidingen zijn studenten meer dan gemiddeld tevreden. Dit betekent dat het percentage bovengemiddeld gewaardeerde opleidingen 31% bedraagt, een lichte stijging ten opzichte van vorig jaar (28%).

De Keuzegids HBO Voltijd gebruikt gegevens uit de NSE, maar is, behalve op studenttevredenheid, ook gebaseerd op gegevens over het studiesucces en accreditatie- en paneloordelen van de afgelopen zes jaar. In de Keuzegids heeft Fontys de (gedeelde) hoogste notering van de hogescholen met meer dan 30.000 studenten.

Organisatietalent Fontysstudenten zijn nauw betrokken bij de organisatie van evenementen. Zo organiseren studenten van de Academy for Creative Industries het stadsfestival NU&STRAKS in Tilburg. Techniekstudenten organiseren de First Lego League en de Tech Challenge. Ook helpen studenten mee met de organisatie van de introductieweek Purple en de Denk Groter Debatten.

Klachtenafhandeling Fontys kent drie soorten procedures die studenten kunnen benutten om klachten kenbaar te maken. De beroepsprocedure bij het College van Beroep voor de Examens (COBEX) staat open voor studenten die beroep willen aantekenen tegen een besluit van de examencommissie, een beoordeling of een bindend negatief studieadvies. De bezwaarprocedure bij het College van Bestuur kan gevolgd worden wanneer een student het niet eens is met een besluit rondom zijn in- of uitschrijving, een opgelegde maatregel of een besluit van de commissie Financiële Ondersteuning Studenten (FOS). De klachtenprocedure bij het College van Bestuur ten slotte is bedoeld voor studenten die een klacht willen indienen vanwege de handelingen van een bepaald personeelslid of organisatorische zaken. Studenten die niet direct weten welke procedure van toepassing is, kunnen hun klacht per mail indienen via het Studentenloket.

In 2014 zijn meer verzoeken ingediend via het Studentenloket dan vorig jaar. Een belangrijke reden hiervoor is dat het bestaan van het loket bij studenten steeds beter bekend is: instituten en examencommissies verwijzen er in besluiten expliciet naar en ook de website van Fontys brengt het loket nadrukkelijk in beeld. De verzoeken en klachten gaan bijvoorbeeld over organisatorische zaken, studievertraging of het collegegeld. Vergeleken met vorig jaar waren er minder bezwaren tegen de blokkering van het account bij wanbetalers. De studenten zijn beter geïnformeerd en zich daardoor beter bewust van de gevolgen van wanbetaling.

Daarnaast nam het aantal beroepschriften bij het COBEX toe. Een klein aantal klachten kwam terecht bij het College van Bestuur.

De schommelingen per jaar zijn minimaal.

Denk Groter Prijs voor studenten Marjolein Kock (Fontys Hogeschool Sociale Studies) ontving bij de opening van studiejaar 2014-2015 de Fontys Denk Groter Prijs in de categorie Onderwijs (studenten). Onder de titel ‘Sexting – I think I love you’ onderzocht ze een preventieve werkwijze om de seksuele en relationele weerbaarheid van jongeren te vergroten.

Ontwikkeling inschrijvingen Bij de start van studiejaar 2014-2015 bedroeg het totale aantal ingeschreven studenten 44.486. Fontys laat hiermee een groei zien van circa 1.800 studenten (4%) ten opzichte van 2013, wat volledig is toe te schrijven aan de toename van het aantal herinschrijvingen. Opnieuw is de sterkste groei te zien in de sector Techniek: 12%. Van het totale aantal ingeschreven studenten bij alle hogescholen studeert een aanzienlijk aandeel (9,9%) bij Fontys. Dit onderstreept dat Fontys een cruciale rol vervult als leverancier van hoogopgeleide professionals aan het regionale werkveld.

Het aantal studenten dat zich in september 2014 voor het eerst bij Fontys inschreef daalde met 0,4%. Bij de bacheloropleidingen krimpt het aantal deeltijdstudenten nog steeds (-7%), maar die afname wordt gecompenseerd door een stijging bij de voltijd bacheloropleidingen (ruim 3%). De instroom bij Fontys daalt minder sterk dan landelijk.

Toelatingsbeleid Het toelatingsbeleid van Fontys is net als bij andere hbo-instellingen gebaseerd op brede toegankelijkheid. Een mbo(-niveau 4)-, havo- of vwo-diploma met het juiste profiel en vakkenpakket geeft in principe toegang tot alle bacheloropleidingen van Fontys, zoals vastgelegd in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW). Uitzonderingen zijn opleidingen met aanvullende eisen. Geschiktheid voor deze opleidingen wordt getoetst via een toelatingsonderzoek. Kandidaten die niet voldoen aan de wettelijke vooropleidingseisen, maar die bij de start van een opleiding minimaal 21 jaar zijn (de wettelijke eis), kunnen via het studentenloopbaancentrum deelnemen aan een 21+toelatingsonderzoek. In 2014 ging het om 682 kandidaten.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Studenten

13

Reductie inschrijvingen kunstonderwijs (Sectorplan Kunstonderwijs) Nederland heeft kwalitatief sterk kunstonderwijs. Om als sector goed te kunnen inspelen op de grote veranderingen in kunst en cultuur, is het Sectorplan â&#x20AC;&#x2DC;Focus op toptalentâ&#x20AC;&#x2122; (2012-2016) ontwikkeld. Het plan voorziet in versterking en uitbouw van voorzieningen voor jong talent, een verscherping van de selectie en daarmee een reductie van instroom, en meer ruimte voor de top. Ook zijn diverse kwaliteitsversterkende activiteiten bekostigd met de gelden uit het Sectorplan, zoals vooropleidingen, vernieuwing van de bachelor Muziek Conservatorium en versterking van studieloopbaanbegeleiding.

Aantal inschrijvingen kunstonderwijs 2010-2014 Opleiding

2010

2011

2012

2013

2014

Afspraak 2015

Bachelor Muziek

431

404

383

414

413

343

Bachelor Dans

225

200

195

204

202

172

Na een duidelijke daling van de instroom in 2011 en 2012 namen de studentenaantallen bij de bachelors Muziek en Dans in 2013 onverwachts toe door een mix van factoren, waaronder een lagere uitstroom dan gepland. Aangezien het aantal inschrijvingen in 2014 stabiel bleef, is in 2015 nog een grote inspanning vereist om aan de afspraak te voldoen. De verwachting is dat de afgesproken reductie met een jaar vertraging wordt gerealiseerd.

2.3

Uitdagingen

Studiesucces en studieloopbaanbegeleiding Fontys en OCW stellen hoge eisen als het gaat om studiesucces. Hoewel de ambitie voor het diplomarendement niet realistisch is gebleken, blijft Fontys de lat hoog leggen. Daarbij spelen de cijfers een rol, maar zeker ook het ontwikkelingsbeeld dat daarachter zit. Voor reductie van uitval en studievertraging in propedeuse en hoofdfase zijn de Studiekeuzecheck en de studieloopbaanbegeleiding belangrijke instrumenten. Fontys zal de Studiekeuzecheck verder vormgeven en het effect ervan op uitval blijven monitoren. Er loopt momenteel een promotieonderzoek van een Fontysmedewerker om de effecten meetbaar te maken; de eerste resultaten daarvan zullen in het voorjaar van 2015 beschikbaar zijn. Verder wordt de studiekeuzetraining aangepast om meer twijfelende studenten sneller te helpen in hun heroriĂŤntatieproces. Daarnaast zal Fontys ook naar de bredere betekenis van studiesucces blijven kijken.

Studenttevredenheid Fontys ligt op schema om de ambities op het gebied van studenttevredenheid te halen. Toch is het percentage bovengemiddeld gewaardeerde opleidingen nog te laag. Op bepaalde onderdelen is dan ook verbetering nodig. Zo kunnen veel instituten hun informatievoorziening aan studenten nog verder verbeteren. Daarbij gaat het vooral om tijdige terugkoppeling van resultaten en om informatie over de opzet van de opleiding. Tijdige en adequate informatievoorziening aan studenten zou vanzelfsprekend moeten zijn. In dit kader is een snellere doorontwikkeling van de digitale leeromgeving van belang. Met een upgrade van de portalomgeving beoogt Fontys hierin in 2015 stappen te zetten.

Deeltijdstudenten Het aantal deeltijdstudenten daalt bij Fontys al een aantal jaren. De breedte van het opleidingsportfolio biedt kansen voor meer vraaggerichtheid via flexibilisering van het (deeltijd)onderwijs voor werkenden. Daar gaat Fontys de komende jaren op inzetten (zie verder hoofdstuk 3).

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Studenten

14

3. ONDERWIJS & ONDERZOEK Onderwijs en onderzoek vormen samen, in voortdurende wisselwerking, de kern van de activiteiten van Fontys. Fontys leidt professionals op die na hun afstuderen direct aan de slag kunnen in het werkveld én in staat zijn dat werkveld te verrijken door hun kennis om te zetten in concrete toepassingen. Kennisvalorisatie is het sleutelwoord. Alle opleidingen van Fontys hebben een sterk beroepsspecifiek profiel en staan in directe verbinding met het regionale bedrijfsleven. Praktijkgericht onderzoek vormt daarbij een onmisbare schakel. Door innovaties in het werkveld aan te jagen, wil Fontys onderdeel zijn van de economische motor in de regio Zuid-Nederland. Onderstaand zijn de belangrijkste ambities, resultaten en uitdagingen van 2014 op het gebied van onderwijs en onderzoek beschreven.

3.1

Ambities

Kennis- en innovatiepartner van het regionale werkveld Fontys stelt zich op als kennis- en innovatiepartner van het regionale werkveld. De regio Zuid-Nederland transformeert in hoog tempo naar een lerende economie die zich constant aanpast aan veranderende omstandigheden. Fontys speelt in op die ontwikkeling. Haar onderwijs en onderzoek hangen altijd samen met de sociaal-maatschappelijke vraagstukken en de technologische uitdagingen die in het regionale werkveld actueel zijn. De focus ligt bij de als zwaartepunt benoemde topsectoren Life Sciences & Health, High Tech Systems & Materials, inclusief Automotive (Techniek), en Logistiek, aangevuld met de topsector Creatieve Industrie. Fontys sluit hiermee aan bij de activiteiten in de Brainportregio, de Midpointregio en Greenport Venlo.

De nadruk op het regionale werkveld leidt tot een wisselwerking tussen bedrijfsleven, onderwijs en onderzoek. Fontys streeft naar samenwerking met (regionale) netwerken van kennisinstituten, waaronder universiteiten, bedrijven en overheid. Vanuit die samenwerking wil Fontys nieuwe kennis verspreiden en maatschappelijk verzilveren. Ondernemerschap van studenten speelt daarbij een belangrijke rol. De ambitie is dat in 2015 elke student in aanraking komt met ondernemerschap.

Vraaggericht onderwijs Voor een optimale verbinding met het regionale werkveld is het van belang dat het onderwijsaanbod van Fontys aansluit bij de dynamiek in de verschillende domeinen en bij de behoeften die in het werkveld leven. Het deeltijdonderwijs neemt in dit verband een bijzondere positie in. Fontys is onder de publiek bekostigde hogescholen de grootste aanbieder van deeltijdonderwijs. Vanuit het concept ‘een leven lang leren’ gaat Fontys het deeltijdaanbod herinrichten op een manier die past bij een lerende economie.

De ambitie is een flexibel, vraaggericht aanbod. Door het bestaande aanbod modulair in te zetten, kan Fontys diverse doelgroepen bedienen met passende onderwijsproducten.

Kwaliteitszorg Fontys wil de samenleving en het werkveld op elk moment ondubbelzinnig kunnen laten zien dat haar opleidingen van hoge kwaliteit zijn. Audits spelen daarbij een belangrijke rol. Een essentieel onderdeel van de kwaliteitszorg is een duidelijk toetsbeleid dat adequaat wordt uitgevoerd. Fontys streeft naar maximale transparantie in de manier waarop het eindoordeel van examinatoren tot stand komt. Daarnaast gaat Fontys de rol van examencommissies als ‘wakend oog’ van het eindniveau doorontwikkelen. Ook de betrokkenheid van externe beoordelaars, de zogenaamde ‘vreemde ogen’, is belangrijk.

Praktijkgericht onderzoek Al het onderzoek binnen Fontys is innovatief en praktijkgericht. In het verlengde daarvan stelt Fontys als voorwaarde dat de resultaten van het onderzoek, gepubliceerd in onder meer artikelen en proefschriften van promovendi, bruikbaar en toepasbaar zijn. Dat houdt in dat het onderzoek kennis, inzichten en producten oplevert die problemen in de beroepspraktijk oplossen of de beroepspraktijk verder ontwikkelen.

Verankering onderzoek in onderwijs Fontys streeft ernaar dat het onderwijs het onderzoek versterkt en de leerlijnen vanuit het onderzoek worden gevoed. In 2015 moet elke student, docent en opleiding structureel betrokken zijn bij onderzoek. Dat betekent dat studenten beschikken over vaardigheden om kennis te verwerven en nieuwe kennis te ontwikkelen: afgestudeerden moeten immers als reflective practitioners kunnen bijdragen aan vernieuwingen in de beroepspraktijk en aan het innovatievermogen van de regio. Studenten worden opgeleid door onderzoekende docenten die in staat zijn het onderwijs te vernieuwen. Tegelijkertijd spelen lectoren en lectoraten een belangrijke rol bij de kwaliteitsborging van het onderwijs.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Onderwijs & Onderzoek

15

Internationalisering Veel regionale bedrijven werken op een internationale markt. Internationalisering staat bij Fontys niet op zichzelf, maar draagt bij aan de kwaliteit van het onderwijs en onderzoek. De internationale activiteiten van Fontys hebben tot doel internationale en interculturele competenties van studenten te bevorderen, docenten te inspireren, het (bachelor)curriculum te verrijken, studenten medewerkerstevredenheid te verhogen en de reputatie van Fontys als toonaangevende University of Applied Sciences te versterken. Het streven is dat in 2015 iedere afgestudeerde van Fontys tijdens zijn opleiding internationale ervaring heeft opgedaan. Een internationaal perspectief en internationale onderzoekssamenwerking dragen daarnaast bij aan de kwaliteit van het toegepaste Fontysonderzoek.

3.2 Fontys als kennis- en innovatiepartner van het regionale werkveld Fontys geeft de interactie met het regionale werkveld op verschillende manieren vorm, bijvoorbeeld met stages en leer-/ werkplaatsen of ‘living labs’ in het werkveld. Cruciaal in dit verband is de deelname aan diverse Centres of Expertise (CoE’s) en andere expertisecentra in de regio. Met het oog op valorisatie spelen ook de kennisloketten waaraan Fontys deelneemt, de eigen kenniscentra en de initiatieven op het gebied van ondernemerschap een belangrijke rol. Onderstaand zijn de meest in het oog springende ontwikkelingen op deze vlakken beschreven. In 2015 zal Fontys de samenwerking met het werkveld verder intensiveren.

Expertisecentra Binnen en buiten de focussectoren neemt Fontys deel aan regionale expertisecentra, waarin ondernemers, instituten, wetenschappers, docenten, studenten en andere betrokkenen hun kennis bundelen, verder ontwikkelen en vertalen naar concrete toepassingen. Omdat innovatie vaak voortkomt uit interdisciplinaire samenwerking, verbinden de centra de verschillende opleidingen binnen Fontys aan elkaar. Per sector zijn enkele hoogtepunten uit 2014 beschreven.

Life Sciences & Health Fontys Paramedische Hogeschool is penvoerder van het Expertisecentrum Gezondheid en Technologie (EGT), dat in innovatieve projecten de verbinding legt tussen zorgpraktijk en technologie. In 2014 nam Fontys daarnaast deel aan diverse onderzoeksprojecten rondom gezondheid en technologie, zoals een project om met 3D-printers snel voet- en enkelvoetorthesen te maken en een Experience Lab waarin studenten onder meer prototypes voor zorg op afstand ontwerpen.

Techniek In het CoE High Tech Systems & Materials (HTSM) werkt Fontys nauw samen met het bedrijfsleven in de regio. Zo is in 2014 begonnen met de ontwikkeling van drie minors waarin studenten reële opdrachten uit het bedrijfsleven uitvoeren. De minors worden gegeven door docenten en vertegenwoordigers van het bedrijfsleven samen. De doelstelling van het CoE HTSM om samen met de TU Eindhoven en het ROC Eindhoven te groeien naar 20.000 techniekstudenten in 2020, is inmiddels al behaald.

Daarom heeft het CoE in 2014 de focus verlegd naar de onderzoeks- en innovatieagenda van de hightechindustrie in de regio. In dat kader zijn de volgende mijlpalen bereikt: • In Eindhoven is het Objexlab geopend. Hierin wordt voor de maakindustrie onderzocht wat de productietechnieken additive manufacturing (3D-printen) en adaptive robotics voor bedrijven en onderwijs kunnen betekenen. Het Objexlab richt zich op cocreatie van kennis en kunde in de hightechindustrie. In het najaar van 2014 heeft het Objexlab voor een hightechbedrijf een inventarisatie uitgevoerd naar 3D-printing productiemethodes.

• In Venlo is het GreenTechLab geopend. Hierin wordt voor de agrofoodsector toegepast onderzoek uitgevoerd naar oplossingen met behulp van mechatronica en robotica.

De Reviewcommissie Hoger Onderwijs en Onderzoek heeft in 2014 positief geadviseerd over het CoE HTSM, waarna de minister van OCW heeft besloten de prestatiebekostiging in 2015 en 2016 voort te zetten.

Daarnaast participeert Fontys in het Automotive Center of Expertise (ACE), een samenwerkingsverband met de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN), de Hogeschool van Rotterdam en het bedrijfsleven. Een van de doelen is het doorontwikkelen van gespecialiseerd onderwijs in de automobielbranche. Het ACE biedt een talentenprogramma met unieke projecten en gespecialiseerd onderzoek op het gebied van High Tech Mobiliteit. De hogescholen voeren individueel en gezamenlijk onderzoek uit met verschillende bedrijven. In 2014 zijn vanuit het ACE onder meer de volgende samenwerkingsprojecten uitgevoerd: • SmartMobility/ADAS (ontwikkeling van systemen voor oudere en mindervalide bestuurders); • Fast & Curious (ontwikkeling van flexibele tools en modellen voor innovatieve hightech embedded systemen); • QinE (onderzoek naar integrale warmtehuishouding in het verkeer).

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Onderwijs & Onderzoek

16

Logistiek Zes regionale KennisDC’s Logistiek in Nederland helpen bedrijven en instellingen met toegepaste kennis. Fontys leidt het KennisDC Logistiek Limburg, met als speerpunten douane & trade compliance, synchromodaliteit en e-commerce. In 2014 is binnen dit KennisDC onder meer een ‘kennisbox’ synchromodaliteit ontwikkeld, een digitale verzameling van informatie zoals literatuur, artikelen, projecten, tools en educatieve games. Ook is een literatuuronderzoek uitgevoerd naar de trends en ontwikkelingen op het gebied van e-commerce, en naar de gevolgen daarvan voor logistiek. In samenwerking met andere onderwijsinstellingen in de regio doet het KennisDC Logistiek Limburg onderzoek naar de invloed van 3D-printing op logistiek.

Ook over het KennisDC Logistiek heeft de Reviewcommissie in 2014 positief geadviseerd, en de prestatiebekostiging wordt in 2015 en 2016 voortgezet. Het onderzoek in dit KennisDC zal de komende jaren verder vorm krijgen. Daarbij zal onder meer aandacht zijn voor ICT-innovatie, duurzame logistiek, de ontwikkeling van complexe regiecentra voor de supply chains en de samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid (‘triple helix’).

Overig Buiten de focussectoren participeert Fontys ook in verschillende expertisecentra, vooral in de educatieve sector. Fontys Hogeschool Pedagogiek heeft in 2014 het Expertisecentrum Online Jeugdzorg opgericht, dat door kennisontwikkeling en scholing jeugdprofessionals wil versterken. Ook heeft dit instituut afgelopen jaar het Centrum voor Pedagogische Innovatie geopend, een unieke samenwerking met de Eindhovense zorginstelling Lunet zorg, gericht op pedagogische innovatie. Fontys Sporthogeschool heeft een Sportfolio opgezet: een digitaal platform waarop projecten, onderzoeken en evenementen die het instituut samen met partners uit het werkveld ontwikkelt, op een overzichtelijke en transparante wijze worden gepresenteerd.

Kennisloketten en innovatiecentra Fontys neemt deel aan diverse samenwerkingsverbanden waar ondernemers terechtkunnen met vragen over kennis en innovatie.

Het kennisloket United Brains (een samenwerking van de TU Eindhoven, Fontys, het Summa College uit Eindhoven en het ROC Ter AA uit Helmond) in Eindhoven behandelt met name innovatieve vragen vanuit het mkb. Jaarlijks worden honderden vragen beantwoord. Greenbrains Venlo is een vergelijkbare schakel tussen kennis en markt, gericht op de agrarische sector. Fontys werkt hierin samen met HAS Hogeschool Den Bosch, Wageningen University en het Limburgse Citaverde College. Daarnaast ontwikkelt Fontys een loket voor onderzoeksvragen van regionale bedrijven in de Creatieve Industrie. De loketten bieden ook studenten de kans om praktijkonderzoek bij bedrijven te doen of om nieuwe kennis om te zetten in concrete toepassingen.

De Fontysinstituten en -opleidingen richten zich ook actief op vragen die zich aandienen vanuit hun activiteiten in het werkveld.

Zo worden in de zorginnovatiecentra bij Verpleegkunde en in het Centrum voor Pedagogische Innovatie bij Pedagogiek door studenten en professionals gezamenlijk onderzoeksvragen geformuleerd en beantwoord.

Kenniscentra Het Fontys centrum voor Beroepen in het Onderwijs bundelt de kennis van Fontys en het werkveld op het gebied van onderwijs.

Vervolgens maakt het centrum deze kennis toegankelijk voor onderwijsprofessionals. Rond de actuele thema’s passend onderwijs, taal, rekenen en gedrag zijn aparte kenniscentra opgezet.

Initiatieven rond ondernemerschap Ondernemerschap van studenten is een belangrijke kans om kennis maatschappelijk te verzilveren. Fontys biedt studenten diverse mogelijkheden om hun ondernemerschap te ontwikkelen, bijvoorbeeld via het Centrum voor Ondernemerschap (CvO), Starterslift en Bright Move. Het CvO ondersteunt studenten met korte trainingen en testen, zoals de gratis ondernemerschapsscan, en brengt studenten met ondernemersambities in aanraking met ervaren ondernemers. Het CvO verzorgt jaarlijks minimaal vier award-sessies voor studentondernemers. Daarnaast adviseert het CvO opleidingen over hun curriculum. Mede op basis hiervan zijn onder meer de minors Ondernemerschap en De Ondernemende Professional ontwikkeld. Ondernemerschapsonderwijs heeft inmiddels bij veel instituten een plek binnen de opleidingen.

Fontys is een partner in Starterslift, dat nieuwe bedrijvigheid in Midden- en West-Brabant stimuleert. Dat gebeurt onder meer door kansrijke startups te scouten, screenen en ondersteunen vanuit een kennisintensief, innovatief en creatief perspectief. Bright Move is het valorisatieprogramma in de Brainportregio waar Fontys aan deelneemt, samen met de TU Eindhoven, Brainport Development en de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij (BOM). Bright Move stimuleert ondernemerschapsonderwijs, spin-offs en het vermarkten van nieuwe kennis.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Onderwijs & Onderzoek

17

Ondernemerschap groeit De rol van ondernemerschap groeit bij Fontys. Werkveld en opleiding lopen hierbij steeds meer in elkaar over. Zo runnen studenten van verschillende creatieve studies in het House of Creative Concepts in Tilburg zelf studentenbedrijven om hun ondernemerschap te ontwikkelen. In de opleiding Bedrijfsmanagement MKB (BMKB) werkt een groep vierdejaarsstudenten met een docent/coach een half jaar aan een innovatie die een bedrijf uit de regio kan versterken. Studenten van de Paramedische Hogeschool bezoeken ouderen in de regio om handigheden in huis aan te dragen, hebben een spreekuur Podotherapie opgezet en voeren echo’s uit bij zwangere vrouwen.

3.3 Vraaggericht onderwijs Alle opleidingen van Fontys sluiten aan bij de vraag vanuit het regionale werkveld. De vraaggerichtheid van het deeltijdonderwijs krijgt, als een van de speerpunten van de strategische agenda van Fontys, vooral de komende jaren vorm. In de voorhoede zijn de instituten in het domein Economie in 2014 gestart met een gezamenlijk programma Toekomstbestendig Economisch Deeltijdonderwijs (TED). Ambities voor de komende anderhalf jaar zijn onder meer om te komen tot een gezamenlijk marktvenster, een meer gemeenschappelijk modulair en flexibel ingericht curriculum en een gemeenschappelijk programma voor de propedeuse. Ook in andere domeinen is in 2014 de samenwerking geïntensiveerd om meer te kunnen inspelen op de behoeften van de werkende deeltijdstudent en het werkveld.

Ontwikkelingen portfolio Samenvoeging opleidingen In 2014 zijn landelijk beslissingen genomen over de verbreding van techniekopleidingen. Om het opleidingsaanbod herkenbaarder te maken, wordt geprobeerd om smalle bacheloropleidingen zo veel mogelijk te laten opgaan in brede bacheloropleidingen. Voor enkele opleidingen van Fontys heeft dat gevolgen. Per 1 september 2015 wordt de opleiding Bedrijfsmanagement MKB (BMKB) een differentiatie binnen Technische Bedrijfskunde en wordt Orthopedische Technologie een differentiatie binnen Mens en Techniek. Twee opleidingen krijgen een andere naam: Bedrijfswiskunde wordt Toegepaste Wiskunde, en Logistiek en Technische Vervoerskunde wordt Logistics Engineering.

Minors Het assortiment Fontysbrede minors wordt jaarlijks geëvalueerd door de Fontyscommissie Onderwijs & Onderzoek op basis van onder andere tevredenheidsonderzoeken en een niveaubeoordeling door betrokken studenten, experts en werkveld. Voor studiejaar 2014-2015 werd er één minor beëindigd en werden er twee nieuwe minors aangeboden.

Nieuwe lesplaats In 2014 is de aanvraag voor de nieuwe lesplaats Sittard goedgekeurd voor de drie masteropleidingen Leraar Nederlands, Leraar Engels en Leraar Wiskunde. Per 1 september 2015 zullen deze opleidingen ook in voltijd worden aangeboden in de lesplaats Sittard.

Beëindiging opleiding De deeltijd post-initiële opleiding Accounting en Auditing is in 2014 stopgezet voor de lesplaatsen Tilburg en Breda. De lesplaats Eindhoven wordt beëindigd op de eerst mogelijke datum, dat wil zeggen per 14 juni 2015. Voor de voltijdopleiding Elektrotechniek in Venlo is per 31 augustus 2014 geen instroom meer mogelijk. Per 31 december 2015 zal de opleiding in Venlo helemaal worden beëindigd.

Dutch Game Awards Studenten van Fontys HBO-ICT & Game Design and Technology in Eindhoven hebben de Dutch Game Award gewonnen in de categorie ‘Best Student Technical Achievement’.

Professionele markt (‘Helderheid’) Uitbesteding De opleiding Orthopedische Technologie besteedt een deel van de onderwijsuitvoering uit aan een Belgische partner in het onderwijsveld. In de onderliggende overeenkomst zijn heldere afspraken gemaakt over de kwaliteitsborging en de wederzijdse verantwoordelijkheden voor naleving van relevante wetgeving. Deze intensieve samenwerking is uitsluitend gebaseerd op doelmatigheidsoverwegingen. Zowel de licentieaanvraag in 2000 als het in 2012 met positief gevolg afgeronde accreditatietraject omvat mede de samenwerking met deze Belgische onderwijsinstelling.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Onderwijs & Onderzoek

18

Investeringen in private activiteiten Fontys heeft de strategische keuze gemaakt om alle contractactiviteiten direct te koppelen aan een instituut of een cluster van instituten. Deze activiteiten dienen altijd en aantoonbaar een directe relatie te hebben met het bacheloronderwijs, en daarvoor bovendien van meerwaarde te zijn. Ze moeten kostendekkend zijn, als waarborg dat er geen publieke middelen worden aangewend om private activiteiten te financieren. Zakelijke dienstverleningsactiviteiten die structureel niet kostendekkend zijn, worden afgestoten.

In 2014 is besloten om de activiteiten van onderwijsadvies- en behandelbureau Fontys Fydes af te bouwen en na het studiejaar 2014-2015 te beëindigen. Fontys Fydes heeft zich jarenlang beziggehouden met de ontwikkeling van professionals in het onderwijs en de kinderopvang. Daarnaast begeleidt Fydes dyslectische kinderen in het basisonderwijs. Redenen voor de beëindiging zijn de krimpende markt en het toenemende risicoprofiel als gevolg van maatregelen van de overheid (waaronder de transitie jeugdzorg) en zorgverzekeraars (zie ook hoofdstuk 4).

Kwaliteitszorg Om de kwaliteitszorg bij Fontys te toetsen, worden periodieke audits uitgevoerd. Naast de externe beoordelingen door de NVAO en de Inspectie van het Onderwijs vindt bij elke opleiding halverwege de zesjarige visitatiecyclus een interne audit plaats. Peer review maakt hier standaard deel van uit. Verbeterpunten en risico’s worden uiteengezet in een verbeterplan. Onderstaand zijn enkele belangrijke ontwikkelingen in 2014 op het gebied van de kwaliteitszorg bij Fontys beschreven.

Aangescherpte rol examencommissies De examencommissies werken bij Fontys op basis van het referentiekader ‘minimumeisen examencommissies’. Uit interne audits en jaarverslagen blijkt dat de examencommissies steeds beter in hun rol komen, waarbij de taken verschuiven van meer uitvoerend (zorgen) naar evaluatief (borgen). Examencommissies zoeken meer afstemming met managementteams, docenten, studenten, toetscommissies en andere examencommissies. Het doorontwikkelen van de toezichthoudende rol (‘wakend oog’) blijft van belang.

Fontys besteedt veel aandacht aan professionalisering, zowel van examencommissies als van docenten die betrokken zijn bij de toetsing, via trainingen en onderlinge kennisuitwisseling. Examinatoren worden steeds vaker benoemd op basis van profielen. In 2014 is voor de instituutsdirecteuren een handreiking gepubliceerd om de rolopvatting en positie van de examencommissie binnen het instituut verder te kunnen versterken.

Vreemde ogen dwingen In 2014 is het programma van eisen voor een basis- en seniorkwalificatie examinering (BKE/SKE) voor docenten vertaald naar de Fontyssystematiek Fontys Kwalificaties Onderwijs (FKO). De BKE- en SKE-kwalificaties zijn hier integraal in opgenomen. De FKO zijn bedoeld voor alle hbo-docenten die als examinator of lid van een (examen)commissie bij de toetsing en examinering zijn betrokken (zie ook hoofdstuk 4). Hiermee geeft Fontys een concrete uitwerking aan een van de adviezen van de commissie-Bruijn in Vreemde ogen dwingen uit 2012 over de professionalisering van examinatoren.

De toetsconferentie van november 2014 met als titel ‘Toetssteen of dobbelsteen’ stond in het teken van het verder ontwikkelen van een professionele beoordelingscultuur.

Visitaties en accreditaties In 2014 werden veertien opleidingen – verspreid over negen instituten – gevisiteerd door een extern evaluatiebureau. Al deze opleidingen hebben een positief advies van het visitatiepanel ontvangen. Zeventien opleidingen zijn in 2014 door de NVAO geaccrediteerd. Een kwart daarvan scoort in de Keuzegids bovengemiddeld (goed of excellent) volgens het expertoordeel van visitatiepanels.

In 2014 geaccrediteerde opleidingen Bacheloropleidingen Fiscaal Recht en Economie Vastgoed en Makelaardij Commerciële Economie International Business and Management Studies Small Business and Retail Management (inclusief Associate degree) Financial Services Management Opleiding tot Fysiotherapeut Opleiding Podotherapie Opleiding voor Logopedie Management in de Zorg (inclusief Associate degree) Vormgeving

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Onderwijs & Onderzoek

19

HBO-Rechten Informatica Automotive Industrieel Product Ontwerpen Masteropleidingen Master of Music Master Leren en Innoveren

Studenten denken mee over onderwijskwaliteit Fontys betrekt studenten actief bij onderwijsvernieuwing en kwaliteitsverbetering. Studenten van de opleiding Leraar Lichamelijke Opvoeding schuiven bijvoorbeeld aan bij studiedagen en participeren in werkgroepen. Ook heeft de Sporthogeschool, in afstemming met de Instituutsmedezeggenschapsraad (IMR), speciale kwaliteitscafés in het leven geroepen om studenten te betrekken bij evaluaties en onderwijskwaliteit.

3.4 Praktijkgericht onderzoek Het onderzoek binnen Fontys wordt uitgevoerd via lectoraten en onderzoekprogramma’s met (Europese) subsidies. Als voorwaarde geldt dat het onderzoek innovatief en praktijkgericht is; voorrang krijgt innovatief onderzoek dat over instituutsgrenzen heen wordt uitgevoerd. Fontys besteedt daarnaast veel aandacht aan de wisselwerking tussen onderzoek en onderwijs: docenten en studenten zijn betrokken bij onderzoek en lectoren spelen een rol bij de kwaliteitsborging van het onderwijs. Onderstaand zijn de belangrijkste ontwikkelingen in 2014 beschreven.

Lectoraten en lectoren Elk instituut binnen Fontys heeft inmiddels een eigen lectoraat of is intensief betrokken bij de lectoraten van andere opleidingen.

In 2014 is er één nieuw lectoraat bij gekomen: Open Educational Resources van Fontys Hogeschool ICT, dat zich richt op het gebruik van open leermaterialen en andere vormen van open en online onderwijs binnen de opleiding. Bij twee lectoraten was sprake van een vacature (Big Data en Onderwijsrecht) en bij één lectoraat was een waarnemend lector actief (zie bijlage 2 voor een overzicht van en een korte toelichting op alle lectoraten).

Fontys wil haar lectoraten waar mogelijk verbinden aan de regionale focusgebieden en de bijbehorende expertisecentra. In de sector Life Sciences & Health is het lectoraat Health Innovations & Technology van Fontys Paramedische Hogeschool leidend. Vijf lectoraten zijn verbonden aan de topsector HTSM, een zesde wordt voorbereid. In 2014 hebben deze vijf lectoraten gezamenlijk het Objexlab en het GreenTechLab opgezet (zie 3.2). Ook hebben ze een onderzoekagenda opgesteld met tien onderzoekslijnen, die richting geven aan toegepast onderzoek, training en opleiding. Drie lectoraten sluiten aan bij de thema’s van de Creatieve Industrie. Een lectoraat Agro-Mechatronica, dat aansluit bij Greenport Venlo, is in voorbereiding. Een goed voorbeeld van regionale samenwerking buiten de geprioriteerde topsectoren is het eind 2013 gestarte lectoraat International Business & Management in an Euregional Perspective, dat zich specifiek bezighoudt met de zakelijke kansen in de Euregio.

Onderzoeksprogramma’s Via de RAAK-regeling werkt Fontys samen met andere hogescholen, ondernemers en publieke professionals aan innovatie en de ontwikkeling van nieuwe kennis. Regelmatig gebeurt dit vanuit een van de expertisecentra waar Fontys bij betrokken is. In 2014 hebben Fontysinstituten voor de drie RAAK-programma’s mkb, publiek en PRO onderzoeksvoorstellen ingediend. Dit heeft geleid tot de volgende toekenningen: • Fontys Paramedische Hogeschool: Verpleeghuis van de Toekomst (VETO) – RAAK-publiek Het Expertisecentrum Gezondheidszorg en Technologie bouwt samen met partners een demonstratiecentrum voor het verpleeghuis van de toekomst. Daarin ligt de nadruk op innovatieve technologische en architectonische oplossingen. Er is aandacht voor het welzijn van bewoners, maar ook voor een goede werkomgeving voor zorgmedewerkers.

• Fontys Hogeschool Engineering: Adaptive Robotics Binpicking (AEROBIC) – RAAK-mkb Robots worden in de industrie vooral gebruikt voor massaproductie. In dit project wordt onderzocht hoe robots ook kunnen worden ingezet voor korter durende productieprocessen met wisselende seriegroottes. Het project richt zich op het sorteren en uit elkaar halen van hightech metaal- en kunststofcomponenten.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Onderwijs & Onderzoek

20

Binnen RAAK-PRO heeft Fontys in 2014 vijf aanvragen ingediend. De uitslag hiervan wordt medio mei 2015 verwacht. Daarnaast was Fontys in 2014 betrokken bij enkele aanvragen voor RAAK-projecten van andere hogescholen.

Publicaties In 2014 publiceerden Fontysmedewerkers onder meer 102 artikelen, 5 boeken en 4 proefschriften. Alle publicaties van Fontys zijn beschikbaar via Fontyspub en de HBO-kennisbank. Fontyslectoren genereren in toenemende mate publiciteit; zij treden met grotere regelmaat op in de (plaatselijke) pers als deskundigen. Via krantenartikelen en tv-interviews geven zij inhoud aan deze vorm van kennisdisseminatie.

Denk Groter Prijs voor onderzoek De Fontys Denk Groter Prijs in de categorie Onderzoek werd bij de opening van studiejaar 2014-2015 uitgereikt aan Suzanne Agterberg-Rouwhorst (masterstudent aan het Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg). Zij won de prijs met haar afstudeeronderzoek ‘Autisme, een andere wereld’.

Verankering onderzoek in onderwijs Instituten investeerden de afgelopen jaren in het onderzoekend vermogen van docenten en ontwikkelden aanvullende eisen voor de docenten die afstudeeronderzoeken begeleiden (zie hoofdstuk 4). Alle opleidingen van Fontys hebben sinds 2013 een doorlopende leerlijn onderzoeksvaardigheden in het curriculum. In 2014 zijn deze leerlijnen verder geïmplementeerd. Studenten worden daarmee systematisch getraind in onderzoeksvaardigheden. Daarnaast nemen studenten deel aan het onderzoek van het instituut, bijvoorbeeld in stages en afstudeeropdrachten, maar ook in de context van excellentieprogramma’s. Ze zijn bovendien nauw betrokken bij praktijkonderzoek in de expertisecentra en bij de verschillende RAAK-projecten.

De resultaten van onderzoek en de input van lectoren dragen in toenemende mate bij aan de systematische verbetering van de curricula. Fontyslectoren worden steeds actiever betrokken bij de borging van het eindniveau van het bacheloronderwijs, de kwaliteit van onderzoeksleerlijnen in curricula, de kwaliteit van begeleiding van afstudeeronderzoeken en de concretisering van eindniveaukwalificaties. Op deze manier komt de meerwaarde van de lectoraten voor de kwaliteit van het onderwijs concreet tot uitdrukking.

Commissie Ethiek van Onderzoek Sinds 2013 heeft Fontys voor het domein Mens en Maatschappij een Commissie Ethiek van Onderzoek. Deze commissie beoordeelt onderzoeksvoorstellen van lectoraten, docenten en studenten (via docentbegeleiders) op ethische integriteit. De Commissie heeft op 19 september 2014 een Fontysbreed symposium georganiseerd, waar dertig Fontysmedewerkers kennismaakten met en discussieerden over ethische dillema’s binnen het praktijkgericht onderzoek.

3.5 Internationalisering Internationalisering maakt een wezenlijk onderdeel uit van de kwaliteit van het onderwijs en onderzoek bij Fontys. Fontys stimuleert internationalisering op verschillende manieren: een uitgebreid netwerk van Fontysbrede en opleidingsspecifieke partneruniversiteiten, de buitenlandminor, actieve voorlichting, een aantal complementaire beurzenprogramma’s en ondersteunende activiteiten. Zowel studenten als medewerkers en docenten hebben de mogelijkheid om internationaal ervaring op te doen. Ook bij het onderzoek speelt internationalisering een rol: waar relevant worden onderzoeksonderwerpen vanuit internationaal perspectief benaderd en werken onderzoekers internationaal samen bij het oplossen van problemen uit de beroepspraktijk. Onderstaand zijn de activiteiten op het gebied van internationalisering in 2014 beschreven.

Curriculum In het curriculum geeft Fontys internationalisering nadrukkelijk aandacht door het vakgebied waar relevant in een internationale context te plaatsen en het lesmateriaal hierop aan te passen. Fontys biedt ook (delen van het) onderwijs in het Engels aan. Dit maakt de komst van buitenlandse studenten mogelijk, waardoor ook de thuisblijvers in een internationale omgeving kunnen studeren. In 2014 is een nieuw instrument ontwikkeld om instituten te ondersteunen bij het verankeren van internationalisering in de curricula: het Quality Framework Internationalisation @ Curriculum. Dit instrument biedt opleidingen kwaliteitskaders om internationalisering gestructureerd op te nemen in de curricula.

Aanvragen voor financiering Een aantal internationale consortia en projecten waaraan Fontys deelneemt, hebben met succes bij Erasmus+ een aanvraag gedaan voor Europese financiering voor strategische partnerschappen. De Hogeschool voor de Kunsten (sector Dans) coördineert een aanvraag en de Lerarenopleidingen Tilburg participeren in twee aanvragen.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Onderwijs & Onderzoek

21

Studenten, docenten en medewerkers in het buitenland Studenten kunnen internationale competenties opdoen in international classrooms, door een deel van de studie (meestal een semester) in het buitenland te studeren of door stage te lopen in het buitenland. Op dit vlak is nog wel een slag te maken: de doelstelling dat iedere afgestudeerde van Fontys tijdens zijn opleiding internationale ervaring heeft opgedaan, zal in 2015 nog niet zijn behaald. Het aantal studenten dat in het buitenland studeert is in 2014 toegenomen, terwijl het aantal studenten dat in het buitenland een stage volgt is afgenomen.

Aantal studenten in het buitenland in 2014 Studie en stage in het buitenland

2010

2011

2012

2013

2014

Exchange (studie in het buitenland als onderdeel van de opleiding)

256

315

310

438

528

Waarvan Erasmus-studiebeurzen

152

182

192

211

311

Freemovers (studenten aan een buitenlandse universiteit waarmee Fontys geen uitwisselingsovereenkomst heeft)

Niet geregistreerd

Niet geregistreerd

Niet geregistreerd

Niet geregistreerd

90

Stage in het buitenland als onderdeel van de opleiding

315

275

228

350

234*

Waarvan Erasmus-stagebeurzen

108

124

135

150

132

VSBfonds Beurzen (vervolgstudie in het buitenland)

7

8

9

8

7

* Niet alle studenten die in het buitenland verblijven voor een stageperiode staan bij Fontys geregistreerd.

Voor docenten en medewerkers zijn er Erasmusbeurzen om aan een buitenlandse partneruniversiteit te verblijven voor onderwijsopdrachten of een training. Iets minder docenten en medewerkers dan vorig jaar zijn met een Erasmusbeurs naar het buitenland gegaan.

Aantal docenten en medewerkers in het buitenland in 2014 Stafmobiliteit

2013

2014

Erasmusbeurs

47

43

Buitenlandse partners Op instituutsniveau heeft Fontys een ruim aantal partneruniversiteiten in het buitenland. De partnerschappen bieden ook de mogelijkheid om gezamenlijke onderwijsprojecten en -programma’s te ontwikkelen. Bij de keuze voor samenwerkingspartners staat de versterking van de kwaliteit van het onderwijs en de afgestudeerden voorop. Zowel het aantal Europese partners als het aantal niet-Europese partners is in 2014 toegenomen.

Partnerlanden Fontys in 2014 Continent

Land

Aantal partners*

Europa

Duitsland

40

Spanje

34

Frankrijk

28

Turkije

22

België

21

Finland

12

Polen

12

Italië

10

Denemarken

9

Portugal

10

Tsjechië

9

Hongarije

8

overige landen

61

Totaal Europa

276

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Onderwijs & Onderzoek

22

Azië

38

Noord- en Zuid-Amerika

31

Oceanië

9

Afrika

5

Totaal

63 landen

359

* Met verschillende universiteiten bestaan meerdere overeenkomsten, op Fontysniveau en op instituutsniveau.

3.6

Huisvesting

Bij aanvang van het studiejaar 2014-2015 is het volledig gerenoveerde gebouw R3 op de campus Rachelsmolen in Eindhoven in gebruik genomen. Bij de renovatie zijn enkele belangrijke duurzaamheidsaanpassingen gedaan die leiden tot minder energieverbruik en een beter klimaat in het gebouw. Ook is de herinrichting van het campusterrein rondom gebouw R3 afgerond.

In het centrum van Eindhoven is een nieuwe huurlocatie, De Witte Dame, aangepast en in gebruik genomen. Hiermee is ruimte gecreëerd voor het groeiend aantal techniekstudenten op de campus Rachelsmolen. Het onderwijsgebouw aan de Oude Torenstraat in Eindhoven is verkocht. In gebouw TF in Eindhoven zijn de klimaatinstallaties en de functionaliteiten verbeterd.

In 2014 is de Huisvestingsagenda 2015-2024 verschenen als richtinggevend document voor de huisvestingsopgave van Fontys.

Hierin zijn de ontwikkelingen in het onderwijs vertaald naar (toekomstige) huisvesting.

3.7

Uitdagingen

Vraaggericht deeltijdonderwijs Om haar concurrentiepositie binnen het deeltijdonderwijs te behouden zal Fontys steeds moeten blijven inspelen op de specifieke behoeften van deeltijdstudenten: een flexibel, vraaggericht aanbod met ruimte voor maatwerk. Een complicerende factor daarbij is dat het bekostigingsklimaat voor het deeltijdonderwijs verandert. De (financiële) drempel om werk en studie te combineren wordt steeds hoger en de mogelijkheid bestaat dat de overheid de bekostiging van deeltijdonderwijs gedeeltelijk gaat afschaffen.

Die kans is vooral voor opleidingen in het economisch domein groot. Fontys zal tijdig moeten anticiperen op de wijzigingen in de bekostiging. Vanuit een opleidingsoverstijgende aanpak maakt Fontys het komende jaar een start met de ontwikkeling van een meer vraaggestuurd en modulair aanbod.

Verdere ontwikkeling kwaliteitsonderwijs Binnen de onderwijsprogramma’s is de komende jaren meer aandacht nodig voor de verankering van de onderzoeksleerlijn en de internationale component in de curricula. Ook blijven de rol van examencommissies en het toetsbeleid aandachtspunten. Op al deze vlakken is in 2014 vooruitgang geboekt. Bij de ontwikkeling van kwaliteitsonderwijs stelt Fontys zich op als professional learning community, die nadrukkelijk de dialoog zoekt met studenten, werkveld, medewerkers en andere stakeholders in de samenleving.

Praktijkgericht onderzoek met regionale focus De komende jaren gaat Fontys nog actiever inzetten op praktijkgericht onderzoek, waarbij de toepasbaarheid in en de bijdrage aan de innovatie van het regionale werkveld een belangrijk criterium blijft. Onderzoek moet maatschappelijk relevant zijn en zo veel mogelijk geclusterd zijn rondom de geprioriteerde topsectoren. De vormgeving van het praktijkgericht onderzoek is nog volop in ontwikkeling, en momenteel gaat er veel aandacht uit naar de verankering van de onderzoeksleerlijnen in de opleidingscurricula. Betrokkenheid van het werkveld en een actieve rol van de lector zijn in dit proces andere belangrijke succesfactoren die de komende tijd extra aandacht vragen.

Huisvestingsagenda Een belangrijk thema in de strategische agenda van Fontys is de investering in een duurzame fysieke leeromgeving. Huisvesting heeft een faciliterende functie én is van toegevoegde waarde voor het (toekomstige) onderwijs. De Huisvestingsagenda 20152024 voorziet in een upgrade van de vastgoedportefeuille in Eindhoven en Tilburg. Technische veroudering van diverse panden maakt ver- of nieuwbouw noodzakelijk. Ook moet worden voorzien in alternatieven voor gedateerde panden en voor de tijdelijk gehuurde huisvesting vanwege groei van de Tilburgse instituten. In 2015 zal Fontys op basis van de Huisvestingsagenda concrete huisvestingsscenario’s uitwerken (zie hoofdstuk 6).

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Onderwijs & Onderzoek

23

4. MEDEWERKERS De beweging ‘van cijfers naar waarden’, van basiskwaliteit naar echt onderscheidend onderwijs, kan alleen vorm krijgen met bekwame medewerkers die zich voortdurend ontwikkelen en professionaliseren – en daarin gefaciliteerd worden. Fontys wil dat studenten én medewerkers groeien door aandacht en uitdaging. ‘Een leven lang leren’ geldt dus zeker ook voor medewerkers.

Instituten hebben de ruimte en verantwoordelijkheid om te investeren in het personeel. Want gemotiveerde medewerkers, onderwijsgevend en ondersteunend, versterken de ontwikkeling van studenten en van elkaar. Onderstaand zijn de belangrijkste ambities, resultaten en uitdagingen van 2014 op het gebied van medewerkers beschreven.

4.1

Ambities

Docentniveau en formatie In de Kwaliteitsagenda en in de prestatieafspraken met het ministerie van OCW zijn duidelijke streefcijfers geformuleerd over het kennisniveau van docenten en over de verhouding tussen onderwijzend personeel (OP) en onderwijsondersteunend personeel (OOP). Fontys streeft naar meer docenten met een masteropleiding of doctorstitel. De ambitie is dat voor of uiterlijk in 2015 80% van alle docenten van alle opleidingen een masterdiploma of hoger heeft. Met deze doelstelling begeeft Fontys zich tussen de meest ambitieuze hogescholen op dit vlak: 25% heeft een vergelijkbaar streven geformuleerd. Fontys streeft de hoogste stijging ten opzichte van de nulmeting na. Een tweede ambitie is dat binnen de formatie de verhouding tussen OP en OOP minimaal 1,7 is. Dit betekent dat minimaal 63% van het personeel uit OP moet bestaan.

Professionalisering medewerkers Voor de ontwikkeling van medewerkers neemt Fontys haar missie ‘groei door aandacht en uitdaging’ als uitgangspunt. Fontys daagt medewerkers uit hun talenten te ontwikkelen. Medewerkers en leidinggevenden maken gezamenlijk afspraken over professionalisering, zoals is vastgelegd in de cao-hbo. De ambitie van Fontys is dat elke medewerker 80 uur per jaar besteedt aan deskundigheidsbevordering, professionalisering en permanente educatie. Dit is twee keer zo veel als de afgesproken ontwikkeltijd in de cao-hbo. In de cao is verder vastgelegd dat instellingsbreed minimaal 3% van de totale loonsom besteed wordt aan professionalisering.

Specifiek voor docenten heeft Fontys, naast de ambitie rond het kennisniveau, ook ambities als het gaat om bredere docentvaardigheden. Fontys verwacht van docenten dat ze meer beheersen dan alleen de basisvaardigheden. Elke docent moet beschikken over goede didactische vaardigheden en onderzoeksvaardigheden, mediawijs en toetsbekwaam zijn. Fontys stimuleert en faciliteert de ontwikkeling van deze docentvaardigheden, onder meer met de Fontys Kwalificaties Onderwijs (FKO). Dit zijn assessments op drie kwalificatieniveaus: de Basiskwalificatie Onderwijs (BKO) voor nieuwe docenten, de Mediorkwalificatie Onderwijs (MKO) voor docenten die al enige tijd werkzaam zijn en de Seniorkwalificatie Onderwijs (SKO) voor expertdocenten. De ambitie is om hiermee het niveau van docentvaardigheden binnen Fontys verder te verhogen.

Medewerkerstevredenheid Voor goed onderwijs is het belangrijk dat medewerkers hun werk met plezier doen en hun werkplek prettig, veilig en inspirerend vinden. De ambitie van Fontys is dat medewerkers hun werk met minimaal een 7 beoordelen.

Organisatiecultuur Fontys wil een lerende organisatie zijn, die in nauwe verbinding met de omgeving continu zoekt naar manieren om zich te verbeteren. Dat kan alleen als de organisatiecultuur daarvoor de juiste voedingsbodem biedt. Medewerkers moeten van elkaar kunnen leren, niet alleen door hun vakkennis over te dragen, maar ook door hun ‘ontwikkelpad’ met elkaar te delen. Daar hoort bij dat medewerkers elkaar ruimte geven en vertrouwen, en elkaar als critical friend stimuleren tot groei.

Leidinggevenden moeten richting en ruimte geven: eigenaarschap en eigen verantwoordelijkheid voor medewerkers zijn belangrijke pijlers van een eigentijdse organisatiecultuur. Daarbij is het belangrijk dat iedereen binnen Fontys openstaat voor ontwikkelingen buiten de organisatie.

4.2

Resultaten

Docentniveau en formatie Onderstaande tabel toont de realisatie van de prestatieafspraken op het gebied van medewerkers die Fontys met OCW heeft gemaakt. De resultaten zijn afgezet tegen de nulmeting, de realisatie in 2013 en de ambitie voor 2015.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Medewerkers

24

Realisatie prestatieafspraken docentkwaliteit en indirecte kosten 2014 Indicatoren voorwaardelijke bekostiging

Nulmeting 2012

Realisatie 2013

Realisatie 2014

Ambitie 2015

5 Maatregelen: docentkwaliteit (% docenten met MSc/PhD)

65%

70%

74%

80%

7 Maatregelen: indirecte kosten (verhouding fte OP:OOP)

1,7

1,8

1,9

1,7

Docentkwaliteit Eind 2014 had 74% van de Fontysdocenten een masterdiploma of hoger: een stijging van 9 procentpunten ten opzichte van vorig jaar. Momenteel telt Fontys dertien instituten die meer dan 80% masteropgeleide docenten in dienst hebben. Er worden grote inspanningen geleverd om het streefcijfer te realiseren, zoals blijkt uit de forse stijging in korte tijd. De verwachting is dat Fontys de ambitieuze prestatieafspraak in de loop van 2016 zal realiseren.

In totaal maakten 109 Fontysdocenten in 2014 gebruik van een lerarenbeurs van OCW om een master te volgen. Daarnaast biedt Fontys docenten extra opleidingstrajecten via onder meer het Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg aan. In 2014 zijn alle reeds gestarte en geplande opleidingstrajecten in kaart gebracht om de voortgang te kunnen monitoren.

Indirecte kosten De getalsmatige verhouding tussen docenten en onderwijsondersteunend personeel ligt al enkele jaren op het gewenste niveau.

In 2014 is het aandeel onderwijsgevend personeel opnieuw gestegen. De formatie OP is gegroeid met 155 fte, de formatie OOP met 13 fte. Hiermee komt het aandeel OP eind 2014 op 66% (verhouding OP:OOP 1,9) van de totale formatie in loondienst. De focus op het primaire proces komt dus duidelijk tot uiting in de cijfers (zie ook ‘Formatieve ontwikkelingen’ verderop in deze paragraaf).

Professionalisering medewerkers De professionalisering van onderwijzend en onderwijsondersteunend personeel heeft in 2014 opnieuw veel aandacht gekregen.

Fontys biedt hier ruim tijd en budget voor. Dat blijkt onder meer uit de verdubbeling van de tijd die medewerkers krijgen voor hun ontwikkeling ten opzichte van de cao-hbo. Medewerkers maken daar goed gebruik van. In 2014 besteedde Fontys 3,6% van de totale loonsom aan professionalisering, ruim meer dus dan de 3% die is vastgelegd in de cao.

Voor de professionalisering van docenten en leidinggevenden is de laatste jaren een stevig fundament aan faciliteiten gelegd. Dat is terug te zien in de professionaliseringsplannen van de afzonderlijke instituten en diensten, waarin in 2014 het accent lag op masteropleidingen, BKO’s en MKO’s. Daarnaast zijn het afgelopen jaar veel nieuwe initiatieven gestart voor andere doelgroepen.

Onderstaand zijn de ontwikkelingen per medewerkersgroep beschreven.

Docenten Professionalisering van docenten valt deels samen met de prestatieafspraak over docentkwaliteit (zie hiervoor). Met het oog op de verdere ontwikkeling van docentvaardigheden is intern een groot aantal workshops aangeboden rondom didactiek, toetsen, mediawijsheid en onderzoeksvaardigheden. Ook heeft Fontys in 2014 de assessments voor de BKO, MKO en SKO geactualiseerd.

De nieuwe landelijke afspraken over de basiskwalificatie examinering (BKE) en seniorkwalificatie examinering (SKE) lagen hieraan ten grondslag (zie hoofdstuk 3). Binnen Fontys is de BKE opgenomen in de BKO en de MKO; de SKE is onderdeel geworden van de SKO. Om de assessments op de drie niveaus goed te kunnen afnemen, is Fontys in 2014 gestart met een extern gevalideerd certificeringstraject voor ruim 30 assessoren. Een BKO-assessment is verplicht voor nieuwe docenten zonder onderwijsbevoegdheid en werd in 2014 afgenomen bij ongeveer 150 nieuwe docenten. Met de MKO- en SKO-assessments is Fontys in 2014 gestart. Er zijn circa 15 assessments afgenomen.

Leidinggevenden Het professionaliseringsaanbod voor leidinggevenden is verder doorontwikkeld. Zo is in 2014 het managementevent georganiseerd rondom het thema ‘van cijfers naar waarden’, met workshops over thema’s als ‘lerende organisatie’ en ‘critical friend’. In september is de negende groep leidinggevenden gestart met het Fontys Leadership Program (FLP), een programma dat leidinggevenden handvatten biedt om richting en ruimte te geven aan medewerkers en om talentontwikkeling te stimuleren. De honderd FLP-alumni hebben in november hun eigen ontwikkeling verder vormgegeven door samen met de dienst P&O een FLP-managementcafé te organiseren rondom ‘nieuw leiderschap’. Op initiatief van de commissie Personeel is in november een masterclass voor directeuren georganiseerd rondom het thema ‘High Performance Organisations’.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Medewerkers

25

Onderwijsondersteunend personeel Om de professionalisering van onderwijsondersteunend personeel een impuls te geven, is in 2014 het GrOw-project opgestart. In dit project is begonnen met het analyseren van knelpunten en kansen voor de ontwikkeling van onderwijsondersteunend personeel. Alle OOP’ers binnen Fontys hebben een vragenlijst ontvangen om hun professionaliseringsbehoefte in kaart te brengen. In 2015 krijgt dit een vervolg met een OOP-event en uitbreiding van professionaliseringsinitiatieven voor deze groep.

Daarnaast is in november 2014 SCOPE gestart, een ontwikkeltraject voor coördinatoren, curriculumeigenaren en projectleiders binnen de instituten en diensten. Het doel van dit zesdaagse traject is om deze doelgroep instrumenten te bieden rondom functioneel leiderschap, draagvlak creëren en projectmanagement. Dit leverde 36 nieuwe aanmeldingen op.

Oudere medewerkers In december 2014 is, mede op initiatief van een aantal directeuren, een netwerkbijeenkomst over duurzame inzetbaarheid georganiseerd. Gesproken is over de vraag hoe Fontys de talenten van senior medewerkers blijvend kan inzetten en ervoor kan zorgen dat medewerkers van alle leeftijden vitaal en inzetbaar blijven. De duurzame inzetbaarheidsparagraaf uit de cao-hbo biedt hiervoor handvatten. Fontys onderzoekt hoe deze paragraaf op een goede manier geïmplementeerd kan worden.

Centrum voor Loopbaan & Ontwikkeling In 2014 deden 520 docenten, leidinggevenden en OOP’ers een beroep op het Centrum voor Loopbaan & Ontwikkeling, onder meer voor workshops, trainingen, loopbaancoaching of teamontwikkeling met het psychologische model Insights Discovery.

Denk Groter Prijs voor medewerkers De Fontys Denk Groter Prijs in de categorie Onderwijs (medewerkers) is uitgereikt aan Yvonne Sanders van Fontys Sporthogeschool. De jury roemde haar project ‘Brabantse basisscholen in beweging’ om de integrale benadering van het probleem dat de jeugd te weinig beweegt.

Medewerkerstevredenheid Fontys voert elk voorjaar een medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) uit, gevolgd door een korte tussentijdse meting in december. Tijdens het MTO en de tussenmeting van 2014 gaven de medewerkers gemiddeld een ruime voldoende voor hun werk: respectievelijk een 7,3 en een 7,2, vergelijkbaar met de scores in 2013 en 2012. Daarmee is de ambitie gehaald.

Ziekteverzuim Fontys heeft het verzuimproces onder eigen regie. Leidinggevenden en medewerkers zijn verantwoordelijk voor preventie en re-integratie. In 2014 bedroeg het ziekteverzuim 3,16%. Daarmee is het percentage vrijwel gelijk aan een jaar eerder (3,19%). De verzuimfrequentie ligt op 0,60 keer per jaar per medewerker en is daarmee lager dan vorig jaar (0,71). Sinds 2009 daalt het verzuimpercentage gestaag. Dit is het resultaat van preventieactiviteiten, monitoring van langdurig verzuim en samenwerking tussen leidinggevenden, bedrijfsartsen, consultants en het ondersteunende bureau Re-integratie en Verzuim.

Percentage en frequentie verzuim 2010-2014 2010

2011

2012

2013

2014

Verzuim %

3,7%

4,1%

3,8%

3,2%

3,2%

Verzuimfrequentie

0,78

0,73

0,72

0,71

0,60

Formatieve ontwikkelingen De onderwijsinstituten hebben in 2014 een grote inspanning geleverd om het medewerkersbestand uit te breiden. Eind 2014 kwam de totale formatie personeel in loondienst van Fontys uit op 3.429 fte. In 2014 stroomde 652 fte de organisatie in. In dezelfde periode bedroeg de uitstroom 484 fte. Per saldo is in de loop van het jaar 2014 de totale formatie aan personeel in loondienst bij Fontys gegroeid met 168 fte. Daarmee is de student/fte-ratio licht verbeterd, van 14,1 in 2013 naar 13,9 in 2014 (zie bijlage 3 voor een volledig overzicht van de formatieve ontwikkelingen).

Organisatieaanpassingen In 2014 is de reorganisatie van onderwijsadvies- en behandelbureau Fontys Fydes (61 medewerkers) gestart. De activiteiten van Fontys Fydes, als zelfstandig instituut, worden na het studiejaar 2014-2015 beëindigd. Dit besluit is genomen naar aanleiding van een sterk krimpende markt. Ook spelen ontwikkelingen in de jeugdzorg (nieuwe maatregelen van overheid en zorgverzekeraars) een belangrijke rol.

De samenstelling van het personeelsbestand binnen de diensten veranderde de afgelopen jaren geleidelijk als gevolg van automatisering. Die trend zette in 2014 door.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Medewerkers

26

Maatschappelijk ondernemen (sociaal beleid) Fontys beseft dat de huidige participatiemaatschappij verantwoordelijkheden met zich meebrengt die voor werknemers soms lastig zijn te combineren met het werk. Medewerkers krijgen bij Fontys de ruimte om het gesprek aan te gaan over plaats- en tijdgebonden werk. Daarnaast geeft de nieuwe duurzame inzetbaarheidsparagraaf uit de cao-hbo medewerkers ruimte om ook op de langere termijn het werk goed, gezond en met plezier te blijven doen en om werk en privé goed te combineren.

In het beleid van Fontys is aandacht voor een veilige werkomgeving. Zo wordt jaarlijks in het medewerkerstevredenheidsonderzoek expliciet gevraagd naar ervaringen met pesten of discriminatie en heeft Fontys vertrouwenspersonen bij wie medewerkers en studenten terechtkunnen. De vertrouwenspersonen kregen in 2014 181 meldingen ongewenst gedrag binnen, in de brede zin van het woord. Gemiddeld gaat er één klacht per jaar door naar de Klachtencommissie Ongewenst Gedrag. Het College van Bestuur monitort de tevredenheid over de afhandeling van klachten via de jaarlijkse medewerkers- en studentenenquêtes.

Studenten houden medewerkers fit Via het programma Fontys Fit zetten studenten Sport en Bewegingseducatie zich in om Fontysmedewerkers fit en gezond te houden. In 2014 namen ze bijvoorbeeld mondelinge en fysieke tests af, deelden smoothies en fruit uit, organiseerden een lunchwandeling en begeleidden medewerkers bij een fitnessprogramma.

Beheersing van uitkeringen na ontslag Als medewerkers uit dienst treden en een uitkering aanvragen, spant Fontys zich in om hen van werk naar werk te begeleiden.

Fontys werkt hiervoor met externe partijen. In 2013 is een pilot gestart om met meerdere partijen ervaringen op te doen. Deze pilot is in 2014 voortgezet. Dit is voor Fontys een belangrijke manier om de kosten van uitkeringen na ontslag te beheersen.

4.3 Uitdagingen Flexibilisering van arbeid Om zich verder te kunnen ontwikkelen als kennis- en innovatiepartner voor het werkveld, is het voor Fontys van groot belang om nauw met het werkveld samen te werken. Vandaar dat Fontys regelmatig gastdocenten met ervaring in het werkveld vraagt om onderwijs te verzorgen. Dat zijn over het algemeen zzp’ers. Door fiscale ontwikkelingen zijn er minder mogelijkheden om zzp’ers in te zetten in het onderwijs. Daarnaast heeft de Wet flexibiliteit en zekerheid ook een forse impact op de inzet van medewerkers met een tijdelijke arbeidsovereenkomst. Deze ontwikkelingen maken dat Fontys kritisch en creatief moet onderzoeken hoe het onderwijsproces flexibel en kwalitatief krachtig genoeg kan worden ingericht.

Duurzame inzetbaarheid Met de afspraken over duurzame inzetbaarheidsuren biedt de nieuwe cao-hbo voor alle leeftijdsgroepen mogelijkheden om de werksituatie aan te passen aan de eigen leefsituatie, met het oog op duurzame inzetbaarheid in het werk. In 2015 gaat Fontys de nieuwe cao implementeren. Dat betekent dat medewerkers en leidinggevenden het gesprek moeten aangaan over duurzame inzetbaarheid. Een goede implementatie vraagt aandacht bij de gehele organisatie.

Organisatiecultuur van een professional learning community Fontys wil blijven investeren in een goede organisatiecultuur, om ook op het vlak van medewerkers de beweging van cijfers naar waarden verder vorm te geven. Een manier om dit te doen is door medewerkers nog meer te betrekken bij (beleidsmatige en werkgerelateerde) keuzes. In 2015 zal in dit proces aandacht zijn voor de professional learning community, onderwijskundig leiderschap, het versterken van eigenaarschap en het stimuleren van interne en externe samenwerking door community building.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Medewerkers

27

5. GOVERNANCE Fontys profileert zich als kwaliteitshogeschool. Met haar kwaliteitszorgsysteem legt Fontys openlijk en transparant verantwoording af over prestaties en kwaliteitsverbeteringen. Toezicht en bestuur zijn ingericht in overeenstemming met de principes uit de Branchecode Governance Hogescholen, die in 2013 is vervangen door de Branchecode goed bestuur hogescholen. Ook deze code zal door Fontys worden geïmplementeerd. In 2014 is daartoe het Bestuurs- en beheersreglement aangepast en vastgesteld door het College van Bestuur. In 2015 zal de code, na goedkeuring door de Raad van Toezicht en de Centrale Medezeggenschapsraad, worden omgezet in de praktijk.

5.1

College van Bestuur

Het College van Bestuur van Fontys Hogescholen bestaat uit drie – en in 2014 tijdelijk uit twee – personen. Zij zijn verantwoordelijk voor de realisatie van de missie, visie, strategie en doelstellingen van de organisatie en de daaruit voortvloeiende resultaatontwikkelingen. In overeenstemming met de wet en de statuten zijn de taken en bevoegdheden van de leden van het College van Bestuur vastgelegd in een Bestuurs- en beheersreglement.

De drie bestuursleden zijn benoemd voor een periode van vier jaar. Na afloop van deze termijn kunnen zij voor eenzelfde periode worden herbenoemd. Het College van Bestuur wordt ondersteund door een secretaris. Ieder jaar opnieuw legt het College van Bestuur met het management van de instituten en de ondersteunende diensten afspraken vast in een managementcontract per organisatieonderdeel.

Samenstelling en portefeuilleverdeling College van Bestuur Het College van Bestuur ultimo 2014 is als volgt samengesteld: Drs. E.C. Meijer (voorzitter) Dr. J. Welmers (lid) Drs. J. M. Ester (lid) De taakverdeling van de leden van het College van Bestuur is vastgesteld in horizontale en verticale portefeuilles.

Portefeuilleverdeling College van Bestuur 2014 Primaire processen

Ondersteunende processen

Onderwijsinstituten

Drs. E.C. Meijer Strategie Onderwijs (studentgerelateerde zaken) Zakelijke dienstverlening Cultuur en organisatie Externe vertegenwoordiging landelijk, regio Eindhoven en Sittard Studentenzaken en -voorzieningen Marketing en Communicatie Internationalisering Veiligheid Duurzaamheid Educatie Kunsten

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Governance

Dr. J. Welmers Strategie Onderwijs (kwaliteitszorg)

Drs. J.M. Ester Strategie Externe vertegenwoordiging regio Venlo

Onderzoek Externe vertegenwoordiging regio Tilburg en Sittard

Personeel/arbeidsvoorwaarden/ Huisvesting en Facilitair arbo Kwaliteitszorg en audit Financiën Juridische zaken Control ICT Economie Mens, Maatschappij en Gezondheidszorg

Techniek Economie

28

Commissies Zes commissies, bestaande uit directeuren van de diensten en instituten, adviseren het College van Bestuur over specifieke centrale beleidszaken: • • • • • •

Informatiemanagement, IT en Control Marketing en Communicatie Personeel Studentenzaken en Studentgerelateerde Onderwijszaken Onderwijs en Onderzoek Organisatie, Cultuur en Innovatie

5.2

Raad van Toezicht

De Raad van Toezicht ziet erop toe dat het College van Bestuur Fontys adequaat bestuurt. De taken, bevoegdheden en profielkenmerken van de Raad van Toezicht zijn vastgelegd in de statuten en het bestuursreglement. De Raad van Toezicht is zo samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, het College van Bestuur en welk deelbelang dan ook, onafhankelijk en kritisch kunnen opereren.

Samenstelling (per 31-12-2014) • De heer prof. dr. F.A. van der Duyn Schouten (voorzitter) • De heer J.J.M. Koenen RA CIA (vicevoorzitter) • De heer prof. dr. E.P.N.M. Borgman • Mevrouw prof. dr. M.P. van Dieijen-Visser • De heer prof. dr. R.H.J. Fastenau • De heer ir. S.J. Wittermans • Mevrouw M.G.H.C. Oomen-Ruijten, vanaf 1 oktober 2014 Vergaderingen De Raad van Toezicht vergaderde in 2014 zeven keer met het College van Bestuur, waarvan tweemaal in aanwezigheid van de externe accountant. Voorafgaand aan elke vergadering kwam de Raad in besloten samenstelling bijeen. Tijdens een separate sessie besprak de Raad van Toezicht de Fontysvisie en -strategie voor de komende jaren. De Raad vergaderde eenmaal met de Centrale Medezeggenschapsraad (CMR). Elk lid van de Raad van Toezicht bezocht in 2014 een Fontysinstituut, en voerde daar gesprekken met management, docenten en studenten. De Raad van Toezicht heeft het eigen functioneren geëvalueerd en de resultaten gedeeld met het College van Bestuur.

Belangrijkste onderwerpen De Raad van Toezicht heeft in 2014 haar leden J.J.M. Koenen RA CIA en prof. dr. F.A. van der Duyn Schouten herbenoemd, na een positief advies van de CMR. Met ingang van 1 oktober 2014 is mevrouw M.G.H.C. Oomen-Ruijten benoemd als lid van de Raad. Ook deze benoeming kreeg een positief advies van de CMR. In de loop van het jaar keurde de Raad van Toezicht het jaarverslag 2013, de jaarrekening 2013 en de begroting 2015 goed.

Bovendien stelde de Raad vast dat er geen sprake was van transacties waarbij tegenstrijdige belangen van de leden van het College van Bestuur speelden.

Het College van Bestuur informeerde de Raad van Toezicht via bestuursrapportages over de ontwikkelingen rond studenten en studiesucces, medewerkers, kwaliteit van het onderwijs en onderzoek, financiën en voortgang van projecten. Daarnaast kreeg de Raad informatie over kwesties met betrekking tot specifieke organisatieonderdelen en over verdere relevante strategische kwesties. De ontwikkelingen op het gebied van de prestatieafspraken, managementbenoemingen en -vacatures en de externe berichtgeving over Fontys kwamen ook aan de orde. De Raad van Toezicht boog zich over de nieuwe Branchecode goed bestuur hogescholen en de vertaling hiervan binnen Fontys.

Over de ontwikkelingen op het gebied van huisvesting heeft het College van Bestuur de Raad van Toezicht doorlopend geïnformeerd. Het resultaat van de upgrade van gebouw R3 aan de Rachelsmolen is besproken en de Raad verleende haar goedkeuring aan het plan om ruimte in de Witte Dame in Eindhoven te huren en te verbouwen voor het instituut Fontys HRM en Psychologie. Het College van Bestuur besprak de eerste contouren van de investeringsagenda huisvesting 2015-2024 met de Raad van Toezicht, een onderwerp dat met ingang van 2015 prominent op de agenda van de Raad zal staan.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Governance

29

De Raad van Toezicht verleende goedkeuring aan het besluit van het College van Bestuur tot fusie van Stichting Fontys met haar rechtsvoorgangers (Stichting Hogeschool Eindhoven, Stichting Katholieke Leergangen en Stichting Hogeschool Venlo). Ook ging de Raad akkoord met het afbouwen van de activiteiten van onderwijsadvies- en behandelbureau Fontys Fydes om een opheffing van dit instituut te bewerkstelligen.

Kerncommissies (per 31-12-2014) De Raad van Toezicht heeft drie voorbereidende commissies, in overeenstemming met de Branchecode goed bestuur hogescholen en ter voorbereiding op besluitvorming. De commissies waren in 2014 als volgt samengesteld: • Auditcommissie J.J.M. Koenen RA CIA (voorzitter), ir. S.J. Wittermans • Remuneratie-/Benoemingscommissie prof. dr. F.A. van der Duyn Schouten (voorzitter), J.J.M. Koenen RA CIA, M.G.H.C. Oomen-Ruijten (met ingang van 1 oktober 2014) • Onderwijs- en Identiteitscommissie prof. dr. R.H.J. Fastenau (voorzitter), prof. dr. E.P.N.M. Borgman, prof. dr. M.P. van Dieijen-Visser, M.G.H.C. Oomen-Ruijten (met ingang van 1 oktober 2014) Auditcommissie De Auditcommissie vergaderde achtmaal. Twee keer was daarbij de externe accountant aanwezig om het accountantsverslag 2013 en de managementletter naar aanleiding van de interimcontrole 2014 toe te lichten. Vaste agendapunten van de Auditcommissie zijn de resultaatontwikkeling zoals gerapporteerd via de viermaandelijkse bestuursrapportages, de jaarrekening en het jaarverslag, en de begroting. Naast de prestatieafspraken en resultaatontwikkeling op instellingsniveau komen daarbij ook de kwalitatieve prestaties van de afzonderlijke organisatieonderdelen en de voortgang van grote projecten aan bod, inclusief de risicobeoordeling daaromtrent. Aan de Auditcommissie wordt periodiek gerapporteerd over de declaraties van het College van Bestuur.

De integrale auditplanning en de uitkomsten van audits zijn onderdeel van de periodieke rapportage. In dat kader heeft de Auditcommissie in 2014 uitvoerig stilgestaan bij de uitkomsten van IT-audits op het studenteninschrijfsysteem en het studentenvolgsysteem. Ook ging aandacht uit naar de optimalisatie van het liquiditeitsbeheer binnen de kaders van de Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek en het treasurystatuut.

De Auditcommissie adviseerde over de huur van de Witte Dame, waarmee Fontys heeft voorzien in noodzakelijke uitbreiding van huisvesting op korte termijn. De commissie is uitvoerig geïnformeerd over de huisvestingsagenda voor de komende tien jaar en de voorbereiding van het daaruit voortvloeiende investeringsprogramma voor de vastgoedportefeuille.

Remuneratie-/Benoemingscommissie De Remuneratie-/Benoemingscommissie vergaderde in 2014 driemaal. Binnen het College van Bestuur ontstond in 2014 een vacature, waarvoor de wervings- en benoemingsprocedure heeft plaatsgevonden. Dit heeft geleid tot de benoeming van mevrouw Hanneke Ester met ingang van 1 juni 2014. Wegens persoonlijke omstandigheden heeft mevrouw Hanneke Ester eind 2014 haar ontslag ingediend. Conform de wettelijk in acht te nemen opzegtermijnen eindigt haar dienstverband op 28 februari 2015. Besloten is om de ontstane vacature in eerste instantie op te vullen met een interim-bestuurder.

In 2014 is de procedure ten aanzien van nevenwerkzaamheden van de leden van het College van Bestuur vastgesteld. Datzelfde geldt voor de beoordelingsprocedure voor de leden van het College van Bestuur en de werkwijze voor de jaarlijkse evaluatie van het functioneren van de Raad van Toezicht als geheel. Besloten is dat de Raad van Toezicht zich extern laat begeleiden bij de evaluatie.

Deze evaluatie zal begin 2015 plaatsvinden, evenals de beoordelingsgesprekken van de leden van het College van Bestuur.

Onderwijs- en Identiteitscommissie De Onderwijs- en Identiteitscommissie is in 2014 eenmaal bijeen geweest. De commissie sprak aan de hand van een bestuursrapportage over relevante ontwikkelingen in het hoger onderwijs en de positionering van Fontys daarbij. De discussie richtte zich onder andere op deeltijdonderwijs, profilering, de prestatieafspraken en de rendementsdoelstellingen.

5.3

Medezeggenschap

De Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) is de gesprekspartner van het College van Bestuur. Aan ieder Fontysinstituut is een Instituutsmedezeggenschapsraad (IMR) verbonden, met de directeur van het eigen instituut als gesprekspartner. Elke ondersteunende dienst kent een eigen Dienstmedezeggenschapsraad (DMR), met de eigen directeur als gesprekspartner. Binnen Fontys functioneert medezeggenschap volgens het adagium ‘medezeggenschap volgt zeggenschap’.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Governance

30

De CMR bestaat uit elf studenten en elf personeelsleden die via rechtstreekse verkiezingen worden gekozen. De CMR kan gevraagd en ongevraagd advies geven over onderwerpen die voor heel Fontys van belang zijn of consequenties hebben.

Daarnaast heeft de CMR op basis van de wet en het medezeggenschapsreglement instemmingsrecht op een aantal onderwerpen.

Naast de overleggen met het College van Bestuur heeft de CMR ook overleg met de Raad van Toezicht, de IMR’en en de DMR’en.

In 2014 heeft de CMR de reorganisatie van Fontys Fydes uitgebreid besproken met het College van Bestuur, de betreffende IMR en de vakbonden. De CMR heeft onder voorwaarden ingestemd met deze reorganisatie. Daarnaast heeft de CMR positief geadviseerd over het professionaliseringsplan voor medewerkers, de regeling Studiekeuzecheck, de regeling collegegeld 20152016 en de begroting 2015. De Studentenfractie heeft met de portefeuillehouder Studentenzaken brainstormbijeenkomsten gehad over actuele onderwerpen zoals het deeltijdonderwijs, studentenparticipatie en studieroutes. Ook heeft de Studentenfractie een notitie opgesteld over het studieklimaat, en hierin aangegeven wat Fontys op dit vlak kan betekenen.

In juni 2014 is een nieuwe raad gekozen.

5.4

Interne beheersing

Kwaliteitszorg en de bijbehorende kwaliteitscultuur zijn essentiële onderdelen van het intern risicobeheersings- en controlesysteem van een onderwijsinstelling. Dat deze onderdelen bij Fontys in de basis op orde zijn, blijkt uit het feit dat in 2013 de instellingstoets kwaliteitszorg is behaald. De kwaliteitsambitie van Fontys reikt echter verder dan ‘de basis op orde’. Het jaar 2014 was voor Fontys een overgangsjaar: onverminderd lag de focus op een aantal geprioriteerde doelstellingen uit de Kwaliteitsagenda 2012-2015, terwijl tegelijkertijd de transitie ‘van cijfers naar waarden’ in gang werd gezet. Kwaliteit van onderwijs en onderzoek is geen statisch gegeven, maar komt in een lerende organisatie tot stand via een continu proces van reflecteren, leren en verbeteren. Cruciaal daarbij is de dialoog met studenten, het werkveld, medewerkers en andere stakeholders in de samenleving.

Fontys benadert de interne beheersing integraal. De planning & controlcyclus en interne audits vormen het raamwerk om de vitale processen te beheersen en de kwaliteit van de opleidingen te borgen. De medewerkers zijn het ‘kloppend hart’ van de kwaliteitszorgsystematiek: zij maken de ambities in de praktijk waar. Deze paragraaf gaat in op belangrijke elementen uit het managementcontrolraamwerk, dat de basis vormt voor het in control statement.

Planning & controlcyclus De sturingsfilosofie van Fontys gaat uit van het principe ‘ruimte binnen kaders’. Via de jaarlijkse Kaderbrief geeft het College van Bestuur de kaders aan voor de begrotingen en managementcontracten. In 2014 is de noodzaak onderkend om ook een aantal generieke kaders voor projectsturing en -beheersing te formuleren. Daarmee kan Fontys de besluitvorming in en over projecten verbeteren en projectmatig werken verankeren.

De prestaties van elk organisatieonderdeel (instituut of dienst) worden op basis van een specifiek managementcontract geëvalueerd. Via viermaandelijkse managementrapportages (MARAP’s) leggen instituten en diensten verantwoording af aan het College van Bestuur. De afdeling Control analyseert de MARAP’s. In de planning & controlcyclus steunt het College van Bestuur op deze onafhankelijke analyse van Control en op de uitkomsten van kwaliteitsbeoordelingen door interne auditors (zie ‘Interne audit’). Ook de verantwoording door examencommissies komt structureel aan bod in de planning & controlcyclus.

De afgelopen jaren richtte Fontys zich op de meest basale prestatie-indicatoren als accreditatie-oordelen, student- en medewerkerstevredenheid, de prestatieafspraken en een financieel gezonde bedrijfsvoering. In 2014 is begonnen met het expliciteren van ambities die verder reiken dan basiskwaliteit, in aanloop naar een nieuwe strategische agenda. In de planning & controlcyclus wordt steeds meer aandacht besteed aan de dialoog met het werkveld over deze nieuwe ambities. Ook is er meer aandacht voor kwaliteitsevaluatie door peers. Tegelijkertijd borgt de cyclus dat Fontys op koers blijft door basiskwaliteit duurzaam te verankeren.

Risicomanagement Fontys wil haar positie als gezaghebbende kwaliteitshogeschool en kennisinstelling behouden. Daarvoor is het belangrijk om op alle niveaus alert te zijn op kansen en op risico’s voor de strategische koers in de externe en interne omgeving. In dat kader richt Fontys zich specifiek op de volgende aspecten van haar maatschappelijke opdracht: • Fontys wil evaluatie van essentiële kwaliteitsaspecten op alle niveaus verankeren in de organisatie. Dat moet leiden tot verdiend vertrouwen in opleidingskwaliteit.

• Fontys wil haar positie als kennis- en innovatiepartner voor het werkveld versterken.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Governance

31

Fontys heeft risicomanagement zo veel mogelijk verankerd in de planning & controlcyclus. Vanuit die cyclus is continu te beoordelen in welke mate de organisatie ‘in control’ is. College van Bestuur en management hebben zicht op de risico’s die het bereiken van de strategische en operationele doelstellingen in de weg kunnen staan, en op de eventuele belemmeringen voor het benutten van potentiële kansen. Ze rapporteren en spreken periodiek over de geconstateerde risico’s (en de beheersing daarvan).

De managementrapportages vormen input voor de periodieke bestuursrapportages waarin College van Bestuur onder meer de Raad van Toezicht informeert over de kwaliteit van de interne beheersing en de daarmee samenhangende risico’s.

Interne audit De interne audit op de kwaliteit van onderwijs en onderzoek is belegd bij een team van onafhankelijke auditors. Dit team onderzoekt periodiek elke opleiding en de daarmee verbonden onderzoeksactiviteiten. Het accreditatiekader van de NVAO geldt daarbij als norm. Afspraken over verbeteracties worden vastgelegd en via de MARAP’s wordt de follow-up daarvan bewaakt.

Interne audits richten zich ook op de vitale administratieve processen en informatiesystemen. In 2014 is bij deze audits prioriteit gegeven aan de registratie van studievoortgang en getuigschriften. Vanwege toenemende digitalisering is daarbij ook uitgebreid aandacht besteed aan de informatiebeveiliging van de systemen.

Om het streven naar transparantie en verdiend vertrouwen kracht bij te zetten, heeft Fontys in 2014 een pilot uitgevoerd met de Inspectie van het Onderwijs in het kader van het veldonderzoek naar het functioneren van examencommissies. De inspectie heeft daarbij maximaal gebruikgemaakt van informatie die bij Fontys reeds beschikbaar was vanuit intern themaonderzoek en de planning & controlcyclus. Daarmee kon de lastendruk voor medewerkers in het primaire proces worden verlaagd. Bovendien zorgden de gesprekken tussen de inspectie en Fontys ervoor dat intern eigenaarschap en extern toezicht elkaar versterkten. De bevindingen van de pilot zijn positief.

In control statement Zorgvuldige vormgeving van governance via toezicht en interne beheersing kan niet meer dan redelijke zekerheid bieden. Toch is Fontys van mening dat het systeem van interne risicobeheersing effectief is in relatie tot haar doelstellingen. Er is sprake van audits en een strakke, compromisloze sturing op kwaliteitsverbetering via een robuuste planning & controlcyclus. Het gaat daarbij om de kwaliteit van zowel onderwijs als ondersteunende diensten. Bovendien is er voortdurend aandacht voor het eigenaarschap en de ‘checks & balances’ die docenten, examencommissie en management met elkaar organiseren in het onderwijsproces.

Fontys vertrouwt erop dat haar bedrijfsprocessen in de basis op orde zijn. De uitkomsten van systematisch uitgevoerde analyses en de gesprekken in het kader van de planning & controlcyclus bieden daarvoor voldoende aanknopingspunten. Sleutelwoorden in de sturingsfilosofie zijn kwaliteitsbewustzijn, eigenaarschap en verdiend vertrouwen. Fontys is daarbij gericht op steeds betere kwaliteitsborging in een transparant en zelfsturend kwaliteitssysteem. Daarnaast is er veel aandacht voor de balans tussen cijfers en waarden bij de herijking van het kwaliteitsbegrip.

5.5

Bezoldiging en declaraties College van Bestuur

De bezoldiging van de bestuurders is in overeenstemming met de Bezoldigingscode Bestuurders Hogescholen. Deze code is goedgekeurd door de minister bij brief van 4 februari 2013. Voor de sector hbo bedraagt de maximale bezoldiging in 2014 € 199.905 voor de voorzitter en € 181.913 voor een lid.

Bezoldiging leden College van Bestuur 2014

drs. E.C. Meijer1) mr. M.J.G. Wintels2) dr. J. Welmers3) drs. J.M. Ester4) Totaal

Beloning

Belastbare onkostenvergoedingen

Voorziening beloning op termijn

Uitkering beëindiging dienstverband

Totaal

€

€

€

€

€

171.284

0

28.502

0

199.786

49.853

0

6.731

0

56.584

150.506

0

25.854

0

176.360

85.039

0

14.749

0

99.788

456.682

0

75.836

0

532.518

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Governance

32

1) Mevr. Meijer is sinds 1 december 2013 voorzitter van het College van Bestuur. De bezoldiging bedraagt € 199.905 op jaarbasis.

2) Dhr. Wintels heeft op 4 november 2013 aan de Raad van Toezicht gevraagd hem ontslag te verlenen als bestuursvoorzitter van Fontys, hetgeen door de Raad van Toezicht per 31 maart 2014 is verleend. Door dhr. Wintels te vragen nog tot die datum als bestuurder aan te blijven, heeft de Raad van Toezicht willen voorzien in een extra waarborg voor bestuurlijke continuïteit en zorgvuldige overdracht naar een nieuw te vormen, weer voltallig College van Bestuur. In de bezoldiging van dhr. Wintels is een vakantie-uitkering van € 6.608 begrepen die betrekking heeft op de periode juni t/m december 2013. Dit bedrag mag, conform de van OCW ontvangen brief d.d. 25 juni 2014, op grond van het Besluit beleidsregels toepassing WNT van 26 februari 2014 worden toegerekend aan 2013. Voor de in 2013 betaalde vakantie-uitkering over de periode juni t/m december 2012 is dezelfde benadering toegepast; deze is toegerekend aan 2012.

3) De bezoldiging bedraagt € 181.913 op jaarbasis.

4) Mevr. Ester is op 1 juni 2014 toegetreden tot het College van Bestuur. Op 25 november 2014 heeft zij haar dienstverband opgezegd. Rekening houdend met een opzegtermijn van 3 maanden eindigt haar dienstverband per 28 februari 2015. De bezoldiging bedraagt € 181.913 op jaarbasis.

Conform de Regeling jaarverslaggeving onderwijs verstrekt Fontys inzicht in de declaraties van de leden van het College van Bestuur.

Declaraties leden College van Bestuur 2014 Representatiekosten

Reis- en verblijfkosten

Overige kosten

Totaal

€

€

€

€

drs. E.C. Meijer

0

0

0

0

mr. M.J.G. Wintels

0

0

259

259

dr. J. Welmers

0

166

0

166

drs. J.M. Ester

0

2.163

0

2.163

Totaal

0

2.329

259

2.588

Een declaratie van een lid van het College van Bestuur wordt zichtbaar geautoriseerd door een ander lid van het College van Bestuur. De declaraties worden tweemaal per jaar beoordeeld door de Raad van Toezicht.

5.6

Bezoldiging Raad van Toezicht

De bezoldiging van de voorzitter en de leden van de Raad van Toezicht is gebaseerd op de maximumbedragen zoals bepaald in de Wet normering topinkomens: respectievelijk 5% en 7,5% van het maximumbedrag dat geldt voor bestuurders. De maximale bezoldiging bedraagt in 2014 € 14.993 voor de voorzitter en € 9.995 voor een lid.

Bezoldiging leden Raad van Toezicht 2014 Naam

prof. dr. F.A. van der Duyn Schouten

Beloning

Belastbare onkostenvergoedingen

Voorziening beloning op termijn

Uitkering beëindiging dienstverband

Totaal

€

€

€

€

€

8.000

0

0

0

8.000

J.J.M. Koenen RA CIA

7.500

0

0

0

7.500

ir. S.J. Wittermans

7.000

0

0

0

7.000

prof. dr. E.P.N.M. Borgman1)

6.000

0

0

0

6.000

prof. dr. M.P. van Dieijen-Visser

6.000

0

0

0

6.000

prof. dr. R.H.J. Fastenau

6.000

0

0

0

6.000

M.G.H.C. Oomen-Ruijten Totaal

1.750

0

0

0

1.750

42.250

0

0

0

42.250

1) De vergoeding 2013 en 2014 ad € 12.000 wordt betaald in 2015.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Governance

33

6.

FINANCIËN

Het resultaat van Fontys over 2014 bedraagt € 13,6 miljoen. De positieve afwijking van € 12,3 miljoen ten opzichte van de begroting wordt grotendeels veroorzaakt door niet-beïnvloedbare of incidentele resultaten, waarvan de tussentijdse bijstelling van de rijksbijdrage de meest bepalende factor was. Het financiële fundament van Fontys is, ook in meerjarig perspectief, gezond.

Fontys is in staat om, behoudens een eenmalig verlies door afbouw van activiteiten van onderwijsadvies- en behandelbureau Fontys Fydes, haar activiteiten structureel kostendekkend uit te voeren.

6.1

Kengetallen

Financiële kengetallen 2010-2014 (x €1.000, tenzij anders vermeld) Baten

2010

2011

2012

2013

2014

338.670

332.732

335.068

354.554

371.773

Saldo baten en lasten bedrijfsvoering

11.522

12.301

18.431

24.382

13.196

Resultaat na belastingen

10.016

8.020

18.639

25.042

13.594

Solvabiliteit

30,1%

33,5%

47,6%

52,5%

53,1%

Liquiditeit Rentabiliteit

0,9

0,7

0,8

1,2

1,4

3,0%

2,4%

5,6%

7,1%

3,7%

De solvabiliteit wordt berekend door het groepsvermogen uit te drukken in een percentage van het totale vermogen. De liquiditeit wordt uitgedrukt in de current ratio, die wordt berekend door de vlottende activa te delen door de schulden op korte termijn. Het rentabiliteitspercentage is berekend door de verhouding te bepalen tussen het groepsresultaat en het totaal van de baten.

De solvabiliteit en liquiditeit laten, met name als gevolg van het positieve resultaat van 2014, een stijgende lijn zien ten opzichte van voorgaande jaren. Alle kengetallen voldoen ruimschoots aan de normen die door de Inspectie van het Onderwijs zijn gesteld.

6.2

Verkorte jaarrekening

De financiële overzichten in dit hoofdstuk zijn ontleend aan de jaarrekening 2014. De volledige jaarrekening van Stichting Fontys ligt, voorzien van een goedkeurende controleverklaring, ter inzage op het kantoor van de stichting.

De jaarrekening is opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9 BW 2 van het Burgerlijk Wetboek en de richtlijnen voor de jaarverslaggeving, zoals geregeld in de Regeling jaarverslaggeving onderwijs van het ministerie van OCW. De waardering van activa en passiva is tegen nominale waarde en gebaseerd op historische kosten. De baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Baten worden verantwoord indien alle belangrijke risico’s met betrekking tot de transacties zijn overgedragen aan derden. Verliezen en risico’s uit 2014 die voor vaststelling van de jaarrekening bekend zijn geworden, zijn meegenomen.

De financiële informatie in dit hoofdstuk omvat de financiële gegevens van Stichting Fontys en de rechtspersonen waarop Fontys beleidsbepalende invloed kan uitoefenen, dan wel waarover Fontys samen met andere partijen de gezamenlijke zeggenschap uitoefent. De kerngegevens van deze rechtspersonen zijn hieronder weergegeven.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Financiën

34

Financiële kerngegevens verbonden partijen opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening Juridische vorm

Statutaire zetel

Stichting

Eindhoven

Naam Onderzoek- en Ontwikkelingsdiensten Eindhoven-Tilburg Kunstcluster

Stichting

Tilburg

Algemeen Fonds

Stichting

Eindhoven

Certificering Financiële Dienstverlening

Stichting

Eindhoven

Juridische Hogeschool Avans-Fontys

Stichting

Tilburg

Eigen Vermogen 31-12-2014 € x 1.000

Resultaat jaar 2014 € x 1.000

2.449

Opgenomen in financiële overzichten % 71

100

-11.072

-853

100

-6.400

1.148

100

0

-5

100

438

524

50

Stichting Certificering Financiële Dienstverlening is op 31 december 2014 ontbonden.

Geconsolideerde staat van baten en lasten ontleend aan de jaarrekening 2014 (x € 1.000)

Realisatie 2014

Begroting 2014

Realisatie 2013

260.304

245.424

243.287

Baten Rijksbijdrage OCW Overige overheidsbijdragen en -subsidies

4.045

4.879

5.289

Collegegelden

78.848

77.832

72.887

Baten werk in opdracht van derden

14.964

16.174

18.102

Overige baten

13.612

8.447

14.989

371.773

352.756

354.554

276.904

273.088

254.448

Afschrijvingen

16.770

16.747

15.222

Huisvestingslasten

18.906

18.646

16.411

Totaal baten Lasten Personele lasten

Overige lasten Totaal lasten Saldo baten en lasten Financiële baten en lasten Resultaat voor belastingen Resultaat deelnemingen Nettoresultaat

45.997

42.997

44.091

358.577

351.478

330.172

13.196

1.278

24.382

393

65

665

13.589

1.343

25.047

5

0

-5

13.594

1.343

25.042

12.971

1.545

24.926

Toe te rekenen aan: Stichting Fontys Derden opgenomen in de consolidatie

623

-202

116

13.594

1.343

25.042

De positieve afwijking van € 12,3 miljoen ten opzichte van de begroting wordt grotendeels veroorzaakt door niet-beïnvloedbare of incidentele resultaten. De tussentijdse bijstelling van de rijksbijdrage bedroeg € 14,7 miljoen positief. De voorgenomen opheffing van de Stichting Waarborgfonds HBO (zie later in deze paragraaf) leidde in 2014 tot een extra bate van ruim € 2,5 miljoen.

Als gevolg van een sterk krimpende markt en de te verwachten gevolgen voor de jeugdzorg van nieuwe maatregelen van de overheid en zorgverzekeraars, heeft het College van Bestuur van Fontys besloten de activiteiten van Fontys Fydes af te bouwen en na het schooljaar 2014-2015 te beëindigen. Ultimo 2014 is een voorziening getroffen van € 2,5 miljoen voor kosten die verband houden met de beëindiging van de activiteiten.

De toegenomen budgettaire ruimte is door de instituten aangewend voor de professionalisering van medewerkers, de intensivering van de onderwijs- en onderzoeksactiviteiten en het verbeteren van de leeromgeving.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Financiën

35

Geconsolideerde balans ontleend aan de jaarrekening 2014 (na resultaatbestemming x €1.000)

31-12-2014

31-12-2013

Activa Vaste activa Materiële vaste activa

124.745

128.179

Financiële vaste activa

5.245

6.516

Totaal vaste activa

129.990

134.695

Vlottende activa Voorraden Vorderingen Liquide middelen

159

229

15.011

17.397

113.911

83.877

Totaal vlottende activa

129.081

101.503

TOTAAL ACTIVA

259.071

236.198

Passiva Eigen vermogen

152.345

Aandeel derden in groepsvermogen

-14.804

Groepsvermogen

139.374 -15.427 137.541

123.947

Voorzieningen

16.880

12.084

Langlopende schulden

14.689

15.114

Kortlopende schulden

89.961

85.053

259.071

236.198

TOTAAL PASSIVA

De materiële vaste activa zijn ten opzichte van 2013 afgenomen met € 3,4 miljoen. De afschrijvingen en desinvesteringen zijn hoger dan de gedane investeringen. In 2014 is het gerenoveerde pand R3 aan de Rachelsmolen in Eindhoven opgeleverd en in gebruik genomen. De totale investering in het gebouw en de bijbehorende inventaris en apparatuur bedraagt € 8,8 miljoen.

Gedurende het boekjaar zijn de panden aan de Goirleseweg in Tilburg en de Oude Torenstraat in Eindhoven verkocht; de gerealiseerde boekwinst bedraagt € 0,6 miljoen.

De liquide middelen hebben voornamelijk betrekking op banktegoeden. In verband met de zekerheidstelling voor de lening van de gemeente Tilburg aan Stichting Kunstcluster is een bedrag van € 3,3 miljoen gereserveerd. Daarnaast is een bedrag van € 0,4 miljoen geblokkeerd in verband met uitstaande bankgaranties. De overige liquide middelen staan vrij ter beschikking van Stichting Fontys.

Het resultaat 2014 is toegevoegd aan het groepsvermogen, dat daardoor is toegenomen naar € 138 miljoen. Ultimo 2014 bedraagt de bestemmingsreserve privaat € 15,5 miljoen (2013: € 17,8 miljoen).

De voorzieningen zijn per saldo toegenomen met € 4,8 miljoen. Deze toename wordt voornamelijk veroorzaakt door een dotatie aan de voorziening reorganisatie en personele frictie van € 2,5 miljoen in verband met de afbouw van de activiteiten van Fontys Fydes.

Dotaties/onttrekkingen 2013 en 2014 (x €1.000)

31-12-2013

Saldo dotaties/onttrekkingen

31-12-2014

Reorganisatie en personele frictie

2.676

3.618

6.294

Wachtgelden

6.990

1.214

8.204

412

-124

288

1.748

260

2.008

Arbeidsongeschiktheid Jubilea Overige Totaal

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Financiën

258

-172

86

12.084

4.796

16.880

36

Opheffing Stichting Waarborgfonds HBO In verband met de overdracht van het economisch claimrecht van het onroerend goed aan de hbo-instellingen, de zogenaamde OKF-operatie, is in 1993 de Stichting Waarborgfonds HBO opgericht. Door de Vereniging Hogescholen is begin 2011 de intentie uitgesproken om het Waarborgfonds per 1 januari 2013 op te heffen. In de bestuursvergadering van het Waarborgfonds van 18 mei 2011 is de uitgesproken intentie formeel bekrachtigd tot besluit. Dit onder de voorwaarde dat alle geborgde leningen zijn afgelost en het Waarborgfonds geen verplichtingen meer open heeft staan. Gebleken is dat er, naast het beëindigen van alle borgingscontracten, een Koninklijk Besluit nodig was om de wet (WHW) aan te passen.

Op 13 november 2014 is het Koninklijk Besluit in de Staatscourant gepubliceerd. Hiermee is artikel 2.15 van de WHW komen te vervallen en daarmee ook de verplichte aansluiting bij het Waarborgfonds HBO. In 2014 is aan Fontys een bedrag uitgekeerd van € 2,5 miljoen. In het fonds is een beperkt vermogen achtergebleven in verband met een mogelijke claim van de Belastingdienst uit hoofde van de (door het fonds betwiste) heffing vennootschapsbelasting.

6.3

Financiering

Het saldo van de liquide middelen is in 2014 toegenomen met ruim € 30 miljoen tot € 114 miljoen.

Liquide middelen 2013 en 2014 (x €1.000)

2014

2013

Kasstroom uit operationele activiteiten

42.519

41.078

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

-12.060

-6.417

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie liquide middelen

-425

-410

30.034

34.251

De kasstroom uit operationele activiteiten is fors positief, voornamelijk als gevolg van het resultaat 2014 voor belastingen van € 13,6 miljoen en de afschrijvingen van € 16,8 miljoen.

De kasstroom uit investeringsactiviteiten betreft de som van investeringen, desinvesteringen en het resultaat op desinvesteringen van zowel materiële als financiële vaste activa. In 2014 is in totaal voor € 11,1 miljoen geïnvesteerd in terreinen en gebouwen en voor € 7,2 miljoen in inventaris, apparatuur en overige materiële vaste activa.

6.4

Treasury

Uitgangspunt voor het door Fontys gevoerde treasurybeleid is de ministeriële Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek. Op basis van deze regeling dient risicomijdend belegd te worden, zodanig dat de hoofdsom op de expiratiedatum is gegarandeerd.

Het treasurystatuut bevat de beleidsmatige uitgangspunten, doeleinden en de organisatorische en financiële kaders van het treasurybeleid voor Stichting Fontys. In het treasurystatuut staat onder meer dat ter beperking van het kredietrisico een maximum geldt van 40% voor het totaal aan uitzettingen bij één bank. Het maximaal uit te zetten percentage bij één bank is tijdelijk verhoogd naar 50%, onder de aanvullende voorwaarde dat de middelen gespreid worden over minimaal drie grootbanken. De liquide middelen van Fontys zijn ultimo 2014 verdeeld over vier Nederlandse banken.

Fontys heeft geen derivaten of andere als risicovol te kenmerken financiële producten in portefeuille.

6.5

Begroting 2015, meerjarenraming en continuïteit

De actuele financiële kengetallen weerspiegelen een gezonde financiële positie. Niet alle ruimte kan echter worden benut om structureel en meerjarig te investeren in onderwijsintensiteit. Fontys staat aan de vooravond van een financieel en organisatorisch uitdagend traject: een grootschalige upgrade van de vastgoedportefeuille. Deze upgrade zal de komende tien jaar gefaseerd zijn beslag krijgen.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Financiën

37

Huisvestingsagenda en financieel meerjarenkader Eén van de majeure thema’s in de strategische agenda van Fontys is de investering in een toekomstbestendige fysieke leeromgeving. In 2014 is gestart met de uitwerking van een investeringsprogramma voor de planperiode tot 2024 dat voorziet in een upgrade van de vastgoedportefeuille. Technische veroudering van diverse gedateerde panden in Eindhoven en Tilburg noodzaakt tot (ver)nieuwbouw. Verdere concentratie op campuslocaties is het uitgangspunt. Daarbij moet ook worden voorzien in alternatieven voor tijdelijk gehuurde huisvesting op dislocaties vanwege groei van de studentenpopulatie. Startpunt voor de besluitvorming over het investeringsprogramma is betaalbaarheid op lange termijn binnen het financieel meerjarig kader. In dit meerjarig kader zijn uitgangspunten geformuleerd met betrekking tot het investeringsvolume (indicatief € 250 miljoen), de streefwaarde voor de student/fte-ratio (structureel 13,7) en de bandbreedte waarbinnen de jaarlijkse afschrijvings- en huisvestingslasten fluctueren (10 tot 12% van de baten).

De studentenpopulatie is geraamd op basis van demografische ontwikkelingen, waarbij tot 2022 rekening wordt gehouden met lichte groei, en daarna met een geleidelijke krimp. Flexibiliteit en adaptiviteit zijn expliciet onderdeel van de huisvestingsopgave.

Daarmee kan Fontys in de toekomst inspelen op factoren die nu nog onvoorspelbaar zijn, zoals impact van nieuw overheidsbeleid op instroom en bekostiging, of de invloed van digitalisering op de fysieke ruimtebehoefte.

Kwaliteitsimpuls planperiode 2015 tot en met 2017 De invoering van het studievoorschot heeft naar verwachting een dempend effect op de instroom vanaf 2015. In 2016 ontstaat duidelijkheid over de continuering vanaf 2017 van de voorwaardelijke component in de rijksbijdrage, die gekoppeld is aan de prestatieafspraken met OCW. Fontys streeft naar meer vraaggerichtheid via flexibilisering van het (deeltijd)onderwijs voor werkenden. De financiële impact daarvan is vooralsnog onzeker en is daarom niet verwerkt in de meerjarenraming.

Onvoorspelbare factoren vragen om kostenflexibiliteit. In het meerjarig financieel kader begrenst Fontys de maximale huisvestingslast zodanig dat de student/fte-ratio structureel kan dalen (van 13,9 in 2014 naar 13,7).

Voor de korte en middellange termijn wordt de beschikbare financiële ruimte maximaal benut voor een kwaliteitsimpuls: • De middelen worden in 2015-2016 ingezet voor realisatie van de huidige Kwaliteitsagenda en de targets die voortvloeien uit de prestatieafspraken. Om de ambitieuze verhoging van het percentage masteropgeleide docenten (naar 80% conform prestatieafspraak) te realiseren, wordt in 2015 en 2016 substantieel geïnvesteerd in opleidingstrajecten en vervanging van docenten die een opleidingstraject volgen. Ook volgt een toenemend aantal docenten een opleidingstraject dat gericht is op de Basis-, Medior-, of Seniorkwalificatie Onderwijs. De investering in docentprofessionalisering, actuele onderwijsprogramma’s en intensief onderwijs komt tot uitdrukking in een tijdelijk lagere student/fte-ratio.

• Er is versnelling noodzakelijk in de doorontwikkeling van de digitale infrastructuur. Ook is op korte termijn uitbreiding noodzakelijk van laboratoria vanwege de groei van het aantal techniekstudenten in de Brainportregio. In de raming is rekening gehouden met de hieruit voortvloeiende materiële lasten.

Focus op onderwijs én onderzoek In de lopende planperiode (2011-2015) heeft het accent gelegen op de bijdrage van onderzoek aan de onderzoeksleerlijnen en aan de actualiteit van de onderwijsprogramma’s. Ook zijn randvoorwaarden gecreëerd via inrichting van diverse labs, expertisecentra en docentprofessionalisering. De ambitie voor de komende jaren reikt verder: Fontys wil via haar onderzoeksprogrammering een substantiële en aantoonbare bijdrage leveren aan de innovatieagenda van de regio en de ontwikkeling van de beroepspraktijk. Deze ambitie vraagt om substantiële uitbreiding van het activiteitenniveau – en daarmee ook extra inzet van middelen – voor praktijkgericht onderzoek. Met de impact daarvan is in de raming voor 2016 en 2017 beperkt rekening gehouden.

Belangrijkste oorzaak voor het verwachte negatieve exploitatiesaldo in 2015 is een tekort als gevolg van de opheffing van Fontys Fydes. Fontys Fydes is nu nog het enige organisatieonderdeel dat zich uitsluitend op zakelijke dienstverlening richt. In 2014 is besloten tot beëindiging van de activiteiten en opheffing van Fontys Fydes. Vanwege de nadrukkelijke focus op onderwijs en onderzoek zijn de baten uit contractactiviteiten sinds 2012 (€ 19,4 miljoen) substantieel gedaald. Mede vanwege beëindiging van de activiteiten van de Bestuursacademie (2012) en Fontys Fydes (2015) zullen deze baten naar verwachting stabiliseren op het niveau van € 10,8 miljoen.

In onderstaande tabel wordt de invloed zichtbaar van deze ontwikkelingen op de verwachte studentenpopulatie en personeelsformatie.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Financiën

38

Verwachte studentenpopulatie en personeelsformatie tot 2017 Kengetal Personeelsformatie (in fte)* Aantal fte gemiddeld Studentenaantal Bij aanvang studiejaar t / t+1 Gemiddeld verslagjaar Student/fte-ratio (gecorrigeerd voor subsidieprojecten en contractactiviteiten) Student/OP-ratio

2014 realisatie OOP 1.147 OP 2.200 Totaal 3.347

2015 prognose OOP 1.210 OP 2.351 Totaal 3.561

2016 prognose OOP 1.197 OP 2.325 Totaal 3.522

2017 prognose OOP 1.180 OP 2.293 Totaal 3.473

44.486 43.299

44.011 44.328

44.226 44.083

44.829 44.427

13,9

13,2

13,2

13,5

19,7

18,9

19,0

19,4

* Bij de berekening van de personeelsformatie is het personeel van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys volledig meegerekend.

Onderstaande raming van baten en lasten is gebaseerd op bovengenoemde kengetallen en is verder gebaseerd op de volgende uitgangspunten en veronderstellingen: • De gemiddelde studentenpopulatie zal naar verwachting fluctueren tussen 44.000 en 44.500. De baten uit collegegeld en rijksbijdrage nemen tot 2016 toe. Daarbij is vooralsnog vanaf 2017 een beperkte terugval ingecalculeerd vanwege onzekerheid over continuering van de voorwaardelijke bekostiging op basis van de prestatieafspraken.

• De baten uit contractactiviteiten nemen af ten opzichte van 2014 vanwege beëindiging van de activiteiten van Fontys Fydes.

De overige baten zijn genormaliseerd, incidentele meevallers in 2014 zijn geëlimineerd.

• De lasten fluctueren onder invloed van zowel formatie-uitbreiding als de verhoging van cao-lonen en pensioenpremies. De raming bevat in de planperiode 2015-2017 ruimte om professionaliseringsdoelstellingen te realiseren, de digitale infrastructuur door te ontwikkelen en de doelstellingen uit de Kwaliteitsagenda te realiseren. Ten opzichte van 2014 bevat de raming in 2015 en 2016 € 15 miljoen aan extra middelen voor een kwaliteitsimpuls, waarvan € 12 miljoen voor personele lasten en € 3 miljoen voor out-of-pocketkosten. In 2017 wordt vanwege onzekerheid over de continuering van de prestatiebekostiging rekening gehouden met een afname van de extra financiële ruimte tot € 10 miljoen. Dit biedt weliswaar ruimte om de gerealiseerde basiskwaliteit en randvoorwaarden voor intensief onderwijs in stand te houden; deze financiële ruimte voor drie extra formatieplaatsen op duizend studenten impliceert echter nog geen substantiële uitbreiding van het activiteitenniveau voor praktijkgericht onderzoek en beroepsinnovatie. Om in het onderzoek meer focus en massa aan te brengen is meer personele capaciteit en dus financiële armslag vereist.

Meerjarenraming: exploitatiesaldo (bedragen in m€) BATEN Rijksbijdrage

2014 realisatie

2015* prognose

2016 prognose

2017 prognose

260,3

266,9

268,1

264,0

4,0

5,3

5,6

5,6

College-, cursus- en examengelden

78,9

83,4

83,9

85,4

Baten contractactiviteiten

15,0

10,7

10,8

10,8

Overige overheidsbijdragen en subsidies

Overige baten TOTAAL BATEN LASTEN Personeelslasten

13,6

8,7

8,5

8,5

371,8

375,0

376,9

374,3

2014 realisatie

2015* prognose

2016 prognose

2017 prognose

276,9

291,3

291,3

288,2

Afschrijvingen

16,8

18,3

18,4

18,4

Huisvestingslasten

18,9

15,7

16,7

16,7

Overige lasten TOTAAL LASTEN Saldo baten en lasten Saldo financiële bedrijfsvoering RESULTAAT

46,0

51,3

50,5

50,7

358,6

376,6

376,9

374,0

13,2

-1,6

0,0

0,3

0,4

0,2

0,6

0,4

13,6

-1,4

0,6

0,7

* Prognose 2015 wijkt beperkt af van begroting 2015 vanwege actuele inzichten over het effect van wijziging pensioenpremies en cao.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Financiën

39

Fontys is in staat om – behoudens een eenmalig verlies door afbouw van activiteiten van Fontys Fydes in 2015 – de huidige activiteiten structureel kostendekkend uit te voeren. Het huidige bekostigingsniveau biedt vooralsnog slechts beperkte financiële ruimte om onderzoeksactiviteiten uit te breiden die bijdragen aan de innovatie van de beroepspraktijk. De solide financiële positie die de afgelopen jaren zorgvuldig is opgebouwd, biedt ook ruimte voor noodzakelijke investeringen in een toekomstbestendige en gefaseerde upgrade van de vastgoedportefeuille in Eindhoven en Tilburg.

Betaalbaarheid van het investeringsprogramma wordt beoordeeld op basis van een meerjarig financieel kader. Dit kader gaat uit van de beleidslijn dat Fontys de komende jaren ook structureel blijft investeren in onderwijskwaliteit en -intensiteit. De liquiditeitspositie lijkt vanuit een kortetermijnperspectief riant, maar bepaalt tegelijkertijd de mogelijkheid om op lange termijn de financiële lasten beheersbaar te houden. Dit is in het belang van een structureel kostendekkende exploitatie na oplevering van nieuwe onderwijshuisvesting op verschillende locaties tussen 2019 en 2023.

In onderstaande balans wordt vanaf 2017 de impact zichtbaar van het investeringsprogramma, waarvoor in 2015 en 2016 voorbereidingen worden getroffen.

Meerjarenraming: balans (bedragen in m€) ACTIVA

2014 realisatie

2015 prognose

2016 prognose

2017 prognose

Materiële vaste activa

124,8

118,5

116,8

163,8

Financiële vaste activa

5,2

5,2

5,2

5,2

TOTAAL VASTE ACTIVA

130,0

123,7

122,0

169,0

VLOTTENDE ACTIVA

129,1

131,7

132,9

86,3

TOTAAL ACTIVA

259,1

255,4

254,9

255,3

PASSIVA

2014 realisatie

2015 prognose

2016 prognose

2017 prognose

EIGEN VERMOGEN Algemene reserve

122,0

122,0

122,6

123,3

Bestemmingsreserve privaat

15,5

14,1

14,1

14,1

TOTAAL EIGEN VERMOGEN

137,5

136,1

136,7

137,4

VOORZIENINGEN

16,9

15,9

14,9

13,9

LANGLOPENDE SCHULDEN

14,7

14,2

13,8

13,4

KORTLOPENDE SCHULDEN

90,0

89,2

89,5

90,6

259,1

255,4

254,9

255,3

Bestemmingsreserve publiek

TOTAAL PASSIVA

6.6 Melding Wet normering topinkomens De Wet normering topinkomens (WNT) kent een meldings- en publicatieverplichting. Van elke reguliere functionaris van wie de bezoldiging in 2014 hoger is dan de WNT-norm van € 230.474 moet een aantal gegevens worden gemeld en gepubliceerd.

Wanneer sprake is van een overschrijding moet deze worden gemotiveerd en toegelicht.

Fontys heeft in 2014 geen beloningen betaald aan functionarissen in dienstbetrekking die de bezoldigingsnorm van € 230.474 overschrijden.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Financiën

40

BIJLAGE 1

ORGANOGRAM

Raad van Toezicht

Auditcommissie Remuneratiecommissie Onderwijs- en identiteitcommissie

College van Bestuur

CMR

Commissies Fontysberaad • Marketing en Communcatie • Studentzaken en Student-gerelateerde Onderwijszaken

Control

• Personeel • Informatiemanagement, IT en Control • Onderwijs en Onderzoek • Organisatie, Cultuur en Innovatie

Audit

• Fontys Academy for Creative Industries • Fontys Economische Hogeschool Tilburg • Fontys Hogeschool Communicatie • Fontys Hogeschool Journalistiek • Fontys Hogeschool Financieel Management

Informatiemanagement

• De Nieuwste Pabo • Fontys Fydes

Instituten/ Diensten

• Fontys Hogeschool voor de Kunsten

• Fontys Hogeschool Kind en Educatie • Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg • Fontys Lerarenopleiding Sittard • Fontys Lerarenopleiding Tilburg

• Fontys Hogeschool Management Economie en Recht

• Fontys Sporthogeschool • Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing • Fontys Hogeschool Verpleegkunde • Fontys Paramedische Hogeschool • Fontys Hogeschool HRM en Psychologie • Fontys Hogeschool Pedagogiek • Fontys Hogeschool Sociale Studies

• Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen

• Dienst Huisvesting en Facilitaire Zaken • Dienst IT

• Fontys Hogeschool Engineering

• Dienst Financiën

• Fontys Hogeschool Techniek

• Dienst Studentenvoorzieningen

en Logistiek

• Dienst Onderwijs en Onderzoek

• Fontys Hogeschool ICT

• Dienst Personeel en Organisatie

• Fontys Hogeschool

• Dienst Marketing en Communicatie

Bedrijfsmanagement, Educatie en Techniek • Fontys Hogeschool Automotive

• Fontys Hogeschool Marketing en Management • Fontys International Business School

april 2015

• Juridische Hogeschool Avans-Fontys

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Bijlage 1 - Organogram

41

BIJLAGE 2 OVERZICHT LECTORATEN PER 31-12-2014 Economie & Communicatie Futures Research & Trendwatching Onderzoekt de toekomst van maatschappij en technologie, en richt zich specifiek op trends: naast trendverkenning ook het gebruik van trends in ander toekomstonderzoek, zoals scenario’s en roadmapping. iMotion of sportbusiness Houdt zich bezig met onderwijsinnovatie en kennisontwikkeling op het gebied van de emotie van sport, en voedt daarmee studenten en docenten om de toekomst van de sportbusiness vorm te geven.

International Business & Management in an Euregional Perspective Legt verbindingen tussen hoger onderwijs, bedrijfsleven, overheid en maatschappij voor een sterkere marktpositie van het interregionaal samenwerkingsverband Euregio.

Creative Industries & Social Innovation Verankert onderzoek naar creatieve industrie en sociale innovatie in de praktijk, en richt zich sterk op kennisdeling van nieuwe inzichten: ‘connecting creativity’.

Brainport 2020 Onderzoekt hoe de regio zich kan ontwikkelen tot internationale topregio, en kijkt daarvoor naar waardering, financiering en regionale inbedding van snelgroeiende hightech start-ups.

Journalistiek en innovatie Geeft een impuls aan vernieuwing van de journalistiek, door nieuwe concepten te onderzoeken en te experimenteren met innovatieve vormen.

Onderwijsrecht Richt zich op kennisontwikkeling rond de juridische positie van leerlingen, ouders en studenten, en beslaat daarmee zowel het publiek- als privaatrecht.

Communicatiestrategieën voor de netwerksamenleving: thought leadership Geeft inzicht in de wijze waarop communicatie ingezet kan worden door een bedrijf om de positie van thought leader te bereiken.

Educatie Leren en innoveren Vergaart en ontwikkelt kennis over het leerproces van leerlingen, leraren en organisaties, en adviseert en begeleidt het werkveld over praktische toepassing.

Vakdidactiek van de gammavakken Onderzoekt toekomstgerichte vakdidactiek van de gammavakken en geeft daarmee docenten richtlijnen voor effectieve en aansprekende lesprogramma’s.

Vreemde talendidactiek in veranderende leeromgeving Onderzoekt optimale en betekenisvolle taalleerprocessen en de rol van nieuwe media in het vreemdetalenonderwijs van de 21e eeuw..

Eigentijds toetsen en beoordelen Stimuleert bewustwording van het belang van een goede toets- en beoordelingspraktijk onder docenten en onderzoekt eigentijdse, effectieve manieren van toetsing.

Taalbeleid en diversiteit Richt zich op opleiding en professionalisering van taalvaardige en taalgerichte leraren in een meertalige omgeving.

Didactiek van het techniekonderwijs Onderzoekt, ontwikkelt en implementeert nieuwe kennis rondom didactiek van het techniekonderwijs, en focust onder meer op de integratie van vakinhoudelijke scholing in het curriculum van technische lerarenopleidingen.

Professionaliteit van de beroepsgroep leraren en lerarenopleiders Richt zich op effectieve professionalisering van de beroepsgroep leraren en lerarenopleiders, met name in en door het werk.

Meesterschap Onderzoekt en stuurt leerprocessen van toekomstige docenten binnen de context van de school waar zij een groot deel van de opleiding doorbrengen.

Bètadidactiek Onderzoekt wat de gevolgen voor leerlingen zijn van veranderingen in bètaonderwijs en hoe docenten (in opleiding) effectief en aansprekend bètaonderwijs vormgeven.

Beroepsethiek van leraren Stimuleert en ontwikkelt docenten in hun vormende taak en deugdelijke beroepshouding, met de morele vorming van leerlingen in het speciaal, basis- of voortgezet onderwijs als doel.

Leerkracht in (interdisciplinair) samenwerken aan ontwikkelingskansen van hun leerlingen Onderzoekt hoe de leerkracht zijn unieke rol als spil in het netwerk rond de leerling optimaal invult ten behoeve van de ontwikkeling van het kind.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Bijlage 2 - Overzicht lectoraten per 31-12-2014

42

Kunsten Kunstpraktijk en samenleving Onderzoekt, beschrijft en verklaart de invloed van maatschappelijke veranderingen op de artistieke praktijk, en tast mogelijkheden af van een ideologische (her)positionering van de kunsten.

Stedelijke strategieën Ontwikkelt concepten, strategieën en instrumenten waarmee ruimtelijk ontwerpers hun rol kunnen aanpassen aan de manier waarop stedelijke transformatie tegenwoordig tot stand komt.

Mens en Maatschappij Evidence-Based Practice Ontwikkelt kennis over implementatie en evaluatie van evidence-based practice, en ondersteunt professionals in de ontwikkeling van hun eigen praktijkvoering: ‘practice development’.

Duurzaam werken Draagt met direct toepasbaar onderzoek naar re-integratie van mensen met beperkingen in het arbeidsfunctioneren bij aan arbeidsparticipatie in de praktijk.

Orthopedagogiek – diversiteit en orthopedagogisch handelen Ontwikkelt samen met het beroepenveld werkwijzen en methodieken die bijdragen aan een positieve ontwikkeling van niet-westerse kinderen en jongeren binnen jeugdzorg en jeugdhulpverlening.

Mens en Technologie Bestudeert de wederzijdse beïnvloeding van mens en technologie, en richt zich op thema’s als acceptatie van technologie, gedragsverandering en gebruikersbeleving.

Move to Be Ontwikkelt slimme oplossingen voor verantwoord en duurzaam sporten en bewegen, gericht op het individu, zijn omgeving en setting.

Health Innovations & Technology Draagt bij aan de levenskwaliteit van patiënten, met onderzoek op het snijvlak van gezondheidszorg en technologie.

Beroepsinnovatie brede bachelor of social work Ontwikkelt een nieuwe kijk op de benodigde competenties van de moderne hulpverlener.

Techniek Software quality and testing Houdt zich bezig met kennisopbouw over de kwaliteit van software, die wereldwijd kan toenemen met meer aandacht voor kwaliteitsverbetering en tijdig testen.

Future power train Richt zich op de globale energiehuishouding van toekomstige automotive voertuigen, en wil daarmee uitgroeien tot belangrijk onderzoekspartner voor het mkb.

Big Data Initieert praktijkgericht onderzoek naar complexe en dynamische verzamelingen gegevens, draagt bij aan onderwijsontwikkeling en richt zich op kenniscreatie en -circulatie.

Thin films & functional materials Draagt bij aan de ontwikkeling van nieuwe toepassingen van functionele polymeren (materialen die de eigenschappen van plastics combineren met nieuwe eigenschappen), zoals media voor informatieopslag.

Architectuur van Embedded Systemen Doet praktijkgericht onderzoek naar software voor apparaten en machines, en maakt de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van embedded systemen toepasbaar binnen de bestaande engineeringpraktijken.

Mechatronica and robotics Doet, in nauwe samenwerking met bedrijven uit de regio Eindhoven, toegepast onderzoek op het gebied van hightech mechatronica en robotica, met name voor het bedrijfsleven en het engineeringonderwijs op hbo-niveau.

Supply chain management Bundelt kennis en ervaring over de inrichting en beheersing van de goederenstroom in de logistieke keten, met als aandachtsgebieden onder meer de regiefunctie en ICT-ontwikkelingen.

Automotive control Bouwt kennis op door toegepast onderzoek naar technologieën van Smart Mobility en legt verbindingen tussen werkveld en onderwijs.

Business Entrepreneurship Geeft richting en inhoud aan toegepast onderzoek naar bedrijfskundige vraagstukken, en dient zo als voedingsbodem voor thematische en methodologische onderwijsvernieuwing.

Open Educational Resources Stimuleert het gebruik van open leermaterialen en andere vormen van open en online onderwijs binnen de opleiding.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Bijlage 2 - Overzicht lectoraten per 31-12-2014

43

BIJLAGE 3

KENGETALLEN MEDEWERKERS

Medewerkers in loondienst 31-12-2013 Onderwijsondersteunend

Personen

fte

Personen

fte

469

445

473

446

Man

Onderwijzend

31-12-2014

Vrouw

947

723

962

735

Totaal OOP

1.416

1.168

1.435

1.181

Man

1.426

1.167

1.516

1.241

Vrouw

1.286

926

1.392

1.007

Totaal OP

2.712

2.093

2.908

2.248

4.128

3.261

4.343

3.429

Totaal

Verhouding OP/OOP medewerkers in loondienst (basis: fte) 31-12-2010

31-12-2011

31-12-2012

31-12-2013

31-12-2014

OOP

38%

37%

36%

36%

34%

OP

62%

63%

64%

64%

66%

Leeftijdsopbouw per 31-12-2014, totaal en naar geslacht (aantallen personen) Man

Vrouw

Totaal

%

<= 25

37

69

106

2,4%

>25 - <=35

320

524

844

19,4%

>35 - <=45

453

651

1.104

25,4%

>45 - <=55

540

659

1.199

27,6%

>55 - <=65

633

450

1.083

24,9%

>65

6

1

7

0,2%

Totaal

1.989

2.354

4.343

100%

%

45,8%

54,2%

Flexibele contractvormen naar sector 31-12-2013 Sector

31-12-2014

Formatie aan tijdelijke contracten (D4, D5, D6, UT, BT, OOET) (fte)

Aandeel tijdelijke contracten van ‘formatie in loondienst’ (%)

Formatie aan tijdelijke contracten (D4, D5, D6, UT, BT, OOET) (fte)

Aandeel tijdelijke contracten van ‘formatie in loondienst’ (%)

Economie

154

4,7%

198

5,8%

Educatie

51

1,6%

75

2,2%

Kunsten

40

1,2%

41

1,2%

Mens & Maatschappij

123

3,8%

134

3,9%

Technologie

84

2,6%

127

3,7%

Overig

27

0,8%

37

1,1%

Totaal

479

14,7%

612

17,8%

Opleidingsniveau docenten, lectoren en promovendi per 31-12-2014 Opleiding Gepromoveerd Master (wo/hbo) Bachelor (hbo)

Formatie (fte)

%

160

7,5%

1.412

66,9%

512

24,3%

Onbekend

27

1,3%

Eindtotaal

2.111

100,0%

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Bijlage 3 - Kengetallen medewerkers

44

BIJLAGE 4

KENGETALLEN STUDENTEN

Inschrijvingen Totaal aantal inschrijvingen gesplitst in bachelors, masters en Associate degrees 2012-2014

Groei 2014 tov 2013 Opleidingstype Bachelor Master Associate degree Eindtotaal

2012

2013

2014

Aantal

Percentage

37.425

39.639

41.463

1.824

5%

2.852

2.601

2.594

-7

0%

470

465

429

-36

-8%

40.747

42.705

44.486

1.781

4%

Het aantal inschrijvingen steeg in 2014 met 4,2%. De Vereniging Hogescholen geeft aan dat landelijk een toename van 1,4% van de studentenpopulatie is waar te nemen. Inschrijvingen voor de voltijd bacheloropleidingen van Fontys namen toe met 6,4% (2.168), inschrijvingen voor de deeltijd en duale bacheloropleidingen bleven daarbij achter: -6,2% (-344).

Totaal aantal inschrijvingen per sector (bachelors, masters en Associate degrees) 2012-2014

Groei 2014 tov 2013 Sector

2012

2013

2014

Aantal

Percentage

Economie

13.201

14.386

15.100

714

5%

Educatie

9.946

9.593

9.641

48

1%

Gezondheidszorg

3.127

3.418

3.457

39

1%

Kunsten

1.423

1.497

1.485

-12

-1%

Mens en maatschappij

6.563

6.588

6.683

95

1%

Techniek

6.487

7.223

8.120

897

12%

40.747

42.705

44.486

1.781

4%

Eindtotaal

Zowel procentueel als absoluut is de grootste toename te zien in de sector Techniek. Vooral de bacheloropleidingen ICT (+25%), Mechatronica (+36%) en Applied Science (+25%) registreerden meer ingeschreven studenten. Nadat in 2013 al een groei van 11% was gerealiseerd, groeide de sector Techniek in 2014 met 12%.

Ook de vorige jaren geregistreerde toename van het aantal ingeschreven studenten in de sector Economie zette door. Vooral de bacheloropleidingen Bedrijfskunde MER (+27%) en Lifestyle (+31%) telden relatief veel extra inschrijvingen.

Inschrijvingen per lesplaats (bachelors, masters en Associate degrees) 2013-2014 Lesplaats

2013

2014

Groei

Aandeel 2013

Aandeel 2014

Eindhoven

20.503

21.639

1.136

48%

48%

Tilburg

14.796

15.165

369

34%

34%

Venlo

3.838

3.953

115

9%

9%

Sittard

1.704

1.706

2

4%

4%

783

821

38

2%

2%

Overig

â&#x20AC;&#x2122;s-Hertogenbosch

1.081

1.202

121

3%

3%

Totaal

42.705

44.486

1.781

100%

100%

Het gezamenlijke aandeel van Eindhoven, Tilburg en Venlo stabiliseert zich ten opzichte van 2013 op 91,6%.

Inschrijvingen naar opleidingsvorm (bachelor, master en Associate degrees) 2012-2014 Lesvorm

2012

2013

2014

Voltijd

79%

81%

82%

Deeltijd

20%

18%

17%

Duaal

1%

1%

1%

Totaal

100%

100%

100%

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Bijlage 4 - Kengetallen studenten

45

Het aandeel van de voltijdinschrijvingen steeg in vijf jaar tijd van 73% in 2010 naar 82% in 2014. Landelijk studeert 87% van de studenten in voltijd. Een sterke daling van het aantal deeltijdinschrijvingen werd geregistreerd bij de bacheloropleidingen Pedagogiek (-49) en Social Work (-77).

Afgestudeerden Afgestudeerden per sector (bachelors, masters en Associate degrees) 2011-2012 tot 2013-2014 Voltijd

Deeltijd en duaal

Totaal

Sector

20112012

20122013

20132014

20112012

20122013

20132014

20112012

20122013

20132014

Economie

1.440

1.573

1.546

284

153

135

1.724

1.726

1.681

Educatie

978

847

819

1.907

1.276

1.081

2.885

2.123

1.900

Gezondheidszorg

379

415

391

205

208

223

584

623

614

Kunsten

275

224

227

66

68

56

341

292

283

Mens en maatschappij

825

815

721

243

266

203

1.068

1.081

924

Techniek

820

730

763

159

159

139

979

889

902

4.717

4.604

4.467

2.864

2.130

1.837

7.581

6.734

6.304

Totaal

Het aantal afgestudeerden is per studiejaar weergegeven. Bij de bacheloropleidingen zijn bijna 4% minder einddiplomaâ&#x20AC;&#x2122;s toegekend vergeleken met studiejaar 2012-2013. De Associate degrees en masteropleidingen kenden elk 20% minder einddiplomaâ&#x20AC;&#x2122;s toe.

Fontys JAARVERSLAG 2014 - Bijlage 4 - Kengetallen studenten

46