KHOÙ NHÖNG VAÃN LAÏC QUAN

Böôùc vaøo naêm 2022, doanh nghieäp kyø voïng töøng böôùc phuïc hoài saûn xuaátkinhdoanhkhiñaïidòchCOVID-19(2020-2021)ñöôïcñaåylui,nhönglaïigaëpnhöõng khoù khaên tieáp theo bôûi cuoäc xung ñoät Nga - Ukraine laøm cho tình hình chính tròkinhteá-xaõhoäinhieàunöôùcbieánñoängtheochieàuhöôùngxaáu…

Chaám döùt giai ñoaïn 10 naêmtaêngtröôûnglieântuïc

Taùc ñoäng cuûa cuoäc xung ñoät Nga - Ucraine laøm khuûng hoaûng naêng löôïng vaø löông thöïc toaøn caàu, laïm phaùt nhieàu nöôùc taêng cao, giaù sinh hoaït ñaét ñoû hôn neân ngöôøi daân haïn cheá möùc chi tieâu. Haäu quaû laø söùc mua caùc loaïi thöïc phaåm khoâng thieát yeáu nhö caùc loaïi haït, goàm haïtñieàubòaûnhhöôûng.

Nhìnlaïinaêm2022,nhaønhaäp khaåu vaø cheá bieán chaäm mua ñieàu nhaân nguyeân lieäu trong haàu heát caùc giai ñoaïn. Thò tröôøng nhaân ñieàu noùi chung, ñaëc bieät thò tröôøng truyeàn thoáng cuûa ngaønh ñieàu Vieät Nam suy giaûm.

Theo phaân tích cuûa oâng

Nguyeãn Minh Hoïa - Phoù Chuû tòch kieâm Tröôûng Ban Chính saùch

VINACAS, Giaùm ñoác Coâng ty BIMICO, doanh nghieäp (DN) trong ngaønh, nhaát laø caùc ñôn vò saûn xuaát lôùn caàn nhìn laïi ñeå thaáy naêm 2022 saûn xuaát, cheá bieán khoâng suy giaûm, soá löôïng xuaát khaåu khoâng giaûm nhieàu, nhöng kim ngaïch xuaát khaåu laïi giaûm 200 - 300 trieäu USD. Veà nguyeân lieäu ñieàu thoâ, ñaàu naêm 2022, döï baùo thieáu huït, nhöng giöõa vaø cuoái naêm cho thaáy löôïng ñieàu thoâ bình quaân trong naêm khoâng luùc naøo thieáu. Vì khoâng thieáu huït neân giaù ñieàu nhaân khoù coù theå taêng theo quy luaät cung caàu. Löôïng ñieàu nhaân ôû caùc thò tröôøng Chaâu AÂu, Hoa Kyø khoâng thieáu nhö nhöõng naêm tröôùc trong khi moät thò tröôøng lôùn khaùc cuûa haït ñieàu Vieät Nam laø Trung Quoác laïi suït giaûm do nöôùc naøy duy trì chính saùch Zero-COVID ñeán cuoái naêm 2022.

Do vaäy, phía sau nhöõng con soá trong baùo caùo laø khoâng bieát bao nhieâu khoù khaên aäp ñeán trong naêm qua maø töøng DN phaûi ñoái maët. Töø giaù nguyeân lieäu ôû möùc 1.200 USD/taán ñieàu thoâ ñaàu vuï, khi vaøo vuï xuaát hieän tình traïng “coù veû thieáu huït ñieàu thoâ” ñöa giaù leân 1.400 USD/taán. Coäng theâm caùc chi phí nhö nhaân coâng, vaät tö, bao bì, ñieän... ñeàu taêng ñaõ ñaåy giaù thaønh ñieàu thoâ leân cao, trong khi giaù baùn nhaân ñieàu laïi giaûm. Keát quaû, naêm 2022, ngaønh ñieàu khoâng nhöõng khoâng ñaït caùc chæ tieâu cuûa Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân ñeà ra, maø hieäu quaû trong saûn xuaát, cheá bieán cuûa nhieàu DN baúng khoâng hoaëc hieäu quaûkhoângcao,tröømoätsoáDNchuyeân veà thöông maïi ñieàu nhaân xuaát khaåu. Haàu heát caùc DN cheá bieán thuaàn gaàn nhö khoâng coù laõi, phaûi chaät vaät öùng phoùñeåtoàntaïi.

OÂng Taï Quang Huyeân, UÛy vieân Ban Thöôøng vuï VINACAS, Chuû tòch HÑQT Coâng ty Coå phaàn Hoaøng Sôn 1 (Bình Phöôùc) cho bieát: “Suoát thôøigiandaøi,giaùñieàuthoâtheágiôùikhaù oån ñònh neân nhieàu nöôùc môû roäng dieän tích troàng ñieàu, laøm cho saûn löôïng ñieàu thoâ taêng nhanh hôn so vôùi möùc taêng cuûa nhu caàu tieâu duøng. Khi xung ñoät Nga - Ucraine noå ra, nhaèm giaûm bôùt tình traïng laïm phaùt, Cuïc Döï tröõ Lieân bang Myõ (FED) nhieàu laàn taêng laõi suaát, EU cuõng coù nhöõng bieän phaùp töông töï, caùc nhaø nhaäp khaåu, baùn buoân ñieàu nhaân theá giôùi khoâng kham noåi laõi suaát neân haïn cheá hoaëc khoâng mua tröõ saün trong kho nhö tröôùc. Cuøngvôùilaïmphaùt,vieäctieâuduøngsuy yeáu neân laàn ñaàu tieân coâng ty toâi khoâng taêng tröôûng veà doanh soá thay vìtaêngbìnhquaân20%/naêmsuoátmöôøi maáynaêmlieàn”.

Nhaän ñònh cuûa VINACAS, naêm 2022 chaám döùt giai ñoaïn taêng tröôûng veà xuaát khaåu keùo daøi lieân tuïc trong10naêm(2011-2021)cuûangaønh ñieàuVieätNam.

Khoâng thieáu ñieàu thoâ neân caànñeánñaâumuañeánñoù

Theo oâng Baïch Khaùnh Nhöït, Phoù Chuû tòch Thöôøng tröïc VINACAS, Phoù Toång Giaùm ñoác Taäp ñoaøn Vinacontrol Vieät Nam, Chuû tòch HÑQT Vinacontrol TPHCM, tình hình xuaát khaåu ñieàu nhaân giai ñoaïn 2022 - 2023 xem ra caøng khoù khaên hôn giai ñoaïn 20192021. Tieâu thuï ñieàu nhaân vaãn chaäm, giaùcaûkhoùtaêng.Ñoàngquanñieåmnaøy, oâng Nguyeãn Minh Hoïa cho raèng, chöa nhìn thaáy “maøu hoàng” phía tröôùc.

Chi tieâu cho thöïc phaåm khoâng thieát yeáu nhö haït ñieàu ñöôïc döï baùo coøn suy giaûn keùo daøi. OÂng Taï

Quang Huyeân nhaän ñònh: “Naêm

2023, nguyeân lieäu ñieàu nhaân caùc thò tröôøng lôùn ñang toàn dö. Vôùi laõi suaát cao, caùc nhaø buoân theá giôùi khoâng voäi mua döï tröõ ñieàu nhaân khi chöa bieát khaû naêng tieâu thuï ra sao. Laõi suaát cao neân khaùch haøng khoâng mua nhieàu, ñaåy toàn kho sang caùc DN cheá bieán ñieàu nhaân Vieät Nam. Trong khi ôû trong nöôùc, laõi suaát ngaân haøng cao gaáp 1,5 - 2 laàn, nghóa laø taát caû haøng hoùa toàn kho taïi Vieät Nam ñeàu chòu möùc chi phí taøi chính taêng gaáp ñoâi naêm 2022. Vieäc chi phí taøi chính cao coäng vôùi caùc nhaø nhaäp khaåu khoâng mua tröõ neân theo toâi, duø naêm naøo ngaønh ñieàu cuõng ñoái maët nhieàu khoù khaên nhöng 2023 laø naêm cöïc kyø khoù khaên”.

OÂng Traàn Vaên Hieäp - Phoù

Chuû tòch VINACAS, kieâm Tröôûng

Ban Ñoái ngoaïi vaø Xuùc tieán thöông maïi, Toång Giaùm ñoác Coâng ty TNHH

Myõ An cho raèng, coù theå phaûi chôø theâm thôøi gian ñeå xem thò tröôøng theá naøo. Giaù nhaân ñieàu ñang ôû möùc thaáp nhaát. Naêm roài ñaõ thaáp, naêm nay giaù coøn thaáp hôn. Do ñoù, DN khoâng neân voäi vaû kyù nhaäp khaåu ñieàu thoâ khi giaù coøn cao khoâng caân ñoái ñöôïc vôùi giaù ñieàu nhaân xuaát khaåu. Vì vaäy, caàn caân ñoái giaù caû ñaàu vaøo - ñaàu ra hôïp lyù sao

Vieät Nam cheá bieán ñieàu nhaân soá 1 theá giôùi, xuaát khaåu cuõng soá 1, nhaäp khaåu ñieàu thoâ cuõng soá 1. Ba soá 1 ñoù phaûi taïo theá maïnh thaät söï laø laøm sao coù lôïi nhuaän, chöù khoâng phaûi soá 1 maø doanh nghieäp cheá bieán “laøm khoâng coâng”. Vôùi thieát bò vaø coâng ngheähieännay,voøngquaysaûn xuaát caùc nhaø maùy cheá bieán ñieàu nhaân taïi Vieät Nam raát nhanh,DNkhoângvieäcgìphaûi mua giaù ñieàu thoâ treân 1.000 USD/taán. chocoùlaõi,traùnhthieäthaïinhöcaùcnaêm tröôùc. Ngoaøi ra löu yù kieåm tra chaët cheõ veà chaát löôïng khi nhaäp khaåu ñieàu thoâ traùnh ruûi ro bò pha troän ñieàu vuï cuõ naêm 2022, do löôïng ñieàu thoâ vuï cuõ hieän nay coøn toàn kho nhieàu töø chaâu Phi, AÁn Ñoä, vaø caû kho ngoaïi quan VieätNam.

Theo oâng Nguyeãn Minh Hoïa,VieätNamcheábieánñieàunhaânsoá 1 theá giôùi, xuaát khaåu ñieàu nhaân cuõng soá1,nhaäpkhaåuñieàuthoâcuõngsoá1.Ba soá 1 ñoù phaûi taïo theá maïnh thaät söï laø laøm sao coù lôïi nhuaän, chöù khoâng phaûi soá 1 maø doanh nghieäp cheá bieán “laøm khoâng coâng”. Vôùi thieát bò vaø coâng ngheä hieän nay, voøng quay saûn xuaát caùc nhaø maùy cheá bieán ñieàu nhaân taïi Vieät Nam raát nhanh, DN khoâng vieäc gì phaûi mua giaù ñieàu thoâ treân 1.000 USD/taán. Caàn ñeán ñaâu mua ñeán ñoù vì naêm nay khoâng thieáu ñieàu thoâ. Nguyeân lieäu ñaàu vaøo chieám treân 85% chi phí saûn xuaát. Neáu tính theo giaù nhaân 2,6 USD/lbs (0,45kg), giaù nguyeân lieäu phaûi xuoáng ít nhaát 200 USD/taán so vôùi giaù hieän nay thì saûn xuaát môùi hieäu quaû. Giaù nhaân hieän ñang baùn 2,5 - 2,6 USD/lbs laø ñi tröôùc giaùnguyeânlieäu.

Veà chi phí saûn xuaát, beân caïnh laõi suaát ngaân haøng taêng, chi phí bao bì, nhaân coâng vaän chuyeån cuõng taêng, töùc toång chi phí saûn xuaát naêm nay gaàn nhö taêng gaáp ñoâi.Tröôùc boái caûnh naøy, coù DN ñaõ chuû ñoäng giaûm saûnlöôïngsaûnxuaát.

Maëc duø naêm 2023, FED coù khaû naêng taêng laõi suaát ôû möùc raát thaáp hoaëc taêng khoâng nhieàu, caùc DN Myõ coù theå giaûm tieàn löông do giaûm giôø laøm neân thu nhaäp coâng nhaân bò giaûm, aûnh höôûng ñeán taâm lyù nhaø thöông maïi. Ñoù laø nhöõng yeáu toá taùc ñoäng laøm giaù nhaân ñieàu naêm nay seõ giaûm. Vì vaäy, caùc Nhaø Cheá bieán khoâng voäi muanguyeânlieäu.

Theo Hoäi ñoàng Thoâng tin VINACAS, naêm 2023, saûn xuaát cuõng nhö chuoãi cung öùng ñieàu toaøn caàu vaø ôû Vieät Nam tieáp tuïc gaëp nhieàu khoù khaênvaønhieàuthaùchthöùc.Vaánñeàlaïm phaùt, suy thoaùi kinh teá, chính saùch thaét chaët tín duïng cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc, bieán ñoäng tyû giaù USD/VND, tieâu duøng giaûm suùt, chi phí cheá bieán ngaøy caøng taêng taùc ñoäng maïnh ñeán taêngtröôûngngaønhñieàu.

Cuøng quan ñieåm naøy, nhöng oâng Vuõ Thaùi Sôn, UÛy vieân Ban Thöôøng vuï , Phoù Ban Ñoái ngoaïi vaø Xuùc tieán thöông maïi VINACAS Chuû tòch Hoäi Ñieàu Bình Phöôùc, Chuû tòch HÑQT - Toång Giaùm ñoác Coâng ty coå phaàn Long Sôn, coù caùi nhìn laïc quan hôn khi cho raèng: Ñuùng laø ñang coù khoù khaên veà thò tröôøng tieâu thuï ñieàu nhaân, nhöng sang naêm 2023 coù taäp ñoaøn, sau thôøi gian mua maïnh ñieàu thoâ ñeå “naém” thò tröôøng, nay ñaõ “buoâng”. Caùc nhaø maùy cheá bieán ñieàu trong nöôùc coù cô hoäi mua ñöôïc nguyeân lieäu töø Campuchia, chaâu Phi vôùi giaù hôïp lyù hôn. Vì vaäy, hoaït ñoäng cheá bieán ñieàu naêm 2023 seõ “saùng suûa” hôn. Bôûi leõ, caùc nhaø cheá bieán ñieàu nhaân Vieät Nam, neáu mua ñöôïc ñieàu thoâ giaù phuø hôïp cô hoäi thaønh coângseõcaohôn.Tuynhieân,noângdaân troàng ñieàu Vieät Nam naêm 2023 seõ coù theå khoâng baùn ñöôïc giaù nhö naêm 2022,bôûinhieàukhaûnaênggiaùñieàuthoâ chungseõgiaûmhôn2022.