BulletLine Issue #99 • Aug 23 - Aug 29, 2022 L PI A ne PIA b ulletin onlin e Alamin: ‘magniniyog’pakinabangmgangmula sa Coco Farmers and Industry Fund Act Pamahalaan, pinalakas ang surveillance sa DapatCovid-19healthy, ano ang Obesity? Ano ang Generics? P.5 P.3 P.4 P.6 P.7 P.8 P.10kailangan‘OnebagyongsaLoanGSISipapatupadSchemeSegregationsaMRT,EmergencyProgramparamgaapektadongFloritaHealthPass’parin WANT MORE? Pandem Yakitoo! Camille N. Serrano PIA-PMDMagandang balita para sa mga magaaral. Ang Department of Social Welfare and Development (DSWD) ay nagbibigay ng educational assistance sa pamamagitan ng ‘Assistance to Individuals in Crisis Situations’ (AICS)Itinuturingprogram.naIndividuals in Crisis Situation ang mga breadwinner, anak ng solo parent, working student, walang trabaho ang magulang, ulila, inabandona o nakikitira sa kaanak, biktima ng pang-aabuso. Kasali rin ang mga anak ng distressed Overseas Filipino Worker, biktima ng kalamidad o sakuna, at may magulang na mayroon HIV. Pg.2 pang-edukasyonTulongngDSWD, ano at papaano nga ba? Photo from DSWD Region 8 FB ULTRALOTTO 6/58 32-24-15-49-25-53 AUG 26 ULTRALOTTO 6/58 18-20-27-02-38-15 AUG 23 ULTRALOTTO 6/58 32-11-17-38-28-18 AUG 28 LOTTO RESULTS 1 PIA Bulletin Online
Tulong pang-edukasyon...
Upang makapagparehistro, kinakailang magpakita ng Certificate of Registration/ Enrollment o Statement of Account o anumang dokumentong nagpapatunay na enrolled ang bata at valid ID na magpapatunay naman ng pagkakakilanlan ng magulang o guardian ng tatanggap ng nasabing tulong. Ang mga nagparehistro ay dadaan sa assessment ng DSWD social worker. Ang mga tukoy na pasok bilang student-incrisis ay makatatanggap ng kumpirmasyon sa pamamagitan ng text mula sa DSWD Field Office na kinabibilangan. Nakasaad din sa nasabing text kung kailan, saan, at ang mga dokumentong dapat dalhin.
ISIPPITPIT-231 AggregationProduction/ DDCU Kate Shiene Austria
Editors Carlo Cañares Sixto Paulo Agato Staff Writers PMD Art Department Kevin Martin CPSD headed by Bradley de Leon Layout Artist Gabriel Villanueva
bumababa?ngunittumataasAnonagtutuyo?habangnababasaAnogamitin.anganghindi Sagot sa Page 10
with Team Leader
Binasag ko muna bago ko
PIA Bulletin Online 2
Ang mga miyembro ng 4Ps ay hindi na maaaring makatanggap ng Educational Assistance dahil sila ay tumatanggap na ng educational cash grants. Ang mga iskolar naman mula sa mga state university ay maaaring makatanggap ng Educational Assistance kung hindi pa sila nakatatanggap ng dagdag na allowance pambili ng libro, uniporme, gamit sa eskwelahan at proyekto, at pamasahe. Ang nasabing educational assistance ay maaaring magamit sa pangangailangan sa pag-aaral gaya ng pagbabayad sa matrikula, pambili ng school supplies, allowance at iba pang bayarin.
PIA-PMDBubuksan
detalye ng GSIS loan and CSR programs, maaaring bisitahin ang GSIS website (www.gsis.gov.ph) o Facebook page (@gsis.ph); mag-email sa gsiscares@ gsis.gov.ph; o tumawag sa GSIS Contact Center sa 8847-4747 (kung nasa Metro Manila) o 1-800-8-847-4747 (para sa Globe at TM subscribers) o 1-800-10-847-4747 (para sa Smart, Sun, at Mga subscriber ng Talk ‘N Text).
GSIS LoanEmergencyProgram para sa mga apektado ng bagyong Florita
3 PIA Bulletin Online
Photo from PIA Region 2
Mary Rose delos Santos
ng Government Service Insurance System (GSIS) ang kanilang emergency loan program upang tulungan ang kanilang mga miyembro at pensiyonado na apektado ng Severe Tropical Storm Florita, ayon kay GSIS President and General Manager WickAngVeloso.mgamiyembro
ng GSIS na may existing balance sa emergency loan ay maaaring humiram ng hanggang P40,000 upang mabayaran ang kanilang nakaraang emergency loan balance at makakatanggap pa rin ng maximum net na P20,000. Ang mga walang emergency loan balance at pensiyonado ay maaari din mag-apply ng P20,000 na pautang.
Ang active members na naninirahan o nagtatrabaho at pensioner na nakabase sa mga apektadong lugar ay maaaring mag-apply para sa pautang pagkatapos maideklara ang mga lugar sa ilalim ng state ofParacalamity.samga
PIA Bulletin Online 4
Jastine Angelo F. Don PIA-PMDDahil sa mga bagong variant ng COVID-19 at sa lumalalang kaso ng Monkeypox, mahigpit pa rin ang panawagan ng gobyerno sa Overseas Filipino Workers (OFWs) at international travelers na magpa-register sa One Health Pass (OHP) isang araw bago ang kanilang biyahe papuntang Pilipinas. Ang OHP ay isang requirement para sa lahat ng paparating na pasahero sa bansa, alinsunod sa Inter-Agency Task Force for the Management of Emerging Infectious Diseases Resolution 135 upang maiwasan at mabawasan ang pagpasok ng mga suspected or confirmed na indibidwal na may nakakahawang sakit. na dapat ipakita ng mga pasahero ay ang QR code na galing sa OHP at negative RT-PCR test na kinuha sa loob ng 48 oras bago ang kanilang biyahe. Bureau of Quarantine’s (BOQ) OHP ay https:// www. onehealthpass.com.ph at ang pagpapa-rehistro rito ay walang bayad.
‘One Health Pass’ kailangan pa rin
SchemeSegregationsaMRT,
nang ipatupad ng Metro Rail Transit Line (MRT-3) ang segregation scheme ng mga pasahero. Ito ay magbibigay ng ekslusibong access sa unang dalawang pintuan ng unang bagon ng tren para sa senior citizens, Persons with Disabilities (PWD), buntis, at may mga kasamang bata. Samantala, ang huling tatlong pintuan sa unang bagon ng tren ay nakalaan para sa mga babaeng pasahero. Ang ikalawa at ikatlong bagon ng tren naman ay bukas para sa lahat ng pasahero. Sa patuloy na pagsasaayos ng sistema sa MRT-3, muling pinayuhan ang mga pasahero na sundin ang “7 Commandments” sa loob ng tren para maiwasan ang pagkalat ng COVID-19. ipapatupad
Photo from PNA Ang unang biyahe ng tren sa North Avenue station ay 4:38 a.m. at ang huling byahe ay aalis ng 9:30 p.m. Samantala, 5:19 a.m. naman ang unang biyahe sa Taft Avenue station, at 10:09 p.m. ang huling biyahe dito. Para sa karagdagang impormasyon, magpunta sa official social media ng MRT-3.
5 PIA Bulletin Online
Suzzane Bautista PIA-PMDSinimulan
PIA Bulletin Online 6
Lyndon Plantilla PIA-PMDBukod sa kabi-kabilang paglulunsad ng kampanyang PinasLakas, pinag-iibayo rin ng pamahalaan ang pagbabantay o surveillance sa mga kaso ng Covid-19 sa mga pamayanan gaya ng pagsasagawa ng Waste Water Testing. Ipinaliwanag ni Dr. Edsel Salvana, dalubhasa sa infectious disease, na ang viral genetic material ng Covid-19 ay nailalabas ng tao sa kanyang dumi na siya namang makikita sa waste water. Ang ganitong proseso ay dati nang ginagamit upang mag-detect ng iba’t ibang sakit katulad ng polio. Sa paggamit ng waste water testing, maaaring mabatid kung tataas o hindi ang mga kaso ng Covid-19 sa mga pamayanan batay sa pagsusuri ng waste water samples Pamahalaan, pinalakas ang surveillance sa Covid-19 mula roon. Ang resulta ng mga gagawing testing ay malaking tulong sa mga eksperto upang lalo pang palawakin ang mitigation sa pagkalat ng Covid-19. Patuloy pa ring pinapaalalahanan ang publiko na sumunod sa mga public health standards upang maiwasan ang naturang sakit.
Ang Republic Act 11524 o mas kilala bilang Coconut Farmers and Industry Fund Act, na nilagdaaan noong 2021, ay lubos na mapakikinabangan ng coconut farmers at coconut industry sa pagsisimula ng pagrollout ng mga programa sa ilalim ng Coconut Farmers & Industry Development Plan (CFIDP). Ang mga benepisyaryo ng programa ay ang mga farm owner o di kaya ay farm owner-tiller; coconut grower na nagmamay-ari ng hindi bababa sa 0.5 ektarya ng lupain at mayroon tanim na hindi bababa sa 20 puno ng niyog; tenant o di kaya ay tenant-worker; at farm worker o laborer. Sila ay kailangan rehistrado sa National Coconut Farmers’ Registry System (NCFRS). Ang NCFRS Enrollment Form ay maaaring i-download sa pdf/NCFRS-GIS_Enrollment_Form_FINAL_v2.pdf at isumite sa alin mang tanggapan ng Philippine Coconut Authority (PCA). Para sa mga karagdagang ipormasyon, bumisita sa pinakamalapit ng PCA office o i-click ang link na ito: https://pca.gov.ph/index.php/govmail
Kabilang sa mga benepisyong pakikinabangan ng mga ‘magniniyog’
o coco farmers sa ilalim ng CFIDP ay ang mga sumusunod: Pagbibigay ng social protection sa mga coconut farmers, farm workers, at kanilang pamilya; Crop PagsasanayInsurance;ngmga magniniyog at kanilang pamilya; Pagoorganisa ng mga farmers’ organization; Pagbibigay ng gabay at suporta sa pagpapalaganap ng kahusayan, inobasyon, pagsasaliksik sa industriya ng coco farming; Suporta sa pagtatayo ng integrated coco processing facilities; Credit support; at Research, marketing & promotion. Alamin: mga pakinabang ng ‘magniniyog’ MULA SA COCO FARMERS AND INDUSTRY FUND ACT Melanie B. Ronquillo PIA-PMD 7 PIA Bulletin Online
ANO ANG OBESITY? Dapat healthy, umabot ng 27 million na Pilipino ang overweight at obese. Maaaring 30% ng Filipino adolescents ay overweight at obese sa taong 2030. Ang mga kadahilanan sa pagdami ng mga tao na overweight at obese ay poor diet, kakulangan sa nutrisyon, limitadong physical activity at ehersisyo.Upangmaiwasan ang obesity, mahalaga na mayroong supportive environment na maghihikayat ng physical activity, pag-iwas sa unhealthy food at drinks, pag-suporta sa breastfeeding sa unang anim na buwan, ang ilan lang sa mga dapat sundin upang maiwasan ang obesity.
PIA Bulletin Online 8
Melva C. Gayta PIA-PMD Ang OVERWEIGHT (labis na timbang) at OBESITY (labis na katabaan) ay seryosong problema sa kalusugan dahil ito ay may kaugnayan sa pagkakaroon ng NonCommunicable Diseases (NCDs). Ang NCD ay isa sa pangunahing dahilan ng mortality, morbidity at disability sa bansa. Halimbawa ng NCDs ay ang cardiovascular diseases, cancer, diabetes mellitus, hypertension, renal diseases, and degenerative arthritis, gout and gallbladder diseases. Ang unang linggo ng Setyembre ay itinalaga bilang Obesity Prevention Week bilang tugon na din sa lumalalang problema sa kalusugan ng obesity at overweight sa bansa. Sa huling pag-aaral ng Food and Nutrition Research Institute,
Limitahan ang pagkain ng high calorie food tulad ng cake, fast food, fried food. Limitahan ang ang paggamit ng asukal. Kumain ng mas maraming prutas, gulay, legumes (i.e munggo, peanuts, garbanzo beans). Mag-ehersisyo o sumali sa mga physical activities (i.e. walking, gardening, dancing). I-achieve ang energy balance (i.e. the number of calories eaten equals the number of calories used) and a healthy weight. I-maintain ang high waist circumference (HCW) na mas maliit sa 80 centimeters para sa mga kababaihan, at 90 centimeters sa kalalakihan para masabing sila ay may tamang pangangatawan o fit. Ang unang linggo ng September taun-taon ay OBESITY PREVENTION AWARENESS WEEK. Layunin nito ang pagpapalaganap ng knowledge tungkol sa panganib, prevention at treatment ng OBESITY. Padami ng padami ng konsumo ng pagkaing mataas sa taba, asin at asukal subalit mababa sa bitamina, mineral at essential Bawasnutrients.ang physical activity sa trabaho o opisina kagaya ng palagian na nakaupo sa harap ng computer,sumasakay ng pampublikong o pribadong sasakyan sa halip na maglakad kung malapit lang naman ang pupuntahan, at iyong tinatawag na “increasing urbanization” kung saan naglipana ang fast-food sa halip na magluto ng fresh food sa bahay.
PREVENTION AND TREATMENT: DAHILAN NG OBESITY at OVERWEIGHT: 1 2 1 2 3 4 5 6 9 PIA Bulletin Online
Mary Rose delos Santos PIA-PMDSabuwan ng Setyembre bawat taon, ipinagdiriwang ang Generics Awareness Month. Layunin ng pagdiriwang na ipalaganap ang kamalayan tungkol sa generic drugs na ligtas, mabisa, mura Ano ang Generics? Ang mga generic at branded na gamot ay may parehong aktibong sangkap, dosage form, bisa, kalidad at performance. Maaaring iba ang itsura ng generic sa branded na gamot ngunit PIA Bulletin Online 10
