Vormgeving Boek 'Groeten uit Nijetrijne'

Groeten uit Nijetrijne

Inhoudsopgave 5 9 15 20

Twintig jaar opera aan de Scheene meer dan een intermezzo Opera Nijetrijne en een vergeten genre Voorstellingenlijst 2001 - 2020/2021 Bedankt Vrijwilligers

enzovoort

2

Groeten uit Nijetrijne 20 jaar

komische opera uit de achttiende eeuw in natuurgebied De Rottige Meente, Friesland

3

Stichting Intermezzo / Opera Nijetrijne 2020/2021

0000 - Titel Opera

Twintig jaar Opera aan de Scheene meer dan een intermezzo

5

Als de dag van gisteren herinner ik mij dat twintig jaar geleden op ons achterterras in Nijetrijne het eerste komische intermezzo werd gespeeld. Het initiatief kwam van zanger Marc Pantus die als regisseur aan de slag wilde, en van ondergetekende die dat plan graag ondersteunde door het bieden van een speelplek, het uitnodigen van publiek en het koken van een eenvoudige maaltijd voor de gasten die van verre zouden komen.

Pantus nodigde sopraan Barbara Hannigan uit, met wie hij de zangopleiding aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag had gevolgd, formeerde een orkestje en koos een komisch intermezzo voor zijn debuut. Komische intermezzi werden in de achttiende eeuw gespeeld in de pauzes van serieuze opera’s. Deze werkjes in twee bedrijven van elk ongeveer twintig minuten, worden tegenwoordig nauwelijks meer uitgevoerd. Ze zijn derhalve vrij onbekend, ondanks de soms hoge kwaliteit ervan.

De Leeuwarder Courant kwam op een van de destijds twee (!) speeldagen en schreef een lovende recensie over Larinda e Vanesio van Johann Adolf Hasse. Daarop besloten Pantus, Hannigan en ik een stichting op te richten, opdat een officiële status werd verkregen.

Na drie zomerse intermezzi vervolgde Barbara Hannigan haar internationale carrière en na het vierde jaar ging ook Marc Pantus zijns weegs.

Opera Nijetrijne ging een aantal jaren in zee met

0000 - Titel Opera

0000 - Titel Opera

0000 - Titel Opera

regisseur Claudia Christern. Zij wilde in haar derde jaar graag een ‘echte’ opera regisseren. De keuze viel op Falstaff van Salieri. Zo werd in het zevende jaar de stap van een pauzestuk naar een complete opera gemaakt – een stap die in mijn beleving heel groot was en inderdaad grote consequenties heeft gehad.

In 2008 zorgde Rata Kloppenburg voor de overstap naar het Nederlands. Zij nam hertaler en librettist Alice Zwolschen mee, die sindsdien een groot stempel op onze producties drukt. In hetzelfde jaar trad ook Vaughan Schlepp aan als muzikaal leider. Hij heeft sindsdien een belangrijke stem in de keuze van de partituren en hoe deze tot klinken komen: zijn arrangementen zijn weergaloos. Dankzij de hechte samenwerking tussen deze twee is de aloude strijd wat in de opera het eerst komt – de woorden of de noten? – bedwongen. Ik geniet elk jaar weer volop van wat wij dankzij hen te horen krijgen.

De jaren erna kregen wij volop spektakel dankzij de enorme inzet van technisch leider Bouke Werner: onderwaterpodia, uit het water oprijzende kasten, een stadsbus die in het moeras verongelukt, vliegende zangers, noem maar op. Inmiddels zijn we daar wat van teruggekeerd, hoewel de bewegende pontons waarop het publiek plaatsneemt, ook voor veel spektakel zorgen. Tegenwoordig tekent Sjoerd van de Velde voor de bouw van de geweldige decors op het land, in het water of in de bomen.

Intussen werken we met een derde of zelfs vierde generatie medewerkers. Het lijkt wel wat op één grote familie die elk jaar weer neerstrijkt in Nijetrijne om met elkaar aan iets moois te werken. Het enthousiasme van de staf, zangers, orkestleden, koks, vrijwilligers, technici en anderen is groot en ik geloof stellig dat het publiek

dat aanvoelt en meegeniet van die positieve sfeer. Een dag Nijetrijne wordt op die manier een feest en zo zie ik het graag. Zoals de vader van een van de regisseurs ooit opmerkte: bij Opera Nijetrijne word je een beetje gelukkig! en daar gaat het uiteindelijk om…

Velen ben ik dankbaar voor hun inzet en ondersteuning. Een ervan wil ik apart noemen: oprechte dank ben ik verschuldigd aan mijn echtgenoot Frits van Servellen voor zijn vele vaardigheden, grote inzet en niet aflatende volharding. Zijn titel Hoofd Algemene Zaken en Sponsoring heeft hij meer dan verdiend.

Ook de Vrienden en Dikke Vrienden verdienen hier vermelding. Bij problemen springen zij in en zorgen zo voor onze continuïteit. In dit boek is dan ook een apart hoofdstuk aan de Stichting Vrienden van Opera Nijetrijne gewijd.

De twintig jaar waarin zo veel moois tot stand is gebracht en waaraan ik een overvloed van hilarische en ontroerende herinneringen koester, zijn omgevlogen. Met dit boek wil ik u, trouwe Vrienden van Opera Nijetrijne, daarin laten delen. Ik spreek de hoop uit dat u nog lang van onze bijzondere plek aan de Scheene, de prachtige muziek, de vrolijke producties en onze gastvrijheid zult (na)genieten!

Inmiddels weten wij dat de voorstellingen in dit jubileumjaar 2020 vanwege de coronacrisis niet door kunnen gaan. Het is niet anders.

De première van onze jubileumproductie Expeditie op Drift zal volgend jaar plaatsvinden, op 17 augustus 2021.

Yvon Scheper Uitvoerend producent Opera Nijetrijne Directeur Stichting Intermezzo

6

Bijzondere dank zijn wij verschuldigd aan:

H.P. en Marijke de Vries Bert en Marijke Stalenhoef Berdie Drenth Louly Wijsmuller Henk en Miep Diephuis Judith van Kranendonk en Machiel van der Woude Aleid Kruize Rob van der Meijs Gies Buyserd Nellie Zuidam Marianne Brรถcker Gerrit Jan Hoogeland Martijn de Jong Carin Carpay Phyllis Buyserd Staatsbosbeheer Lammert Koopmans Stichting Teslin Capital Management Boomsma Distilleerderij Royal Smilde en de vele, vele vrijwilligers en sponsoren die elders in dit boek genoemd worden.

< 0000 - Titel Opera

Salon zonder muren Qua thematiek biedt De Parijse schilder een prachtige doorkijk op de genotzuchtige samenleving van het pre-revolutionaire Lyon. De cultuur van de Salons tijdens de Verlichting wordt op de hak wordt genomen: de schijnwijsheid van schilders, poĂŤten en geleerde vrouwen, het verval van de adel en het tot holle vormen uitgesleten begrip van eerbaarheid, dit alles verpakt in de onontkoombare huwelijksproblematiek.

Nijetrijne is een uitdaging op zich als je er een achttiende-eeuwse opera buffa wilt maken. De verfijnde etiquette van de adel versus de woeste schoonheid van het

veenmoeras. Dit zal de personages een natuurlijke instabiliteit meegeven, en daarin schuilt de komedie. Voor de acteurs zal het een flinke uitdaging zijn die weerbarstigheid naar hun hand te zetten en tegelijkertijd koste wat kost hun innerlijke adel te bewaren. Ook in het ontwerp zullen we proberen cultuur en natuur een zo sterk mogelijk contrast te laten vormen. De natuur zal aanvankelijk niet meer dan een mooie achtergrond zijn voor de opera, als een levend palet van de schilder, maar naarmate het verhaal zich ontspint zullen modder, veen en muggen de beperkingen van de personages genadeloos blootleggen. - Arne Sybren Postma, regisseur

8

Opera Nijetrijne

en een vergeten genre 9

Bas-bariton Marc Pantus zong in 1999 bij Opera Spanga. Hij logeerde bij Yvon Scheper die haar huis aan de Scheene daarvoor ter beschikking had gesteld. Uit de gesprekken tussen Yvon en Marc kwam naar voren dat hij een volgende stap in zijn carrière wilde zetten door te gaan regisseren. Hoe zag hij dat voor zich? Hij wilde een genre op de planken brengen dat in de loop der tijd in vergetelheid was geraakt: het komische intermezzo.

Dat is een korte opera in twee bedrijven die, als pretentieloos vermaak, werd gespeeld in de pauzes van de achttiende-eeuwse serieuze, op tragische thema’s geïnspireerde opera seria. Het intermezzo won als opera buffa meer en meer aan zelfstandigheid en werd op den duur speciaal gecomponeerd als amusement in de carnavalstijd, vooral in Napels en Venetië.

In Frankrijk groeide het intermezzo uit tot de opéra comique, in Spanje tot de zarzuela. Echo’s van deze ontwikkelingen vinden we terug in Il barbiere di Sevilla van Paisiello (1782) en Rossini (1816), Le nozze di Figaro (1786) en Così fan tutte (1790) van Mozart. Deze meesterwerken zijn nu overbekend en hun vermenging van drama, avontuur en humor zijn gemeengoed. Het is goed eraan te herinneren dat zij voortkomen uit een tijdsgewricht met als centrale gebeurtenis de Franse Revolutie van 1789, dat een diepgaande invloed op onze tijd heeft gehad. Deze opera’s hebben daarin een functie gehad juist vanwege hun ‘lage’ afkomst en de stem die zij aan ‘gewone’ karakters hebben gegeven. Theater- en literatuurhistorici wijzen erop dat vanuit kunstvormen als de commedia dell’arte en de komische opera, die cultureel een lage status hadden, de lage klassen van volk en burgerij hun stem konden verheffen tegen de macht van adel, leger en hof en tegen dat deel van de burgerij dat zich aan die hogere kringen spiegelde. Denk aan

0000 - Titel Opera

Mozarts Le nozze di Figaro (1786): om Susanna te krijgen beroept de graaf zich op het adellijk prerogatief van de ius primae noctis – een toen al gedateerd gebruik, misschien zelfs een theatraal ingezette mythe – wat hem uiteindelijk openlijke vernedering brengt. Denk aan de toneelteksten waarop Da Ponte zich voor zijn libretto baseerde: de trilogie over Almaviva, Rosina en Figaro van de hand van Beaumarchais (zelf een upstart die zich van horlogemaker via slimme huwelijken opwerkt tot in de hoogste kringen) met de beroemde passage waarin een woedende Figaro zijn aanstaande bruid Susanna verdedigt en zijn padrone graaf Almaviva de wacht aanzegt: Nee mijn Heer de Graaf, u zult haar niet krijgen! Haar niet hebben!

Alleen omdat je een hoog-adellijk heerschap bent, denk je dat je een verheven genie bent – adelsbrief, fortuin, status, positie! Hoe trots maken die een man!

Wat heb je gedaan om een dergelijke voorsprong te verdienen? Je hebt de moeite genomen geboren te worden – alleen maar dat.

Voor de rest – een heel gewone man.

Terwijl ik, die verdwijn in het grauw van de massa, om gewoonweg te overleven veel meer kennis, berekening en vaardigheden heb moeten aanwenden dan iemand ooit nodig had om alle provincies van Spanje te besturen… een eeuw lang!

Een dergelijke tekst typeert de grote veranderingen die door de Franse Revolutie van 1789 werden ingeluid. Da Ponte en Mozart gebruikten deze monoloog niet in het libretto van de Figaro: hoewel de censuur in het Wenen van 1786 allengs minder streng werd, was dat nog een stap te ver. Deze achtergrond van de vermenging van

‘laag’ en ‘hoog’ is interessant om in gedachten te houden wanneer we de artistieke ontwikkeling van Opera Nijetrijne in de afgelopen twintig jaar in ogenschouw nemen.

Terug naar het begin en de ambitie van Marc Pantus. Hij diepte enkele vergeten partituren op van J. A. Hasse (1699-1783), een sleutelfiguur in de ontwikkeling van de opera, zowel serieus als komisch, in de achttiende eeuw. Pantus contacteerde zijn Canadese collega Barbara Hannigan om met hem te spelen en te zingen en de repetities begonnen op het buitenterras van het huis aan de Scheene. De meubilering van het terras werd in de achterliggende huiskamer en op zolder gevonden of van buren geleend.

Pantus zelf bracht overdadige kostuums en ravissante pruiken mee. Die waren dermate uitbundig dat zelfs de oude rieten stoel of de verweerde spiegel functionele betekenis kregen, als verwijzingen naar de vermolmde glorie en de hopeloosheid van de escapades van een sinjeur op leeftijd met adellijke pretenties, op jacht naar de liefde van een jong ding. Pantus was meesterlijk in het breed uitmeten van ijdelheid en het uitvergroten van bespottelijke liefdesverlangens, Hannigan was ideaal in haar spel als het quasi-naïeve maar berekenende dienstmeisje dat de oude heer met al zijn geld om haar ranke vingertjes wond. Ondersteund door een klein instrumentaal barokensemble speelden zij twee voorstellingen. Een eenvoudige doch smakelijke maaltijd, door vrijwilligers gekookt, uitgeserveerd en ingeschonken, bekroonde het geheel.

Het publiek bestond grotendeels uit de netwerken van producent, spelers en vrijwilligers. In de jaren daarna groeide dit begin, door een adequate publiciteit en werving, in hoog tempo uit tot vijf, zeven of meer voorstellingen per seizoen

10

Suggestie voor foto?

met een publiek van enkele honderden mensen, tot tenslotte meer dan tweeduizend gasten die op speciaal aangevoerde tribunes plaatsnamen.

Het podium wisselde van het kleine terras naar de andere kant van het huis, met zit- en speelplekken op in het water drijvende pontons, en naar locaties in het natuurgebied. Soms lagen die zo ver weg van het huis dat er voor een akte naar toe gewandeld diende te worden. Mimespelers en figuranten, die voor vulling van het verhaal en extra bewegingen zorgden, duikelden door ramen, hingen in bomen en kwamen te paard of in bootjes langs. Mexicaanse cowboys draafden over het trilveen, in camouflage gestoken generaals kropen door het riet, Turken trouwden met haremdames in de boomgaard.

De onstuitbare inventiviteit van Marc Pantus werd, na vier jaar, afgelost door een heel team bestaande uit regisseur Claudia Christern kwamen Benoît Debrock als dirigent en Věra Louisa Aikens als ontwerper van kostuums en decors.

11

Geprikkeld door de mogelijkheden van de locatie en van de gekozen partituur, openden zij nieuwe vergezichten langs het ingeslagen pad.

Ondanks veranderingen in de artistieke teams en de beperkingen die aan enkele producties van buitenaf werden opgelegd, is deze stijgende lijn nooit werkelijk onderbroken. Vergeten wordt bekend, onbekend wordt bemind – bezoekers komen terug voor de onbekende opera’s én voor de wandeling door het natuurgebied naar de Scheene, voor de sfeer van intimiteit en natuurlijk voor de kwaliteit van het gebodene. Zelfs de aangekondigde eenvoudige maaltijd wordt steeds professioneler bereid.

Met de komst van nieuwe spelers en nieuwe creatieve teams, wordt Nijetrijne een platform voor talenten die er de kans kriigen grotere en complexere producties te realiseren. Vormgever Věra Aikens maakt voor Le Donne Vendicate (Piccinni, 2005) verhalende kostuums, geïnspireerd op de stijl van de Rococo. De personages nemen als het ware hun eigen kenmerkende decor mee. Zo is er een hoepelrok bezaaid met boeken voor de intellectueel ingestelde zuster, en één bezaaid met natuurlijke ingrediënten voor de pastoraal ingestelde zuster. Samen strijden om de gunst van de jonkman die zelf uit is op het winnen van schoonheidswedstrijden.

In een picknickscène wordt de toeschouwer gedesoriënteerd en vermaakt: de gerechten, het picknickkleed, de personages en de natuur van de omgeving lopen in elkaar over.

Meer en meer wordt er op mogelijkheden van de locatie ingespeeld: in Le Jugement de Midas (Grétry, 2006) worden bruggen over de slootjes gebouwd als speelplekken en moeten de personages telkens weer keuzes maken; in Alias Duivelsoog (Auber, 2008) vaart over de ri-

0000 - Titel Opera

0000 - Titel Opera

Suggestie voor foto?

0000 - Titel Opera

vier een pont heen en weer naar natuurcamping De Groene Glazenmaker wat een beweeglijk spel van aankomen, verblijven en vertrekken mogelijk maakt. Het de leden van het orkest gaan deelnemen aan het spel: uitgedost als dorpsharmonie komen zij over het schelpenpad feestelijk op huis aan na het winnen van een concours elders.

Al marcherend en varend spelen zij hun winnende bijdrage als ouverture. De verwijzing naar Bert Haanstra’s film Fanfare (1958) was voor een groot deel van het publiek evident.

De producties worden een hechte gezamenlijke inspanning van een ensemble waarin verschillende disciplines elkaar inspireren. De komst in 2008 van Vaughan Schlepp als muzikaal leider en Rata Kloppenbrug als regisseur, introduceert een belangrijke keuze: voorstellingen worden voortaan in het Nederlands gezongen.

Alice Zwolschen is vanaf dan verantwoordelijk voor wat zij niet vertalen maar hertalen noemt.

In libretto en partituur worden steeds meer aanknopingspunten ontdekt om wat gegeven is te transformeren en directer aan te laten sluiten bij de beleving van het publiek. Verwijzingen naar de locatie en de regio, grappen over actuele thema’s worden gebruikt om ingrepen in en aanvullingen op het libretto glad te strijken. Het publiek tuurt niet langer in de programmaboekjes en raakt meer betrokken bij de fictieve mallotigheden die voorbijkomen. Dit versterkt tevens de rol van de muziek, in zowel de uitbeelding als de beleving van het verhaal. Dit alles leidt tot een theatrale en zintuiglijke totaalervaring.

In andere bijdragen in deze publicatie valt daar meer over lezen, maar cruciaal is dat uiteindelijk de ontwikkeling van Opera Nijetrijne veel verder strekt dan het herontdekken van een vergeten genre – het is de herleving ervan op een manier

die het ondeugende, het incorrecte, het speelse en het inventieve van de cultuur van de tweede helft van de achttiende eeuw invoelbaar maakt door die te hertalen naar het hier en nu. Het publiek wordt ermee uitgedaagd voor de duur van de voorstelling zijn ongeloof op te schorten.

Theaterrecensent Kester Freriks, die de voorstellingen al een groot aantal jaren volgt, zegt er het volgende over: De voorstellingen van Opera Nijetrijne hebben niet alleen de grote verdienste dat zij een operaliteratuur hebben ontsloten die, op een enkele uitzondering na, onbekend en ongehoord was en te boek stond als curieus. Op zich spreekt dat een publiek van kenners natuurlijk aan. Het lijkt zo logisch om na het grote succes in 1984 van de film Amadeus het werk van Salieri te programmeren – maar niemand deed dat, behalve Opera Nijetrijne.

Dan is er het aspect hoe die vergeten opera’s gebracht worden. De voorstellingen doen elke keer weer op een andere manier een beroep op het oergevoel van wat theater is en dat we zijn kwijtgeraakt: een verkleedpartij met de verkleedkist zichtbaar op het podium. Je weet dat je naar een fictie kijkt, maar je gaat erin mee en je wordt in dat besef zowel bevestigd als ook uitgedaagd. Veel modern theater behelst een discussie met de theatertraditie, met wat in de loop der tijd aan vormen en experimenten werd gerealiseerd, zodat je een soort ingewijde moet zijn om een voorstelling goed te kunnen volgen.

De voorstellingen in Nijetrijne zijn op de juiste manier laagdrempelig: publiek en personages staan vaak op hetzelfde niveau, iedereen weet als het ware evenveel.

Voor mij bewijzen deze voorstellingen dat de commedia leeft: het spel met de regels, de

12

intriges en de verwarringen, de galanterie van de achttiende eeuw, het komische met hier en daar een melancholieke voetnootâ&#x20AC;Ś Mensen van nu kijken daar met aandacht en plezier naar, zeker als het op een kwalitatief hoog niveau gebracht wordt. En wat de hertalingen betreft: vergeet niet dat ook Shakespeare, Molière en Mozart/Da Ponte gebruikten wat in hun tijd bekend, berucht of beroemd was. Soms putten ook zij uit heel banale bronnen die nu volkomen vergeten zijn.

Door gebruik te maken van de mogelijkheden van de locatie en de talenten van de medewerkers, raakten vorm en inhoud steeds beter op elkaar afgestemd. Deze producties spreken, om het zo te zeggen, de diepte van de oppervlakte aan.

Het plezier van het maken spat er aan alle kanten van af â&#x20AC;&#x201C; dat brengt de ervaring van sprezzatura, van losheid, alsof het verhaal zich op dat moment en ter plekke ontwikkelt. Opera Nijetrijne heeft een ontwikkeling ingezet en consequent doorgezet; wat betreft spel, hertalingen en muziekstijl is het een unieke benadering van een vergeten genre.

Cees de Boer

2020 - Titel Opera

13

Met dank aan Kester Freriks voor het inspirerende gesprek op 4 december 2019

2001

2003

L’artigiano gentiluomo ovvero Larinda e Vanesio (1726)

La fantesca ovvero Merlina e Capitan Galoppo (1729) Johann Adolf Hasse / Bernardo Saddumene

Johann Adolf Hasse / Antonio Salvi

regie en vormgeving Marc Pantus muzikaal leider Alessandro Sbrizzi zang Barbara Hannigan, Marc Pantus spel Margot Nies, Terence Roe

regie, vormgeving en muzikale leiding Marc Pantus zang Barbara Hannigan, Marc Pantus

Deze productie is zeven maal gespeeld op andere locaties, o.a. Odeon Zwolle, De Buitenplaats Eelde, Felix Meritis Amsterdam.

2002

La contadina (1728) Johann Adolf Hasse / Bernardo Saddumene, Andrea Belmuro

2004

stichtingintermezzo presenteert

BARBARA HANNIGAN sopraan MARC PANTUS bas-bariton BAROKENSEMBLE “IL SETTECENTO”

intermezzo comico

JOHAN ADOLF HASSE

25, 30, 31 augustus en 1 september 2002 Natuurgebied “De Rottige Meente”, Nijetrijne, Friesland

Terremoto, Farfalletta e Lirone (1718) Francesco Conti / Pietro Pariati

stichtingintermezzo presenteert

BARBARA HANNIGAN sopraan MARC PANTUS bas-bariton Barokensemble “Il Settecento”

regie en vormgeving Marc Pantus muzikaal leider Alessandro Sbrizzi zang Barbara Hannigan, Marc Pantus spel Margot Nies, Terence Roe, Cees de Boer

intermezzo comico

JOHAN ADOLF HASSE

25, 30, 31 augustus en 1 september 2002 Natuurgebied “De Rottige Meente”, Nijetrijne, Friesland

regie en vormgeving Marc Pantus muzikaal leider Alessandro Sbrizzi zang Renate Arends, Bernard Loonen, Marc Pantus

stichtingintermezzo presenteert

BARBARA HANNIGAN sopraan MARC PANTUS bas-bariton Barokensemble “Il Settecento”

intermezzo comico

Tevens gespeeld op locatie in Wolvega en in Felix Meritis Amsterdam.

JOHAN ADOLF HASSE 25, 30, 31 augustus en 1 september 2002 Natuurgebied “De Rottige Meente”, Nijetrijne, Friesland

Tevens gespeeld in De Kleine Komedie Amsterdam.

14

2005

Le donne vendicate (1763) Nicolò Piccini / Carlo Goldoni

Voorstellingen 2001-2020/2021

15

regie Claudia Christern muzikaal leider Benoît Debrock vormgeving Věra Aikens zang Marike Verbeek, Astrid Vrensen, Wiebe-Pier Cnossen, Christian Damsgaard-Madsen spel Joyce van der Holst Deze productie is enkele malen op andere locaties gespeeld door Opera Minora.

regie muzikale leiding productie toneelbeeld Nederlandse hertaling techniek regieassistent

Aan De Parijse Schilder werken mee Marike Verbeek, Sopraan Eurilla Pieter Hendriks, Bariton Barone Heleen Koele, Sopraan Cintia René Veen, Tenor Broccarde Augusto Valenca, Tenor Monsieur Herman Duchenne acteur Joyce van der Holst actrice Arne Sybren Postma Vaughan Schlepp Yvon Scheper Vèra Louisa Aikens Alice Zwolschen Bouke Werner Marcos Rabello

foto Paul Struijk

foto Elena Givone

VOOR DE DAG ZELF De voorstelling gaat altijd door; bij slecht weer wordt in een tent gespeeld Laarzen of waterdichte wandelschoenen zijn bij elk weer nodig Een lange broek is aan te raden Bij regen een paraplu of regenkleding meenemen Bij windstil weer een muggenstift meenemen Bij avondvoorstellingen is een zaklantaarn raadzaam voor de terugweg Honden zijn niet toegestaan

2003 – – – – – – –

foto L. van der Broek

CONTACT

Stichting Intermezzo Apollolaan 79 A2 1077 AK Amsterdam tel/fax (tot 20 juli.) 020 664 64 54 (na 20 juli.) 0561 481 690 e-mail info@operanijetrijne.nl www.operanijetrijne.nl

2008

(Toegangsprijs ? 62,50 incl. ? 3,77 BTW. Bij afgelasting is geen restitutie mogelijk. Locatie sluit na af loop maaltijd.)

2003

Natuurgebied ‘De Rottige Meente’, Nijetrijne (bij Wolvega), ZuidFriesland.

Auto vanuit de Randstad A6 volgen (Almere/Emmeloord). Neem na Emmeloord afslag 15 en volg N351 richting Wolvega. Na Kuinre (rechtdoor) en na de afslag Spanga/Munnikeburen, Scherpenzeel (rechtdoor) begint de Pieter Stuyvesantweg in Nijetrijne. Parkeren bij Pieter Stuyvesantweg 134. Volg vandaar de wandelroute met de witte paaltjes (15 minuten).

Auto vanuit het noorden N/A32 richting Meppel. Afslag 8 Wolvega; dan N351 richting Kuinre/Emmeloord. Na brug over Helomavaart parallelweg rechts nemen. Parkeren bij Pieter Stuyvesantweg 134.

Volg vandaar de wandelroute met de witte paaltjes (15 minuten).

Bus vanaf station Wolvega ieder uur, m.u.v. zondag, uitstappen Munnikeburen. Pad Staatsbosbeheer bij Schildersbedrijf Henk Oostra volgen (15 minuten).

Slechtlopenden kunnen, uitsluitend na afspraak, met de boot afgehaald worden. Het terrein is niet-rolstoeltoegankelijk.

PLAATS EN ROUTEBESCHRIJVING

Let op: donderdag 20 en donderdag 27 aug. eerste rondvaart 14.00 uur vanaf parkeerplaats; tweede rondvaart 15.00 uur vanaf operaterrein. foto Paul Struijk

STICHTING INTERMEZZO

Opera Nijetrijne / Stichting Intermezzo voert sinds 2001 jaarlijks niet eerder in Nederland uitgevoerde 18e eeuwse komische opera’s op.

De in het Nederlands gezongen voorstellingen zijn aantrekkelijk voor een breed publiek, voor kenners en niet kenners, voor jong en oud.

De afgelopen jaren produceerde Opera Nijetrijne werken van Johann Adolf Hasse (Larinda e Vanesso; La Contadina; La Fantesca), Francesco Ponti (Terremotto, Farfaletta e Lirone), Nicolò Piccinni (Le Donne Vendicate), André Ernest Modeste Grétry (Le Jugement de Midas), Salieri (Falstaff ) en Daniel Aubert (Fra Diavolo).

De voorstellingen vinden plaats in Nijetrijne, in het natuurgebied De Rottige Meente, op de grens van Friesland en Overijssel. Het opera terrein is gelegen aan het riviertje de Scheene en is slechts bereikbaar langs een bijzonder wandelpad door het moerasgebied. De voorstellingen worden besloten met een zomerse maaltijd.

Lammert Koopmans Stichting

STICHTING VRIENDEN Voor informatie over of steun aan Opera Nijetrijne: Stichting Vrienden van de Opera Nijetrijne, Phyllis Buyserd, tel 020 664 75 38 e-mail info@buyserd.nl

MET DANK AAN

2008 DATA EN TIJDEN

TOEGANGSPRIJS EN KAARTVERKOOP

Première: dinsdag 18 augustus, aanvang 18.15 uur Avondvoorstelling: vrijdag 21 en vrijdag 28 augustus, aanvang 18.15 uur, einde programma 22.00 uur.

Matinee: zaterdag 22, zaterdag 29 en zondag 30 augustus, aanvang 14.15 uur, einde programma 19.00 uur. NB: Locatie open vanaf 12.30 uur Let op: donderdag 20 en donderdag 27 augustus: aanvang 16.00 uur.

Houdt u rekening met een wandeling langs (modderige) veenpaden van ongeveer 15 minuten naar het operaterrein.

RONDVAART STAATSBOSBEHEER

‘ D e R o t t i g e M e e n t e ’ , N i j e t r i j n e , F r i e s l a n d w w w. o p e r a n i j e t r i j n e . n l R e s e r v e r e n : i n f o @ o p e r a n i j e t r i j n e . n l o f ( t o t 1 a u g . ) 0 2 0 6 6 4 6 4 5 4 o f ( n a 1 a u g . ) 0 5 6 1 4 81 6 9 0

1 4 , 1 8 , 2 3 , 2 4 , 25 e n 26 a u g u s t u s 2007

Prijs ? 62,50, inclusief maaltijd, consumpties en programmaboekje.

Kinderen tot 12 jaar gratis; zwemdiploma vereist of zwemvest meenemen.

Kaarten zijn te bestellen door overmaking van ? 62,50 per persoon op Postbank rekeningnummer 91 53 853 t.n.v. Stichting Intermezzo te Amsterdam, o.v.v. het gewenste aantal kaarten en datum voorstelling.

Vermeld te allen tijde uw adres, telefoonnummer en eventuele e-mailadres.

Na ontvangst van het bedrag volgt een bevestiging per e-mail of telefoon.

Let op: vanaf 1 mei eerst bellen of mailen om kaarten te reserveren.

Voor een uitkoop (100 - 200 personen) of sponsor-arrangement (20 - 30 personen) dient u contact op te nemen met Stichting Intermezzo.

Reserveren: info@operanijetrijne.nl of (tot 20 juli) 020-6646454 (na 20 juli ) 0561-481690

18e-eeuwse komische opera met zang en spijs in Fries paradijs

Muzikale leiding Toneelbeeld

www.operanijetrijne.nl Regie Claudia Christern M u z i k a l e l e i d i n g B e n o î t D e b ro c k K o s t u u m s e n d e c o r V è r a A i ke n s

De Parijse schilder / Il pittore parigino (1781) Met: Pieter Hendriks Heleen Koele Augusto Valenca René Veen Marike Verbeek Arne Sybren Postma Alice Zwolschen naar Giuseppe Petrosellini Vaughan Schlepp Vèra Louisa Aikens

Tegen contante betaling van ? 2,50 aan de boswachter van Staatsbosbeheer kan onder diens hoede een korte rondvaart door De Rottige Meente worden gemaakt.

Avondvoorstelling: eerste rondvaart16.30 uur vanaf parkeerplaats aan de Pieter Stuyvesantweg 134; tweede rondvaart 17.30 uur vanaf operaterrein aan rivier de Scheene.

Matinee: locatie open vanaf 12.30 uur, eerste rondvaart 12.00 uur vanaf parkeerplaats aan de Pieter Stuyvesantweg 134; tweede rondvaart 13.00 uur vanaf operaterrein.

Ook met

2002 2006 De Parijse Schilder van Domenico Cimarosa De zelfverliefde kunstenares Eurilla moet trouwen met de horkerige Baron Cricca, wil ze aanspraak maken op haar erfenis. Het potsierlijke gedrag van deze vertegenwoordiger van de omhooggevallen landadel kan haar alleen weinig bekoren. In plaats daarvan laat ze haar oog vallen op een beroemde portretschilder uit Parijs, die bezig is aan Cricca’s portret.

Baron Cricca heeft voor zijn onhandige vrijerspogingen zijn voormalige geliefde verlaten, de nogal opvliegende Cintia. Zij komt zich in diverse vermommingen met het huwelijksvoornemen bemoeien. Intussen is huislakei Broccardo vooral bezig iedereen tegen elkaar op te zetten... ’S AVONDS: 16, 18 EN 25 MATINEE: 19, 26 EN 27 AUGUSTUS 2006

Heleen Koele Mignon Primus Job Hubatka René Veen Erks Jan Dekker

18, 20, 21, 22, 27, 28, 29 en 30 augustus 2009 Natuurgebied "De Rottige Meente" Friesland M a r i ke V e r b e e k S t ev e n v a n G i l s S o n j a Vo l t e n Elselinde Buitenhuis Wiebe-Pier Cnossen Job H ubatka

Als ik één man mag verfoeien. Is het die Parijse knoeier!

RESERVEREN: INFO@OPERANIJETRIJNE.NL OF (TOT 1 AUG.) 020 6709076 OF (NA 1 AUG.) 0561 481690

Ook met

De Parijse Schilder biedt een prachtige doorkijk op de genotzucht van de prerevolutionaire adellijke samenleving, De Salon-cultuur uit de Verlichting wordt flink op de hak genomen: de schijnwijsheid van geleerde vrouwen, de ijdelheid van schilders en poëten en het tot pure vormentaal gedeformeerde begrip van eerbaarheid; dit alles verpakt in smeuïge huwelijksproblematiek. Oorstrelende Nederlandstalige opera in oogstrelende Friese natuur.

‘DE ROTTIGE MEENTE’, NIJETRIJNE (BIJ WOLVEGA), FRIESLAND INFO: WWW.OPERANIJETRIJNE.NL

Regie Libretto

Falstaff (1799) Antonio Salieri / Carlo Defranceschi

Domenico Cimarosa (1749-1801 Italiaans componist, studeerde in Napels bij Piccinni (waarvan wij in 2005 Le Donne Vendicate produceerden). Werd op uitnodiging van Catharina de Grote kapelmeester van de Italiaanse opera in St. Petersburg. Later werd hij dirigent van de Hofoper te Wenen, als opvolger van Salieri (Falstaff, 2007) en daar componeerde hij in 1792 de opera Il matrimonio segreto, waarmee hij bij de première zoveel succes boekte dat de gehele voorstelling op bevel van keizer Leopold II meteen herhaald moest worden. Na zijn terugkeer naar Napels in 1798 raakte hij in de revolutionaire beweging verwikkeld. De kracht van Cimarosa lag op het terrein van de opera buffo. Door tijdgenoten werd hij als evenknie van Mozart beschouwd en hij was een van de belangrijkste voorlopers van Rossini.

Sterk voelbaar is de tijdgeest waarin Cimarosa zelf ook een weg moest zien te vinden; de tijd van de verlichte vorsten liep op haar eind, de maatschappelijke orde stond op het punt uiteen te vallen en nieuwe groepen in de samenleving streden om gehoord te worden. Des te tragischer was het dat Cimarosa zelf in zijn persoonlijk leven sterk werd geraakt door deze revolutionaire krachten. Toen Napels in 1799 door de troepen van de Franse Republiek werd ingenomen, koos Cimarosa de kant van de liberalen. Toen de Bourbons terug aan de macht kwamen werd hij daarom ter dood veroordeeld. Slechts op voorspraak van enkele invloedrijke bewonderaars werd die straf omgezet in levenslange verbanning uit Napels, waarna hij in 1801 in Venetië stierf als een gebroken man.

Hij heeft meer dan zestig opera’s geschreven. te verwachten: zinderende erotiek – roddelende goden – vurige liefde – hemelse gezangen – heftige emotie – kwinkelerende aria’s en ... zomerse gerechten in de Friese openlucht

Een komische opera uit 1781 naar: Il Pittore Parigino van Domenico Cimarosa Antonio Salieri

Regie Rata Kloppenburg Muzikale leiding Vaughan Schlepp Kostuums en decor Vèra Aikens

2007

Regie Claudia Christern Muzikale leiding Benoît Debrock Kostuums Vèra Aikens

Daniel Auber

André Grétry / Thomas Hales

Domenico Cimarosa / Giuseppe Petrosellini hertaling Alice Zwolschen regie Arne Sybren Postma muzikaal leider Vaughan Schlepp vormgeving Věra Aikens zang Heleen Koele, Marike Verbeek, Augusto Valença, Pieter Hendriks, René Veen spel Herman Duchenne, Joyce van der Holst regie Claudia Christern muzikaal leider Benoît Debrock vormgeving Věra Aikens zang Else Linde Buitenhuis, Marike Verbeek, Sonja Volten, Pieter Hendriks, Wiebe-Pier Cnossen, Steven van Gils, Job Hubatka

2007

van André Ernest Modeste Grétry

Reserveren: info@operanijetrijne.nl of (tot 1 aug.) 020 664 64 54 (na 1 aug.) 0561 481 690

Le Jugement de Midas (1778)

2009 opera nijetrijne

2007

Ko m i s c h e o p e r a

Alias Duivelsoog / Fra Diavolo, ou L’hôtellerie de Terracine

Broeder Duivel Marike Verbeek Sonja Volten Christiaan Damsgaard-Madsen Igor Bogaert Wiebe-Pier Cnossen Steven van Gils

De Parijse Schilder

FALSTAFF Stichting Intermezzo

Pieter Hendriks is

hertaling Alice Zwolschen regie Rata Kloppenbrug muzikaal leider Vaughan Schlepp vormgeving Věra Aikens zang Heleen Koele, Mignon Primus, Wiebe-Pier Cnossen, Erks Jan Dekker, Job Hubatka, Florian Just, Pieter Scheelbeek, René Veen, Cees de Boer Le Jugement de Midas

(1830) Daniel Auber / Eugène Scribe / regie Claudia Christern muzikaal leider Benoît Debrock vormgeving Věra Aikens zang Mignon Primus, Marike Verbeek, Sonja Volten, Igor Bogaert, Wiebe-Pier Cnossen, Christian Damsgaard-Madsen, Steven van Gils, Pieter Scheelbeek

opera nijetrijne

2006

Komische opera uit 1830

19, 21, 22, 28, 29, 30 en 31 augustus 2008 Natuurgebied ‘De Rottige Meente’ Nijetrijne, Friesland www.operanijetrijne.nl

Wiebe-Pier Cnossen is e opera achttiende-eeuws

Stichting Intermezzo

2008 Opera Nijetrijne

Stichting Intermezzo

16

en volg de N354 tot aan de Ring Sneek. Ga daar linksaf richting Joure.

Volg de rondweg ruim 2 km en ga op de rotonde linksaf richting Sneekermeer.

Na bijna 2 km rechtsaf richting Sneekermeer en volg de Paviljoenwei tot aan de parkeerplaatsen (zie borden). Loop in ca. 2 min. naar het pontje van het starteiland (e 2,- pp.).

Dag

Datum Aanvang Aug/Sept Uur

data en tiJden Einde Ca. uur

22:00 20:00 22:00 18:30 18:30 22:00 22:00 18:30

17:30 15:15 17:30 13:30 13:30 17:30 17:30 13:30

Laatst aanbevolen pontje

Fotografie en ontwerp: ©2010 Jules Stoop

e ie en dramaturgie uzikale leiding en uzikale bewerking oductie mgeving en kostuum derlandse hertaling hniek ieassistent stuumassistent

Katherina) ianca) van Katherina en Bianca) Feeks)

Lucentio) eermaker etc etc van Petruchio

oor de terugweg

de vierde maal voor

t alle zeilen maar bij!

p van de voorstelling geheimen ukengeheimen.nu

21 23 24 25 26 28 31 2

18:15 16:00 18:15 14:15 14:15 18:15 18:15 14:15

Di Do Vrij Za Zo Di Vrij Zo

cOntact

info@operanijetrijne.nl (tot 23 juli) 020-6646454 (na 23 juli ) 0561-481690

Reserveren:

Vanuit westelijke, zuidelijke of oostelijke richtingen: Neem de A7 tot aan de afslag nr. 22 Sneek-Oost. Volg de richting Leeuwarden ( N354). Na 1 km op de rotonde rechtsaf, daarna bijna 2 km richting Sneekermeer tot aan de volgende afslag Sneekermeer. Volg de Paviljoenwei tot aan de parkeerplaatsen (zie borden). Loop in ca. 2 min. naar het pontje van het starteiland (e 2,- pp.).

Met de boot: bootbezitters kunnen in de haven afmeren.

Giovanni Paisiello / Nicolas Etienne Framery; Wolfgang Amadeus Mozart / Lorenzo da Ponte

besloten Vrienden ochure voorrang te jving open. Trouwe g, waarbij bezoekers pril. U kunt zich per ermelding van: Wilt u vroeg komen dan kunt u op de andere punt van het starteiland bij café restaurant It Foarûnder een kopje koffie dringen. Onze locatie is 1,5 uur voor aanvang open.

www.operanijetrijne.nl

Arne Sybren Postma Alice Zwolschen naar: Guiseppe Petrosellini (P) en Lorenzo da Ponte (M) muzikale leiding: Vaughan Schlepp toneelbeeld: Věra Louisa Aikens

ijgewoond; Opera Nijetrijne Apollolaan 79 A2 1077 AK Amsterdam

17

Telefoonnummers: Tot 1 augustus 020 6646454 Van 1 tot 11 augustus: 0561 481690 of 06 28554090 Vanaf 11 augustus 2012: 0515 432375 of 06 28554090

hertaling Alice Zwolschen regie Arne Sybren Postma regieassistent Annette Hildebrand muzikaal leider Vaughan Schlepp vormgeving Saskia de Zee zang Heleen Koele, Wendy Roobol, Ekaterina Levental, Pieter Hendriks, Wiebe-Pier Cnossen spel Herman Duchenne, Judith Amsenga

e-mail info@operanijetrijne.nl www.operanijetrijne.nl

John Gay

(Toegangsprijs ? 80,00 incl. ? 10,77 BTW. Bij afgelasting is geen restitutie mogelijk).

De bedelaarsopera / The Beggar’s Opera (1728)

Stichting Intermezzo

Het temmen van de feeks / La capricciosa corretta (1795) Vincente Martín y Soler / Lorenzo da Ponte /

Figaro! / Il barbiere di Siviglia, ovvero La precauzione inutile (1782) / Le nozze di Figaro (1786)

17, 19, 20, 21, 27, 28 en 29 augustus 2010 Natuurgebied "De Rottige Meente" Friesland

Opera Nijetrijne Il Barbiere di Siviglia – Paisiello Le Nozze di Figaro – Mozart regie: libretto:

oorkeur. anvraag en, in het anvragen die na handeld. eschikbare data! pties en programmareist of zwemvest

15 richting Sneek

2011

hertaling Alice Zwolschen regie Arne Sybren Postma regieassistent Annette Hildebrand muzikaal leider Vaughan Schlepp vormgeving Saskia de Zee zang Ekaterina Levental, Wendy Roobol, Talitha van der Spek, Pieter Hendriks, Wiebe-Pier Cnossen, Jean-Léon Klostermann spel Herman Duchenne, Judith Amsenga hertaling Alice Zwolschen regie Arne Sybren Postma muzikaal leider Vaughan Schlepp vormgeving Věra Aikens zang Heleen Koele, Wendy Roobol, Ekaterina Levental, Pieter Hendriks, Wiebe-Pier Cnossen, Mitchel Sandler, Mattijs Hoogendijk, Cees de Boer spel Joyce van der Holst

2012 FIGARO !

2010

deus Mozart nte n pp Veenorkest

ligi Dorabella o elmo na re Alfonso

r

len brand

ng

gt g

nk www.keukengeheimen.nu

nd, dat op uitzon­ tal instrumenten litatief hoogstaand

bastian Bach ng rekend tot de traditie nieuwe en en die diep­ op alle na hen

iaanse Gastarbeider) el) (weduwnaar)

(vrouw van de dokter) r hotel)

n beschouwd als blind) de ootlibretti (hulpje) voor 28 ler, waaronder drie che) bruiloft van Figaro en drecht n de meeste werken an ers tutte vormde

eld

voor de terugweg

gespeeld den

ies heeft bewerkt en ensemble eft hij uit het gehele m passende muziek

een van de bekendste astgeroeste ar een modern, met Hij bewerkstelligde de Commedia

Wenen 1791), was eftijd een aantal atief hoogstaand n Sebastian Bach mponisten die en bedachten en a hen komende

afloop van de veerd door Keukenterdam).

oPeRa nIJeTRIJne

Opera Nijetrijne produceert sinds 2001 jaarlijks in augustus vaak minder bekende komische opera’s uit de achttiende eeuw. De opera’s worden gespeeld in natuurgebied De Rottige Meente (gemeente Weststellingwerf). Het opera terrein is gelegen aan het riviertje De Scheene en is slechts bereikbaar langs een bijzonder wandelpad door het omringende moerasgebied. De in het Nederlands gezongen openlucht voorstellingen zijn aantrekkelijk voor een breed publiek, voor kenners en niet-kenners, voor jong en oud.

Er zijn zowel middag- als avondvoorstellingen. U wordt ontvangen met koffie, thee en sandwiches. In de pauze en na afloop wordt een drankje geschonken met hapjes erbij. Na afloop wordt er een, ter plaatse vers bereide, eenvoudige zomerse driegangenmaaltijd met wijn geserveerd. Een programmaboekje is eveneens inbegrepen.

De all-in kosten zijn a 90,– per persoon.

STIchTInG VRIenden

Opera Nijetrijne wordt ondersteund door een actieve Vriendenvereniging en een aantal particuliere en bedrijfssponsoren, die wij daar dankbaar voor zijn.

ANBI

Voor informatie over of steun aan Opera Nijetrijne: culturele Stichting Vrienden van de Opera Nijetrijne, Vriendennijetrijne1@kpnmail.nl Amsterdam MeT danK aan

lammert Koopmans Stichting

MedeWeRKeRS Joseph Haydn (1777) Carlo Goldoni Alice Zwolschen Vaughan Schlepp Opera orkest Nijetrijne Nynke van den Bergh sopraan, Lisetta bariton, Bonafede sopraan, Clarice tenor, Ecclitico bariton, Cecco

muziek libretto nederlandse hertaling arrangeur en dirigent begeleiding regie Bepke Keersmaekers Pieter Hendriks Mijke Sekhuis Peter Gijsbertsen Jokke Martens concertmeester, viool 1 viool 2 alt cello contrabas f luit hobo fagot klarinet hoorn

Da Capo Aukje Bouwknegt Miu Ling Leung

Yvon Scheper Frits van Servellen Annette Hildebrand Eva Jongen Bouke Werner Hans Frings Sjoerd van de Velde Mathijs van Loo

Anita Jongerman Inge Jongerman Florin Negreanu Sander van Berkel Huub van de Velde Jurgen van Hattum Arco van Zon Gordon Laing Harka Clout Allard Robert uitvoerend producent algemene zaken, sponsoring assistent regisseur en voorstellingsleider ontwerper decor en kostuum uitvoering decor adviseur techniek en decor assistent techniek juli assistent techniek augustus geluidstechniek kap en grime fotografie en grafisch ontwerp

foto Wil Werner

assistent voorstellingsleider Ward Reijmerink veiligheid & rigging Polytechno catering Sandra Kooij, www.keukengeheimen.nu

* ** ***

Di Do Vrij Za Zo Di Vrij Za Zo

Dag

Locatie ligt op 20 min. wandelen van de parkeerplaats Locatie wordt een uur na einde voorstelling gesloten Rondvaart met boswachter naar de locatie; te reserveren bij: r.vriesema@staatsbosbeheer, tel nr. 0651 046388 Kosten rondvaarten EUR 4,00, af te rekenen met boswachter

20 aug.

22 aug.

23 aug.

24 aug.

25 aug.

27 aug.

30 aug.

31 aug.

1 sept.

Datum

17:30 16:00 17:30 14:15 14:15 17:30 17:30 14:15 14:15

Aanvang* Einde** Uur Ca. uur

Rondvaarten vanaf de weg*** Eerste Tweede

Locatie open

2-3-15 9:46

RESERVEREN EN TOEGANGSPRIJS Mondo aan de Scheene JOSeph hayDN dag datum aanvang* einde** (1732-1809) rondvaart locatie Vanwege de grote belangstelling Op het is programma enkele jaren geleden van deze besloten zomer Vrienden staat MONDO aan de Scheene, naar OostenrijksCa. componist, werd vooralopen bekend door zijn niet-dramatische uur uur van Opera Nijetrijne, tot hetIl verschijnen mondo della luna, van deze een brochure, door Joseph voorrang Haydntegecomponeerde opera buffa muziek. Schreef als hofcomponist in Esterházy een groot aantal opera’s dinsdag 18 aug.

17:30 21:30 16:15 16:30 geven bij het reserveren. Daarna naar gaat een libretto de vrije inschrijving van Goldoniopen. uit 1750.

U kunt De zich première van het werk vond voor het hof van de vorsten aldaar, die zelden elders gespeeld werden, Vrijdag 21 aug.

17:30 21:30 16:15 16:30 nu per email bij info@operanijetrijne.nl in 1777 plaats. aanmelden, In deze opera met volgen vermelding we Bonafede, van: boomhutbewoner met als belangrijk gevolg dat Haydn minder sterk gebonden was aan de zaterdag 22 aug.

14:15 18:30 13:00 13:15 – naam, adres, telefoonnummer en gepassioneerd en e­mailadres; sterrenkijker, op zoek naar een plek in de ruimte elders heersende operaconventies. zondag 14:15 18:30 13:00 zorgt Haydn 13:15 voor verrassingen in de drama– hoeveel kaarten u wilt; en waar het leven pas echt in afzondering geleefd kan worden.

Behalve23 aug.

Door zijn ongebondenheid dinsdag 25 aug.

16:00 20:00 14:45 15:00 – een aantal voorstellingsdata, in volgorde van uw voorkeur. dat hij zelf een verstokte tische structuren. donderdag 27 aug.

17:30 21:30 16:15 16:30 binnenblijver is, verwacht raadpleeg voor het aanvragen de website voor nog beschikbare data!

Vrijdag 28 aug.

17:30 21:30 (1707-1793) 16:15 16:30 hij dat ook van zijn CarlO GOlDONi 29 aug.

14:15 13:00Italiaanse13:15 Toegangsprijs ? 90,–, inclusief maaltijd, consumpties en programma­ volwassenzaterdag dochter Clarice.

Was één van18:30 de bekendste theaterauteurs. Hij was het zondag 14:15 18:30 Commedia 13:00 dell’arte-traditie 13:15 blijven30 aug. boekje. Kinderen tot 12 jaar gratis, zwemdiploma vereist of zwemvest Want ‘mensen die de vastgeroeste liet evolueren naar mensen en dat went op 20 min. wandelen meenemen. Er is géén kinderoppas. een modern, met reeële mensen en situaties verbonden theater.

Locatie ligt van de parkeerplaats * Clarice is het Wij versturen géén kaarten; u krijgt een bevestigingsmail. Op de dag nooit.’ Voor Hij bewerkstelligde ** Locatie wordt een uur na einde voorstelling geslotendaarmee een belangrijke verschuiving binnen de *** een Rondvaart reserveren bij:Commedia r.vriesema@staatsbosbeheer.nl helder dat vadertedie van de voorstelling meldt u zich met uw naam bij het toegangshek. dell’arte. rondvaart bomen **** aaitKosten en naar vogelsEUR 5,00, af te rekenen met boswachter nB 1: Het terrein is niet­rolstoeltoegangkelijk foto Wil Werner zwaait eenvoudig om haar nabijeterug. aanwezigheid vraagt.

Lisetta,van metdededoor dagelijkse boodschappen, nB 2: Wij nemen geen plaatsen Voor ruilen of verkoop klusjesman Cecco zijnenvriend Ecclitico de enige schakels u gekochte plaatsen verwijzen wij u naar onzeenruil verkoop servicevormen op met de bewoonde wereld. Alles lijkt in balans, tot de liefde zich aandient de site: www.operanijetrijne.nl tussen Clarice en Ecclitico. Met een vindingrijk plan hoopt Ecclitico de bestaande verhoudingen te doorbreken. Wanneer hij als nep astronoom PLAATS EN ROUTEBESCHRIJVING zijn entree maakt in de boomhut, lijkt Bonafedes gedroomde plek in de navigatieadres: Pieter stuyvesantweg 134, nijetrijne CONTACT ruimte binnen handbereik.

Met alle gevolgen van dien…

Natuurgebied ‘De Rottige Meente’, Nijetrijne (bij Wolvega).

Stichting Intermezzo Parkeren bij Pieter Stuyvesantweg 134.

Apollolaan 79 A2, Voor MONDO hebben we het libretto van Goldoni totaal Volg vandaar de wandelroute (20onze minuten).

1077 AK herschreven Amsterdam en geactualiseerd. Een aantal van de typische twee-dimensionele tel (tot 1 juli)karak020 664 64 54 foto Wil Werner VOOR DE DAG ZELF 2 ters van de Commedia dell’arte hebben we samengevoegd veelzijdiger (naom 1 juli) 0561 481 690 – Bij regen een paraplu of karakters regenkleding meenemen en meer gelaagdheid te creëren. In muzikalee­mail zin hebben we info@operanijetrijne.nl VooR de daG ZeLF 1 – Op de tribune is gebruikeen vanselectie paraplu’s niet welkom gemaakt uit de meest interessante delen van het libretto en www.operanijetrijne.nl – Bij windstil weer een muggenstift uit de bestemeenemen werken van Haydn. De recitatieven hebben wij grotendeels – Op locatie kookboekje te koop voor e 10,– – Bij avondvoorstellingen vervangen is een zaklantaarn raadzaam voornummers, de terugweg door aria’s en ensemble waardoor de opera muzikaal De .voorstelling wordt bij slecht weer in een tent gespeeld Toegangsprijs ? 90,00 incl. ? 5,74–BTW – Honden zijn niet toegestaan Bij afgelasting is geen restitutie mogelijk. interessanter wordt. Kortom: Haydn op zijn best in Nijetrijne!

– Een lange broek en lange mouwen zijn aan te raden

Yvonne_Febr2016_v3.indd 1

RESERVEREN EN TOEgANgSPRiJS

PLAATS EN ROUTEBESCHRiJViNg

Vanwege de grote belangstelling is twee jaar geleden besloten Vrienden van Opera Nijetrijne tot het verschijnen van deze brochure voorrang te geven bij het reserveren. Daarna gaat de vrije inschrijving open. U kunt zich nu per email bij info@operanijetrijne.nl aanmelden, met vermelding van: – naam, adres, telefoonnummer en e-mailadres; – het aantal producties dat u in het verleden heeft bijgewoond; – hoeveel kaarten u wilt; en – een aantal voorstellingsdata, in volgorde van uw voorkeur.

Raadpleeg voor het aanvragen de website voor nog beschikbare data!

Toegangsprijs EUR 80,–, inclusief maaltijd, consumpties en programma-boekje. Kinderen tot 12 jaar gratis, zwemdiploma vereist of zwemvest meenemen. Er is géén kinderoppas.

Wij versturen géén kaarten; u krijgt een bevestigingsmail.

NB: Wij nemen geen plaatsen terug. Voor ruilen of verkoop van de door u gekochte plaatsen verwijzen wij u naar onze nieuwe ruil en verkoop service op de site: www.operanijetrijne.nl

Natuurgebied ‘De Rottige Meente’, Nijetrijne (bij Wolvega), ZuidFriesland.

Auto vanuit de Randstad A6 volgen (Almere/Emmeloord). Neem na Emmeloord afslag 15 en volg N351 richting Wolvega. Na Kuinre (rechtdoor) en na de afslag Spanga/Munnikeburen, Scherpenzeel (rechtdoor) begint de Pieter Stuyvesantweg in Nijetrijne. Parkeren bij Pieter Stuyvesantweg 134. Volg vandaar de wandelroute met de rode paaltjes en vervolgens de operaborden.

Auto vanuit het noorden N/A32 richting Meppel. Afslag 8 Wolvega; dan N351 richting Kuinre/Emmeloord. Na brug over Helomavaart parallelweg rechts nemen. Parkeren bij Pieter Stuyvesantweg 134.

Volg vandaar de wandelroute met de rode paaltjes en vervolgens de operaborden. Het terrein is niet-rolstoeltoegankelijk.

NAVigATiEADRES

****

21:30 20:00 21:30 18:30 18:30 21:30 21:30 18:30 18:30

Pieter Stuyvesantweg 134, Nijetrijne

CONTACT

Première: dinsdag 20 augustus, aanvang 17.30 uur

Stichting Intermezzo Apollolaan 79 A2 1077 AK Amsterdam tel/fax (tot 15 juli.) 020 664 64 54 (na 15 juli.) 0561 481 690 e-mail info@operanijetrijne.nl www.operanijetrijne.nl

(Toegangsprijs ? 80,00 incl. ? 5,17 BTW. Bij afgelasting is geen restitutie mogelijk).

15:45 14:15 15:45 12:30 12:30 15:45 15:45 12:30 12:30

ca. 16:45 ca. 15:15 ca. 16:45 ca. 13:30 ca. 13:30 ca. 16:45 ca. 16:45 ca. 13:30 ca. 13:30

16:30 15:00 16:30 13:15 13:15 16:30 16:30 13:15 13:15

5-2-13 9:58

ReSeRVeRen en ToeGanGSPRIJS

Vanwege de grote belangstelling is enkele jaren geleden besloten Vrienden van Opera Nijetrijne, tot het verschijnen van deze brochure, voorrang te geven bij het reserveren. Daarna gaat de vrije inschrijving open. U kunt zich nu per email bij info@operanijetrijne.nl aanmelden, met vermelding van: – naam, adres, telefoonnummer en e-mailadres; – hoeveel kaarten u wilt; en – een aantal voorstellingsdata, in volgorde van uw voorkeur. raadpleeg voor het aanvragen de website voor nog beschikbare data!

Toegangsprijs ? 90,– per persoon, inclusief maaltijd, consumpties en programmaboekje. Kinderen tot 12 jaar gratis, zwemdiploma vereist of zwemvest meenemen. Er is géén kinderoppas.

Wij versturen géén kaarten; u krijgt een bevestigingsmail. Op de dag van de voorstelling meldt u zich met uw naam bij het toegangshek.

PLaaTS en RoUTeBeSchRIJVInG

NB 1: Het terrein is niet-rolstoeltoegankelijk en niet per auto bereikbaar.

NB 2: Wij nemen geen plaatsen terug. Voor ruilen of verkoop van de door u gekochte plaatsen verwijzen wij u naar onze ruil en verkoop service op de site: www.operanijetrijne.nl

Navigatieadres: pieter Stuyvesantweg 134, Nijetrijne Natuurgebied ‘De Rottige Meente’, Nijetrijne (bij Wolvega).

Parkeren bij Pieter Stuyvesantweg 134.

Volg vandaar de wandelroute (20 minuten).

VooR de daG ZeLF 2

– Bij regen een paraplu of regenkleding meenemen – Op de tribune is gebruik van paraplu’s niet welkom – Bij windstil weer een muggenstift meenemen – Bij avondvoorstellingen is een zaklantaarn raadzaam voor de terugweg – Honden zijn niet toegestaan

aanvang* einde** Uur Ca. uur

Datum

Dag

17:30 16:00 17:30 14:15 14:15 16:00 17:30 14:15 14:15

Toegangsprijs ? 90,00 incl. ? 5,74 BTW .

Bij afgelasting is geen restitutie mogelijk.

Opera Nijetrijne Apollolaan 79 A2, 1077 AK Amsterdam tel (tot 10 juli) 020 664 64 54 (na 10 juli) 0561 481 690 e-mail info@operanijetrijne.nl www.operanijetrijne.nl

conTacT

foto Wil Werner 18-2-16 9:09

16:30 15:00 16:30 13:15 13:15 15:00 16:30 13:15 13:15

rondvaart locatie open 16:15 14:45 16:15 13:00 13:00 14:45 16:15 13:00 13:00 * Locatie ligt op 20 min. wandelen van de parkeerplaats ** Locatie wordt een uur na einde voorstelling gesloten *** Rondvaart te reserveren bij: r.vriesema@staatsbosbeheer.nl Vertrek aan de Pieter Stuyvesantweg, tussen 124 en 126 **** Kosten rondvaart EUR 5,00, af te rekenen met boswachter

21:30 20:00 21:30 18:30 18:30 20:00 21:30 18:30 18:30

Dinsdag 16 aug.

Donderdag 18 aug.

Vrijdag 19 aug.

Zaterdag 20 aug.

Zondag 21 aug.

Dinsdag 23 aug.

Vrijdag 26 aug.

Zaterdag 27 aug.

Zondag 28 aug.

hertaling Alice Zwolschen regie Nynke van den Bergh regieassistent Annette Hildebrand muzikaal leider Vaughan Schlepp vormgeving Eva Jongen zang Bepke Keersmaekers, Mijke Sekhuis, Pieter Hendriks, Peter Gijsbertsen, Jokke Martens hertaling Alice Zwolschen regie en vormgeving David Prins regieassistent Annette Hildebrand muzikaal leider Vaughan Schlepp zang Heleen Koele, Ella Rombouts, Madieke Marjon, Luc Ket, Jessey-Joy Spronk, Sara Leemans, Wiebe-Pier Cnossen, Jean-Léon Klostermann, Sinan Vural, Sebastian Brouwer

hertaling Alice Zwolschen regie en vormgeving David Prins regieassistent Annette Hildebrand muzikaal leider Vaughan Schlepp zang Marene Elgershuizen, Ellen van Beek, Bepke Keersmaekers, Erik Slik, Jokke Martens, Marcel van Dieren hertaling Alice Zwolschen regie Ria Marks regieassistent Annette Hildebrand muzikaal leider Vaughan Schlepp vormgeving Carin Carpay zang Heleen Koele, Wendy Roobol, Talitha van der Spek, Madieke Marjon, Sytse Buwalda, Pieter Hendriks, Wiebe-Pier Cnossen, JeanLéon Klostermann spel Wil van der Meer

Joseph Haydn / Carlo Goldoni Florian Gassmann / Ranieri de’ Calzabigi

Wolfgang Amadeus Mozart / Lorenzo da Ponte Wolfgang Amadeus Mozart / Carlo Goldoni /

MONDO aan de Scheene / Il mondo della luna (1777)

Opera Passée, of: Onkruid vergaat niet / L’opera seria (1769)

Così fan tutte, of: Lessen in de liefde (1790)

Knecht van twee meesters / Il servitore di due padroni (1745)

2016 2014

25-2-15 14:02 Naamloos-1 1

2015 2013

18

Salieri i Battista Casti olschen n Schlepp an den Bergh uijk mals Senn

istene rtemidoro Ophelia Dori Aristone

as

n der Grijn

heper Servellen an de Velde ngs

Ettema tjens kt / eheimen

d ontdekt door nd van zijn Opera aard componist, agoog. Als componist n Parijs en Wenen. um in Wenen; tot zijn pt, Liszt en Hummel. de late 18e eeuw jetrijne aduw van Mozart.

Bergh t van Salieri’s werk tie tussen Salieri en zinnigs. Onmisken­ i ‘geleend’ heeft op armonieën, de keuze o was de beroemde art twee jaar eerder aal leider OPERA NIJETRIJNE

Dag

Datum Aanvang* Uur 16:30 16:00

Dinsdag 13 aug.

Donderdag 15 aug.

Lisa Maatjens

Dag

ANBI

Datum

Einde** Ca. uur 20:30 20:00

Aanvang* HAYDNEinde**

piano en muzikaal leider fluit hobo

13:15 tenor tenor sopraan sopraan bariton

Vertrek*** Locatie Rondvaart open 15:15 15:30 14:45 MEDEWERKERS 15:00 15:00 Joseph Haydn 13:15 Nunziano Porta 13:15 Alice Zwolschen 15:00 Vaughan Schlepp 15:00 Opera orkest Nijetrijne 15:00 Nynke van den Bergh 15:00 Eva Jongen 13:15

fotografie catering

Wil Werner Sandra Kooij, www.keukengeheimen.nu

30-09-19 13:24

Vertrek*** Locatie

Robert Verhoeven

Uur Ca. uur Rondvaart open komisch, mooi, opgewekt, Orlando/Roeland, bijgenaamd de razende Roeland, was de De muziek van Haydn is afwisselend van Opera Nijetrijne, tot het verschijnen van deze brochure, voorrang te Dinsdag 15 aug.

16:30 20:30 15:15tijde levenslustig 15:30 dapperste ridder van Karel de Grote, diezich o.m. voorkomt in het expressief en te allen en menselijk. Terwijl de geven bij het reserveren. Daarna gaat de vrije inschrijving open.

U kunt Donderdag 20:00 14:45 15:00 Chanson de Roland uit de twaalfde eeuw. Het verhaal van 17 aug. 16:00 meer kwetsbare muziek van Mozart soms grotere hoogtes kan nu per email bij info@operanijetrijne.nl aanmelden, met vermelding van: Vrijdag 18 aug.

17:30 16:30 een musicus een olifant-in-eenvertelt op Orlando,engebaseerd op het Roelands-lied (12e eeuw), bereiken,21:30 kan het 16:15 uitvoeren ervan – naam, adres, telefoonnummer e-mailadres; 19 aug.

14:15 18:30 13:00 13:15 wijze over de mens en zijn omgangZaterdag met de liefde. porseleinkast gevoel geven.

Niets daarvan wat Haydn betreft! Zijn – hoeveel kaarten u wilt;archetypische en Zondag 20 aug.

14:15 18:30 13:00 13:15 Opera in Nijetrijne verplaatst de opera van Haydn naar natuurgebied 16:00 muziek 20:00 is heerlijk14:45 om te spelen én om te horen en is geheel zonder – een aantal voorstellingsdata, volgorde van uw voorkeur.

Dinsdag 22 aug.

15:00 De Rottige Meente en maakt er een Nederlandstalig, sprookjesstigmata20:00 of pretenties.

16:00 14:45 15:00 Donderdag 24 aug.

Raadpleeg voor het aanvragen de website voor data! achtig spektakel van, nog dat beschikbare zich zowel op de wallekant als in het Orlando21:30 paladino was zijn leven Haydns populairste opera.

17:30 16:15tijdens 16:30 Vrijdag 25 aug. vaninclusief het riviertje de consumpties Scheene afspeelt.

Zaterdag 26 aug. persoon, maaltijd, en Toegangsprijs ? 90,– perwater 14:15 18:30 13:00 13:15 In de tot Nijetrijnse versie draait het vereist verhaalof rond hetZondag hevige verlan27 aug.

14:15 18:30 13:00 13:15 programmaboekje. Kinderen 12 jaar gratis, zwemdiploma vankinderoppas. ridder Orlando naar zijn ex Angelica. Zij is inmiddels met zwemvest meenemen. Ergen is géén * Locatie ligt op 20 min. wandelen van de parkeerplaats Medoro, een verademing na deOp obsessieve Wij versturen géén kaarten; u krijgt een bevestigingsmail. de dag Orlando. ** Locatie wordt een uur na einde voorstelling gesloten de schildknaap van de voorstelling meldt u zich met uw naam bij het toegangshek. Pasquale, *** Rondvaart te reserveren bij: r.vriesema@staatsbosbeheer.nl van Orlando, heeft zijn Vertrek aan de Pieter Stuyvesantweg, tussen nr 164 en166 NB 1: Het terrein is niet-rolstoeltoegankelijk en niet per auto **** Kosten rondvaart EUR 5,00, af te rekenen met boswachter op de rand van waanzin bereikbaar. Er kunnen vanaf dit jaar geen uitzonderingen meer gemaakt balancerende heer te

Vanwege de grote belangstelling is enkele jaren geleden besloten Vrienden

RESERVEREN EN TOEGANGSPRIJS ORLANDO DE RAZENDE

– Op locatie kookboekje te koop voor e 10,– – De voorstelling wordt bij slecht weer inAAN een tent gespeeld MET DANK – Een lange broek en lange mouwen zijn aan te raden Lammert Koopmans Stichting

service op onze site: www.operanijetrijne.nl – Bij weer een muggenstift meenemen perwindstil persoon. eveneens inbegrepen. De all-in kosten zijn e 90,– Hanka Clout klarinet – Bij avondvoorstellingen is een zaklantaarn raadzaam (voor terugweg) Jaap de Vries fagot PLAATS EN ROUTEBESCHRIJVING – Honden zijn niet toegestaan Opera Nijetrijne wordt ondersteund door een actieve VriendenHuub van de Velde contrabas Navigatieadres: Pieter Stuyvesantweg – Laarzen zijn ieder weer vereniging en134, een aantal particuliere- en bedrijfssponsoren, diebijwij Nijetrijne uitvoerend producent Yvon Scheper aan te raden. daar dankbaar voor zijn. algemene zaken, sponsoring Frits van Servellen Natuurgebied ‘De Rottige Meente’, voorstellingsleider Ward Reijmerink Nijetrijne (bij Wolvega).

CONTACT STICHTING VRIENDEN techniek Sjoerd van de Velde Parkeren bij Pieter Stuyvesantweg 134.

Operaculturele Nijetrijne Voor informatie over of steun aan Opera Nijetrijne: adviseur techniek Hans Frings Volg vandaar de wandelroute (20 minuten).

Apollolaan 79 A2, Stichting Vrienden van de Opera Nijetrijne, geluidsadvies Da Capo 1077 AK Amsterdam Vrienden@operanijetrijne.nl Amsterdam assistent techniek augustus Mathijs van Loo tel (tot 10 juli) 020 664 64 54 VOOR DE DAG ZELF assistent voorstelling/techniek Jules van der Meijs (na 10 juli) 0561 481 690 e­mail info@operanijetrijne.nl Toegangsprijs incl. ? 8,34 BTW.van der Grijn kap ?en95,00 grime Arjen grafischisontwerp Bij afgelasting geen restitutie Marissa mogelijk. Ettema www.operanijetrijne.nl

Opera Nijetrijne produceert sinds 2001 jaarlijks in augustus Vrijdag vaak16 aug. 16:00 20:00 14:45Muziek 17 aug. 14:15 18:30 13:00Libretto minder bekende komische opera’s uit de achttiendeZaterdag eeuw. De opera’s 18 aug. 14:15 18:30 13:00 worden gespeeld in het prachtige natuurgebied De Zondag Rottige Meente Nederlandse hertaling Dinsdag 20:00 14:45 (gemeente Weststellingwerf). Het opera terrein is gelegen aan het20 aug. 16:00 Arrangeur Woensdag 20:00 riviertje De Scheene en is slechts bereikbaar langs een bijzonder 21 aug. 16:00 Muzikale14:45 begeleiding 20:00 14:45 Regie Toegangsprijs ? 95,– per persoon, consumpties wandel pad incl doormaaltijd, het omringende moerasgebied. DeDonderdag in het Neder-22 aug. 16:00 Vrijdag 23 aug. 16:00 20:00 en programmaboekje. Kinderen tot 12 jaar gratis, voorstellingen zwemdiploma zijn aantrekkelijk Ontwerper decor14:45 en kostuum lands gezongen openlucht een Zaterdagvoor24 aug. 14:15 18:30 13:00 vereist of zwemvest meenemen.

Er is géén breed publiek, voorkinderoppas. kenners en niet-kenners, voor jong en oud en25 aug. 14:15 Zondag 18:30 Jacques 13:00 de Faber Wij versturen géén kaarten; krijgtjaar eentot bevestigingsmail.

Op de leidenu ieder grote belangstelling en lovende in de Erik Slik * recensies Locatie ligt op 20 min. wandelen van de parkeerplaats dag van de voorstelling regionale meldt u zich bij het toegangshek. en landelijke media. ** Locatie wordt een uur na einde voorstelling geslotenWendy Roobol *** Rondvaart te reserveren bij: r.vriesema@staatsbosbeheer.nl NB 1: Het terrein is niet­rolstoeltoegankelijk en niet per auto Nienke Otten Vertrek aan de Pieter Stuyvesantweg, tussen nr 124 en126 bereikbaar. Er kunnen geen uitzonderingen gemaakt worden.

Er zijn zowel middagals avondvoorstellingen.

U wordt ontvangen **** Kosten rondvaart EUR 5,00, af te rekenen met boswachter Jokke Martens Terugvaart uitsluitend voor slechtlopenden + eventuele begeleider Indien u slecht loopt kunt met dethee rondvaartboot mee!In de pauze en na afloop metukoffie, en sandwiches. wordt een Vaughan Schlepp NB 2: Wij nemen geen plaatsen terug. Voor ruilen of verkoop van drankje geschonken met hapjes erbij. Na afloop wordt er eeneen een– Bij regen paraplu of regenkleding meenemen Jurgen van Hattum gekochte plaatsen verwijzen wijmaaltijd u naar onze en verkoop­Een programmaboekje – Op de tribune welkom voudige met ruil­ wijn geserveerd. is is gebruik van paraplu’s niet Arco van Zon

Lisa Maatjens

en k

lde

res;

or nog beschikbare

n uw voorkeur. eijs

gt

ww.keukengeheimen.nu

alieri Mozart vergiftigt. Dit 97 van Rimsky-Korsakov, in 9 en vijf jaar later in de film de eerste associatie die de m Salieri.

dingrijk en aanstekelijk. , Haydn en vele anderen, tste werden al meerdere ie in Nijetrijne voor 2017 is omgekeerde wereld, een verhaal n en de mannen onderdanig yriek, filosofie, theater en het feit dat het hoofd van dit door een bariton in vrouwene bekende in Nijetrijne. De l eens bij ons zong, krijgt en: Wiebe Pier-Cnossen en sopraan Nicole Fiselier als

Wolfgang Amadeus Mozart / Alice Zwolschen Joseph Haydn / Nunziano Porta

Pieter Hendriks (2017) foto Wil Werner

Nicole Fiselier (2017)

– Op locatie kookboekje te koop voor e 10,– – De voorstelling wordt bij slecht weer in een tent gespeeld – Een lange broek en lange mouwen zijn aan te raden

VOOR DE DAG ZELF

Navigatieadres: Pieter Stuyvesantweg 134, Nijetrijne Natuurgebied ‘De Rottige Meente’, Nijetrijne (bij Wolvega).

Parkeren bij Pieter Stuyvesantweg 134.

Volg vandaar de wandelroute (20 minuten).

PLAATS EN ROUTEBESCHRIJVING

Toegangsprijs ? 90,– per persoon, inclusief maaltijd, consumpties en programmaboekje. Kinderen tot 12 jaar gratis, zwemdiploma vereist of zwemvest meenemen. Er is géén kinderoppas.

Wij versturen géén kaarten; u krijgt een bevestigingsmail. Op de dag van de voorstelling meldt u zich bij het toegangshek.

NB 1: Het terrein is niet-rolstoeltoegankelijk en niet per auto bereikbaar. Er kunnen geen uitzonderingen gemaakt worden.

Indien u slecht loopt kunt u met de rondvaartboot mee!

NB 2: Wij nemen geen plaatsen terug. Voor ruilen of verkoop van gekochte plaatsen verwijzen wij u naar onze ruil- en verkoopservice op onze site: www.operanijetrijne.nl

Foto’s Wil Werner

Wiebe-Pier Cnossen (2010)

PLAATS EN ROUTEBESCHRIJVING

en rode lap Medoro om

worden. Indien u slecht loopt moet u met de rondvaartboot mee!

– Op de tribune is gebruik van paraplu’s niet welkom dienen. Voor hem zit er NB 2: Wij nemen geen plaatsen terug. Voor ruilen of verkoop van de door – Bij windstil weer een muggenstift meenemen niks anders op dan zijn u gekochte plaatsen verwijzen wij u naar onze ruil en verkoop service op – Bij avondvoorstellingen is een zaklantaarn raadzaam voor de meesterterugweg te volgen in de site: www.operanijetrijne.nl diens drift om aartsrivaal – Honden zijn niet toegestaan

data!

Wendy Roobol en Rubèn Plantinga (2017)

wordt voorlopig nog geen e: er is van deze opera geen uscript van Salieri is in het

kruist zij het pad van Pasquale, met alle gevoelens van dien.

09-02-17 17:18

Dag

Datum

Dinsdag 14 aug.

Donderdag 16 aug.

Vrijdag 17 aug.

Zaterdag 18 aug.

Zondag 19 aug.

Dinsdag 21 aug.

Donderdag 23 aug.

Vrijdag 24 aug.

Zaterdag 25 aug.

Zondag 26 aug.

Aanvang* Uur 16:30 16:00 17:30 14:15 14:15 16:00 16:00 17:30 14:15 14:15

Einde** Ca. uur 20:30 20:00 21:30 18:30 18:30 20:00 20:00 21:30 18:30 18:30

Vertrek*** Rondvaart 15:15 14:45 16:15 13:00 13:00 14:45 14:45 16:15 13:00 13:00 * Locatie ligt op 20 min. wandelen van de parkeerplaats ** Locatie wordt een uur na einde voorstelling gesloten *** Rondvaart te reserveren bij: r.vriesema@staatsbosbeheer.nl Vertrek aan de Pieter Stuyvesantweg, tussen nr 164 en166 **** Kosten rondvaart EUR 5,00, af te rekenen met boswachter – Bij regen een paraplu of regenkleding meenemen – Op de tribune is gebruik van paraplu’s niet welkom

Locatie open 15:30 15:00 16:30 13:15 13:15 15:00 15:00 16:30 13:15 13:15

Toegangsprijs ? 90,00 incl. ? 5,74 BTW. Bij afgelasting is geen restitutie mogelijk.

– Bij windstil weer een muggenstift meenemen – Bij avondvoorstellingen is een zaklantaarn raadzaam voor de terugweg – Honden zijn niet toegestaan CONTACT

Opera Nijetrijne Apollolaan 79 A2, 1077 AK Amsterdam tel (tot 10 juli) 020 664 64 54 (na 10 juli) 0561 481 690 e-mail info@operanijetrijne.nl www.operanijetrijne.nl

30-09-19 13:28

Ekaterina Levental (2011).

Robert Verhoeven

RESERVEREN EN TOEGANGSPRIJS zeep te helpen.

Navigatieadres: Pieter Stuyvesantweg 134, Nijetrijne Vanwege de grote belangstelling is enkele jaren geleden besloten Alcina is met magische Natuurgebied ‘De Rottige Meente’, Nijetrijne (bij Wolvega).

Vrienden van Opera Nijetrijne, tot het verschijnen van deze brochure, krachten uitgerust en Parkeren bij Pieter Stuyvesantweg 134.

CONTACT voorrang te geven bij het reserveren. Daarna gaat de vrije inschrijving beziet het water, haar leefgebied, het gebeuren op het land.

Volg vandaar de wandelroute (20vanaf minuten).

Opera Nijetrijne Apollolaan 79 A2,en open. U kunt zich nu per email bij info@operanijetrijne.nl aanmelden, Als vraagbaak voor liefdeszaken is zij voor iedereen inzetbaar VOOR DE DAG ZELF dat is tegelijkertijd ook het lastige. Want hoe dien 1077jeAK Amsterdam met vermelding van: ieders doel als – Op locatie kookboekje te koop voor e 10,– tel (tot 10 juli) 020 664 64 54 – naam, adres, telefoonnummer en e-mailadres; iedereen wat anders wil?

– De voorstelling wordt bij slecht weer inleeft een tent gespeeld (na 10naar juli) hoe 0561 het 481 690 – hoeveel kaarten u wilt; en Tegelijkertijd er in haar een nieuwsgierigheid – Een lange broek en lange zijn aan te raden Toegangsprijs ? 90,00 incl. ? 5,74 BTW. e-mail één info@operanijetrijne.nl – een aantal voorstellingsdata, in volgorde van uw voorkeur. als mouwen ‘watervrouw’ zou zijn om in een andere gedaante van die – Bij regen een paraplu of regenkleding Bij afgelasting is geen restitutie mogelijk. www.operanijetrijne.nl Raadpleeg voor het aanvragen de website voor nog beschikbare mensen op hetmeenemen land te zijn. Als Eurilla, haar verzonnen alter ego,

Yvonne_Febr2018.indd 1

19

foto Wil Werner

In enkele voorstellingen hadden als figuranten een belangrijk aandeel: Joyce van der Holst, Linda van der Holst, Marleen Alves, Anneke Bogaerts, Catrinus Bouma, Bo van Dijk, Claudia Groenhagen, Sietske de Jong, Margriet Timmerman, Johan Kersbergen, Hans Koekkoek, Tom van der Kooi, Tsjikkie Steenbeek, Francis Zwingli, Jan de Vries. hertaling Alice Zwolschen regie Nynke van den Bergh regieassistent Ward Reijmerink muzikaal leider Vaughan Schlepp vormgeving Eva Jongen zang Wendy Roobol, Nienke Otten, Jacques de Faber, Erik Slik, Jokke Martens

hertaling Alice Zwolschen regie Nynke van den Bergh regieassistent Meneka Senn muzikaal leider Vaughan Schlepp vormgeving Sanne Puijk dramaturg Freek Duinhof zang Mijke Sekhuis, Donij van Doorn, Pieter Hendriks, Jacques de Faber, Erik Slik hertaling Alice Zwolschen regie Nynke van den Bergh regieassistent Ward Reijmerink muzikaal leider Vaughan Schlepp vormgeving Eva Jongen zang Wendy Roobol, Nicole Fiselier, Sebastian Brouwer, Pieter Hendriks, Rubèn Plantinga

regie Nynke van den Bergh muzikaal leider Vaughan Schlepp vormgeving Sanne Puijk dramaturg Freek Duinhof zang Elvire Beekhuizen, Wendy Roobol, Rosina Fabius, Mitch Raemaekers, Jokke Martens, Pieter Hendriks Barbara Hannigan (2003)

Antonio Salieri / Giovanni Battista Casti Antonio Salieri / Carlo Goldoni

Expeditie op drift

Orlando de Razende / Orlando paladino (1782)

Trofonio’s erfenis / La grotta di Trofonio (1785)

De wereld op d’r kop / Il mondo alla rovescia (1750)

2020/2021 2018

2019 2017 foto Wil Werner

Parallel universum aan de Scheene Via een vriendin ben ik bij Opera Nijetrijne beland.

In 2002 nog maar een handvol zangers en musici, we hadden nog veel te leren maar pakten alles voortvarend aan. We aten diepgevroren maaltijden (van een gerenommeerd cateraar) die in haperende elektrische, zogenoemde Turkse-pizza-pannen moesten worden ontdooid en opgewarmd zonder aan te branden en we deden de vaat met de tuinslang en in de Scheene. Publiek van het eerste uur, u weet waar ik het over heb: u ging zwemmen in de pauzes tussen de bedrijven door, maar hielp ook bij die hilarische afwas.

Tien jaar later ben ik nog steeds vrijwilliger en dat bevalt prima. Ik laat me graag door de koks en andere professionele krachten voor van alles en nog wat inzetten. Ik maak sandwiches tot ik erbij neerval, bedien u af en toe in het kaastentje, loop soms vakkundig in de weg, dek tientallen meters tafel op en sjouw wat af.

Opera Nijetrijne kan rekenen op vrijwilligers van allerlei pluimage met als grootste gemeenschappelijke deler hun liefde, in welke vorm dan ook, voor dit fenomeen. De plek in de natuur, de voortdurende operaklanken en de unieke mix van paradijsvogels waaruit de vrijwilligersgroep bestaat, zorgen elk jaar weer voor een onvergetelijke ervaring. Een parallel universum zonder weerga. U heeft geen idee. Bij thuiskomst in de stad is het altijd weer afkicken en met een mengeling van verbazing, nostalgie en uitputting terugkijken. Wie weet ontstaat er ooit een libretto over de avonturen achter de schermen.

Barbara ‘Bassie’ Wilbers, vrijwilliger

Bedankt!

Opera Nijetrijne bedankt de vrijwilligers zonder wier hulp, inzet en enthousiasme de voorstellingen en de ontvangst van het publiek al die jaren niet zo succesvol zouden zijn verlopen: Rosa en Ilia † Merkies Bandury Alex Baumgartner Sebastian van Berkel Hugo en Ruth Bijlsma Tamara Blokzijl Cees de Boer Corne Boessen Anna Bouma Aaf Brandt Corstius Matthijs van den Brink Lenus van der Broek Vonky Broekhuis Diederik Broekhuizen Spyker Buyserd Richard Buyserd † Mariane Camille Anky Cleveringa Monique Delfgaauw E.P. van Dijk Jan Driessen Mara Eijsbouts Jet Frenken Mariette Friedheim Hans Frings Thera Funke Ingrid van Geer Laïs en Mika van Geer Peter Maas Geesteranus

Elena Givone Nerissa Haak Onno Heida Paul, Julia en Abel van der Heijden Joyce van der Holst Linda en Jaap van der Holst Remy Hulkenberg Alejandra Irusta Michiel Kamermans Shiona Kamermans Rob de Kanter Marlies Kleiterp Callista Koster Margriet Kruijver Barry Kuijt Gertrud van Leeuwen Lydia Lindo Frank Macquelin en collega’s Jules en Pien van der Meijs Carla Meinesz Herman Mencke Danny Mendoza Anna de Mol van Otterlo Marel en Julet Molenaar Johan en Harmien Molenaar Wim Monshouwer Ingrid van Osch

Annette Oud Marieke en Gert Roelofsen-Oving Henk Penning † Diana Ridderikhoff Nicola Rinaldi Jurri Rooyackers Louise Schepel Marie van Schijndel Annesietske Stapel Simone van der Veldt Selkit Verberk Klaartje van Schuur Conny Verveda Elvire Vesseur Eline Visser en Ralph Dirksen Marja Visser Lida van Voorst van Beest Koop van der Wal Bram van der Wal Heleen van der Weijden Liesbeth Weinans, Marja, Anna, Jet Wil Werner Barbara ‘Bassie’ Wilbers Job en Karel Zaad XiaoChun Zheng Adam Zsabo-Strell

20

Parallel universum aan de Scheene Via een vriendin ben ik bij Opera Nijetrijne beland. In 2002 nog maar een handvol zangers en musici, we hadden nog veel te leren maar pakten alles voortvarend aan. We aten diepgevroren maaltijden (van een gerenommeerd cateraar) die in haperende elektrische, zogenoemde Turkse-pizza-pannen moesten worden ontdooid en opgewarmd zonder aan te branden en we deden de vaat met de tuinslang en in de Scheene. Publiek van het eerste uur, u weet waar ik het over heb: u ging zwemmen in de pauzes tussen de bedrijven door, maar hielp ook bij die hilarische afwas.

Tien jaar later ben ik nog steeds vrijwilliger en 0000 - Titel Opera dat bevalt prima. Ik laat me graag door de koks en andere professionele krachten voor van alles en nog maak sandwiches tot ik erbij De wat wijninzetten. die u Ikvergat neerval, bedien u af en toe in het kaastentje, loop soms vakkundig in de weg, gelaten. dek tientallen meters De drukte van Amsterdam tafel op envan sjouw wat af. van de geluiden; Genieten de natuur...

Nijetrijne rekenenMeente? op vrijwilligers KanOpera het beter dan inkan de Rottige van allerlei pluimage met als grootste gemeenVerse vlierbessen plukken in augustus, schappelijke deler hun liefde, welke vormtent, dan De appelboom stort zijn oogstinuit op mijn ook, voor dit fenomeen.

De plek deprachtige natuur, de Vogels vermaken mij vliegend doorindit decor. voortdurende operaklanken en de unieke mix van paradijsvogels waaruit de vrijwilligersgroep De schemer lokt u huiswaarts, bestaat, zorgen elk jaar aan weerdevoor een onvergetelijWij vrijwilliggers zitten Scheene ke ervaring.

Met de wijn Een die uparallel vergat.universum zonder weerga.

U geen idee. in denog stad is het Deheeft vogels kijken toeBijenthuiskomst ook de vissen niet moe. altijd afkicken met een mengeling van Ik benweer het niet gauwen zat; verbazing, nostalgie enweer uitputting terugkijken. Wie Ook volgend jaar ga ik kamperen. weet ontstaat er ooit een libretto over de avontu ren achter de schermen.

(Barbara â&#x20AC;&#x2DC;Bassieâ&#x20AC;&#x2122; Wilbers, Richard Buyserd, vrijwilliger vrijwilliger)

21

Suggestie voor foto?

Een speeldag in Nijetrijne Aanvang voorstelling 16.00 uur 09.00 Boot met afval naar de weg brengen.

10.30 Aanvang keukenwerkzaamheden: hakken, snijden en schillen door vrijwilligers, voorbereiding lunch en diner door koks en hun assistenten.

12.30 Arjen begint met het kap- en grime werk. Iedere avond wordt dit schema door de regieassistent aan de zangers doorgestuurd. Voor iedere zanger wordt 30 minuten gerekend.

12.30 Crewlunch staat klaar in de schaftkeet en blijft staan en wordt aangevuld tot aanvang voorstelling. De aanwezige vrijwilligers lunchen hier ook.

12.00 Regelmatig komt een grote vrachtwagen bij de weg met verse producten. Wij halen die met de boot op.

13.00 Vergadering artistiek team en technici.

13.30 Briefing door chef-kok Kati van alle vrijwilligers: wie staat in theetent, borreltent, bedient, etc.

14.00 Zangers in kostuum, geholpen door de kostuum assistent.

15.00 Inzingen zangers

15.00 Ontvangst van gasten in ontvangst- & Vriendenstand.

Borrel- & kaastent, thee/koffie- en sandwichestent.

15.45 Zangers en orkest op posities 16.00 Publiek op tribune 16.15 Aanvang eerste akte 17.15 Pauze met borrel en hapje 18.00 Aanvang tweede akte 18.45 Publiek aan lange tafels in tenten, vrijwilligers dienen op en ruimen af.

19.00 Zangers, musici staf en vrijwilligers eten speciaal bereide maaltijd in schaftkeet.

20.00 Korte vergadering regisseur/muzikaal leider met zangers. Er wordt doorgesproken hoe de voorstelling is verlopen.

19.00 Afwasjongens en -meisjes paraat 20.00 Laatste publiek vertrekt. Uitruimen eettenten, afhalen tafels, spoelen, afwassen, drogen en opnieuw opdekken voor volgende dag. Schoonmaak keuken.

23.00 Kampvuur bij Koosje (vuurkorf).

0000 - Titel Opera

23

0000 - Titel Opera

24

De man in het groene jasje De wandeling door het groene landschap brengt je uiteindelijk naar een wereld waar alles goed is. In dit sprookjesland komt het kind in je naar boven en lijkt de grotemensenwereld voor even heel ver weg. Bij de poort val je met je neus in de boter met vers brood, kaas en wijn. In het kraampje een opvallende figuur, groen jagersjasje, flinke stem, altijd opgewekt en in voor een geintje. De toon is gezet. De bezoeker voelt zich uitgetild boven de zwaarte van het bestaan en weet: deze dag is er alleen maar vrolijkheid.

Wie is deze man van het eerste uur? Zijn flauwe humor valt bij menigeen in goede aarde, zijn vileine grappen bereiken weer een ander publiek. Hij valt zeker niet te rubriceren onder de categorie doorsnee. Joviaal is hij, loyaal en stellig in zijn meningen. E.P. van Dijk, kortweg E.P., soms Ed, zelden Eduard, iedereen kent hem wel. Maar is dat ook zo? Hij lijkt een open boek, wie is hij dan? Misschien hoort E.P. wel bij de voorstelling, als acteur. Een beetje mysterieus dus ook wel.

Tja… simpele vraag, lastig antwoord.

Hoe is het zo gekomen? Yvon Scheper begint in 2001 met Stichting Intermezzo en E.P. is erbij.

Zij kennen elkaar al lang, van het Allard Pierson Museum waar Yvon als student archeologie stage liep en waar E.P. als kunstliefhebber bij

25

betrokken was. Enthousiast als hij is voor mooie initiatieven, biedt hij direct aan te helpen. En daarmee begint zijn aandeel. Hij is actief waar dat gevraagd wordt: bouwen, sjouwen, meedenken en waar dat niet gevraagd wordt amuseert hij zichzelf met kattenkwaad uithalen. Kinderen en sommige volwassenen vinden het prachtig.

Er is voortdurend van alles nodig en overal en nergens komen spullen vandaan, want Ed weet het te vinden. Hij brengt heerlijke dingen mee voor de lange avonden buiten en is altijd in voor gezelligheid. Zijn matras ligt in het huisje van Yvon op zolder en later, toen de schuilschuur was neergezet, had E.P. daar zijn eigen kamertje.

Had… want de mens wordt ouder. Ook deze mens. Tot zijn grote verdriet was het niet meer verantwoord om zelf auto te rijden en hij werd afhankelijk van anderen. En laten we wel wezen, bij de schepping stond Nijetrijne niet bovenaan de lijst Makkelijk Bereikbaar. Het leven haalde E.P. in, bracht hem tot stilstand. Hij krabbelde weer op en ging in een nieuwe vorm verder.

Wankeler en brozer, maar met steeds dezelfde spirit.

Nu weet de lezer nog steeds niet veel meer over dit markante gezicht temidden van de vrijwilligers van Opera Nijetrijne. Dat is een

lang verhaal, veel te lang voor hier. Eigenlijk begint het leven van E.P. bij de dood van zijn vader. Bijna letterlijk, want E.P. wordt geboren als zijn vader, verzetsman, al in een concentratiekamp zit. Zij hebben elkaar nooit gekend, maar dit gegeven heeft de biografie van de man in het groene jasje bepaald. Zelfs zodanig dat Frans Bromet een documentaire heeft gemaakt over E.P. van Dijk die binnenkort zal worden uitgezonden in het kader van 75 jaar bevrijding.

Daarmee zal de bezoeker van Opera Nijetrijne hem iets beter leren kennen en even náást E.P. in het kraampje achter de kaas en de wijn kunnen staan.

Vera Funke, mei 2020

Regenlaarsjes versus glitterpumps Bij André Rieu op het podium is alles groots.

Daar zing ik aria’s met een orkest van 60 man, in een grote prinsessenjurk met veel bling en glanzende glitterpumps aan mijn voeten. In Nijetrijne zing ik met roze laarsjes in de modder en zoemende beestjes om m’n oren, voor 250 man die je bij wijze van spreken kunt aankijken en aanraken. Het was heerlijk om even helemaal uit mijn prinsessenrol te stappen en los te gaan, rennend, zingend, springend, klimmend over dat heerlijk vormgegeven decor. Het voelde voor mij als in een speeltuin.

Donij van Doorn, sopraan

0000 - Titel Opera

26

Op het juiste moment een regenboog

In de afgelopen twintig jaar hebben zeven regisseurs hun stempel op de voorstel-lingen van Opera Nijetrijne gedrukt. Zij gingen elk op geheel eigen wijze om met de mogelijkheden die door de verhalen en de karakters van het komische genre worden aangedragen, van zowel het korte intermezzo als van de volwaardige opera. Nynke van den Bergh is sinds 2016 spelleider en zij heeft van Haydn en Salieri elk twee operaâ&#x20AC;&#x2122;s tot leven doen komen: Ik ben een groot liefhebber van het komische genre, van tijd tot tijd dik aangezet en uitvergroot.

Naast de stereotypen is er in het komische theater van oudsher veel ruimte voor improvisatie, wat ons in de producties voor Opera Nijetrijne een grote vrijheid biedt. Bij een bestaand libretto maak je als regisseur een analyse van het verhaal en van de karakters. Op basis daarvan kom je tot

Regisseurs over hun voorstellingen in Nijetrijne

0000 - Titel Opera

27

0000 - Titel Opera

0000 - Titel Opera

karakteriseringen en verhaallijnen die je in het spel tot uitdrukking wilt laten komen. De stap om het geheel nog meer naar je eigen hand te zetten, is dus niet zo groot. Dan halen we er bijvoorbeeld een thema uit dat ons prikkelt en dat gebruiken we als rode draad. Daaromheen gaan we karakters opbouwen, fysieke bewegingen ontwikkelen, accenten in de tekst zetten, bijpassende kostuums en rekwisieten ontwerpen.

Het is heerlijk en heel productief om samen te werken met een team dat elkaar goed kent en waarbinnen de lijntjes kort zijn. Zo hebben we in 2019 samen Trofonio’s erfenis aangepakt.

Dat zat dramatisch en muzikaal goed in elkaar, we hoefden eigenlijk alleen het verhaal en het visuele naar onze hand te zetten. Daarnaast is er altijd ruimte om het acteren te ontwikkelen en de grenzen van het komische en absurde op te zoeken. Yvon roept dan dat het niet ‘lachof-ik-schiet’ mag worden, maar een fysieke speelstijl heeft het nodig om aan die grens te raken om significant te zijn.

De productie voor het jubileumjaar 2020 Expeditie op drift is een pastiche van Mozarts composities voor onvoltooide opera’s en Einlagen in bestaande opera’s. Dergelijk materiaal is al eens eerder gebruikt voor een opera in het zomerfestival van Bampton (GB), met een nieuw libretto dat handelt over het maken van een opera. Dat is enigzins vergelijkbaar met de voorstelling van Opera passée die in Nijetrijne in 2014 werd gespeeld. Is het aspect van de pastiche voor jou als regisseur inspirerend?

Niet als zodanig. Ik probeer in een regie een coherent verhaal te vertellen, inclusief de momenten waarop we even de diepte in gaan en aan beschouwing of bezinning raken. Daar gaat theater uiteindelijk toch ook over… Hoewel

ik er zelf wel van houd, proberen we het maken van theater over theater, opera over opera te vermijden. We willen niet alleen de mensen aanspreken die de geschiedenis kennen, maar het publiek met fictie verleiden, met verbeelding amuseren en op momenten aan het denken zetten. In onze voorstellingen zijn vanaf het begin de muzikale inventiviteit van Vaughan Schlepp, de humoristische teksten van Alice Zwolschen en de creativiteit van ontwerpers Eva Jongen en Sanne Puijk even belangrijk geweest. Het gegeven décor van het natuurgebied en Mozarts ouverture voor Lo sposo deluso waarin hoorns klinken, heeft ons het begin van het creatieve avontuur voor 2020 ingegeven: een groep mensen, waaronder zogenoemde cryptobiologen, gaat op zoek naar een wezen waarvan het niet zeker is dat het bestaat. Het spel met verwachtingen en conflicten is dus vanaf het begin gegeven.

Claudia Christern regisseerde de producties Le donne vendicate (2005), Le Juge-ment de Midas (2006) en Fallstaff (2007). Haar leg ik de vraag voor, wat Opera Nijetrijne in de afgelopen

28

twintig jaar heeft neergezet in het Nederlandse theaterlandschap, vooral wat betreft locatietheater. Hoe kijkt zij daar als regisseur naar?

Ik heb eigenlijk altijd locatietheater gedaan en na de producties in Nijetrijne heb ik mij daar zelfs nog meer op gericht. Aan de Scheene is het landschap niets minder dan een hoofdrolspeler. Dat werd mij als opdracht meegegeven en het was een interessante uitdaging om het verhaal, de partituur en het spel in de richting te buigen van wat je in dat landschap zichtbaar kunt maken. In Nijetrijne is dat een belangrijke waarde, die eigenlijk met niets anders te vergelijken is.

Het gebruik van het landschap is een aspect waar het publiek ieder jaar naar uitkijkt – hoe zou er dit jaar met de mogelijkheden van het landschap worden gespeeld? Theater op locatie is een begrip dat eigenlijk een waaier aan mogelijkheden omvat. Christern noemt als voorbeeld het Duitse Heidelberg, waar op het plein in het oude centrum jaar na jaar The Student-Prince wordt gespeeld – een musical uit 1924 van Romberg/Donnely – omdat het verhaal zich in

29

Heidelberg afspeelt. Denk ook aan het sociaal en politiek geëngageerde theater, op de locatie waar het verhaal zich werkelijk afspeelt, bijvoorbeeld over de problemen in de landbouw of de gevolgen van de gaswinning in Groningen zoals door theatergroep Jan Vos. In elk geval is er in Nijetrijne nooit sprake van, dat de locatie alleen maar betekenis heeft als publiekstrekker.

Christern vervolgt: De drie producties die ik regisseerde waren getrouw aan de partituur, met als hoogtepunt de Falstaff van Salieri in 2007, met een kamerorkest van twaalf musici. Dat was eigenlijk wat er aan de Scheene maximaal mogelijk was. Het persoonlijke karakter van een productie, de ouverture van de wandeling naar het terrein en het te gast zijn bij Yvon Scheper, creëert een warme context waarbinnen een zekere opwindende spanning gegeven is. Het publiek voelt dat. Kunnen de zangers het fysieke spel aan? Blijft het weer vandaag goed of moet er een bedrijf in de tent worden gespeeld? Wil het landschap vandaag in alle glorie meedoen?

Het is aan de Scheene altijd spannender dan wanneer er iemand in een fantastische jurk veilig binnen op een podium staat. Om die reden kun je in de regie niet alles strak zetten en is er groot wederzijds vertrouwen nodig tussen alle spelers. Al deze aspecten hebben invloed op de wisselwerking tussen publiek en spelers. Deze ervaringen hebben mij geïnspireerd en heb ik in mijn latere producties verder uitgewerkt.

Arne Sybren Postma regisseerde de voorstellingen van 2009-2014. Ook hij noemt een aantal aspecten die onderscheidend zijn voor de producties van Nijetrijne, met name het komische karakter ervan dat door de treffende hertalingen tot op de huid van de toeschouwers

0000 - Titel Opera

Life is just a jest; and all things show it, I thought so once; but now I know it.

Grafschrift van John Gay (London, Westminster Abbey)

0000 - Titel Opera

0000 - Titel Opera

en luisteraars kan komen. Voor hem was de locatie als gegeven zeker inspirerend, al geeft hij duidelijk te kennen dat sommige producties meer met het landschap mee bewogen, zoals Figaro! (2010) – gesitueerd in een vogelpark aan en op de Scheene – en andere er meer mee contrasteerden, zoals de Bedelaarsopera (2011) die zich afspeelde op een autokerkhof annex garagebedrijf. Aan de ruige sfeer van de laatstgenoemde voorstelling denkt hij met heel veel plezier terug: Ik heb vaak met acteurs en figuranten gewerkt, naast de zangers, om het verhaal dat ik wilde vertellen nog meer kracht bij te zetten.

Zangers hebben een specifieke manier van vertellen – niet de tekst maar de muziek staat voorop en daarom zet een aria vaak de handeling stil en is meer beschouwend van karakter.

Meespelende acteurs kunnen ook vertellende teksten doen of mime spelen, waarmee zij een situatie een heel andere wending, betekenis en gelaagdheid geven. In de Bedelaarsopera spiegelde de wereld van acteurs en figuranten zich heel mooi aan de wereld van de zingende rollen.

Dat leverde een persiflage op in een persiflage en bracht zelfs Brechts Dreigroschenoper in herinnering. Mijn bedoeling was te laten zien dat leven en dood en ook misdaad en liefde naast elkaar bestaan en door elkaar heen lopen en ik denk dat gelukt is. Mede ook door Alice Zwolschen, die fantastisch in staat was het hele idee te vertalen naar een libretto! In deze productie klopte naar mijn gevoel alles met elkaar.

De knecht van twee meesters, naar het beroemde toneelstuk van Carlo Goldoni, creëerde in 2013 op weer een andere manier een rijk contrast met de locatie. Het decor was een groot, leeg, vierkant podium op een breed plint

waarop ook gespeeld kon worden. Geen wanden of andere beperkingen van het zicht, wel een rijke we-reld aan rekwisieten en kostuums die de tweede helft van de jaren 50 opriep. Ria Marks regisseerde: Het uitgangspunt ontwikkelde ik samen met vormgever Carin Carpay. Door de afmetingen van het podium in het landschap werd het mogelijk om te spelen met so-ciale afstand en persoonlijke nabijheid. Op het abstracte vierkant wilden wij door het spel en met de rekwisieten het verhaal niet illustreren maar oproepen. De situe-ring in de jaren 50 kwam eigenlijk regelrecht uit het stuk van Goldoni voort: in de tekst uit 1748 zaten zoveel elementen die ons bekend voorkwamen uit de tijd toen wij jong waren! De maatschappelijke conventies, de aankondiging van een nieuwe tijd en van veranderingen in de moraal, de toenemende macht van geld en carrière.

De kritische scherpte van Goldoni, de schijnvertoningen die hij ten tonele voert over moraal, geld en macht, konden we heel natuurlijk vertalen naar de jaren 50 en op die manier

30

thematisch nog verder aanvullen. Het personage van de knecht introduceerden we als de eerste gastarbeider in het Friese dorp. Het personage van de artistiek getalenteerde jongeman weet niet hoe hij in die kleine gemeenschap voor zijn homoseksualiteit uit kan komen. En het verhaal van De knecht van twee meesters manoeuvreert tussen de zinnen ‘Geld maakt niet gelukkig’ en ‘Voor geld doe ik alles!’ wat ook veel lijkt op bepaalde conflicten in onze huidige tijd. Deze laatste lijn hebben we naar voren gehaald en eigenbelang - door Goldoni al onbarmhartig gefileerd - gelijkgesteld aan ons huidige consumentisme. Ook voor Alice Zwolschen, die Goldoni’s tekst onder handen nam, werkte de vertaling van 1748 naar 1958 heel vruchtbaar.

Wat maakt het lokatietheater aan de Scheene bijzonder?

Ik heb vooral muziektheater op landschappelijke locaties gemaakt, bijvoorbeeld op Oerol.

Maar hier ging het om een complete opera.

Vanuit wat ik aantrekkelijk vind in locatietheater, heb ik deze voorstelling gemaakt. Ik liet op het toneel steeds veel dingen tegelijkertijd ge-

31

beuren: de focus van het publiek ligt bij de actie maar wat er ondertussen op andere plekken te zien is, werkt ook door. Zo ontstaat er een sfeer van intriges, van een complexe wereld, waarin je bepaalde onderdelen scherper waarneemt.

In de twee weken die we met het team op de locatie doorbrachten, ontstonden er ter plekke veel ideeën en vonden we mogelijkheden die ik niet voor-zien had. Dat werkt uiteindelijk ook goed uit voor het publiek: als toeschouwer ben je er meer bij betrokken wanneer het verhaal als het ware ter plekke ontstaat.

Nynke van den Bergh, die in 2020/2021 haar vijfde voorstelling regisseert, leg ik ook de vraag voor naar haar ervaringen met de locatie en met het team.

Locatietheater heeft mijn hart – een concertpodium of een kerk bekijk ik ook graag met de blik alsof het in de eerste plaats een locatie is. In het begin zie je vooral wat er niet mogelijk is. In Nijetrijne zijn er akoestische beperkingen en kun je niet met spots werken om de aandacht van het publiek voor een bepaald de-tail te vragen. Maar de kijkrichtingen, de lijnen in het landschap, de bomen en zelfs de stand van de zon bieden mogelijkheden die je nergens anders krijgt. Ik heb dan ook het idee dat ik, samen met de ontwerpers, in de afgelopen jaren steeds meer van de locatie ben uitgegaan, een verhaal kon vertellen met de mo-gelijkheden van dat décor. Het hele team groeide daarin mee. En wanneer dan bij een première de zon op het juiste moment in een fontein schijnt en een regen-boog tovert, en dat staat in alle recensies, dan is dat een enorm cadeau.

Wat locatietheater betreft lopen we in Nederland wel voorop. Opera Nijetrijne heeft daarin een belangrijke plaats. En daarbij is ook

0000 - Titel Opera

0000 - Titel Opera

Hier andere tekst ...of foto Tekst ......

het organisatiemodel van de producties aan de Scheene bijzonder: bijna zonder subsidie wordt er elk jaar een volwaardige opera neergezet en krijgt iedereen een normaal honorarium. Elk jaar zijn de voorstellingen al maanden van tevoren uitverkocht. Voor ons als makers is Nijetrijne een heel fijne plek om te werken, omdat je eigenlijk vrijgelaten wordt in wat je wilt realiseren. Die vrijheid wordt door de organisatie op een ongedwongen en rustige manier gekoesterd en beschermd, dat maak ik niet vaak mee.

We hebben ook niet het gevoel dat we

tijdens het repeteren en spelen vier weken op de locatie vast zitten. We hebben normale werktijden, maar omdat je er de hele tijd bent, is iedereen voortdurend overal bij betrokken.

Dan gebeurt het dat een zanger tegen Frits en Sjoerd zegt: laat mij die rekwisieten maar maken. Dat tekent nou helemaal de sfeer.

Cees de Boer

32

0000 - Titel Opera

33

0000 - Titel Opera

34

Peachum is boos dat zijn dochter Polly uit liefde is getrouwd en dus minder aan haar en zijn - gewin denkt, zoals hij het haar heeft geleerd: Ik gun mijn dochter de wereld aan ondeugd, het genot van alle geneugten.

Mijn Polly mag het met iedereen hou’en, maar wat deed dat schepsel! Ze trouwde!

Sta me bij als ouder, ze trouwde!

Mijn dochter, verdomt het een del te zijn!

Kin óp, jawel, jij bruid?

Borst vooruit en wees een vamp!

En valt nog zoveel te beleven jouw lichaam is voor één zo’n patjepeeër te winstgevend!

Zo’n gaaf gebit!

Een beetje pit, kom op, meid, sla munt uit je schoonheid.

Wees zelfvoldaan, geen eend, maar zwaan, ertegenaan!

35

MacHeath (op de muziek van Elvis Presly, Love me tender) Jenny, ben jij vrij tonight, met je drukke baan?

Ik wil jou by candlelight, steek de kaarsjes aan!

Jij bent echt mijn tofste wife, really, yes, you are!

Echt, you are mijn lust, my life, ongelogen waar.

After saying her goodbye, hup! klap op d’r kont! óp naar Misses Dynamite, ik zorg voor de lont!

Suky baby, blijf stand-by, ook voor mijn spuit elf.

Lull ik nog een lullaby, komt de slaap vanzelf.

Jij bent echt mijn tofste wife, really, yes, you are!

Echt, you are mijn lust, my life, ongelogen waar.

0000 - Titel Opera

36

Techniek in troebel water

Magie met tekenen en rekenen, lassen en timmeren Sjoerd van de Velde, zoon van Huub van de Velde die contrabassist is in het orkest, studeerde in 2013 werktuigbouwkunde in Delft. Hij zocht een stageplek en dat werd de decorbouw van Knecht van twee meesters in Nijetrijne. Gegrepen door het Nijetrijnevirus, kwam hij in de jaren daarop terug als helper van hoofd decorbouw Bouke Werner. Inmiddels verdient Sjoerd zijn brood volledig in de decor- en standbouw en sinds 2017 is hij zelf hoofd decorbouw aan de Scheene. Zijn medewerkers betrekt hij nog steeds van de TU Delft. Tijdens het gesprek met Sjoerd geeft zijn sparring partner en klankbord Frits van Servellen, Hoofd algemene zaken en sponsoring, zowel grappige als ook verhelderende aanvullingen.

37

Het idee van het onderwaterpodium voor de voorstelling van 2010 Figaro! ontstond na de première van De Parijse Schilder in 2009, toen regisseur Postma, vormgever Aikens en techneut Werner op het pontje stonden na te genieten. Het gesprek kwam al snel op nieuwe plannen. Postma: Ik wil graag dat het decor het uitzicht over de Scheene is, en verder niets. Aikens: Dan maken we een podium vlak onder de waterspiegel, en de personages worden water- en andere vogels. Werner: Als je echt niets wilt zien, dan moet het podium onder water. Aldus werd besloten.

Het werd een podium van 100 m2, waarvan driekwart 10 cm onder water lag en een kwart 70 cm onder water. In het podium twee wat wij noemden pop-ups: een divan en een kast. Grote hulp bij het ontwikkelen van het ontwerp kregen wij van Klaas Veenstra, van Veenstra Snij- en siertechniek in Oosterwolde. Op de vrijdagochtend voor Pasen 2010 begonnen we bij Klaas om 07.30 uur met het fabriceren: 2.000 kg staal, 1.500 afgezaagde stukken, veel gaten, veel lasnaden. Het wereldkampioenschap voetballen ging bijna geheel aan ons voorbij. De uit het water oprijzende divan en kast vereisten luiken die konden openschuiven en een hydraulische constructie waarvoor we de cilinders zelf fabriceerden. Verbazingwekkend hoeveel kracht je kan opbouwen met wat stalen buis en leer! Eigenlijk bouwden we een aantal megagrote fietspompen die de andere kant op werken. Zet er druk op en je krijgt beweging.

Een week later begon de opbouw op locatie.

Drie man in zwembroek en wetsuit, geholpen door enthousiaste vrijwilligers, waren het meeste van de tijd onder water. Door de vereiste nauwkeurigheid van de constructie kostte het plaatsen van de 15 dragende palen meer tijd dan was ingeschat.

0000 - Titel Opera

Een keyboard vol regenwater De orkestleden moet altijd droog staan, dus de orkestbak is vaak gebouwd als integraal onderdeel van het decor. Bij de Così fan tutte stond het orkest in een grote, modernistisch uitziende glazen serre. Met de acrylaat panelen die we gebruikten, hadden we flinke pech, want die sprongen ’s nachts door de grote temperatuurwisselingen kapot op hun schroefpunten. We hebben ze toen in latten met rubbers geplaatst. En juist die ene plek waar een schroef door een rubberen profiel was gedraaid en die dus tijdens een regenbui niet waterdicht bleek te zijn, was boven het hoofd van mijn vader!

In Trofonio’s erfenis was het opnieuw raak: de orkestbak was om een bepaalde boom heen-

0000 - Titel Opera

gebouwd. Om het afdak rond de boomstam waterdicht te houden, had ik daar een wateropvang gemaakt, maar zoiets heeft altijd een bepaalde maximum afvoercapaciteit. Op een nacht ging het heel hard regenen en is het dus gaan overstromen – het water liep zó de orkestbak in. Toevallig had Vaughan die nacht zijn keyboard daar laten staan, wat hij anders zelden doet. Dat stond tot aan de rand van de toetsen vol… snel leeggegoten en goed gedroogd, gelukkig zonder schade. En de waterafvoer verbeterd natuurlijk.

38

0000 - Titel Opera

Ik, hoogtevrees?

Vrees is sowieso niet handig als je mee wilt doen in Nijetrijne. Watervrees, moddervrees, steekvliegvrees, hoosbuivrees, champignonsoepvrees… Nou ja, dat laatste heb ik dus wel, maar daar valt zelfs in Nijetrijne heel goed mee te leven.

Ik krijg een tuigje aan dat associaties oproept met een kuisheidsgordel en dat vervolgens zo strak wordt aangetrokken dat ik begin te vrezen dat kuisheid ook zonder gordel een gedwongen

39

0000 - Titel Opera

levensstijl zal worden. Vervolgens wordt een afstandsbediening ter hand genomen die nostalgische gevoelens oproept aan de takel vroeger in de smederij van mijn vader in Den Haag. ‘Daar ga je!’ hoor ik, en jawel, mijn voeten verlaten de grond en ik ervaar dat strak pas echt strak is als je de lucht in gaat. Manmoedig de striemende pijn in mijn dijen maskerend maak ik wat nonchalante vlieg- en zwembewegingen alsof ik nooit anders heb gedaan. Ze zouden zomaar kunnen overwegen om die rol aan een ander te

geven - ik dacht het niet!

Elke keer dat ik tijdens de voorstellingen de lucht in ging en mijn brein met veel genoegen allerlei rampenscenario’s begon op te hoesten en mij ging vertellen wat er zou gebeuren als ik op die uitstekende paal of op die draden zou vallen… dan hoefde ik maar te luisteren naar de opgewonden reacties vanaf de tribune om me als een vis in het water te voelen - maar dan in de lucht.

Pieter Hendriks, bariton

0000 - Titel Opera

Ingenieus systeem met runners

0000 - Titel Opera

De grote uitdaging bij Orlando de Razende was het enorme ponton met tribunes waar-op het publiek plaatsnam en dat, parallel aan de rivier, heen en weer kon varen langs een steiger van tweeĂŤnvijftig meter lang. We bouwden daarvoor een ingenieus systeem met runners waarmee we onszelf langs de steiger konden takelen. Die runners moesten alle krachten van het ponton kunnen opvangen, ook bij windkracht 4 of 5. Het hout van de stei-

ger langs de oever moest kaarsrecht lopen, zodat de runners er soepel langs konden gaan. De geleiderails moesten we een paar keer opnieuw installeren voordat alles soepel werkte. De kabels die door de lieren liepen kostten een vermogen, want die mochten onder geen beding breken.

Zo kon het publiek uiteindelijk gedurende de voor-stelling letterlijk langs drie verschillende landschappen worden gevaren. Spectaculair!

40

0000 - Titel Opera

Andere titel ... later!

In Trofonioâ&#x20AC;&#x2122;s erfenis ging het decor vooral de hoogte in. We bouwden een enorme stellage van oude kasten en van plateaus waarop gespeeld moest kunnen worden. Het decor hing voor het grootste gedeelte in de bomen! Het hoogste punt was zeven meter, het hoogste ophangpunt aan de bomen was twaalf meter. Alleen de orkestbak, de transformatiemachine en hier en daar wat kasten stonden op de grond. Een probleem was dat de bomen met de wind heen en weer gingen, ter-

41

wijl de plateaus en de kasten stabiel moesten blijven. Daar zaten dus allemaal meebewegende onderdelen in verborgen. Dichter bij de grond hadden we alle bomen aan elkaar geschoord om ook op die manier hun bewegingen te beperken.

De kasten zagen er allemaal oud uit, maar de exemplaren die een dragende functie hadden, zijn door ons helemaal nieuw gemaakt en van een oud uiterlijk voorzien. De kasten die we van de rommelmarkt hadden gehaald, daar hebben we flink op lopen vloeken; die donder-

den bij elke circusstunt van de atletische tenor Jacques de Faber in elkaar en moesten na elke voorstelling opgelapt worden. Jacques is wel een fenomeen: hij maakte in het jaar daarvoor als Orlando zijn eigen rekwisieten zoals de houten paal waarmee hij de deur van het fort inramde en de balk die hij over zijn been brak om te laten zien hoe woedend hij was. Ook als de motor van de boot haperde en bij andere klussen, stond hij altijd klaar om de handen uit de mouwen te steken.

Starteiland Sneek 2012 staat in de annalen van Opera Nijetrijne te boek als het jaar waarin de vertrouwde locatie in Nijetrijne - noodgedwongen - werd ingeruild voor het Starteiland in het Sneekermeer.

Het bleek een ingrijpende stap die de organisatie zwaar belastte en die met veel zorgen en het nodige geluk tot een goed einde werd gebracht.

Belastend bleek vooral de krappe periode van negen dagen tussen het einde van de Sneekweek en de try-out van Het temmen van de feeks ter plekke op zondag 19 augustus.

Vanwege de Sneekweek is het decor gebouwd in Teroele, aan de zuidzijde van het Koevordermeer, op 20 km van het Starteiland.

We hadden het ons niet makkelijk gemaakt met het plan om op het water te spelen op een 20tons dekschuit. In Teroele introduceerde Agnes Galama van jachthaven De Koevoet ons bij haar buren, Bernard en Zwaantje Leenstra. Op hun erf en in hun opvaart aan het Koevordermeer konden wij het decor op de dekschuit opbouwen en ook de eerste repetities houden. Het theehuis van de familie Troelstra mocht als naaiatelier dienen. Dit theehuis ligt op de mooiste plek aan het meer en daar kwam de hele ploeg dagelijks hun thee (en zo) drinken. Op weer een ander erf huurden we bij de familie Wietse en Marijke Leenstra een trekkershut als slaapgelegenheid.

Agnes was ook zo gastvrij dat we bij haar in De Koevoet konden eten.

Na de eerste repetities is op 11 augustus de dekschuit met de acht meter hoge constructie door een antieke duwboot via het Prinses Margrietkanaal naar het Sneekermeer gebracht. Tijdens deze tocht ving het geheel door de hoge stalen opbouw veel zijwind en ging scheef hangen, waardoor de dekschuit met

water begon vol te lopen. Het toeval wilde dat hoofd techniek Bouke Werner een ouderwetse brandweerpomp aan boord had gebracht, die in de voorstelling gebruikt kon worden. Deze was al van brandstof voorzien en het lukte ook nog het ding te starten en zo werden we uit de zeer penibele en angstwekkende situatie gered. Opera Nijetrijne zou letterlijk ten onder zijn gegaan!

Door de grote tribune aan het Sneekermeer kon een record aantal bezoekers worden geboekt, en ook de maaltijd in de eettent deed niet onder voor Nijetrijne. Maar het weer kende op die locatie extremen: van koud tot heet, van windstil tot stormachtig, van volle zon tot tropische stortbuien. Bij windkracht 8 braken de meerpalen waaraan de dekschuit vastlag - gelukkig zonder veel verdere gevolgen. Wel hebben we een paar uur moeten vissen om de tuinstoelen en de parasols weer boven water te brengen.

Natuurlijk waren wij als organisatie blij met de mogelijkheid om op het Starteiland te spelen en ook buitengewoon dankbaar voor de grote inzet van de mensen die er ter plekke bij betrokken waren. Bert en Marijke Stalenhoef willen we met name noemen: zij kwamen dagelijks informeren wat we nodig hadden en zorgden daar dan voor. Dat was van onschatbare waarde op onze complexe en lastig te bereiken speelplek.

De beelden die de locatie opleverde, met de bruine zeilen van de skรปtsjes op de achtergrond, behoren tot de mooiste van al die jaren. Maar wat waren wij opgelucht dat we het jaar daarop weer aan de Scheene konden spelen!

Yvon Scheper, producent Frits van Servellen, producent-gemaal

42

0000 - Titel Opera

0000 - Titel Opera

44

Suggestie voor foto?

Mensch, durf te leven!

In gesprek met Alice Zwolschen Met de eerste regie in 2008 van de hand van Rata Kloppenburg, was er sprake van meer dan alleen een regisseurswisseling bij Opera Nijetrijne. Met uitzondering van vormgever Věra Aikens treedt een vrijwel compleet nieuw creatief team aan. In de aanloop naar de productie werd de wens van Rata besproken om over te stappen naar een Nederlandse vertaling van

45

het libretto. Alice en Rata ontmoetten elkaar op het conservatorium en samen maakten zij vóór 2008 als regisseur en als hertaler/librettist twee voorstellingen. Met sopraan Heleen Koele – die in Nijetrijne vanaf 2008 in meerdere voorstellingen glansrollen vervulde – richtten zij het trio Trut Vocaal op. Zij lieten zich inhuren door bedrijven en instellingen waar zij speciaal toegesneden teksten en programma’s brachten: kleinkunst met een twist. De ervaring wat betreft het met teksten en theater inspelen op een situatie, zou bij Opera Nijetrijne positief uitwerken, de voorstellingen ingrijpend veranderen en nog meer toesnijden op de locatie.

Na conservatorium en kunstacademie, volgde Alice Zwolschen de schrijfopleiding aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. In ons gesprek komen we al snel te spreken over haar achtergrond in de kleinkunst: Ik ben altijd een liedjesmaker geweest, stevig beïnvloed door de kleinkunst uit mijn jeugd: programma’s met liedjes, verbindende teksten en sketches zoals gemaakt door mijn helden van destijds: George Groot, Jan Boerstoel, Willem Wilmink, Guus Vleugel, Ivo de Wijs. En dan is er natuurlijk de grote Annie M.G. – alles van haar vormde mij, van Jip en Janneke tot en met de manier waarop zij destijds een Nederlands gezicht gaf aan de musical.

Rata wilde heel graag de communicatie en de band met het publiek verbeteren en dit op een creatieve manier oplossen. Niet dat gestaar in het programmaboekje terwijl er gespeeld wordt, maar meer finesses, gelaagdheid en ook meer scherpte in het verhaal brengen. Als dat verhaal dan ook nog eens wordt gezongen in het Nederlands, krijgt het een directheid die afdwalen praktisch onmogelijk maakt.

0000 - Titel Opera

Rens, politieman te Wolvega, is in de war - hij denkt dat zijn geliefde Zwaantje hem niet trouw is en een oogje op Duivelsoog heeft: Altijd, zei je, ja, dat zei je.

Je zei: Altijd!

Dat zei je tegen mij.

Altijd bij je, zei je, altijd blijf ik bij je.

Maar altijd is voorbij het gaat nooit, het gaat nooit meer over.

Alles doet me zeer…

Jij en ik, dat was altijd…

Kom het nooit te boven!

Altijd nooit meer, altijd nooit meer.

Alice Zwolschen haalt op deze manier het verrassende aspect naar voren, dat de voorstellingen in Nijetrijne sinds 2008 voor een belangrijk deel gerealiseerd zijn te-gen de achtergrond van de bijzondere Nederlandse traditie van de kleinkunst. Dat de opera als genre een veel selectiever publiek aansprak en een minder breed onthaal vond dan cabaret en musical, is door deze creatieve stap ondervangen. De verouderde en veelal clichématige libretti – iets wat zelfs opgaat voor die van Lorenzo da Ponte en Carlo Goldoni – werden hertaald in de richting van wat een Nederlands publiek herkent. De voorstellingen van regisseur Rata Kloppenburg en haar opvolgers Arne Sybren Postma, Ria Marks, David Prins en Nynke van den Bergh hebben een unieke stijl kunnen ontwikkelen door het statusverschil tussen opera en cabaret te relativeren.

Dit heeft de producties van Opera Nijetrijne een eigen signatuur gegeven. Bijzonder is tevens dat dit spel met statusverschillen parallel loopt aan het spel met hoog en laag, elitair en volks, dat voor het achttiende-eeuwse komische intermezzo zo kenmerkend was en dat – eerst onbedoeld, later welbewust – in die tijd een aanzet betekende om de door een maatschappelijke elite bepaalde conventies te kritise-ren en te veranderen.

Wat partituren en theaterteksten betreft ben ik geen purist. Je ziet dan ook in de loop der jaren dat het recitatief het onderspit delft en dat we ons hebben geconcentreerd op de aria’s en de ensemblestukken. Dat zijn ook de muzikaal veel interessantere composities! Daarin plaatsen we het dramatische verloop en de handeling. Deze ontwikkeling zou niet mogelijk geweest zijn zonder de enorme kennis die Vaughan Schlepp heeft van het muziekrepertoire in

de breedste zin en zonder zijn talent om aria’s tot duo’s en trio’s, of delen van sonates voor instrumenten tot aria’s te hercomponeren als dat voor het verhaal nodig is.

Als je kiest voor het opvoeren van achttiende-eeuwse komische opera’s dan is de grootste uitdaging misschien wel het sleetse van de humor. Je komt er niet met alleen het komische acteertalent van een zanger. De grappen vragen om eigentijdse, geestige varianten. Destijds is er van opera buffa genoten en dat dat ons anno 2020 nog steeds lukt, blijft feestelijk!

Je hebt een grote ontwikkeling doorgemaakt, van vertalen naar hertalen en voor 2020 zelfs een heel nieuw origineel libretto schrijven! Wil je daar iets over vertellen?

In het begin ben je bezig met het vak en het leren beheersen van de vaardigheden. Gaandeweg groei je, in hoe je een karakter of een situatie gelaagder kunt maken, in hoe je tot een plot komt, in hoe personages zich kunnen ontwikkelen. Welke draai geven ik en de regisseur aan het slotkoor van Così fan tutte, zonder moralistisch te worden? Iets inhoudelijks vertellen is heel goed mogelijk door de personages even een contrasterend register aan te laten spreken.

Zijn ze tevreden met wie ze zijn? Als ze de keuze hebben, laten ze het erbij, of willen ze iets anders? Is het wel ethisch als ik als vader mijn kinderen, of mijzelf, door die transformatiemachine stuur, zoals in Trofonio’s erfenis? Wat nooit is veranderd: ik ga met grote bogen om het boodschapperige heen. Ik ben van het relativeren en humor is mijn instrument. Daarom past opera buffa mij ook zo goed. Dat betekent niet dat je niet de diepte in kunt gaan met wat je vertellen wilt, het gaat om de manier waarop je dat doet.

46

Welke taal kies je daarvoor? Ik heb veel personages zien langskomen die jij scherp karakteriseert door hun taalgebruik!

In Alias Duivelsoog verzeilden, na een beroving onderweg, de high brow persona-ges van de Engelse Lord en Lady Cockburn op een low brow camping – het contrast in taal tussen die heel verschillende werelden is een dankbaar gebied om te exploreren.

Het begint bij wat ik in mijn eigen fantasie aantref, met mogelijkheden waar ik mee speel nog voordat het allemaal in taal wordt gegoten. En vergeet niet de wisselwer-king tussen taal en muziek! Het muzikale karakter van bijvoorbeeld een aria kan een idee geven voor een tekst die het karakter van een personage nog scherper neerzet. In Expeditie op drift is de dame die de geldschieter van het geheel is, de hoogste van de drie sopranen en zij kan in allerlei coloraturen losbarsten. Nou kan er geen tekst op coloraturen, maar die zeggen wel alles over haar poeha en haar dominantie in de groep. De ouverture van Mozarts Lo sposo deluso – ook de ouverture van Expeditie op drift – begint met hoorns. Jacht! denk je meteen.

Daar bleef alleen het ‘iets najagen’ van over.

Uiteindelijk besloten we dat het een expeditie moest worden, opgezet door een verbeten wetenschapper. Elk personage wordt op-gebouwd als een samenstel van taal, muziek, aankleding en handelingen. Ik vind het spannend en ik gedij goed wanneer ik van alles aangereikt krijg, waar ik weer op kan reageren.

Is er ook sprake van engagement, zoals je dat vaak in cabaret aantreft? Ik zie wat dit betreft wel een relatie met het achttiende-eeuwse commedia dell’arte-achtige gen-re waarin steeds

47

een spanning is tussen regels en vrijheid, tussen norm en overtreding, tussen sociale acceptatie en sociale weerstand.

De keuze voor een stuk heeft alles te maken met wat we daarmee willen en kunnen vertellen. Wat zijn de thema’s die ons fascineren? Wat springt er uit, wat vergroten we uit? De Wereld op d’r Kop waarin de man/vrouw verhouding centraal staat, kun je niet maken zonder maatschappelijk betrokken te zijn. Met het vingertje zwaaien – daar zijn we niet van. Engagement?

Ja! maar wel op een geheel eigen, Nijetrijnse wijze, met onze lichte neiging tot het absurdistische die veel Nederlanders begrijpen en met elkaar gemeen hebben.

We praten nog verder door, over de expeditie van het publiek naar de Scheene, waar ze met een pontje de rivier oversteken om een dag verrast en vermaakt te worden. Het is daar even een eiland van vrije ruimte, waar de verbeelding het overneemt. Dit laatste is een thema dat ook in de gesprekken met muzikaal leider Vaughan Schlepp en regisseur Nynke van de Bergh aan de orde kwam. Dat librettist Alice Zwolschen aanhaakt bij de voor Nederland typische traditie van kleinkunst en cabaret, komt nogmaals naar voren als zij in herinnering roept hoe belangrijk, voor men-sen persoonlijk en voor de samenleving als geheel, sommige liedjes van Louis Davids zijn geweest: hoe licht en humorvol ook, mensen konden even de moraal van gedraag-je-netjes en doe-maar-gewoon vergeten.

Als zij ook Mensch, durf te leven! van Dirk Witte en Pisuisse uit 1919 noemt, voelt dat als een treffend motto van twintig jaar Opera Nijetrijne.

0000 - Titel Opera

Cherubino, de page van gravin Almaviva, komt op de leeftijd dat zijn hormonen hem flink parten beginnen te spelen: Elke vrouw die is mooi of nog mooier, in mijn lijf kan het vriezen of dooien, ik val zó voor de één of de ander, ben een kameleon die verandert, dommig diertje dat aldoor van kleur verschiet is het díe vrouw, of díe, of toch die…

Elke vrouw doet mijn hart sneller kloppen, hou me vast, het is niet meer te stoppen!

Ik sta ermee op en het gaat mee naar bed.

Rust? Nou niet dus, het liefdesvirus heeft me hopeloos besmet waar ik wie kus, of ik die kus, liefdesgriep die besmet!

Amaranto leeft in een wereld waar de vrouwen het voor het zeggen hebben en de mannen lustobjecten zijn: ‘Vind jij dat ook: maakt liefde blind?’

Dat is hoe zij een brief begint.

Mevrouws verleidmethode, en jawel! daar volgt een ode aan mijn overdaad aan schoonheid.

Mijn billen roemt ze uitgebreid.

Die goed gelukte buitenkant is al zo vaak bezongen!

Maar alles kwijnt, wordt slap, verlept, ik blijf niet eeuwig jong…

Dat billen bollen weten we, maar waarom dat bezetene?!

Waarom moet het zo hijgerig, hoezo ben ik haar tijger?!

Ik ben geen dommig dweep-object, geen plat symbool voor seks.

Het wezen van een man reikt zoveel verder dan z’n goede looks!

Wéét dat ik veel méér ben dan twee billen in een broek!

Ik blijf, tot mijn ontgoocheling, haar zoveelste verovering.

Ik laat me niet bespelen!! ik ben niet één van de velen die haar gretigheid moet delen!

Dat lokt me niet als toekomstbeeld!

De man wil diepgang, veiligheid, contact, en dán komt pas die boxspring.

In tegenstelling tot de vrouw de vrouw wil maar één ding!

0000 - Titel Opera

48

0000 - Titel Opera

49

0000 - Titel Opera

50

Muziek voor de oren van amateurs en connaisseurs

In gesprek met Vaughan Schlepp

51

Wat betreft de jubileumproductie van Opera Nijetrijne kunnen we niet meer dan een tipje van de sluier oplichten, maar veel duidt erop dat het een volgende mijlpaal in de succesvolle reeks voorstellingen kan worden. Het schrijven, componeren, en-sceneren en regisseren is, op het moment dat dit boek naar de drukker gaat, nog volop in beweging. De jubileumvoorstelling is namelijk een nog niet bestaande opera die geheel op het water van de Scheene gebracht zal worden. Toch staat ook deze productie volledig in de traditie die Opera Nijetrijne heeft gevestigd: komische opera’s uit voornamelijk de achttiende eeuw, op een inventieve manier vertaald naar een hedendaags publiek en naar de locatie van De Rottige Meente. Een goed moment dus om muzikaal leider Vaughan Schlepp op te zoeken om hem erover te ondervragen.

Voor de jubileumproductie zochten we naar een bijzondere aanpak die toch zou aansluiten bij de reeks voorstellingen waarmee Nijetrijne zich al twintig jaar van andere huizen onderscheidt.

Mozart heeft in zijn leven een aantal composities, waaronder opera’s, niet voltooid of niet gebruikt.

Zo begon hij rond 1785 op eigen initiatief aan Lo sposo deluso (De bedrogen bruidegom), een bestaand libretto dat eerder door Cimarosa was gebruikt, maar hij maakte dat werk niet af. Nu zie je vaker dat materiaal dat grote componisten laten liggen of schrappen, goed is: zij offeren intrinsiek mooie fragmenten op aan een groter geheel. Dat zie je ook bij Bach en Beethoven, hun muzikale ideeën blijven toch wel stromen!

Bij Mozart komen daar nog aspecten bij die veel vertellen over de muziekpraktijk van de achttiende eeuw. Hij heeft tientallen prachtige gelegenheidsaria’s gecomponeerd om in opera’s van andere componisten op te nemen: in die van Cimarosa, Galuppi en Salieri bijvoorbeeld. Grappig

Beste Yvon en beste zangers!

Gisteren weer een Nijetrijnemijlpaal bereikt: ik heb de laatste aria, getiteld ‘Müßt ich auch durch tausend Drachen’ - en het was ook echt een draak om te bewerken - afgemaakt en aan de zangers gestuurd! Deze compositie van Mozart heeft hij hoogstwaarschijnlijk bedoeld voor zijn Singspiel gebaseerd op het toneelstuk van Goldoni Knecht van twee meesters. Helaas heeft hij ‘m niet afgemaakt; het enige wat Mozart schreef was de zanglijn en een instrumentale baslijn met, vooral in de eerste zes maten, een paar schetsmatige noten voor instrumentalisten. Weinig materiaal dus.

Daarbij kwam dat deze aria voor tenor bedoeld was en jullie stemtypes zijn compleet anders qua tessituur. Een transpositie van een kwint was nodig, maar dat leverde enorm veel problemen op met het bereik en de klank van de instrumenten.

Kortom, een heel lastige puzzel. Ook het maken van een klavieruittreksel was lastig, omdat mijn orkestratie zich moeilijk liet transcriberen. Dit betekent dat het klavieruittreksel een slap aftreksel is van de orkestversie. Des te spannender en bevredigender als het orkest er straks bijkomt! Dit is dus klaar en ik ben er best trots op! Nu alleen nog maar twee ouvertures, een Turks rondo (voor de voetbalverslag-scène) en een bewerking van Money is the Root of all Evil. Moet lukken. (Vaughan Schlepp, muzikaal leider)

detail: er zijn ook aria’s voor een Duitse Singspielversie van Paisiello’s Il barbiere di Seviglia.

Die vormde in 2010 de eer-ste acte van de toenmalige jubileumvoorstelling in Nijetrijne, Figaro!. Ook schreef Mozart toegevoegde of alternatieve aria’s voor zijn eigen opera’s, wanneer een getalenteerde zanger(es) in een voorstelling extra wenste te schitteren.

En dan is er de aard van het onafgemaakte materiaal dat Mozart naliet. Hij componeerde altijd eerst de zang- en de baslijnen, met af en toe een idee voor tussenstemmen, bijzondere akkoorden, instrumentering en dergelijke. Daarna vulde hij deze contouren verder in. Dergelijk muzikaal materiaal biedt een grote vrijheid om het te bewerken en voor andere doelen in te zetten. In mijn bewerkingen voor de komende productie maak ik enerzijds gebruik van die vrijheid die er ook in de achttiende eeuw was, terwijl ik op andere momenten zo goed mogelijk in de schoenen van Mozart moet gaan staan.

Dat is boeiend, maar ook uitdagend en complex!

Terwijl we verder praten over de rol die Mozart speelde in eerdere voorstellingen in Nijetrijne en over de Mozartpastiche voor het volgende lustrum, komen we te spreken over de opvallend losse houding van zowel musici als publiek in de achttiende en negentiende eeuw.

Schlepp is pleitbezorger van die losheid en is helemaal niet zo te spreken over het keurslijf van de keurige rijen stoelen, de codes wanneer wel en niet te applaudisseren, het als een onaantastbare eenheid uitvoeren van symfonie of sonate en de andere rituelen die nu gebruikelijk maar eigenlijk verhoudingsgewijs recent zijn. Hij concludeert dat de producties van Opera Nijetrijne in een be-paald opzicht buitengewoon authentiek zijn. Niet alleen, wat misschien veel mensen

denken, vanwege de losheid van het komische – dat stelt aan spelende zan-gers bepaald niet mindere eisen dan het ernstige muziektheater.

Maar vooral omdat vanaf het begin, sinds 2001, sprake is geweest van een open en inventieve benadering van de partituren. De partituren van een grotendeels vergeten genre werden tot nieuwe voorstellingen gemaakt, op een niet voor de hand liggende locatie met veel muzikale en theatrale beperkingen. Marc Pantus en Barbara Hannigan initieerden die herontdekking van het galante, speelse, komische intermezzo – ooit bedoeld als pauzespel, in de foyers, van de gewichtige opera seria. In Yvon Scheper vonden zij een producente die begreep dat er een geïnteresseerd publiek zou zijn voor dergelijk onbekend muziektheater, en dat er een kans lag om hiervoor een breder publiek te interesseren.

Een grote bijdrage aan de succesformule bleek het inzetten van de locatie en de omgeving, op verschillende manieren: de lange wan-deling van de weg naar de Scheene, dwars door het natuurgebied, het aanbieden van een mooie maaltijd, boottochten door de natuur door de boswachters van Staatsbosbeheer en de sfeer van een nazomeravond bij het water.

De totaalervaring is een belangrijk aspect van de voorstellingen aan de Scheene geworden. Natuurlijk is de basis dat er in alle opzichten kwaliteit geboden wordt en dat een grote groep mensen zich daarvoor inzet. Die kwaliteit wordt gedragen door enthousiasme en groot plezier in het vele werk dat verzet wordt, zonder onderscheid tussen zanger of vrijwilliger.

In de repetitieweken hebben we allemaal even veel last van de muggen en genieten we samen van de avondlijke kampvuren met een glas wijn!

En dat alles met een ploeg spelers, bouwers,

52

makers en vrijwilligers die elk jaar net weer anders is samengesteld! Petje af! Zo zou het altijd moeten gaan.

In de loop van de twintig jaar is er onder meerdere dirigenten en met verschillend samengestelde ensembles een stijgende lijn ingezet en behouden. Vaughan Schlepp is muzikaal leider sinds Alias Duivelsoog (2008) en ook in de twaalf jaar sinds zijn aantreden zijn er een aantal veranderingen geweest.

In 2005 kwam ik als pianist/co-repetitor bij Nijetrijne. De muziek werd destijds ge-speeld door een klein, gemengd orkest van twaalf instrumentalisten, met zowel strijkers als blazers. Toen ik in 2008 gevraagd werd muzikaal leider te zijn, wilde ik een kamermuziek-ensemble zónder dirigent. Omdat de muziek van Alias Duivelsoog een militaire toets heeft, koos ik toen voor een blaaskwintet (fluit, hobo, klari-net, hoorn, fagot) plus piano, contrabas en slagwerk. De voordelen van blaasin-strumenten zijn tweeledig: samen vormen ze een homogeen ensemble dat toch veel klankkleuren omvat én ze doen het goed in de buitenlucht, vooral op of om het water. In 2009 voegde ik er voor De Parijse schilder ook een strijkkwartet aan toe.

Daarvoor was versterking nodig, niet alleen om de strijkers te helpen bij het spelen in de open lucht – voor strijkers geen ideale akoestiek – maar ook voor de balans met de blazers.

In 2016 besloot ik weer terug te gaan naar een blaaskwintet met contrabas en piano erbij. Dit is sindsdien een ideaal ensemble voor Nijetrijne gebleken. Het is elk jaar weer een grote uitdaging om muziek die voor een symfonieorkest gecomponeerd is, voor zo’n klein ensemble te bewerken. Het is ook een pit-tige opgave voor de instrumentalisten die doorgaans als orkest-

53

musici zelden zo veel achter moeten spelen.

Maar het resultaat maakt die inspanningen meer dan waard!

Om aan de Scheene de akoestiek te ondersteunen, staat het instrumentaal ensemble in een soort klankkast in de vorm van een vogelkooi, een gestrande autobus, de uit golfplaten opgetrokken werkplaats van een autosloopbedrijf en wat dies meer zij. Ook door een bewust gekozen aankleding is het orkest integraal onderdeel van het toneelbeeld van de voorstellingen geworden. Schlepps instrumentaties en bewerkingen van de oorspronkelijke partituren en zijn inventieve en als vanzelfsprekend overkomende oplossingen, laten zien dat ook hij voortdurend inspeelt op de locatie, op de uitgebeelde karakters, op de hertaling en op de regie. Met waar dat gewenst is de nodige dik aangezette grappen, zoals in de Bedelaarsopera (2011) van John Gay (1635-1782): De oorspronkelijke muziek van Gay bestond uit populaire melodieën waarvan ie-dereen destijds de tekst kende – volks, religieus, scabreus, hoofs, of anderszins. Dat daar dan ‘verkeerde’ teksten op gezongen werden, creëerde het hilarische en satirische effect. Die kennis kun je van het hedendaagse publiek niet meer ver-wachten, dus moet je een parallel vinden die op een vergelijkbare manier werkt.

Bariton Wiebe-Pier Cnossen kon Elvis Presley geweldig goed nadoen, dus heb ik voor hem drie liedjes bewerkt voor zijn rol als McHeath, de macho hartenbreker. Presley heeft veel ideeën aan bestaande bronnen ontleend. Muss i’denn is een van oorsprong Zwabisch liedje uit 1827. I can’t help falling in love with you is een versie van het beroemde Plaisir d’amour van J.P. Martini (1741-1816). Voor mijn bewerking van

Hoe klinkt lachen, hoe huilen?

Bij een bezoek aan een operaproductie valt het binnen de verwachtingen om in het programmaboekje een beschrijving van de personages aan te treffen. Eigenlijk is dit ook mogelijk bij de ‘personages’ in ons orkest. Twee leuke details in de muziek van Così fan tutte wil ik graag met u delen.

Soms componeert Mozart bijna letterlijk muzikale beschrijvingen van een woord. In het duet van Fiordiligi en Dorabella aan het begin van de tweede akte delen zij met elkaar hun voorkeur voor de ene of de andere (vermomde) man. Fiordiligi zingt dat zij meer van die blonde houdt, ‘die zo verrassend grappig is.’ Op het woord ‘grappig’ zingt zij de eerste keer een triller en de tweede keer snelle nootjes, om het lachen uit te beelden. In de finale van de opera zingen alle personages de tekst ‘Prijs de mens die weinig tranen heeft / die van harte om veel kan lachen.’ Op de lange a van ‘tranen’ zingt iedereen een mooie, uitgesponnen passage in een mineur toonsoort - dit is een klassieke manier om het huilen uit te beelden. Zodra ‘lachen’ wordt gezongen, springt de toonsoort weer naar majeur en worden de muzikale lijnen in kleine stukjes gehakt die heen een weer gekaatst worden tussen de personages. (Vaughan Schlepp, muzikaal leider)

142

De wereld op d’r kop ??????????

Salieri’s muziek kan zich meten met Mozart qua virtuositeit, speelsheid en met enkele indringende passages in mineur. Dirigent Schlepp is zo inventief enkele Mozart-aria’s in de partituur te verweven, zodat de toeschouwer beide grootmeesters te horen krijgt. Alice Zwolschen hertaalt het libretto van Carlo Goldoni vol taalrijkdom en treffende vondsten; ze bewijst ermee dat Nederlands een ideale zangtaal kan zijn. Een shakespeareaanse vrouwenrol-als-man vertolkt bariton Pieter Hendriks. Als hij zingt: ‘Ik heb een soort vermogen / om te goochelen met noten,’ dan impliceert dat tovenarij met sekse. Eigenlijk gaat Il Mondo alla rovescia over identiteit. Het mooie is dat dankzij deze opera Salieri zijn identiteit als groot componist heeft teruggekregen. (Kester Freriks, nrc.nl, 17 augustus 2017)

Love me tender ben ik echt helemaal losgegaan.

De oorspronkelijke titel is Aura Lea uit 1861, de periode van de Amerikaanse Burgeroorlog. Als begeleiding maakte ik een aangepaste versie van de eerste Prelude uit het Wohltemperierte Klavier van Bach, dat door Gounod eerder gebruikt werd als begeleiding bij zijn Ave Maria.

Omdat Love me tender een strofisch lied is, heb ik bij iedere herhaling de begeleiding uitgebreid.

Op het laatst liet ik het orkest als achtergrondkoor optreden en zong ik er zelf de melodie van het Ave Maria doorheen. Terwijl het Ave Maria een religieus lied is, zong MacHeath een uiterst scabreuze tekst terwijl hij flirtte met de ene prostitué na de andere.

We komen weer terug op de jubileumvoorstelling. Er wordt iets nieuws gecreëerd dat geheel in de lijn van de afgelopen twintig jaar past: regisseur, vormgever, librettist en muzikaal leider maken gezamenlijk een nieuwe opera op muziek van Mozart, waaronder die van Lo sposo deluso. Er is nagedacht over welk verhaal verteld zou kunnen worden en ook over hoe de locatie aan de Scheene nog niet eerder is gebruikt. Het creatief team kwam uit op het thema van een expeditie die zich afspeelt in de wereld van de cryptobiologie: een groep mensen gaat op zoek naar een legendarisch wezen, een mythisch Iets. De groep bestaat uit een bioloog die van het bestaan van dat wezen heilig overtuigd is, zijn wetenschappelijk assistent die bovenmatig geïnteresseerd is in getallen en structuren en nerveus wordt van onvoorspelbare avonturen, een dame die het geld fourneert en vindt dat zij alleen al daarom essentieel is voor het welslagen van deze belangrijke onderneming, enzovoort. Het gaat dus, als vanouds, over personages en karakters, over intriges,

verwarringen en misverstanden, over welke muziek welk personage het beste karakteriseert en hoe dat met theatrale middelen nog verder uitvergroot kan worden. De vormgeving van de voorstelling komt er niet achteraan gehobbeld, maar wordt thematisch en gedetailleerd in alle lagen van de voorstelling benoemd: expeditie, ontdekkingsreis, ontbering, natte pakken, natuur en kunstmatigheid, muggen en monsters.

Dergelijke thema’s werken door in het taalgebruik van het libretto en evenzeer in de muzikale leidmotieven: jacht, pastorale, water, reis, gevaar, dierengeluiden. De wederzijdse inspiratie in het creatieve team draait op volle toeren.

Het contact met het publiek wordt in de voorstellingen van Opera Nijetrijne op heel veel manieren gelegd, aldus Schlepp. Eigenlijk al vanaf het moment waarop mensen van huis vertrekken, tot en met de herinnering aan de voorstelling waar ze later over praten. Dat parcours heeft van zichzelf al een bijna muzikale structuur en het is interessant omdat mensen op elk moment een ingang kunnen vinden naar hun eigen beleving. Mozart schrijft in 1782 in een brief aan zijn vader dat hij met zijn composities zowel de amateur als de connaisseur, zowel de liefhebber als de specialist wil laten genieten. Dat is waar ook wij naar streven.

Cees de Boer

54

0000 - Titel Opera

Alle instrumentalisten van de ensembles van de afgelopen twintig jaar willen wij van harte danken voor de duizenden voortreffelijke noten die zij op hun zang hadden! De musici die met ingang van 2008 in de kleinere, zeer hechte ensembles speelden en mede het toneelbeeld van de voorstellingen bepaal-den, willen wij met name noemen:

55

Sander van Berkel Leendert Boyens Marjolein CantĂŠ Hanka Clout Maud van Daal Wouter van Diepen Rob van Dord Marcel Geraeds Felicity Goodwin

Jurgen van Hattum Amber Hill Anita Jongerman Inge Jongerman Monique Kamphuis Gordon Laing Florin Negreanu Fernando RamĂ­rez Joost van Rheeden

Allard Robert Bas de Rode Sergio Rodrigo Louise Schepel Huub van de Velde Jaap de Vries Ewoud Zeldenrust Arco van Zon

0000 - Titel Opera

56

Op drift van 2020 naar 2021

hier een subtitel Wat een boeiend en zorgvuldig geprogrammeerd jubileumjaar 2020 bedoelde te worden, is door een plots opduikend virus totaal van kleur verschoten. Toen het boek dat u nu in de hand houdt naar de drukker ging, waren wetenschappers driftig op zoek naar oorzaken, gevolgen, patronen, antistoffen, waarschijnlijkheden, onmogelijkheden, behandelingen en vaccins.

Gelukkig gaat het met ons allemaal goed en muteerde alleen het jaartal van 2020 in 2021. Wij als makers en ook u, als gewaardeerd publiek,

57

beleven daardoor een extra lang uitgesponnen aanloop naar ons jubileum, waarvoor wij met het verschijnen van dit boek het startsein geven!

Aaf Brandt Corstius brengt onder woorden wat we ondertussen kunnen doen om het verlangen naar Opera aan de Scheene het hele komende jaar te voeden. Als u haar aanwijzingen volgt, draagt ook u eraan bij om het uitstel als een aanloop te ervaren en steunt u het team van zangers, musici en staf van Expeditie op drift in 2021.

Wat ook bijdraagt: denken aan de Scheene en allemaal nu al iets zien bewegen, iets zien rimpelen en twinkelen… Om in de sfeer te komen, bieden wij u hier een introductie aan op de personages zoals die door Alice Zwolschen op papier en door Vaughan Schlepp op noten van Mozart werden gezet. Karaktertjes die met, of juist zonder elkaar willen leven, die véél ruimte willen, die veel méér ruimte dan anderhalve meter om zich heen willen, om zich helemaal over te geven aan wat ze zich in hun hoofd hebben gehaald. Of ook karaktertjes die véél minder, nadrukkelijk mínder afstand willen om een warmbloedige levensvisie met elkaar te delen.

Op zoek, op drift, hoe doe je dat? Opera Nijetrijne heeft het de afgelopen twintig jaar gedaan met een schep humor, een vleug ernst, een dosis spektakel en een flinke portie muziek. Wij roepen niet: Achteruit! of: Hou je snuit! Wij roepen: tot ziens aan de Scheene in augustus 2021!

Alle medewerkers van Expeditie op drift

0000 - Titel Opera

58

Het is een raar jaar

misschien wel het raarste jaar in decennia Ergens zag ik een afbeelding van een glijbaan die normaal naar beneden ging, en dan ineens loodrecht afliep. Dat is 2020, stond erbij.

Klopt wel.

Dus hoe schrijf je het voorwoord voor een opera die niet opgevoerd wordt, met lekkere hapjes die niet gegeten kunnen worden, en mensen die je niet gaat zien?

Nou ja, zo.

Wat wel kan. Daar ga ik over schrijven.

Je kunt natuurlijk zelf lekkere hapjes maken uit eerdere Nijetrijnse kookboekjes, terwijl u een opera opzet uit eerdere Nijetrijnse jaren. Wat verse grasjes plukken uit het park in de buurt en die her en der in je huis zetten voor die frisse geur. Of, beter nog, naar Friesland rijden en daar een echte wandeling maken.

59

Thuis hebben we al plannen om een Cultuurkamer te maken. De oudsten zijn het huis uit en in een van de twee overgeschoten slaapkamers gaan we een tv neerzetten, twee fauteuils, heel goede speakers en verder niks. Aldaar kunnen we dan films tot ons nemen, of concerten, zonder dat we gestoord worden door vuile kopjes die op het aanrecht staan in de keuken, of wasmanden, of kinderen (zij mogen er wel in maar alleen op verzoek). We willen natuurlijk niet dat dit eeuwig zo blijft. Dit zal ook niet eeuwig zo blijven.

En wanneer alles dan weer mag, wat zullen we er dan van genieten! Zelfs de hooikoorts die je kunt oplopen bij een opera in de buitenlucht, zullen we omarmen. Dicht op elkaar zitten en het een beetje te warm hebben. Een plotse

regenbui. Heel nodig naar de wc moeten en dat er dan een rij is. We hebben best veel in de rij gestaan het afgelopen jaar, maar meestal was dat voor een supermarkt en niet bij een leuk cultureel uitje.

Dus mijn advies. Trek je een zomertje terug in je zelf aangelegde Cultuurkamer. En fladder in 2021 weer tevoorschijn om elke noot van Expeditie op drift, elk lekker hapje en elk menselijk contact in volle glorie tot je te nemen!

Uw kookboekjesvoorwoordschrijver, Aaf Brandt Corstius

0000 - Titel Opera

60

Suggestie voor foto?

Alice Zwolschen introduceert

Expeditie op drift

61

In deze voorstelling volgen we een groep van zes zeer uiteenlopende personen, op zoek naar een onbekend wezen, dat zich ergens in verre wateren zou bevinden. Aanvoerder van de club is Sempronio, een wetenschapper in zijn nadagen, die nog één keer onwaarschijnlijk hoopt te scoren in (inter) nationale intellectuele kringen ziet men alleen maar het heilloze van de hele onderneming.

Sempronio Deze reis met twee confrères is de kroon op mijn glanscarrière.

Ik heb altijd aspiraties voor weer nieuwe publicaties.

Je moet blijven publiceren, blijven leren, blijven pieken.

Ik, als éminence grise, kan slecht tegen m’n verlies!

Ik weet zeker dat de hele wereld meekijkt, sceptisch over deze reis, maar ik kom met het bewijs!

Waar de wetenschap niet aan wil, daar maak ik juist het verschil: met het weten, dat deze veelvraat collectief mag zijn vergeten, maar wel degelijk bestaat.

Dat ik maar wat fantaseer?!

Dit gevaarte existeert!

Heel je leven geen erkenning, ik zeg niet dat dat wel went, want men weet toch wie ik ben?!

Fernando is de gedroomde rechterhand van Sempronio. Dat hij weinig zicht heeft op intermenselijke verhoudingen en een bovengemiddelde belangstelling voor overzicht en structuur, komt het onderzoek alleen maar ten goede.

Fernando Heb ik tandenstokers bij me? (stalt de spullen in zijn rugzak systematisch uit) Zwitsers zakmes, naaigerei…

Dit gaat niet volgens schema – weet er iemand hier een Hema?

Niet in het zijvak!

Weet er iemand hier een Kruidvat?

Ik heb tandplak!

Als Captain Visserij is hij de schrijver van het Vissenlied, dat als verplicht onderdeel tijdens het vissen gezongen moet worden.

Wij staren naar haakjes, wij staren naar aas, wij staren in water, wij staren maar, naar haakjes, naar mazen, wij staren naar aas, wij staren in water, wij staren maar, in water, naar haakjes, naar mazen en aas, wij staren in water, wij staren maar.

Fernando wordt op zijn beurt bijgestaan door onderzoeker in opleiding Bettina. Maar wie ís Bettina?

Wat moeten we met haar volgende ontboezeming?

Bettina Bettina die roeit.

Ik doe niet aan roeien!

Nee, ik sjoemel en knoei, hypocriet.

Bettina, zij niet.

Die is zo… zo veelbelovend!

En ik?

Hebben we te maken met een gespleten persoonlijkheid, of is er iets anders aan de hand?

Naast verwarring zaaiende zinnen blijkt ze op andere momenten uitstekend in staat tot glasheldere communicatie. In gesprek met Sempronio, die net een mindere kant van zichzelf heeft laten zien, toont ze haar ondubbelzinnige kijk op goed en kwaad.

Bettina Allemensen, wat klinkt dat gelouterd; is het leven niet: maken van fouten?

Foute paden, die worden bewandeld, ook door mij, ik ben echt niet veel anders.

Weg die schaamte, en weg rode kleur, ons kent ons, nu bent u aan de beurt!

Zóveel kan niet door de beugel!

Geloof me, dat geeft mij vleugels: niemand van ons die deugt!

Naast de drie wetenschappers zijn er ook drie gewone mensen aan boord. Waarvan Emilia, als hoofdsponsor van het hele gebeuren, de belangrijkste is. Geld speelt in haar leven in zoverre een rol, dat het altijd in overvloed aanwezig was, is en zal blijven. Haar innerlijke leegte contrasteert met de gedrevenheid die ze bij de wetenschappers waarneemt. Ze hoopt vurig op zoiets als zingeving:

Emilia Wie volgt mij hier op YouTube? (niemand van de zangers reageert) Ik wil weet ik veel hoeveel volgers!

Dan blog ik en maak vlogs!

Ik word een influencer, dan inspireer ik mensen!

Een vlog wordt niks op missie, met geen 4G, geen Wifi – Dat is een kleine domper…

Maar Emilia on Mission, dat komt er!

Ik brei dat rond, het wordt bijzonder!

Laurina en Annibale zijn respectievelijk de kokkin en de bootsman; van het hele stel zijn zij het meest pragmatisch. Dat schept een band.

Tijdens het gemeenschappelijke vismoment onder leiding van Fernando, meent Annibale iets te zien bewegen onder water.

Laurina Zag jij daar echt een rimpeling?

Annibale Nee, ik dacht ik verzin dat ding.

Laurina Ik zie een twinkeling…

Annibale Soms moet je met een pookje…

Laurina Even de boel opstoken…

62

Annibale Even wat minder deugen…

Laurina Jij vónkt van levensvreugde!

Annibale Laurien, dat is een keus – ik neem het leven bij de neus!

Laurina Ik maak alleen maar eten.

Annibale (vrolijk) Nét geen analfabeet.

Laurina (vrolijk) Nét geen analfabeet.

Annibale Waar, behalve voor bakken, maak ik Laurien voor wakker?

Wat is het dat jou drijft?

Wat is het waar ik jou warm voor krijg, wat jou ten diepste drijft?

Die vraag brengt de nuchtere Laurina toch van haar stuk: Laurina Eitjes bakken, nee, dat telde niet – oppervlakkig, veel te ondiep!

63

Te simpel leven, als dát me dreef…

Wat dan wél? Die vraag werd nijpend: waar ik warm voor was te krijgen?

Ik begon ‘m al te knijpen …

Had ik er maar mee te dealen; was ik geen complexe ziel?!

Dat was wennen, niet te weten wie je bent.

Mijn mooiste dromen gaan over kazen, zacht en romig.

Van kruiden plukken word ik gelukkig, van broodjes smeren…

Moet er weer méér!

Of niet…

Wat Annibale betreft niet. Hij is uitgesproken als het gaat om de vraag hoe hij het leven het liefste leeft.

Annibale Wel een eigenaardig groepje – ik ben zelf toch niet zo’n zoeker.

Zoeken vraagt om willen vinden…

Ik leef liever als een kind: onbevangen.

Ik deel niet een blind verlangen, een verbeten willen vinden; ik leef liever als een kind.

Als ik nooit meer hoef te zoeken of te vinden, word ik minstens zo gelukkig als een kind!

Zes personages in Expeditie op drift, die allemaal weer anders omgaan met teleurstelling wanneer de visserij niet het gewenste resultaat oplevert.

Behalve plastic komt er helemaal niks boven water.

Zit je ook nog op elkaars lip… kun je wachten op interessante groepsprocessen.

Sempronio (ingehouden geïrriteerd) Mag ik even iets meer ruimte, íets meer ruimte…

Wat een leven…

Achteruit!

Annibale Geef hem even alle ruimte.

Zoveel volk, dicht op je huid, dat geeft steevast lichte wrevel.

Lééf, laat leven!

Sempronio Hou je snuit!

Slik maar in, die levensvisie, jouw pleidooi voor harmonie.

Dan komt het moment dat er sporen gevonden worden van… het wezen? Blijdschap alom! Wat er nog was aan onderlinge spanningen vloeit weg. Er is alle ruimte voor een genoeglijk ontbijt samen.

Tót het moment dat Fernando wat smoothie morst op z’n goeie broek, en alles kantelt en… cliffhanger!

0000 - Titel Opera

0000 - Titel Opera

64

0000 - Titel Opera

Levensgrote koppen In 2017 belde Frits mij op, hij wilde praten over de pruiken en de opmaak van de zangers: ‘We gaan van ontwerper veranderen, zou jij over de pruiken en het schminken willen nadenken?’

Wij hebben de voorstellingen al sinds 2003 gevolgd en ik vond het eigenlijk wel ontspannen om er als toeschouwer van te blijven genieten.

Eerst hebben we de foto voor het affiche van Orlando de Razende geschoten. Frits en Yvon strikten mij toen voor die productie in augustus - dat kwam goed uit want mijn werk voor Klokhuis stopt altijd in juli. Ik vond de sfeer achter de schermen meteen bijzonder, het contact met zangers en musici, de gastvrijheid, mensen die zich volledig inzetten…

65

0000 - Titel Opera

Van te voren krijg ik de kostuum- en decor-ontwerpen en het libretto en van mij wordt verwacht dat ik daar dan een tikje absurdistische en meer dan levensgrote koppen bij verzin - dat is mij wel toevertrouwd!

De hele reeks van voorstellingen ben ik er bij.

Ik woon in de regio en eerst reed ik met de auto naar waar de vrijwilligers verblijven, dan bond ik alle pruikendozen met snelbinders aan een fiets die daar stond en reed ik over het schelpenpad naar het groene pontje aan de Scheene. Later met zonsondergang terugfietsen - geweldig! In de jaren daarna haalden Yvon of Frits mij steeds op, ik had veel te veel bij me, elke avond moeten de pruiken opnieuw gekapt worden, dat ging niet meer op de fiets.

Het aankleden en het kappen, dat zijn ook de momenten dat de zangers zich concentreren. Je moet weten wanneer je je mond houdt en wanneer je een grap kunt maken. Ik kan ze geloof ik wel op hun gemak stellen.

In Orlando moest Wendy het water in en uit, zelf een pruik op- en afzetten om van rol te wisselen; dat hebben we samen gerepeteerd en dat deed ze fantastisch. Ook Donij en Maaike en Pieter zijn werkelijk fenomenen.

Arjen van der Grijn, kap- en grimewerk

0000 - Titel Opera

66

Afslankkomedie

Opera Nijetrijne Een culturele onderneming om van te houden

Uitvoerend producent Yvon Scheper heeft in de afgelopen twee decennia aan de Scheene een cultureel evenement van formaat neergezet.

Van een bescheiden particulier initiatief is Opera Nijetrijne uitgegroeid tot een spraakmakende gebeurtenis in het veld van opera- en theater-op-locatie in Nederland. De voorstellingen draaien, op een kleine subsidie van de Gemeente Weststellingwerf na, helemaal op eigen kracht en zijn steevast uitverkocht. Op een idyllische plek in natuurgebied De Rottige Meente is er in twintig jaar een culturele onderneming opgebouwd die in meerdere opzichten voorbeeldig is.

67

Yvon Scheper is een uitstekend en vooral creatief denkend ondernemer. Ze denkt van groot naar klein en van klein naar groot; ze denkt in mogelijkheden en oplossingen, niet in problemen. Met een zakelijk oog bewaakt Yvon de randvoorwaarden en met een creatief oog begeleidt en ondersteunt zij het werk van het team van makers.

Haar open en creatieve aanpak werkt. Op dat punt word ik telkens bevestigd door wat ik hoor van de kunstenaars, van de o zo belangrijke vrijwilligers zonder wie het allemaal niet zou kunnen draaien, en van het publiek. Ook de

Costumière en Nijetrijneveteraan Xiao Chun jaag ik de stuipen op het lijf met de bestelling van handgemaakte fatsuits voor bijna alle zangers.

Wat? Catsuits? Nee, fatsuits!Dikmaakpakken, want ons stuk gaat over bezuinigen, over afslanken, over de broekriem aanhalen, maar dan op een manier die de commedia dellâ&#x20AC;&#x2122;arte waardig is!

David Prins, regisseur

De making of als persiflage Wenen, halverwege de 18 eeuw. Het operatheater wordt gegijzeld door sterzangers die alles voor het zeggen hebben en steeds dwazere eisen stellen.

L’Opera seria van Florian Gassmann en librettist Ranieri de’ Calzabigi wordt gespeeld in de Komische Oper en het blijkt een even ironische als cynische making of van, en daarmee een persiflage op de toestanden die aan de orde zijn bij de buren, de serieuze Staatsoper.

In het libretto van L’Opera seria uit 1769 vind ik een zin die de richting van ons hele project zal gaan bepalen. Waar normaal vermeld wordt waar het verhaal zich afspeelt, zie ik hier iets staan dat ik nog nooit eerder tegenkwam: De handeling kan zich in/op iedere plek voltrekken waar muziektheater wordt uitgevoerd. Ofwel: het maakt ons niet uit waar dit stuk zich afspeelt, als het maar ergens speelt waar daadwerkelijk muziektheater wordt uitgevoerd. Ofwel: dit speelt bij u, bij het publiek, in uw tijd, in het veen van Nijetrijne!

Een storm raast met orkaankracht over ons land: Er wordt bezuinigd, geruimd, gesloten, afgedankt, gesaneerd, gestopt, gesneden, afgevoerd en opgeheven. De krantenkoppen spreken voor zich:

locatie speelt een belangrijke rol: het is een plek bij de familie Scheper thuis en je merkt dat het publiek zich voor de duur van het evenement zeer welkom voelt. Bij de vrijwilligers beluister ik hoe leuk zij het vinden om zich in te zetten voor een gezamenlijk doel. Voor het publiek is het een geslaagde operavoorstelling waarbij ook tijd is voor onderling contact, een hapje, een drankje en een heerlijke zomerse maaltijd. Zangers van eerdere jaren komen graag terug, ook al moeten zij iedere keer weer auditie doen. Artistieke kwaliteit is en blijft prioriteit nummer één voor Yvon.

In de afgelopen decennia heeft de gedachte dat natuur en cultuur elkaar op een interessante manier versterken, aan betekenis gewonnen. Dat begon met beeldende kunst in het landschap – de Sonsbeek tentoonstellingen in de regio Arnhem, en met theater op lokatie – bijvoorbeeld vanaf 1982 het Oerol Festival op Terschelling. Ook Opera Nijetrijne heeft zich al snel en

succesvol geprofileerd als een voorstelling die in zijn locatie geworteld is en waarin natuur en cultuur organisch met elkaar versmelten.

Marketing speelt in een culturele onderneming als Opera Nijetrijne een belangrijke rol. In de eerste jaren benaderde Yvon Scheper op bijna intuïtieve wijze honderden mensen uit haar brede en diverse netwerk om te komen luisteren – en met succes. Met aanstekelijk enthousiasme en élan stapte zij op sponsors af; velen bleven gedurende een langere periode aan de opera verbonden en zijn er nog steeds bij betrokken.

Vanuit dit netwerk kwam ook het contact met H. P. de Vries tot stand. Samen met Yvon heeft hij gezorgd voor een vriendenclub met maar liefst duizend leden!

Het lokale, regionale en provinciale draagvlak vormt een hechte eenheid. Dit was van cruciaal belang voor de mogelijkheid uit te wijken naar de locatie van het Starteiland in het Sneeker-

68

0000 - Titel Opera

meer, toen in 2012 de vergunningen voor het evenement aan de Scheene onder druk stonden.

Maar gemeente en provincie hielden inmiddels zo veel van Opera Nijetrijne, dat het toch weer goed kwam.

Marketing, publieksbereik en het contact met de (al dan niet digitale) media, passen inmiddels als een legpuzzel in elkaar. Omdat Opera Nijetrijne vasthield aan de achttiende-eeuwse komische opera en zich tegelijkertijd artistiek ontwikkeld heeft, zijn en blijven de voorstellingen sterk onderscheidend van wat elders in Nederland gebeurt. In de eigen marketing is er trouwens nooit te hoog van de toren geblazen of zijn er dingen beloofd die niet ingelost konden worden. Het verrassingselement voor het publiek bleef op die manier behouden.

De economische uitstraling is aanzienlijk: veel bezoekers van de opera verblijven meerdere dagen in de regio.

69

De verankering in de regio is van cruciaal belang voor de voorstellingen, voor de (lokale) vrijwilligers, de verbondenheid met bedrijven en voor de sponsors. De try-out is elk jaar een buitengewoon feestelijke bijeenkomst van de bewoners en beheerders van het natuurgebied, van mensen uit de omringende dorpen en van ondernemers uit de regio.

Opera Nijetrijne heeft het zakelijk en artistiek voorbeeldig gedaan. Liefde voor kunst, natuur en avontuur wordt gecombineerd met een goed ontwikkeld zakelijk instinct. Een opera om van te houden!

Judith van Kranendonk Voorzitter Raad van Toezicht, Stichting Opera Nijetrijne Voormalig Directeur-Generaal Cultuur/Media, Ministerie van OCW (2003-2012)

Kabinet zet cultuurbezuinigingen door Harde klappen voor podiumkunsten - Al 100 miljoen bezuinigd op kunst en cultuur.

Opera Nijetrijne wilde weten: wat gebeurt er met al die opgeruimde cultuur? Waar blijft het? Wordt het bewaard? Bijgezet? Opgeslagen? Gearchiveerd? Behouden? Onderzoek wijst uit dat de in Nederland opgeruimde cultuur wordt gedumpt.

Gestort in de eigen, zeldzame, vrije natuur. Opera Nijetrijne neemt haar publiek deze zomer mee op excursie naar zoâ&#x20AC;&#x2122;n echt Nederlandse cultuurbelt.

Bezoek dat overrompelende landschap, bewandel de culturele eindmorene, geniet van een diner geheel samengesteld uit left-overs en laaft u zich aan de onverwoestbare kracht en de creatieve gekte van de redelozen, de radelozen, de overbodigen, de kunstenaars die er niet meer toe doen. Hoe vergaat het ze in het leven na de dump?

David Prins, regisseur

Agenda

Productie 2020

juni 2019 - Keuze opera aankomend seizoen.

Yvon, Alice, Nynke, Vaughan begin september - Audities en keuze zangers.

Vaughan, Nynke, Alice, Yvon begin oktober - Eerste productievergadering: visie op de opera van 2020.

Yvon, Vaughan, Nynke, Alice, Sanne, Sjoerd, Frits oktober - Het verhaal van komend jaar/scenes breakdown/personages/keuze muziek.

Nynke, Alice, Vaughan oktober - Brainstormsessies en research voor regie- en vormgevingsconcept.

Nynke, Sanne oktober - Vergaderingen Bestuur, Stichting Vrienden, Raad van Toezicht.

Yvon, Frits oktober 2019 - maart 2020 - Maandelijkse productievergaderingen: Pianouit treksel van de muziekdelen, maken van het Nijetrijnse verhaal, schrijven van libretto, decorontwerp, uitwerken van het regieconcept, kostuumontwerp, technisch ontwerp. Bestellen pontons, huur van de onderkomens van zangers, orkest en vrijwilligers.

Allen december - Nieuwsbrief voor Vrienden met terugblik op het afgelopen seizoen en aankondiging van de nieuwe productie.

Frits, Vaughan, Alice, Yvon december 2019 - maart 2020 - Boekingen van Vrienden (exclusief).

Yvon

0000 - Titel Opera

70

januari - februari 2020 - Fotosessie voor brochure met één of meer zangers.

Nynke, Sanne, Arjen

juli - Bouw van decor in Nijetrijne.

Sjoerd met bouwteam, Frits

medio maart - Keuze foto’s, teksten, ontwerp, drukken en verzenden brochures.

Yvon, Frits

juli - Op locatie afmaken van kostuums en rekwisieten.

Sanne + costumière

maart - augustus - Boekingen overig.

Yvon begin mei - Zangers ontvangen libretto en piano-uittreksel muziek.

Start voorbereiding scenes, opstellen rekwisietenlijst.

Vaughan, Alice, Nynke, Sanne mei - Aanvraag omgevingsvergunning.

Frits medio mei - Dikke Vriendendag.

Vergaderingen met Bestuur, Vrienden en Raad van Toezicht.

Yvon, Frits, Vaughan, één of twee zangers

eind juli - Aankomst pontons.

Opzetten tenten door Van Kammen, inrichten veldkeuken en tenten.

Sjoerd, Frits, Yvon, Sjoerd eind juli - Libretto naar de Vrienden.

Frits ca 1 augustus - Aankomst muzikaal leider, regisseur, productieleider, zangers en kok voor de repetitieperiode. Eerste repetities op locatie. augustus - Facebook pagina vullen met nieuws.

Alice, Frits ca 8 augustus - Aankomst orkest.

juni - Bijeenkomst met zangers: presentatie concept en muzikale repetitie.

Vaughan, Nynke, Sanne, Alice

ca 1 - 14 augustus - Repetities: eerst zonder, daarna met kostuums en grime.

Aankleden terrein en tenten.

juni - Tweede Vriendenbrief met synopsis en muzikale achtergrond van de nieuwe productie.

Alice, Vaughan, Frits

vanaf 10 augustus - Aankomst vier koks, vrijwilligers, teamleiders bediening.

Yvon

juni - Verzamelen recepten en produceren kookboekje.

Yvon juli - Repetitieweek zangers in Amsterdam.

Nynke, Vaughan, regie assistent

71

ca 15 - 31 augustus - 11 voorstellingen, 3.000 maaltijden, recensies, kampvuur en slotbarbecue. begin september - Afbouw, opruimen, schoonmaken, afvoeren van materiaal en bouwresten. Terrein egaliseren en inzaaien.

Yvon, Sjoerd

0000 - Titel Opera

LET OP: resolutie is te laag!

72

Vrienden en Dikke Vrienden voor Opera Nijetrijne het ruggengraat van de stichting

73

De Stichting Vrienden van Opera Nijetrijne ontstond in 2002, in het tweede jaar van het bestaan van Opera Nijetrijne. H.P. de Vries kwam voor de eerste keer naar onze locatie aan de Scheene en maakte kennis met Yvon Scheper. Hoe dat verliep was karakteristiek voor beide personen. H.P. had aangekeken hoe één en ander verliep en maakte kenbaar: “Dit moet beter!” Yvon reageerde in de trant van “Nou, als jij ideeën hebt, ga je gang!”.

Daarmee was de zaak beklonken.

De Vriendenstichting is sindsdien van groot belang gebleken. Dankzij de voortvarende aanpak van H.P. en andere bestuursleden groeide het ledental voorspoedig. Dat stelde de vereniging in staat om te doen waar ze voor stond: bijspringen wanneer het nodig was.

Op het terrein van de opera kwam in 2008 met dank aan de Vrienden de Schuilschuur tot stand.

De rustieke, in het veen wegzakkende toiletwagen werd overbodig door de in de schuur ingebouwde wc’s, een jaar nadat in het gebied riolering naar de huizen was aangelegd. De Vereniging hielp ook bij de ophoging van het wandelpad naar de weg, bij het oplossen van de vergunningsperikelen die Opera Nijetrijne in 2012 dwongen naar Sneek uit te wijken, en bij de aankoop in 2016 van een eigen tent, tribune en boot voor het vervoer van gasten en spullen.

De Vrienden hebben een hechte band met de opera. Ze vormen een netwerk dat bij tegenvallers met raad en daad een stevige steun in de rug biedt en helpt om noodzakelijke inves-teringen te bekostigen. De Dikke Vrienden, sinds 2014 een bijzondere categorie, spelen daarbij een grote rol. Het bestuur van de Vrienden en de Raad van Toezicht vormen al met al een onmisbaar klankbord voor producent/directeur Yvon Scheper.

0000 - Titel Opera

0000 - Titel Opera

0000 - Titel Opera

74

Een Dikke Vriend schreef dat, wanneer hij aan Opera Nijetrijne denkt, hem gevoelens bekruipen van: bewondering – dat het ook dit jaar weer gelukt is een fantastische voorstelling te presenteren, waar veel mensen plezier aan beleven, genot – bij het met vrienden lopen door een van de mooiste natuurgebieden van ons land en dan ook nog een opera bij te wonen met een gezamenlijke maaltijd in de tent als toegift, nostalgie – terugdenkend aan al die mooie belevenissen uit het verleden met optredens van schitterende zangers waarvan sommigen zelfs wereldsterren zijn geworden, en aan prachtige, soms crazy voorstellingen, en spanning – wat zullen we nu weer voorgeschoteld krijgen en hoe zullen de gasten en recensenten reageren?

Met maar liefst bijna duizend (!) leden en een doortastend bestuur dat zich laat leiden door het belang van de voorstellingen en alles wat daarvoor nodig is, vaart Opera Nijetrijne in weer en wind met een degelijke boot en stevige motor de toekomst tegemoet!

Frits van Servellen Secretaris Stichting Vrienden van Opera Nijetrijne

Het laatste woord is aan H.P. de Vries:

0000 - Titel Opera

75

Een Vriend van Opera Nijetrijne Weet: Dit is helemaal het mijne!

Aan de Scheene in de drek Wordt dez’ Orpheus bekant gek: ‘Zoiets mag nevernooit verdwijnen!’

Suggestie voor foto?

0000 - Titel Opera

76

Suggestie voor foto?

Titel van de Summary

een subtitel zou mooi zijn

Dit is een faketekst. Alles wat hier staat is slechts om een indruk te geven van het grafische effect van tekst op deze plek. Wat u hier leest is een voorbeeldtekst. Deze wordt later vervangen door de uiteindelijke tekst, die nu nog niet bekend is.

De faketekst is dus een tekst die eigenlijk nergens over gaat. Het grappige is, dat mensen deze toch vaak lezen. Zelfs als men weet dat het om een faketekst gaat, lezen ze toch door. Dit is een faketekst. Alles wat hier staat is slechts om een indruk te geven van het grafische effect van tekst op deze plek. Wat u hier leest is een voorbeeldtekst. Deze wordt later vervangen door de uiteindelijke tekst, die nu nog niet bekend is. De faketekst is dus een tekst die eigenlijk nergens over gaat. Het grappige is, dat mensen deze toch vaak lezen. Zelfs als men weet dat het om een faketekst gaat, lezen ze toch door.

Dit is een faketekst. Alles wat hier staat is slechts om een indruk te geven van het grafische effect van tekst op deze plek. Wat u hier leest is een voorbeeldtekst. Deze wordt later vervangen door de uiteindelijke tekst, die nu nog niet bekend is.

De faketekst is dus een tekst die eigenlijk nergens over gaat. Het grappige is, dat mensen deze toch vaak lezen. Zelfs als men weet dat het om een faketekst gaat, lezen ze toch door.

Dit is een faketekst. Alles wat hier staat is slechts om een indruk te geven van het grafische effect van tekst op deze plek. Wat u hier leest is een voorbeeldtekst. Deze wordt later vervangen door de uiteindelijke tekst, die nu nog niet bekend is.

De faketekst is dus een tekst die eigenlijk nergens over gaat. Het grappige is, dat mensen deze toch vaak lezen. Zelfs als men weet dat het om een faketekst gaat, lezen ze toch door.

77

Verantwoording Dit is een faketekst. Alles wat hier staat is slechts om een indruk te geven van het grafische effect van tekst op deze plek. Wat u hier leest is een voorbeeldtekst. Deze wordt later vervangen door de uiteindelijke tekst, die nu nog niet bekend is. De faketekst is dus een tekst die eigenlijk nergens over gaat. Het grappige is, dat mensen deze toch vaak lezen.

Zelfs als men weet dat het om een faketekst gaat, lezen ze toch door.

Colofon Idee en Producent Tekst Eindredactie

Voornaam Achternaam Cees de Boer Voornaam Achternaam

Grafisch ontwerp

Michael Kolf - picadia.to the point.

Enzovoort

Logoâ&#x20AC;&#x2122;s Graag als .eps vrijstaand aanleveren

78

Eventueel ook nog een mooie grote foto hier?

0000 - Titel Opera

79