Research methodology by dr kin phea by bunthon

KKHHEEM MAARRAAKK U UN NIIVVEERRSSIITTYY 2

(

)

៖

២០១១

(

)

៖

២០១១

មាតិកា សេចក្តីស្តម ើ

១

ជំពូក្ទី១ ៖ ការស្ជើេសរើេដំបូងៗ

៣

I- ការជ្រើសជរើសអ្ន កដឹកនាំ ្ាវ្ាវ

៣

១- គុណសម្បត្តិនៃអ្ន កដឹកនាំ ារណា

៣

២- ការទៃទឹងរង់ចាំរបស់ៃិសសិត្

៤

៣- ទំនាក់ទៃ ំ ងរវាងាស្រ្ាតចារយដឹកនាំ ៃិងៃិសសិត្

៤

II- គជ្ោងនៃកិច្កា ច រ្ាវ្ាវ

៥

១- អ្ន កជ្រើសជរើសគជ្ោង

៥

២- ជោលការណ៍នៃការជ្រើសជរើសគជ្ោង

៧

៣- គជ្ោងលអ

៨

ជំពូក្ទី២ ៖ ឧបក្រណ៍នានាេ្មាប់ការងារ

១០

១- កន្ៃែងជ្វកា ើ រងារ

១០

២- ការជ្បើ្ាស់្កដាស

១០

៣- ្បអ្ប់សលាកប្ត្

១០

៤- សំណុំឯការ

១១

៥- ាននដៃិពៃធ ៃិងវច្នាៃុ្កម្

១១

៦- សោារៈ

១២

ជំពូក្ទី៣ ៖ គស្មាង្ាវ្ាវរបេ់នេ ិ សិត I- ការត្្ម្ង់ទិស

១៣ ១៣ i

II- សោសធាត្ុទាំង៦នៃគជ្ោង

១៤

១- ច្ំជណាទបញ្ហា

១៥

២- ការត្្ម្ង់ទិសឯការគៃថៃិជទទស

១៦

៣- កម្ម វិ្ី្ាវ្ាវ

១៧

៤- ច្ំណងជរើងបជណា ត ះអាសៃន

១៨

៥- បែង់បជណា ត ះអាសៃន

១៨

៦- ្ប ទិៃនៃដំណាក់កាល

១៩

ជំពូក្ទី៤ ៖ ការ្ាវ្ាវឯក្ារ

២០

I- ការ្បម្ូលឯការ ៃិងការអ្ជងេត្ដល់ទីកន្ៃែង

២០

II- ឯការ

២១

១- ឯការសរជសរ

២១

២- ឯការរូបភាព

២២

៣- ឯការសំជេង ៃិងជាត្-

២២

III-

២២ ១- បញ្ជ ីជម ម ះនៃ

២២

២- ្បជេទជសសងៗនៃ

២៣

IV- យុទធាស្រ្សឯ ត ការ

២៣

១- ការន្សវងរកជដាយនច្ដៃយ

២៣

២- ការន្សវងរកា្បព័ៃធ

២៤

V- ការច្ំរាញ់ខ្ែឹម្ារឯការ

២៤ ii

ជំពូក្ទី៥ ៖ ការពិស្ោះសោបល់ាមួយបណ្ត ត ជន មានេមតថភាព

២៥

១- លកខខ្ណឌនាំ ឲ្យោៃ្បសិទធភាព ច្ំជោះការពិជ្ោះជោបល់

២៥

២- ការណាត្់រួប

២៦

៣- សល្បជោរៃ៍នៃការពិជ្ោះជោបល់

២៦

ជំពូក្ទី៦ ៖ បសចេក្សទេននការស្បើ្បអប់ដាក្់េលាក្ប្ត ២៨ I- ្បអ្ប់សលាកប្ត្ នៃម្ៃុសសន្ដលជយើងាៃរួប

២៨

II- ្បអ្ប់សលាកប្ត្នៃឯការគៃថៃិជទទស

២៩

III- ្បអ្ប់សលាកប្ត្ នៃការងារ

៣១

ជំពូក្ទី៧ ៖ ចំណងសជើងននក្ិចេការ្ាវ្ាវ

៣២

I-រច្នាសម្ព័ៃធទូជៅ

៣២

១- ទំពរ័ ចាប់ជសតម្ ើ

៣២

២- អ្ត្ថបទ

៣២

៣- ឯការជោង

៣៣

៤-តារាងរូបភាពលម្អ

៣៣

II- ការបងាាញច្ំណងជរើង

៣៣

១- ទំពរ័ ចាប់ជសតម្ ើ

៣៣

២- អ្ត្ថបទ

៣៥

៣- ឯការជោង

៣៨ iii

៤- តារាងរូបភាពលម្អ

ជំពូក្ទី ៖ ៨ ការបងាាញឯក្ារសោង

៣៨ ៣៩

I- លកខណៈទូជៅនៃកំណត្់ច្ណា ំ ំជៅភាគខាងជ្កាម្នៃទំព័រ ៣៩ II- ការបងាាញឯការជោង

៤០

III- គៃថៃិជទទស

៤៦

ការស្បើទំហំ្ក្ដាេ ហវុ ងអក្សរ ទំហំអក្សរ

៥៩

ការបងាាញឯក្ារសោង

៦១

េមាេធាតុទាង ំ ៦ននគស្មាងារណ្ត

៦៦

១- ច្ំជណាទបញ្ហា

៦៦

២- ការត្្ម្ង់ទិសឯការគៃថៃិជទទស

៦៧

៣- កម្ម វិ្ី្ាវ្ាវ

៦៧

៤- ច្ំណងជរើងបជណា ត ះអាសៃន

៦៨

៥- បែង់បជណា ត ះអាសៃន

៦៨

៦- ្បត្ិទៃ ិ នៃដំណាក់កាល

៦៨

េមតកា ី រទូត

៦៩

អនុាេន៍ចង ុ ស្កាយ

៦៩

៖

សេចក្តីស្តើម សារណា ឬនិក្ខះំំទ ជាលំហាត់គរុក្ោសលយមួយដែលមាន ផលប្ំក្ោជន៍ោ ា ងធំ។ ខិច្ោ ច រក្នះ តប្មូវឲ្យអ្ន ខនិពនធក្ធវោ ើ រប្សាវប្ជាវ ឲ្យបានហ្មត់ច្ ត់ ក្ហ្ើយំង្ហាញលទធ ផ លននខិ ច្ចោរក្ោះក្ៅតាមខះួន ខ្ននតោ ា ងមុឺងមាាត់។ ក្ៅខនុងសខមមភាពំញ្ញាញាណក្នះ ក្គប្តូវក្ប្ំើ ៖  អ្ពភនតរញាណ (ែឹងភាាមមិនបាច្់ពិចារណា) និងោរពិចារណា  សមតថភាពននោរវិភាគ និងសំក្ោគ  សមះទាខនុងោរក្រៀំច្ំខច្ ិ ោ ច រ។ល។ អ្ន ខ និ ព នធ រក្ំៀំសរក្សរ

ខ៏ ប្តូ វយខច្ិ តតទុ ខ ដាខ់ ក្ៅក្លើ ក្សាភណភាព។ និ ង ោរក្រៀំច្ំ អ្ តថ ំ ទឲ្យមានប្ទង់ ប្ទាយលអពិតជា

អាច្ទាខ់ទាញច្ិតអ្ ត ន ខអាន។ ខិច្ោ ច រក្នះខ៏ផល ត ឱ ់ ោសោ ា ងក្ប្ច្ើនែល់ អ្ន ខនិពនធខនុងទំោខ់ទន ំ ងរំស់ក្គជាមួយមនុសសោោក្ៅខនុង និងក្ប្ៅ ប្ំក្ទស។ សារណា

ឬនិក្ខះំំទផតល់នូវផលប្ំក្ោជន៍ោ ា ងធំ

សប្មាំ់អ្នខនិពនធផ្ទាល់ំាួន និងសប្មាំ់ វិជាជជវវក្ខនុងរយក្ក្ពលំា វ និង មធយម។

ពួខអ្ន ខ ពូ ដខអានរង់ ចាំខិច្ចោរក្នះដែលអាច្

ប្សួ លអាន

និងង្ហយយល់។

ំាុដនត

ជាឯខសារ

អ្ន ខអានខ៏មានោរំខច្ិតតជា

ក្រឿយៗដែរក្ដាយ៖  ជួនោលមខពវ

ខងវះោរប្ំិត ក្ប្ំៀនខនុងោរក្រៀំច្ំ រំស់

និសសិត

៖

 ជួនោរមខពវ ពុំ មានោរំណតុះំណា ត ល ដផនខ វិធវសារសត ប្គំ់ប្ាន់

ដែលជួយ ែឹខោំ និ សសិត ឲ្យក្ច្ះក្ធវើែំក្ណើរក្ៅ

ក្លើផវាូ ប្ំខំក្ដាយឧំសគគ

ក្ពលចាំ់ ក្ផតើមរហ្ូត ែល់

ក្ពលំញ្ច ំ់ក្ោះ។ ខិច្ោ ច រប្សាវប្ជាវរំស់និសិសត អាច្មានខប្មាស់ែូច្ខ្នងក្ប្ោម ក្នះ ៖  សារណា

ំរិញ្ញាំប្ត

៖ ពវ ៣០ ក្ៅ ៨០ ទំព័រ

 សារណាំរិញ្ញាំប្តជាន់ំពស់ ៖ ពវ ១០០ ក្ៅ ២០០ ទំព័រ  និ ក្ខះំំទំណឌត ិ “រំំថ្ម”វ

៖ ពវ ៣០០ ក្ៅ ៦០០ ទំព័រ

គួររលឹខថា ក្ៅប្ំក្ទសបារាំ ង ោលពវមន ុ ឆ្ននំ១៩៨៤ មាន សញ្ញា ំប្តំណឌិ ត ំវ ប្ំក្ភទ

៖

Doctorat

cycle,

Doctorat d’Etat et Doctorat d’université ។ ក្ៅឆ្ននំ ១ ៩៨៤ មានោរំក្ងកើ ត សញ្ញាំប្តំណឌិតរំំថ្មវ

ក្ែើ មះវ ជំនួស សញ្ញាំប្ត

មុនៗ។ សញ្ញាំប្តរំំថ្មថា វ ន ខ់ជាតិក្នះមានោរំញ្ញជខ់ថា ៖ ំណឌត ិ នន ប្គឹះសាថន X- Docteur de l’étaslissement X…” ក្ែើមះវឲ្យ ប្គឹះសាថនដែលក្ច្ញសញ្ញាំប្តំណឌិតឲ្យក្ោះ រខាខិតោ តិ មរំស់ំាួន ផង និងរខាលខះណក្ជាតិផង។

៖

ជំពូក្ទី១ ការស្ជើេសរើេដំបង ូ ៗ I- ោរក្ប្ជើសក្រើសអ្ន ខែឹខោំ ប្សាវប្ជាវ ១- គុណសមះតតនិ នអ្ន ខែឹខោំសារណា ោរក្ប្ជើសក្រើ សប្ំធានំទ

និ ងោរក្ប្ជើ សក្រើសអ្ន ខែឹខ ោំ ោរ

ប្សាវប្ជាវមានទំោខ់ទំនងក្ៅវិញក្ៅមខ។ ក្គនិយមទាខ់ទងជាមួយ អ្ន ខែឹខោំ ពូដខមានខ់ ក្ប្ោយពវបានក្ប្ជើ សក្រើ សប្ំធានំទរួ ច្ ក្ហ្ើយ។ ំាុដនត ជាក្រឿយៗ ក្គប្តូវមានអ្ន ខែឹខោំ សិនក្ទើំក្ប្ជើសក្រើសប្ំធានំទ ជាក្ប្ោយ។

ជួនោល

ោលក្ក្ទសក្តប្មូវ ឲ្យនិសសិ តទទួលយខ

ប្ំធានំទក្ោះដតមតង។ និសសិត ប្តូវច្ំណាយក្ពលជាក្ប្ច្ើនសបាតហ្៍ខនុងែំក្ណើរោរក្នះ។ ក្គប្តូវក្ប្ជើសក្រើសប្ំធានំទំវ

ឬំួន

ក្ហ្ើយពិចារណាក្ៅក្លើ

ែំក្ណើរោរប្សាវប្ជាវ ក្ៅក្លើផលប្ំក្ោជន៍ននប្ំធានំទទាំងក្ោះ និងក្ៅក្លើោរលំបាខដែលក្គអាច្ជួំប្ំទះ។

ខនុងែំណាខ់ោ ល

ែំ ំូងក្នះនិសសិតប្តូវក្ធវើ គក្ប្មាងប្ាង ច្ំនួនំវ ឬំួន។ អ្ន ខែឹខោំ ដែលមានក្ម ម ះលះវលាញ

អាច្ផតល់ឥទធិពលដផនខ

ខិតានុភាពែល់ខិច្ោ ច រប្សាវប្ជាវ និងអាច្ជួយក្ធវោ ើ រដណោំ ជាទូក្ៅ ក្លើទិែឋភាពវិធវសារសត ច្ំក្ណះែឹង និងសវលធម៌។ ំាុដនត អ្ន ខទាំងក្នះ អាច្ែឹខោំ និសសិតមិនបានែឹតែល់ផងដែរ ភារខិច្ោ ច ា ងមមាញឹខ។

ពវក្ប្ាះក្គក្ប្ច្ើនដតមាន

៖

២- ោរទនាង ឹ រង់ចាំរំស់នស ិ សិត ប្ំសិនក្ំើមានលទធ ភាព និសសិ តច្ង់បានអ្ន ខ ែឹខ ោំ ដែលមាន ក្ម ម ះលះវ លាញ មានសមតថ ភា ព មានសមានច្ិ តត និ ង មានភាព មុវងមាាត់។ អ្ន ខែឹខោំ តាមសក្ងកតក្មើលសខមមភាពប្សាវប្ជាវភាគក្ប្ច្ើន រំស់និសសិត។ និសសិតមានោរប្ពួយបារមភ ប្ំសិនក្ំើពុំសូវបានជួំ ជាមួយ សារសាតចារយែឹខោំ

និង ពុំសូវបានទទួលោរដណោំ ។

អ្ន ខ

សរក្សរសារណា ឬនិក្ខះំំទ ប្តូវោរនូវោរដណោំ និងជំនយ ួ ផាវូ ច្ិតត។ មានក្ពលំា ះ ក្គប្តូវោរទាំ ងជំនួយសមាភរក្ក្ទៀតផង។ ក្គដតង សក្ងក តក្

ើញថា ាខយមួយមាាត់រំស់ សា រសាតចារយែឹខោំ អាច្ជួយ

ក្ដាះប្សាយំញ្ញាជាក្ប្ច្ើនដែលនិសិសតបានជួំប្ំទះ។ ែូក្ច្នះ ក្គប្តូវ យខច្ិតតទុខដាខ់ច្ំក្ាះទំោខ់ទំនងរវាងសារសាតចារយែឹខោំ

និង

និសសិតជាំ់ជានិច្។ ច ៣- ទំោខ់ទន ំ ងរវាងសារសាតចារយែឹខោំ និងនិសសិត និសសិតប្តូវំង្ហាញនូវក្សច្ខតអ្ វ ង់អាច្ ឧសាហ្៍ពាោម និង ោរក្ំតជាាច្ិតតដែលជាគុណសមះតតោ ិ ា ងធំខនុងោរក្រៀំច្ំសារណា និង និក្ខះំំទ។

គុណសមះតតិក្នះោំ ឲ្យមានោរក្ពញច្ិតតពសា វ រសាតចារយ

ែឹខោំ ។ ខនុងទិែឋភាពនន សងគមសារសតសាខលវិទាល័យ ដែលសថិត ក្ៅក្ប្ោមោរែឹខោំ រំស់សារសាតចារយមានខ់ មានន័យថា បានច្ូលក្ៅ ខនុង ប្ខុមប្សាវប្ជាវ រំស់ាត់។ និសសិតបានទទួលនូវោរដណោំ នូវ ជំនយ ួ ផ្ទាល់ំាួន ឬជំនយ ួ ពវប្ខុមរំស់សារសាតចារយែឹខោំ ំាុដនត ជំនយ ួ ទាំងក្នះប្តូវរខានូវ

ភាពតឹងរុឹងជាចាំ បាច្់

។

ជាោរក្្ាើយតំវិញ

៖

និសសិតប្តូវមានោរ ក្ារព និងភខតភា វ ព ច្ំក្ាះសារសាតចារយែឹខោំ ។ និសសិតមិនប្តូវរង់ចាំ

ឬទាមទារនូវអ្វ វៗឲ្យហ្ួសពវសិទធដិ ែលក្គអាច្

ទទួលក្ោះក្ យ ើ ។ មាាងក្ទៀត

និ សសិតប្តូវ សុំជួំ ជាមួយ សារសាតចារយែឹខោំ ក្ៅ

តាមោលក្វលាែ៏សមគួរ

ក្ដាយំង្ហាញឲ្យក្

ញ ើ នូវោររើខច្ក្ប្មើន

ជាំ់ជានិច្ខ ច នុងែំក្ណើរោរប្សាវប្ជាវ ក្ហ្ើយ គក្ប្មាង និងអ្តថំទប្តូវ

ក្រៀំច្ំក្ដាយប្ំិតក្ប្ំៀន និងច្ាស់លាស់ ។ និសសិតប្តូវច្ងចាំ ថា ោរជួំសារសាតចារយែឹខោំ ជាញឹខញាំ់

និងពុំមានអ្វ វថ្វម

គឺជាោរឥត

ប្ំក្ោជន៍ និងប្ំខំក្ដាយក្ប្ាះថានខ់។

II- គក្ប្មាងននខិច្ោ ច រប្សាវប្ជាវ ១- អ្ន ខក្ប្ជើសក្រើសគក្ប្មាង អ្ន ខក្ប្ជើសក្រើសគក្ប្មាងអាច្ជាសារសាតចារយែឹខោំ ឬជានិសសិត ក្ហ្ើយោរក្ប្ជើសក្រើសក្នះអាច្មានខរណវែូច្តក្ៅ ៖ ខ-សារសាតចារយ ដែលមានោរចាំ់អារមមណ៍ក្លើប្ំធានំទណា មួយតប្មូវឲ្យនិសិសតទទួលយខដតមតង។ ាត់ំង្ហាញនូវលទធភាពក្ប្ច្ើន ខនុងោរជួយែឹខោំ និងភាពចាំ បាច្់ននោរទទួលយខប្ំធានំទក្ោះ។ ំ-សារសាតចារយ ដណោំ និសសិតអ្ំពគ វ ក្ប្មាងណាមួយដែលាត់ យល់ក្

ើញថាមានប្ំក្ោជន៍ែល់ោរំណតុះំណា ត លនិសសិត និងសម

ប្សំក្ៅនឹងលទធភាពរំស់នស ិ សិត។

៖

គ-សារសាតចារយពូ ដខ ផតល់ែល់ និ សសិ តនូវ ំញ្ជ វ ប្ំធានំទតាំង ពវ មុ ន វិ សសមោល។

ប្ំធានំទទាំ ង ក្ោះអាច្មានលខះ ណក្ជាោរ

ចាំ បា ច្់ ជាអាទិភាព ឬប្ាន់ជាោរដណោំ ។ និ សសិតប្តូ វក្ប្ជើ សយខ ប្ំធានំទណាមួ យ ក្ៅក្ែើ មំក្វសនោល

និ ង តមក ល់ប្ំធានំទ

ក្ោះក្ៅដផនខសិខាក្ដាយមានោរយល់ប្ពម

ជាលាយលខះណ៍អ្ខសរ

ពវសារសាតចារយែឹខោំ ។ -និសសិតមានគំនិតមួយច្ំនួន ជួនោលក្មើលក្

ញ ើ ោរង្ហយ

ប្សួលខនុងោរក្ៅោន់ខដនាងប្សាវប្ជាវ ឬខនុងោរប្ំមូលឯខសារដែល ជាខរណវអាច្ទទួលយខបាន។ មានខរណវំាះក្ទៀត គំនិតរំស់និសសិត មិនអាច្ទទួលយខបានក្ យ ើ ក្ដាយគក្ប្មាងប្សាវប្ជាវក្ោះប្តូវោរ នូវ ឯខសារដំំអ្ធិខអ្ធម ហ្ូរក្ហ្ៀរ ជាសមាាត់ ឬមិនធាាំ់សាគល់ ។ ជួនោលមិតតភខតរិ ំស់ក្គ មានសមតថភាពក្លើប្ំធានំទក្ោះ ក្ហ្ើយ មានក្ពលក្វលានឹងជួយសរក្សរឲ្យ។ ខរណវដំំក្នះ គឺជាោរផ្ទាស់ ំតូរអ្ន ខ និព នធ ែ៏ពិតប្បាខែ ដែលំវ ះ ក្សច្ខតវ ក្សាមះប្តង់ច្ំក្ាះក្គរាល់ាន និ ង ប្តូ វ ទទួ លោរក្ថាក លក្ទាសោ ា ងធាន់ ធារ

ពវ ំ ទំញ្ញជ សាខល

វិទាល័យ។ ង-ជាញឹខញាំ់ គក្ប្មាងប្សាវប្ជាវជាលទធផលននោរពិភាខា រវាងសារសាតចារយ និងនិសសិត។ មានខ់ៗមានសំណូមពរមានោររដអ្ង និងមានោរបាាន់សាមនទុខជាមុន ។ល។ សមតវរំស់សារសាតចារយែឹខោំ មិ ន ដមនជាប្ពះគមពវ រ ក្ទ!។

និ សសិ ត មិ ន ប្តូ វ តាមោរដណោំ រ ំស់

សារសាតចារយទាំងងងឹតងងល់ក្ោះក្ យ ើ ។ ក្គអាច្ប្ំោន់ជំហ្រក្ផសង

៖

បាន ប្ំសិន ក្ំើមានមូលដាឋនច្ាស់លាស់ ក្ហ្ើយក្គហា ា នទទួលំុស ប្តូវក្ោះ។ ច្-ខនុងោលក្ក្ទសក្គួរជាទវ រើខរាយំា ះ សារណារំស់និសសិតជា

តប្មូវោរ រំស់អ្ងគោរណាមួយ ែូច្ជា សហ្ប្ាស ឧសាហ្ខមម ឬ ាណិជខ ជ មម អ្ងគភាពរែឋបាល និងអាជវវខមមខសិខមមជាក្ែើម។ ខនុងខរណវ ក្នះខិច្ោ ច រប្សាវប្ជាវរំស់នស ិ ិសតប្តូវមាន ច្ក្មាើយច្ាស់លាស់ និង

មានលខះណក្ប្ំតិំតតិ ។ អ្ងគោរក្ោះចាត់តាំងសហ្ប្ំធានែឹខោំ ោរ ប្សាវប្ជាវមួយោខ់ក្ៅអ្មប្គឹះសាថនំណតុះំណា ត ល ក្ោំល់

ក្ែើមះវជួយផតល់

និងតាមសក្ងកតោរវិវតតននខិច្ោ ច រប្សាវប្ជាវរំស់និសសិត។

ក្លើសពវក្នះក្ៅក្ទៀត និសសិតបានជំនយ ួ សមាភរក្ និងសាមរតវពអ្ វ ងគោរ ទទួ លក្ោះ

ដែលនឹ ង ជួ យ សប្មួ លែល់ ោ រក្បាះពុ មព ផាយខិ ច្ចោ រ

ប្សាវប្ជាវ ប្ពមទាំងអាច្ទទួលយខក្ៅក្ធវោ ើ រក្ៅទវក្ោះក្ទៀត ក្ប្ោយ ក្ពលំញ្ច ំ់ោរសិខា។ ២- ក្ាលោរណ៍ននោរក្ប្ជើសក្រើសគក្ប្មាង ទប្មង់ និងំា ឹមសារននគក្ប្មាងមានភាពដំាខានោ ា ងក្ប្ច្ើនក្ៅ តាមមុំ វិជាជ និងក្ៅតាមខប្មិត។ ប្ំធានំទទូលាយមានោរនិយម ច្ូលច្ិតតពវអ្នខប្សាវប្ជាវ ដែលមិនសូវមានពិក្សាធន៍។ ខិច្ោ ច រក្ោះ អាច្សថិតក្ៅប្តឹមខប្មិតននភាពទូក្ៅ និងោត់ំនថយពហ្ុភាពននំញ្ញា ឲ្យមខក្ៅប្តឹមទិែឋភាពឯខសិទធិមយ ួ ច្ំនួន។ ប្ំធានំទច្ក្ងអៀត មានគុណសមះតតិ និងគុណ វិំតតប្ិ ំឈមាន។ ប្ំធានដំំក្នះអាច្ោំ ឲ្យអ្ន ខ ប្សាវប្ជាវ

ខ្នាច្មិនហា ា នយខក្ដាយ

ក្មើលក្

៖

ើញនូវទិែឋភាពច្ក្ងអៀត។ ំាុដនត ប្ំធានច្ក្ងអៀតប្គំែណតំ់ក្ៅ និងគួរឲ្យជខ់ច្ិតែ ត ិតអារមមណប្៍ ាន់

ក្លើ វិស័យណាមួយច្ាស់លាស់

ដតអ្ន ខ ប្សាវប្ជាវដែល្ាងោត់គណក្ក្មប្ំក្ោគ មានោរំុ សដំាខ ំា ះៗពវប្ំធានក្ែើមជាក្រឿយៗ។ គួរច្ំណាំថា រូំមនតមយ ួ ែ៏លក្អ ោះ គឺោរក្ប្ជើសក្រើសប្ំធានមួយ ដែលមានដែនខំណត់ច្ាស់លាស់ ំាុដនតប្តូវដាខ់ក្ៅខនុងទសសន វិស័យ មួយទូលំទលា ូ យ។ ឧទាហ្រណ៍ ៖ ំញ្ញាក្ចាទក្ ើងច្ំក្ាះមនុសស

ក្ដាយសារោរសង់ ទំន ំ់ វា រើអ្គគិ សនវ ដប្ពខក្តានត

អាច្ជំ នួសក្ដាយ

ទំោ ខ់ទំនងមនុសសជាមួយំរិសាថន ខរណវននោរសង់ទំនំ់វារើអ្គគិសនវ ដប្ពខក្តានត។ តាមោរផ្ទាស់ំរតូ ខ្នងក្លើក្នះ ទំោខ់ទន ំ ងមនុសសជាមួយំរិសាថន បានោាយជាច្ំណងក្ជើងននខិច្ោ ច រប្សាវប្ជាវ និងជាប្ំធានំទសំខ្នន់។ ច្ំដណខឯ ខរណវននោរសង់ទន ំ ំ់វារើអ្គគវសនវដប្ពខក្តានត ោាយជាច្ំណង

ក្ជើងរង និងជាឧទាហ្រណ៍ដែលផតល់នូវទុនសប្មាំ់ោរពិចារណាក្ៅ ក្លើប្ំធានំទសំខ្នន់ក្ោះក្ៅវិញ។ ៣- គក្ប្មាងលអ ក្តើមានគក្ប្មាងប្សាវប្ជាវ លអ ឬ អ្ន់ ដែរឬក្ទ? ប្ំធាន ខិច្ោ ច រទាំ ងអ្ស់សុទធដតលអ ប្ំសិនក្ំើអ្នខនិពនធ មានំញ្ញា ឧសាហ្៍ ពាោម និងមានវិធវសារសត។ ពុំមានប្ំធានខិច្ោ ច រណាដែលអ្ន់ក្ទ

មានដតអ្ន ខប្សាវប្ជាវក្ទដែលអ្ន់។ ជាោរពិតក្ហ្ើយដែលថាគក្ប្មាង ប្សាវប្ជាវំា ះពិបាខជាងគក្ប្មាងំា ះក្ទៀត។ ែូក្ច្នះ សារសាតចារយែឹខោំ

៖

និងគណក្ក្មប្ំក្ោគ គំះវយខច្ិតទ ត ុខដាខ់ែល់ំញ្ញាក្នះខនុងោរវាយ តនមាសាននែរំស់និសសិត។ ក្ំើមានគក្ប្មាងលអក្ហ្ើយក្ោះ

ប្តូវមានោរំណតុះំណា ត លវិធវ

សារសតប្សាវប្ជាវ និងំក្ច្ចខក្ទសននោរំង្ហាញគំនិត ំដនថមក្ទៀត។ តាមរយក្វិធវសារសត សារសាតចារយោំ និសិសតឲ្យក្ច្ះក្ធវោ ើ រប្សាវប្ជាវសុវ ជក្ប្ៅ ក្ាលគឺ ៖  ោំ និសិសតឲ្យក្ច្ះ ក្ធវើោរពិចារណាផ្ទាល់ំាួនដផអខក្លើច្ំក្ណះ ែឹងចាស់ និងថ្មវដែលក្គបានទទួលោ ា ងក្ប្ច្ើនមខក្ហ្ើយ ក្ោះ។  ោំ និសិសតឲ្យមាន

ោរលូតលាស់ខនុង វិសយ ័ វិទាសារសត

រំស់ំាួន។  ោំ និ សសិត ឲ្យផលិ តបាននូវ

ឯខសារែ៏ រឹង មាំមួយ ដែល

មានទប្មង់ច្ាស់លអ និងគួរឲ្យច្ង់អាន។ ខនុ ង ក្ពលក្រៀំច្ំ គ ក្ប្មាង

និ សសិ ត ប្តូ វ គិ ត ែល់ ក្ាលក្ៅ

សំ ខ្នន់ៗែូច្ ជា ៖  ោរច្ូលក្ៅោន់ខដនាងប្សាវប្ជាវ

និងោរច្ូលក្ៅោន់

ខដនាងតមក ល់ឯខសារ។  ោរាំប្ទពវំណា ត ជន ដែលមានសមតថភាព។ល។ ោរក្ប្ជើសក្រើសប្ំធានខិច្ោ ច រ តប្មូវឲ្យនិសសិតគួំផស ំាននូវ ៖  ច្ំណង់ច្ណ ំ ូលច្ិតត ដផនខច្ំក្ណះែឹង  តប្មូវោរ ដផនខសមាភរក្  ំំណងប្បាថាន ច្ំក្ាះវិជាជជវវក្ណាមួយ។ ខិច្ោ ច រប្សាវប្ជាវនឹងជួយអ្ន ខសប្មាំ់ក្ពលអ្ោគតដវងឆ្នាយ!

៖

ជំពូក្ទី២ ឧបក្រណ៍នានា េ្ាប់ការងារ ១- ខដនាងក្ធវោ ើ រង្ហរ និសសិតប្តូវក្រៀំច្ំខដនាងក្ធវោ ើ រង្ហរ ឲ្យមានសណា ត ំ់ធានំ់ល។ អ ក្ៅក្លើតោ ុ រិោល័យ ប្តូវក្រៀំច្ំឯខសារក្ៅតាមដផនខនវមយ ួ ៗ ក្ែើមះវ ង្ហយប្សួលខនុងោរក្ប្ំើប្បាស់ និងច្ំក្ណញក្ពលក្វលា។ ២- ោរក្ប្ំើប្បាស់ប្ខដាស ប្ខដាសប្តូវសរក្សរដតមានខ់បានក្ហ្ើយ ក្ែើមះវក្ច្ៀសវាងោរ ប្ច្ំូខ ប្ច្ំល់ង្ហយប្សួលផតំា ុ ន ំំ ណ ង។

និងអាច្ឲ្យក្យើងោត់ំិទបានតាម

ច្ូ រ ខុំ ញ ក្ញើត នឹ ង ច្ំ ណាយប្ខដាស

មានខដនា ង ំា ះប្តូ វ

សរក្សរអ្ខសរធំៗំនតិច្ ក្ែើមះវង្ហយប្សួលច្ំណាំ។ ៣- ប្ំអ្ំ់សលាខំប្ត គួរមានប្ំអ្ំ់មយ ួ

សប្មាំ់

សនាឹខច្ំណងក្ជើងឯខសារ

ពវ ១០០ ក្ៅ ៣០០ សនាឹខ។ ច្ំណងក្ជើងននឯខសារនវមយ ួ ៗដែល ប្ំមូលបាន ប្តូវខត់ប្តាក្លើប្ខដាសរឹងមួយសនាខ ឹ ដែលមានទំហ្ំំន ាុ បាតនែ ដែលក្ៅថា Fiche។ Fiche ក្រៀំច្ំច្ំណងក្ជើងឯខសារពិក្ប្ាះ

(ក្ោង)

និងតាមជំពូខក្ៅខនុងសាននែប្សាវប្ជាវ។ល។

ខនុងោរ តាមលំដាំ់អ្ខះរប្ខម

៖

៤- សំណឯ ុំ ខសារ គួ រ ក្រៀំច្ំ សំណុំ ឯ ខសារតាមលំ ដា ំ់

និ ង ក្ប្ំើ ប្បាស់សឺមវ

ដែលមានពណ៌ក្ផសងៗពវាន ក្ែើមះវង្ហយប្សួលច្ំណាំ ែូច្ជា ៖  ពណ៌នំតង ៖ សប្មាំ់ដាខ់ឯខសារដែលបានសិខារួច្ ក្ហ្ើយ  ពណ៌ប្ខហ្ម ៖ សប្មាំ់ដាខ់ឯខសារដែលមិនទាន់សិខា  ពណ៌ផ្ទកខូឡាំ ៖ សប្មាំ់ឯខសារក្ផសងៗែូច្ជារូំថ្ត  ពណ៌ក្លឿង ៖ សប្មាំ់អ្តថំទនិពនធំក្ណា ត ះអាសនន  ពណ៌ក្ំៀវ

៖ អ្តថំទនិពនធសក្ប្មច្ជាសាថពរជាក្ែើម។ល។

ក្ំើបានក្រៀំច្ំសំណឯ ុំ ខសារមានសណា ត ំ់ធានំ់ក្ហ្ើយ ប្តូវប្តួត ពិ និ តយក្ ើ ង វិ ញ រាល់ សបាត ហ្៍

ក្ែើ មះវ អា ច្ច្ងចាំ ំាឹ មសារននខិ ច្ចោ រ

ប្សាវប្ជាវទាំងមូលជាំ់ជានិច្។ ច

៥- សាននែនិពនធ និងវច្ោនុប្ខម ក្ែើ មះវ ជាទុ ន ខនុ ង ោរផលិ តសាន នែប្សាវប្ជាវថ្មវ

និ សិស តប្តូ វ

ប្ំមូលឯខសារសាននែនិពនធលះវៗខនាងមខ ដែលមានោរទាខ់ទងនឹង ប្ំធានខិច្ោ ច រប្សាវប្ជាវរំស់ំាួន។ ទនាឹ ម នឹ ង ក្នះ ក្គប្តូ វ ក្ច្ះក្ប្ំើ វ ច្ោនុ ប្ខមសប្មាំ់ ក្ផាៀ ងផ្ទា ត់ ាខយ។ ខនុងក្ពលដែលមិនទាន់មានវច្ោនុប្ខមណាមួយដែលប្ំក្សើរ ជាងវច្ោនុ ប្ខមដំម ររំស់សក្មតច្ ប្ពះសងឃរាជ ជួន ណាត ក្គគំះវ ក្ប្ំើវច្ោនុប្ខមក្នះ។

គួរចាំ ថា

ោរសរក្សរភាាត់ាខយក្ពច្ន៍ដំម រជា

៖

ក្ប្ច្ើនអ្ក្នារើ ក្ោះនឹងោំ ឲ្យអ្ន ខអានបាត់ទំនខ ុ ច្ិតតក្លើអ្នខនិពនធ

ក្ហ្ើយ

សាននែរំស់អ្នខនឹងច្ុះតនមាក្ៅតាមក្ោះផងដែរ។

៦- សមាភរក្ ោរប្សាវប្ជាវំា ះ ប្តូវោរក្ប្ំើសមាភរក្ចាំ បាច្់មយ ួ ច្ំនន ួ ែូច្ជា មាាសុវ ន ថ្តសក្មាង

ឬខ៏ ប្ំដាំ់ ប្ំដាទំ ក្នើ ំ សប្មាំ់ ពិ ក្សាធន៍ ។

សាថំ័នដែលប្គំ់ប្គងប្ំដាំ់ប្ំដាទាំងក្នះ ប្តូវផតលោ ់ រអ្នុញ្ញាតែល់ និសសិតតាមសំក្ណើរំស់សារសាតចារយែឹខោំ ។

៖

ជំពូក្ទី៣ គស្ាង្ាវ្ាវរបេ់នេ ិ សិត I- ោរតប្មង់ទស ិ មួយរយក្ក្ពលខនាងមខ

អ្ន ខបានគិតអ្ំពវប្ំធានំទជាក្ប្ច្ើន

សប្មាំ់ខច្ ិ ោ ច រប្សាវប្ជាវរំស់អ្នខ។ ច្ូរអ្ន ខក្ប្ជើសក្រើសយខំវ ឬំួន ក្ហ្ើយពិចារណាអ្ំពោ វ រលំបាខ

និងផលប្ំក្ោជន៍សប្មាំ់រយក្

ក្ពលំា វ និងមធយម។ ច្ូរដប្ំោាយគំនិតននខិច្ោ ច រប្សាវប្ជាវឲ្យក្ៅជា គក្ប្មាងប្ាងននខិច្ោ ច រក្នះ។ ប្ំសិនក្ំើប្ំធានំទ ដែលបានគិតទុខមខក្នះ ទាខ់ទងនឹងមុំ ជំោញរំស់សារសាតចារយណាមានខ់

ច្ូរអ្ន ខក្ៅទាខ់ទងជាមួយាត់

ភាាម ឬខ៏ ទាខ់ទងជាមួយសារសាតចារយ ដែលបានទទួលភារខិច្ចជួយ ែឹខ ោំ អ្នខ ។

អ្ន ខ ប្តូវំង្ហាញែល់សារសាតចារយែឹខោំ

ប្ាងនូវផលប្ំក្ោជន៍ននខិច្ោ ច រ ោរលំបាខដផនខសមាភរក្

នូវគក្ប្មាង

ប្ពមទាំងោរង្ហយប្សួល

និង

លទធភាពក្ៅោន់ខដនាងប្សាវប្ជាវមជឈ

មណឌលឯខសារ និងោរំនតោរសិខារំស់អ្នខ ក្ៅក្ពលអ្ោគតផង ដែរ។ ោរជួំ ពិភា ខាជាមួយ សារសាតចារយែឹខ ោំ

ខនុង ក្ពលែំំូងៗ

អាច្ជួយតប្មង់ទិសអ្ន ខឲ្យក្ែើរក្ៅច្ំក្ាលក្ៅ។ ជាទូក្ៅ ប្ំធានំទ មួយរំស់អ្នខខនុងច្ំក្ណាមប្ំធានំទទាំងំវំួនក្ោះ ប្តូវបានយល់ ប្ពមពវ សារសាតចារយែឹ ខោំ ។ ក្ំើមានោរយល់ប្ពមក្ហ្ើយ ច្ូរ អ្ន ខ ខុំ

ំងអងឲ្ ់ យក្សាះ

៖

ពវក្ប្ាះខិច្ោ ច រក្នះប្តូវោរក្ពលក្វលាក្ប្ច្ើនសប្មាំ់

ោរក្រៀំច្ំអ្តថំទ

និ ងោរដខសប្មួលជាក្ប្ច្ើន ក្លើខ ។

មាាងក្ទៀត

ខនុងែំក្ណើរោរក្នះនិសសិតដតងដតជួំប្ំទះនឹងោរលំបាខដផនខសមាភរក្ និងំញ្ញាសុំភាព

ក្ហ្ើយជាពិ ក្សសគឺ

ំញ្ញា ក្រៀំច្ំ គំនិតតាម

លំ ដាំ់លំក្ដាយ។

គក្ប្មាងក្នះគឺជាប្គឹះននខិច្ោ ច រប្សាវប្ជាវរំស់

អ្ន ខ និងជា ខិច្ស ច នា មាាងរវាងអ្ន ខ និងសារសាតចារយែឹខោំ ។

II- សមាសធាតុទាង ំ ៦ននគក្ប្មាង ខនុងក្ពលែំំូងៗ ខិច្ោ ច រមិនទាន់ក្រៀំរយបានក្ៅក្ យ ើ ក្ប្ំៀំ ែូច្ជាក្ៅច្ំផវាូ ដំវ ងានមួយ ដែលអ្ន ខសាខលះងក្ែើរក្ៅក្លើផវាូ ទាំងំួន ក្ែើមះវឲ្យែឹងថា ក្តើផវាូ ក្ោះក្ៅោន់ទណា វ ? ំោាំ់មខ ក្ទើំអ្ន ខប្ំោន់ យខដតផាូវ មួយ។ ែំណាខ់ោលែំំូង ក្នះ ប្តូ វោរក្ពលក្វលាពវ ៣ ក្ៅ ៦សបាតហ្៍។ ក្ៅច្ុងននែំណាខ់ោលក្នះ អ្ន ខប្តូវក្រៀំច្ំបាននូវសមាស ធាតុទាំង៦ ននគក្ប្មាងប្សាវប្ជាវរំស់អ្នខដែលមាន ៖ ១-ច្ំក្ណាទំញ្ញា ២-ោរតប្មង់ទិសននឯខសារគនថនិក្ទាស ៣-ខមម វិធប្វ សាវប្ជាវ ៤-ច្ំណងក្ជើងំក្ណា ត ះអាសនន ៥-ំាង់ននខិច្ោ ច រំក្ណា ត ះអាសនន ៦-ប្ំតិទិនននែំណាខ់ោល

៖

១-ច្ំក្ណាទំញ្ញា

ដែនខំណត់ននោរប្សាវប្ជាវ

គក្ប្មាងអ្ន ខប្តូវំញ្ញជខ់

ទាំ ងខំណត់នូវប្ំក្ភទ ទំ ហ្ំ និង ំញ្ញាោោ ដែល្ាុះឲ្យក្

ប្ពម ើញ នូ វ

ផលប្ំក្ោជន៍ ដផនខ វិ ទាសារសត ។ អ្ន ខ ប្តូ វ ទាញំក្ញ្ច ញនូ វ ំណា ត

អ្តថនយ ័ ំងកំ់ អ្ះអាងំដនថម ឬប្ំោសជាក្មា

ក្ច្ំក្ាះសមមតខ ិ មម

ោោននខិ ច្ចោរ និងោរារក្ាលជំហ្ រមួយ ច្ំ នួន ។ ោរំផុ សក្ ើង នូវំញ្ញាោោគឺជាោរចាំ បាច្់សប្មាំ់អ្នខនិពនធ

និងជាោរទាខ់ទាញ

អ្ន ខអានឲ្យជខ់ច្ិតតផងដែរ។ ក្ៅខនុ ង ែំ ណា ខ់ ោ លែំ ំូ ង

ននោរំំ ផុ ស ច្ំ ក្ណាទំញ្ញា ក្នះ

និសសិតប្តូវដញខឲ្យដាច្់ពា វ ន នូវំណា ត ំញ្ញាសំខ្នន់ និង ំញ្ញាំោាំ់

ំនស។ំ ំញ្ញាសំខ្នន់ទាំងក្ោះ ដែលមានទំោខ់ទំនងក្ៅវិញក្ៅមខសថិត ក្ៅជុំ វិញ ំញ្ញាសនល ូ មួយ ដែលជា ្អឹងំន ង ននខិច្ប្ច សាវប្ជាវរំស់ អ្ន ខ។ សំណុំមយ ួ ដែលមានពវរខប្មិតក្នះគឺជា ច្ំក្ណាទំញ្ញា ននោរ ប្សាវប្ជាវ ដែលប្គំ់ែណតំ់ ក្លើំណា ត ំញ្ញា វិ ទាសារសតក្ដាយមាន លខះណក្ច្ាស់លាស់ និងជាប្ំព័នធ។ ច្ំក្ណាទំញ្ញា ខំណត់ក្ដាយ ច្ាស់លាស់នូវ ំណា ត សំណួរ ដែលអ្ន ខប្បាថានច្ង់ោំមខនូវច្ក្មាយ ើ ែ៏

ជាខ់លាខ់ ។ ោរំំផុសំញ្ញាទាំងក្នះ ជាលាយលខះណអ្ ៍ ខសរ និងមាន ទំោខ់ទំនងានក្ៅវិញក្ៅមខក្ោះ ោំ ឲ្យអ្ន ខអាច្ំញ្ញជខ់អ្ព ំ វគំនត ិ ោោ រំស់អ្នខបាន។ ក្នះជាឱោសដែលអាច្ឲ្យែឹងថា ក្តើអ្នខច្ង់ដសវងរខ

៖

អ្វ ព វ ិតប្បាខែ? ទាល់ដតមានគក្ប្មាង ដសវងរខអ្វ ម វ យ ួ ជាមុនសិនក្ទើំ អាច្រខក្

ើញច្ក្មាយ ើ តាមក្ប្ោយ។

ឧទាហ្រណ៍ សំណួរ៖ ក្តើសាលាវតតដំំថ្មវ ក្ៅប្ំក្ទសខមពុជា អាច្ំណតុះំណា ត លវរជនទំ ក្នើំបានដែរឬក្ទ? ច្ក្មាើយ ដែលក្យើ ង រ ខក្

ើ ញ ក្ោះគឺ ថា

សាលាវតត ដំំថ្មវមិ ន អាច្ំណតុះំណា ត លវរជន

ទំ ក្នើំបានក្ ើយ ក្ដាយក្ហ្តុថាោរំណតុះំណា ត លក្ៅខនុងសាលា វតត ដំំថ្មវក្ោះមាន ទាំ ងក្ោះ

រយក្ក្ពលប្តឹម ដតំវ ឆ្ននំំាុ ក្ណាោះក្ហ្ើយ សិ សស

ក្ប្ោយពវបានទទួលច្ំក្ណះែឹងមួយច្ំនន ួ

ប្ំក្ោជន៍ប្តឹមដតជួយសប្មួលែល់ោររស់ក្ៅប្ំចាំ នថ្ាមខ

ដែលមាន (គឺក្ច្ះ

អ្ខសរ និងក្លំ ខុំឲ្យដតក្គក្បាខបាន) បានក្ច្ញក្ៅខសាងជវវភាព ប្គួសារ ក្ធវើដប្សច្ំោរខនុងភូមខ ិ ំក្ណើតរំស់ំាួនក្ោះក្ៅ។ ោររំលខ ឹ ៖ សាលាវតតដំំថ្មវ ប្តូវបានំក្ងកត ើ ក្ៅក្ំតតខំពង់ចាម ក្ៅឆ្ននំ១៩០៨

និងអ្ស់សខមមភាពក្ៅឆ្ននំ១៩១៦។

ក្ ើង វិញក្ៅក្ំតតខំពត ដំំថ្មវ

(ឆ្ននំ១៩២៤-១៩៣០)

មានោរំក្ងកើត

ំោាំ់មខសាលាវតត

ប្តូវបានំក្ងកើត ក្ ើង ក្ៅទូ ទាំង ប្ំក្ទសរហ្ូតែល់ ទសវតស

ឆ្ននំ១៩៦០។

២- ោរតប្មង់ទស ិ ឯខសារគនថនក្ិ ទាស ោរប្សាវប្ជាវឯខសារោំ មខនូវព័ត៌មានោ ា ងសំខ្នន់។ សាថនភាព ពវរអាច្ក្លច្ក្ ង ើ ៖

៖

២.១-ឯខសារមានោ ា ងក្ប្ច្ើន និងមានគុណភាព។ ខនុងខរណវ ក្នះមានផាវូ ពវរសប្មាំ់ឲ្យអ្ន ខក្ប្ជើសក្រើស ៖  អ្ន ខប្តូវក្បាះំង់គក្ប្មាងក្ោះ

ពវក្ប្ាះមានភសតតា ុ ង

ច្ាស់ថាមានោរសិខាោ ា ងទូលំទលា ូ យ

និងប្តឹមប្តូវ

រួច្មខក្ហ្ើយ។  ឬអ្ន ខ ប្តូវ ប្ំមូលឯខសារទាំ ង ក្ោះ ក្ធវើ វិ ភាគ ឥតក្លអៀ ង

ក្រៀំច្ំតាមលំដាំ់

និងំង្ហាញក្ៅតាមលខះណក្ប្បាខែប្ំជា ក្ហ្ើយ សមាឹងក្មើលក្ៅឆ្នាយក្ដាយក្ធវោ ើ រំខ

ប្សាយពនយល់ដំំថ្មប្វ សឡាង។ ២.២-ឯខសារមិនអ្ត់ ំាុដនតខ៏មានមិនក្ប្ច្ើន។ អ្ន ខប្តូវដតសិខា ឯខសារទាំ ង ក្ោះ មុ ននឹ ងប្ំមូ លទិននន័យក្ផសងក្ទៀត តាមរយក្ោរ ប្សាវប្ជាវរំស់អ្នខ។ ខនុងខរណវ វិជមា ជ នទាំងពវរ ច្ូរអ្ន ខក្ធវើ ោរតប្មង់

ទិសឯខសារគនថនិក្ទាស ក្ដាយំំប្ំមូលឲ្យអ្ស់ពវលទធភាពនូវឯខសារ សំខ្នន់

ឬំោាំ់ ំនស ំ

និង ក្រៀំក្ៅតាមខះួន ខ្ននតននោរប្សាវប្ជាវ

(មានក្ៅជំពូខក្ប្ោយ)។ ក្ៅខនុងក្ពលក្នះដែរអ្ន ខប្តូវក្ៅោន់មណឌល ឯខសារោោជួ ំ នឹ ង សាថ ំ័ ន ក្ផសងៗ

និ ង ំណា ត ជនដែលមាន

សមតថភាព។

៣- ខមម វធ ិ ប្វ សាវប្ជាវ ខនុងខមម វិធប្វ សាវប្ជាវ

និសសិតប្តូវគិតទុខជាមុននូវំក្ច្ចខក្ទស

និង វិធវប្សាវប្ជាវដែលអ្ន ខប្តូវក្ប្ំើ ក្ហ្ើយដែលអាច្ំុសានពវមំ ុ វិជាជ

៖

មួយក្ៅមុំ វិ ជាជមួយក្ទៀត ពវ ប្ំធានំទមួយ ក្ៅប្ំធានំទមួយ ។ ខិច្ោ ច រប្សាវប្ជាវនវមយ ួ ៗប្តូវោរនូវ ៖  ោរអ្ក្ងក តតាមសប្មង់សំណួរ  ោរសនាោសុវជក្ប្ៅ។ល។ អ្ន ខប្សាវប្ជាវហ្មត់ច្ត់អាច្ំក្ងកើតំក្ច្ចខក្ទសថ្មៗ វ បាន

ក្ហ្ើយ

ក្គអាច្យខក្ៅពិ ក្សាធប្តឹម ខប្មិ ត តូ ច្ សិ ន ខនុ ង ែំ ណាខ់ ោ លែំ ំូ ង ក្ែើមះវពន ិ ិតយក្មើលប្ំសិទធភាព។ ក្ំើបានក្ជាគជ័យ ក្គនឹងយខក្ៅក្ប្ំើ ប្បាស់ំនត។ ខមម វិធវប្សាវប្ជាវ មិនដមនប្ាន់ដតជាោរក្រៀំច្ំអ្ំពំ វ ក្ច្ចខក្ទស ំាុក្ណាោះក្ទ ំាុដនតប្តូវំញ្ញជខ់អ្ព ំ វលំដាំ់ ខមមវតថុ ក្ាលក្ៅ និងលខះំណឌ ជាខ់ដសតងក្ែើមះវក្ធវើឲ្យសក្ប្មច្ (ទវខដនាង ក្ពលក្វលា មនុសស និងសាថំ័ន ដែលទាខ់ទង មក្ធាបាយសមាភរក្ដែលក្ប្ំើ ប្បាស់ ...) ប្ពមទាំ ង វិ ធវ សិ ខាទិ នន ន័ យ

ក្ាលក្ដាយំា វ

គឺ ប្តូ វ ប្គំែណត ំ់ ទាំង វិ ធវ សា រសត

និ ង ទាំ ង ំក្ច្ចខក្ទសននោរប្សាវប្ជាវរំស់អ្នខ។ ៤- ច្ំណងក្ជើងំក្ណា ត ះអាសនន គក្ប្មាងប្សាវប្ជាវ

ប្តូវដាខ់ច្ំណងក្ជើងំក្ណា ត ះអាសននមយ ួ

សប្មាំ់ខណ ំ ត់ ខមមវតថុ និងទិសក្ៅទូក្ៅ ននោរប្សាវប្ជាវ។

៥- ំាងំ ់ ក្ណា ត ះអាសនន និសសិត

ប្តូវក្រៀំច្ំំង ា ់ំក្ណា ត ះអាសននមយ ួ

ក្ហ្ើយំាង់ក្នះ

នឹងមានោរដខដប្ំជាក្ប្ច្ើនក្លើខក្ទៀត មុននឹងមានំាងជា ់ សាថពរ។

៖

៦- ប្ំ ទិនននែំណាខ់ោល និសសិត ប្តូវក្ធវោ ើ រខំណត់ែណា ំ ខ់ោលោោននោរង្ហរ ក្ហ្ើយ ប្តូវអ្នុវតតតាម។ ជាក្រឿយៗ ែំណាខ់ោលក្នះក្ប្ច្ើនដតអ្ូសំោាយយូរ ជាងោរក្ប្ាងទុខ ជាពិក្សសក្ប្ោយក្ពលសរក្សរក្លើខទវ១។ សរុ ំ ក្សច្ខតវ ម ខ

ក្ំើ ក្រៀំច្ំ ស មាសធាតុ ទាំ ង ៦ននគក្ប្មាង

ប្សាវប្ជាវខ្នងក្លើបានលអ ទាំងប្ទង់ប្ទាយទាំងំា ឹមសារក្នះ ក្គសឹង ដតអាច្ក្មើលក្

ើញនូវគុណភាព

ននឯខសារសក្ប្មច្រួច្ ក្ប្សច្ក្ៅ

ក្ហ្ើយ។

៖

ជំពូក្ទី៤ ការ្ាវ្ាវឯក្ារ I- ោរប្ំមូលឯខសារ និងោរអ្ក្ងកតែល់ទខ វ ដនាង ោរសិខាឯខសារ

ជាដផនខមួយោ ា ងសំខ្នន់ននោរប្សាវប្ជាវ

ឯោរប្ំមូលឯខសារ មានក្ាលំំណងក្ធវោ ើ រពិនត ិ យក្មើលសាថនភាព ននប្ំធានំទ។ ខនុងខរណវក្នះ អ្ន ខប្សាវប្ជាវប្តូវក្ធវើំញ្ជ វពិសាតរតាម លំដាំ់សារសំខ្នន់ននឯខសារ ៖ សំខ្នន់ មធយម និងំោាំ់ំនស ំ។ ោរសិ ខាឯខសារមានក្ាលំំណងសំខ្នន់ ច្ំនួន ៤ ែូ ច្ខ្នង ក្ប្ោម ៖ ១-រំលឹខអ្ំពោ វ រវិវតតជាប្ំវតតសា ិ រសត ២-្ាុះំញ្ញចំងនូវំណា ត ទសសនក្ំច្ចំ ុ ះនន ៣-ក្ធវើសំក្ោគក្លើច្ំក្ណះែឹងទាំងក្ោះ ៤-រខឲ្យក្

ើញនូវប្ំព័នធននោរពនយល់ដំំថ្មវប្សឡាង

ឲ្យហ្ួសពវោរពនយល់ដាច្់ៗ ឬមានភាពលំក្អ្ៀង។  ោរក្ផាៀងផ្ទាត់អ្តថំទក្បាះពុមព ថ្វៗ ម ក្បាះពុមព ពវមុន ណាស់ ។

ជាមួយ អ្តថំទ

ឬជាមួយឯខសារក្ែើម គឺ ជាោរពិបាខ

ក្ៅក្ពលអ្ក្ងក តែល់ទវខដនាងតមកលឯ ់ ខសារ

អ្ន ខប្សាវប្ជាវមានោរំខច្ិតត ំុសពវឯខសារក្ែើម។

ប្ំសិនក្ំើអ្តថំទថ្មវក្ោះ

៖

 ោរប្សាវប្ជាវឯខសារ

ប្តូ វ ក្ធវើមុ ន ោរអ្ក្ងក ត ែល់ ទវ

ខដនា ង ៖ ប្តូវប្ំមូលច្ំក្ណះែឹង និងឯខសារចាំ បាច្់ជា មុនសិន។  ប្តូ វ ក្មើលឲ្យអ្ស់ ឯ ខសារសំ ខ្នន់

និ ង ប្ំមូ លឲ្យបាន

ោ ា ងក្ប្ច្ើនឯខសារមិនសូវសំខ្នន់ និងំោាំ់ំនស ំ  ោរតប្មូ វ ឲ្យំិ ត ំំ រ ខឯខសារ ដែលទាខ់ ទ ងនឹ ង ប្ំធាន ំទសារណាក្នះ

ក្ប្ំៀំបាននឹងោរតប្មូវឲ្យ

“រខមជុល

មួយក្ៅខនង ុ បាច្់ក្មមែ៏ធ”ំ ។  ខនុ ង សម័ យ ំច្ចុំះនន ក្នះ

ឯខសារក្បាះពុ មព ផាយមាន

ក្ប្ច្ើ ន ណាស់។ ក្គប្តូវសាគល់ខដនាងតមកលឯ ់ ខសារសំខ្នន់ៗ រខឯខសារទាំង

ឲ្យក្

ញ ើ

អានឯខសារទាំងក្ោះ

រួច្ច្ំរាញ់យខំា ឹមសារពវឯខសារទាំងក្ោះ។ II- ឯខសារ ១-ឯខសារសរក្សរមាន ៖ (១) ៖ - ឯខសារជាតិ និងំរក្ទស - ឯខសារទូក្ៅ ឬ ឯខក្ទស - ឯខសារក្ែើម (សំខ្នន់ទ១ វ ) ឬសាននែនិពនធ - ឯខសារសក្ប្មច្ ឬំក្ណា ត ះអាសនន (អ្តថំទ ខនុងសននិសទ ិ ...) (២) ៖ - ឯខសារសរក្សរក្ដាយនែ ៖ ជវ វប្ំវតតិ និង

៖

ឯខសារប្គួសារ... - ឯខសារវាយអ្ងគុ លវក្លំ ៖ របាយោរណ៍ និងឯខសារនផាខនុង... - សារណា និងនិក្ខះំំទ ២-ឯខសាររូំភាពមាន ៖ -ប្ោហ្វខ ិ រូំំំប្ពួញ គំនូរ តារាង... -រូំថ្ត រូំថ្តៗពវអាោស... -ដផនទវភម ូ ិសារសត ដផនទវផវាូ ថ្នល់... ៣-ឯខសារសំក្លង និងក្សាត-ទសសន៍មាន ៖ ថាស ោដសតសំ ក្លង ឬ ក្សាត-ទសសន៍ ដំស ភាពយនត...។ III- ំណាោល័យ និងមជឈមណឌលឯខសារ  សាថ ំ័ន ដែលោន់ោំ់ឯខសារ

មានក្ប្ច្ើនប្ំក្ភទក្ៅ

តាមឯខក្ទស ធនធាន និងលខះំណឌច្ូលអាន។ ក្ៅខនង ុ ោរដសវងរខខំណំ់ក្នះ

មិន ប្តូវ ក្មើ លដតំណាោល័យ

មួយក្ទ ក្ទាះំវជាំណាោ ល័យក្ោះសមះូរណ៌ឯខសារ ឬ មានោរក្រៀំច្ំលោ អ ា ងណាខ៏ក្ដាយ។  ខនុងក្ពលប្សាវប្ជាវ ជួនោលក្យើងប្ំទះក្ ជាមូ ល ដាឋ ន

ើញឯខសារ

ឬឯខសារដែលផតល់ នូ វ ោរង្ហយប្សួ ល

ែល់ោរក្រៀំច្ំសារណាររំស់ក្យើង។ ១-ំញ្ជ វក្ម ម ះននមជឈមណឌលឯខសារ ៖

៖

ច្ូរក្ប្ំើំញ្ជ វក្ម ម ះថ្មវៗ ននមជឈមណឌលឯខសារក្ដាយក្ធវោ ើ រខត់ សំាល់ ៖

- ទវតាំង - នថ្ា និងក្ពលក្មាាងក្ំើខ - ោរំិទទាវរប្ំចាំ ឆ្ននំ - លខះំណឌននោរច្ូលអាន...។

២-ប្ំក្ភទក្ផសងៗននមជឈមណឌលឯខសារ - ំណាោល័យដែលមានក្ម ម ះលះវជាអ្នត រជាតិ ៖

- Bibliothéque Nationale (France) - Library of Congress (USA) - British Museum (England) -ខមពុជា ៖ ំណោ សារដាឋនជាតិ ំណាោល័យជាតិ...។ IV- យុទធសារសតឯខសារ  ច្ូរខុំក្ភាច្ថា ំណាោរខស និងអ្ន ខតមកលឯ ់ ខសារ ជាទវប្ំឹខា ែ៏មានប្ំសិទធភាពរំស់អ្នខ។  អ្ន ខប្សាវប្ជាវប្តូវមានយុទធសារសត

និងច្ំក្ណះខ្នងរខ

ឯខសារ តាមរយក្ព័ត៌មាន វិទា។ ោរប្សាវប្ជាវឯខសារប្តូវក្ធវើជាពវរែំណាខ់ ៖ ជាលខះណក្តូច្ និងលខះណក្ធំ។ ១- ោរដសវងរខក្ដាយនច្ែនយ អ្ន ខ ប្សាវប្ជាវអាច្រខជាប្ំញាំ់

ោ ា ងក្ហាច្ណាស់សាន នែ

ក្បាះពុមព ថ្វណា ម មួយ ដែលដខះរនឹង ប្ំធានំទសារណារំស់អ្នខ ៖ ឯខសារគនថ និក្ទា សននសាននែក្ោះ

អាច្ច្ងអុ លប្បាំ់អ្នខ ឲ្យែឹង អ្ំ ពវ

៖

ឯខសារ និងសាននែក្ផសងក្ទៀត ដែលជាំដងវខសប្មាំ់សារណារំស់ អ្ន ខ។

២- ោរដសវងរខជាប្ំព័នធ ក្ពលសាគល់ឯខសារគនថនិក្ទាសសំខ្នន់ៗក្ហ្ើយ ច្ូរអ្ន ខអានតាម លំដាំ់លំក្ដាយមានលខះណក្ជាប្ំព័នធ។

V- ោរច្ំរាញ់ំាឹមសារឯខសារ - អ្ន ខប្សាវប្ជាវប្តូវយខច្ិតតទុខដាខ់ក្លើច្ំណុច្ពវរ ៖ ១-ំំ រខឯខសារដែលមិនអាច្រំ លងបានសប្មាំ់ ជួយ ពប្ងឹងសារណារំស់អ្នខ។ ២-ោររុខរខឯខសារ មិន ប្តូវ ឲ្យប្សូំយខក្ពលក្វលា ក្ប្ច្ើនហ្ួសក្ពខក្ោះក្ទ។ - ក្ំើរខបានឯខសារក្ហ្ើយ ប្តូវំក្ងកន ើ ោរអានឲ្យរហ្័ស។ - ឯខសារទាំងឡាយ ក្ទាះមានសារសំខ្នន់តិច្តួច្ខ៏ក្ដាយខ៏ប្តូវ ខត់ប្តាក្ៅក្លើ Fiche ដែលប្តូវ ៖  ំង្ហាញតាមខះួនខ្ននតននឯខសារគនថនិក្ទាស  ខត់ក្ម ម ះមជឈមណឌលឯខសារ ខត់ក្លំ Code ឯខសារ ដប្ខងប្តូវោរក្មើលមតងក្ទៀត  ខត់ំាឹមសារមួយច្ំនួន ៖ លខះណក្ទូក្ៅ ឃ្ល ា ែខប្សង់ ទំព័រទាខ់ទង ក្សច្ខតវសក្ងះំ...។

៖

ជំពូក្ទី៥ ការពិស្ោះសោបល់ាមួយបណ្ត ត ជនានេមតថភាព ១-លខះំណឌោំឲ្យមានប្ំសិទធភាពច្ំក្ាះោរពិក្ប្ាះក្ោំល់ ោរប្សាវប្ជាវំក្ប្ងៀនក្យើងឲ្យមាន ច្ំក្ណះក្ធវើ និង សុជវវធម៌។ ោរជួំសនាោផ្ទាល់ជាមួយំណា ត ជនមានសមតថភាព ជះឥទធិពលក្លើោរ អ្ភិវឌ្ឍលខះណក្សមះតតរិ ំស់អ្នខប្សាវប្ជាវ។

ោរជួំជាមួយំណា ត

ជនមានសមតថភាពពិ ក្សស ក្ៅខនុង ដែនននោរប្សាវប្ជាវរំស់ អ្នខ គឺជាោរចាំ បាច្់។ ែូក្ច្នះ ក្គប្តូវសាគល់មនុសសដែលប្តូវជួំ និងដសវង រខឱោសក្ែើមះវឲ្យបានជួំ។ មនុសសដែលប្តូវពិក្ប្ាះក្ោំល់អាច្ផតលែ ់ ល់អ្នខនូវ ៖  ឯខសារដែលមិនង្ហយរខបាន  ក្ម ម ះ និងអាស័យដាឋនរំស់ មនុ សសក្ផសងៗក្ទៀតដែល អ្ន ខប្តូវជួំ  ក្ម ម ះសាថំ័ន ដែលអ្ន ខ ប្តូវជួំ

និងំណាោ ល័យ ោោ

ដែលអ្ន ខប្តូវប្សាវប្ជាវ  ឯខសារគនថនិក្ទាស។ល។ ច្ំណាំ

៖

មុននឹង ក្សនើសុំពិ ក្ប្ាះក្ោំល់

អ្ន ខ ប្តូវ ប្ំមូ ល

ឯខសារឲ្យបានមួយច្ំនួន និងច្ំរាញ់យខំា ឹមសារជាមុនសិនប្ពមទាំង ក្ធវើោរពិចារណាឲ្យបានហ្មតច្ ់ ត់ ក្ៅក្លើច្ំណុច្ោោដែលប្តូវពិក្ប្ាះ

ក្ោំល់ ។

៖

ក្ំើ ំវះ ោរក្រៀំច្ំ រ ក្ំៀំក្នះ

អ្ន ខ អាច្នឹ ង ជួ ំ នូ វ ោរ

“បាខ់មំ ុ ”។ អ្ន ខប្តូវក្ច្ះក្ធវោ ើ ា ងណាខុំឲ្យគូសនាោមានអារមមណ៍គត ិ ថា ាត់ មានខប្មិតទន់ក្ំាយ មានសមតថភាពំព ស់ជាង។

តាមោរក្ប្ំៀំក្ធៀំជាមួយអ្ន ខក្ផសងដែល អ្ន ខប្តូវសាគល់ំញ្ញាធំៗ

ដែលាត់អាច្

ក្ចាទសួរ និងសមាសធាតុោោ ដែលអ្ន ខច្ង់បាននូវមតិ ោរំំភាឺ ឬោរ ំញ្ញជខ់។ ោរជួំសនាោជាមួយអ្ន ខមានសមតថភាពអាច្ំនត

ប្ំសិនក្ំើ

ោរជួំក្ោះក្ៅមានផលប្ំក្ោជន៍។ ោរជួំសនាោមិនដមនក្ច្ះដត ង្ហយប្សួលក្ទ។ អ្ន ខប្តូវក្ច្ះសាតំ់ក្ដាយយខច្ិតទ ត ុខដាខ់ ក្ទាះំវជាគូ សនាោជាអ្ន ខមានសមតវក្ប្ច្ើន ឬជាអ្ន ខសមតត វ ិច្។ ២.ោរណាត់ជំ ួ ោរសុំជួំប្តូ វ ក្ធវើតាមរយក្លិ ំិត ក្ដាយមានគក្ប្មាងភាជំ់ ក្ៅ ជាមួយ ដែលប្តូវ ក្រៀំច្ំោ ា ងប្ំឹត ក្ប្ំៀន ក្ដាយមានក្ោលំល់ ពវ សារសាតចារយែឹខោំ ។ ក្ំើមានោរអ្នុញ្ញាតក្ហ្ើយ ប្តូវក្ច្ះក្ារពក្មាាង ក្ពលណាត់ជួំ ប្តូវមានសក្មាៀខំំាខ់សមរមយ និងសាមញ្ា ។ ៣-ផលប្ំក្ោជន៍ននោរពិក្ប្ាះក្ោំល់ ោរប្សាវប្ជាវតាមោរពិក្ប្ាះក្ោំល់

ផតល់ផលប្ំក្ោជន៍

មួយច្ំនួនែូច្ខ្នងក្ប្ោម ៖ ខ- ោរំក្ងកន ើ ំរិមាណព័តមា ៌ ន ដែលអាច្យខមខក្ប្ំើក្ដាយ ផ្ទាល់ខនុងោរក្រៀំច្ំសារណា/និក្ខះំំទ។

៖

ំ- ោរំក្ងកន ើ ទំោខ់ទន ំ ងថ្មវៗំដនថមក្ទៀត។ គ- ោរទទួលបាននូវគំនិតថ្មៗ វ ជួនោលផាយ ុ នឹងគំនិតរំស់អ្នខ ដែលអ្ន ខប្តូវក្ធវោ ើ រក្ផាៀងផ្ទាត់ក្ ើង វិញ ំទពិក្សាធន៍ និងសមតថភាពរំស់ំណា ត ជនដែលក្យើងបានជួំ អាច្ផតល់ផលប្ំក្ោជន៍ែល់ោរពិក្ប្ាះក្ោំល់។ និសិសតប្តូវំិតំំ រខព័ត៌មានដែលមានប្ំក្ោជន៍ឲ្យបានក្ប្ច្ើន។ ោរសនាោដែលក្រៀំច្ំ បានលអ និង ប្ំប្ពឹតត ក្ៅបានលអ នឹង ោំ មខនូវោរពិចារណាថ្មវៗ និ ង ោរំក្ងកន ើ ច្ំក្ណះែឹងរំស់អ្នខ។ ក្ប្ោយពវោរជួំសនាោមួយែង ឬក្ប្ច្ើនែង អ្ន ខប្តូវសរក្សរ លិំិតដថ្ាងអ្ំណរគុណ ជូនាត់ ឬអាច្ជូនសារណាមួយច្ាំ់ក្ប្ោយ ក្ពលោរារ ប្ំសិនក្ំើមានលទធភាព។

៖

ជំពូក្ទី៦ បសចេក្សទេននការស្បើ្បអប់ដាក្់េលាក្ប្ត ប្ំអ្ំ់សលាខំប្ត អ្ន ខប្សាវប្ជាវ

នឹងផតល់ផលប្ំក្ោជន៍ោ ា ងក្ប្ច្ើនែល់

ខនុងោរច្ប្មាញ់យខំា ឹមសារននព័ ត៌មានតាម វិ ធវ

សារសត។ ោរក្ប្ំើប្បាស់ំ ក្ច្ចខ ក្ទសទុខដាខ់ឯខសារដំំក្នះ ោំ ឱយ មានោរង្ហយប្សួល ច្ំ ក្ណញក្ពល និង មានប្ំសិទធភាព។ ប្ំអ្ំ់ សលាខំប្ត គឺជាប្ំអ្ំ់ដែលក្គអាច្ដាខ់សលាខំប្តក្ប្ច្ើនប្ំក្ភទ ែូច្ជា ៖ ឯខសារគនថ និ ក្ទា សមនុ សសដែលក្យើងបានជួំ សមាភសន៍ និង គំនិតក្ផសងៗជាក្ែើម។ I-ប្ំអ្ំ់សលាខំប្ត ននមនុសសដែលក្យើងបានជួំ ជាទូ ក្ៅ មនុ សសដែលក្យើងបានជួំ សមាភសន៍មានមិន ក្ប្ច្ើន ំាុ ោមនក្ទ ំាុ ដនត ព័ ត៌មានដែលក្យើងបានទទួ លមានក្ប្ច្ើន ។ ព័ ត៌មាន ដែលប្តូវខត់ប្តាក្លើសលាខំប្តក្ោះមាន៖ ១-ោមប្តខូល និងោមំាួ នរំស់ំណា ត ជនដែលក្យើងបានជួំ ២-មុំង្ហរ និងអាសយដាឋន ៣-ោលំរិក្ច្េទ ទវខដនាង និងក្មាាងសនាោ ៤-ច្ំណុច្ពិក្សសៗ ៥-ក្សច្ខតវសក្ងះំននោរសនាោ ៦-ោម មុំង្ហរ និងអាសយដាឋនរំស់ំណា ត ជនដែលាត់ប្បាំ់

៖

ឲ្យជួំំនត។ ៧-ខិច្ោ ច រដែលប្តូវក្ធវើំនត៖ - ជួំមតងក្ទៀតក្ៅក្ពលណា? - សុំក្សច្ខតវំញ្ញជខ់ក្លើច្ំណុច្អ្វ ំ វ ា ះ? - ក្ធវើលិំិតដថ្ាងអ្ំណរគុណ - អ្ក្ញ្ជ ញ ើ ឲ្យច្ូលរួមខនង ុ ក្ពលោរារសារណា - ក្ផាើសារណាមួយច្ាំ់ជន ូ ក្ប្ោយក្ពលោរារ - ក្រៀំសំណឯ ុំ ខសារពិសាតរននោរសនាោ។ សលាខំប្តក្នះប្តូវដាខ់ក្ៅខនុងសំណឯ ុំ ខសារដែលសរក្សរ ក្ៅក្លើប្ខំថា “ំណា ត ជនដែលបានជួំ”។

II-ប្ំអ្ំ់សលាខំប្ត ននឯខសារគនថនក្ិ ទាស ១-ឯខសារច្ំណាំទុខ

និងឯខសារច្ំរាញ់ំាឹមសាររួច្ក្ហ្ើយ

រក្ំៀំពិក្ប្ាះឯខសារមានពវរោ ា ង៖ ខ-ោរខត់ច្ណា ំ ំឯខសារគនថនក្ិ ទាសមួយច្ំនួន ទុខ សប្មាំ់អានក្ៅក្ពលក្ប្ោយ ំ-ោរអាន និងច្ំរាញ់យខំា ម ឹ សារននឯខសារ។ ឯខសារទាំងឡាយ ជាឯខសារច្ំណាំទខ ុ ខតវជាឯខសារដែលប្តូវ បានច្ំរាញ់យខំា ឹមសារខតវ ប្តូវខត់ប្តាទុខខនង ុ សលាខំប្តឯខសារ

ពិក្ប្ាះ ក្ដាយក្រៀំក្ម ម ះអ្ន ខនិពនធតាមលំដាំ់អ្ខះរប្ខម ប្តូវ យខក្ៅក្ប្ំើខង នុ ោរនិពនធអ្តថំទជា ៖

ដែលនឹង

៖

 ឯខសារក្ោង៖ ខំណត់ច្ណា ំ ំក្ៅភាគខ្នងក្ប្ោមននទំពរ័ ជាឯខសារក្ោងក្ៅខនុងអ្តថំទ

ដែលក្រៀំតាមក្លំ

ក្រៀងននោរក្ប្ំើ (១ ២ ៣ ៤ ៥...)  ឯខសារគនថនិក្ទាស

ជាឯខសារក្ោងដាខ់ក្ៅភាគខ្នង

ក្ប្ោយននសាននែដែលក្រៀំតាមលំដាំ់អ្ខះរប្ខម (ខ ំ គ ង...a b c d e...)។ ២-រក្ំៀំខត់ប្តា ក្ៅក្លើសលាខំប្តឯខសារគនថនិក្ទាស ខ-ោរច្ំណាំទខ ុ ឯខសារ៖ - ច្ំណាំទុខក្ៅនថ្ាទ.វ ........ - ផលប្ំក្ោជន៍ដែលរំពង ឹ ទុខ ំ-ោរច្ំរាញ់យខំា ម ឹ សារ ពវឯខសារច្ំណាំទុខ៖ - បានអានក្ៅនថ្ាទ.វ ......... - មានំា ឹមសារទាខ់ទងនឹងជំពូខទវ...នន សារណា/និក្ខះំំទ - មានំា ឹមសារក្ប្ច្ើនជាង ឬតិច្ជាងោររំពឹងទុខ គ-ោរច្ំរាញ់យខំា ឹម សារពវឯខសារ

ដែលមិនបាន

ច្ំណាទ ំ ុខ៖ - រខក្

ើញ និងអានក្ៅនថ្ាទ.វ .....

- មានំា ឹមសារទាខ់ទងនឹងជំពូខទវ...ននសារណា ឬនិក្ខះំំទ

៖

ច្ំណាំ ៖ សលាខំប្តឯខសារគនថនិក្ទាស ប្តូវខត់ប្តាក្ដាយ ប្ំុងប្ំយ័តំ ន ំផុត

ខុំឲ្យំុសក្ម ម ះអ្ន ខនិពនធ

ច្ំណងក្ជើងឯខសារ/សាននែ ខដនាងក្បាះពុមពផាយ ឆ្ននំក្បាះពុមពផាយ ជាក្ែើម។

III-ប្ំអ្ំ់សលាខំប្តននោរង្ហរ ក្ៅខនុងក្ពលអាន ក្ពលអ្ក្ងកត ក្ពលពិចារណា គួរខត់ប្តាក្ៅ ក្លើសលាខំប្តនូវអ្វ ៗ វ ដែលសំខ្នន់ែូច្ជា ៖  តារាងសថិតិ  ឃ្ល ា លអៗ ដែលអាច្ែខប្សង់ដាខ់ខនុងអ្តថំទក្យើង  ោរពិចារណាផ្ទាល់ំាួន ដែលអាច្មាន ៖ - សំណួរ - សមមតិខមម - គំនិតក្ផតើម - ោរំខប្សាយ...។

ប្តូវ ច្ង ចាំ ថា ៖ អានទទួលបានព័ត៌មាន មានគំនិតអ្វ វមយ ួ ក្ហ្ើយ ំាុដនត មិនបានខត់ប្តា ទុខខនុងសលាខំប្ត ក្ប្ំៀំបាននឹងប្ច្ូតោត់ក្ហ្ើយ មិនបានក្បាខដំន ដាខ់ខង នុ ជប្ងុខែូក្ចានះដែរ ដែលជាោរំង្ហះតក្ពលឥតប្ំក្ោជន៍។

៖

ជំពូក្ទី៧ រចនាេមព័ននធ នក្ិចេការ្ាវ្ាវ I- រច្ោសមពន ័ ធទក្ូ ៅ សប្មាំ់រច្ោសមព័នធទូក្ៅ ខនង ុ ោរក្រៀំច្ំសារណា និងនិក្ខះំំទ ក្គនិយមយខតាមលំដាំ់ច្ណ ំ ងក្ជើងែូច្ខ្នងក្ប្ោមក្នះ ៖ ១- ទំពរ័ ចាំ់ក្ផតម ើ ១.១- ប្ខំ ១.២- ទំព័រទំក្នរ ១.៣- ទំព័រច្ំណងក្ជើង ១.៤- ោរឧទាិសសាននែ និងឃ្ល ា ែខប្សង់លៗ អ ១.៥- ំុពវខថា (មិនបាច្់សរក្សរខ៏បាន) ១.៦- ោរដថ្ាងអ្ំណរគុណ ១.៧- ខំដណាខយំុស ១.៨- ក្សច្ខតវសក្ងះំ ១.៩- ាខយក្ប្ំើជាអ្ខសរោត់ ១.១០- មាតិោ ២- អ្តថំទ ២.១- លំោំក្ែើម ២.២- ក្សច្ខតវក្ផតើម ២.៣- តួក្សច្ខតវ

៖

២.៤- ក្សច្ខតវសននដា ិ ឋន ៣- ឯខសារក្ោង ៣.១- គនថនិក្ទាស ៣.២- ឧំសមព័នធ ៣.៣- ោរពនយល់ាខយ ៤- តារាង រូំភាពលមអ II- ោរំង្ហាញច្ំណងក្ជើង ១-ទំពរ័ ចាំ់ក្ផតម ើ ១.១- ប្ខំ - ប្សួលអាន/ប្សួលក្មើល - ក្ប្ំើប្ខដាសរឹង - ក្ប្ំើអ្ខសរពុមព - ច្ំណងក្ជើងសាននែ៖ អ្ខសរធំៗ - ច្ំណងក្ជើងរង និងក្ម ម ះអ្ន ខនិពនធ៖ អ្ខសរមធយម ១-ក្ម ម ះប្គឹះសាថន ២-ច្ំណងក្ជើង ៣-ច្ំណងក្ជើងរង ៤-ក្ម ម ះអ្ន ខនិពនធ ៥-ក្ប្ោមោរែឹខោំ រំស់ំណឌិត ៦-សញ្ញាំប្ត និងឯខក្ទស ៧-

ដំឆ្ននំ ននោរោរារ

៖

១.២- ទំព័រទំក្នរ ១.៣- ទំព័រច្ំណងក្ជើង - ែូច្ប្ខំខ្នងក្ប្ៅ - ដាខ់ក្ម ម ះគណក្ក្មប្ំក្ោគ ១.៤-ោរឧទាិសសាននែ  ំង្ហាញអ្ំពវមក្ោសក្ញ្ច តោែឹងគុណរំស់អ្នខនិពនធ ច្ំក្ាះ...  ំង្ហាញអ្ំពវមក្ោសក្ញ្ច តោប្សឡាញ់រំស់អ្នខនិពនធ ច្ំក្ាះ... (គួរក្ប្ំើាខយសមលមម ខុំឲ្យហ្ួសក្ហ្តុ)  ឃ្ល ា ែខប្សង់លៗ អ ៖ អាច្ក្លើខយខឃ្ល ា លអៗពវអ្នខនិពនធ លះវៗ ១.៥- ំុពវខថា (មិនបាច្់សរក្សរខ៏បាន)  អ្តថំទក្នះក្ប្ច្ើនសរក្សរក្ដាយអ្ន ខជំោញលះវៗ  មិនសូវក្ប្ំើខង នុ សារណា ឬនិក្ខះំំទក្ទ  អ្ន ខនិពនធអាច្សរក្សរ ំុពខ វ ថា ក្ដាយំាួ នឯងបានដែល ជា ោរំង្ហាញសាននែខនុងទិែឋភាពទូក្ៅ

ក្ដាយពុចា ំ ំ បាច្់

មានក្សច្ខតវក្ផតើម។  ក្ប្ច្ើនក្ប្ំើក្ៅក្ពលក្បាះពុមសា ព ន នែ។ ១.៦- ោរដថ្ាងអ្ំណរគុណ  អ្រគុណ ច្ំក្ាះអ្ន ខដែលបានជួយក្ធវឲ្ ើ យសក្ប្មច្សាននែ  អ្រគុណច្ំក្ាះសាថំ័នដែលបានជួយក្ធវើឲ្យសក្ប្មច្សាននែ

៖

១.៧-ខំដណាខយំុស ដាខ់តាមលំដាំ់ ៖ -ទំព័រទវ... -ំោាត់ទ.វ ..-ាខយំុស -ាខយប្តូវ ១.៨-ក្សច្ខតវសក្ងះំ ជាោរំង្ហាញអ្ំពរវ ច្ោសមពន ័ ធទូក្ៅននសាននែប្សាវប្ជាវ ២-៣ ទំព័រ ជាភាសា បារាំ ង ឬអ្ង់ក្គាស ។ Sommaire Titre:............................... Introduction PREMIERE. PARTIE:................ Chapiture I:..................... I........................... II.......................... Chapiture II:.................... I........................... II.......................... DEUXIEME PARTIE:.................. Chapiture I:..................... I........................... II.......................... III......................... Chapiture II:.................... I........................... II.......................... Conclusion ១.៩-ាខយក្ប្ំើជាអ្ខសរោត់ ក្ៅខនុងអ្តថំទនិងខនុងខំណត់ច្ំណាំ ១.១០-មាតិោ ៖ តាមទមាាំ់ថ្វម ក្គដាខ់ក្ៅខ្នងមុំ។ ២- អ្តថំទ ២.១-លំោំក្ែើម អ្ន ខនិពនធច្ង់ប្បាំ់អ្នខអានអ្ំពវ ៖

៖

 លខះណក្ពិក្សសោោ ក្ហ្តុោរណ៍ ទាំងឡាយ ដែលមានអ្តថន័យ

ឬគួរយខច្ិតទ ត ុខដាខ់

ជាពិក្សស  ោរលំបាខោោ  មូ លក្ហ្តុោោ

ដែលោំ ឲ្យអ្ន ខ និ ពនធ អាច្ក្ធវើ

ោរវាយតនមាក្ៅក្លើព័ត៌មាន និងោរវិភាគមួយ ច្ំនួន

ឬំំក្ភាច្ក្ចាលព័តមា ៌ ន

និងោរវិភាគ

ទាំងក្នះ  លំោំក្ែើមរំលឹខអ្ំពវទោ ំ ខ់ទន ំ ងរំស់អ្នខនិពនធ ជាមួយប្ំធានំទ ដែលប្តូវសិខា និងោលក្ ក្ទសក្ោោននោរសិ ខាប្ំធានំទក្ោះ។  លំ ោំ ក្ែើ ម ំង្ហាញនូវ ខប្មិត និង ទប្មង់ ននោរ ជាំ់ជា ំ ខ់រំស់អ្នខនិពនធខង នុ សាននែរំស់ាត់។ ២.២-ក្សច្ខតវក្ផតើម ក្សច្ខតវក្ផតើម មិនប្តឹមដតជាោរពិចារណាទូក្ៅ ឬក្ដាយ ដ ខ តាមប្ទឹសវត ឬតាមោរជាខ់ដសតងំាុក្ណាោះក្ទ ក្សច្ខតវក្ផតើមមាន ភារខិច្ច្ ច ាស់លាស់ ៣ ោ ា ង ែូច្ខ្នងក្ប្ោមក្នះ ៖ (១)- ោរំង្ហាញអ្ំពម វ ូលក្ហ្តុននោរក្ប្ជើសក្រើសប្ំធាន ំទ ក្ដាយ ៖  ំង្ហាញអ្ំ ពវ សារក្សំខ្នន់ឬផលប្ំក្ោជន៍ ំច្ចំ ុ ះនន

៖

 ំង្ហាញអ្ំ ពវ ច្ំក្ណាទំញ្ញា

ដែលប្តូវោរនូវ

ែំក្ណាះប្សាយ (២)- ំង្ហាញអ្ំ ពវ រ ក្ំៀំក្រៀំច្ំ ខិ ច្ចោ រប្សាវប្ជាវ និ ង វិធវសារសត (៣)- ំង្ហាញអ្ំពវក្ាលធំៗននគក្ប្មាងសារណា ៖  មានំាោ ុ ម នដផនខ?  មានំាោ ុ ម នជំពូខ?  ច្ំណុច្សំខ្នន់ៗននជំពូខទាំងក្ោះ  ប្តូវក្ធវោ ើ ា ងណាឲ្យអ្ន ខអានចាំ់អារមមណ៍ ច្ំក្ាះប្ំធានំទ  ំំភាឺំញ្ញាសំខ្នន់ៗមួយច្ំនន ួ ឲ្យក្ហ្ើយ ក្ែើមះវឲ្យអ្ន ខអានច្ង់តាមដានំនត។ ២.៣- តួក្សច្ខតវ - ជាំា ម ឹ សារននអ្តថំទ - ជាអ្តាថធិំាយ - ជាោរំង្ហាញព័ត៌មាន ោរវិភាគ ោរអ្ះអាង... - ប្តូវមានរច្ោសមពន ័ ធ រឹងមាំ - ប្តូវប្ំុងប្ំយ័តនក្លើ ៖  ឃ្ល ា ប្ំក្ោគ  អ្ខះរា វិរទ ុ ធ  តួក្លំោលំរិក្ច្េទ ក្ម ម ះទវខដនាង

៖

 ខំណត់ច្ណា ំ ំ ក្ៅភាគក្ៅភាគខ្នងក្ប្ោមននទំព័រ (Footnotes)

ក្ម ម ះអ្ន ខនិពនធច្ំណងក្ជើង

សាននែ ទំព័រក្ោង...។ ២.៤-ក្សច្ខតវសននិដាឋន ក្សច្ខតវសននិដាឋន ជាក្សច្ខតវំញ្ច ំ់ដផអខក្លើោរវិភាគទាំងឡាយ ដែលមានក្ៅខនុងតួក្សច្ខតវ។ ក្សច្ខតវសននិដាឋន គឺជាោរប្ំមូលផតន ំុ ូវ លទធផល ឬោរំក្ញ្ច ញគំនត ិ ប្បាខែនិយម ដែលអាច្មនក្ៅរខ “ោរក្ំើខផាវូ ” ក្ៅោន់ោរសិខាណាមួយក្ទៀតោក្ពលអ្ោគត។ ៣- ឯខសារក្ោង ៣.១- គនថនិក្ទាស ៖ ជាំណតុឯ ំ ខសារទាំងឡាយ ដែលអ្ន ខបាន ក្ប្ំើប្បាស់សប្មាំ់ោរប្សាវប្ជាវ និងោរសរក្សរសារណា ឬនិក្ខះំំទ រំស់អ្នខ។ ៣.២-ឧំសមពន ័ ធ ៖ ជាឯខសារសំខ្នន់ចាំបាច្់ខនុងសារណា ឬ និក្ខះំំទរំស់អ្នខ ដែលមិនអាច្រំលងបាន ំាុដនត អ្ន ខមិនអាច្យខ ឯខសារទាំងក្ោះក្ៅដាខ់ខង នុ សារណា

ឬនិក្ខះំំទរំស់អ្នខទាំង

អ្ស់បានក្ទ។ ៣.៣- ោរពនយល់ាខយ ៖ ខនុងសារណា ឬនិក្ខះំំទរំស់អ្នខ ពិតជាមានាខយំក្ច្ចខក្ទសមួយច្ំនន ួ

ដែលគំះវប្តូវពនយល់ឱយអ្ន ខ

ផង អាច្យល់បាន។ ៤- តារាងរូំភាពលមអ ៖ អ្ន ខអាច្ភាជំ់រូំភាពសំខ្នន់ៗ ដែលាខ់ពន ័ ធ នឹងសារណា ឬនិក្ខះំំទរំស់អ្នខ។

៖

ជំពូក្ទី៨ ការបងាាញឯក្ារសោង I.លខះណក្ទូក្ៅននខំណត់ច្ណា ំ ក្ំ ៅភាគខ្នងក្ប្ោមននទំពរ័ - អាច្ក្ប្ំើខនុងខរណវពវរោ ា ង៖ ១- ខំណត់ច្ណា ំ ំំាឹមសារ ៖ - ជាោរពនយល់ំដនថម - ជាអ្តាថធិំាយ ២- ខំណត់ច្ណា ំ ំឯខសារក្ោង ៖ ជាោរក្រៀំរាំ់អ្ំពល វ ខះណក្ សំខ្នន់ៗននឯខសារមួយ ដែលអាច្ឲ្យអ្ន ខអានបានសាគល់ប្ំភពក្ែើម ឬអាច្តាមរខឯខសារក្ោះ ប្ំសិនក្ំើក្គច្ង់រខ។ ក្គក្ប្ំើក្ែើមះវ ៖  ក្លើខយខាខយក្ពច្ន៍ ឃ្ល ា ប្ំក្ោគណាមួយមខទាំង ប្សុងសប្មាំ់ឲ្យអ្តថំទោន់ដតមានភាពរឹងមាំ។  សក្ងះំយខដតំា ឹមសារ ពវអ្តថំទ ឬឯខសារក្ែើម...។ ច្ំណាំ ៖ ោរក្ប្ំើឯខសារណាមួយ សប្មាំ់ក្ោងជាក្ប្ច្ើនែង ជាំនតំោាំ់ ៖ ១- ក្គក្ប្ំើ ibid (ibidem = ici même) សប្មាំ់ខំណត់ច្ំណាំ ដែលក្ោងឯខសារែូច្ាន និងក្ៅក្ប្ោមានំោាំ់ ៖ រ

៖

- ibid., p. 56. - ibid., p. 86-90.

(ជាភាសាដំម រ ែដែល ដែលប្តូវសរក្សរអ្ខសរោត់ ៖ -ែ-)

៖

រ

៖

- -ដ-

រ ១៨។

- -ដ-

រ ៩០-១០១។

២- ក្គក្ប្ំើ op. cit. (opera citato = oeuvre citée) សប្មាំ់ ខំណ ត់ ច្ំណាំ ដែលក្ោងឯខសារែូច្ាន ំាុដនត មានឯខសារក្ោង ែនទក្ទៀតក្ៅឆ្នាស់ខណា ត ល (ខនុងទំពរ័ ដតមួយ) ឬក្ៅខនុងទំព័រ ក្ផសង ពវាន (ជាភាសាដំម រ ែូច្ឯខសារមុន ដែលប្តូវ សរក្សរអ្ខសរោត់ ៖ ែ.ឯ.ម.)។

II- ោរំង្ហាញឯខសារក្ោង ១- ោមប្តខូល និងោមំាួ នអ្ន ខនិពនធ ២- ច្ំណងក្ជើង ៣- ខដនាងក្បាះពុមផ ព ាយ ៤- ក្ម ម ះអ្ន ខក្បាះពុមពផាយ ៥- ោលំរិក្ច្េទក្បាះពុមពផាយ ៦-

រដ

១- សប្មាំ់ក្សៀវក្ៅ ឬសាននែ រំស់អ្នខនិពនធមយ ួ ោខ់ - ំាុណោ ច្នា មាុល ៖ ច្រិតដំម រ ភនំក្ពញ ោរផាយរំស់អ្នខនិពនធ ១៩៧២ ទំព័រ...។ -

វង

ហ្ុខឌ្វ

៖

ទិែឋភាពទូក្ៅននអ្ខសរសារសតដំម រ

L'Harmattan, 1997, p...។

Paris,

៖

- រស់ ច្រោតំុប្ត ៖ ប្ំវតតសា ិ រសតដំម រ ភាគទវ១ (ភាគក្រឿងក្ប្ពង និទាន និងតាមរយក្សិលាចារិខ) Paris, L'Harmattan, 1998, p...។ ២- សប្មាំ់ក្សៀវក្ៅ ឬសាននែក្បាះពុមពក្ផសងៗក្ទៀត ដែលមានអ្តថំទ រំស់អ្នខនិពនធក្ប្ច្ើន ច្ូលរួម ៖ - សា ន សំណាង ៖ ßោរប្តិះ រិះ មួយច្ំនួនអ្ំពវ ច្ ខះុ វិ ស័យសប្មាំ់ ោរអ្ភិវឌ្ឍប្ំក្ទសខមពុជាក្ដាយច្វរភាព› ក្ៅខនុង ៖ ទសសោវែតវ រាជំណឌត ិ សភាខមពុជា ក្លំ១ ប្តវមាសទវ១ ឆ្ននំ២០០២ ទំព័រ...។ - អ្ុវវ ច្័ន ៖ ß វិស័យឧតតមសិខាក្ៅប្ំក្ទសខមពុជា ៖ ខំដណទប្មង់ រច្ោសមព័នធពិតប្បាខែប្តូវចាំ់ក្ផតើមក្ធវើជាំោាន់› ទសសោវែតរា វ ជំណឌិតសភាខមពុជា

ក្លំ១

ក្ៅខនុង

៖

ប្តវមាសទវ១

ឆ្ននំ

២០០២ ទំពរ័ ...។

- Ros Chantrabot, «Cambodge, quels lendemains?», in : Sorn Samnang (Edit.), La Khmerologie, Connaissance du passsé et contribution au renouveau du Cambodge, Volume 1, 1998, p... - Mak Phoeun, «Le phénomène urbain dans le Cambodge post-angkorien», in : Péninsule indochinoise, Etudes urbaines, Paris, L’Harmattan, Travaux du Centre d’Histoire et Civilisations de la Péninsule Indochinoise, 1991, p.... ខ្នងក្ប្ោមក្នះ

ជាឧទាហ្រណ៍មយ ួ ច្ំនួនសតវពោ វ រក្ប្ំើខំណត់

ច្ំណាំក្ៅភាគខ្នងក្ប្ោមននទំព័រ (Footnote) ៖

៖

១-ោរក្ោងឃ្ល ា ប្ំក្ោគក្ែើមទាំងប្សុង និងោរយខដតំា ម ឹ សារំា ះៗ ំា ឹមសារអ្តថំទ................................................................ ............................................................................................... ំណឌិត អ្ុវវ ច្័ន បានសរក្សរថា ៖ “ោរាំងែំក្ណើរននឧតតម សិខាខមពុជា បាន្ាុះំញ្ញចំងឲ្យក្

ើញថា មក្ធាបាយដែលក្គបាន

ក្ប្ំើមន ិ សមប្សំ និងពុំមានប្ំសិទធភាព បានជាលទធផលទន់ក្ំាយ ដំំក្នះ។ ែូក្ច្នះ ោរក្ធវើខំដណទប្មង់រច្ោសមពន ័ ធននវិសយ ័ ឧតតមសិខា ខមពុជាប្តូវដតចាំ់ក្ផតើមជាំោាន់ ក្ែើមះវមានលទធភាពំណតុះំណា ត លបាន នូវឥសសរជនខ្នងច្ំក្ណះែឹងរំស់ជាតិ និងអាច្ឲ្យខូនដំម រឈរក្សមើមុំ មាត់នឹងក្គក្ៅក្លើក្វទិោតំំន់ និងសខលក្លាខ”១។......................... ............................................................................................... ំណឌិត សាន សំណាងយល់ក្ ខនុងប្ំក្ទសអ្ភិវឌ្ឍ

ើញថា ខនុងសម័យំច្ចំ ុ ះនន ក្ៅ

ក្គក្ប្ច្ើនយខច្ិតទ ត ុខដាខ់ក្លើោរអ្ភិវឌ្ឍខប្មិត

ទាំងំវប្ពមៗានគឺ ខប្មិតំុគល គ ខនុងប្គួសារ ខប្មិតសាថំ័នខនុងមុំង្ហរ សាធារណក្ និងខប្មិតជាតិ២។....................................................... ............................................................................................... ១

អ្ុវវ ច្័ន ៖ «វិស័យឧតតមសិខាក្ៅប្ំក្ទសខមពុជា ៖ ខំដណទប្មង់រច្ោសមព័នធពត ិ ប្បាខែប្តូវចាំ់ក្ផតើមក្ធវើជាំោាន់» ក្ៅខនង ុ ៖ ទសសោវែតវរាជំណឌិតសភាខមពជា ុ ក្លំ១ ប្តវមាសទវ១ ឆ្ននំ២០០២ ទំព័រ៧៩។

២

សូមក្មើល សានសំណាង ៖ «ោរប្តិះរិះមួយច្ំនួនអ្ំពវច្ខះុ វិស័យសប្មាំ់ោរអ្ភិវឌ្ឍ ប្ំក្ទសខមពុជាក្ដាយច្វរភាព» ក្ៅខនង ុ ៖ ទសសោវែតវ រាជំណឌិតសភាខមពុជា ក្លំ ១ ប្តវមាសទវ១ ឆ្ននំ២០០២ ទំព័រ ៣៤-៤០។

៖

២- ោរក្ប្ំើ ibid ែដែល (-ែ-) និង op. cit. ែូច្ឯខសារមុន (ែ.ឯ.ម.)

រ

ំា ឹមសារអ្តថំទ ............................................................................................... ............................................................................................... ........................................................................១។

................

............................................................................................... ........................................................................................... ............២។............................................................................... ............................................................................៣។............... ............................................................................................... ............................................................................................ ................៤។........................................................................... ............................................................................................... ............................................................................................... ............................................................................................... ខំណត់ច្ណា ំ ំក្ៅភាគខ្នងក្ប្ោមននទំពរ័ (Footnotes) ៖ ១

អ្ុវវ ច្័ន ៖ « វិស័យឧតតមសិខា ក្ៅប្ំក្ទសខមពុជា ៖ ខំដណទប្មង់រច្ោសមព័នធពិត ប្បាខែប្តូវចាំ់ក្ផតម ើ ជាំោាន់» ក្ៅខនង ុ ៖ ទសសោវែតវរាជំណឌិតសភាខមពុជា ក្លំ១ ប្តវមាស ទវ១ ឆ្ននំ២០០២ ទំព័រ៧៩។

២

-ែ- ទំព័រ ៦៩។

៣

សាន សំណាង ៖ «ោរប្តិះ រិះមួយច្ំនួនអ្ំពវ ច្ខះុ វិស័យសប្មាំ់ោរអ្ភិវឌ្ឍប្ំក្ទស ខមពុជាក្ដាយច្វរភាព» ក្ៅខនង ុ ៖ ទសសោវែតវរាជំណឌិតសភាខមពុជា ក្លំ១ ប្តវមាស ទវ១ ឆ្ននំ២០០២ ទំព័រ ៣៤។

៤

អ្ុវវ ច្័ន ៖ « វិស័យឧតតមសិខា ក្ៅប្ំក្ទសខមពុជា ៖ ខដប្មទប្មង់រច្ោសមព័នធ ពិត ប្បាខែប្តូវក្ផតើមក្ធវើជាំោាន់» ែ.ឯ.ម. ទំព័រ៦៦។

៖

៣- ោរក្ប្ំើ ibid ែដែល (-ែ-) និង op. cit. ែូច្ឯខសារមុន (ែ.ឯ.ម.) ឬ ំា ឹមសារអ្តថំទ…………………………………………………… ……………………………………………………………………. ………………………1…………………………………………… .……………………………………………2…………………...… …….……………………………………………………………… …….………………………3…………………………………..… ……….…………………………………………………………… ...……….…………………………………………4……………… ………….……………………………… ខំណត់ច្ណា ំ ំ ក្ៅភាគខ្នងក្ប្ោមននទំពរ័ (Footnotes): 1

2 3

Sorn Samnang, L’Evolution de la Société Cambodgienne entre les deux Guerres Mondiales (1919-1939), Thèse d’Histoire, Université Paris 7, 1995, p. 123. Ibid., p. 234. Ros Chantrabot, «Cambodge, Quells lendemain?», in : Sorn Samnang (Edit.), La Khmerologie, Connaissance du passé et contribution au renouveau du Cambodge, Volume 1, 1998, p. 386-395. Sorn Samnang, L’Evolution de la Société Cambodgienne entre les deux Guerres Mondiales (1919-1939), op. cit., p. 345.

៖

ឧទាហ្រណ៍ននោរក្ប្ំើតារាងសថត ិ ិ តារាងទវ១ ៖ ច្ំនួនសាលា និងសិសស ក្ៅខនង ុ សាលាវតតដំំថ្មវ ឆ្ននំ ១៩២៤-១៩៣០ ឆ្ននំ

ច្ំនួនសាលា

ច្ំនួនសិសស

១៩២៤

................

១៩២៥

................

..........

................

១៩៣០

................

ប្ំភព (Source) : Sorn Samnang, L’Evolution de la Société Cambodgienne entre les deux Guerres Mondiales (1919-1939), Thèse d’Histoire, Université Paris 7, 1995, p. 194.

តារាងទវ២ ៖ ច្ំនួនសាលាមធយមសិខា និងសិសស ឆ្ននំ១៩៣០-១៩៥៧ ឆ្ននំ

ច្ំនួនសាលា

ច្ំនួនសិសស

១៩៣០

................

១៩៣១

................

..........

................

១៩៥៧

................

ប្ំភព (Source) : Sorn Samnang, L’Evolution de la Société Cambodgienne entre les deux Guerres Mondiales (1919-1939), op. cit., p. 255.

៖

III- គនថនក្ិ ទាស ជាំញ្ជ វននឯខសារក្ោងដែលដាខ់ក្ៅខ្នងច្ុងសាននែ។ ឧទាហ្រណ៍ ភា គក្ប្ច្ើ ន ខ្នងក្ប្ោមក្នះ

យខពវ ខនុ ង ទសសោវែតវ

រាជំណឌិតសភាខមពុជា ក្លំ១ ប្តវមាសទវ១ ឆ្ននំ២០០២ ដែលដច្ខ ឯខសារជាំវប្ំក្ភទ ៖ ១- របាយោរណ៍ សុនារខថា ឯខសារអ្ងគប្ំជុំ និង ក្វទិោរោោ ៖ (ក្រៀំច្ំតាមលំដាំ់ោលប្ំវតតិ) - Rapport du Khèt de Kampot de la période: Juin 1933Mai 1934. - Commission Guernut (Commission d’enquête dans les Territoires d’Outre-Mer), Fonds du Gouvernerment Gènèral 64281, Archives d'Outre-Mer, Aix-en-Provence, France, 1937. - នក្រាតតម រណឬទធិ ៖ វំះធម៌សនតភា ិ ព

សុនារខថាខនង ុ ឱោសំិទសននិសទ វ ជាតិសព វត វ

ក្ៅសាលាភូមន ិ ារែឋបាល

នថ្ាទវ១១

ដំធនូ

ឆ្ននំ

១៩៩៩។ - ហ្ាុន ដសន ៖ សុនារខថាខនុងសននិសវទជាតិសវព ត វ “ោរំណតុះំណា ត ល ធនធានមនុសសក្ៅខមពុជា ៖ តុលយោរ និងច្ខះុ វិសយ ័ ” ក្ៅរាជ ំណឌិ សភាខមពុជា នថ្ាទវ២៣-២៤

ធនូ

១៩៩៩។

- ហ្ាុន ដសន ៖ សុនារខថាខនង ុ សននិសិទជាតិសវព ត វលទធប្ិ ំជាធិំក្តយយ អ្ភិបាលខិច្ល ច អ

និងតមាាភាពខនង ុ ំុពវំទអាសុវ

រែឋបាល នថ្ាទវ១៤-១៥

ក្ៅសាលាភូមិនា

មវោ ឆ្ននំ២០០០។

- Toward Vision 2020: ASEAN-Japan Consultation Conference on the Hanoi Plan of Action-The Final Report with Recommendations, October 14, 2000.

៖

- Report of the ASEAN Eminent Person Group (E P G) on Vision 2020, to the Heads of State Government of ASEAN Member Countries, November 2000. - Towards an East Asian Community-Region of Peace. Prosperity and Progress, East Asia Vision Group Report 2001. - Public Sector Leadership Forum 2001: Recruitment, Retention &Learning, Jointly organized by Canadian Centre for Management Development and Civil Service College Singapore, Singapore, 27-30 August 2001.

រ

- ហ្ាុន ដសន ៖ សុនារខថា ខនង ុ

រដ ច្តុមំ ុ នថ្ាទ១ វ ១

ធនូ

ក្ៅសាលសននិសវទ

២០០១។

- សុ ំ អាន ៖ សុ នា រ ខថា ខនុង ក្វទិ ោ ផសពវ ផាយដផនោរសខមមភាព

អ្ភិបាលខិច្ល ច .អ .. ែូច្ខ្នងក្លើ។ - ឆ្នយ ថ្ន ៖ សុ នា រ ខថា ខនុង ក្វទិ ោ ផសពវ ផាយដផនោរសខមមភាព

អ្ភិបាលខិច្ល ច .អ ..ែូច្ខ្នងក្លើ។ - ាត ឈន់ ៖ ំទឧក្ទាសោម ខនុង ក្វទិ ោផសពវ ផាយដផនោរសខមម

ភាពអ្ភិបាលខិច្ល ច .អ ..ែូច្ខ្នងក្លើ។ - អ្ុឹម ឈុនលឹម ៖ ំទឧក្ទាសោមខនង ុ ក្វទិ ោ ផសពវ ផាយដផនោរ

សខមមភាពអ្ភិបាលខិច្ល ច .អ .. ែូច្ខ្នងក្លើ។ - សាុំ មាានិត ៖ ំទឧក្ទាសោមខនុង ក្វទិោផសពវផាយដផនោរសខមមភាព

អ្ភិបាលខិច្ល ច .អ .. ែូច្ខ្នងក្លើ។ ២-ប្ពឹតំ ត ប្ត ទសសោវែតវ និងសារព័តមា ៌ ន ៖ (ដាខ់ភាសាដំម រមុនតាម លំដាំ់អ្ខះរប្ខម)

៖

- ក្ោះសនតិភាព ៖ - នថ្ាទវ១៩ ធនូ ២០០០ ៖ “សមាគមអ្ន ខោដសត

មួយរាយោរណ៍ ៖ ប្សុខមានក្សថរភាព អ្ន ខ នក្ោបាយមិនជួលឱយក្ជរ” - នថ្ាទវ២៨ មវោ ២០០១ ៖ “ប្ំជាពលរែឋរំស់

ក្យើងពិតជាមានភ័ពវសណា ំ ង ពវក្ប្ាះ គណំខស នក្ោបាយពវរបានចាំ់នែានខនង ុ ោរខសាង សនតិភាព

ក្សថរភាព

និងោរអ្ភិវឌ្ឍប្ំក្ទស

ជាតិ”។ - នគរវតត ៖

- នថ្ាទវ២៧ មវោ ១៩៣៧ ៖ ក្ហ្តុអ្វបានជាដំម រ

ប្ខ? - នថ្ាទវ៩ ខខកដា ១៩៤១ ៖ ោរសនាោ រវាងអ្ន ខ

ផឹខ និងអ្ន ខជខ់។ - ប្ំជាជន ទសសោវែតវ ក្លំ១ មិថ្ុោ ២០០១ ទំព័រ ១៦ ៖“ច្ិតត

សទាធប្ជះថាា ច្ិតតក្សាមះសម័ប្គ ច្ិតំ ត នតស វ ប្ំណវច្ត ិ តអ្ធាប្ស័យានក្ោះក្ហ្ើយជាខមាាំង ែ៏ខ្នាង ំ ោាននជាតិក្យើងទាំងមូល”។ - រសមវខមពុជា ៖ -

នថ្ាទវ២២ ខុមក្ភ ១៩៩៧ ៖ ឆ្នំ ង សុង “រែឋ

ប្ំហារទមាាខ់

លន់

នល់”

(The

Coup

against Lon Nol - Part XIV) - នថ្ាទវ៤ ខខកដា ១៩៩៨ ៖ ោដសតច្ំនន ួ ពវ ៥ ក្ៅ

៨ នឹងក្ ង ើ ប្ជុញ។

៖

- នថ្ាទវ៦ ឧសភា ២០០១ ៖ ហ្ាុន ដសន ៖ “ច្ុង

ោណុងមិនអាច្ក្ដាះប្សាយំញ្ញាបានក្ទ” នថ្ាទវ១១ ខខកដា ២០០១ - ហ្ាុន ដសន ៖ “ខូន

អ្ន ខមាន ខូនអ្ន ខធំំាះ ក្ខើតមខក្ែើរំំផ្ទាញក្គ ដតមតង” នថ្ាទវ២២ វិច្ោ ិេ ២០០១ ៖ “ោយខរែឋមរនតំ វ ញ្ញជ

ឲ្យំិទរងគសាល

ខាឹំរាប្តវ

ឌ្វសដកូ តខ

និង

ោរាាអ្ូក្ំ ទូទាំងប្ំក្ទស”។ - Bulletin Financier de l’Indochine, 10ème annèe, No. 432, Saigon, 3 mars 1919. - Bulletin Mensuel du Comité de l’Asie Francaise, 31èmme année, No. 286, Janvier 1931. - Bulletin Mensuel de Documentation, Du 21 Juillet au 17 Août 2001. - Cambodge Soir, 12 août 2001 - Norodom Sihanouk: “La survie de notre Cambodge exige la reconciliation nationale”. - Phnom Penh Post, December 8-21.2001: “UN’s Leupriche in Cambodia to listen”. - The Cambodia Daily, March 7, 2001, “Cambodian Children Say PM is Good Guy”. ៣- សាននែនិពនធ

និងអ្តថំទ

៖

(ដាខ់ភាសាដំម រមុន

តាមលំដាំ់

អ្ខះរប្ខម) វង

ហ្ុខឌ្វ

៖

ទិែឋភាពទូក្ៅននអ្ខសរសារសតដំម រ

Paris,

L’Harmanttan, 1997, 206 p. ំាុណោ ច្នា មាុល ៖ ច្រិតដំម រ ភនំក្ពញ ោរផាយរំស់អ្នខនិពនធ ១៩៧២ ២៣៧ ទំព័រ។

៖

រស់ ច្រោតំុប្ត ៖ ប្ំវតតិសារសតដំម រ ភាគទវ១ (ភាគក្រឿងក្ប្ពង និទាន និងតាមរយក្សិលាចារិខ) Paris, L'Harmattan. 1998, 290 p. សាន សំណាង ៖ “ោរប្តិះ រិះមួយច្ំនួនអ្ំពវច្ខះុ វិសយ ័ សប្មាំ់ អ្ភិវឌ្ឍន៍ប្ំក្ទសខមពុជាក្ដាយច្វរភាព” ក្ៅខនុង ៖ ទសសោវែតវ រាជំណឌិតសភាខមពុជា ក្លំ១ ប្តវមាសទវ១ ឆ្ននំ២០០២ ទំព័រ៧៦៣។ អ្ុវវ ច្័ន ៖ “វិសយ ័ ឧតតមសិខាក្ៅប្ំក្ទសខមពុជា ៖ ខំដណទប្មង់ រច្ោសមពន ័ ធពិតប្បាខែ ប្តូវចាំ់ក្ផតើមក្ធវជា ើ ំោាន់” ក្ៅខនុង ៖ ទសសោវែតវរាជំណឌិ សភាខមពុជា

ក្លំ១

ប្តវមាសទវ១

ឆ្ននំ

២០០២ ទំពរ័ ៦៤-៨២។

Mak Phoeun, “Le phénomène urbain le Cam bodge post-angkorien”, in: Pèninsule indochinoise, Etudes urbainse, Paris, L’Harmattan, Travaux du Centre d’Histore et Civilsations de la Péninsule Indochinoise, 1991, p. 39-59. Ros Chantrabot, “Cambodge, quells lendemains?” in : Sorn Samnang (Edit.), La Khmerologie. Connaissance du passé et contribution au renouveau du Cambodge, Volume 1. 1998. p. 386-395.

ដ

៖

រ រ

(

២០១១) ៖

១៩៥៤

១៩៩៥។

(១៩៩?)។

២០០១។

២០០២។

១០

៖

២០០៤។

- ក្រសួងឃោសនាការអាឃមររិ ៖

San Francisco

ក្រសួងឃោសនាការអាឃមររិ ១៩៩២។

- ក្រុមការងារពិឃសសរាជរដ្ឋាភបាិ ល ៖ ១៩៧៩

(

០៥-០៦

?)ភនំឃពញ ក្រុមការងារពិឃសស

រាជរដ្ឋាភិបាល ១៩៩៧។

២០០៨

៣

២០០៣-

២០០៦។

១

(១៩៩៣-១៩៩៨)

-ឃ

(១៩៩?)។

ៀវ សំផន ៖

- គង់ ភិរុន ៖ -

ភនំឃពញ ការផាយរបស់អ្នរនិពនធ ២០០៤។ ភនំឃពញ សាលាភូមិនទ

រដ្ាបាល ១៩៩៧។

១ ( ១៩៩៣-១៩៩៨) ២០០៣។

(Panorama

sur

l’Admninistration

៖

d’Angkor) ៣

២០០១។

១៩៧១។

- ជីវ តាកាាន់ ៖

១២៩៦ “បរប្ក្បជាភាសា

បារា ំងឃដ្ឋយ Paul Pelliot ”។

- Justin Corfield

, បរប្ក្បពីភាសាអ្ង់ឃគេសឃដ្ឋយ វងស

សុធារាា នង ិ ណុប សុខា (ឯរសារសក្ាប់ឃក្បីក្បាស់ផ្ផទ

រនុង) ភនំឃពញ ឃដ្បាារតម ឺ ាង់ក្បវតតិវ ិទ្យាផ្នសារលវ ិទ្យាភូមិនទ ភនំឃពញ ២០០៥-២០០៦ (ចំណងឃជីងឃដ្ីម ៖ Khmer

- Nicolas

Stand Up!) Regaud

ប្ក្បសក្មួលឃដ្ឋយ

ទ្យីោយុ (ចំណងឃជីងឃដ្ីម ៖ Le Cambodge Dans la , បរប្ក្បពីភាសាអ្ង់ឃគេស

Justin Corfield

ឃដ្ឋយ វងស សុធារាា និងណុប សុខា (ឯរសារសក្ាប់ឃក្បី

ក្បាស់ផ្ផទរុ ង) ន ភនំឃពញ ឃដ្បាារតឺមាង់ក្បវតតិវ ិទ្យាផ្នសារល វ ិទ្យា

- Nicolas

ភូមិនភ ទ នំឃពញ ២០០៥-២០០៦ (ចំណងឃជីង

ឃដ្ីម ៖ Khmer Stand Up!) Regaud

ប្ក្បសក្មួលឃដ្ឋយ

ទ្យីោយុ (ចំណងឃជីងឃដ្ីម ៖ Le Cambodge Dans la tourmente, Le troisième conflit indochinois 19781991)។

- William

៖

Shawcross (១៩៩?)។

- Anne Marie Clucker, A Long Road to Peace : UNV in Cambodia 199 2/93, UNDP, Geneva, February 1995.

- Ben Kienan, Genocide and Democracy in Cambodia; The Khmer Rouge, the United Nations and the International Community, New Haven, Yale University, South East Asia Studies, 1993.

- Boutros

Boutros-GHALI, The United Nations and Cambodia,1991-1995, New York, Department of Public Information, United Nations, 1995.

- Cariton J.H HAYS, Modern Times: The French Revolution to the Present, California, McGrawHill, 1983.

- CHANG - Claude

Pao-Minh, Kampuchea between China and Vietnam, Singapore, Chong Moh Ofset Printing Pte. Ltd., 1987. Gilles GUOR, Institutions Constitutionelles et Politiques du Cambodge, Paris, Librairie Dalloz, 1965.

- Clauspter Hill & Jörg Menzel (Edit.), Constitutionalism in Southeast Asia, Volume 1 (National Constitutions/ASEAN Charter), Singapore, Konrad Adenauer Foundation, 2008.

- Clauspter Hill & Jörg Menzel (Edit.), Constitutionalism in Southeast Asia, Volume 2 (Report of National Constitutions), Singapore, Konrad Adenauer Foundation, 2008.

៖

- David A. Ablin, The Cambodian Agony, New York 10504, USA, M.E. Sharpe, Inc. Armonk, 1990.

- David

M. AYRES, Anatomy of a Crisis, Education, Development, and the State in Cambodia, Honolulu, The Maple-Vail Book Manufacturing Group, 2000.

- David Marsh & Gerry Stoker, Theory and Methods in Political Science, London, Macmillan Press Ltd., 1995.

- David P. Chandler, The Tragedy of Cambodian History : Politics, War and Revolution since 1945, Bangkok, O.S Printing House, 1991.

- David

P. Chandler, Brother Number One, A Political Biography of Pol Pot, Westview Press, Inc., 1992.

- Frederick Z. Brown, Cambodia in 1991: An Uncertain Peace, Asian Sevey, XXXII, 1, Janury 1992.

- François Ponchaud, Cambodia Year Zero,

translated from the French by Nancy Amphoux, New York, 1977, (original title: Cambodge anné zéro).

- Gary Klintworth, Vietnam’s Intervention in Cambodia in International Law, Camberra, AGPS, 1989.

- Geneviève Koubi & Raphaäl Romi, Etat -Constitution -Loi, Paris, Edition Litec, 1993.

- Georgina ASHWORTH, The boat people and the road people: Refugee of Vietnam, Laos and Cambodia, Sunbury, Midds., Quartermaine House, 1979.

៖

- Helen Jarvis, Cambodia, Volume 200, Oxford, ABC-CLIO Ltd., 1997.

- Hugh Smith, International Peace Keeping: Guiding on Cambodia Experience, Canberra, Australian Defense Studies Center, 1994.

- J. Steve Ott et al., Public Management, the Essential Readings, USA,

Nelson-Hall Inc., 1991.

- Jarol B. Manheim & Richard C. Rich, Empirical Political Analysis: Research Methods in Political Science, New York, Longman Publishing Group, 1991.

- Jean BILLET, Les relations extérieures de la France avec le Vietnam, le Cambodge, le Laos, la Thaïlande et la Burmanie, Paris, Coseil Economique et Social, 1994.

- Jean Imbert, Histoire des institutions khmères, PhnomPenh, Annales de la faculté de droit de Phnom Penh, Vol.2, E.K.L.I.P., 1962.

- Jeffery - John

Telgarsky & Makiko Ueno, Think Tanks in a Democratic Society: An Alternative Voice, Washington DC, The Urban Institute, 1996. Spanier, Games Nations Play, Washington, Congressional Quarterly Inc., 1987.

- John Stuart Mill, Representative Government, Rendered into HTML on 12 April 1998, by Steve Thomas for The University of Adelaide, Library Electronic Texts Collection.

៖

- Justine Corfield, Khmer Stand Up! : A History of the Cambodian Government 1970-1975, Australia, Aristoc Press Pty Ltd, 1994.

- Konrad Adenauer Foundation, Democratic Development: Rule of Law, Occasional Paper, Vol. 05, Phnom Penh, Konrad Adenauer Foundation, 2009.

- Maurice

Gaillard, Démocratie Cambodgienne: La Constitution du 24 septembre 1993, Paris, L’Harmattan, 1994.

- Michael Corbett, Research Methods in Political Science, Washington, MicroCase Cooperation, 1999.

- Michael T. Snarr & D. Neil Snarr,

Introducing Global Issues, London, Lynne Reinner Publisher, Inc., 1998.

- Michael - Michael

J. Sodaro, Comparative Politics: A Global Introduction, New York, The McGraw-Hill Companies, Inc., 2000. Vickery and Romes Amer, Democracy and Human Rights in Cambodia, Final Draft Report, SEDA, 15 January 1995.

- Milton Osborne, Politics and Power in Cambodia, Hong Kong, Dai Nippon Printing Co., 1973.

- Norodom Ranariddh, Droit Public Cambodgien, Tome I, Cedex, C.E.R.J.E.M.A.F., 1998.

- Norodom Sihanouk,War

and Hope: The Case For Cambodia, New York, Pantheun Books, Random House, 1980.

- Norodom Sihanouk, Prisonier des Khmers Rouges, Paris, Bernard Barault, 1984.

- Ohashi

á&#x;&#x2013;

Hisatoshi, A Study of Cambodian Political Awareness, Tokyo, Seitoku University Bulletin No.2, March 15, 1995.

៖

ការស្បើទហ ំ ំ្ក្ដាេ ហវុ ងអក្សរ ទំហំអក្សរ ក្ែើមះវឲ្យមានលខះណក្ឯខភាពាន

និសសិតប្តូវក្រៀំច្ំខច្ ិ ោ ច រក្ៅ

តាមោរខំណត់ែូច្ខ្នងក្ប្ោមក្នះ ៖ ១- រ

ប្ខដាស ៖ ៖ A4 Page Setup: - Top - Bottom - Left - Right

: 1 (Inch) :1 : 1.25 : 1.25

២-អ្ខសរដំម រ ៖ - សប្មាំ់ច្ណ ំ ងក្ជើងជំពូខ ៖

Limon R1 - Size 24 ឬ

Khmer OS Moul Light – Size 14 - សប្មាំ់ច្ណ ំ ងក្ជើងរង ៖

Limon R2 - Size 22 ឬ

Khmer OS Moul Light–Size 13 -សប្មាំ់ច្ំណងក្ជើងតូច្ ៖

Limon R2 - Size 20 ឬ Khmer OS Moul Light Size 12

-សប្មាំ់ច្ំណងក្ជើងតូច្ំោាំ់ ៖

Limon R2 - Size 19 ឬ

Khmer OS Moul Light Size 11 -សប្មាំ់ំាឹមសារអ្តថំទ ៖

Limon S1 - Size 22 ឬ

Khmer OS Siemreap – Size 11 -សប្មាំ់ឯខសារក្ោង (Footnotes) : Limon S1- Size 18 ឬ Khmer OS Siemreap – Size 9 រ

រ

រ រ

៣-អ្ខសរឡាតាំង ៖ Time New Roman

រ

ដ។

៖

-សប្មាំ់ច្ំណងក្ជើងជំពូខ

៖ Size 16

-សប្មាំ់ច្ំណងក្ជើងរង

៖ Size 14

-សប្មាំ់ច្ំណងក្ជើងរងតូច្

៖ Size 13

-សប្មាំ់ំាឹមសារអ្តថំទ

៖ Size 12

-សប្មាំ់ឯខសារក្ោង (Footnotes)

៖ Size 10

៖

ការបងាាញឯក្ារសោង (ក្ំណត់ចណ្ត ំ សំ ៅភាគខាងស្កាមននទំព័រ) (Notes de bas de page / Footnotes) មាន ៦ ដផនខ ដែលប្តូវំង្ហាញជាចាំ បាច្់ ែូច្ខ្នងក្ប្ោម ៖ ដផនខទវ១៖

ោមប្តខូល និងោមំាួ នអ្ន ខនិពនធ

ដផនខទវ២៖

ច្ំណងក្ជើង

ដផនខទវ៣៖

ខដនាក្បាះពុមពផាយ

៤៖

ក្ម ម ះអ្ន ខក្បាះពុមពផាយ

៥៖

ោលំរិក្ច្េទក្បាះពុមពផាយ

៦៖

រដ

ឧទាហ្រណ៍៖ ំាុណោ ច្នា មាុល ៖ (ដផនខទវ១)

រ

រ ភនំក្ពញ ោរផាយរំស់អ្នខនិពនធ ១៩៧២ ទំព័រ១៨។

(ដផនខទវ២) (ដផនខទវ៣)

វង ហ្ុខឌ្វ ៖ ដ (ដផនខទវ១)

Adhémard Leclère, 1898, p.72.

(ដផនខទវ៤)

(ដផនខទវ៥) (ដផនខទវ៦)

រ

រ Paris, LHarmattan, 1997, p. 27.

(ដផនខទវ២)

(ដផនខទវ៣) (ដផនខទវ៤) (ដផនខទវ៥) (ដផនខទវ៦)

Les Codes Cambodgiens, Paris, Emest Leroux Edit.,

(Zone 1) (Zone 2) (Zone 3) (Zone 4) (Zone 5) (Zone 6)

៖

ោរំង្ហាញឯខសារក្ោង

អាច្មានខរណវ ណាមួយ ខនុ ង

ច្ំក្ណាមខរណវែច្ ូ ខ្នងក្ប្ោម ៖

១- សប្មាំ់ក្សៀវក្ៅ ឬសាននែប្សាវប្ជាវ រំស់អ្នខនិពនធមយ ួ ោខ់ ឧទាហ្រណ៍ ៖ - ំាុណោ ច្នា មាុល ៖

រ

រ ភនំក្ពញ ោរផាយរំស់អ្នខនិពនធ

១៩៧២ ទំព័រ...។ -

វង

ហ្ុខឌ្វ

៖

ដ

រ

Paris,

L’Harmanttan, 1997, p…. រ ភាគទវ១ (ភាគក្រឿងក្ប្ពង

- រស់ ច្រោតំុប្ត ៖

និទាន និងតាមរយក្សិលាចារិខ) Paris, L'Harmanttan,

1998, p.... - Norodom Sihanouk, L’Indochine vune de Pékin,

Entretiens avec Jean Lacouture, Paris, Edition du Seuil, 1972, p.... - Sorn Samnang, L’évolution de la société cambodgienne entre les deux guerres mondiales (1919-1939), Thèse d’Histoire, Uiversité Paris 7, 1995, p… ២- សប្មាំ់អ្តថំទរំស់អ្នខនិពនធមយ ួ ោខ់ ដែលក្បាះពុមផ ព ាយ ជាមួយអ្តថំទក្ផសងក្ទៀត ឧទាហ្រណ៍ ៖ - សាន សំណាង ៖ “ោរប្តិះ រិះមួយច្ំនួនអ្ំពវច្ខះុ វិសយ ័ សប្មាំ់ ោរអ្ភិវឌ្ឍប្ំក្ទសខមពជា ុ ក្ដាយច្ិរភាព” ក្ៅខនង ុ ៖ ទសសោ វែតវ រាជំណឌិតសភាខមពុជា ក្លំ១ ប្តវមាសទវ១ ឆ្ននំ២០០២ ទំព័រ...។

៖

- អ្ុវវ ច្័ន ៖ “វិស័យឧតតមសិខាក្ៅប្ំក្ទសខមពុជា ៖ ខំដណទប្មង់ រច្ោសមព័នធពិតប្បាខែ ប្តូវចាំ់ក្ផតើមក្ធវជា ើ ំោាន់” ក្ៅខនុង ៖ ទសសោវែតវរាជំណឌិតសភាខមពុជា

ក្លំ១

ប្តវមាសទវ១

ឆ្ននំ

២០០២ ទំព័រ...។ - Ros Chantrabot, “Cambodge, quels lendemains?”,

in : Sorn Somnang (Edit.), La Khmerrologie, Connaissance du passé et contribution an renouveau du Cambodge, Volume 1, 1998, p.... - Mak Phoeun, “Le phenomena urban dans le Cambodge post-angkorrien”, in : Péninsule indochinoise, Etudes urbaines, Paris, L’Harmattan, Travaux du Centre d'Histore et Civilisations de la Péninsule Indochinoise, 1991, p... ៣- សប្មាំ់សាននែមួយ ដែលមានអ្ន ខនិពនធពរវ ឬំវោខ់ - ថាច្់ វាាន់ផ្ទត និងដខវ សូខុន ៖

រ

ភនំក្ពញ

ក្រាងពុមពរារសតសច្ចក្ ១៩៧៣ ទំព័រ...។ - Harish C. Mehta & Julie B. Mehta, Hun Sen,

Strongman of Cambodia, Singapore, Graham Brash, p…. - David P. Chandler & Chanthou Boua, Pol Pot Plans the Future, Confidential Leadership Documents from Democratic Kampuchea, 1976-1977, USA, Yale University, Southeast Asia Studies, 1988, p.... ៤-សប្មាំ់សាននែមួយ ដែលមានអ្ន ខនិពនធក្លើសពវំោ វ ខ់

- Camille Scalabrino et al., Cambodge, Histoire et enjeux: 1945-1985, Paris, L'Harmattan, 198...?, p....

៖

Note : - et al. = et les autres (<et alii) - auteurs: Camille Scalabrino, Ben Kieman, Steve Heder, Michael Vickery, Pierre Brocheux, Joel Luguem,... -ឆ

ដ

...៖

រដ

ដ

រ

២០០៧ ៖

រ

រ...។

៖ ឆ

រ

ដ

រ

។

៥-សប្មាំ់អ្នខនិពនធជាសាថំ័ន (ជាពិក្សសអ្តថំទសននស ិ ទ វ ដែលសាថំ័នជាអ្ន ខក្បាះពុមផ ព ាយ)

រ

- រាជំណឌិតសភាខមពុជា ៖

៖

រ

ភនំ ក្ពញ

រាជំណឌិត សភាខមពុជា ១៩៩៩ ទំព័រ....។

៦-សប្មាំ់អ្នខនិពនធអ្ោមិខ ឧទាហ្រណ៍ ៖ -អ្ោមិខ ៖ ..... (ច្ំណងក្ជើងសាននែ) .....

៧-សប្មាំ់សាននែរួមាន ក្ដាយមានោយខោរផាយ

- Recherches nouvelles sur le Cambodge, Etudes thématiques I., Publiées sous la direction de F. Bizot, Paris, Ecole française d’Extrème-Orient, 1994, p....

៖

៨-សប្មាំ់នក្ិ ខះំំទ និងសារណាដែលមិនទាន់ក្បាះពុមផ ព ាយ - គិន ភា ៖ រដ

១

១៩៩៣-១៩៩៨ សារណា

ថានខ់ំ រិញ្ញាំប្តជាន់ំពស់ វិទាសារសតនក្ោបាយ

រាជំណឌិតយ

សភាខមពជា ុ ២០០៣ ទំព័រ...។

Samnang, L’évolution de la société cambodgienne entre les deux guerres mondiales (1919-1939), Thèse d’Histoire, Uiversité Paris 7, 1995, p…

- Sorn

៩-សប្មាំ់សាននែំខដប្ំ - Harish C. Mehta & Julie B. Mehta,

រ

ខដប្ំពវភាសាអ្ង់ក្គាសក្ដាយ ដខ ក្សឿន និង នួន

ក្ជឿន ប្ខុងតាក្មម ក្រាងពុមបា ព យ័ន ២០០០ ទំព័រ... (ច្ំណង ក្ជើងក្ែើម ៖ Hun Sen, Strongman of Cambodia)។

១០-សប្មាំ់សាននែដែលបាត់ឆ្ននំក្បាះពុមផ ព ាយ និងក្ម ម ះអ្ន ខនិពនធ - ក្ំើសងស័យ ប្តូវដាខ់ច្ំណុច្សួរ ៖ (?) - ក្ំើសងស័យថា ក្ៅខនុងទសវតសរ៍ឆ្ននំ ១៩៨០ ប្តូវដាខ់ច្ំណុច្ សួរ ៖ (១៩៨...?) - ក្ំើសងស័យថាជាសាននែរំស់ក្លាខ ក្អ្ៀវ ក្ខើសប្តូវដាខ់ច្ំណុច្ សួរ ៖ (ក្អ្ៀវ ក្ខើស?)

៖

េាេធាតុទាង ំ ៦ននគស្ាងារណ្ត

និេិសត្តូវសរៀបចំ និងាការពារ សៅចុងឆាេទី១ ឆ្នាទ ំ ី១

១- ច្ំក្ណាទំញ្ញា - ប្តូ ំញ្ញជខ់ ដែនខំណត់ននោរប្សាវប្ជាវ - ខំណត់ប្ំក្ភទ

ទំហ្ំ

និងំញ្ញាោោដែល្ាះុ ឲ្យក្

ើញនូវផល

ប្ំក្ោជន៍ដផនខ វិទាសារសត - ទាញំក្ញ្ច ញនូវំណា ត អ្តថនយ ័ ំងកំ់ - អ្ះអាងំដនថម

ឬប្ំោសជាក្មា

ក្ច្ំក្ាះសមមតិខមមោោនន

ខិច្ោ ច រ និងោរារក្ាលជំហ្រមួយច្ំនន ួ - ំំផុសក្ ើងនូវំញ្ញាោោក្ដាយប្តូវដញខឲ្យដាច្់ពា វ ន នូវ ៖ - ំញ្ញាសនល ូ មួយដែលជា ្អង ឹ ំន ង ននខិច្ោ ច រប្សាវប្ជាវ រំស់អ្នខ - ំណា ត ំញ្ញាសំខ្នន់ និង ំញ្ញាំោាំ់ំនស ំ ដែលមាន ទំោខ់ទំនងក្ៅវិញក្ៅមខ ក្ៅជុំ វិញំញ្ញាសនល ូ ។ សំណុំមយ ួ ដែលមានពវរខប្មិតក្នះ ប្សាវប្ជាវ

គឺជាច្ំក្ណាទំញ្ញាននោរ

ដែលប្គំែណតំ់ក្លើំណា ត ំញ្ញា វិទាសារសតក្ដាយមាន

លខះណក្ច្ាស់លាស់ និងជាប្ំព័នធ។ ច្ំក្ណាទំញ្ញា ខំណត់ក្ដាយ ច្ាស់លាស់នូវំណា ត សំណួរ ដែលអ្ន ខប្បាថានច្ង់ោំមខនូវច្ក្មាយ ើ ែ៏

៖

ជាខ់លាខ់។ ោរំំផុសំញ្ញាទាំងក្នះជាលាយលខះណ៍អ្ខសរ និងមាន ទំោខ់ទំនងានក្ៅវិញក្ៅមខ ក្ោះោំ ឱយអ្ន ខអាច្ំញ្ញជខ់អ្ព ំ វគំនត ិ ោោ រំស់អ្នខបាន។ ក្នះជាឱោសដែលអាច្ឲ្យែឹងថាក្តើអ្នខច្ង់ដសវងរខ អ្វ វពិតប្បាខែ? ទាល់ដតមានគក្ប្មាង ដសវងរខអ្វ វមយ ួ ជាមុនសិនក្ទើំ អាច្រខក្

ើញច្ក្មាយ ើ តាមក្ប្ោយ។

២-ោរតប្មង់ទស ិ ឯខសារគនថនក្ិ ទាស ក្ធវើោរតប្មង់ទិសឯខសារគនថនិក្ទាស ក្ដាយំំប្ំមូលឲ្យអ្ស់ពវ លទធភាពនូវឯខសារសំខ្នន់ ឬំោាំ់ំនស ំ និងក្រៀំក្ៅតាមខះួនខ្ននតនន ោរប្សាវប្ជាវ ។ ក្ៅខនុងក្ពលក្នះដែរអ្ន ខប្តូវក្រៀំរាំ់ក្ម ម ះ៖ - មណឌលឯខសារោោ ដែលអ្ន ខបានក្ៅប្សាវប្ជាវរួច្ក្ហ្ើយ - សាថំ័នក្ផសងៗ - ំណា ត ជនមានសមតថភាពដែលអ្ន ខបានជួំរួច្ក្ហ្ើយ។ ៣-ខមម វធ ិ ប្វ សាវប្ជាវ ខនុងខមម វិធវប្សាវប្ជាវ និសសិតប្តូវគិតទុខជាមុននូវ ំក្ច្ចខក្ទស និង វិធវប្សាវប្ជាវដែលអ្ន ខប្តូវក្ប្ំើ ក្ហ្ើយដែលអាច្ំុសានពវមំ ុ វិជាជ មួយក្ៅមុំ វិជាជមួយក្ទៀតពវប្ំធានំទមួយក្ៅប្ំធានំទមួយក្ទៀត។ ខិច្ោ ច រប្សាវប្ជាវនវមយ ួ ៗប្តូវោរនូវ ៖ - ោរអ្ក្ងកតតាមខប្មងសំណួរ (Questionairs) - ោរសនាោសុវជក្ប្ៅ ។ល។ ខមម

ប្សាវប្ជាវ

មិនដមនប្ាន់ដតជាោរក្រៀំរាំ់អ្ព ំ ំ វ ក្ច្ចខ

ក្ទស ំាុក្ណាោះក្ទ ំាុដនត ប្តូវំញ្ញជខ់អ្ំពវលដា ំ ំ់ ខមមវតថុ ក្ាលក្ៅ និង លខះំណឌជាខ់ដសតង ក្ែើមះវក្ធវើឲ្យសក្ប្មច្ (ទវខដនាង ក្ពលក្វលា មនុសស

៖

និងសាថំ័នដែលទាខ់ទងមក្ធាបាយសមាភរក្ដែលក្ប្ំើប្បាស់...) ប្ពម ទាំង វិធវសិខាទិនននយ ័ ក្ាលក្ដាយំា គ វ ឺប្តូវប្គំែណតំ់ទាំង វិធវ ទាំង ំក្ច្ចខក្ទសននោរប្សាវប្ជាវរំស់អ្នខ។ អ្ន ខប្តូវក្រៀំរាំ់ក្ម ម ះ៖ - មណឌលឯខសារោោ ដែលអ្ន ខប្តូវប្សាវប្ជាវំនត - សាថំ័នក្ផសងៗ និងំណា ត ជនមានសមតថភាពដែលអ្ន ខប្តូវ ជួំំនត។ ៤-ច្ំណងក្ជើងំក្ណា ត ះអាសនន គក្ប្មាងប្សាវប្ជាវ

ប្តូវដាខ់ច្ំណងក្ជើងំក្ណា ត ះអាសននមយ ួ

សប្មាំ់ខំណត់ ខមមវតថុ និង ទិសក្ៅទូក្ៅននោរប្សាវប្ជាវ។ ៥-ំាងំ ់ ក្ណា ត ះអាសនន និសសិតប្តូវក្រៀំច្ំំាងំ ់ ក្ណា ត ះអាសននមយ ួ

ក្ហ្ើយំាង់ក្នះនិង

មានោរដខដប្ំ ជាក្ប្ច្ើនក្លើខក្ទៀត មុននឹងមានំាងជា ់ សាថពរ។ ៦-ប្ំតិទន ិ ននែំណាខ់ោល និសសិតប្តូវក្ធវោ ើ រខំណត់ែណា ំ ខ់ោលោោននោរង្ហរ

ក្ហ្ើយ

ប្តូវអ្នុវតតតាម។ ជាក្រឿយៗ ែំណាខ់ោលក្នះក្ប្ច្ើនដតអ្ូសំោាយយូរ ជាងោរក្ប្ាងទុខ ជាពិក្សសក្ប្ោយក្ពលសរក្សរក្លើខទវ១។ សរុ ំ ក្សច្ខតវ ម ខ ក្ំើក្រៀំច្ំ សមាសធាតុ ទាំង ៦ ននគក្ប្មាង ប្សាវប្ជាវខ្នងក្លើបានលអ ទាំងប្ទង់ប្ទាយទាំងំា ឹមសារក្ោះ ក្គសឹង ដតអាច្ក្មើលក្

ញ ើ នូវគុណភាព

ននឯខសារសក្ប្មច្រួច្ក្ប្សច្ក្ៅ

ក្ហ្ើយ។

៖

ប្ំសិនក្ំើសារសាតចារយែឹខោំ ឬប្ខុមប្ំឹខាខំដណបានសរក្សរ វណោ ខមម ឬអ្តថំទដែលទាខ់ទងជាមួយនឹងប្ំធានរំស់ក្យើង ច្ូរខុំ ក្ភាច្យខវណោ ខមម

ឬអ្តថំទក្ោះមខដាខ់ខង នុ ឯខសារពិក្ប្ាះ។

ក្ពលដែលក្យើងក្ ើងោរារសារណា

ក្ៅ

ាមនអ្វ វដែលមិនពវក្រាះសាតំ់

ជាងសមតវរំស់សមាជិខណាមានខ់ខង នុ ប្ខុមប្ំឹខាខំដណ

និោយថា

“ែូច្ដែលំាុ បា ំ ននិោយខនង ុ អ្តថំទ... ក្បាះពុមពក្ៅឆ្ននំ១៩៥០ ក្ហ្ើយ អ្ន ខ មិ ន បានែខប្សង់ គំ និ តំា ះយខមខពិ ចា រណា...”។ សមាជិ ខ មាន ខ់ ក្ទៀតក្ាលថា សនាោក្ៅភនំក្ពញ

ំោា ំ់ ម ខ

“ពិ ត ណាស់ អ្ន ខ មិ ន បានែឹ ង ោរង្ហរ

ក្ហ្ើយោរង្ហរក្នះប្តូវបានក្លើខយខមខពិភាខា

ោ ា ងទូ លំទូ លា យ ដែលខនុ ង ក្ោះ ំាុ ំ បា នប្ំោន់ ជំ ហ្ រោ ា ងច្ាស់ លាស់ខនុងោរោរារគំនិតមួយសតវព.វ ..”។

ប្តូវសរក្សរក្ៅក្លើទំពរ័ ដតមាះង

ក្ែើមះវសប្មួលែល់ោរោត់

ផ្ទតច្់ ឬោរំិទជាយថាក្ហ្តុ។ ែំំូោមនក្នះមានតនមាជាពិក្សសច្ំក្ាះ សំក្ណរនែននសារណាដែលក្ជៀសមិនផុតពវោរសរក្សរសាច្ុះសា ក្ ើ ង ។ ោរដតងក្សច្ខតវ ប្តូ វ មានលខះ ណក្ផចិត ផចង់

សរក្សរឲ្យប្តង់

ំោាត់ ែខឃ្ល ា ឲ្យច្ាស់ សប្មួលែល់ោរអានរំស់ សា រសាត ចារយ។

សំក្ណរនែ បានក្ យ ើ ។

៖

ដែលមិនក្ារពតាមអ្នុសាសន៍ក្នះពិតជាមិនអាច្អាន សពវនថ្ា

និសសិតក្ប្ច្ើនសរក្សរក្ដាយខុំពយូទ័រជំនួសឲ្យ

ោរសរក្សរនែ។ ធមមជាតិននឯខសារ ែូច្ជាគក្ប្មាងប្សាវប្ជាវ

ដែលប្តូវដាខ់ជូនសារសាតចារយពិនិតយ គក្ប្មាងដតងក្សច្ខតវ

សារណាប្តូវដតច្ុះក្លំទំព័រ

និងសំក្ណរនែនន

ក្ែើមះវង្ហយប្សួលខនង ុ ោរក្ោង

(ឧទាហ្រណ៍ ៖ ក្មើលច្ំណារក្ៅទំពរ័ ៥) ឬក្ែើមះវង្ហយប្សួលខនុងោរ រខលំដាំ់សនាឹខ ខនុងខរណវដែលបាត់ំង់ក្ដាយក្ប្ាះថានខ់ណាមួយ។ ក្ៅទំព័រទវ១

ប្តូវទុខខដនាងឲ្យទូលាយសប្មាំ់សារសាតចារយ

ដណោំ សរក្សរអ្ំពោ វ រសក្ងកតទូក្ៅ។ រឹមទំព័រឲ្យទូលាយសមលមម

ក្ៅប្គំ់ទំព័រទាំងមូលប្តូវទុខ

ក្ែើមះវង្ហយប្សួលសរក្សសច្ំណារ។

មិនប្តូវយល់ប្ច្ អ្ ំ ំពោ វ រសក្ងកតទូក្ៅ និងច្ំណារក្ យ ើ ។ ប្តូវភាជំ់ជាមួយគក្ប្មាងប្សាវប្ជាវក្ែើមះវឲ្យសារសាតចារយែឹខោំ ពិនិតយនូវ ៖ ំញ្ជ ឯ វ ខសារក្ោងំក្ណា ត ះអាសនន គក្ប្មាងប្សាវប្ជាវ ដែលសារសាត ចារយែឹ ខ ោំ ំែិ ក្សធច្ុ ង ក្ប្ោយ

ប្ំសិ ន ក្ំើ គ ក្ប្មាង

ប្សាវប្ជាវសប្មាំ់ោរារជាគក្ប្មាងដែលបានដខដប្ំក្ប្ច្ើនក្លើខមខ ក្ហ្ើយ។ ប្តូវភាជំ់ជាមួយគក្ប្មាងដតងក្សច្ខតវនូវ ៖ ំញ្ច វឯខសារពិក្ប្ាះ ំក្ណា ត ះអាសនន ដែលំដនថមសាននែជាក្ប្ច្ើន គក្ប្មាងប្សាវប្ជាវយល់ ប្ពមពវសារសាតចារយ និងគក្ប្មាងប្សាវប្ជាវ ដែលសារសាតចារយដណោំ

៖

ំែិក្សធច្ុងក្ប្ោយ ប្ំសិនក្ំើ គក្ប្មាងដតងក្សច្ខតវសប្មាំ់ោរារ ក្ប្ច្ើនក្លើខក្ហ្ើយ។ ប្តូវភាជំ់មខជាមួយនូវសារណា

ដែលប្តូវសារសាតចារយដណោំ

ពិនិតយនូវ ៖ ំញ្ជ វឯខសារពិក្ប្ាះច្ុងក្ប្ោយ គក្ប្មាងដតងក្សច្ខតវ ដែលយល់ ប្ពមមាតិ ោ និ ង ឯខសារសប្មាំ់ ដា ខ់ ខនុ ង ឧំសមព័នធ។ ប្ំសិ ន ក្ំើនិ សសិ ត ណាមានខ់

មិ នយល់ ប្សំតាមច្ំណា រោោ

ដែលសារសាតចារយដណោំ បានចារ

និសសិតក្ោះប្តូវំក្ញ្ច ញទសសនក្

វិស័យរំស់ំាួនប្ំខំក្ដាយក្ទពក្ោសលយ

និងក្សច្ខតក្វ សាមះប្តង់។

ំាុដនត ក្ំើ សា រសាត ចារយដណោំ ក្ោះ ក្ៅដតំែិ ក្សធទសសនក្វិ ស័យ រំស់ និ សសិ ត

ក្ដាយប្ំោន់ ក្ាលជំ ហ្ ររិះ គន់ រ ំស់ ក្លាខែដែល

និសសិតមានជក្ប្មើស២ដំំ ដែលអាច្ប្ំប្ពឹ តត ក្ៅបាន ឬមួ យ ដាខ់ ាខយសុោ ំ រារ ឬមួយំតូរសារសាតចារយដណោំ ។ ំាុដនត ខនុងខរណវទ២ វ និសសិតក្ោះមិនប្តូវលុំក្ចាលច្ំណារសារសាតចារយែឹខោំ មុនក្ យ ើ ។ ផាយ ុ ក្ៅ វិ ញ

ក្ំើនិ សសិ ត ហា ា នលុ ំ ក្ចាលច្ំ ណា រក្ោះមានន័ យ ថា

និ សសិ ត មានច្ិតតមិនក្សាមះប្តង់ លាខ់ពុត និងប្តូវទទួលទណឌខមមោ ា ង ខ្នាង ំ ។ បញ្ជ ា ក់ ៖ ចំណុចសំខាន់ននការស្រាវស្រាវននះមិនមមនា

រូបមនតរងសត បាននេ។ អាចមានគំនិត ឹ ិ ូ ក មែលមនអាចមកលមអ លអៗពីសំណាក់បញ្ញវនតន

ង ើ បជួ ើ នែម ី

មកលមអ៕