Integriteit, een verkenning

Page 1

2 Integriteit: een theoretische verkenning 2.1 Inleiding Integriteit is een woord dat tegenwoordig vaak gebruikt wordt en dat tal van beelden oproept. Het is een begrip met een sterke belevingswaarde en een grote semantische spreiding. Integriteit als thema is populair, in de letterlijke zin van dat woord, het houdt de gemeenschap bezig. Wat er precies mee wordt aangeduid, is niet altijd helder. Ook wetenschappers, adviseurs, managers en filosofen zijn het vaak niet eens. De connotaties zijn divers en voortdurend in beweging. Van Luijk, die als geen ander een overzicht heeft van het discours over integriteit, stelt dat de betekenis van het woord “nog niet gefixeerd is.” (2004, 4). Anderen volgen hem in die constatering (Erhard e.a., 2007; Berns 2003; Musschenga, 2004; Hogendoorn, 2007; Karssing, 2006 [in Jeurissen] Een kritische analyse is bij Cox, La Caze en Levine (2001) gekoppeld aan een hoopvolle gedachte “It may be that the concept of integrity does not lend itself to a single coherent description. Integrity may be a cluster concept, tying together different, overlapping qualities of character under the one term. On the other hand, it may be that a fully adequate account of integrity is simply yet to emerge. Erhard, Jensen en Zaffron (2007) spreken van een Gordiaans knoop waarin het begrip is beteugeld door onnodige connotaties vanuit klassieke disciplines: “The confusion, unclarity, and ambiguity amongst Integrity, Morality, Ethics en Legality. The philosophical discourse, and common usage as reflected in dictionary definitions, leave an overlap and confusion among the four phenomena of integrity, morality, ethics, and legality. This confounds the terms so that the efficacy and potential power of each of them is seriously diminished”. Het zijn woorden die de betekenisproblematiek scherp neerzetten. De geconstateerde 'spraakverwarring' over het begrip (Nijhof, Karssing, e.a., 2008, 19) kan afschrikken. Sommige auteurs constateren allereerst de diversiteit en volgen daarna eenvoudigweg hun eigen invulling van de term, zonder al te veel woorden te wijden aan het waarom van de keuze. Het is begrijpelijk, want het kost tijd om die keuze te verantwoorden. Anderen maken werk van de beschrijving van hun interpretatie van het begrip. Zij hebben mij geïnspireerd om hun interpretaties op te pakken en verder uit te werken. Dat zal in dit hoofdstuk gebeuren. De leidende gedachte daarbij is dat het mogelijk is om de 'Gordiaanse knoop' los te weken en om een analytisch onderscheid te maken in een aantal dimensies die de betekenis van integriteit moduleren. Het doel van de analyse is om het begrip meer transparant te maken en om de kern van het principe integriteit scherper te krijgen. In dit hoofdstuk wordt eerst een beeld geschetst van de verschillende opvattingen die er bestaan over integriteit. Het is een verkenning die tot doel heeft om aan te geven waar de theoretische gedachten over integriteit zich zoal op richten. Op een drietal bijdragen aan de discussie hierover wordt speciale aandacht gegeven. Dat zijn achtereenvolgens de bijdrage van Musschenga over integriteit op het niveau van de persoon, die van Karssing en Van Luijk over sociale integriteit in beroepsrollen en die van Huberts, de bestuurskundige benadering die uitgaat van morele normen. Deze Nederlandse auteurs hebben een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van het thema integriteit en daarbij de relevante buitenlandse bronnen benut. Gezamenlijk geven hun bijdragen een goed beeld van de variëteit in mogelijke opvattingen en welke thema's kunnen domineren. 1


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.