nr 1 (3) styczeń 2009 (w tym 0 % VAT) ISSN 1899-4261
5 zł
pismo kulturalne
temat numeru:
97 9 771899 4260
0 1>
fanatyzm
arabska | er Jasicki |poezja nd sa ek Al | ć! ier g | Wagner | ać się na śm ska | Lasse Marhau Shop Boys) | Zapis ow et nik (P t Du an ga nn Kin Te | il k | Ne ld Judd Mariusz Wollny Žižek | Orhan Pamu odowy fetysz | Dona tanie | Nietzsche | ch nis mo ga sa Af | w 68 a 19 dd je Bu | woluc bem eryka przed Kolum Surrend | Orlan | Re mowy | Milva | Am do zm ty na fa | i sk Grotow
Surrend, plakat, 2006, dzięki uprzejmości Jana Egesborga
Orlan, The draped the baroque, 1983, dzięki uprzejmości artystki i bnd tomasorenoldibracco contemporaryartvision, Mediolan Helke Sander, Harun Farocki, Koniec z władzą manipulatorów!, 1967–1968, wideo, dzięki uprzejmości Neue Visionen, materiały prasowe, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki
Guy Debord, Społeczeństwo spektaklu, 1973, film, materiały prasowe, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki
Richard Hamilton, Zwolnienie, 1972, sitodruk, kolaż, © Richard Hamilton 2008, fot. dzięki urzejmości British Council Collection, Londyn
Entrée 05
Fanatyczny fantazmat. Žižek o antysemityzmie – Grzegorz Jankowicz
Literatura 12
Pewien rodzaj linczu. Orhan Pamuk prowokuje – Anna Polat
15
Fundamentalizm, rewolucja i wszechobecność państwa. Neil Tennant (Pet Shop Boys) i liryka XXI wieku – Eryk Ostrowski
21
Zapisać się na śmierć! Diagnostyka syndromu „poety” – Anna Kapusta
26
Chrześcijaństwo i islam w wypowiedziach forumowiczów portalu Onet.pl – Michalina Rittner
29
Spisywać tylko fakty doznane. Z Aleksandrem Jasickim o niepoetyckich czasach, krytykach, eko-świadomości – Małgorzata Lebda
35
poezja arabska:
Taoufiki Belaid, Yousef Sh’hadeh, Saleh Souissi
Sztuka 36
Surrend – artyści przeciw fundamentalistom – Alexandra Hołownia
40
Carnal art według świętej Orlan – Marta Lisok
44
Beneficjum rewolucji 1968 roku – Krzysztof Siatka
48
Samochodowy fetysz i kultura konsumpcyjna. Przykład amerykański – Agata Antonowicz
57
Donald Judd. Obsesja znalezienia miejsca – Ewa Łączyńska
62
Po drugiej stronie lustra – Magdalena Bińczycka
Muzyka 64
Wagner, czyli rzecz o fanatyzmie – Tomasz Gregorczyk
68
Glany vs. parka. O fanatyzmie w subkulturach muzycznych – Mariusz Rzeszutko
71
Muzyka jak ziemniaki. Rozmowa z Lassem Marhaugiem – Tomasz Gregorczyk, Janusz Jabłoński
78
Flamenco opowiada historie. Rozmowa z Laurą La Risą – Bogusław Tondera
Teatr 81
Alchemia Grotowskiego – Magdalena Gałkowska
85
„Fanatyzm domowy” na teatralnych deskach – Barbara Serwatka
89
O sobie, Strehlerze i współczesności. Milva canta Brecht – Monika Ples
Archeologia 91
Miejsce, gdzie świeci słońce – ofiara fanatycznego ikonoklazmu – Dominika Konarska
94
Ameryka przed Kolumbem. Fanatyzm religijny i rytualne składanie ofiar z ludzi – Marek Łasisz
Filozofia 97
Nietzscheańskie rzucanie pereł – przed Niemców – Karolina Glazor
Varia 101
Marzenia rozdartego – Mariusz Wollny
www.fragile.net.pl e-mail: fragile@fragile.net.pl
Kto choć raz spotkał fanatyka i spróbował przedstawić mu swoje racje, rozumie, na czym polega poczucie bezradności, narastająca frustracja (z obydwu stron), nieraz skutkująca wybuchem agresji. Emocje sięgają zenitu, zwłaszcza że jedna strona ma poczucie obcowania z absurdem, druga broni sensu swego życia. Agresja zaś może dotknąć drugiego człowieka, a może także przybrać formę autodestrukcji. Różnokierunkowe szaleństwo! Zdjęcia z zamachu w Bombaju obiegły cały świat, a tak naprawdę fanatyzm może być już za ścianą, na wyciągnięcie ręki (a raczej my możemy znaleźć się w jego zasięgu). Nie musi być związany z nowymi, wielkimi ideami. Zdarza się, że dotyczy poglądów, które doskonale znamy, a nawet się z nimi zgadzamy, ale nie aż w takim stopniu, by przybierały karykaturalną postać. Skrajne szaleństwo! W fanatyku pociągające jest owo bardzo silne ego, które pozwala na pokonywanie wszelakich trudności, prawdziwych i wyimaginowanych, by stworzyć nowe formy w skostniałym teatrze, muzyce, sztuce. Twórcze szaleństwo! W szaleństwie zaś ciekawe jest to, że niekoniecznie musi ono być w „fanatyku”, może być w nas. Fanatyzm brzmi jak rozrywający pierś krzyk, jak westchnienia podziwu, jak okrzyk „Eureka!”. Może być też ściszonym szeptem, może być tak blisko, że gdy się postaramy, usłyszymy go zza drzwi. Anna Kościuszko PS. Korzystając z okazji pragniemy podziękować naszemu sponsorowi, Towarzystwu Ubezpieczeń na Życie „Warta” S.A.
redaktor naczelna:
Anna Kościuszko
zespół redakcyjny:
Magdalena Gałkowska, Tomasz Gregorczyk, Marek Górka, Anna Kościuszko, Agnieszka Kwiecień, Radosław Palonka, Janusz M. Paluch
współpracownicy:
Alexandra Hołownia, Magdalena Jankosz, Małgorzata Lebda
okładka, grafika, skład: Magdalena Konik m.konik@taniecwkrakowie.pl korekta:
Marta Guillermo-Sajdak, Dorota Kułaga
adres redakcji:
ul. Mikołajska 2 31-027 Kraków tel.: 012 422 08 14, fax: 012 431 19 60
Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń, nie zwraca materiałów nie zamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skracania, redagowania tekstów i nadawania tytułów własnych. Przedruk materiałów lub ich części tylko za pisemną zgodą redakcji. Punkty sprzedaży „Fragile”: – sieć salonów EMPiK, – wybrane księgarnie i galerie w Polsce. Zamówienia można składać na adres redakcji: fragile@fragile.net.pl wydawca:
Śródmiejski Ośrodek Kultury w Krakowie ul. Mikołajska 2 31-027 Kraków dyrektor: Janusz M. Paluch
druk: nakład:
Zakład Graficzny „Colonel” s.c. Kraków 700 egz.