Raam en Deur editie 3-2013 by Plancommunicatie

design | techniek | toepassing | productnieuws | regelgeving

jaargang 15, 2013

Vakblad voor gevelopeningen, beveiliging, raam- en deurtechniek

COver.indd 1

03-06-13 14:24

sterk in draaikiep voor houten ramen

De Duitse degelijkheid van Winkhaus en de Nederlandse expertise van BUVA komen samen in het activPilot draaikiepbeslag voor houten ramen. Zowel voor enkele ramen, stolpramen als raamdeuren. BUVA is exclusief leverancier van activPilot voor houten ramen in Nederland. • • • • •

inbraakwerend en wind- en waterdicht ondersteuning van calculatie tot assemblage eigen testfaciliteiten voor afnemers te integreren in Matrix- en Groeneveldsoftware comfortabele bediening

Bel BUVA voor alle mogelijkheden of ga naar buva.nl

0180 - 697500 | buva.nl

Hang- en sluitwerk | Woonhuisventilatie | Hardglas ramen | Aluminium- en glasvezelversterkte profielen 13025 BUVA advertentie 210x297 fc.indd 1 adv_BUVA.indd 1

23-05-13 13:49 13:51 27-05-13

VO O R WO O R D Voorwoord.indd 3

Slapeloze nachten “Eén miljoen euro zou het kosten”, zei Françoise Dings, “als ik die sleutel kwijtraakte.” Het protocol schreef voor dat zij als lid van de Raad van Bestuur van het Amsterdamse SLAZ-ziekenhuis een hoofdsleutel van het hele complex bij zich zou dragen. “En dat voelde als een beklemmende verantwoordelijkheid”, bekende ze later. Dus leverde ze die masterkey na twee weken weer in bij haar hoofd beveiliging. Ze kon er bijna niet van slapen. Slapeloze nachten zijn echter al lang niet meer nodig met de moderne elektronische sluitsystemen. Reden voor Raam en Deur om in die materie te duiken. Mevrouw Dings was in ieder geval heel blij toen haar ziekenhuis onlangs een elektronisch sluitsysteem in gebruik nam. Ook tot tevredenheid van hoofd beveiliging Hilbert van den Nieuwenhuizen: “Veel flexibeler, geen ingewikkelde sluitschema’s meer en we hebben veel minder cilinders en sleutels nodig.” En qua kosten: “De aanschafkosten zijn wel hoger dan die van een mechanisch systeem, maar lopen snel af en de sleutels zelf zijn goedkoper.” Iedereen in het hele ziekenhuis heeft er gemak van. Het meest blij maakte hij - grappig genoeg - zijn schoonmaakdienst. Voorheen zochten zij per deur soms minuten naar de juiste sleutel, nu hebben ze er nog maar 14 voor een hele etage. Maar het belangrijkste: als er een sleutel kwijtraakt, een ex-werknemer zijn sleutel niet inleverde, of een afdeling verhuist, kan het sluitsysteem met een paar muisklikken in de computer aangepast worden en is de veiligheid weer gewaarborgd. Volop voordelen dus. En voor een prijs die volgens de kenners dicht bij die van een mechanisch systeem ligt. Als je tenminste het total cost of ownership berekent. Maar er zijn ook bedenkingen bij zulke systemen. Hun mechanische beveiliging deugt wel (SKG-sterren). Maar voor de bescherming van de database en sommige losse componenten zijn de

desi gn | tech niek | toep assi ng | prod uctn Vakb lad voor g ieuw s | rege evel open inge lgev ing n, beveilig ing, raam - en deur tech niek

normen nog niet helemaal uitgekristalliseerd. En

jaargang 15, 2

013

als de fabrikant dat dan niet goed geregeld heeft, is het alsof je de voordeur hermetisch beveiligt, maar de achterdeur altijd op een kier hebt staan. Gezond verstand en kritische vragen blijven dus nodig bij de beoordeling van zulke systemen. Marc Nelissen Hoofdredactie Raam en Deur

COver.indd

03-06-13 14:24

raam en deur

3 / 2013

04-06-13 11:40

i s n ri e r wc u e ou d 70 r Raam en Deur Inhoudsopgave 3 . b o 37 een r g o o in vo gen en v d r e onin d: e t on w 2 ww leen 1 0 r 2 In wbou g ve unt w u p in r nie gunn iepte r d f ho

o’s eur o rw in Ri o dal l huu c e c der dee Ja har t aan or e o e D D %. van h 62 g a c jgin cir et ze sti ng. m j l i ni e reë gsgew verle s ’ g o din nin eur in erhou rgun n e v ve Vakmagazine voor raam-, de ald ale deuren geveltechniek, van geda door e tot pd mt ontwerper tot verwerker. ko en o g t nin Da r

e dd

n gi

Woningen van energielabel E naar A++ Bestaande (sociale) woningbouw naar

een beter energielabel tillen, gebeurt vaak aar n. sn i e l e Robert Dingemans n a m j t d met installatietechnische ingrepen en nai a o an gez au Tim vangDorsten e k ri n z mp t ng it a eeIn n i e D isoleren. de Poorterstraat in Montfoort i d a r . iv Hans et eeFuchs da ar k won eld , n is r m 1 e n m 1 zijn bij de renovatie van een rijtje van e n gPauluvan ja d e w0 12 re dene Hurk edg n 20 en 2 wKen e l n en Louis e e d u Jongeleen r a e g i z d tien van u ijwoningen ge uw veertig jaar oud de g m in nie l z or menKezer en (pr ht Bo 0 nie on l vo Ramona gen ning rdzaken o fne t de rste ketin n c k veel drastischer aangepakt. De i 0 a w a o n e Marc m t dNelissen .0 e em he ar 00 ove wo 00 w 9,6 erw n buitenschil 41 heRianne g v 0 M r 3 i . d van der Voort woningen hebben een compleet nieuwe gekregen en zijn op de n z t 0 € 0 4 o e 8 en i o 1 is h o 8. irca .7 00 . 20 Het 57 tot 4fors cuitgebreid. v Ook e dJoop1Wilschut 0 4 b r zi c e nn . n r e p zolderverdieping visuele resultaat is verrassend. 2 0 o t K . m 3e ro ne van en k4 en t na . In 2 n vo ouw van rde evall arde r 201 velij t wee e m k Uitgever j e e e w g i ijs e die k B a ti g r oo el ko , m cti Marc 1 e a e tNelissen ing gsgew d nk ers eru ctiew n). V espec e ma 01 r t u v n a 2 i e r h d u g i u d n r f e m at In elt ttin prod ning naar k a ft im ang sch oudi n. D erd pro waa jk t u . r r a b e e h b t e l h e e , g s li Vormgeving sc n ev uw i t ek gaantievsamen be jar ijken duurzaamheid val hee kra ver in l Comfort va bo k t u Di t b m enl ale R terug 015 en ende e z ning g van oora – a Inpladi bv, Cuijk t v d m i r r n e l 2 i o . o v io in derelaatste tis af vijftig jaar wo kom wa elin ier itat ma d e n a r k t vanAan de zon ew Na verde Van e k k. Er ant ieuw twikk rdt h daar gen n de d . i M w Uitgave s j n v in k o n - veranderd, innietgveel en nge maar aan hoe we n t i ngri de e e n o d n w e k i g r o r k t i r a t s Car d e e MIXpress i s BV El n en apw met ee de zonneschijn ela ma meer. . lev ngdes te omgaan ni tiev lite erl e wo Rosmalen nm ivi euren t zo b opge ure uctie alita Kwa het v en-k or e e u z d e r n -e en Lag destijds de nadruk n het rd ‘weren’, od kw rdt. in sch op Mg oo tens ninge der ning r voo uwpr s de o n v n e e r w o o s de V r de o o tegenwoordig verwelkomen inwe r– bRedactie-adres st i sw voo eeerd sw zon,

Redactie

m zin o w t aaen Deurv uu n tw rijtje 3 len Vo licht, ark gnieu Raam e en edtwarmte arn t gele en h e l vooral als bron van e a n tal m .36 a r t a n t postbus 55, 5240 AB Rosmalen erg D a n p e n e d p 25 d a a g w o De onin eur. o t a s m 0 a r o n u n i e u t k e j tel. energie. Die n w e er valt mooi af te bo verandering .74 de 073.503.43.47 rijt de voord pefax 30 r h ieuw me ervan e wo segm o v 0 073.503.81.53 z n o 1 y 73 d r i t .8 De productontwikkeling van 4 Eg 0 naant.de 0.7 e z raamendeur@mixpress.nl een het st d lezen aan luxe p 1 26 7 e-mail: t 3 a d a s 3 . 0 n v 7 j r . ) n k i n u 2 4 36 7 -1 voo eld i e. Vr an ee tep 7% 8.7 1.3 in ermijn oor 3buitenzonweringsystemen. len o 2 l p 3 o e 0 5 p a 9 v i 7 2 m t v 4 nt bed ingtyAbonnementen ns .80 .38 de korte werd logs d n met 8.4 28 29 aa n gaa nummers . ( 9 r losse E 12,50 bo r 2 t e o 1 . l 4 o e 2 o s l 2 t pd w j o a 1 en .7 .12 dojaarabonnement 8.7 ing vri Ere 68ik 20 en na aant 26 o 24 ing n 9 7 8 z t 0 n n 6 5 I zijn wbuitenland e o 4 g o n e 7 i .4 E 83b .0 0 w Mg 8.1 s d, 012 i 11. en. wl 21 21 t 7 r 3 7 zin MIXpressoBV ou ning rleen uw(zie bredactie-adres) 5 2 3 o 00 9 .17 7.4 b ieuw gun g ve 8 en 11. so 0.0 21 2 w r 6 r % 8 0 0 n % a 1 0 00 ,0 14 ieu ningn uwve unni en 20 In 7.4 35 5.3 na Markt krimpt 11. voordeuren Abonnementsvoorwaarden 0.0 1 N 2 o g o s 5 0 s % 2 0 0 1 w en b 8 1 je ,3 ver tus check .0 0 .50 9.5 38 20 5.4 De www.mixpress.nl/abo rijt % door woningbouwcrisis 14 ev 21 een ing is 6 g 0 % z 0 m e 0 4 0 0 n , 0 g , t/ E .2 37 7.8 ge rlen afg inabonnement 39 4.3 p 13 Stopzetten 06 % 2012 zijn 48.000 ka 24 woningen.80 0 on ngve 8In 00 ,8% 0 , 1 9 5 . w 1 2 3 6 Opzeggingen 4 3 5.0 ni (uitsluitend schriftelijk)en -o 1 % n 2 0 % 0 % gereedgekomen. Dat betekent dat 7 0 0 ,5 ,9 dienen g8uweken voor afloop van ng 11, 36 5.3 45 3.7 al t. % 0 % ldi % evenzoveel voordeuren daarin zijn de abonnementsperiode in ons s a 9 6 0 j , 8 t 00 e , , i 2 10 35 To 4. vr 41 4.2 bezit te zijn. dm % %

ree

terechtgekomen. Ook ,3 0 0in het komende jaar ,3 ,5% ,8% 16 10 33 4.1 43 % % % % krimpt de markt verder, 9 9 , 7 0 0met name door de , 6 , Advertenties 9 14 47, 36 4.3 2 % % 8 Molijn Sales Support, Edgar Molijn % % afnemende woningnieuwbouwproductie. 1 3 , .3 ,3 ,8 8, 14 72 36 48 postbus 61, 5258 ZH Berlicum % 93 % In 2014 bodemt 7% 5 1 , 3 , 8% de nieuwbouwmarkt . , 2 9 tel. 073.503.35.44 1 80 47, 33 5 % % 8 uit, herstel ,3 waarna een9voorzichtig fax 073.503.11.95 ,0 .8 ,2% zal plaatsvinden. Dit blijkt uit de 12 78 06 32 0 raamendeur@molijnsalessupport.nl % 20 % 0 BouwKennis Marketing Score Card 0 0 0 , , . ,3%Marktomvang. 9 12 75 07 33 0 % 20 % 0 0 0 .0 Omslagfoto 9, 11, 64 08 % 20 % 03 * 0 Kantoor CeeCee, Enschede , 7 * . 0 9,3 1 57 09 0 Reportage op pagina 10 % 20 0 ,0 .0 ** 10 48 10 0 % 20 0 0 . Close-Up 9,6 42 11 0 ‘Is het een raam of is het een deur?’ uit * 20 Advertorial 0 Op het artikel * .0 * 41 12 0 20 Raam en Deur .0 0 1 van dit jaar zijn vijf reacties van lezers * Copyrights 3 45 . 01 13 2 Alle rechten voorbehouden. 20 In dit artikel neemt Joost van de * binnengekomen. t 4 r 1 aa Niets uit deze uitgave mag worden nis 20 mPortaal, en die de vraag aan de hand van een *Weerd van is, wK 15 verveelvoudigd, op welke wijze dan nn u 0 e 2 praktijksituatie de reacties door. Bo voorlegde, wK nis

‘We zijn niet veel wijzer geworden’

ook of worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ISSN 1389-6873

g u e n os Bo nin Ke n: ogn eke uw Bro Pr rber g Bo He attin * h Sc ** * **

22 18

/ 2 3

I 3 / 2013 t ark

M Inhoudsopgave 4

n ure

ord

raam en deur t

kri

ing

o do

is -

ris

u bo

a Ra

ind

r. eu

en raam deur

03-06-13 13:04

, am

e dir

ko cte

ste

l xc e n

De Ee

e nh

al um

ini

el St

9.1

9 16

.3 19

a stk fr n zij ro o k u l e l m ste t d ta.n en e k a a m d stk ing nm ijn casa v e j z ri o ing sch n k bron ind e b m r ijn s O , t oz ve kozijn, k m l de Kostenvergelijking n e laa BTW zij st ne n e e n v n deur en ramen stk re inn ha vu oe Sc nt nb rk t e n e t t e i rf zijn in dit magazine In het verleden os e t w s n Ko po m ten co os

2.7

3 15

6.2

k /af

6.2

6 0.5

6 0.1

7 0.1

Postbox

9 0.1

Berichten uit de 6.3 markt .25

5 en n artikelen .d. vergelijkingen 7 zij ie verschenen ,over l n e o e o k p t 8.5 n en cf Af k os e s p k Woningen van energielabel n r tussen houten, kunststof en aluminium s d n o li nte Lo cl. ,k loo 6.3 Mo al , in kozijnen. erk Vergelijkingen op de technische E naar A++ 10 a n m t w j i r a o z t e a k b martikel 1 f rmerites nvan lko deze materialen. In dit a o e Su t . r s eu o.a ren worden de td n, n kosten van het leveren enm e e Vu t ste os nm o k j i 3 k plaatsen van dit soort kozijnen naast l m z Comfort en duurzaamheid6.gaan a de n Ko n ria en ste e e t t o m 5 a elkaar gezet. 14 lk os m samen ko 5.2 lm iaa ek Bij a r t a e c t t t e t a a 7 o Interessante websites 48 r l k l la M bt st di 8.5 ste uw al Su o a n t e p t dto ns ou 1 ge dh Ein r n a e r h n b e n m ge en 6.3 ijd Aa n Markt voordeuren krimpt door en ng nz r e e t e b r s n nb m inn ko aa woningbouwcrisis 18 Aa nb lie cte e e o t n t f r i e k t C Di m f s P Productinformatie 20 a / o m D k n Hoe staat het eigenlijknmet de n o 5m rre zij k. veel wijzer geworden’ 22 n 4 t u o Lo e s 1 ‘We zijn niet k p 1 x st regelgeving op het gebied van Af en 32 ko ter lat on m n o m w l o elektronische sluitsystemen? Volgens 6.3 m u l M po 45 f taa s x o o t 0 t n Charles 2 b ts Wallert van de SKG en Peter ute ns Su lat ho s) Ku 24 tel mm n s Heemstra van adviesbureau ACES erProductinformatie e r 00 nk 3 ten a Vu r u d Kostenvergelijkingk kozijn, o m Nederland zijn de eisen voor wat betreft ho aa ree bo st fr ard n ,b a. . o e e H deur en ramen 25 i t o l r de elektromechanische componenten os ( o u f n de le C m alk e t P a n e i d D goed geregeld, maar is het elektronisch id ter ste nm lko Ma “Hier blijven normen oen zij eisenngsm a sleutelbeheer niet genormaliseerd. a i K n ri tig ste ate es o stk v Normen en richtlijnen voor helaas achter.” m k Be al te jn i a c z t e ko e sluitsystemen 28 bto stk dir delektronische al zij Su ten a n u t e o o t n h d in rd Ein st ha nb po tte en i l l k en f e t t a / s / S o en Deur blijft 30 en m ten nk ss n de achilleshiel urr os raa oo kli zij k p l f f , o l e De zorg moetenr o Productinformatie k n t wordt te duur:Aouderen a 35 e c a t u n re att ten de Di bto Kunnen ell ste ou t langer zelfstandig thuis wonen. t u o e h s S k . n on nm o.a d. ste Lo elektronische sluitsystemen odaarbij zij n, ko t e. e K r t rs, os po k s e helpen? Wat zijn de voordelen,awaar n n Axa: systeemfamilie 37 nk veelzijdige de ste Tr ten en zijna lko os experts gevenom liggen grenzen? Vier hun ut a o k o l Salto: toegangscontrole in de cloud 39 a k k i h iaa rd Bij gen, ten ter mening: Jan-Willem Koot van Opening ter Ha os g ma k i l e Ma w aa ct Controls, Wim van den Hoogen van Van tot ire ld ub a S den Hoogen Security, Richard de Wit vantota ‘Handvat van verandering’ 40 d Ein DWDK en Anton Kooij van Dodd. en urr

2 2

3.0

Gevelarchitectuur

Vaktueel

Deur in Deur uit

Normen en richtlijnen voor elektronische sluitsystemen

Raamwerk

Inside

Sluitstuk

Deur blijft de achilleshiel

Close Up

Goed Beslagen

c ire

Uitzicht

‘Handvat van verandering’

Productinformatie

en raam deur

Branchepagina’s

Alles wat mensen vervaardigen is ontworpen. Sommige ontwerpen zijn in één

VKG VMRG NBvT

keer af, zoals de paperclip. Maar andere voorwerpen verschijnen steeds weer in een nieuwe gedaante. Deurkrukken bijvoorbeeld. Leveranciers van bouwbe-

45 46 47

Buiten de Deur

slag schakelen professionele ontwerpers in bij het updaten van hun assortiment.

/ 2

Beurzen en evenementen

I 3 Drie ontwerpers geven hun gedachten weer bij het wordingsproces van 2 een nieuwe deurkruk.

raam en deur

40 d

g.i

2 n_

ste

o kk

a _R

3-0

2 RD

Inhoudsopgave 5

Productinformatie

n ste

Op de mat Brochures, catalogi en vakboeken 50

3 / 2013

I 5

03-06-13 13:04

1 1 1

ClimaTop

Slimme ventilatie, ultiem comfort!

INTELLIGENTE STURING

VOORVERWARMING

ULTIEM COMFORT

De ClimaTop is het eerste ventilatierooster dat de verse lucht voorverwarmt via een interne warmtestrip, indien de buitentemperatuur onder de 12°C zakt. Dit intelligente rooster integreert zich probleemloos in Duco’s het binnenklimaat ondermaats dreigt te worden, dankzij CO2-sturing in de woonkamer. Kortom, slimme ventilatie voor ultiem comfort!

DUCO SEMINARS JUNI 2013 Systeem C met WTW? NATUURLIJK! Inschrijvingen: www.duco.eu/seminars We inspire at www.duco.eu

26062009_DUCO_RaamEnDeur.indd 14 adv_DUCO.indd 1

HOME OF OXYGEN

ventilatiesystemen en reageert bovendien enkel wanneer

info@duco.eu - Handelsstraat 19 - 8630 Veurne - Belgium - tel +32 58 33 00 33 - fax +32 58 33 00 44

13/05/13 15:52 27-05-13 13:49

Postbox Inruilactie gebruikte deurkrukken 55% van de Nederlandse huishoudens heeft klusplannen en daarom zijn woningconsumenten op dit moment op de woningrenovatiemarkt de meest belangrijke opdrachtgevers voor de bouwsector. In deze tijd is het lastig om veel bezoekers in de showroom te krijgen en daarom heeft Van Leeuwen International een actie bedacht om meer traffic naar de winkels te genereren en het deurbeslagassortiment meer onder de aandacht te brengen. De actie ‘Uw oude deurkruk is geld waard!’ liep van maandag 15 april t/m vrijdag 31 mei. De klant kon bij verschillende showrooms het gebruikte paar deurkrukken inleveren en ontving € 7,50 korting op een nieuwe deurkruk. Van Leeuwen International ondersteunde deze actie met deurhangers, posters, social media en persberichten in (consumenten) woonbladen.

Smeets naar Axa Harry Smeets is met ingang van 1 april 2013 aangesteld als algemeen directeur van Axa Stenman Group, marktleider in raam- en deurcomponenten in Nederland. In zijn loopbaan is Smeets niet alleen bij diverse grotere bedrijven algemeen directeur geweest, maar heeft hij ook enkele keren een eigen bedrijf geleid. In zijn laatste functie was hij managing partner (en mede-eigenaar) van het adviesbureau Management Drives.

Timmerindustrie vraagt om duidelijkheid

Mak voorzitter VMRG Fred Mak is benoemd als nieuwe voorzitter van de VMRG, de brancheorganisatie voor gevels en gevelelementen. Mak vervulde al sinds 2009 de rol van penningmeester in het VMRG-bestuur. Lees ook het uitgebreide artikel op de VMRG-pagina, verderop in dit blad.

PEFC-gecertificeerd hout grootste volume De marktmeting die door Probos is uitgevoerd over het aandeel duurzaam geproduceerd hout op de Nederlandse markt, toont opnieuw aan dat het grootste volume gecertificeerd hout afkomstig is uit PEFC-gecertificeerde bossen. Het totale volume duurzaam hout is van 13,3% in 2005, via 34% in 2008 gestegen naar 67% in 2011. Circa 2/3e daarvan komt uit PEFC-gecertificeerde bos. Gecertificeerd tropisch hout is sterk gegroeid: 46% van het gezaagd tropisch loofhout is nu met een certificaat op de markt tegen 16% in 2008. Dit is niet zo verwonderlijk, sinds 5 mei 2009 is MTCS geaccepteerd door PEFC International. PEFC/MTCS heeft nu al een aandeel van 15% van al het gecertificeerde gezaagde tropische hardhout in Nederland. Voor de verduurzaming van de timmerindustrie is dat een belangrijk gegeven. Veel hout uit Maleisië is zeer geschikt voor kozijnen, deuren en trappen.

raam en deur RD2013_03_Postbox_3pag.indd 7

De Nederlandse Branchevereniging voor de Timmerindustrie (NBvT) heeft via een brief aan de heer Weekers, staatssecretaris van Financiën, duidelijkheid gevraagd over de toepassing van de 6% btw-regeling. Het mogelijke knelpunt zit in het verrekenen van de arbeid bij ‘specifieke, op maat gemaakte producten’ voor de renovatie, die fabrieksmatig zijn geproduceerd binnen de timmerindustrie. De NBvT juicht de 6% btw-regeling wordt van harte toe, omdat een soortgelijke regeling in 2010-2011 ook het nodige positieve resultaat heeft geboekt. Bij de huidige regeling lijkt door een onduidelijkheid het beoogde voordeel voor een aanzienlijk deel teniet te worden gedaan. Het probleem is dat bij de huidige renovatie steeds meer specifieke producten op maat worden voorbereid en gemaakt binnen de timmerindustrie. Als deze producten rechtstreeks worden geleverd aan de opdrachtgever, is er geen probleem. Het 6% btw-tarief over arbeid mag dan worden doorberekend. Het probleem ontstaat als er sprake is van een tussenpersoon in de vorm van een aannemer of zzp’er, die de specifieke producten op maat laat maken door een timmerfabriek. Binnen de huidige regeling lijkt het verrekenen van de arbeidscomponent van dit speciaal (op maat) gemaakte product niet meer onder de 6% btw-regeling te vallen. Dit betekent oneerlijke concurrentie ten opzichte van de werkplaatsen van een aannemer en dat kan niet de bedoeling zijn.

3 / 2013 I 7

03-06-13 14:17

Postbox Veertig jaar Mauriks Solutions

Duco lanceert nieuw ventilatieberekeningsprogramma

Mauriks Solutions vierde onlangs haar veertigjarig bestaan. 1 april 1973 - geen grap - was de oprichtingsdatum. Gedurende het jubileumjaar, dat loopt van 1 april 2013 tot 1 april 2014, viert Mauriks Solutions dit samen met haar relaties en medewerkers. Sinds 2011 draagt het familiebedrijf de nieuwe naam ‘Mauriks Solutions’ en de pay-off Personal Design Technology. Mauriks Solutions is op drie hoofdgebieden actief: toegangstechniek en beveiliging, hekwerken en trappen.

Vernieuwde showroom voor Velux Om consumenten goed te kunnen adviseren over het verbouwen van hun zolder tot een extra woonruimte, heeft Velux Nederland in De Meern al jaren een uitgebreide showroom. Dit Daglicht Advies Centrum is voor de introductie van de nieuwe generatie Velux-dakramen onlangs compleet verbouwd. Door deze verbouwing kunnen nog meer praktijksituaties worden getoond. Verkopers en verwerkers van Velux-producten kunnen gebruik maken van de showroom door er samen met hun klanten langs te gaan. Maar ze kunnen ook kosteloos een training volgen, waarbij de nadruk ligt op het nog beter kunnen informeren en adviseren van hun klanten.

Dag van de installateur en renovatie groot succes Buva’s ‘Dag van de installateur’ op 9 april en de ‘Dag van de renovatie’ op 11 april, zijn door de gasten bijzonder goed ervaren. Beide dagen stonden volledig in het teken van het informeren van klanten en geïnteresseerden over actuele onderwerpen uit de markt. Buva heeft een breed publiek, zoals installateurs, woningcorporaties, vastgoedonderhoudsbedrijven, architecten en timmerfabrikanten mogen ontvangen. Naar eigen zeggen stond de informatieverstrekking centraal en voerde de commerciële boodschap niet de boventoon. De evenementen waren geheel gratis voor bezoekers. Tijdens beide dagen kwam een aantal interessante sprekers aan het woord. Na het formele gedeelte werden beide dagen afgesloten met een rondleiding op Katendrecht in Rotterdam, daarna een rondvaart door de Rotterdamse haven en afsluitend een diner in de Euromast.

I 3 / 2013

RD2013_03_Postbox_3pag.indd 8

Duco Ventilation & Sun Control lanceerde onlangs het compleet vernieuwde berekeningsprogramma voor ventilatie. De handige tool, die volledig vrij te gebruiken is, werd aangepast aan de huidige normen op het vlak van woningventilatie en voldoet daarmee aan de eisen van het Bouwbesluit. Voor de ontwikkeling van het ventilatieberekeningsprogramma werd een samenwerking opgezet door de interne studiedienst van Duco met een gespecialiseerd softwarebedrijf. Bij de ontwikkeling werd vooral aandacht besteed aan gebruiksgemak en efficiëntie, met heldere aanwijzingen en toelichtingen. Het berekeningsprogramma is te vinden op Ventilatieberekening.nl.

Samenwerking Themans en Ansa De merken Ansa (bekend om haar uitgebreide assortiment rvs deurbeslag en het elektronische e-Design beslag) en S2 safe & secure (bekend om haar totaalconcepten voor de timmerindustrie) gaan samenwerken. De afgelopen jaren werkten beide partijen achter de schermen al nauw samen, nu is besloten om de krachten te bundelen en als één partij voor het voetlicht te treden. De samenwerking houdt concreet in dat op 1 mei de vestiging in Oosterhout gesloten werd en alle activiteiten behorende bij het merk Ansa en e-Design vanuit Themans in Deventer verder gecontinueerd worden. De productie, als wezenlijk onderdeel van het rvs-maatwerkconcept, blijft in Oosterhout gevestigd.

raam en deur 03-06-13 14:18

Postbox Profialis haalt Uw-waarde van 0.8 W/m²K “Alle deuren gaan voor ons open. In korte tijd is het aantal aanvragen verdubbeld. Dat heeft er alles mee te maken dat wij gekozen hebben voor het nieuwe kunststof profielsysteem Profialis S3000NL”, stelt Gert Weerts van kozijnen raamproducent Toscana uit Hardenberg. In dit profielsysteem is de staalversterking vervangen door het composiet Therma-Core. Koudebruggen worden voorkomen, het profiel is lichter in gewicht en haalt een UW—waarde van 0.8 W/m²K. Gert Weerts mocht uit handen van Frans Reijntjes van SKG en in aanwezigheid van Steven Forger, algemeen directeur van Profialis Benelux het SKG–certificaat voor dit nieuwe systeem in ontvangst nemen. Het Profialis profielsysteem is leverbaar in meer dan honderd kleuren. Alle profielen zijn uit te voeren in één van de ruim honderd foliekleuren of worden gelakt in ruim tweehonderd RAL-kleuren uit het Color-Line Greenassortiment.

Veka-profielen in bekroond passiefhuisproject

Dorma wijzigt structuur wereldwijd

Woningcorporatie Woonbeheer Borne ontving onlangs de Passiefhuis Award 2012 voor een nieuwbouwproject waarin kunststof profielsystemen van Veka werden toegepast. Het project betrof zes eengezinswoningen in de Welemanstraat te Borne, die qua stijl en uitstraling aansluiten bij het karakter van de jarenvijftigwijk. De nieuwbouwwoningen voldoen aan het Keurmerk Passief Bouwen. De woningen zijn zongericht en luchtdicht gebouwd. Zo zijn de woningen voorzien van kunststof kozijnen in combinatie met triple glas. In de kozijnen is het kunststof profielsysteem Alphaline van Veka toegepast.

Dorma past wereldwijd de bedrijfsstructuur aan. Dit is een uitvloeisel van de ambitieuze doelstellingen die het concern heeft geformuleerd voor de komende jaren. De interne aanpassingen zorgen ervoor dat de onderneming de omslag maakt van product- naar marktgerichtheid. Rechtstreeks gevolg daarvan moet zijn dat de opdrachtgever gemakkelijker zaken kan doen met Dorma. Ook in Nederland en België zullen de samenwerkingspartners van Dorma profijt hebben van de koerswijziging, stelt Fekke van Dijk, regional director SwissBenelux. “We zetten een belangrijke stap naar moderner, opener en transparanter werken. We kiezen voor een holistische klantgerichte benadering, met één vast aanspreekpunt. Die contactpersoon inventariseert de vragen van de klant en vertaalt die naar de optimale oplossing. We gaan van complex naar eenvoudig, efficiënt en effectief”, aldus Van Dijk. Dorma heeft circa 6.700 medewerkers in dienst en is actief in ruim vijftig landen, met de hoofdvestiging in het Duitse Ennepetal. De vestiging in Nederland bevindt zich in Dodewaard. Het productengamma omvat deursluit- en glasbeslagtechniek, automatische deuraandrijvingen, vluchtwegtechniek en toegangscontrole.

Assa Abloy organiseert producttrainingen Assa Abloy Nederland organiseert in de showroom in Raamsdonksveer negen verschillende producttrainingen, waarvan drie trainingen in samenwerking met HID Global, TRAKA Nederland en Avensus. De producttrainingen zijn speciaal voor relaties die hun kennis willen opfrissen op het gebied van mechanische en elektromechanische producten, de trends in de markt en actuele weten regelgeving. Iedere training wordt twee keer gegeven in een twee uur durende ochtend- of avondsessie. Deelname aan de producttrainingen is geheel gratis. Aanmelden kan via de website Assaabloy.nl.

raam en deur RD2013_03_Postbox_3pag.indd 9

3 / 2013

I 9

03-06-13 14:18

Gevelarchitectuur

Door Joop Wilschut

Woningen van energielabel E naar A++

Een complete metamorfose Bestaande (sociale) woningbouw naar een beter energielabel tillen, gebeurt vaak met installatietechnische ingrepen en na-isoleren. In de Poorterstraat in Montfoort zijn bij de renovatie van een rijtje van tien woningen van veertig jaar oud de zaken veel drastischer aangepakt. De woningen hebben een compleet nieuwe buitenschil gekregen en zijn op de zolderverdieping fors uitgebreid. Het visuele resultaat is verrassend. De Poorters van Montfoort is het eerste experimentele project van Nederland in de sociale huursector, dat op basis van het Active House-concept gerenoveerd is. Het concept heeft als doel duurzaam renoveren te vereenvoudigen om daarmee een positieve bijdrage te leveren aan de mondiale milieuproblematiek: woningen te creëren met een goede balans tussen energieontwerp, binnenklimaat en omgeving. Het project is in consortiumverband gerealiseerd. Het renovatieconcept is ontwikkeld door de Velux Groep en Danfoss. De BouwhulpGroep in samenwerking met adviesbureau Nieman heeft het concept verder uitgewerkt. BAM Woningbouw heeft voor de ontwikkeling gezorgd. Alles in opdracht van woningcorporatie GroenWest.

Nieuwe buitenschil Afgezien van een grondige wijziging van de installaties in de woningen uit 1972, is er ook bouwkundig fors ingegrepen. De woningen hebben een compleet nieuwe buitenschil gekregen en zijn aan de achterzijde op zolderniveau flink uitgebreid. Esthetica en wooncomfort waren bij het ontwerp belangrijk; de bewoners stonden centraal en moesten zich in hun ‘nieuwe’ woning prettig voelen. De BouwhulpGroep heeft het nieuwe ontwerp gemaakt. Daarbij hebben negen ‘verhalen’ als basis gediend voor het vinden van de ideale situatie. Deze ‘verhalen’ over onder andere ruimte creëren, energie besparen, daglicht laten toetreden en milieuaspecten, zijn uitgewerkt tot één ontwerp. Dit heeft ertoe geleid dat de woningen bijna tot op het casco gestript zijn en volledig nieuw opgebouwd.

Driedeling Om met het dakvlak te beginnen; alle dakpannen zijn verwijderd en de bestaande constructie is tot op de gordingen gesloopt. Aan de zijde van de woningen met het grootste dakvlak (bijna een lessenaarsdak) is in het nieuwe dak een driedeling tot stand gekomen. Het onderste deel, het dak boven de berging en de entreepartij, heeft een zinken dakbedekking gekregen van horizontale banen met daaromheen een verdiepte, duidelijk aanwezige bakgoot. Onder deze bedekking is nieuwe isolatie en nieuw dakbeschot aangebracht. Aan

I 3 / 2013

RD2013_03_Gevelarchitectuur_3pag.indd 10

de binnenzijde is onder de gehandhaafde gordingen een afwerking van gipsplaten gekomen. Op het middelste deel, tot aan de oude nok, is het nieuwe dak dichtgelegd met zonnestroomelementen. Dit is zodanig gedaan dat er in dit dakvlak geen scheiding meer zichtbaar is tussen de aangrenzende woningen. Onder de elementen is op de gordingen ook nieuw dakbeschot en isolatie aangebracht en is een waterkerende laag EPDM dakbedekking verwerkt. Het bovenste deel is helemaal nieuw en in een traditionele onderdakconstructie uitgevoerd. Het bestaande dakvlak is vanaf de oude nok in lijn ongeveer anderhalve meter doorgetrokken en aan de andere zijde onder een steilere helling teruggeknikt, waarna het overgaat in een nieuw gevelsegment. De woningen in de oude situatie hadden aan die zijde een kort stuk hellende dakvlak met pannen en een stuk plat dak. Vóór de nieuwe gevel is op het resterende platte gedeelte nu een balkon/terras gecreëerd. Bij dit nieuwe dakdeel zijn aan de zijde van het lange dak vier Velux dakvensters ingebouwd. Aan de ‘balkonzijde’ zijn dat drie geknikte combidakvensters geworden, waarvan er één een deurfunctie heeft, die toegang geeft tot het balkon/terras. Daarboven zijn drie zonnepanelen geïnstalleerd. De dakramen en panelen zijn rondom ingewerkt in een zinken dakbedekking, die bij de kopwoningen is doorgezet op de wangen.

Smalle stenen Ook de kopgevels en de gevels van de bergingen hebben een volledig nieuwe uitstraling gekregen; van een traditionele geelkleurige

raam en deur 03-06-13 13:14

De nieuwe situatie aan de achterzijde van de woning.

De voorgevel in de nieuwe situatie.

g evelsteen naar een frisse, bijna witte steen, gemêleerd met enkele donkere stenen in een willekeurige patroon. Het nieuwe metselwerk is opgetrokken in Beekstenen, een steen met normale afmetingen in het aanzien, maar dunner in de breedte. De keuze voor deze oplossing staat in verband met de breedte van de bestaande fundering. In de nieuwe gevelopbouw is de bestaande minerale wol die in de spouw zat vervangen door platen PIR-isolatie. Met een traditionele samenstelling zou de nieuwe spouwmuurconstructie te breed worden voor de fundering. Vandaar dat men ervoor gekozen heeft bij de kopgevels alleen het buitenblad van de spouwmuurconstructie te slopen. Het binnenblad is dus blijven staan en daar werd een nieuw blad van de smalle steen voor gezet. Bij de bergingen is het halfsteens metselwerk wel volledig gesloopt en vervangen door nieuwe wanden met Beeksteen om in het zelfde aanzien te blijven. Deze gevels zijn aan de binnenzijde geïsoleerd en bekleed met een gipsplaatconstructie. De bergingen in de nieuwe situatie doen ook geen dienst meer als berging, omdat daar onder andere de nieuwe zonnestroominstallatie is geplaatst. Men kan er nog wel een paar fietsen in kwijt, maar niet alles wat men normaliter in zo’n ruimte opbergt. Ter compensatie hebben de woningen in de tuin een nieuwe houten berging gekregen.

Passiefhuis kozijnen In de oude situatie hadden de woningen aan de voor- en achterkant op zowel de begane grond als de verdieping aluminium schuiframen en -deuren met enkel glas (op sommige plaatsen dubbelglas) en een betimmerde borstwering. Al deze kozijnen zijn gesloopt en vervangen

De voorgevel in de oude situatie.

raam en deur RD2013_03_Gevelarchitectuur_3pag.indd 11

3 / 2013

I 11

03-06-13 13:14

OMEGA FLEX Geniaal eenvoudig – eenvoudig geniaal

Eenvoudige montage Geen bekabeling naar de deur Eenvoudig te programmeren Cilinder varianten voor elke toepassing/deur

Kom ons bezoeken op de bouwbeurs te Utrecht. Hal 2, stand E040

CESnederland B.V. Lage Brink 9 · 7317 BD Apeldoorn tel. 055-5266890 · infonl@ces.eu www.ces.eu/nl

MAAK NU KENNIS MET DE TJSS T6 GLIJARM DEURDRANGER EEN SENSATIE OP HET GEBIED VAN TOEGANKELIJKHEID | BRANDVEILIGHEID | DESIGN & KWALITEIT

      

Aluminium behuizing met RVS cover Maximale openingshoek 180° Veersterkte EN 2-5 & EN 3-6 Deurbreedte 0.6-1.2m & 1.0-1.4m Geschikt voor branddeuren (EN1154) Zowel DIN links als rechts toepasbaar Regelbare sluitsnelheid, eindslag en sterkte Design van de TJSS T6 is onlangs beloond met de prestigieuze

DICTATOR Productie B.V. Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E-mail: info@dictator.nl of bezoek onze website: www.dictator.nl

RD2013_03_Gevelarchitectuur_3pag.indd 12

03-06-13 13:14

Gevelarchitectuur

De uitbreiding op het dak met balkon/terras.

De oude en nieuwe achtergevel naast elkaar.

door nieuwe prefab hsb-elementen met houten kozijnen en drievoudige beglazing; passiefhuis kozijnen. In de voorgevel is de indeling zoveel mogelijk hetzelfde gehouden; in de achtergevel hebben de woning op de begane grond nu openslaande deuren en op de verdieping kozijnen met een grote glasoppervlak voor meer daglichttoetreding. De Veluxvensters aan weerszijde van de vernieuwde en uitgebreide bovenverdieping zorgen er voor dat ook deze ruimte in plaats van een donkere zolder nu een nieuw leefgebied is geworden met veel daglichttoetreding. Tot slot nog iets over de vloeren. In eerste instantie wilde men de bestaande begane grondvloer isoleren, maar uiteindelijk is er toch voor gekozen deze volledig te vervanging door een nieuwe constructievloer met in de dekvloer vloerverwarming. De eerste verdiepingsvloer is wel gebleven, maar ook daar is in de nieuwe dekvloer vloerverwarming opgenomen.

Alom tevredenheid Medio maart kregen zeven bewoners na vijf maanden de sleutel terug van hun totaal gerenoveerde woning. De feestelijke opening van de modelwoning, medio april, vormde het sluitstuk van de renovatie van De Poorters van Montfoort. Voor het eerst in Nederland zijn woningen van veertig jaar oud duurzaam gerenoveerd. Het wooncomfort van de bewoners is verbeterd, doordat er meer leefruimte, daglicht en natuurlijke ventilatie is gecreëerd. Om te testen of de gestelde doelstellingen in de praktijk daadwerkelijk worden behaald, worden de woningen en de ervaringen van de gebruikers gedurende langere tijd gemonitord. Voor alle betrokken partijen is dit een prestigieus en innovatief project geweest. Men wilde met dit project vooral kennis en ervaring delen. “De aanpak om het in consortiumverband te realiseren en innovatieve oplossingen door de markt toe te laten, was voor alle partijen nieuw”, aldus woningcorporatie GroenWest. “Het was ook belangrijk inzicht te krijgen hoe om te gaan met duurzame renovatie van de bestaande woningvoorraad. Het project toont aan dat de Active House-visie met een maximale energieprestatie, een hoge leefbaarheid en veel daglicht ook mogelijk is in bestaande woningen en niet voorbehouden is aan nieuwbouw.”

De oude en nieuwe voorgevel naast elkaar.

Projectgegevens Opdrachtgever : Woningcorporatie GroenWest Architect : BouwhulpGroep Adviseur : Nieman Raadgevende Ingenieurs Aannemer : BAM Woningbouw Partner : Velux Nederland Partner : Danfoss Boven het metselwerk de uitbreiding bovendaks.

raam en deur RD2013_03_Gevelarchitectuur_3pag.indd 13

3 / 2013

I 13

03-06-13 13:14

Vaktueel

Door Louis Jongeleen

Nieuwe zonwering krijgt vele functies

Comfort en duurzaamheid gaan samen Aan de zon is in de laatste vijftig jaar niet veel veranderd, maar aan hoe we met de zonneschijn omgaan des te meer. Lag destijds de nadruk op het ‘weren’, tegenwoordig verwelkomen we de zon, vooral als bron van licht, warmte en energie. Die verandering valt mooi af te lezen aan de productontwikkeling van buitenzonweringsystemen.

Doorbraak

Screens met Sunfix van twaalf jaar oud: niet vergrendeld (l) en wel vergrendeld (foto: Sunmaster).

In de jaren ‘60 van de vorige eeuw beschermden we ons tegen de zon met markiezen, uitvalschermen en terrasschermen. Deze vormen van zonwering betekende ‘s zomers dikwijls een verfraaiing van de gevels, maar het moest dan natuurlijk niet al te hard gaan waaien. Producenten van buitenzonwering hebben zich lang het hoofd gepijnigd met het zoeken naar een zonweringsysteem dat beter bestand is tegen wind. Pas in het midden van de jaren ’70 kwam een oplossing dichterbij, door de vinding van het vlakhangende zonnescherm ofwel ‘screen’. In ons land was Sunmaster Nederland uit Nijkerk de eerste producent die met betrekkelijk windvaste screens op de markt kwam. Aanvankelijk ging ook deze zonwering nog gepaard met opwaaien en klapperen van het doek en gerammel van de onderlijst. Daarom startte de toenmalige directeur Guus Hermans in 1996 een gericht onderzoek. Hemko Molenaar was daarbij betrokken als R&D-manager. Molenaar: ”Doel van ons onderzoek was het ontwerpen van een zeer windvast, geruisloos systeem voor screens dat gemakkelijk te monteren en te bedienen is en dat niet duurder is dan de bestaande screens. We kwamen snel tot de kernvraag: hoe vinden we een effectieve manier om de onderlijst van het screen te blokkeren, te vergrendelen en weer te ontgrendelen?”

I 3 / 2013

Vaktueel innovatie.indd 14

Na anderhalf jaar had Sunmaster de juiste remedie tegen de kinderziektes van de screens gevonden, mede dankzij een heldere ingeving. Chris Kollen, de huidige algemeen directeur van Sunmaster, kan daar met smaak over vertellen. “Hermans was in zijn tuin bezig toen hij een stukje grillig gebogen vlechtdraad van de grond opraapte. Hij besefte ineens dat hij keek naar de ideale vorm van een draadveer waarmee je de onderlijst van een screen in gesloten stand automatisch zou kunnen ontgrendelen. Dat was een doorbraak. Somfy vond een knappe oplossing voor de elektrische aansturing van de motor die het doek strak trekt totdat de onderlijst is vergrendeld. Daarmee was de uitvinding van ons Sunfix-systeem een feit. Het was meteen de techniek met de hoogste windvastheid, geschikt voor alle typen screens en geleiders.” In 1998 toonde Sunmaster het Sunfix-systeem op de belangrijkste beurs voor zonwering, de R+T Messe in Stuttgart. In Nederland begon toen de toepassing van screens op grote schaal, met name voor hoogbouw. De techniek van de Sunfix- screens is sindsdien verder verfijnd.

Gewoon netjes Jörgen Smits begon in 1985 in Geldrop een zaak in zonwering en rolluiken. Hij was toen al bewust ‘klantgericht’ bezig. In 1995 was hij één van de eerste leveranciers die de vlakhangende screens van Sunmaster opnam in het assortiment. Smits: “Je zag toen dat steeds meer kantoren en andere grote gebouwen overgingen op screens. De vraag van particulieren begon een beetje te komen. Daarom was het jammer dat die vroege screens erg windgevoelig waren. Klanten vonden dat het doek te hard klapperde. Ook de vergrendeling werkte vaak niet goed. Gelukkig nam Sunmaster de kritiek van de klanten serieus. De uitvinding van het Sunfix-systeem heeft de screens zeer windvast gemaakt.” Screens hebben in Nederland binnen enkele jaren een groot deel van projectenmarkt veroverd. Voor particulieren zijn screens aantrekkelijker door de variatie in het aanbod. Smits: “ In 2009 is onze zaak naar Nuenen verhuisd. We heten nu DLC Zonwering en in onze showroom van 250 m² hebben we allerlei soorten buiten- en binnenzonwering. Van de screens scoort het type met het Sunfix-systeem nog altijd het beste in windvastheid.”

raam en deur 03-06-13 13:37

Vaktueel De Cubola Op de Internationale Bouwbeurs 2013 in Utrecht staat op de woensdag een groepje beursklanten in de Aluminium Verkoop Zuid (AVZ) uit Best te luisteren naar een enthousiaste uitleg over een nieuw soort terrasoverkapping. “Weg met zonwering! Dat woord is mij te negatief. Wij hebben het voortaan over terrasbeleving of ‘de tuin als buitenkamer’.” Het zijn de woorden van Koen de Graaf, commercieel directeur van AVZ . Hij wijst op een een strak vormgegeven zonweringsysteem dat ook als windscherm dienst kan doen, de Cubola. De Graaf: “Vijf jaar geleden vroegen wij aan een bekend ontwerper of hij voor ons een nieuwe benadering van zonwering wilde tekenen. Hij schetste een kubus, opgebouwd uit stevige vierkante profielen en met doek dat aan alle zijden strak en vlak stond. Eenvoudig en tegelijkertijd geniaal.” Een ontwerpteam van AVZ waarin techniek, Vier Cubola’s gekoppeld met bovendoek om-en-om in schuine en horizontale stand (foto: AVZ). inkoop, verkoop en directie samenwerkten, koos die kubus als startpunt voor de ontwikkeling van een techniek van verticale zonwering, van screens. Het zogenoemde nieuw soort zonwering. De Graaf: “Met opzet hebben we niet eerst Solid Screen beweegt in de zijgeleiders door middel van een soort een consumentenonderzoek gedaan. Immers, als je hebt uitgezocht ritssluiting. Die vinding was perfect geschikt om de zijkanten van de wat de consument wil, weet je nog te weinig. Je moet met iets Cubola te kunnen afschermen tegen wind en regen. De Graaf: “In komen wat nog niemand heeft gezien.” 2010 hadden we een prototype. Dat hebben we een half jaar in weer en wind laten staan. Daarna was de Cubola direct klaar voor de vakbeurs Polyclose 2010 in Gent.” Superstrak De productontwikkelaars concentreerden zich eerst op de voor- en nadelen van bestaande zonweringsystemen. Daaruit kwam het conLekker buiten cept van een zonweringsysteem dat zowel vrijstaand als tegen de Mevrouw Berends uit het Friese Jubbega hoopt dat het gauw lente gevel te gebruiken is, dat eenvoudig kan worden uitgebreid en wordt. Dan kan ze samen met haar man weer lekker buiten zitten, waarvan het doek in weer en wind altijd superstrak blijft staan. onder de Cubola. Ze kent de voordelen al van de nieuwe combinatie Werktuigbouwkundig specialist van het ontwerpteam Fons Van van zonnewering en windscherm. Mevrouw Berends: “Vorig jaar in Sprang vat de uitdagingen samen. “Bij een technische puzzel zoek ik het vroege voorjaar wilden we buiten zitten. Alleen was het nogal altijd naar een systeem dat je probleemloos kunt gebruiken en winderig. We hadden toen nog een verandazonnescherm. Daarom bedienen en dat je eenvoudig kunt monteren. Het principe van de besloten we eens uit te kijken naar iets anders op de Huis- en verandazonwering bracht ons op het idee voor een overkapping die Tuinbeurs in Leeuwarden. In de stand van Solair Zonwering uit bestaat uit een lijst waarbinnen je het doek uitrolt. Die lijst moest Harlingen zagen we die Cubola. De dame van Solair liet de Cubola verstelbaar zijn, van een volledig horizontale stand naar een iets zien en ze zei: “We verkopen het liefst een product dat onderhoudsschuine stand. Dat laatste is handig bij laagstaande zon en bij regen. vriendelijk is.” En toen zei ik: “Ja, en het moet ook netjes zijn. Ze Met een doekrol die draait in de ligger, kun je het doek perfect heeft ons de voordelen uitgelegd. Die grote kubus neemt niet alle horizontaal en strak trekken. De aluminium profielen kunnen aan licht weg, dus wordt het niet zo donker in de huiskamer. En als je in de binnenzijde, dus onzichtbaar, aan elkaar worden gekoppeld. Zo de kubus zit, kun je elke zijkant afsluiten, welke je maar wilt. Zo zit bouw je gemakkelijk een stabiele constructie op die je naar wens je altijd uit de tocht en kun je toch nog door het doek heenkijken. kunt uitbreiden.” Daarmee was de Cubola nog niet compleet. Ook Mijn man en ik waren het snel eens over die Cubola. We hebben een AVZ was juist toen bezig met een belangrijke vernieuwing in de dubbele genomen, dan zit iedereen ruim als je bezoek hebt. “

raam en deur Vaktueel innovatie.indd 15

3 / 2013

I 15

03-06-13 13:37

Vaktueel De ShadoVoltaic-lamellen In 1980 startte Colt International, de Engelse producent van ventilators en apparatuur voor klimaatbeheersing, met onderzoek naar gevelsystemen die daglichttoetreding reguleren en tegelijkertijd zonne-energie omzetten in elektriciteit. Een eerste proefproject met deze gecombineerde techniek voerde Colt in 1992 uit in het Zwitserse Geneve. Het atrium van het kantoorgebouw van softwarebedrijf DEC Digital kreeg een overkapping in de vorm van een piramide die werd uitgerust met horizontale, beweegbare zonwering van glazen lamellen die waren voorzien van zonnecellen. Ingenieur Ulrich Kremer, R&D-manager bij de afdeling zonweringsystemen van Colt International te Kleve, blikt terug op het onderzoeksproject. “Colt was met dit project een pionier op dit gebied. Een ontwerpteam van zes ingenieurs kreeg lastige berekeninShadoVoltaic-lamellen op de zuidelijke gevel van vlieghavengebouw op vliegveld Maastricht-Aachen gen en technische vraagstukken voorgescho- (foto: Wauben Architects). teld. Hoe bereken je de invloed van de wind en de wrijving op de Met de zon mee beweegbare lamellen? Hoe kan het gewicht van de gelamineerde glaZolang hij architect is, werkt Bart Wauben van Wauben Architects zen lamellen worden verminderd? Hoe kun je de verbindingskabels uit Geleen, aan ontwerpen van gebouwen die zeer weinig of geen van de pv-cellen zo monteren dat ze uit het zicht blijven?” energie gebruiken. In 1992 maakte het bureau al sociale huurwoningen waarvan de energielasten uitkwamen op 65% van de energielasten van een gemiddelde rijtjeswoning. In 2003 kreeg Droom Wauben de opdracht voor het ontwerpen van een vlieghavengeKremer:” Onze R&D-activiteiten zijn altijd projectgebonden. Wij bouw op het vliegveld Maastricht-Aachen. Een belangrijke eis van proberen met onze techniek de droom van de architect waar te opdrachtgever was dat het een zeer duurzaam gebouw moest zijn. maken.” Bij de onderzoeksprojecten van Colt speelt ook marketing Een groen gebouw zou tegenwicht kunnen bieden aan het milieueen belangrijk rol. Kremer: “Wij hebben de activiteit van de markt onvriendelijke imago van de luchtvaart, vond de opdrachtgever. nodig om onze onderzoeksprojecten te kunnen uitvoeren. Daarom Wauben: “Wij maakten een ontwerp met o.a. een atrium van glas zijn we steeds bezig om onze boodschap bij architecten en invesvoor het oogsten van passieve zonne-energie, een grootschalig teerders onder de aandacht te brengen. En die boodschap is dat wij WTW-systeem, een installatie met kleine warmtepompjes in elke de kennis en kunde in huis hebben om een duurzaam bedrijfsgeruimte voor koeling en verwarming en een zuidelijke gevel met bouw kunnen helpen realiseren. Wij maken de markt rijp voor ShadoVoltaic-lamellen van Colt. Het systeem van Colt laat de grote commerciële projecten die duurzaam zijn.” In 1995 was het gewenste hoeveelheid gratis warmte binnen, houdt schittering en allereerste ShadoVoltaic-project, het bedrijfsgebouw van DEC een overmaat aan warmte tegen en wekt energie op. In samenwerDigital, voltooid. Proefopstellingen van het systeem waren dat jaar king met Colt hebben we de structuur van de horizontale te zien op de bouwbeurzen van München en Stuttgart. Volgens ShadoVoltaic-lamellen geïntegreerd in ons ontwerp van de zuideUlrich Kremer leverde die presentaties veel vragen op en ook veel lijke gevel.” Nu, tien jaar later kijkt Wauben nog altijd met volorders van bedrijven uit de EU, New York en zelfs Singapore. doening terug op zijn ervaring met de ShadoVoltaic-gevel. En hij Kremer: “De vragen hadden dikwijls betrekking op energieopziet nieuwe mogelijkheden voor het systeem. “Je kunt denken aan brengst en het rendement van de pv-cellen. Die energiewinst was een verhoging van het aantal pv-cellen in de lamellen. Misschien ongeveer op 17% van het totale energieverbruik van het gebouw. In kun je de lamellen de functie geven van luiken. En waarom zou je die tijd was dat een topprestatie. In de loop van de jaren werden het ShadoVoltaic- principe niet omvormen tot verticale zonwering ook andere sterke punten van het ShadoVoltaic-systeem steeds duiof tot een systeem dat in horizontale richting meedraait, met de delijker, zoals de grote vrijheid die het geeft in de vormgeving van zon mee? Dat laatste idee hebben wij toegepast bij ons project de gevel, het exacte maatwerk, de intensieve samenwerking met de ‘Cultuurcluster Heerlerheide’.” architect en de zorgvuldige technische begeleiding door Colt. “

I 3 / 2013

Vaktueel innovatie.indd 16

raam en deur 03-06-13 13:37

DOM_ANZ_Guardian_1310_91x126_NL_DOM 11.03.13 15:20 Seite 1

VARIANT® VX Stijl en techniek in één. Voor projectdeuren.

Nieuw: DOM Guardian®-S Elektronisch beslag voor buitendeuren

VE I LI G HE ID, K WA LIT EIT , DO M.

www.dom-nederland.nl

VARIPRO onderdorpelsysteem voor kunststof en aluminium kozijnen

DTS® VARIPRO dorpels zijn speciaal ontwikkeld voor de kunststof en aluminium kozijn-industrie. Door stapeling van de profielen zijn VARIPRO-dorpels nagenoeg voor ieder profielmerk leverbaar of in overleg te ontwikkelen.

Aluminium kozijnen Alcoa Aliplast Profel Reynaers Sapa Schüco ...

POLITIE KEURMERK

VEILIG WONEN

Vaktueel innovatie.indd 17

Kunststof kozijnen Aluplast Brugmann Deceuninck Finstral Gealan K-Vision LB Profile

Kreunen Kunststoffen BV T: 0573 - 438410 F: 0573 - 432609

PolyProfiel Profel Rehau Schüco Veka Veratec Wymar/Profialis ...

optimale draaieigenschappen, belastbaarheid en elegantie maken het variant vX scharnier een scharnier van een hoogwaardige kwaliteit. inzetbaar voor extreme toepassingen in b.v. brandwerende deuren tot 300 kg.

Project scharnier voor hoge belasting • Tot 300 kg belastbaar • Comfortabele 3 D verstelbaarheid • Onderhoudsvrij • Inzetbaar voor houten, stalen en aluminium kozijnen • Ook voor brand en inbraakwerende deuren • Verschillende oppervlakte uitvoeringen

Fon + 49 (0)5242 / 413- 0

simonswerk.nl

E: info@dts-dorpels.nl I: www.dts-dorpels.nl

03-06-13 13:37

Deur in Deur uit

Door Jacco Ridderhof (BouwKennis)

Markt voordeuren krimpt door woningbouwcrisis In 2012 zijn 48.000 woningen gereedgekomen. Dat betekent dat evenzoveel voordeuren daarin zijn terechtgekomen. Ook in het komende jaar krimpt de markt verder, met name door de afnemende woningnieuwbouwproductie. In 2014 bodemt de nieuwbouwmarkt uit, waarna een voorzichtig herstel zal plaatsvinden. Dit blijkt uit de BouwKennis Marketing Score Card Marktomvang.

De markt voor voordeuren is in kwantitatieve zin sterk afhankelijk van de woningnieuwbouwproductie. Elke nieuwe woning heeft immers een voordeur. Daarnaast is de kwalitatieve ontwikkeling van belang voor het type deur dat geleverd wordt. Kwaliteit wordt hier vooral bedoeld in de zin van koop en huur – en in het verlengde daarvan – woningtype. Vrijstaande woningen en twee-onder-een-kapwoningen zijn doorgaans van een luxer segment dan rijtjeswoningen en meergezinswoningen.

gedaald en in euro’s reëel met circa 62%. De hardere daling in euro’s komt door de verhoudingsgewijze stijging van het aandeel huurwoningen op de totale vergunningverlening.

In 2012 werd voor 37.370 nieuwbouwwoningen een vergunning verleend: een dieptepunt In 2011 werden er 57.703 woningen gereedgemeld. Dit aantal is naar schatting teruggevallen tot 48.000 woningen in 2012 met een gezamenlijke productiewaarde van circa € 9,6 mrd (prijzen 2011, niveau Nationale Rekeningen). Voor 2013 en 2014 verwacht BouwKennis een verdere terugval naar respectievelijk 42.000 en 41.000 nieuwe woningen. Vanaf 2015 krabbelt de markt weer op.

Nieuwbouw bereikt bodem in 2014 De woningnieuwbouw ligt op de korte termijn vast door het aantal afgegeven bouwvergunningen. In 2012 werd voor 37.370 nieuwbouwwoningen een vergunning verleend, een naoorlogs dieptepunt. De vergunningverlening is tussen 2008 en 2012 in aantallen met 57%

Verschuiving Voor de voordeurenmarkt is de kwalitatieve verschuiving die optreedt minstens net zo belangrijk. Er worden verhoudingsgewijs meer meergezinswoningen opgeleverd in de komende jaren. Dat

Gereedmeldingen 2006 t/m 2015 naar soort woning (aantallen). Totaal

In %

aantallen

Egz vrijst. 2006

72.382

2-o-1 kap

16,3%

11,7%

Mgz rijtjes 37,0%

Egz vrijst.

35,0%

11.769

2-o-1 kap 8.440

Mgz rijtjes 26.810

25.363

2007

80.193

14,9%

10,9%

35,8%

38,3%

11.957

8.749

28.747

30.740

2008

78.885

14,1%

10,3%

36,5%

39,0%

11.146

8.157

28.809

30.773

2009**

75.000

12,7%

9,9%

35,6%

41,8%

9.510

7.433

26.722

31.336

2010**

64.000

12,3%

8,3%

33,5%

45,9%

7.846

5.318

21.448

29.387

2011

57.703

12,0%

9,5%

36,7%

41,8%

6.924

5.482

21.177

24.121

2012***

48.000

11,0%

9,0%

36,3%

43,8%

5.300

4.300

17.400

21.000

2013*

42.000

10,0%

9,0%

33,3%

47,6%

4.200

3.800

14.000

20.000

2014*

41.000

10,0%

9,0%

32,2%

48,8%

4.100

3.700

13.200

20.000

2015*

45.000

9,6%

9,3%

33,3%

47,8%

4.300

4.200

15.000

21.500

Bron: BouwKennis, maart 2013. * Prognose ** Herberekening BouwKennis *** Schatting BouwKennis

I 3 / 2013

Markt voordeuren krimpt door woningbouwcrisis - Raam en Deur.indd 18

raam en deur 03-06-13 13:07

Deur in Deur uit Aandeel luxe in marktomvang voordeuren in 2012, per woningtype (in %) Aandeel luxe Nieuwbouw Vrijstaande woning

2-o-1-kapwoning

Rijtjeswoning

Meergezinswoning

Bron: USP Marketing Consultancy/BouwKennis, april 2013

komt vooral doordat het segment van eengezinswoningen harder krimpt. Aan de bovenkant van de markt zien we een flinke terugloop: in de komende jaren worden slechts ruim 4.000 vrijstaande woningen en krap 4.000 twee-onder-een-kapwoningen gebouwd.

Luxe deuren minder in trek De terugloop in het hogere woningbouwsegment heeft consequenties voor het luxe segment van voordeuren. Het aandeel luxe voordeuren is immers het hoogst in vrijstaande woningen en twee-onder-een-kapwoningen. Dat geldt voor zowel nieuwbouw als renovatie. Juist in meergezinswoningen, het segment dat redelijk op peil blijft in de nieuwbouwproductie, is het aandeel luxe voordeuren verwaarloosbaar.

Gematigde ontwikkeling na 2015 De marktomvang van voordeuren blijft op termijn onder druk staan. Op de korte termijn zullen problemen op de woningbouwmarkt de afzet van voordeuren drukken. Weinig mensen durven een nieuwbouwwoning te kopen, waardoor de bouw vertraging oploopt. Dit heeft als zojuist gebleken een laag aantal gereedmeldingen tot gevolg.

Voor 2013 verwacht BouwKennis een terugval naar 42.000 gereedgemelde woningen Op de lange termijn (2012-2020) zullen de woningbouw en de huishoudensgroei van cumulatief 50.000 huishoudens elkaar echter niet ver kunnen ontlopen. Daarbij komt dat een aanzienlijk aantal huishoudens dat graag wilde verhuizen hun plannen niet ten uitvoer gebracht heeft. Dit zorgt in de periode 2015 tot en met 2018 voor een inhaalproductie, waarbij de piek in 2018 ligt met 63.500 gereedmeldingen. Na inhaalproductie tussen 2015 en 2018 zal de woningnieuwbouw weer terugvallen tot een niveau dat rond de jaarlijkse huishoudensgroei ligt. Er zullen dan structureel per saldo circa 50.000 woningen aan de voorraad toegevoegd worden. De nieuwbouwproductie zal iets hoger uitvallen dan 50.000, omdat er ook nog gecompenseerd moet worden voor gesloopte woningen.

raam en deur Markt voordeuren krimpt door woningbouwcrisis - Raam en Deur.indd 19

3 / 2013â&#x20AC;&#x192;

Iâ&#x20AC;&#x192; 19

03-06-13 13:07

Deur in Deur uit Thermische onderbrekingen Schmidt Benelux heeft haar hefschuifdeurenassortiment onlangs uitgebreid met het 4-kamerprofiel-plus-systeem. Hiervoor heeft Schmidt het systeem voorzien van extra thermische onderbrekingen. Door deze aanpassing is het isolerend vermogen van de hefschuifdeur sterk verbeterd en voor elke laag- energiewoning de perfecte oplossing. Het assortiment van Schmidt Benelux BV bestaat nu uit een 4-kamer TL + SL basissysteem, een 4-kamer TL + SL plus-systeem (laag- energie) en een 5-kamer Quinline-systeem (passief). Schmidt Benelux, Sittard, 046.4009.103, www.schmidtbv.nl

Altijd passende ruimtewinst Svedex creëert met haar onlangs gelanceerde schuifdeursystemen passende ruimtewinst voor de woningbouw. Svedex biedt zowel in als voor de wand schuivende systemen, omdat niet iedere ruimte geschikt is voor een volledig in de wand weggewerkt systeem. Naast de vlakke Superlak deuren kan er ook worden gekozen voor een combinatie met een Svedex stijldeur. De Svedex schuifdeursystemen zijn gemaakt voor intensief gebruik, zowel voor particuliere- als utiliteitsbouw. Svedex, Varsseveld, 0315.25.93.20, www.svedex.nl

Draaideur gemoderniseerd Boon Edam introduceert een moderniseringspakket bestaande uit een isolatie-upgrade, toepassing van richtingsgevoelige sensoren en led-verlichting met slimme aansturing, dat de energiebesparende eigenschappen van de draaideur nóg verder verbetert. Een nieuwe, richtingsgevoelige sensor detecteert de looprichting van personen en zorgt er zodoende voor dat de deur alleen in beweging wordt gezet als personen de deur ook echt naderen om deze te betreden. Boon Edam Nederland, Edam, 0299.38.08.08, www.boonedam.nl

I 3 / 2013

RD2013_03_DiDu pi_2pag.indd 20

Vlakke deurromp Mill Panel ontwikkelde een deurromp met het uiterlijk van een traditionele stapeldorpeldeur en een isolatiewaarde die voldoet aan het nieuwe bouwbesluit. Deze vlakke deurromp met stijlen van slechts 14 cm breed en een borstweringshoogte van minimaal 30 cm kan toegepast worden als achterdeur of balkondeur en biedt daarmee als eerste de uitkomst voor het isolatieprobleem met achterdeuren. Door het aanbrengen van een variabele middendorpel kan de romp voorzien worden van een maximale glasopening. Mill Panel, Mill, 0485.44.24.40, www.millpanel.nl

Gecertificeerde buitendeuren Skantrae introduceerde in mei van dit jaar een twaalftal nieuwe buitendeurmodellen, alle met FSC-certificaat. De eerste opvallende nieuwe range is de eigentijdse SKE 300 X-voordeurenserie met extra brede stijlen, haaks profiel en vlakke panelen. Daarnaast zijn er nieuwe modellen toegevoegd aan de tijdloze range SKE 700-deuren met nieuwe roostermodellen en nieuwe glasopties. Aan deze SKE 700 voordeurenlijn zijn tevens twee statige nieuwe modellen toegevoegd: de SKE 750 en 757. Skantrae, Zevenaar, 0316.58.66.00, www.skantrae.com

raam en deur 03-06-13 13:26

Deur in Deur uit Modulair schuifdeursysteem

Brandveilig bouwen Met het compacte, modulaire Levolan 60-schuifdeursysteem, heeft Geze een nieuwe oplossing voor het design van manuele schuifdeuren ontworpen. De smalle afmeting van het beslag en het lineaire design met zijn compacte 50 mm hoge looprail past in iedere situatie. De discrete beslagtechniek kan worden gebruikt voor deurbladen tot 60 kg. De gehele techniek is in de looprail geïntegreerd, wat het totale design optimaliseert. Geze Benelux, Eindhoven, 040.262.90.80, www.geze.com

Verschillende uitvoeringen Hoefnagels Branddeuren produceert de Firelock brandwerende schuifdeuren, die bij brand voor een directe compartimentering zorgen waardoor de brand zich niet verder kan uitbreiden en de schade beperkt blijft. De Firelock kan standaard worden uitgevoerd met sandwichpanelen. Maar ook uitvoeringen met brandwerend glas of bekledingen met hout en/of rvs-beplating zijn mogelijk. Met name in situaties waar esthetische kenmerken een rol spelen, zoals in ziekenhuizen en openbare gebouwen, is de Firelock een brandveilige oplossing. Hoefnagels Branddeuren, Tilburg, 013.462.59.59, www.hoefnagels.com

Indeko Holland levert zeer voordelige brandwerende deuren, voorzien van certificaat, en breidt haar assortiment nog verder uit. Deze stalen deuren worden compleet met kozijn geleverd aan zowel aannemers als eindgebruikers en zijn geschikt voor nieuwbouw en renovatie. De deuren voldoen aan de kwaliteitseisen en zijn Europees gecertificeerd. De nieuw geproduceerde scharnierende brandloopdeuren hebben een brandwerendheid van 60 minuten (Ei-2) en zijn volgens de Europese EN 1634-1 norm gecertificeerd. Indeko Holland, Oosterhout, 0162-455240, www.indeko.nl

Nieuwe constructie schrotendeuren Weekamp Deuren heeft een nieuwe constructie voor haar schrotendeuren ontwikkeld waardoor deze nu voldoet aan de KOMOeisen. Het gaat om deurmodellen WK 1551 – 1552 – 1553 – 1554 en 1555. Tussen de schroten wordt een speciaal afdichtingsband aangebracht, waardoor de deuren wind- en waterdicht zijn. Om een betere isolatie te krijgen, kunnen de schrotendeuren aan de binnenzijde worden voorzien van een isolatieschuim (tussen de dorpels en de stijlen), voorzien van een okoumé deklaag. Weekamp Deuren, Dedemsvaart, 0523.625.466, www.weekamp-deuren.nl

Afgelakte deuren Tot voor kort was het niet mogelijk om kant-en-klare stompe deuren te vinden bij de bouwmarkt met de kwaliteit en uitstraling van Arne & Bodil. Daarom lanceert dit deurenmerk de Design en Trendcollectie afgelakte deuren ook in stomp. De kant-en-klare stompe deuren zijn, net zoals de opdekdeuren van Arne & Bodil, exclusief verkrijgbaar bij Karwei. Arne & Bodil laat gemak en betaalbaar design samenvloeien. Arne & Bodil, Varsseveld, 0315.259.911, www.arnebodil.nl

raam en deur RD2013_03_DiDu pi_2pag.indd 21

3 / 2013 I 21

03-06-13 13:26

Deur in Deur uit

Door Joop Wilschut

‘We zijn niet veel wijzer geworden’ Op het artikel ‘Is het een raam of is het een deur?’ uit Raam en Deur 1 van dit jaar zijn vijf reacties van lezers binnengekomen. In dit artikel neemt Joost van de Weerd van Portaal, die de vraag aan de hand van een praktijksituatie voorlegde, de reacties door.

Het vraagstuk spitst zich toe op de vraag of een draaiend deel achter een Frans balkon is aan te merken als een raam of een deur. Dit in relatie tot het al dan niet moeten plaatsen van veiligheidsbeglazing, welk risico je loopt en wie aansprakelijk is als er iets gebeurt.

Eigen interpretaties Joost van de Weerd: “Het blijft apart om de reacties te lezen en te zien dat meerdere firma’s gespecialiseerd in productie van ramen en deuren verschillende meningen zijn toegedaan. Er worden verschillende ‘eigen’ interpretaties op losgelaten, maar duidelijkheid brengt het niet. Men raakt de essentie niet. Onze achterliggende gedachte van de vraagstelling (Welk risico en welke aansprakelijkheid heb je als verhuurder wanneer er iets gebeurt?) komt niet echt terug uit de reacties.”

Kort door de bocht “Een aantal respondenten geeft geen echte oplossing en is soms erg kort door de bocht. Zoals de opmerking ‘als je er niet doorheen kan, is het géén deur’. Een ander benadert het probleem alleen vanuit de situatie met houten kozijnen, maar laat in het midden hoe het dan zit met aluminium en kunststof uitvoering. Weer een ander gaat er iets dieper

‘Als je er niet doorheen kan, is het géén deur’ op in, maar roept gelijktijdig de vraag op ‘hoe is het begrip raam en deur gedefinieerd in de Nederlandse taal, in de Dikke Van Dale?’. De vraag die je daaraan kunt koppelen is: Hoe zijn de normen van NEN geschreven? Volgens de Nederlandse taal?”

Voedsel voor discussie “Het Kenniscentrum Glas (KCG) komt in haar uitvoerige reactie wel ietwat tot de kern van het vraagstuk”, is Van de Weerd van mening. “Zij hanteren strikt de norm NEN 3569 en gaan wel in op het risicoaspect, maar geven geen antwoord op de vraag of iets een deur of een raam is. In tweede instantie geven zij wel duidelijkheid ten aanzien van de praktijk, maar weer niet ten aanzien van de NEN. Ze geven een goed advies in relatie tot letselrisico en voedsel voor de nog te voeren discussie, maar het KCG is een adviserend orgaan en geen aansturend instituut.”

3 / 2013

RD2013_03_Raam of deur_1pag 22

NEN 3569 herschrijven? “De meeste reacties gaan dus voorbij aan de aspecten letsel en aansprakelijkheid”, trekt Van de Weerd zijn conclusie. En hij stelt vervolgens: “NEN 3569 is de spil waar alles om draait. Die stuurt op deze twee aspecten en op de verschillen, maar geeft nu niet echt duidelijkheid. Het blijkt lastig om een juiste definitie of oordeel te geven wanneer iets als een raam of als een deur is aan te merken. Zou NEN 3569 niet herschreven moet worden om dit vraagstuk te ondervangen? Om duidelijkheid te geven ten aanzien van letselrisico en dus aansprakelijkheid? Daarvoor is de normering toch bedoeld?”

Voor de volledige vijf reacties, kijk op Raamendeuronline.nl/raamofdeur

raam en deur 03-06-13 14:15

GEKWALIFICEERD... ...+50K!

REVER

SIBLE

P R O D U C T I N F O De BDS 200-serie binnendeursloten van DX bestaande uit 6 types, hebben zich met het behalen van de door SKG uitgevoerde duurzaamheidtesten gekwalificeerd! De heersende norm van 200.000 bewegingen bij veiligheidssloten is zowel voor de dagschoot als het krukmechaniek met maar liefst 50.000 (+50K) overschreden. Bij normaal gebruik gaat een DX binnendeurslot ruim 20 jaar mee!

f Getest en gekwalificeerd voor minimaal 250.000 aanslagen en omwentelingen van de dagschoot en het krukmechaniek. w w w. d u l i m e x . n l

f Getest en gekwalificeerd voor minimaal 50.000 bewegingen van de nachtschoot. f Dagschoot gemakkelijk en snel in drie stappen omlegbaar voor links- of rechtsdraaiende deuren.

REVER

SIBLE

RAAM-& DEURBESLAG - HANGSLOTEN & OVERVALLEN - SCHARNIEREN & PAUMELLES - ANTIPANIEKBESLAG - DEURSLUITERS - SCHUIVEN & GRENDELS - MEUBELBESLAG - DRAGERS - KETTING - STAALKABEL - TOUW - TOEBEHOREN

ASSA ABLOY Deurdrangers Het complete assortiment voor het openen en sluiten van deuren Uitbreiding! Het assortiment deurdrangers is uitgebreid. Nu ook diverse RVS uitvoeringen beschikbaar! www.assaabloy.nl/deurdrangers

ASSA ABLOY Deurdrangers; complete serie met één uniforme vormgeving De veelzijdige serie deurdrangers en deurautomaten van

draaideurautomaten. Alle producten voldoen aan

ASSA ABLOY is geschikt voor alle draaideurfuncties in

nationale en internationale weten regelgeving voor rook-

openbare, particuliere en commerciële gebouwen.

en brandwerende deuren. Naast uitstekende functionali-

Het assortiment bestaat uit hoogwaardige inbouw- en

teiten en slimme installatiemogelijkheden, onderscheiden

opbouwdeurdrangers, diverse geleiderailsystemen en

de deurdrangers zich door hun moderne design.

T: 088 639 46 00 | WWW.ASSAABLOY.NL

RD_adv1_1.indt 1

ASSA ABLOY, the global leader in door opening solutions

03-06-13 15:12

Raamwerk Vernieuwde valdorpels

Thermokozijn

Een veelvoorkomend probleem is de kier onder de deur. Deventer Profielen heeft een vernieuwd assortiment valdorpels die dit probleem oplost, voor zowel houten deuren als aluminium en pvc-deuren. De valdorpels van Deventer Profielen kenmerken zich door een eenvoudige montage, waarbij er geen montage van kozijn-aanslagplaatjes vereist is. Bovendien zijn de dorpels voorzien van een grote bedieningsknop die slijtage aan de hangzijde voorkomt. Deventer Profielen, Breda, 076.541.69.00, www.deventer-profielen.nl

Het Thermokozijn van Hebo is een volledig in eigen fabriek ontwikkelde isolatiemethode voor houten en kunststof kozijnen, ramen, deuren en hefschuifpuien. Dankzij deze vinding is Hebo erin geslaagd kozijnen te produceren die een enorme sprong voorwaarts maken in hun isolatiewaarde. Dit nieuwe thermosysteem heeft een Uw-waarde van ca. 1,0. Concreet betekent dit dat tegen een zeer geringe meerprijs de isolatiewaarde van een woning enorm te verhogen is. Hebo Kozijnen, Hengevelde, 0547.33.55.55, www.hebo.nl

Balkonhekken voor houten kozijnen Van de Vin heeft met VinSecure de eerste KOMO-gecertificeerde bevestiging voor balkonhekken en doorvalbeveiliging voor houten kozijnen. VinSecure wordt geleverd met SGTgarantie. De bevestiging voldoet aan de BRL-0801 voor wat betreft stootbelasting en voor de statische belasting overeenkomstig NEN 6702. VinSecure kan worden toegepast aan zowel de voorzijde als aan de dagkant van het kozijn. Het betreft een eenvoudige mechanische bevestiging, die voldoet aan het Bouwbesluit. Van de Vin Ramen en Kozijnen, Heeze, 040.224.19.99, www.vandevin.nl

Toenemende isolatiewaarde

Vliesgevelsysteem Alcoa Architectuursystemen brengt haar nieuwe vliesgevelsysteem, de AA 100 Q HI+. In dit vliesgevelsysteem is een gepatenteerde thermisch onderbroken glasondersteuning verwerkt. Dit maakt het mogelijk om glas toe te passen tot een gewicht van maar liefst 700 kg. Verder is de AA 100 Q HI+ als eerste en enige vliesgevelsysteem in de markt Passiefhuisgecertificeerd. Ook is men met de AA 100 Q HI+ voorbereid op de verlaging van de EPC-waarde. Alcoa Architectuursystemen, Harderwijk, 0341.464.611, www.alcoa.com

3 / 2013

RD2013_03_Raamwerk pi_1pag.indd 24

Een ge誰soleerde onderdorpel is de enige manier om nog 54 mm houten deuren binnen de Bouwbesluiteis toe te kunnen passen. De ge誰soleerde BUVA IsoStone-onderdorpel is KOMO-geattesteerd en per direct leverbaar. De twee luchtkamers in de onderdorpel zijn gevuld met hardschuim, waardoor de isolatiewaarde nog verder toeneemt. Het element is gemaakt van het oersterke glasvezelversterkte kunststof. De consequenties voor kunststof kozijnen in combinatie met de IsoStoneonderdorpels worden nader onderzocht. Buva, Barendrecht, 0180.697.500, www.buva.nl

raam en deur 03-06-13 14:33

Raamwerk

Door Joop Wilschut en Wim Pasman (Casadata)

Kostenvergelijking kozijn, deur en ramen In het verleden zijn in dit magazine artikelen verschenen over vergelijkingen tussen houten, kunststof en aluminium kozijnen. Vergelijkingen op de technische merites van deze materialen. In dit artikel worden de kosten van het leveren en plaatsen van dit soort kozijnen naast elkaar gezet.

Om de informatie niet te uitgebreid te laten worden is er alleen een vergelijking gemaakt tussen een kozijn met een deur en ramen in een nieuwe gevelopening van een rij woningen. De teksten geven een nadere uiteenzetting van de uitgangspunten bij de kostenberekeningen.

Aluminium kozijn Bij het aluminium achterdeuren raamkozijn (draai-kiepraam of raam met vast glas) is in de kostenberekeningen ervan uitgegaan, dat men de nieuwe wandopening voorziet van een houten stelkozijn, bestaande uit een vurenhouten lat 56 x 114 mm en een strook DPC-folie. Het kozijn, de deur en het raam hebben een standaard profiel, gemoffeld in één standaard RAL kleur, laagdikte 60 micron. Het deurkozijn heeft een aluminium onderdorpel. De deur is voorzien van drie scharnieren, een 3-puntssluiting met noodcilinder en één paar krukken. In de glasopening zit gelaagd HR++ glas. Het dichte paneel in de deur is opgebouwd uit 2 x 2 mm aluminiumplaat met daartussen 35 mm isolatiemateriaal. Het draai-kiepraam heeft veiligheidsbeslag en gelaagd HR++ glas.

Hardhouten kozijn Bij het hardhouten achterdeuren raamkozijn (draai-kiepraam of raam met vast glas) is in de kostenberekeningen ervan uitgegaan, dat de nieuwe kozijnen in de ruwbouwfase gesteld worden. Het deurkozijn heeft een houtzwaarte van 90 x 80 mm en de deur een van 38 x 113 mm. De houtzwaarte van het raamkozijn is 90 x 80 mm en van de ramen 68 x 78 mm. De kozijnen hebben spouwlatten breed 120 mm inclusief een DPC-slabbe breed 120 mm. De stijlen, dorpels, deuren en ramen zijn uitgevoerd in hardhout meranti, klasse A, gelamineerd en gevingerlast. De kozijnen, deuren en ramen zijn afgewerkt in een laag grondverf in een standaard RAL-kleur in een watergedragen systeem, droge laagdikte 140 mµ. Als beglazing is isolatieglas HR++, 5-14-4 mm toegepast en daar waar nodig en vereist uitgevoerd als veiligheidsglas. De deur is voorzien van drie scharnieren en een 3-puntssluiting met noodcilinder. De kozijnen voldoen aan Inbraakwerend Gevel Timmerwerk klasse 2, NEN 5096 (IGT klasse 2).

‘Directe kosten van een kunststof deurkozijn met achterdeur: € 1.238’ De kosten zijn inclusief bijkomende kosten zoals stellatten, klissen, wiggen, bevestigingsmiddelen en kozijnankers, maar exclusief krukken. Voor het schilderwerk op het nieuwe hardhouten kozijn, deur en gevelraam is uitgegaan van het schildersysteem NHD 02 volgens van het Basisverf- en glasbestek 2006 voor Nieuwbouw- en Onderhoudswerkzaamheden. Dit systeem houdt in waar nodig één keer plaatselijk bijwerken van de grondverf, inclusief de sponningen van het raam en eventueel plaatselijk uitvullen of uitstoppen. Tenslotte met een kwast of rolborstel twee keer op het geheel dekverf aanbrengen. In het totaaloverzicht zijn de kosten voor het schilderen niet meegenomen, omdat dit valt onder afwerking en dus niet onder leveren of plaatsen.

Kunststof kozijn Bij het kunststof achterdeuren raamkozijn (draai-kiepraam of raam met vast glas) is in de kostenberekeningen ervan uitgegaan dat men de nieuwe wandopening voorziet van een houten stelkozijn, bestaande uit een vurenhouten spouwlat, een hardhouten stellat en een strook DPCfolie. Het kozijn, de deur en het raam hebben een standaard profiel in de standaard kleur crème (RAL 9001) of wit (RAL 9010). De kosten van het deurkozijn met deur zijn inclusief isolerende beglazing standaard HR++ 5-15-4 mm en een kunststof DTS-onderdorpel. Het raam heeft isolerende beglazing, standaard HR++ 5-15-4 mm.

Bouwkosten In de kostenberekeningen is uitgegaan van de uitvoeringstijden voor de werkzaamheden en van de bruto prijzen voor de materialen en producten zonder inkoopkortingen. De kosten zijn exclusief raamdorpel en vensterbank, aftimmeren rondom kozijn, steigerwerk en bouwplaatsvoorzieningen. Elk kostenbedrag is gedetailleerd berekend met alle directe uitvoeringskosten van arbeid en materiaal. Het uurloon is zonder opslagen voor de bouwplaatskosten, algemene bedrijfskosten en winst en risico. Het regionale kostenniveau betreft de regio Oost Gelderland (postcode 7000 - 7100). Op de website is het kostenniveau van andere regio’s te vinden door het opgeven van de postcode.

raam en deur RD2013-03_Raamwerk kosten_2pag.indd 25

19.500 richtprijzen Betrouwbare richtprijzen van de bouwen onderhoudskosten en meer richtprijzen van andere afmetingen of kozijntypes zijn te vinden op www.casadata.nl. Ruim 19.500 richtprijzen op basis van complete calculaties. Van elke richtprijs is na het inloggen de complete kostencalculatie in werkvolgorde te bekijken, te downloaden in Excel, aan te passen of een eigen begroting of offerte mee te maken.

3 / 2013

I 25

03-06-13 13:25

Raamwerk Leveren en plaatsen kozijn met deur of raam, directe kosten exclusief bouwplaatskosten, bedrijfskosten, winst, risico en BTW, bron casadata.nl Deurkozijn met achterdeur Materiaal

Kosten component

Omschrijving

Eenheid

Hoeveelheid

Aluminium

Loonkosten

Schaven en verbindingen maken stelkozijn

6.2

Stelwerk vuren stelkozijn

stk

Afpurren/afkitten binnenzijde

6.2

Monteren kozijn

stk

Vuren stelkozijn, incl. dpc-folie en verf

6.2

Kozijn met deur of raam

stk

Bijkomende kosten, o.a. ankerwerk, klissen, e.d.

post

Subtotaal loonkosten Materiaalkosten

Subtotaal materiaalkosten

Kunststof

Directe kosten

Eindtotaal directe kosten

Loonkosten

Aanbrengen spouwlat

6.3

Aanbrengen hardhouten stellat

5.25

DPC folie aanbrengen

8.57

Afpurren/afkitten binnenzijde

6.3

Monteren kozijn

stk

Vurenhouten spouwlat 32x145 mm

6.3

Hardhouten stellat 20x45 mm

5.25

DPC-folie, breed 300 mm

8.57

Kozijn met deur of raam

stk.

Bevestigingsmiddelen (o.a. boorankers)

6.3

Subtotaal loonkosten Materiaalkosten

Subtotaal materiaalkosten

Hardhout

Directe kosten

Eindtotaal directe kosten

Loonkosten

Stellen hardhouten kozijn

stk

Afpurren/afkitten binnenzijde

6.3

Kozijn met deur of raam

stk

Transportkosten houten kozijn

stk

Bijkomende kosten, o.a. stellatten, klissen/ wiggen, kozijnankers, e.d.

post

Subtotaal loonkosten Materiaalkosten

Subtotaal materiaalkosten Directe kosten

I 3 / 2012

RD2013-03_Raamwerk kosten_2pag.indd 26

Eindtotaal directe kosten

raam en deur 03-06-13 13:25

Raamkozijn met draaikiep raam

Raamkozijn met vast glas

Uren

Kosten

Hoeveelheid

Uren

Kosten

Hoeveelheid

Uren

Kosten

1.55

59.43

3.9

0.98

37.38

3.9

0.98

37.38

0.6

0.19

7.25

3.9

0.12

4.42

3.9

0.12

4.42

76.68

1.5

57.51

1.5

57.51

4.34

166.36

3.2

122.31

3.2

122.31

37.82

3.9

23.79

3.9

23.79

1481.4

625

224.25

13.56

1116

1532.78

1764.79

1364.04

1699.14

1887.1

1486.35

0.5

19.32

3.07

0.25

9.42

3.07

0.25

9.42

0.16

6.039

3.84

0.12

4.42

3.84

0.12

4.42

0.17

6.57

6.32

0.13

4.85

6.32

0.13

4.85

0.19

7.25

3.84

0.12

4.42

3.84

0.12

4.42

76.68

1.25

47.93

1.25

47.93

3.02

115.859

1.87

71.04

1.87

71.04

13.23

3.07

6.45

3.07

6.45

9.19

3.84

6.72

3.84

6.72

6.32

4.42

6.32

4.42

1090.95

313.05

142.8

3.15

3.84

1.92

3.84

1.92

1122.52

332.56

162.31

1238.379

403.6

233.35

76.68

1.5

57.51

1.5

57.51

0.19

7.25

3.84

0.12

4.42

3.84

0.12

4.42

2.19

83.93

1.62

61.93

1.62

61.93

1337.5

610.97

331.7

48.15

26.75

1399.65

649.72

370.45

1483.58

711.65

432.38

raam en deur RD2013-03_Raamwerk kosten_2pag.indd 27

3 / 2013

I 27

03-06-13 13:25

Inside

Door Hans Fuchs

Normen en richtlijnen voor elektronische sluitsystemen

Niet alles is geregeld Hoe staat het eigenlijk met de regelgeving op het gebied van elektronische sluitsystemen? Volgens Charles Wallert van de SKG en Peter Heemstra van adviesbureau ACES Nederland zijn de eisen voor wat betreft de elektromechanische componenten goed geregeld, maar is het elektronisch sleutelbeheer niet genormaliseerd. “Hier blijven normen en eisen helaas achter.”

Sinds 2008 heeft de crisis de bouw behoorlijk in zijn greep. Maar er is een niche die groeit, tegen de klippen van de crisis op: het elektronische sluiten. Een groeimarkt dus, maar: hoe zit het met normen, richtlijnen, wetgeving. Zijn functionaliteit en veiligheid officieel geborgd? Peter Heemstra van ACES Nederland levert onafhankelijk advies aan opdrachtgevers in bouw en vastgoed. “Vanaf het jaar 2000 kwamen de eerste elektronische sluitsystemen op de markt. Men wilde die systemen toen laten keuren, maar ze werden alleen

waar toegangscontrolesystemen aan moeten voldoen en hoe deze in een securityomgeving mogen worden geïntegreerd.” Het is echter ook belangrijk om een norm te definiëren voor stand alone componenten en een norm voor de veiligheid van transponders (creditkaarten, sleutelhangers, etc), aldus Heemstra. “Deze norm is echter niet eenvoudig te realiseren, want eerst moeten alle neuzen dezelfde kant op. Maar hopelijk kunnen we dan de elektronische veiligheid van de verschillende systemen onderling ook met elkaar vergelijken. Wallert: “In Nederland hebben we tot die tijd de Nationale Beoordelingsrichtlijn BRL 3104 voor KOMO productcertificatie van hangen sluitwerk.”

Voordeur wel veilig, achterdeur niet? Er zijn dus normen en eisen. Maar is het voldoende om de functionaliteit en de veiligheid van elektronische sluitsystemen te borgen? Wallert: “Ja, als je aan de basis gebruik maakt van SKG** of SKG*** cilinders en sloten. In de toepassing voor wonen en zorg bijvoorbeeld heb je dan absoluut een veilig product. Maar binnen een elektronisch sluitsysteem kunnen andere

‘Er zijn wel regels, maar we willen toe naar de zekerheid dat een elektronisch sluitsysteem veilig is, vóórdat het in gebruik genomen wordt’

Heldere regels? Volgens Charles Wallert, sectorcoördinator veilige en inbraakwerende producten bij SKG, is dat ook niet meer dan logisch. “Bij mechanische systemen had en heb je wat dat betreft heldere regels. Er zijn certificatierichtlijnen voor mechanische en elektromechanische producten. De BRL3104, die verwijst naar de norm NEN 5089, regelt de sterren voor componenten en producten. De AE3104 gaat in op de manipulatie van de communicatie tussen de elektromechanische cilinder en de sleutel. We kunnen inmiddels goed beoordelen hoe goed en veilig die communicatie is. Voor elektromechanische sloten geldt dat we adviseren dat ze gekoppeld moeten worden aan producten die voldoen aan de norm NEN50133.”

Norm voor losse componenten nodig Heemstra: “De NEN 50133 maakt deel uit van de NEN 50130, de norm voor securitysystemen. In deze normen is vastgelegd

I 3 / 2013

RD2013-3_InsideElektronische sluitsystemenRegelgeving_2pag.indd 28

componenten, die eveneens deel uitmaken van het systeem, de kwaliteit van een SKG-product devalueren. Vergelijk het met een situatie waarin voordeuren zijn beveiligd met goede SKGproducten, maar achterdeuren en ramen niet.” Volgens Heemstra gaan de huidige eisen dan ook niet ver genoeg. “Er zijn wel regels, maar we willen toe naar de zekerheid dat iets veilig is, vóórdat het in gebruik genomen wordt. Er zijn natuurlijk wel eisen vanuit bijvoorbeeld het bouwbesluit, voor paniek- en nooddeuren en voor de mechanische sterkte van de componenten. Maar dat zijn geen ‘elektronische’ eisen, eisen die gesteld kunnen worden aan offline componenten van elektronische sluitsystemen.”

Eenvoudig doelwit En dat is een probleem, stelt Heemstra. “Als de attractiviteit hoog is, zal de veiligheid van het systeem op de proef gesteld worden. Kijk bijvoorbeeld maar naar de OV-kaart, hier was het attractief om de kaart te klonen, vanwege het tegoed dat erop staat. Veel toegepaste transponders met open protocollen kunnen dan ook een eenvoudig doelwit zijn. Dus moet je de veiligheid ervan op de situatie afstemmen en eventueel later ook kunnen aanpassen. Maar begrijp me goed, er zijn wel degelijk heel veilige systemen te leveren.”

raam en deur

" "

nog maar op mechanische sterkte beoordeeld, omdat deze oplossingen nieuw waren. Dus bij de vraag hoe je bij elektronische sluitsystemen de veiligheid interpreteert, keek men voor het antwoord naar de mechanische productnormen: de SKG** en SKG*** aanduidingen.

03-06-13 15:16

Inside Lastig Elektronische systemen zijn dus misschien wel goed inzetbaar voor bepaalde toepassingen, maar ze zijn niet geborgd via een norm. En dat is toch lastig, stelt Wallert, voor bijvoorbeeld klanten die de aanschaf van een elektronisch systeem overwegen: “Want er zijn geen referentiekaders waar je als klant je keuze op kunt baseren. De cruciale vraag blijft: hoe is een systeem bestand tegen het uitlezen van de sleutel? En die vraag moet worden gesteld in een situatie waarin de ontwikkelingen hard gaan: het elektronische sluiten wordt almaar meer toegepast en

gebruikers toestemming geven, bijvoorbeeld via de OR. En bij een toegangssysteem voor extramurale zorg bijvoorbeeld, kom je in de persoonlijke levenssfeer van de cliënt en moet je dus een systeem hebben waarbij je de registratie kunt blokkeren.”

Leemte De recente ontwikkelingen maken dat er volgens Wallert langzaamaan een behoefte aan het ontstaan is aan een meetbaar niveau of meetbare niveaus voor elektronische sluitsystemen. “Er is een leemte in de regelgeving, een onbeschreven gebied - en

‘Er is een leemte in de regelgeving, een onbeschreven gebied – en dat terwijl de technologie gaat als een raket’ de stand van de techniek ontwikkelt zich steeds verder. Onlinesystemen hebben alles aan het web hangen: hoe veilig is dat? Daar zou je iets voor moeten ontwikkelen. En dan heb je nog de aanvallen van de laatste tijd, denk bijvoorbeeld aan de recente ddos-aanvallen.”

Gekoppelde databases Een heel ander facet van de problematiek is volgens Heemstra het koppelen van diverse databases, bijvoorbeeld voor het synchroniseren van persoonsgegevens, voor parkeerbeheer, de uitwerking van toegangslijsten en dergelijke. “Je kunt het zelfs zo inrichten dat een elektronisch systeem volledig automatisch werkt en er vrijwel niets meer behoeft te worden ingevoerd of aangepast. Hier moet dan wel regelmatig gecontroleerd worden of het systeem nog online is en dat verwatering van gegevens wordt tegengegaan.” Heemstra refereert in dat verband ook aan de wet op de bescherming van de persoonsgegevens. “Voor bedrijven geldt dat nadat iemand een onderneming verlaat, zijn data nog maximaal zes maanden geregistreerd mogen zijn. Maar het registreren van bewegingen is iets anders. Voor toegangverlening met identificatie en tijdcontrole en/of opslag van gebeurtenissen moeten de

dat terwijl de technologie gaat als een raket. Eigenlijk zou je toe moeten naar één of andere vorm van een integrale norm voor elektronische sluitsystemen, inclusief levels van beveiliging. Maar het is lastig om objectieve criteria aan te leggen, want er zijn zoveel verschillende sluitsystemen op de markt en je mag met een norm niet op voorhand systemen uitsluiten. Hoe dan ook geldt: als in zo’n nieuwe norm gecertificeerde componenten in zitten, dan is dat handig voor die nieuwe norm.” Voor zo’n nieuwe norm kun je volgens Wallert bijvoorbeeld kijken naar het CCV. “Behalve het Politie Keurmerk Veilig Wonen is er ook het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid, die hebben de Regeling BORG Beveiligingsbedrijf in beheer, de borgcertificaatregeling. Daar zou zo’n gradatie van security levels van bedrijven bijvoorbeeld op zijn plek zijn.” Vraag is daarbij wel of de markt die levels ook wil, stelt Wallert. “Er moet draagvlak zijn voor een high end norm, ook onder kleine aanbieders.” Heemstra: “Als er iets nieuws ontstaat, is het altijd moeilijk om alle neuzen in dezelfde richting te krijgen en heldere normen en richtlijnen van de grond te krijgen. Maar kijk bijvoorbeeld naar de SKG, die bewijst dat het mogelijk is om een krachtige norm te realiseren, een norm waar een branche zich ook aan conformeert.”

Electronisch sluitsysteem kost evenveel als mechanische variant Bovendien, stelt Heemstra, is er tegenwoordig weinig ver-

sche sluitsystemen van de laatste jaren: “De systemen heb-

schil in TCO tussen een mechanisch of elektronisch sluitsys-

ben zich de afgelopen jaren verder ontwikkeld.

teem. “Als je rekent over een periode van tien jaar, kom je

Opdrachtgevers die overwegen een systeem voor elektronisch

onder aan de streep qua kosten ongeveer op hetzelfde uit,

sluiten in een nieuwbouwproject te integreren, zijn niet meer

omdat je bij mechanische sluitsystemen ook cilinders moet

aangewezen op hele dure systemen. Men heeft tegenwoordig

vervangen bij verlies of diefstal van sleutels, en mechani-

volledige toegangscontrole voor twintig tot dertig procent van

sche sleutels altijd specifiek moeten worden nabesteld.”

het geld dat men er vroeger voor moest uitgeven. Wij hebben

Maar de belangrijkste groeifactor is de renovatiemarkt,

met diverse businesscases aangetoond dat de total cost of

aldus Heemstra: “Bedrijven gaan niet nieuw bouwen, maar

ownership (TCO) van een elektronisch sluitsysteem over een

verbeteren de bestaande locatie. Wie in een renovatieproject

periode van tien jaar uitkomt tussen € 500 en € 600, tegen-

een elektronische toegangscontrole overweegt, wil zo veel

over € 1.500 voor een bekabeld toegangscontrolesysteem.”

mogelijk componenten zonder bekabeling.”

" "

Peter Heemstra ziet drie redenen voor de groei in de elektroni-

RD2013-3_InsideElektronische sluitsystemenRegelgeving_2pag.indd 29

raam en deur

3 / 2013

I 29

03-06-13 15:16

Sluitstuk

Door Hans Fuchs

Elektronische sluitsystemen in de thuiszorg

Deur blijft de achilleshiel De zorg wordt te duur: ouderen moeten langer zelfstandig thuis wonen. Kunnen elektronische sluitsystemen daarbij helpen? Wat zijn de voordelen, waar liggen grenzen? Vier experts geven hun mening: Jan-Willem Koot van Opening Controls, Wim van den Hoogen van Van den Hoogen Security, Richard de Wit van DWDK en Anton Kooij van Dodd.

4,6 miljoen: zoveel 65-plussers bevolken in 2040 de steden en dorpen van Nederland. Dat is bijna een verdubbeling ten opzichte van het huidige aantal (2,4 miljoen in 2011). En de kosten van de zorg, meldt de politiek, rijzen nu al de pan uit - bij een dalende bereidheid van mensen om in de zorg te werken. Het beleid van de politiek: wie oud is en hulpbehoevend, moet langer zelfstandig wonen. Elektronische sluitsystemen lijken geschikt om in ieder geval één probleem te elimineren dat mechanische sluitsystemen geven wanneer de thuiszorg moet opschalen. TNO signaleerde al in 2005 in een onderzoek naar sleutelbeheer: “Thuiszorgorganisaties die [...] sleutels van cliënten in beheer nemen, ervaren diverse problemen rondom de logistiek, privacy, aansprakelijkheid en veiligheid van zowel de cliënt als de thuiszorgmedewerker.” Die problemen worden niet minder als de omvang van de dienstverlening noodgedwongen toeneemt.

Logistiek of efficiency Problemen met de logistiek: Wim van den Hoogen, eigenaar/directeur van Van den Hoogen Security uit Arnhem vervangt het woord logistiek onmiddelijk door efficiency: “Het gaat er in de zorg niet efficiënt aan toe, men komt niet efficiënt naar binnen. Men kampt met de sleutelproblematiek. Het kost veel tijd en geld om sleutels over te dragen. Er zijn roosters voor de fysieke overdracht, maar mensen vallen uit, de sleutel ligt nog thuis in een tas. Dat kost allemaal heel veel extra heen en weer rijden. Het gevolg is dat sleutels worden bijgemaakt en op een goede dag bezit iedereen een sleutel van iedereen.” Niet goed voor de zorginstelling en niet voor de klanten. En dan is er het probleem van diefstal. In auto’s van zorginstellingen liggen hele sleutelbossen ‘voor de grijp’, zoals Van den Hoogen dat noemt. Richard de Wit, eigenaar en oprichter van DWDK in Kerk-Avezaath haakt op het item in: “Die sleutels liggen meestal in een wagen die ook als zodanig herkenbaar is. Mensen die kwaad in de zin hebben, zien dat ook.” En ook sleutelkluisjes bieden daar geen soelaas, stelt Anton Kooij, technisch directeur van Dodd in Wagenberg: “Het sleutelkastje aan de muur stigmatiseert en geeft nog een ander signaal af: hier woont iemand die hulpbehoevend is. Voor een inbreker is dat een pluspunt. Plus: ook die sleutel ligt in feite voor het grijpen. Dat brengt de cliënt in gevaar.”

Registratie Hier bieden elektronische sluitsystemen een voordeel, aldus De Wit: “Het gehannes met mechanische sleutels is verleden tijd. Met elek-

I 3 / 2013

RD2013_03_Sluitstuk_sluitsystemen_3pag.indd 30

tronische sluitsystemen kun je met een sleutel, een pasje of een telefoon toegang autoriseren per gelegenheid. Jij bepaalt wie wanneer waar naar binnen of naar buiten gaat. Bij verlies of diefstal hef je de autorisatie op.” Daarbij neemt ook voor de belangrijkste partij, de klant, de veiligheid toe, stelt Kooij: “Met elektronische systemen weet je zeker: als de visite of de verzorging weg gaat en de deur achter zich dicht trekt, dan is die deur ook daadwerkelijk op slot. En de deur is desgewenst, als mensen slecht ter been zijn, vanuit bed te bedienen.” Daarnaast is er het voordeel dat de toegang geregistreerd wordt. Van den Hoogen: “Als er een probleem is, als bezittingen verdwijnen, krijgt de verzorger al snel de schuld. Ook als iemand met geheugenverlies zijn eigendom ergens weglegt en het daarna niet meer weet te vinden. Het omgekeerde komt natuurlijk ook voor: niet iedere verzorger is zuiver op de graat. Met registratie heb je als organisatie een middel dat registreert wie wanneer waar geweest is. Dat helpt.” De Wit: “En registratie biedt in samenhang met andere informatie, ook de mogelijkheid om corruptie aan te pakken.” Kooij: “Bovendien kun je behalve regis-

raam en deur 03-06-13 14:00

Sluitstuk tratie ook allerhande andere functies in je systeem incorporeren: een brandmelder of een watermelder die waarschuwt dat je vergeten bent de waterkraan van het bad dicht te draaien.”

Drie opties Jan-Willem Koot, mede-eigenaar/directeur van Opening Controls, bakent af welke elektronische sluitsystemen de thuiszorg meestal gebruikt: “In principe zijn er grofweg drie opties als het gaat om het regelen van de toegankelijkheid voor de ambulante diensten die door de voordeur naar binnen moeten. Optie één is een gesloten elektronisch systeem, dus iets op of in de voordeur, waarbij elke persoon die naar binnen moet een sleutel heeft of een kaart. Een tweede optie is het inpassen van elektronische sluitsystemen in bestaande systemen. Als er al software is, bijvoorbeeld voor een spreek/luisterinstallatie die vanuit een thuiszorgcentrale bediend wordt, kun je daar eenvoudig een elektronische cilinder aan koppelen. Dan heb je een systeem waarbij de thuiszorgcentrale de deur voor je opent. Maar als er langer thuis moet worden gewoond en men niet naar een verpleeghuis wil of kan, dan heb je het uiteindelijk toch over woningaanpassingen, dat is optie drie. Dan praat je over domotica, over intelligente integrale systemen gekoppeld aan een elektrisch deurslot - en niet meer over geïsoleerde elektronische sluitsystemen.”

dat alle problemen oplost. Dat is onzin, dat is het verkopen van schijnveiligheid. Veel bedrijven en overheden geloven in een papieren realiteit. De veiligheid is deels geregeld in normen; op papier deugt het, dus is het veilig. Dat is compliancegedrag. In werkelijkheid zijn steeds meer mensen niet veilig. Zeker wat betreft de elektronische systemen staan de normeringen nog in de kinderschoenen. Als het gaat om duurzaamheid of storingsgevoeligheid, varieert de kwaliteit van elektronische sluitsystemen van matig tot desastreus. Er is bij veel klanten een beeld dat die systemen tien tot vijftien jaar meegaan. Vergeet het: bij sommige systemen beginnen de eerste problemen binnen enkele weken. In de keten van een elektronisch sluitsysteem, kom je op een gegeven moment bij het slot uit. Dat slot wordt aangestuurd - dus kun je het aanvallen. Daar zitten veel gaten in de keten, dat is een groot nadeel van de meeste elektronica. Als je een mechanisch slot van een geavanceerde kluis wilt kraken, neem je een kluisslotsteker als je een meesterkraker bent, heb je 90% kans dat je de kluis onbeschadigd open krijgt. Maar als leek is die kans 0%, omdat je met die steker moet oefenen, trainen. Elektronische sluitsystemen zijn vele malen onveiliger en makkelijker te kraken, omdat ook bij ongekend hoge versleuteling, mannetjes met vierkante ogen, de wizzkids, in staat zijn om zo’n systeem onbeschadigd te openen. Vervolgens stoppen ze deze kennis in een kastje dat ze verkopen aan leken, en daarna kan

‘Zolang een integrale visie op de aanpak van de zorg aan huis ontbreekt, blijft het bij incidentele projecten’ En de kosten? Volgens De Wit bestaan er sinds twee jaar technische oplossingen waarbij voor de opdrachtgever de financiële drempel goeddeels wegvalt: “Tegenwoordig kost een herprogrammeerbare elektronische sleutel € 25. Voorheen was dat € 80 tot € 100. Bij een mechanisch systeem voor bijvoorbeeld een corporatie kost een sleutel € 30 tot € 60.” Kooij: “De kosten voor de instelling liggen bij de € 1.000 tot € 1.500 per deur. Corporaties en zorginstellingen berekenen de kosten daarvoor soms door aan de gebruikers, dat ligt in de orde van grootte van € 8 tot € 12 per maand. Van den Hoogen plaatst daarbij een kanttekening: “De kosten van de meeste elektronische systemen worden veelal veel te laag ingeschat. Maar de kraakbestendigheid is beperkt. Hierdoor wordt de afschrijvingstermijn veel korter dan gedacht.”

Vraagstukken Want alle voordelen ten spijt, ook bij elektronische sluitsystemen zijn er wel degelijk een paar vraagstukken, stelt Van den Hoogen: “De veiligheid van de bewoner moet na installatie van een sleutelkluis en/of elektronische cilinder minimaal even goed zijn als voor de installatie, op basis van het al aanwezige goedgekeurde sluitwerk. En dat ook al in verband met de eerder door TNO genoemde aansprakelijkheid. Wat dat betreft is er nu nauwelijks jurisprudentie, maar dat komt er in de toekomst wel: het doel is om zo veel mogelijk mensen zo lang mogelijk thuis laten wonen. Wanneer we dat uitrollen vanuit het perspectief van de aansprakelijkheid... Er zijn heel veel productverkopers die beweren dat hun elektronische sluitsysteem een heel mooi product is

iedereen alle sluitingen van zo’n systeem gemakkelijk openen. Dat gebeurt nu overal op het internet. Het is daarom heel belangrijk om het verwachtingspatroon met de klant af te stemmen met mensen die zelf verstand van kraken hebben.”

Achilleshiel Kooij is het eens met Van den Hoogen: “Even afgezien van het feit dat je in geval van bijvoorbeeld stroomstoring of blikseminslag, geen Ctrl/Alt/Del hebt om je elektronische sluitsysteem weer op orde te krijgen. Sinds 2004 is er eigenlijk weinig veranderd op het gebied van de elektronische systemen. Niemand lijkt het essentiële probleem op te pakken en op te lossen. Bij elektronische sluitsystemen zitten de problemen in het beheer en de beheersbaarheid: wanneer geef ik iemand toegang, hoe geef ik hem toegang, waar bewaar ik de sleutel en wat gebeurt er als de sleutel gestolen is? Dat is voor de cliënt een probleem. Pijnpunt, ook bij de elektronische sluitsystemen: is een pasje gestolen, dan kan men bij iedereen naar binnen. Dat geldt ook voor de telefoon. Er zijn tientallen, honderden oplossingen op gebied van elektronische sluitsystemen, maar ze eindigen allemaal bij de deur, dat is de achilleshiel.”

Integrale visie En wat brengt de toekomst als het gaat om elektronisch sluiten? DWDK leverde al meer dan vierduizend elektromechanische en digitaal programmeerbare cilinders zonder batterijen en bekabeling, maar De Wit ziet de toekomst desalniettemin als ‘een tergend langzaam pro-

raam en deur RD2013_03_Sluitstuk_sluitsystemen_3pag.indd 31

3 / 2013

I 31

03-06-13 14:00

Ontdek de tOekOmst in tOegangscOntrOle

Effectief | Betrouwbaar | Oplossingsgericht Eenvoudig beheer | en installatie Koppelingsmogelijkheden | Mifare/DESfire multiapplicatie kaarten

Maximale beveiliging Toegangscontrole en sleutelbeheer zijn belangrijk in het beheer van een gebouw. Stelt u zich eens voor dat u de toegang tot uw gebouw kunt controleren, zonder dat daar dure bekabeling of ingewikkelde infrastructuur voor nodig is. Breng toegankelijkheid in balans met maximale beveiliging.

wanneer toegang heeft. De drijvende kracht is het SALTO Virtual Network (SVN), een unieke combinatie van online en offline toegangscontrole zonder bedrading. Ontdek de nieuwe mogelijkheden in toegangscontrole en neem contact op voor onze partners bij u in de buurt!

SALTO Virtual Network (SVN)

NIEUW! Clayâ&#x201E;˘ by SALTO is DE nieuwe, cloud-gebaseerde, veilige en eenvoudig te gebruiken sluitoplossing. Speciaal ontwikkeld voor het MKB.

Ons Wireless online en data-on-card technologie zorgt voor een real time controle van wie, tot wat, waar en

RD2013_03_Sluitstuk_sluitsystemen_3pag.indd 32 adv_Salto.indd 1

03-06-13 27-05-13 14:00 13:48

13 13:48

Sluitstuk

Key Box met Medeco XT elektronische cilinder.

Implementatie: DWDK.

ces’: “Standaard is altijd nog de mechanische sleutel, die is ontwikkeld in de tijd van de mechanische typemachine. Anno 2013 gebruiken we altijd nog sleutelsystemen die stammen uit de typemachinetijd. En de hoeveelste generatie computers hebben wij niet op kantoor staan?”

Waar hebben we het nou over? Ondertussen: de vergrijzing holt ons almaar harder tegemoet, maar niemand neemt het roer. De centrale vraag is: wie gaat grootschalig investeren om dit enorme probleem aan te pakken? Wie zit op de budgetten en wie heeft een integrale visie op het geheel? Nu liggen de budgetten bij de gemeentes, maar die budgetten moeten eigenlijk naar ministerieel of provinciaal niveau. Zolang die hele vraag niet beantwoord is, zolang een integrale visie op de aanpak van de zorg aan huis ontbreekt, blijft het wat betreft het elektronische sluiten in de thuiszorg bij incidentele projecten, van bijvoorbeeld woningbouwverenigingen die zich geroepen voelen om voorzieningen te regelen en die dan over te geven aan een thuiszorginstelling. Ik denk dat we uiteindelijk meer richting levensloopbestendig wonen gaan, moeten gaan. Dat we al bij de bouw van woningen voorzieningen treffen in de deuren en kozijnen, bijvoorbeeld een deurslot waar je later makkelijk een motoraandrijving kunt opzetten, die op zijn beurt weer wordt aangestuurd door een ‘bovenliggend’ ICT- of Domoticasysteem, waar ook de bewoner zelf enige mate van sturing in kan hebben, los van de ‘zorg op afstand’. Dan heb je het weer over die integrale visie. Domotica, intelligente systemen die integraal opereren, los van zelfstandige elektronische sluitsystemen, dat wordt de toekomst.”

De melkkoe De grootste concurrent van het succes van de elektronische systemen is volgens De Wit de traditionele markt: “Die heeft geen belang bij de introductie van deze systemen. De traditionele sleutel is de moneymaker, de melkkoe. Er wordt niet altijd objectief geadviseerd in de zorg. De tussenhandel wil grip houden op het bestaande verdienmodel.” Volgens Koot wordt het met de toekomst van het elektronisch sluiten pas echt wat, als er een integrale visie komt op de toekomst van de thuiszorg: “Bij de centrale vraag - wat heeft de klant eigenlijk aan het elektronische sluiten? - stoot je onvermijdelijk op de onderliggende kwestie: wie is hier uiteindelijk de eigenaar van het probleem? Volgens mij is de kern: er is genoeg geld, maar het wordt verkeerd besteed. De kosten voor de thuiszorg zijn per dag een fractie van een ziekenhuisof verpleeghuisopname, betaald door de zorgverzekering. Daar zit dus de sleutel tot het juiste budget. De kosten voor toegankelijkheid in de thuiszorg regelen middels ‘ouderwetse’ sleutels, dat kost € 40 mln.

raam en deur RD2013_03_Sluitstuk_sluitsystemen_3pag.indd 33

3 / 2013

I 33

03-06-13 14:00

Collectors item of... origineel relatiegeschenk De redactie van Raam en Deur deed een interessante vondst die prachtig in uw collectie past of als bijzonder relatiegeschenk bewondering zal oogsten.

Fax deze bestelbon naar Raam en Deur: 073.503.81.53 of mail naar Raamendeur@mixpress.nl

5700 (historische) bouwbegrippen

Ja, hiermee bestel ik (aantal invullen)

Verklarend woordenboek. Dat betekent voor de liefhebber van - historische - bouwmaterialen, constructies, gereedschappen en beslag zo’n 640 pagina’s smullen. Want de nieuwste druk omvat 5740 bouwkundige begrippen die uitvoerig, vaak ook met tekeningen, worden toegelicht. Dikwijls met historische citaten en bronvermeldingen. Weet u wat een cafcoen is, een vermetguts, een persienne, een slof en een haarstuk, een dagge en en vlagfits? De auteur was dan ook 33 jaar architect bij de Rijksdienst Monumentenzorg. Bijzonder: achterin ruim 100 pagina’s met Franse, Duitse en Engelse vertalingen van al die bouwkundige termen. Ook vanuit de vreemde taal naar het Nederlands. Door dr. E. Haslinghuis en dr. ir. H. Janse. In harde kaft E 57,–

RD_adv1_1.indt 1

Bedrijfsnaam T.a.v. Adres Postcode Plaats Datum

Tel.

Handtekening Prijzen zijn exclusief porti, inclusief btw. Levering kan eventueel enkele weken duren

04-06-13 09:12

Sluitstuk Doordacht systeem

Elektronisch pincodeslot

De combinatie van persoonlijke cijfercode, Mifare en nfc-voorbereiding met de grote systeemfamilie van producten en gepersonaliseerde designvarianten maakt Axa’s Safe-o-tronic een bijzonder concept. Axa’s Safe-o-tronic-concept bestaat uit lockersloten, deuroplossingen, een elektronische cilinder, een terminalsysteem en een cybernet-koppeling. De lockeren deuroplossingen zijn er allebei in drie varianten. Eentje met (persoonlijke) codes, de tweede met Mifare-technologie en de derde met een combinatie van beide. Axa Stenman, Veenendaal, 0318.53.63.36, www.axa-stenman.com

De beheerder van de lockers in bijvoorbeeld een zwembad heeft vaak te maken met sleutelverlies en corrosie van de cilinders. Ook bestaat het risico dat de moedersleutel in verkeerde handen valt, waardoor het gehele sluitsysteem vervangen moet worden. Met een eenvoudig codepaneel kan de gebruiker met een 4-cijferige pincode de locker sluiten en openen. De beheerder heeft één Mastercode of USB Masterkey voor alle lockers, waardoor er totale controle over de situatie is. DOM Nederland, Den Haag, 070.319.30.06, www.dom-nederland.nl

Deurdranger met sluitplaat De serie deurdrangers en –automaten van Assa Abloy is uitgebreid met de DC700GFT. Dit is een unieke deurdranger met geïntegreerde elektrische sluitplaat. Doordat de sluitplaat in de behuizing van de deurdranger opgenomen is, zijn bouwkundige aanpassingen aan het kozijn niet nodig. Dit maakt de montage snel, eenvoudig en schadevrij. De dranger is bij uitstek geschikt voor situaties waar een gecontroleerde uitgang en brandcompartimentering gewenst is. Assa Abloy Nederland, Raamsdonksveer, 088.639.46.00, www.assaabloy.nl

Intelligente software Ansa-e combineert rvs deurbeslag met intelligente software, waardoor een standaard deurkruk verandert in een toegangsbeheersysteem voor zakelijk en particulier gebruik. Het concept bestaat enkel uit rvs deurbeslag (SKG***) en een zelfvergrendelend elektromechanisch (veiligheids)slot, die draadloos met elkaar verbonden zijn en op afstand aangestuurd kunnen worden met een softwaresysteem. Hierdoor kan de toegang tot één of meerdere gebouwen of ruimtes op afstand gecontroleerd en beheerd worden. Ansa-e, Deventer, 0570.662.580, www.ansae.nl

raam en deur RD2013_03_Sluitstuk pi_1pag.indd 35

Biometrische toegangsbeveiliging Recogtech introduceert de PalmID: state-of-theart biometrische toegangsbeveiliging voor bedrijven en particulieren. De PalmID leest door middel van een infraroodsensor het aderpatroon in de hand, stelt de unieke eigenschappen van het patroon vast en vergelijkt deze met de geautoriseerde handpalmen in de database. Palm-ID maakt zo van elke individuele handpalm een unieke sleutel die je niet kunt dupliceren of vervalsen. Een sleutel die je bovendien niet kunt verliezen. Recogtech, Renswoude, 0318.578.525, www.recogtech.com

3 / 2013

I 35

03-06-13 14:23

WETEN WAT CORPORATIES WETEN? ABONNEER U OP CORPORATIEBOUW CO BO RPO UW RA T

RPORATIE UW

ducten

bouw, renovatie en onderhoud voor alle corporaties

Top Ren -5 Ce n ted ekk traal ing F Slo als onds p gra Por en o adm tiek f re ete wo r nin nover gen e pas n? sief gem aak t

Havensteder en Ballast Nedam: Zes jaar continu samenwerken Buildsight en Koolraad: “Aanbesteden moet anders”

CORPORATIE BOUW

bou

w, r e

nov

Prij

swin

Blik

Corporaties en gemeente Samenwerking in Haarlem

nen

Lan

gste

cove

r.in

erh

oud

voo r

alle

cor

por

atie

mste

rda m

“A

geb

ouw

van

sbe incent D wa stsan eckers, W t tr eri o effe ng, nen Zui d nw ea an? ”

bew one

001

ond

bouw

Woonbron en WZsolutions Strijden tegen vandalisme

Karin Priem, De Goede Woning: bouw, renovatie en onderhoud voor alle corporaties

CORPOR BOUW

bouw, renovatie en onderhoud voor alle corporaties

CORPORATIE “Wij bouwen nog. BOUW Conceptueel”

atie

Centrada in Lelystad Uitgekiend slopen Ymere en Stadgenoot Samenwerken in Oostpoort

Samenwerking met liftindustrie

Wonen in de brouwerij

Smits en Staedion: Prestatiegericht samenwerken

jaar

gan

num

Eric Smu

- no vem

ber

1e jaargang - nummer 1 - juni 2012

‘D

201

Keuken en corporatie: Een intieme tango

‘Passiefbouw in ijskast’ Blik op bewoner

Ditmer Salverda, OFW Woondiensten

“Niet renoveren, maar moderniseren” Leren van lean bouwen

1e jaargang - nummer 3 - oktober 2012

Omgaan met asbest

001 cover.indd 1

17-10-12 11:53

12-1

1-12

13:4

€ 25

Nu tijd voor herbestemming?

1e jaargang - nummer 5 - d 001 cover.indd 1

voor een halfjaar

Zonnestroom in Hoek van Holland

Gerard Anderiesen, Stadgenoot:

“Wij zijn geen grijze muis” Op pad met de projectmanager

1e jaargang - nummer 2 - september 2012 001 cover.indd 1

19-09-12 10:58

www.corporatiebouw.nl/proefabo

Close Up

Veelzijdige systeemfamilie De combinatie van persoonlijke cijfercode, Mifare en NFC-voorbereiding met de grote systeemfamilie van producten en gepersonaliseerde designvarianten maakt Axa’s Safe-O-Tronic een uniek concept. Dat weet Axa Sales Manager Mark Sas vanuit zijn ervaring in bouwteams in de zorgsector zeker. De producten zijn draadloos, simpel te installeren en onderhouden, met heel veel mogelijkheden en voor een heel vriendelijke prijs.

AXA’s Safe-O-Tronic-concept bestaat uit deuroplossingen, lockersloten, een elektronische cilinder, een terminalsysteem en een cybernet-koppeling. De componenten zijn naar keuze in zwart of wit uitgevoerd en zien er modern en degelijk uit. De producten bieden oplossingen voor situaties met veel verschillende deuren en veel verschillende gebruikers met diverse toegangsprofielen. Of je ze nu op lockers van zwembaden of een universiteit gebruikt, op de medicijnkastjes van een ziekenhuis of op de deuren van een kantoor of een zorgcomplex, de Safe-O-Tronics hebben vanaf de basisvariant (alleen pincodetableau) al diverse handige functies.

Code, pasje of code én pasje De lockeren deuroplossingen zijn er allebei in drie varianten. De basismodellen bedien je met (persoonlijke) pincodes. De tweede variant heeft geen pincodetableau maar laat zich met Mifare-pasjes bedienen. Dat kan een pasje zijn van de koffie-automaat, de vendormachine, het kopieerapparaat, een ov-chipkaart maar de id-passen van defensie werken er bijvoorbeeld ook op. Programmeer een toegangscode op zo’n pasje in de lees-unit van de beheerder, of bij een centrale paslezer en hij geeft gecontroleerde toegang tot bepaalde deuren of kasten. De derde variant combineert het codetableau met de Mifaretechniek voor extra veiligheid.

Binnen- en buitendeuren Voor binnen- en buitendeuroplossingen zijn er Safe-O-Tronics voor DIN- en Scandinavische sloten. Sas: “Ze passen altijd, op vrijwel ieder bestaand slot. Daardoor kun je één belangrijke deur beveiligen met een code. Of met de geavanceerde modellen een systeem creëren, waarbij gebruikers de ene deur wel en de andere deur niet kunnen openen met een code of een pasje, desgewenst verdeeld in bepaalde tijdszones. Zo kun je ook de schoonmaker, de externe onderhouds-

dienst of de thuiszorgmedewerker op een specifiek moment toegang verlenen tot een bepaalde deur. Hetzij structureel op de ingeroosterde tijden, hetzij incidenteel bij zoiets als een alarmering door een bewoner.”

Eenvoudig beheer Een elektronische cilinder en wandlezers, waarmee je met hetzelfde pasje bijvoorbeeld het licht of een slagboom kunt bedienen, maken de familie compleet. Een systeemfamilie die je heel gemakkelijk kunt beheren. Beheer van een netwerk van Mifare-varianten gaat namelijk met software waar iedere beheerder vanzelf de weg in kan vinden. De componenten kunnen 20.000 gebruikers aan en de batterijen gaan 30.000 openingen mee. Ruim voor de tijd dat de batterijen leeg zijn, meldt de Safe-O-Tronic dat lokaal of via het cybernet zelfs aan de centrale beheerder. En vervangen gaat dan eenvoudig van buitenaf, zonder het hele beslag te hoeven demonteren. Productie in Europa waarborgt stabiele kwaliteit en snelle levering.

Design De systeemfamilie, de functionaliteit, de combinatie van Mifare, pincode en NFC-voorbereiding zijn sterke troeven. Maar niet onbelangrijk zijn de mogelijkheden om de deuroplossingen te personaliseren. Deze Safe-O-Tronics zijn leverbaar met diverse Axa-deurkrukken, maar zijn ook te combineren met deurkrukken van vrijwel ieder merk. Met een inlay over het codetableau kun je de Safe-O-Tronics bovendien aanpassen aan de houtlook van je hotel, het tapijt op de vloer of personaliseren met je bedrijfs- of instellingslogo. En da’s weer een grote pre in het hotelwezen, stelt Sas. “Zo is Axa’s Safe-O-Tronic toepasbaar in stand-alone situaties in winkels, op kantoren of in woningen. En als systeem in zorg, sport, onderwijs en hotelwezen. Mogelijkheden te over, voordelen genoeg.”

raam en deur Close Up_Axa_Safe-o-tronic_1pag.indd 37

3 / 2013

I 37

03-06-13 14:21

DOM_ANZ_ixSaturn_1310_91x126_NL_DOM 11.03.13 14:56 Seite 1

DOM ixSaturn met kerntrekbeveiliging

V EI L I G HE I D , K WA L I T E I T , D O M.

www.dom-nederland.nl

De HELM GT-serie

Voor glazen schuifdeuren tot 60 kg en tot 150 kg.

De HELM GT-serie voor glazen schuifdeuren biedt visueel aansprekende en kwalitatief hoogwaardig beslag voor verschillende toepassingen. De GT-serie met optioneel vaste beglazing is beschikbaar voor deurgewichten tot 60 kg. resp. 150 kg.

Persberichten en Nieuws In de volgende Raam en Deur: ‘Inbraakwerendheid’.

HELM GT-L 60

Persberichten en nieuws kunt u tot 30 juli 2013 opsturen naar raamendeur@mixpress.nl

HELM GT-S 150

De optioneel leverbare, in de afdeklijst gemonteerde sluitingsdemper maakt een kostbare glasbewerking overbodig en vereenvoudigd de montage.

WOELM-Nederland René Kos; tel.: +31 (0) 6 51421396 www.woelm.de r.kos@woelm.de

Anzeige_halbseitig_NL_4c_GT_Beschlaege-05-2013_1.indd 1

RD_adv1_1.indt 1

raam en deur

14.05.2013 11:00:53

04-06-13 09:55

Close Up

Toegangscontrole in de cloud geen lastig beheer. Alles wat hij nodig heeft, is een app op zijn smartphone of tablet of een pc met een internetverbinding. Via de app of door in te loggen op my-clay.com krijgt de beheerder toegang tot zijn systeem. Daar kan hij een individuele tag rechten geven op een deur of een serie specifieke deuren. En zoals het een toegangscontrolesysteem betaamt, ook op specifieke tijdstippen met een uitgebreide rapportage van toegangsactiviteiten.

Tandarts kan was doen

Salto staat al sinds 2001 voor innovatieve toegangscontrole. Cilinders, beslagen en lockersloten, te bedienen met onder andere multifunctionele Mifare/ Desfire-kaarten. Daarmee biedt Salto oplossingen voor vrijwel iedere deursituatie in elk type omgeving, van één tot 64.000 deuren. Met Clay by Salto introduceert de fabrikant nu een heel betaalbare variant voor kleinschaliger toepassing zoals het MKB, met alle mogelijkheden van een groot bekabeld systeem en meer flexibiliteit. Kern van het Clay-systeem is de Clay-IQ. Dat is een elegant draadloos ontvangertje dat centraal in het object de signalen van de Saltocomponenten ontvangt zodra een gebruiker met een tag toegang wil krijgen. De IQ controleert bliksemsnel via internet in de Clay-database of de aangeboden tag rechten heeft op deze specifieke deur. Zo ja, schakelt hij open, zo nee, blijft ‘ie dicht.

Zo kan een tandarts met zijn tag bijvoorbeeld zelf alle deuren van zijn praktijkpand openen en sluiten. Maar zijn assistenten alleen de voordeur, terwijl de secretaresse ook in de archiefruimte met de patiëntgegevens kan, één van de assistentes ook in het medicijnenmagazijn en de schoonmaakster alleen ’s avonds van 19.00 tot 20.30 door de achterdeur naar binnen en buiten kan. Raakt een assistente in het weekend haar tag kwijt, dan kan de tandarts die thuis vanaf de bank uitprogrammeren. Of als hij vertraging oploopt door pech onderweg, kan hij zijn bezoek de praktijk al binnenlaten door de deur met zijn mobiele app van afstand te openen.

Alles onder controle Als iemand de voordeur niet afgesloten heeft, of als de schoonmaakster het pand niet op tijd verlaat, krijgt de tandarts een sms op zijn telefoon. Desgewenst kun je van allerlei acties standaard rapporten krijgen. Het dashboard is door de ontwikkelaars van Clay zo intuïtief gemaakt dat een kind deze zou kunnen bedienen. Behalve een persoonlijke inlogcode hoeft de beheerder geen deurcodes of tag-codes te onthouden. Met duidelijke pictogrammen en iconen, namen of pasfoto’s per gebruikerstag en symbolen of foto’s per deur weet de beheerder blindelings de weg.

Cloud maakt flexibel “De Clay-database in de cloud werkt met de hoogste encryptie en is gegarandeerd veilig”, zegt Remco Leeger van Salto Systems. Dankzij deze database in de cloud, heeft de eigenaar van het systeem geen eigen hardware meer nodig, geen dure software, geen bekabeling en

Clay én Salto Clay by Salto is een gezamenlijke ontwikkeling van het Nederlandse Clay en Salto Systems. Clay ontwierp de software, de cloud en de IQ-module. Salto tekent voor de cilinders,

Eenvoudigheid troef Ook de montage is kinderlijk eenvoudig. Het systeem is draadloos en daardoor veel goedkoper en eenvoudiger aan te leggen dan een bekabeld systeem. Alleen de IQ heeft een voedingskabeltje, de rest van de componenten is volledig draadloos. Wie een cilinder kan vervangen of een beslag kan monteren, kan een Clay-systeem aanleggen. Maar uiteraard heeft Salto haar netwerk van dealers paraat om alle diensten te verlenen. Van advies tot verkoop en van desgewenste montage tot eventuele service achteraf. Clay is naar verwachting in Nederland beschikbaar vanaf augustus 2013.

beslagen en andere sloten. “Stuk voor stuk standaard Saltokwaliteit, allen met een Desfire-module uitgerust in plaats van een Mifare-sensor”, aldus Leeger. “Met Clay by Salto bieden we

Scan de QR-code

een heel betaalbaar systeem, tot minder dan 70% van de kosten van een bekabeld systeem, maar wel met alle mogelijkhe-

Check www.my-clay.com voor een verhelderende informatievideo.

den en flexibiliteit van zo’n systeem.”

raam en deur RD2013-03_Close-Up_Salto_1pag.indd 39

3 / 2013

I 39

03-06-13 13:56

Goed beslagen

Door Louis Jongeleen

Ontwerpers ontdekken nieuwe dimensies in ‘het gewone’

‘ Handvat van verandering’ Alles wat mensen vervaardigen is ontworpen. Woonhuizen, stoelen en afwasborstels. Sommige ontwerpen zijn in één keer af, zoals de paperclip. Maar andere voorwerpen verschijnen steeds weer in een nieuwe gedaante. Deurkrukken bijvoorbeeld. Leveranciers van bouwbeslag schakelen professionele ontwerpers in bij het updaten van hun assortiment. Drie ontwerpers geven hun gedachten weer bij het wordingsproces van een nieuwe deurkruk.

Zelfstandig ontwerper Coen Danckmer Voordouw (29) denkt lang na voordat hij iets zegt over het ontwerpen van gewone dingen, van gebruiksvoorwerpen. Het hoort bij zijn beroep. Twee jaar geleden studeerde hij af aan de Design Academy Eindhoven en meteen begon hij zijn eigen ‘Studio Danckmer’. De laatste tijd werkt hij in samenwerking met bedrijven aan verrassende, slimme vouwconstructies van karton. In 2010, toen hij nog studeerde, deed Voordouw mee aan een ontwerpprijsvraag die was uitgeschreven door FSB, de Duitse producent van bouwbeslag. Van honderd ingezonden ontwerpen voor een deurkruk bleek model ‘Stern’ van Voordouw de onbetwiste nummer 1.

Ergonomisch De wedstrijdjury roemde het ‘innovatie-idee’ van de ontwerper om de gewone functie van een deurkruk te combineren met een tweede nuttige toepassing. Voordouw denkt terug aan hoe hij die prijswinnende deurkruk heeft ontworpen. “In de opdracht voor de prijsvraag stonden nogal wat eisen, met omschrijvingen als ‘tijdloze moderniteit’ , ‘modern karakter’ en ‘hoge kwaliteit’. Daar kon ik niet zo veel mee. Daarom probeerde ik eerst om los te komen van de directe opdracht en terug te keren naar de kernvraag: waarvoor hebben we een deurkruk nodig? Vervolgens heb ik afgerekend met zinloze gedachten over het zoeken naar de moeder van alle deurkrukken. Voor mij stond het gebruiksgemak bovenaan, de ergonomie van het gebruiksvoorwerp. Ik ging het dagelijks leven van een deurkruk observeren. Ik ergerde me altijd al aan die smakeloze deurstoppers die moeten voorkomen dat, bij het volledig openen van een deur, de deurkruk tegen de wand knalt. Met alle onnodige beschadigingen die dat veroorzaakt. ‘Dat moet anders kunnen’, dacht ik. Nadat ik me had opgegeven voor die ontwerpwedstrijd viel ineens het kwartje. Ik zag in mijn gedachte de vorm van een deurkruk en een stopper ineen. Maar hoe maak je daar een ergonomisch voorwerp van? Op dat moment realiseerde ik me dat de rest uitwerking was.”

I 3 / 2013

RD3_2013_GoedBeslagen_ontwerpers_3pag.indd 40

Personaliseren Tussen stapels karton in zijn studio vindt Voordouw na enig zoeken het prototype van ‘model Stern’. De 3D-print is een deurkruk van witte kunststof met een ranke vorm en met een opgebrachte zwarte stootrand, die rond is afgewerkt. Voordouw: “Dit model is gemaakt voor de prijsvraag. Het is geen mal voor een kant-en-klaar product. Als een producent er een massaproduct van zou maken, moet er eerst nog heel wat gebeuren. Dan moet de maatvoering worden vastgelegd, sterkteberekeningen moeten gemaakt worden voor de uitvoering in het gewenste materiaal, de oppervlaktekwaliteit van het metaal en het rubber moet worden bepaald en er moet een gietmal worden vervaardigd.” Maar zover is het met de deurkruk van Voordouw nog niet gekomen. Zijn ontwerp wacht nog op een producent. Die zou zijn voordeel nog kunnen doen met een derde troef van deurkrukmodel ‘Stern’ die de ontwerper nog niet genoemd had. Voordouw: “Een deurkruk is een massaproduct. Elk afzonderlijk type is overal en altijd hetzelfde. Mijn ‘Stern’ niet. Die kan de gebruiker naar eigen smaak perso-

Ontwerper Coen Danckmer Voordouw:

‘Mijn ‘Stern’ is méér dan een massaproduct’ Wat is een deurkruk volgens Coen Danckmer Voordouw? “Een deurkruk is een hulpmiddel waarmee je een deur kunt openen zonder dat je je daarbij hoeft af te vragen hoe het ding werkt.” Coen Danckmer Voordouw, ontwerper (foto: studio Danckmer).

raam en deur 03-06-13 14:29

Goed beslagen

Rubberen deurstopper is een geheel met de deurkruk ‘Stern’.

Schets van deurkruk: door Bob Manders voor Formani.

naliseren door er een deurstopper op te klikken met elke gewenste kleur rubber.” Formani, producent van bouwbeslag, heeft voor het ontwerpen van nieuw bouwbeslag de samenwerking gezocht met enkele architecten. Eén van hen is Bob Manders (41) uit Oisterwijk. Manders trekt de laatste jaren de aandacht met sfeervolle en geraffineerde ontwerpen van villa’s en woonhuizen. Dat is heel wat anders dan het ontwerpen van een deurkruk. Of niet? Manders zit in zijn modern ingerichte werkkamer in een historisch pand in de dorpskern van Oisterwijk. Even is het stil. Dan antwoordt hij op rustige toon.

onbewuste of halfbewuste handelingen gebruik je bepaalde attributen, zoals bijvoorbeeld een dockingstation voor je iPhone. Als je bewust omgaat met die rituelen kun je het leven voor jezelf veraangenamen. Ik bestudeer het menselijk gedrag en dan verzin ik een nieuw item bij een nieuwe handeling, zoals een opbergplek naast de voordeur waar bezoekers hun schoenen in kunnen zetten als ze binnenkomen.”

Sfeer “Als ik een ontwerp maak voor een woning, concentreer ik me eerst op de toekomstige bewoners. Ik kijk naar hoe ze leven. Welke karaktereigenschappen hebben ze? Zijn ze romantisch of juist meer zakelijk? Na een tijdje kan ik dan een inschatting maken van een sfeer die ze om zich heen willen hebben. Daarmee heb ik een uitgangspunt gevonden voor mijn ontwerp. En ik wil dat die sfeer herkenbaar zal zijn in het exterieur van de woning, in de directe omgeving, in het interieur en in de detaillering. Tot in de vorm van de deurkrukken.” Naast het ontwerpen van woonhuizen en villa’s, houdt Manders zich ook bezig met de vormgeving van deurbeslag en design van gebruiksvoorwerpen. Voor deurenproducent Bod’or maakt hij eigenzinnige deurontwerpen, compleet met bijpassende deurkrukken. In samenwerking met Formani werkt hij ook aan een serie badkameraccessoires.

Proces Of het nu gaat om het ontwerp van een woning of van een deurkruk, vormgeving is voor Manders altijd een bijzondere bezigheid. Een proces. “Bij mij overheerst daarbij een continue nieuwsgierigheid naar wat er allemaal in me opkomt. Ik zit dan mijn gedachten te vertalen in vormen. Daarbij zijn potloden en een gummetje voor mij noodzakelijke hulpmiddelen. En de ontwerpprogramma’s op de computer. Op de pc kun je bijvoorbeeld goed checken hoe de bezonning van een huis verandert in

Rituelen Is het ontwerpen van een deurkruk te vergelijken met het ontwerpen van een woonhuis? Manders: “Bij het ontwerpen van een deurkruk besef je meer de functionaliteit. Bij het ontwerpen van deuren en deurbeslag speel ik met functies . En dan bedoel ik de functies die voorwerpen en accessoires hebben in onze dagelijkse rituelen. Bij die

raam en deur RD3_2013_GoedBeslagen_ontwerpers_3pag.indd 41

Architect Bob Manders:

‘Een deurkruk hoort bij het ritueel van een huis’ Maar wat ís nu precies een deurkruk volgens Bob Manders? “Een deurkruk is het plekje waar je een huis aanraakt. De hand die de deurkruk vastpakt: het is een gebaar. Een charmant gebaar, zo je wilt. Waarmee je kennismaakt met een andere ruimte. Je geeft een huis een hand. Het zou jammer zijn als we in de toekomst alleen maar automatische deuren zouden hebben. Dan zouden we een mooi ritueel kwijt zijn.”

3 / 2013 I 41

03-06-13 14:29

Goed beslagen

de loop van een dag. Ontwerpen is voor mij ook het opzoeken van de grenzen van de mogelijkheden van een materiaal. Ik zoek bijvoorbeeld naar de grootst mogelijke praktische lengte van een handdoekenrek van rvs. Dan ga ik experimenteren met verschillende vormen die dat uiterste haalbaar maken. Natuurlijk spelen ook enkele vaste gegevens een rol. Bijvoorbeeld het ervaringsgegeven dat rvs het meest geschikte materiaal is voor een deurkruk en het feit dat een deurkruk moet functioneren in combinatie met een slot.” Voor architect Cees Dam is de aandacht voor het detail een wezenlijk kenmerk van goede architectuur. Die visie heeft hij als ‘architectuurprofessor’ in afgelopen vijftig jaar onder woorden gebracht in publicaties, lezingen, colleges en in tv-producties. Toch zijn het bij uitstek de gebouwen en woonhuizen die hij ontwierp waaraan is af te lezen hoe ‘de menselijke maat’ voor hem hoofdzaak was. En nog is. Cees Dam is tachtig jaar en nog altijd actief als architect en ontwerper.

Schaal De inrichting, indeling en de aankleding van de werkruimtes van bureau Dam & Partners Architecten in Amsterdam-West geven de bezoeker een gevoel van luxe. Daar is de hand van de meester niet vreemd aan. Een interview met Cees Dam vindt plaats aan een grote vergadertafel die hij zelf heeft ontworpen. Wat is voor hem de beteke-

Architect en ontwerper Cees Dam:

‘Via een deurkruk heb je voeling met het gebouw’ Wat is een deurkruk volgens Cees Dam? “De deurkruk is het handvat van een verandering. Van een overgang naar een andere ruimte. Kijk eens naar die foto van het allerlaatste werkbezoek van Koningin Beatrix, die op de voorpagina’s stond. Ze blijft even staan voor de halfgeopende deur waar(foto: Rogier Fokke) achter een tentoonstelling is ingericht die ze gaat openen. Kijk eens goed naar die verwachtingsvolle uitdrukking op haar gezicht terwijl ze op het punt staat om naar binnen te gaan…”

I 3 / 2013

RD3_2013_GoedBeslagen_ontwerpers_3pag.indd 42

Deurkruk ‘Memoire’ van Cees Dam voor Post&Eger (foto: Dam & Partners Architecten)

nis en de zin van het detail in de architectuur? Dam: “Het grotere geheel van een gebouw is net zo belangrijk als het detail. Kijk eens naar de rand van het tafelblad van deze tafel. De dikte, de stevigheid ervan, de gladde afwerking, de reflectie van zonlicht op het oppervlak en de warmte van het materiaal. Dat is allemaal informatie over de ruimte waarin je je bevindt. Die deurkruk is in wezen het gebouw, alleen op een kleinere schaal.”

‘Memoire’ In het werk van Dam bestaat een nauwe samenhang tussen exterieur en interieur. Daarom is het voor Dam altijd vanzelfsprekend dat hij zich ook bezighoudt met het bouwen van interieurs en met het ontwerpen van kantoormeubilair, glaswerk, tafels, verlichting, keramische tegels, tapijten, glasontwerpen, hang-en sluitwerk en deurbeslag. Dam: “De deurkrukken en scharnieren die ik heb ontworpen, zijn onderdelen van een geheel, van een gebouw of een huis. Anderen zijn die onderdelen soms gaan beschouwen als aparte objecten, als interessante dingen-op-zich.” Dam refereert aan het museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam dat zijn ontwerp met de naam ‘Memoire’ heeft opgenomen in de vaste designcollectie. Die deurkruk heef hij 25 jaar geleden speciaal ontworpen voor de raadszaal van de Amsterdamse Stopera.

Gewoon Bij de vraag of hij iets kan vertellen over het ontwerpproces staat Dam op om even ergens iets te pakken. Hij komt terug met de deurklink ‘Memoire’. Dam :“Een deurkruk moet natuurlijk voldoen aan een aantal praktische eisen. Het ding moet handzaam zijn en je moet je er niet aan bezeren. Verder moet een deurkruk probleemloos functioneren in combinatie met een slot. Bij de ‘Memoire’ wilde ik de techniek van de deurkruk zichtbaar maken. Alles draait daarbij om die vierkante stift die verborgen zit in de schacht van de deurkruk. Ik laat dit cruciale onderdeel juist zien. Wezenlijk is ook dat de ambachtelijkheid herkenbaar is. Aan de vorm moet je bijvoorbeeld kunnen zien dat het een sterk ding is. Ten slotte moet de ontwerper te allen tijde één ding vermijden: je moet jezelf niet te groot voelen voor het detail. Een goed ontwerp is ook ‘gewoon’. En dan bedoel ik de gewoonheid van de menselijke maat.” Ondanks het klimmen der jaren houdt het ontwerpen voor Dam niet op. Hij heeft onlangs met de producent van bouwbeslag Post& Eger afspraken gemaakt voor het ontwerpen van nieuw bouwbeslag.

raam en deur 03-06-13 14:29

Goed beslagen Openwrikken is verleden tijd Afgelopen najaar breidde Van Leeuwen International haar assortiment bouwen interieurbeslag uit met Intersteel Doorkeeper rvs geborsteld. Vanaf heden is ook de rvs gepolijste versie verkrijgbaar. Hiermee is de bewoner ervan verzekerd dat de deur niet met geweld kan worden geforceerd. Door de zeer robuuste constructie van massief roestvast staal (rvs 304) is openwrikken verleden tijd. De Intersteel Doorkeeper is verkrijgbaar in twee designs: Curve (rond) en Bauhaus (rechthoekig). Van Leeuwen International, Rhenen, 0318.47.77.77, www.intersteel.nl

Past in één keer Met het Curve veiligheidsbeslag ZKB – met zelfstellende kerntrekbeveiliging - brengt Axa Stenman naar eigen zeggen het ultieme veiligheidsbeslag op de markt. Lastig instelwerk en moeilijk bereikbare stelschroefjes zijn overbodig. Als je het beslag over de cilinder schuift, drukt de veer de kerntrekbeveiliging automatisch zo ver uit dat hij precies op de uitstekende cilinder aansluit. Snel en trefzeker: alles past in één keer. Alle componenten zijn compleet voorgemonteerd. Axa Stenman, Veenendaal, 0318.53.63.36, www.axa-stenman.com

Nieuwe productfamilie De Zwitserse ontwerper Alfredo Häberli ontwikkelde voor FSB een nieuwe productfamilie. Deze 1224-serie is uitgerust met het ISO 14025-keurmerk en bestaat uit een deurkruk, venstergreep, raamkruk en glasdeurbeslag. De nieuwe productfamilie is zowel uit te voeren op ronde als vierkante rozetten, evenals op ieder model deurschild. Daarnaast zijn de deurkrukken ook leverbaar in de projectuitvoering AGL, deze vastdraaibare garnituren zijn binnen tien seconden te monteren. FSB, Zeewolde, 036.522.56.88, www.fsb.de

Messing gebruineerd Hardbrass heeft het Asia-assortiment uitgebreid met de Asia messing gebruineerd. De deurkruk heeft een klassiek en elegant uiterlijk. De Asia is verder leverbaar in het PVDinox, PVDmessing, PVDnikkel en PVDgrafiet. De Italiaanse ontwerper GianFranco Melegari heeft het design van de Asia gemaakt voor het merk Mariani. Deze tijdloze modellen zijn vastdraaibaar geveerd op kwalitatief hoogwaardige rozetten of schilden. De deurkruk is per direct leverbaar. Hardbrass, Barneveld, 0342.404.884, www.hardbrass.nl

Vernieuwde rozetten Ten Hulscher vernieuwde de geveerde rozetten van het merk GPF bouwbeslag. Door volledig blinde bevestiging hebben de rozetten een vlakke rand gekregen en de lijnen zijn scherper gevormd. De vernieuwde ronde en vierkante rozetten passen binnen het GPF CombiVari concept. Er zijn twee vernieuwde ronde clickrozetten van 50 x 8 mm, dubbelzijdig verend, in rvs matgeborsteld (rond geborsteld) én twee stuks in rvs gepolijst. Ten Hulscher, Garderen, 0577.46.23.07, www.tenhulscher.nl

raam en deur RD2013_03_Goed Beslagen pi_1pag.indd 43

3 / 2013

I 43

03-06-13 13:52

Uitzicht Verticale zonwering

Schuifbare glazen wanden

Met de Fixscreen ontwikkelde Renson de eerste verticale zonwering, die werkelijk windvast is en insecten buiten houdt. Tijd om te evolueren en te optimaliseren op het vlak van montage, kwaliteit en design met de Fixscreen 150EVO. Een nieuwe gepatenteerde waterdichte elektrische connectie garandeert een gemakkelijke montage en demontage van de doekrol en een eenvoudige vervanging van het doek of de motor. Bovendien bevatten de zijgeleiders nu ook een kabelkanaal. Renson Ventilation, B-Waregem, 0032.56.62.71.11, www.renson.be

Vorig jaar lanceerde Harol de Umbris, een slimme combinatie van zonwering en neerslagbescherming in één. Met het nieuwe SF20 glazen schuifwandsysteem wordt nu ook de wind buitenspel gezet, door middel van de kantelbare lamellen en de schuifbare glazen wanden. Het nieuwe glazen schuifsysteem SF20 heeft afzonderlijke schuifpanelen die horizontaal en parallel aan elkaar verschuiven. Dankzij de staande constructie zijn brede openingen mogelijk, zonder extra verstevigingen aan de bovenzijde. Harol, B-Diest, 0032.13.38.01.11, www.harol.nl

Elektrische buitenzonwering Speciaal voor de Velux-lichtkoepel introduceert de Velux Groep een elektrische buitenzonwering op zonne-energie. De buitenzonwering zorgt ervoor dat de warmte in ruimtes onder het platte dak aanzienlijk wordt vermindert. Veluxlichtkoepels hebben een glaselement met HR++ veiligheidsbeglazing direct onder de lichtkoepel. De buitenzonwering past perfect tussen het glaselement en de koepel in. De zonnestralen komen dus wel via de koepel naar binnen, maar worden door de buitenzonwering voor 88% tegengehouden. Velux Nederland, De Meern, 030.66.29.629, www.velux.nl

Prefab opstand Luxlight introduceert twee noviteiten om het totaal serviceconcept meer kracht bij te zetten: opstand uit voorraad meegeleverd én drie kleuren uit voorraad. Alle Luxlight platdakramen worden standaard geleverd met een prefab opstand. Een voordeel voor aannemers, omdat het bouwproces verder wordt gestandaardiseerd en maatfouten worden voorkomen. Vanaf nu kunnen afnemers een keuze maken uit drie RAL-kleuren voor de buitenzijde van het platdakraam en de bijpassende opties. Luxlight, Westerhoven, 040.207.01.24, www.luxlight.nl

I 3 / 2013

RD2013_03_Uitzicht pi_1pag.indd 44

Brandwerende beglazing Vetrotech Saint-Gobain Benelux heeft een nieuwe lijn brandwerende beglazing op de markt gebracht onder de noemer Vetroflam New Generation. De productbenaming voor deze beglazing is Vetroflam 10. De beglazing onderscheidt zich door een grote afmeting (1.500 x 3.000 mm), hoge transparantie, geharde beglazing (dus minder breuk tijdens transport, handling, installatie en eindgebruik) en een vernieuwde coating (UV- en temperatuurbestendig en extra stralingsreductie). Vetroflam 10 is dertig minuten brandwerend. Vetrotech Saint-Gobain Benelux, Nederweert, 0495.57.44.23, www.saint-gobain.com

raam en deur 03-06-13 14:33

VKG Nieuws Postbus 5086, 2000 GB in Haarlem T: 023.551.84.44, F: 023.551.00.83, E: info@vkgkozijn.nl, I: www.vkgkozijn.nl

De informatie op deze pagina is afkomstig van VKG en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur-redactie

Schrijf uw project nu in!

Wint u dit jaar een VKG Architectuurprijs? In samenwerking met ‘de Architect’ wordt in december voor de negende maal de VKG Architectuurprijs uitgereikt. Dé vakprijs voor projecten waarbij kunststof gevelelementen op een bijzondere wijze deel uitmaken van het ontwerp. Uw project kan deelnemen in de categorie nieuwbouw of renovatie. Beide categorieën strijden automatisch mee voor de publieksprijs. Komt dit jaar uw naam op één van de trofeeën te staan? Voor meer informatie en inschrijven* gaat u naar www.vkgkozijn.nl/architectuurprijs. VKG ARCHITECTUURPRIJS 2012 NIEUWBOUW Levs Architecten VKG ARCHITECTUURPRIJS 2011 NIEUWBOUW Frantzen et al architecten BV VKG ARCHITECTUURPRIJS 2010 NIEUWBOUW Fact Architects VKG ARCHITECTUURPRIJS 2012 RENOVATIE De Loods architecten en adviseurs VKG ARCHITECTUURPRIJS 2011 RENOVATIE KAW architecten en adviseurs VKG ARCHITECTUURPRIJS 2010 RENOVATIE KAW architecten en adviseurs

* Schrijf nu in. U kunt uw project(en) tot medio september insturen. www.vkgkozijn.nl/architectuurprijs VKG Architectuurprijs is een initiatief van de Vereniging Kunststof Gevelelementenindustrie (VKG) in samenwerking met ‘de Architect’.

raam en deur RD2013_03_VKG_1pag.indd 45

3 / 2013

03-06-13 14:31

VMRG Nieuws

Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche Einsteinbaan 1, Postbus 1496, 3430 BL Nieuwegein T: 030.605.36.44, F: 030.605.32.60, E: info@vmrg.nl, I: www.vmrg.nl De informatie op deze pagina is afkomstig van de VMRG en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur-redactie

Voorwoord Bert Lieverse Communicatie is onvermijdelijk. Als je een product maakt en je communiceert daarover, dan kan de klant zijn koopgedrag daarop baseren. Als je niet communiceert, dan doet hij of zij dat ook. Kortom, het is onmogelijk om je aan het effect van communiceren of niet-communiceren te onttrekken. Dat is iets om over na te denken. De conclusie zou dan moeten zijn dat je als producent of fabrikant communiceren moet organiseren, altijd en overal. Het is ook goed om te bedenken dat men het normaal vindt dat we goede gevelelementen, kozijnen etc. maken. Dat is in deze moderne geavanceerde samenleving heel normaal voor professionals. En dat zijn we toch? Men is dus minder geïnteresseerd in de manier waarop wij produceren of werken, maar in het leveren van ons product en de bijdrage die het levert. Dat houdt in dat we altijd moeten communiceren over de rol die onze producten spelen bij de klant, want dat interesseert hem of haar. Ook in tijden van crisis zal dit communiceren door moeten gaan, anders verdwijnen onze producten uit het beeld van de gebruiker en worden alternatieven snel gevonden. Wel zal vandaag, communiceren dan net zo belangrijk gevonden moeten worden als het produceren eerder, en dit is weer een opgaaf voor de producenten van ramen, deuren en gevelelementen.

3 / 2013

RD2013_03_VMRG_1pag.indd 46

Fred Mak nieuwe voorzitter VMRG Fred Mak is benoemd als nieuwe voorzitter van de VMRG, de brancheorganisatie voor gevels en gevelelementen. Sinds 2009 vervult hij al de rol van penningmeester in het VMRG bestuur. Mak heeft meer dan 25 jaar ervaring in de gevelbranche en is sinds ruim tien jaar algemeen directeur bij Solarlux Nederland, een van origine Duits bedrijf, gespecialiseerd in schuifpuien en serres. Fred Mak: “Solarlux is wereldwijd actief. Sinds dit jaar ben ik tevens verantwoordelijk geworden voor de internationale projecten (alles buiten Duitsland). Hierbij ben ik voor de diverse buitenlandse vestigingen van Solarlux het aanspreekpunt als het om projecten gaat. Het voordeel hiervan is dat we internationaal netwerken ontwikkelen en dat we alle internationale ontwikkelingen uit eerste hand krijgen. Dit sluit goed aan bij de internationale ambities van de VMRG. Onlangs heeft de VMRG namelijk het initiatief genomen voor een internationale gevelcommunity (internationalfacade.com), waarin bedrijven en personen hun producten en kennis kunnen delen.”

Actueel In maart 2013 is De Gevelbouwgroep te Drachten failliet verklaard. In april 2013 is Thermal te Roosendaal failliet verklaard. Per 4 april 2013 is onderstaand bedrijf nieuw VMRG-Partner: Aluprof Polen Platinawerf 20c 6641 TL Beuningen Tel.: 06.811.400.29 E-mail: gerard@aluprof-nederland.nl Internet: www.aluprof-nederland.nl Contactpersoon: de heer G.J.F.H. Vrijaldenhoven Vanaf 10 april 2013 is onderstaand bedrijf nieuw VMRG-lid: Noy Aluminium Techniek B.V Raamstraat 2b, 5831 AT Boxmeer Tel.: 0485.56.22.70 Fax: 0485.52.10.30 E-mail: info@noyalutech.nl Internet: www.noyalutech.nl Contactpersoon: de heer T. Noy

raam en deur 03-06-13 14:20

NBvT Nederlandse Bond van Timmerfabrieken Nieuwe ’s Gravelandseweg 16 | Postbus 24 | 1400 AA BUSSUM t: 035.694.70.14 | w: www.nbvt.nl De informatie op deze pagina is afkomstig van de NBvT en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur-redactie

Timmerindustrie ondersteunt aannemer bij SGT-garantie Alleen goede montage en afwerking verzekert langjarig goed en onderhoudsvrij timmerwerk. Timmerfabrikanten bieden daarom hun afnemers een verlenging van de SGT-garantietermijn van zes naar tien jaar voor Concept II geveltimmerwerk als een bouwplaatsinspectie aantoont dat gewerkt wordt volgens de meegeleverde verwerkingsvoorschriften. Binnen de vernieuwde garantie van Stichting Garantie Timmerwerk (SGT) kan de afnemer zo precies het houten gevelelement met bijbehorende garantie kiezen dat aansluit bij zijn wensen.

Een goede beginkwaliteit en een lange duurzame levensduur van houten geveltimmerwerk wordt voor een belangrijk deel bepaald door behandeling, montage en afwerking in de bouwfase. Hiervoor kunnen naast de timmerfabrikant diverse partijen verantwoordelijk zijn: aannemer, maar in voorkomende gevallen ook glaszetter en de schilder. De timmerindustrie wil graag (mede- of eind)verantwoordelijk zijn voor de producten die het levert. Maar de keus is aan de klant. Een grotere betrokkenheid bij het eindresultaat, betekent echter wel een grotere door de fabrikant verzekerde garantie.

Terugkoppeling In een bouwplaatsinspectie nemen een onafhankelijk timmerwerkexpert en de uitvoerder de situatie op het werk door. De expert stelt zich op de hoogte van de detaillering, de montagevoorschriften en de werkwijze op de bouw. Hij signaleert tekortkomingen. De resultaten van de inspectie worden teruggekoppeld aan de timmerfabrikant, die vervolgens de aannemer op de hoogte stelt. Zonder tekortkomingen wordt de garantietermijn verlengd. De bouwplaatsinspectie komt geheel voor rekening van het SGT. Een van de experts die de inspecties verricht is Gerard Roest. Hij is positief over wat hij op de bouwplaatsen aantreft, als ook over de feedback die hij krijgt. “Zowel opdrachtgever als bouwer hebben belang bij kwalitatief goed werk. Er is een groeiende kennisbehoefte hoe te werken. En dat zie je in het aantal aanvragen terug.” Na de introductie in juli zijn er vorig jaar in totaal 88 projecten aangemeld voor SGT-garantie. Meer dan de helft daarvan betrof Concept II samen met een bouwplaatsinspectie. “Onderwerpen die elke inspectie aandacht krijgen zijn mogelijke beglazingsfouten, valspecie, vochtophoping en kozijnkoppelingen. De inspecties verhogen de kennis en verlagen tegelijkertijd de kans op toekomstige schades en dragen zo bij aan het waarborgen van een langdurige kwaliteit.” Voor meer informatie: www.sgtonline.nl.

Van zes naar tien jaar Dat is de reden dat het nieuwe garantiereglement van de Stichting Garantie Timmerwerk een differentiatie in garantietermijnen aanbrengt afhankelijk van de betrokkenheid van de timmerfabrikant bij het eindproduct. Op Concept I van de BRL 0801(een ruw metselkozijn dat door de aannemer in de gevel wordt gemonteerd en afgewerkt) is om die reden niet langer SGT-garantie van toepassing. Op Concept III en IV waarbij het kozijn zijn beglazing en verfsysteem in de fabriek krijgt is een SGT-garantie van tien jaar te verkrijgen. Concept II is een mengvorm tussen beide afleverconcepten, waarbij een deel van de verantwoordelijkheid voor montage en afwerking van het gevelelement door fabrikant en aannemer wordt gedragen. Hierop geldt in principe een standaardgarantie van zes jaar, die met een bouwplaatsinspectie door een onafhankelijk expert is te verlengen tot tien jaar als montage en de afwerking geschiedt volgens de door de fabrikant aangegeven verwerkingsvoorschriften.

De bouwplaatsinspectie is de basis voor verlenging van de garantietermijn. De situatie ter plekke levert waardevolle aanwijzigingen op voor het succesvol toepassen van geveltimmerwerk.

raam en deur RD2013_03_NBvT_1pag.indd 47

3 / 2013

03-06-13 14:38

Vaktueel

Door Paul van den Hurk

Raam en Deur scant interessante websites

Online op de hoogte Internet biedt informatie in alle soorten en maten. Maar je moet het wel weten te vinden. Raam en Deur selecteert regelmatig interessante websites.

www.platform31.nl

Platform31, de kennisorganisatie voor stad en regio, is de fusieorganisatie van KEI, Nicis Institute, Nirov en SEV. Goed wonen, goed leven en goed werken: dat zijn de hoofddoelen van Platform31. Om nieuwe kennis te genereren, heeft Platform31 een eigen onderzoeksprogramma. De kennisorganisatie test nieuwe inzichten uit de praktijk door het uitvoeren van experimenten. Niet alleen in Nederland, maar ook in omringende landen. Platform31 heeft dan ook een internationale oriëntatie. Vanaf 2008 zijn ruim vijftig onderzoeken van start gegaan binnen thema’s bestuur, economie & innovatie, onderwijs & arbeidsmarkt, veiligheid, welzijn & integratie en wonen. Meer informatie over het onderzoeksprogramma van Platform31 is te vinden op kks.verdus.nl. Ook de Kennisbank van Platform31 is een interessante bron van informatie. In deze database staan state-of-the-art gegevens over de volle lengte en breedte van stedelijke vernieuwing. De kennisbank is toegankelijk voor iedereen met vragen over stedelijke vernieuwing.

www.infopuntveiligheid.nl

Brandveiligheid van gebouwen, iedereen heeft ermee te maken. Er zijn verschillende wetten, regels en afspraken rond brandveiligheid. Op deze website wordt duidelijk en bondig uitgelegd welke dat zijn. Ook is er informatie te vinden over de verschillende levensfasen van een gebouw en wie in welke fase verantwoordelijk is voor brandveiligheid. Volgens het Nederlands Instituut van Fysieke Veiligheid (NIFV), beheerder van de website, weten niet alle partijen die bij brandveiligheid van gebouwen betrokken zijn, welke regels en wetten er zijn. Ook niet of het om eisen gaat of juist om wensen. In het verleden interpreteerden gemeenten en brandweer de weten regelgeving soms anders dan eigenaren en gebruikers van een gebouw. Vanuit de ruime documentatie die op de website gearchiveerd is, moet een antwoord gevonden kunnen worden op iedere vraag rondom brandveiligheid.

www.gnd.nl

GND is een overkoepelende herverzekerde garantie op de kwaliteit en het functioneren van de deuren, waar een groot deel van de Nederlandse binnen- en buitendeuren-producenten bij is aangesloten. In deze samenwerking wordt integraal gewerkt aan het bevorderen van de kwaliteit van de deuren van bij GND aangesloten gespecialiseerde deurenfabrieken maar ook van het vertrouwen tussen deze deurenfabrikanten en hun afnemers. En niet te vergeten maatschappelijke thema’s zoals veiligheid en duurzaamheid. Omvangrijk is het overzicht van de brandwerendheidsrapporten die door SKH uitgegeven zijn voor de deurfabrikanten die brandwerende deuren leveren. Ook is een groot aantal protocollen, statuten en verwerkingsvoorschriften in te zien en te downloaden en is informatie op te vragen over binnen- en buitendeuren en de verschillende zekerheidsklassen.

I 3 / 2013

RD2013_03_Vaktueel websites_1pag.indd 48

raam en deur 03-06-13 14:32

Buiten de deur Lancering vakbeurs Hout & meer Anders dan andere beurzen, verrassend door vorm en uitvoering en innovatief door nieuwe presentatietechnieken. Maar vooral breed gesteund door de markt. Dit zijn de bouwstenen van de nieuwe nationale vakbeurs voor de houtsector Hout & meer. De eerste editie wordt gehouden van 11 tot en met 14 november 2014 in de Jaarbeurs in Utrecht. “Na de annulering van de vakbeurs Hout heeft VNU Exhibitions samen met bedrijven in de houtsector keihard gewerkt aan een nieuw concept”, geeft clustermanager Mirjam Barendregt aan. “Hierbij hebben we ons laten adviseren door bezoekers van de beurs en oud-exposanten. Het resultaat is deze nationale vakbeurs voor de houtsector in 2014, voor ambacht, design en industrie.” Naast producten en diensten die nodig zijn voor het maken van de eindproducten met hout zoals daken, gevelelementen, kozijnen/deuren, meubels, trappen en objecten in de openbare ruimte, is tijdens Hout & meer ook aandacht voor totaaloplossingen en andere natuurlijke materialen. Hout & meer bestaat uit twee onderdelen: de vakbeurs en de experience. De experience staat garant voor een totaal nieuwe ervaring. “Je zult als bezoeker een nieuwe wereld instappen, op een vernieuwende manier kennis opdoen en je zintuigen laten prikkelen”, vertelt Mirjam Barendregt. “Je ruikt, voelt, hoort en proeft de wereld van hout.” Meer informatie over Hout & meer 2014 is te vinden via www.houtenmeer.nl.

Drie bouwbeurzen in Parijs Van 4 t/m 8 november 2013 vinden de drie internationale beurzen voor de bouwsector Batimat, Interclima+Elec en Ideo Bain gezamenlijk plaats in Parijs en voor het eerst in het expositiecomplex Paris-Nord Villepinte. Alle beroepen, alle sectoren, alle technieken en oplossingen zijn te vinden op één locatie, met naar verwachting meer dan 3.000 exposanten en 400.000 vakbezoekers, waarvan 20% internationaal en een derde beleidsmakers of opdrachtgevers. Vier actuele onderwerpen vormen dit jaar de leidraad van de beurzen: • Energieprestatie en gebouwen met laag energieverbruik • Toegankelijkheid en gebruikerscomfort • De stad van morgen en de architectuur • Technologische vernieuwing van gebouwen Kijk voor meer informatie op www.batimat.com.

Agenda Duco’s seminars: Systeem C met WTW? Natuurlijk!

19, 20, 25 en 26 juni, diverse locaties Duco Ventilation & Sun Control organiseert in juni opnieuw vier gratis seminars met de titel ‘Systeem C met WTW? Natuurlijk!’. Er wordt ingegaan op de uitdagingen in de renovatiesector en de vraag hoe natuurlijke ventilatie met WTW een gegarandeerde meerwaarde kan betekenen. www.duco.eu/seminars Duurzaam Gebouwd Congres: Circulaire Economie 20 juni, ’t Spant, Bussum Op donderdag 20 juni 2013 organiseert het Kennisplatform Duurzaam Gebouwd het Duurzaam Gebouwd Congres: Circulaire Economie. Een visionair congres waar professionals uit de vastgoed, bouw en industrie elkaar ontmoeten. www.duurzaamgebouwd.nl Ecobouw 2013 17 – 19 september, Jaarbeurs Utrecht Ecobouw 2013 is het enige kennis- en beursevent dat een totaalbeeld biedt van innovaties over integrale oplossingen op gebied van duurzaam bouwen. Het belicht daarmee de bouwkundige, bouwtechnische en installatietechnische aspecten. www.ecobouw.net

Batimat/Interclima+Elec/Ideo Bain 4 – 8 november, Nord Villepinte Parijs Batimat, Interclima+Elec en Ideo Bain vormen een compleet evenement vanwege het ruime aanbod voor de sector bouw en architectuur. www.batimat.com Buva’s themabijeenkomsten Thema ‘Ventilatie, installatiegeluid, energie, luchtdicht bouwen’: 12 sept., Viba - Expo Den Bosch en 12 nov., Buva Barendrecht. Thema ‘Bouwbesluit vs. PKVW vs. NBR’: 1 okt., Buva Barendrecht www.buva.nl

raam en deur RD2013_03_Buiten de Deur_1pag.indd 49

3 / 2013

I 49

03-06-13 14:19

Op de mat Bouwregelgeving in woord en beeld Deze maand is de nieuwe editie van ‘Bouwregelgeving in woord en beeld’ verschenen. Dit boek is herzien als gevolg van de vele wijzigingen na de totale herziening van het Bouwbesluit. Ook de wijzigingen die per 1 maart 2013 van kracht zijn geworden, zijn hierin opgenomen, evenals de voor zover bekend zijnde wijzigingen in de nabije toekomst. Dit boek bevat ruim 230 ontwerptekeningen die zijn gemaakt vanuit de dagelijkse praktijk, met elk een verwijzing naar de belangrijkste bouwregelgeving. Een aantal nieuwe onderwerpen is opgenomen: o.a. verbouwen en tijdelijke bouw, rechtens verkregen niveau, brandcompartimenten en installaties. Het boek is ontwikkeld in samenwerking met Uythoven Bouw Advies en is bedoeld voor onder meer architecten, bouwkundigen, projectontwikkelaars, ingenieursbureaus, gemeentelijke-, provinciale- en rijksoverheidsinstellingen en woningbouwcorporaties. ‘Bouwregelgeving in woord en beeld’ wordt uitgegeven door Sdu Uitgevers en is verkrijgbaar via de boekhandel voor € 306,08.

Inspiratieboek over architectuur en duurzaamheid VMRG Green Inspirations is verschenen. Dit 84 pagina’s tellende boek bevat aansprekende teksten geïllustreerd met bijpassende foto’s over het thema duurzaamheid. Het boek staat vol met kennis en inspirerende nationale projecten waarbij duurzaamheid op een unieke manier is toegepast. Daarnaast staan er visies in van onder andere de gastinspirator van het thema, Chris de Weijer, en Bert Lieverse, directeur VMRG. Het boek is een samenvatting van alle activiteiten die de VMRG rond dit thema heeft opgezet. Zo zijn er innovatiesessies georganiseerd, verschillende artikelen verschenen in vakbladen en zijn er presentaties gegeven tijdens diverse events. Daarnaast is er een digitaal dossier opgenomen op de website www.vmrg.nl, waarin onder meer allerlei inspirerende projecten zijn opgenomen. Het boek is in eerste instantie bedoeld als informatie- en inspiratiebron voor architecten, woningcorporaties en professionele opdrachtgevers in de bouw. Maar de praktijk wijst uit dat er een brede belangstelling is voor het thema duurzaamheid. Het boek is voor € 10 te bestellen via de website van de VMRG, www.vmrg.nl.

Nieuwe Communication Story

Informatiegids duurzame kozijnbescherming Ventistone heeft jarenlange kennis en ervaring met duurzaam onderhoud van kozijnen en geveltimmerwerk gebundeld in een handzame informatie- en instructiegids. Met deze gids in de hand én het Ventistone-renovatiesysteem behoort schade aan kozijnen en houten gevelelementen door verfgebreken, houtrot en constructiefouten snel tot het verleden. Deze instructiegids geeft aannemers, bouwkundigen en Verenigingen van Eigenaren snel inzicht in de verschillende onderdelen, mogelijkheden en de montage van deze onderhoudsarme oplossing voor renovatie van geveltimmerwerk. Het systeem, dat gebaseerd is op een optimale ontluchting en waterwering aan de buitenzijde van gevels, voorkomt zo houtrotschade en verfgebreken. Het boekje bevat naast technische merkbladen en meetinstructies ook verwerkingsvoorschriften, exploitatieoverzichten en diverse voorbeelden. Geïnteresseerden kunnen de informatie- en instructiegids gratis opvragen via www.ventistone.nl.

Roto Frank heeft de nieuwe Communication Story uitgebracht. Dit is het digitale huisblad waarin Roto geïnteresseerden informeert over het reilen en zeilen rondom de specialist in raam- en deurtechnologie. In deze editie wordt onder andere bericht over de driedubbele-A krediet rating die Roto heeft weten te behouden. Ook de plannen voor de toekomst worden bekendgemaakt. Ander nieuws is dat Roto-beslag gebruikt wordt voor een belangrijk nieuw gebouw in Londen en dat er diverse evenementen gesponsord zijn door Roto. De Communication Story is online te lezen via de website van Roto Frank, www.ftt. roto-frank.com, met het zoekwoord ‘Communication Story’.

3 / 2013

RD2013_03_Op de Mat_1pag.indd 50

raam en deur 03-06-13 14:35

Ook binnendeursloten

AXAâ&#x20AC;&#x2122;s Supertrio Veiligheidsdeursloten, Veiligheidsprofielcilinders en Curve Veiligheidsbeslag ZKB Voor de totale raambeveiliging wist u ons al te vinden, maar ook voor de totale deurbeveiliging kunt u nu bij ons terecht! AXA Veiligheidsdeursloten - Messing-vernikkelde nachtschoot met gehard stalen beveiligingspennen - RVS voorplaat, zowel in rondhoek als rechthoek - Solide krukstiftmechanisme - 1.000.000 keer getest - Voldoet aan SKG** en Politie Keurmerk Veilig Wonen

AXA Veiligheidsprofielcilinders - Boorbelemmering door hardmetalen stiften - Slagsleutelbeveiliging - 3 Sleutels - Voldoet aan SKG** en Politie Keurmerk Veilig Wonen

AXA Curve Veiligheidsbeslag ZKB - Stelt zichzelf automatisch in op de lengte van de euro-profielcilinder, past altijd - Bestand tegen kerntrekken met een kracht van ten minste 15 kN - Voldoet aan SKG*** en Politie Keurmerk Veilig Wonen

www.axa-stenman.com

afdv deursl en cilinders proef26-04-2013_2349.indd 1 adv_AXA.indd 1

26-04-13 13:42 27-05-13 13:47

Toegangsbeheer op een hoger niveau

- volledig draadloos - programmeren, activeren en beheren op afstand - zelfvergrendelend (altijd mechanisch te bedienen) - paniekfunctie aan de binnenzijde - voldoet aan SKG速*** en PKVW速 - AES128 versleuteld - conform eisen Bouwbesluit - levensloopbestendig

Benieuwd naar de mogelijkheden? Neem contact op met onze verkoop binnendienst.

Hunneperkade 62, 7418 BT Deventer E: info@themans.nl

| |

Ansa-e is een merk van

adv_Themans.indd 1

T: +31(0)570 662 580 I : w w w. t h e m a n s . n l -

| F: +31(0)570 662 589 w w w. a n s a d e s i g n . n l

hang- & sluitwerk bv

27-05-13 13:50