“Mannen moeten hun verantwoordelijkheid nemen"

In Zuid-Sudan heerst nog steeds de gedachte dat een vrouw voor haar man en gezin moet zorgen en verder niets te zeggen heeft. Het Leaders of Peace-programma, opgezet door Plan International en partners, wil dit veranderen. Binnen het programma worden ook mannen betrokken bij de strijd voor vrouwenrechten. En dat is hard nodig, vertellen Alfonse, Albino en Samuel, drie mannen die zich actief inzetten voor Leaders of Peace.

Ik hoor vaak verhalen over mannen die hun vrouw slaan als het eten niet klaar staat wanneer zij thuiskomen, of als zij geen seks met hem wil hebben

Alfonse

De mannen komen uit Koda Payam, een klein dorp in de provincie Terekeka. “In ons dorp is het normaal dat een man zijn vrouw slaat,” vertelt Alfonse.

Lichamelijke en emotionele straffen

Zuid-Sudan is sinds 2011 onafhankelijk. Aan deze onafhankelijkheid zijn jaren van burgeroorlog voorafgegaan. Nog steeds wordt het land geteisterd door conflict en veel inwoners zijn hun huis ontvlucht. De economie en overheid zijn zwak en is er een groot voedseltekort. Vooral vrouwen worden hard geraakt door deze crises. Daarbij komt dat in Zuid-Sudan vrouwen vaak nog als minderwaardig worden gezien door mannen. Zij worden regelmatig blootgesteld aan fysiek en seksueel geweld, wat als normaal wordt beschouwd.

“Ik hoor vaak verhalen over mannen die hun vrouw slaan,” vertelt Alfonse. “Als het eten niet klaar staat wanneer zij thuiskomen, of als hun vrouw geen seks met ze wil hebben. Soms is de straf niet lichamelijk, maar psychisch. Dan negeert een man zijn vrouw bijvoorbeeld dagenlang.”

Mannen moeten zich uitspreken

Ook kindhuwelijken en tienerzwangerschappen komen in Zuid-Sudan vaak voor. Als ze trouwen of zwanger worden, stoppen meisjes vaak met school om voor hun man en kinderen te zorgen. Om dit te veranderen is het belangrijk dat ook mannen zich uitspreken voor meer zeggenschap van vrouwen. “Mannen zijn degenen die vrouwen slaan. En zij bepalen of hun dochter jong moet trouwen en naar school gaat of niet. Zij zijn de degenen met de macht en daar moeten ze verantwoordelijkheid voor nemen,” vindt Alfonse.

“Ik noem mijzelf een changemaker”

Om te strijden voor een betere positie van vrouwen, zetten Alfonse, Albino en Samuel zich in voor het Leaders of Peace-programma. “Ik noem mijzelf graag een changemaker,” vertelt Samuel. “Ik praat met andere jonge mannen en leg hen uit dat vrouwen ook rechten hebben. Vrouwen hebben nu vaak niks te zeggen over hun eigen levens, dat wil ik graag veranderen.”

In gesprek met andere mannen

Mannen leren van jongs af aan dat ‘man zijn’ betekent dat je streng bent voor je vrouw,” vult Albino aan. “Omdat mannen het zo gewend zijn om niet te hoeven luisteren naar vrouwen, kunnen wij als mede-mannen hen soms beter bereiken. We gaan met ze in gesprek en nodigen ze uit om een keer een bijeenkomst van Leaders of Peace bij te wonen. Zo hopen we hun gedrag te veranderen.”

Vrouwen hebben nu vaak niks te zeggen over hun eigen levens, dit wil ik graag veranderen

Samuel

“Het gaat erom dat we gelijk zijn”

Deze gedragsverandering is de grootste uitdaging in de strijd voor betere vrouwenrechten, vertelt Samuel. “Veel mannen denken: onze voorouders deden het al zo, waarom zouden we veranderen? Ze denken dat als vrouwen meer inspraak en rechten krijgen, zij zelf niks meer te zeggen hebben. Dit is natuurlijk niet zo, het gaat erom dat we gelijk zijn.”

Praatgroepen van Leaders of Peace: in de praatgroepen komen zowel mannen als vrouwen aan het woord.

©PLAN INTERNATIONAL

Eén keer per week organiseren Alfonse, Albino en Samuel met Leaders of Peace een praatgroep. De deelnemers zijn mannen én vrouwen. Ze kiezen een onderwerp om over te discussiëren. Dit kan van alles zijn, zoals geweld tegen vrouwen of hoe de taken thuis verdeeld worden.

“We praten over de obstakels waar de deelnemers tegenaan lopen en wat hun ervaring is met ongelijkheid,” vertelt Albino. “Laatst hadden we het bijvoorbeeld over vrouwelijk leiderschap. Sommige mannen vinden dat vrouwen geen leiders kunnen zijn. Dan praten we daarover en leggen we hen uit waarom het juist belangrijk is dat er wél vrouwelijke leiders zijn en dat zij dat ook heel goed kunnen.”

“Bij de praatgroepen van Leaders of Peace praten we over de problemen waar de deelnemers tegenaan lopen, wat hun ervaring is met ongelijkheid”

Een voorzichtige vooruitgang

Alfonse: “Deze praatgroepen hebben we nu in vier dorpen opgezet en we zien al een voorzichtige vooruitgang. Mensen vinden het interessant om te horen wat we te zeggen hebben, veel van hen blijven naar de bijeenkomsten komen. Ook zien we vaker mannen klusjes in het huishouden doen, zoals koken of de vloer aanvegen. En ze spreken vaker tegen hun vrouw uit dat ze dankbaar zijn voor al haar harde werk.”

De strijd gaat door

De mannen zijn van plan om hun werk voort te zetten en uit te breiden. Alfonse: “We hopen dat ook andere dorpen praatgroepen gaan opzetten. Het is onmogelijk om iedereen te overtuigen, maar het begint bij de mensen die wél willen veranderen. Daar blijven we voor strijden.”

Mannen spreken nu hun dankbaarheid naar vrouwen vaker uit.

Alfonse

Het Leaders of Peace-programma van Plan International en vier partnersorganisaties werkt aan een inclusieve samenleving waarin meisjes en vrouwen zich veilig voelen en meer zeggenschap krijgen over hun eigen leven en zaken die hen aangaan.

Headerbeeld: Albino, Alfonse en Samuel strijden bij het Leaders of Peace-programma tegen geweld tegen vrouwen. ©MAGDOLINE JOSEPH