Kleurrijk!
Jaargang 1 – nr. 4 – driemaandelijks, december 2020, januari, februari 2021 – Afgiftekantoor: 3000 Leuven X – P 918599 Pleegzorg Limburg, Welzijnscampus 19 bus 1, 3600 Genk
Pleegzorg Limburg
Kleurrijk December 2020 > Welkom <
Welkom Beste pleegzorger, Het jaareinde nadert snel. En wat voor een jaar was het … Dit is voor ons dan ook een uitgelezen moment om even terug te blikken op 2020. We sprokkelden reacties vanuit verschillende hoeken om te luisteren hoe we deze - door corona gekleurde - tijd beleefd hebben. Je leest in deze Kleurrijk ook het hartverwarmende verhaal van grootouders Agnes en Noël, die de rol van grootouder én pleegzorger proberen te verzoenen in de opvoeding van hun twee kleinzonen. Ook Min laat, vanuit juridisch standpunt, haar licht hierover schijnen. En dan was er ons jaarlijks hoogtepunt, de Week van de Pleegzorg. 10 dagen waarin we traditiegetrouw ons best doen om pleegzorg nog eens éxtra in de kijker te werken. We zetten dan ook heel graag de allermooiste momenten op een rijtje. Pleegzorg Limburg nam in oktober eindelijk haar intrek in de nieuwe hoofdzetel op de Campus Portavida in Genk. Na jarenlange voorbereiding zette onze verhuis echt de kroon op het harde werk. Maar laten we vooral ook vooruit durven kijken. Naar nieuwe uitdagingen die we de komende tijd willen aangaan. Nieuwe projecten die we uit de grond willen stampen. Goede voornemens (om ons al dan niet aan te houden) in 2021. Doelen stellen kost niets. Ze proberen te bereiken is een mooi streven. Zo stap ik dan ook graag met jullie het nieuwe jaar in. Hoopvol, met al onze dromen pasklaar onder de arm. Wie weet komen ze dit jaar wel uit. We wensen jullie vanwege het hele team bij Pleegzorg Limburg alvast een warm 2021 toe. Veel leesplezier! Ann Vandersanden Algemeen Directeur Pleegzorg Limburg vzw
2
Kleurrijk December 2020 > Inhoud <
Welkom
2
Nieuwtjes uit de regioâ&#x20AC;&#x2122;s
4
Interview
Als grootouders pleegouders worden
6
Geef jouw mening!
9
Achtergrondartikel
Van een raar jaar naar een nieuw jaar
11
Week van de Pleegzorg 2020
14
Goed gelezen
16
Column
17
Lies
Juridisch advies
Vraag het aan Min
18
COLOFON Kleurrijk! verschijnt vier maal per jaar en is een uitgave van Pleegzorg Vlaanderen vzw en de vijf provinciale diensten voor pleegzorg. Redactie: Anne Baert, Hilde Cloet, Mishi Jooken, Ann Macharis, Charlotte Max, Karina Van Belle, Bernadette Verdonck
Verantwoordelijke uitgever: Pleegzorg Vlaanderen vzw Ravenstraat 98, 3000 Leuven BE 0537.432.161 / RPR Leuven 016/23 97 75 www.pleegzorgvlaanderen.be info@pleegzorgvlaanderen.be
Vormgeving: www.dsigngraphics.be
Kleurrijk wordt gedrukt op X-per papier, gemaakt met FSCÂŽ-gecertificeerde ECF-pulp
3
Jongerengroep Traumasensitief op uitstap opvoeden Pleeggezinnen zetten hun huis en hun hart open voor pleegkinderen die vaak in hun jonge leven al verschillende traumatiserende ervaringen hebben gehad. De heftige emoties die daarmee gepaard gaan vertalen zich dikwijls in hun gedrag. Ook pleeggasten zijn door hun beperking kwetsbaarder voor traumatische ervaringen. De zoektocht om met dat moeilijke gedrag om te gaan kan best pittig zijn. Daar wil de vormingsreeks ‘Traumasensitief opvoeden’ een hulp in zijn. De reeks bestaat uit acht sessies en helpt de deelnemers om met een traumabril naar dat gedrag te kijken. De focus wordt verlegd naar wat het pleegkind of de pleeggast nodig heeft, in plaats van op wat jij of de omgeving verwacht van hem of haar. In West-Vlaanderen bieden we twee reeksen per jaar aan voor pleegzorgers van pleegkinderen of -gasten binnen perspectiefzoekende en -biedende modules. De ervaringen van de pleeggezinnen die al deelnamen waren positief. Een aanrader dus! Voor praktische info over deze vormingsreeks kan je terecht bij je pleegzorgbegeleider.
Pleeggrootouders ontmoeten elkaar Dat oma’s en opa’s top zijn, weet elk kind. Oma heeft altijd zin in pannenkoeken en natuurlijk wil opa buiten spelen. De kinderen van je kinderen opvoeden is echter iets helemaal anders dan het klassieke grootouderschap waarbij verwennen een doel op zich is. Die taak van de ‘pleeggrootouders’ heeft heel wat gevolgen op verschillende levensdomeinen. Denk maar aan de invloed op de familiale relaties of de oude dag die gevuld wordt met onderbroken nachten en luiers.
op Meer weten? Kijk rg/giften pleegzorg.be/limbu Op naar het volgende avontuur! En dat komt er weldra aan. Het project dat Kiwanis steunt, omvat meerdere onderdelen. Zo gaat de groep in 2021 nog samen op kamp met Kazou Local. Er werd voor hen ook een materiaalkoffer samengesteld vol educatief en spelmateriaal om tijdens hun bijeenkomsten te gebruiken.
4
De plaatsingen bij grootouders vormen iets minder dan één derde van alle dossiers in Oost-Vlaanderen.
Grootouders vormen dan ook een belangrijke groep waarvoor we zorg willen dragen. Enerzijds hebben we een zeer toegankelijke ontmoetingsgroep waar pleeggrootouders twee- tot driemaandelijks terechtkunnen voor contact met lotgenoten. Anderzijds is er de ‘geprotocolleerde’ grootoudergroep. Die groep is onderdeel van het aanbod voor behandelingspleegzorg. Daarin bieden we vorming aan op maat van de grootouders, gebaseerd op thema’s die voor hen én voor onze werking van belang zijn. Interesse? Neem gerust contact op met je begeleider voor meer info!
OOST-VLAANDEREN
De Limburgse jongerengroep mocht in september op avontuurlijke uitstap. Dankzij een sponsoringproject gesteund door Kiwanis trokken ze naar Durbuy Adventure Valley om daar samen hun grenzen te verleggen. Het touwenparcours, de via ferrata, een sprong van de ‘big air’ en de free fall, het passeerde allemaal de revue. Dat zorgde voor knikkende knietjes (bij de jongeren én hun begeleiders) maar vooral voor voldane gezichten na afloop van deze goedgevulde dag. De pleegjongeren leerden niet alleen zichzelf en hun eigen grenzen kennen, maar leerden ook die van elkaar weer wat beter kennen. Iets wat hun groepswerking alleen maar kan versterken.
WEST-VLAANDEREN
UIT DE REGIO’S
LIMBURG
NIEUWTJES
Kleurrijk December 2020 > Nieuwtjes uit de regio’s <
Kleurrijk December 2020 > Nieuwtjes uit de regio’s <
Boekentip: Een puberpleegzoon
Hij kijkt me indringend aan. “Liesbeth, ben jij ooit door iemand al zoveel geknuffeld als door mij?”, vraagt hij. “Nee”, zeg ik. “Ik ben nog nooit zoveel door een kind
geknuffeld als door jou.” “Dan ben ik de eerste”, zegt hij alsof hij een rangschikking maakt van de knuffelende kinderen in mijn leven. Volgens mij spreekt hij daarin uit hoeveel ik van hém hou en met andere woorden hoeveel ik minder houd van de kinderen van mijn broers of zus. Want zij zijn in de ogen van onze pleegzoon knuffelconcurrent nummer één. “Ja”, zeg ik. “Jij bent de eerste en daar ben ik heel blij om.” Ik geef hem nog maar eens een zoen.
ANTWERPEN
Liesbeth Vervecken is al vele jaren pleegmoeder en werkte ook als pleegzorgbegeleidster. Samen met haar partner besliste ze om pleeggezin te worden van een prille puber met een stevig verhaal. De komst van hun pleegzoon bracht heel wat teweeg bij Liesbeth en haar man, maar ook bij de pleegzoon zelf. In warme, herkenbare verhalen vertelt Liesbeth over haar leven met een puberpleegzoon.
Je kan dit boek online kopen of in de boekenwinkel.
VLAAMS-BRABANT & BRUSSEL
Ook dit is pleegzorg! VLAANDEREN
Pleegzorg bestaat ook voor volwassenen, maar dat weten veel mensen niet. Die pleeggasten, zoals wij hen noemen, zijn volwassenen met een handicap en/ of psychiatrische problematiek die omwille van heel uiteenlopende redenen niet bij hun ouders kunnen wonen.
Ondersteuning in pleegzorg In september kregen alle pleeggezinnen in Vlaams-Brabant en Brussel de brochure ‘Ondersteuning in pleegzorg’. Daarin beschrijven we ons begeleidingsaanbod. Aansluitend op de ondersteuning van een pleegzorgbegeleider kunnen pleegzorgers en pleegkinderen een beroep doen op bijkomende hulpverlening of ondersteuning. Neem zeker even de moeite om die brochure door te nemen. Als een bepaald aanbod jou aanspreekt of inspeelt op een actuele hulpvraag, aarzel dan niet om jouw begeleider daarover aan te spreken.
OOK DIT IS PLEEGZORG
Om pleegzorg voor volwassenen meer bekend te maken, lanceerden we in het najaar een campagne op sociale media én in de wachtkamers van huisartsen. Heb jij de verhalen van de pleeggasten gemist? Lees ze dan nog eens na via pleegzorg.be/ nieuws/ook-ditpleegzorg.
Anika is 19 jaar en woont bij haar oma. WIL JIJ WETEN OF JE OOK RECHT HEBT OP BEGELEIDING EN ONDERS TEUNING? SURF NAAR WWW.PLEEGGA STEN.BE
5
Kleurrijk December 2020 > Interview <
Het zijn de noten van de accordeon die me begeleiden op de juiste weg naar binnen bij Agnes en Noël. Er werd me verteld dat deze grootouders die vroeger een voedingswinkel uitbaatten, nu instaan voor de pleegzorg van hun kleinzonen Miro* (15 jaar) en Yente (18 jaar).
Als grootouders pleegouders worden
— Tekst en foto: Nelle Devisscher —
Agnes vertelt me honderduit dat ze samen accordeon studeert met Miro, de jongste van de twee, maar dat hij veel getalenteerder is dan zijzelf. Zoals de meeste jongens van zijn leeftijd, gaat hij helaas alleen verder met zijn muziekopleiding “omdat het moet”. Toch is Agnes apetrots, “want uiteindelijk leren ze zo toch dat je in het leven inspanningen moet leveren om ergens te komen, dat talent alleen niet voldoende is.” Ook Yente was trouwens een getalenteerde muzikant, maar hij is inmiddels gestopt met zijn fluitistenopleiding. “Je kunt ze ook maar zolang voor iets motiveren”, zegt Agnes terwijl ze haar schouders ophaalt. Maar haar gezicht verraadt dat ze het heel jammer vindt. Muziek is duidelijk een verbindend element in het gezin, want ook tijdens ons gesprek blijft de klassieke muziek op de achtergrond op een aangename manier aanwezig. Gas terugnemen Miro en Yente zijn de kinderen van de oudste van de drie zonen van
Agnes en Noël. Toen de relatie met de mama van de jongens spaak liep, is zij verdwenen en hebben ze haar nooit meer terug gehoord. Hun papa kwam toen samen met de jongens van anderhalf en vier jaar terug bij zijn ouders inwonen en dat leek aanvankelijk maar voor even. Maar “even” was een slecht gedefinieerd tijdsbegrip. De zoon van Agnes en Noël was na zijn scheiding emotioneel helemaal uit evenwicht en had tijd nodig om opnieuw vaste grond onder zijn voeten te krijgen. Agnes is ervan overtuigd dat haar zoon wel de wil had om voor zijn kinderen te zorgen maar het echt niet kon. “Een onvermogen”, noemt zij het. “Je zou het kunnen vergelijken met een beperking”, vertelt ze ook vaak aan de jongens. Er speelden toen te veel factoren die buiten hem lagen om de zorg te kunnen opnemen. “Die jaren waren niet zo eenvoudig”, vertelt Agnes. “We zijn altijd erg geëngageerd geweest in het verenigingsleven en in culturele initiatieven. Ik ben ook woordkunstenaar en geef optredens. Op dat *
6
moment moest ik noodgedwongen een aantal engagementen stopzetten. Ik besefte dat als ik de kinderen structuur wou geven, ik daarvoor wat gas moest terugnemen, al was dat helemaal niet hoe ik het mij had voorgesteld toen de laatste van mijn eigen kinderen uit huis was gegaan. Ik had me altijd met hart en ziel voor de opvoeding van mijn kinderen ingezet, maar opvoeden had voor mij eigenlijk wel een eindpunt bereikt, dacht ik. We hadden toen echt niet voorzien dat Miro en Yente nog zo lang bij ons zouden blijven.” Thuis bij oma en opa Toen Miro en Yentes papa een nieuwe vrouw ontmoette, groeide de hoop wel dat ze terug samen een gezin zouden vormen. Zij had ook een zoon die qua leeftijd tussen Miro en Yente in viel, dus wie weet kon dat wel goedkomen. De jongens waren inmiddels 11 en 8 jaar. Toch stonden Agnes en Noël erop dat er een soort overgangsfase zou zijn. Ze wilden niet dat de kinderen halfweg het schooljaar naar
Miro is minderjarig dus hebben we om privacyredenen zijn naam aangepast.
Kleurrijk December 2020 > Interview <
een andere school zouden moeten en spraken af dat de kinderen doorheen de week bij oma en opa bleven en in de weekends naar hun papa en zijn nieuwe vriendin gingen. Het verschil in opvoedingsstijl was groot. De gehoopte klik met de nieuwe schoondochter bleef uit en de jongens leverden een inwendige strijd met hun loyaliteitsgevoelens. Ze woonden inmiddels zo lang bij oma en opa dat ze dat echt als hun thuis beschouwden. Tegelijk wilden ze graag bij hun papa zijn, maar ze voelden dat er ruis zat op de verstandhouding tussen hun grootouders en de nieuwe vrouw van hun vader. Toch koos Yente er op zijn dertiende voor om voltijds bij zijn papa te gaan wonen. Miro bleef bij zijn grootouders. Miro had echt nood
aan de strakkere structuur die Agnes en Noël hem boden, terwijl Yente impulsiever is van aard. Voor Yente volgden enkele schoolwissels, voetbal werd voor koersen met de fiets geruild en weer terug, hij haalde best wel wat kattenkwaad uit op school. Het samenwonen bij papa en stiefmama eindigde helaas abrupt met een grote ruzie. Een dikke twee jaar na zijn vertrek, stond Yente weer op de stoep bij oma en opa. Puberjaren Intussen was Yente een flinke puber geworden. Op kousenvoeten kwam hij vragen of hij terug bij Noël en Agnes kon komen wonen, maar hij voegde er met veel realiteitszin meteen aan toe dat hij het wel zou begrijpen als de zorg voor twee
jongens op hun leeftijd te veel zou zijn. Desnoods zou hij wel in een voorziening gaan wonen. “Op zo’n moment neemt je hart het helemaal over van je verstand”, zegt Agnes. “Ik was nochtans op van de emotionele jaren die we achter de rug hadden en stond aan de vooravond van mijn pensioen. Ik was namelijk naast het werk in de winkel ook al die jaren halftijds blijven koken in het Oranjehuis. Ik wist dus maar al te goed dat kinderen het in een voorziening met minder moeten stellen dan kinderen die in een gezin kunnen wonen. Ik had een sabbatjaar gepland, maar daar is uiteraard niets van gekomen”, glimlacht Agnes. Het eerste jaar na Yentes terugkeer was best heftig. Miro is een erg ingetogen jongen, maar Yente kon
7
Kleurrijk December 2020 > Interview <
toen fel uit de hoek komen. “Een echte puber hé. We moesten hem eigenlijk opnieuw leren kennen.” Agnes is toen eigenlijk een tijdje over haar grenzen gegaan. Maandenlang was ze hees, zonder dat er een medische indicatie was. “Geen pretje voor een woordkunstenaar”, lacht ze nu. “Gelukkig konden we toen alles wat rationaliseren en zijn de zaken wat genormaliseerd. Er was ook de steun van onze pleegzorgbegeleider. Andries is echt een goeie bemiddelaar. Als buitenstaander kan hij goed praten met de jongens en hij heeft ook een heel belangrijke rol gespeeld in de herstelgesprekken met onze zoon. Die lopen nu een tijdje, maar het proces loopt wat vertraging op door corona. We zijn wel blij dat dit zo loopt. Het voelt een beetje alsof ik mijn verloren zoon terug heb”, bloost Agnes. Andries is op dat moment een neutrale persoon die zowel de noden van de kinderen als die van de ouders en de pleegzorgers ziet en behartigt. Het was aanvankelijk nochtans niet gemakkelijk om toegang te krijgen. Want eerst wou onze zoon niets weten van de gesprekken over pleegzorg met het CLB.
“Onze pleegzorgbegeleider kan heel goed praten met de jongens en hij speelde ook een belangrijke rol in de herstelgesprekken met onze zoon.” Een hoopvolle toekomst “We hebben wel geluk, want het zijn het echt goeie jongens”, straalt Agnes. “Ze zijn verantwoordelijk en beleefd. Ze kunnen meepraten met
8
de volwassenen. Overal waar we met ze komen worden ze bestoeft en geprezen. Zowel door onze vrienden als door hun sportcoaches en klastitularissen. Bij de eindevaluatie van Yentes studies zei zijn leraar dat hij één van die leerlingen is waarvan het jammer is ze te zien vertrekken: een voorbeeld in de klas die de groepsspirit helpt aanwakkeren. Ze hebben een beperkte, hechte vriendenkring, maar liefjes komen hier nog niet over de vloer”, gniffelt Agnes. “Maar daar zitten we eerlijk waar ook niet echt op te wachten.” Voor Agnes en Noël hoeft het niet te ingewikkeld meer te worden. Miro lijkt een iets minder heftige puber dan Yente te worden. Al zorgt zijn gevoeligheid dat therapeutische ondersteuning ook welkom was in de zoektocht naar zichzelf en de verwerking van wat hij als kind heeft meegemaakt. Een kind stelt zich sowieso de vraag, wat maakt dat een ouder hem de moeite niet waard vindt als je mama je gewoon verlaat en je papa daar geen oplossing voor heeft. Gelukkig is Miro erg ontvankelijk voor die hulpvorm en helpen die gesprekken hem weer stevig in het zadel te zitten. Agnes en Noël kijken hoopvol naar de toekomst. Ze hopen nog even pleeggezin voor hun twee oudste kleinkinderen te kunnen blijven en niet voortijdig ‘opvoedmoe’ te worden. Zodat de jongens nog de tijd krijgen hun rijbewijs te behalen en een goede job te vinden. Ook daar is de pleegzorgbegeleider een goede ondersteuner. Hij helpt de jongens toekomstgericht te denken en een zelfstandig leven uit te bouwen. Tegelijk is het iemand die de zaken eens met een ander licht beschijnt en iemand die naar hun bezorgdheden luistert. Intussen hebben Agnes en Noël ook nog drie extra kleinkinderen. Het fijne is dat ze daar echt oma en opa kunnen zijn. Tot voor corona nam Agnes wekelijks de trein naar Tubeke op woensdag om met de drie kleintjes (ze zijn 5, 7 en 9 jaar) te gaan spelen en samen taartjes en koekjes te bakken. Dan helpt ze ook daar nog wat in het huishouden en maakt ze alvast een verse maaltijd voor de volgende dag. Ook daar blijft ze een zorgende figuur. Het zit haar duidelijk in het bloed.
Fiere grootouders, fiere pleegkinderen Het koppel blikt alles bij mekaar ook positief terug. Ze zijn trots op de jongens die Miro en Yente geworden zijn. Flinke jongens die niet te materieel zijn ingesteld, die appreciatie tonen voor de zorg die ze van hun grootouders krijgen en die verantwoordelijk in het leven staan. Trots dat ze veerkrachtig zijn en beseffen dat een moeilijke start niet noodzakelijk een hypotheek op de rest van je leven legt en dat je met hard werken kansen kan afdwingen in het leven. “Hun muziekopleiding is daar een voorbeeld van”, knipoogt Agnes.
Je krijgt er veel voor terug als je ziet wat de jongens hebben bereikt. Ze zijn ook trots op de weg die ze zijn gegaan. Het was niet gemakkelijk en zeker niet hun eerste keuze. “Ik zou pas echt wakker liggen als ik geen pak op de situatie zou hebben, als ik niet zou weten waar ze uithangen en met wie ze omgaan en wat ze allemaal uithalen. Stel je bijvoorbeeld voor dat ze in een voorziening waren gaan wonen. Nu hebben we mee richting aan hun jeugd kunnen geven en hebben we zicht op waar ze staan in het leven. Pleegzorg voor onze kleinkinderen was niet hoe we het ons hadden voorgesteld. We krijgen er veel appreciatie voor uit onze omgeving, maar dat is zeker niet waar je het voor doet. Je krijgt er wel zo veel voor terug als je ziet wat de jongens hebben bereikt. Dat is waarvoor ik het doe en het opnieuw zou doen. En dat is ook waarom ik aan elke grootouder die ervoor staat, zou zeggen: Doe het!”
Kleurrijk December 2020 > Geef jouw mening <
1 • Hoe beoordeel jij het tijdschrift in het algemeen?
Geef jouw mening!
2 • Ik vind het fijn om Kleurrijk te lezen.
In maart 2020 verscheen de eerste Vlaamse editie van Kleurrijk. Dat betekent dat we binnenkort ons eerste verjaardagskaarsje mogen uitblazen! Bij die gelegenheid willen we graag jouw mening horen over dit tijdschrift. Dat kan je doen op verschillende manieren:
3 • Ik kan de informatie en tips in Kleurrijk gebruiken in mijn situatie.
Digitaal: Vul de online vragenlijst in die je kan vinden op nl.surveymonkey.com/r/X7MVPN6 of via de QR-code hiernaast. Op papier: Vul de vragenlijst hieronder in en bezorg dit blad aan jouw pleegzorgbegeleider of stuur het op naar Pleegzorg Vlaanderen t.a.v. Charlotte Max, Ravenstraat 98, 3000 Leuven. Geef bij de stellingen aan in welke mate je akkoord gaat. Eén ster betekent dat je het helemaal niet eens bent. Met vijf sterren geef je aan dat de stelling volgens jou helemaal juist is.
7 • De foto’s zijn goed gekozen. 4 • De informatie in Kleurrijk is correct.
8 • Er is voldoende lokale informatie uit mijn provincie.
5 • De verhalen in Kleurrijk zijn herkenbaar.
9 • Heb jij nog opmerkingen of suggesties met betrekking tot het tijdschrift? 6 • De vormgeving is aantrekkelijk.
Je hebt tot 29 januari de tijd om jouw mening te geven!
IEDEREEN mee!
Werk je graag mee aan een betere werking van pleegzorg? Dan hebben wij jou nodig! Soms moeten we heel snel de mening kennen van ouders, pleegjongeren, pleeggasten of pleegzorgers, bijvoorbeeld om in te spelen op het beleid. Daarom hebben we iets nieuws bedacht. Via korte digitale vragenlijsten doorheen het jaar kan jij heel snel jouw stem laten horen.
HOE WERKT HET?
Als je bereid bent om enkele keren per jaar jouw mening te geven via een korte digitale vragenlijst, horen wij graag van jou! Surf naar www.pleegzorgvlaanderen.be/digitale-participatie en registreer je via het online formulier. Je kan kiezen of je de vragenlijsten wil ontvangen via e-mail of op je smartphone met een handige app.
Via mail Jij wil liever op de hoogte blijven via e-mail? Super! Dan ontvang je binnenkort een bevestigingsmail van ons. Zodra we jouw mening nodig hebben, ontvang je via e-mail een link naar de vragenlijst.
Via app Als je ervoor kiest om deel te nemen via de app, ontvang je een uitnodiging via e-mail met als afzender MoreApp. Klik in die uitnodiging op 'Activeer account'. Vul je naam in en kies een wachtwoord. Gelukt? Fijn! Nu ben je klaar om de app te downloaden. Ga naar Google Play of de AppStore en download 'MoreApp'. Open MoreApp en vul jouw e-mailadres in en het wachtwoord dat je zelf hebt gekozen. Welkom! Zodra er een vragenlijst beschikbaar is, vind je die hier. Als je toestaat dat de app berichten toont op jouw smartphone, krijg je een melding wanneer er een nieuwe vragenlijst klaarstaat.
App Store
Dankzij jouw stem kunnen we pleegzorg in de toekomst nog efficiĂŤnter maken. Doe jij mee?
Google Play
Kleurrijk December 2020 > Achtergrondartikel <
Van een raar jaar naar een nieuw jaar Het jaareinde nadert snel en 2021 staat voor de deur. Dit is een uitgelezen moment om even terug én vooruit te blikken. Daarvoor verzamelden we enkele getuigenissen uit verschillende hoeken.
Getuigenis van een pleeggast De hele wereld werd in 2020 tot stilstand gebracht. Een stilstand die voor mij de eerste weken een rustpunt betekende, weg van de ontelbare indrukken die ik dagelijks te verwerken kreeg. Maar het betekende ook afstand nemen van mensen, zeker van degenen die mij het dierbaarst zijn. Relaties kregen een andere intensiteit. Een gemis naar het oude trad dus al snel op. Wat ik al die tijd als vanzelfsprekend had beschouwd, ontbrak nu. Ik ervaar door deze situatie het belang en de nood van goede mensen om me heen. Ik besef ook veel meer dat een relatie, gelijk welke, onderhoud vraagt. Een les die ik daaruit trek is: Investeer in de mensen die je graag ziet! Doe een inspanning om jullie band nog mooier, nog hechter te maken. En erken ook de moeite die zij in jou investeren. Bevestiging en appreciatie heeft ieder van ons nodig. Pleeggast Jasper is 32 jaar en woont bij zijn zus, met wie hij een heel goede band heeft.
Getuigenissen van ouders “Ik heb mijn hobby terug opgenomen tijdens corona, ik teken en schrijf. De relatie met mijn vriend zat niet goed de laatste tijd, we zaten te veel op elkaars lip en maakten veel ruzie. Mijn dochter bleef in het pleeggezin en heb ik lange tijd niet gezien. Ik heb haar gemist. Mijn zoon kon niet naar het OP-gezin en ook dat was wennen. Nu kan mijn zoon naar school en heeft mijn vriend parttime werk gevonden. Ikzelf ben in therapie. We zijn ook verhuisd tijdens corona. We wonen nu veel beter. Ik hoor daar geen auto rijden en ik heb leren genieten van die rust.” Mama C.
“Ik hoop 2021 te kunnen ingaan met vooraf toch een kerstfeestje voor de oudergroep eind december. Dat is het enige waar ik naar uitkijk en ik vind het positief dat we dat met de oudergroep toch al enkele jaren kunnen doen.” Mama A.
“Ik had meer tijd met mijn zoon omdat de pleegouders al iets ouder zijn en niet zo mee zijn met het schoolwerk. Daarom studeerde hij bij mij. Ik heb in die periode fijne gesprekken leren opbouwen met mijn zoon, na een periode dat we elkaar niet verstonden. Onze band is heel sterk nu en we praten op een meer volwassen manier over dingen waar we vroeger niet over praatten. Ik ben fier op mijn zoon en geniet van elk moment.” Papa R.
“Voor mij was het een bizar jaar, maar ik heb genoten van sommige momenten. Het stilvallen was in het begin wel leuk. Ik moest verplicht minderen met werken, want ik was eigenlijk te hard aan het gaan en ik had het zelf niet door. Ik wil er op blijven letten dat ik ook in 2021 niet te veel werk zodat ik weer over mijn grenzen ga. Ik wil evenwicht houden in de dingen die ik doe. Ik wil veel knuffelen in 2021. Mijn zoon wordt gek, is 21 jaar en ik knuffel hem als zot!” Mama I.
11
Kleurrijk December 2020 > Achtergrondartikel <
In de voorbije 24 jaar was het altijd één van mijn principes om mijn werk niet mee naar huis te nemen. Met enige trots voeg ik daaraan toe dat ik daar in die jaren redelijk goed in geslaagd ben. Want eigenlijk: zowel al die fantastische mensen waarmee ik samenwerk als mijn eigen gezin verdienen het dat ik een goed evenwicht bewaar.
De komst van corona verruimde ook m’n kennis van de digitale wereld. Ondertussen spreek in nu vlot af op Jitsi, Messenger, Teams en andere digitale fora. Ook met enkele anderstalige ouders vind ik de weg hiernaartoe. Mijn beperkte kennis van Engels en Frans is des te meer duidelijk voor mijn gezin. Volgens onze zonen maak ik veel kans bij een auditie voor Allô, Allô 2.0.
Getuigenissen van een begeleider
Tot 13 maart 2020… Plots was er geen keuze meer om het werk op kantoor achter te laten. Ons huis werd naast onze thuis ook m’n bureau én dat van mijn vrouw, én het klaslokaal van onze twee kinderen. Wel zonder de vertrouwde collega’s en de leerkrachten, zonder de vrienden van de klas of de buurt, zonder de tantes, opa, neefjes, …. Dat leidde soms tot gelijkgezindheid, soms tot frustratie of kwaadheid, maar gelukkig ook tot veel lachbuien. Net als vele anderen moesten we er het beste van maken.
Mijn werk thuis inspireert mijn gezinsleden. Want dat werk zit nu ook in hun huis. Het eindwerk van onze jongste zoon heette plots ‘De thuiswerkende pleegzorgbegeleider’ en begrippen als privacy en beroepsgeheim zijn nu meer concreet. En het eigen plaatsje in ons huis en onze harten is weer wat groter om ooit zelf een pleegzorgverhaal te schrijven. Hoe het verhaal van ‘het nieuwe normaal’ inspirerend is voor ons gezin. Tom Michiels, begeleider Waas & Dender
“Voor ons pleegzoontje was de verandering het ingrijpendst door het tijdelijk wegvallen van de bezoeken.” — Pleegmama Lies —
Benieuwd naar het hele verhaal? Blader dan door naar pagina 17!
Getuigenis van een directeur 2020 was een vreemd jaar. Daar zat corona voor veel tussen. Ik kijk tevreden terug op hoe we onze werking konden verderzetten, al was dat op een heel andere manier dan we gewend zijn. We hebben veel creativiteit, flexibiliteit en veerkracht gezien, zowel bij onze medewerkers als bij de doelgroepen. Nog meer dan anders heb ik ervaren hoe belangrijk teams zijn en hoe persoonlijke contacten met collega’s en de doelgroepen essentieel zijn om een goede hulp- en dienstverlening te kunnen waarmaken. De impact van de aanhoudende coronamaatregelen begint nu wel heel voelbaar te worden bij de mensen. We vinden het als organisatie dan ook erg belangrijk om in te zetten op een blijvende verbinding met zowel onze medewerkers als de doelgroepen. Het digitaal werken is een grote les wat mij betreft. Al kan online werken
12
nooit de persoonlijke contacten met de doelgroepen en pleegzorgers vervangen, het is zeker een zinvolle aanvulling. Interne en externe overlegmomenten kunnen veel meer digitaal, maar daarnaast is het nodig dat we elkaar (fysiek) kunnen blijven zién. Thuiswerk levert bovendien ook heel wat tijdswinst op. En het anders organiseren van het werk verdient aandacht, bv. op vlak van vervoer. Tot slot blijft het heel belangrijk om aandacht te hebben voor de emotionele stabiliteit van onze medewerkers, zeker om in situaties zoals tijdens de lockdown goed om te kunnen gaan met de moeilijke (job) context. Dat is iets om ook bij de rekrutering van nieuwe mensen rekening mee te houden. Ann Vandersanden, Algemeen Directeur Pleegzorg Limburg
Kleurrijk December 2020 > Achtergrondartikel <
Hey, mijn naam is Emmeline. Ik ben een uitbundige persoon, meestal ben ik heel open en ze noemen me een opgewekte flapuit. Samen met mijn broer Lander woon ik in een pleeggezin bij mijn oom, Simon. Om de week wonen mijn nichtjes ook bij ons. Dat is zo sinds mijn oom gescheiden is. De band met mijn oom, mijn pleegvader, is altijd heel goed geweest. Als er iets is, kan ik bij hem altijd terecht en omgekeerd hij bij mij ook. Door de lockdown is onze band nog sterker geworden, we voelen het aan als een van ons zich niet goed voelt. Ook bij mijn oma en mama kan ik altijd terecht als ik ergens mee zit of als ik gewoon eens wil praten. Ik zit wel goed in mijn vel. Natuurlijk hadden we tijdens de lockdown wel eens een meningsverschil, zeker als je elke dag 24 uur op 24 bij elkaar in huis bent. We zochten dan even de rust op om er eens over na te denken. Daarna praatten we erover en kwamen we tot een goede deal. Dat lukte altijd. Voor verschillende zaken vraagt mijn oom Simon ook raad aan mijn oma. Bij haar zitten we deeltijds in pleegzorg. Het contact met de rest van de familie was minder goed tijdens de lockdown, ik zag bijna niemand meer. Net voor de lockdown dacht ik nog dat het geweldig tof zou zijn: veel afspreken met vrienden, niet naar school moeten, lang slapen … Een beetje zoals een lange grote vakantie dus. Dat was natuurlijk niet het geval. Vanaf het begin werden we al belast met verschillende schooltaken die we moesten afmaken tegen de eerste dag na de paasvakantie. Mijn dagen zagen er als volgt uit: live-les volgen in de voormiddag, taken maken in de namiddag, samen eten maken, opruimen, netflixen en dan vroeg naar bed. De dag erna herhaalde zich dat en het werd soms wat eentonig.
mijn oma Corona, we zaten allemaal met haar in. Gelukkig is ze genezen. Na een tijdje mochten we weer afspreken met mama. Die bezoeken waren best vreemd. Het duurde telkens maar een uurtje en we moesten zo goed mogelijk afstand proberen te houden, een mondmasker dragen en mama geen knuffels geven. Dat laatste konden we echt niet laten dus we besloten een knuffel te geven als we elkaar zagen en bij het afscheid nemen. Toen kwam de bubbel van vier en hadden we eindelijk weer wat sociaal contact. In die periode sprak ik elke avond af met mijn beste vriendin Anaïs. Die momenten voelde ik me weer als een echte tiener en niet als een vogeltje dat gevangen zat in een kooi. Gelukkig was er tijdens de zomervakantie geen lockdown meer. Zo konden we toch nog leuke activiteiten doen met het gezin en met meer mensen afspreken, rekening houdend met alle regels. Ik was heel erg blij om in september weer naar school te mogen gaan: mijn vrienden en vriendinnen weer dagelijks zien was heel speciaal en echt les krijgen is veel aangenamer dan lessen volgen van achter een computerscherm. Op school zijn wel heel wat dingen anders: we moeten onze handen de hele tijd ontsmetten, mondmaskers dragen en in onze klasbubbel blijven, maar we wennen er wel aan en iedereen houdt er rekening mee. Op vrijdagen
vanaf september kon ik gelukkig weer starten met mijn hobby, toneel, en daarna iets gaan drinken met vrienden in de stad. Ik keek toen al weer uit naar Kerstmis omdat het mijn lievelingsfeestdag is. De gezelligheid, het kopen en krijgen van cadeautjes, het lekkere eten en vooral de kerstmuziek, die ik eigenlijk in september al begin af te spelen, soms tot ergernis van de mensen in het gezin, zeker als het Mariah Carey is. De situatie van mama was niet echt stabiel, maar we konden altijd terecht bij Astrid, de psychologe van Pleegzorg. Ikzelf had daar weinig nood aan, ik kan met veel mensen praten, maar mijn broer Lander ging wel tweewekelijks bij haar langs. Voor 2021 is mijn eerste wens dan ook dat mama rust en stabiliteit vindt en haar eigen huis kan krijgen. Als tweede hoop ik dat de band met mijn pleegvader zo goed en sterk blijft zoals hij nu is en dat we nog naar oma kunnen gaan in de week. Als laatste wens ik graag mijn ‘normale’ leven van een zestienjarige terug.
Getuigenis van een pleegjongere
Die eerste weken waren zwaar, vooral door het gemis aan sociale contacten: mijn vriendinnen, mama, oma en opa niet kunnen zien en niet meer naar feestjes kunnen gaan met vrienden en vriendinnen kwam als een harde klap aan. Alsof dat nog niet moeilijk genoeg was, kreeg
13
Kleurrijk December 2020 > Week van de Pleegzorg <
Van 13 tot en met 22 november was het weer zo ver: tien dagen lang vroegen we extra aandacht voor pleegzorg en alle mensen die daarbij betrokken zijn. Dit jaar zetten we de eigen kinderen van pleegzorgers extra in de spotlights. Want ook hun engagement heeft een grote invloed op het pleegkind of de pleeggast. En is pleegzorg ook voor hen een meerwaarde? Wees maar zeker, ze zijn stuk voor stuk #trotsepleegbroers en #trotsepleegzussen!
Dit was de Week van de Pleegzorg 2020 #trotsepleegbroer - #trotsepleegzus In Vlaanderen zijn er heel wat trotse pleegbroers en -zussen. Tijdens de Week van de Pleegzorg vertelden enkelen van hen wat zij zo leuk vinden aan pleegzorg. Heb je het gemist? Op onze Facebookpagina kan je de filmpjes herbekijken en op pleegzorgvlaanderen.be/nieuws/ ik-ben-trotse-pleegbroerpleegzus kan je hartverwarmende getuigenissen lezen.
14
Kleurrijk December 2020 > Week van de Pleegzorg <
Bedankt! Tijdens de Week van de Pleegzorg grijpen we ook graag de kans om alle pleeggezinnen nog eens extra te bedanken. Want het is dankzij jouw warme engagement dat er zo veel kinderen, jongeren en volwassenen een gezellige thuis hebben. Bedankt!
Jeugdhulp
Omdat het dat nestwarme is dat geven en om armen is
Studio 100
dat weten wat kan worden is dat eten op de borden is
Kind en Gezin Radio 2
geduld met na rrig drammen is zorgvuldig hare n kammen is weer nieuw vert rouwen kweken is omdat het dak en deken is daarom, voor al wat jullie doen dikke merciekes en een zoen. Joke van Leeuw en
Libelle Mama Dit jaar vroegen we aan dichteres Joke van Leeuwen om een speciaal pleegzorggedicht te schrijven voor alle pleegzorgers
Wouter Beke
Ontvang jij graag een poster van dat gedicht? Vraag die dan nog snel aan via pleegzorgvlaanderen.be/poster.
15
Kleurrijk December 2020 > Goed gelezen <
Lees eens een boek over pleegzorg Zoek jij nog naar een leuk geschenk? Dan is een boek altijd een goed idee. En wat denk je van een boek over pleegzorg? Wij geven jou alvast enkele interessante leestips.
Voor volwassenen
Voor de kids
Een (h)echte uitdaging
Sammy krijgt pleegouders
van Inge Vandeweege
van Kolet Janssen en Emy Geyskens
Dit boek is een aanrader omdat Inge Vandeweege, vanuit haar jarenlange ervaring als pleegzorger, veel informatie en advies regelrecht uit de praktijk kan geven. Haar verhaal en haar beschrijvingen zijn heel herkenbaar voor vele pleegzorgers.
Het Pleegouderboek. 202 vragen over pleegzorg van Min Berghmans, Kristien Cremie en Annemie Van Looveren. Dit boek kan niet ontbreken in de boekenkast van elke pleegzorger. De meestgestelde vragen over pleegzorg, gebundeld in ĂŠĂŠn boek.
De mama van Sammy moet alles alleen regelen en ook werk zoeken. Voor Sammy zorgen lukt haar even niet. Voor een tijdje gaat Sammy in de week bij Frank, Roos en hun dochter Silke wonen. Sammy moet eerst erg wennen, maar daarna voelt hij zich niet alleen bij zijn mama, maar ook bij zijn pleeggezin thuis. Dit is een helder informatief prentenboek voor kinderen die als pleegkind of als pleegzus of -broer met pleegzorg te maken krijgen.
Je hoeft niet te kiezen van Nieske Selles-Ten Brinke Dit boek gaat over de loyaliteit van een pleegkind, een thema dat aanwezig is in elk pleegzorgverhaal. Dankzij praatplaten met open vragen nodigt dit boek uit om met kinderen te praten over hun gevoelens.
Zoek je nog meer boekentips? Surf dan naar pleegzorg.be/over-pleegzorg/wat-is-pleegzorg/lezen-over-pleegzorg en ontdek onze uitgebreide leeslijst.
16
‘Lies’
Kleurrijk December 2020 > Lies <
Hallo, ik ben Lies (41). Ik ben getrouwd met Gert (42) en samen runnen we, naast een eigen zaak, ook nog een gezin met 4 kinderen: Marie (15), Jef (12), Josefien (9) en Lou (5)*. 7 jaar geleden waagden we de sprong als pleeggezin. We begonnen als crisisgezin maar sinds 5 jaar verblijft ons pleegzoontje Lou bij ons. De gezellige chaos en onvermijdelijke drukte in ons gezin zijn een bron van inspiratie voor mijn blog ‘Leef lach Lies’ (www.leeflachlies.com).
Het jaar loopt op zijn einde. Je zou zeggen dat een exemplaar als 2020 met zijn chaos en uitdagingen ons gezin op het lijf geschreven is. We gedijen inderdaad het best omgeven door een beetje wanorde en houden van enige onvoorspelbaarheid en avontuur. We zijn dan ook niet voor niks een pleeggezin, maar ook voor ons zijn er grenzen. Het begon nochtans veelbelovend. Voor het eerst vierden we eindejaar in de zon met de voetjes in het zand. Voor we kinderen hadden, waren we bescheiden globetrotters. Met kleine kinderen lieten we de grote reizen aan ons voorbij gaan, maar ondertussen begon het weer te kriebelen. We maakten begin 2020 dan ook heel wat plannen om met het gezin onze wereld letterlijk te verruimen. En dan was het maart. De vage berichten in het nieuws over een nieuw virus werden heel concreet. Het kwam beangstigend dichtbij tot we er plots middenin zaten: een lockdown. In plaats van de wijde wereld te verkennen, moesten we de weg in onze kleine bubbel vinden. Niet direct wat we in gedachten hadden, maar op zijn minst een even groot avontuur als een verre reis naar een exotische bestemming. Als pleeggezin zijn we het gewend om te gaan met onvoorspelbaarheden en kunnen we vaak niet anders dan gewoon aanvaarden dat de dingen niet lopen zoals gewenst. Daarom was de lockdown, of het ‘verplicht cocoonen’ zoals we het noemden, niet echt een straf. De wereld was weer kleiner en het doodgewone werd bijzonder. We konden niet anders dan ons ook bij deze nieuwe realiteit neerleggen en er het beste van maken. Ook de kinderen leken dit te begrijpen. Ze pasten zich verrassend makkelijk aan. Ik wil graag geloven dat onze jarenlange ervaring als crisisgezin daar voor iets tussen zit. Ook toen stonden ze telkens opnieuw vol enthousi-
asme klaar om het onbekende toe te laten en de veranderingen die ermee gepaard gaan op zich af te laten komen. Ook ons pleegzoontje zocht en vond probleemloos zijn weg dit jaar. Nochtans was de verandering voor hem het ingrijpendst door het tijdelijk wegvallen van de bezoeken. Het leek grotendeels aan hem voorbij te gaan, maar af en toe stak het gemis de kop op. Voor ons was het dan weer een verademing om even als een ‘gewoon’ gezin te kunnen leven. Het gevoel dat hij ‘ene van ons is’ werd nog maar eens bevestigd. Met een klein hartje en ja, met een beetje tegenzin, lieten we hem na de lockdown weer naar zijn papa gaan, maar opnieuw paste hij zich zonder moeite aan. De zomer gleed gezapig voorbij. De zon deed overuren en maakte veel goed. Even leek alles weer min of meer normaal, al was het soms moeilijk balanceren tussen het veilig houden en toch een beetje van de herwonnen vrijheid proeven. Wanneer we toch op uitstap wilden, haalden mijn man en ik inspiratie uit onze jeugdherinneringen: een ijsje eten aan de lekdreef in Averbode en daarna een kaarsje gaan branden in Scherpenheuvel of een wandelingetje in Bokrijk. De eigen streek werd herontdekt en de koelbox weer bovengehaald zodat we ver weg van de drukte konden eten en drinken. Wanneer ik dit schrijf is het volop herfst en lonkt er een nieuwe lockdown. Het wordt zelfs mij, een onverbeterlijke optimist, soms te veel. Geen idee hoe het zal zijn tegen de tijd dat deze Kleurrijk in onze brievenbus valt, laat staan met de feestdagen. Toch wil ik iedereen alvast een warm eindejaar toewensen en een stevige dosis veerkracht om er telkens opnieuw het beste van te maken. Gelukkig nieuwjaar!
17
Kleurrijk December 2020 > Vraag het aan Min <
Oma/opa aan de top
Grootouders spelen vaak een ondersteunende rol in het leven van hun kleinkinderen. Betrokkenheid van grootouders wordt geassocieerd met minder emotionele problemen, sterkere vaardigheden en meer pro-sociaal gedrag bij het kleinkind. De Belgische wetgever gaf aan grootouders dan ook een principieel recht op contact, tenzij dat tegen het belang van het kind ingaat.
— Tekst: Min Berghmans — Steunpunt Mens en Samenleving (SAM)
Financieel bijdragen Ouders zijn verplicht hun kinderen te laten ‘delen in hun levensstandaard’. Dat betekent dat ouders hun kinderen moeten onderhouden, tot zij hun opleiding voltooid hebben. Zij mogen dat ‘in natura’ doen, dat wil zeggen met kost en inwoon.
het kind buiten een gevaarzone te sturen, al dan niet met instemming van de ouders.
Voor grootouders is er enkel de ‘gemeenrechtelijke onderhoudsplicht’. Dat betekent dat grootouders hun kleinkind moeten onderhouden wanneer het kind behoeftig is en enkel wanneer ze daar zelf toe in staat zijn. Kind in nood Maar wat gebeurt er als er méér nodig is? Wat als ouders ingrijpende hulp nodig hebben voor hun kind? Kunnen grootouders dan een formele rol spelen in de jeugdhulp, als pleegzorgers? Botst de onderhoudsplicht van grootouders niet met de definitie van pleegzorg, namelijk “zorg waarbij een pleeggezin vrijwillig, onder begeleiding van een dienst voor pleegzorg en tegen een kostenvergoeding, een of meer pleegkinderen en/of pleeggasten opvangt”?
18
Dat hangt ervan af … want de ene familie is de andere niet en ook de onderliggende situaties kunnen grondig verschillen. Het verschil tussen familiale solidariteit en nood aan jeugdhulp Soms kan een kind terecht bij familieleden, zonder dat er sprake is van conflict, bijzondere problemen of noden. Er is bijvoorbeeld een familiale, wettelijke voogd die gewoon voor het kind zorgt. Of ouders vertrouwden het kind toe aan een familielid en maakten afspraken over scholing, contacten, financiële bijdragen … Soms zijn er (zo veel) problemen, dat het niet meer gaat over ‘gewone’ zorg binnen een opvoedingsrelatie. Het kan gaan om individuele noden van het kind, zoals een ontwikkelingsstoornis, een handicap, … of over problemen in de familiale situatie, zoals een ouder in de gevangenis, contactverbod, ziekte, vechtscheiding, meerdere opvangplekken voor één kind, ... Kortom, situaties waar er nood is aan professionele begeleiding om stabiliteit te bieden, om de ontwikkeling van
Pleegzorg kan dan aangewezen zijn, met een intensief engagement. Grootouders die dat willen en kunnen opnemen, voldoen dan aan de definitie van de ‘vrijwillig’ opgenomen zorg. Grootouders zijn immers niet verplicht om hun kleinkinderen in huis op te nemen, en als ze het toch doen, kan je stellen, is dat vrijwillig. Besluit: niet elke situatie waarin een kleinkind opgevoed wordt door een grootouder, is gelijk te stellen met pleegzorg. Pleegzorg blijft hulpverlening, met professionele begeleiding. Dat is te onderscheiden van grootouders die financieel (moeten) bijdragen in het onderhoud van hun kleinkinderen, omdat zij behoeftig zijn. Bronnen: https://www.researchgate.net/ publication/23993597_Grandparenting_and_ Adolescent_Adjustment_in_Two-Parent_ Biological_Lone-Parent_and_Step-Families Burgerlijk Wetboek Decreet houdende de organisatie van pleegzorg van 29 juni 2012, art. 2, 11°
Een geschenkkaartje vol
liefde.
Wie maak jij deze Kerst blij met een geschenkje? En bedacht je daar al een leuke boodschap bij? Oei, geen inspiratie? Geen probleem! Knip hieronder een leuk kaartje uit, maak er een gaatje in en hang het aan je cadeau. Zo schenk je nog wat extra liefde deze Kerst!
omdat jij altijd voor me klaarstaat.
Omdat jij altijd
omdat jij het echt verdient.
Omdat jij mijn ‘specialleke’ bent.
naar me luistert.
Omdat jij zoveel
Omdat jij zoveel omdat jij onvergetelijk bent.
voor me betekent. Omdat jij een heel speciaal plekje hebt in mijn hart.
Omdat jij de beste bent.
voor me doet. Omdat jij ‘jij’ bent.
Omdat jij de liefste bent.
Omdat jij er altijd voor me bent.
Maak er een warme en onvergetelijke eindejaarsperiode van, samen met de mensen die je het liefste ziet.
Geniet ervan!
Voor:
Van:
Voor:
Van:
Voor:
Van:
Voor:
Van:
Voor:
Van:
Voor:
Van:
Voor:
Van:
Voor:
Van:
Voor:
Van:
Voor:
Van:
Voor:
Van:
Voor:
Van:
20
V.U.: Pleegzorg Vlaanderen vzw - Ravenstraat 98 - 3000 Leuven
Vanwege het hele team van Pleegzorg Limburg vzw.