PLEEGZORG VOOR KINDEREN Voor lange tijd of voor heel even.
Welkom! Sommige kinderen wonen bij hun mama en papa, andere kinderen wonen bij één van de twee… En sommige kinderen wonen een tijdje in een ander gezin, een pleeggezin! Zij zorgen voor het kind, net zoals een mama of papa dat zouden doen. Maar wie zijn pleegouders nu eigenlijk? En hoe word je een pleeggezin? Welke kinderen komen in pleegzorg terecht? In deze kennismakingsbrochure vind je op al die vragen een antwoord. We gaan dieper in op alle vormen en facetten van pleegzorg, want voor elk kind zoeken we naar de juiste oplossing.
De leuke maar ook de moeilijke momenten als pleeggezin komen aan bod. Je komt te weten welk effect een pleegkind kan hebben op jouw gezin… Wist je trouwens dat je ook een volwassene met een beperking kan opvangen als pleeggezin? Dat kan je ontdekken als je deze brochure omdraait! Heb je na het lezen van de brochure nog vragen of wil je graag meer weten over één bepaalde vorm van pleegzorg? Schrijf je dan zeker in voor een infosessie. Dat kan via onze website: www.pleegzorgvlaanderen.be! Veel leesplezier!
Inhoudsopgave Vormen van pleegzorg............................................................................4 Over pleegouders.......................................................................................9 Hoe word je pleegouder?.....................................................................12 Over pleegkinderen.................................................................................17 Over ouders................................................................................................20 Een pleegkind in mijn gezin...............................................................22
.................................................................................................................................. Wat is het verschil tussen pleegzorg en adoptie? Pleegzorg is in principe altijd tijdelijk. De ouders blijven zoveel mogelijk betrokken en hebben inspraak bij beslissingen. Het is steeds de bedoeling dat het kind weer naar huis terugkeert, als dat mogelijk is. Als pleegouder krijg je dus niet het ouderlijk gezag over het kind. 3
Vormen van pleegzorg Pleegzorg bestaat in heel veel verschillende vormen. Soms kan een pleegkind heel lang in een pleeggezin wonen. Maar soms verblijft een pleegkind enkele weken of ĂŠĂŠn weekend per maand in een pleeggezin. Dat komt omdat we altijd op zoek gaan naar de vorm van pleegzorg die het beste past voor het pleegkind. En natuurlijk gaan we samen ook op zoek naar de vorm van pleegzorg die het beste past binnen jouw gezin! 4
Langdurige pleegzorg Wanneer een kind langer dan een jaar in een pleeggezin woont, spreken we over langdurige of perspectiefbiedende pleegzorg. Soms duurt het verblijf enkele jaren, soms zelfs tot wanneer het kind volwassen wordt. Natuurlijk bouw je in die periode een hechte band op met je pleegkind en gaat het helemaal bij je gezin horen. Toch houdt het kind in de mate van het mogelijke ook contact met de ouders. Wanneer zij hun kind opnieuw een veilige thuis kunnen geven, kan een pleegkind weer stilaan terugkeren.
Roos (34) “Toen ik mijn omgeving vertelde dat we pleeggezin wilden worden, reageerden enkele vrienden met “Jeezes, waar begin je aan! Het wordt toch nooit je eigen kind!” En ja, zorgen voor het kind van een ander heeft iets tegenstrijdig. Je gaat je hechten terwijl je weet dat je weer moet loslaten. Je weet dat het pijn gaat doen en toch begin je eraan. De eerste keer ‘loslaten’ was heftig maar ondanks de pijn van het afscheid kozen we na verloop van tijd voor een tweede pleegkind. Als je aan pleegzorg doet, héb je geen kind. Je helpt een kind.” 5
Kortdurende pleegzorg Soms hoeft een pleeggezin maar een tijdje in te springen. Wanneer de ouders de opvoeding van hun kind(eren) even niet meer aankunnen, kan een pleeggezin de nodige rust brengen voor een kind. Hulpverleners gaan dan samen met de ouders intensief aan de slag om hun leven weer op de rails te krijgen en hun problemen aan te pakken. Meestal is er dan ook veel contact tussen de ouders, de pleegouders en de pleegzorgbegeleider. Perspectiefzoekende pleegzorg duurt meestal enkele maanden. Als de opvoeding van de kinderen toch te zwaar blijkt voor de ouders, wordt er gezocht naar een langdurige oplossing.
............................................................................................................................................................................................................................................................................ Blijft er contact wanneer een pleegkind weer bij de ouders woont? Sommige pleegkinderen blijven in contact met hun pleegouders, anderen niet. Dit hangt af van verschillende factoren zoals bijvoorbeeld de duur van het verblijf of het gevoel waarmee de ouders terugkijken op de pleegzorgperiode. 6
Ondersteunende pleegzorg Soms is het van bij het begin al duidelijk dat de opvang beperkt zal zijn. Wanneer een onverwachte gebeurtenis zoals een plotse ziekte of een financiĂŤle tegenslag het gezinsleven tijdelijk doorbreekt. Als er dan niemand uit de omgeving klaarstaat voor de kinderen, biedt een pleeggezin de nodige ademruimte. Bij ondersteunende pleegzorg vangt het pleeggezin de kinderen op zolang als nodig: een paar dagen, een paar weken, een paar maanden of af en toe tijdens weekends en vakanties. Dankzij deze opvang krijgen ouders wat tijd voor zichzelf of voor de andere kinderen in het gezin. Zeker als het over een kind met een beperking gaat, is de ondersteuning van een pleeggezin enorm belangrijk. Zo vergroot de kans dat de ouders op lange termijn de opvoeding en zorg over hun kind zelf kunnen blijven dragen. Maar ook sommige kinderen die in een voorziening wonen, hebben geen familie meer waar ze af en toe terecht kunnen. Hun hele leven speelt zich af in de voorziening, inclusief feestdagen. Omdat het belangrijk is voor de ontwikkeling van een kind om deel uit te maken van een gezin, kunnen ze een aantal dagen per maand of een deel van de vakanties terecht in een pleeggezin. Op die manier kunnen ook zij ervaren hoe het is om in een warm gezin te wonen.
............................................................................................................................................................................................................................................................................ Kan je pleegouder worden als je zelf geen kinderen hebt? Ja, ook mensen zonder kinderen kunnen pleegouder worden. Voor ieder pleegkind is een ander gezin nodig. Soms wordt juist een gezin zonder kinderen gezocht zodat het pleegkind bijvoorbeeld extra aandacht kan krijgen van de pleegouder(s) of zich niet bedreigd hoeft te voelen door andere kinderen. 7
Crisispleegzorg Een acute crisis kan het gezinsleven helemaal door elkaar gooien. Wanneer een kind op dat moment heel snel een opvangplaats nodig heeft, staat een crisispleeggezin paraat. Crisisgezinnen hebben de flexibiliteit om heel snel op dringende vragen in te spelen. Vaak kan een kind na korte tijd weer terug naar huis. Als dat niet het geval is, wordt er gezocht naar een oplossing op lange termijn. Crisispleeggezinnen geven zelf aan wanneer ze weer klaar zijn om een volgend pleegkind op te vangen.
Karl (42) en Ann (39) “In overleg met onze kinderen (12 en 14 jaar) kozen we voor crisisopvang van kinderen tussen 0 en 10 jaar. Intussen hebben we al zo’n 7 kindjes opgevangen. Soms enkele dagen, dan weer een paar weken. Sommige kinderen bleven ook wat langer. Het is best heftig want je hebt altijd te maken met een crisissituatie en ieder kind gaat daar 8
anders mee om. We proberen zo gewoon mogelijk verder te leven en dat lukt wel. Het is net de rust en structuur die hen goed doet. Onze kinderen staan 200% achter pleegzorg. En na een opvang, is er altijd tijd om weer met ons vieren te zijn.”
Over pleegouders In principe kan iedereen zich kandidaat stellen om pleegouder te worden. Pleegouders kunnen gehuwd, samenwonend of alleenstaand zijn. Ze kunnen in een nieuw samengesteld gezin wonen, holebi zijn en zelf wel of geen kinderen hebben. Ook een drukke job hoeft je zeker niet tegen te houden om pleegouder te worden. Samen zoeken we immers naar de vorm van pleegzorg die je op het lijf geschreven is. Als jij voelt dat er in jouw leven plaats is voor een kind of jongere die tijdelijk een thuis zoekt, dan is pleegzorg echt iets voor jou! 9
Wie komt in aanmerking als pleegouder? Iedereen kan zich kandidaat stellen om pleegouder te worden, maar toch zijn er enkele wettelijke voorwaarden die voor alle kandidaten gelden. Zo moet je minstens 21 jaar zijn en moeten alle meerderjarige inwonenden een Uittreksel uit het Strafregister Model 2 kunnen voorleggen. Naast de basisvoorwaarden zijn er ook een aantal specifieke voorwaarden waaraan een pleeggezin moet voldoen. Deze kunnen verschillen, afhankelijk van de vorm van pleegzorg die je kiest. Zo kan het leeftijdsverschil tussen een pleegkind en een pleegouder maximaal 45 jaar bedragen bij een langdurige plaatsing. Op die manier waken we erover dat kinderen voor lange tijd bij hun pleegouders kunnen wonen . Bij kortdurende pleegzorg of crisispleegzorg is dit leeftijdsverschil minder van tel. Een crisispleeggezin moet dan weer zeer snel beschikbaar zijn: een flexibele job is dan zeker geen overbodige luxe.
10
Is pleegzorg iets voor mij? Eigenlijk kan je pas tijdens het vormingstraject helemaal inschatten of een avontuur in pleegzorg jou aantrekt. Belangrijk is wel dat je een hart hebt voor kinderen en respect hebt voor ouders die het moeilijk hebben. Je moet openstaan voor gedeeld ouderschap en kinderen een positief zelfbeeld kunnen meegeven. Open en duidelijk zijn in contacten en willen samenwerken met je pleegzorgdienst en andere betrokkenen vormen belangrijke voorwaarden die tijdens de voorbereiding aan bod komen. Tot slot moet je ook voldoende kunnen inschatten wat pleegzorg doet met je eigen gezin. ........................................................................................................................................... Wat is netwerkpleegzorg? Netwerkpleegzorg zegt niets over de duur van een verblijf maar geeft aan dat het pleegkind opgevangen wordt door mensen uit het eigen netwerk van het gezin. Er zijn heel wat kinderen die opvang vinden bij familie, een juf van de school, een bevriend koppel... Kortom, het pleegkind en het pleeggezin kennen elkaar al. Als het pleegkind en het pleeggezin elkaar niet kennen, spreken we van bestandspleegzorg. 11
Hoe word je pleegouder? Op de website www.pleegzorgvlaanderen.be kan je ontdekken wanneer er een informatiesessie over pleegzorg doorgaat in jouw buurt. Je komt er te weten wat pleegzorg net inhoudt en kan er terecht met al je vragen. Na de infosessie kan je zelf overwegen of je je wilt aanmelden als kandidaat-pleegouder. 12
Volg het selectieprogramma Na de informatiesessie volg je een voorbereidingstraject met andere kandidaat-pleegouders en vinden er bij jou thuis enkele persoonlijke gesprekken plaats. We proberen je zo goed mogelijk te leren kennen en zo goed mogelijk voor te bereiden op een avontuur als pleegouder. Neem de beslissing Wanneer je de voorbereiding doorlopen hebt, schat je zelf in of pleegzorg bij je gezin past of niet. Ook vanuit pleegzorg bekijken we of we kunnen samenwerken om een pleegkind op te vangen in je gezin. Samen bekijken we welke vorm van pleegzorg best aansluit bij je gezin Wachten op de komst van een pleegkind Nu is het wachten op een pleegkind. Dat kan soms kort maar ook wel eens lang duren. We proberen steeds een plekje te zoeken dat op dat moment het beste aansluit bij de situatie, de noden en verwachtingen van het pleegkind. Wanneer een kind in aanmerking komt, leggen we dit aan je voor. Een pleegkind in je gezin Ga je akkoord, dan komen de ouders en het pleegkind een keertje op bezoek. Samen beslissen we of je klaar bent om het kind op te vangen in je gezin. Afhankelijk van de situatie thuis worden er nog enkele korte verblijfjes ingebouwd zodat het kind geleidelijk aan kan wennen aan de nieuwe thuissituatie. Dan gebeurt de eigenlijke verhuis. Wanneer een pleegkind bij jou komt wonen, krijg je bovendien ondersteuning van een pleegzorgbegeleider. 13
Johan (42) "Eerst gingen we op bezoek bij ervaren pleeggezinnen en hebben we vooral veel vragen gesteld over hoe het er in de praktijk aan toe gaat. Je hebt natuurlijk geen flauw idee welke invloed dit heeft op je gezin, je leven en je hele doen en laten. We kregen heel wat antwoorden en inzichten, maar ĂŠĂŠn ding was duidelijk: je kan het pas echt weten als je het zelf ervaart, want ieder mens is anders, reageert anders. En ieder pleegkind heeft zijn eigen verhaal en rugzakje waar aan gewerkt moet worden."
Hoe lang duurt de voorbereiding als pleegouder? Elke kandidaat-pleegouder doorloopt het voorbereidingstraject op zijn of haar tempo. Gemiddeld rekenen we ongeveer zes maanden om de hele voorbereiding te volgen. Daarna is het wachten op de komst van een pleegkind. ............................................................................................................................................................................................................................................................................ Kan ik mijn pleegkind opvoeden zoals mijn eigen kinderen? Ja en nee. Je pleegkind woont in je gezin en moet zich aanpassen aan de regels en gewoonten. Maar dat vraagt tijd. Je pleegkind komt uit een ander gezin met andere gewoonten. Het zit middenin een heftige periode waar al zijn zekerheden wegvielen. Het kan dus even duren voor je pleegkind zich aan jouw gezin aangepast heeft. Bovendien deel je de opvoeding met de ouders. Zij hebben inspraak bij belangrijke beslissingen. Je zult dus ook rekening moeten houden met hen. 14
Over pleegkinderen De leeftijd van pleegkinderen schommelt tussen 0 en 18 jaar. Door allerlei omstandigheden kunnen ze voor een tijdje thuis niet meer terecht. Vaak dragen ze al een geschiedenis met zich mee. Maar hoe lastig het thuis ook was, het loslaten van alles wat hen vertrouwd is, is moeilijk. Ieder kind reageert anders op deze verandering in zijn leven. Sommige pleegkinderen reageren afwijzend naar hun pleeggezin en trekken zich terug of worden brutaal, anderen zoeken net steun, troost en aandacht. Als pleegouder kun je dit moeilijke verleden niet wissen. Wat je wĂŠl kunt doen, is pleegkinderen tijd en ruimte geven voor hun verwerkingsproces, op hun eigen tempo. 15
Een handicap, een hinderpaal? Ook kinderen met een beperking verdienen een plekje in een pleeggezin. Voor heel wat kandidaat-pleeggezinnen is een beperking echter een onbekende factor. Ze kunnen niet meteen inschatten welke extra zorg of aandacht die beperking met zich meebrengt. Of ze zijn gewoon niet echt vertrouwd met personen met een beperking. In de praktijk merken we dat een handicap niet altijd zo’n hinderpaal hoeft te zijn. Het gaat heel vaak om kinderen Sommige dingen die wij vanzelfsprekend vinden, zullen die een licht verstandelijke beperking hebben. Dat wil zij nooit kunnen. Maar dat hoeft helemaal geen probleem zeggen dat ze emotioneel of intellectueel jonger zijn dan te zijn. Trouwens, met wat geduld en liefdevolle aandacht, hun echte leeftijd en dat je je verwachtingen een beetje zijn ze vaak in staat hun grenzen te verleggen. moet aanpassen. ............................................................................................................................................................................................................................................................................ Ik wil graag een pleegkind dat even oud is als mijn zoon. Kan dat? Als pleegouder kun je zeker aangeven wat voor jou belangrijk is. Qua leeftijd ervaren we dat het beter is als het pleegkind niet dezelfde leeftijd heeft als één van je kinderen. Pleegkinderen hebben soms een ontwikkelingsachterstand waardoor het niet even veel kan als je eigen kind van dezelfde leeftijd. Dat kan leiden tot frustraties en het zelfbeeld aantasten. 16
Jongeren Veel kandidaat-pleegouders kiezen liever voor jonge kinderen dan voor ‘lastige pubers’. Ze vrezen problemen. Toch kan het erg dankbaar om pleegouder te zijn voor een jongere. Jongeren in pleegzorg kunnen om tal van redenen niet thuis of in een instelling blijven én zijn nog te jong om zelfstandig te wonen. Een pleeggezin is dan vaak de beste optie op voorwaarde dat de jongere zelf instemt met een verblijf in een pleeggezin. Ze hebben dan ook meer inspraak bij de keuze van het gezin.
vleugels uit te slaan en aan een eigen leven te beginnen. Daar komt heel wat bij kijken. Als pleeggezin speel je een belangrijke rol in de voorbereiding naar een zelfstandig leven. Hoe ga je om met afspraken? Hoe neem je je verantwoordelijkheid? Wat wil je bereiken in je leven? Wat zijn je dromen? Een eigen kamer en voldoende privacy zijn belangrijk maar toch leeft de jongere geïntegreerd in het gezin. Sommige pleeggezinnen hebben een apart verdiep of studio waar de jongere al in grote mate zelfstandig kan leven, met ondersteuning waar nodig.
Toch zijn er enkele verschillen tussen de opvang van kinderen en jongeren. Een jongere staat op het punt zijn ............................................................................................................................................................................................................................................................................ Zijn pleegkinderen probleemkinderen? Ieder pleegkind heeft zijn of haar eigen levensverhaal. En die verhalen zijn verschillend. Pleegkinderen hebben over het algemeen veel meegemaakt en dat kan je soms merken aan hun gedrag. Door voldoende stabiliteit en veiligheid te bieden kan je een kind weer helemaal kind laten voelen in je gezin. 17
Het kind of de jongere centraal Niet meer bij je ouders mogen wonen, is zeer ingrijpend voor een kind. Daarom wordt er eerst gezocht naar mogelijkheden om het kind en het gezin thuis te helpen. Maar dat is niet altijd voldoende. Als de ouders of de rechtbank zien dat de problemen te groot worden, valt de beslissing dat het kind niet thuis kan blijven. Pleegzorg is in dat geval ‘de eerst te onderzoeken oplossing’. De geborgenheid van een gezin is voor de meeste kinderen immers de beste plaats om weer op Arda (10) “De laatste tijd ging het niet zo goed met mijn mama. Ze moest veel slapen en rusten en kon mij niet meer helpen met mijn huiswerk. Mijn mama moet daarom een tijdje in het ziekenhuis opgenomen worden. Omdat er nu niemand meer is die voor mij kan zorgen, mag ik bij Stefaan en Sofie logeren tot het terug beter gaat met mijn mama. Dat kan misschien wel een tijdje duren. 18
adem te komen en zich verder te ontwikkelen. Ook bij de selectie van een pleeggezin staat het kind altijd centraal. Voor sommige kinderen is het goed dat ze naar een pleeggezin gaan dat kinderen heeft, andere kinderen hebben zoveel nood aan aandacht en sturing dat ze beter aarden in een pleeggezin zonder eigen kinderen. Ook beslissingen rond de oudercontacten en de terugkeer naar huis worden zoveel mogelijk genomen in het belang van het kind.
Spijtig, maar tegelijk ben ik ook blij want ik voel me goed bij mijn pleegouders. Nel (13) en Noah (11) zijn toffe speelkameraden. Nu heb ik altijd wel iemand met wie ik kan voetballen of spelletjes kan spelen. Stefaan en Sofie brengen mij regelmatig op bezoek bij mijn mama. Dat vind ik fijn."
Over ouders Ouders blijven altijd een rol spelen in het leven van een pleegkind. Ondanks alle moeilijkheden blijven kinderen immers vaak erg loyaal tegenover hun ouders. Daarom behouden pleegkinderen in de mate van het mogelijke contact met de eigen ouders of familie tijdens het verblijf in een pleeggezin. Hoewel de pleegouders in veel gevallen de opvoeding overnemen, blijft het ouderlijk gezag bij de ouders. Als pleegouder kan je bijdragen tot een vlotte samenwerking met de ouders door belangrijke beslissingen zoveel mogelijk met hen te bespreken. 19
Waarom kan een kind niet thuis blijven wonen? Ouders kunnen om verschillende redenen zélf vragen dat een ander gezin hun kind(eren) tijdelijk opvangt. Omdat de tegenslagen zich zo opstapelen dat ze het even niet meer zien zitten. Ze hebben tijd nodig om hun problemen aan te pakken en de zorg voor de kinderen valt hen even te zwaar. Of omdat de ouders zelf een beperking hebben en beseffen dat ze onvoldoende vaardigheden hebben om hun kind een goede opvoeding te geven. Soms beslist een rechter dat een kind niet langer thuis mag wonen omdat er sprake is van verwaarlozing, misbruik of opvoedingsonbekwaamheid. Meestal is er al een lang proces aan deze beslissing voorafgegaan, waarbij eerst gekeken wordt hoe de ouders versterkt kunnen worden in hun opvoedingsrol. Als de rechter dan toch besluit dat een kind naar een pleeggezin moet, proberen de hulpverleners de ouders te laten inzien dat dit voor hun kind de beste optie is. Hoe meer de ouders zelf achter pleegzorg staan, hoe makkelijker alles loopt.
............................................................................................................................................................................................................................................................................ Kunnen broers en zussen samen in één pleeggezin opgevangen worden? Als het mogelijk en aangewezen is, zoeken we een pleeggezin dat meerdere kinderen uit één gezin kan opvangen. Op die manier is de overgang voor kinderen naar een pleeggezin minder ingrijpend. 20
Ouders aan het woord Veronique (31) “Ik had het in mijn jeugd niet altijd even gemakkelijk en op mijn 18de werd ik ongewenst zwanger. Ik heb het twee jaar geprobeerd, maar sukkelde in een zware depressie. Ik voelde dat ik Senne niet alleen kon opvoeden. Dankzij
Ayse (27) “Na de echtscheiding had ik het gevoel er helemaal alleen voor te staan. Omdat mijn eigen familie in Turkije woont, kon ik niet rekenen op hun steun. In België heb ik buiten twee vriendinnen van de taalcursus geen netwerk. Ondersteunende pleegzorg was op dat moment een goede oplossing: twee weekends per maand konden
zijn pleeggezin krijgt Senne de kansen die hij verdient. En om de twee weken komt hij een weekendje bij mij logeren. Dan gaan we pannenkoeken eten en wandelen in het park.”
Kaan (5) en Elif (3) opgevangen worden in het gezin van Arif (45) en Selma (43). Die momenten had ik nodig om op adem te komen. Twee jaar later voel ik me veel sterker en kan ik er op een gezonde manier zijn voor mijn kinderen, dankzij pleegzorg.”
21
Contact met ouders
22
Bij kortdurende opvang is er regelmatig contact met de ouders. De tijdelijkheid van het verblijf is duidelijk voor iedereen en het is belangrijk dat het kind niet vervreemdt van zijn ouders en familie. Het pleeggezin is voor een korte periode een vangnet tot de ouders de zorg voor hun kind weer kunnen overnemen.
tussen ouders en pleegouders over de bezoekregeling. In heel wat situaties loopt het contact met de ouders zonder veel problemen. Ze zien dat hun kind het goed heeft in het pleeggezin ĂŠn ze krijgen hun plek als ouders. Bij andere ouders ligt het wat moeilijker en is er meer ondersteuning vanuit de pleegzorgdienst nodig.
Ook bij langdurige pleegzorg wordt het contact tussen ouder en kind in de mate van het mogelijke gestimuleerd. Omwille van het tijdelijke karakter van pleegzorg maar ook omdat het kind soms erg loyaal is naar zijn ouders toe. Hoe ontoereikend hun zorg ook was, het blijven de ouders. Die band kun je als pleegouder niet vervangen. Daarom is het belangrijk dat pleegkinderen de vrijheid krijgen om, elk op hun manier, contact te hebben met hun ouders. Om alles zo vlot mogelijk te laten verlopen worden door de pleegzorgbegeleider duidelijke afspraken gemaakt
Wanneer een kind op bevel van de jeugdrechter naar een pleeggezin moet, zijn de ouders dikwijls boos. Ze vinden het onrechtvaardig dat hun kind bij hen weggenomen wordt en voelen zich tekortschieten als ouder. Omdat ze hun onmacht en verdriet niet naar de rechter kunnen uiten, doen ze dat soms naar de pleegouders of pleegzorgbegeleider. Een pleegzorgbegeleider probeert zoveel mogelijk op te vangen zodat jij je kunt concentreren op de opvang van het pleegkind.
Een pleegkind in je gezin Een pleegkind in je gezin brengt een grote verandering met zich mee. Daarom is het essentieel dat je vooraf al met iedereen in je gezin grondig praat over de keuze om pleeggezin te worden. Wanneer iedereen achter de keuze staat, kan je je volop voorbereiden op de komst van een pleegkind. Een pleegkind heeft meestal een intense periode achter de rug en heeft alles wat hem of haar vertrouwd was, moeten achterlaten. Nu moet het zich integreren in een nieuw gezin Ên verwerken wat het meemaakte. Dat is heel wat. Niet verwonderlijk dus dat een pleegkind in het begin veel aandacht nodig heeft. Dat is niet altijd makkelijk. Iedereen – jong en oud- heeft tijd nodig om zich aan te passen. Maar zodra iedereen zijn draai in de nieuwe situatie gevonden heeft, kan een pleegkind een absolute meerwaarde zijn voor je gezin. 23
Samenwerken met een dienst voor pleegzorg Je pleegzorgdienst is nauw betrokken bij de opvang van een kind in je gezin. Vanaf het moment dat je de stap naar pleegzorg zet, krijg je de nodige begeleiding op maat. Tijdens het voorbereidingstraject leer je pleegzorg van binnen en van buiten kennen. Onze selecteurs voeren persoonlijke gesprekken om jou beter te leren kennen. Samen met hen ga je op zoek naar de vorm van pleegzorg die het beste aansluit bij je gezin. Wanneer een pleegkind in je gezin komt wonen, krijg je ondersteuning van een persoonlijke pleegzorgbegeleider. Hij of zij staat je bij met raad en daad in de opvoeding van je pleegkind. Ook als er problemen opduiken kan je steeds een beroep doen op je begeleider. Bovendien heeft de pleegzorgbegeleider ook contact met de ouders van het pleegkind. Ook voor administratieve ondersteuning kan je terugvallen op de administratieve medewerkers van de pleegzorgdienst. Zij zorgen ervoor dat de pleegzorgvergoeding uitbetaald wordt, volgen het dossier van het pleegkind op bij het kinderbijslagfonds en regelen de bijzondere kosten voor pleegkinderen die specifieke behandelingen moeten ondergaan. 24
Hoe reageren eigen kinderen op de komst van een pleegkind? De impact van een pleegkind op je eigen kinderen is niet altijd even makkelijk te voorspellen. Ze kijken uit naar een nieuwe broer of zus maar zien het vaak wat te rooskleurig. Ze beseffen te weinig wat een pleegkind allemaal heeft meegemaakt. Ze vinden het lastig dat hun pleegbroer of –zus met zoveel aandacht gaat lopen. Of ze storen zich aan zijn/haar heftige reacties. Soms moeten ze hun kamer delen of op z’n minst hun speelgoed.
Wanneer iedereen elkaar wat beter kent, ontstaat een nieuwe dynamiek in je gezin. Je kinderen krijgen er een speelkameraadje bij en ze leren dat niet iedereen het even makkelijk heeft in het leven. Je kinderen spelen vaak een cruciale rol bij de integratie van je pleegkind. Het kan veel leren van je eigen kind om de gewoontes van je gezin op te pikken. Iets oudere kinderen praten dan weer makkelijker over hun gevoelens met kinderen dan met volwassenen.
Nils (17) “Toen mama en papa voorstelden om af en toe een kind op te vangen in de weekends vond ik dat allemaal prima. Wist ik veel! En zo kwam Bert in ons gezin. 9 jaar en onuitstaanbaar. Hij slorpte mijn ouders compleet op, kreeg woedeaanvallen als hij iets niet mocht, luisterde niet… Mijn ouders legden me telkens opnieuw uit hoe het kwam dat
Bert zo reageerde en na een tijdje begon ook Bert over thuis te praten. De verhalen die hij vertelde waren heftig. Stilaan vond hij zijn draai bij ons en werd hij rustiger. Het klikte beter tussen hem en mij. Nu, 6 jaar later, moet ik nog altijd wennen. Niet omdat hij er is maar omdat hij na het weekend weer weg is.” 25
Financiën en administratie Om de kosten voor de opvoeding van een pleegkind te dragen, krijgen pleegouders een pleegzorgvergoeding. Deze bedraagt tussen de €12 en €20 per dag, afhankelijk van de leeftijd van het pleegkind. De bedragen zijn vrij van belastingen en er worden geen sociale zekerheidsbijdragen op afgehouden. Naast de pleegzorgvergoeding ontvangen pleegouders in de meeste gevallen ook kinderbijslag voor het pleegkind. Pleegkinderen kunnen ook genieten van het laagste tarief bij inkomensgerelateerde kinderopvang, die erkend is door Kind & Gezin en krijgen een studietoelage als het pleegkind langer dan een jaar in het pleeggezin verblijft.
26
Pleegouders wordt aangeraden om hun pleegkinderen op te nemen in de familiale verzekeringspolis. Daarnaast heeft de pleegzorgdienst een collectieve verzekering die de risico’s aan derden dekt. Daaronder valt ook de schade die een pleegkind aan derden aanricht. Hoewel pleegouders geen recht op ouderschapsverlof hebben, kunnen ze wel 6 dagen per jaar het werk verlaten voor redenen die met pleegzorg te maken hebben. Ze krijgen hiervoor een vergoeding van de RVA. Pleegouders die samenwonend of getrouwd zijn, moeten de 6 dagen verdelen onder elkaar.