8 educatieve leskisten voor het primair onderwijs
Kunstkwartetten
overzicht Kunstkwartetten 1
Eureka!
5
fantastische verhalen
2
wie ben ik?
6
home sweet home
3
puur natuur
7
nutteloze noodzaak
4
ik zie, ik zie...
8
veren, vacht en dierenvrienden
De 8 Kunstkwartetten De Kunstkwartetten zijn leskisten, geschikt voor de hele school. Elk Kunstkwartet bestaat uit drie originele kunstwerken en uitgebreid lesmateriaal voor de hele school. Er bestaan in totaal acht Kunstkwartetten of mini-tentoonstellingen. Iedere mini-tentoonstelling is opgebouwd rondom een thema en bevat drie unieke kunstwerken en een koffertje met lesmateriaal. Samen vormen zij een (Kunst) kwartet. De mini-tentoonstelling kan in de klas of elders in de school neergezet worden. De koffers waarin de kunstwerken verpakt zijn, dienen tevens als sokkel of paneel. Het lesmateriaal bevat een docentenhandleiding, een lesopzet, en aanvullende materialen zoals een cd-rom, boeken en gedichten. De lesopzet biedt een kort en duidelijk overzicht van de inhoud van ieder Kunstkwartet. Het Kunstkwartet is geschikt voor de gehele school; er zijn aparte opdrachten voor onder-, midden- en bovenbouw. De docentenhandleiding bevat suggesties voor inleidende activiteiten, en kijk-, doe- en denkopdrachten om de leerlingen meer gericht te laten kijken.
De Kunstkwartetten worden door Cultuurcompagnie Noord-Holland verhuurd aan bemiddelaars in Noord-Holland. Zij bieden deze vervolgens aan aan het onderwijs. In deze folder worden de acht kunstkwartetten kort besproken. Achterin deze folder staat alle informatie over het huren van de Kunstkwartetten.
Vlotbrug over het Noord-Hollandsch Kanaal - Joost Swarte
Flugbetrieb - Panamarenko
Auto op dak - Joost Conijn
1 eureka! Een educatieve tentoonstelling over de kunstenaar als uitvinder, bedenker en onderzoeker. Creativiteit - het scheppingsvermogen van kunstenaars - is het vermogen om nieuwe dingen te bedenken of uit te vinden. Tijdens het creatief werken is het niet van belang dat je zo snel mogelijk naar een vooraf vaststaand eindproduct werkt. Het gaat juist om het proces van zoeken, zijpaadjes bewandelen en misschien wel ergens uitkomen waar je niet aan hebt gedacht. De kunstwerken in deze tentoonstelling zijn een verbeelding van een zoektocht naar nieuwe dingen. Op de filmbeelden van Joost Conijn is te zien hoe hij het menselijk lichaam als wezenlijk onderdeel van een zelfbedacht voertuig ziet.
kunstkwartet
Panamarenko is op zoek naar een nieuw soort vliegtuig. En in een striptekening laat Joost Swarte de uitvinders en ontwerpers van de vlotbrug zien.
Creativiteit is het vermogen om nieuwe dingen te bedenken of uit te vinden.
1
House-(party) - Co van Assema
Killroy was here - Giny Vos
Waarom kan ik niet zijn zoals hij? - Pieter Holstein
2 Wie ben ik? In dit kunstkwartet komt ‘wie je bent’ aan de orde. Het begrip ‘jezelf ’ komt regelmatig voor in school. Bij levensbeschouwelijk onderwijs, als je het hebt over sociaal-emotionele vaardigheden of in pestsituaties.
Wie ben je, hoe ben je geworden wie je bent, wat is de invloed van je ouders, je omgeving, ben je altijd jezelf ? Het zijn vragen waar elk kind bewust of onbewust mee bezig is. Het bespreekbaar maken van deze onderwerpen door te kijken naar kunstwerken, kan nieuwe inzichten, startpunten en perspectieven opleveren. Pieter Holstein vraagt zich in zijn ets af wie hij zou willen zijn: de grote, witte figuur op de voorgrond, of het kleine mannetje met koffer aan de overkant? En, hoe kom je aan die overkant? Giny Vos laat vooral de kijker naar zichzelf kijken terwijl er telkens woorden of zinnen in de spiegel verschijnen. Welk woord vind je het best bij je spiegelbeeld of je stemming passen?
kunstkwartet
In het werk van Co van Assema spelen vele, feestende personages een rol. Maar hoe feestelijk voelt iedereen zich in de drie huizen? Is het slechts buitenkant of echt plezier?
Om kunst te maken trekken kunstenaars zich terug in hun atelier
2
Zonder titel- Lily Corver
Tulips - Jan Cremer
Zonder titel - Hans van Lunteren
3 puur natuur Een educatieve tentoonstelling over kunstenaars en hun verbeelding van de natuur. In de natuur zijn is voor iedereen vooral een zintuiglijke ervaring. Maar hoe kijken kunstenaars tegen de natuur aan en hoe verbeelden zij hun natuurbeleving? Schrijver en beeldend kunstenaar Jan Cremer toont ons in felle kleuren een gestileerde uitvoering van de Hollandse tulp in veelvoud. De strakke, ritmische compositie doet denken aan de bekende tulpenvelden, maar ben je verliefd, dan zou je daar zo maar harten in kunnen zien. Hans van Lunteren laat de fantasie en het associatievermogen van de kijker volop werken. De eenvoud van de vorm, de kleur en de structuur doen - ondanks het materiaal - denken aan iets dat met de natuur te maken heeft.
kunstkwartet
Ten slotte verbeeldt Lily Corver de natuur als of ze die in een laboratorium onder een microscoop heeft bestudeerd en kijken we naar de mogelijke uitvergroting van een detail. Of is er een sfeervolle onderwaterwereld te zien?
Natuur is al eeuwen een inspiratiebron voor kunstenaars.
3
Zelfportret als clown - Toon de Haas
Seizoenen - Diederik Klomberg
Was/vouw/vrouw - Elske Neus
4 ik zie, ik zie... Een educatieve tentoonstelling over kijken en nog eens kijken De kunstenaars in dit Kunstkwartet spelen met wat je weet en wat er werkelijk te zien is. Ergens klopt iets niet in wat de kunstenaars voorschotelen. Als ik er achter wil komen wat dat is, dan moet ik kijken en nog eens kijken. Het schilderij van Toon de Haas ziet er uit als een portret van een vrolijke clown, inclusief rode neus. Bij een nauwkeuriger beschouwing blijkt het tegendeel waar: de blik van de persoon is treurig en naar binnen gericht. Wat is het verhaal achter deze clown? Voor het kunstwerk van Diederik Klomberg is het standpunt van de kijker bepalend voor wat er te zien is. Door je te bewegen langs het werk, verandert het beeld en kun je vier verschillende foto’s zien.
kunstkwartet
Elske Neus laat in haar videofilm een typisch huishoudelijk klusje zien: de was opvouwen. Een regelmatig terugkerende bezigheid waar je niet bij na hoeft te denken. Voor het bekijken van de film is het raadzaam dat wel te doen om er achter te komen wat er werkelijk te zien is.
Als ik er achter wil komen wat dat is, dan moet ik kijken en nog eens kijken.
4
Mit dem schuh verehrt man sich - Regula Maria Mueller
Het wak - Paul Kleman Watertoren - Ever Meulen
5 fantastische verhalen Elke kunstwerk vertelt een eigen verhaal. Als kijker kun je op zoek gaan naar dat verhaal en er je eigen verhaal aan toevoegen. Soms word je door de aanwijzingen in het beeld op het spoor gezet van de betekenis van het werk. In andere gevallen vraagt de kunstenaar je je eigen fantasie te gebruiken en te associĂŤren. De intrigerende handschoentjes van Regula Maria Mueller prikkelen de verbeelding en roepen vragen op: van wie zijn die handschoentjes? Hoe voelt het aan je handen als je ze aan hebt? Paul Klemann droomt, net als iedereen. Het prettige van dromen is, dat alles mogelijk is en alles kan. Vogeltjes die zich warmen aan een gashaard? Geen probleem. In deze tekening wordt dit onmogelijke verhaal verbeeld alsof het de gewoonste zaak van de wereld is.
kunstkwartet
Ever Meulen laat, in een moderne versie van de vroegere schoolplaten waarop van alles te zien en te ontdekken was, alle ruimte voor de eigen fantasie. Elk stukje van de zeefdruk lijkt een eigen verhaal te vertellen. Wat doet een ridder naast een raket? Pas op mevrouw in de blauwe, door zonne-energie aangedreven driewieler, u vergeet uw rode tasje!
Ga op zoek naar je eigen verhaal.
5
Venus - Iris Le R端tte
Feest - Joke Konijn
Huis aan het water - Harrie Gerritz
6 home sweet home Een educatieve tentoonstelling over thuis en geborgenheid. Het thema van deze tentoonstelling ligt heel dicht bij elke leerling. De kunstwerken in dit kwartet belichten vooral de geborgenheid en het (t)huis. De drie kunstwerken in dit Kunstkwartet laten elk op hun eigen manier iets van het dagelijks leven zien. Maar hoe dagelijks is het wonen in een schelp? Joke Konijn laat een intiem familietafereel zien, de blijdschap bij de geboorte van een kind in warme tinten. Maar ook schetsachtige lijnen in zwarte Oost-Indische inkt. Vormen, soms duidelijk herkenbaar, maar ook vlekkerig zodat het naar de betekenis gissen blijft. Het beeldje van Iris Le Rütte toont een fraaie gevormde schelp waar twee benen uitsteken. Deze twee elementen, schelp en benen, zijn het startpunt van vele vragen. Wie hoort er bij die benen? Pas je eigenlijk wel in zo’n schelp als je zulke lange benen hebt?
kunstkwartet
Harrie Gerritz maakt veelkleurige zeefdrukken. Op deze prent is een eenvoudig huisje te zien aan het water en de spiegeling van het huisje in dat water. Wie daar woont wordt niet duidelijk.
De bekende uitspraak: ‘Een huishouden van Jan Steen’
6
Nostalgie en de taak van de kunstenaar - Arjen Lancel
Versneller - Panamarenko
Ruziestoel - Margriet Luyten
7 nutteloze noodzaak De titel is ontleend aan het prachtige gedicht van Ramsey Nasr, waarin hij op zoek is naar het nut van kunst en er achter komt dat dat er eigenlijk niet is. Maar juist dat nutteloze, is zijn bewering, blijkt een bittere noodzaak voor de mens. In dit Kunstkwartet laten de drie kunstenaars zien hoe waardevol die nutteloosheid kan zijn en hoe prikkelend de onbruikbaarheid van hun kunst. Arjen Lancel combineert twee werelden in zijn beeld. Ten eerste de werkwereld, met de kwast als metafoor. En daar tegenover de vrije tijdwereld, verbeeld als vakantiesouvenir. Samen vormen ze een ‘instrument’ dat geen bruikbare functie meer heeft, maar wel doet denken aan een verfdruipende kwast. De kwast van een kunstenaar? Arjen maakt van gewone dingen iets speciaals. Margriet Luyten haalt het wezenlijke van een stoel weg. De volledig uit bont bestaande stoel lijkt zo heerlijk zacht om op te zitten, maar door de zitting weg te laten, zak je er doorheen en kom je terecht op een puntig, hard landschap. Onbruikbaar als stoel maar door de contrasten roept dit werk veel vragen op.
kunstkwartet
Panamarenko is een meester in het maken van apparaten die er technisch uitzien, maar nooit zullen functioneren. Onze maatschappij loopt over van techniek, verstopt in fraai vormgegeven kastjes, chips en dikke handleidingen. Panamarenko is juist heel transparant in dit object: het werkt niet en dat laat hij duidelijk zien.
‘Uit nutteloze noodzaak schiep kunst de mens’ (R.Nasr)
7
Zonder titel - Herman van der Weert
Is het gemakkelijk om hier te wonen? Ja - Theo Schepens
Beer - Carolein Smit
8 veren, vaCHT EN DIERENVRIENDEN Dieren zijn voor veel kunstenaars een inspiratiebron geweest en zullen dat blijven. Maar hoe verbeelden kunstenaars het dier? Met de drie kunstwerken in dit Kunstkwartet vertellen drie kunstenaars ieder hun eigen verhaal over dieren. Theo Schepens koppelt de bronzen vogel aan het begrip wonen. De negen kleine vogeltjes (eendjes) lijken zich op hun gemak te voelen op de rug, het hoofd, de buik en de staart van moeder(?) -eend. Het grappige beeldje laat veel ruimte voor eigen interpretatie en nodigt uit om het verhaal van de kunstenaar af te maken. De treurige beer van Carolein Smit is op een andere manier aandoenlijk. Van het angstaanjagende of gevaarlijke dier is weinig terug te zien. De neiging om het beestje in de categorie ‘knuffels’ te plaatsen is daarentegen veel groter. Alleen het materiaal, keramiek, houdt ons tegen. En daarmee wordt de tegenstelling, die kunstenaars vaak in hun werk zoeken, duidelijk: aaibaar maar eigenlijk ook weer niet.
kunstkwartet
Herman van der Weert laat in zijn zeefdruk een donkerroze kuiken zien met enorme poten. Een bijzondere kleurkeuze voor een overigens realistische weergave van het vogeltje. Ook de Chinese karakters roepen vragen op. Het lijkt te maken te hebben met postzegels, stempels, Chinese kunstwerken, maar is dat zo?
Kortom, dieren zijn voor vele kunstenaars een inspiratiebron geweest en zullen dat blijven.
8
De Kunstkwartetten zijn een product van Cultuurcompagnie NoordHolland en te bestellen via Plein C, startpunt voor cultuureducatie en onderdeel van Cultuurcompagnie Noord-Holland. Cultuurcompagnie Noord-Holland Bergerweg 1 1815 AC Alkmaar 072 850 28 00 www.pleinc.nl info@pleinc.nl
Bestelinformatie Centra voor de Kunsten kunnen een Kunstkwartet huren per half jaar of per heel schooljaar. Prijs â‚Ź 375,- (excl. btw) per half jaar Huurperiodes: - van september t/m januari - van februari t/m juni Reserveren? - mail info@pleinc.nl - vermeld om welk Kunstkwartet het gaat en welke huur-periode het betreft Meer informatie - mail Jos Leuven: josleuven@cultuurcompagnie.nl