Najnowszy numer Tygodnika PLUS w Nowym Jorku by PLUS Media Group

Wszystkie W Y PADK I

• Wypadki budowlane

• Błędy w sztuce lekarskiej

• Workers’ Compensation

• Wypadki samochodowe

• Zaniedbania w domach opieki

• Potknięcia i poślizgnięcia

WYPADKI W PRACY

$ 4,250,000

Pracownik budowlany spadł z drabiny lądując na betonie, co spowodowało obrażenia prawego nadgarstka, prawego ramienia, prawego kolana i pleców, wymagające wielu operacji.

$ 3,750,000

Pracownik budowlany stawiał rusztowanie na dachu. Drewniana deska, na której stał, pękła, powodując upadek z wysokości 10 stóp. Jego obrażenia obejmują złamania prawej nogi i złamania kręgów L1 i L2.

$ 3,200,000

Pracownik budowlany spadł z wysokości około 5 stóp z drabiny podczas wieszania płyt gipsowo-kart onowych, raniąc dolną część pleców, lewe ramię i lewe kolano.

Zadzwoń teraz po bezpłatną konsultację: 516-202-7114

Adwokat

Edward Sanocki

WYPADKI SAMOCHODOWE

$11,200,000

Motocyklista potrącony przez pojazd podczas zawracania, doznający urazu rdzenia kręgowego skutkującego paraplegią i koniecznością poruszania się na wózku inwalidzkim.

BŁĘDY MEDYCZNE

$ 62,000,000

Przebicie jelita podczas laparoskopii powodującej wstrząs septyczny i konieczność wykonania kolostomii, gangrenę kończyn dolnych, obustronną amputacja poniżej kolana i uszkodzeniem nerwu przedsionkowo-ślimakowego powodującą ciężką trwałą utratę słuchu.

Zmiany w naszych rozliczeniach podatkowych za rok 2024

Nadszedł sezon podatkowy. Jak co roku, w naszych rozliczeniach nastąpiły pewne zmiany. Nowe przepisy, korekty inflacyjne oraz modyfikacje wynikające z wcześniejszych ustaw podatkowych wpłynęły na sposób, w jaki Amerykanie obliczają swoje podatki. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany, które należy uwzględnić podczas przygotowywania podatkowych deklaracji za rok 2024.

Większa kwota wolna od podatku

Standardowe odliczenie (standard deduction ) wzrosło w 2024 roku, co pozwala wielu podatnikom uniknąć konieczności szczegółowego odliczania wydatków. Nowe limity wynoszą:

• Indywidualni podatnicy: 14 600 dol. (wzrost z 13 850 dol. w 2023 r.)

• Małżeństwa rozliczające się wspólnie: 29 200 dol. (podwyżka z 27 700 dol.)

• Głowa rodziny: 21 900 dol. (wzrost z 20 800 dol.)

Dodatkowe kwoty odliczeń standardowych dla podatników, którzy ukończyli 65 lat lub są niewidomi, wynoszą 1950 dol. dla osób samotnych lub będących głowami gospodarstw domowych (wzrost o 100 dol.) oraz po 1550 dol. dla podatników będących w związkach małżeńskich. Przeczytać o tym można na witrynie IRS https://www.irs.gov/filing/federal-income-tax-rates-and-brackets.

Dzięki tym zmianom więcej osób ma zmniejszony dochód podlegający opodatkowaniu, a nawet nie musi płacić żadnych podatków.

Zmiany w progach podatkowych

Progi podatkowe w USA są corocznie korygowane o inflację, co oznacza, że limity dochodowe dla poszczególnych stawek podatkowych i teraz zostały podniesione. W 2024 roku przedstawiają się one następująco dla podatników rozliczających się indywidualnie:

• 10%: do 11 600 dol. dochodu podlegającego opodatkowaniu.

• 12%: od 11 601 dol. do 47

150 dol.

• 22%: od 47 151 dol. do 100 525 dol.

• 24%: od 100 526 dol. do 191 950 dol.

• 32%: od 191 951 dol. do 243 725 dol.

• 35%: od 243 726 dol. do 609 350 dol.

• 37%: powyżej 609 351 dol.

Analogiczne zmiany dotyczą podatników rozliczających się wspólnie jako małżeństwo oraz osób prowadzących działalność gospodarczą.

Wyższe limity wpłat na konta emerytalne

Kolejną kluczową zmianą są nowe limity wpłat na konta emerytalne:

• Maksymalna roczna wpłata na 401(k), 403(b) oraz większość 457 planów wzrosła do 23 000 dol. (z 22 500 dol. w 2023 r.).

• Osoby powyżej 50. roku życia mogą dokonać dodatkowej wpłaty „catch-up“ w wysokości do 7 500 dol. Począwszy od 2025 r. osoby w wieku od 60 do 63 lat mogą wpłacić dodatkową kwotę do 11 250 dol., jeśli ich plan na to pozwala.

• Limit wpłat na IRA (Indywidualne Konto Emerytalne) zwiększył się do 7 000 dol. (z 6 500 dol. w 2023 r.).

Osoby korzystające z planów emerytalnych mogą dzięki tym zmianom odliczyć większe kwoty od podatku.

Zmiany w ulgach podatkowych na dzieci (Child Tax Credit)

Ulga na dzieci (Child Tax Credit, CTC) nie została całkowicie przywrócona do poziomu z czasów pandemii, ale w 2024 roku zaszły istotne zmiany. Maksymalna kwota ulgi wzrosła do 2 100 dol. na dziecko (podwyżka z 2 000 dol. w 2023 r.). Większa część ulgi stała się zwrotna – oznacza to, że podatnicy mogą otrzymać wyższy zwrot, nawet jeśli nie mają wysokiego dochodu podlegającego opodatkowaniu.

Kredyt na opiekę nad dzieckiem i osobą zależną

Podatnicy mogą odliczyć część wydatków poniesionych na opiekę nad dziećmi lub osobami niesamodzielnymi (Child and Dependent Care Credit), np. starszymi rodzicami. W 2024 roku maksymalna wartość odliczenia wynosi 3 000 dol. za jedno dziecko lub osobę zależną oraz 6 000 dol. za dwoje lub więcej. Ulga obejmuje wydatki na przedszkola, opiekunki i domy opieki.

Ulgi dla właścicieli domów

Można odliczyć odsetki od kredytu hipotecznego od pierwszych 750 000 dol. zadłużenia (375 000 dol., jeśli małżonkowie rozliczają się osobno). Jednak wyższe limity - 1 milion dolarów, a pół miliona, jeżeli małżonkowie rozliczają się osobno - mają zastosowanie, jeśli odliczasz odsetki od kredytu hipotecznego zaciągniętego przed 16 grudnia 2017 r.

Odliczenia za podatki stanowe i lokalne (SALT deduction) są limitowane do 10 000 dol.

Wyższe limity dochodowe dla kredytu Earned Income Tax Credit (EITC)

Earned Income Tax Credit to dla niektórych kopalnia złota. Osoby o niskich i średnich dochodach mogą skorzystać z EITC, który w 2024 roku daje wyższe maksymalne świadczenia: rodziny bez dzieci mogą otrzymać do 632 dol., z jednym dzieckiem do 4 213 dol., z dwójką dzieci do 6 960 dol., a z trójką lub więcej dzieci do 7 830 dol. Dzięki tym zmianom więcej rodzin kwalifikuje się do większych zwrotów podatkowych.

Ulgi na ekologiczne inwestycje

Na rozliczeniach za rok 2024 podatnicy nadal mogą korzystać z ulg na odnawialne źródła energii:

• 30% zwrotu na instalację paneli słonecznych (Solar Investment Tax Credit).

• Ulgi na pojazdy elektryczne kupione w 2023 roku (EV Credit) do 7 500 dol.

• Odliczenie kosztów związanych z modernizacją domów pod kątem efektywności energetycznej, np. wymiana okien, izolacji i systemów grzewczych.

Nowe zasady dotyczące Venmo, PayPal i innych aplikacji płatniczych

Jeśli zarobiłeś 5000 dol. lub więcej korzystając z platform takich jak PayPal, Venmo lub Cash App, te firmy będą teraz musiały wysłać ci formularz 1099-K ze szczegółowym opisem twojego dochodu. To nie jest nowe prawo podatkowe; to zmiana w sposobie raportowania dochodu. Freelancerzy i osoby samozatrudnione od dawna muszą raportować i płacić podatki od wszystkich swoich zarobków, nawet jeśli nie otrzymają formularza 1099. IRS przenosi teraz odpowiedzialność za raportowanie na aplikacje płatnicze, aby lepiej śledzić transakcje, które w przeciwnym razie mogłyby nie zostać zgłoszone.

Jeśli w tym roku zarobiłeś 5000 dol. lub więcej korzystając z aplikacji płatniczych, możesz spodziewać się otrzymania formularza 1099-K, który będziesz musiał zgłosić na swojej deklaracji za 2025 rok. Jak zawsze, warto skorzystać z pomocy doradcy podatkowego, aby maksymalnie wykorzystać dostępne ulgi i uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek.

Elżbieta Baumgartner

Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek-poradników, m.in. pt. “Jak chować pieniądze przed fiskusem” i „Jak oszczędzać na podatkach”, “Ubezpieczenie społeczne Social Security”. Są one dostępne w wersji elektronicznej w witrynie Poradnika Sukces: www. PoradnikSukces.com, poczta@ poradniksukces.com, tel. 1-718224-3492.

MEC. WIERZBICKI

WYGRYWA

DZIESIĘĆ MILIONÓW DOLARÓW DLA

POLSKIEGO PRACOWNIKA

Nasz klient przepracował w Stanach Zjednoczonych prawie trzydzieści lat na budowie, aż do czasu, kiedy uległ wypadkowi w pracy na Manhattanie. Na emigracji ciężko pracował, aby zapewnić lepsze życie swojej rodzinie. Niestety tego dnia jego możliwość zarobkowania została my odebrana.

W dniu zdarzenia pracownik wykonywał prace azbestowe. Wraz z kolegą miał polewać resztki gruzu przy użyciu węża. Niespodziewanie jedna ze ścian konstrukcji znajdującej się za nimi zaczęła się walić. Poszkodowany został uderzony spadającymi cegłami i kamieniami. Na szczęście ratownicy medyczni natychmiast zjawili się na miejscu wypadku i udzielili pracownikowi pierwszej pomocy. Poszkodowany w stabilnym stanie został przewieziony do szpitala Bellevue. Badania diagnostyczne wykonane na izbie

przyjęć wykazały pęknięcia żeber oraz stłuczenia wielu części ciała. Poszkodowany był obolały i po wypisaniu ze szpitala wymagał kilkutygodniowej rehabilitacji w klinice terapeutycznej. W kolejnych miesiącach poszkodowany zaczął odczuwać coraz bardziej dokuczliwy ból w kręgosłupie szyjnym i lędźwiowym. Leczenia wymagały również kolana, prawy bark oraz lewa kostka. Konieczne było poddanie się kilku operacjom, gdyż konserwatywne leczenie nie przyniosło oczekiwanych rezultatów.

Nasz klient przez cały czas otrzymywał świadczenia Workers’ Compensation, które pokrywały utracone zarobki oraz potrzebne koszty leczenia. Należy pamiętać, że sprawa Workers’ Compensation nie uprawnia jednak poszkodowanego do żądania odszkodowania za doznany ból i cierpienie.

W tym konkretnym przypadku poszkodowany mógł założyć dodatkową sprawę cywilną przeciwko generalnemu wykonawcy i inwestorowi na podstawie Prawa Pracy chroniącego poszkodowanych pracowników budowlanych, którzy spadli z wysokości lub zostali uderzeni przez spadający przedmiot.

W pozwie żądaliśmy odszkodowania za ból i cierpienie, utracone zarobki oraz świadczenia emerytalne, jak również koszty leczenia. Firmy ubezpieczeniowe i korpora-

cyjni adwokaci nie zamierzali jednak wypłacić należytego odszkodowania. Nasza kancelaria włożyła ogrom pracy i nakładów finansowych, aby zapewnić klientowi jak najlepszą reprezentację. Udowodniliśmy w sądzie, że pozwani ponosili odpowiedzialność za wypadek. Obawiając się procesu sądowego, po odbyciu trzech mediacji, firmy ubezpieczeniowe zgodziły się wypłacić naszemu rodakowi odszkodowanie w wysokości $10,000,000.00, które nie podlega opodatkowaniu.

Mecenas Paweł P. Wierzbicki, Esq.

Jeżeli Państwo lub Państwa bliscy doznali obrażeń cielesnych w wyniku wypadku, zachęcam do kontaktu z naszą kancelarią. Aby umówić się na bezpłatną konsultację i porozmawiać bezpośrednio z mecenasem Wierzbickim w języku polskim mogą Państwo dzwonić na numer 646-351-8611 lub wysłać e-mail z zapytaniem na adres pwierzbicki@blockotoole.com.

Więcej bezpłatnych materiałów informacyjnych mogą Państwo znaleźć na naszej stronie internetowej www.blockotoole.com.

Niepokojące skutki pandemii w edukacji: amerykańscy uczniowie wciąż w tyle

5 lat po wybuchu pandemii COVID-19, która zmusiła szkoły do zamknięcia i zakłóciła życie milionów dzieci, skutki tej bezprecedensowej sytuacji są nadal widoczne w systemie edukacji. Nowy raport opublikowany przez Center on Reinventing Public Education (CRPE) przy Uniwersytecie Stanu Arizona rzuca światło na alarmującą sytuację: przeciętny amerykański uczeń jest „mniej niż w połowie drogi do pełnego akademickiego powrotu do formy” po pandemii.

Spadek wyników w matematyce i czytaniu

Dane są niepokojące. Wiosną 2023 roku tylko 56% amerykańskich czwartoklasistów osiągało wyniki na poziomie swojej klasy w matematyce, w porównaniu z 69% w 2019 roku. Choć spadki w czytaniu są mniej drastyczne, nadal budzą obawy. 65% trzecioklasistów czyta na poziomie swojej klasy, w porównaniu z 72% przed pandemią. Co więcej, postępy w nauce czytania są wolniejsze, a niektórzy badacze nie odnotowują praktycznie żadnej poprawy od czasu powrotu uczniów do klas.

Nauczyciele potwierdzają te statystyki, zgłaszając, że wielu uczniów ma trudności z napisaniem zdania czy skupieniem uwagi na

krótkim filmie. Sarah Mulhern Gross, nauczycielka angielskiego w New Jersey, zauważa na łamach Vox: „Skupienie i wytrwałość przy jakimkolwiek zadaniu, zwłaszcza czytaniu, są bardzo trudne dla wielu nastolatków od czasu powrotu z pandemicznego zamknięcia”.

Problemy najmłodszych

Niepokojące sygnały dotyczą także najmłodszych dzieci, które w czasie lockdownu nie chodziły jeszcze do szkoły. Tommy Sheridan z Narodowego Stowarzyszenia Head Start donosi o 4- i 5-latkach rzucających krzesłami, gryzących i bijących. Te zachowania sugerują opóźnienia w rozwoju behawioralnym i akademickim.

Eksperci wskazują na kilka źródeł tych problemów. Przede wszystkim, najmłodsze dzieci doświadczyły znacznego ograniczenia interakcji społecznych podczas pandemii. Izolacja od rówieśników i szerszego grona dorosłych mogła wpłynąć na rozwój umiejętności społecznych i emocjonalnych. Dodatkowo, podobnie jak ich starsi koledzy, wielu z nich doświadczyło również traumy śmierci w rodzinie, ubóstwa i braku pracy rodziców, co mogło wpłynąć na ich rozwój.

Robin Lake, dyrektor organizacji, która przygotowała raport, podkreśla, że pandemia mogła pozostawić „niezatarte piętno” na całym pokoleniu dzieci, a skutki te są szczególnie widoczne wśród najmłodszych uczniów, którzy nie mieli wcześniejszych doświadczeń edukacyjnych poza domem.

Pandemia najbardziej dotknęła uczniów o niskich dochodach, uczniów z niepełnosprawnościami oraz dzieci uczące się angielskiego jako drugiego języka. Allison Socol z organizacji non-profit EdTrust podkreśla: „COVID uwidocznił nierówności w zasobach i możliwościach, które istniały w tym kraju, a następnie je pogłębił”.

Brak oznak poprawy

Pomimo nadziei na szybkie nadrobienie zaległości, najnowsze dane nie są optymistyczne. Badania przeprowadzone przez Północno-Zachodni Związek Ewaluacyjny (NWEA) wykazały, że w roku szkolnym 2023-24 luka między wynikami testów sprzed i po pandemii powiększyła się średnio o 36% w czytaniu i 18% w matematyce.

Przyczyny powolnego powrotu do normy Eksperci wskazują na kilka czynników przyczyniających się do wolnego tempa odrabiania strat. Uczniowie mogli przegapić „fundamentalne elementy” nauki czytania i matematyki w latach 2020-2021.

Karyn Lewis z NWEA porównuje utratę wiedzy do „narastającego długu”, gdzie braki z wczesnych klas powodują coraz większe problemy w miarę dorastania dzieci. Dodatkowo, chroniczna absencja pozostaje dużą przeszkodą w nauce - 26% uczniów było uznanych za chronicznie nieobecnych w roku 2022-23, w porównaniu z 13% w roku 2019-2020.

Nie jest za późno

Mimo niepokojących statystyk, niektórzy nauczyciele dostrzegają postępy. Zauważają poprawę zachowania uczniów w ostatnim roku szkolnym czy pozytywne zmiany po wprowadzeniu zakazów korzystania z telefonów komórkowych podczas lekcji, od których młodzież jeszcze mocniej uzależniła się podczas pandemii. Eksperci podkreślają, że wciąż jest czas na pomoc uczniom. Sprawdzone strategie są proste i niskobu -

dżetowe, takie jak korepetycje czy szkoły letnie. Jednak niedobory kadrowe i trudności logistyczne w organizacji programów na dużą skalę stanowią wyzwanie dla okręgów szkolnych.

Szkoły muszą działać szybko, bo bez odpowiedniej interwencji uczniowie mogą borykać się z deficytami podstawowych umiejętności, co może utrudnić im osiągnięcie wyższego wykształcenia, ukończenie studiów i wpłynąć na ich zarobki w przyszłości.

Kluczowe jest nie tylko nadrobienie zaległości akademickich, ale także odbudowanie relacji między uczniami, nauczycielami i rodzinami, które ucierpiały podczas pandemii. Jak wskazuje nauczycielka z Arizony: „Ludzie chcą znów czuć się częścią większej społeczności. Musimy znaleźć sposoby na to, aby uczniowie nie czuli się wykluczeni”. na podst. vox.com

Szybka. Niezawodna. Polska. Twoja zaufana firma wysyłkowa od 50

• Paczki Lotnicze i Morskie - do Polski i Europy

• Kontenery – z każdego miejsca w USA do każdego miejsca w Polsce

• Mienie Przesiedlenia

• Samochody, Motocykle, Łodzie

• Przesyłki Komercyjne

• PolamerSEND – paczki do Polski z każdego miejsca w USA

• Dolary do Polski – do odbioru w gotówce, na konto, nawet do domu

• Bilety Lotnicze i Wakacje All-Inclusive

• Kwiaty na każdy adres w Polsce

NIKARAGUA – cz. 3

Kolonialna stolica – Granada

Wkrótce po tym, jak jesienią 1502 r. wybrzeża obecnej Nikaragui zostały „odkryte“ przez Krzysztofa Kolumba podczas jego czwartej (i ostatniej) wyprawy do Ameryki, rozpoczęła się zakrojona na szeroką skalę hiszpańska kolonizacja. Już w roku 1524 zostały założone istniejące do dzisiaj miasta Leon oraz Granada, a ponieważ Nikaragua szybko gromadziła bogactwa i stanowiła - z racji położenia - ważny strategicznie obszar, w XVII i XVIII stuleciu zaczęły się liczne napaści piratów z Anglii, Francji i z Holandii. Na szczęście dla Hiszpanii ważne miasta zlokalizowane w głębi lądu nie ucierpiały zbyt wiele z tego powodu, gospodarka kwitła a bujne

życie polityczne lokalnych elit doprowadziło po latach do narodzin mocnego ruchu wyzwoleńczego spod hiszpańskiej okupacji, doprowadzając w 1821 do ogłoszenia niepodległości Nikaragui jako części ówczesnego, krótkotrwałego, meksykańskiego cesarstwa Iturbide.

Nikaragua stała się niezależną republiką od 25 czerwca 1850, lecz zamiast oczekiwanego spokoju, zaczęły się interwencje mocarstw światowych; Brytyjczyków i Amerykanów. Brytyjczycy dążyli do opanowania wybrzeża Atlantyku i budowy kanału łączącego Morze Karaibskie z Pacyfikiem z wykorzystaniem rzeki San Juan i jeziora Cocibolca. Kiedy w tym wyścigu wygrała opcja

Kanału Panamskiego, w regionie pozostały wyłącznie silne wpływy Stanów Zjednoczonych, zakończone inwazją USA w 1909 roku. Wojska amerykańskie brały udział w walkach wewnętrznych opuszczając Nikaraguę (nie na długo!) dopiero w 1933 roku po porażkach w walkach z sandinistami. Wydarzenia w kraju przez następne blisko sto lat, to całe serie wojen domowych sandinistow i zwolenników Somozy, obcych interwencji, korupcji polityków, nieopisanego cierpienia ludności cywilnej...

Wiele demokratycznych zmian, w tym wprowadzenie darmowej edukacji i opieki zdrowotnej zawdzięczamy drugiej prezydenturze Daniela Ortegi, chociaż - jak zwykle - do ideału jest jeszcze daleko. Ponadto, ten nadal słabo rozwinięty kraj spłaca międzynarodowym bankom lichwę w wysokości aż 50% dochodu państwa, gdyż

zadłużenie Nikaragui w przeliczeniu na jednego mieszkańca wynosi 1,350 dolarów (w Polsce, dla porównania, ok. $10,000), czyli wartość średniego zarobku za okres 4 lat (w Polsce, analogicznie, za okres... 5 lat!)! Tematy, tak gospodarcze jak polityczne, są równie ważne co trudne, więc odkładamy je na bok wracając do turystyki.

Ciąg dalszy za tydzień… Tekst i zdjęcia: Andrzej Kulka

Autor jest zawodowym przewodnikiem i właścicielem chicagowskiego biura podróży EXOTICA TRAVEL, organizującego wycieczki po całym świecie, z Nikaraguą (i sąsiednią Gwatemalą włącznie). Bliższe informacje i rezerwacje: EXOTICA TRAVEL, 6741 W. Belmont, Chicago IL 60634, tel. (773) 237 7788, strona internetowa: https:// andrzejkulka.com/destinations/n-i-k-a-r-a-g-u-a-styczen-2024/

Casa de los Leones, Stare Miasto Granada

Gmachy w Granada

Gmachy przy Avenida Guzman

Uliczka, Nikaragua

Stare Miasto Granada, Nikaragua

Kościół la Asuncion, Granada

Zabytkowe kamienice, Granada

PERU ● 12 dni: 5 listopada 2025, 18 kwietnia 2026

UZBEKISTAN, KIRGIZJA, KAZACHSTAN ● 12 dni: 20 sierpnia

MADAGASKAR ● 11 dni: 3 - 13 października

JORDANIA ● 9 dni: 4-12 paźdz. 2025, 4 - 12 kwietnia 2026

GALAPAGOS, AMAZONIA, EKWADOR ● 14 dni: 10 paźdz. i 27 marca 2026

INDIE, NEPAL, ZŁOTY TRÓJKĄT ● 15 dni: 18 października

MAROKO ● 11 dni: 20 listopada, 14 marca 2026

MEKSYK i FIESTY ● 10 dni: 24 października, MEKSYK, CANCUN, GUADALUPE ● 10 dni: 4 grudnia

AUSTRALIA ● 12 dni: 21 listopada 2025, 20 lutego 2026

EMIRATY, DUBAJ, ABU DHABI, OMAN ● 12 dni: 6 grudnia

SRI LANKA, (MALEDIWY); SYLWESTER ● 11 (16) dni; 26 grudnia

TAJLANDIA, SINGAPUR; SYLWESTER ● 16 dni: 27 grudnia

Bilety lotnicze, indywidualne pakiety APPLE VACATIONS: CANCUN – HAWAJE –PUNTA CANA – PUERTO VALLARTA – DOMINIKANA – JAMAJKA

Katedra

HSpotykają się dwaj górale. Jeden mówi do drugiego: -Józiek! Czemu masz takie podbite łoko?

- A żebyś wiedzioł w kłościele, na sumie, w łostatnią niedziele...

- Gadaj prendko jak to sie stało...

- Polozłem na sumę w niedziele do kłościoła i stoję, modlę się... i patsę... psede mnom Maryśka stoi... patsę a sukienecka się jej tak w sam tyłecek wcisła..., ale modlę się dalej... Ale żem pomyśloł i jej te sukienecke z tyłecka żem wyciungł... i jak mnie Maryśka nie praśnie bez łeb... tak było.

Mija tydzień i znowu się spotykają.

- Józiek! Czemu masz podbite drugie łoko! No nie godej, że znowu w kłosciele, na sumie Maryska cię prasła...

Family Dental Care

Bożena Piekarz-Lesiczka

Tel: 718-472-4344

146 Driggs Ave. Brooklyn, NY 11222

General dentist

✗ Laminaty, koronki, mostki

WYCIECZKI WYCIECZKI Busem

z Polskim przewodnikiem

Wycieczki dla osób "solo", par i rodzin

Kaniony i tylko kaniony oraz Parki Narodowe – Utah, Arizona, Colorado

11 dni: od 14 czerwca

✗ Leczenie kanałowe

✗ Korony na implanty

Waszyngton kwitnące Wiśnie/wejście do Kapitolu: marzec, kwiecień, maj

✗ Stomatologia dziecięca

✗ Kosmetyka

✗ Protetyka i ortodoncja

✗ Czyszczenie i wybielanie zębów

www.doctorbozenapiekarz.com

- Oj żebyś wiedzioł, że Maryśka, na sumie i to w kłosciele...

- A godej jak to było...

- Stoję i modlę się... i patsę... ale modlę się modlę... patsę... a sukienecka Maryśki luźno powiwo... I tak żem se przypomnioł, że Maryśka nie lubi jak mo wyciungnientom sukienecke, to żym palcami jej...

HSiedzi informatyk przy kompie. Podchodzi do niego żona i podaje mu kawę.

On próbuje i mówi:

- Przecież wiesz, że piję z cukrem...

- No wiem... Ale tak chciałam usłyszeć twój głos...

HWycieczki dookoła USA (16-17 dni): od 4 lipiec, 22 sierpień, 4 październik 2025

Ponadto: Niagara/kanion, Waszyngton/Kapitol/jaskinie, Texas/Nowy Orlean

Zobacz: www.ampolinc.com Napisz: ampoltours@yahoo.com Zadzwoń: 609-647-9054

Zobacz www.RadioRampa.com,

Agencja Anna-Pol Travel: 821 Manhattan Ave. Tel: 718-349-2423

Wescom Agency: 99 Norman Ave. Brooklyn, Tel: 718-383-7773

W zimowy wieczór gajowy złapał w lesie złodzieja, który kradł ścięte drzewo.

- Co, kradniemy drzewo?

- Panie gajowy, ja tylko zbieram paszę dla królików!

- Chcesz mi wmówić draniu, że króliki jedzą drewno?

- Jeśli nie będą chciały jeść, to napalę nim w piecu...

HBlondynka dzwoni do swojego chłopaka i mówi:

- Mógłbyś do mnie wpaść?

Mam tu strasznie trudne puzzle i nie wiem, od czego zacząć...

- A co powinno z nich wyjść

według rysunku na pudełku?pyta chłopak.

- Wygląda na to, że tygrys. Chłopak decyduje się przyjechać. Blondynka wpuszcza go i prowadzi do pokoju, gdzie na stoliku porozsypywane są puzzle. Chłopak przez chwilę przygląda się kawałkom, po czym odwraca się i mówi:

- Kochanie, po pierwsze nie wydaje mi się, żebyśmy ułożyli z tych kawałków cokolwiek przypominającego tygrysa. Po drugie: zrelaksuj się, napijmy się kawy, a potem pomogę ci powrzucać wszystkie te płatki kukurydziane z powrotem do pudełka...

Czy w przypadku wieloletniej separacji jeden z małżonków wciąż może domagać się alimentów w trakcie rozwodu? To pytanie często pojawia się w kontekście spraw rozwodowych.

Sytuacja małżeńska przed rozwodem

Mąż od kilku lat nie utrzymuje kontaktu z żoną. Wyprowadził się i zamieszkał z inną kobietą. Ich dzieci są dorosłe i mają własne rodziny. Małżonkowie nie mają wspólnego majątku w stanie Nowy Jork, a majątek w Polsce został już dawno podzielony. Mąż pracuje w firmie, otrzymując wynagrodzenie w formie czeku i rozlicza się zgodnie z wykazanymi dochodami, otrzymując formularz W-2. Żona natomiast zarabia gotówką na tzw. „plejsach” i rozlicza się w agencji, wykazując dochód znacznie niższy niż rzeczywisty, co utrudnia jej dostęp do ubezpieczenia zdrowotnego.

Mąż nie spodziewał się żadnych roszczeń ze strony żony przy rozwodzie, dlatego był zaskoczony

SPRAWY W USA:

• Spadkowe i testamenty

jej żądaniem alimentów na swoje utrzymanie. Czy sąd może przyznać alimenty w takiej sytuacji? Odpowiedź nie jest jednoznaczna.

Alimenty małżeńskie

a podział majątku

Podział majątku w stanie Nowy Jork odbywa się według zasady „słuszności” (equitable distribution), co oznacza sprawiedliwy, a niekoniecznie równy podział. Z kolei w przypadku alimentów sąd koncentruje się głównie na sytuacji finansowej stron.

Warto podkreślić, że wina w rozpadzie małżeństwa (np. zdrada) nie ma wpływu na decyzję o alimentach. Oznacza to, że nawet jeśli żona dopuściła się zdrady i zaszła w ciążę, nadal może domagać się alimentów. Natomiast jej zachowanie po rozwodzie może

ADWOKACKIE

Jerzy Sokół

Adwokat jest absolwentem prawa Uniwersytetu Warszawskiego oraz University of Connecticut, z praktyką w Polsce i USA

wpłynąć na ewentualną utratę przyznanych świadczeń.

Kryteria przyznania alimentów

Aby ubiegać się o alimenty, wystarczy mieć niższe dochody niż współmałżonek. Jednakże, czy sąd bierze pod uwagę jedynie różnicę dochodów, czy także inne czynniki? Orzecznictwo nie daje jednoznacznej odpowiedzi. W praktyce sądy mogą rozważać:

• długość separacji,

• wiek i stan zdrowia małżonków,

• sytuację finansową stron przed rozwodem,

• poziom wykształcenia małżonka domagającego się alimentów,

• możliwość samodzielnego utrzymania się.

Sądowa

ocena sytuacji finansowej

Zgodnie z NY Domestic Relations Law § 236 Part B (5-a)(e)(1), sąd może odstąpić od ustalonych wytycznych dotyczących alimentów, jeśli uzna, że ich przyznanie byłoby niewłaściwe w danej sytuacji. Sąd może także uwzględnić standard życia małżonków przed

rozwodem oraz fakt, że przez wiele lat prowadzili oddzielne gospodarstwa domowe.

Mimo wieloletniej separacji, mniej zarabiający małżonek nadal może ubiegać się o alimenty. Jednak sąd będzie badał realną sytuację finansową stron. W przypadku dochodów uzyskiwanych gotówką sędzia może zakwestionować rzetelność przedstawionych rozliczeń podatkowych, analizując:

• poziom wydatków w stosunku do deklarowanych dochodów,

• styl życia stron,

• inne źródła przychodu, np. dochody z wynajmu nieruchomości.

Podsumowanie

Spory o alimenty małżeńskie często powodują, że rozwód staje się bardziej konfliktowy. Osoba zobowiązana do ich płacenia często czuje się pokrzywdzona przez system prawny. Warto pamiętać, że w rozwodzie rzadko kto wychodzi jako „zwycięzca”, a najlepszym rozwiązaniem jest znalezienie kompromisu.

Mecenas Joanna E. Nowokuński

• Imigracyjne: obrona przed deportacją/przesłuchania w sądach/ redukcja kaucji

• Bankructwa

SPRAWY W POLSCE:

• Sprawy spadkowe i testamenty

• Sprawy majątkowe

861 Manhattan Avenue, pokój 6 Brooklyn, NY 11222 adwokatsokol@gmail.com

• Odzyskiwanie mienia

• Sprawy karne/ cywilne

Adres biura w Polsce: ul. Prusa 2, 00-439 Warszawa tel. 011-48-22-219-5088

718-389-5115 www.adwokatsokol.com

Irlandzkie symbole

Z okazji dnia św. Patryka, patrona Irlandii, w wielu miastach odbywają się huczne parady. Kolorowe występy to jednak nie jedyne, czym może się pochwalić Zielona Wyspa. Poza Guinnessem, koniczyną i tańcem irlandzkim kraj ten kojarzy się z czymś jeszcze – z bursztynowym napojem, którego amatorów znajdziemy w każdym zakątku świata.

Zielona Wyspa z koniczyną

Zieleń, kolor lrlandii, nawiązujący do krajobrazu wyspy, bogato porośniętej trawami i roślinnością, kojarzy się między innymi z koniczyną, którą tradycyjnie przypisuje się św. Patrykowi. Przypina się ją także do nakrycia głowy czy klapy marynarki. Zgodnie z legendą koniczyna, znana także pod nazwą shamrock, miała posłużyć św. Patrykowi do pokazania na przykładzie, czym jest Trójca Święta – jednym Bogiem w trzech osobach. Choć początkowo symbol był mocno związany z kultem religijnym, dziś roślina kojarzona jest bardziej z irlandzką kulturą, a jej symbol to nieodłączna część każdej parady na cześć św. Patryka. Co więcej, wzór koniczyny wykorzystuje także wiele irlandzkich firm.

W dniu św. Patryka w pubach i restauracjach serwuje się także tzw. „zielone piwo”, które rozpowszechnili przede wszystkim irlandzcy imigranci w USA. W Irlandii podaje się je głównie ze względu na turystów - miejscowi preferują tradycyjny smak.

Whisky

Whisky produkuje się w różnych regionach świata - znamy szkockie, amerykańskie, irlandzkie i japońskie, które różnią się przede wszystkim sposobem wytwarzania. lrlandzka whisky to jeden z najbardziej znanych rodzajów alkoholu na świecie. Od szkockiej whisky różni się tym, że podczas jej produkcji napój poddawany jest potrójnej (a nie dwukrotnej) destylacji, a także tym, że nie stosuje się tu torfu podczas suszenia słodu jęczmiennego. Najczęściej wykorzystuje się tu mieszankę słodu jęczmiennego i innych zbóż.

Choć produkcja whisky sięga setek lat wstecz i wydaje się, że sam proces niewiele się zmienił, to na przestrzeni lat wprowadzono wiele innowacji, które jeszcze poprawiły smak i aromat alkoholu. Okazuje się na przykład, że proces dojrzewania whisky w dębowych beczkach został wprowadzony na szeroką skalę dopiero w poł. XIX w. Wiedziano bowiem, że smak napoju przechowywanego w beczkach, w których wcześniej leżakowało sherry lub porto, staje się bardziej łagodny i aromatyczny. Już w 1915 roku w UK wprowadzono prawo, że każdy napój, który chce zasłużyć sobie na miano „whisky” musi leżakować w dębowych beczkach minimum trzy lata. W ten sposób rocznie ulatnia się 2-3 proc. cennego trunku. Co ciekawe, ma to nawet swoją nazwę - udziały dla aniołów (ang. angel’s share).

Ku czci św. Patryka

Dokładna data urodzin św. Patryka nie jest znana. Większość źródeł wskazuje jednak, że urodził się w 385 lub w 389 r. w Szkocji lub Walii. Święty zmarł 17 marca 461 w Armagh, w płd. części Irlandii Północnej; dziś znaj duje się tam kościół anglikański pw. św. Patryka oraz katedra katolicka św. Patryka z XIX w. Jedne z pierwszych zapisków dotyczących przyszłego patrona Irlandii mówią o tym, że w wieku 16 lat został porwany przez piratów, po czym przewieziono Irlandii. Po sześciu latach uciekł i wrócił do rodzinnego kraju. Po powrocie przyśnił mu się proroczy sen, w którym Bóg powiedział mu, żeby wybrał się do Irlandii i rozpoczął nawracanie niewiernych. Wkrótce przyjął święcenia biskupie. To właśnie jemu przypisuje się chrystianizację Irlandii.

Choć w Irlandii znajduje się sporo kościołów, które poświęcono św. Patrykowi,

Irlandzki taniec

Choć nie można stwierdzić jednoznacznie, jak długą tradycję ma taniec irlandzki, pierwsze wzmianki o nim pochodzą z 300 roku p.n.e., czyli z czasu, gdy w Irlandii pojawili się Celtowie. Formy, które można dziś uznać za początki irlandzkiego tańca, były wtedy wykonywane przez druidów, którzy odprawiali religijne uroczystości. Kolejne wzmianki o nim pochodzą jednak dopiero z XVI wieku, kiedy to na rozwój tańca wpłynęła zarówno kultura angielska, jak i francuska. Co ciekawe, już w XVII wieku pojawili się liczni nauczyciele, którzy wędrowali od wioski do wioski i uczyli tańca. W 1893 roku w Dublinie powstała natomiast Liga Gaelicka, której zadaniem było promować szeroko pojętą kulturę irlandzką, a więc także popularny tu taniec, który stawał się częścią tradycji Zielonej Wyspy. Przez stulecia taniec przeszedł wiele transformacji. Dziś wyróżnia się jego trzy podstawowe formy - grupowe (bierze w nich udział dwóch, trzech lub czterech tancerzy), solowe (ważne elementy to step irlandzki i taniec w miękkich butach), a także setowe (tańczą cztery pary tancerzy). Współczesny strój damski to spódnica z falbanami i gorset lub kostium jednoczęściowy, a męski to z kolei proste spodnie, koszula oraz marynarka. Dzięki różnego rodzaju zdobieniom każdy z nich nawiązuje do irlandzkich tradycji.

to najbardziej znana jest Katedra św. Patryka w Dublinie. To największa budowla sakralna w kraju, posiada także status katedry narodowej. Pierwszy drewniany kościół wybudowano tu w XII w., w XIII w. na jego miejscu powstała kamienna katedra, która zachowała się do dziś.

Na irlandzkim stole

Potrawy, które przeważają na irlandzkich stołach mają przynajmniej jedną wspólną cechę – zazwyczaj są one przyrządzone w sposób prosty i ze składników, które wiele gospodyń znajdzie pod ręką. Choć kuchnia irlandzka w coraz większym stopniu czerpie inspiracje z wielu pomysłów choćby mistrzowskiej kuchni francuskiej, to niezmiennie popularne są tu tradycyjne potrawy, które opierają się na takich produktach jak mięsa, ryby, owoce morza, chleb i nabiał. Nie można także zapominać o napojach, których nie powinno zabraknąć na stołach Zielonej Wyspy m.in. kawie po irlandzku.

Łosoś z whisky

Składniki:

• dwa filety z łososia (ok. 150-200 g każdy)

• 100 ml soku pomarańczowego

• świeży imbir (ok. 1 łyżki)

• połowa cebuli

• 1 ząbek czosnku

• 1 łyżka oliwy z oliwek

• 100 ml octu winnego

• 100 ml soku pomarańczowego

Sposób przygotowania:

• 60 ml whisky

• 60 ml sosu sojowego (najlepiej jasnego, lekkiego)

• 80 g cukru brązowego

• pół łyżeczki pieprzu cayenne

• łyżeczka masła

• 1/2 łyżeczki mąki ziemniaczanej

• po pół łyżeczki: kminu rzymskiego, cynamonu, czerwonej papryki i kolendry

Do łososia przygotować marynatę ze 100 ml soku pomarańczowego i imbiru. Zalać łososia i zostawić go w marynacie nawet na 1h. Sos: Cebulę pokroić w bardzo drobną kostkę, czosnek posiekać. Do garnka dodać oliwę, cebulę, czosnek i zeszklić je. Następnie wlać ocet, sok pomarańczowy, sos sojowy, whisky, cukier brązowy i pieprz cayenne. Składniki gotować na średnim ogniu około 12-15 min., po czym dodać łyżeczkę masła i mąkę ziemniaczaną (najlepiej przesiać ją przez sitko prosto do sosu). Przygotowanie łososia: zmieszać przyprawy. Łososia osuszyć z marynaty za pomocą ręczników papierowych, natrzeć ziołami i zgrillować na patelni.

Barmbrack

Składniki:

• 1 pomarańcza

• 3 łyżki stołowe irlandzkiej whiskey

• 150 g drobnych jasnych rodzynek

• 170 g masła

• 170 g cukru pudru

• 3 jajka

Sposób przygotowania:

• 225 g mąki

• 1 łyżeczka proszku do pieczenia

• szczypta soli

• do nasączenia: ok. pół szkl. mocnej osłodzonej herbaty earl grey z dodatkiem 3 łyżek whiskey

Pomarańczę wyszorować pod gorącą wodą i wytrzeć. Następnie zetrzeć z niej cieniutkie paski skórki, bez białej części. Przełożyć skórkę do miski, dodać rodzynki, 3 łyżki whiskey i 1-2 łyżki soku z pomarańczy. Przykryć folią i wstawić na kilka godzin (najlepiej na noc) do lodówki. To pozwoli rodzynkom wchłonąć sok i alkohol. Następnie nagrzać piekarnik do 180 st. C. Zmiksować na puszystą masę masło i cukier, dodawać po trochu roztrzepane jajka oraz mąkę wymieszaną z proszkiem do pieczenia i solą, cały czas miksując. Następnie dodać do ciasta rodzynki i skórkę pomarańczową z alkoholem i sokiem. Wymieszać. Foremkę keksową wyłożyć pergaminem, wlać ciasto, ponakłuwać go patyczkiem i piec ok. 1 godz. Sprawdzić czy jest gotowe, wbijając cienki patyczek, który powinien być suchy po wyciągnięciu z ciasta. Odstawić. Zimne ciasto nasączyć herbatą z whiskey.

Shepherd’s Pie

Farsz:

• pół kg mielonej jagnięciny

• 2 średnie cebule

• 3 marchwie

• 3 łodygi selera, 2 pory

• 2 łyżki przecieru pomidorowego

• łyżka sosu worcestershire

• ok. 300 ml wywaru (najlepiej z jagnięciny)

• olej , sól i pieprz

Purée ziemniaczane:

• 500 g ziemniaków

200 g pasternaku lub selera

Sposób przygotowania: Rozgrzać olej na głębokiej patelni lub rondlu z grubym dnem. Wrzucić jagnięcinę i smażyć, po kilku minutach dodać pokrojoną w kostkę cebulę. Smażyć do czasu, aż cebula będzie miękka. Wtedy dodać startą na tarce marchewkę, pokrojony seler naciowy i pory. Wymieszać i dodać przecier pomidorowy, sos worcestershire, sól i pieprz oraz – stopniowo – wywar. Doprowadzić do wrzenia, często mieszając. Po tym czasie zmniejszyć ogień i dusić jeszcze około 20 minut. W czasie duszenia rozgrzać piekarnik do temperatury 392 st. F. Purée warzywne: włożyć ziemniaki i pasternak (lub seler) do rondla i zalać wodą. Posolić, doprowadzić do wrzenia i gotować 15-20 minut, aż ziemniaki i pasternak zrobią się miękkie. W rondelku podgrzać mleko. Odlać ziemniaki i pasternak, dolać gorące mleko i ugnieść w rondlu na gładkie purée. Dodać masło, pieprz i wymieszać. Do naczynia żaroodpornego przełożyć mięsny farsz i purée ziemniaczane. Piec ok. 20 minut.

Irish coffee

Składniki:

• filiżanka świeżo parzonej, palonej kawy

• 30 ml irlandzkiej whiskey (lub w wersji łagodniejszej – likieru typu Bailey’s)

• 1 łyżka cukru trzcinowego (ewentualnie brązowego rafinowanego), ale tylko w wersji

z whiskey

• 2-3 łyżki śmietany ubitej z cukrem

Dodatkowo:

Zupa ziemniaczana

Składniki:

• 700 g ziemniaków

• 2 duże cebule

• ćwierć kostki masła

• natka pietruszki

• 1,5 l wody

• 200 ml śmietany

• sól i pieprz do smaku

Sposób przygotowania:

Ziemniaki i cebule obrać, pokroić w cienkie plasterki. Na patelni rozgrzać masło. Gdy się roz topi dorzucić pokrojone warzywa i dusić ok. 15 min. na małym ogniu, najlepiej pod przykryciem, należy przy tym pamiętać, by nie dopuścić do zbrązowienia. Następnie dolać wodę, dodać posiekaną natkę pie truszki, sól, pieprz i gotować aż warzywa będą miękkie. Po tym czasie zdjąć z ognia i zmiksować za pomocą blen dera. Na koniec dodać śmietanę i jeszcze chwilę mikso wać. Posypać świeżymi ziołami.

Sposób przygotowania: Szklankę podgrzewamy, wlewając do niej na chwilę gorącą wodę (po kilku minutach wodę wylewamy). Na dno szklanki wlewamy miarkę whiskey i dodajemy łyżkę cukru.

Zaparzamy filiżankę kawy w kawiarce (mokka) bądź w ekspresie (espresso) i wlewamy ją do szklanki, mieszamy z whiskey i cukrem. Na wierzch ostrożnie wlewamy ubitą wcześniej z cukrem śmietanę. Nie musi, a nawet nie powinna być ona ubita na sztywno. Wystarczy, że jest lekko spieniona. Taki efekt można uzyskać przez wlanie jej do słoika i potrząsanie nim przez kilka minut.

Podawanie: Picie tej kawy polega na dotarciu do czarnego naparu poprzez warstwę słodkiej, ubitej śmietanki, dlatego tak ważne jest, aby nie pomieszała się ona z aromatycznym płynem. Taką kawę podajemy w specjalnych, wysokich szklankach na nóżce.

Wycieczka po Ameryce śladami Dnia Św. Patryka

W Stanach Zjednoczonych mawiają, że w Dniu Świętego

Patryka wszyscy jesteśmy po trosze Irlandczykami! Wszechobecna zieleń, tańce, muzyka, znakomite piwo i legendarny corn beef to tradycja, którą uwielbiają i z radością kultywują miliony Amerykanów niezależnie od wieku, płci i pochodzenia. Nie będzie zatem przesadą stwierdzenie, że nigdzie indziej jak w USA uroczystości ku czci patrona Irlandii obchodzone są wyjątkowo huczne. I to nie tylko w Nowym Jorku!

Oto jak obchodzony jest St. Patrick’s Day w różnych zakątkach Stanów Zjednoczonych.

Boston, Massachusetts

Nowojorczycy mogą się poczuć troszkę urażeni, ale może być tak, że historia St. Patrick’s Parade zaczęła się nigdzie indziej jak właśnie w stolicy Massachusetts.

Jedna z największych światowych parad ku czci Św. Patryka jaka odbywa się co roku w Bostonie oficjalnie po raz pierwszy miała miejsce w 1901 roku, jednak bostończycy są przekonani, że zapoczątkowały ją o wiele wcześniejsze wydarzenia. Jak głosi legenda skromne uroczystości odbyły się tu już w 1737 roku a zorganizowali je irlandcy osadnicy. W przeciągu stuleci przybyło ich do miasta kilkadziesiąt tysięcy, a bostońska St. Patrick Day Parade, podczas której ulicami południowej części miasta maszeruje nawet pół miliona osób, uważana jest za największą poza Irlandią (po raz kolejny przepraszamy nowojorczyków, jeśli poczuli się urażeni). Parada zadziwia nie tylko tłumami uczestników, ale także tańcami, muzyką, barwnymi platformami i hektolitrami Guinessa. Z kolei w innych częściach miasta

na każdym kroku rozbrzmiewa irlandzka muzyka (gwiazdą całego wydarzenia jest co roku zespół Dropkick Murphys grający celtyckiego… punkrocka) a lokalne puby oferują liczne promocje.

Washington, D.C.

Washington traci dużo ze swojej powagi podczas obchodów Dnia Św. Patricka. Tego dnia odbywa się tu przede wszystkim legendarny Shamrock Festival–czyli dzień wypełniony występami irlandzkich zespołów, pokazami tradycyjnego irlandzkiego tańca, tradycyjnymi grami i zabawami. Pojawia się nawet mała irlandzka wioska z przekąskami, napojami i rękodziełam. Natomiast na najmłodszych czeka niewielkie wesołe miasteczko.

Kulminacją uroczystości jest oczywiście ponad dwugodzinna, uroczysta parada wzdłuż Constitution Avenue, podczas której usłyszymy orkiestry dęte i irlandzkich kobziarzy a podziwiać będziemy mogli bogato zdobione, gigantyczne platformy, grupy taneczne a także przemarsz wojska, policji

i strażaków. Po paradzie warto wyruszyć w miasto, gdzie w licznych irlandzkich pubach posłuchamy muzyki a także skosztujemy takich przysmaków, jak „Guinness stew” oraz „sheperd’s pie”. Piwa rzecz jasna także nie zabraknie.

Chicago, Illinois

„Wietrzne Miasto” słynie z naprawdę hucznych obchodów Dnia Św. Patryka. Co nie dziwi, gdyż to właśnie Chicago w XIX wieku było celem podróży tysięcy Irlandczyków pragnących poprawić swój los. Ten „irlandzki duch” miasta chyba najpiękniej prezen-

tuje się co roku właśnie 17 marca, gdy Chicago River, ku radości licznie zgromadzonych nad jej brzegami gapiów, zmienia swój kolor na szmaragdowo zielony, przywodzący na myśl łagodne wzgórza Irlandii. Coroczna parada maszeruje od Balbo Drive do Monroe Drive i zachwyca wszechobecną zielenią, imponującymi platformami zapełnionymi wiwatującymi przebierańcami, i muzykami podczas gdy ulice rozbrzmiewają rytmem wystukiwanym przez grupy tańca irlandzkiego i dostojnym marszowym krokiem kobziarzy.

Denver, Kolorado

Denver to miasto z charakterem. Widać go znakomicie właśnie podczas obchodów Dnia Świetego Patryka, gdzie podczas olbrzymiej parady (największej w tej części kraju) oprócz orkiestr dętych, dudziarzy i irlandzkich grup tanecznych zobaczymy także… kowbojów, konie i powozy przypominające o „westernowej” tradycji tego miasta. Jest to może mieszanka dość zaskakująca, ale wystarczy przypomnieć sobie, że dziewiętnastowieczna gorączka złota przyciągnęła do Kolorado tysiące Irlandczyków, których potomkowie od lat są częścią różnorodnej społeczności tego niezwykłego stanu.

San Diego i San Francisco, Kalifornia

Skoro mowa o gorączce złota,

kają tu także stoiska z rękodziełami i jedzeniem, ogródek piwny i wesołe miasteczko.

W tym samym czasie ulicami San Francisco jak co roku od 160 lat maszeruje wielotysięczna parada będąca swoistym wyznaniem miłości do irlandzkiej kultury. Zobaczymy to nie tylko orkiestry, kobziarzy i tancerzy, ale także usłyszymy poetyckie recytacje i tradycyjne pieśni. Oczywiście podczas hucznych celebracji nie braknie także znakomitych irlandzkich przysmaków–wielu z nich w nowych odsłonach przygotowanych przez jedne z tutejszych legendarnych restauracji oraz olbrzymiego wyboru piw.

Savannah, Georgia

Przenieśmy się na chwilę na Południe. Obchody Dnia Św. Patryka w Savannah to fenome -

przenieśmy się na chwilę do słonecznej Kalifornii, gdzie Dzień Świętego Patryka obchodzony jest chętnie i hucznie. W San Diego odbywa się nie tylko tradycyjne parada, ale także Irish Festival. Te jednodniowe obchody są tak ciekawe, że od 30 lat przyciągają do miasta tłumy turystów z całego kraju. Bo i rzeczywiście jest na co popatrzeć! Podczas parady pojawiają się: zabytkowe samochody, orkiestry dęte, klowni, rolkarze, grupy taneczne, kobziarze i konie. A to wszystko wśród wszechobecnej zieleni, która tego dnia pokrywa dosłownie wszystko–łącznie z ulicami i chodnikami, które wyłożone są zielonym–a jakże–torfem. A gdy parada dobiegnie końca rozpoczyna się Irish Festival i ze sceny w Balboa Park zaczyna dobiegać irlandzka muzyka. Na gości cze -

New Orleans, Louisiana

Skoro już jesteśmy na południu, odwiedźmy Nowy Orlean, gdzie już od 1809 roku odbywa się jedna z najbardziej barwnych parad amerykańskich ku czci Św. Patryka. Wszyscy wiedzą, że New Orleans jest miastem, które lubi i umie się bawić co udowadnia niemal codziennie, jednak obchody St. Patrick’s Day są tu naprawdę wyjątkowe. Warto wspomnieć, że Nowy Orlean szczyci się największą liczba potomków irlandzkich imigrantów wśród wszystkich południowych stanów. Co widać i słychać zwłaszcza 17 marca. Parady (jako, że parady to miejscowa tradycja, także z okazji Dnia Św. Patryka prócz tej największej odbywa się ich co najmniej kilkanaście innych), muzyka, orkiestry, tańce, jedzenie, piwo i setki kwiatów, zielonych naszyjników i… główek kapusty rzucanych w tłum obserwatorów… Jednym słowem Nowy Orlean upamiętnia skromnego irlandzkiego świętego z typową dla tego wspaniałego miasta głośną i barwną pompą!

Kansas City, Missouri

Niewiele osób o tym zapewne wie, ale co roku w Kansas City odbywa się jedna z największych „patrykowych parad” w USA. Odbywa się ona od 1873 roku i przyciąga nawet 200 tysięcy uczestników! Mieszkańcy miasta

platform, które przystraja się tu wyjątkowo barwnie i ciekawie. Dzieję się tak pewnie dlatego, że co roku podczas parady odbywają się wybory najpiękniejszej z nich a nagrodami są bilety na pełną atrakcji wycieczkę do Irlandii. Konkursowe atrakcje mogą kosztować sporo nerwów, dlatego też po paradzie miejscową tradycją jest wyprawa do zabytkowej części miasta na porządny kufel irlandzkiego piwa.

Philadelphia, Pennsylwania

Pora wrócić bliżej domu. Wszyscy wiemy, jak huczne są obchody Dnia Św. Patryka w Nowym Jorku, jednak nie możemy zapominać, że Filadelfia także nie ma się czego wstydzić! Pamiętajmy, że Philadelphia’s St. Patrick’s Day Parade jest jedną z najstarszych w kraju–po raz pierwszy przemaszerowała ulicami miasta już w 1771 roku, czyli jeszcze przed podpisaniem Deklaracji Niepodległości!

Co roku parada w Filadelfii przyciąga ponad pół miliona uczestników przebranych w fantastyczne zielone kostiumy. Ten ostatni fakt jest nie bez znaczenia, bowiem co roku parada odbywa się pod innym hasłem. W ostatnich latach były to „A Decade of Remembrance” czy „Bless the American Worker”. Temat parady nadaje charakter całej imprezie, która ma dzięki temu nie tylko głośny i kolorowy, ale także

nalne połączenie południowego uroku z irlandzkim temperamentem. Nie dziwi zatem, że tutejsza St. Patrick’s Parade jest drugą co do wielkości w całych Stanach (po raz kolejny prosimy nowojorczyków, by nie brali tego do siebie).

Co najciekawsze, huczne obchody rozpoczynają się tu już… w marcu. Natomiast w weekend przed 17 marca całe miasto ogarnia „patrykowa gorączka”–czyli „St. Patrick’s Celebration on the River”, z grającą non stop muzyką, pokazami, karuzelami, magikami, clownami, tonami jedzenia i hektolitrami piwa. Tradycyjne parada odbywa się natomiast w przepięknym Historic Park District, gdzie z okazji święta woda w fontannach tryska zieloną wodą.

chcą uczcić wszystko co irlandzkie, dlatego podczas celebracji nie może zabraknąć takich tradycji jak Gealic Mass czy faktu, że przemarsz parady rozpoczyna samotny kobziarz. Powoli dołączają do niego setki uczestników, tancerzy, akrobatów, orkiestr i ruchomych

trochę bardziej poważny wydźwięk. Kolejną filadelfijską tradycją po zakończeniu parady jest rajd po okolicznych barach, które do tego dnia szykują się cały rok, dzięki czemu mogą serwować gościom olbrzymi wybór piw–nie tylko irlandzkich. Zuza Ducka

Alzheimer, Parkinson, demencja - jak się zabezpieczyć prawnie?

Pojawienie się choroby takiej jak Alzheimer, demencja czy Parkinson w najbliższym otoczeniu najczęściej wzbudza paraliżujący lęk przed tym, co nas czeka. Lęk tym silniejszy, że towarzyszy mu poczucie bezradności wobec nieuchronnego rozwoju choroby. Stawiamy wówczas pytania: Co teraz? Co robić?

Choroba Alzheimera i inne choroby starcze jak demencja czy Parkinson, powoli pozbawiają zdiagnozowaną osobę możliwości komunikowania się, podejmowania decyzji oraz zdolności funkcjonowania na co dzień. Bez podjęcia odpowiednich kroków prawnych, powodujące niepełnosprawność fizyczno-umysłowa choroby mogą w efekcie pozbawić chorych oraz ich najbliższych oszczędności, a nawet dorobku życia.

Pewne jest to, że w demencji zmieniamy się psychicznie i fizycznie. Inni dostrzegają nasze nietypowe zachowania, słyszą irracjonalne historie, przestają rozumieć, co do nich mówimy. Zaczynamy dostrzegać ich

złość lub utratę cierpliwości wobec konieczności odpowiadania na wciąż te same pytania.

Choroba Alzheimera rozwija się podstępnie, nie niepokojąc nas na początku. Często sądzimy, że po prostu zaczynamy się starzeć lub interpretujemy pierwsze symptomy jako przemęczenie i roztargnienie, dlatego łatwo je zbagatelizować

Choroba Parkinsona częściej dosięga mężczyzn, niż kobiet, a średni wiek chorych na Parkinsona to tylko 58 lat, ale zdarzają się też przypadki zachorowań nawet przed 40. rokiem życia. Objawy tej choroby narastają powoli i stopniowo w ciągu kilku lat. Na początku objawia się niespecyficznie: osłabieniem, zmęczeniem, spowolnieniem ruchowym i pewną niezgrabność w ruchach, dlatego początkowo chorzy wiążą te objawy ze zmianami reumatycznymi lub po prostu ze starszym wiekiem.

Kiedy najbliższy zostanie zdiagnozowany, najczęściej taka choroba postępuje stopniowo. Po takiej

diagnozie, rodzina jest często przerażona i przytłoczona emocjonalnie i nie zdaje sobie sprawy o ważności sporządzenia prawnych dokumentów, które w przyszłości będą kluczowymi i niezbędnymi do tego, aby odpowiednio zająć się chorą osobą. W takiej sytuacji spotkanie z prawnikiem jest absolutnie pierwszym krokiem do tego, aby zabezpieczyć majątek osoby chorej i uniknąć sprawy sądowej o wyznaczenie prawnego opiekuna.

Powinniśmy upewnić się, że życzenia danej osoby dotyczące tego, kto ma po niej dziedziczyć, są aktualne. Przegląd ich aktualnego planu spadkowego, czy to testamentu, czy dokumentu trust, jest koniecznością. Jest to również czas na zlokalizowa-

nie rachunków bankowych, inwestycji i polis ubezpieczeniowych klienta, jak również uzyskanie haseł do wszelkich kont internetowych.

Odpowiednie dokumenty prawne powinny być sporządzone, aby umożliwić zastępcze podejmowanie decyzji. W ten sposób wybrane przez chorego osoby będą mogły podejmować za niego decyzje prawne i finansowe, gdy już on nie będzie w stanie sam tego robić. Przede wszystkim wykorzystywane jest pełnomocnictwo, chociaż przydatne są również wspólne rachunki czekowe. Jedna lub więcej osób może zostać wybranych do działania jako agent.

Ciąg dalszy za tydzień… Mecenas Joanna Gwóźdź

BARAN W pracy zacznie się dość intensywny okres, który potrwa jeszcze kilka tygodni, skup się na sumiennym wykonywaniu obowiązków, a zostanie to docenione. Pod koniec tygodnia zastanów się nad wakacyjnymi planami.

BYK Słońce w znaku Raka może sprawić, że nadchodzący tydzień pracy będzie ciężki i nerwowy. Nie daj się jednak ponieść emocjom i nie wdawaj się w plotki i intrygi. Sporo czasu zabierze Ci konieczność troszczenia się o sprawy członków rodziny.

BLIŹNIĘTA W pracy sprzyja Ci Merkury, który zadba, abyś wykonywał z wielka precyzją nawet najbardziej trudne i skomplikowane zadania, dobra passa potrwa jeszcze dwa tygodnie. W domu możesz poczuć się niezrozumiany i samotny.

RAK Ponieważ w Twoim znaku rozgościło się Słońce będziesz w tym tygodniu ulubieńcem planet. Tydzień upłynie pod znakiem udanych interesów i miłych spotkać w gronie rodziny i przyjaciół.

LEW Gwiazdy obdarują Cię życiową energią, a Słońce doda optymizmu i pogody ducha. W tym tygodniu spotkasz dawno niewidzianą osobę. Warto odnowić tę i inne nieco zapomniane znajomości, gdyż któryś z Twoich dawnych znajomych pomoże w rozwoju kariery.

PANNA Na początku tygodnia Panny poczują przypływ energii i śmiało będą mierzyć się z zadaniami, których obawiały się od jakiegoś czasu. Wykorzystaj dobrą formę, by uporać się zawodowymi zobowiązaniami.

WAGA Na początku tygodnia powrócą dolegliwości, z którymi zmagałeś się niedawno. Skorzystaj z porady innego lekarza niż ostatnio, być może diagnoza była mylna. Mimo tych niewielkich problemów zdrowotnych tryskać będziesz energią i optymizmem.

SKORPION W finansach górka. Nie musisz martwić się, że zabraknie Ci czegokolwiek. Będziesz mógł pomóc finansowo kogoś z rodziny w trudnej sytuacji, pomoc ta zostanie doceniona. Nie podejmuj jednak finansowego ryzyka, ponieważ możesz wpaść w tarapaty.

STRZELEC Uważaj na złodziei i oszustów Ufaj najbliższym, którzy podsuną dobre pomysły pomnażanie oszczędności. Dobry czas na załatwianie spraw związanych z kredytem, Jowisz będzie czuwał nad Twoimi sprawami finansowymi do połowy miesiąca.

KOZIOROŻEC Początek lipca to dobry czas na rozpoczęcie przygody z oszczędzaniem, sprawdź oferty banków i po konsultacji z kimś bardziej doświadczonym wybierz najdogodniejszy dla Ciebie sposób na oszczędzanie.

WODNIK Ostatnie tygodnie były dla Ciebie wyczerpujące. Na szczęście teraz pojawi się chwila na złapanie oddechu. I naładowanie baterii. W tym tygodniu skup się na poprawie stosunków łączących Cię ze współpracownikami.

RYBY W domu zapanuje letnie ożywienie. Spędzaj jak najwięcej czasu z bliskimi, ostatnio ich zaniedbywałeś. W tym tygodniu może nadejść wiadomość o kłopotach przyjaciela lub krewnego mieszkającego od dłuższego czasu za granicą.

Oferujemy fachowość i doświadczenie dla małych i duż y ch k lie n t ó w . Z a p e wnia m y a t r a k c yjne i konkurenc yjne stawki na przewóz i inne usługi. Gwarancją jakości naszych usług jest ponad 30 lat działalności na r ynku amer ykańskim.

• Transpor t całych kontenerów od drzwi do drzwi między USA i Europą (Impor t & Expor t)

• Kontenery małe (20ﬅ), duże (40ﬅ i 40ﬅ HC) i specjalistyczne (20ﬅ & 40ﬅ Open Top, 20ﬅ & 40ﬅ Flat Rack)

• Wysyłka samochodów, maszyn, motocykli, ATVs, jet-skis i łodzi

• Wysyłka mienia przesiedleńczego

• Wysyłka ładunków handlowych i ponadgabarytowych

• Oddziały w Polsce, Niemczech, Wielkiej Brytanii, na Litwie, Węgrzech i w Por tugalii

• Agencja celna w Gdyni

• Przygotowujemy dokumentację transpor tową i celną

NJ 07974

Check/money order wypisany na PLUS Media Group Corp.

Karta kredytowa/debetowa nr karty___________________ data ważności_________sec. code_______ imię i nazwisko posiadacza karty___________________________________ adres posiadacza karty____________________________________________

DANE ZAMAWIAJĄCEGO imię:_____________________________________ nazwisko: adres: nr telefonu adres email

Wypełniony formularz wraz z opłatą /nr karty prosimy przesłać na adres redakcji: PLUS Media Group Corp. 63 Union Blvd, Wallington NJ 07057

ZAMAWIAM

Prenumerata półroczna (6 numerów)$65.94*

Prenumerata roczna (12 numerów)$119.88* *W cenę wliczone są koszty przesyłki na terenie USA

Rozwiązanie krzyżówki prześlij do nas e-mailem na adres ogloszenia-ny@tygodnikplus.com lub na nasz adres pocztowy 63 Union Blvd, Wallington NJ 07057 wraz z podaniem imienia, nazwiska i dokładnego adresu. Wszystkie prawidłowe rozwiązania przesłane do dnia 24.03.25r. wezmą udział w losowaniu nagrody. Dane laureata obecnej krzyżówki zamieścimy na naszej stronie w dniu 31.03.25r. Nadesłanie przez Czytelnika rozwiązania krzyżówki oznacza, iż wyraża on zgodę na opublikowanie imienia, nazwiska oraz miejsca zamieszkania na liście laureatów. Rozwiązania prosimy przysyłać tylko raz. Duplikaty będą kasowane. Sponsorem nagrody jest

Tygodnik PLUS

NAGRODA TYGODNIA

Za prawidłowe rozwiązanie krzyżówki

z nr 9 (739) nagrodę wylosował Pan

George Lipski z Greenpoint. Gratulujemy!

Hasło: Pracowite zdziwienia

Bezpłatny Tygodnik Polonijny

REDAKCJA 63 Union Blvd, Wallington NJ 07057 Tel: 973–928-3838, 973-928-3839 Fax: 973-883-0762 info@tygodnikplus.com

REDAKTOR NACZELNA Katarzyna Ginsburg katarzyna@tygodnikplus.com

ZESPÓŁ REDAKCYJNY Zuza Ducka, Agata Sawicka, Nathan Kim

STALE WSPÓŁPRACUJĄ

Elżbieta Baumgartner, Andrzej Kulka, Grażyna Torbus

PROJEKT GRAFICZNY i DTP Jacek McFrey

REKLAMA I MARKETING 973-928-3838 reklama@tygodnikplus.com

OGŁOSZENIA DROBNE ogloszenia-ny@tygodnikplus.com

WYDAWCA PLUS Media Group Corp. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wykorzystywanie w całości lub częściowo grafiki lub tekstu z reklam wykonanych przez PLUS jest surowo zabronione. Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych, zastrzega sobie prawo redagowania nadesłanych tekstów i nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam i ogłoszeń. Zastrzega sobie również prawo do odmówienia druku reklamy lub ogłoszenia bez podania przyczyny.Redakcja nie ponosi żadnej odpowiedzialności za wszelkiego rodzaju porady i wskazówki zawarte w artykułach sponsorujących. Adres internetowy www.tygodnikplus.com ©2007-2025 PLUS Media Group, Corp.

ALKOHOL I ANTYBIOTYKI?

LEPIEJ NIE!

Choć wypicie lampki wina podczas antybiotykoterapii raczej nas nie zabije, ale lekarze odradzają, by łączyć alkohol z tymi lekami.

Alkohol osłabia działanie większości antybiotyków, a także cały organizm – to dlatego pijąc w czasie choroby wolniej wracamy do zdrowia. Ale to nie wszystko - połączenie antybiotyku i alkoholu może także zwiększać uczucie zmęczenia, wywołać nudności, wymioty, bóle głowy, a nawet drgawki.

Z tego też powodu większość specjalistów zaleca, by po alkohol sięgać najwcześniej po 48 lub 72 godzinach po zakończeniu antybiotykoterapii.

Alkohol jest metabolizowany w wątrobie w znacznym stopniu przez enzymy – podobnie jak niektóre leki. Może się okazać, że niektóre enzymy w organizmie nie działają tak dobrze, aby rozłożyć lek na potrzeby metabolizmu. Może to prowadzić do większej toksyczności leku i skutków ubocznych.

Może też być tak – szczególnie w sytuacji

przewlekłego spożywania alkoholu - że ze względu na zaburzony metabolizm lek będzie rozkładany w organizmie szybciej, co spowoduje, że poziom antybiotyku we krwi będzie się zmniejszać. W efekcie infekcja nie zostanie wyleczona, a dodatkowo może wystąpić oporność na antybiotyki.

„Na reakcję na alkohol ma wpływ także osobnicza wrażliwość, m.in. wiek, płeć, masa ciała itp. Alkohol zwiększa wrażliwość wątroby na toksyczne działanie leków. Przy łączeniu antybiotyków z alkoholem mogą pojawić się objawy uszkodzenia wątroby, nudności i wymioty, bóle głowy itp. Przewlekłe spożywanie alkoholu zmienia aktywność pewnych enzymów w organizmie, powodując zwiększenie efektu hepatotoksycznego wielu leków, m.in. paracetamolu, witaminy A ” – odpowiada na pytanie czytelnika Medycyny Praktycznej dr n. med. Anna Mokrowiecka z Oddział Kliniczny Gastroenterologii Ogólnej i Onkologicznej Uniwersytecki Szpital Kliniczny UM w Łodzi.

MOŻE BYĆ NIEBEZPIECZNIE

„Są też antybiotyki (np. metronidazol, cefalosporyny), które połączone z alkoholem mogą wywołać reakcję disulfiranową, czyli do nagromadzenia się w organizmie aldehydu octowego będącego produktem częściowego utleniania etanolu. Aldehyd octowy wywołuje w organizmie człowieka takie objawy, jak: zaczerwienienie twarzy, kołatania serca, zaburzenia regulacji ciśnienia krwi, ból głowy, złe samopoczucie, osłabienie” – czytamy na stronie Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków przygotowaną na zlecenie Ministerstwa Zdrowia przez Narodowy Instytut Leków.

Warto też pamiętać, że nieprzyjemne skutki łączenia alkoholu i antybiotyków odczuwalne są nie tylko podczas ich stosowania, ale również po ich odstawieniu. Stężenie antybiotyku w organizmie opada bowiem stopniowo i stosunkowo powoli. Dlatego lekarze zalecają, aby zaczekać z piciem alkoholu przez 3-4 doby po zakończeniu antybiotykoterapii.

Monika Grzegorowska, zdrowie.pap.pl

Medyczne nowinki pomogą przywracać

sprawność

Połączenie robota z ubraniem – tak można w skrócie określić egzoszkielety: zakładane na ciało urządzenia wspomagające ruch, zwykle z pomocą elektrycznych napędów. Testowane są już m.in. podobne wynalazki dla wojska, pracowników fizycznych różnych specjalności oraz takie o zastosowaniach medycznych. Te ostatnie mogą pomagać w rehabilitacji, czy przynajmniej częściowo przywracać sprawność osobom po udarach, uszkodzeniach kręgosłupa z chorobami neurologicznymi. Powstał także egzoszkielet pozwalający chodzić ludziom wymagającym wcześniej wózka.

Osoby cierpiące na chorobę Parkinsona mogą niedługo zyskać dostęp do nowego typu pomocy. Zespół naukowców z Harvard John A. Paulson School of Engineering and Applied Sciences w Bostonie opracował egzoszkielet, który pozwala niwelować jeden z głównych objawów tego schorzenia –tzw. zamrażanie, w czasie którego chory nagle traci zdolność dalszego poruszania się, nierzadko w połowie kroku.

Urządzenie opracowane na Harvardzie ma postać miękkiego, noszonego na ciele „robota”, który mocowany jest do pasa, bioder i ud. W czasie ruchu, w odpowiednim momencie, wywiera niewielką, dodatkową siłę na nogi idącej osoby. Przeprowadzone do tej pory eksperymenty zaskoczyły samych konstruktorów – egzosz-

kielet całkowicie eliminował tzw. zamrażanie. To oznacza dla chorych szansę na odzyskanie dużej części mobilności i niezależności.

„Zauważyliśmy, że już niewielkie mechaniczne wsparcie ze strony naszego robota wywoływało u ochotników natychmiastowy skutek i stabilnie poprawiało chód w różnych warunkach” –mówi współautor wynalazku.

SPRAWNIEJSZE CHODZENIE

PO UDARZE

To już kolejny egzoszkielet opracowany przez zespół z bostońskiej szkoły inżynierskiej. Wcześniej naukowcy z Harvardu zaprojektowali ReStore Exo-Suit przeznaczony do treningu chodzenia u osób po udarach. Dopuszczone już do sprzedaży

urządzenie pomaga rozwijać prędkość, wytrzymałość oraz symetrię ruchu. Podobnie jak nowy wynalazek dla osób cierpiących na chorobę Parkinsona, ReStore składa się z elastycznych, nieutrudniających ruchu elementów, które wspomagają chód.

W opublikowanym w 2020 roku badaniu klinicznym z udziałem 44 ochotników po udarze, już po pięciodniowym programie treningowym naukowcy zauważyli wyraźną poprawę prędkości przemieszczania się, która utrzymywała się także po odłączeniu urządzenia. Jednocześnie nie zauważono żadnych znaczących niepożądanych skutków jego stosowania.

PRZYWRACANIE UŚCISKU

Inne urządzenia tego typu mają

niedługo pomagać w rehabilitacji rąk. Specjaliści z Politechniki Federalnej w Lozannie (École polytechnique fédérale de Lausanne) i firmy Emovo Care zbudowali zrobotyzowaną rękawicę, która wspiera rehabilitację ruchu dłoni u osób po przebytym udarze. Urządzenie pomaga ludziom, którzy z powodu schorzenia nie są w stanie sprawnie zaciskać pięści i chwytać dłonią przedmiotów. Życie takich osób jest poważnie utrudnione –podniesienie widelca czy filiżanki jest dla nich prawie niemożliwe. Rękawica z pomocą podłączonych do silników sztucznych ścięgien wspiera osłabione mięśnie i pomaga w zaciskaniu i otwieraniu dłoni.

„Pamiętam pierwszy raz, kiedy wypróbowałem to urządzenie. Następnego dnia, po

siedmiu latach całkowitego paraliżu, mogłem poruszyć palcem wskazującym, na dwa milimetry, bez żadnej pomocy. To było zadziwiające” – opowiada Balz Heusler, jeden z pacjentów testujących wynalazek.

EGZOSZKIELET CZYTAJĄCY W MYŚLACH

Tego typu przyrządy mogą działać jeszcze sprawniej dzięki coraz doskonalszej technice odczytywania fal mózgowych. Przykładem jest urządzenie, które powstało na University of Houston. Zespół, którym kierował prof. Jose Luis Contreras-Vidal, opracował przeznaczony do rehabilitacji sprawności rąk u osób po udarze egzoszkielet podłączony do nieinwazyjnego, zakładanego na głowę czytnika. Takie podejście szczególnie dobrze pozwala wykorzystać neuroplastyczność mózgu, czyli

jego zdolność do dostosowywania się do uszkodzeń przez wykorzystanie innych, zdrowych rejonów do kontroli utraconych funkcji.

„Jeśli chory nie jest zdolny chodzić, może poruszać się na wózku inwalidzkim. Jeśli jednak nie może korzystać z rąk, nie jest w stanie robić całej masy rzeczy” – podkreśla prof. Contreras-Vidal, który sam był ofiarą udaru, a jego matka i młodszy brat zmarli z powodu takiego zdarzenia. „Nasz projekt pomaga zaspokoić pilną potrzebę łatwego dostępu do skutecznych urządzeń pomagających w długoterminowej rehabilitacji osób po udarze w klinikach i w domu. Wartość światowego rynku w tym obszarze szacowana jest na 31 mld dolarów. Niestety, obecnie dostępne przyrządy słabo angażują pacjentów, ciężko dopasować je do konkretnych potrzeb i możliwości, a przy tym są drogie w użyciu i utrzymaniu lub można

z nich korzystać tylko w szpitalu” –dodaje specjalista.

ZAMIAST

WÓZKA

Kolejna odsłona egzoszkieletów, która może zacząć zmieniać życie ludzi, to urządzenia mogące zastąpić wózek inwalidzki. Tak działa Atalante X firmy Wandercraft. Ten egzoszkielet obejmuje dolne kończyny oraz plecy i pozwala na chodzenie osobom z paraliżem nóg. Jak zapewniają twórcy, mogą z niego korzystać nawet sparaliżowane osoby, u których zachodzi zarazem zaburzenie pracy rąk czy upośledzenie poznawcze. Egzoszkielet potrafi sam balansować, przez co pozwala utrzymywać niesprawnemu użytkownikowi równowagę

i odpowiednią, pionową postawę. Umożliwia przy tym zbliżony do naturalnego chód (https://www. youtube.com/watch?v=xj1SlU7Tyo0&t=4sa).

Atalante X to także narzędzie rehabilitacji osób, które mają szansę przynajmniej częściowo odzyskać zdolność chodzenia. Firmę założyli inżynierowie, którzy – jak opowiadają – nie chcieli zgodzić się na to, aby wózek inwalidzki był jedyną opcją dla osób ze sparaliżowanymi nogami. Takie podejście tych i innych wynalazców ma szansę odmienić lub choć ułatwić życie osób niepenosprawnych, a egzoszkielety mogą stać się częścią tego wsparcia. Źródło: Zdrowie.pap.pl