![](https://assets.isu.pub/document-structure/230516183535-c3c70c36185d3b6ff4287ae867186293/v1/6a0c8236e34ede3d44ca41d4cfc6ff3d.jpeg?width=720&quality=85%2C50)
10 minute read
Gdy trudno dociągnąć do wypłaty
Od dwóch lat w Stanach i w wielu innych krajach panuje wysoka inflacja i choć wydaje się, że najgorsze jest za nami, droga powrotu do normalności jest długa i niepewna. Gwałtowny wzrost cen towarów i usług osłabia naszą siłę nabywczą, przyczynia się do wzrostu stóp procentowych, a więc kosztu kredytów, a walka Rezerwy Federalnej z inflacją może spowodować recesję. Jeżeli coraz ciężej jest ci doczekać do wypłaty, ten artykuł jest dla ciebie.
Za co płacić najpierw
Advertisement
Kupowanie żywności czy lekarstw ma bezwzględne pierwszeństwo. Niestety, ceny żywności w Stanach Zjednoczonych wzrosły w marcu o 8.5 proc. w porównaniu z marcem ubiegłego roku. By ograniczyć te wydatki, znajdź na sieci artykuł pt. „Jak mądrze oszczędzać na żywności” (https://poradniksukces.com/wp/jak-madrze-oszczedzac-na-zywnosci).
Pożyczka na dom. Bank wybaczy jedno czy dwa opóźnienia, ale może rozpocząć procedurę przejęcia domu (foreclosure), jeżeli będziesz zalegać z dwiema czy trzema ratami. Poproś bank, żeby pozwolił ci płacić tylko odsetki (interest only) przez 3 do 6 miesięcy. Jeżeli od czasu zaciągnięcia hipotecznego kredytu spadły stopy procentowe, to poproś bank o modyfikację pożyczki (loan modification).
Czynsz. Właściciel domu może ci wybaczyć kilka niedługich opóźnień, lecz w razie notorycznych zaległości poda cię do sądu o eksmisję.
Rachunki za prąd, gaz i telefon (utility bills) można odłożyć na co najwyżej dwa miesiące. Po dwóch, trzech miesiącach firma użyteczności publicznej przestaje świadczyć usługi. Poproś o tzw. extended payment plan. Uwaga: w niektórych rejonach nie wolno elektrowni odciąć dostawy prądu. Znaj swoje prawa!
Płać raty za samochód, jeżeli jest on niezbędny do dojazdów do pracy. Spłacaj regularnie pożyczkę samochodową (albo za leasing), by nie stracić pojazdu. Niektórzy pożyczkodawcy mogą odebrać (repossess) auto nawet wskutek jednej zaległej raty. Nie zaniedbuj płacenia za ubezpieczenie samochodowe. Jeżeli pozwolisz, by polisa ci wygasła, to w stanach, gdzie ubezpieczenie jest obowiązkowe, władze stanowe automatycznie anulują ci rejestrację samochodu. Zdarzyć się może, że bank, w którym spłacasz pożyczkę samochodową, wykupi dodatkową polisę i jej kosztem ciebie obciąży. Polisa taka chroni bank na wypadek kradzieży i kolizji auta, ale nie ochroni adekwatnie ciebie od odpowiedzialności cywilnej. Będąc w finansowych tarapatach zadzwoń do swojego agenta ubezpieczeniowego. Niektóre firmy pozwalają na miesięczną zwłokę.
Płatności, które mogą poczekać
Spłaty niezabezpieczonych długów (unsecured loans) mogą poczekać nieco dłużej, ale uważaj, żeby nie popsuć sobie historii kredytowej. Przykładem są pożyczki osobiste (personal loan, zwane też signature loan), rachunki u lekarza, prawnika, konta kredytowe w sklepach. Jeżeli nie zadeklarowałeś za dług żadnego zastawu, to na krótką metę wierzyciele niewiele mogą ci zrobić. Nie dopuść jednak, by zgłosili cię do biura kredytowego. Masz finansowe kłopoty – porozmawiaj z nimi szczerze. W przypadku niewielkich kwot, wielu nawet nie pofatyguje się agresywnie ściągać należności.
Rachunki za karty kredytowe wolno ci spłacać w minimalnych ratach. Pamiętaj tylko, że w ten sposób zostaniesz zadłużony przez długie lata. Jeżeli nie możesz podołać nawet minimalnym ratom, to pamiętaj, że za opóźnienia w płatnościach bank może ci podnieść oprocentowanie na kartach kredytowych, co podniesie miesięczne spłaty. Do tego, bank zgłosi spóźnione płatności do biura kredytowego, co popsuje ci punktację kredytową (credit score) i spowoduje kolejne komplikacje. Dołóż więc starań, żeby nie mieć opóźnień w płatnościach!
Podatki federalne. Jeśli chodzi o opóźnienie w podatkach, to przyjmij do wiadomości, że grożą ci dwie kary: za spóźnione rozliczenie i spóźnione zapłacenie podatków. Uregulowanie podatków federalnych możesz odwlekać dosyć długo, ale to kosztuje 0.5 procenta miesięcznie od zaległej kwoty za każdy miesiąc, maksymalnie 25 procent, do tego oprocentowanie i ewentualne inne kary. Z amerykańskim urzędem podatkowym (IRS) nie ma żartów. Rada: Rozlicz się na czas, nawet jeżeli nie możesz posłać pełnej należności, w przeciwnym razie kary za nierozliczenie się są jeszcze wyższe: 5 procent miesięcznie, maksymalnie 25 procent od zaległej kwoty. Nie zaniżaj należności sztucznie, bo możesz zapłacić 10 procent kary (substantial understatement penalty).
Uwaga: Uzyskanie przedłużenia terminu płatności (extension) nie zwalnia cię od zapłacenia podatków!
Rachunki za opiekę medyczną, tak jak inne długi bez zabezpieczenia mają niski priorytet i dają się odłożyć na później. W przypadku poważnego opóźnienia w płatnościach szpital może odwołać się do pomocy collection agency lub pozwać cię do sądu. Rada: Przedstaw problem w billing department szpitala, poproś o wyrozumiałość przez kilka miesięcy lub rozłożenie długu na mniejsze raty. Szpitale bywają cierpliwe, bo wielu nieubezpieczonych pacjentów popada w finansowe tarapaty.
Pożyczki studenckie mogą być na dole twojej listy priorytetów, jeżeli o to zadbasz. Rada: Strata pracy może kwalifikować cię do całkowitego odroczenia płatności nawet do kilka lat. Negocjuj z pożyczkodawcą.
Czesne w szkole. Wskutek zmiany sytuacji finansowej rodziny, ty czy twoje dziecko może zakwalifikować się do dodatkowej pomocy finansowej. Rada: Porozmawiaj szczerze z urzędnikiem do spraw pomocy finansowej (financial aid officer). Prywatne szkoły są elastyczne w tym względzie.
Prywatne pożyczki. Ich niespłacenie ma najmniejsze konsekwencje. Krewny czy kolega może się obrazić, ale nie może ci zabrudzić historii kredytowej. Proś o cierpliwość.
Za tydzień pomówimy, skąd wziąć pieniądze w potrzebie, jak uporządkować swój budżet, oraz jak zapobiec finansowym kłopotom. Elżbieta Baumgartner
Elżbieta Baumgartner jest wydawcą autorką wielu książek-poradników, m.in. książki pt. „Jak chować pieniądze przed fiskusem”, „Jak działa giełda” i „Jak inwestować w fundusze powiernicze”. Są one dostępne w księgarni Polonia, 882 Manhattan Ave., Greenpoint, albo bezpośrednio od wydawcy: Poradnik Sukces, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 1-718-224-3492, www.PoradnikSukces.com.
Nie ubiegaj się o emeryturę zanim nie poznasz przepisów i pułapek
Labirynt emerytur imigranta
wyjaśniają unikalne książki Elżbiety Baumgartner
„Emerytura polska i amerykańska” – ich łączenie i skutki Umowy o zabezpieczeniu społecznym. $35 + $5
„WEP: Jak walczyć z redukcją Social Security dla Polaków”. Unikalne informacje. Cena $30 + $5.
“Ubezpieczenie społeczne Social Security”. Dowiedz się, jak maksymalizować świadczenia swoje i rodziny. $35 +$5.
Również: “Powrót do Polski” ($35), „Emerytura reemigranta w Polsce” - dla seniorów wracających do kraju ($35),
„Obywatelstwo z przeszkodami” ($35) + po $5 za przesyłkę
Książki są uaktualnione na rok 2023 i dostępne w księgarni Polonia, 882 Manhattan Ave., Greenpoint, albo od wydawcy: Poradnik Sukces, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 718-224-3492, www.PoradnikSukces.com,
WYPADKI:
• W PRACY
• NA BUDOWIE
• SAMOCHODOWE
• NA POSESJI
• WORKERS COMPENSATION
NASZE WYNIKI MÓWIĄ SAME ZA SIEBIE:
• PONAD MILIARD DOLARÓW
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230516183535-c3c70c36185d3b6ff4287ae867186293/v1/36abf57c07e9113cd77ff7f3a3d4ad8f.jpeg?width=720&quality=85%2C50)
UZYSKANYCH DLA NASZYCH KLIENTÓW
• NAJWYŻSZY WERDYKT SĄDOWY W STANIE NOWY JORK (110 MILIONÓW DOLARÓW)
• NAJWYŻSZE ODSZKODOWANIE W USA ZA WYPADEK BUDOWLANY
GWATEMALA, Port Livingston – cz.2
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230516183535-c3c70c36185d3b6ff4287ae867186293/v1/6fd33f5272d1ae9c044368d8f0ec01e1.jpeg?width=720&quality=85%2C50)
Dzisiaj dotarliśmy tutaj drogą wodną. Zanim jednak udamy się na zwiedzanie centrum miasteczka, położonego na wzgórzu ponad portem, decydujemy się na spacer po dżungli wzdłuż strumyka, gdzie setki lat temu utworzyło się siedem kaskad znanych jako Siete Altares (Siedem Ołtarzy). Cała dolina strumienia należy teraz do murzyńskiej rodziny, która pieczołowicie zabezpiecza ścieżkę, gdzie przydają się linki i wycięte w kamieniach stopnie, bo trasa bywa podstępnie śliska. Pogoda dopisuje, płacimy za wstęp równowartość $10, witamy się z jednym z seniorów wylegującym się wygodnie na hamaku (wygląda niemal jak afrykański król!) i spokojnie stąpamy w górę strumienia łatwą w sumie ścieżką. Zewsząd otacza nas zwarty gąszcz typowego, tropikalnego lasu Ameryki Centralnej. Dawno temu z pewnością czyhały tutaj jadowite węże, dusiciele boa, pumy i jaguary, a dzisiaj możemy ledwie podziwiać zadziorne koguty w obejściu właścicieli. Nasz spacer w pełni oddaje atmosferę lasu wiernie ukazanego w filmowym arcydziele „Apocalypto” Mela Gibsona z 2006 roku (gorąco polecam przed wizytą w Gwatemali), i z tego tylko powodu warto było wyprostować nogi po dwugodzinnym siedzeniu na łodzi.
A wkrótce potem... cumujemy do kładki przy cudnej plaży Playa Blanca, zadbanej, czyściutkiej, z palmami kokosowymi jak z obrazka, a co dla nas chyba najważniejsze - niezatłoczonej! Kąpiemy się, pijemy zimne piwo i margarity, wystawiamy blade ciała do słońca, a kiedy nad horyzont nadciągają od północy burzowe chmury, przepływamy łódką pół godziny do Livingston na obiad i - oczywiście - na zakup pamiątek. Wybrana przez nas restauracja to rodzinny biznes serwujący lokalne specjały, a zwłaszcza zupę tapado costeno! Tapado, nieodmiennie kojarzona ze społecznością Garifuna, to zupa z ryby mojarra, z owoców morza (krewetki, kraby, małże...) z dodatkiem mleczka kokosowego i warzyw. Podawana na gorąco we wszystkich lokalnych restauracjach jest niekwestionowanym przysmakiem, absolutnie nie do pominięcia podczas każdej wizyty w Livingston.
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230516183535-c3c70c36185d3b6ff4287ae867186293/v1/5075b1013aa9ea0f3258f2374062b929.jpeg?width=720&quality=85%2C50)
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230516183535-c3c70c36185d3b6ff4287ae867186293/v1/d611827788af28af01b341914dc40f30.jpeg?width=720&quality=85%2C50)
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230516183535-c3c70c36185d3b6ff4287ae867186293/v1/2f8b912dcd671782151af176ad9f116c.jpeg?width=720&quality=85%2C50)
Po zasłużonym posiłku kierujemy się kolorowymi uliczkami do portu, gdzie czeka nasza łódź, gdzie dzieciaki kopią piłkę, gdzie tysiące ptaków układają się do snu na przybrzeżnych, ukwieconych drzewach.
Tekst i zdjęcia: Andrzej Kulka
Autor jest zawodowym przewodnikiem i właścicielem chicagowskiego biura podróży EXOTICA TRAVEL, organizującego wycieczki po całym świecie, z Gwatemalą włącznie. Bliższe informacje i rezerwacje: EXOTICA TRAVEL, 6741 W. Belmont, Chicago IL 60634, tel. (773) 237 7788, strona internetowa: http:// www.andrzejkulka.com/gwatemala.htm
Family Dental Care
Bożena Piekarz-Lesiczka
Tel: 718-472-4344
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230516183535-c3c70c36185d3b6ff4287ae867186293/v1/420dbd83a41dcf01470de05ac3610952.jpeg?width=720&quality=85%2C50)
146 Driggs Ave. Brooklyn, NY 11222
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230516183535-c3c70c36185d3b6ff4287ae867186293/v1/c7c9f99ba1ee528e1698faa1a2b2fd27.jpeg?width=720&quality=85%2C50)
General dentist
✗ Laminaty, koronki, mostki
✗ Leczenie kanałowe
✗ Leczenie kanałowe
✗ Korony na implanty
✗ Korony na implanty
✗ Stomatologia dziecięca
✗ Stomatologia dziecięca
✗ Kosmetyka
✗ Kosmetyka
✗ Protetyka i ortodoncja
✗ Protetyka i ortodoncja
✗ Czyszczenie i wybielanie zębów
✗ Czyszczenie i wybielanie zębów www.doctorbozenapiekarz.com
Biuro podróży EXOTICA TRAVEL zaprasza na
Z Polskim Przewodnikiem
ALASKA STANDARD - 9 dni: 2 i 16 czerwca, 14 lipca, 14 i 25 sierpnia, 4 września
ALASKA WĘDKARSKA - 7 dni: 5 sierpnia
PERU - 11 dni: październik BOLIWIA - 11 dni: 13 maja
GRUZJA ARMENIA - 11 dni: 13 maja, 15 lipca, 16 września
NEPAL standard - 9 dni; 27 października
BHUTAN NEPAL - 11 dni; 1 listopada
ANNAPURNA base trekking - 29 października
EVEREST base trekking - 20 dni; 11 listopada
Bilety lotnicze, indywidualne pakiety APPLE VACATIONS: CANCUN – HAWAJE –PUNTA CANA – PUERTP VALLARTA – DOMINIKANA – JAMAJKA
Szczegóły i rezerwacje: Biuro Podróży Twoich Marzeń EXOTICA TRAVEL 6741 W.Belmont, Chicago Tel. 773-237-7788 www.andrzejkulka.com email: andrzejkulka@aol.com
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230516183535-c3c70c36185d3b6ff4287ae867186293/v1/8fa8dc942505935501cd5475753e0474.jpeg?width=720&quality=85%2C50)
Masztalski taszczy przez granicę potężnych rozmiarów worek.
- Co jest w tym worku? - pyta go celnik.
- Żarcie dla psa.
- Pokażcie no.
Otwiera celnik worek i dziwi się: f- No chyba że tak - Zgodził się ksiądz, zdjął kapelusz i rozpoczął zbieranie ofiary. mechanik. f- Myślę, że paliwo jest złej jakości - stwierdza chemik. fBlondynka skarży się koleżance: f- Wyobraź sobie, moja siostra urodziła dziecko i nie napisała mi czy dziewczynkę, czy chłopca. Teraz nie wiem, czy jestem ciocią czy wujkiem.... f- Sąsiedzie, czy wasze konie kopcą papierosy?
- Przecież to kawa! Kawą będziecie psa karmić?
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230516183535-c3c70c36185d3b6ff4287ae867186293/v1/54d66003ff70a82cf9790ca6d65727d0.jpeg?width=720&quality=85%2C50)
- Jak nie będzie chcioł, to niech nie żre!
Tonie okręt. Przerażeni pasażerowie proszą księdza aby odprawił mszę.
- Nie moje dzieci już nie zdążę...
- Księże, to chociaż tę najważniejszą część...
- Wysiądźmy i wsiądźmy, może to pomoże - mówi informatyk.
- On nie musiał wysłuchiwać, za kogo ona mogła wyjść za mąż.
- Ona nie musiała wysłuchiwać jak gotowała jego matka.
- A gdzie tam!
- No to stajnia wam się jara!
Siedzi wieczorem baca w domu i nagle słyszy głos z podwórka:
- Baco, potrzebne jest wam drewno na opał?
- Nie - odpowiada baca.
Rano baca wstaje, patrzy, a tu nie ma drewna.
Inżynierowie: mechanik, chemik i informatyk jadą jednym samochodem. Nagle silnik prycha, buczy, silnik gaśnie, auto staje.
- To coś z silnikiem - mówi
Ewa w raju nie usłuchała zakazu Stwórcy i za namową węża zerwała jabłko z drzewa. Za ten czyn została wraz z Adamem wyrzucona za bramę raju. Na odchodne Ewa usłyszała głos z góry:
- Za ten czyn zapłacisz krwią!
Po kilku dniach Ewa natknęła się na tego samego węża, który ją namówił do zerwania jabłka i mówi: ffPrzy wódce w gospodzie trzej chłopi przechwalają się:
- Przez ciebie teraz będę musiała płacić krwią!
- Oj, nie marudź! - mówi wąż.Wynegocjowałem Ci to w dogodnych miesięcznych ratach.
- Ja - mówi pierwszy - wyhodowałem w tym roku wielkie jabłka. Każde ważyło kilogram!
- Moje jabłka - mówi drugi - były większe. Miały po dwa kilogramy!
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230516183535-c3c70c36185d3b6ff4287ae867186293/v1/48c9eaa58867ec6d3bdfaab2eff4cea5.jpeg?width=720&quality=85%2C50)
- To jeszcze nic - mówi trzeci
- Ja wyhodowałem takie jabłko, że jak wiozłem je furą na jarmark, to wyszedł z niego robal i zeżarł mi konia!
Adam i Ewa tworzyli idealną parę: fLekarz pyta pacjenta:
- Czy często pan pije?
- Od czasu do czasu f- Od czasu jak knajpę otworzą do czasu aż ją zamkną.
- To znaczy?
Każda osoba, która przeszła sporny rozwód, wie ile stresu trzeba znieść, aby zakończyć toksyczny związek małżeński. Według badań rozwody zajmują drugie miejsce, jeżeli chodzi o poziom stresu w wydarzeniu życiowym. Pierwsze miejsce zajmuje śmierć bliskiej osoby. Czasami zdarza się, że oboje małżonków siadają przy jednym stole ze swoimi adwokatami i dogadują się polubownie rozwiązując wszystkie kwestie majątkowe i rodzinne. Jednakże z mojego doświadczenia większość spraw rozwodowych toczy się jak “wojna”, w której nikt nie wygrywa, a najbardziej są pokrzywdzone dzieci.
Spory toczą się o nieruchomości, plany emerytalne, konta bankowe, samochody, meble, ale także o widelce i stare rowery.
Małżonkowie często tracą rozsądek i kierują się emocjami, które opierają się na zawiści, nienawiści i goryczy. Te emocje powodują, że małżonek kieruje się jednym celem, aby “zniszczyć” tą drugą osobę, aby ją ukarać. Prawdziwymi ofiarami takich rozwodów są dzieci.
Rozżaleni małżonkowie często nie są świadomi, że takim zachowaniem krzywdzą swoje dzieci. Dzieci są używane jak pionki w szachach i oboje rodziców mogą być temu winni. Zdarza się, że ojcowie walczą o równy podział czasu z dziećmi, tzw. joint residential custody , tylko dlatego, aby nie płacić na nie alimenty dla matki. Jeżeli dzieci spędzają tyle samo czasu z obojgiem z rodziców, powiedzmy tydzień z matką i tydzień z ojcem, to argument jest, że alimenty się wykluczają. Jednak prawo dyktuje inaczej. Joint residential custody , czyli równy podział zamieszkania dzieci pomiędzy rodzicami nie anuluje alimentów na dzieci. Jeśli obojga rodziców zarabia tyle samo to przy zgodzie sądu można anulować alimenty na dzieci. Natomiast jeżeli jest różnica w zarobkach, i powiedzmy matka zarabia mniej, to prawo nie pozwala jej się wyrzec alimentów na dzieci, bo te prawo nie należy do niej, tylko to dzieci.
Drugim przykrym zjawiskiem w sporach o dzieci to parental alienation , czyli alienacja od dzieci jednego z rodziców. Najczęściej zdarzający się przykład to matka, która przelewa swój żal i gniew poprzez utrudniania spotkań między ojcem a dziećmi. Matka wpaja, że tata “nas” zostawił i nie zdaje sobie sprawy, że jej negatywne emocje i rozmowa ma wpływ na dzieci. Te emocje przechodzą na dzieci i one zaczynają widzieć ojca w negatywnym świetle. Po czasie takie pranie mózgu dzieciom powoduje, że dzieci nie chcą widywać się z ojcem. Prawo określa to jako alienacja rodzica, czyli parental alienation . Jeżeli wyznaczony przez sąd psycholog stwierdzi, że matka alienuje dzieci od ojca, to sąd może nakazać, aby dzieci zamieszkały z ojcem po to, aby można było naprawić związek rodzicielski. Sąd nie toleruje zachowania przez rodziców, które doprowadzają do rozpadu związku rodzicielskiego między dzieckiem a rodzicem.
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230516183535-c3c70c36185d3b6ff4287ae867186293/v1/69db9d8354f0b2e3105b1337e812176d.jpeg?width=720&quality=85%2C50)
Spór o dzieci to nie gra. Niewłaściwe zachowanie przez rodziców i mieszanie dzieci w dorosłe spory ma konsekwencje prawne. W ekstremalnych sytuacjach sąd zmienia głównego opiekuna, z którym dzieci mieszkają, aby naprawić związek rodzicielski z rodzicem, który był odsunięty od dzieci. Pamiętać trzeba, że rozwód jest pomiędzy małżonkami a nie pomiędzy rodzicami i dziećmi. Wiedząc jaki stres przechodzimy podczas rozwodu, próbujmy uchronić nasze dzieci przed takim stresem. Kierujmy się dobrem dzieci a nie naszymi negatywnymi emocjami. Mecenas Joanna Ewa Nowokuński
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230516183535-c3c70c36185d3b6ff4287ae867186293/v1/b7bc5ecff26a4a14eb7518aedcad1f7b.jpeg?width=720&quality=85%2C50)
Kuchnia szwedzka kojarzy się przede wszystkim ze szwedzkim stołem. Tradycja Smorgasbord pochodzi jeszcze z XVIII w. Podobno gospodarz, zapraszając gości na przyjęcie, nigdy nie mógł być pewien, kiedy przybędą – odległości dzielące włości sąsiadów były czasami ogromne. Dlatego stawiano ogromny stół-bufet z baryłeczeką aquavitu pośrodku i drobnymi przekąskami dookoła. Na Smorgasbord nigdy nie brakuje śledzi: marynowanych, smażonych czy kiszonych.