Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia OSOZ

nr

1

Styczeń 2015 Dobre strony rynku ochrony zdrowia

www.osoz.pl ISSN 1897-5828, cena 10 zł (zawiera 8% VAT)

styczeń

1 / 2015

OSOZ

Ogólnopolski System Ochron y Zdrowia

farmacja

Sytuacja aptek, sprzedaż leków, prognozy na 2015 rok.

Pełny obraz rynku w statystykach i komentarzach ekspertów.

LABORATORIUM PSYCHOLOGII

ZDROWIE W GŁOWIE

PROF. KALRA DIPAK | UNIVERSITY COLLEGE LONDON

PRZYSZŁOŚĆ ZAPISANA W LICZBACH

ZARZĄDZANIE I ORGANIZACJA

PRZEWAGA KWESTIĄ STRATEGII

14 –16 April 2015

Berlin, Germany www.conhit.com

Industrial Fair Congress Academy Networking

Connecting Healthcare IT

Until 6 March 2015!

Free fair tickets on www.conhit.com

GOLD Partners ���������������� ������������� ��������������

SILVER Partners

Sponsor

Organizer

In assiciation with

With participation of

NOTA BENE

Wszechświat informacji

Rozpoczyna się era cyfrowego pacjenta.

Lepiej zrozumiemy własny organizm, decyzje zdrowotne podejmować będziemy z większą świadomością. A co z życiem offline?

Artur Olesch Redakcja Czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia  redakcja@osoz.pl

Coraz więcej czasu spędzamy pochyleni nad telefonem komórkowym. Smartfony to dziś niezbędne narzędzie komunikacji, pracy, rozrywki. Portale społecznościowe i nowe aplikacje konkurują z życiem poza siecią – pracą, rodziną, przyjaciółmi, wolnym wieczorem z książką. Dopiero przyzwyczajamy się do technologii mobilnych, nie do końca wiedząc, jak w morzu opcji wyłowić te najbardziej potrzebne. W ślad za frustracją, paradoksalnie na rynek wkraczają nowe aplikacje, których celem jest... kontrola i ograniczenie czasu spędzanego online oraz lepsze zarządzanie czasem offline. Czy to nowy trend po okresie zachwytu nad mobilnością?

Nie ma powodów, aby obawiać się przyszłości w cyfrowej rzeczywistości. Ludzie nie przeniosą się do wirtualnego świata, wręcz przeciwnie. Ewolucja technologii sprawi, że e-narzędzia i e-rozwiązania staną się niezauważalnym tłem, integrując się płynnie z codziennym życiem. W ochronie zdrowia coraz częściej mówi się o cyfrowym pacjencie.

To obiecująca wizja, w której dane na temat naszej kondycji zbierane są automatycznie, bez konieczności ręcznego rejestrowania zdarzeń medycznych i parametrów zdrowia.

Wyręczą nas inteligentne ubrania, urządzenia zintegrowane z architekturą domu, trackery zdrowia w postaci wielofunkcyjnych zegarków. Po co nam te wszystkie informacje?

Ochrona zdrowia zyska wsparcie modeli matematycznych i teorii prognozowania. Dla każdego człowieka, każdego pacjenta projektowany będzie indywidualny plan profilaktyki oraz leczenia.

Z pomocą nowych technologii zyskamy większą świadomość i nową motywację. Między innymi do uprawiania sportu. Zmieni się sposób projektowania miast i budynków w taki sposób, aby otoczenie stało się naturalnym środowiskiem dla aktywności fizycznej.

A propos, ostatnie badania Eurostatu dostarcza dość pesymistycznych wniosków. 53% Polaków w ogóle nie uprawia sportów, regularnie – czyli co najmniej pięć razy w tygodniu – robi to 5% społeczeństwa. Na mapie Europy wypadamy bardzo słabo, co dobrze obrazuje infografika we wnętrzu czasopisma. Wniosek: zanim wkroczymy w pełnię ery cyfrowego pacjenta, samoświadomość zdrowia musimy rozwinąć indywidualnie.

Człowiek. Źródło wiedzy.

80% światowych zasobów danych zdrowotnych gromadzone jest w nieustandaryzowanych formatach. Ich analiza pomogłaby lepiej zrozumieć mechanizmy kierujące naszym organizmem.

styczeń 2015 CZASOPISMO

OGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA 11 NAUKA

6 Zdjęcie numeru Hybrydowy ideał

8 Rynek zdrowia w pigułce Koszty świadczeń i terapii lekowych do policzenia

11 Laboratorium psychologii Zdrowie w głowie

INNOWACJE

13 Alert epidemiologiczny Prognoza dla alergii, grypy i przeziębienia (marzec 2015)

14 Aplikacje medyczne Narzędzia, które warto mieć pod ręką

15 Zaproszenie

16

Eksperci, innowacje, wiedza

RAPORT

ROZMOWY

16 FARMACJA RYNEK NA PLUSIE Podsumowanie roku 2014 Wskaźniki obrazujące sektor Sytuacja polskich aptek Komentarze ekspertów

28 Przyszłość zapisana w liczbach Prof. Kalra Dipak (University College London)

31 Interdyscyplinarna przewaga

31

Mgr Klaudia Rogowska (Górnośląskie Centrum Medyczne im. prof. Leszka Gieca w Katowicach)

PRAKTYKA

35 Infografika

36 Epidemiologia

Aktywność fizyczna w Europie Złe rokowania

38 Co nowego?

40 Your Guide to Health in Europe ENGLISH PAGES Europeans becoming enthusiastic users of online health information (Eurobarometr Survey)

OPINIE

44 Felieton Przewaga kwestią strategii

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

38

1

w w w.facebook .pl /I T i Z drow ie

28,5 mld

Tyle (w zł) wyniosła w 2014 roku wartość rynku farmaceutycznego w aptekach otwartych. To o 2,7% więcej niż w roku 2013 oraz o 7,4% więcej od wyniku z 2012 roku.

Podsumowanie rynku farmaceutycznego na str. 59.

41 770



Liczba pacjentów w statystycznej aptece w przeciągu całego roku 2014. To o blisko 5% mniej w stosunku do roku 2013.

26,79%



Średnia marża apteczna w 2014 roku. Wynik okazał się mniejszy od marży z 2013 roku, która osiągnęła poziom 27,58%.

„Dzięki modelom matematycznym, zdrowie będziemy mogli prognozować.”

Prof. Kalra Dipak o idei pacjenta cyfrowego oraz e-zdrowiu Wywiad na str. 28.

44

Rada Naukowa OSOZ (kolejność alfabetyczna, stan na styczeń 2015 r., liczba członków Rady: 100 osób)

STATYSTYKI PROGNOZY

48 Monitor zjawisk epidemiologicznych Grudzień 2014 – mapy zdrowotne kraju

52 Struktura dystrybucji leków

59 Analiza OSOZ

Rynek farmaceutyczny w grudniu 2014 Podsumowanie roku 2014

SYSTEMY IT

67 KS-SOMED Zintegrowany System Obsługi Przychodni

68 KS-APTEKA Zintegrowany System Obsługi Apteki

NA CZASIE

71 Nauka w Polsce Coraz silniejsze ruchy antyszczepionkowe w Polsce

73 Kalendarz wydarzeń 74 Kultura Nowe książki i płyty

1. prof. dr hab. n. med. Ryszard Andrzejak, 2. prof. dr hab. Piotr Andziak, 3. dr hab. n. med. Małgorzata Baka-Ostrowska, 4. dr Marek Balicki, 5. dr hab. n. med. Rafał Białynicki-Birula, 6. prof. dr hab. n. med.

Bożena Birkenfeld, 7. prof. dr hab. n. med. Andrzej Bohatyrewicz, 8. dr hab. med. prof. UJ Małgorzata Bulanda, 9. dr n. med. Małgorzata Czyżewska, 10. dr hab. n. med. (prof. PAN) Marek Durlik, 11. lek. med.

Michał Ekkert, 12. dr n. med. Emilia Filipczyk-Cisarż, 13. lek. med. Halina Flisiak-Antonijczuk, 14. prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, 15. prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki, 16. prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzki, 17. prof. nadz. dr hab. Antoni Grzanka, 18. prof. dr hab. Edmund Grześkowiak, 19. dr n. farm. Jerzy Hennig, 20. prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Herman, 21. prof. dr hab. Tomasz Hermanowski, 22. dr med.

Andrzej Horoch, 23. prof. dr hab. n. med. Jacek Imiela, 24. dr n. med. Maria Jagas, 25. prof. dr hab. Jerzy Janecki, 26. prof. dr hab. n. med. Marek Jarema, 27. prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Jarmundowicz, 28. prof. dr hab. Mirosław Jarosz, 29. Urszula Jaworska, 30. mgr Renata Jażdż-Zaleska, 31. prof. dr hab. n. med. Sergiusz Jóźwiak, 32. prof. dr hab. n. med. Piotr Kaliciński, 33. prof. dr hab. Roman Kaliszan, 34. prof. dr hab. n. med. Danuta Karczewicz, 35. prof. dr hab. med. Przemysław Kardas, 36. prof. dr hab. n. med.

Andrzej Kaszuba, 37. prof. dr hab. n. med. Wanda Kawalec, 38. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy E. Kiwerski, 39. prof. dr hab. n. med. Marian Klinger, 40. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy Kołodziej, 41. prof. dr hab. n. med. Jerzy R. Kowalczyk, 42. dr n. med. Robert Kowalczyk, 43. dr n. med. Jacek Kozakiewicz, 44. lek. Ryszard Kozłowski, 45. prof. dr hab. n. med. Leszek Królicki, 46. prof. dr hab. Maciej Krzakowski, 47. prof. dr hab.

Jan Krzek, 48. prof. dr hab., dr h.c. mult. Andrzej Książek, 49. prof. dr hab. Teresa Kulik, 50. prof. dr hab. n. med. Jan Kulpa, 51. prof. dr hab. n. med. Wojciech Kustrzycki, 52. dr hab. (prof. UMK) Krzysztof Kusza, 53. dr n. med. Krzysztof Kuszewski, 54. dr n. med. Aleksandra Lewandowicz-Uszyńska, 55. prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński, 56. prof. dr hab. n. med. Witold Lukas, 57. prof. dr hab. n. med. Romuald Maleszka, 58. prof. dr hab. n. med. Paweł Małdyk, 59. dr n. med. Beata Małecka-Libera, 60. prof. dr hab. Grażyna Mielnik-Niedzielska, 61. prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło, 62. prof. dr hab. n. med. Janusz Moryś, 63. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz, 64. prof. dr hab. n. med. Wojciech Nowak, 65. prof. dr hab. n. med. Krystyna Olczyk, 66. prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, 67. dr hab. n. med. Krystyna Pawlas, 68. prof. dr hab. inż. Grzegorz Pawlicki, 69. prof. dr hab. n. med. Irena Ponikowska, 70. prof. zw. dr hab. n. med. Stanisław Radowicki, 71. dr n. med. Andrzej Rakowski, 72. dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk, 73. prof. dr hab. med. Kazimierz Roszkowski-Śliż, 74. prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, 75. dr hab. n. med. Leszek Sagan, 76. prof. dr hab. Bolesław Samoliński, 77. prof. dr hab. Maria Małgorzata Sąsiadek, 78. dr hab. med. (prof. UJ) Maciej Siedlar, 79. dr hab. n. med. Waldemar Skawiński, 80. lek. Maciej Sokołowski, 81. prof. dr hab. n. med. Jerzy Stelmachów, 82. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek, 83. prof. dr hab. n. med. Jerzy Strużyna, 84. prof. dr hab. n. med. Andrzej Szawłowski, 85. prof. dr hab. n. med. Cezary Szczylik, 86. dr hab. n. med. prof. nadzw. Zbigniew Śliwiński, 87. dr n. med. Jakub Śmiechowicz, 88. prof. dr hab. n. med. Barbara Świątek, 89. dr n. med. Jakub Trnka, 90. prof. dr hab. n. med. Tomasz Trojanowski, 91. prof. dr hab. n. med. Krystyna Walden-Gałuszko, 92. prof. dr hab. Andrzej Wall, 93. prof. dr hab. n. med.

Anna Walecka, 94. prof. dr hab. Marek Wesołowski, 95. dr hab. n. med. Andrzej Wojnar (prof. nadzw.

WSF), 96. dr n. med. Andrzej Wojtyła, 97. prof. dr hab. Jacek Wysocki, 98. prof. dr hab. n. med. Mirosław J. Wysocki, 99. dr hab. n. med. Stanisław Zajączek (prof. nadzw. PUM), 100. prof. dr hab. Marek Ziętek

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

Og贸lnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

nauk a

Hybrydowy ideał Łączą w sobie elementy pracowni angiografii oraz tradycyjnej sali operacyjnej. Wyposażone w najnowocześniejsze systemy obrazowania, pozwalają znacznie minimalizować inwazyjność operacji – nawet skomplikowane interwencje kardiologiczne mogą być wykonywane jako zabiegi przezskórne o mniejszym obciążeniu dla pacjenta. Hybrydowe sale operacyjne są prawdziwym teatrem innowacyjnych technologii. W Polsce funkcjonują już m.in. w Warszawie, Krakowie, Łodzi, Zabrzu, Bielsku-Białej. (zdjęcie: Philips Healthcare)

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

nauk a

rynek ZDROWIA W PIGUŁCE Wydawca: KAMSOFT S.A. 40–235 Katowice, ul 1 Maja 133 tel. +48 32 209-07-05 fax +48 32 209-07-15 e-mail: czasopismo@osoz.pl Redaktor naczelny: Zygmunt Kamiński Zespół redakcyjny: Aneta Krzynówek, Gabriela Mendofik, Artur Olesch, Paulina Skwarek, Bożena Wojnarowicz-Głuszek, Łukasz Stopa, Dorota Zacharzewska.

Koszty świadczeń i terapii lekowych do policzenia Foto: www.freeimages.com

Współpracownicy: Kalra Dipak, Tomasz Dzitko, Marek Jędrzejczak, Marek Kubicki, Klaudia Rogowska, Jolanta Wołkowicz.

Skład i łamanie: Piotr Chamera Druk: INFOMAX, Katowice Nakład: 15 400 egzemplarzy Przedruk, kopiowanie, skracanie, wykorzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w czasopiśmie OSOZ bez zgody wydawcy KAMSOFT S.A. jest zabronione.

Redakcja nie odpowiada za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania zamieszczanych materiałów. Niezamówionych materiałów nie zwracamy.

Jak powinny być wyceniane świadczenia realizowane przez placówki medyczne? Kiedy i w jaki sposób w Polsce zacznie się brać pod uwagę nie tylko bezpośrednie koszty terapii, wynikające z refundacji, ale też koszty pośrednie? Jak często Polacy korzystają z pomocy medycznej i płacą za to z własnej kieszeni? To jedne z pytań, na które odpowiedzi eksperci szukali w styczniu.

Oglądaj relacje wideo na nowym kanale YouTube czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia.

Prenumerata czasopisma Co miesiąc dostarczamy naszym czytelnikom starannie wyselekcjonowaną wiedzę naukową m.in. z dziedziny zarządzania, prawa, profilaktyki, nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia i e-zdrowia.

Znajdziesz tutaj szczegółowe analizy medyczne i farmaceutyczne, bezcenne porady i wskazówki, ciekawe wywiady.

Dołącz do grona czytelników Ogólnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia.

Zamówienia: redakcja@osoz.pl Zapraszamy na portal www.osoz.pl

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

Aleksandra Kurowska

Wieści z rynku Poznaliśmy wreszcie zapowiadaną od dawna strategię Grupy PZU na lata 2015-2020.

Po raz kolejny ogłoszono, że zdrowie ma być trzecią kluczową „nogą biznesową” grupy. Tym razem jednak podano szczegóły. W ciągu pięciu lat grupa zainwestuje w segment ochrony zdrowia 800 mln zł, z tego ponad 450 mln zł przeznaczy na akwizycje. Celem grupy PZU jest osiągnięcie pozycji lidera rynku i przychodów na poziomie minimum 650 mln zł. W 2013 r. udało się wypracować

75 mln zł (z tego ponad 70 mln to polisy zdrowotne, ale wraz z budową sieci placówek proporcje się zmienią).

PZU już teraz ma kilkanaście własnych przychodni i umowy z ponad 1000 placówek partnerskich. Ale na tym nie kończy. W strategii uwzględnia własne szpitale (m.in. kupione w ramach prywatyzacji), opiekę długoterminową, rehabilitację. PZU ostatnio powołało nową spółkę dedykowaną zdrowotnym inwestycjom.

Rozbudowę sieci placówek zapowiada też m.in. Enel-Med. W 2015 r. chce zwiększyć liczbę ośrodków z 20 do 25, co kosztować ma ok. 30 mln zł. Medicover poinformował, że chce otwierać 10 placówek rocznie i w ciągu 4–5 lat podwoić przychody. A Neuca planuje zakup kolejnych placówek, w grudniu przejęła Przychodnię Lekarską Zespołu Opieki Rodzinnej „Mój Lekarz” w Chełmży.

Michał Sołowow, miliarder, znany m.in. ze spółek Echo Investment, Rovese, Barlinek, sklepów Komfort, Synthos, kierowca rajdowy i były właściciel kilku mediów, m.in. ga-

nauk a

zety Życie Warszawy, po raz pierwszy zainwestował w farmację. Był głównym z inwestorów, jacy ulokowali w styczniu 12 mln zł w firmie OncoArendi Therapeutics, za pośrednictwem funduszu Ipopema 112 FIZAN. OncoArendi jest firmą biotechnologiczną, która opracowuje innowacyjne leki przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Pieniądze mają pokryć koszty prac badawczo-rozwojowych zaplanowanych na najbliższe trzy lata, dotyczących potencjalnego leku na astmę oraz grupy nowych związków stymulujących przeciwnowotworową odpowiedź układu odpornościowego człowieka. Pod koniec grudnia ta sama spółka w ramach konsorcjum pozyskała ponad 25,5 mln zł z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu StrategMed. Dobre informacje płyną też z rynku dystrybucji leków. Analitycy prognozują, że Neuca, Pelion i Farmacol w tym roku poprawią wyniki finansowe. Rynek będzie rósł, a w przeciwieństwie do trzech ostatnich lat nie będzie już obniżki urzędowej marży hurtowej na lekach refundowanych.

Partnerstwo Publiczno-Prywatne w Łańcucie nie dojdzie do skutku. Władze powiatu stwierdziły, że dotychczasowe dyskusje wokół modernizacji szpitala w formule PPP nie spełniły ich oczekiwań. Inwestycji chcą dokonać we własnym zakresie, ponieważ twierdzą, że zostało zbyt mało czasu na rozmowy z ewentualnym partnerem PPP (w związku z wchodzącymi od 2016 r. wymogami wobec szpitali).

Ofertę na współpracę w formule PPP złożył wcześniej Warbud. Miał nawet zagwarantowane finansowanie, ale za swoją usługę oczekiwał 73 mln zł, powiat oferował tylko 55 mln zł. Postępowanie unieważniono.

» Na mocy porozumienia z lekarzami, w ciągu roku pieniędzy na POZ powinno być o 1,1 mld zł więcej.«

Raporty i badania GUS opublikował raport „Ochrona zdrowia w gospodarstwach domowych w 2013 r.”. Z porad lekarza w ramach POZ w ostatnim kwartale 2013 r. skorzystało 36,6 proc. badanych, czyli o ok. 7 proc. mniej niż w 2010 r. I niemal wszyscy leczyli się u nich w ramach kontraktów z NFZ. Średnie miesięczne wydatki gospodarstw domowych na ambulatoryjną opiekę zdrowotną na osobę wynosiły 16,65 zł, co oznacza ich wzrost o 13 proc. w porównaniu z 2010 rokiem (14,74 zł).

Z publikacji dowiadujemy się też m.in., że w placówkach stacjonarnej opieki zdrowotnej przebywało łącznie niemal 9,4 proc. populacji (8,7 proc. w 2010 r., a w 2006 – 10,2 proc.). W kwestii leczenia, w ostatnim kwartale 2013 roku, 75,7 proc. osób stosowało przynajmniej jeden z leków lub suplementów diety. Prawie 40 proc. osób korzystających z leków stosowało je z powodu bólu głowy.

Co czwarta osoba wskazała na leki związane z chorobami sercowo-naczyniowymi, bólami stawów oraz na antybiotyki.

9 proc. zażywało leki związane z alergią, 6,5 proc. – z cukrzycą.

Z kolei NIK wywołał burzę wokół krwiodawstwa, informując w raporcie m.in. o tym, że część krwi jest utylizowana, a równocześnie w ponad 60 proc. przypadków kontrolowanym instytucjom nie udało się zrealizować zamówień na określone składniki krwi. Izba zwraca również uwagę, że w Polsce wciąż brakuje systemowego rozwiązania zagospodarowywania nadwyżek osocza.

Zmiany systemowe Na ile ważne dla rządu jest zdrowie?

Gdyby oceniać to przez pryzmat wystąpienia premier Ewy Kopacz z okazji stu dni sprawowania władzy – zdrowie nie jest priorytetem. Choć Kopacz jest lekarzem i byłym ministrem zdrowia, w podsumowaniu, podobnie jak w expose, o ochronie zdrowia mówiła niewiele. Temat znalazł się na ósmym miejscu, m.in. po polityce regionalnej, wojsku, seniorach. Premier wspomniała o pakiecie kolejkowym i onkologicznym, przypomniała plany powołania Instytutu Geriatrii (na bazie Instytut Reumatologii w Warszawie). Mówiła także o wdrożeniu zapowiadanych wcześniej zmian w finansowaniu specjalizacji lekarzy w ramach rezydentur. Dostęp do nich mają zyskać w tym roku wszyscy absolwenci uczelni medycznych z lat 2012– 2015.

Z ciekawych dyskusji ostatnich tygodni o charakterze systemowym warto wyróżnić rozpoczęcie prac nad taryfikacją świadczeń medycznych oraz publikację propozycji metodologii do liczenia kosztów pośrednich.

Od 1 stycznia 2015 r. AOTM dostał nowe kompetencje oraz zmienił nazwę na Agencję Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT). Agencja ruszyła z pracami i rozesłała do ponad tysiąca szpitali ankietę z prośbą o ocenę przyjętej metodyki wyceny świadczeń i liczenia kosztów. Odpowiedzi nadesłało 220 placówek, z których co piąta poinformowała, że nie liczy kosztów.

Kolejne 22 proc. świadczeniodawców liczy koszty w sposób trudny do wykorzystania. Wycenić świadczenia nie będzie więc łatwo. Poprzednie próby z 2007 r. skończyły się fiaskiem – zweryfikowano wtedy wyceny z zaledwie 20 szpitali.

Same szpitale skarżą się, że oczekiwania AOTMiT w zakresie sprawozdawczości rozmijają się z tym, jak na swój użytek placówki liczą koszty. Nie dostały też narzędzi IT do generowania sprawozdań.

Kolejny ciekawy wątek to wycena kosztów pośrednich, która zdaniem ekspertów i firm (zwłaszcza innowacyjnych) powinna być brana pod uwagę przy decyzjach refundacyjnych. O szacowaniu dodatkowych kosztów np. wynikających z dłuższych hospitalizacji, powikłań, absencji w pracy, mówi się w Polsce poważniej dopiero od 2–3 lat. By dyskusja nabrała tempa, a nawet by dać urzędnikom gotowe narzędzie, na zlecenie INFARMY firma HTA Consulting opracowała i uzgodniła z częścią środowiska medycznego metodologię liczenia kosztów pośrednich. Co jednak znamienne, na konferencji i debacie w resorcie gospodarki, gdzie prezentowano raport, nie stawili się zaproszeni przedstawiciele MZ, NFZ ani Ministerstwa Finansów.

Finanse NFZ opublikował kolejne zmiany w planach finansowych. Najważniejsza dotyczy obecnego roku i opublikowana była 16 stycznia. Zwiększono „Koszty świadczeń opieki zdrowotnej” o kwotę 723,2 mln zł, równocześnie nie zmieniając m.in. planowanych wpływów ze składki (66,85 mld zł).

Najwięcej z dodatkowej puli trafi do POZ – 430,8 mln zł (wzrost o 5,54 proc. do 8,21 mld zł), na mocy porozumienia z lekarzami w ciągu roku pieniędzy na

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

nauk a

POZ powinno być o 1,1 mld zł więcej.

Niezbędne będą kolejne zmiany planu.

Do AOS trafi 45,6 mln zł (wzrost o 0,83 proc. do 5,54 mld zł). Na leczenie szpitalne przeznaczonych zostanie dodatkowe 207,11 mln zł (wzrost o 0,66 proc.), w tym m.in. 3,5 mln zł na chemioterapię (w sumie 1,42 mld zł) oraz 3 mln zł na opiekę psychiatryczną i leczenie uzależnień. Zmieniony plan finansowy poprawi też sytuację hospicjów, pominiętych w pakiecie onkologicznym. Dostaną dodatkowe 8,36 mln zł.

Poza dodatkowymi pieniędzmi z NFZ, placówki mogą liczyć jak co roku na wsparcie Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. W tym roku zbierała pieniądze na zapewnienie godnej opieki najstarszym oraz najmłodszym pacjentom (m.in. w ramach onkologii i kardiochirurgii dziecięcej, reumatologii i pulmonologii). Po finale zadeklarowana w ramach zbiórki kwota to 36,23 mln zł. Sztaby mają czas na rozliczenie się do końca lutego. Dotychczas WOŚP przekazała m.in. ok. 30 tys. urządzeń dla 600 szpitali.

Z kolei Komisja Europejska przyjęła dwa programy operacyjne ważne dla sektora ochrony zdrowia na najbliższe pięć

lat. W ramach programów Infrastruktura i Środowisko oraz Wiedza Edukacja Rozwój do rozdysponowania w Polsce będzie w sumie ok. 800 mln euro.

Personalia Agnieszka Pachciarz, była wiceminister zdrowia i była prezes NFZ, będzie od lutego wiceprezydentem Poznania. Zajmie się polityką zdrowotną, społeczną i mieszkaniową.

Resort zdrowia upublicznił oświadczenia konsultantów krajowych, dotyczące ewentualnego konfliktu interesów.

Biorąc pod uwagę burzę, jaką wywołało nałożenie na konsultantów obowiązku sprawozdania niektórych informacji na temat współpracy z biznesem, lektura oświadczeń nie jest wcale pasjonująca.

Warto jednak pamiętać, że część konsultantów złożyła rezygnacje, by tych dokumentów nie składać. Inni, choć termin minął 10 grudnia, pod koniec stycznia nadal ich nie złożyli i MZ zapowiada, że podziękuje im za współpracę.

W sumie zrezygnowało ok. sto osób, głównie na poziomie regionów (91 to konsultanci wojewódzcy). To niewiele – mamy ok. 1,3 tys. samych konsul-

» AOTMiT rozpoczął prace nad taryfikacją świadczeń medycznych.« tantów wojewódzkich. Kolejni wojewodowie m.in. zachodniopomorski, podlaski i łódzki wręczyli powołania nowym konsultantom.

Wybrany niedawno na konsultanta krajowego w dziedzinie zdrowia publicznego prof. Mirosław Wysocki, został rekomendowany przez Radę Naukową NIZP-PZH (na podstawie konkursu) na kolejną kadencję w charakterze prezesa tego Instytutu.

Z kolei Wojciech Zawalski został szefem Departamentu Świadczeń Opieki Zdrowotnej w centrali NFZ. W połowie zeszłego roku Zawalski był w gronie osób spełniających kryteria na stanowisko wiceprezesa ds. medycznych NFZ. To położnik-ginekolog, były prezes Tomaszowskiego Centrum Zdrowia. 

Krwiodawstwo i krwiolecznictwo w liczbach (rok 2013)

2,8 mln dawców zaewidencjonowanych w rejestrze krajowym

10

621,4 tys. osób, które oddały krew

461,6 tys. pacjentów, którym przetoczono krew lub jej składniki

1231 tys. pełnych pobrań krwi

893,4 tys. transfuzji

2,5 mln. wytworzonych jednostek krwi i jej składników

185 tys. zutylizowanych jednostek krwi i jej składników w centrach krwiodawstwa

1,6 mln. jednostek krwi i jej składników wydanych do lecznictwa

85% kandydatów na dawców zostało zakwalifikowanych do oddania krwi

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

nauk a

LABORATORIUM PSYCHOLOGII

Zdrowie w głowie

Foto: www.picjumbo.com

Nauka posiada coraz więcej dowodów na zależność pomiędzy sposobem myślenia i wewnętrznym nastawieniem chorego a skutecznością leczenia.

Nastawienie Kiedy jesteśmy głęboko przekonani o skuteczności leków, może to mieć duży wpływ na reakcję organizmu. W medycynie od dawna znany jest i wykorzystywany w praktyce tzw. efekt placebo. W niektórych przypadkach, po podaniu pacjentowi obojętnej chemicznie substancji i poinformowaniu go, że zażył właśnie lek o określonym działaniu, zaobserwować można efekty zgodne z obietnicą medyczną. Nie wynikają one ze składu leku, ale z naszego myślenia o potencjalnych efektach. Potwierdzają to badania realizowane z udziałem chorych, m.in. na Parkinsona oraz depresję. Wiara pacjenta stanowi pewien przełącznik w umyśle, dzięki któremu organizm może wzmocnić siły systemu odpornościowego, regulować temperaturę, poziom ciśnienia oraz tętna, uwalniać naturalne substancje przeciwbólowe.

W jednym z ostatnich badań, Ted Kaptchuk z Harwardzkiej Szkoły Medycznej w Bostonie podał pacjentom cierpiącym z powodu syndromu jelita wrażliwego, obojętną chemicznie tabletkę, informując ich jednocześnie, że działanie neutralnego środka zostało potwierdzone w badaniach klinicznych jako „sposób wspomagania procesu samoleczenia z wykorzystaniem efektu

pozytywnego myślenia”. Mimo, że chorzy wiedzieli doskonale o neutralnym charakterze środków, po ich zażyciu skłonni byli twierdzić, że ich stan zdrowia się polepszył. Efekt jest o tyle zaskakujący, że nie wykorzystano tradycyjnego modelu placebo, w którym ukrywa się obojętny skład podawanego środka.

Myślenie Optymiści szybciej wracają do zdrowia po operacjach, mają mocniejszy system odpornościowy i żyją dłużej – jako osoby zdrowe, ale także w przypadku ciężkich chorób (nowotwory, choroby serca itd.). Z kolei negatywne myślenie i niepokój mogą stanowić źródło wielu dolegliwości. Stres uruchamia w organizmie mechanizmy obronne, chroniące nas przed niebezpieczeństwem. Jednak jego długotrwałe oddziaływanie może mieć zgubne rezultaty, stanowiąc czynnik ryzyka dla wielu współczesnych chorób cywilizacyjnych. Na ich czele znajduje się m.in. cukrzyca i demencja.

Badacze coraz mocniej są przekonani, że dobrotliwy efekt pozytywnego myślenia nie polega tylko i wyłącznie na wygaszaniu stresu. Poczucie bezpieczeństwa i wiara, że sprawy idą w dobrym kierunku, mogą pomóc ludzkiemu ciału w samorege-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

11

nauk a

Zaufanie Również podejście do innych ludzi i jakość życia społecznego ogrywają dużą rolę zdrowotną. Osoby samotne obciążone są większym ryzykiem wielu chorób, począwszy od zawałów serca, a na depresji kończąc. Efektem „ubocznym” satysfakcji z relacji międzyludzkich jest lepszy sen, większa odporność organizmu, spowolnienie procesów starzenia się i lepsza reakcja na szczepienia ochronne. John Cacioppo z Uniwersytetu w Chicago, badając efekty społecznej izolacji doszedł do wniosku, że wyeliminowanie poczucia samotności w życiu daje rezultaty zdrowotne podobne do tych występujących po rezygnacji z palenia papierosów. Z kolei Charles Raison (Uniwersytet w Atlacie) jest zdania, że „osoby z bogatym życiem społecznym i dobrymi relacjami z innymi ludźmi, rzadziej chorują i cieszą się dłuższym życiem”. Oczywiście wynika to po części z tego, że osoby samotne – w porównaniu z ludźmi funkcjonującymi w dobrych relacjach z drugą osobą – przykładają mniejszą wagę do troski o samych siebie. Dodatkowo należy uwzględnić mechanizmy psychologiczne, podobne do tych obserwowanych u osób nie obciążonych stresem.

Tajemnica negatywnego wpływu samotności tkwi w ewolucji. Dziś bycie osobą samotną lub funkcjonującą w obcej społeczności nie stwarza najczęściej żadnego zagrożenia. Jednak przez długi okres życia na Ziemi oznaczało niewielkie szanse na przetrwanie, generując stany niepokoju i strachu egzystencjonalnego. Wiele się zmieniło od czasu, kiedy jakość życia nie zależy od przynależności do większych grup. Mimo to reakcje organizmu nie zdążyły zaadaptować się do relatywnie bezpiecznych warunków, typowych dla współczesności. W koncepcji mówiącej o pozytywnym wpływie relacji międzyludzkich na zdrowie nie chodzi tylko o spędzanie czasu z innymi osobami, ale nasze podejście, otwartość i budowanie relacji, w których czujemy się dobrze i swobodnie.

Medytacja Niewiele badań poświęcono wpływowi medytacji na zdrowie, ale te zrealizowane sugerują, że do tej metody powinni sięgać nie tylko mnisi. Pozytywne efekty zaobserwowano u chorych na raka, gdzie medytacja może wspomagać profilaktykę towarzyszącej im depresji.. Poza tym poprawia funkcjonowanie systemu odpornościowego, u osób z HIV zaobserwowano spowolnienie rozwoju choroby. Dalsze badania wskazują m.in. na zmniejszenie poziomu hormonu stresu oraz zmiany w obszarze mózgu odpowiedzialnym za strach oraz reakcję na zagrożenie.

Elissa Epel z Uniwersytetu California (San Francisco) sugeruje, że ważne są nawet kilkuminutowe sesje skupiające naszą uwagę na regularnym oddechu i wewnętrznym spokoju.

Religia lub cel Nauki medyczne zawsze próbowały dystansować się od spraw wiary. Dlatego każde badanie ocierające się o kwestie religii budziło wiele kontrowersji. W jednym z nich, obserwacją objęto 50 osób z zaawansowanym stadium raka. Ci, którzy zostali określeni przez lekarzy jako „charakteryzujący się duchową wiarą” lepiej reagowali na chemioterapię, mieli dłuższe wskaźniki przeżycia. Więcej niż 40% osób w tej grupie przeżyło dłużej niż 3 lata w porównaniu z 10% osób, które cechował niski poziom wiary. Czy istnieje zatem związek pomiędzy religijnością a zdrowiem? Prawdopodobnie tak, ale abstrahując od duchowych aspektów i wpływu sił nadprzyrodzonych, tłumaczy się to wspomnianym wcześniej efektem psychologicznym.

Wiara w zewnętrzny czynnik mający moc sprawczą wpływa na organizm tak, jak wiara w skuteczność leku albo lekarza. Z kolei inni badacze twierdzą, że najbardziej liczy się cel w życiu. Świadomość samego siebie, własnych potrzeb i dążeń korelowana jest z większą równowagą psychiczną, poczuciem pewności i odpornością na stres.

Wpływ myślenia na proces leczenia i powstawanie chorób jest jeszcze mało poznany. Zanim dowiemy się więcej na ten temat, możemy bez obaw o skutki dawkować sobie codziennie optymizm. Prawdopodobnie pomoże, na pewno nie zaszkodzi. 

» Eliminacja poczucia samotności daje podobne rezultaty zdrowotne jak rzucenie palenia.«

12

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

Foto: www.picjumbo.com

neracji. Z medycznego punktu widzenia optymizm pomaga redukować wywoływane stresem stany zapalne oraz zmniejszać poziom hormonu stresu, czyli kortyzolu.

I nn o w a c j e

ALERT EPIDEMIOLOGICZNY (marzec 2015) ALERGIA POZIOM NASILENIA ALERGII

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

52%

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

PROGNOZA KOSZTÓW ALERGII (marzec)

TREND W STOSUNKU DO lutego

Dolnośląskie

1 963

Kujawsko-pomorskie

1 380

Łódzkie

1 351

Lubelskie

1 600

Lubuskie

1 776

Małopolskie

1 328

Mazowieckie

2 189

Opolskie

1 453

Podkarpackie

1 397

Podlaskie

1 441

Pomorskie

1 651

Śląskie

1 741

Świętokrzyskie

1 354

WOJEWÓDZTWO

Wielkopolskie

1 633

Zachodniopomorskie

1 709

               

PROGNOZA KOSZTÓW GRYPY I PRZEZIĘBIENIA (marzec)

TREND W STOSUNKU DO lutego

Dolnośląskie

3 513

Kujawsko-pomorskie

2 891

Łódzkie

2 854

Lubelskie

3 167

Lubuskie

3 445

Małopolskie

3 009

Mazowieckie

3 837

Opolskie

2 706

Podkarpackie

2 762

Podlaskie

3 241

Pomorskie

2 940

Śląskie

2 938

Świętokrzyskie

2 309

Warmińsko-mazurskie

2 363

Wielkopolskie

2 938

Zachodniopomorskie

2 842

               

Warmińsko-mazurskie

903

GRYPA I PRZEZIĘBIENIE POZIOM NASILENIA GRYPY I PRZEZIĘBIENIA

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

68%

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

WOJEWÓDZTWO

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

13

I nn o w a c j e

aplikacje 1.

2.

6.

3.

5.

4.

 Lifesum

 Checky

 Cody

Personalny doradca zdrowego stylu życia. Aplikacja kontroluje spożywane posiłki oraz aktywność fizyczną, pomagając osiągnąć założony przez użytkownika cel.

Ten definiowany jest przy pierwszym uruchomieniu programu. Po stworzeniu profilu zdrowotnego, system obliczy czas pozostały do osiągnięcia sukcesu. Lifesum synchronizuje się z innymi aplikacjami fitness, automatycznie mierząc wysiłek fizyczny. Zasugeruje również optymalną dietę i program ćwiczeń.

Smartfony otworzyły przed nami całe bogactwo wirtualnego świata, do którego mamy dostęp 24 godziny na dobę.

Ale jednocześnie pochłaniają coraz więcej uwagi, konkurując o czas z przyjaciółmi, rodziną, chwilą na odpoczynek.

Checky to kolejna aplikacja, która paradoksalnie ma nas skłonić do kontroli i redukcji czasu poświęcanego na korzystanie z telefonu komórkowego. Codzienne statystyki powiedzą prawdę o tym, ile razy sięgaliśmy po telefon.

Społeczność internetowa osób, którym zależy na dbaniu o dobrą formę fizyczną.

Wystarczy stworzyć swój profil, aby wymieniać się ciekawymi programami ćwiczeń i poznać osoby o podobnych zainteresowaniach sportowych. Nie ma lepszego sposobu na motywację do joggingu, wyjścia na siłownię i basen lub uprawiania jogi niż wsparcie przyjaciół. Użytkownik może obserwować inne profile, komentować osiągnięcia, poznawać ćwiczenia rekomendowane przez doświadczonych trenerów.

iOS oraz Android Bezpłatna

iOS oraz Android Bezpłatna

 Pocket Yoga

 7 Minute Workout

Jogę można uprawiać w każdym wieku, w dowolnym miejscu i w dodatku za darmo. Świetnie wpływa na ogólną formę ciała oraz samopoczucie. Aplikacja zawiera bogaty zestaw bardzo dobrze zilustrowanych ćwiczeń. Program można dobrać według kryterium czasu, doświadczenia lub pozycji. Każda asana została szczegółowo opisana i wytłumaczona.

Dobra forma bez konieczności chodzenia na siłownię i użycia jakichkolwiek przyrządów. Zestaw 7-minutowych ćwiczeń na każdy dzień, które można wykonać w domu z wykorzystaniem krzesła, ściany i własnego ciężaru ciała. Treningi oparto na badaniach naukowych, aby maksymalizować korzyści z krótkiego, ale intensywnego zaangażowania poszczególnych partii mięśni.

iOS oraz Android 2,99 €

14

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

iOS oraz Android Bezpłatna

iOS oraz Android Bezpłatna

 MindShift Niepokój, zagubienie, strach, poczucie wyobcowania społecznego, napady paniki – to stany emocjonalne, które często towarzyszą nastolatkom w okresie dojrzewania. Mogą paraliżować i utrudniać codzienne funkcjonowanie. Aplikacja MindShift stworzona została, aby pomóc je przezwyciężać i stopniowo oswoić poprzez rozwijanie specyficznych sposobów myślenia i metod relaksacyjnych. iOS oraz Android Bezpłatna

I nn o w a c j e

Eksperci, innowacje, wiedza Zapraszamy Państwa na 20. edycję konferencji czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia – FORUM „INNOWACYJNA OCHRONA ZDROWIA”. Wydarzenie odbędzie się 21 kwietnia 2015 r. (wtorek) w Hotelu Marriott w Warszawie.

Z okazji jubileuszu przygotowaliśmy wyjątkowo interesujący program merytoryczny. Po raz kolejny spotkamy się w gronie ok. 600 przedstawicieli rynku ochrony zdrowia, w samym sercu Warszawy. Udział w Forum jest całkowicie bezpłatny.

Konferencję rozpocznie długo oczekiwana Debata Liderów Ochrony Zdrowia na szczeblu międzynarodowym. Podczas dyskusji w gronie ekspertów z Polski i zagranicy poznamy najważniejsze strategie oraz kierunki polityki zdrowotnej.

» Strategiczne spotkanie ekspertów ochrony zdrowia z Polski i zagranicy. Debata, sesje tematyczne, uroczysta Gala Liderów« Listę uczestników panelu prezentujemy na stronie internetowej wydarzenia.

W drugiej części programu przygotowaliśmy 6 sesji tematycznych. Spotkania w mniejszych grupach będą okazją do aktualizacji wiedzy w kluczowych dla placówek medycznych obszarach. Na zakończenie dnia odbędzie się uroczysta GALA LIDERÓW OCHRONY ZDROWIA, podczas której poznamy tegorocznych laureatów konkursu. Udział w gali i bankiecie wieczornym jest również bezpłatny.

600 przedstawicieli rynku Wykłady ponad 50 ekspertów Certyfikat uczestnictwa bezpłatna rejestracja on-line WWW.OSOZ.PL/FORUM2015

Sesje tematyczne podczas FORUM: – Strategie zarządzania szpitalem (sesja Stowarzyszenia Menedżerów Opieki Zdrowotnej) – Programy promocji zdrowia i profilaktyki, – E-dokumentacja medyczna 2015, – Trendy rynku farmaceutycznego, – Innowacje i e-Zdrowie, – Globalne wyzwania ochrony zdrowia (sesja w języku angielskim z tłumaczeniem symultanicznym).

Ponadto zapraszamy do punktów konsultacyjnych, gdzie eksperci będą służyć indywidualnymi poradami m.in. w kwestiach związanych z przygotowaniem do wdrożenia e-dokumentacji medycznej.

Na wydarzenie zapraszamy menedżerów placówek medycznych, przedstawicieli parlamentu, samorządów lokalnych oraz organizacji rynku ochrony zdrowia, lekarzy i pielęgniarki, studentów uczelni medycznych, pracowników działów IT i administracji w przychodniach/szpitalach oraz wszystkie zainteresowane osoby. 

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

15

R a p o rt

RYNEK FARMACEUTYCZNY 2014 (zmiany w stosunku do roku 2013)

28,5 mld

+2,7%

Wartość rynku farmaceutycznego (zł)

48,90

+2,24

Wartość sprzedaży na pacjenta (zł)

14 228

+4%

Liczba aptek w Polsce

41 770

26,87

-28 gr.

Średnia cena leku refundowanego (zł)

- 1920

11,24

Liczba pacjentów w aptece

+6 gr.

Średnia cena leku bez recepty (zł)

2 042 500 zł

Obrót całkowity statystycznej apteki

1-3%

35,87

+1,17

Średnia wartość zapłaty przez pacjenta (zł)

16

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

13,03

PROGNOZA wzrostu rynku farmaceutycznego w 2015 roku

18%

Największy udział w rynku mają leki na przewód pokarmowy i metabolizm

PRODUKTY NA PRZEZIĘBIENIE

Największa sprzedaż w grupie leków bez recepty.

Na drugim miejscu znalazły się dermokosmetyki

+1,07

Średnia wartość dopłaty przez refundatora (zł)

26,79%

-0,79 p.p.

Średnia marża apteczna

R a p o rt

Rynek na plusie Rok 2014 jest trzecim po wprowadzeniu nowej ustawy refundacyjnej i jednocześnie pierwszym, w którym sprzedaż apteczna osiągnęła poziom wyższy niż w dotychczas rekordowym roku 2011.

Dr JAROSŁAW Frąckowiak Prezes PharmaExpert

Wartość sprzedaży w aptekach (w cenach dla pacjenta) osiągnęła poziom 28,5 mld zł i była większa o 2,7% niż w roku 2013.

Nie wszystkie gałęzie rynku rosły propocjonalnie. W 2014 największy wzrost odnotował segment leków refundowanych – osiągnął poziom 10,5 mld zł (3,2% wzrostu), obrót sprzedaży odręcznej (produkty wydawane bez recepty) to 11,5 mld zł (2,5% wzrostu), z ko-

lei wynik dla leków na receptę pełnopłatnych zamknął się w kwocie 6,3 mld zł (1,7% wzrostu). Najbardziej dynamicznie wzrósł poziom refundacji – aż o 6,7% w stosunku do roku 2013, osiągając wartość 7,6 mld zł.

Jedną z najistotniejszych przyczyn wzrostu wartości refundacji jest malejąca liczba recept pełnopłatnych wypisywanych na leki z list refundacyjnych. Dodanie przez Ministerstwo Zdrowia wielu wskazań off-label (wskazania spoza zarejestrowanych Charakterystyk Produktów Leczniczych) spowodowało częst-

sze preskrypcje leków na recepty refundowane.

Czy rekordowy rok 2014 oznacza powrót rynku na ścieżkę stabilnego wzrostu? To zależy od analitycznej perspektywy. Jeżeli za punkt odniesienia przyjmie się „statystyczną aptekę”, wówczas sytuacja wygląda trochę inaczej. Średni obrót statystycznej apteki w 2014 (w cenach sprzedaży do pacjentów) wyniósł 2,04 mln zł i był większy tylko o tylko 0,2% od obrotu w roku 2013, jednak nadal mniejszy niż w roku 2011 (2,09 mln zł), w którym odnotowano „panikę zaku-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

17

R a p o rt

Wykres 1.

Wartość rynku aptek (tys. zł) 29 000 000

28 000 000

27 000 000

26 000 000

25 000 000

24 000 000 2009

2010

2011

2012

2013

2014

Wykres 2.

Trendy w sprzedaży aptecznej w poszczególnych segmentach w latach 2011–2014 14 000 000 12 000 000 10 000 000 8 000 000 6 000 000 4 000 000 2 000 000 0

2011

2012

2013

Recepty refundowane

pów” tuż przed wprowadzeniem nowej ustawy refundacyjnej w 2012 roku.

Podobna sytuacja – czyli mniejsza dynamika wzrostu obrotu niż na całym rynku aptecznym – dotyczy badanych segmentów rynku. Najmocniej, w statystycznej aptece, rośnie segment leków refundowanych (o 0,75 mln zł obrotu rocznie tj. 0,7% wzrostu); mniej dynamicznie – segment sprzedaży odręcznej (0,83 mln zł i 0,1% wzrostu), z kolei segment leków na receptę (pełnopłatnych) utrzymuje się na tym samym poziomie, co w roku 2013 (0,45 mln zł obrotu).

Skąd zatem biorą się różnice w dynamice zmian z punktu widzenia obro-

18

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

2014

2011

2012

2013

Recepty pełnopłatne

tu na rynku i obrotu w statystycznej aptece? Wyjaśniają je zmiany liczby aptek funkcjonujących w Polsce. Nie spraw-

» Pod koniec 2014 roku na rynku funkcjonowało 14 228 aptek. Nie sprawdziły się przewidywania o drastycznej redukcji ich liczby.«

2014

2011

2012

2013

2014

Sprzedaż odręczna

dziły się prognozy mówiące o drastycznym spadku liczby placówek farmaceutycznych po wprowadzeniu nowej ustawy refundacyjnej oraz w wyniku kłopotów finansowych. Rzeczywiście, wiele aptek zniknęło z rynku, ale w dużej liczbie przypadków (zwłaszcza w dobrych lokalizacjach) na ich miejsce otwarte zostały nowe – głównie sieciowe.

W efekcie, ze względu na wzrost ich liczby, spada statystyczna liczba pacjentów w placówce.

Pod koniec 2014 roku na rynku funkcjonowało 14 228 aptek (o 4% więcej niż pod koniec roku 2013). W statystycznej aptece, w przeciągu całego roku 2014, pojawiło się 41 770 pacjentów, 0,4% mniej niż w roku 2013. Spadki średniej

R a p o rt

Wykres 3.

Trend średniego obrotu statystycznej apteki w latach 2009–2014 2500

2000

1500

1000

500

0

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Wykres 4.

Trend średniego obrotu statystycznej apteki w poszczególnych segmentach w latach 2011–2014 1 000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 2011

2012

2013

2014

2011

Recepty refundowane

2012

2013

2014

2011

Recepty pełnopłatne

2012

2013

2014

Sprzedaż odręczna

Wykres 5.

Zmiana liczby aptek i średniej liczby pacentów w statystycznej aptece (rocznie) w latach 2009–2014

50 000

Liczba pacjentów w aptece

Liczba aptek

45 000

14 400 14 200

40 000

14 000

35 000

13 800

30 000 25 000

13 600

20 000

13 400

15 000

13 200

10 000

13 000

5 000 0

12 800 2009

2010

2011

2012

2013

2014

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

19

R a p o rt

Wykres 6.

Zmiana średniej liczby pacentów w statystycznej aptece (rocznie) w poszczególnych segmentach w latach 2011–2014 40 000 35 000 30 000 25 000 20 000 15 000 10 000 5 000 0

2011

2012

2013

2014

2011

Recepty refundowane

2012

2013

2014

2011

Recepty pełnopłatne

2012

2013

2014

Sprzedaż odręczna

Wykres 7.

Trendy w zmianie wartości sprzedaży leków refundowanych i sprzedaży odręcznej w ujęciu miesięcznym w latach 2000–2014 120 000 zł RECEPTY REFUNDOWANE

OTC

110 000 zł 100 000 zł 90 000 zł 80 000 zł 70 000 zł 60 000 zł 50 000 zł 40 000 zł 30 000 zł 20 000 zł

2000

2001

2002

liczby pacjentów odnotowano w każdym z segmentów – w przypadku sprzedaży odręcznej transakcji dokonało 33 750 osób (o 4% mniej niż w 2013), recepty pełnopłatne realizowało średnio 9 960 osób (3% mniej niż rok wcześniej), zaś leki refundowane kupiło 9 010 osób (1% mniej niż w 2013).

Warto zauważyć, że od 2012 roku zmieniło się też główne źródło przychodów w statystycznej aptece. Przed wprowadzeniem nowej ustawy refundacyjnej były to leki refundowane, aktualnie – już od 3 lat – jest to sprzedaż odręczna. Taka

20

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

2003

2004

2005

2006

2007

2008

sytuacja spowodowana jest w dużej mierze znaczącym obniżeniem marży na leki refundowane w wyniku wprowadzenia nowej ustawy refundacyjnej.

Oprócz segmentu leków refundowanych, spadają nie tylko marże, ale – po raz pierwszy na przestrzeni ostatnich kilku lat – średnie ceny sprzedawanych produktów. W poprzednich latach rynek rósł wartościowo. W dużej mierze dzięki wzrostowi cen, który w roku 2014 został zahamowany. Przyczyn tego stanu rzeczy może być kilka, przykładowo: zaostrzenie konkurencji w gru-

2009

2010

2011

2012

2013

2014

pie aptek oraz firm farmaceutycznych, wzrost znaczenia „ekonomicznych” (tańszych) segmentów produktów, osiągnięcie granicy psychologicznej ceny u pacjentów w sytuacji możliwości wybrania produktu tańszego. Pogłębiona analiza tego zagadnienia nie jest tematem artykułu i wymaga dodaktowych badań, aczkolwiek zmiana trendu w tym obszarze ma wpływ na prognozy na przyszłość.

Jednym z najważniejszych zjawisk na rynku aptecznym jest rosnące usieciowienie. Sieci posiadające 5 i więcej aptek

R a p o rt

Wykres 8.

Zmiany w średniej marży aptecznej statystycznej apteki w latach 2009–2014 30% 25%

26,2%

27,2%

26,4%

26,7%

27,58%

27,1%

2010

2011

2012

2013

2014

20% 15% 10% 5% 0%

2009

Wykres 9.

Zmiany średniej marży aptecznej statystycznej apteki w poszczególnych segmentach w latach 2011–2014 40% 35% 30% 28,7%

25% 20% 15%

20,0%

18,2%

18,27%

18,7%

2012

2013

2014

30,5%

31,83%

2012

2013

32,8%

35,5%

36,09%

2012

2013

33,7%

29,4%

10% 5% 0%

2011

2011

Recepty refundowane

2014

2011

Recepty pełnopłatne

2014

Sprzedaż odręczna

Wykres 10.

Zmiany średniej ceny opakowania leku w statystycznej aptece (cena sprzedaży dla pacjenta) w latach 2009–2014 18,0 16,0 14,0

15,13

15,76

16,30

16,17

16,50

16,50

2010

2011

2012

2013

2014

12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0

2009

Wykres 11.

Zmiany średniej ceny opakowania leku w statystycznej aptece w poszczególnych segmentach (cena sprzedaży dla pacjenta) w latach 2011–2014 30,0 25,0

27,55

27,03

27,15

26,86

20,0

21,88

21,36

21,94

21,84

15,0 10,0

10,05

10,89

11,18

11,23

2012

2013

2014

5,0 0,0 2011

2012

2013

Recepty refundowane

2014

2011

2012

2013

Recepty pełnopłatne

2014

2011

Sprzedaż odręczna

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

21

R a p o rt

Wykres 12.

Zmiany średniego obrotu w statystycznej aptece sieciowej i niesieciowej w okresie lat 2013–2014 (październik) Apteki sieciowe

300

Apteki niesieciowe

250 200 150 100 50 0

1

2

3

4

5

6 7 2013

8

9

10

11

12

1

2

3

4

5

6

7 2014

8

9

10

5

6 7 2014

8

9

10

5

6

8

9

10

Wykres 13.

Zmiana średniej ceny opakowania leku w aptekach sieciowych i niesieciowych w miesiącach (styczeń 2013 – październik 2014) Apteki sieciowe

18,00

Apteki niesieciowe

17,50 17,00 16,50 16,00 15,50 15,00

1

2

3

4

5

6 7 2013

8

9

10

11

12

1

2

3

4

Wykres 14.

Zmiana średniej marży (narzutu) w aptekach sieciowych i niesieciowych w miesiącach (styczeń 2013 – październik 2014) Apteki sieciowe

31,00%

Apteki niesieciowe

30,00% 29,00% 28,00% 27,00% 26,00% 25,00% 24,00% 23,00%

22

1

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

2

3

4

5

6 7 2013

8

9

10

11

12

1

2

3

4

7 2014

R a p o rt

są odpowiedzialne za niemal 50% obrotu aptecznego. Liczba aptek w sieciach przekroczyła 4500. W siłę rosną mikrosieci. Apteki indywidualne (liczebnościowo) występują na rynku w mniejszości (bez uwzględnienia faktu współpracy w ramach grup zakupowych i innych tego typu programów, mniej lub bardziej zinstytucjonalizowanych).

Analizując dane od stycznia do października 2014 roku, liczba pacjentów w aptekach sieciowych (5 i więcej aptek) w statystycznym miesiącu wyniosła ok. 4500. Analogiczny wynik dla aptek niesieciowych to 3200 pacjentów. Jeżeli

» Sieci posiadające 5 i więcej aptek są odpodwiedzialne za niemal 50% obrotu aptecznego.« porównamy powyższe wyniki z rokiem 2013, to w przypadku aptek sieciowych liczba pacjentów utrzymuje się na po-

dobnym poziomie, z kolei w przypadku aptek niesieciowych spada o 6%.

Wydaje się, że jedną z najważniejszch konsekwencji różnic w średniej liczbie pacjentów są różnice w obrotach aptek sieciowych oraz aptek niesieciowych.

Statystyczna apteka sieciowa uzyskała w 2014 roku (dane do października 2014) średni obrót miesięczny 222 tysięcy zł i było to o 3,2% więcej niż w analogicznym okresie roku 2013. W przypadku aptek niesieciowych, średni obrót na aptekę w badanym okresie wyniósł 154 tys. zł, był zatem o 44% niższy niż w statystycznej aptece sieciowej i charaktery-

Wykres 15. Ranking wg wartości sprzedaży produktów na receptę na podstawie klasyfikacji ATC 1 - rok 2014 miliony 6 000

5 000

4 000

3 000

2 000

1 000

0

[A] PRZEWÓD POKARM.I METABOLIZM [C] UKŁAD SERCOWO NACZYNIOWY [N] OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY [R] UKŁAD ODDECHOWY [V] VARIA [M] UKŁAD MIĘŚNIOWO-SZKIELETOWY [G] UKŁAD MOCZOWO-PŁCIOWY I HORMONY PŁCIOWE [J] LEKI STOSOWANE W ZAKAŻENIACH [B] KREW I UKŁAD KRWIOTWÓRCZY [D] DERMATOLOGIA [S] NARZĄDY WZROKU I SŁUCHU [L] LEKI PRZECIWNOWOTWOROWE I IMMUNOMODULACYJNE [H] LEKI HORMONALNE DO STOSOWANIA WEWNĘTRZNEGO [P] LEKI PRZECIWPASOŻYTNICZE, OWADOBÓJCZE I REPELENTY

Wykres 16. Ranking wg wartości sprzedaży produktów bez recepty wg klasyfikacji OTC 2 (top 10) - rok 2014 miliony 2 500

2 000

1 500

1 000

500

0

RYNEK PRODUKTÓW PRZEZIĘBIENIOWYCH DERMOKOSMETYKI RYNEK PRZEWÓD POKARMOWY I METABOLIZM RYNEK PRODUKTÓW PRZECIWBÓLOWYCH WITAMINY RYNEK UKŁADU KRWIONOŚNEGO I CHORÓB ŻYŁ MINERAŁY RYNEK PRODUKTÓW DERMATOLOGICZNYCH I LECZENIA RAN TONIKI I PREPARATY WZMACNIAJĄCE POZOSTAŁE OTC RAZEM

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

23

R a p o rt

Wykres 17. Ranking wg wartości sprzedaży dermokosmetyków na podstawie klasyfikacji PharmaExpert - rok 2014 miliony 500 450

400

350

300

250

200

150

100

50

0

DERMOKOSMETYKI – TWARZ DERMOKOSMETYKI – CIAŁO DERMOKOSMETYKI – WŁOSY DERMOKOSMETYKI – DZIECI DERMOKOSMETYKI – STOPY DERMOKOSMETYKI – OCZY/POWIEKI DERMOKOSMETYKI – INNE DERMOKOSMETYKI – USTA DERMOKOSMETYKI – MĘŻCZYŹNI DERMOKOSMETYKI – PAZNOKCIE DERMOKOSMETYKI – RĘCE/DŁONIE DERMOKOSMETYKI – STOPY/DŁONIE

Wykres 18. Ranking wg wartości sprzedaży suplementów na podstawie klasyfikacji PharmaExpert (top 20) - rok 2014 miliony 800

700

600

500

400

300

200

100

0

WITAMINY TONIKI I PREPARATY WZMACNIAJĄCE MINERAŁY RYNEK PRZEWÓD POKARMOWY I METABOLIZM RYNEK PRODUKTÓW PRZEZIĘBIENIOWYCH RYNEK UROLOGIA I AFRODYZJAKI RYNEK PRODUKTÓW NA ODCHUDZANIE RYNEK UKŁADU KRWIONOŚNEGO I CHORÓB ŻYŁ RYNEK ŚRODKÓW NASENNYCH I USPOKAJAJĄCYCH ORAZ ANTYDEPRESYJNYCH RYNEK GINEKOLOGIA I MENOPAUZA RYNEK PRODUKTÓW ŻYWIENIOWYCH SUPLEMENTY POZOSTAŁE RYNEK PRODUKTÓW DERMATOLOGICZNYCH I LECZENIA RAN RYNEK PRODUKTÓW OCHRONY JAMY USTNEJ RYNEK PRODUKTÓW PROPOLISOWYCH RYNEK PRODUKTÓW NARZĄDÓW WZROKU I SŁUCHU RYNEK PRODUKTÓW PRZECIWBÓLOWYCH POZOSTAŁE PRODUKTY ZIOŁOWE RYNEK PRODUKTÓW ANTYNIKOTYNOWYCH PREPARATY PRZECIW CHRAPANIU

zował się negatywna dynamiką (-0,65%) (okres 2014 do okresu 2013).

Mimo znacząco wyższego obrotu osiąganego w aptece sieciowej w porównaniu z niesieciową, nie potwierdza się stereotyp o niższych cenach produktów w aptekach sieciowych i wyższych marżach osiąganych ze względu na ekonomię skali w procesie zakupów

24

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

w hurtowniach. Średnia cena opakowania w aptece sieciowej (statystyczna apteka, miesięcznie, dane za styczeń-październik 2014 roku) wyniosła w badanym okresie 17,3 zł (w analogicznym okresie roku 2013 – 17,2 zł), a w aptekach sieciowych – 16,1 zł (16,2 zł w roku 2013). Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku marż (narzutów). W aptekach sieciowych, w pierwszych dziesię-

ciu miesiącach 2014 roku, średnia marża na opakowaniu wyniosła 26,3% (28,2% w analogicznym okresie roku 2013), a w aptekach niesieciowych – 27,2% (27,3% w 2013). Analizując dane miesięczne widać, że spadek marży w aptekach sieciowych poniżej poziomu z aptek niesieciowych miał miejsce w okresie luty-kwiecień 2014 roku i trend ten utrzymuje się nadal. Trzeba jednak wziąć

R a p o rt

pod uwagę potencjalne i realne różnice w strukturze sprzedaży produktów w aptekach sieciowych i niesieciowych. Przykładowo: w aptekach sieciowych większą rolę niż w aptekach niesieciowych odgrywa sprzedaż odręczna, charakteryzująca się wyższą, przeciętną marżą.

Jakie rodzaje produktów dominowały w sprzedaży aptecznej w roku 2014?

Analizy dokonano dla klas ATC 1 oraz OTC 2 (autorska klasyfikacja produktów bez recepty opracowana w PharmaExpert). W przypadku leków dominują te same kategorie, co w latach ubiegłych.

Najwięcej sprzedaje się leków stosowanych w chorobach: metabolicznych, układu sercowo-naczyniowego, ośrodkowego układu nerwowego oraz układu oddechowego. Analogiczna analiza dla najważniejszych kategorii produktów sprzedawanych bez recepty potwierdza dominującą – także w poprzednich latach – rolę produktów stosowanych w przeziębieniu. Ale już na drugim miejscu znalazły się dermokosmetyki – jedna z najdynamiczniej rosnących grup produktów. Oddzielnie należy analizować suplementy, bowiem ich zastosowania często pokrywają się ze wskazaniami dla produktów o statusie OTC. W przypadku suplementów najwięcej sprzedaje się witamin oraz toników/preparatów wzmacniających.

Ostatnie lata na rynku aptecznym były bardzo mocno zdeterminowane przez zmiany legislacyjne, głównie wynikają-

» Najchętniej bez recepty Polacy kupują leki na przeziębienie oraz dermokosmetyki.« ce z wprowadzenia nowej ustawy refundacyjnej. Kolejnych modyfikacji w prawie należy się spodziewać już wkrótce.

Aktualnie w procesie nowelizacji znajduje się prawo farmaceutyczne – celem jest dopasowanie przepisów polskich do regulacji unijnych z zakresu kontroli produktów pod względem wykrywania fałszerstw oraz zmniejszenie i kontrola wywozu produktów, szczególnie tych, których dostępność się pogorszyła.

W zależności od przyjętych rozwiązań, implementacja nowych regulacji prawnych oznaczać może koszty – nie tylko dla producentów czy hurtowni, ale także dla aptek.

Obecny rok i kolejne (prognoza) wydają się być kontynuacją aktualnie dostrzeganych trendów na rynku. Liczba aptek, głównie sieciowych, będzie prawdopodobnie nadal rosnąć, zaostrzając sytuację konkurencyjną na rynku.

W roku 2015 rynek może urosnąć od 1 do 3% wartościowo, ale dystrybucja wy-

Tomasz Dzitko Ekspert BCC ds. Rynku Farmaceutycznego

Ustawa refundacyjna, która weszła w życie w styczniu 2012 roku, wprowadziła bardzo daleko idące zmiany, czego skutkiem było skurczenie się rynku farmaceutycznego o ponad 6%. Wydatki Narodowego Funduszu Zdrowia na refundację zmniejszyły się z 8,8 do 6,8 mld zł, ale pacjenci dopłacili do leków więcej.

Problemem dla hurtowników było ustawowe zmniejszenie marż, a dla aptekarzy – usztywnienie cen i przeceny magazynów. Lekarze przepisali mniej leków na receptach.

Rok 2014 był kolejnym etapem adaptacji przedsiębiorców z branży farma-

pracowanej wartości zapewne będzie – tak jak w 2014 roku – nieproporcjonalna. Wszystko wskazuje na to, że apteki sieciowe mogą jeszcze zwiększyć swoje udziały na rynku. Wiele zależy od strategii, zarówno aptek sieciowych jak i indywidualnych.

Z punktu widzenia firmy analizującej rynek apteczny trzeba przyznać, że ilość informacji – którymi dysponuje lub mogłaby dysponować apteka lub sieć apteczna – jest olbrzymia. Ale najczęściej nie są one wykorzystywane. Prawidłowe „mikrozarządzanie” poprzez analizę otoczenia konkurencyjnego i trendów na rynku może pomóc w budowaniu przewagi konkurencyjnej. Przyszłość konkretnej apteki czy sieci aptecznej nie będzie determinowana wyłącznie przez statystyczne trendy globalne i regulacje prawne, ale coraz częściej przez system narzędzi i informacji, które stworzą podstawy do racjonalnego działania.

Warto rozejrzeć się wokół i wykorzystać dane własne lub z raportów zewnętrznych do lepszego zarządzania bieżącą działalnością. Motto nie musi koniecznie brzmieć: „większy może więcej”.

Może się okazać, że „lepszy to ten, kto wie więcej”.  Wszystkie dane wykorzystane w artykule – na podstawie analiz informacji z ogólnopolskiego, reprezentatywnego panelu aptek Kontakt do autora: jaroslaw.frackowiak@pharmaexpert.pl

ceutycznej do nowych warunków rynkowych. W związku z przecenami leków, wynikającymi z publikacji kolejnych aktualizacji list refundacyjnych, apteki poniosły straty szacowane na ok. 3.000 zł na każdą aptekę rocznie. Z badań wynika, że w 2012 r. ogólne koszty przeceny zapasów magazynowych z tego tytułu wyniosły ok. 90 mln zł, a w 2013 roku ok. 60 mln zł. W tej sytuacji trudno się dziwić, że apteki utrzymują minimalne stany magazynowe, a wiele produktów zamawiają pod konkretną receptę.

Według analizy przygotowanej przez PwC Polska, hurtownie farmaceutyczne, w związku z kolejnymi obniżkami marży na leki refundowane, utraciły w wartościach bezwzględnych 88 i 148 milio-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

25

R a p o rt

nów złotych marży odpowiednio w 2013 i 2014 r, co przełożyło się na ograniczenie kosztów prowadzenia działalności, m.in. uboższy serwis dla aptek, w tym mniejszą częstotliwość dostaw.

Na częstotliwość dostaw negatywnie wpływa także system tzw. dystrybucji selektywnej i bezpośredniej, stosowany przez producentów. W systemie takim producent dostarcza leki bezpośrednio do aptek za pośrednictwem tzw. operatorów logistycznych (2–3 hurtowni wytypowanych do dystrybucji produktu na terenie kraju). Limity narzucone przez gospodarzy programów na apteki, wynikające z przejęcia przez producentów prawa do decydowania o poziomie potrzeb pacjentów danej apteki, doprowadziły do sytuacji, w których apteka, poruszając się w obrębie limitów kilku opakowań na miesiąc wydzielonych przez producenta, boryka się z permanentnym brakiem leków dla pacjentów.

Efektem opisanej sytuacji jest utrudniony dostęp pacjentów do leków z powodu trudności w ich zamawianiu. Informacje te znalazły swoje potwierdzenie w wynikach badania wykonanego przez CBOS na zlecenie Stowarzyszenia Eksporterów Równoległych: 39% ankietowanych aptek uznało, że składanie zamówień bezpośrednio do producentów stanowi dla nich problem, a dla 36% aptek zarządzanie zapasami produktów otrzymywanych od producenta jest kłopotliwe.

Podczas gdy uczestnicy rynku oraz pacjenci na własnej skórze odczuli rygory nowych przepisów, niezrozumiała jest postawa urzędników, którzy mając możliwość zaoszczędzenia milionów złotych rocznie oraz zaoferowania tańszych leków z importu równoległego, nie podejmują w tym kierunku żadnych działań. A wystarczyłaby prosta poprawka do ustawy refundacyjnej dopuszczająca skuteczne refundowanie leków z importu równoległego, nie zmieniająca ani założeń ustawy, ani jej mechanizmów.

Tymczasem, dane z najnowszego raportu Diagnoza Społeczna 2013 roku – warunki i jakość życia Polaków jednoznacznie wskazują, że polscy pacjenci rezygnują z opieki zdrowotnej z powodu braku środków finansowych. W 2013 roku aż 40% rencistów oraz ponad 20% emerytów nie stać było na zakup potrzebnych im leków. Konieczność rezygnacji z przyczyn finansowych z zakupu środków farmaceutycznych dotyka w dużym

26

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

stopniu także rodziny niepełne oraz wielodzietne – prawie 25% takich rodzin nie realizuje recept.

Jednak najważniejszym problemem w mijającym roku były czasowe niedobory leków w aptekach. Niestety, pomimo licznych inicjatyw podejmowanych przez środowisko przedsiębiorców (np. debata w BCC w lipcu 2014 r.), urzędnicy nie podjęli prób dokonania rzetelnej analizy tego zjawiska, wskazując od razu na tzw. „odwrócony łańcuch dystrybucji” oraz eksport równoległy jako

» W 2013 roku aż 40% rencistów oraz ponad 20% emerytów nie stać było na zakup potrzebnych im leków.«

główne przyczyny niedoborów leków.

Nie uzgodniono także definicji, co jest „niedoborem”.

Tymczasem Europejska Agencja Leków (EMA) oraz wiele krajowych agencji rządowych odpowiedzialnych za nadzór nad obrotem publikuje oficjalne wykazy występujących niedoborów. We wszystkich krajach, w których przyczyny niedoborów są systematycznie analizowane, okazało się, że prawie zawsze spowodowane są one przyczynami podażowymi (np. problemy produkcyjne, reglamentacja dostaw), a znacznie mniejszym stopniu przyczynami popytowymi (np. zwiększone zapotrzebowanie krajowe, eksport).

I tak, np. we Francji, Norwegii i Włoszech, podobnie jak w przypadku nie-

doborów raportowanych przez EMA, wszystkie niedobory były spowodowane problemami podażowymi. W Niemczech tylko 1 na 13 problemów niedoborów miał przyczynę po stronie popytowej.

Procedowany obecnie w Sejmie projekt ustawy ograniczający eksport w celu zwiększenia dostępu pacjentów do leków w ogóle nie odnosi się do podażowych przyczyn niedoborów. Urzędnicy powinni podjąć decyzję polityczną, w jaki sposób zamierzają uregulować ten problem.

Rozwiązania są dwa: regulacja bądź deregulacja. W ramach regulacji producenci powinni zostać zobowiązani do dostarczania leków wszystkim hurtowniom, a każdą odmowę uzasadniać. Taki model funkcjonuje np. w Niemczech. Jeżeli ustawodawca wybierze model deregulacyjny to powinien usankcjonować „odwrotny łańcuch dystrybucji”, umożliwiając aptekom na sprzedawanie leków do innych aptek i hurtowni, oczywiście pod nadzorem państwa. Ten model sprawdził się w Wielkiej Brytanii. Należy bowiem pamiętać, że interesy producentów, hurtowników, eksporterów i aptekarzy są w wielu sytuacjach rozbieżne. Ustawodawca powinien wziąć je pod uwagę i wybrać rozwiązanie, które będzie kompromisowe dla rynku oraz korzystne dla pacjentów.

Równolegle przed branżą farmaceutyczną stoją kolejne wyzwania, z którymi będzie ona musiała zmierzyć się w roku 2015. Niezwykle pracochłonnym i kosztownym procesem będzie dostosowanie hurtowni farmaceutycznych do nowych wytycznych Dobrych Praktyk Dystrybucyjnych. Ważne jest, aby regulacje te nie doprowadziły do osłabienia pozycji konkurencyjnej polskich przedsiębiorców na arenie wspólnotowej i aby były one proporcjonalne do celu, którego realizacji mają służyć.

Pod koniec 2015 roku spodziewana jest publikacja Aktów Delegowanych do Dyrektywy Fałszywkowej, regulujących proces nakładania indywidualnych numerów seryjnych oraz zarządzanie procesem ich deaktywacji. W wielu krajach prace nad tym projektem połączyły środowiska producentów, hurtowników, eksporterów, importerów i aptekarzy. To dobry przykład konstruktywnego dialogu, z korzyścią dla rynku i pacjentów.

Mam nadzieję, że podobny dialog zostanie nawiązany u nas, w Polsce. 

R a p o rt

Aptekarska zaproponowała wprowadzenie regulacji mającej zapewnić wszystkim hurtowniom farmaceutycznym stałe dostawy leków objętych zakresem posiadanego przez przedsiębiorcę zezwolenia, w ilości niezbędnej do zaspokojenia bieżących potrzeb pacjentów. Proponowany przepis stanowi, że odmowa sprzedaży refundowanego produktu leczniczego podmiotowi uprawnionemu do obrotu (hurtowni lub aptece) ma być dokonywana w formie pisemnej lub elektronicznej, wraz z uzasadnieniem oraz powiadomieniem Głównego Inspektora Farmaceutycznego.

Dr Marek Jędrzejczak Wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskiej

Pogarszająca się w Polsce sytuacja ekonomiczna aptek indywidualnych, reglamentacja leków ratujących zdrowie i życie, nierówne traktowanie podmiotów w strukturze zaopatrzenia farmaceutycznego, duże zagęszczenie aptek w aglomeracjach miejskich i białe plamy na terenach wiejskich, utrata niezależności w wykonywaniu zawodu farmaceuty w aptekach sieciowych – to problemy, z którymi codziennie będą się zmagać apteki i aptekarze w 2015 roku. Szczególnie trudna jest sytuacja ekonomiczna aptek indywidualnych. Od kilku lat systematycznie zmniejsza się ich udział w rynku. Nie mają one dostępu do wielu leków ratujących zdrowie i życie. Ich dostawy do aptek są limitowane. Należy podkreślić, że samorząd aptekarski już kilka lat temu alarmował, iż tolerowanie przez państwo tak zwanego systemu dystrybucji bezpośredniej (z pominięciem klasycznego, zgodnego z prawem łańcucha dostaw: producent – hurtownia – apteka – pacjent) grozi tym, że producenci leków będą jednostronnie ustalać limity dostaw leków do aptek. Niestety, Rząd i Główny Inspektor Farmaceutyczny nie skorzystali z eksperckiej wiedzy farmaceutów i ostrzeżeń formułowanych przez samorząd.

Obecnie jedynie trzy hurtownie, a także niektóre składy konsygnacyjne, mają wyłączny dostęp do ponad stu ważnych leków ratujących zdrowie i życie.

W związku z permanentnym brakiem w aptekach tych leków, Naczelna Izba

Samorząd aptekarski uważa, że konieczne są pilne i gruntowne zmiany w ustawie z 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne i w ustawie z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, które poprawią warunki funkcjonowania aptek. Obecnie wydawanie

» Konieczne jest uchwalenie moratorium zawieszającego tworzenie nowych aptek.«

przez apteki leków refundowanych ze środków publicznych przynosi straty.

Niepokojącą tendencję obrazuje spadek średniej marży na opakowanie: z 4,55 zł w 2011 r. (marża plus rabat) do 4,21 zł w 2012 r. i 4,14 zł w 2013 r. W ubiegłym roku sytuacja nie uległa poprawie. Średniomiesięczna kwota marży kasowej w aptekach na leki refundowane spadła ze 123,6 mln zł w 2013 r. do 117,6 mln zł w 2014 r. (okres od stycznia do listopada 2014 r.). W wielu aptekach marża ta nie pokrywa nawet kosztów związanych z wydawaniem leków refundowanych. Samorząd aptekarski podkreśla,

że urzędowa tabela marż detalicznych musi uwzględniać realne koszty wydawania tych leków i funkcjonowania apteki jako placówki ochrony zdrowia publicznego. Należy też zmienić sposób naliczania urzędowej marży detalicznej.

Uważamy, że powinna być ona naliczana od ceny hurtowej brutto leku, a nie od ceny stanowiącej podstawę limitu w danej grupie limitowej.

Zdaniem samorządu aptekarskiego konieczne jest uchwalenie moratorium zawieszającego tworzenie nowych aptek, które powinno zapewnić istniejącym aptekom ekonomiczne podstawy ich działalności do czasu wprowadzenia systemowej regulacji rynku aptecznego. Naczelna Izba Aptekarska domaga się między innymi wprowadzenia do porządku prawnego zasady „apteka dla aptekarza lub spółki aptekarskiej” oraz uchwalenia przepisów zobowiązujących właściwe organy państwa do uwzględniania kryteriów demograficznych i geograficznych przy wydawaniu zezwolenia na prowadzenie apteki. Regulacje te są konieczne, żeby apteka – jako placówka ochrony zdrowia publicznego – i pracujący w niej farmaceuci mogli wykonywać, niezależnie od istniejącej komercji, nałożone na nich ustawowe zadania, koncentrując się na szeroko pojętej opiece farmaceutycznej.

Naczelna Izba Aptekarska skierowała w ubiegłym roku apel do premier Ewy Kopacz o przedsięwzięcie kompleksowych działań w celu uratowania polskich aptek. Wskazaliśmy, że brak zdecydowanych i natychmiastowych decyzji rządu oznaczać będzie: dalsze utrudnienia w zaopatrzeniu pacjentów w leki refundowane, nieuchronny koniec niezależnego aptekarstwa, niezależnych aptek i hurtowni farmaceutycznych, całkowitą monopolizację rynku hurtowego i detalicznego, a także ostateczne pozbawienie państwa polskiego wpływu na warunki obrotu lekami, które będą dyktowane przez właścicieli sieci. 

DYSKUSJA Czekamy na Państwa opinie na temat rynku farmaceutycznego w Polsce, zagrożeń, wyzwań, koniecznych reform i zmian prawnych.

Adres e-mail: redakcja@osoz.pl

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

27

Foto: !anaughty! / Foter / CC BY

rozmow y

Przyszłość zapisana w liczbach Profesor Kalra Dipak jest cenionym, międzynarodowym ekspertem w dziedzinie badań i rozwoju architektury systemów elektronicznego rekordu pacjenta, kierownikiem Katedry Informatyki Zdrowia na University College London oraz Prezydentem EuroRec Institute. Rozmawiamy o idei cyfrowego pacjenta i matematycznych metodach modelowania zdrowia.

28

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

Co dokładnie oznacza pojęcie „cyfrowego pacjenta”, o którym często mówi Pan Profesor?

Pojęcie „cyfrowego pacjenta” jest metaforą zestawu informacji na temat zdrowia, ochrony zdrowia i ogólnej kondycji psychicznej oraz fizycznej, opisujących daną osobę. W ostatnich latach nabrało szczególnego znaczenia w związku z rozwojem modeli matematycznych i komputerowo generowanych symulacji w medycynie. EHR (red.: elektroniczny rekord pacjenta, ang. – electronic health record) przestał być już zapisem danych odnoszących się do przeszłości, pozwalając antycypować sytuację zdrowotną. W ten sposób, w niedalekiej przyszłości, po-

może w precyzyjnym projektowaniu sposobów leczenia oraz profilaktyce, dopasowywanych indywidualnie do każdego człowieka. Pojedyncza porada zdrowotna będzie coraz precyzyjniej odzwierciedlała sytuację konkretnego pacjenta, w mniejszym stopniu opierając się tylko na statystycznych danych populacyjnych.

Inne rozwiązania ICT, a zwłaszcza urządzenia mobilne, pozwolą pacjentom rejestrować dane w czasie rzeczywistym, bez dodatkowego wysiłku czy nakładu czasu, dostarczając wysokiej jakości wiedzy do tworzenia modeli obliczeniowych oraz błyskawicznie informując o sytuacji zdrowotnej.

Szczególnie skorzystają na nich pacjenci chorzy przewlekle.

rozmow y

Sama idea brzmi obiecująco, ale co należy zrobić, aby ją urzeczywistnić?

Z jednej strony, realizacja docelowej wizji wymagać będzie technicznej i semantycznej integracji rozproszonych obecnie informacji na temat każdego pacjenta. Wyzwanie polega na kumulacji danych z różnych źródeł, zbieranych na przestrzeni całego życia, włączając w to zwłaszcza historię choroby rejestrowaną u lekarza, w szpitalu, szkole, miejscu pracy czy nawet na siłowni. Aby się to stało, potrzebujemy o wiele dalej idącej standaryzacji niż ma to miejsce obecnie oraz większego zaangażowania w proces dokumentowania, aby informacja zdrowotna była dobrze zorganizowana, opisując spójnie i holistycznie stan zdrowia pacjenta. Z drugiej strony, przyszłościowa idea cyfrowego pacjenta, gdzie w grę wchodzi modelowanie matematyczne, symulacje i prognozowanie, wymaga dalszych badań naukowych. Z kolei w przypadku modeli już opracowanych, należałoby przeprowadzić pogłębione testy na szeroką skalę, sprawdzając ich dokładność.

Przedstawiając pacjentom i lekarzom nowatorskie zestawienia danych medycznych nie możemy zapominać, że jednocześnie powinniśmy podpowiedzieć, w jaki sposób wykorzystać posiadane, dodatkowe informacje.

Każdy z nas jest odpowiedzialny za własne zdrowie i dlatego każdy pacjent musi być coraz mocniej zaangażowany w proces leczenia i profilaktyki. W jednym z wykładów wspomina Pan, że potrzebujemy zmiany orientacji z „opieki nad pacjentem” na „opiekę nad mieszkańcem”...

Pacjenci w codziennym życiu są współtwórcami zdrowia (albo choroby), poprzez wybory w zakresie stylu życia i sposobu samoopieki. Nie można zapomnieć, że występuje wiele czynników oddziaływujących na nasze zdrowie, a na które nie mamy żadnego wpływu, np. predyspozycje genetyczne, wypadki.

Równolegle należy przyznać, że systemy ochrony zdrowia niewystarczająco angażują pacjentów w aktywne zarządzanie indywidualną profilaktyką, zdrowiem albo chorobą. Nadal mamy do czynienia z paternalistycznym modelem ochrony zdrowia.

Na temat własnego zdrowia, choroby, zdrowego stylu życia możemy się wiele nauczyć sięgając do informacji dostęp-

nych w Internecie. Wkrótce jeszcze więcej wiedzy będziemy mogli czerpać z coraz to nowszych aplikacji na telefon komórkowy. Z ich pomocą zyskamy dostęp do naszej historii zdrowia – w ten sposób lepiej poinformowany pacjent będzie mógł podejmować lepsze decyzje.

Innym przykładem są narzędzia społecznościowe, ułatwiające chorym wymianę opinii, uzyskanie wsparcia, dzielenie się doświadczeniami i wskazówkami.

» Dzięki kontom zdrowotnym, porady zdrowotne i profilaktyka precyzyjniej odzwierciedlają sytuację konkretnego pacjenta.« Wzbogacenie danych w elektronicznym rekordzie pacjenta modelami predykcyjnymi i informacjami antycypującymi sytuację zdrowotną stanowi ogromny krok do przodu. Pacjenci będą mogli samodzielnie kontrolować i realizować indywidualny plan zdrowia, współpracując w modelu partnerskiej relacji z lekarzem.

Powracając do pytania dotyczącego opieki zorientowanej „na mieszkańcach”. Koncepcja bazuje na założeniu, że w centrum podejmowania decyzji zdrowotnych jest każdy człowiek, wspomagany przez lekarza i informacje z zaufanych źródeł cyfrowych. Zwróćmy uwagę, że nie każdy pacjent życzy sobie wchodzenia w rolę kontrolną. W okresie stresu albo choroby wiele osób preferuje model, w którym opiekę powierza się pracownikom ochrony zdrowia, do momentu powrotu do pełnej formy. Musimy akceptować tego typu indywidualne preferencje.

Prawie każdy kraj w Europie rozwija własne systemy elektronicznego

rekordu pacjenta, tworząc tzw. konta zdrowia. Jakie wskazówki należy wziąć pod uwagę, aby cyfrowe inwestycje wiązały się z konkretnymi korzyściami dla pacjentów?

Mamy do dyspozycji bardzo bogatą literaturę na temat elektronicznych rekordów pacjenta oraz standardów, które powinny towarzyszyć budowie rozwiązań EHR. W optymalnej implementacji narzędzi e-zdrowia pomagają międzynarodowe normy, jak przykładowo ISO, opisujące wymagania, modele interoperacyjności, bezpieczeństwa danych, zgodności z politykami zdrowotnymi itd. Nieustannie rozrasta się liczba semantycznych standardów kompatybilności, w postaci chociażby słowników terminologii stosowanych w praktyce klinicznej. Jakkolwiek pamiętajmy, że dane medyczne są danymi bardzo złożonymi, co wynika z wysokiego stopnia skomplikowania samej medycyny jako nauki. Zwłaszcza, kiedy pacjent cierpi z powodu kilku dolegliwości, dodatkowo nakładających się na siebie, wchodzących ze sobą w interakcje. Co więcej – nasza wiedza nieustannie się rozwija, zmieniając sposób, w jaki interpretujemy niektóre choroby i prowadzimy leczenie. Można powiedzieć, że medycyna jest sztuką i nauką w jednym: pacjenci to jednostki indywidualne, których nie można w całości opisać sięgając do standardów i słowników. W obszarach, gdzie nie wypracowano jeszcze tzw. najlepszych praktyk klinicznych, metody terapii znacznie się różnią, tak samo jak adekwatna dokumentacja medyczna. Wiele standardów, mogących stanowić ogromną pomoc w ochronie zdrowia, jeszcze nie zostało opracowanych.

EHR posiada potencjał wspierania wyższej jakości usług i spójnej dokumentacji zdarzeń medycznych, co może pomóc we wprowadzaniu opartych na dowodach skuteczniejszych praktyk profilaktyki i leczenia. Więcej danych na temat pacjenta gromadzonych na elektronicznym rekordzie pacjenta to większa pomoc w podejmowaniu decyzji klinicznych, nawet w rzeczywistości ogromnych mas informacji do przetworzenia.

Planowanie i rozwój architektury systemów EHR w skali lokalnej powinno być realizowane w modelu wielosektorowego zaangażowania i współpracy podmiotów rynku ochrony zdrowia, z naciskiem na analizę potrzeb i oczekiwań w stosunku do rozwiązań cyfrowych.

Bardzo rzadko miałem okazję obserwo-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

29

rozmow y

» Z pomocą metod modelowania matematycznego, pacjenci będą mogli samodzielnie kontrolować i realizować indywidualny plan zdrowia.«

wać partycypację organizacji pacjentów w proces rozwoju narzędzi e-zdrowia. To błąd – mogą one mieć ogromny wkład w generowanie nowych, świeżych pomysłów.

Z pespektywy międzynarodowej, hamulcem dla niektórych dużych projektów EHR – prowadzonych na skalę narodową – jest tworzenie koncepcji z naciskiem na czynnik technologii. Należy pamiętać, że implementacja narzędzi EHR nie jest implementacją technologii.

To implementacja na poziomie socjotechnicznym, gdzie holistyczne podejście uwzględnia procesy zmian organizacyjnych oraz praktyczne korzyści wynikające z wdrożenia cyfrowego systemu gromadzenia i obiegu informacji.

Wiele badań pokazuje, że pacjenci są rozczarowani brakiem spójności w obrębie systemu ochrony zdrowia, rozproszeniem informacji na temat ich historii choroby, niedostateczną koordynacją opieki medycznej. Społeczeństwo ocze-

30

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

kuje, że inwestycje w technologie informacyjno-komunikacyjne umożliwią lepszą integrację opieki, w której człowiek, jako jednostka, odgrywa rolę centralną.

W jaki sposób cyfrowy zapis danych medycznych pozwoli w przyszłości w lepszy sposób sprawować nadzór nad zdrowiem?

Elektroniczny rekord pacjenta – zwłaszcza, kiedy umożliwia dostęp do wiedzy w postaci wskazówek zdrowotnych albo porad edukacyjnych, uwzględniając tworzenie zdrowotnych modeli matematycznych i towarzyszące mu wsparcie ze strony aplikacji oraz e-urządzeń – staje się prywatnym asystentem pacjenta, rodzin, pracowników ochrony zdrowia.

Ułatwia w ten sposób podejmowanie decyzji profilaktycznych i terapeutycznych. To oczywiście jeden z wielu elementów układanki. Poza nim wiele innych determinantów wpływa na jakość usług i opieki: stopień edukacji personelu medycznego, dostateczna liczba pra-

cowników ochrony zdrowia na danym terenie, wyposażenie placówek medycznych, organizacja sektora, polityka zdrowotna, system refundacji itd. O zdrowiu i stylu życia decydować mogą okoliczności zewnętrzne, jak przestrzeń podejmowania decyzji zdrowotnych lub jej ograniczenie, reklama, ogólne zachowania społeczne, stan zdrowia psychicznego, który z kolei kształtuje wewnętrzną motywację do dbałości o zdrowie.

Z tej perspektywy ważne wydaje się, aby inwestować w dobrze zaprojektowane i przemyślane rozwiązania EHR, wyposażać pacjentów w odpowiednie narzędzia i technologie, ale w tym samym czasie nie zapominając o innych czynnikach, które wpływają na zdrowie jednostki i społeczeństw.  Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiał: Artur Olesch

rozmow y

Foto: GCM

Interdyscyplinarna przewaga – Dbałość o jakość leczenia to nie jednorazowy proces, ale ciężka i systematyczna praca – mówi mgr Klaudia Rogowska, dyrektor Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Nr 7 Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach – Górnośląskie Centrum Medyczne im. prof. Leszka Gieca (GCM). W wywiadzie dla OSOZ opowiada o ambitnych projektach, potencjale tkwiącym w kreatywnych pracownikach, jakości i innowacjach.

GCM to renomowany w Polsce ośrodek, gdzie z jednej strony leczeni są pacjenci, z drugiej – realizowana działalność naukowa. Czy trudno zarządzać placówką, która w 2014 przyjęła 160 000 pacjentów?

GCM to wysokospecjalistyczny ośrodek, do którego najczęściej trafiają chorzy obciążeni wieloma chorobami wymagającymi interdyscyplinarnego podejścia.

Zarządzenie szpitalem zasadniczo różni się od zarządzania przedsiębiorstwem czy firmą, bo tu za każdym numerem

kartoteki kryje się historia konkretnego człowieka. W 2014 roku udzieliliśmy blisko 132 tys. porad w poradniach specjalistycznych, a w oddziałach hospitalizowaliśmy niemal 30 tys. chorych. To znacząca liczba, ale my musimy pamiętać, że każdy pacjent chce być traktowany wyjątkowo. To wymaga nie tylko dyscypliny zespołów lekarsko-pielęgniarskich, ale także daleko idącej empatii. Pacjenci chcą się u nas leczyć, bo mamy zespół, który właśnie tak postrzega swoją pracę.

Nie wspominając o wysokich kwalifikacjach i doświadczeniu. Wyznajemy za-

sadę, że zadowolony z warunków pracy zespół, to zadowolony pacjent. Dlatego jednym z zadań zarządu jest zapewnienie dobrego środowiska do wykonywania zawodu, a także tworzenie optymalnych warunków do badań naukowych.

Uważam, że najważniejszy atut każdego szpitala tkwi w ludziach. To zespół jest inicjatorem i siłą napędową szpitala, to jemu musi „się chcieć”. Rolą kierownictwa jest włączanie „zielonego światła” – stwarzanie warunków do rozwoju, umożliwianie udziału w szkoleniach, zapewniania wsparcia organizacyjnego

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

31

rozmow y

i oczywiście – w miarę możliwości – finansowanie inicjatyw i pomysłów.

W jaki sposób, przy tej skali obsługiwanych chorych, można zadbać o jakość leczenia i indywidualną obsługę chorego?

Placówka jest jednym z największych ośrodków wieloprofilowych w Polsce.

To atut zapewniający pacjentom kompleksową diagnostykę i leczenie.

Powołaliśmy Komisję ds. Jakości, której jednym z nadrzędnych celów jest poprawa jakości i bezpieczeństwa udzielanych świadczeń medycznych.

Jesteśmy dużym, 677 łóżkowym szpitalem z 23 oddziałami. Stuprocentowy nadzór nad jakością leczenia przez dyrektora, czy wspomnianą wcześniej komisję, jest niemożliwy. Dlatego w zakresie jakości dokonaliśmy decentralizacji zarządzania poprzez powierzenie części zadań poszczególnym oddziałom. Każdy oddział jest pewnego rodzaju mikroświatem, z którym konkretny pacjent może się identyfikować. Zespół lekarsko-pielęgniarski – dzięki temu, że jest blisko pacjenta – potrafi precyzyjnie określić jego potrzeby. Oczekiwania pacjenta oddziału geriatrii są z pewnością inne niż pacjenta oddziału laryngologii.

Staramy się dbać o każdy szczegół, nie tylko ten związany bezpośred-

32

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

» Zadowolony z warunków pracy zespół, to zadowolony pacjent.« nio z leczeniem, ale także z samym pobytem w ośrodku. Dbałość o jakość leczenia w szpitalu to nie jest jednorazowy proces, ale ciężka i systematyczna praca. Dokładamy wszelkich starań, aby pracownicy medyczni oraz personel pomocniczy byli nie tylko kompetentni i profesjonalnie przygotowani do powierzonych zadań, ale również empatyczni w stosunku do pacjentów. To naprawdę ważne.

GCM to także ośrodek słynący z innowacyjnych zabiegów oraz technologii medycznych.

Od początku działalności nasz szpital jest jednostką wprowadzającą innowacyjne, nie tylko w skali kraju, metody lecznicze i terapeutyczne. Realizujemy długofalową strategię – „Innowacje medyczne w służbie pacjentom”. Do GCM

często trafiają pacjenci, którzy wymagają ponadstandardowego i wysokospecjalistycznego leczenia. Istotnym działaniem wspierającym innowacje, jest również tworzenie jak najlepszych warunków dla badań naukowych.

Dzięki takiej strategii, placówka znajduje się w czołówce ośrodków wykonujących unikalne procedury. Wśród nich można wymienić: – przezskórna korekta ciężkiej niedomykalności zastawki mitralnej z użyciem systemów MitraClip; – opracowane przez zespół lekarzy z GCM zabiegi przezskórnego zamykania ciężkich przecieków okołozastawkowych u chorych po chirurgicznej implantacji protezy zastawkowej serca; – przezcewnikowe implantacje zastawki aortalnej TAVI; – leczenie zawałów mózgu. Trombektomia – zabieg udrożnienia tętnic mózgowych u pacjentów z udarem mózgu.

W 2014 roku w szpitalu wykonano po raz pierwszy w Polsce zabieg, który polegał na wszczepieniu 55-letniemu pacjentowi cierpiącemu na niewydolność serca i towarzyszącą jej wadę zastawki mitralnej, specjalnego implantu – silikonowej opaski BACE. System opracowany przez dr Jai Ramana z University Medical Center w Chicago jest

rozmow y

jeszcze w fazie badań, ale daje nadzieję na zrewolucjonizowanie leczenia wtórnej niedomykalności zastawki mitralnej.

Opaska BASE nakładana jest na pracujące serce, bez zatrzymywania jego akcji i bez stosowania krążenia pozaustrojowego. W październiku z kolei po raz pierwszy w Europie zespół kardiologów interwencyjnych wykonał zabieg implantacji stentu z wykorzystaniem najnowocześniejszego systemu ultrasonografii wewnątrznaczyniowej. Nowatorski system jest mniejszy, dzięki czemu mniej inwazyjny. Znajduje zastosowanie w mniejszych tętnicach przy użyciu mniejszych cewników, co ma wpływ na ilość kontrastu i obciążenie pacjenta.

W listopadzie, również po raz pierwszy w Polsce, w naszym ośrodku wykonano zabieg przezskórnej implantacji zastawki aortalnej nowej generacji. Zabiegowi poddano pacjentkę z ciężkim zwężeniem zastawki aortalnej, wymienionej chirurgicznie kilka lat wcześniej. Nowa, ulepszona zastawka charakteryzuje się tym, iż jest w pełni repozycjonowalna, co umożliwia dużą precyzję jej wszczepienia. W przypadku dotychczas stosowanych zastawek, po wszczepieniu nie było możliwości zmiany ich pozycji. To no-

watorskie rozwiązanie jeszcze bardziej zwiększa bezpieczeństwo pacjenta.

Z jakimi korzyściami dla pacjentów i medycyny wiąże się współpraca ośrodka ze Śląskim Uniwersytetem Medycznym?

Podstawowym celem szpitala, oprócz udzielania świadczeń zdrowotnych, jest kształcenie przed- i podyplomowe w zawodach medycznych. Nasi specjaliści edukują młode pokolenie lekarzy, pielęgniarek, rehabilitantów i techników rtg. To ważne, bo zapotrzebowanie na wysokiej klasy specjalistów będzie coraz większe, chociażby zważywszy na fakt starzejącego się społeczeństwa.

Współpraca z uczelnią jednak znacznie wykracza poza samo kształcenie.

Daje bowiem cały wachlarz możliwości w zakresie prowadzenia badań naukowych. W grudniu uczelnia podpisała umowę grantową na realizację międzynarodowego projektu. Program dotyczy terapii komórkowej, która poprawia funkcję skurczową lewej komory serca i zmniejsza dolegliwości u pacjentów z niewydolnością serca. Ponadto, uczelnia otrzymała środki na realizację

Szpital, badania i rozwój W GCM od prawie 40 lat leczenie pacjentów przenika się z działalnością naukową. Placówka znajduje się w światowej czołówce ośrodków prowadzących badania nad komórkami macierzystymi. Szpital specjalizuje się przede wszystkim w skomplikowanych procedurach medycznych, stawiając na interdyscyplinarność prowadzonej działalności. Dziś to nowoczesne miejsce, znane na świecie, cenione przez pacjentów oraz ekspertów.

projektu pt. „Zintegrowany system do przezcewnikowego zamykania przecieków okołozastawkowych (VALE)’’.

Medycyna to jedna z najszybciej rozwijających się dziedzin. Nie ma zatem żadnych wątpliwości co do tego, że ze współpracy ze Śląskim Uniwersytetem Medycznym płynie wiele korzyści dla pacjentów. Dzięki temu chorzy leczeni są na światowym poziomie.

Szpital realizuje aktywnie wiele programów profilaktyki i promocji zdrowia. Czy pacjenci chcą się w nie włączać?

Szpital w Ochojcu rzeczywiście organizuje z powodzeniem tzw. wydarzenia zdrowotne. Od dekady, wspólnie z naszymi pacjentami, obchodzimy Światowy Dzień Serca, a od kilku lat zachęcamy również do zdrowego stylu życia podczas Światowego Dnia Udaru Mózgu i Światowego Dnia Walki z Cukrzycą. Staramy się, aby podczas tych spotkań, poza badaniami profilaktycznymi i konsultacjami, przygotować dla pacjentów coś ciekawego. W ubiegłym roku, w ramach obchodów Światowego Dnia Walki z Cukrzycą, we współpracy z jedną z katowickich restauracji zaprosiliśmy naszych pacjentów do degustacji potraw o niskim indeksie glikemicznym. Wszyscy zainteresowani, którzy nas tego dnia odwiedzili, poza badaniami i konsultacjami z dietetykami mieli

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

33

rozmow y

możliwość przekonać się, że „zdrowo to również smacznie”.

Chciałabym też zwrócić uwagę na to, że nasze działania nie ograniczają się tylko do spotkań mających na celu promowanie zdrowego stylu życia w celu uniknięcia choroby. Chcemy dbać również o relację z tymi, którzy już są naszymi pacjentami, oferując bezpłatne konsultacje lekarskie, pielęgniarskie i rehabilitacyjne. Dużym zainteresowaniem cieszy się wydarzenie medyczne z okazji Światowego Dnia Stwardnienia Rozsianego. Spotkanie pt. „Nasza rodzina nie jest SaMa” przyciąga pacjentów chorujących na SM i ich krewnych. Poza konsultacjami neurologicznymi, pielęgniarskimi i rehabilitacyjnymi odbywają się pokazy walk rycerskich, konkursy i zabawy dla dzieci. Mamy świadomość tego, że jeżeli w rodzinie choruje mama lub tata, to często wsparcia potrzebują również dzieci.

Pod koniec ubiegłego roku odbyło się z kolei spotkanie organizowane przez Oddział Onkologii i Rehabilitacji dla chorych i rodzin dotkniętych problemem choroby nowotworowej. Główną intencją wydarzenia było udzielenie porad z zakresu rehabilitacji onkologicznej.

Rehabilitanci, pielęgniarki i dietetycy systematycznie edukują chorych w zakresie aktywności fizycznej, pielęgnacji i właściwej diety. W każdy czwartek odbywają się spotkania edukacyjne dla pacjentów objętych leczeniem przeciwkrzepliwym, istotne w prewencji udaru mózgu, zwłaszcza u osób z migotaniem przedsionków.

Zważywszy na zainteresowanie wydarzeniami zdrowotnymi i wszelkiego rodzaju działaniami z zakresu profilaktyki i promocji zdrowia, jestem przekonana, że nie mają one charakteru „spotkań przypadkowych”. Przyzwyczailiśmy pacjentów do Światowego Dnia Serca i innych wydarzeń. Oni naprawdę na nie czekają.

GCM świadomie kształtuje swój wizerunek w mediach. To nadal dość rzadko spotykane podejście.

Zdrowie i życie ludzkie stanowi najwyższą wartość, dlatego zainteresowanie mediów tym, co dzieje się w polskich szpitalach traktujemy ze zrozumieniem.

W kształtowaniu wizerunku placówki medycznej najwyższą wartością są lu-

34

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

» Sytuacja finansowa publicznych szpitali jest ogólnie trudna, ale załamywanie rąk i narzekanie niczego nie zmieni.« dzie. Mam tu na myśli zarówno pacjentów jak i personel medyczny. Nie da się budować reputacji wyłącznie w oparciu o nowoczesny sprzęt, aparaturę medyczną, atrakcyjną lokalizację czy kolorowe ściany. O wiele ważniejsze jest tworzenie relacji pomiędzy pacjentem i placówką, a tego nie można zrobić bez udziału zespołu medycznego.

W dzisiejszych czasach pacjenci są bardzo dobrze zorientowani w przysługujących im prawach do leczenia i mają wiedzę o szeroko pojętej opiece zdrowotnej. Jednym z naszych celów jest uświadamianie, również za pośrednictwem mediów, że po drugiej stronie tych praw są obowiązki, a najważniejszą powinnością każdego człowieka jest dbałość o własne zdrowie.

Szpital, poprzez wieloletnie działania, wypracował sobie relacje z mediami. Lekarze chętnie udzielają komentarzy eksperckich, a w przypadku organizowanych briefingów czy konferencji prasowych staramy się przekazać to, co najistotniejsze z punktu widzenia pacjenta. Poprzez obecność szpitala w mediach chcemy wzbudzać zaufanie, ukształtować pozytywny wizerunek, docierać z informacjami tam, gdzie trzeba.

Za 2 lata szpital będzie świętował swoje 40-lecie. Jaką ma Pani wizję dla kierowanego ośrodka? W jakim kierunku chciałby Pani Dyrektor rozwijać placówkę?

Tak, za 2 lata minie 40 lat odkąd nasz szpital przyjął pierwszego pacjenta. Na przestrzeni tych kilkudziesięciu lat wiele się zmieniło, cały czas staramy się modernizować i doposażać placówkę.

W GCM praktycznie nieustannie trwają bieżące remonty na poszczególnych od-

działach. W ciągu najbliższych lat czeka nas ich wiele, bo potrzeby są duże.

40 lat temu standardy i wymagania budowlane były zupełnie inne. Najważniejszą i największą inwestycją, która nas czeka, jest budowa bloku operacyjnego spełniającego wszystkie obecne wymogi. To ogromne wyzwanie, nie tylko finansowe, ale przede wszystkim organizacyjne, bo przecież szpital nie może zaprzestać udzielania świadczeń.

Wielokrotnie podkreślałam już, że atutem ośrodka jest jego wieloprofilowość. Chciałabym go rozwijać właśnie w tym kierunku. W dobie starzejącego się społeczeństwa istotnym jest, aby szpitale były gotowe na leczenie pacjentów obciążonych wielochorobowością.

Myślę również, że ważne jest, aby zarząd szpitala miał wizję, ale jeszcze ważniejsze, aby tę wizję podzielał cały zespół. Wówczas znacznie łatwiej realizować zamierzone cele.

Pod względem finansowym szpital radzi sobie całkiem dobrze…

Zarządzanie finansami w szpitalu publicznym to wyzwanie. Nie zawsze jest tak, jakbyśmy chcieli, a ze względu na specyfikę wykonywanych usług wielu sytuacji nie jesteśmy w stanie przewidzieć. Jako dyrektor staram się przede wszystkim nie demonizować warunków, w których szpital w danym momencie funkcjonuje.

Sytuacja finansowa publicznych szpitali jest ogólnie trudna, ale załamywanie rąk i narzekanie niczego nie zmieni.

Moim zadaniem jest radzić sobie z zastaną rzeczywistością, ustalić twarde zasady i konsekwentnie się ich trzymać.

Elementem umożliwiającym utrzymanie szpitala w dobrej kondycji jest bardzo zdyscyplinowany zespół. Szefa oddziału traktuję jak menedżera, który partycypuje w jego zarządzaniu. Ordynator systematycznie otrzymuje informacje na temat bieżącej sytuacji finansowej oddziału, zwłaszcza w kontekście wykonania kontraktu. Taka weryfikacja i kontrola, a także zaangażowanie ordynatora we wszystko to, co dzieje się lub jest w planach dla konkretnego oddziału, pozwala płynnie reagować na potencjalne trudne sytuacje.  Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiał: Artur Olesch

praktyk a

JOGA PŁYWANIE

JOGGING PIŁKA NOŻNA ROWER SPACER

SPORT

FITNESS

SIŁOWNIA gimnastyka

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA

W EUROPIE

„ Najbardziej aktywni fizycznie są mieszkańcy północnej Europy.”

ODSETEK OSÓB, KTÓRE NIE UPRAWIAJĄ ŻADNEGO SPORTU

W ILU DNIACH OSTATNIEGO TYGODNIA SPACEROWAŁEŚ/AŚ PRZYNAJMNIEJ 10 MINUT?

4-7 DNIACH 1-3 DNIACH

60% 26% 13% 41% 29% 25%

polska 52%

ILE GODZIN DZIENNIE SPĘDZASZ SIEDZĄC? (w pracy, w domu, u przyjaciół, oglądając TV, itd.)

JAK CZĘSTO UPRAWIASZ SPORT? REGULARNIE

23%

40% 42%

NIGDY

36%

(35%)

52%

(37%)

PARK, NA ZEWNĄTRZ

dom

13%

KIEDY UPRAWIASZ SPORT, ILE MINUT NA NIEGO POŚWIĘCASZ?

30 min. i mniej 31 – 60 min.

61 – 90 min.

91 – 120 min.

120 min. i więcej

17%

13%

2 h 31 min–5 h 30 min

43%

37%

5 h 31 min–8 h 30 min

26%

22%

8 h 30 min i więcej

11%

10%

WYNIKI DLA EUROPY (POLSKI)

33%

17% 18%

RZADKO

Mniej niż 2 h 30 min

MIEJSCE UPRAWIANIA SPORTU

8% 5%

OD CZASU DO CZASU

W OGÓLE

16% 37% 22% 9% 14%

18% 43% 21% 5% 10%

(5%)

KLUB SPORTOWY

25%

15%

13%

W DRODZE DO PRACY, DOMU, SZKOŁY

SIŁOWNIA, FITNESS

W PRACY

(24%)

5% (7%)

SZKOŁA, UNIWERSYTET

(9%)

(7%)

4% (3%)

GDZIEKOLWIEK, SPONTANICZNIE

Powód uprawiania sportu: dbałość o zdrowie (59%), chęć poprawy kondycji (35%) lub wyglądu fizycznego (22%), forma zabawy (24%) lub relaksu (16%), kontrola wagi (10%), możliwość przebywania z przyjaciółmi (9%).

LEGENDA:

EUROPA

POLSKA

Źródło: Badanie EUROSTAT „Sport and physical activity”, 2014.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

35

praktyk a

Złe rokowania Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH przedstawił wyniki badań CONCORD-2, które obrazują wyniki 5-letnich przeżyć w latach 1995–2009 w poszczególnych krajach na świecie, w tym w Polsce.

Wyleczalność chorych na nowotwory złośliwe poprawia się, ale nadal utrzymują się znaczne różnice regionalne. W Europie najniższe przeżycia charakteryzują kraje byłego bloku wschodniego. Postęp w ostatnich latach był zbyt mały, aby wpłynąć znacząco na miejsce Polski na mapie Europy. Znaj-

» W Polsce wyleczalność chorych na raka piersi, gruczołu krokowego, jajnika, żołądka czy szyjki macicy należy do najniższych w Europie.«

36

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

dujemy się nadal wśród krajów o najniższych wskaźnikach 5-letnich przeżyć chorych na raka żołądka, okrężnicy i odbytnicy, piersi, szyjki macicy, jajnika i gruczołu krokowego.

Szczególnej uwagi wymaga dramatycznie niska wyleczalność chorych na raka szyjki macicy.

Na bardzo złe wyniki wpływa mała skuteczność populacyjnych programów profilaktycznych oraz zła dostępność do diagnostyki i leczenia. 

CONCORD jest badaniem populacyjnym, tzn. obejmuje wszystkich chorych, którzy zamieszkują ściśle zdefiniowany obszar administracyjny. Misją CONCORD jest zainicjowanie światowych badań populacyjnych wskaźników 5-letnich przeżyć jako pomiaru efektywności systemów zdrowotnych oraz przygotowanie argumentów merytorycznych w polityce światowej w obszarze zwalczania raka.

Foto: williami5 / Foter / CC BY

Badanie dotyczyło wyleczalności najczęstszych nowotworów złośliwych, na które w latach 1995–2009 zachorowało 25 676 887 osób mieszkających na pięciu kontynentach świata. Wyniki opublikowane zostały m.in. w prestiżowym magazynie Lancet Oncology.

W porównaniu z innymi krajami na kontynencie, szansa Polek na wyleczenie jest niemal najmniejsza. Z drugiej strony, istotna poprawa wyleczalności chorych dorosłych na białaczki, umiejscawia Polskę na poziomie średniej europejskiej. Podobna sytuacja dotyczy także źle rokującego raka płuca.

praktyk a

RAK GRUCZOŁU KROKOWEGO

RAK PIERSI

Finlandia

93,2%

Francja

86,9%

Belgia

92,6%

Finlandia

86,8%

Włochy

86,2%

92,4%

Litwa Niemcy

91,2%

Szwecja

86,2%

Francja

90,5%

Norwegia

85,9%

Austria

90,5%

Szwajcaria

85,5%

Włochy

89,7%

Belgia

85,4% 85,3%

Portugalia

89,4%

Niemcy

Szwecja

89,2%

Islandia

85,3%

Irlandia

88,4%

Holandia

85,0%

88,0%

Hiszpania

83,7%

87,1%

Portugalia

83,4%

Norwegia

86,3%

Austria

82,9%

Holandia

85,8%

Dania

82,0%

84,8%

Szwajcaria Hiszpania

Wielka Brytania

81,1%

83,5%

Słowenia

80,2%

Wielka Brytania

83,2%

Irlandia

80,0%

Czechy

83,1%

Czechy

Malta Islandia

79,5%

Rumunia

78,1%

Słowenia

77,2%

Dania

80,0%

Chorwacja

77,9% 76,3%

Malta

75,0%

Rumunia

Chorwacja

75,1%

Polska

74,1%

Polska

74,1%

Bułgaria

73,9%

Łotwa

73,9%

Estonia

72,4%

Estonia

73,2%

Słowacja

72,1%

Rosja

69,6%

Słowacja Bułgaria

66,0% 53,4%

72,1%

Litwa Łotwa

71,1%

Rosja

70,6%

RAK SZYJKI MACICY

RAK PŁUCA 73,1%

Islandia Norwegia

71,4%

Austria

17,9%

Belgia

16,6%

Rumunia

69,1%

Szwajcaria

16,5%

Słowenia

68,9%

Rumunia

16,2% 16,2%

Włochy

68,3%

Niemcy

Szwecja

67,8%

Łotwa

16,2%

Estonia

66,7%

Rosja

15,7%

Holandia

66,5%

Szwecja

15,6%

Austria

66,0%

Norwegia

15,0%

Szwajcaria

65,4%

Islandia

15,0%

Finlandia

65,3%

Holandia

14,8%

Chorwacja

65,3%

Włochy

Hiszpania

65,2%

Francja

Belgia

65,2%

Chorwacja

13,6%

Niemcy

64,9%

Polska

13,4%

14,7% 13,6%

Dania

64,8%

Irlandia

12,9%

Czechy

64,5%

Portugalia

12,8%

63,1%

Malta Portugalia

61,5%

Hiszpania

12,6%

Finlandia

12,3%

Litwa

61,3%

Czechy

12,3%

Wielka Brytania

60,2%

Estonia

11,9%

Francja

58,9%

Słowenia

11,4%

Słowacja

58,8%

Dania

11,3%

Irlandia

55,9%

Malta

10,8%

Łotwa

55,4%

Słowacja

10,7%

54,9%

Wielka Brytania

Rosja Polska

53,0%

Litwa

Bułgaria

53,0%

Bułgaria

» Niska wyleczalność niektórych typów nowotworów to w znacznej mierze efekt zbyt późnej diagnozy.«

9,6% 7,7% 6,3%

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

37

praktyk a

CO NOWEGO?

CORAZ NOWOCZEŚNIEJSZY WIRTUALNA RZECZYWISTOŚĆ

NA EKRANIE HP wprowadza trzeci wymiar do monitorów specjalistycznego przeznaczenia. Technologia 3D ma pomóc w pracy m.in. architektom oraz lekarzom. Zestaw wyposażony jest w 24-calowy ekran o jakości HD, kamerę sprawdzającą pozycję głowy operatora, specjalne okulary oraz rysik. Obrazy zyskują bardzo realistyczne wrażenie trójwymiarowości, można je dowolnie wyświetlać, obracać, powiększać. Ekran o nazwie ZVR powinien być dostępny w sprzedaży na wiosnę 2015 roku.

TATUAŻ ZMIERZY POZIOM GLUKOZY Nanoinżynierowie z Uniwersytetu Kalifornia (San Diego) testują nowy, nieinwazyjny sposób kontroli poziomu glukozy we krwi. Umieszczona na skórze naklejka z mini-elektrodami mierzy poziom cukru w płynie znajdującym się pomiędzy komórkami skóry. Trwają prace nad automatycznym przesyłaniem wyników poprzez Bluetooth i wydłużeniem czasu działania tatuażu (obecnie – tylko 24 godziny). W przyszłości urządzenie pozwoli również zmierzyć inne parametry, jak przykładowo stężenie alkoholu we krwi.

38

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

MONITORING Rynek przeżywa prawdziwy boom trackerów fitness. Firma HealBe zaprezentowała właśnie kolejną nowość – GoBe. Urządzenie można nazwać inteligentnym menedżerem dobrej formy.

Oprócz pomiaru takich parametrów, jak rytm serca, aktywność fizyczna (bieganie, pływanie, chodzenie, jazda na rowerze), poziom stresu, stopień nawodnienia ciała czy sen, GoBe kontroluje również liczbę spożywanych kalorii. I to bez konieczności ręcznego rejestrowania danych na temat posiłków. Z podsumowań przesyłanych automatycznie do smartfona dowiemy się także, ile przyjętych kalorii udało się spalić.

INTELIGENTNA ODZIEŻ W MODZIE Dużą uwagę najważniejszych na świecie targów nowych technologii CES 2015 skupiły na sobie funkcjonalne, biometryczne ubrania. Naszpikowane zminiaturyzowanymi urządzeniami pomiarowymi t-shirty dyskretnie sprawdzą rytm serca, spalone kalorie, liczbę kroków, szybkość oddechu. Specjalny moduł zapisuje monitorowane dane i przesyła do smartfona. Przykładem jest odzież firmy OMsignal przygotowana z antybakteryjnych tworzyw, którą można prać w pralce. Koszulki sprawdzą się podczas uprawiania sportu lub na co dzień. Ceny – od 100 dolarów.

praktyk a

CAŁA NIEPRAWDA O KALORIACH Osoby dbające o szczupłą sylwetkę często kontrolują liczbę kalorii, kierując się danymi umieszczanymi na etykietach produktów spożywczych. Jednak te nie mówią całej prawdy.

Największa pułapka etykiet spożywczych polega na tym, że przedstawiają w standaryzowany sposób liczbę kalorii w pożywieniu. Jednak to, ile kalorii wchłonie organizm, zależy przede wszystkich od postaci posiłku.

Przetwarzanie żywności polega na zmianie jej stanu początkowego poprzez gotowanie, pieczenie, pasteryzowanie, duszenie, mielenie, rozdrabnianie, stosowanie oczyszczonej lub nieoczyszczonej mąki itp. Może być efektem procesu produkcji, ale i sposobu przygotowywania posiłków w domu. Dwa dania sporządzone z tych składników, ale w różny sposób, będą miały inną kaloryczność. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że im mniej przetworzone składniki, tym mniej kalorii wchłonie nasz organizm. Dlaczego tak się dzieje?

Szacuje się, że ponad połowa spożywanych na świecie kalorii pochodzi od węglowodanów. Energia zawarta przykładowo w ziarnach, z których powstaje chleb, uwalniana jest w znacznej części w jelicie cienkim. W przypadku chleba pełnoziarnistego, jelito cienkie nie zdoła przetrawić części składników o zwartej strukturze. Efekt: organizm wchłonie jedynie 2/3 albo mniej potencjalnej dawki kalorii. Pozostała część zostanie spożytkowana przez bakterie w jelicie grubym albo wydalona. Spore różnice występują również w zależności od tego, w jakim stadium zjemy ugotowany posiłek. Lekko odstany czy chłodny obiad będzie miał mniej kalorii, ponieważ skrobia tworzy struktury, które trudniej „rozbić” enzymom zaangażowanym w proces trawienia.

» Im mniej przetworzona żywność, tym organizm przyswoi mniejszą ilość energii i jednocześnie straci więcej kalorii w procesie trawienia.«

W jednym z eksperymentów dowiedziono, że tajemnica większej kaloryczności przetworzonej żywności kryje się jeszcze w innym detalu. Chodzi mianowicie o konsystencję. Puree ziemniaczane będzie posiadało w sobie większą dawkę energii niż ziemniaki zjedzone w całości. Ciało ludzkie, a dokładnie żołądek, musi wykonać zdecydowanie mniejszą pracę, aby przetrawić puree. W procesie trawienia surowej żywności zaangażowanych jest wiele partii mięśni, wzrasta temperatura, a organizm traci w efekcie sporą dawkę energii.

Zamiast liczyć kalorie, warto zastanowić się nad naszymi codziennymi wyborami kulinarnymi. W miejsce białego chleba lepiej wybrać ten pełnoziarnisty. Zastępujmy przetworzone sery naturalnymi, a warzywa gotowane – surowymi.

Od wielu lat eksperci podnoszą kwestię nieadekwatności informacji umieszczanych na etykietach spożywczych. Błędne dane odwracają uwagę od o wiele ważniejszych zasad prawidłowej diety. Problem nie jest łatwy do rozwiązania, tak samo jak trudno określić, ile dokładnie kalorii przyswoi organizm w procesie przygotowania i konsumpcji posiłku. Zależy to od wielu indywidualnych czynników, które nie do końca zostały poznane.

Nowe badania naukowe sugerują, że nawet długość przeżuwania i flora bakteryjna mogą odgrywać istotną rolę.

W tym świetle wydaje się, że najważniejszą zasadą powinno być preferowanie żywności mało przetworzonej i surowych produktów (całe jabłko kontra przecier lub sok jabłkowy). Równolegle należy pamiętać o podstawowych zasadach, jak umiarkowana wielkość posiłków, ograniczenie spożycia słodyczy i regularne uprawianie sportu. Informacje o kaloriach mogą być ogólnym wskaźnikiem dla osób stosujących dietę, ale nie należy ich interpretować w kategorii jednoznacznego miernika zawartości energetycznej. Źródło i foto: Discovery, University of California (San Diego), HealBe, HP, OMsignal, freeimages.com

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

39

praktyk a

Foto: www.freeimages.com

Food: EU consumers to benefit from better labelling As of 13 December 2014, new EU food labeling rules, adopted by the European Parliament and the Council in 2011, will ensure that consumers receive clearer, more comprehensive and accurate information on food content, and help them make informed choices about what they eat.

www.ec.europa.eu

The EU Commissioner in charge of Health and Food Safety, Vytenis Andriukaitis said: “As of 13 December 2014, European citizens will see the results of years of work to improve food labelling rules. Key content information will now be more clearly marked on labels, helping people make informed choices on the food they buy. The new rules put the consumer first by providing clearer information, and in a way that is manageable for businesses.”

Key changes Some of the key changes to the labelling rules are outlined below: – Improved legibility of information (minimum font size for mandatory information); – Clearer and harmonised presentation of allergens (e.g. soy, nuts, gluten, lac-

40

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

tose) for prepacked foods (emphasis by font, style or background colour) in the list of ingredients; – Mandatory allergen information for non-prepacked food, including in restaurants and cafes; – Requirement of certain nutrition information for majority of prepacked processed foods; – Mandatory origin information for fresh meat from pigs, sheep, goats and poultry; – Same labelling requirements for online, distance-selling or buying in a shop; – List of engineered nanomaterials in the ingredients.

– Specific information on the vegetable origin of refined oils and fats; – Strengthened rules to prevent misleading practices;

– Indication of substitute ingredient for “Imitation” foods; – Clear indication of “formed meat” or “formed fish”; and – Clear indication of defrosted products.

However, rules relating to mandatory nutritional labelling for processed food will only apply from 13 December 2016.

Food business operators have been given three years to ensure a smooth transition towards the new labelling regime for prepacked and non-prepacked foods. In addition, the Regulation provides for exhaustion of stocks for foods placed on the market or labelled before 13 December 2014. 

praktyk a

European Commission

NEW EU FOOD LABELLING RULES from 13th December 2014

Giving consumers better access to clear, comprehensive and reliable food information

1 Prepacked food EASIER TO READ Minimum font size for mandatory information.

INGREDIENTS: wheat flour, egg,

Voluntary information shall not be displayed to the detriment of space available for mandatory information.

Information on ALLERGENS in the list of ingredients and emphasised (for example by font, style or EDFNJURXQG FRORXU )

Information on engineered INGREDIENTS:

NANOMATERIALS

name of ingredient (nano)

in the list of ingredients.

7R EH IROORZHG E\ WKH ZRUG ¶nano· LQ EUDFNHWV

INGREDIENTS:

Information on specific

vegetable oils TVOnPXFS PJM DPSO PJM

VEGETABLE ORIGIN OF REFINED OIL AND FATS Fully or partly hydrogenated should also be indicated.

Non-prepacked food / prepacked for direct

2 sale / packed on the premises upon

3 Prepacked ©imitation© foods

consumer request

Mandatory allergen information

When an ingredient that consumers normally expect to be present in food has been substituted, the ingredient that has been used for partial or whole substitution should be clearly indicated in close proximity to the name of the food

Źródło: European Commission

4 Prepacked Foods - Specific Information

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

41

praktyk a

4 Prepacked Foods - Specific Information Information accompanying the name of the food

Mandatory origin labelling for meat from pig, sheep, goat and poultry

Added water When this exceeds 5% of the weight of the finished product ____ For meat products / preparations Fishery products / prepared fishery products which have the appearance of a cut / joint / sliced portion of meat or fish

“Formed meat” / “Formed fish” For meat products / meat preparations and fishery products

Date of freezing or first freezing

which give the impression that they are made of a whole piece of meat / fish but actually consist of different pieces combined together

eg. frozen on 23/10/2014 For frozen meat / meat preparations Frozen unprocessed fishery products

Added proteins

*OEJDBUJPO PG UIF QSFTFODF PG BEEFE QSPUFJOT BT TVDI BOE UIFJS PSJHJO XIFO UIFZ BSF EJGGFSFOU GSPN UIF BOJNBM PSJHJO PG UIF QSPEVDU For meat products / meat preparations and fishery products

Defrosted UP BDDPNQBOZ UIF OBNF PG UIF GPPE XIJDI IBT CFFO QSFWJPVTMZ GSP[FO BOE TPME EFGSPTUFE

5 Distance selling: same information available online

Eshop food website

Mandatory food information

Cookies 1

Mayonnaise 1

Jam 1

Salmon 1

Chocolate 1

Ensuring that the same food information you can find in the store is available online

Cereals 1

Steak 1

Health and Food Safety

42

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

praktyk a

PRENUMERATA 2015 WIEDZA. INNOWACJE. PRAKTYKA

ZAMÓW PRENUMERATĘ

CZASOPISMA OSOZ ODBIERZ E-BOOK

„PRYWATNE UBEZPIECZENIA ZDROWOTNE”

redakcja@osoz.pl

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

43

o p ini e

Przewaga

kwestią strategii

Foto: picjumbo.com

Marek Kubicki

Zagadnienie konkurencyjności, czy też budowania przewagi konkurencyjnej w sektorze usług medycznych we współczesnym, szybko zmieniającym się otoczeniu gospodarczym jest tematem bardzo wielu opracowań oraz analiz. Każda większa firma doradcza, taka jak PwC, Ernst & Young, czy KPMG ma dedykowany zespół zajmujący się szeroko pojętym „Zdrowiem”. Nie oznacza to jednak, że ktokolwiek zna idealny sposób na to, jak tego typu przewagę osiągnąć. Liczba zmiennych, które należy wziąć pod uwagę sprawia, że każdy proces doradczy bądź strategia mająca na celu umocnienie pozycji rynkowej i konkurencyjności jest działaniem

44

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

(a przynajmniej powinna być) zindywidualizowanym. Zupełnie inaczej przewagę konkurencyjną będzie budowało centrum medyczne oparte przede wszystkim o usługi w ramach NFZ, a inaczej to, które bazuje na komercji.

Inną sytuację i podejście do tematu będzie miał właściciel jedynej dużej jednostki w mieście (bądź np. jedyny lekarz POZ), a jeszcze inną – właściciel jednego z kilku, podobnych do siebie zakładów. Odmienną strategię wzmacniania pozycji rynkowej będzie realizować monoklinika – np. okulistyczna lub kardiologiczna, a inną – przychodnia wielospecjalistyczna. Jednak każda z nich powinna uwzględnić kilka najważniejszych punktów, które powinny znaleźć odzwierciedlenie w jej realizacji.

Konkurencyjność jako potencjał Na początku XX wieku konkurencyjność przejawiała się przede wszystkim poprzez zasoby materialne. Więcej ziemi, fabryk, maszyn, inwestycji – taka firma mogła być bardziej konkurencyjna. Następnie kluczowe stały się zasoby ludzkie (kompetencje pracowników, zdolności przywódcze kadry zarządzającej), a w obecnych czasach jeszcze istotniejsze są zasoby niematerialne (m.in. marka, reputacja, kultura organizacyjna, własność intelektualna, czyli tzw. know how). Wszystkie zasoby znajdują się w jakimś otoczeniu konkurencyjnym – danym czasie i miejscu, z którym wchodzą w interakcje. Aby skutecznie walczyć z konkurencją na rynku usług medycznych, należy przeprowadzić proces

o p ini e

analizy, składający się z kilku podstawowych elementów: – interpretacji otoczenia, – określania celów i priorytetów, – podejmowania decyzji o modelu biznesowym.

Interpretacja otoczenia Myśląc o konkurowaniu na rynku, intuicyjnie chcielibyśmy zacząć od siebie, przyglądając się słabym i mocnym stronom własnej firmy oraz elementom stanowiącym o przewadze konkurencyjnej (chociażby robiąc analizę SWOT). Jednak najważniejsze jest dobre i precyzyjne zrozumienie otoczenia, w jakim działamy.

Zaczynając od zagadnień makroekonomicznych, poprzez zagadnienia społeczno-kulturowe, demograficzne, a wreszcie opisując bezpośrednią, branżową konkurencję.

Przykładowo: jako NZOZ w Warszawie – gdzie średnie zarobki, poziom bezrobocia i inne dane makroekonomiczne są bardzo korzystne (w porównaniu do reszty kraju) – możemy w dużo większym stopniu rozpatrywać sprzedaż usług komercyjnych, niż gdy działamy w małej miejscowości w województwie warmińsko-mazurskim czy świętokrzyskim, gdzie bezrobocie jest istotnie wyższe, a średnia pensja – niższa.

Jeśli planujemy usługi dla seniorów, oparte na opiece stacjonarnej w zakładzie opieki, to łatwiej nam będzie znaleźć klientów na Mazowszu, czy w województwie pomorskim niż na Śląsku, gdzie model opieki nad seniorem przez rodzinę (dzieci) jest najsilniejszy.

Jeżeli tworzymy usługi dla firm (abonamenty medyczne) i dopiero rozpoczynamy działalność, to w dużych miastach wojewódzkich (Wrocław, Gdańsk, Kraków, Warszawa) mamy największą konkurencję silnych sieci medycznych, o ugruntowanej marce. Zdecydowanie prościej z tego typu usługami jest działać w mniejszych, byłych miastach wojewódzkich, takich jak Rzeszów, czy Bydgoszcz, choć i tam konkurencja jest coraz większa. Jeżeli chcemy świadczyć usługi refundowane przez NFZ, a naszym konkurentem w małej miejscowości powiatowej jest miejscowy szpital i to sprawnie zarządzany, to nasze szanse na zdobycie kontraktu są bardzo nikłe, a zmiany legislacyjne mogą sprawić, że stracimy nawet to, co mamy.

Jeżeli jesteśmy istniejącym przedsiębiorstwem, które zna swoich wszystkich

» Menedżerowie ochrony zdrowia powinni zadać sobie pytanie: na czym polega moja przewaga nad konkurencją, w czym jestem gorszy?« sąsiadów od wielu lat i uważa, że w jego przypadku analiza otoczenia nie jest potrzebna – także powinniśmy jej dokonać, skupiając się nie na tym, co jest, ale na tym, co może być w perspektywie najbliższych 5 lat. Jak duży i atrakcyjny jest lokalny rynek? Czy grozi nam wejście konkurencji? Jak wygląda kondycja miejscowych przedsiębiorstw, czy upadek któregoś może zachwiać lokalnym rynkiem pracy? Czy powstaną wkrótce nowe, duże zakłady pracy bądź nastąpi rozbudowa osiedla mieszkaniowego? W jakim wieku są moi konkurenci – czy któryś może niedługo zamknąć bądź sprzedać swój NZOZ? Kim są moi klienci, czy ta grupa nie maleje (np. studenci w mniej popularnych ośrodkach akademickich, ze względu na niż demograficzny), ilu jest lekarzy na rynku, czy nowy podmiot miałby kogo zatrudnić, czy musiałby „przepłacać,” wyciągając lekarzy z istniejących jednostek.

Określanie celów i priorytetów Jeżeli znamy już obecne otoczenie rynkowe, zastanowiliśmy się, jak będzie ono wyglądało za 5–10 lat, możemy zacząć przyglądać się własnym zasobom.

Poczynając od lokalu (budynek własny czy wynajmowany, możliwość wypowiedzenia bądź podwyżki czynszu, rozbudowy lub ograniczenia działalności), poprzez sprzęt (nowy/wymagający wymiany, wysokiej/średniej klasy, lepszy/ gorszy od konkurencji, mam wszystko czego potrzebuję, czy też muszę dokupić), finanse (oszczędności, zdolność kredytowa, możliwości inwestycji), kończąc na zasobach ludzkich (kadra

zarządzająca, lekarze, recepcja, księgowość, działy sprzedaży – przy produktach komercyjnych). Także tutaj powinniśmy się zastanowić nie tylko nad istniejącymi zasobami, ale także potencjalnymi, możliwymi do uzyskania. Jeżeli w mieście jest dwóch kardiologów, a w sąsiedztwie płacą lepiej, to na trzeciego raczej nie ma co liczyć. Jeżeli na kilka powiatów przypada jeden endokrynolog i to starszy, budowanie biznesu na tej specjalizacji także raczej nie będzie wchodziło w grę. Jeżeli planujemy rozszerzyć działalność, ale potrzebujemy jakieś 400 metrów dodatkowej powierzchni, której nie ma skąd wynająć, można rozważyć przeprowadzkę bądź zastanowić się, czy istnieje możliwość stworzenia drugiej, niezależnej placówki. A może trzeba będzie zrezygnować z całego planu?

Następnie, tak zebrane dane o własnej firmie należy zderzyć z wiedzą o konkurencji – na czym polega moja przewaga nad konkurencją, w czym jestem gorszy? Czy różnica jest łatwa, czy trudna do zniwelowania? Jeżeli sąsiad ma lepsze USG i to powoduje, że klienci go wybierają, to dystans można nadrobić w prosty sposób. Jeżeli wygrywa, ponieważ posiada rezonans i kontrakt z NFZ, wtedy zlikwidowanie przewagi może być trudne, bądź nawet niemożliwe.

Mając spisaną i przygotowaną analizę należy zastanowić się, czego chcemy. Wielu właścicieli średnich NZOZów (o obrotach powyżej 5 mln zł rocznie) rozpoczynało swoją działalność w kilka lat po upadku komunizmu, będąc już uznanymi lekarzami, obecnie mając około 50–60 lat. Część snuje rozległe plany ekspansji, druga część zastanawia się, czy nie jest to najlepszy okres na spieniężenie całego interesu, pozostanie w pracy jedynie na część etatu jako lekarz lub osoba zarządzająca, ale w o wiele mniejszym stresie i poczuciu obowiązku. I korzystanie z życia, bądź nadrobienie kontaktu z rodziną, na który to przez ostatnie kilkanaście lat pracy (po 10 i więcej godzin dziennie) po prostu nie było czasu. Przy tak zmieniającej się rzeczywistości biznesowej, plany dotyczące firmy najlepiej tworzyć na 1–3 lata. Natomiast plany osobiste na 5–10 lat. Określanie celów i priorytetów dla firmy powinno być zsynchronizowane z własnymi priorytetami i celami życiowymi.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

45

o p ini e

Podejmowanie decyzji o modelu biznesowym W jednej z nowszych książek o zarządzaniu pt. „Trzy zasady” autorstwa Michaela Raynora i Mumtaza Ahmeda, której treść polskim czytelnikom przybliżył artykuł w Harvard Business Review opublikowany w listopadzie 2013 r., napisano: „statystyczne badanie tysięcy przedsiębiorstw wykazało, że kilkaset z nich osiągało dobre wyniki przez dostatecznie długi czas, by można je uznać za naprawdę wyjątkowe. Ujawniło także, że organizacje te przez dziesięciolecia dokonywały słusznych wyborów strategicznych, kierując się trzema podstawowymi regułami: najpierw lepiej, potem taniej (podstawą walki konkurencyjnej powinny być elementy wyróżniające, inne niż cena). Najpierw przychody, potem koszty (zwiększanie przychodów jest ważniejsze niż redukowanie kosztów). Nie ma żadnych innych reguł (można zmieniać wszystko, co konieczne, byle przestrzegać dwóch pierwszych

zasad).” I choć każde przedsiębiorstwo znajduje się w innym otoczeniu konkurencyjnym i ma przed sobą inne cele oraz zasoby, to w dużym uproszczeniu, jeżeli będzie się trzymało tych zasad, powinno mieć szanse na osiągnięcie przewagi konkurencyjnej.

Na zakończenie przedstawiam kilka kluczowych elementów przewagi, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności: – Sprzedaż i dział handlowy oraz znajomość marki, silny marketing i reklama – dla firm, które oparte są w zdecydowanej większości na przychodach od klientów abonamentowych (Medicover, Lux-Med, Enel-Med); – Znani lekarze – dla firm, które opierają swój biznes na podwykonawstwie dla sieci ubezpieczeniowych/sieciach abonamentowych i klientach płacących z własnej kieszeni (Babka Medica, kliniki profesorsko-ordynatorskie); – Organizacja pracy, efektywność koszto-

wa – dla firm, które opierają się na przetargach, medycynie pracy, usługach dla dużych, ale ekonomicznych klientów – uczelni, sieci sklepów (Falck, CenterMed); – Ograniczanie konkurencji i wykorzystywanie pozycji monopolistycznej – dla firm, które opierają się na kontrakcie z NFZ kluczowym jest posiadanie wszystkich niezbędnych zasobów wymaganych do zdobycia kontraktu (lekarze danej specjalizacji, ISO, sprzęt, ciągłość itd.) w większym wymiarze niż dysponuje nimi konkurencja (duże sprywatyzowane przychodnie, szpitale wojewódzkie i część powiatowych).  Marek Kubicki, MBA dla Kadry Medycznej na Akademii Leona Koźmińskiego, Dyrektor ds. Rozwoju odpowiadający za otwieranie nowych placówek oraz akwizycje w Falck Medycyna. Pracował bądź współpracował m.in. z EMC Instytut Medyczny, Medicover, Enel‑Med.

od redakcji

PREZENTY DLA CZYTELNIKÓW

OSOZ

„Ludzie czy Bogowie” Dariusz Kortko, Krystyna Bochenek

„Guguły” Wioletta Grzegorzewska

Filiżanka porcelanowa Ogólnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia

Jak otrzymać prezent?

Wystarczy napisać do nas e-mail na adres czasopismo@osoz.pl z krótkim uzasadnieniem, dlaczego chcielibyście Państwo otrzymać wybrany prezent. Te najbardziej przekonujące nagrodzimy. Na e-maile czekamy w terminie do 6 marca 2015 r. „Przysłanie korespondencji e-mail stanowi zgodę na przetwarzanie danych osobowych zawartych w korespondencji do celów związanych z rozstrzygnięciem konkursu i przez czas jego trwania. Administrator Danych Osobowych, to jest KAMSOFT S.A. (wydawca miesięcznika OSOZ) z siedzibą w Katowicach przy ul. 1 Maja 133, wpisana przez Sąd Rejonowy Katowice – Wschód w Katowicach Wydział VIII Gospodarczy KRS do Rejestru Przedsiębiorców pod nr KRS 0000345075 informuje, iż przesłanie danych osobowych jest fakultatywne, dane wykorzystane zostaną wyłącznie na potrzeby rozstrzygnięcia konkursu, po zakończeniu konkursu dane zostanę usunięte. Przez czas trwania konkursu osobie, której dane dotyczą przysługuje uprawnienie do dostępu do treści przekazanych w korespondencji e-mail danych oraz ich poprawienia”.

46

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

o p ini e

Og贸lnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

47

S t a t y st y k i i p r o g n o z y m o nit o r z j aw is k e p i d e m i o l o g i c zn y c h

Monitor zjawisk epidemiologicznych dorota zacharzewska, Zakład Analiz Statystycznych, KAMSOFT S.A. KOSZTY OGÓLNE LECZENIA

KOSZTY GRYPY I PRZEZIĘBIENIA

KOSZTY ALERGII

ZMIANA MIESIĘCZNA W grudniu W STOSUNKU DO listopada

61 353 zł

71 212 zł

listopad 2014

grudzień 2014

wartość zmiany

+9 859 zł

3 713 zł listopad 2014



wartość zmiany

+662 zł

4 375 zł

969 zł

1106 zł

grudzień 2014

listopad 2014

grudzień 2014



wartość zmiany

+137 zł



DANE ZA 2014 ROK ZE ZMIANĄ W STOSUNKU DO 2013 ROKU

726 656 zł

740 305 zł

rok 2013

rok 2014

trend prognozy

+13 649 zł



26 890 zł rok 2013

trend prognozy

+8 113 zł

35 003 zł

21 129 zł

18 380 zł

rok 2014

rok 2013

rok 2014



trend prognozy

–2 749 zł



* wszystkie dane w tekście i tabeli – w przeliczeniu na 1000 mieszkańców

Koszty całkowite Ogólne koszty leczenia w przeliczeniu na 1000 mieszkańców zanotowały w grudniu poziom 71 212 zł. Taki wynik to wzrost w porównaniu z listopadem aż o 9 859 zł i równocześnie najwyższy rezultat w roku 2014.

Całkowite koszty leczenia dla całego roku 2014 osiągnęły kwotę 740 305 zł, czyli o 13 649 zł więcej niż w roku ubiegłym.

Grudniowe koszty ogólne dla wszystkich województw były wyższe niż w listopadzie. Do grona liderów zaliczymy województwo mazowieckie i dolnośląskie. Województwa opolskie oraz kujawsko-pomorskie, z rezultatami kolejno – 55,4 tys. zł i 57,2 tys. zł, uplasowały się na przeciwległym biegunie.

Największy procentowy wzrost wartości kosztów w grudniu, w porównaniu z listopadem, wystąpił w województwie śląskim (o 19,5%). Najmniejsze korekty dodatnie odnotowały województwa pomorskie (o 4,5 tys. zł czyli 6,8%) i opolskie (o 4,3 tys. zł czyli 8,5%).

W całym roku 2014 najwyższe koszty ogólne były domeną województw: mazowieckiego (894 tys. zł), dolnośląskiego (858,2 tys. zł) i podlaskiego (805,4 tys. zł). Najniższe koszty zanotowano w województwach: opolskim (605,1 tys. zł), świętokrzyskim (636,1 tys. zł) i kujawsko-pomorskim (644,3 tys. zł).

48

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

Grypa i przeziębienie W grudniu koszty leczenia grypy i przeziębienia, w przeliczeniu na 1000 mieszkańców, osiągnęły poziom 4 375 zł. Kwota ta jest najwyższym odnotowanym wynikiem w 2014 roku.

W całym roku 2014 osiągnęły wartość 35 tys. zł (o 8,1 tys. zł więcej niż w roku 2013).

Koszty grypy i przeziębienia w grudniu dla wszystkich województw były wyższe niż w listopadzie. Rekordowymi kosztami wyróżniły się województwa: mazowieckie (5,8 tys. zł), dolnośląskie (5 tys. zł) i lubuskie (4,8 tys. zł). Najniższe koszty zanotowano w województwie świętokrzyskim (3,2 tys. zł), warmińskomazurskim (3,2 tys. zł) i kujawsko-pomorskim (3,6 tys. zł).

Najwyższy kwotowy przyrost kosztów zanotowały województwa: mazowieckie, podkarpackie (powyżej 900 zł). Procentowo najwyższe wzrosty cechowały woj. podkarpackie (o 29,4%) i woj. świętokrzyskie (o 26,4%).

Tylko województwa mazowieckie i dolnośląskie przekroczyły w całym 2014 roku kwotę 40 tys. zł w zakresie kosztów leczenia grypy i przeziębienia, tym samym osiągając najwyższe wyniki w Polsce. Dwa najniżej uplasowane województwa nie przekroczyły kwoty 30 tys. zł (świętokrzyskie i warmińskomazurskie).

Alergia Koszty leczenia alergii w grudniu wyniosły 1 106 zł. Taki rezultat jest wyższy od listopadowego o 137 zł, ale jednocześnie o 425 zł niższy od średniej dla całego 2014 roku.

Sumaryczne koszty w 2014 roku osiągnęły kwotę 18 380 zł (mniej niż w latach 2013 i 2012).

Najwyższymi kosztami leczenia alergii w przeliczeniu na 1000 mieszkańców w grudniu odznaczały się województwa: mazowieckie (1,5 tys. zł), dolnośląskie (1,4 tys. zł) i zachodniopomorskie (1,2 tys. zł). Najniższymi kosztami leczenia alergii cechowało się województwo kujawsko-pomorskie z rezultatem na poziomie 796 zł.

Porównując grudzień z listopadem, zauważamy wzrosty kosztów leczenia alergii we wszystkich województwach, oprócz woj. pomorskiego (spadek o 70 zł). W województwie świętokrzyskim poziom wzrostu był najwyższy (o 219 zł, czyli 33,5%).

Koszty leczenia alergii w dwóch województwach przekroczyły poziom 20 tys. zł dla całego 2014 roku (woj. mazowieckie i dolnośląskie). Najmniej kosztotwórcze były województwa: warmińsko-mazurskie, opolskie, świętokrzyskie (z rocznymi wynikami poniżej 14 tys. zł). 

S t a t y st y k i i p r o g n o z y m o nit o r z j aw is k e p i d e m i o l o g i c zn y c h

Ogólne koszty leczenia (zakup środków farmaceutycznych) przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

koszty, tys. zł

» Koszty leczenia w grudniu osiągnęły najwyższy poziom na przestrzeni całego roku 2014.«

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

MAJ

CZERWIEC

LIPIEC

SIERPIEŃ

WRZESIEŃ

PAŹDZIERNIK

LISTOPAD

GRUDZIEŃ

KWIECIEŃ

prognoza

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

49

S t a t y st y k i i p r o g n o z y m o nit o r z j aw is k e p i d e m i o l o g i c zn y c h

Koszty grypy i przeziębienia przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

koszty, tys. zł

» Ostatni kwartał roku wyróżnia się stałym, wysokim poziomem kosztów grypy i przeziębienia.«

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

MAJ

CZERWIEC

LIPIEC

SIERPIEŃ

WRZESIEŃ

PAŹDZIERNIK

LISTOPAD

GRUDZIEŃ

KWIECIEŃ

50

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

prognoza

S t a t y st y k i i p r o g n o z y m o nit o r z j aw is k e p i d e m i o l o g i c zn y c h

Koszty alergii przypadające na 1000 mieszkańców

koszty, tys. zł

dane bieżące

prognoza

» W grudniu lekko wzrosły koszty alergii (o 137 zł), ale nadal to bardzo niski poziom.«

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

KWIECIEŃ

MAJ

CZERWIEC

LIPIEC

SIERPIEŃ

WRZESIEŃ

PAŹDZIERNIK

LISTOPAD

GRUDZIEŃ

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

51

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k ó w

Struktura dystrybucji leków dorota zacharzewska, Zakład Analiz Statystycznych, KAMSOFT S.A. STATYSTYKA MIESIĄCA (grudzień 2014) ORAZ TRENDY W STOSUNKU DO listopada 2014

ŚREDNIA CENA ZA OPAKOWANIE LEKU

16,91 zł



ŚREDNIA LICZBA PACJENTÓW W APTECE

3690 osób 

192 tys. zł



POZIOM REFUNDACJI

26,45 %



ŚREDNIA WARTOŚĆ TRANSAKCJI

20,58 zł



WARTOŚĆ SPRZEDAŻY NA PACJENTA

52,03 zł



DZIEŃ/GODZINA O NAJWIĘKSZYM OBROCIE

TYDZIEŃ Z NAJWIĘKSZĄ LICZBĄ KLIENTÓW

NAJWIĘKSZY WZROST SPRZEDAŻY

wtorek | 11.00–12.00

8–14 grudnia

LEKI ONKOLOGICZNE I IMMUNOMODULACYJNE

W grudniu 2014 roku obrót w statystycznej aptece wyniósł 192 tys. zł, co oznacza wzrost o 26 tys. zł w porównaniu z listopadem oraz o 7 tys. zł w zestawieniu z grudniem ubiegłego roku. Wartość całego rynku farmaceutycznego osiągnęła poziom 2 mld 741 mln zł tj. o 16,1% więcej w porównaniu z ubiegłym miesiącem oraz o 8,3% więcej w stosunku do grudnia 2013 roku.

2042,5 tys. zł osiągnął obrót statystycznej apteki w 2014 roku. Wynik ten oznacza wzrosty o 0,2% oraz o 5,3% analogicznie względem roku 2013 i 2012.

Obrót całego rynku farmaceutycznego w 2014 roku wyniósł 28,5 mld zł (o 7,4% więcej w porównaniu z rokiem 2012 i o 2,7% w zestawieniu z rokiem 2013). Wartość refundacji osiągnęła poziom 7,5 mld zł (o 6,7% więcej od poziomu z 2013 roku oraz o 9,5% więcej od wyniku z 2012 roku).

52

ŚREDNI OBRÓT W APTECE

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

Zestawiając grudzień z listopadem 2014 roku, zauważamy wzrosty dla sprzedaży odręcznej, recept pełnopłatnych oraz recept refundowanych. Z perspektywy statystycznej apteki wynoszą one kolejno: 14,5%, 16,1%, 17,1% (dla całego rynku aptecznego: 14,9%, 16,5%, 17,5%).

22 i 23 grudnia 2014 roku sprzedaż w statystycznej aptece przekroczyła wartość 9 tys. zł, ale aż w 12 innych dniach mieściła się w przedziale 8–9 tys. zł. Najmniejszy obrót w grudniu (poniżej 1 tys. zł) notowano 25, 26 (święta) i 28 dnia miesiąca. Wtorek okazał się najlepszym pod względem obrotu dniem miesiąca ze średnią kwotą 8 751 zł, na drugim miejscu uplasował się poniedziałek z wynikiem 8 076 zł. Największy ruch w aptece notowano w przedziale czasowym 11.00–12.00.

W stosunku do listopada tylko jed-

na grupa ATC nie zanotowała wzrostu sprzedaży, a mianowicie – leki przeciwpasożytnicze, owadobójcze i repelenty (spadek o 2%). Warto zauważyć, że jest to również grupa z najmniejszym udziałem w sprzedaży ogółem. Najwyższy procentowy przyrost obserwowano na grupie leków onkologicznych i immunomodulacyjnych (o 22%), najwyższy kwotowy wzrost – dla leków z grupy „przewód pokarmowy i metabolizm” (o 5,6 tys. zł).

Zestawiając dane grudniowe z danymi listopadowymi roku 2014 widać, że żadna z grup leków nie zmieniła swojego udziału w całkowitym obrocie aptecznym o więcej niż 0,5 punktu procentowego (p.p.). Największy spadek zanotowały grupy: układ sercowo-naczyniowy (0,38 p.p.) i układ mięśniowo-szkieletowy (0,26 p.p.). Największy wzrost udziału w całkowitym obrocie statystycznej ap-

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k Ăł w

teki zaobserwowano w przypadku grup: przewód pokarmowy i metabolizm (0,46 p.p.) oraz układ oddechowy (31 p.p.).

W grudniu 2014 roku średnia marşa ogólna wyniosła 25,91%, czyli tylko o 0,07 p.p. mniej niş w listopadzie tego samego roku oraz o 1,92 p.p. mniej niş w grudniu 2013 roku. Dla leków z list refundacyjnych, średnia marşa wyniosła 17,60% (o 0,84 p.p.); dla leków sprzedawanych na recepty pełnopłatne – 27,88% (o 3,34 p.p. mniej); na sprzedaşy odręcznej – 32,19% (o 3,84 p.p. mniej).

Za pojedyncze opakowanie produktu pacjent zapłacił w aptece średnio 16,91 zł, czyli o 24 grosze więcej niş w listopadzie 2014 roku. Z podanej kwoty refundator dopłacił 4,47 zł (5 groszy więcej niş w ubiegłym miesiącu; 71 groszy więcej niş na początku roku). Zapłata pacjenta wyniosła 12,44 zł (o 19 groszy więcej niş w listopadzie 2014 roku; 8 groszy więcej niş w styczniu tego samego roku).

W grudniu 2014 roku średnia cena leków z list refundacyjnych wyniosła 27,59 zł (o 1,40 zł więcej porównując ze styczniem tego samego roku). Dopłata refundatora to 19,55 zł; resztę (8,04 zł) pacjent wyłoşył z własnej kieszeni. Ceny leku dla recept pełnopłatnych oraz dla leku sprzedawanego bez recepty w aptekach wyniosły kolejno: 21,69 zł (23 grosze mniej niş w listopadzie), 11,61 zł (27 groszy więcej niş w ubiegłym miesiącu).

Spośród wszystkich miesięcy 2014 roku, w grudniu odnotowano trzecią

Rys. 1. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach grudnia (porównanie do ubiegłego roku) grudzień 2014

grudzień 2013

Rys. 2. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach grudnia – podział na dni tygodnia (porównanie do ubiegłego roku) grudzień 2014

grudzień 2013

1POJFE[JBÂ’FL

8UPSFL

ęSPEB

$[XBSUFL

1JĹ€UFL

4PCPUB

/JFE[JFMB

Rys. 3. Podział sprzedaşy aptecznej na kategorie – % wartości sprzedaşy

VLÂ’BE NJĹˆĹ’OJPXP T[LJFMFUPXZ

QS[FXĂ˜E QPLBSN J NFUBCPMJ[N

VLÂ’BE NPD[PXP QÂ’DJPXZ J IPSNPOZ QÂ’DJPXF OBS[Ĺ€EZ [NZTÂ’Ă˜X MFLJ QS[FDJX[BLBĹ˜OF

VLÂ’BE PEEFDIPXZ

MFLJ QS[FDJXQBTPĹ™ZUOJD[F PXBEPCĂ˜KD[F J SFQFMFOUZ MFLJ POLPMPHJD[OF J JNNVOPNPEVMBDZKOF LSFX J VLÂ’BE LSXJPUXĂ˜SD[Z FOEPLSZOPMPHJB IPSNPOZ CF[ IPSN QÂ’DJPXZDI EFSNBUPMPHJB VLÂ’BE TFSDPXP OBD[ZOJPXZ

DFOUSBMOZ VLÂ’BE OFSXPXZ WBSJB

OJFPLSFĹ’MPOB

OgĂłlnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

53

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k ó w

Rys. 4. Poziom marży aptecznej (%) w latach 2006–2014

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

Rys. 5. Podział średniej ceny leku (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2013–2014 20,0

zapłata pacjenta

refundacja

15,0

10,0

12,25 12,44

12,39

12,37

12,25

12,21

12,08

12,07

12,02

12,21

12,33

12,20

12,67

12,19

12,16

12,12

12,05

11,94

11,90

11,97

11,99

12,06

12,14

3,76

4,25

4,10

4,37

4,31

4,40

4,39

4,35

4,20

4,35

4,33

4,02

4,13

4,23

4,19

4,41

4,55

4,58

4,56

4,42

4,37

4,42

4,42

4,47

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

12,36

5,0

0,0

2013

2014

Rys. 6. Podział średniej ceny pozycji sprzedanej na receptę refundowaną (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2013–2014 30,0

zapłata pacjenta

25,0

refundacja

8,69

8,30

8,42

8,05

8,24

8,37

8,29

8,16

8,15

8,41

8,25

9,39

7,57

7,80

7,62

7,56

7,24

7,28

7,63

7,73

7,67

8,02

18,19

19,01

18,61

18,92

18,61

18,78

18,91

18,87

19,05

18,91

18,89

18,25

18,61

18,83

19,08

19,13

19,37

19,39

19,30

19,10

19,36

19,30

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

8,04

8,10

20,0 15,0 10,0

18,96 19,55

5,0 0,0

2013

11

12

2014

Rys. 7. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w ciągu miesiąca w latach 2006–2014

*

**

***

*7

*

54

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k Ăł w

Rys. 8. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w rozbiciu na przedziały godzinowe w dniu powszednim w grudniu

najwyşszą liczbę klientów odwiedzających statystyczną aptekę. Šącznie było to 3 690 osób (wzrost o 370 osób w porównaniu z listopadem, spadek o 200 osób w stosunku do grudnia 2013 roku). Najwięcej pacjentów zdecydowało się na zakupy w aptece w tygodniu 8–14 grudnia (887 osób). Inaczej niş rok wcześniej, gdy przodującym tygodniem był okres 15–21 grudnia z wynikiem 990 pacjentów. Najmniej osób odwiedziło statystyczną aptekę w okresie 22–28 grudnia (596 osób).

Podobnie do zeszłego roku, gdy w tym samym tygodniu odnotowano wynik 708 osób.

Statystyczny klient wydał w aptece 52,03 zł, czyli o 2,03 zł więcej w zestawieniu z wynikiem listopadowym tego samego roku oraz o 4,47 zł więcej w porównaniu z grudniem ubiegłego roku.

Z podaje kwoty 38,27 zł zapłacił pacjent, resztę (13,76 zł) dopłacił refundator. Zestawiając wyniki z grudniem ubiegłego roku okazuje się, şe pacjent wyłoşył z własnej kieszeni o 2,20 zł więcej, w tym samym czasie refundator dopłacił więcej o 2,30 zł.

Większa liczba pacjentów musiała przełoşyć się na wzrost obrotów rynku w ostatnim miesiącu roku 2014, nawet jeśli ciepły początek sezonu grypowo-przeziębieniowego na to nie wskazywał. O ile ten okres rozpoczął się obrotem mniejszym niş spodziewany, a o taki stan rzeczy posądzać moşna było warunki pogodowe, o tyle grudniowe wyniki nie są zaskakujące. Grudzień nie był miesiącem duşych skoków cen analizowanych kategorii leków ani wahań marş aptecznych.

Mniejsza liczba pacjentĂłw niĹź w grudniu ubiegĹ‚ego roku przy wyĹźszym obrocie apteki przeĹ‚oĹźyĹ‚a siÄ™ na wyĹźsze wartoĹ›ci jednostkowe na osobÄ™. Apteki w grudniu odwiedziĹ‚o mniej pacjentĂłw, ale zostawili oni wiÄ™cej pieniÄ™dzy niĹź przed dwunastoma miesiÄ…cami. Przychody jednostkowe na osobÄ™ okazaĹ‚y siÄ™ wyĹźsze od Ĺ›redniej z jedenastu pierwszych miesiÄ™cy oraz dla wiÄ™kszoĹ›ci kategorii byĹ‚y najwyĹźsze w caĹ‚ym roku. ď Ź

Rys. 9. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych dniach grudnia (porównanie do ubiegłego roku) grudzień 2014

grudzień 2013

Rys. 10. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych tygodniach grudnia (porównanie do ubiegłego roku) grudzień 2014

grudzień 2013

HSVEOJB

HSVEOJB

HSVEOJB

HSVEOJB

HSVEOJB

Tab. 1. SprzedaĹź produktĂłw w statystycznej aptece wg. statusu produktu

Wg. statusu leku w bazie BLOZ

Wartość sprzedaşy w statystycznej aptece (PLN)

Udział w całkowitej wartości sprzedaşy aptecznej

grudzień 2014

grudzień 2013

grudzień 2014

114 937

109 166

59,86%

59,01%

42 974

42 540

22,38%

22,99%

Suplement diety lub dietetyczny środek spoşywczy

16 964

16 674

8,84%

9,01%

Pozostałe

17 125

16 621

8,92%

8,98%

Lek - RX Lek - OTC

grudzień 2013

OgĂłlnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

55

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k ó w

Tab. 2. Opis stanu statystycznej apteki w formie skróconego biuletynu informacyjnego za grudzień 2014 grudzień 2014

zmiana w stosunku do (%) listopada 2014

stycznia 2014

zmiana w stosunku do (liczbowo)

grudnia 2013

listopada 2014

stycznia 2014

grudnia 2013

obrót całkowity (w tys. zł) statystyczna apteka

192,0

15,7%

10,3%

3,8%

26,0

18,0

7,0

cały rynek apteczny

2 741 376

16,1%

15,1%

8,3%

379 528,0

360 012,0

209 651,0

statystyczna apteka

70,8

14,5%

16,9%

6,4%

9,0

10,2

4,2

cały rynek apteczny

1 011 125

14,9%

21,9%

11,0%

131 191,1

181 830,5

99 937,7

statystyczna apteka

41,6

16,1%

9,9%

8,0%

5,8

3,7

3,1

cały rynek apteczny

594 365

16,5%

14,6%

12,6%

84 134,3

75 899,4

66 644,3

statystyczna apteka

78,4

17,1%

6,1%

-0,5%

11,4

4,5

-0,4

cały rynek apteczny

1 119 809

17,5%

10,7%

3,9%

166 519,0

108 262,1

41 536,1

statystyczna apteka

50,8

15,3%

15,4%

14,0%

6,7

6,8

6,2

cały rynek apteczny

725 063

15,7%

20,4%

19,0%

98 550,8

122 631,4

115 641,3

w całkowitym obrocie

26,4%

-0,3%

4,6%

9,9%

0,0

0,0

0,0

w sprzedaży refundowanej

70,9%

1,1%

-0,3%

7,3%

0,0

0,0

0,0

recepty refundowane (w tys. zł)

recepty pełnopłatne (w tys. zł)

sprzedaż odręczna (w tys. zł)

wartość refundacji (w tys. zł)

udział refundacji

średnia cena opakowania ogółem

16,91 zł

1,5%

3,7%

1,3%

0,24

0,60

0,22

dla leków z list refundacyjnych

27,59 zł

2,0%

5,4%

-0,2%

0,53

1,40

-0,05

dla leków z recept pełnopłatnych

21,69 zł

-1,0%

1,2%

-0,1%

-0,23

0,26

-0,01

dla produktów bez recepty (OTC)

11,61 zł

2,3%

0,9%

0,0%

0,27

0,11

0,00

3 690

11,1%

-1,9%

-5,1%

370,0

-70,0

-200,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty refundowane)

810

11,0%

5,2%

2,5%

80,0

40,0

20,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty pełnopłatne)

880

11,4%

0,0%

0,0%

90,0

0,0

0,0

3 010

11,9%

-1,0%

-5,0%

320,0

-30,0

-160,0

ogółem

25,91%

-0,3%

-5,0%

-6,9%

0,0

0,0

0,0

dla leków z list refundacyjnych

17,60%

-0,7%

-7,4%

-4,6%

0,0

0,0

0,0

dla leków na recepty pełnopłatne

27,88%

1,1%

-7,7%

-10,7%

0,0

0,0

0,0

dla sprzedaży odręcznej

32,19%

1,0%

-6,6%

-10,7%

0,0

0,0

0,0

Wartość sprzedaży na pacjenta

52,03 zł

4,1%

12,4%

9,4%

2,0

5,8

4,5

Wartość zapłaty przez pacjenta

38,27 zł

4,2%

10,7%

6,0%

1,5

3,7

2,2

Wartość dopłaty refundatora

13,76 zł

3,8%

17,6%

20,2%

0,5

2,1

2,3

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty refundowane)

87,43 zł

3,2%

11,1%

3,7%

2,7

8,7

3,1

Wartość zapłaty przez pacjenta (recepty refundowane)

25,47 zł

0,5%

11,9%

-11,1%

0,1

2,7

-3,2

Wartość dopłaty refundatora (recepty refundowane)

61,95 zł

4,4%

10,8%

11,4%

2,6

6,0

6,3

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty pełnopłatne)

47,30 zł

4,2%

9,9%

8,0%

1,9

4,3

3,5

Wartość sprzedaży na pacjenta (sprzedaż odręczna)

26,06 zł

4,6%

7,2%

4,8%

1,1

1,7

1,2

Liczba pacjentów w aptece

Liczba pacjentów w aptece (sprzedaż odręczna) Średnia marża apteczna

Rys. 11. Prognoza miesięcznych obrotów statystycznej apteki Wartości w cenach detalicznych brutto Obrót 2014: 2 042,5 tys. zł

200

Zmiana: wzrost 0–1%

190 Tysiące zł

prognoza obrotu

realizacja obrotu

realizacja (poprzedni rok)

180 170 160 150

56

I 2014

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

II 2014

III 2014

IV 2014

V 2014

VI 2014

VII 2014

VIII 2014

IX 2014

X 2014

XI 2014

XII 2014

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k ó w

Prognoza sprzedaży rocznej w oparciu o dane do grudnia 2014 2014

Dane narastające od początku roku

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2013

2013

2012

2014

2012

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2013

2013

2012

2012

2 042,5

0,2%

5,3%

4,0

103,0

2 042,5

0,2%

5,3%

4,0

103,0

28 498 787,5

2,7%

7,4%

740 493,0

1 970 667,5

28 498 787,5

2,7%

7,4%

740 493,0

1 970 667,5

749,9

0,7%

5,2%

5,5

36,7

749,9

0,7%

5,2%

5,5

36,7

10 465 671,5

3,2%

7,3%

328 055,7

710 371,6

10 465 671,5

3,2%

7,3%

328 055,7

710 371,6

448,8

-0,8%

4,4%

-3,5

18,8

448,8

-0,8%

4,4%

-3,5

18,8

6 261 420,1

1,7%

6,5%

103 034,3

379 889,0

6 261 420,1

1,7%

6,5%

103 034,3

379 889,0

828,0

0,1%

5,8%

0,7

45,4

828,0

0,1%

5,8%

0,7

45,4

11 551 692,8

2,5%

7,9%

286 954,6

848 562,7

11 551 692,8

2,5%

7,9%

286 954,6

848 562,7

544,1

4,2%

7,4%

21,7

37,3

544,1

4,2%

7,4%

21,7

37,3

7 592 175,2

6,7%

9,5%

479 083,5

660 395,6

7 592 175,2

6,7%

9,5%

479 083,5

660 395,6

26,6%

4,0%

2,0%

0,0

0,0

26,64%

4,0%

2,0%

1,0%

0,5%

71,4%

3,3%

2,0%

0,0

0,0

71,36%

3,3%

2,0%

2,3%

1,4%

16,50 zł

0,0%

2,0%

0,0

0,3

16,5

0,0%

2,0%

0,0%

32,9%

26,87 zł

-1,0%

-0,6%

-0,3

-0,2

26,9

-1,0%

-0,6%

-28,0%

-16,1%

21,83 zł

-0,5%

2,2%

-0,1

0,5

21,8

-0,5%

2,2%

-11,0%

47,3%

11,24 zł

0,5%

3,2%

0,1

0,3

11,2

0,5%

3,2%

6,0%

34,7%

41 770

-4,4%

-3,6%

-1 920,0

-1 550,0

41 770

-4,4%

-3,6%

-1 920

-1 550

9 010

-1,4%

-1,1%

-130,0

-100,0

9 010

-1,4%

-1,1%

-130

-100

9 960

-3,5%

-0,8%

-360,0

-80,0

9 960

-3,5%

-0,8%

-360

-80

33 750

-4,2%

-2,2%

-1 490,0

-770,0

33 750

-4,2%

-2,2%

-1 490

-770

26,79%

-2,9%

0,4%

0,0

0,0

26,79%

-2,9%

0,4%

-0,8%

0,1%

18,63%

1,9%

2,3%

0,0

0,0

18,63%

1,9%

2,3%

0,4%

0,4%

29,26%

-8,1%

-4,0%

0,0

0,0

29,26%

-8,1%

-4,0%

-2,6%

-1,2%

33,55%

-7,0%

-5,6%

0,0

0,0

33,55%

-7,0%

-5,6%

-2,5%

-2,0%

48,90 zł

4,8%

9,2%

2,2

4,1

48,90 zł

4,8%

9,2%

2,24 zł

4,13 zł 2,80 zł

35,87 zł

3,4%

8,5%

1,2

2,8

35,87 zł

3,4%

8,5%

1,17 zł

13,03 zł

8,9%

11,3%

1,1

1,3

13,03 zł

8,9%

11,3%

1,07 zł

1,33 zł

83,23 zł

2,2%

6,3%

1,8

4,9

83,23 zł

2,2%

6,3%

1,78 zł

4,95 zł

23,84 zł

-5,4%

1,3%

-1,4

0,3

23,84 zł

-5,4%

1,3%

-1,37 zł

0,30 zł

59,40 zł

5,6%

8,5%

3,2

4,6

59,40 zł

5,6%

8,5%

3,15 zł

4,65 zł

45,06 zł

2,8%

5,2%

1,2

2,2

45,06 zł

2,8%

5,2%

1,24 zł

2,23 zł

24,53 zł

4,5%

8,2%

1,1

1,9

24,53 zł

4,5%

8,2%

1,06 zł

1,86 zł

Rys. 12. Prognoza miesięcznej wartości obrotu w kraju (ceny detaliczne brutto) 3 000

Refundacja: 7,6 mld zł

2 500

Zmiana obrotu: wzrost 2 do 4% (w stosunku do roku 2013) Zmiana refundacji: wzrost 5 do 7% (w stosunku do roku 2013)

Miliony zł

Obrót 2014: 28,5 mld zł

realizacja obrotu

prognoza obrotu

realizacja obrotu (rok 2013)

realizacja refundacji

prognoza refundacji

realizacja refundacji (rok 2013)

2 000 1 500 1 000 500 0

I 2014

II 2014

III 2014

IV 2014

V 2014

VI 2014

VII 2014

VIII 2014

IX 2014

X 2014

XI 2014

XII 2014

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

57

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k ó w

Tab. 3. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

Ref.

1. U-R

886,08

9,50

41875,05

21,81

8506,87

6,02

33368,18

65,71

20,31

79,69

1221,10

34,29

47,26

2. U-30

631,47

6,77

18020,02

9,39

7555,56

5,35

10464,47

20,61

41,93

58,07

835,13

21,58

28,54

3. U-50

23,35

339,96

3,64

7936,79

4,13

4517,10

3,20

3419,69

6,73

56,91

43,09

387,37

20,49

4. U-BEZPŁATNY

30,79

0,33

1311,29

0,68

20,10

0,01

1291,18

2,54

1,53

98,47

67,48

19,43

42,59

5. INWALIDA WOJENNY

25,29

0,27

894,85

0,47

0,00

0,00

894,85

1,76

0,00 100,00

34,68

25,81

35,39

6. INWALIDA WOJSKOWY

0,36

0,00

7,76

0,00

1,48

0,00

6,28

0,01

19,03

80,97

0,46

16,73

21,50

7. ZHK

12,84

0,14

289,20

0,15

45,12

0,03

244,07

0,48

15,60

84,40

16,42

17,61

22,53

8. AZ

0,01

0,00

0,11

0,00

0,00

0,00

0,11

0,00

0,00 100,00

0,01

12,35

18,06

9. NARKOTYKI

2,67

0,03

481,90

0,25

30,35

0,02

451,55

0,89

6,30

93,70

4,08

118,18

180,33

1,26

10. ŚRODKI POMOCNICZE

10,97

0,12

1126,03

0,59

484,59

0,34

641,45

43,03

56,97

112,65

10,00

102,66

11. PELNOPŁATNE

1620,67

17,37

41628,00

21,68

41628,00

29,48

0,00

0,00 100,00

0,00

1919,10

21,69

25,69

12. ODRĘCZNA

5769,24

61,83

78429,00

40,85

78429,00

55,54

0,00

0,00 100,00

0,00

6753,05

11,61

13,59

13. RAZEM

9330,34 100,00

26,45

11351,54

16,91

20,58

192000,00 100,00

141218,17 100,00

50781,83 100,00

73,55

Tab. 4. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – średnia narastająca od początku roku Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. U-R

807,81

9,60

36706,49

21,57

7244,54

5,80

29461,95

64,98

19,74

80,26

1110,49

33,05

2. U-30

577,04

6,86

16154,08

9,49

6728,96

5,39

9425,12

20,79

41,65

58,35

757,45

21,33

27,99

3. U-50

304,45

3,62

6922,03

4,07

3893,26

3,12

3028,77

6,68

56,24

43,76

343,21

20,17

22,74

4. U-BEZPŁATNY

27,95

0,33

1167,92

0,69

14,56

0,01

1153,46

2,54

1,25

98,76

61,43

19,01

41,79

5. INWALIDA WOJENNY

25,44

0,30

877,69

0,52

0,00

0,00

906,06

2,00

0,00 103,23

35,17

24,96

34,49 22,09

6. INWALIDA WOJSKOWY

45,44

0,33

0,00

7,38

0,00

1,33

0,00

6,05

0,01

17,98

82,02

0,43

16,98

7. ZHK

11,57

0,14

260,15

0,15

36,97

0,03

223,18

0,49

14,21

85,79

14,72

17,67

22,49

8. AZ

0,00

0,00

0,05

0,00

0,00

0,00

0,06

0,00

0,00 103,33

0,00

11,03

13,64

2,41

0,03

402,00

0,24

26,38

0,02

375,62

0,83

6,56

93,44

3,58

112,28

167,02

11,73

0,14

1314,66

0,77

553,77

0,44

760,89

1,68

42,12

57,88

134,21

9,80

112,09 25,63

9. NARKOTYKI 10. ŚRODKI POMOCNICZE 11. PELNOPŁATNE

1459,04

17,34

37401,23

21,97

37401,23

29,95

0,00

0,00 100,00

0,00

1713,48

21,83

12. ODRĘCZNA

5187,42

61,64

68998,96

40,54

68998,96

55,24

0,00

0,00 100,00

0,00

6140,84

11,24

13,30

13. RAZEM

8415,20 100,00

26,64

10314,97

16,50

20,23

170208,33 100,00

124897,81 100,00

45338,99 100,00

73,38

Tab. 5. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

1929

20,68

70817

36,88

20634

14,61

50183

29,14

70,86

2567

27,59

36,70

2. Recepty pełnopłatne

1621

17,37

41628

21,68

41628

29,48

0

0,00 100,00

0,00

1919

21,69

25,69

3. Sprzedaż odręczna

5769

61,83

78429

40,85

78429

55,54

0

0,00 100,00

0,00

6753

11,61

13,59

11

0,12

1126

0,59

485

0,34

641

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

9330 100,00

192000 100,00

141218 100,00

98,82

Pac.

1,26

43,03

56,97

113

10,00

102,66

50782 100,00

73,55

26,45

11352

16,91

20,58

Tab. 6. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – zestawienie narastające od początku roku Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

1757,01

20,88

62497,79

36,72

17946,00

14,37

44580,26

28,71

71,33

2326,48

26,86

35,57

2. Recepty pełnopłatne

1459,04

17,34

37401,23

21,97

37401,23

29,95

0,00

0,00 100,00

0,00

1713,48

21,83

25,63

3. Sprzedaż odręczna

5187,42

61,64

68998,96

40,54

68998,96

55,24

0,00

0,00 100,00

0,00

6140,84

11,24

13,30

11,73

0,14

1314,66

0,77

553,77

0,44

760,89

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

8415,20 100,00

170208,33 100,00

124897,81 100,00

98,33

Pac.

1,68

42,12

57,88

134,21

9,80

112,09

45338,99 100,00

73,38

26,64

10314,97

16,50

20,23

Tab. 7. Prognoza rocznej sprzedaży w statystycznej aptece w rozbiciu na grupy sprzedaży Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

294182101

20,88

10465671546

36,72

3001898494

14,36

7468473781

28,68

71,36

389536065

26,87

35,58

2. Recepty pełnopłatne

244220566

17,33

6261420066

21,97

6261420066

29,94

0

0,00 100,00

0,00

286825089

21,83

25,64

3. Sprzedaż odręczna

868471436

61,64

11551692789

40,53

11551692789

55,24

0

0,00 100,00

0,00

1028065356

11,24

13,30

1963191

0,14

220003099

0,77

92683794

0,44

127319305

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

1408837294 100,00

28498787500 100,00

20911313056 100,00

98,37

Pac.

1,68

42,13

57,87

22457610

9,80

112,06

7592175173 100,00

73,38

26,64

1726884120

16,50

20,23

Tab. 8. Prognoza rocznej sprzedaży w rozbiciu na grupy sprzedaży z uwzględnieniem zmieniającej się w ciągu roku liczby aptek – cały rynku apteczny Rodzaj sprzedaży

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

290479569

20,60

10391224808

36,49

2993547987

14,29

7395958288

28,81

71,18

385402971

26,96

35,77

2. Recepty pełnopłatne

242110391

17,17

6210784827

21,81

6212127392

29,65

0

0,00 100,02

0,00

284489430

21,83

25,65

3. Sprzedaż odręczna

875433613

62,09

11654442340

40,93

11654718218

55,62

0

0,00 100,00

0,00

1040283387

11,20

13,31

1963059

0,14

219479823

0,77

92537921

0,44

127041851

5. RAZEM

1409986632 100,00

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

28475931797 100,00

20952931519 100,00

98,31

Pac.

1. Recepty ref. całość

4. Inne pozycje (wnioski)

58

Transakcje Liczba

1,69

42,16

57,88

22511877

9,75

111,81

7523000139 100,00

73,58

26,42

1732687665

16,43

20,20

S t a t y st y k i i p r o g n o z y a n a l iz a O S O Z

Podsumowanie roku

2014

Foto: takacsi75 / Foter / CC BY-SA

Analiza szczegółowa

Znamy już wszystkie wskaźniki obrazujące rynek farmaceutyczny w minionym roku. Dane na temat sprzedaży w kolejnych miesiącach mówią o powolnym, ale stabilnym wzroście. Jak dokładnie wyglądał rok 2014 w farmacji? dorota zacharzewska Zakład Analiz Statystycznych, KAMSOFT S.A.

Rynek w roku 2014 Przyrównując wartościowe wyniki sprzedaży z roku 2014 do danych z lat 2012 i 2013 można zauważyć wzrosty dla większości badanych kategorii leków. Zestawienie tych samych danych z rokiem 2011 pokazuje wzrost całkowitych obrotów rynku i statystycznej apteki, ale szczegółowe porównania poszczególnych kategorii wypadają różnie.

Wartość całego rynku farmaceutycznego w roku 2014 wyniosła 28,5 mld zł, czyli więcej o 2,7% porównując z rokiem 2013 oraz o 7,4% w zestawieniu do roku 2012. Statystyczna apteka osiągnęła roczne obroty na poziomie 2 042 500 zł. Taki wynik to przyrost względem lat 2013 i 2012 kolejno o 4000 zł i 103 000 zł.

Rynek farmaceutyczny zanotował wzrost sprzedaży w roku 2014 względem

roku 2013 we wszystkich podstawowych grupach sprzedażowych. Wartość sprzedaży odręcznej wzrosła o 2,5%, sprzedaż na receptach refundowanych – o 3,2%, a na receptach pełnopłatnych – o 1,7%.

Na poziomie statystycznej apteki zanotowano mniejsze zmiany, a mianowicie: wzrost dla sprzedaży odręcznej i recept refundowanych kolejno o 0,1% i 0,7% oraz spadek na sprzedaży recept pełnopłatnych o 0,8%. Średnia cena za opakowanie leku w 2014 roku nie zmieniła się zestawiając z rokiem ubiegłym i wyniosła 16,50 zł.

Porównując wynik z rokiem 2012 widać wzrost ceny o 33 groszy. Średnia cena opakowania dla leków refundowanych spadła o 28 groszy (porównując 2014 z 2013 rokiem) i była najniższa dla okresu 2010–2014. Natomiast cena opakowania leku wydawanego w aptece bez recepty w 2014 roku była wyższa tylko o 6 groszy w porównaniu z ubiegłym rokiem i wyniosła 11,24 zł.

Poziom średniej marży aptecznej ogółem w 2014 roku wyniósł 26,79% (spadek o 0,79% w porównaniu z rokiem 2013; wzrost o 0,12% zestawiając z rokiem 2012). Średnia marża apteczna dla leków refundowanych osiągnęła wynik 18,63% i jest to najwyższy wynik w ostatnich trzech latach. Marża dla leków sprzedawanych bez recepty wyniosła 33,55%, czyli najmniej zestawiając z okresem 2012–2014.

Liczba pacjentów odwiedzających aptekę w 2014 roku była najniższa dla całego badanego okresu, ale statystyczny pacjent dokonał zakupów za kwotę 48,90 zł,

» Wartość całego rynku farmaceutycznego w roku 2014 wzrosła o 2,7% w porównaniu z rokiem poprzednim.«

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

59

S t a t y st y k i i p r o g n o z y a n a l iz a O S O Z

co jest wartością rekordową na przestrzeni lat 2006–2014 (więcej o 2,24 zł w zestawieniu z rokiem 2013 oraz o 4,13 zł w stosunku do roku 2012).

W tej kwocie 13,03 zł dopłacił refundator (1,07 zł więcej niş w roku 2013), natomiast 35,87 zł pacjent musiał pokryć z własnej kieszeni. Poziom zapłaty pacjenta wzrósł o 1,17 zł porównując z rokiem 2013 oraz aş o 2,80 zł w stosunku do roku 2012.

Wartość koszyka statystycznego pacjenta dla sprzedaşy na recepty refundowane wyniosła 83,23 zł, czyli o 2,19% więcej niş w roku ubiegłym i o 6,3% więcej niş w roku 2012. W podanej kwocie zapłata pacjenta wyniosła 23,84 zł (o 1,37 zł mniej niş w roku 2013), natomiast resztę wynoszącą 59,40 zł dopłacił refundator. Dopłata refundatora tym samym zwiększyła się o 3,15 zł oraz 4,65 zł zestawiając kolejno 2013 i 2012 rok.

Wartość koszyka dla recept pełnopłatnych wyniosła 45,06 zł (wzrost o 1,24 zł), a w przypadku sprzedaşy odręcznej – 24,53 zł (wzrost o 1,06 zł).

Analiza szczegółowa Wartości całego rynku farmaceutycznego dla roku 2014 z reguły górują nad wynikami poszczególnych miesięcy lat 2013 i 2012. Jedynym wyjątkiem jest wynik rynku za styczeń 2013, który jest wyşszy o 3,37% od wyniku za styczeń 2014 roku. Wartości rynku w 2014 roku są porównywalne do roku 2011 i oba lata odznaczają się najwyşszymi sumarycznymi wartościami obrotów dla całego badanego okresu. Jednak w końcówce roku 2014 nie zanotowano takich wzrostów, jak w roku 2011.

Obraz statystycznej apteki jest bardzo podobny do obrazu całego rynku. Równieş sumaryczne wartości z lat 2014 i 2011 są najwyşsze dla całego analizowanego okresu, ale to 2011 rok (a nie 2014) jest rekordowy pod tym względem. Styczeń i luty 2014 roku wyglądały podobnie do okresu sprzed 3 lat, w marcu wyniki spadły do poziomu z 2012 roku, następnie do lipca włącznie utrzymywały się najwyşsze wyniki dla badanego okresu (z niewielkim wyjątkiem czerwca), a od sierpnia przypominały juş rok ubiegły.

Najbardziej popularną klasą sprzedaşową w aptekach w roku 2014 były – podobnie jak w poprzedzającym roku – produkty dedykowane przewodowi pokarmowemu i metabolizmowi (z wynikiem powyşej 18% rynku). Drugie miejsce zajmuje układ sercowo-naczyniowy

60

OgĂłlnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

Rys. 1. Miesięczne zestawienie obrotów statystycznej apteki w latach 2006–2014 250 000

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

200 000

150 000

100 000 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Rys. 2. Miesięczne zestawienie obrotów na rynku aptecznym w latach 2006–2014 2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

3,0 mld.

2,5 mld.

2,0 mld.

1,5 mld.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Rys. 3. Podział wartościowy sprzedaşy w latach 2014 i 2013

2014 rok

PĹ’SPELPXZ VLÂ’BE OFSXPXZ VLÂ’BE NJĹˆĹ’OJPXP T[LJFMFUPXZ

MFLJ QS[FDJXQBTPĹ™ZUOJD[F PXBEPCĂ˜KD[F J SFQFMFOUZ VLÂ’BE PEEFDIPXZ

MFLJ QS[FDJXOPXPUXPSPXF J JNNVOPNPEVMBDZKOF MFLJ TUPTPXBOF X [BLBřFOJBDI

OBS[Ĺ€EZ X[SPLV J TÂ’VDIV

MFLJ IPSNPOBMOF EP TUPTPXBOJB XFXOĹˆUS[OFHP VLÂ’BE NPD[PXP QÂ’DJPXZ J IPSNPOZ QÂ’DJPXF WBSJB EFSNBUPMPHJB

OJFPLSFĹ’MPOB VLÂ’BE TFSDPXP OBD[ZOJPXZ

LSFX J VLÂ’BE LSXJPUXĂ˜SD[Z

QS[FXĂ˜E QPLBSN J NFUBCPMJ[N

2013 rok PĹ’SPELPXZ VLÂ’BE OFSXPXZ

MFLJ QS[FDJXQBTPĹ™ZUOJD[F PXBEPCĂ˜KD[F J SFQFMFOUZ

VLÂ’BE NJĹˆĹ’OJPXP T[LJFMFUPXZ VLÂ’BE PEEFDIPXZ MFLJ QS[FDJXOPXPUXPSPXF J JNNVOPNPEVMBDZKOF MFLJ TUPTPXBOF X [BLBĹ™FOJBDI OBS[Ĺ€EZ X[SPLV J TÂ’VDIV MFLJ IPSNPOBMOF EP TUPTPXBOJB XFXOĹˆUS[OFHP VLÂ’BE NPD[PXP QÂ’DJPXZ J IPSNPOZ QÂ’DJPXF WBSJB EFSNBUPMPHJB

OJFPLSFĹ’MPOB

VLÂ’BE TFSDPXP OBD[ZOJPXZ

LSFX J VLÂ’BE LSXJPUXĂ˜SD[Z

QS[FXĂ˜E QPLBSN J NFUBCPMJ[N

cały rynek apteczny

2014 statystyczna apteka cały rynek apteczny

2013

827 987 11 551 692 789

16,50 zł

26,87 zł

11,24 zł

26,79%

18,63%

33,55%

Sprzedaż odręczna (w zł)

Średnia cena opakowania

Średnia cena opakowania dla leków refundowanych

Średnia cena opakowania dla leków bez recepty

Średnia marża apteczna

Średnia marża apteczna dla leków refundowanych

Średnia marża apteczna dla leków bez recepty

35,87 zł

13,03 zł

Wartość sprzedaży na pacjenta

Wartość zapłaty przez pacjenta

Wartość dopłaty refundatora

11,96 zł

34,70 zł

46,66 zł

43 690

33,69%

18,27%

27,58%

11,18 zł

27,15 zł

16,50 zł

827 279 11 267 678 265

452 277 6 159 957 895

744 436 10 140 141 352

statystyczna apteka cały rynek apteczny

2011 statystyczna apteka cały rynek apteczny

2010

2009

2010

2011

2012

Obrót w statystycznej aptece (w zł) 2013

713 178 9 755 356 607

2014

11,70 zł

33,07 zł

44,77 zł

43 320

32,33%

18,21%

26,67%

10,89 zł

27,03 zł

16,17 zł

14,53 zł

32,61 zł

47,14 zł

44 250

32,54%

20,00%

26,40%

10,05 zł

27,55 zł

16,30 zł

2008

751 354 10 135 135 639

387 291 5 224 589 909

934 948 12 614 938 003

2007

782 569 10 703 189 036

429 997 5 881 565 360

statystyczna apteka cały rynek apteczny

2009 statystyczna apteka cały rynek apteczny

2008

2009

14,44 zł

30,92 zł

45,37 zł

44 395

33,19%

20,95%

27,23%

9,57 zł

27,42 zł

864 612 11 177 073 770

13,60 zł

29,32 zł

42,91 zł

44 812

31,83%

20,09%

26,16%

9,07 zł

26,83 zł

15,13 zł

682 226 9 249 400 601

366 088 4 964 735 192 8 123 917 720

12,53 zł

27,84 zł

40,37 zł

44 615

30,15%

18,51%

24,14%

8,33 zł

25,39 zł

14,27 zł

607 940

4 652 316 859

836 205 11 177 073 770 348 068

statystyczna apteka cały rynek apteczny

2007 statystyczna apteka

cały rynek apteczny

2006

2011

2013

2014

11,95 zł

24,38 zł

36,33 zł

45 367

30,21%

18,34%

24,38%

7,57 zł

23,40 zł

130 500 132 000 138 000 156 000 158 500 151 000 156 000 152 000 1 672 096 500 1 777 776 000

140 000 154 000 161 000 178 000 174 500 159 000 168 500 172 000 1 799 700 000 2 078 384 000

9

2 220 712 000

2 173 028 000

2 279 475 000

2 135 296 000

2 311 373 000

2 271 342 000

2 361 848 000 2 741 376 000

2 317 743 000

12 152 000 169 500 176 500 187 000 226 000 182 000 185 000 192 000 1 978 736 000 2 300 454 000 2 364 923 500 2 523 390 000 3 086 256 000 2 481 934 000 2 531 725 000

11 148 500 144 500 174 000 168 000 182 000 171 000 169 500 166 000 1 925 154 000 1 957 397 000 2 338 386 000 2 235 240 000 2 485 392 000 2 331 927 000

10 155 000 162 000 171 000 179 000 183 000 181 000 186 500 180 000 2 000 740 000 2 189 430 000 2 305 080 000 2 381 595 000 2 480 748 000 2 468 297 000 2 547 403 500 2 551 860 000

2 176 233 000 2 301 036 000 2 429 328 000

2 075 580 000 2 148 626 000 2 069 606 000 2 128 152 000 2 176 720 000 2 368 290 000 2 365 522 000

1 871 142 000

130 000 139 000 154 000 163 000 155 000 147 000 163 000 165 500 1 661 140 000 1 867 604 000 2 094 400 000 2 168 715 000 2 093 585 000 2 014 782 000

8

2 247 784 000

7

2 117 990 000

133 500 141 000 151 000 165 500 158 000 164 000 159 500 163 500 1 700 923 500 1 885 875 000 2 056 167 000 2 198 005 500

2 151 842 000 2 179 840 000

2 220 372 000 2 305 878 000 2 349 198 000

6

2 171 610 000

2 198 420 000

133 000 142 000 149 000 162 000 162 000 157 000 160 000 165 000 1 690 563 000 1 890 304 000 2 031 466 000 2 150 064 000

5

2 087 505 000 2 156 700 000 2 203 152 000

2 256 117 500

135 500 157 500 158 000 166 000 164 000 162 000 169 500 171 000 1 718 275 500

2 192 994 000

4

2 116 680 000

141 000 150 000 152 000 155 000 166 000 155 000 162 000 164 500 1 778 856 000 1 971 000 000 2 069 328 000 2 063 360 000 2 216 930 000

148 000 150 500 164 500 176 000 184 000 169 500 177 000 177 000 1 870 720 000 1 986 500 000 2 244 438 000 2 335 872 000 2 466 520 000 2 323 167 000 2 396 049 000 2 430 210 000

1 925 496 000 2 463 734 000 2 381 364 000

2012

11,52 zł

26,58 zł

38,11 zł

44 336

29,54%

18,35%

23,92%

7,95 zł

23,93 zł

13,59 zł

494 000 6 097 000 000

322 500 3 980 000 000

823 000 10 150 000 000

3

2 310 415 000

7 140 175 321

13,62 zł

558 543

331 723 4 238 767 509

790 379 10 099 706 466

2

2 116 133 500

2010

Całkowity obrót na rynku aptecznym (w zł)

9 619 432 722

4 973 612 271

15,76 zł

723 032

373 863

906 124 12 054 291 063

142 500 159 000 174 000 158 500 173 000 141 000 182 000 174 000 1 793 505 000 2 078 607 000 2 367 096 000

2008

cały rynek apteczny

2012

1

2007

Tabela 2. Miesięczne zestawienie obrotów w latach 2007–2014

41 770

48,90 zł

Liczba pacjentów w aptece

6 261 420 066

749 922 10 465 671 546

448 815

Recepty pełnopłatne (w zł)

mies.

statystyczna apteka

2 042 500 28 498 787 500 2 038 500 27 765 374 500 1 939 500 26 528 271 000 2 086 000 28 142 014 000 2 014 000 26 793 392 000 1 923 000 26 075 846 500 1 801 000 24 070 785 500 1 689 500 21 591 768 500 1 648 000 20 397 000 000

statystyczna apteka

Recepty refundowane (w zł)

Obrót całkowity (w zł)

(lata) ►

Tabela 1. Rynek farmaceutyczny 2014 w liczbach – porównanie do lat 2006–2013

S t a t y st y k i i p r o g n o z y a n a l iz a O S O Z

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

61

S t a t y st y k i i p r o g n o z y a n a l iz a O S O Z

Rys. 4. Miesięczny rozkład sprzedaży w podziale na poszczególne grupy w latach 2006–2013 Przewód pokarmowy i metabolizm

700000000 600000000 500000000 400000000 300000000 200000000

I

II

III

IV

I

2006

Krew i układ krwiotwórczy

II

III

IV

I

2007

II

III

IV

I

2008

II

III

IV

I

2009

II

III

IV

I

2010

II

III

IV

I

2011

II

III

IV

I

2012

II

III

IV

I

2013

II

III

IV

2014

120000000

100000000

80000000

60000000

40000000

I

II

III

IV

I

2006

Układ sercowo-naczyniowy

II

III

IV

I

2007

II

III

IV

I

2008

II

III

IV

I

2009

II

III

IV

I

2010

II

III

IV

I

2011

II

III

IV

I

2012

II

III

IV

I

2013

II

III

IV

2014

500000000 450000000 400000000 350000000 300000000 250000000

I

II

III

IV

I

2006

Dermatologia

II

III

IV

I

2007

II

III

IV

I

2008

II

III

IV

I

2009

II

III

IV

I

2010

II

III

IV

I

2011

II

III

IV

I

2012

II

III

IV

I

2013

II

III

IV

2014

120000000

100000000

80000000

60000000

40000000

I

II

III

IV

I

2006

Układ moczowo-płciowy i hormony płciowe

II

III

IV

I

2007

II

III

IV

I

2008

II

III

IV

I

2009

II

III

IV

I

2010

II

III

IV

I

2011

II

III

IV

I

2012

II

III

IV

I

2013

II

III

IV

2014

140000000

120000000

100000000

80000000

60000000

I

II

III

2006

62

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

IV

I

II

III

2007

IV

I

II

III

2008

IV

I

II

III

2009

IV

I

II

III

2010

IV

I

II

III

2011

IV

I

II

III

2012

IV

I

II

III

2013

IV

I

II

III

2014

IV

S t a t y st y k i i p r o g n o z y a n a l iz a O S O Z

Leki hormonalne do stosowania wewnętrznego

30000000

25000000

20000000

15000000

10000000

I

II

III

IV

I

2006

Leki przeciwzakaźne

II

III

IV

I

2007

II

III

IV

I

2008

II

III

IV

I

2009

II

III

IV

I

2010

II

III

IV

I

2011

II

III

IV

I

2012

II

III

IV

I

2013

II

III

IV

2014

200000000 175000000 150000000 125000000 100000000 75000000 50000000

I

II

III

IV

I

2006

Leki onkologiczne i immunomodulacyjne

II

III

IV

I

2007

II

III

IV

I

2008

II

III

IV

I

2009

II

III

IV

I

2010

II

III

IV

I

2011

II

III

IV

I

2012

II

III

IV

I

2013

II

III

IV

2014

100000000 87500000 75000000 62500000 50000000 37500000 25000000

I

II

III

IV

I

2006

Układ mięśniowo-szkieletowy

II

III

IV

I

2007

II

III

IV

I

2008

II

III

IV

I

2009

II

III

IV

I

2010

II

III

IV

I

2011

II

III

IV

I

2012

II

III

IV

I

2013

II

III

IV

2014

180000000 160000000 140000000 120000000 100000000 80000000

I

II

III

IV

I

2006

Centralny układ nerwowy

II

III

IV

I

2007

II

III

IV

I

2008

II

III

IV

I

2009

II

III

IV

I

2010

II

III

IV

I

2011

II

III

IV

I

2012

II

III

IV

I

2013

II

III

IV

2014

400000000

350000000

300000000

250000000

200000000

I

II

III

2006

IV

I

II

III

2007

IV

I

II

III

2008

IV

I

II

III

2009

IV

I

II

III

2010

IV

I

II

III

2011

IV

I

II

III

2012

IV

I

II

III

2013

IV

I

II

III

IV

2014

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

63

S t a t y st y k i i p r o g n o z y a n a l iz a O S O Z

Leki przeciwpasożytnicze, owadobójcze i repelenty

10000000 8000000 6000000 4000000 2000000 0

I

II

III

IV

I

2006

Układ oddechowy

II

III

IV

I

2007

II

III

IV

I

2008

II

III

IV

I

2009

II

III

IV

I

2010

II

III

IV

I

2011

II

III

IV

I

2012

II

III

IV

I

2013

II

III

IV

2014

400000000 350000000 300000000 250000000 200000000 150000000 100000000

I

II

III

IV

I

2006

Narządy zmysłów

II

III

IV

I

2007

II

III

IV

I

2008

II

III

IV

I

2009

II

III

IV

I

2010

II

III

IV

I

2011

II

III

IV

I

2012

II

III

IV

I

2013

II

III

IV

2014

70000000

60000000

50000000

40000000

30000000

I

II

III

2006

z udziałem w wysokości powyżej 15%.

Wszystkie zmiany udziałów poszczególnych grup w rynku (względem 2013 roku) znajdują się poniżej 1 punktu procentowego. Najsilniejszy wzrost udziału odnotowano dla grupy „krew i układ krwiotwórczy” (wzrost o 0,54 punktu procentowego), najsilniejszy spadek nastąpił dla grupy „układ sercowo-naczyniowy” (spadek o 0,60 punktu procentowego).

W 2014 roku najpopularniejszymi grupami terapeutycznymi pod względem wartości sprzedaży były leki: – działające na układ RENINA-ANGIOTENSYNA, – stosowane w cukrzycy, – stosowane w chorobach obturacyjnych dróg oddechowych, – leki psycholeptyczne.

W stosunku do 2013 roku największe wzrosty zanotowano w klasach: – cytostatyki (+48%), – opatrunki z lekami (+36%),

64

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

IV

I

II

III

2007

IV

I

II

III

2008

IV

I

II

III

2009

IV

I

II

III

IV

2010

– kortykosterydy do stosowania wewnętrznego (+33%).

Natomiast najsilniejsze spadki wartości sprzedaży w 2014 roku zaobserwowano dla klas: – leki cieniujące (−48%), – środki anaboliczne (−36%), – surowice immunizujące i immunoglobuliny (−27%), – leki zwiotczające mięśnie (−24%).

Prawie wszystkie przedstawione na wykresach klasy sprzedażowe zanotowały wzrost wartości sprzedaży w roku 2014 w porównaniu do roku ubiegłego.

Najwyższe procentowe wzrosty wartości między rokiem 2014 a 2013 zanotowano dla grup: krew i układ krwiotwórczy (o 19,1%), leki hormonalne do stosowania wewnętrznego (o 16,9%). Tylko leki stosowane w zakażeniach oraz dedykowane układowi sercowo-naczyniowemu odnotowały spadek względem roku 2013, kolejno o 2,7% i 1,1%.

I

II

III

2011

IV

I

II

III

2012

IV

I

II

III

2013

IV

I

II

III

IV

2014

Podsumowanie Rok 2014 to czas stabilnego wzrostu całego rynku farmaceutycznego. Poszczególne klasy produktów w szczegółowej analizie miesięcznej mogą notować drobne wahania na minus, ale długofalowo i przy obecnym stanie prawno-gospodarczym należy spodziewać się dalszego, zrównoważonego wzrostu w kolejnych miesiącach. Wynika to z jednej strony z negatywnych trendów zdrowotnych (większa liczba zachorowań zwłaszcza w grupie niezakaźnych chorób związanych ze stylem życia oraz dolegliwości przewlekłych) i demograficznych (starzenie się społeczeństwa).

Nowe technologie produkcji, badania i rozwój powodują ponadto systematyczny wzrost cen leków. Sektor farmaceutyczny odznacza się dużą odpornością na kryzysy finansowe – zdrowie zawsze pozostaje priorytetem, nawet wówczas, gdy ograniczać trzeba wydatki w innych dziedzinach. 

Do poleconego leku na: zapalenie pĘcherza moczowego

kamicĘ dróg Ůóáciowych i nerek dolegliwoŒci jelitowe biegunkĘ wzdĘcia

poleü No-SpĘ®,

która záagodzi dolegliwoŒci bólowe i poprawi komfort pacjenta*

* ChPL No-Spa® 40 mg, zatwierdzona 02.2014: wskazania do stosowania w stanach skurczowych miĘŒni gáadkich dróg moczowych, a takŮe tych zwiĉzanych z chorobami dróg Ůóáciowych oraz jako leczenie wspomagajĉce w stanach skurczowych miĘŒni gáadkich przewodu pokarmowego; naleŮy zachowaü ostroŮnoŒü przy jednoczesnym podawaniu z lewodopĉ ze wzglĘdu na zmniejszenie jej dziaáania przeciwparkinsonowego oraz nasilenie drŮeĽ i sztywnoŒü.

www.facebook.com/NoSpaPl

www.nospa.pl

No-Spa , 40 mg, tabletki; 1 tabletka zawiera 40 mg chlorowodorku drotaweryny. Substancje pomocnicze: laktoza jednowodna. Wskazania do stosowania: – stany skurczowe miÚĂni gïadkich zwiÈzane z chorobami dróg ĝóïciowych: kamicÈ dróg ĝóïciowych, zapaleniem pÚcherzyka ĝóïciowego, zapaleniem okoïopÚcherzykowym, zapaleniem przewodów ĝóïciowych, zapaleniem brodawki Vatera; – stany skurczowe miÚĂni gïadkich dróg moczowych: kamica nerkowa, kamica moczowodowa, zapalenie miedniczek nerkowych, zapalenie pÚcherza moczowego, bolesne parcie na mocz. Jako leczenie wspomagajÈce moĝe zostaÊ uĝyta bezpiecznie i z poĝÈdanym skutkiem: – w stanach skurczowych miÚĂni gïadkich przewodu pokarmowego: chorobie wrzodowej ĝoïÈdka i dwunastnicy, zapaleniu ĝoïÈdka, zapaleniu jelit, zapaleniu okrÚĝnicy, stanach skurczowych wpustu i oděwiernika ĝoïÈdka, zespole draĝliwego jelita grubego, zaparciach na tle spastycznym i wzdÚciach jelit, zapaleniu trzustki; – w schorzeniach ginekologicznych: bolesnym miesiÈczkowaniu. Przeciwwskazania: nadwraĝliwoĂÊ na substancjÚ czynnÈ lub którÈkolwiek substancjÚ pomocniczÈ produktu. CiÚĝka niewydolnoĂÊ wÈtroby, nerek i serca. Blok przedsionkowo-komorowy II i III stopnia. Nie stosowaÊ u dzieci poniĝej 6. roku ĝycia. Podmiot odpowiedzialny: Sano-Aventis Sp. z o.o. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu wydane przez Ministra Zdrowia: 4377. Informacji w Polsce udziela: Sano-Aventis Sp. z o.o., ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa, tel. 22 280 00 00. Opracowano na podstawie Charakterystyki Produktu Leczniczego z 02.2014.

PL.DRO.14.07.06 ®

Przed uǏyciem zapoznaj siLJ z ulotkǃ, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczǃce dziaéalj niepoǏǃdanych i dawkowanie oraz informacje dotyczǃce stosowania produktu leczniczego, bǃdǍ skonsultuj siLJ z lekarzem lub farmaceutǃ, gdyǏ kaǏdy lek niewéaNjciwie stosowany zagraǏa Twojemu Ǐyciu lub zdrowiu.

s y st e m y it

KS-SOMED Zmiany w systemie KS-SOMED (grudzień 2014)

lub po nieudanym połączeniu z eWUŚ (rysunek poniżej).

Aneta Krzynówek Zakład Systemów Ambulatoryjnych, KAMSOFT S.A.

Zmiana hasła do systemu eWUŚ bezpośrednio w systemie KS-SOMED Zmianę hasła do systemu eWUŚ można wykonać na liście operatorów eWUŚ przy użyciu przycisku Zm. hasła. W oknie Zmiana hasła w eWUŚ wymagane jest podanie starego hasła i dwukrotne wpisanie nowego hasła.

Rys. 3. Parametry logowania do systemu eWUŚ

Po pomyślnej zmianie hasła zostanie wyświetlony komunikat potwierdzający.

Automatyczne sprawdzanie uprawnień w eWUŚ po wybraniu pacjenta Funkcjonalność dostępna jest po włączeniu opcji Automatyczne sprawdzanie uprawnień eWUŚ po wybraniu pacjenta.

Rys. 4. Opcje główne KS-SOMED/zakładka Współpraca z eWUŚ Rys. 1. Zmiana hasła w eWUŚ

Okno do zmiany hasła można również wywołać w oknie logowania do systemu eWUŚ (przycisk Zm. hasła, które pojawia się np. po wygaśnięciu hasła (rysunek poniżej)

Funkcjonalność dostępna jest podczas dodawania pacjentowi nowej deklaracji POZ/KAOS, z chwilą otwarcia wizyty oraz po ustawieniu pacjenta na karcie wykonania zlecenia.

Rys. 5. Karta wykonania zlecenia  Rys. 2. Parametry logowania do systemu eWUŚ

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

67

s y st e m y it

KS-APTEKA Zmiany w systemie KS-APTEKA Windows (grudzień 2014) Agnieszka Mikoda Zakład Systemów Farmacji, KAMSOFT S.A.

W module APW41 Administrator dodano uprawnienie (110022-01), które umożliwia w module APW11 Sprzedaż zmianę formy zapłaty z dnia bieżącego. Podobnie w module APW11 Funkcje – podczas aktualizacji sprzedaży następuje dodatkowa weryfikacja, czy aktualizowana pozycja jest związana z płatnością kartą.

W module APW41 Administrator dodano opcję „Uproszczona ewidencja niezrealizowanych zapytań pacjenta” (Apw11.2.95). Opcja pozwala na bezpośredni zapis brakującej ilości.

Rys. 3. Okno niezrealizowanych zapytań pacjenta

Rys. 1. Komunikat informujący o płatności kartą

W module APW11 Sprzedaż rozszerzono wydruk wyceny recepty na drukarce fiskalnej (Posnet Thermal) o dodatkowe pole „Wydał”.

Rys. 2. Wydruk wyceny

68

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

W Aptece Internetowej (moduł APW45) rozbudowano okno do zarządzania regułami dla wymiany danych ze sklepem WWW. Występują trzy sposoby komunikacji dla usług sieciowych: – Inny – funkcja komunikuje się z wykorzystaniem domyślnych ustawień portów i usług dla wykorzystywanego adresu WSDL. Opcja umożliwia przechwytywanie raportów z komunikacji sieciowej pomiędzy modułem APW45 Apteka Internetowa a sklepem www; – WSDL – funkcja umożliwia ręczne ustawienie portów i usługi dla wykorzystywanego adresu WSDL oraz przechwytywanie raportów z komunikacji sieciowej pomiędzy modułem APW45 Apteka Internetowa a sklepem www; – HTTP – funkcja komunikuje się z wykorzystaniem adresu URI zamiast dotychczasowego adresu WSDL. Opcja nie umożliwia przechwytywania raportów z komunikacji sieciowej pomiędzy modułem APW45 Apteka Internetowa a sklepem WWW, dzięki czemu komunikacja ze stroną www będzie szybsza; – Domyślne parametry – pobranie domyślnych wartości dla portu i usługi przypisanej dla adresu WSDL.

Rys. 4. Okno ustawień rodzaju komunikacji 

s y st e m y it

Og贸lnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

69

s y st e m y it

70

Og贸lnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

n a c z a si e

Coraz silniejsze ruchy antyszczepionkowe w Polsce

Foto: www.freeimages.com

W Polsce nadal jest wysoka wyszczepialność populacji, ale nasilają się zniechęcające do szczepień ochronnych tzw. ruchy antyszczepionkowe – twierdzi p.o. głównego inspektora sanitarnego Marek Posobkiewicz.

PAP – Nauka w Polsce www.naukawpolsce.pap.pl

podlegających obowiązkowi szczepień ochronnych” – dodaje.

Specjalista podkreśla, że stopniowo, ale niepokojąco stale rośnie liczba rodziców uchylających się od obowiązkowych szczepień dzieci. Jeszcze w 2011 r. z tego powodu nie zostało zaszczepionych około 3 tys. dzieci, w 2012 r. było już ich 5,3 tys. a w 2013 r. – 7,2 tys.

Prezes Fundacji Instytut Profilaktyki Zakażeń w Warszawie, dr Paweł Grzesiowski powiedział PAP, że w Polsce nadal wysoka jest wyszczepialność populacji przeciwko odrze. Szczepionkę przeciwko tej wyjątkowo groźnej chorobie otrzymało ponad 90 proc. populacji dzieci i młodzieży. Dzięki temu w 2011 r. zarejestrowano jedynie 38 zachorowań na odrę, a w 2012 r. – 60 przypadków.

Marek Posobkiewicz uważa, że należy się spodziewać, że w 2014 r. jeszcze więcej dzieci nie zostało poddanych szczepieniom obowiązkowym. „Na szczęście jest to wciąż niewielka grupa, stanowi ona zaledwie 0,08 proc. dzieci

W innych krajach uprzemysłowionych jest znacznie gorzej. W Europie i USA zwiększa się zachorowalność na

odrę z powodu coraz częstszych przypadków zaniechania szczepień przeciwko tej chorobie.

W 2013 r. wzrost zachorowań na odrę odnotowano w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Holandii, Bułgarii, Hiszpanii, Włoszech, Danii, Szwecji oraz na Litwie. Ponad 9200 przypadków zarejestrowano łącznie w Gruzji oraz Turcji, skąd część zakażeń mogło zostać zawleczona do krajów Unii Europejskiej.

Według „New England Journal of Medicine”, w wielu szkołach Nowego Jorku przeciwko odrze zaszczepionych jest mniej niż 70 proc. populacji uczniów.

Prof. Ewa Bernatowska z kliniki immunologii Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie zwraca uwagę, że dzięki wciąż dobrze działającemu programowi szczepień ochronnych Polska jest krajem wolnym od polio. Od 1984 r. nie od-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

71

n a c z a si e

notowano ani jednego przypadku choroby wywołanej tym wirusem, który w latach 50. XX w. powodował liczne zgony oraz trwałe kalectwo – paraliż mięśni rąk i nóg. „Podobnie jest z wieloma innymi groźnymi zakażeniami. Od 30 lat nie było w naszym kraju zachorowania na błonicę, a od 29 lat nie zdarzył się tężec noworodkowy” – dodaje specjalistka.

Prof. Bernatowska przyznaje, że wciąż występują w naszym kraju zachorowania na różyczkę wśród młodych mężczyzn. Z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego-Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie wynika, że pierwszej połowie 2013 r. zarejestrowano ponad 32 tys. zakażeń – prawie dziesięciokrotnie więcej niż w tym samym okresie 2012 r. „Choroba ta nie powinna już występować w żadnym kraju Unii Europejskiej” – podkreśla specjalistka. W Pol-

sce nie jest jednak związana z uchylaniem się od szczepień, lecz z niepełnym programem szczepień. Od 1988 r. przeciwko różyczce szczepiono tylko dziewczynki w 13. roku życia; szczepieniami tymi nie objęto chłopców. Dlatego doszło do tzw. epidemii wyrównawczej: choroba zaatakowała głównie mężczyzn w wieku 19–24 lat oraz nieco starszych od 25. do 28. roku życia.

» Rośnie opór rodziców wobec obowiązkowych szczepień. W 2011 r. nie zostało zaszczepionych ok. 3 tys. dzieci, w 2013 r.

– już 7,2 tys.«

Według prof. Bernatowskiej, szczepienia są najważniejszą polisą na zdrowie każdego z nas, bez względu na wiek i płeć. Są znacznie bezpieczniejsze niż odporność uzyskana po przejściu zakażenia. „Małe dziecko po przechorowaniu takich chorób zakaźnych jak krztusiec, czy tych wywołanych tzw. bakteriami otoczkowymi, jak Haemophilus influeza czy Streptococcus pneumoniae (dwoinka zapalenia płuc) i meningokoki powinno być zaszczepione przeciwko chorobie, na którą chorowało, i to w najkrótszym

czasie, jak tylko jest to możliwe” – podkreśla specjalistka.

Dodaje, że szczególnie u dzieci do drugiego roku życia układ odpornościowy jest na tyle niedojrzały, że choroby zakaźne mogą wywołać katastrofalne skutki. 

SZCZEPIENIA W EUROPIE (% zaszczepionych dzieci w wieku 1 roku)

PRZECIWKO BŁONICY, TĘŻCOWI I KSZTUŚCOWI 99 99 99 99 99 99 99 99 99 99 99 98 98 97 97 97 97 96 96 96 95 95 94 94 93 93 92 89 83

Grecja Węgry Słowacja Luksemburg Czechy Polska Finlandia Niemcy Portugalia Hiszpania Szwecja Belgia Holandia Chorwacja Słowenia EU28 Bułgaria Estonia Rumunia Litwa Malta Wielka Brytania Irlandia Dania Włochy Łotwa Francja Cypr Austria

99 99 99 99 98 98 97 97 97 97 97 96 96 95 95 94 94 94 94 93 93 93 92 90 90 90 89 86 76

Turcja Macedonia Norwegia Szwajcaria Czarnogóra Serbia Islandia

97 96 95 95 94 91 89

Turcja Macedonia Norwegia Szwajcaria Islandia Czarnogóra Serbia

98 97 94 92 90 90 87

0

72

PRZECIWKO ODRZE

Belgia Cypr Czechy Finlandia Francja Grecja Węgry Luksemburg Malta Polska Słowacja Portugalia Szwecja Włochy Holandia Hiszpania Wielka Brytania EU28 Chorwacja Słowenia Bułgaria Irlandia Dania Estonia Niemcy Litwa Łotwa Rumunia Austria

25

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

50

75

100

0

25

50

75

100

20. konferencja forum ogólnopolskiego systemu ochrony zdrowia innowacyjna 21 kwietnia 2015 warszawa, hotel marRiott ochrona zdrowia aleje jerozolimskie 65/79

6

Debata Liderów Debata Liderów Sesji tematycznych Dyskusja ekspertów BEZPŁATNY bezpłatny Dyskusja ww międzynarodowym międzynarodowym gronie gronie ekspertów E-zdrowie, profilaktyka ii promocja promocja zdrowia, zdrowia, zarządzanie zarządzanie E-zdrowie, profilaktyka szpitalem, rynek farmaceutyczny, farmaceutyczny, globalne globalne wyzwania wyzwania szpitalem, rynek Uroczysta Gala WSTĘP wstęp Uroczysta Gala zdrowia publicznego, e-dokumentacja medyczna zdrowia publicznego, e-dokumentacja medyczna Konkurs Liderów Ochrony Zdrowia 2015 Konkurs Liderów Ochrony Zdrowia 2015

formularz zgłoszenia aktualny harmonogram, lista prelegentów

19–21 marca 19-21 marca

TARGI STOMATOLOGICZNE TARGI STOMATOLOGICZNE KRAKDENTKRAKDENT KRAKÓWKRAKÓW | POLSKA | POLSKA KRAKDENT to jedno z najważniejszych

www.osoz.pl/forum2015

20–22 marca 20-22 marca

TOP MEDICAL TRENDS TOP MEDICAL TRENDS 2015 2015 POZNAŃ | POLSKA POZNAŃ | POLSKA W ciągu trzech dni zaproszeni eksperci

miejsc branży dentystycznej trendy w medycynie.

KRAKDENT to jedno spotkań z najważniejszych miejsc W ciąguprzybliżą trzech dninajnowsze zaproszeni eksperci przybliżą spotkańwbranży dentystycznej w Europie Europie Środkowo-Wschodniej.

Ponad Interdyscyplinarny charakter oraz najnowsze trendy w medycynie. Interdyscyplinarny Środkowo-Wschodniej.

Ponadi300 wystawców oraz aktualność prezentowanychzagadnień zagad300 wystawców 12 000 zwiedzających.charakter aktualność prezentowanych i 12.000 zwiedzających. nień to to odod lat lat wizytówka wydarzenia.. wizytówka wydarzenia.

www.ec.europa.eu www.krakdent.pl

www.termedia.pl/tmt www.termedia.pl/tmt

kwietnia 14-16 14–16 kwietnia

22–24 kwietnia 22-24 kwietnia

– CONNECTING HEALTHCARE CONHITCONHIT – CONNECTING HEALTHCARE BERLIN |BERLIN NIEMCY| NIEMCY

MED@TEL MED@TEL LUXEMBOURG LUKSEMBURG

Europieprzedstawicieli spotkanie przedstawi-Konferencja Konferencja Międzynarodowego StowarzyMiędzynarodowego Stowarzyszenia WiodąceWiodące w Europiewspotkanie cieli sektora informatyzacji ochrony Telemedycyny szenia Telemedycyny i e-Zdrowia (ISfTeH). i e-Zdrowia (ISfTeH).

W programie sektora informatyzacji ochrony zdrowia. Najnowm.in. 150W prezentacji prowadzonych przez ekspertów sze rozwiązania innowacyjne technolozdrowia.technologiczne, Najnowsze rozwiązania programie m.in. 150 prezentacji prowaTematyka: telemedycyna i e-zdrowie. narzędzia IT.giczne, 359 wystawców w 2013 roku. innowacyjne narzędzia IT. z całego świata. dzonych przez ekspertów z całego świata.

359 wystawców w 2013 roku.

www.conhit.de www.conhit.de

Tematyka: telemedycyna i e-zdrowie.

www.medetel.eu www.medetel.eu

kwietnia 10-1110–11 kwietnia

OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA DIETETYKI OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA DIETETYKI ŁÓDŹŁÓDŹ | POLSKA | POLSKA Tegoroczny zjazd zostanie poświęcony nowoczesnym trendom w wegetarianizmie, Tegoroczny zjazd zostanie poświęcony nowoczea także wybranym problemom żywienia snym trendom w wegetarianizmie, a także wybradzieci. nym problemom żywienia dzieci.

www.psdiet.pl www.psdiet.pl

11–13maja maja 11-13

eHEALTHWEEK WEEK2015 2015 eHEALTH RYGA RYGA| ŁOTWA | ŁOTWA Organizowane pod egidą Łotewskiej Organizowane pod egidą Łotewskiej Prezydencji w Prezydencji w Unii Europejskiej wydarzenie Unii Europejskiej wydarzenie omawiające trendy, narzędzia i strategie e-zdrowia i m-zdrowia w omawiające trendy, narzędzia i strategie Europie.

2000 delegatów i 75 w wystawców. e-zdrowia i m-zdrowia Europie.

2000 delegatów i 75 wystawców.

www.worldofhealthit.org www.worldofhealthit.org

n a c z a si e

NOWOŚCI KSIĄŻKOWE

NASZ WYBÓR MIESIĄCA

NOWOŚCI MUZYCZNE

„Vulnicura” Björk Dwa miesiące przed zapowiadaną premierą islandzka wokalistka udostępnia swoje najnowsze dzieło. Płyta mniej eksperymentalna, z dużą domieszką klasycznych instrumentów i delikatnej elektroniki. 

„Ludzie czy Bogowie” Dariusz Kortko/Krystyna Bochenek Rozmowa z 27 najlepszymi specjalistami w dziedzinie medycyny i cenionymi badaczami. Autorzy o książce: „przez kilka lat rozmawialiśmy z lekarzami, bo nie mogliśmy się pogodzić z oskarżeniami, że są zadufani, przemęczeni, w ciągłej pogoni za pieniądzem. Niemoralni, stracili empatię. Opowiadali o najbardziej intymnych sprawach, często były to wyznania bardzo poruszające. Chętnie mówili o sensie cierpienia, choroby i o śmierci, z którą tak często mieli do czynienia”. 

„Dietoterapia” Dariusz Włodarek/Ewa Lange/Lucyna Kozłowska/Dominika Głąbska Aktualny stan wiedzy dotyczącej zapotrzebowania energetycznego, roli węglowodanów, białka, tłuszczów, witamin i mikroskładników w żywieniu człowieka oraz ich znaczenie w terapii chorób. 

74

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 1/2015

„Wyspa łza” Joanna Bator / Adam Golec Premiera: styczeń 2015. Wydawnictwo ZNAK. Cena: ok. 42,90 zł

Znikła bez śladu. Opowieść o mrocznej bliźniaczce. Co robi Joanna Bator, którą prześladują słowa „znikła bez śladu”?

Szuka po omacku. Czeka na znak. Na Sandrę Valentinę, która w 1989 roku znikła bez śladu i do dziś nie odnaleziono jej ciała.

Pisarka i fotograf ruszają śladem zaginionej Sandry. Tam, gdzie kończy się jej trop, zaczyna się mroczna opowieść o miłości, samotności i pisaniu. O podróży na Sri Lankę, wyspie w kształcie łzy, bramie do świata Joanny Bator i jej bliźniaczki...

Zdjęcia Adama Golca ilustrują tę mroczną podróż na wyspę, gdzie ludzie i miejsca istnieją jednocześnie w rzeczywistości i w świecie czarnej magii. „Czytałam po raz pierwszy i miałam wrażenie, że poddaję się narratorce jak sile przypływu: raz odciąga mnie od zaginionej Sandry i przyciąga do Bator, raz z impetem pcha na wyspę, by po chwili wrzucić na sam środek oceanu – bezkresu wspomnień, mozolnego tworzenia literackiej genealogii, przebłysków Piaskowej Góry, Chmurdalii, Ciemno, prawie noc i pogrzebanych sekretów. To wrażenie wcale nie mija. Elektryzująca książka” (Redaktorka “Wyspy łzy”).

» Niebanalna, oryginalna, nietuzinkowa opowieść.«

„Wallflower” Diana Krall Pianistka i wokalistka – należąca do grona wybitnych osobowości we współczesnym świecie muzycznym – powraca z nową płytą. Jazzowe kompozycje dla każdego słuchacza. 

„Girls in Peacetime Want to Dance” Belle and Sebastian Indiepopowa grupa ze Szkocji proponuje 12 oryginalnych utworów, w których melancholia miesza się z tanecznymi nastrojami. Jedna z ciekawszych premier 2015 roku. 

MAGNEZ NAJCZĘŚCIEJ POLECANY PRZEZ LEKARZY W POLSCE 1. Konkurent 1, Konkurent 2, Konkurent 3 to preparaty magnezowe.

17 000

MAGNE B6® (48 mg jonów magnezu + 5 mg pirydoksyny chlorowodorku) tabletki powlekane. Każda tabletka powlekana zawiera 48 mg jonów 13 000 magnezu (1,97 mmol) w postaci magnezu mleczanu dwuwodnego 11 000 (Magnesii lactas dihydricus) i 5 mg pirydoksyny chlorowodorku (Pyridoxini hydrochloridum). Substancja pomocnicza: sacharoza 330,569 mg.

9000 Wskazania do stosowania: Występowanie poniżej wymienionych 7000 objawów może wskazywać na niedobór magnezu: – nerwowość, 5000 drażliwość, wahania nastroju, łagodny lęk, niepokój, przejściowe uczucie zmęczenia, ospałość, zaburzenia snu w niewielkim nasileniu; – objawy lęku, takie jak kurcze przewodu pokarmowego lub kołatanie serca Konkurent 11 Konkurent 21 Konkurent 31 MAGNE B6® (bez zaburzeń serca); – kurcze mięśni, mrowienie, drganie powiek.

(5028) (7003) (8432) (15 222) Uzupełnienie magnezu może złagodzić powyższe objawy. W przypadku Źródło: IMS Sales Analyser, Dane za 04.2013-03.2014 braku poprawy po miesiącu stosowania produktu leczniczego Magne B6 ® kontynuowanie leczenia nie jest zalecane. Dawkowanie i sposób podawania: Tabletki należy połykać w całości, popijając dużą ilością wody. Do stosowania wyłącznie u dorosłych oraz dzieci w wieku 6 lat lub powyżej. Dostępne są inne postaci produktu leczniczego, odpowiednie dla dzieci w wieku poniżej 6 lat. Dorośli: 6-8 tabletek na dobę w 2 lub 3 dawkach podzielonych podczas posiłków. Dzieci: w wieku 6 lat lub powyżej (o masie ciała ok. 20 kg): 10 do 30 mg/kg mc. na dobę (0,4 do 1,2 mmol/kg mc.), tzn. 4–6 tabletek na dobę w 2 lub 3 dawkach podzielonych podczas posiłków. Zazwyczaj kuracja trwa 1 miesiąc. Przeciwwskazania: – Nadwrażliwość na substancje czynne lub na którąkolwiek substancję pomocniczą; – ciężka niewydolność nerek (klirens kreatyniny mniejszy niż 30 ml/min). Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: W przypadku skojarzonego niedoboru magnezu i wapnia w pierwszej kolejności należy wyrównać niedobór magnezu. W przypadku ciężkiego niedoboru magnezu i zaburzeń wchłaniania leczenie należy rozpocząć od dożylnego podawania magnezu. Produkt leczniczy Magne B 6 ® zawiera sacharozę i dlatego jest przeciwwskazany u pacjentów z rzadkimi dziedzicznymi zaburzeniami związanymi z nietolerancją fruktozy, zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy lub niedoborem sacharazy-izomaltazy. Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z umiarkowaną niewydolnością nerek ze względu na ryzyko wystąpienia wysokiego poziomu magnezu we krwi. Działania niepożądane: Działania niepożądane występują rzadko. Czasami mogą wystąpić biegunka i bóle brzucha lub zaczerwienienie skóry. Bardzo rzadko obserwowano reakcje alergiczne. OTC – produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza. Przed zastosowaniem należy zapoznać się z pełną informacją o leku. Podmiot odpowiedzialny: Sanofi-Aventis Sp. z o.o., ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa, tel. 22 280 00 00. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu wydane przez Ministra Zdrowia nr 4279. Na podstawie ChPL zatwierdzonej 12/2012.

PL.MAG.14.08.01 15 000

FORUM INNOWACYJNA 21 KWIETNIA 2015 WARSZAWA, HOTEL MARRIOTT OCHRONA ZDROWIA

20. KONFERENCJA OGÓLNOPOLSKIEGO SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA

ALEJE JEROZOLIMSKIE 65/79

DEBATA LIDERÓW OCHRONY ZDROWIA 6 sesji tematycznych â[Ý0,6.&/5#%+#ß.&Ý9%:/#ß 53#5&(*&ß:#3:úÝ:#/*#ß4:1*5#-&.

30(3#.9ß130.0%+*ß:Ý308*#ß*ß130 -#,59,* 3&/Ý9ß39/,6ß'#3.#%&659%:/&(0 -0$#-/&ß89:8#/*#ß0%)30/9ß:Ý308*# GLOBAL HEALTHCARE CHALLENGES //08#%+&ß*ß&[:Ý308*&

0/46-5#%+&ß:ß&,41&35#.*

600 przedstawicieli rynku 9,Ù#Ý9ß10/#Ýß ß&,41&35 8 à&359 ,#5ß6%:&45/*%58# ²â ÓÞ Þß â â Þà Þß [ â NA FORUM ZAPRASZA:

Co roku podczas Forum INNOWACYJNA OCHRONA

ǡ ¦ Ï ¸ ǡ ¦ × ǡ ä Ï Ǥ Ǥ Ǥ × ¸ ǡ ͼ ǡ

× ǡ Ǥ Ï ǡ ͸ͶǤ ǡ ǡ Ă × ǡ × ä × ǡ ǡ ¸ ǡ × × Ǥ ¸ Ï Ǩ

CZASOPISMO OGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA KAMSOFT S.A.

ã Þ ß Ó â Þ AKTUALNY HARMONOGRAM, LISTA PRELEGENTÓW

WWW.OSOZ.PL/FORUM2015