RYNEK ZDROWIA W PIgułcE

Gaszenie pożarów, czasem benzyną

Rządowe decyzje i zapowiedzi w sprawie szczepień zmieniane nie tylko kilka razy w tygodniu, ale i częściej, dymisja szefa GIF i wprowadzanie kolejnych rozwiązań bez konsultacji lub wbrew opiniom partnerów społecznych. Styczeń był niestety kolejnym miesiącem dość chaotycznych działań.

ALEKSANDRA KUROWSKA Redaktor naczelna Cowzdrowiu.pl

Pierwsze zaszczepione w Polsce osoby to pracownicy ochrony zdrowia, ale społeczeństwo żyło informacjami o ominięciu kolejki przez aktorów, znanych przedsiębiorców, polityków – w tym PiS. Zasady zmieniały się często, nie brakowało niedomówień (np. w zakresie chorych przewlekle), zmobilizowano też resort zdrowia do podjęcia dyskusji o odpowiedzialności za ewentualne niepożądane efekty szczepień. Decyzja o wypłacie odszkodowania za szczepienie będzie podejmowana do 60 dni, a wysokość rekompensat wyniesie od 10 do 100 tys. zł. Minister wyjaśniał, że do tej pory osoby, które doznały NOP-u po szczepieniu, mogły się ubiegać o odszkodowanie w sądach. Fundusz Kompensacyjny to rozwiązanie alternatywne, oferujące wypłatę na zasadach uproszczonych. W pierwszej kolejności Fundusz Kompensacyjny obejmie NOP-y w wyniku szczepienia przeciw COVID-19, od 2022 r. zostanie rozszerzony na pacjentów po pozostałych szczepieniach obowiązkowych – zakłada na tym etapie plan MZ. Warunkiem ubiegania się o świadczenie z Funduszu będzie 14-dniowa hospitalizacja lub wystąpienie wstrząsu anafilaktycznego. MZ przygotowuje i publikuje kolejne akty wykonawcze do ustawy o Funduszu Medycznym. Z Funduszu mają być finansowane nowoczesne terapie, głównie w onkologii i chorobach rzadkich, restrukturyzacja szpitali oraz nielimitowane leczenie dzieci. NFZ zmienił już zarządzenia wpisując nielimitowane finansowanie świadczeń udzielonych świadczeniobiorcom do ukończenia 18 r.ż. Ale w innych obszarach efektów nie widać. Duże opóźnienia w pracach

nad ustawą spowodowały, że w zeszłym roku nie wydano pieniędzy na te cele. MZ coraz więcej mówi o centralizacji szpitali. Plan jest taki, żeby szpitale powiatowe trafiły do wojewodów, ale ci nawet z prostymi rzeczami w zdrowiu sobie nie radzili. W zespole, który ma pracować nad tymi rozwiązaniami, większość osób nie ma doświadczeń w zarządzaniu szpitalami lub placówki, którymi kierowały, się zadłużały. Przykładem jest Centrum Onkologii pod kierownictwem Sławomira Gadomskiego. Związek Powiatów Polskich przygotował specjalny raport na temat finansów podległych MZ placówek. Konflikt wybuchł też wokół lekarzy rodzinnych. MZ skierowało do publikacji przepisy nakazujące udzielenie teleporady najpóźniej w pierwszym dniu roboczym po tym, jak pacjent wyraził taką wolę. Nie było żadnych konsultacji. Potem znów niemal identyczne przepisy skierowano do konsultacji dając bardzo krótki termin. Innymi przepisami, skierowanymi do publikacji bez konsultacji, wprowadzono zasadę, że placówka nie dostanie zapłaty za świadczenie mimo sprawozdania go do NFZ, jeśli w jakimś zakresie uchybi dodatkowej sprawozdawczości do rejestrów medycznych. Wystarczy np. brak wypełnienia jednej z wielu komórek. Oliwy do ognia dolała też specjalnie zwołana konferencja i to na miejscu w MZ, by „przywitać” 5 medyków zza wschodniej granicy, którzy na mocy nowych przepisów, bez nostryfikacji uprawnień, mogą zacząć w Polsce pracę. Osoby oglądające konferencję zwróciły uwagę na braki w znajomości języka polskiego u występujących. Krok za tym poszedł projekt rozporządzenia, zrównujący osoby o niepotwierdzonych kompetencjach w specjalizacji anestezjologia i intensywna terapia z rezydentami. – Pomimo posiadania przez wskazanych lekarzy wiedzy i umiejętności znacznie przewyższających wiedzę i umiejętności lekarzy w trakcie specjalizacji w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii, w celu zachowania daleko idącej ostrożności mającej na celu zapewnienie możliwie największego bezpieczeństwa pacjentom, podjęto decyzję, aby wskazani lekarze posiadali uprawnienia odpowiadające uprawnieniom jakie posiadają lekarze w trakcie specjalizacji – poinformowało MZ. Kłopot, na który zwracają uwagę polscy medycy – nie tylko lekarze – to nierówne traktowanie w zakresie egzaminów oraz fakt, że odpowiedzial-

»System e-rejestracji na e-szczepienia wystartował z problemami technicznymi.«

ność za pracę lekarzy spoza UE będą musieli wziąć Polacy – tak skonstruowano przepisy.

Finanse Senackie poprawki zwiększające finansowanie ochrony zdrowia zostały odrzucone w Sejmie, co było do przewidzenia. Chodziło m.in. o ok. 2 mld zł na dodatki COVID-owe dla większej liczby medyków oraz 80 mln zł na dziecięcą psychiatrię. Ale jest szansa na pozytywny skutek. Wywołany do tablicy prezydent Andrzej Duda poinformował, że rozmawiał o temacie z premierem Mateuszem Morawieckim, a potem rząd na specjalnie zwołanej konferencji stwierdził, że sam zwiększy finansowanie psychiatrii dzieci i młodzieży. Ma być zasilona dodatkową kwotą 220 mln zł, z czego ok. 60 mln zł ma trafić na podniesienie wycen części procedur, a 120 mln zł na remonty placówek. Ale nie będą to dodatkowe pieniądze – większość ma pochodzić z NFZ i Funduszu Medycznego. Choć zwykle mówimy o tym, jak to pieniędzy na ochronę zdrowia brakuje, to są i odwrotne sytuacje. Ponad 240 mln zł niewydanych w zeszłym roku na ochronę zdrowia w samej kategorii „Zdrowie”, a licząc z wydatkami KPRM i w regionach znacznie więcej, ma być rozdysponowane w tym roku. Łącznie budżet zasili 11,6 mld zł.

leki i wyroby medyczne Zgodnie z opublikowaną w styczniu nowelizacją przepisów, kolejne grupy zawodowe dostają możliwość wykonywania szczepień. W przypadku wystąpienia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, szczepienia ochronne przeciwko COVID-19 przeprowadzają: – lekarze, lekarze dentyści, pielęgniarki, położne, felczerzy i ratownicy medyczni; – fizjoterapeuci, farmaceuci, higienistki szkolne i diagności laboratoryjni, posiadający kwalifikacje określone w przepisach wydanych na podstawie ust. 5. Od razu poinformowano, że wykonywaniem szczepień jest zainteresowanych co najmniej 4 tys. farmaceutów z około 20 tys. zarejestrowanych. Z kolei samorząd zawodowy diagnostów podał dane wskazujące na 1,5 tys. chętnych osób, czyli ok. 15 proc. z wszystkich czynnych zawodowo. Z kolei Narodowy Fundusz Zdrowia zapowiada zmiany w sklepach medycznych. Opublikowano projekt zarządzenia w tej sprawie. Weryfikowana ma być wiedza teoretyczna i praktyczna osób aspirujących do pracy w sklepach medycznych. – Dokumentem potwierdzającym nadanie ww. kwalifikacji jest certyfikat uzyskany metodami walidacji w postaci testu teoretycznego oraz obserwacji w warunkach symulowanych i rzeczywistych w zakresie znajomości m.in. ogólnej budowy człowieka, charakterystyki wyrobu medycznego, aktualnych regulacji prawnych, realizacji procesu sprzedaży wyrobów medycznych, realizacji zlecania i przygotowania dokumentacji towarzyszącej, sporządzania dokumentacji finansowej i rozliczeniowej z NFZ” – czytamy w uzasadnieniu. Po miesiącach, w których brakowało szczepionek przeciwko grypie, w styczniu zostały usunięte z tzw. listy antywywozowej. Poprawę dostępności szczepionek przeciwko grypie widać też w innym obszarze. Przychodnie POZ i inne placówki, które mają umowę z NFZ, zostały poinformowane przez MZ, że mają możliwość złożenia zapotrzebowania na szczepionki przeciw grypie. Fundacja Onkologiczna Alivia przedstawiła raport pokazujący, że w Polsce stosowanych jest coraz więcej nowoczesnych terapii onkologicznych. Niestety, wciąż prawie połowa zarejestrowanych w Unii leków onkologicznych, nie jest w naszym kraju refundowana.

Digitalizacja Z dużymi problemami rozpoczął się proces elektronicznej rejestracji na szczepienia. O niedogodnościach poinformowało m.in. Centrum e-Zdrowia. W założeniu system e-rejestracji proponuje pięć dostępnych terminów w punktach szczepień, które znajdują się blisko adresu zamieszkania. Jeżeli termin albo miejsce nie pasują, można je zmienić. Problemem okazały się niedobory szczepionek, chaos informacyjny i organizacyjny oraz przerwy w działaniu systemu. Od 8 stycznia e-skierowania są obowiązkowe. Z początkiem lutego wystawiało je ok. 74% podmiotów medycznych. 