lABORATORIum TEcHNOlOgII

Cyfrowi następcy popularnych urządzeń stosowanych przez lekarzy

Znane od lat urządzenia medyczne zastępują ich cyfrowe, inteligentne odpowiedniki, mobilne i do tego pozwalające przekazywać dane do elektronicznej kartoteki medycznej. Do praktyki klinicznej wchodzą też zupełnie nowe rozwiązania pomagające lekarzom dokładniej badać pacjenta i planować leczenie zgodnie z najlepszymi praktykami.

Pożegnanie symbolu medycyny poprzedniego wieku W ostatnim stuleciu dokonał się olbrzymi postęp w technologiach medycznych. Lekarze otrzymali nowe możliwości diagnozowania i leczenia pacjentów. Symbolem tej rewolucji był stetoskop wynaleziony w 1816 roku przez Rene Laennec’a. Na początku była to prosta rurka do osłuchiwania pacjenta, która później przerodziła się w najbardziej rozpoznawalny atrybut lekarza – przewieszony na szyi stetoskop. Ponad 200 lat później stetoskop zyskuje nowego, cyfrowego następcę. Jest nim Eko Core, elektroniczny stetoskop certyfikowany przez amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA) oraz posiadający europejski znak CE, czyli będący urządzeniem medycznym. Umożliwia on śledzenie i rejestrowanie dźwięków serca oraz płuc. Redukuje zbędne szumy oraz wzmacnia sygnał aż do 40 razy. Bezprzewodowo łączy się ze smartfonem i przekazuje wyniki oraz nagrania bezpośrednio do aplikacji mobilnej. Te lekarz może przesłać do elektronicznej dokumentacji medycznej lub skonsultować z innymi specjalistami. Eko Core posiada też tryb manualny stosowany w prostych badaniach. Urządzenie jest masywniejsze od analogowego poprzednika, ale to cena większej funkcjonalności. Co ciekawe, dostępna jest dodatkowa nakładka pozwalająca zamienić stetoskop w podręczne urządzenie do przeprowadzenia EKG serca. Niewielkich rozmiarów pu-

dełko może być równie dobrze stosowane samodzielnie przez pacjenta podczas wizyt telemedycznych. W tym segmencie warto wspomnieć o KardiaMobile od AliveCor – mała „płytka” pełni rolę 6-kanałowego EKG do zdalnego przeprowadzania badań pacjenta. Wystarczy przyłożyć do niej palce i przytrzymać przez 30 sekund, aby otrzymać nie tylko odczyt wyników pomiaru, ale także ich interpretację.

cyfrowe wersje urządzeń medycznych: badania szybko i na miejscu Do najczęściej wykonywanych przez lekarza badań należy ciśnienie krwi oraz temperatura ciała. W czasie pandemii COVID-19, w wielu placówkach ochrony zdrowia obsługa recepcji – przy pomocy termometru elektronicznego – sprawdza, czy pacjent ma gorączkę. Bezdotykowe termometry są bardziej higieniczne, a wynik dostępny jest w kilka sekund. Termometry rtęciowe szybko zostały wyparte, a ceny ich elektronicznych odpowiedników mocno spadły, zwiększając ich dostępność nawet w domowych apteczkach. Taki sam postęp następuje w przypadku pomiaru ciśnienia krwi. Analogowe wskazówki zastąpiły cyfrowe ekrany, nadal jednak zarówno lekarze jak i pacjenci w domu są zmuszeni korzystać z napełnianego powietrzem rękawa nakładanego na przedramię. Żadne inne badanie nie upowszechniło się w ostatnich latach tak, jak pomiar ciśnienia krwi. A jeszcze 10 lat temu wykonywane było wyłącznie przez lekarza lub pielęgniarkę. To zapewne kwestia kilku lat, gdy pacjentowi będzie można wykonać ciśnienie krwi, EKG i zmierzyć szereg parametrów zdrowia zakładając inteligentny zegarek albo zapraszając go do kabiny posiadającej jeszcze większe możliwości diagnostyczne. Wystarczy przyjrzeć się rozwojowi inteligentnych zegarków oferujących coraz więcej funkcji medycznych, w tym badanie EKG, wykrywanie migotania przedsionków czy arytmii serca, pomiar saturacji krwi tlenem. Według ostatnich doniesień, Samsung i Apple zapowiadają wprowadzenie oczekiwanej przez wielu pacjentów na całym świecie opcji pomiaru poziomu glukozy we krwi. Niektóre analizy wykonywane dotychczas przez laboratoria można obecnie przeprowadzić na miejscu w gabinecie lekarskim. Przykładem jest badanie podstawowych parametrów krwi. Tutaj warto wspomnieć o Siemens HealthHealthineersepocNXSHost,któryoferu epoc NXS Host, który oferuje pomiar 14 parametrów krwi. Mieszczące się w dłoni urządzenie składa się z niewielkiej stacji badawczej i smartfona z systemem Android, który obsługuje proces odczytu i przesyłania danych. Badanie krwi z pomocą epoc NXS Host wymaga pobrania jedynie 92 mililitrów krwi, a analiza trwa krócej niż minutę. Pandemia COVID-19 spowodowała, że wiele gabinetów lekarskich zaczęło oferować szybkie testy na koronawirusa. Wynik molekularnego testu wykonanego urządzeniem Abbott ID Now

Obraz Luke’a Fildesa (1891 rok) przedstawiający lekarza zastanawiającego się, jak pomóc choremu pacjentowi. Dziś lekarz ma do dyspozycji cały wachlarz badań diagnostyki obrazowej i laboratoryjnej. Wiele testów może wykonać na miejscu w gabinecie. jest dostępny po 5 minutach (negatywny po 13 minutach). Urządzenie ma formę pudełka o wymiarach 20x19x14 cm więc zmieści się nawet w najmniejszym pomieszczeniu. Firma oferuje też wersje do wykrywania m.in. wirusów grypy, wirusa RSV będącego główną przyczyną chorób układu oddechowego u dzieci oraz paciorkowca (Strep A) wywołującego m.in. ból gardła. W ten sposób lekarz może błyskawicznie ustalić przyczynę choroby i rozpocząć leczenie, unikając zbędnego ordynowania antybiotyków. Z rynku znikają też tradycyjne otoskopy, a ich miejsce zajmują cyfrowe urządzenia wyposażone w wysokiej rozdzielczości kamerę, możliwość analizy obrazu na dużym ekranie monitora i zapisu nagrania wideo (np. Firefly czy WiscMed). Cyfrowe otoskopy, stetoskopy i nakładki do badań EKG mają jeszcze jedną zaletę. Dołączone do nich systemy sztucznej inteligencji mogą samodzielnie wykrywać nawet najbardziej subtelne anomalie, często niewidzialne dla oka i niesłyszalne dla ucha ludzkiego, poprawiając precyzję diagnozy. I na koniec jeszcze jedna nowość ostatnich lat, czyli mobilne urządzenia USG. Zamiast stacji badawczej ustawionej przy łóżku pacjenta – małych rozmiarów trzon ultrasonografu podłączony do smartfona albo tabletu. Oprócz najwyższej jakości obrazu, lekarz zyskuje wiele innych korzyści: zapis obrazu i udostępnienie go innym lekarzom do oceny, bezpieczna wymiana danych, pełna mobilność umożliwiająca przeprowadzenie badania i zapis wyniku podczas wizyt domowych. Do liderów tego segmentu należy Philips z urządzeniem Lumify.

W profilaktyce, diagnozie i leczeniu kluczową rolę odgrywają dane medyczne. Cyfrowe urządzenia diagnostyczne pozwalają uchwycić wszystkie dane z badania, nie marnując informacji, które mogą okazać się cenne. Ich ilość nie jest już problemem odkąd systemy sztucznej inteligencji są w stanie analizować duże zbiory danych, wykrywając trendy oraz odchylenia od norm. Co więcej, cyfrowe urządzenia diagnostyczne uwalniają lekarza od manualnego wprowadzania danych do elektronicznej kartoteki medycznej. Czy w gabinecie lekarskim przyszłości znajdzie się tylko lekarz, komputer lub tablet i jedno urządzenie, które wykona wszystkie niezbędne badania? Wszystko wskazuje na to, że inne elementy wyposażenia technicznego będą zbędne. 