Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia OSOZ

nr

2

Luty 2015 DOBRE STRONY RYNKU OCHRONY ZDROWIA

www.osoz.pl ISSN 1897-5828, cena 10 zł (zawiera 8% VAT)

LUTY

2 / 2015

OSOZ

OGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRON Y ZDROWIA

KRYZYS BEZ KOŃCA Polska ochrona zdrowia znajduje się w stanie głębokiej zapaści – raport Euro Health Consumer Index 2014 wskazuje najważniejsze zaniedbania.

NICOLE DENJOY

OPIEKA ZINTEGROWANA

SPOSÓB NA ZADOWOLONEGO PACJENTA

DR MAŁGORZATA GAŁĄZKA-SOBOTKA

MENEDŻER IDEALNY

GET A FULL OVERVIEW OF THE EUROPEAN HEALTH IT MARKET

11 - 13 MAY 2015 RIGA, LATVIA www.eHealthWeek.org Organised by

@eHealthWeekEU #eHW15

@himsseurope #mhealthEU

ENERGIZING THE MHEALTH AGENDA IN EUROPE 11-12 MAY 2015

RIGA, LATVIA www.mhealthsummit.eu In conjunction with

SAVE THE DATE

Presented by

NOTA BENE

Azyl dla zdrowia

Politycy od lat starają się ratować system ochrony zdrowia.

Paradoksalnie zrobiliby większą przysługę, zostawiając go w spokoju.

Narodowy System Zdrowia w Wielkiej Brytanii, oparty na budżetowym modelu finansowania, musi zatrudniać 1,5 mln urzędników do obsługi ogromnej machiny biurokratycznej. Z kolei Holandia, która stworzyła system oparty na niezależnych, konkurujących ze sobą ubezpieczycielach, walczących o składkę pacjenta, po raz kolejny otwiera najnowszy ranking Europejskiego Zdrowotnego Indeksu Zdrowia (Euro Health Consumer Index) za 2014 rok.

Artur Olesch Redakcja Czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia  redakcja@osoz.pl

W Polsce Narodowy Fundusz Zdrowia działa już ponad 10 lat. Pracuje dla niego ponad 5000 urzędników, a wydatki na administrację w 2014 roku osiągnęły kwotę 703 mln zł. Co zmieniło się od czasu likwidacji kas chorych? Jeszcze w 2004 roku 3-miesięczny okres oczekiwania na wizytę u specjalisty (kardiologa, okulisty) szokował, dziś normą jest jedenaście miesięcy.

Holandia postawiła grubą kreskę pomiędzy pieniędzmi w systemie ochrony zdrowia a polityką i zdecydowanie na tym korzysta. Dziś może pochwalić się jednym z najbardziej wydajnych modeli: świadczeniodawcy konkurują jakością o składki zdrowotne, ubezpieczyciele wabią klientów rozbudowanymi pakietami usług, a sami chorzy mają łatwy i szybki dostęp do nowoczesnej medycyny. O takim sukcesie Polska może na razie tylko pomarzyć. 31 miejsce we wspomnianym rankingu tylko potwierdza stan zapaści.

Przy okazji wyraźnie pokazuje niemoc do zmian, będącą skutkiem zazębiania się polityki z ochroną zdrowia. Zdrowie powinno znajdować się w kompetencji państwa, ale na poziomie strategicznym, a nie operacyjnym. Centralne administrowanie dużym strumieniem pieniędzy ze składek pozbawione jest elastyczności, efektywności, płynnej organizacji, zarządzania dopasowanego do warunków otoczenia. Można pogodzić ze sobą Bismarckowski system ubezpieczenia ze sprawiedliwością społeczną. W modelu uczciwego i otwartego finansowania trzeba jednak mieć odwagę szczerze przyznać, że nie da się zagwarantować wszystkim pełnego koszyka usług. Nie stać na to żadnego państwa na świecie. Można oczywiście zasłonić oczy i udawać, że jest inaczej, ale to nie rozwiąże narastających problemów. Euro Health Consumer Index pokazuje również, że skuteczna ochrona zdrowia nie sprowadza się tylko do kwestii pieniędzy. Buduje się ją w oparciu o społeczne zaangażowanie, odpowiedzialność, jakość i innowacje.

Projektując zmiany Większe nakłady na ochronę zdrowia przekładają się na lepszą jakość i dostępność świadczeń. Ale tylko w warunkach dobrej organizacji sektora i efektywnego zarządzania dostępnymi środkami. Do kompletu potrzebna jest innowacyjność, sprawne zarządzanie i otwartość całego systemu.

LuTY 2015 CZASOPISMO

OGÓLNOPOLSkI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA NAukA

6 Zdjęcie numeru Big data i człowiek

8

8 Rynek zdrowia w pigułce Szpitali i przychodni nadal przybywa?

11 Laboratorium psychologii Zmienni jak kameleon

INNOWACJE

12 Alert epidemiologiczny Prognoza dla alergii, grypy i przeziębienia (kwiecień 2015)

13 Aplikacje medyczne Polskie i zagraniczne aplikacje na smartfona

14 RAPORT

14 KRYZYS BEZ KOŃCA Wyniki najnowszego badania Euro Health Consumer Index 2014 Analiza mocnych stron liderów Największe słabości polskiej ochrony zdrowia Rekomendacje i wnioski

ROZMOWY

22 Menedżer idealny: reformator i autorytet Dr Małgorzata Gałązka-Sobotka (Uczelnia Łazarskiego)

27 Technologie uporządkują opiekę Nicole Denjoy (European Coordination Committee Of The Radiological, Electromedical And Healthcare IT Industry)

PRAkTYkA

33

30 Infografika Rzuć palenie

31 Legislacja Pakiet wątpliwości

33 Co nowego?

M.in. o impulsach elektrycznych w walce z bólem i inteligentnym dawkowaniu leków

35 Your Guide to Health in Europe ENGLISH PAGES mHealth in Europe: Preparing the ground – consultation results published

OPINIE 4

37 Felieton Sposoby na zadowolonego pacjenta

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

37

2

w w w.Facebook .pl /I t I z dRow Ie

31 mln

Dokładnie 31 201 911 sztuk opakowań produktów stosowanych w chorobach nosa (katar) zostało sprzedanych w 2014 roku. To dwa razy więcej niż w 2002 roku. W tym czasie wartość rynku wzrosła prawie czterokrotnie.

Szczegółowa analiza sprzedaży na str. 52.

3 220



W styczniu spada liczba pacjentów w statystycznej aptece. W stosunku do grudnia korekta wyniosła 12,7% (470 osób mniej).

26,15%



Nowy rok debiutuje lekkim wzrostem średniej marży aptecznej (o 0,24 p.p.). O 6,5% rośnie wartość sprzedaży na pacjenta.

„Aby skoordynować opiekę nad pacjentem, musimy dzielić się danymi.”

Nicole Denjoy o opiece zintegrowanej w czasach nowych technologii.

Wywiad na str. 27.

22

Rada naukowa oSoz

STATYSTYkI PROGNOZY

40 Monitor zjawisk epidemiologicznych Styczeń 2015 – mapy zdrowotne kraju

44 Struktura dystrybucji leków Rynek farmaceutyczny w styczniu

52 Analiza OSOZ Nieżyt nosa czyli katar

SYSTEMY IT

57 KS-APTEKA Zintegrowany System Obsługi Apteki

59 Wirtualne targi farmaceutyczne, czyli sposób aptek na oszczędności

61 KS-SOMED Zintegrowany System Obsługi Przychodni

NA CZASIE

63 Nauka w Polsce Powstaje stetoskop na miarę XXI wieku

65 Kalendarz wydarzeń 66 Kultura Nowe książki i płyty

(kolejność alfabetyczna, stan na luty 2015 r., liczba członków rady: 100 osób) 1. prof. dr hab. n. med. Ryszard Andrzejak, 2. prof. dr hab. Piotr Andziak, 3. dr hab. n. med. Małgorzata Baka-Ostrowska, 4. dr Marek Balicki, 5. dr hab. n. med. Rafał Białynicki-Birula, 6. prof. dr hab. n. med.

Bożena Birkenfeld, 7. prof. dr hab. n. med. Andrzej Bohatyrewicz, 8. dr hab. med. prof. UJ Małgorzata Bulanda, 9. dr n. med. Małgorzata Czyżewska, 10. dr hab. n. med. (prof. PAN) Marek Durlik, 11. lek. med.

Michał Ekkert, 12. dr n. med. Emilia Filipczyk-Cisarż, 13. lek. med. Halina Flisiak-Antonijczuk, 14. prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, 15. prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki, 16. prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzki, 17. prof. nadz. dr hab. Antoni Grzanka, 18. prof. dr hab. Edmund Grześkowiak, 19. dr n. farm. Jerzy Hennig, 20. prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Herman, 21. prof. dr hab. Tomasz Hermanowski, 22. dr med.

Andrzej Horoch, 23. prof. dr hab. n. med. Jacek Imiela, 24. dr n. med. Maria Jagas, 25. prof. dr hab. Jerzy Janecki, 26. prof. dr hab. n. med. Marek Jarema, 27. prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Jarmundowicz, 28. prof. dr hab. Mirosław Jarosz, 29. Urszula Jaworska, 30. mgr Renata Jażdż-Zaleska, 31. prof. dr hab. n. med. Sergiusz Jóźwiak, 32. prof. dr hab. n. med. Piotr Kaliciński, 33. prof. dr hab. Roman Kaliszan, 34. prof. dr hab. n. med. Danuta Karczewicz, 35. prof. dr hab. med. Przemysław Kardas, 36. prof. dr hab. n. med.

Andrzej Kaszuba, 37. prof. dr hab. n. med. Wanda Kawalec, 38. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy E. Kiwerski, 39. prof. dr hab. n. med. Marian Klinger, 40. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy Kołodziej, 41. prof. dr hab. n. med. Jerzy R. Kowalczyk, 42. dr n. med. Robert Kowalczyk, 43. dr n. med. Jacek Kozakiewicz, 44. lek. Ryszard Kozłowski, 45. prof. dr hab. n. med. Leszek Królicki, 46. prof. dr hab. Maciej Krzakowski, 47. prof. dr hab.

Jan Krzek, 48. prof. dr hab., dr h.c. mult. Andrzej Książek, 49. prof. dr hab. Teresa Kulik, 50. prof. dr hab. n. med. Jan Kulpa, 51. prof. dr hab. n. med. Wojciech Kustrzycki, 52. dr hab. (prof. UMK) Krzysztof Kusza, 53. dr n. med. Krzysztof Kuszewski, 54. dr n. med. Aleksandra Lewandowicz-Uszyńska, 55. prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński, 56. prof. dr hab. n. med. Witold Lukas, 57. prof. dr hab. n. med. Romuald Maleszka, 58. prof. dr hab. n. med. Paweł Małdyk, 59. dr n. med. Beata Małecka-Libera, 60. prof. dr hab. Grażyna Mielnik-Niedzielska, 61. prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło, 62. prof. dr hab. n. med. Janusz Moryś, 63. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz, 64. prof. dr hab. n. med. Wojciech Nowak, 65. prof. dr hab. n. med. Krystyna Olczyk, 66. prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, 67. dr hab. n. med. Krystyna Pawlas, 68. prof. dr hab. inż. Grzegorz Pawlicki, 69. prof. dr hab. n. med. Irena Ponikowska, 70. prof. zw. dr hab. n. med. Stanisław Radowicki, 71. dr n. med. Andrzej Rakowski, 72. dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk, 73. prof. dr hab. med. Kazimierz Roszkowski-Śliż, 74. prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, 75. dr hab. n. med. Leszek Sagan, 76. prof. dr hab. Bolesław Samoliński, 77. prof. dr hab. Maria Małgorzata Sąsiadek, 78. dr hab. med. (prof. UJ) Maciej Siedlar, 79. dr hab. n. med. Waldemar Skawiński, 80. lek. Maciej Sokołowski, 81. prof. dr hab. n. med. Jerzy Stelmachów, 82. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek, 83. prof. dr hab. n. med. Jerzy Strużyna, 84. prof. dr hab. n. med. Andrzej Szawłowski, 85. prof. dr hab. n. med. Cezary Szczylik, 86. dr hab. n. med. prof. nadzw. Zbigniew Śliwiński, 87. dr n. med. Jakub Śmiechowicz, 88. prof. dr hab. n. med. Barbara Świątek, 89. dr n. med. Jakub Trnka, 90. prof. dr hab. n. med. Tomasz Trojanowski, 91. prof. dr hab. n. med. Krystyna Walden-Gałuszko, 92. prof. dr hab. Andrzej Wall, 93. prof. dr hab. n. med.

Anna Walecka, 94. prof. dr hab. Marek Wesołowski, 95. dr hab. n. med. Andrzej Wojnar (prof. nadzw.

WSF), 96. dr n. med. Andrzej Wojtyła, 97. prof. dr hab. Jacek Wysocki, 98. prof. dr hab. n. med. Mirosław J. Wysocki, 99. dr hab. n. med. Stanisław Zajączek (prof. nadzw. PUM), 100. prof. dr hab. Marek Ziętek

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

5

Og贸lnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

nauk a

Big data i człowiek Do 2016 roku, 4,9 miliona pacjentów na całym świecie będzie korzystało z mobilnych urządzeń monitorujących stan zdrowia. Oblicza się, że w 2013 roku wygenerowanych zostało globalnie 150 miliardów gigabajtów danych medycznych. Aż 80% stanowią informacje archiwizowane w nieustrukturyzowany sposób, co uniemożliwia ich dalszą analizę i wykorzystanie na potrzeby analiz naukowych. Ochronę zdrowia czeka rewolucja, która opierać się będzie na technologii, matematyce, większym zaangażowaniu społeczeństwa, samoświadomości każdego pacjenta i profilaktyce. (zdjęcie: GE Healthcare)

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

7

nauk a

RYNEK ZDROWIA W PIGUŁCE wydawca: kAMsOFt s.A. 40–235 katowice, ul 1 Maja 133 tel. +48 32 209-07-05 fax +48 32 209-07-15 e-mail: czasopismo@osoz.pl redaktor naczelny: Zygmunt kamiński Zespół redakcyjny: Aneta krzynówek, gabriela Mendofik, Artur Olesch, Paulina skwarek, bożena wojnarowicz-głuszek, Łukasz stopa, dorota Zacharzewska. współpracownicy: iwona Magdalena Aleksandrowicz, Nicole denjoy, Małgorzata gałązka-sobotka, Marek kubicki, Aleksandra kurowska, tomasz wojakowski.

Szpitali i przychodni nadal przybywa?

GUS przedstawił raport „Zdrowie i ochrona zdrowia w 2013 r.”, bezcenne kompendium wiedzy o systemie opieki zdrowotnej, także w ujęciu regionalnym.

skład i łamanie: Piotr chamera druk: iNFOMAX, katowice Nakład: 16 300 egzemplarzy Przedruk, kopiowanie, skracanie, wykorzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w czasopiśmie OsOZ bez zgody wydawcy kAMsOFt s.A. jest zabronione. redakcja nie odpowiada za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych. redakcja zastrzega sobie prawo do skracania zamieszczanych materiałów. Niezamówionych materiałów nie zwracamy.

Oglądaj relacje wideo na nowym kanale Youtube czasopisma Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia.

PRENUMERATA CZASOPISMA co miesiąc dostarczamy naszym czytelnikom starannie wyselekcjonowaną wiedzę naukową m.in. z dziedziny zarządzania, prawa, profilaktyki, nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia i e-zdrowia.

Znajdziesz tutaj szczegółowe analizy medyczne i farmaceutyczne, bezcenne porady i wskazówki, ciekawe wywiady. dołącz do grona czytelników Ogólnopolskiego systemu Ochrony Zdrowia.

Zamówienia: redakcja@osoz.pl Zapraszamy na portal www.osoz.pl

8

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

AleksANdrA kurOwskA

Przybyło lekarzy, przychodni i szpitali Na koniec 2013 r. w Polsce działało 968 szpitali ogólnych dysponujących 188,4 tys. łóżek, z których w ciągu roku skorzystało blisko 7,9 mln pacjentów. Liczba szpitali wzrosła o 6 proc. (55 szpitali), a liczba łóżek spadła o 0,2 proc. (ok. 500 łóżek). Przeciętne wykorzystanie łóżka w skali kraju wynosiło 245 dni w roku (o 1 dzień mniej niż w 2012 r.).

Przychodni funkcjonowało 19,5 tys., o 117 więcej niż w roku poprzednim. Ale tych, które realizują kontrakt z NFZ wciąż ubywa – wynika z danych GUS. W 2013 r., zmalała zarówno liczba praktyk stomatologicznych jak i lekarskich realizujących kontrakt, odpowiednio o 3 proc. i 7 proc. w porównaniu z 2012 r.

W 2013 r. wzrosła liczba osób uprawnionych do wykonywania zawodów medycznych, najwięcej w grupie lekarzy oraz diagnostów laboratoryjnych (o 2,5 tys. osób).

Spadek wystąpił tylko w grupach pielęgniarek (o ponad 5,3 tys.) i położnych (o 300).

Prawo wykonywania zawodu posiadało 139,6 tys. lekarzy, 39,5 tys. lekarzy dentystów, 280 tys. pielęgniarek, 34,8 tys. położnych, 30,5 tys. farmaceutów i 14,3 tys. diagnostów.

Wieści z rynku Zgodnie z zapowiedziami, Neuca buduje własną sieć placówek. W lutym nabyła 100 proc. udziałów przedsiębiorstwa prowadzącego „Centrum Rehabilitacji UniPoliMed” w Zgierzu.

Planowane są też kolejne fuzje placówek publicznych. Z połączenia Uniwersyteckiego Centrum Okulistyki i Onkologii „Ceglana” oraz Centralnego Szpitala Klinicznego w Katowicach-Ligocie ma powstać jeden podmiot.

Obie placówki podlegają uczelni medycznej i są już kierowane przez jednego dyrektora.

Sieci medyczne i diagnostyczne rozwijają się organicznie. Diagnostyka, prowadząca ogólnopolską sieć placówek diagnostyki laboratoryjnej, otworzyła w ostatnich tygodniach 10 kolejnych: 9 punktów pobrań oraz laboratorium w Poznaniu. Synevo otworzyła nowy punkt pobrań w Zielonej Górze, a Alab Laboratoria kolejny punkt w Warszawie. Centrum Medyczne Goldenmed z Warszawy otworzyło nową placówkę medyczną w Serocku.

Z wynikami finansowymi placówek medycznych bywa gorzej. Od 1 kwietnia do końca grudnia 2014 r. Swissmed osiągnął skonsolidowane przychody ze sprzedaży w wysokości 29,67 mln zł. Strata netto wyniosła blisko 3,1 mln zł. To słabsze wyniki niż rok wcześniej, gdy w analogicznych trzech kwartałach grupa miała 33,07 mln zł przychodów i 4,55 mln zł zysku.

Zyski spadły też Polskiemu Holdingowi Medycznemu PCZ. Przychody wyniosły 82,38 mln zł, wobec 73,58 mln zł rok wcześniej. Ale zysk wyniósł 18,88 mln zł, połowę tego, który osiągnięto rok wcześniej. Spółka tłumaczy słabsze wyniki m.in. kosztem restrukturyzacji przejmowanych placówek.

W placówkach publicznych wyniki finansowe również się pogarszają. Członkowie Kon-

nauk a

wentu Powiatów Województwa Warmińsko-Mazurskiego alarmują – zamroşenie kontraktów w latach 2013–2014 spowodowało, şe większość szpitali powiatowych w regionie zakończyła rok z ujemnym wynikiem finansowym. Kolejny taki rok spowoduje dalsze ich zadłuşenie i utratę płynności finansowej.

Zdaniem starostów, dalsze ograniczenie wydatków przełoşy się na obnişenie standardów opieki nad pacjentami.

Na wyczerpywanie się rezerw wskazywał teş m.in. raport firmy Magellan. Starostowie domagają się wzrostu kontraktów na 2015 r. o wskaźnik inflacji w roku ubiegłym i planowany na rok bieşący.

OczekujÄ… rĂłwnieĹź rozliczenia nadlimitĂłw wykonanych w 2014 r. na poziomie co najmniej 40 proc.

PRZYCHODNIE W POLSCE (dane za lata 2005–2013, w tys.)

Finanse w zdrowiu Placówki wykonujące nisko wyceniane procedury liczą na to, şe ich kontrakty wzrosną m.in. dzięki wyprowadzeniu wyceny świadczeń z NFZ. Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji ruszyła juş z pracami i w tym roku zajmie się wyceną w psychiatrii, opiece paliatywnej i hospicyjnej oraz kardiochirurgii dziecięcej. Jednak warto pamiętać, şe Agencja wyceniać będzie świadczenia nie w złotych, a w punktach. A wycena punktu naleşy do Funduszu. Na dodatek moşna się spodziewać, şe tak jak w głośnej sprawie listu MZ do AOTMiT dotyczącego rekomendacji dla leków, będą naciski na to, by dokonując wycen Agencja brała pod uwagę moşliwości publicznego płatnika.

PRAKTYKI LEKARSKIE REALIZUJĄCE ŚWIADCZENIA W RAMACH ŚRODKÓW PUBLICZNYCH (dane za lata 2005–2013, w tys.)

Lekarze uprawnieni do wykonywania zawodu – struktura wieku 35 30 liczba osób w tysiącach

Farmacja – najgorętszy temat Zadziwiający przebieg mają prace nad kolejną nowelizacją ustawy Prawo Farmaceutyczne. Liczba i waga poprawek zgłaszanych w trakcie prac w podkomisji powodowały, şe trudno nadąşyć za kształtem projektu. Są powaşne obawy, şe mimo wysypu obowiązków sprawozdawczych i represyjnych kar, ustawa wcale nie zahamuje nielegalnego wywozu leków. Wręcz przeciwnie – moşe zablokować działanie urzędów. A problem jest powaşny. Aptekarze zgłosili do NRA w 2014 r. niedobory leków ok. 1,5 tys. razy. Braki dotyczyły ok. 200 produktów w róşnych dawkach i postaciach.

W kontekście leków dwie informacje, które zwróciły moją uwagę, dotyczą wydatków reklamowych oraz wynagrodzeń.

Producenci farmaceutyków i leków zwiększyli w 2014 r. wydatki na rekla-

25 20 15 10 5 0

poniĹźej 35 lat

35–44

45–54 2005

2010

55–64 2012

65 lat i więcej

2013

OgĂłlnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

nauk a

my o 9,4 proc. (o 74,7 mln zł) – wynika z danych domu mediowego Starlink.

Firma Hays Poland opublikowała raport płacowy wykonany na podstawie kilku tysięcy projektów rekrutacyjnych zleconych jej przez klientów z różnych branż, w tym farmaceutycznej. Na przykład dla Medical Affairs Director zarobki mieszczą się w przedziale 24–28 tys. zł, dla R&D Director – 25–30 tys. zł. Przedstawiciele farmaceutyczni zarabiają 4–7 tys. zł (średnio 5 tys.), a przedstawiciele medyczni 5–8 tys. (średnio 6 tys.).

Legislacja Rada Ministrów przyjęła m.in. założenia do projektu nowelizacji ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Ma ona podnieść efektywność działań Rzecznika Praw Pacjenta, skuteczność ochrony informacji medycznych i bezpieczeństwo danych. Przepisy doprecyzują m.in. kwestie postępowania z dokumentacją medyczną w razie zakończenia działalności leczniczej. Postanowiono też obniżyć opłaty za wydanie dokumentacji medycznej.

Zmiany systemowe W marcu poznać mamy projekt ustawy o zdrowiu publicznym. Taką informację na spotkaniu z lekarzami rodzinnymi przekazał wiceminister zdrowia Piotr Warczyński. W projekcie znajdą się m.in. zapisy dotyczące profilaktyki, ale też np. powołania instytucji koronera.

Z inną ważną rządową ustawą są jednak kłopoty. Wdrażanie pakietu onkologicznego, tak jak ostrzegali eksperci i lekarze, przebiega z wieloma komplikacjami. Część placówek planuje wypowiedzieć udział w realizacji pakietu onkologicznego. Władze samorządu lekarskiego zdecydowały o przekazaniu do Trybunał Konstytucyjnego wniosku o zbadanie zgodności zapisów pakietu z ustawą zasadniczą. NIL ma już wstępną analizę prawną Kancelarii Domański, Zakrzewski, Palinka w tej sprawie.

Skarga trafi do TK najprawdopodobniej w kwietniu.

Z kolei Rada NFZ chce uporządkować kwestie kontraktowania świadczeń tak by placówki nie były zaskakiwane warunkami umów. Rada kończy prace nad rekomendacjami, a wśród propozycji jest m.in. wydłużenie czasu na przeprowadzenie i rozstrzygnięcie konkursów ofert do minimum 6 miesięcy. Dodatkowo – wpisanie w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych terminów dla ogłoszenia ak-

10

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

» Wiceminister zdrowia Piotr Warczyński zapowiedział, że w marcu poznamy założenia ustawy o zdrowiu publicznym.« tów prawnych przez MZ, NFZ i szefów oddziałów wojewódzkich funduszu.

Personalia W lutym najwięcej zmian dotyczyło konsultantów – zarówno krajowych jak i wojewódzkich. Wielu w ostatnich miesiącach zrezygnowało, nie chcąc składać oświadczeń na temat konfliktu interesów. Część została w lutym odwołana przez ministra zdrowia (dwóch konsultantów nie złożyło oświadczeń, a 11 zrobiło to po terminie).

W drugiej połowie lutego powołano nowych konsultantów. Spośród 93 dziedzin wakaty zostały tylko w angiologii, medycynie morskiej i tropikalnej, transfuzjologii klinicznej, protetyce stomatologicznej, analityce farmaceutycznej, inżynierii medycznej i neurologopedii.

Nowymi konsultantami zostali: alergologia – prof. dr hab. Karina Jahn-Różyk; chirurgia dziecięca – prof. dr hab.

Janusz Bohosiewicz; intensywna terapia – prof. dr hab. Janina Stępińska; medycyna rodzinna – lek. Agnieszka Jankowska-Zduńczyk; medycyna sądowa – dr hab. n. med. Grzegorz Teresiński; neurologia dziecięca – dr hab. n. med. Ewa Emich-Widera; neuropatologia – prof. dr hab. Wiesława Grajkowska; psychiatria dzieci i młodzieży – prof. nadzw. dr hab.

Filip Rybakowski; farmacja apteczna – dr n. farm. Elwira Telejko; psychologia kliniczna – dr n. hum. Bernadetta Izydorczyk; zdrowie środowiskowe – prof. dr hab. Wojciech Hanke. Na początku lutego prof. Teresa Jackowska została powołana na stanowisko konsultanta krajowego w dziedzinie pediatrii.

Ze zmian w placówkach: Andrzej Mazur został prezesem Prudnickiego Centrum Medycznego, a Łukasz Wais, zastępca dyrektora w Szpitalu Wojewódzkim nr 2 w Rzeszowie, wygrał konkurs na stanowisko prezesa Centrum Medycz-

nego w Łańcucie. Stanowisko szefa Centrum Stomatologii i Medycyny Specjalistycznej w Poznaniu objął Radosław Krawczykowski (zastąpił Agnieszkę Pachciarz, która została wiceprezydentem Poznania).

Najciekawszymi wydarzeniami personalnymi w marcu będą prawdopodobnie zmiany w radach centrali NFZ oraz oddziałów. Z nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tzw. pakietu kolejkowego) wynika, że do 22 marca minister zdrowia powinien powołać nową Radę. Dotychczas członków Rady NFZ powoływał premier, a członków rad oddziałów wojewódzkich NFZ – sejmiki wojewódzkie. Zadanie to przejął minister zdrowia.

Nowymi wiceministrami zdrowia zostali Anna Łukasik oraz Cezary Cieślukowski.

Polityka Powoli rozkręca się kampania przed majowymi wyborami prezydenckimi. Debata „Dobra zmiana w służbie zdrowia” rozpoczęła cykl spotkań z udziałem Andrzeja Dudy, kandydata PiS na prezydenta oraz ekspertów. Przeszła jednak bez większego echa, pewnie m.in. dlatego, że zaproszeni przedstawiciele MZ i Kancelarii Prezydenta nie pojawili się na niej. Zdaniem Dudy, sprawa funkcjonowania publicznej służby zdrowia powinna być pierwszoplanowa dla władz, także dla prezydenta. Dowodził, że obywatele są dzieleni na bogatszych i biedniejszych – którzy mają ograniczony dostęp do leczenia. Za niedopuszczalne uznał „urynkowienie” systemu ochrony zdrowia.

Oklaski za pomysł Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, w ramach działań edukacyjnych dotyczących migotania przedsionków serca, podjęło współpracę z raperem MC Silkiem, w ramach której powstał utwór poświęcony tej chorobie. W ciągu pierwszych trzech dni od umieszczenia wideoklipu na kanale YouTube, obejrzano go ponad 160 tys. razy.  Aleksandra Kurowska, dziennikarka od ponad 11 lat zajmująca się tematyką medyczną oraz finansową. Współpracuje m.in. z redakcją Służby Zdrowia oraz z Instytutem Zdrowia i Demokracji (IZID). Pracowała w dziale ekonomicznym Życia Warszawy, Gazecie Giełdy „Parkiet”, Rzeczpospolitej oraz Dzienniku Gazecie Prawnej. Absolwentka Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych UW.

nauk a

LABORATORIUM PSYCHOLOGII

Zmienni jak kameleon Przebywając z innymi ludźmi dopasowujemy do nich mimikę, wyraz twarzy, ton głosu, gesty i zachowanie.

Naśladowanie jest sposobem na nawiązywanie kontaktów międzyludzkich czy ich efektem ubocznym?

Foto: www.freeimages.com

Podobno imitacja ruchów to najlepszy wyraz pochlebstwa dla drugiej osoby. Jest w tym wiele prawdy. Synchronizacja na poziomie mowy ciała zwiększa prawdopodobieństwo, że osoba z którą przebywamy, komunikujemy się, bardziej nas polubi.

Potwierdzają to liczne eksperymenty skupione na „efekcie kameleona”, zwanym także „zjawiskiem mimikry” (powszechnym przede wszystkim w świecie zwierząt). Fenomen jako pierwsi postanowili potwierdzić Chartrand i John Bargh. Zwrócili oni uwagę, że osoby przebywające ze sobą, czasami zachowują się bardzo podobnie, a dobrzy przyjaciele nieświadomie wykonują podobne gesty, mają zbliżoną mimikę twarzy, natężenie głosu.

Proces dopasowania odbywa się bardzo powoli, stopniowo, nabierając na sile proporcjonalnie do coraz bliższej relacji z rozmówcą, płynnie reagując na komunikaty zwrotne.

W 1999 roku badacze przeprowadzili eksperyment, w którym uczestniczyło 78 osób. Polecono im, aby podczas indywidualnych rozmów wykonywali określone ruchy: uśmiechali się, ruszali nogami, dotykami rękami twarzy i włosów. Okazało się, że uczestnicy bardzo często kopiowali wzajemnie sposób gestykulacji. Przykładowo, w przypadku ruchów nóg podobieństwo zauważono aż u 50% badanych, dla sposobu dotykania twarzy – u 20%. Żeby jednak sprawdzić, czy interakcja ruchowa ma jakikolwiek wpływ na bliskość relacji pomiędzy rozmówcami lub proces zyskiwania sympatii, przeprowadzono kolejne doświadczenie. Podobnie jak poprzednio, uczestnicy dobrani w parach mieli dyskutować na temat wybranej fotografii. Z tą różnicą, że wydzielono dwie grupy: w jednej badacze mieli zachowywać się

zupełnie neutralnie, przyjmując zrelaksowaną postawę siedzącą; w drugiej – powielać ruchy rozmówców, wykonując podobne gesty, kopiując sposób dotykania twarzy, gestykulacji itd. Następnie wszystkim osobom polecono ocenić stopień sympatii w stosunku do drugiej osoby i to, jak bardzo ją polubiły. Wynik był następujący: bardziej lubiane i oceniane jako „sympatyczniejsze” były te osoby, które dostrajały mowę ciała do rozmówcy.

Kolejnym pytaniem, na które chcieli odpowiedzieć badacze, była kwestia predyspozycji psychologicznych w odniesieniu do efektu kameleona. Czy wszyscy w równym stopniu jesteśmy podatni na zjawisko mimikry? Kluczowym elementem jest zdolność do przyjęcia punktu widzenia rozmówcy, w znaczeniu poznawczego komponentu współdzielenia perspektywy drugiej osoby (nie chodzi o emocjonalny czynnik w postaci empatii, ale element poznawczy). Im większa, tym dostrojenie na poziomie ruchów ciała było silniejsze.

Z efektem kameleona mamy do czynienia na co dzień, nie zdając sobie z tego sprawy. Podczas swobodnych rozmów pojawia się naturalne dopasowanie mowy ciała, dzięki któremu zwiększeniu ulega także stopień sympatii, wzajemnego zrozumienia, zacieśnia się komunikacja i interakcja. Drugi wniosek to taki, że osoby, które podczas rozmowy są bardziej zaangażowane, podzielają większą uwagę i punkt widzenia rozmówcy, intensywniej wykorzystują mowę ciała. Według inicjatora eksperymentu – zdobywają w ten sposób większą sympatię. Tą społeczną umiejętność można stosować umyślnie, ale zbyt nachalne kopiowanie ruchów może być bardzo szybko zdemaskowane, co przynosi efekt odwrotny do zamierzonego. 

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

11

Innowac je

ALERT EPIDEMIOLOGICZNY (kwiecień 2015) ALERGIA POZIOM NASILENIA ALERGII

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

62%

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

PROGNOZA KOSZTÓW ALERGII (kwiecień)

TREND W STOSUNKU DO marca

Dolnośląskie

2 079

Kujawsko-pomorskie

1 476

Łódzkie

1 506

Lubelskie

1 720

Lubuskie

1 880

Małopolskie

1 572

Mazowieckie

2 361

Opolskie

1 542

Podkarpackie

1 347

Podlaskie

1 585

Pomorskie

1 736

Śląskie

1 862

Świętokrzyskie

1 437

WOJEWÓDZTWO

Wielkopolskie

1 718

Zachodniopomorskie

1 770

               

PROGNOZA KOSZTÓW GRYPY I PRZEZIĘBIENIA (kwiecień)

TREND W STOSUNKU DO marca

Dolnośląskie

3 824

Kujawsko-pomorskie

3 271

Łódzkie

3 293

Lubelskie

3 474

Lubuskie

3 676

Małopolskie

3 352

Mazowieckie

4 377

Opolskie

3 046

Podkarpackie

3 061

Podlaskie

3 848

Pomorskie

3 412

Śląskie

3 341

Świętokrzyskie

2 566

Warmińsko-mazurskie

2 760

Wielkopolskie

3 303

Zachodniopomorskie

3 150

               

Warmińsko-mazurskie

745

GRYPA I PRZEZIĘBIENIE POZIOM NASILENIA GRYPY I PRZEZIĘBIENIA

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

12

86%

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

WOJEWÓDZTWO

Innowac je

APLIkACJE 1.

5.

2.

3.

.

4.

 Skin Vision

 Zdrowa +

 BeFit

Każda zmiana skórna powinna być systematycznie obserwowana i konsultowana z dermatologiem. Monitoring znamion i pieprzyków oraz regularną dbałość o zdrowie skóry ułatwia aplikacja Skin Vision. Dzięki niej użytkownik lepiej zrozumie indeks UV w odniesieniu do rodzaju własnej skóry, pozna zalecenia profilaktyczne, może prowadzić dziennik zmian znamion. Usługa lokalizacji pozwala sprawdzić natężenie promieniowania UV w okolicy. Na podstawie zdjęcia zmian skórnych, aplikacja postawi wstępną diagnozę, w uzasadnionych przypadkach motywując do konsultacji lekarskiej.

Mobilny kalendarz i zarazem solidna porcja informacji o zdrowiu intymnym kobiety. Aplikacja Zdrowa+ została przygotowana z myślą o kobietach w każdym wieku, które poszukują funkcjonalnych i wygodnych rozwiązań pomagających zapanować nad terminami wizyt u lekarza ginekologa, a także chcą gromadzić informacje dotyczące zdrowia intymnego w jednym miejscu. Aplikacja powstała we współpracy z ekspertami Polskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej, które objęło patronat merytoryczny nad projektem.

Aplikacja BeFit to nietypowy, mobilny trener zdrowego stylu życia. Dzięki warzywno-owocowym postaciom, przekazuje praktyczną wiedzę o kluczowych elementach codziennego funkcjonowania, takich jak sen, aktywność fizyczna, żywienie oraz nawodnienie. Pomaga rozwijać w sobie dobre nawyki, a dzięki temu zdrowiej żyć i być zawsze w dobrej formie. Aplikacja powstała przy współpracy z dietetykiem, a została zaprojektowana w ramach programu „Stworzone dla Zdrowia” przez USP Zdrowie.

iOS Bezpłatna

 BloodNote

iOS oraz Android Bezpłatna

 Zdrowy Kalendarz

Bardzo intuicyjny notatnik wyników pomiaru ciśnienia krwi. Systematyczne zapisywanie rezultatów badań pozwoli lepiej kontrolować stan zdrowia. Specjalny kalendarz przypomina użytkownikowi o konieczności dokonania pomiaru. Pełną historię pomiarów doceni również lekarz prowadzący. Warto pamiętać, że nadciśnienie to nie tylko problem osób starszych.

Aplikacja, która dostarczy nie tylko wiedzy na temat niezbędnych badań, ale pozwoli je także łatwo zaplanować. Użytkownik nie musi się martwić, że zapomni o wyznaczonych terminach wizyt, lub że nieodpowiednio przygotuje się do badania. Narzędzie posiada funkcję personalizacji profilu, dzięki czemu powiadamia o badaniach lekarskich rekomendowanych przez Ministerstwo Zdrowia (ze względu na wiek, płeć oraz tryb życia).

iOS 1,99 €

iOS oraz Android Bezpłatna

iOS oraz Android Bezpłatna

 Glooko Narzędzie wspomagające osoby chore na cukrzycę w codziennym życiu. Regularnie rejestrowane wyniki pozwalają kontrolować zmiany parametrów osobie chorej i lekarzowi, a także osiągać założone cele terapii. Oprócz tego aplikacja posiada opcję rejestracji spożywanych posiłków, aktywności fizycznej i zażywanych leków, korelując tryb życia z uzyskanymi pomiarami. To pozwala lepiej zrozumieć chorobę i jej cykle. iOS oraz Android Bezpłatna

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

13

Raport

Artur Olesch Czasopismo OSOZ

Ponad stustronicowy raport prezentuje stan ochrony zdrowia w 37 krajach Europy. Dokument powstał w oparciu o opinie pacjentów oraz niezależne badania. Zacznijmy od dobrych informacji: europejska ochrona zdrowia rozwija się dynamicznie, zapewniając coraz lepsze warunki leczenia oraz opieki dla ponad 500 milionów ludzi. W ostatnich latach pacjenci i reprezentujące ich organizacje mają coraz większy wpływ na politykę zdrowotną. Lepiej zorganizowani, skuteczniej walczą o swoje prawa. Poprawia się dostęp do świadczeń, w tym procedur innowacyjnych, rezultaty leczenia oraz jakość usług. Maleje liczba błędów medycznych. Powoli znikają negatywne skutki kryzysu finansowego, który doprowadził do wydłużenia czasu oczekiwania pacjentów w kolejkach do specjalistów i niekorzystnie wpłynął na refundację leków. Powodem do radości są m.in. poprawiające się wskaźniki przeżyć w przypadku nowotworów i chorób serca oraz malejąca umieralność w grupie noworodków.

Analiza systemów zdrowia w wielokulturowej Europie nasuwa wiele ciekawych wniosków. Sama wysokość nakładów na ochronę zdrowia nie wpływa wprost proporcjonalnie na jej efektywność i jakość. Determinantów jest znacznie więcej, w tym m.in. kultura otwartości i odpowiedzialności, stopień korupcji, klimat i zaangażowanie społeczne, rozdział polityki od procesu podejmowania decyzji. Taki punkt widzenia, podparty wynikami badania, osłabia argumenty tych, którzy za fatalną sytuację sektora obwiniają wskaźniki ekonomiczne.

Kryzys bez końca W najnowszym Europejskim Konsumenckim Indeksie Zdrowia za rok 2014 Polska zajęła 31 miejsce. Jako jeden z nielicznych krajów objętych badaniem uzyskała wynik słabszy niż w 2013 roku. Gorzej system ochrony zdrowia oceniany jest tylko w Bośni i Hercegowinie, Rumunii, Czarnogórze, Serbii i i na Ukrainie. Analizujemy największe błędy przegranych i silne strony liderów.

14

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

Zwycięzcą rankingu została Holandia, zdobywając 898 punktów na 1000 możliwych. Zaraz za nią uplasowała się Szwajcaria (855 punktów). Miejsce trzecie zajmuje Norwegia (851 punktów). Wśród fenomenów warto zwrócić uwagę na Macedonię, która z 27 miejsca wskoczyła na miejsce 16. Tak wielki sukces jest następstwem eliminacji kolejek, co udało się osiągnąć dzięki wprowadzeniu nowoczesnego systemu e-rejestracji.

Co wyróżnia najlepszych?

Od pierwszej edycji zestawienia w 2005 roku, Holandia nie opuszcza grona liderów rankingu. System ochrony zdrowia w tym kraju cechuje mocna pozycja

Holandia

Szwajcaria

Norwegia

Finlandia

Dania

Belgia

Islandia

Luksemburg

Niemcy

Austria

Francja

Szwecja

Portugalia

Anglia

Czechy

Szkocja

Macedonia

Estonia

Hiszpania

Słowenia

Słowacja

Włochy

Irlandia

Chorwacja

Cypr

Węgry

Łotwa

Malta

Grecja

Bułgaria

Albania

Polska

Litwa

Serbia

Czarnogóra

Rumunia

Bośnia i Hercegowina

Raport

WYNIKI EURO HEALTH CONSUMER INDEX 2014 (maks. = 1000 pkt.)

1000

900

800

700

600

500

400

300

200

100

0

ROZKŁAD OCEN NA MAPIE EUROPY

(kolor zielony – ocena powyżej średniej, żółty – średnia, czerwony – poniżej średniej)

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

15

Raport

» Dziwi brak skupienia polskiej polityki na opiece zdrowotnej i ewidentna bezradność w kwestii poprawy fatalnych warunków.« licznych prywatnych płatników – niezależnych od systemu firm ubezpieczeniowych, mocno ze sobą konkurujących o pacjenta. Organizacje pacjentów mają bardzo duży wpływ na politykę zdrowotną. Nie bez znaczenia jest dostępność świadczeń – w tym niewielkim obszarowo kraju występuje 160 centrów podstawowej opieki zdrowotnej, wyposażonych w działające 24 godziny na dobę i 7 dni w tygodniu gabinety lekarskie.

Podejmowanie operacyjnych decyzji zostało oczyszczone z biurokracji i wpływów politycznych, co znacznie udrożniło sprawność systemu. Nie da się ukryć, że wydatki per capita na ochronę zdrowia są 3 razy większe niż w Polsce. To jednak mało istotny element – Holandia może sobie pozwolić na takie finansowanie.

Zdecydowaną większość państw zajmujących pierwsze miejsca w rankingu wyróżnia też innowacyjność: pacjenci posiadają dostęp do elektronicznej dokumentacji medycznej, mogą swobodnie umawiać się przez Internet do lekarza. Praktycznie nie istnieją kolejki: do lekarza POZ pacjent zgłasza się w dniu rejestracji, do specjalisty trzeba czekać najwyżej kilka tygodni.

Wróćmy jednak do metody finansowania, która w dużym stopniu determinuje wydajność systemu i jego ostateczną ocenę. Lekcja holenderska sugeruje, że system Bismarckowski, oparty na ubezpieczeniu społecznym z ubezpieczycielami zewnętrznymi, niezależnymi od świadczeniodawców, bardzo dobrze

16

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

zdaje egzamin. To właśnie firmy ubezpieczeniowe (kasy chorych), konkurujące ze sobą o składkę zdrowotną, lepiej zarządzają zgromadzonymi środkami. Łańcuch jakości domyka się po stronie świadczeniodawców, którzy muszą rywalizować o pacjenta jakością i wartościami dodanymi do usług. W tym rozwiązaniu pieniądz podąża za pacjentem, co niestety nie ma miejsca w systemie budżetowym. Centralizacja płatnika oznacza państwowe rozdzielanie środków na ochronę zdrowia, prowadzi do upolitycznienia ochrony zdrowia. Na przykładzie modelu holenderskiego widać, że rozdzielenie ochrony zdrowia, biurokracji oraz polityki opłaca się.

System budżetowy nie jest jednak taki zły i dobrze się sprawdza w małych krajach, gdzie niewielka liczba ubezpieczonych nie tworzy sprzyjających warunków do konkurencyjnego modelu operowania składką. Pokazuje to przykład Danii, Norwegii oraz Islandii. W Polsce dyskusja na temat organizacji systemu stała się sprawą polityczną – partiom liberalnym bliżej do modelu Bismarckowskiego, partie konserwatywne preferują model budżetowy, który ma być gwarantem socjalnej sprawiedliwości dostępu do świadczeń.

Wieloletnie obserwacje ekspertów Euro Health Consumer Index prowadzą do ciekawego wniosku: w krajach, gdzie istnieje swoboda konsumencka w zakresie wyboru ubezpieczyciela zdrowotnego, gdzie rozwiązania prawne zapewniają gwarancję równości świadczeniodawcom publicznym, prywatnym i non-profit, pozytywne efekty można zauważyć nie tylko w długości kolejek oczekujących na świadczenia. Z kolei systemy budżetowego finansowania ochrony zdrowia, obecne m.in. w Wielkiej Brytanii, Hiszpanii czy Włoszech, tkwią niezmiennie w połowie rankingu. Narodowy System Zdrowia Wielkiej Brytanii (NHS) – aby wypełniać swoje zadania płatnika – musi zatrudniać prawie 1 500 000 urzędników. Zarządzanie tak dużą firmą oraz zagwarantowanie innowacyjności i płynności organizacji procesów to nie lada wyzwanie.

Dobre i złe strony systemu w Polsce Polska z 511 punktami zajmuje jedną z ostatnich pozycji rankingu. Całkiem wysokie noty zyskaliśmy za rozwiązania prawne w dziedzinie ochrony zdrowia,

uwzględniające dobro pacjenta, bezpłatne leczenie stomatologiczne, możliwość uzyskania drugiej opinii lekarskiej, obowiązkowe szczepienia niemowląt, promocję aktywności fizycznej, poprawiające się wyniki leczenia kardiologicznego. I na tym w zasadzie kończy się lista dobrych wiadomości.

Spis niedociągnięć jest znany wszystkim od lat: długi czas oczekiwania na wizyty lekarskie, utrudniony dostęp do nowych technologii leczenia, opóźnienia w innowacjach (e-recepta, e-rejetracja, edokumentacja medyczna), wysoka przedwczesna śmiertelność. Bardzo źle przedstawia się kwestia opieki na seniorami, i to zarówno pod względem dostępności łóżek szpitalnych na oddziałach opieki długoterminowej jak i wykwalifikowanego personelu pielęgniarskiego. Na problem od lat zwracają uwagę specjaliści zdrowia publicznego. Również w naszym przypadku trudno o łatwe zrzucenie winy na stan finansów. Znajdujące się na podobnym poziomie rozwoju gospodarczego Czechy uplasowały się na 15 miejscu, a Estonia – na 18. Zauważmy, że Estonia wydaje na ochronę zdrowia mniej niż Polska. Z kolei najwyższe wydatki liczone na mieszkańca (Luksemburg) nie przekładają się na miejsce w rankingu – państwo to zajmuje dopiero ósmą pozycję.

W stosunku do ostatnich badań, kilka punktów straciliśmy za malejącą dostępność do lekarza i wydłużające się kolejki. Za sukces należy uznać walkę z korupcją oraz bardzo dobry system obowiązkowych szczepień. Wciąż brakuje prawidłowo zorganizowanego systemu informacji w ochronie zdrowia, centralnego miejsca (strony www, serwisu telefonicznego), gdzie pacjent mógłby znaleźć pełne informacje o lekarzach, dyżurach, uzyskałby pierwszą pomoc i poradę w zakresie np. opieki transgranicznej.

Pokutuje brak systemu rzetelnej oceny jakościowej świadczeń medycznych.

Chorzy nie wiedzą, gdzie mogą skorzystać z usług lekarza, ile będę oczekiwali na wizytę w danym ośrodku. Wybór świadczeniodawcy staje się loterią. Chorzy czują się zagubieni w skomplikowanej strukturze systemu. Brak informacji potęguje wrażenie nieuporządkowania i chaosu.

Tylko w przypadku kilku wskaźników, niskie oceny są udziałem większości badanych krajów. Dobrym przy-

RapoRt

OCENY DLA POLSkI W EuRO HEALTH CONSuMER INDEX ocena pozytywna

ocena neutralna

ocena negatywna

niedopuszczone prawem

PRAWA PACJENTA I INFORMACJA Prawo ochrony zdrowia bazujące na prawach pacjenta

Zaangażowanie organizacji pacjentów w podejmowanie decyzji

Prawo do drugiej opinii lekarskiej

Rejestr lekarzy uprawnionych do wykonywania zawodu

Medyczna informacja on-line lub telefoniczna (24/7)

Dostęp do bezpłatnej opieki transgranicznej

Lista świadczeniodawców z rankingiem jakości

Dostęp pacjentów do rejestracji on-line

E-recepty

DOSTĘPNOŚC DO ŚWIADCZEń/CZAS OCZEKIWANIA NA LECZENIE Dostęp do lekarza rodzinnego w dniu umówienia wizyty

Bezpośredni dostęp do lekarza specjalisty

Dostęp do najczęstszych zabiegów operacyjnych w czasie krótszym niż 90 dni

Dostęp do terapii nowotworowej w czasie krótszym niż 90 dni

Dostęp do tomografii w czasie krótszym niż 7 dni

Czas oczekiwania na pogotowie ratunkowe

SKUTECZNOŚĆ SYSTEMU (LECZENIA CHORÓB) Zmniejszenie współczynnika zgonów w wyniku chorób serca i układu krążenia

Zmniejszenie współczynnika zgonów w wyniku udarów mózgu

Śmiertelność noworodków

Czas przeżycia chorych na nowotwory

Przedwczesna śmiertelność

Infekcje MRSA

Współczynnik aborcji

Depresje

ROZWÓJ USŁUG OCHRONY ZDROWIA Równość systemów ochrony zdrowia

Operacje katarakty na 100 000 pacjentów w wieku 65+

Liczba transplantacji nerek na 1 mln mieszkańców

Czy istnieje dostęp do bezpłatnej opieki stomatologicznej?

Nieformalne opłaty za wizytę dla lekarza

Opieka długoterminowa dla osób starszych

% dializ wykonywanych poza ośrodkiem medycznym

Cięcia cesarskie

PROFILAkTYkA I PROMOCJA ZDROWIA Szczepienie niemowląt przeciwko 8 podstawowym chorobom zakaźnym

Prewencja w zakresie spożycia alkoholu

Prewencja w zakresie palenia tytoniu

Ciśnienie krwi

Aktywność fizyczna

Szczepienia przeciwko HPV

LEkI Wysokość dopłaty do leków na receptę

Stosowalność innowacyjnych leków na raka

Dostęp do nowych leków

Leki na artretyzm

Stosowanie metforminy

Konsumpcja antybiotyków na mieszkańca

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

17

Raport

WYDATKI NA OCHRONĘ ZDROWIA (na mieszkańca, w USD za rok 2014, źródło: WHO) 7000

6000

5000

4000

3000

2000

1000

DOSTĘP DO ŚWIADCZEŃ MEDYCZNYCH (mierzony długością kolejek; kolor zielony – brak kolejek, kolor czerwony – długi czas oczekiwania, kolor żółty – średni czas oczekiwania)

18

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

Luksemburg

Norwegia

Szwajcaria

Austria

Holandia

Dania

Belgia

Niemcy

Francja

Szkocja

Szwecja

Finlandia

Anglia

Irlandia

Islandia

Hiszpania

Malta

Włochy

Słowenia

Portugalia

Cypr

Grecja

Czechy

Słowacja

Węgry

Litwa

Polska

Estonia

Chorwacja

Łotwa

Serbia

Bułgaria

Czarnogóra

Rumunia

Bośnia i Hercegowina

Albania

Macedonia

0

Raport

OPIEKA NAD SENIOREM (opieka pielęgniarska w domu i łóżka szpitalne w opiece długoterminowej, osoby 65+) 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000

Spoglądając na rozkład wyników na mapie Europy, wyraźnie rzuca się w oczy podział pomiędzy blokiem wschodnim, o wynikach poniżej średniej, i zachodem/północą Europy, z wynikami znacznie powyżej średniej punktacji.

Wyniki z poprawką Europejski Konsumencki Indeks Zdrowia odzwierciedla w dużym stopniu perspektywę pacjenta w ochronie zdrowia.

To, w jaki sposób postrzega on działanie systemu, dostęp do świadczeń, kwestie jakości i profilaktyki. W 2007 roku Polska otrzymała najniższą notę w historii badań (poniżej 450 punktów, gorszy wynik zanotowała wówczas tylko Łotwa i Bułgaria), by w kolejnych latach piąć się stopniowo w górę rankingu. W 2012 roku punktacja skoczyła do 575 punktów i od tej pory znowu spada.

– Pomimo nieznacznego obniżenia wydatków – w wyniku kryzysu – na opiekę zdrowotną w wielu krajach, ogólny poziom opieki zdrowotnej cały czas się polepsza – mówi dr Arne Björnberg, przewodniczący Health Consumer Po-

werhouse i kierownik badań, dodając, że w pierwszym rankingu, sporządzonym w roku 2006, tylko jeden kraj zdobył ponad 800 punktów na tysiąc. W 2014 roku aż dziewięć systemów opieki zdrowotnej osiągnęło tak korzystny wynik.

– Od wielu lat dziwi nas brak skupienia polskiej polityki na opiece zdrowotnej i ewidentna bezradność w kwestii poprawy fatalnych warunków – mówi dr Björnberg. – Trudno tłumaczyć słabe wyniki Polski kryzysem ekonomicznym, gdyż polska gospodarka jest w dobrej kondycji. Nie brakuje też przykładów do naśladowania wśród sąsiadów, żeby wymienić tylko Estonię, Łotwę i Czechy.

Polska musi wziąć się w garść i zająć takimi kwestiami, jak niebezpiecznie długi okres oczekiwania na leczenie raka, zakażenia wewnątrzszpitalne, przywrócenie sprawiedliwości w służbie zdro-

Czarnogóra

Bośnia i Hercegowina

Cypr

Słowenia

Luksemburg

Belgia

Szwecja

Szwajcaria

Malta

Islandia

Holandia

Francja

Finlandia

Norwegia

Anglia

Irlandia

Niemcy

Słowacja

Dania

Węgry

Szkocja

Czechy

Austria

Litwa

Estonia

Portugalia

Łotwa

kładem jest e-recepta, dostępna jedynie w Danii, Islandii, Szwecji, Norwegii, Chorwacji, Estonii, Finlandii, Holandii i Szkocji. Podobnie w przypadku pełnego systemu rezerwacji wizyt on-line.

Hiszpania

Polska

Włochy

Serbia

Chorwacja

Bułgaria

Rumunia

Macedonia

Grecja

Albania

0

wia, likwidacja anachronicznego zakazu aborcji i odbudowanie profilaktyki w leczeniu uzależnienia od tytoniu i alkoholu. Wygląda na to, że z krajów UE, jeszcze tylko Rumunia i Bułgaria pilnie potrzebują gruntownego remontu systemu opieki zdrowotnej. 

Ranking Euro Health Consumer Index opracowywany jest na podstawie ogólnodostępnych danych statystycznych, ankiet wypełnianych przez pacjentów oraz niezależnych badań, prowadzonych przez Health Consumer Powerhouse Ltd, firmę prywatną z siedzibą w Szwecji, która ocenia standard opieki zdrowotnej w Europie i Kanadzie, wzmacniając pozycję pacjentów i świadczeniobiorców. EHCI stanowi wzorzec do naśladowania dla Komisji Europejskiej, która ma zamiar wprowadzić systematyczne oceny służby zdrowia w krajach członkowskich.

» Stan ochrony zdrowia w Polsce nie odzwierciedla stosunkowo dobrej sytuacji ekonomicznej i pozycji pozostałych krajów regionu.

Czechy zajęły 15 miejsce w zestawieniu.«

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

19

FORUM INNOWACYJNA 21 KWIETNIA 2015 WARSZAWA, HOTEL MARRIOTT OCHRONA ZDROWIA

20. KONFERENCJA OGÓLNOPOLSKIEGO SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA

Rozmow y

ALEJE JEROZOLIMSKIE 65/79

²â ÓÞ ß á ÞÓ

á Þß à ß Þ â â Þ à ß āà Godz. 9.15 | SALA PLENARNA

DEBATA LIDERÓW OCHRONY ZDROWIA × Ă Ǥ ä × ä Ǥ Ǥ × ǡ O ǡ ǡ Ǥ ǣ Ǥ

Godz. 12.00 | SALE SZKOLENIOWE

SESJE TEMATYCZNE

ͼ Ñ × ǣ ¦ ǡ ϔ ǡ ǡ ¦ Ǧ × ǡ ǡ Ǥ

600 przedstawicieli rynku 9,Ù#Ý9ß%&/*0/9%)ß&,41&35 8 à&359 ,#5ß6%:&45/*%58# REJESTRACJA ON-LINE

0Ý:<ß < ßRß Þ Þß²ÞÓ

GALA LIDERÓW OCHRONY ZDROWIA ¸ × ͿǤ × Ǥ Ǥ

SPOTKANIA - KONSULTACJE

STOISKA PARTNERÓW, KONKURS Z NAGRODAMI

NA FORUM ZAPRASZA:

CZASOPISMO OGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA KAMSOFT S.A.

20

ã Þ ß Ó â Þ

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

AKTUALNY HARMONOGRAM, LISTA PRELEGENTÓW

WWW.OSOZ.PL/FORUM2015

20. FORUM INNOWACYJNA OCHRONA ZDROWIA

STRATEGICZNE SPOTKANIE EKSPERTÓW OCHRONY ZDROWIA

opInIe

Ñ ǡ

¦ǡ ʹͲǤ ¸ × Ǧ FORUM „INNOWACYJNA OCHRONA ZDROWIA” ȋʹͳ ʹͲͳͷ Ǥǡ ǡ ȌǤ ¸ Ï Ǥ Ǥ ͸ͲͲ ¸ ¦ Ǧ ǡ ¦ × ǡ ϐ ǡ ǡ Ǧ ǡ ǡ Ǥ

¸ DEBATA LIDERÓW OCHRONY ZDROWIAǡ Ï × Ǥ

ä ¦ ǡ × ǡ ǡ × ¸ ¦ ¸ © Ǥ ¦ ¸ © ¸ Ǥ ¸ä ͸ Ǥ Ï ͶͲ × Ǥ Ñ ¸ ¸ ǡ × Ă LIDERÓW OCHRONY ZDROWIAǤ ¸ Ñ ʹͲǤ × Ǥ

Ă × × ǡ ¦ × Ǧ ǡ ¸ ǡ × ǡ × Ï×

ǡ Ǥ ʹͳ Ǩ

Ƿ

dz

âÓ ß Þ Þ ß Þ ßã Þ ß Ó â Þ

WWW.OSOZ.PL/FORUM2015 DEBATA LIDERÓW POLITYKA ZDROWOTNA - FINANSOWANIE PUBLICZNEJ OCHRONY ZDROWIA - REFORMY (MODERATOR DYSKUSJI: IWONA SCHYMALLA)

E-DOKUMENTACJA MEDYCZNA 2015

Þ â âß Þ ùá Þ Þ SZPITALEM

PROGRAMY PROMOCJI ZDROWIA I PROFILAKTYKI

TRENDY RYNKU FARMACEUTYCZNEGO

INNOWACJE I E-ZDROWIE

GLOBALNE WYZWANIA OCHRONY ZDROWIA

GALA LIDERÓW OCHRONY ZDROWIA 2015 Ó â âß p ß

ORGANIZATOR

OGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA

SPECJALNE

á ý Þ Þ

SPONSOR Óp

KAMSOFT S.A. Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

21

rozmow y

Menedżer idealny: reformator i autorytet W polskich placówkach ochrony zdrowia wciąż króluje biurokratyczna kultura organizacyjna, w której zamiast nastawienia na permanentną jakość, innowacje i przywództwo, dominuje suche administrowanie. Z drugiej strony zarządzanie w ochronie zdrowia wymaga trudnego balansowania pomiędzy celami ekonomicznymi a bezpieczeństwem i zdrowiem pacjenta. O wyzwaniach menedżerskich rozmawiamy z dr Małgorzatą Gałązką-Sobotką, ekspertem w obszarze rozwoju organizacji, przywództwa i kapitału ludzkiego.

22

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

rozmow y

Pani Doktor, czy kompetencje menedżerów firm komercyjnych różnią się od umiejętności menedżerów ochrony zdrowia?

Efektywne zarządzanie nie jest uzależnione od branży, teoretycznie nie istnieją zasadnicze ograniczenia w możliwości skutecznego kształtowania rozwoju organizacji w płaszczyźnie kompetencji menedżerskich. Nauka o zarządzaniu wskazuje na uniwersalne zasady i modele zarządzania, które – poprzez właściwą adaptację do specyfiki organizacji i jej otoczenia – umożliwiają realizację celów strategicznych i operacyjnych.

Bez względu na branżę, w której pracuje menedżer, oczekuje się od niego optymalnej dla danego poziomu zarządzania wiązki wiedzy i umiejętności specjalistycznych, czyli specyficznych dla danej branży i obszaru funkcjonowania, umiejętności społecznych i zdolności do konceptualnego, strategicznego myślenia.

Jeśli jednak chcielibyśmy pójść w tej analizie o krok dalej i określić różnice pomiędzy aktualnym poziomem kompetencji polskich menedżerów działających w firmach komercyjnych i placówkach ochrony zdrowia, wówczas należy dostrzec wyraźną rozbieżność w zdolności do wdrażania innowacji organizacyjnych. Dla obu grup oczywista jest gotowość do sięgania po nowinki technologiczne, presja na modernizację i rozwój infrastrukturalny, ale dyrektorzy placówek są już znacznie mniej otwarci na nowe sposoby organizacji pracy i zarządzanie procesami. Wdrażane zmiany mają charakter reaktywny, są odpowiedzią na zmianę przepisów prawa, np. rozporządzeń ministra zdrowia lub prezesa NFZ. Zdolnością do wprowadzania zmian proaktywnych, mających na celu ucieczkę do przodu, legitymują się tylko nieliczni, którzy znajdują w sobie odwagę walki z utartymi schematami myślenia i działania, przełamując przyzwyczajenie, rozdzielając przykładowo funkcję ordynatora od funkcji menedżera oddziału, eksperymentując – za co często są niestety karani, a nie nagradzani czy szanowani – jak to ma miejsce w firmach komercyjnych, w szczególności tych z kapitałem zagranicznym.

Powodów tego zjawiska jest wiele.

Najistotniejszym z nich jest wciąż silna w systemie ochrony zdrowia kultura

biurokratyczna, która kultywuje hierarchiczne zarządzanie, formalne relacje, przywiązanie do tradycyjnej struktury organizacyjnej i myślenia krótkookresowego. Przepisy prawa, które silnie regulują rynek ochrony zdrowia, są źródłem obiektywnych ograniczeń, ale również nadużywaną wymówką. Łatwo bowiem wyjaśnić, że brak zmiany w organizacji pracy, podejściu do pacjenta, zarządzaniu personelem jest konsekwencją rozporządzeń ministra zdrowia lub zarządzeń prezesa NFZ. Dla innych barierą jest postawa organów właścicielskich, które ze względu na rachunek politycznego wpływu, hamują radykalne reformy i boją się nowych modeli organizacji pracy szpitala. Innymi słowy, polski sektor ochrony zdrowia jest w okresie ciągłej transformacji. Zdecydowana większość dyrektorów wciąż administruje swoimi placówkami, ale jednocześnie coraz większa część z nich sięga po kompleksowe zarządzanie. Niestety, tylko absolutne wyjątki rozumieją, że przyszłość buduje się na przywództwie rozumianym jako wyznaczanie dalekiego i ambitnego celu oraz mobilizacji podwładnych do podążania w tym kierunku. Do sprawnego funkcjonowania organizacji potrzebujemy zarówno zarządzania, jak i przywództwa. Przywództwo jest niezbędne do tworzenia zmian, a zarządzanie jest niezbędne do systematycznego uzyskiwania wyników. Zatem powiązanie tych procesów jest dla jednostki źródłem systematycznych zmian i pozwala na utrzymanie właściwego poziomu zgodności organizacji z jej otoczeniem.

Czy istnieją predyspozycje menedżerskie, z którymi warto się urodzić? A jeżeli ich nie posiadamy – czy można się ich nauczyć?

Fundamentem skutecznego przywództwa jest inteligencja emocjonalna, która ma swoje podłoże w cechach wrodzonych, ale może też być rozwijana w całym cyklu życia. Źródłem sukcesu są nasze naturalne zdolności, wśród których za najistotniejsze, z punktu widzenia skutecznego zarzadzania, uznaje się kreatywność, zdolność analitycznego myślenia, zmysł obserwacji na różnych poziomach abstrakcji, szybkość procesów poznawczych, zdolność do syntezy i precyzyjnego przedstawiania swoich myśli oraz łatwość nawiązywania kontaktów międzyludzkich. Cechy te uznaje się za silną stronę i na nich buduje potencjał do dalszego rozwoju jednostki.

Ale już tak ważne dla przywództwa otwartość i elastyczność są obok empatii, motywacji i perswazji składowymi inteligencji emocjonalnej, których – jak twierdzi Daniel Goleman, twórca tej teorii – można się nauczyć. Zatem podstawą rozwoju kompetencji menedżerskich i przywódczych jest krytyczne myślenie i autoanaliza, które wyzwalają zainteresowanie własnym rozwojem osobistym.

To inwestycje w inteligencję emocjonalną w największym stopniu rekompensują deficyty wrodzonych talentów i pozwalają skutecznie zarządzać, sięgając po różnorodne narzędzia i metody, stosując adekwatne do sytuacji organizacji, jej kultury i zewnętrznych uwarunkowań style i postawy. Twarda wiedza specjalistyczna, wymagana na każdym poziomie zarządzania, może być wzmacniana właściwie zbudowanym zespołem. Dyrektor ekonomista w parze z doskonałym dyrektorem medycznym mogą zrobić wiele, podobnie silny team tworzy dyrektor – lekarz z kompetentnym dyrektorem finansowym i specjalistą HR. Nic bowiem tak bardzo nie szkodzi organizacji jak kompleksy i niska samoocena jej liderów, brak samokontroli, kompetencji społecznych, świadomości społecznej oraz umiejętności zarządzania relacjami.

Na wiedzę w jakich obszarach powinno kłaść się szczególny nacisk w kształceniu kadr menedżerskich w polskich warunkach rynku zdrowia?

Lata pracy z menedżerami ochrony zdrowia pokazują, że szczególnie ważna jest wiedza z zakresu organizacyjno-prawnych aspektów funkcjonowania podmiotu leczniczego i jego gospodarki finansowej. Na poziomie deklaracji liderów ten zakres zagadnień przoduje. Tymczasem badania wskazują na potrzebę rozwoju szerszych kompetencji zarządczych i przywódczych. Charakterystyczną cechą sektora ochrony zdrowia jest fakt, iż zdecydowana większość placówek jest kierowana przez lekarzy. Wykształcenie medyczne nie dyskryminuje tej grupy menedżerów, ale zmusza do rozwoju wiedzy i umiejętności zarządczych. Według statystyk, prawie 100% dyrektorów polskich szpitali to osoby, które ukończyły studia menedżerskie. Wielu z nich wciąż inwestuje w swoją edukację, poszukując nowych rozwiązań dla swojej placówki. Nadal bowiem rzadko stosowane są tak powszechne w biznesie pozamedycznym zarządzanie projektami, za-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

23

Rozmow y

rządzanie procesami, lean management, benchmarking, zarządzanie przez cele, coaching, zarządzanie międzyfunkcjonalne, integrujące pracowników różnych oddziałów i jednostek organizacyjnych itp. Na progu informatyzacji polskiego sektora ochrony zdrowia, ogromnych problemów z kondycją finansową podmiotów i wobec potrzeby fundamentalnego przemyślenia i przedefiniowania procesów w placówce medycznej, które mają prowadzić do drastycznej poprawy osiąganych wyników, należy i trzeba rozważać reengineering, koncepcję zarządzania znaną tylko nielicznym na tym rynku. W warunkach monopsonu, czy dominacji jednego klienta, jakim jest NFZ, polskie placówki medyczne mają szanse zwiększyć swoją efektywność głównie poprzez optymalizację procesów wewnętrznych. Przykładem takich

» Inwestycje w inteligencję emocjonalną w największym stopniu rekompensują defi cyty wrodzonych talentów i pozwalają skutecznie zarządzać.«

24

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

działań może być zastąpienie komórek funkcjonalnych w szpitalu przez zespoły odpowiedzialne za konkretne procesy medyczne lub administracyjne, zmiana roli pracowników z wykonawców w kreatorów rozwiązań poprzez zwiększenie ich autonomii i wynagradzanie za wyniki, a nie samą aktywność. Niebagatelną rolę w tym procesie zajmuje demokratyzacja procesów zarządzania i odejście od struktur hierarchicznych, które betonują podziały pomiędzy lekarzami i personelem pielęgniarskim, kadrą medyczną i administracyjną.

Każdy menedżer chciałby być autorytetem dla swoich pracowników. Jak nim zostać?

Autorytet to słowo, które coraz rzadziej używane jest w naszym języku. Choć

większość z nas deklaruje potrzebę budowania własnego autorytetu, to wiele osób ponosi w tej sferze porażkę. Zapominamy bowiem, że jego fundamentem jest powszechne zaufanie, którego źródłem jest akceptacja osobistego systemu wartości menedżera oraz wizji podmiotu leczniczego, nakreślanej swoim pracownikom, pacjentom i innym interesariuszom. Recepta jest prosta: autorytet budujemy na odwadze do wprowadzania zmian, umiejętności zwiększania produktywności i odpowiedzialności za własne decyzje. Pracownicy cenią wiedzę swoich szefów, umiejętność właściwego odczytywania zjawisk, jakie zachodzą w organizacji i jej otoczeniu oraz kreowanie na tej podstawie nowych zasad oraz kierunków działania. Imponuje im nieustanny apetyt na wiedzę, który przejawia się nie tylko inwestowaniem

rozmow y

we własne kompetencje, ale również otwartością na doświadczenia i poglądy swoich współpracowników oraz ich rozwój zawodowy.

Szczególną cechą autorytetów w ochronie zdrowia jest jednak bezwzględne oddanie pacjentom, wrażliwość na ich cierpienie i temu podporządkowanie celów organizacji i swoich osobistych.

Wartością bezcenną w tym sektorze jest bowiem zdrowie i życie człowieka, które czynią go wyjątkowym, stawiając wysoko poprzeczkę odpowiedzialności w warunkach ograniczoności zasobów niezbędnych do prawidłowego zaspokajania nieograniczonych potrzeb zdrowotnych.

Należy zachować równowagę pomiędzy postrzeganiem zysku przez pryzmat ekonomii a zdrowiem, bezpieczeństwem i satysfakcją pacjentów.

Mogłaby Pani wskazać swój osobisty autorytet w ochronie zdrowia? Dlaczego właśnie ta osoba?

Od lat obserwuję i podziwiam pracę wielu skutecznych menedżerów ochrony zdrowia. Na moich wykładach i wystąpieniach z zakresu przywództwa przywołuję zarówno reprezentantów sektora publicznego, przykładowo prof. Henryka Skarżyńskiego – Dyrektora Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu oraz Światowego Centrum Słuchu w Kajetanach, dr. Wojciecha Puzynę – Prezesa Centrum Medycznego „Żelazna” w Warszawie, jak również prezesów spółek prywatnych, jak chociażby Annę Rulkiewicz z LUX MED czy Piotra Gerbera z EMC Instytut Medyczny. Podziwiam w nich zdolność do realizowania ważnych projektów na szczeblu strategicznym, naukowym, finansowym i politycznym. Są przykładem przywódców transformacyjnych, nakreślających wizję organizacji zdolnej do innowacyjności, komunikatywności i elastyczności na wszystkich szczeblach struktury, co prowadzi do pozytywnych zmian i motywuje do nowych działań.

Inspirują siebie i swoich współpracowników do zrobienia więcej niż pierwotnie uznano za możliwe, przez podwyższanie świadomości znaczenia i wartości wykonywanych zadań.

Przejdźmy do kwestii zarządzania publicznym i prywatnym podmiotem medycznym. Czy tutaj można wskazać różnice?

Polski rynek ochrony zdrowia od lat oparty jest na symbiozie sektora prywatnego i publicznego. W zależności od specyfiki lokalnego rynku oraz rodzaju lecznictwa, udział podmiotów prywatnych na tle publicznych jest różny. I podobnie jak na rynkach komercyjnych, niektóre organizacje silnie ze sobą konkurują, a inne trwale i skutecznie współpracują, dzieląc się zadaniami i zasobami. Większość z tych podmiotów łączy fakt finansowania swojej działalności ze środków publicznych, których pozyskanie i rozliczenie determinuje posiadanie specjalistycznej wiedzy prawnej i kompetencji zarządzania procesem leczniczym zgodnie z powszechnie obowiązującymi regulacjami. Pomimo istnienia wyraźnych różnic w prawach i obowiązkach podmiotów prywatnych i spółek prawa handlowego względem SPZOZ, każdy z menedżerów powinien znać warunki prowadzenia działalności w róż-

nych wariantach własnościowych, aby możliwe było przewidywanie zachowań konkurencji oraz planowanie własnych działań strategicznych, w tym również przekształcenia formy organizacyjno-prawnej.

Nic jednak nie powinno zwalniać którejś z wymienionych grup menedżerów z konieczności posiadania i rozwijania wiedzy oraz umiejętności związanych ze skutecznym planowaniem, sprawnym organizowaniem pracy, efektywnym delegowaniem i przewodzeniem ludźmi.

Warunkiem optymalizacji decyzji menedżerskich jest zdolność do identyfikacji możliwych opcji strategicznych, ich obiektywna, wyważona ocena, oparta na właściwych kryteriach, a w finale – wybór właściwego wariantu. Lider każdej placówki musi inspirować, organizować i wdrażać skuteczną realizację wizji oraz utrzymywać tę wizję nawet wówczas, gdy wymaga to poświęceń. W konsekwencji lider musi posiadać umiejętność identyfikowania działań, które muszą być podjęte dzisiaj, i tych do odłożenia na przyszłość. Różnica może tkwić w warunkach realizacji.

Menedżerowie podmiotów prywatnych to najczęściej ich właściciele, zatem proces wdrożenia strategii jest znacznie prostszy. Liderzy podmiotów publicznych muszą swoją wizją zarazić nie tylko pracowników, ale również organy właścicielskie narażone na wpływy polityczne. Na przykład optymalne strategie rozwoju szpitala w powiecie nie zawsze mieszczą się w akceptowalnych przez lokalne władze scenariuszach.

Tym samym zdolności budowania relacji oraz odwaga w przełamywaniu schematów myślenia i działania okazuje się szczególnie cenna wśród menedżerów podmiotów publicznych.

Jak ocenia Pani Doktor obecny poziom zarządzania szpitalami, klinikami, przychodniami w Polsce? Co należałoby poprawić, co zmieniło się na plus w ostatnim czasie?

Ostatnie 25 lat wolnej Polski to również okres ogromnych zmian w polskich szpitalach, klinikach i przychodniach. Bardzo szeroka modernizacja i unowocześnienie infrastruktury zostało pobudzone przede wszystkim prywatnymi inwestycjami oraz napływem środków europejskich w ostatniej perspektywie finansowej. Zarówno właściciele publiczni, jak

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

25

rozmow y

» Podstawą rozwoju kompetencji menedżerskich i przywódczych jest krytyczne myślenie i autoanaliza.« również prywatni, dostrzegli potrzebę radykalnej zmiany warunków realizacji świadczeń, czego przejawem jest rozbudowa szpitali i ich wyposażenie w najnowszy sprzęt i aparaturę medyczną. Polska medycyna nie odbiega od tej europejskiej, a jak wskazują ostatnie sukcesy polskich lekarzy – zalicza się do światowej czołówki. Zasadniczym problemem jest jednak organizacja opieki i dostępność do niej, która plasuje nas w ogonie Europy. Polska, jako jeden z nielicznych krajów objętych Europejskim Konsumenckim Indeksem Zdrowia (EHCI), miała w 2014 roku wynik gorszy niż rok wcześniej, choć ponownie zajęła 31. miejsce w badaniu, w którym oceniano 37 europejskich systemów ochrony zdrowia. Pomimo sukcesów w organizacji opieki onkologicznej, wciąż razi długi okres oczekiwania na leczenie raka, brak skutecznego systemu przeciwdziałania zakażeniom wewnątrzszpitalnym, brak transparentności w dostępie do świadczeń, brak wrażliwości na prawa pacjenta i niski poziom zainteresowania profilaktyką. Niwelowanie tych słabości wymaga zaangażowania wszystkich interesariuszy systemu. Szczególną rolę pełnią w tym procesie regulatorzy (minister zdrowia, ustawodawca), którzy poprzez skuteczną kompozycję koszyka świadczeń gwarantowanych, precyzyjnie definiującego standard i zakres świadczeń oraz projektowanie efektywnego systemu finansowania ochrony zdrowia (poziom składki, dodatkowe źródła finansowania itp.), określają klarowne ramy publicznego i prywatnego sektora ochrony zdrowia. Nie mniej nie zwalnia to samych podmiotów medycznych od troski o zysk mierzony zdrowiem i satysfakcją pacjenta. Badania wskazują, że największą słabością polskiego systemu jest czas oczekiwania na świadcze-

26

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

nia oraz brak empatii i zaangażowania lekarzy. Wciąż zapominamy, że skutecznym narzędziem zarządzania relacjami wewnętrznymi i zewnętrznymi jest komunikacja i informacja zwrotna. Tymczasem większość polskich pacjentów narzeka na jej brak i przedmiotowe traktowanie. Biznes od dawna stosuje rozbudowane narzędzia komunikacji z klientami i swoim otoczeniem, rozumiejąc potencjał społecznego wsparcia.

Co jest pierwszym sygnałem sugerującym niewłaściwe kierowanie placówką?

W teorii i praktyce zarządzania, o efektywności mówimy w sytuacji, gdy placówka potrafi skutecznie wyznaczać swojej cele, uwzględniając wszelkie uwarunkowania, zarówno te wewnętrzne, jak również zewnętrzne oraz sprawnie je realizuje, maksymalnie wykorzystując potencjał i optymalizując koszty swej działalności. Całemu procesowi zarządzania towarzyszy jednocześnie efektywność medyczna oraz ekonomiczna, a także prawna, społeczna, moralna i etyczna akceptacja. Symptomów kryzysu jest zatem w szpitalu wiele: po pierwsze rażące błędy lekarskie, po drugie – słaba organizacja pracy, łącznie narażające pacjenta na dodatkowe koszty i choroby. Po trzecie – brak zdolności do obsługi zobowiązań wymagalnych.

Ujemny wynik finansowy nie musi być postrzegany negatywnie, może być wyrazem innowacyjności szpitala, jego ciągłego inwestowania w nowe technologie, rozszerzania zakresu działalności (oczekiwanego przez rynek), budowania zdolności do oferowania coraz lepszych świadczeń. Jeśli w ślad za inwestycjami idzie wzrost przychodów i gwarancja dalszego rozwoju placówki, ujemny wynik jest jak najbardziej zasadny i wskazuje na jego okresowość. Prawdziwym symptomem kryzysu w sferze finansowej jest brak zdolności do regulowania zobowiązań wymaganych oraz brak sprawności w analizie kosztów.

Alarm wywołują również rażące uchybienia medyczne i niekontrolowane odstępstwa od przyjętych standardów.

Podsumowując naszą rozmowę: dobry menedżer placówki medycznej to... ... lider, który skupia się na ludziach i buduje zaufanie. Indywidualnie podchodzi

do swoich pracowników i współpracowników, dostrzega ich potrzeby, umiejętności i aspiracje, wspiera rozwój innych członków organizacji, nie poprzestając rozwijać swoich kompetencji. To osoba, która wprowadza zmiany i sięga poza dotychczasowe horyzonty. Patrzy na problem jednostki i sektora z różnych perspektyw, zachęca ludzi do analizy problemu pod różnym kątem, wskazuje i inspiruje do poszukiwania nowych sposobów wykonywania zadań oraz nowych rozwiązań bieżących i przyszłych problemów. Rozwija w sobie i swoich ludziach myślenie krytyczne, uważnie słucha swych współpracowników. Dobry menedżer, wbrew wszelkim ograniczeniom tego sektora, postrzega przyszłość optymistycznie i widzi w niej szanse. Dlatego potrafi zarazić entuzjazmem do stojących przed organizacją zadań i wyzwań.

Wskazuje wizję, która pociąga za nim ludzi, dając im poczucie bezpieczeństwa i szanse na osobisty rozwój. Bez jego motywacji trudno o motywację innych. Skuteczny przywódca okazuje poczucie siły i pewności siebie, mówi przy tym o sile wspólnych wartości i przekonań, podkreślając etyczne i moralne konsekwencje podejmowanych decyzji. Przezwyciężając własny interes dla dobra grupy i organizacji wzbudza szacunek dla podejmowanych działań. W efekcie cieszy się niskim poziomem fluktuacji kadr, stabilną sytuacją finansową, poczuciem odpowiedzialności zbiorowej oraz poczuciem konsolidacji personelu, satysfakcją pracowników i pacjentów oraz realizacją zamierzonych celów. W mojej opinii recepta na sukces w zarządzaniu nie jest skomplikowana. Zachęcam do wykorzystania tego przepisu.  Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiał: Artur Olesch Dr Małgorzata Gałązka-Sobotka, ekspert w obszarze rozwoju organizacji, przywództwa i kapitału ludzkiego. Adiunkt w Katedrze Zarządzania i Marketingu Uczelni Łazarskiego.

Od lat wykłada, szkoli i doradza w obszarze zarządzania strategicznego i zarządzanie zasobami ludzkimi. Dyrektor Centrum Kształcenia Podyplomowego Uczelni Łazarskiego; członek Rady NFZ; Doradca Prezydenta Pracodawców RP w obszarze ochrony zdrowia; dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego; Dyrektor programu MBA w ochronie zdrowia; Wice Prezes Klastra Nowoczesna Medycyna. Posiada szerokie doświadczenie projektowe, kierowała projektami badawczymi finansowanymi ze środków MNiSW oraz rozwojowymi finansowanymi z UE. Integratorka ludzi i idei.

rozmow y

Technologie uporządkują opiekę COCIR (Europejski Komitet Koordynacyjny Przemysłu Radiologicznego, Elektromedycznego i Ochrony Zdrowia) to wiodąca europejska organizacja handlowa reprezentująca firmy sektora nowoczesnych technologii medycznych. Z Sekretarz Generalną Nicole Denjoy rozmawiamy o perspektywach dla rynku e-zdrowia, polityce proinnowacyjnej oraz nieuniknionych przeobrażeniach w ochronie zdrowia.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

27

rozmow y

Medycyna coraz częściej sięga do rozwiązań informatycznych. Technologie obrazowania rozwijają się w błyskawicznym tempie, do gry wchodzą narzędzia e-zdrowia. Jak dziś wygląda sektor innowacji w medycynie i jakie trendy zdominują jego rozwój?

Europejskie systemy ochrony zdrowia czekają drastyczne zmiany. Ekosystem, w którym działają, przeobraża się, pojawiają się nowi gracze na rynku, nowe warunki. Główną bolączką są rosnące koszty oraz brak jednolitych norm, czego efektem jest niska skuteczność oraz nieuzasadniona zmienność i niejednorodność procedur podejmowania decyzji klinicznych w grupie świadczeniodawców. Z holistycznego punktu widzenia można by powiedzieć, że systemy ochrony zdrowia stały się niedopasowane do otoczenia.

Sektor ICT (red.: technologii informacyjno – komunikacyjnych, ang. information and communications technologies) w ochronie zdrowia tworzy obecnie ponad 1500 firm, w 80% są to małe i średnie przedsiębiorstwa. Koncepcja opieki zintegrowanej – opierająca się na likwidowaniu granic pomiędzy poszczególnymi podmiotami i elementami w łańcuchu świadczeń medycznych i socjalnych – powoli zaczyna być postrzegana jako jeden z najbardziej obiecujących modeli, nie tylko w Europie, ale i na całym świecie. Łatwiejszy dostęp do wyższej jakości i bezpieczniejszej oraz efektywnej kosztowo opieki zdrowia możliwy jest tylko poprzez transformację dotychczasowych mechanizmów dystrybucji zdrowia w kierunku podejścia skupionego na pacjencie, gdzie opieka zdrowotna i socjalna przenikają się wzajemnie. Chory odgrywa w tym układzie rolę centralną i na nim koncentruje się organizacja systemu.

Nadchodzi era opieki zintegrowanej.

Placówki ochrony zdrowia i lekarze będą dzielić się danymi na temat pacjenta, blisko ze sobą współpracować, wymieniać wiedzą dotyczącą najlepszych praktyk klinicznych. Punkt ciężkości przesunie się na ciągłość leczenia, prewencję, zarządzanie chorobami zamiast leczenia skutków chorób, lepsze zrozumienie mechanizmów kierujących zdrowiem populacji. Technologie e-zdrowia odegrają kluczową rolę we wspomnianym procesie przeobrażeń modelu systemu opieki zdrowotnej. Stanie się to za sprawą ros-

28

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

nącej dostępności usług ICT, począwszy od gromadzenia i swobodnej wymiany danych, ich przetwarzania na potrzeby podejmowania decyzji, większego bezpieczeństwa, które z kolei otworzy drzwi do bardziej szczegółowego kolekcjonowania informacji i ich analizy. Niemniejsze znaczenie zyskają portale informacji medycznych, specjalne aplikacje, systemy wspomagające podejmowanie decyzji klinicznych i zarządczych, inteligentne urządzenia monitorujące stan zdrowia.

Obecnie ICT w ochronie zdrowia pozostaje daleko w tyle za innymi sektorami, jak chociażby bankowością czy turystyką. Jestem jednak przekonana, że reorientacja w stronę opieki zintegrowanej stanie się motorem napędowym dla nowych technologii. Coraz większe znaczenie e-zdrowia można dostrzec obserwując politykę Unii Europejskiej, w tym inicjatywy i strategie mające na celu integrację danych medycznych pacjentów, zamieszkujących wszystkie państwa członkowskie, w ramach jednego systemu. Mamy nadzieję, że to dopiero pierwsze kroki prowadzące do harmonizacji strategii i likwidacji niekorzystnej fragmentaryzacji rynku ICT. W jaki sposób nacisk na integrację opieki nad pacjentem zmieni cały sektor?

Po pierwsze szpitale staną przed koniecznością zreformowania swojego podejścia do chorego i redefinicji własnej roli w systemie. Będą musiały ograniczyć liczbę łóżek, przekształcić się w kierunku wybranej, wąskiej specjalizacji, dzielić się informacją nie tylko z samym pacjentem, ale także z innymi świadczeniodawcami zaangażowanymi w proces leczenia i opieki nad chorym. To będzie wymagało otwarcia budowanych przez długi czas szczelnych silosów informacyjnych. W nowych warunkach, osiąganie założonych celów finansowych oraz jakościowych stanie się niemożliwe bez większego zaangażowania technologii cyfrowych, gdzie zbieranie, przetwarzanie i udostępnianie danych odbywa się elektronicznie.

Po drugie, sama ochrona zdrowia zmienia się z modelu leczenia chorób na model prewencji i profilaktyki oraz wczesnej diagnozy. Celem nadrzędnym stało się zatrzymanie wzrostu odsetka osób chorych przewlekle. Żeby to osiąg-

nąć, musimy w większym stopniu współdzielić i wykorzystywać informacje medyczne na temat pacjenta, niezależnie od tego, w którym miejscu zostały zgromadzone: w szpitalu, u lekarza rodzinnego, w domu, w systemie opieki społecznej.

Tutaj do gry wchodzą elektroniczne konta zdrowia wdrażane na poziomie regionalnym lub krajowym, wykorzystujące technologię chmury, gwarantujące bezpieczeństwo przechowywanych danych.

Odejście od dokumentacji papierowej uwolni dane od miejsca ich fizycznego przechowywania.

Kolejnym wyzwaniem będzie uporządkowanie, znormalizowanie i wykorzystanie danych medycznych generowanych przez samego pacjenta (indywidualne notatki), urządzenia pomiarowe (np. ciśnieniomierze) czy sprzęt diagnostyczny. Ta mieszanka danych, określana jako „big data”, może okazać się strategiczna z punktu widzenia zdrowia jednostki oraz w szerszym znaczeniu – ze względu na możliwość wyławiania trendów populacyjnych. Obserwujemy ponadto bardzo szybki rozwój zdrowotnych aplikacji mobilnych, projektowanych zarówno dla osób chorych i zdrowych oraz lekarzy. W ten sposób dwa rozdzielne dotąd światy – ochrony zdrowia i technologii informacyjnych – zazębiają się ze sobą, tworząc nowy model, w którym każdy człowiek może być monitorowany i kierowany w stronę optymalnych rezultatów zdrowotnych.

Z jednej strony występują silne trendy technologiczne, z drugiej – twarde ramy regulacji prawnych i polityki zdrowotnej. Czy europejski rynek sprzyja rozwojowi innowacji e-zdrowia?

O ile wizja opieki zintegrowanej jest w miarę przejrzysta, uporządkowana i zrozumiała, to jeszcze nie do końca wiemy, jak ją zrealizować. Sprawy komplikują się biorąc pod uwagę duże rozproszenie i zróżnicowanie graczy obecnych na rynku, którymi kierują czasami odmienne interesy. Europa składa się z różnych kultur. Ochrona zdrowia i e-zdrowie także są mocno zdywersyfikowane. Potrzebujemy nowego modelu biznesowego, aby nadać zmianom rozpędu. Jednym z nich będzie rezygnacja z dotychczasowego finansowania świadczeń medycznych w modelu „opłata za procedurę”, który prowadzi do maksymalizacji produktywności świadczenio-

Rozmow y

» E-zdrowie odegra strategiczną rolę w procesie transformacji modelu ochrony zdrowia w kierunku opieki zintegrowanej.« dawców bez efektywności kosztowej, a w efekcie – do nadkonsumpcji świadczeń medycznych. Niezbędne będzie wprowadzenie nowych strategii finansowania, gdzie system refundacji faworyzuje przede wszystkim jakość usług.

Same technologie i rozwiązania e-zdrowia są już dostępne, ale nie chodzi tylko o czysto techniczne przygotowanie. Musi za tym iść zmiana w mentalności i zarządzaniu sektorem, we wszystkich grupach uczestników rynku.

Zdrowie pacjenta wymaga współpracy, dzielenia się informacją, zaangażowania, a to z kolei – wzajemnego zaufania i optymizmu w stosunku do narzędzi ICT. Te trudno wytworzyć bez dokładnej wiedzy na temat zastosowania i użytkowania e-narzędzi. E-umiejętności nie są niestety elementem programów edukacyjnych w grupach pracowników ochrony zdrowia, zwłaszcza lekarzy i pielęgniarek. Niewiedza prowadzi do sceptycznych postaw i bardzo spowalnia proces adaptacji technologii na rynku. Trzeba również pamiętać, że ewolucja technologii wygeneruje wkrótce zapotrzebowanie na zupełnie nowe zawody związane z m.in. obróbką i zarządzaniem danymi.

Prawdziwym bólem głowy dla nowych technologii w ochronie zdrowia jest interoperacyjność. Mówimy bowiem o ogromnym ekosystemie składającym się z ludzi, organizacji, firm, wiedzy, norm. Próba zintegrowania poszczególnych aktorów na tej scenie, systemów IT o odmiennych standardach, instytucji zajmujących się różnymi dyscyplinami medycyny, kultur, języków, regulacji prawnych i administracyjnych jest potężnym wyzwaniem. Wyzwaniem jeszcze trudniejszym, gdy uwzględnimy ograniczenia budżetowe, reżimy ochrony danych osobowych, specyfikę systemów wymiany informacji i ciągle zbyt powolną digitalizację sektora.

Jakich konkretnie zmian oczekuje rynek?

ki zdrowotnej. Każdy obywatel, nawet jeżeli nie jest jeszcze pacjentem, powinien być w centrum systemu.

A jak zwiększyć wpływ e-zdrowia na tworzenie lepszej rzeczywistości ochrony zdrowia?

COCIR opracował 10 rekomendacji dla kreatorów polityki zdrowotnej i podmiotów rynku zaangażowanych w ochronę zdrowia, których celem jest zwiększenie znaczenia e-zdrowia. Są to: – zdefiniowanie spójnej wizji e-zdrowia w Europie na poziomie regionalnym, krajowym oraz ustanowienie długoterminowych celów polityki zdrowotnej; – przełamanie dotychczasowej defragmentacji systemów e-zdrowia poprzez zrównoważone planowanie inwestycji i systemy biznesowe wspierające nowe modele zarządzania w sektorze; – rozwój stabilnego modelu ekonomicznego z innowacyjnym modelem refundacji świadczeń medycznych dla większej odpowiedzialności finansowej w całym łańcuchu świadczenia usług (od profilaktyki do rehabilitacji i opieki domowej), z zaangażowaniem technologii e-zdrowia; – budowa zaufania pomiędzy uczestnikami rynku, z uwzględnieniem pracowników ochrony zdrowia, z naciskiem na poszerzanie wiedzy o korzyściach e-zdrowia; – wspieranie większego zaangażowania pacjentów z akcentem na personalizację usług medycznych; – rozwój międzynarodowych standardów w zakresie interoperacyjności e-zdrowia; – wypracowanie prawnej przejrzystości i ram regulacyjnych dla swobodnego przepływu usług zdrowotnych w łańcuchu ochrony zdrowia, również w aspekcie transnarodowym. Stworzenie gwarancji bezpieczeństwa danych medycznych; – stworzenie warunków dla konkurencyjnego rynku e-zdrowia w Europie, likwidowanie technicznych, administracyjnych, finansowych i prawnych barier pomiędzy państwami członkowskimi; – wzmocnienie międzynarodowej pozycji europejskiego przemysłu zdrowia, jako eksportera konkurencyjnych narzędzi, umiejętności, wiedzy i knowhow; – stymulacja innowacji, badań i rozwoju w obszarze opieki społecznej, zdrowia, ICT i nauki. 

E-zdrowie oraz rozwiązania ICT mogą być elementami budowania lepszej opie-

Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiał: Artur Olesch

Technologie rozwijają się i ewoluują bardzo szybko, a to rodzi potrzebę stworzenia dobrze przemyślanych i sięgających daleko w przyszłość regulacji na poziomie międzynarodowym. Nowe zasady nie oznaczają dodatkowych przepisów, ale dobrze skonstruowane normy administracyjne i prawne oraz równowagę na poziomie standardów międzynarodowych. Akceleratorem rozwoju byłaby z pewnością harmonizacja standardów na poziomie Unii Europejskiej.

W ten sposób zagwarantowany zostałby przepływ sprawdzonych technologii i wiedzy opartej na najlepszych praktykach, co w efekcie oszczędza wielu wysiłków i nakładów ponoszonych na zdublowane koncepcyjnie lub nie wnoszące wartości dodanych narzędzia. Dziś każdy kraj w ramach granic UE stosuje różne systemy refundacji świadczeń zdrowotnych. Tak długo, jak nie przeobrazimy ich na wspomniany wcześniej model premiujący jakość, nie możemy oczekiwać nastawienia na produktywność i szybkiego rozwoju technologii informacyjnych na poziomie świadczeniodawców. Za usługę medyczną – niezależnie od tego czy jest innowacyjna czy nie, abstrahując od elementów na nią się składających oraz poziomu jakości – szpitale otrzymują te same pieniądze. To utrwala konserwatywny model opieki nad chorymi i blokuje rozwój koncepcji opieki nad osobami zdrowymi, w znaczeniu prewencji.

Jednym z zadań COCIR jest wspieranie i promocja takich regulacji w ochronie zdrowia, które będą stabilną podporą dla innowacyjności, premiując efektywność kosztową i prowadząc w efekcie do ułatwionego dostępu pacjentów do ochrony zdrowia oraz likwidacji nierówności w zdrowiu.

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

2

pRaktyk a

RZUĆ PALENIE

Dym papierosowy zabija co roku 6 milionów ludzi na świecie (ponad 5 milionów palaczy i 600 000 biernych palaczy).

Naukowcy zidentyfikowali w nim ok. 4000 substancji chemicznych, w tym 250 szkodliwych i 50 rakotwórczych.

Co się dzieje w organizmie człowieka po rzuceniu palenia?

Po 20 minutach Zanika silne działanie nikotyny w organizmie. Puls, rytm serca i ciśnienie stopniowo obniżają się.

Ręce i stopy stają się lepiej ukrwione oraz osiągają prawidłową temperaturę.

Po 3 miesiącach 1 rok

Po 3–9 miesiącach Zmniejsza się intensywność i częstość kaszlu, wydłuża oddech. Pęcherzyki płucne stopniowo odzyskują normalną funkcjonalność i wydajność. Ich zdolność transportowania flegmy, a tym samym – oczyszczania płuc – poprawia się, podobnie jak w przypadku oskrzeli.

Odporność organizmu rośnie, spada ryzyko infekcji.

Po 24 godzinach Zmniejsza się ryzyko nagłego zawału serca.

Po 48 godzinach Nikotyna zostaje wydalona z ciała człowieka. Poziom tlenu we krwi stabilizuje się. Zapachy i smaki odczuwane są coraz intensywniej – powodem jest regeneracja receptorów węchu i smaku.

5 lat

Po 1 roku Ryzyko chorób serca i układu krwionośnego spada o 50% w stosunku do okresu aktywnego palenia papierosów.

Po 3 dniach Poprawia się funkcjonowanie dróg oddechowych.

Po 5 latach Ryzyko raka jamy ustnej, gardła, przełyku i pęcherza moczowego zostaje zredukowane o połowę.

U kobiet ryzyko raka macicy powraca do poziomu dla osób niepalących.

Po 2–3 tygodniach Wydajność płuc i dotlenienie organizmu ulegają wyraźnej poprawie. Zanika szkodliwe przyzwyczajenie organizmu do nikotyny. Słabną również symptomy uzależnienia, takie jak niepokój, drażliwość, wewnętrzna pustka.

Rosnący od momentu rzucenia nałogu apetyt, powraca do normy.

Oczekiwana średnia długość życia mężczyzn palących ponad 10 papierosów dziennie jest mniejsza o 9,4 lat od średniej dla ogółu społeczeństwa.

W grupie kobiet spadek wynosi 7,3 lat.

Osoby, które rzucają palenie w wieku 30 lat, cechuje taka sama oczekiwana długość życia jak w przypadku osób, które nigdy nie paliły.

30

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

Pojemność płuc zwiększa się o 30 procent.

Po 10 latach 10 lat

Ryzyko zachorowania na raka płuc jest już takie samo jak u osób, które nie palą papierosów. Jednak w pewnym stopniu nie da się wykluczyć niebezpieczeństwa chorób odtytoniowych.

Prawdopodobieństwo wystąpienia raka krtani i trzustki nadal spada. W kolejnych latach obniża się ryzyko chorób serca i układu krwionośnego do poziomu typowego dla osób niepalących.

Źródło: infografika – Zeit Wissen (6/2014), dane wg WHO

pRaktyk a

Foto: www.mz.gov.pl

Pakiet wąptliwości Od początku roku obowiązują przepisy dotyczące pakietu onkologicznego. Szczególne zasady postępowania w przypadku podejrzenia nowotworu miały stać się remedium na problemy pacjentów z szybkim dostępem do diagnostyki i leczenia.

Wokół nowych rozwiązań pojawia się jednak sporo wątpliwości. iwONA MAgdAleNA AleksANdrOwicZ Prawnik w NZOZ „Przychodnia” sp. z o.o.

Wprowadzenie nowych regulacji miało przyczynić się do poprawy efektywności diagnostyki i leczenia onkologicznego. Według danych WHO, nowotwory złośliwe są drugą przyczyną zgonów po chorobach układu krążenia, przy czym przedwczesna umieralność na chorobę nowotworową dotyczy coraz młodszych osób. Potrzebę podjęcia odpowiednich działań potwierdzono już w rozporzą-

dzeniu dotyczącym priorytetów zdrowotnych z 2009 roku, w którym za cel postawiono między innymi zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu nowotworów złośliwych. Wprowadzenie pakietu onkologicznego jest więc uzasadnione, warto jednak przyjrzeć się, jak nowości sprawdzają się w praktyce.

Trudne początki Od czasu ogłoszenia sztandarowego projektu Ministerstwa Zdrowia, informacje

na temat założeń reformy i płynących z niej korzyści pojawiały się regularnie we wszystkich mediach. Dla pacjentów przygotowano akcję informacyjną w postaci reklam i strony internetowej z rysunkami znanego autora. Można jedynie zadawać sobie pytanie, czy celem reklamy leczenia nowotworów miało być podniesienie poczucia bezpieczeństwa pacjentów, czy poprawa wizerunku Ministerstwa Zdrowia i NFZ. W ramach działań wdrożeniowych zaoferowano również szkolenia dla lekarzy. Mimo to, organizacje zawodowe bardzo krytycznie oceniają pakiet, a w szczególności termin jego wprowadzenia.

Zastrzeżenia wydają się uzasadnione, gdy prześledzi się daty publikacji głównych aktów prawnych tworzących pakiet onkologiczny. Nowelizacja ustawy dotyczącej zasad udzielania świadczeń

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

31

praktyk a

ukazała się w końcu sierpnia, natomiast rozporządzenie ustalające wzór karty diagnostyki i leczenia onkologicznego, nazywanej najczęściej kartą onkologiczną, opublikowano 9 grudnia. Biorąc pod uwagę konieczność przeszkolenia personelu medycznego, pracowników odpowiedzialnych za rejestrację i rozliczanie świadczeń, a także dokonanie zmian w oprogramowaniu – czasu było niewiele. Dwa lata temu analogiczna sytuacja miała miejsce przy okazji wprowadzania systemu eWUŚ. Świadczeniodawcy muszą dostosować się do zmian w prawie, ale ustawodawca powinien zapewnić odpowiednie warunki do realizacji świadczeń według nowych przepisów.

POZ rozdaje karty O ile wprowadzany równolegle pakiet kolejkowy koncentruje się na leczeniu specjalistycznym, o tyle pakiet onkologiczny opiera się w dużej mierze na lekarzach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Krótki czas oczekiwania i swoboda dostępu do lekarza POZ zostały wykorzystane, żeby maksymalnie ułatwić pacjentom dostęp do szybkiej diagnostyki i leczenia.

Kluczową rolę odgrywa karta onkologiczna zastępująca skierowania na realizację poszczególnych świadczeń, a także będąca zbiorem wszelkich danych niezbędnych do potwierdzenia lub wykluczenia choroby nowotworowej. Uprawnienia do wydawania kart przyznano wszystkim lekarzom POZ, jednak w przypadku niskiej skuteczności lekarz straci możliwość wystawiania tego dokumentu. W celu przywrócenia uprawnień będzie musiał odbyć szkolenie. Z jednej strony nowe rozwiązania premiują jakość świadczeń i skuteczność w leczeniu, z drugiej – prowadzą do różnicowania lekarzy w POZ. Pacjent będzie mógł zrezygnować z leczenia przez lekarza nieposiadającego uprawnień do wydawania kart onkologicznych i nie wpłynie to na obowiązek wniesienia opłaty za zmianę deklaracji.

Co istotne, karta onkologiczna może zostać wydana przez lekarza POZ podejrzewającego nowotwór, natomiast przepisy jasno wskazują, że w przypadku lekarza udzielającego ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych lub szpital-

32

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

nych, niezbędne jest stwierdzenie nowotworu, a nie tylko podejrzenie.

Karta onkologiczna Początkowo planowano wprowadzenie kart w kolorze zielonym. Ostatecznie zrezygnowano z tego zamierzenia pod wpływem sugestii, że charakterystyczny wygląd zewnętrzny dokumentacji medycznej będzie umożliwiał osobom postronnym identyfikację problemów zdrowotnych pacjenta. Podobna argumentacja przesądziła o zaprzestaniu wydawania różowych recept na leki narkotyczne w 2013 roku. Karta w kolorze zielonym występuje natomiast w znaku graficznym służącym do oznaczenia lekarzy i podmiotów leczniczych realizujących szybką terapię onkologiczną.

Karta onkologiczna musi być opatrzona unikalnym numerem w postaci kodu kreskowego. Zgodnie z ogólną zasadą, w dokumentacji indywidualnej we-

» Z jednej strony nowe rozwiązania premiują jakość świadczeń i skuteczność w leczeniu, z drugiej – prowadzą do różnicowania lekarzy w POZ.«

wnętrznej dokonuje się wpisu o wydaniu dokumentacji indywidualnej zewnętrznej, zawierającego dokładny opis, lub załącza jej kopię. Zasadnym zatem jest dołączenie do dokumentacji medycznej pacjenta kopii wydanej karty, tym bardziej, że w przypadku zmiany świadczeniodawcy dla potrzeb diagnostyki lub leczenia onkologicznego, kartę otrzymuje pacjent. Na świadczeniodawców nałożono również obowiązek bezpłatnego wydawania pacjentom dokumentacji medycznej dotyczącej diagnostyki onkologicznej.

Co dalej?

Pakiet onkologiczny to interesująca propozycja, pytanie tylko czy nie korzystniejsze byłoby wprowadzenie kompleksowych rozwiązań zamiast zmian dotyczących jednej grupy problemów zdrowotnych. Dotychczas główną trudnością w przypadku podejrzenia nowotworu był wydłużony czas oczekiwania na konsultacje czy badania diagnostyczne. Przy prawidłowym prowadzeniu list oczekujących, termin dziewięciu, a docelowo siedmiu tygodni na szybką terapię onkologiczną mógłby być realizowany w oparciu o dotychczasowe regulacje.

Zamiast tworzyć kolejny wyjątek w postaci odrębnej listy pacjentów rejestrowanych na podstawie karty, należałoby precyzyjniej rozgraniczyć, jakie kryteria medyczne kwalifikują do uznania pacjenta za przypadek pilny. Bezwzględnie należy również egzekwować przepis mówiący, że świadczeniobiorcę zakwalifikowanego do kategorii medycznej „przypadek pilny” umieszcza się na liście oczekujących przed pacjentami uznanymi za przypadek stabilny. Pacjenci pilni powinni być obsługiwani przed wszystkimi przypadkami stabilnymi, a nie jedynie rejestrowani na termin np. za trzy miesiące zamiast za osiem.

Czy pakiet onkologiczny wykreuje nową rzeczywistość w ochronie zdrowia, czy wprowadzi tylko drobne zmiany, będzie można ocenić z perspektywy czasu. Z pewnością jednak podjęty został bardzo istotny temat i trudno będzie ustawodawcy wycofać się z obietnic złożonych osobom dotąd bezsilnym wobec opieszałości systemu. 

praktyk a

CO NOWEGO?

ULGA W PRZEWLEKŁYM BÓLU Chroniczny ból to problem milionów ludzi na całym świecie. Ogranicza aktywność, pogarsza samopoczucie, zaburza zdrowy sen wpływając negatywnie na jakość życia. Środki farmakologiczne, mogące wywoływać skutki uboczne, nie są idealnym remedium.

Czy ulgę przyniesie technologia? Quell to urządzenie, które stymuluje zakończenia nerwowe. W ten sposób wyzwalany jest naturalny mechanizm blokowania bólu w centralnym systemie nerwowym. Urządzenie rekomendowane przez lekarzy może być stosowany w ciągu dnia i w nocy, ulga odczuwana jest już po 15 minutach. Użytkownik monitoruje przebieg terapii z pomocą smartfona, m.in. kontrolując jakość snu. Quell pojawi się w sprzedaży na wiosnę 2015 roku.

SENSOR WYKRYWAJĄCY

ELEKTRONIKA POMOŻE

UDAR MÓZGU

W ODCHUDZANIU

Zespół inżynierów z Samsung C-Lab konstruuje ubieralne urządzenie do monitorowania stanu zdrowia na podstawie fal mózgowych. EDSAP (Early Detection Sensor & Algorithm Package), czyli pakiet czujników i algorytmu wczesnego ostrzegania ma na celu pomóc zapobiegać udarom mózgu przy użyciu smartfona lub tabletu. Czujniki EDSAP umieszczone w urządzeniu zakładanym na głowę zbierają i bezprzewodowo przesyłają dane o falach mózgowych do mobilnej aplikacji, która analizując je określa prawdopodobieństwo wystąpienia udaru.

Cała operacja trwa 60 sekund.

Epidemia otyłości to dziś jeden z najpoważniejszych problemów zdrowia publicznego. Maestro firmy EnteroMedics ma pomóc w leczeniu skrajnej otyłości przede wszystkim osobom, u których zwiększona waga ciała wynika z zaburzeń metabolicznych. Niewielki implant wysyła impulsy elektryczne do znajdujących się w żołądku zakończeń nerwowych, sterując subiektywnym poczuciem głodu i sytości. Urządzenie zostało przetestowane przez amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA) i wszczepione już ponad 600 pacjentom.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

33

pRaktyk a

BEZLITOSNY ZABÓJCA BAKTERII Oporne na środki dezynfekujące bakterie są często źródłem niebezpiecznych zakażeń szpitalnych. Tru-D to system dezynfekcji promieniami UVC (światło ultrafioletowe), które są zabójcze dla mikroorganizmów. Cały system, dostępny w postaci poręcznego i mobilnego modułu, pozwala dezynfekować całe środowisko szpitalne: pokoje pacjentów, pomieszczenia intensywnej terapii, sale operacyjne i przestrzenie publiczne. Promieniowanie UVC likwiduje najniebezpieczniejsze patogeny. Po pierwszym użyciu ginie 99,9% szczepów bakterii należących do enterokoków z wykształconym mechanizmem oporności na glikopeptydy (VRE – Vancomycin-Resistant Enterococcus). Urządzenie w wersji Tru-D Sensor 360 ocenia najpierw czas niezbędny do przeprowadzenia dezynfekcji, biorąc pod uwagę geometrię pomieszczenia, umeblowanie, rodzaj powierzchni. Wszystkie dane z wykonywanych operacji przesyłane są do specjalnego systemu i mogą być analizowane np. przez służby odpowiedzialne za higienę pomieszczeń.

JUŻ NIE ZAPOMNISZ ZAŻYĆ

LEKARSTWA Inteligentne pudełko na tabletki, które przypomina o konieczności zażycia leku oraz wysyła alarm w przypadku pominięcia dawki. Liif firmy Tricella posiada wbudowane czujniki monitorujące, czy tabletka została wyjęta z opakowania. Specjalna aplikacja na smartfona pozwala kontrolować farmakoterapię indywidualną lub bliskich osób (np. dzieci). Wymienna bateria zapewnia nieprzerwane działanie urządzenia nawet do 1 roku.

Źródło i zdjęcia: Quell, Samsung,EnteroMedics, Tru-D, Liif – Tricella

34

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

praktyk a

mHealth in Europe: Preparing the ground – consultation results published Foto: www.picjumbo.com

Privacy and security, patient safety, a clear legal framework and better evidence on cost-effectiveness are all required to help mobile Health care (“mHealth”) flourish in Europe, according to the responses to a European Commission public consultation. www.ec.europa.eu

211 separate responses from public authorities, healthcare providers, patients’ organisations and web entrepreneurs, inside and outside the EU, gave feedback on eleven issues related to the uptake of mHealth in the EU. While recent statistics confirm that national and EU funding initiatives are bearing fruit and that Europe is set to become the largest market by 2018, responses indicated that more remains to be done so that EU entrepreneurs can effectively access this booming market.

Results – 97 respondents believe that strong privacy and security tools (such as data encryption and authentication mecha-

nisms) are needed to build users' trust.

Half of the respondents called for a strengthened enforcement of data protection and the rules applicable to mHealth devices.

– Nearly half of the respondents ask for more patient safety and transparency of information, by means of certification schemes or quality labelling of lifestyle and wellbeing apps. Nevertheless, some warn against the risks of over-regulation.

– Web entrepreneurs consider it difficult to access the market due to the lack of a clear regulatory framework, interoperability and common quality criteria.

– 71 respondents think performance and safety requirements and liability rules applicable to lifestyle and wellbeing

apps should be clarified, through legislation, self-regulation or guidance.

– A fifth of respondents believe more evidence is needed on the cost-effectiveness of mHealth. 21 respondents referred to specific studies and projects which have demonstrated efficiency gains. For example, according toone study, trials in the Nordic countries have shown that mHealth could generate a 50-60% reduction in hospital nights and re-hospitalization for patients with Chronic Obstructive Pulmonary Disease. The same study estimates that mHealth could reduce overall elderly care expenditure by 25%.

Respondents also suggested that: – EU and national actions should ensure interoperability of mHealth solutions with Electronic Health Records (EHRs) for continuity of care and for research purposes.

– Greater emphasis should be put on actions to promote open standards and the use of the common open architecture or open Application Programming Interfaces.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

35

praktyk a

– Health professionals, care-givers and users should be actively involved in co-designing mHealth solutions.

About mHealth mHealth is an emerging part of eHealth, where Information & Communication Technologies are used to improve health products, services and processes. It is a promising area to supplement the traditional delivery of healthcare. It inclu-

des applications which: – perform measurements (e.g. of glucose levels) – complement medical devices (e.g. helping in the delivery of insulin by transmitting control signals to the pump from a mobile platform) – remind patients they should take their medication – provide recommendations (e.g. meditating techniques) to improve users' overall health & wellbeing. 

Foto: www.mobilehealthglobal.com

Next steps The Commission will, in the course of 2015, discuss with stakeholders the options for policy actions (legislation, selfor co-regulation, policy guidelines, etc.).

A series of actions to support mHealth deployment are already foreseen under Horizon 2020 and will be taken into

account in future work programmes. mHealth will be one of the key topics on the agenda of eHealth Week in Riga in May 2015.

36

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

opinie

Foto: clevercupcakes / Foter / CC BY

Sposoby na zadowolonego pacjenta Co wpływa na wybór klienta, czyli dlaczego lubimy chodzić do konkretnego lekarza bądź centrum medycznego.

Marek Kubicki

Zgodnie z sondażami społecznymi, mniej niż 1/3 Polaków jest zadowolonych ze służby zdrowia. Dobre oceny najczęściej wystawiają najmłodsi i najstarsi, osoby z niższym wykształceniem, pochodzące z niewielkich miejscowości. 74 proc. respondentów pozytywnie ocenia lekarzy pierwszego kontaktu. Cenione są przede wszystkim ich kompetencje, zaangażowanie w pracę. Jednak aż 85 proc. Polaków wskazuje na trudny dostęp do lekarzy specjalistów, którzy oceniani są istotnie gorzej od lekarzy POZ.1

Czy jednak Polacy są w stanie ocenić jakość i kompetencje poszczególnych lekarzy oraz placówek? Skoro opinię o polskiej służbie zdrowia są aż tak złe, to w jaki sposób pacjenci wybierają najlepsze placówki? Czym się kierują i jak przebiega proces decyzyjny?

Po pierwsze – zachwyt Standardy ISO, nowoczesne zasady zarządzania, czy każdy podręcznik marketingu zawierają wskazanie o konieczności badania satysfakcji pacjenta. Logiczne rozumowanie nakazywałoby podejrzewać, że w placówce medycz-

nej kluczowa dla pacjenta powinna być jakość leczenia. Niestety, w większości przypadków nie jest w stanie jej ocenić.

Tylko wyjątkowo dobre leczenie, bądź oczywiste błędy lekarskie wykryte przez kolegów po fachu sprawiają, że oceniana jest fachowość lekarzy. Choć to przykre, to pacjent ocenia daną placówkę i lekarza przede wszystkim według pozamerytorycznych czynników.

Budynek i lokalizacja Dla części osób starszych wizyta u lekarza to – poza aspektem medycznym – także bardzo ważne wydarzenie o charakterze społecznym i towarzyskim, a dla osób samotnych – jedna z nielicznych okazji, gdy mogą sobie swobodnie porozmawiać z ludźmi w kolejce, bądź z samym lekarzem. Jednak dla więk-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

37

opinie

nosi jakość leczenia, jak i samej konsultacji lekarskiej. Niezależnie od tego, czy jest używany w procesie leczenia, czy nie.

Foto: clevercupcakes / Foter / CC BY

» Pacjent ocenia daną placówkę i lekarza przede wszystkim według pozamerytorycznych czynników.« szości klientów, zwłaszcza mieszkających w dużych miastach, kluczowy jest czas. Umawianie na konkretną godzinę, możliwość parkowania samochodu, czy dogodny dojazd komunikacją miejską może przesądzić o tym, czy wybierze tę, czy inną jednostkę. I w większości wypadków standardowych przeziębień, czy nieskomplikowanych wizyt u specjalisty, to właśnie szybkie terminy i dogodna lokalizacja są ważniejsze od tego, jaki konkretnie lekarz danego dnia przyjmuje.

Wnętrza Czynnik bardzo istotny, może z wyjątkiem starych, zaniedbanych placówek, które dysponują dużym kontraktem z NFZ i choć się nie podobają, to klienci z braku bezpłatnej alternatywy i tak będą do nich chodzić. Wszystkie placówki prywatne, a także większość publicznych narażonych na konkurencję, muszą zachować pewne standardy. Czyste, odmalowane i odremontowane wnętrza, dostęp do bezpłatnej wody pitnej, wygodne krzesełka, czy fotele w poczekalni są już raczej oczywiste dla pacjenta.

Bezprzewodowy Internet, kąciki zabaw dla dzieci, kawa bądź herbata są mniej popularne, ale przynajmniej część z tych udogodnień już nie dziwi. Kluczowy jest schludny i estetyczny wygląd. Wszystkie pozostałe elementy są ważne i podnoszą jakość świadczeń, choć klienci będą raczej oczekiwać, że wyższa jakość będzie

38

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

zawierać się w standardowej cenie i nie będą za nią chcieli dużo więcej płacić np. w podwyższonej stawce za wizytę u specjalisty.

Sprzęt Dzięki pieniądzom unijnym, jak i różnym programom dofinansowania przez samorząd lokalny, dziś jednostka publiczna często dysponuje lepszym, a przynajmniej porównywalnym sprzętem medycznym w odniesieniu do placówki prywatnej. Oczywiście istnieją nadal niedoinwestowane i słabo wyposażone przychodnie, czy szpitale publiczne.

Jednak w wielu przypadkach to właśnie w tych jednostkach – które niekoniecznie musiały kalkulować, czy dana inwestycja im się zwróci – znajduje się droższy sprzęt, niż w liczącym skrupulatnie amortyzacje prywatnym centrum medycznym. Ogólna zasada oceny sprzętu przez klienta jest taka, że nowsze, potężniejsze i droższe urządzenie jest lepsze niż to starsze, które w wielu przypadkach w zupełności wystarczy. Jeżeli rezonans magnetyczny to 3T (3-teslowy), jeżeli tomograf – najlepiej 64 rzędowy, jeżeli USG – optymalnie 3D bądź 4D, nawet jeżeli pacjent przyszedł ze złamanym palcem i potrzebne mu jest zwykłe zdjęcie RTG i to nawet niekoniecznie cyfrowe. Posiadanie przez jednostkę nowoczesnego sprzętu, np. rezonansu, paradoksalnie z perspektywy klienta pod-

Standardy obsługi Na usługi w ramach NFZ godzimy się czekać pod gabinetem długie godziny, terminy do endokrynologa na październik 2016 brzmią abstrakcyjnie, ale już na maj 2015, czyli na 2–3 miesiące w przód wydają się jak najbardziej naturalne.

Z kolei od usługi komercyjnej, za którą przychodzi pacjentowi zapłacić z własnej kieszeni, oczekuje się (chyba, że jest to wizyta u wybitnego specjalisty, czy profesora bądź ordynatora), że termin oczekiwania nie przekroczy 5 dni roboczych w przypadku wizyty u specjalisty, a 24 godziny w przypadku wizyty u internisty. Czas przeznaczony na pacjenta powinien wynosić 15–20 minut, a sama wizyta być umówiona na konkretną godzinę i datę.

Recepcja/Call Center Zwykle jeden z najgorzej opłacanych, najmniej szanowanych i podlegający największej rotacji dział w placówce.

W jednostkach publicznych wciąż można w nim spotkać pielęgniarki, z reguły w starszym wieku. W placówkach prywatnych przeważają studentki, osoby młode o wyższej niż przeciętna urodzie, bądź w przypadku CC – miłym głosie. Uprzejma, kompetentna, schludnie ubrana, potrafiąca doradzić, a najlepiej jeszcze mająca dobry kontakt z lekarzami recepcja jest kluczem do sukcesu danej placówki. To właśnie w tym miejscu klient po raz pierwszy styka się z jednostką i kształtuje sobie o niej opinię. Najczęściej także tutaj kończy swoją wizytę, wychodząc od lekarza, umawiając się na kolejną wizytę, odbierając wyniki, płacąc itd. Dobry i kompetentny personel może uspokoić pacjenta, zadbać o jego komfort, a często sprzedać dodatkową usługę. Klient nie zawsze potrafi dobrze ocenić stronę medyczną, ale każdy potrafi ocenić recepcje.

Lekarz O uprzejmości lekarzy i konieczności empatii pisano bardzo dużo. Każde forum z opiniami o lekarzach, czy specjalistyczny portal, pełne są informacji na temat dobrego kontaktu doktora z pacjentem (bądź jego braku). Choć od tej reguły jest wyjątek, który w dużej części zawdzięczamy serialowi telewizyjnemu Doktor House. Jeżeli lekarz

opinie

» Rola pielęgniarki może okazać się kluczowa dla satysfakcji pacjenta z pobytu w szpitalu lub wizyty w przychodni.« cieszy się opinią wybitnego w swojej dziedzinie, to jego nieuprzejmość i dziwaczny charakter jest przejawem geniuszu, a nie braku kultury, czy zwyczajnie chamstwa. Jednak w przypadku większości doktorów uprzejmość i podejście do pacjenta jest kluczowym czynnikiem sukcesu. Praca w szpitalu i możliwość wskazania klientowi ścieżki postępowania, aby przynajmniej część badań i zabiegów była w ramach NFZ, a nie płatnych, jest drugim z czynników. Wiedza medyczna i skuteczność leczenia są na trzecim miejscu. Przede wszystkim dla-

tego, że ten aspekt poza przypadkami mocno specjalistycznymi i trudniejszymi, bardzo trudno ocenić. Na czwartym miejscu są tytuły naukowe, które powinny świadczyć o wiedzy i doświadczeniu danego lekarza.

Pielęgniarka/położna Także niedoceniana część zespołu medycznego i pracowników placówki.

Kluczowy personel w szpitalach, gdzie pacjenci lekarza widzą rzadko i głównie podczas obchodu, a pielęgniarki są obecne cały czas. Bardzo ważny także w POZ-ach oraz w placówkach w mniejszych miejscowościach, gdzie pielęgniarki środowiskowe – poza stałym kontaktem z pacjentem – pełnią często funkcje recepcji i organizatora pracy. Trochę mniej istotna rola w przychodniach komercyjnych, gdzie przede wszystkim pobierają materiał do badań laboratoryjnych i tylko w niewielkim stopniu spełniają pozostałe funkcje. Bezbolesne zastrzyki, ciepły uśmiech i czas dla pacjenta to kluczowe cechy. Choć pacjenci rzadko się o tym dowiadują, to właśnie pielęgniarki często „pilnują” lekarzy na oddziałach szpitalnych, żeby nie podali niewłaściwego leku, zwracali uwagę na interakcje lekowe bądź pamiętali o tym, co dolega danemu pacjentowi czy pacjentce.

Gdy pacjent dalej jest niezadowolony W kilku firmach komercyjnych akceptowalny poziom skarg to zaledwie pięć osób na tysiąc wizyt. W przypadku niektórych dopuszczane jest, żeby 2–3% wszystkich wizyt mogło zakończyć się ustną, bądź pisemną skargą. Niezależnie od starań, chociażby dana jednostka zrobiła wszystko, by zadowolić swoich klientów, to zawsze znajdą się osoby, którym się coś nie podoba. A nawet najlepszy lekarz spotka na swej drodze klientów, którzy będą z niego kompletnie niezadowoleni pomimo tego, że cieszy się on nienaganną opinią u pozostałych. Dlatego klientów należy słuchać, stosownie do badań satysfakcji starać się poprawiać jakość i standard usług, mając jednak na względzie to, że wszystkim i tak nie uda się dogodzić.  1 Badanie CBOS z 5–11 czerwca 2014 r. na liczącej 1044 osoby reprezentatywnej próbie losowej dorosłych Polaków.

Marek Kubicki, MBA dla Kadry Medycznej na Akademii Leona Koźmińskiego, Dyrektor ds. Rozwoju odpowiadający za otwieranie nowych placówek oraz akwizycje w Falck Medycyna. Pracował bądź współpracował m.in. z EMC Instytut Medyczny, Medicover, Enel‑Med.

Foto: ARCHIMED

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

39

S tat ys t yk i i prognoz y m o n i t o r z j aw is k e p i d e m i o l o g i c z n y c h

Monitor zjawisk epidemiologicznych dorota zacharzewska, Zakład Analiz Statystycznych, KAMSOFT S.A. KOSZTY OGÓLNE LECZENIA

KOSZTY GRYPY I PRZEZIĘBIENIA

KOSZTY ALERGII

ZMIANA MIESIĘCZNA W styczniu W STOSUNKU DO grudnia

71 212 zł

66 570 zł

4 375 zł

4 085 zł

1106 zł

1046 zł

grudzień 2014

styczeń 2015

grudzień 2014

styczeń 2015

grudzień 2014

styczeń 2015

wartość zmiany

–4 642 zł



wartość zmiany

–290 zł



wartość zmiany

–60 zł



DANE ZA 2015 ROK ZE ZMIANĄ W STOSUNKU DO 2014 ROKU

740 305 zł

778 423 zł

35 003 zł

35 986 zł

18 380 zł

20 498 zł

rok 2014

rok 2015

rok 2014

rok 2015

rok 2014

rok 2015

trend prognozy

+38 118 zł



trend prognozy

+983 zł



trend prognozy

+2 118 zł



* wszystkie dane w tekście i tabeli – w przeliczeniu na 1000 mieszkańców

Koszty całkowite W styczniu 2015 roku koszty leczenia (w przeliczeniu na 1000 mieszkańców) osiągnęły poziom 66 570 zł. Oznacza to spadek w stosunku do grudnia o 4 642 zł.

Według prognoz, całkowite koszty leczenia w roku 2015 zamkną się w kwocie 778,4 tys. zł (o 38,1 tys. zł więcej niż w ubiegłym roku).

Tylko trzy województwa – małopolskie, podlaskie i pomorskie – zanotowały wyższy poziom kosztów w styczniu 2015 niż przed miesiącem (zmiana dodatnia na poziomie 1,2% – 1,7%). Najwyższe ogólne koszty leczenia cechują województwa mazowieckie i dolnośląskie (powyżej 75 tys. zł), najniższe – opolskie i lubelskie (poniżej 55 tys. zł). Najsilniej spadły koszty w regionach: opolskim, lubelskim i lubuskim. Były to zmiany powyżej 12 punktów procentowych.

Przewiduje się, że najniższe koszty całkowite w całym roku 2015 uzyskają województwa: kujawsko-pomorskie (660 tys. zł) i opolskie (661 tys. zł). Natomiast najwyższe koszty leczenia w przeliczeniu na 1000 mieszkańców zanotowane zostaną w dolnośląskim i mazowieckim (powyżej 893 tys. zł). Wynik powyżej 800 tys. zł uzyskają też województwa: podlaskie, łódzkie i lubuskie.

40

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

Grypa i przeziębienie Koszty grypy i przeziębienia w styczniu 2015 roku uplasowały się na poziomie 4 085 zł (tylko o 291 zł mniej niż w grudniu 2014, ale o 1 720 zł więcej niż w styczniu ubiegłego roku). Dla całego roku 2015 prognozuje się koszty w wysokości 35 986 zł (o 983 zł więcej niż w 2014 roku).

Najwyższe koszty grypy w przeliczeniu na 1000 mieszkańców odnotowano w województwach: mazowieckim (5,2 tys. zł) i małopolskim (4,9 tys. zł). Najniższymi kosztami w styczniu odznaczały się województwa: warmińsko-mazurskie (2,7 tys. zł) i świętokrzyskie (3 tys. zł).

Województwa: małopolskie (o 10,9%), podlaskie (o 0,3%) i kujawsko-pomorskie (o 0,1%) jako jedyne w styczniu zwiększyły swój wynik kosztowy w porównaniu z grudniem. Najmocniejsze spadki notowano w woj. zachodniopomorskim (o 19%) i lubelskim (o 18,5%). Były to też województwa z największymi obniżkami kwotowymi (powyżej 760 zł).

Tylko województwa mazowieckie i dolnośląskie przekroczą dla całego 2014 roku kwotę 40 tys. zł kosztów leczenia grypy i przeziębienia, osiągając najwyższe wyniki w kraju. Na przeciwległej skali znajdą się świętokrzyskie i warmińskomazurskie (koszty poniżej 28 tys. zł).

Alergia Koszty leczenia alergii w styczniu 2015 roku spadły w porównaniu ze styczniem 2014 roku aż o 587 zł i osiągnęły poziom 1 046 zł (w przeliczeniu na 1000 mieszkańców). Opierając się na wynikach prognoz, dla całego 2015 roku kwota kosztów wyniesie 20 498 zł (o 2 tys. zł więcej niż w 2014 roku, ale o 631 zł mniej niż w 2013 roku).

W styczniu województwami z najwyższymi kosztami leczenia alergii były mazowieckie i dolnośląskie (powyżej 1,2 tys. zł). Najniższymi kosztami w tej kategorii odznaczały się woj. opolskie i warmińsko-mazurskie (poniżej 720 zł). Województwa świętokrzyskie, małopolskie, kujawsko-pomorskie i podlaskie – w przeciwieństwie do innych regionów – odnotowały wzrosty kosztów leczenia alergii w styczniu, w porównaniu z grudniem, jednak żaden przyrost nie przekroczył 2,5%. Najsilniej spadły koszty w woj. opolskim (aż o 26%, czyli 218 zł).

Według prognoz, najwyższe koszty leczenia alergii w 2015 roku osiągną województwa: mazowieckie (26,9 tys. zł), dolnośląskie (24,4 tys. zł). Najmniej kosztotwórczymi województwami będą: warmińsko-mazurskie, świętokrzyskie, podkarpackie (wszystkie z rocznymi wynikami poniżej 17 tys. zł). 

S tat yS t yk I I pRognoz y m o n I t o R z j aw I S k e p I d e m I o l o g I c z n y c h

Ogólne koszty leczenia (zakup środków farmaceutycznych) przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

» Ogólne koszty leczenia w styczniu 2015 roku uplasowały się na poziomie 66,6 tys. zł.«

koszty, tys. zł

STYCZEŃ

LUTY

prognoza

MARZEC

prognoza

KWIECIEŃ

prognoza

MAJ

prognoza

CZERWIEC

prognoza

LIPIEC

prognoza

SIERPIEŃ

prognoza

WRZESIEŃ

prognoza

PAŹDZIERNIK

prognoza

LISTOPAD

prognoza

GRUDZIEŃ

prognoza

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

41

S tat yS t yk I I pRognoz y m o n I t o R z j aw I S k e p I d e m I o l o g I c z n y c h

Koszty grypy i przeziębienia przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

» Styczniowe koszty leczenia grypy i przeziębienia należą do najwyższych w roku.«

koszty, tys. zł

STYCZEŃ

42

LUTY

prognoza

MARZEC

prognoza

prognoza

CZERWIEC

prognoza

KWIECIEŃ

prognoza

LIPIEC

prognoza

SIERPIEŃ

prognoza

WRZESIEŃ

prognoza

PAŹDZIERNIK

prognoza

LISTOPAD

prognoza

GRUDZIEŃ

prognoza

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

MAJ

S tat yS t yk I I pRognoz y m o n I t o R z j aw I S k e p I d e m I o l o g I c z n y c h

Koszty alergii przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

» Trendy sugerują, że to ostatni miesiąc o tak niskich kosztach leczenia alergii.«

koszty, tys. zł

STYCZEŃ

LUTY

prognoza

MARZEC

prognoza

KWIECIEŃ

prognoza

MAJ

prognoza

CZERWIEC

prognoza

LIPIEC

prognoza

SIERPIEŃ

prognoza

WRZESIEŃ

prognoza

PAŹDZIERNIK

prognoza

LISTOPAD

prognoza

GRUDZIEŃ

prognoza

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

43

S tat yS t yk I I pRognoz y S tRuk t uR a dyS tRy buc jI leków

Struktura dystrybucji leków dOrOtA ZAchArZewskA, Zakład Analiz statystycznych, kAMsOFt s.A. STATYSTYKA MIESIĄCA (STYCZEń 2015) ORAZ TRENDY W STOSUNKU DO GRUDNIA 2014

ŚREDNIA CENA ZA OPAKOWANIE LEKU

1 , 4 zł



ŚREDNIA LICZBA PACJENTÓW W APTECE

3220 osób 

178,5 tys. zł



POZIOM REFUNDACJI

25,55 %



ŚREDNIA WARTOŚĆ TRANSAKCJI

20,18 zł



WARTOŚĆ SPRZEDAŻY NA PACJENTA

55,43 zł



dZieŃ/gOdZiNA O NAJwiĘksZYM ObrOcie

TYDZIEń Z NAJWIĘKSZĄ LICZBĄ KLIENTÓW

NAJWIĘKSZY WZROST SPRZEDAŻY

PIĄTEK | 11.00–12.00

15–21 STYCZNIA

BRAK

W styczniu 2015 roku obrót statystycznej apteki osiągnął wartość 178,5 tys. zł. Wskazuje to na spadek o 13,5 tys. zł w porównaniu z grudniem 2014 roku. Z kolei w porównaniu z wynikiem ze stycznia 2014 roku, notujemy wzrost o 4,5 tys. zł. Cały rynek farmaceutyczny osiągnął wartość 2 mld 558 mln zł, co oznacza wzrost o 7,4% w porównaniu z tym samym okresem sprzed roku.

Według prognoz, w 2015 roku statystyczna apteka osiągnie obrót na poziomie 2 074 tys. zł., czyli o 1,5% większy niż w 2014 roku oraz o 1,7% wyższy niż w roku 2013. Wynik dla całego rynku w bieżącym roku wyniesie 29,8 mld zł (o 7,5% więcej w porównaniu z rokiem 2013 i o 4,7% w zestawieniu z rokiem 2014). Wartość refundacji osiągnie wartość 7,9 mld zł (o 11,6% więcej od poziomu z 2013 roku oraz o 4,6% więcej od wyniku z 2014 roku).

44

ŚREDNI OBRÓT W APTECE

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

Porównując styczeń 2015 roku z grudniem 2014 roku obserwujemy spadki dla sprzedaży odręcznej, recept pełnopłatnych oraz recept refundowanych. Z poziomu statystycznej apteki obniżki te wynoszą kolejno: 4,4%, 8,6%, 10%. Dla całego rynku farmaceutycznego spadki są niewiele mniejsze – kolejno o: 4,1%, 8,3%, 9,7%.

Dzień 16 stycznia 2015 był dniem o najwyższym obrocie w statystycznej aptece ze średnim wynikiem na poziomie 12 603 zł. W aż 15 dniach miesiąca obrót przekroczył poziom 7 tys. zł.

Wszystkie pozostałe dni charakteryzowały się mniejszymi obrotami. Najmniejsze obroty (poniżej 1 tys. zł) odnotowano w dniach: 1,6 i 4 stycznia. Dniem tygodnia o najwyższym obrocie okazał się piątek (średnio 7 873 zł), tuż za nim uplasował się poniedziałek (7 848 zł). Podobnie jak w ubiegłym miesiącu, najwięk-

szy ruch w aptece notowano w godzinie od 11.00 do 12.00, ale niewiele mniejszy ruch był również godzinę przed i godzinę po wskazanym przedziale czasowym.

W styczniu 2015 roku, w porównaniu z grudniem 2014 roku, dla żadnej z grup ATC nie odnotowano wzrostów sprzedaży. Najmniejsze bezwzględne spadki (poniżej 70 zł.) zanotowały grupy: leki przeciwpasożytnicze, owadobójcze i repelenty oraz dermatologia. Najmocniejsze obniżki cechowały grupy (powyżej 2 tys. zł): układ oddechowy, przewód pokarmowy i metabolizm. Sprzedaż apteczna w pozostałych grupach ATC spadła średnio o kwotę 766 zł (porównując styczeń 2015 roku z ubiegłym miesiącem).

Gdy porównamy zmianę udziału poszczególnych klas ATC w całkowitym obrocie aptecznym, okazuje się, żadna z grup nie zmieniła swojego udziału o więcej niż 0,4 punktu procentowe-

S tat ys t yk i i prognoz y s truk t ur a dys try buc ji leków

go (p.p.). Największy spadek zanotowały grupy: układ oddechowy (o 0,36 p.p.) oraz leki onkologiczne i immunomodulacyjne (o 0,22 p.p.). Największy wzrost udziału w całkowitym obrocie statystycznej apteki zaobserwowano w przypadku dermatologii (o 0,20 p.p.) oraz układu mięśniowo-szkieletowego (o 0,18 p.p.). Natomiast grupa „leki przeciwpasożytnicze, owadobójcze i repelenty” prawie nie zmieniła swojego udziału.

Pamiętajmy, że jest to grupa odznaczająca się najmniejszym udziałem w sprzedaży aptecznej na poziomie 0,25% rynku (w styczniu 2015 roku).

W styczniu 2015 roku – porównując z grudniem 2014 – średnia marża apteczna wzrosła o 0,25 p.p. i wyniosła 26,15%.

Ten wynik jest jednak o 1,11 p.p. mniejszy od wyniku ze stycznia ubiegłego roku. Dla leków z list refundacyjnych średnia marża wyniosła 17,47% (o 1,54 p.p. mniej niż w styczniu 2014 roku); dla leków sprzedawanych na recepty pełnopłatne – 27,42% (o 2,78 p.p. mniej niż w styczniu 2014 roku); na sprzedaży odręcznej marża wyniosła 31,77% (o 2,72 p.p. mniej niż w styczniu 2014 roku).

Pojedyncze opakowanie produktu kosztowało pacjenta w statystycznej aptece średnio 16,64 zł, czyli o 28 groszy mniej niż w ubiegłym miesiącu. Do podanej kwoty refundator dopłacił 4,25 zł, co oznacza spadek o 22 grosze w porównaniu z grudniem 2014 roku. Pozostała kwota w wysokości 12,39 zł stanowiła zapłatę pacjenta (o 20 groszy więcej niż w styczniu ubiegłego roku). Średnia cena leków z list refundacyjnych wyniosła 27,03 zł (o 85 groszy więcej niż przed dwunastoma miesiącami).

Z podanej kwoty zapłata refundatora wyniosła 18,93 zł. Resztę (8,10 zł) pacjent pokrył z własnych środków. Porównując styczeń 2014 roku ze styczniem 2015 roku okazuje się, że zarówno średnia cena dla leków z recept pełnopłatnych jak i średnia cena dla leków sprzedawanych bez recepty wzrosły kolejno o 50 i 10 groszy (z 21,43 zł na 21,93 zł oraz z 11,51 zł na 11,61 zł).

Statystyczną aptekę w styczniu 2015 roku odwiedziło 3 220 pacjentów. Wynik ten jest relatywnie niski, a pomijając sierpień 2014 roku (3 170 pacjentów) – najniższy w przeciągu ostatnich 2 lat. To mniej o 470 osób w stosunku do grudnia 2014 roku oraz o 540 osób mniej w odniesieniu do stycznia ubiegłego roku. Największa liczba osób zdecydowała się na zakupy w aptece w tygodniu pomiędzy 15 a 21 stycznia (833).

Rys. 1. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach stycznia (porównanie do ubiegłego roku) styczeń 2015

styczeń 2014

Rys. 2. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach stycznia – podział na dni tygodnia (porównanie do ubiegłego roku) styczeń 2015

styczeń 2014

1POJFE[JB FL

8UPSFL

ęSPEB

$[XBSUFL

1JŀUFL

4PCPUB

/JFE[JFMB

Rys. 3. Podział sprzedaży aptecznej na kategorie – % wartości sprzedaży układ mięśniowo-szkieletowy 5,67%

18,3% przewód pokarm. i metabolizm

4,51% układ moczowo-płciowy i hormony płciowe

2,32% narządy zmysłów 4,94% leki przeciwzakaźne

11,79% układ oddechowy

leki przeciwpasożytnicze, 0,25% owadobójcze i repelenty leki onkologiczne 2,33% i immunomodulacyjne 3,99% krew i układ krwiotwórczy 0,99%

endokrynologia -- hormony, bez horm. płciowych

3,28% dermatologia 14,17% układ sercowo-naczyniowy 12,01% centralny układ nerwowy

varia 10,87%

4,58% nieokreślona

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

45

S tat ys t yk i i prognoz y s truk t ur a dys try buc ji leków

Rys. 4. Poziom marży aptecznej (%) w latach 2006–2015 30% 29% 28% 27% 26% 25% 24% 23%

I

II

III

IV

I

II

2006

III

IV

I

II

2007

III

IV

I

II

2008

III

IV

I

2009

II

III

IV

I

2010

II

III

IV

I

II

2011

III

IV

I

2012

II

III

IV

I

2013

II

III

IV

1 2015

22%

2014

Rys. 5. Podział średniej ceny leku (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2014–2015 20,0

zapłata pacjenta

refundacja

15,0

10,0

12,19

12,16

12,12

12,05

11,94

11,90

11,97

11,99

12,06

12,14

12,25

12,44

12,39

4,13

4,23

4,19

4,41

4,55

4,58

4,56

4,42

4,37

4,42

4,42

4,47

4,25

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1

5,0

0,0

2

3

4

5

6

2014

7

8

9

10

11

12

2015

Rys. 6. Podział średniej ceny pozycji sprzedanej na receptę refundowaną (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2014–2015 30,0

zapłata pacjenta

25,0

7,57

7,80

7,62

7,56

7,24

7,28

7,63

7,73

7,67

8,02

8,10

8,04

8,10

18,61

18,83

19,08

19,13

19,37

19,39

19,30

19,10

19,36

19,30

18,96

19,55

18,93

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1

refundacja

20,0 15,0 10,0 5,0 0,0

2

3

4

5

6

2014

7

8

9

10

11

12

2015

Rys. 7. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w ciągu miesiąca w latach 2006–2015 4600 4400 4200 4000 3800 3600 3400 3200

I

II

III

IV

I

II

2006

46

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

III

2007

IV

I

II

III

2008

IV

I

II

III

2009

IV

I

II

III

2010

IV

I

II

III

2011

IV

I

II

III

2012

IV

I

II

III

2013

IV

I

II

III

2014

IV

1 2015

3000

S tat ys t yk i i prognoz y s truk t ur a dys try buc ji lekĂłw

Rys. 8. Liczba pacjentĂłw w statystycznej aptece w rozbiciu na przedziaĹ&#x201A;y godzinowe w dniu powszednim w styczniu

Ale tydzieĹ&#x201E; przed i po wspomnianym okresie wyniki rĂłwnieĹź oscylowaĹ&#x201A;y powyĹźej 800 osĂłb. Rok wczeĹ&#x203A;niej najwiÄ&#x2122;cej osĂłb odwiedziĹ&#x201A;o statystycznÄ&#x2026; aptekÄ&#x2122; (941 osĂłb) pomiÄ&#x2122;dzy 8 a 14 stycznia. Podobnie jak w styczniu 2014 roku, najmniej osĂłb zdecydowaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; na zakupy w aptece w pierwszych siedmiu dniach stycznia (w 2015 roku byĹ&#x201A;y to 553 osoby, a rok wczeĹ&#x203A;niej â&#x20AC;&#x201C; 691).

W statystycznej aptece w styczniu 2015 roku klient dokonaĹ&#x201A; zakupĂłw za kwotÄ&#x2122; 55,43 zĹ&#x201A;, czyli o 3,4 zĹ&#x201A; wiÄ&#x2122;cej niĹź w ubiegĹ&#x201A;ym miesiÄ&#x2026;cu (naleĹźy jednak pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, Ĺźe liczba pacjentĂłw spadĹ&#x201A;a mocniej niĹź obrĂłt apteczny, zestawiajÄ&#x2026;c dane styczniowe z grudniem 2014 roku). W podanej kwocie zapĹ&#x201A;ata pacjenta wyniosĹ&#x201A;a 41,27 zĹ&#x201A;, resztÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; w wysokoĹ&#x203A;ci 14,16 zĹ&#x201A; â&#x20AC;&#x201C; dopĹ&#x201A;aciĹ&#x201A; refundator. W styczniu ubiegĹ&#x201A;ego roku pacjent z wĹ&#x201A;asnej kieszeni doĹ&#x201A;oĹźyĹ&#x201A; 6,7 zĹ&#x201A; mniej, refundator â&#x20AC;&#x201C; 2,5 zĹ&#x201A; mniej, ale i wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sprzedaĹźy na statystycznego pacjenta byĹ&#x201A;a mniejsza i wynosiĹ&#x201A;a 46,23 zĹ&#x201A;.

Sezon przeziÄ&#x2122;bieniowy w styczniu 2015 roku trwaĹ&#x201A; w najlepsze. Spadek obrotĂłw o 7% w statystycznej aptece w styczniu, w porĂłwnaniu z rekordowym (od 2012 roku nie byĹ&#x201A;o wyĹźszego wyniku) grudniem, nie zwiastuje tendencji do spadku obrotĂłw, poniewaĹź wynik stycznia jest podobny do innych â&#x20AC;&#x17E;grypowychâ&#x20AC;? okresĂłw. Dziwi natomiast spadek liczby pacjentĂłw w aptece, prawdopodobnie spowodowany poczÄ&#x2026;tkiem ferii zimowych.

Spadek liczby klientĂłw przy zachowaniu relatywnie wysokiego wyniku obrotu dla apteki, musiaĹ&#x201A; skutkowaÄ&#x2021; wysokÄ&#x2026;, wrÄ&#x2122;cz rekordowÄ&#x2026; wartoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; jednostkowÄ&#x2026; sprzedaĹźy w aptece.

Jak zapowiada siÄ&#x2122; luty? Pogoda w pierwszej poĹ&#x201A;owie miesiÄ&#x2026;ca nie wskazywaĹ&#x201A;a na koniec sezonu przeziÄ&#x2122;bieniowego. Prawdopodobne, Ĺźe utrzymajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; wysokie wyniki obrotĂłw aptecznych, natomiast trudno stwierdziÄ&#x2021; jednoznacznie, czy liczba pacjentĂłw odbije siÄ&#x2122; od stosunkowo niskiego poziomu. ZaleĹźy to od wielu zmiennych, przede wszystkim jednak od nasilenia epidemii grypy oraz sytuacji pogodowej. ď Ź

Rys. 9. Liczba pacjentĂłw w statystycznej aptece w poszczegĂłlnych dniach stycznia (porĂłwnanie do ubiegĹ&#x201A;ego roku) styczeĹ&#x201E; 2015

styczeĹ&#x201E; 2014

Rys. 10. Liczba pacjentĂłw w statystycznej aptece w poszczegĂłlnych tygodniach stycznia (porĂłwnanie do ubiegĹ&#x201A;ego roku) styczeĹ&#x201E; 2015

styczeĹ&#x201E; 2014

TUZD[OJB

TUZD[OJB

TUZD[OJB

TUZD[OJB

TUZD[OJB

Tab. 1. SprzedaĹź produktĂłw w statystycznej aptece wg. statusu produktu

Wg. statusu leku w bazie BLOZ

WartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sprzedaĹźy w statystycznej aptece (PLN)

UdziaĹ&#x201A; w caĹ&#x201A;kowitej wartoĹ&#x203A;ci sprzedaĹźy aptecznej

styczeĹ&#x201E; 2015

styczeĹ&#x201E; 2014

styczeĹ&#x201E; 2015

104 960

102 940

58,80%

59,16%

Lek - OTC

40 950

39 634

22,94%

22,78%

Suplement diety lub dietetyczny Ĺ&#x203A;rodek spoĹźywczy

17 070

16 439

9,56%

9,45%

PozostaĹ&#x201A;e

15 520

14 987

8,69%

8,61%

Lek - RX

styczeĹ&#x201E; 2014

OgĂłlnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

47

S tat ys t yk i i prognoz y s truk t ur a dys try buc ji leków

Tab. 2. Opis stanu statystycznej apteki w formie skróconego biuletynu informacyjnego za styczeń 2015 styczeń 2015

zmiana w stosunku do (%) grudnia 2014

stycznia 2015

zmiana w stosunku do (liczbowo)

stycznia 2014

grudnia 2014

stycznia 2015

stycznia 2014

obrót całkowity (w tys. zł) statystyczna apteka

178,5

-7,0%

0,0%

2,6%

-13,5

0,0

4,5

cały rynek apteczny

2 557 548

-6,7%

0,0%

7,4%

-183 828,0

0,0

176 184,0

statystyczna apteka

63,7

-10,0%

0,0%

5,2%

-7,1

0,0

3,2

cały rynek apteczny

913 385

-9,7%

0,0%

10,1%

-97 739,3

0,0

84 091,2

statystyczna apteka

38,1

-8,6%

0,0%

0,5%

-3,6

0,0

0,2

cały rynek apteczny

545 281

-8,3%

0,0%

5,2%

-49 083,9

0,0

26 815,5

statystyczna apteka

75,0

-4,4%

0,0%

1,4%

-3,5

0,0

1,1

cały rynek apteczny

1 074 285

-4,1%

0,0%

6,2%

-45 524,5

0,0

62 737,6

statystyczna apteka

45,6

-10,2%

0,0%

3,6%

-5,2

0,0

1,6

cały rynek apteczny

653 417

-9,9%

0,0%

8,5%

-71 645,9

0,0

50 985,5

w całkowitym obrocie

25,5%

-3,4%

0,0%

1,0%

0,0

0,0

0,0

w sprzedaży refundowanej

70,0%

-1,2%

0,0%

-1,5%

0,0

0,0

0,0

recepty refundowane (w tys. zł)

recepty pełnopłatne (w tys. zł)

sprzedaż odręczna (w tys. zł)

wartość refundacji (w tys. zł)

udział refundacji

średnia cena opakowania ogółem

16,64 zł

-1,6%

0,0%

2,0%

-0,28

0,00

0,32

dla leków z list refundacyjnych

27,03 zł

-2,0%

0,0%

3,2%

-0,56

0,00

0,85

dla leków z recept pełnopłatnych

21,93 zł

1,1%

0,0%

2,3%

0,23

0,00

0,50

dla produktów bez recepty (OTC)

11,61 zł

-0,1%

0,0%

0,9%

-0,01

0,00

0,10

3 220

-12,7%

0,0%

-14,4%

-470,0

0,0

-540,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty refundowane)

710

-12,3%

0,0%

-7,8%

-100,0

0,0

-60,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty pełnopłatne)

770

-12,5%

0,0%

-12,5%

-110,0

0,0

-110,0

2 650

-12,0%

0,0%

-12,8%

-360,0

0,0

-390,0

Liczba pacjentów w aptece

Liczba pacjentów w aptece (sprzedaż odręczna) Średnia marża apteczna ogółem

26,15%

0,9%

0,0%

-4,1%

0,0

0,0

0,0

dla leków z list refundacyjnych

17,45%

-0,8%

0,0%

-8,1%

0,0

0,0

0,0

dla leków na recepty pełnopłatne

27,42%

-1,6%

0,0%

-9,2%

0,0

0,0

0,0

dla sprzedaży odręcznej

31,77%

-1,3%

0,0%

-7,9%

0,0

0,0

0,0

Wartość sprzedaży na pacjenta

55,43 zł

6,5%

0,0%

19,8%

3,4

0,0

9,2

Wartość zapłaty przez pacjenta

41,27 zł

7,8%

0,0%

19,4%

3,0

0,0

6,7

Wartość dopłaty refundatora

14,16 zł

2,9%

0,0%

21,0%

0,4

0,0

2,5

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty refundowane)

89,79 zł

2,7%

0,0%

14,1%

2,4

0,0

11,1 4,1

Wartość zapłaty przez pacjenta (recepty refundowane)

26,90 zł

5,6%

0,0%

18,2%

1,4

0,0

Wartość dopłaty refundatora (recepty refundowane)

62,89 zł

1,5%

0,0%

12,4%

0,9

0,0

7,0

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty pełnopłatne)

49,42 zł

4,5%

0,0%

14,8%

2,1

0,0

6,4

Wartość sprzedaży na pacjenta (sprzedaż odręczna)

28,29 zł

8,6%

0,0%

16,4%

2,2

0,0

4,0

Rys. 11. Prognoza miesięcznych obrotów statystycznej apteki Wartości w cenach detalicznych brutto Obrót 2015: 2 074,0 tys. zł

200

Zmiana: wzrost 0–1%

190 Tysiące zł

prognoza obrotu

realizacja obrotu

realizacja (poprzedni rok)

180 170 160 150

48

I 2015

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

II 2015

III 2015

IV 2015

V 2015

VI 2015

VII 2015

VIII 2015

IX 2015

X 2015

XI 2015

XII 2015

S tat ys t yk i i prognoz y s truk t ur a dys try buc ji leków

Prognoza sprzedaży rocznej w oparciu o dane do stycznia 2015 2015

Dane narastające od początku roku

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2014

2014

2013

2015

2013

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2014

2014

2013

2013

2 074,0

1,5%

1,7%

31,5

35,5

178,5

2,6%

-1,9%

4,5

-3,5

29 830 768,2

4,7%

7,5%

1 331 980,7

2 072 473,7

2 557 548,0

7,4%

3,8%

176 184,0

93 814,0

747,0

-0,4%

0,3%

-2,9

2,6

63,7

5,2%

3,6%

3,2

2,2

10 744 543,8

2,7%

6,0%

278 872,3

606 928,0

913 385,3

10,1%

9,7%

84 091,2

80 786,8

447,5

-0,3%

-1,0%

-1,3

-4,7

38,1

0,5%

-6,1%

0,2

-2,5

6 437 028,9

2,8%

4,5%

175 608,9

278 643,2

545 280,7

5,2%

-0,6%

26 815,5

-3 197,8

863,6

4,3%

4,4%

35,6

36,3

75,0

1,4%

-4,5%

1,1

-3,5

12 421 739,9

7,5%

10,3%

870 047,1

1 157 001,7

1 074 284,8

6,2%

1,1%

62 737,6

11 262,2

552,0

1,5%

5,7%

7,9

29,7

45,6

3,6%

7,5%

1,6

3,2

7 939 456,0

4,6%

11,6%

347 280,8

826 364,2

653 417,0

8,5%

13,7%

50 985,5

78 977,4

26,6%

-0,1%

3,9%

0,0

0,0

25,55%

1,0%

9,6%

0,3%

2,2%

72,7%

1,8%

5,3%

0,0

0,0

70,04%

-1,5%

3,5%

-1,0%

2,4%

16,38 zł

-0,7%

-0,7%

-0,1

-0,1

16,6

2,0%

3,2%

31,9%

51,4%

26,78 zł

-0,3%

-1,4%

-0,1

-0,4

27,0

3,2%

0,6%

84,6%

15,2%

21,89 zł

0,3%

-0,2%

0,1

-0,1

21,9

2,3%

2,4%

49,8%

52,3%

11,26 zł

0,2%

0,7%

0,0

0,1

11,6

0,9%

2,9%

10,0%

32,2%

40 488

-3,1%

-7,3%

-1 282,1

-3 202,1

3 220

-14,4%

-19,9%

-540

-800

8 874

-1,5%

-2,9%

-135,8

-265,8

710

-7,8%

-12,3%

-60

-100

9 617

-3,4%

-6,8%

-343,0

-703,0

770

-12,5%

-18,9%

-110

-180

32 730

-3,0%

-7,1%

-1 020,2

-2 510,2

2 650

-12,8%

-19,5%

-390

-640

26,76%

-0,1%

-3,0%

0,0

0,0

26,15%

-4,1%

-6,0%

-1,1%

-1,7%

18,36%

-1,4%

0,5%

0,0

0,0

17,45%

-8,1%

-5,3%

-1,5%

-1,0%

28,45%

-2,8%

-10,6%

0,0

0,0

27,42%

-9,2%

-12,2%

-2,8%

-3,8%

34,16%

1,8%

-5,3%

0,0

0,0

31,77%

-7,9%

-11,8%

-2,7%

-4,3%

51,23 zł

4,8%

9,8%

2,3

4,6

55,43 zł

19,8%

22,4%

9,16 zł

10,16 zł 6,55 zł

37,59 zł

4,8%

8,3%

1,7

2,9

41,27 zł

19,4%

18,9%

6,70 zł

13,63 zł

4,7%

14,0%

0,6

1,7

14,16 zł

21,0%

34,2%

2,46 zł

3,61 zł

84,18 zł

1,1%

3,4%

0,9

2,7

89,79 zł

14,1%

18,2%

11,09 zł

13,85 zł

23,00 zł

-3,5%

-8,8%

-0,8

-2,2

26,90 zł

18,2%

9,6%

4,14 zł

2,35 zł

61,18 zł

3,0%

8,8%

1,8

4,9

62,89 zł

12,4%

22,4%

6,95 zł

11,50 zł

46,54 zł

3,3%

6,2%

1,5

2,7

49,42 zł

14,8%

15,9%

6,38 zł

6,78 zł

26,39 zł

7,6%

12,4%

1,9

2,9

28,29 zł

16,4%

18,5%

3,98 zł

4,43 zł

Rys. 12. Prognoza miesięcznej wartości obrotu w kraju (ceny detaliczne brutto) 3 000

Refundacja: 7,9 mld zł

2 500

Zmiana obrotu: wzrost 5 do 7% (w stosunku do roku 2014) Zmiana refundacji: wzrost 5 do 7% (w stosunku do roku 2014)

Miliony zł

Obrót 2015: 29,8 mld zł

realizacja obrotu

prognoza obrotu

realizacja obrotu (rok 2014)

realizacja refundacji

prognoza refundacji

realizacja refundacji (rok 2014)

2 000 1 500 1 000 500 0

I 2015

II 2015

III 2015

IV 2015

V 2015

VI 2015

VII 2015

VIII 2015

IX 2015

X 2015

XI 2015

XII 2015

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

49

S tat ys t yk i i prognoz y s truk t ur a dys try buc ji leków

Tab. 3. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. U-R

815,18

9,21

37074,64

20,77

7802,99

5,87

29271,65

64,19

21,05

78,95

1107,45

33,48

45,48

2. U-30

588,87

6,66

16574,12

9,29

6978,73

5,25

9595,40

21,04

42,11

57,89

773,23

21,43

28,15

3. U-50

320,11

3,62

7454,06

4,18

4256,86

3,20

3197,20

7,01

57,11

42,89

365,71

20,38

23,29

4. U-BEZPŁATNY

28,05

0,32

1146,88

0,64

23,20

0,02

1123,68

2,46

2,02

97,98

61,29

18,71

40,88

5. INWALIDA WOJENNY

23,06

0,26

811,84

0,45

0,00

0,00

811,84

1,78

0,00 100,00

31,75

25,57

35,21

0,37

0,00

9,58

0,01

1,65

0,00

7,93

0,02

17,24

82,76

0,49

19,40

26,22

7. ZHK

11,61

0,13

262,08

0,15

41,60

0,03

220,49

0,48

15,87

84,13

14,79

17,73

22,57

8. AZ

0,01

0,00

0,06

0,00

0,00

0,00

0,06

0,00

0,00 100,00

0,00

15,73

10,49

6. INWALIDA WOJSKOWY

9. NARKOTYKI

2,31

0,03

415,01

0,23

29,46

0,02

385,55

0,85

7,10

92,90

3,50

118,52

179,93

14,10

0,16

1716,72

0,96

726,31

0,55

990,41

2,17

42,31

57,69

180,68

9,50

121,73

11. PELNOPŁATNE

1484,16

16,77

38057,00

21,32

38057,00

28,64

0,00

0,00 100,00

0,00

1735,72

21,93

25,64

12. ODRĘCZNA

5559,62

62,84

74978,00

42,00

74978,00

56,42

0,00

0,00 100,00

0,00

6460,13

11,61

13,49

13. RAZEM

8847,44 100,00

25,55

10734,75

16,63

20,18

10. ŚRODKI POMOCNICZE

178500,00 100,00

132895,80 100,00

45604,20 100,00

74,45

Tab. 4. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – średnia narastająca od początku roku Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. U-R

815,18

9,21

37074,64

20,77

7802,99

5,87

29271,65

64,19

21,05

78,95

1107,45

33,48

45,48

2. U-30

588,87

6,66

16574,12

9,29

6978,73

5,25

9595,40

21,04

42,11

57,89

773,23

21,43

28,15

3. U-50

320,11

3,62

7454,06

4,18

4256,86

3,20

3197,20

7,01

57,11

42,89

365,71

20,38

23,29

4. U-BEZPŁATNY

28,05

0,32

1146,88

0,64

23,20

0,02

1123,68

2,46

2,02

97,98

61,29

18,71

40,88

5. INWALIDA WOJENNY

23,06

0,26

811,84

0,45

0,00

0,00

811,84

1,78

0,00 100,00

31,75

25,57

35,21

0,37

0,00

9,58

0,01

1,65

0,00

7,93

0,02

17,24

82,76

0,49

19,40

26,22

7. ZHK

11,61

0,13

262,08

0,15

41,60

0,03

220,49

0,48

15,87

84,13

14,79

17,73

22,57

8. AZ

0,01

0,00

0,06

0,00

0,00

0,00

0,06

0,00

0,00 100,00

0,00

15,73

10,49

6. INWALIDA WOJSKOWY

9. NARKOTYKI

2,31

0,03

415,01

0,23

29,46

0,02

385,55

0,85

7,10

92,90

3,50

118,52

179,93

14,10

0,16

1716,72

0,96

726,31

0,55

990,41

2,17

42,31

57,69

180,68

9,50

121,73

11. PELNOPŁATNE

1484,16

16,77

38057,00

21,32

38057,00

28,64

0,00

0,00 100,00

0,00

1735,72

21,93

25,64

12. ODRĘCZNA

5559,62

62,84

74978,00

42,00

74978,00

56,42

0,00

0,00 100,00

0,00

6460,13

11,61

13,49

13. RAZEM

8847,44 100,00

25,55

10734,75

16,63

20,18

10. ŚRODKI POMOCNICZE

178500,00 100,00

132895,80 100,00

45604,20 100,00

74,45

Tab. 5. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

97,91

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

1790

20,23

63748

35,71

19099

14,37

44649

29,96

70,04

2358

27,03

35,62

2. Recepty pełnopłatne

1484

16,77

38057

21,32

38057

28,64

0

0,00 100,00

0,00

1736

21,93

25,64

3. Sprzedaż odręczna

5560

62,84

74978

42,00

74978

56,42

0

0,00 100,00

0,00

6460

11,61

13,49

14

0,16

1717

0,96

726

0,55

990

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

8847 100,00

178500 100,00

132896 100,00

2,17

42,31

57,69

181

9,50

121,73

45604 100,00

74,45

25,55

10735

16,63

20,18

Tab. 6. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – zestawienie narastające od początku roku Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

97,83

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

1789,56

20,23

63748,28

35,71

19134,49

14,40

44613,79

30,02

69,98

2358,22

27,03

35,62

2. Recepty pełnopłatne

1484,16

16,77

38057,00

21,32

38057,00

28,64

0,00

0,00 100,00

0,00

1735,72

21,93

25,64

3. Sprzedaż odręczna

5559,62

62,84

74978,00

42,00

74978,00

56,42

0,00

0,00 100,00

0,00

6460,13

11,61

13,49

14,10

0,16

1716,72

0,96

726,31

0,55

990,41

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

8847,44 100,00

178500,00 100,00

132895,80 100,00

2,17

42,31

57,69

180,68

9,50

121,73

45604,20 100,00

74,45

25,55

10734,75

16,63

20,18

Tab. 7. Prognoza rocznej sprzedaży w statystycznej aptece w rozbiciu na grupy sprzedaży Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

21009,71

20,29

747041,16

36,02

204099,03

13,41

542942,13

27,32

72,68

27897,80

26,78

35,56

2. Recepty pełnopłatne

17364,78

16,77

447536,56

21,58

447536,56

29,40

0,00

0,00 100,00

0,00

20444,02

21,89

25,77

3. Sprzedaż odręczna

65033,21

62,80

863606,63

41,64

863606,63

56,74

0,00

0,00 100,00

0,00

76696,80

11,26

13,28

140,60

0,14

15815,65

0,76

6762,89

0,44

9052,76

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

103548,30 100,00

2074000,00 100,00

1522005,11 100,00

98,36

Pac.

1,64

42,76

57,24

1612,13

9,81

112,49

551994,89 100,00

73,39

26,61

126650,75

16,38

20,03

Tab. 8. Prognoza rocznej sprzedaży w rozbiciu na grupy sprzedaży z uwzględnieniem zmieniającej się w ciągu roku liczby aptek – cały rynku apteczny Rodzaj sprzedaży

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

302169793

20,29

10744543842

36,02

2935598297

13,41

7809248247

27,32

72,68

401238764

26,78

35,56

2. Recepty pełnopłatne

249761921

16,77

6437028940

21,58

6437010325

29,40

0

0,00 100,00

0,00

294051391

21,89

25,77

3. Sprzedaż odręczna

935409238

62,81

12421739878

41,64

12421431658

56,74

0

0,00 100,00

0,00

1103173213

11,26

13,28

2022064

0,14

227455564

0,76

97272037

0,44

130207708

5. RAZEM

1489363016 100,00

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

29830768223 100,00

21891312317 100,00

98,36

Pac.

1. Recepty ref. całość

4. Inne pozycje (wnioski)

50

Transakcje Liczba

1,64

42,77

57,25

23185131

9,81

112,49

7939455955 100,00

73,39

26,61

1821648499

16,38

20,03

S tat ys t yk i i prognoz y a n a l i z a O S OZ

Og贸lnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

51

S tat ys t yk i i prognoz y

Nieżyt nosa czyli katar Pogarsza samopoczucie, nie pozwala swobodnie oddychać oraz spokojnie spać. Można go leczyć domowymi sposobami; niektórzy czekają aż sam przejdzie, sporo osób woli sięgnąć po środki farmakologiczne, które zapewniają szybką ulgę. W przeciągu ostatnich 12 lat wartościowa sprzedaż środków na katar zwiększyła się prawie czterokrotnie, a liczba zakupionych opakowań – dwukrotnie.

52

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

Foto: Lisa Brewster / Foter / CC BY-SA

a n a l i z a O S OZ

dorota zacharzewska, Zakład Analiz Statystycznych, KAMSOFT S.A.

Opis rynku Poza katarem alergicznym, występującym tylko u części społeczeństwa, katar często istnieje samoistnie jako efekt infekcji bakteryjnej lub wirusowej, towarzyszy innym chorobom, najczęściej przeziębieniu. Dlatego można się spo-

S tat ys t yk i i prognoz y a n a l i z a O S OZ

Tab. 2. Liczba produktów wprowadzonych na rynek w poszczególnych latach, będących do dzisiaj w ofercie oraz średnia cena dla tych produktów.

Liczba produktów wycofanych z rynku w poszczególnych latach oraz średnia cena dla tych produktów Liczba badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014

58

11,06 11,42 11,61 12,35 12,37 13,21 13,69 14,54 14,43 14,29 15,69 16,19 16,37

Produkty będące w ofercie w latach 2003–2014 a nie będące w ofercie w 2002 roku

2

Produkty będące w ofercie w latach 2004–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2003

6

Produkty będące w ofercie w latach 2005–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2004

6

15,44 16,18 16,74 17,64 18,46 19,11 18,05 20,06 19,72 18,89

Produkty będące w ofercie w latach 2006–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2005

16

8,30

Produkty będące w ofercie w latach 2007–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2006

10

19,11 17,17 18,57 17,26 21,90 23,48 23,73 23,45

Produkty będące w ofercie w latach 2008–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2007

12

28,88 29,00 28,91 29,92 29,43 27,91 27,16

Produkty będące w ofercie w latach 2009–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2008

10

19,31 19,24 20,03 20,75 20,70 19,84

Produkty będące w ofercie w latach 2010–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2009

19

14,04 15,62 16,69 16,88 16,22

Produkty będące w ofercie w latach 2011–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2010

21

26,44 25,45 23,86 20,51

Produkty będące w ofercie w latach 2012–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2011

32

25,27 28,20 30,55

Produkty będące w ofercie w latach 2013–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2012

45

19,78 25,84

Produkty będące w ofercie w 2014 roku a nie będące w ofercie w latach 2002–2013

53

20,01

9,13

9,26

9,99 11,97 12,63 12,74 13,37 14,75 17,95 18,35 18,02 20,33

26,02 24,93 24,05 23,54 22,53 22,41 22,58 24,99 25,01 21,84 24,61

8,75

9,15 11,19 12,66 13,79 14,74 11,29 10,77

Liczba badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014

58

11,06 11,42 11,61 12,35 12,37 13,21 13,69 14,54 14,43 14,29 15,69 16,19 16,37

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2013 a nie będące w ofercie w 2014 roku

1

3,39

3,47

3,39

3,32

3,26

3,28

3,38

3,58

4,88

5,32

5,40

5,51

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2012 a nie będące w ofercie w latach 2013–2014

0

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2011 a nie będące w ofercie w latach 2012–2014

3

6,54

6,38

7,55

7,19

7,23

7,76

8,50

8,67

8,62

8,75

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2010 a nie będące w ofercie w latach 2011–2014

1

3,32

9,50 10,07 10,89

6,19

7,18

7,29

6,59

7,48

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2009 a nie będące w ofercie w latach 2010–2014

5

6,08

5,06

5,85 12,00 14,71 10,80

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2008 a nie będące w ofercie w latach 2009–2014

4

16,25 15,68 20,96 23,36 24,95 21,06 19,46

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2007 a nie będące w ofercie w latach 2008–2014

2

44,65 44,13 38,18 35,17 39,18 41,89

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2006 a nie będące w ofercie w latach 2007–2014

0

—

—

—

—

—

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2005 a nie będące w ofercie w latach 2006–2014

15

9,65

9,25

9,49

9,18

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2004 a nie będące w ofercie w latach 2005–2014

5

19,77 11,69 18,30

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2003 a nie będące w ofercie w latach 2004–2014

5

18,52 25,56

Produkty będące w ofercie w 2002 roku a nie będące w ofercie w latach 2003–2013

5

10,59

5,21

5,05

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

53

S tat ys t yk i i prognoz y a n a l i z a O S OZ

dziewać, że w okresie jesienno-zimowym (przeziębieniowym) oraz wiosennym (alergicznym) średniomiesięczna wartość rynku środków na katar osiąga swoje maksimum. Najwyższa średniomiesięczna wartość sprzedaży produktów dedykowanych katarowi przypada na grudzień (35 mln zł) oraz marzec (32,6 mln zł); najniższa – na sierpień (15,5 mln zł) i lipiec (17,2 mln zł).

Wartość sprzedaży produktów stosowanych w chorobach nosa od 2002 roku stale rośnie, z wyjątkiem roku 2011.

W 2002 roku wartość rynku wynosiła 150 mln zł, a w 2014 – już 556 mln zł.

Oznacza to przyrost prawie czterokrotny.

W tym samym czasie liczba sprzedanych opakowań wzrosła niespełna dwukrotnie (z 16 mln na 31 mln). Mniej opakowań o większej wartości sygnalizuje wzrost cen. Poza rokiem 2006, dla całego badanego okresu widać wyraźnie coroczny wzrost ceny pojedynczego opakowania, często o kilka procent. W 2014 roku średnia cena produktu dedykowanego chorobom nosa wyniosła 17,81 zł, czyli o 3,8%

więcej niż w 2013 roku, ale prawie dwukrotnie więcej niż w 2002 roku.

Asortyment produktów dedykowanych chorobom nosa i dostępnych w aptekach stale wzrasta od 2002 roku (z wyjątkiem 2009 roku). Od 2010 roku oferta w porównaniu z rokiem poprzednim rozrasta się o ok. 10% i więcej rocznie.

W roku 2002 do dyspozycji klientów było 116 różnych marek, w 2010 – 191, a w 2014 – aż 310. Największy procentowy przyrost (18,5%) odnotowano w roku 2013, kiedy liczba pozycji asortymento-

Tab. 1. Roczne zestawienie sprzedaży produktów stosowanych w chorobach nosa w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

Liczba sprzedanych opakowań

Wartość sprzedaży (zł)

Rok

Średnia cena za pojedyncze opakowanie (zł)

Wartość sprzedaży na jeden produkt (zł)

Liczba sprzedanych opakowań na jeden produkt

Procentowa zmiana wartości w stosunku do roku poprzedniego

Liczba produktów będących w ofercie

Procentowa zmiana liczby w stosunku do roku poprzedniego

2002

148 681 982

15 880 917

9,36

1 281 741

136 904

116

—

—

2003

150 424 226

15 428 902

9,75

1 285 677

131 871

117

1,17%

-2,85%

2004

159 365 925

15 733 358

10,13

1 285 209

126 882

124

5,94%

1,97%

2005

180 128 916

16 760 843

10,75

1 314 810

122 342

137

13,03%

6,53%

2006

205 235 618

19 267 698

10,65

1 290 790

121 180

159

13,94%

14,96%

2007

244 113 151

21 299 926

11,46

1 479 474

129 090

165

18,94%

10,55%

2008

305 129 808

24 799 226

12,30

1 763 756

143 348

173

25,00%

16,43%

2009

400 900 994

29 021 880

13,81

2 415 066

174 831

166

31,39%

17,03%

2010

462 250 869

31 735 122

14,57

2 420 162

166 152

191

15,30%

9,35%

2011

452 709 492

29 793 446

15,19

2 095 877

137 933

216

-2,06%

-6,12%

2012

463 168 671

27 977 251

16,56

1 954 298

118 047

237

2,31%

-6,10%

2013

517 390 188

30 161 547

17,15

1 841 246

107 336

281

11,71%

7,81%

2014

555 744 416

31 201 911

17,81

1 792 724

100 651

310

7,41%

3,45%

2015

576 028 125

32 288 207

17,84

—

—

—

3,65%

3,48%

2016

600 488 389

33 744 771

17,80

—

—

—

4,25%

4,51%

Rys. 1. Wartość sprzedaży produktów stosowanych w chorobach nosa w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

Wartości sprzedaży charakteryzują się sezonowością z tendencją do corocznych wzrostów. Wyjątkiem jest 2011 rok, kiedy to zagregowana wartość zmalała w porównaniu z rokiem 2010.

*

** *** *7

54

*

** *** *7

*

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

S tat ys t yk i i prognoz y a n a l i z a O S OZ

Rys. 2. Liczba sprzedanych opakowań produktów stosowanych w chorobach nosa w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

Sprzedaż ilościową preparatów stosowanych w chorobach nosa cechuje znaczna sezonowość z minimu przypadającym na miesiące ciepłe i z maksimum w miesiącach chłodnych.

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

Rys. 3. Średnia cena za pojedyncze opakowanie w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

W 2014 roku średnia cena za pojedyncze opakowanie produktu utrzymała trend rosnący.

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

Rys. 4. Liczba produktów stosowanych w chorobach nosa sprzedawanych w aptekach w latach 2002–2014

Od roku 2012 coroczny wzrost liczby różnych preparatów stosowanych w chorobach nosa przybrał na sile.

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

55

S tat ys t yk i i prognoz y a n a l i z a O S OZ

Rys. 5. Średnia miesięczna wartość sprzedaży produktów stosowanych w chorobach nosa

4UZD[FŎ

-VUZ

.BS[FD

wych wzrosła z 237 (w 2012 roku) do 281.

Leki dedykowane chorobom nosa sprzedawane w aptekach charakteryzują się umiarkowaną rotacją. Czas życia produktów na rynku jest stosunkowo długi w porównaniu z innymi grupami leków. Jednak nieustannie wprowadzane są nowe marki, spora grupa leków jest obecna w ofercie nieprzerwanie od 2002 roku (aż 58). W roku 2014 pojawiły się też 53 nowe marki, które nie były w sprzedaży w poprzednich latach analizy. W okresie 2013–2014 apteki oferowały 45 pozycji, nie będących w ofercie w latach 2002–2012. Jednocześnie tylko 5 marek znikło po 2002 roku, a w 2014 roku usunięto zaledwie jeden produkt będący w ofercie w poprzednich latach analizy.

Spora liczba nowych produktów wprowadzanych corocznie przy niewielkiej liczbie wycofywanych oraz wzrost cen i wartości sprzedaży wykazują tendencję do intensywnego, ale stabilnego powiększania się rynku leków na katar.

Taki trend to efekt dwóch czynników: systematycznie rośnie liczba osób cierpiących na katar alergiczny; z kolei zintensyfikowane działania promocyjne powodują, że Polacy coraz chętniej sięgają po krople i inne leki w czasie kataru.

Jakie wartości przyjmie rynek leków na katar w kolejnych dwóch latach przy zachowaniu obecnych trendów? Dość wyraźny trend długoletni oraz powta-

56

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

,XJFDJFŎ

.BK

$[FSXJFD

-JQJFD

4JFSQJFŎ

rzalne wahania sezonowe pozwalają z dużym prawdopodobieństwem ocenić rozwój sektora w przyszłości.

Założenie do prognoz Przed sporządzeniem modelu matematycznego, należy wyeliminować wartości, które mogłyby zaburzyć otrzymane rezultaty i tak też zrobiono w tym modelu prognozy. Oczywiście nie można z góry przewidzieć, czy jakieś wydarzenie (np. atmosferyczne, legislacyjne, medyczne) będzie miało znaczący wpływ na wyniki sprzedaży w aptekach. Prognozę skonstruowano w oparciu o model liniowy ze współczynnikiem sezonowości. Należy pamiętać, że wyniki obliczeń są prawdopodobne tylko przy założeniu kontynuacji obecnych trendów.

Perspektywy jutra Według prognoz, wartość sprzedawanych w aptekach leków stosowanych w chorobach nosa osiągnie wartości 576 mln zł w 2015 roku oraz 600 mln zł w roku 2016. Oznacza to wzrosty kolejno o 3,6% (2014 – 2015) oraz i 4,2% (2015 – 2016). W tym samym czasie liczba sprzedawanych opakowań leków wzrośnie o 3,5% (2014 – 2015) oraz o 4,5% (2015 – 2016), co przekłada się na 32,3 mln sztuk w 2015 roku oraz 33,7 mln sztuk w roku 2016.

Cena pojedynczego opakowania produktu dedykowanego chorobom nosa w 2015 roku osiągnie średnią wartość na

8S[FTJFŎ

1BŘE[JFSOJL

-JTUPQBE

(SVE[JFŎ

poziomie 18,84 zł, czyli o 3 grosze więcej niż w roku poprzednim. Minimalnie większy wzrost liczby sprzedawanych opakowań w porównaniu z 2015 rokiem oznaczać musi zahamowanie rosnącego trendu dla średniej ceny opakowania.

W przyszłym roku osiągnie ona wartość 17,80 zł (4 grosze mniej niż w 2015 roku i 1 grosz mniej niż w 2014 roku). Jednak biorąc pod uwagę wyniki, jakie osiągała cena we wszystkich miesiącach, licząc od stycznia 2002 roku, trudno spodziewać się, że spadek ceny w 2016 roku będzie czymś więcej niż tylko incydentalnym zjawiskiem.

Podsumowanie Wartość rynku leków na katar już od kilkunastu lat systematycznie rośnie. Nie inaczej będzie w kolejnych 24 miesiącach objętych prognozowaniem. Łatwo dostępne bez recepty środki są chętnie kupowane przez osoby, które chcą szybko pozbyć się nieprzyjemnych objawów przeziębienia, wypierając tradycyjne metody domowe. Jednocześnie sięga po nie coraz większe grono sceptyków, którzy do tej pory woleli po prostu przeczekać okres kataru. W przypadku kataru alergicznego długookresowe trendy mówią wyraźne o szybko rosnącej liczbie alergików. Dołączają oni do konsumentów omawianych środków, zwłaszcza że często są one jedynym sposobem na normalne funkcjonowanie w okresach nasilonego pylenia roślin. 

systemy it

KS-APTEKA Zmiany w systemie KS-APTEKA Windows (styczeń 2015) Agnieszka Mikoda Zakład Systemów Farmacji, KAMSOFT S.A.

iRap Ulepszono mechanizm pobierania informacji o stanie wybranego towaru w drugiej aptece.

Oprócz opcji w module APW41 Administrator ► Opcje modułów ► iRap-Raporty on-line ► Ustawienia globalne ► Rodzaj odpowiedzi na zapytanie o stan towaru, dodano funkcję, która umożliwia wykonanie zapytania o stan towaru dla każdego odbiorcy indywidualnie. Aby uzyskać zwrotną informację o aktualnej ilości dla konkretnego odbiorcy, należy w module APW22 Kartoteki wybrać okno Pacjenci/Odbiorcy, następnie przycisk [F3] Karta. Na karcie zaznaczamy zakładkę [Ctrl+5] Komunikacja, gdzie wybieramy jedną z pięciu dostępnych opcji.

Rys. 2. APW11 Sprzedaż - okno kodów środków pomocniczych

W module APW11 Sprzedaż dodano również możliwość sporządzenia dokumentu rozchodu dla wybranej grupy asortymentowej. Funkcja jest dostępna pod klawiszem [F11] Automat, gdzie należy wybrać opcję Ściągnij według warunku…, następnie w oknie parametrów automatu trzeba zaznaczyć odpowiednią pozycję.

Rys. 1. APW22 Kontrola - karta pacjenta/odbiorcy

Zmiany w module SPRZEDAŻ Zmieniono sposób wyświetlania słownika środków pomocniczych podczas realizacji wniosku. W przypadku braku umowy na środki pomocnicze, w oknie z wyborem kodu środka pojawiają się pozycje ze słownika. Ustawienie można zmienić poprzez klawisz [F9] Filtr. W przypadku posiadania umowy na środki pomocnicze, wyświetlanie pozostaje bez zmian tj. pojawiają się tylko pozycje z aktualnej umowy.

Rys. 3. APW11 Sprzedaż- okno automatu ściągającego towar

W module APW14 Magazyn, w zestawieniu dla leków przeterminowanych, dodano kolumnę z datą ostatniej sprzedaży.

Na karcie towaru dodano obsługę znacznika Suplement diety. Pole znajduje się w zakładce [Ctrl+3] Typy.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

57

SyStemy It

daż recepty pro auctore, natomiast litera „Z” informuje o sprzedaży zamiennika.

Rys. 4. APW14 Magazyn - karta towaru

Zmiany w module ZESTAWIENIA Zestawienie zbiorcze recept Pasek Zbiorczy zostało rozszerzone o informacje dodatkowe, takie jak: sprzedaż zamiennika, pro auctore. Na wydruku z rys. 5 litera „P” oznacza sprzeRys. 5. APW21 Zestawienia - Pasek ogólny 

reklama

INTERAkCJE

LEkÓW

Z ŻYWNOŚCIĄ

Grupa ekspertów Ogólnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia opracowała nowatorską bazę interakcji leków z żywnością. Dowiedz się, jakich pokarmów i napojów należy unikać, zażywając leki. Poznaj praktyczne wskazówki dla bezpiecznej farmakoterapii.

KONTROLUJ INTERAKCJE ON-LINE. Skorzystaj z wyszukiwarki leków na portalu OSOZ lub załóż Indywidualne Kontro Zdrowotne z automatycznym mechanizmem nadzorowania interakcji.

OGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA

58

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

WWW.OSOZ.PL

systemy it

Wirtualne targi farmaceutyczne, czyli sposób aptek na oszczędności Prowadzenie apteki w warunkach rynkowych wymaga zmysłu biznesowego i wiedzy. Budując przewagę konkurencyjną w lokalnym otoczeniu można oprzeć się na kilku metodach. Jedną z ważniejszych jest strategia cenowa. Dzięki targom farmaceutycznym on-line aptekarze mają dostęp do promocji producenckich i mogą zamawiać bardziej korzystnie, otrzymując dodatkowe rabaty.

Tomasz Wojakowski KAMSOFT S.A.

Konkurencja pomiędzy aptekami stale rośnie, co wymusza na osobach zarządzających zwracanie uwagi m.in. na ceny zakupu leków. To od niej zależy, czy dana apteka będzie mogła zaoferować lek bez recepty po atrakcyjnej dla klienta cenie, a także wysokość wypracowanej marży.

Każda osoba zarządzająca apteką zdaje sobie sprawę, że nawet kilkuprocentowe różnice mogą mieć ogromny wpływ na płynność finansową.

Jak wybrać najatrakcyjniejszą ofertę?

Nowym rozwiązaniem są coraz częściej organizowane targi on-line. Scenariusz jest bardzo prosty. Za pomocą platformy targowej na stronie WWW, producenci wystawiają swoje oferty, natomiast apteki mają możliwość ich przeglądania oraz dokonywania zakupów. Wadą tego mechanizmu jest paradoksalnie liczba dostępnych ofert. Samodzielne przejrzenie wszystkich promocji, a przede wszyst-

kim analiza ich faktycznej atrakcyjności, bardzo często zajmują nawet kilka godzin. Mówimy o setkach leków dostępnych w asortymencie każdej apteki i sporej liczbie potencjalnych dostawców oraz producentów. Platformy targowe są odseparowane od wiedzy, która pozwala wyciągnąć odpowiednie wnioski i podjąć decyzję zakupową. Brak informacji o wielkości rzeczywistej sprzedaży danego produktu, o aktualnym stanie magazynowym, o jego cenie w poszczególnych hurtowniach, z uwzględnieniem indywidualnych warunków handlowych apteki to jedna z przeszkód. W efekcie, aby zamówić w pełni świadomie, konieczna jest weryfikacja każdej promocji i każdego towaru.

Na czym polega świadome zamawianie z ofert targowych? Przede wszystkim konieczna jest weryfikacja, o ile cena jest faktycznie niższa niż w ofercie standardowej. W tym celu należy przejrzeć oferty wszystkich dostawców, uwzględniając indywidualne upusty, rabaty retro, jak również przeanalizować dostępne promocje. Szczególnie te ostatnie są

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

59

systemy it

tutaj ważne, ponieważ bardzo często ich warunki nie łączą się z innymi ofertami, w tym właśnie z ofertami targowymi.

Po wybraniu najniższej ceny oferowanej przez dostawców, można wyznaczyć różnicę kwotową w stosunku do oferty targowej i dopiero wtedy znana jest osiągnięta korzyść. Czy jednak tańszy zakup towaru zawsze będzie wiązał się z korzyściami? Ile czasu produkt będzie leżał na półce w aptece zanim zostanie sprzedany? I w końcu najważniejsze pytanie: czy w ogóle zostanie sprzedany? Niestety, nie da się udzielić w 100% pewnych odpowiedzi. Istnieją natomiast metody, które pozwalają oszacować sprzedaż.

Jedną z nich jest analiza danych z przeszłości. Innymi słowy, aby podjąć decyzję o zakupie z oferty targowej należałoby sprawdzić, jak towar sprzedawał się do tej pory. Jeśli według danych historycznych, stan magazynowy, który zostanie uzyskany po zakupie, z dużym prawdopodobieństwem zostanie sprzedany w ciągu najbliższego czasu, powiedzmy około tygodnia, to zakup jest bezpieczny, stanowiąc w praktyce uzupełnienie bieżącego zapotrzebowania.

W przypadku naprawdę atrakcyjnych cen w ofertach targowych warto zastanowić się nad zakupem większej ilości. Takiej, która pokryje sprzedaż na kilka tygodni, a może i dłużej. W tym wypadku pojawia się koszt magazynowania towaru w aptece, ale może warto go ponieść przy odpowiednio niższej cenie.

Jak natomiast podjąć decyzję dla leków, które do tej pory nie były sprzedawane w aptece? W takim przypadku szacowane prawdopodobieństwo sprzedaży obarczone jest bardzo dużym błędem.

Nie wiadomo, czy zakup będzie się wiązał z korzyściami, czy stratą. Z powodu większego ryzyka, często do zakupu nie dochodzi i w rezultacie apteka traci szansę na zwiększenie swojego obrotu. A może warto zweryfikować szansę sprzedaży w dostępnych na rynku opracowaniach statystycznych?

Mając na uwadze opisane kwestie, po rozmowach zarówno z producentami, hurtowniami jak również z aptekami, w roku 2015 do systemu aptecznego KS-AOW wprowadzona została platforma targów on-line. Rozwiązanie to jest naturalnym rozszerzeniem uruchomionej niedawno możliwości zamawiania pakietów producenckich, właśnie wprost z systemu aptecznego. Nowy mechanizm jest pozbawiony przedstawionych ograniczeń, ponieważ w systemie aptecznym dostępne są wszystkie niezbędne

60

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

informacje umożliwiające automatyczną analizę atrakcyjności ofert promocyjnych z uwzględnieniem sytuacji konkretnej apteki. Co więcej, analizy wspierane są również danymi z Aptecznego Banku Danych. To bardzo ważne, ponieważ takie podejście umożliwia nie tylko dostarczenie do apteki wiedzy o promocjach, ale pozwala ponadto na wskazanie tych promocji, których zakup opłaca się z co najmniej dwóch powodów: towary są w cenach niższych niż przy zakupie standardowym oraz prawdopodobieństwo sprzedaży jest wysokie.

Jak to działa?

Producenci uczestniczący w targach on-line przygotowują oferty targowe i publikują je za pośrednictwem Portalu KS-EWD do aptek. System KS-AOW automatycznie pobiera informacje o promocjach targowych, dzięki czemu w każdym momencie możliwe jest przeglądanie wszystkich ofert oraz składanie zamówień. Następnie system analizuje atrakcyjność każdej oferty pod względem ceny oraz prawdopodobieństwa sprzedaży. Pierwszym i podstawowym warunkiem jest możliwość zakupu towaru poniżej jego ceny standardowej. Z tego powodu system porównuje ceny oferty targowej z ofertami poszczególnych dostawców. Jeśli cena jest niższa, wówczas – na podstawie dotychczasowej historii sprzedaży – weryfikowane jest prawdopodobieństwo sprzedaży. W ten sposób oferty przypisywane są do kilku kategorii, ułatwiając ich przeglądanie: 1. Zakupy bieżące – towary, które w ciągu najbliższego tygodnia i tak powinny być zakupione.

2. Zwiększenie zapasu – towary, które warto zatowarować na dłuższy okres niż tydzień, ponieważ ich cena jest bardzo atrakcyjna.

3. Hity Cenowe – towary, których cena jest wyjątkowo atrakcyjna.

4. Apteczny Bank Danych – towary, które na podstawie informacji z ABD sprzedają się w innych aptekach w regionie, a cena jest atrakcyjna.

Wszystkie powyższe kategorie posiadają parametry określające ich sposób działania, m.in. oczekiwana korzyść procentowa, ilość dni zapasu, itp.

Parametry mogą być dowolnie modyfikowane, co pozwala na dostosowanie sugestii do własnych potrzeb. Oparcie rozwiązania o wskazówki wyświetlane w module zamówień powoduje, że niezależnie od ilości ofert targowych, informacje o promocjach wyświetlanych w aptece nie są traktowane jako niechciana poczta. Co więcej – jest to informacja bardzo oczekiwana, będąca jednocześnie podpowiedzią i pomocą w codziennej pracy.

Ostateczna cena zakupu towarów z promocji targowych uzależniona jest od wybranej hurtowni. Producenci określają procentowo udzielany rabat, natomiast wartość rabatu jest wyliczana według ceny w hurtowni, która będzie realizować zamówienie. Cały mechanizm wygląda dokładnie tak samo w systemie aptecznym KS-AOW. W momencie uruchomienia okna zamawiania, program automatycznie weryfikuje koszty zakupu w hurtowniach, z którymi apteka współpracuje i wybiera tę, w której zakup jest najbardziej korzystny. W każdej chwili istnieje możliwość zmiany hurtowni do realizacji zamówienia. Jest to przydatne przykładowo w sytuacji, gdy różnica korzyści jest niewielka, a apteka ma podpisaną umowę o obrotach z konkretną hurtownią. I tutaj jest kolejna korzyść: dostępny w systemie aptecznym moduł Optymalizatora Zamówień uwzględnia oferty targowe. Oznacza to, że apteki, które na co dzień korzystają z mechanizmu optymalizacji, w okresie targów on-line – bez jakiejkolwiek dodatkowej pracy – otrzymają gotowe propozycje zamawiania z ofert targowych, w bardziej korzystnych cenach. Optymalizator zamówień bierze pod uwagę wiele dodatkowych warunków handlowych, m.in.: minimalne obroty u dostawców, koszty logistyczne, minimalne wartości zamówień, import równoległy i wiele, wiele innych. 

Dołącz do targów on-line!

Organizacja pierwszych targów on-line planowana jest na kwiecień 2015 roku.

Targi będą trwały około tygodnia czasu, w ramach którego w systemie aptecznym będą dostępne promocje producenckie. Informacja o dokładnej dacie zostanie opublikowana za pomocą komunikatu aptecznego.

W sprawie szczegółów zachęcamy do kontaktu e-mail pod adresem 5420@kamsoft.pl lub telefonicznie: +48 32 209 07 05 wewn. 35.

SyStemy It

kS-SOMED Zmiany w systemie KS-SOMED (styczeń 2015)

Jeżeli na wizycie znajdują się wyniki badań z usługami opisanymi kodami ICD9 (rys. 2), wówczas usługi te automatycznie trafią do rejestrowanego zlecenia na zakładkę Procedury.

ANetA krZYNÓwek Zakład systemów Ambulatoryjnych, kAMsOFt s.A.

Automatyczne dołączanie procedur do zlecenia Mechanizm automatycznego dodawania podzleceń do rejestrowanego zlecenia podczas tworzenia wizyty pacjenta działa już od dawna. Podzlecenia tworzą się, jeżeli na wizycie wprowadzone zostały wyniki badań z usługami opisanymi kodami ICD9 i jednocześnie podczas zapisu zlecenia jest wprowadzona taryfa JGP. Istnieje ponadto funkcjonalność, która umożliwa zatwierdzanie podzlecenia, pomimo tego, że na zleceniu głównym nie wprowadzono taryfy JGP. Do tego celu służy przycisk Zapisz podzlecenia J. Funkcjonalność dedykowana jest przede wszystkim lekarzom POZ, którzy nie korzystają z grupera, w związku z tym nie korzystają też z taryfy JGP. Powyższy mechanizm został udostępniony także w przypadku używania procedur zamiast podzleceń. Przed korzystaniem z funkcji, należy włączyć odpowiednie opcje.

Rys. 1. Opcje modułu Zlecenia

Rys. 2. Wizyta

Rys. 3. Karta wykonania usługi

reklama

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

1

systemy it

Po zatwierdzeniu zlecenia, dodane procedury zostaną z nim związane.

do rejestrowanego zlecenia na wizycie podpiąć usługi z kodami ICD9 z wyników badań – należy na zleceniu użyć przycisku Zapisz podzlecenia J.

Rys. 4. Wizyta

Jeżeli opcja Automatycznie dodawaj potencjalne procedury JGP dla umów POZ nie zostanie włączona, wówczas – aby

Rys. 5. Karta wykonania usługi 

od redakcji

PREZENTY DLA CZYTELNIKÓW

„Dietoterapia”

Czasopismo OSOZ

Dariusz Włodarek, Ewa Lange, Lucyna Kozłowska, Dominika Głąbska

Pakiet 12 numerów archiwalnych (rok 2014)

Jak otrzymać prezent?

Wystarczy napisać do nas e-mail na adres czasopismo@osoz.pl z krótkim uzasadnieniem, dlaczego chcielibyście Państwo otrzymać wybrany prezent. Te najbardziej przekonujące nagrodzimy. Na e-maile czekamy w terminie do 3 kwietnia 2015 r. „Przysłanie korespondencji e-mail stanowi zgodę na przetwarzanie danych osobowych zawartych w korespondencji do celów związanych z rozstrzygnięciem konkursu i przez czas jego trwania. Administrator Danych Osobowych, to jest KAMSOFT S.A. (wydawca miesięcznika OSOZ) z siedzibą w Katowicach przy ul. 1 Maja 133, wpisana przez Sąd Rejonowy Katowice – Wschód w Katowicach Wydział VIII Gospodarczy KRS do Rejestru Przedsiębiorców pod nr KRS 0000345075 informuje, iż przesłanie danych osobowych jest fakultatywne, dane wykorzystane zostaną wyłącznie na potrzeby rozstrzygnięcia konkursu, po zakończeniu konkursu dane zostanę usunięte. Przez czas trwania konkursu osobie, której dane dotyczą przysługuje uprawnienie do dostępu do treści przekazanych w korespondencji e-mail danych oraz ich poprawienia”.

62

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

n a c z a si e

Foto: opensourceway / Foter / CC BY-SA

Powstaje stetoskop na miarę XXI wieku Może nadchodzi już pora, by tradycyjny stetoskop – podstawowy atrybut lekarza – przeszedł do lamusa? Polacy pracują nad nowoczesnym cyfrowym stetoskopem, który przetwarzać będzie dźwięki z ciała tak, by lekarz wyraźniej słyszał niepokojące sygnały.

Stetoskop zna z widzenia chyba każdy pacjent – te wieszane na szyi słuchawki lekarskie dawno już stały się symbolem zawodu lekarza. Dzięki temu prostemu dość urządzeniu lekarz może szybko i wygodnie osłuchać pacjenta i wstępnie zdiagnozować np. wady strukturalne serca, a także choroby płuc, jamy brzusznej czy nawet tarczycy i tętnic.

dźwięki z ciała pacjenta są przekazywane do ucha lekarza. „Przepływowi krwi czy powietrza w naszym organizmie towarzyszy hałas, który przenosi się przez tkanki i odebrać można go na skórze.

W dźwiękach tych zawarte mogą być informacje o pewnych stanach patologicznych w ciele” – wyjaśnia dr Łukasz Nowak z Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN w Warszawie, który prowadzi badania nad nową generacją stetoskopów.

Tradycyjny stetoskop to niezbyt skomplikowane urządzenie – dzięki membranie i ukrytemu za nią lejkowi,

Dr Łukasz Nowak jest przekonany, że klasyczne stetoskopy nie umożliwiają odbierania dźwięków z organizmu

PAP – Nauka w Polsce www.naukawpolsce.pap.pl

w sposób optymalny. Uważa, że sygnały akustyczne można cyfrowo przetworzyć tak, by lekarz dokładniej rozpoznał, co dzieje się w organizmie. Stetoskop uwypuklałby więc najważniejsze cechy dźwięku tak, by lepiej odbierało je ludzkie ucho i sprawiał, że wszelkie odstępstwa od normy byłyby łatwiejsze do zauważenia podczas szybkiego badania, nawet w głośnym otoczeniu.

To, co z dźwiękiem chce zrobić Nowak, można porównać do fotoedycji.

Specjaliści pracujący ze zdjęciami mogą wydobyć z obrazów nowe informacje, stosując pewne filtry – np. zwiększając kontrast zdjęcia czy nasycenie jego barw.

Dzięki tym zabiegom na zdjęciu uwidocznić się mogą pewne niedostrzegalne wcześniej szczegóły. Podobnie może być i w przypadku dźwięku – przepuszczenie dźwięków przez filtry i cyfrowe ich przetworzenie może sprawić, że niektóre jego cechy staną się wyraźniejsze dla ludzkiego ucha. Na razie trzeba będzie jednak znaleźć algorytmy, które pomogłyby w pracy lekarzom. Nad tym właśnie pracuje zespół dr. Nowaka. „Idziemy pod prąd trendom” – przyznaje akustyk. Wyjaśnia, że choć nad nowymi generacjami stetoskopów pracuje na świecie wiele zespołów badaczy, to najczęściej pomysły opierają się

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

63

n a c z a si e

na tym, by jak najdokładniej zbierać sygnały akustyczne z ciała i wrzucać je do komputera, który – zamiast lekarza – interpretowałby te wyniki i stawiał diagnozę. Tymczasem zdaniem dr. Nowaka nie jest to rozwiązanie, na które czekają lekarze ani pacjenci. Zdaniem akustyka ważne jest to, by stetoskop był ciągle prostym, przenośnym urządzeniem, które pomagałoby lekarzowi w szybkim postawieniu wstępnej diagnozy.

Polski zespół skupił się więc na innym aspekcie usprawnienia stetoskopu – na tym, by dostosować sygnał z urządzenia do fizycznych możliwości ludzkiego ucha i do tego, jak dźwięki odbierane są w mózgu. W dalszym więc ciągu diagnoza i interpretacja wyników zależałaby od lekarza. A przecież taka diagnoza wynika nie tylko z sygnałów akustycznych z ciała, ale również z obserwacji pacjenta i rozmowy z nim. „Naszym problemem jest to, że musimy w swoich badaniach połączyć wiedzę kliniczną z wiedzą z zakresu akustyreklama 1 DRUK.pdf

2

15-02-23

ki, psychoakustyki czy dotyczącą propagacji dźwięku w ludzkim organizmie” – mówi dr Nowak. Przyznaje, że trudne jest w tym znalezienie wspólnego języka. „Np. lekarz mówi nam, że w sygnale akustycznym ze stetoskopu istotne jest to, czy słyszy jakieś świsty. My za to musimy ustalić, o jakie świsty mu chodzi i zbadać, czym się te dźwięki charakteryzują” – mówi dr Nowak.

Dr Nowak przypomina, że dziś za pomocą badania stetoskopem lekarze wstępnie wykrywają np. szmery sercowe noworodków. Tylko u 40. proc. dzieci, które skierowano na dalsze badania, potwierdza się potem istotne zaburzenia. „Sam wiem, co przeżywają rodzice, kiedy czekają ze swoim dzieckiem na badania u kardiologa. U mojej córki też – na podstawie badań stetoskopem – mylnie podejrzewano wady serca” – przyznaje akustyk. Dodaje, że z powodów niedoskonałości urządzenia zdarza się też pewnie sytuacja odwrotna: nie zauważa się wad u dzieci, które powinny trafić na dalsze leczenie. Zdaniem dr. Nowaka

» Przepuszczenie dźwięków przez filtry i cyfrowe ich przetworzenie może sprawić, że niektóre jego cechy staną się wyraźniejsze dla ludzkiego ucha.« skuteczność tych wstępnych badań można by było poprawić dzięki nowoczesnym urządzeniom, które opracowuje. „Może dzięki naszym badaniom za jakiś czas okaże się, że lekarz z klasycznym stetoskopem będzie wyglądał tak, jak dziś inżynier wygląda z suwakiem logarytmicznym?” – dodaje naukowiec. 

19:47

reklama

reklama

KSIĘGOWOŚĆ apte� Lek na spokojny sen to profesjonalna księgowość specjalizująca się w obsłudze aptek na terenie całego kraju. Posiadająca wieloletnie doświadczenie w prowadzeniu podmiotów farmaceutycznych.

Z nami będziesz czuł się bezpiecznie i pewnie wiedząc, że Twoja Firma jest w dobrych rękach.

Warszawa, tel. 608 112 213 biuro@abcsolutions.com.pl www.abcsolutions.com.pl

64

Biuro rachunkowe Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

. Recepta na jakość.

20. konferencja forum ogólnopolskiego systemu ochrony zdrowia innowacyjna 21 kwietnia 2015 warszawa, hotel marRiott ochrona zdrowia aleje jerozolimskie 65/79

6

Debata Liderów

Sesji tematycznych

Dyskusja w międzynarodowym gronie ekspertów

E-zdrowie, profilaktyka i promocja zdrowia, zarządzanie szpitalem, rynek farmaceutyczny, globalne wyzwania zdrowia publicznego, e-dokumentacja medyczna

Uroczysta Gala

Konkurs Liderów Ochrony Zdrowia 2015

formularz zgłoszenia aktualny harmonogram, lista prelegentów

bezpłatny wstęp OSTATNIE WOLNE MIEJSCA NA SESJACH SZKOLENIOWYCH

www.osoz.pl/forum2015

14–16 kwietnia

22–24 kwietnia

21 kwietnia

CONHIT – CONNECTING HEALTHCARE BERLIN | NIEMCY

MED@TEL LUKSEMBURG

FORUM INNOWACYJNA OCHRONA ZDROWIA WARSZAWA | POLSKA

Wiodące w Europie spotkanie przedstawicieli sektora informatyzacji ochrony zdrowia.

Najnowsze rozwiązania technologiczne, innowacyjne narzędzia IT. 359 wystawców w 2013 roku.

Konferencja Międzynarodowego Stowarzyszenia Telemedycyny i e-Zdrowia (ISfTeH).

W programie m.in. 150 prezentacji prowadzonych przez ekspertów z całego świata.

Tematyka: telemedycyna i e-zdrowie.

Jubileuszowa konferencja czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia.

W programie m.in. debata liderów z udziałem ekspertów, 6 sesji tematycznych, Gala Liderów Ochrony Zdrowia.

www.conhit.de

www.medetel.eu

www.osoz.pl/forum2015

11–13 maja

29–30 maja

eHEALTH WEEK 2015 RYGA | ŁOTWA

OGÓLNOPOLSKI KONGRES STARZENIA SIĘ SOPOT | POLSKA

ZJAZD POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY RODZINNEJ GDAŃSK | POLSKA

Organizowane pod egidą Łotewskiej Prezydencji w Unii Europejskiej wydarzenie omawiające trendy, narzędzia i strategie e-zdrowia i m-zdrowia w Europie.

2000 delegatów i 75 wystawców.

W Polsce koszty leczenia szpitalnego osób starszych pochłaniają blisko 25% wydatków NFZ. Kongres jest spotkaniem ekspertów doświadczonych w rozwiązywaniu problemów zdrowia seniorów.

Zjazd jest okazją do prezentacji dorobku naukowego krajowych ośrodków, wymiany doświadczeń oraz poznania osiągnięć środowiska lekarzy rodzinnych.

www.worldofhealthit.org

www.termedia.pl

www.ptmr.info.pl

18–20 czerwca

n a c z a si e

NOWOŚCI KSIĄŻKOWE

NASZ WYBÓR MIESIĄCA

NOWOŚCI MUZYCZNE

„Ósmy plan” Natalia Kukulska Tym razem, zamiast klubowych remiksów duet Kukulska – Dąbrówka zdecydował się na nietypowe wersje utworów, nawiązując współpracę z jednym z najciekawszych jazzowych kwartetów smyczkowych na świecie. 

„Onkologia” Arkadiusz Jeziorski Pierwsza na polskim rynku wydawniczym książka dotycząca kształcenia w zakresie opieki onkologicznej adresowana do pielęgniarek – zarówno rozpoczynających pracę, jak i pracujących już na oddziałach onkologicznych. Na pewno skorzystają z niej także studenci wydziałów pielęgniarstwa uczelni medycznych oraz – ze względu na wagę omawianego problemu – młodzi lekarze. 

„USG dla położnych” Ewa Dmoch-Gajzlerska Syntetyczna publikacja o badaniu ultrasonograficznym przygotowana specjalnie dla położnych. We wnętrzu m.in. zasady wykonywania badania w I, II i III trymestrze ciąży, określanie wieku ciążowego, parametry oceny rozwoju ciąży, szacowanie masy płodu, ocena profilu biofizycznego płodu, interpretacja badań USG itd. 

66

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 2/2015

„Kocha, lubi, szanuje...”

Alice Munro Premiera: luty 2015. Wydawnictwo Literackie.

Cena: ok. 39,90 zł.

Miłość jest przeznaczeniem, ale nie wytycza drogi na całe życie. Bywa, że pojawia się tam, gdzie jej nie oczekiwano, zmienia lub porzuca obiekt uczuć, niesie ze sobą namiętność bądź nudę przyzwyczajenia, nieraz utrzymuje się na niej „leciutki nalot nienawiści”.

Autorka wypełnia przestrzeń między „kocha” a „szanuje” wielością odcieni uczuć i relacji. W jednym z opowiadań pisze, że „przypomina to bardziej chwytanie czegoś w powietrzu niż budowanie historii”. Opowiada o przeszłości, tworzy prawdopodobne scenariusze, ale nie namawia do poszukiwania prawdy o przyszłości za wszelką cenę: „Nie pytaj, bo wiedzieć nie trzeba… co gotuje nam los, tobie i mnie”.

Munro pokazuje, jak głębokie i niepowtarzalne może być życie zwykłych ludzi zawieszonych między prowincją a miastem, wiarą a bezbożnością, historią własnego życia a zapisanym gdzieś losem.

» Munro podgląda swoich bohaterów zatrzymanych w kadrach pomiędzy poobiednim zmywaniem naczyń a decyzjami, które na zawsze zmienią ich los.« Piotr Stasiak, „Polityka”

„Ten Love Songs” Susanne Sundfør Norweska wokalistka, pianistka i kompozytorka opowiada 10 historii o miłości. Czasami sentymentalnie i nastrojowo, czasami wręcz przeciwnie. 

„Peter and Jacob” Peter and Jacob Gitarzysta Piotr Szumlas i wokalista Jacob Zaborski, to zwycięzcy piątej edycji programu „Must be the Music”. Podbili publiczność pięknymi melodiami, pasją i szczerymi tekstami. Ich muzyka z debiutanckiej płyty to delikatne, nastrojowe ballady. 