OSOZ Polska

OSOZ

System

Ochrony

Zdrowia

www.osoz .pl

2

2018 POLSK A

2 / 2018

ISSN 1897-5828, cena 10 zł (zawiera 8% VAT)

Otwart y

CYFRYZACJA PROFILAKTYKI Kontrola zachowań społecznych oraz zdrowotnych w czasach BIG DATA. Lekcje na przyszłość.

R APORT SPECJALNY

E-recepta Wywiad z wiceministrem zdrowia Januszem Cieszyńskim oraz dyskusja ekspertów.

RODO

A INWESTYCJE W E-ZDROWIE

Poradnik menedżera. Realizacja projektów IT we współpracy z innymi podmiotami leczniczymi.

LIDERZY OCHRONY ZDROWIA

2018

12. EDYCJA OGÓLNOPOLSKIEGO

KONKURSU DLA PODMIOTÓW RYNKU ZDROWIA I FARMACJI GALA FINAŁOWA

24 KWIETNIA 2018 r.

Godz. 18.00 Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach Weź udział w ceremonii wręczenia nagród w konkursie Liderów Ochrony Zdrowia oraz uroczystym koncercie.

Gospodarzem wieczoru będzie Anna Popek. Wstęp na Galę i koncert jest bezpłatny.

REJESTRACJA NA GALĘ:

WWW.OSOZ.PL/kongresOSOZ

Nota bene

Kongres OSOZ 2018 Koordynowana i personalizowana opieka zdrowotna to temat główny tegorocznej konferencji OSOZ. Pokażemy, jak rozwiązania cyfrowe pozwalają w praktyce integrować usługi medyczne i holistycznie zaopiekować się pacjentem.

Na XXIII Międzynarodowy Kongres Otwartego Systemu Ochrony Zdrowia „Koordynowana i Personalizowana Opieka Zdrowotna” zapraszamy 24 kwietnia br. do Katowic.

W wydarzeniu weźmie udział 1000 gości, w tym przedstawiciele środowiska medycznego, farmaceutycznego oraz organizacji rynku ochrony zdrowia, politycy, naukowcy, lekarze i pielęgniarki, diagności laboratoryjni, menedżerowie podmiotów medycznych, pacjenci, firmy działające w sektorze, studenci uczelni medycznych.

Artur Olesch Redakcja Czasopisma OSOZ Polska OSOZ World  redakcja@osoz.pl Czytaj bieżące wydanie w aplikacji mobilnej OSOZ News

Konferencję zainaugurują wykłady ekspertów z Polski i zagranicy. O transformacji ochrony zdrowia i wzmacnianiu znaczenia innowacji przez kooperację w sektorze opowie przedstawiciel Komisji Europejskiej. Nie zabraknie prezentacji wdrożonych do praktyki, wzorcowych rozwiązań zintegrowanej ochrony zdrowia bazującej na rozwiązaniach e-zdrowia. Udział w kongresie zapowiedział m.in. wiceminister zdrowia Janusz Cieszyński.

Warunkiem koordynacji w ochronie zdrowia jest informacyjne zespolenie wszystkich etapów opieki nad pacjentem. Opowiemy o nich podczas 6 sesji tematycznych: lekarz, farmaceuta, pacjent i zdrowie publiczne, diagnosta laboratoryjny oraz pielęgniarka i położna w koordynowanej i personalizowanej opiece zdrowotnej. Dla menedżerów placówek medycznych będzie to też dobra okazja do przygotowania się do wchodzącego 25 maja unijnego rozporządzenia dotyczącego ochrony danych osobowych (RODO). Temu zagadnieniu poświęcimy specjalną sesję na temat cyberbezpieczeństwa. Panele tematyczne przygotowane zostały wraz z partnerami merytorycznymi, w tym m.in. Naczelną Izbą Pielęgniarek i Położnych, Polskim Towarzystwem Diagnostyki Laboratoryjnej, Fundacją Urszuli Jaworskiej.

W Strefie Nauki zaprezentujemy innowacyjne rozwiązania w ochronie zdrowia, w tym najnowsze pomysły startupów. Nie zabraknie praktycznych porad dotyczących elektronicznych zwolnień lekarskich. Wydarzenie zwieńczy uroczysta Gala w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, podczas której poznamy laureatów tegorocznej edycji Konkursu Liderów Ochrony Zdrowia.

Zapraszamy serdecznie na Kongres OSOZ 2018.

Wstęp na Kongres OSOZ i Galę Liderów jest bezpłatny.

Rejestracja: www.osoz.pl/kongresOSOZ.

2

OSOZ POLSKA 2018

aktualności

6

w kadrze

ROZMOWY

28

Jak zintegrować opiekę?

8

pytanie

Kristine Sørensen: Niewiedza kosztuje zdrowie i pieniądze

32

Po co nam e-recepta?

9

Rynek zdrowia w pigułce

12

34

15

EDUKACJA Naprawianie medycyny wiedzą

DEBATA MZ, NFZ, CSIOZ, NIL i pacjenci o e-recepcie

STRATEGIE Janusz Cieszyńśki: Pilotaż i co dalej?

Układanie zdrowotnych puzzli

DIGITAL HEALTH LITERACY

PRAKTYcznie

RADAR ZDROWOTNY Alergia, grypa i przeziębienie w kwietniu 2018

36

Legislacja Koordynacja w POZ

INNOWACJE

16

Aplikacje medyczne Zmiana nawyków, wsparcie pacjentów i przewodniki dla lekarzy

17

20 22

41

E-ZDROWIE NA ŚWIECIE Przegląd międzynarodowej prasy

nowe idee

42

DANE POD OCHRONĄ Nowe metody cyberprzestępców

44

Infografika Zdrowie 2017. Raport OECD (część II)

E-DOKUMENTACJA MEDYCZNA Projekty e-zdrowia a ochrona danych

LABORATORIUM TECHNOLOGII E-recepta, EDM i e-ZLA. Zmiana rodzi sprzeciw

38

NOWOŚCI / WYNALAZKI Kapsuła diagnostyczna, elektroniczna skóra, premiery CES 2018

KONTRARGUMENT Ramię robota zamiast ręki lekarza

45

STREFA START-UP Przenośny spirometr

RAPORT

24

47

PUNKTY ZA PROFILAKTYKĘ, CZYLI PO JASNEj I CIEMNEJ STRONIE BIG DATA System wynagradzania pacjentów za regularne zażywanie leków w Nowym Jorku kontra punkty społeczne w Chinach.

Dwie lekcje zastosowania danych do kontroli zachowań.

RAPORT Nadchodzi inteligentna ochrona zdrowia

TECHNOLOGIE

51

DLA PLACÓWKI MEDYCZNEJ Zarządzanie zasobami ludzkimi

53

DLA apteki Analizator refundacyjny

MONITOR ZDROWOTNY

56

FELIETON Styczeń i stycznie na rynku aptecznym

» Elektroniczną receptę będzie można zrealizować w każdej aptece pod koniec roku.« Janusz Cieszyński | Wiceminister Zdrowia | str. 32

OSOZ Polska 2/2018

58

MONITOR EPIDEMIOLOGICZNY Mapy zdrowotne kraju (styczeń 2018)

62

Monitor farmacji Rynek farmaceutyczny (styczeń 2018)

69

Monitor rynku leKÓW Leki na ból gardła

W social media

» Z powodu niskich kompetencji poruszania się po zagadnieniach zdrowia, budżet ochrony zdrowia traci rocznie 8-10%.« Kristine Sørensen | Uniwersytet w Maastricht | str. 28

6%

Taki procent (szacunkowo) recept nie jest realizowanych za pierwszym razem ze względu na błędy i nieścisłości w zapisach. Z doświadczeń innych krajów wynika, że po wprowadzeniu e-recepty odsetek ten spada poniżej 1%.

Sztuczna inteligencja spróbuje przewidzieć pogorszenie się stanu pacjenta zanim jeszcze wystąpią pierwsze symptomy. 11% zgonów w szpitalach jest wynikiem przeoczenia wczesnych sygnałów sugerujących, że stan zdrowia się pogarsza lub nieprawidłowego postępowania w takich przypadkach. DeepMind (USA) przeanalizuje 700 000 anonimowych kartotek pacjentów, aby sprawdzić, czy dzięki uczeniu maszynowemu będzie można prognozować takie przypadki.

8,7 bln

To kwota (w USD), która w skali całego świata zostanie przeznaczona na ochronę zdrowia za trzy lata. Będzie to stanowiło 10,5% globalnego PKB. Do 2021 roku wydatki na ochronę zdrowia będą rosły średnio o 4,1% rocznie.

Cyfryzacja, jakość i akredytacja W kolejnym numerze OSOZ Polska. W jaki sposób informatyzacja przekłada się na jakość świadczenia usług, satysfakcję pacjenta, bezpieczeństwo leczenia? O doświadczeniach z akredytacji szpitali rozmawiamy z Michałem Bedlickim – wicedyrektorem Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia.

online / offline

16 lutego 2018 roku Centrum System Informacyjnych Ochrony Zdrowia rozpoczęło wdrażanie e-recept. Z kolei 1 marca Sejm przyjął ustawę o e-recepcie z Pakietu Szumowskiego. Lekarze będą mogli wystawić recepty także na podstawie telekonsultacji.

Rada Naukowa OSOZ (kolejność alfabetyczna, stan na luty 2018 r., liczba członków Rady: 99 osób)

ZAPRASZAMY NA MIĘDZYNARODOWY KONGRES OSOZ „KOORDYNOWANA I PERSONALIZOWANA OPIEKA ZDROWOTNA” 24 kwietnia 2018 | Katowice Digitalizacja polskiego rynku zdrowia, koncepcje opieki koordynowanej i personalizowanej, trendy e-zdrowia Program oraz formularz zgłoszenia

1. prof. dr hab. n. med. Ryszard Andrzejak, 2. prof. dr hab. Piotr Andziak, 3. dr hab. n. med. Małgorzata Baka-Ostrowska, 4. dr Marek Balicki, 5. dr hab. n. med. Rafał Białynicki-Birula, 6. prof. dr hab. n. med.

Bożena Birkenfeld, 7. prof. dr hab. n. med. Andrzej Bohatyrewicz, 8. dr hab. med. prof. UJ Małgorzata Bulanda, 9. dr n. med. Małgorzata Czyżewska, 10. dr hab. n. med. (prof. PAN) Marek Durlik, 11. lek. med.

Michał Ekkert, 12. dr n. med. Emilia Filipczyk-Cisarż, 13. lek. med. Halina Flisiak-Antonijczuk, 14. prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, 15. prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki, 16. prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzki, 17. prof. nadz. dr hab. Antoni Grzanka, 18. prof. dr hab. Edmund Grześkowiak, 19. dr n. farm.

Jerzy Hennig, 20. prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Herman, 21. prof. dr hab. Tomasz Hermanowski, 22. dr med. Andrzej Horoch, 23. prof. dr hab. n. med. Jacek Imiela, 24. dr n. med. Maria Jagas, 25. prof. dr hab. Jerzy Janecki, 26. prof. dr hab. n. med. Marek Jarema, 27. prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Jarmundowicz, 28. prof. dr hab. Mirosław Jarosz, 29. Urszula Jaworska, 30. mgr Renata Jażdż-Zaleska, 31. prof. dr hab. n. med. Sergiusz Jóźwiak, 32. prof. dr hab. n. med. Piotr Kaliciński, 33. prof. dr hab.

Roman Kaliszan, 34. prof. dr hab. n. med. Danuta Karczewicz, 35. prof. dr hab. med. Przemysław Kardas, 36. prof. dr hab. n. med. Andrzej Kaszuba, 37. prof. dr hab. n. med. Wanda Kawalec, 38. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy E. Kiwerski, 39. prof. dr hab. n. med. Marian Klinger, 40. prof. zw. dr hab. n. med.

Jerzy Kołodziej, 41. prof. dr hab. n. med. Jerzy R. Kowalczyk, 42. dr n. med. Robert Kowalczyk, 43. dr n. med. Jacek Kozakiewicz, 44. lek. Ryszard Kozłowski, 45. prof. dr hab. n. med. Leszek Królicki, 46. prof. dr hab. Maciej Krzakowski, 47. prof. dr hab., dr h.c. mult. Andrzej Książek, 48. prof. dr hab. Teresa Kulik, 49. prof. dr hab. n. med. Jan Kulpa, 50. prof. dr hab. n. med. Wojciech Kustrzycki, 51. dr hab. (prof.

UMK) Krzysztof Kusza, 52. dr n. med. Krzysztof Kuszewski, 53. dr n. med. Aleksandra LewandowiczUszyńska, 54. prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński, 55. prof. dr hab. n. med. Witold Lukas, 56. prof. dr hab. n. med. Romuald Maleszka, 57. prof. dr hab. n. med. Paweł Małdyk, 58. dr n. med. Beata MałeckaLibera, 59. prof. dr hab. Grażyna Mielnik-Niedzielska, 60. prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło, 61. prof. dr hab. n. med. Janusz Moryś, 62. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz, 63. prof. dr hab. n. med. Wojciech Nowak, 64. prof. dr hab. n. med. Krystyna Olczyk, 65. prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, 66. dr hab. n. med. Krystyna Pawlas, 67. prof. dr hab. inż. Grzegorz Pawlicki, 68. prof. dr hab. n. med. Irena Ponikowska, 69. prof. zw. dr hab. n. med. Stanisław Radowicki, 70. dr n. med. Andrzej Rakowski, 71. dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk, 72. prof. dr hab. med. Kazimierz RoszkowskiŚliż, 73. prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, 74. dr hab. n. med. Leszek Sagan, 75. prof. dr hab.

Bolesław Samoliński, 76. prof. dr hab. Maria Małgorzata Sąsiadek, 77. dr hab. med. (prof. UJ) Maciej Siedlar, 78. dr hab. n. med. Waldemar Skawiński, 79. lek. Maciej Sokołowski, 80. prof. dr hab. n. med.

Jerzy Stelmachów, 81. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek, 82. prof. dr hab. n. med. Jerzy Strużyna, 83. prof. dr hab. n. med. Andrzej Szawłowski, 84. prof. dr hab. n. med. Cezary Szczylik, 85. dr hab. n. med. prof. nadzw. Zbigniew Śliwiński, 86. dr n. med. Jakub Śmiechowicz, 87. prof. dr hab. n. med.

Barbara Świątek, 88. dr n. med. Jakub Trnka, 89. prof. dr hab. n. med. Tomasz Trojanowski, 90. prof. dr hab. n. med. Krystyna Walden-Gałuszko, 91. prof. dr hab. Andrzej Wall, 92. prof. dr hab. n. med. Anna Walecka, 93. prof. dr hab. Marek Wesołowski, 94. dr hab. n. med. Andrzej Wojnar (prof. nadzw. WSF), 95. dr n. med. Andrzej Wojtyła, 96. prof. dr hab. Jacek Wysocki, 97. prof. dr hab. n. med. Mirosław J. Wysocki, 98. dr hab. n. med. Stanisław Zajączek (prof. nadzw. PUM), 99. prof. dr hab. Marek Ziętek

www.osoz.pl/kongresOSOZ OSOZ Polska 2/2018

OSOZ Polska 2/2018

aktual n o ś ci

Jak zintegrować opiekę?

Cel. Zdrowie pacjenta Wyższa jakość opieki i skuteczniejsza ochrona zdrowia w ramach dostępnych środków finansowych – taki cel stawiają sobie prawie wszystkie ministerstwa zdrowia na świecie. Jednak ambitne plany szybko toną w pochłaniających coraz więcej pieniędzy przestarzałych rozwiązaniach systemowych, nieprzygotowanych do szybko zmieniających się wyzwań: starzejącego się społeczeństwa, rosnących oczekiwań pacjentów, epidemii niezakaźnych chorób przewlekłych. Niewydolność serca, obturacyjna choroba płuc i cukrzyca kosztują co roku system ochrony zdrowia w Europie 125 mld euro.

Narzędzia. Koordynacja dzięki technologiom Digitalizacja sektora zdrowia pozwala łączyć informacyjnie wszystkie etapy obsługi pacjenta. W ten sposób lekarze różnych specjalności, pracujący w różnych podmiotach medycznych, mają zawsze do dyspozycji pełną historię leczenia, mogą się ze sobą komunikować. Do tego wiele usług może być świadczonych w najdogodniejszym dla pacjenta miejscu, czyli w jego domu. Im większa wiedza o pacjencie, tym lepsza ocena potencjalnych zagrożeń zdrowotnych i precyzyjniejsza profilaktyka.

Rezultat. Jakość i oszczędność Zmniejszenie liczby hospitalizacji, zahamowanie epidemii chorób, którym można zapobiegać zmieniając styl życia (cukrzyca, choroby serca i układu krążenia, choroby płuc), dłuższe życie w dobrej formie, lepsze wykorzystanie dostępnych zasobów, mniej obciążeń biurokratycznych dla lekarzy, holistyczne podeście do człowieka – pacjenta, wyższa jakość leczenia – kolejne projekty pilotażowe potwierdzają korzyści wynikające z koordynacji opieki.

Bariery. Polityka i świadomość Aby skoordynowana ochrona zdrowia mogła zadziałać w praktyce, potrzeba szerokiej informatyzacji podmiotów medycznych, integracji systemów i standaryzacji danych. Konieczna jest też zmiana kulturowa, reforma systemów zdrowia, wzmocnienie kompetencji lekarzy i pacjentów w zakresie posługiwania się narzędziami zdrowia cyfrowego, zaangażowanie wszystkich uczestników rynku i większa świadomość korzyści digitalizacji. Nie ma lepszego sposobu na kompleksowe, długofalowe i zrównoważone wzmacnianie mechanizmów ochrony zdrowia.

OSOZ Polska 2/2018

aktual n o ś ci

Foto: designed by macrovector / Freepik

pytanie

Po co nam e-recepta?

W czym jest lepsza recepta wystawiona w komputerze od recepty wypisanej długopisem na druku papierowym? Nie chodzi o zamianę formy, ale o cały szereg konsekwencji, jakie za sobą pociąga wdrożenie e-recepty.

Wiele dziur w systemie ochrony zdrowia, przez które przeciekają ogromne środki finansowe, można załatać digitalizacją. Tak jest w przypadku e-recepty, co pokazują doświadczenia krajów, które już ją wdrożyły. Na pierwszy plan wysuwają się oszczędności. Grecy wdrożenie e-recept rozpoczęli już w 2010 roku. Dziś mogą się pochwalić oszczędnościami na poziomie ok. 300 mln euro rocznie. Dzięki możliwości elektronicznego wystawienia i przesłania do apteki recepty dla chorych przewlekle, zmniejszyła się liczba wizyt u lekarzy rodzinnych, co z kolei pozwoliło rozładować rosnące kolejki. Do reformy Grecję zmusił wielki kryzys finansowy – jak się okazało, zamiast obcinania wydatków, wystarczyło poszukać nieszczelności w systemie. Oszczędności tytułem wprowadzenia e-recepty w USA szacowane są na ok. 27 mld USD rocznie. Głównym ich źródłem jest lepsza kontrola nad receptą, od momentu jej wygenerowania do wykupienia leków przez pacjenta, a dokładniej – redukcja działań niepożądanych i wizyt lekarskich, których celem było jedynie wystawienie kolejnej recepty.

Sporym, nierozwiązanym problemem jest monitoring farmakoterapii. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, 50% pacjentów na świecie nie stosuje się do zaleceń dotyczących zażywania leków. Efekt? 125 000 zgonów rocznie, którym można by zapobiec i miliardy niepotrzebnych wydatków (readmisje, powikłania). Dotychczas przeprowadzone badania pokazują, że tzw. adherencja w przypadku przejścia z recept papierowych na elektroniczne wzrasta o ok. 10%.

OSOZ Polska 2/2018

Według NFZ, najczęstsze błędy pojawiające się na receptach to nieprawidłowe dane pacjenta, niewłaściwe oznaczenie poziomu odpłatności i ordynacja leków refundowanych niezgodnie ze wskazaniami refundacyjnymi. Forma elektroniczna pozwala ograniczyć tego typu pomyłki do minimum – lekarz korzysta z bazy danych leków, w której zaszyte są najważniejsze informacje m.in. o odpłatności. Czytelniejsza recepta to też mniej telefonów z aptek z prośbą o weryfikację zapisów. Ponadto możliwe jest sprawdzenie, czy pacjent wykupił lek, kontrolowanie interakcji pomiędzy lekami wystawianymi przez różnych lekarzy, a nawet interakcji zażywanych leków z żywnością.

Jak podkreśla wiceminister zdrowia Janusz Cieszyński, e-recepta to dla pacjenta wygoda: o wiele trudniej ją zgubić czy sfałszować. Jeżeli w danej aptece nie będzie wszystkich leków przepisanych przez lekarza, pozostałe można wykupić w innej placówce. Wdrożenie e-recepty było też jednym z punktów porozumienia zawartego z rezydentami w lutym br. Z końcem lutego Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z wprowadzeniem e-recepty – lekarz będzie mógł wystawić receptę pod zbadaniu pacjenta przez internet, bez osobistego kontaktu. 

» Grecja szacuje oszczędności tytułem wdrożenia e-recepty na 300 mln euro rocznie.«

aktual n o ś ci

Rynek zdrowia w pigułce

Układanie zdrowotnych puzzli Posłowie „utopili” obywatelski projekt dotyczący zwiększenia nakładów na zdrowie do 6,8 proc. PKB w trzy lata.

W czasie dyskusji zarzucono jego zwolennikom, że grają pod publiczkę i nie doceniają sukcesów obecnego rządu.

Gdyby takie środki na zdrowie się znalazły i były dobrze wydatkowane (nie na łapu-capu, ani też nie wszystkim po równo), moglibyśmy znaleźć się w zupełnie innym punkcie. Na razie na nowo rozkręca się spór o płace pracowników medycznych i braki kadrowe – w każdym tygodniu jest przynajmniej po kilka doniesień o problemach placówek medycznych. Uruchomiono wreszcie pilotaż e-recepty.

OSOZ Polska 2/2018

aktual n o ś ci

Aleksandra Kurowska Redaktor naczelna portalu PolitykaZdrowotna.com

Finanse Do dyskusji o tym, na co będą wydatkowane dodatkowe pieniądze na zdrowie pochodzące z budżetu państwa, zostaną włączeni m.in. pacjenci. Pieniądze mają nie tylko poprawić dostęp do świadczeń. – Mam nadzieję, że najbliższe lata będą tymi, gdy będziemy mogli zmieniać strukturę udzielania świadczeń dzięki dodatkowym pieniądzom – stwierdził szef NFZ Andrzej Jacyna.

Część pewnie trafi na podwyżki płac.

W ramach porozumienia, jakie zawarł resort zdrowia z przedstawicielami lekarzy rezydentów, wzrost publicznych nakładów na zdrowie ma być nieco szybszy i osiągnąć poziom 6 proc. PKB nie w 2025 r., a z początkiem 2024 r.

Na razie jednak zapisu tego nie przekuto w zmiany legislacyjne. W pakiecie ustaleń znalazły się też nowe warunki finansowe dla rezydentów, ale także lekarzy specjalistów, którzy zdecydują się na pracę na jednym etacie.

Rozgorzał na nowo spór o minimalne płace w zdrowiu. Zgodnie z oczekiwaniami m.in. Solidarności, do ustawy dopisana ma być kategoria pracowników niemedycznych, takich jak m.in. salowe.

Ponadto poprawione ma być zaszeregowanie części pielęgniarek. Ale stawki ustalone dla większości pracowników medycznych zmienią się na lepsze. Porozumienie Zawodów Medycznych, zrzeszające m.in. lekarzy, pielęgniarki, fizjoterapeutów, napisało do ministra Łukasza Szumowskiego ostry list w sprawie wynagrodzeń. Z kolei pielęgniarki, które od poprzedniego rządu dostały podwyżki 4x400 zł brutto zdenerwowało dodatkowo to, ile wynegocjowali rezydenci.

A co z uszczelnianiem systemu? Są obawy, czy nie idzie za daleko. Jest nowa wersja przepisów dotyczących oceny inwestycji planowanych przez placówki zdrowotne. O wiele częściej będą sięgać do IOWISZ-a. Przy korzystaniu z publicznych dotacji nie będzie już progów 2 i 3 mln zł, lecz oceniane będą wszystkie zakupy czy modernizacje – przewiduje projekt MZ.

» Minister zdrowia zapowiedział, że sieć szpitali będzie zmieniana.« wiać o kierunkach zmian na kolejne kilkanaście lat, a nawet 30 lat. Podkreśla, że dyskusja taka może trwać wiele miesięcy, a nawet rok, ponieważ trzeba wypracować rozwiązania godzące różne potrzeby i interesy.

Co z konkursami dla placówek? To jedno z najgorętszych pytań. W większości oddziałów Funduszu w marcu powinny zostać wyłonione szpitale spoza sieci mające utrzymać kontrakty (do tego czasu w wielu regionach aneksowano wcześniejsze umowy). O ile przy szpitalach mówimy o nie aż tak wielu świadczeniodawcach, o tyle konieczność wyłonienia w konkursach placówek ambulatoryjnej opieki specjalistycznej oraz psychiatrycznych i podpisanie z nimi umów przed końcem czerwca może być zadaniem karkołomnym. I bardzo konfliktogennym – zwłaszcza na krótko przed wyborami samorządowymi. Dlatego nowy minister zdrowia Łukasz Szumowski planuje przełożyć konkursy na AOS, ale nie podjął jeszcze w tej sprawie działań legislacyjnych. Jak tłumaczy, chciałby sprawdzić, jak zadziałała sieć, w której przecież szpitale miały rozwijać AOS. Jak zweryfikować skuteczność sieci? Oto pytanie, na które szczegółowo powinno się odpowiedzieć na etapie prac nad siecią, przed jej wdrożeniem. Celem miała być stabilność placówek i lepsza dostępność do świadczeń. Co do tej ostatniej są wątpliwości, które rozwiać mogłaby ewentualnie szczegółowa analiza liczby i rodzajów świadczeń zrealizowanych w sieciowych placówkach na przestrzeni roku lub dłużej.

Póki co, minister zdrowia zapowiedział, że sieć będzie zmieniana. Na początek przedstawiono projekt dotyczący świadczeń wymagających odrębnego sposobu finansowania. Do konsultacji społecznych trafił projekt rozporządzenia MZ w zakresie programu pilotażowego centrów zdrowia psychicznego. Pilotaż ruszy najpóźniej 1 lipca. Weźmie

w nim udział ponad 40 placówek medycznych.

Równocześnie Łukasz Szumowski powołał zespół do spraw zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Jego pracami pokieruje Zbigniew Król, wiceminister zdrowia. Wśród członków zespołu jest m.in. prof. nadzw. dr hab. n. med.

Janusz Heitzman. Z kolei w sejmie powstała nowa podkomisja ds. zdrowia psychicznego. Kierować nią będzie Józefa Hrynkiewicz.

Oddziały wojewódzkie NFZ ogłosiły pod koniec lutego konkursy w zakresie świadczeń ogólnostomatologicznych dla dzieci i młodzieży realizowanych w dentobusach. Umowy na te świadczenia mają zacząć obowiązywać od 1 kwietnia i wtedy dentobusy powinny wyjechać do miejscowości, gdzie będą realizować świadczenia.

Leki W połowie lutego ruszył pilotaż e-recepty, a na ostatniej prostej wiceminister Janusz Cieszyński, odpowiedzialny teraz na informatyzację, skierował do Sejmu nowelizację przepisów, dzięki którym e-recepta ma być bardziej funkcjonalna (w przepisach planowano, że na początku dotyczyć będzie leków Rx, ale nie refundowanych). Pilotaż odbywa się w Skierniewicach i Siedlcach. Wnioski z niego będą znane jesienią, a od 2019 r. e-recepty będzie można realizować w każdej aptece. O ile farmaceuci i tak są dobrze zinformatyzowani, ponieważ raportują regularnie do NFZ, o tyle wśród lekarzy aż kilkadziesiąt procent nie używa w gabinetach komputerów i m.in. z nimi może być problem.

A jeśli o refundacji mowa, na kolejnej liście leków, obowiązującej od marca, znalazły się wyczekiwane od dawna zmiany m.in. w zakresie uodparniania wcześniaków przeciwko wirusowi RSV. Dotychczas preparat był bezpłatny tylko dla wcześniaków urodzonych do

System Łukasz Szumowski chce ogłosić narodową debatę na temat zdrowia, w której ustalone zostałyby długofalowe kierunki działań. Na razie nie brakuje jednak spraw do pilnego załatwienia. Zdaniem ministra powinniśmy porozma-

10

OSOZ Polska 2/2018

» Wśród lekarzy aż kilkadziesiąt procent nie używa w gabinetach komputerów i m.in. z nimi może być problem przy wdrażaniu e-recepty.«

aktual n o ś ci

28 tygodnia ciąży, a po zmianie dostaną go maluchy także z grupy „28–32 tydzień ciąży”. Poszerzono też listę leków dla seniorów, a dla osób ze stwardnieniem rozsianym wydłużono czas terapii Gilenyą powyżej okres pięciu lat (teraz nie będzie ograniczenia czasowego) oraz rozszerzono populację pacjentów leczonych fingolimodem o szybko rozwijającą się ciężką postać stwardnienia rozsianego.

NFZ znów zachęca szpitale do kupowania tanich leków. Po premiach za kupowanie tańszych preparatów przeciwko WZW C, teraz ostrzega. Fundusz apeluje o zachowanie najwyższej ostrożności przy zawieraniu popularnych ostatnio wieloletnich umów na zakup leków stosowanych w programach lekowych i chemioterapii. Podkreśla, że w 2018 r. ma się pojawić na polskim rynku szereg leków generycznych zawierających substancje takie jak m.in. trastuzumab, adalimumab, rytuksymab, anagrelid.

Raporty Ukazał się raport w całości poświęcony organizacjom pozarządowym zajmującym się ochroną zdrowia. Niemal co piąta jest zarejestrowana na terenie województwa mazowieckiego. Jest tam zlokalizowanych ok. 1400 takich podmiotów – wynika z raportu Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej.

Ukazały się wyniki trzeciej edycji ogólnopolskiego badania „Barometr zawodów”. W tym roku trudno będzie m.in. o kierowcę samochodów ciężarowych, spawaczy, pielęgniarki i położne oraz pracowników budowlanych – wynika z badania realizowanego na zlecenie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Ponad 2/3 osób dorosłych oraz co trzeci nastolatek korzysta z solarium.

Mimo świadomości negatywnych skutków dla zdrowia, opalanie jest wciąż powszechnie akceptowane – takie wnioski płyną z badania przeprowadzonego przez Fundację Medicover w ramach Narodowego Programu Zdrowia. W lutym wszedł w życie zakaz korzystania z solariów przez osoby niepełnoletnie.

Zmiany personalne Nowym rzecznikiem prasowym oraz szefem zespołu zajmującego się polityką informacyjną Ministerstwa Zdrowia został Krzysztof Jakubiak, m.in. były redaktor naczelny Pulsu Medycyny. Jego poprzedniczka złożyła wcześniej rezygnację. Z kolei szefem gabinetu politycznego będzie Przemysław Humięcki.

Wcześniej był szefem gabinetu w Ministerstwie Rozwoju i Finansów. Humięcki jest od lat w kręgu najbardziej zaufanych osób obecnego premiera Mateusza Morawieckiego, z którym pracował też w BZ WBK.

Skład i łamanie: Piotr Chamera Druk: INFOMAX, Katowice Nakład: 6000 egzemplarzy Wydawca: KAMSOFT S.A. 40–235 Katowice, ul 1 Maja 133 tel. +48 32 209-07-05 fax +48 32 209-07-15 e-mail: czasopismo@osoz.pl

Zespół redakcyjny: Zygmunt Kamiński, Aleksandra Kurowska, Katarzyna Płoskonka, Aneta Szczypek, Bożena Wojnarowicz-Głuszek.

Redaktor naczelny: Artur Olesch

Współpracownicy: Iwona Magdalena Aleksandrowicz, Nana Bit-Avragim, Janusz Cieszyński, Jarosław Frąckowiak, Hanns-Christian Gunga, Juan Gonzalez, Piotr Karniej, Łukasz Kołtowski, Jacek Kopel, Jordan Lynn, Karolina Mackiewicz, Kristine Sørensen, Karolina Szuścik.

Jesteśmy partnerem European Connected Health Alliance

Przedruk, kopiowanie, skracanie, wykorzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w czasopiśmie OSOZ bez zgody wydawcy KAMSOFT S.A. jest zabronione.

Od lutego br. dr Elżbieta Puacz, prezes Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych, jest nowym dyrektorem Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Lublinie. – To dla mnie wyzwanie i zaszczyt – powiedziała Elżbieta Puacz, która przyjęła nominację z rąk ministra zdrowia prof. Łukasza Szumowskiego. Dr n. med. Elżbieta Puacz jest diagnostą laboratoryjnym, specjalistą mikrobiologii i zdrowia publicznego, od 2010 r. – prezesem Krajowej Izby Diagnostów Laboratoryjnych w Warszawie.

Dr n. med. Andrzej Surowiec został ponownie konsultantem wojewódzkim chirurgii ogólnej. Powołanie na to stanowisko odebrał z rąk wojewody podkarpackiego, Ewy Leniart.

Małgorzata Piotrowska-Błochowiak została dyrektorem Szpitala Wojewódzkiego w Poznaniu. Wcześniej była pierwszym zastępcą dyrektora.

Wieści z rynku Minister Zdrowia przyznał akredytację kolejnym dziewięciu szpitalom oraz jednemu podmiotowi POZ. W sumie certyfikat akredytacyjny jest już w posiadaniu 200 szpitali. 

Prenumerata czasopisma Co miesiąc na łamach w OSOZ POLSKA prezentujemy starannie wyselekcjonowaną wiedzę m.in. z dziedziny nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia i e-zdrowia.

Czytaj relacje z międzynarodowych wydarzeń, wywiady z ekspertami, autorskie raporty specjalne.

Cena rocznej prenumeraty: 120 zł (12 numerów).

Dołącz do społeczności e-zdrowia.

Zamówienia: redakcja@osoz.pl

Redakcja nie odpowiada za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania zamieszczanych materiałów. Niezamówionych materiałów nie zwracamy.

Pobierz aplikację OSOZNews i czytaj bezpłatnie mobilne wydania czasopisma.

OSOZ Polska 2/2018

11

aktual n o ś ci

Debata o e-recepcie Czy e-recepta będzie ułatwieniem dla pacjentów? Jak oceniają ją lekarze i aptekarze? Jak przebiega wdrożenie tego nowego rozwiązania i co może być kluczowe dla jego sukcesu? Na te pytania odpowiadali uczestnicy debaty zorganizowanej 27 lutego przez portal PolitykaZdrowotna.com.

Od 1 stycznia 2019 r. e-recepta w każdej aptece – Udało nam się 15 lutego ruszyć z pilotażem e-recepty. Rozpoczęliśmy od spotkania z farmaceutami w Siedlcach. Pracujemy z Narodowym Funduszem Zdrowia i z Głównym Inspektoratem Farmaceutycznym. Do końca kwietnia przeprowadzamy testy na oprogramowaniu gabinetowym i w aptekach. Od 1 maja już powinna wejść w życie ustawa, która jest w tej chwili w Sejmie, dotycząca wdrażania e-recepty. Od 1 stycznia 2019 roku chcemy, żeby każda apteka obsługiwała e-receptę – mówił wiceminister Janusz Cieszyński.

Jak na e-recepcie skorzystają pacjenci?

– Dlaczego robimy elektroniczną receptę? To jest sposób, żeby technologie poprawiły jeden z najistotniejszych procesów. Rocznie realizuje się ok. 160 mln recept i to tylko tych na leki refundowane. To pokazuje, jak istotny jest to proces. Właśnie dlatego zaczęliśmy od e-recepty – mówił podczas debaty wiceminister zdrowia Janusz Cieszyński i podkreślał, że przede wszystkim jest to korzyść z punktu widzenia ergonomii i bezpieczeństwa pacjenta. – Nie będzie można takiej recepty zgubić ani zniszczyć. To pozwoli nam też rozwiązać kilka praktycznych problemów związanych z realizacją recepty. Przykładowo, gdy w aptece nie są dostępne wszystkie leki wypisane na recepcie. Będzie można ją wtedy zrealizować częściowo w różnych aptekach, bez kłopotu dla farmaceuty. E-recepta to także wyeliminowanie błędów i nieścisłości, jakie się teraz zdarzają. Z badań wynika, że nawet

12

OSOZ Polska 2/2018

około 6 proc. recept nie jest z tego powodu realizowanych za pierwszym razem. Problem tzw. nieczytelności przestaje istnieć. Z badań wynika, że spada poniżej 1 proc. To rocznie kilka milionów wizyt u farmaceuty mniej – podsumował wiceminister zdrowia. Jego zdaniem ważną zaletą elektronicznej recepty jest również możliwość monitorowania leczenia chorób przewlekłych, a także wgląd do historii leków wypisywanych danemu pacjentowi – jeśli wyrazi na to zgodę.

A jak wygląda wdrażanie e-recepty od strony technicznej?

Na ten temat mówił dyrektor Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia Marcin Węgrzyniak. – Podczas wizyty lekarskiej statystycznie na jednej recepcie jest wypisywane półtora produktu. Techniczne mechanizmy e-recepty powodują, że każdy lek jest osobną receptą, co ułatwi pacjentom wykupowanie leków. Podczas pilotażu w Siedlcach i Skierniewicach będzie można pokazać farmaceucie kod kreskowy na wydrukowanej recepcie lub kod kreskowy, który można skonfigurować na elektronicznym koncie pacjenta. Chcemy sprawdzić w pilotażu oba te systemy, który z nich jest bardziej przyjazny dla pacjenta – mówił dyrektor CSIOZ. Do tego sprawdzane będzie też jeszcze inne rozwiązanie – realizacja recepty na podstawie numeru PESEL i numeru PIN. Na zmiany w wystawianiu i realizacji recept jest też przygotowany Narodowy Fundusz Zdrowia. – Współpracujemy na bieżąco z CSIOZ i Ministerstwem Zdrowia. Będziemy przygotowani, gdy pierwsze e-recepty spłyną do Funduszu.

Foto: politykazdrowotna.com

Założenie jest takie, że e-receptę będziemy mieli od razu. Część weryfikacji będzie można dokonać przed płatnością – mówił Marcin Grabowski, dyrektor Departamentu Informatyki w Narodowym Funduszu Zdrowia.

Farmaceuci zadowoleni, ale boją się kosztów – Z punktu widzenia pacjenta i apteki to dobre rozwiązanie, bo będziemy mieli zagwarantowaną czytelność i wiarygodność recepty. Również ważne jest to, że pacjent będzie mógł wykupić receptę praktycznie w każdej aptece. Zgubienie recepty? Z tym już nie będzie problemu – mówiła podczas debaty Elżbieta Piotrowska-Rutkowska, prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej. Jak podkreślała, apteki od dawna są skomputeryzowane.

– E-recepta jest dobrym rozwiązaniem dla pacjentów. Na początku będzie niepewność, a nawet ryzyko chaosu. Ale to dobre rozwiązanie, które funkcjonuje w wielu krajach. Zagrożeniem jest ewentualny czasowy brak dostępu do Internetu – oceniła szefowa NRA.

aktual n o ś ci

Lekarze: e-recepta tak, ale nie dla wszystkich – To genialne systemy, niosące wiele korzyści, ale mają jeden problem – mówił prof. Romuald Krajewski, wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej. Część lekarzy nie jest zadowolona z planów obligatoryjnego wprowadzenia elektronicznej wersji e-recepty, nie są na to gotowi, np. niektórzy medycy seniorzy. – Myślę, że korzyści z e-recepty dla większości są oczywiste, ale na ok. 150 tys. lekarzy i lekarzy dentystów, mamy 25 proc. w wieku emerytalnym. Oni wykonują około 20 proc. świadczeń. Mogą mieć problemy z przejściem na system elektroniczny. Ich odejście z zawodu byłoby ze szkodą dla pacjentów. Należy zachęcać do stosowania e-recepty, ale należy zawsze też umożliwiać równoległe stosowanie dotychczasowych rozwiązań.

Przy skoku na głęboką wodę czasem się okazuje, że woda nie była aż taka głęboka – ocenił wiceprezes NRL.

POZ też ma obawy Wielu lekarzy rodzinnych już teraz nie

» Rocznie realizuje się ok. 160 mln recept i to tylko tych na leki refundowane.

To pokazuje jak istotny jest to proces.

Właśnie dlatego zaczęliśmy od e-recepty.« wypisuje recept ręcznie, lecz w komputerze, a pacjent dostaje drukowaną receptę. Ale jak zwracał uwagę Tomasz Zieliński z Porozumienia Zielonogórskiego, w pierwszym etapie wdrażania e-recept będą mieć więcej pracy, ponieważ trzeba wytłumaczyć pacjentom wprowadzane zmiany. – Ten okres na pewno będzie utrudnieniem. Należy na pewno znaleźć rozwiązania, które to ułatwią – mówił Zieliński. Podobnie jak wiceszef NRL uważa on, że nie możemy sobie pozwolić na utratę nawet jednego lekarza. – Czy to będzie jednoczesne funkcjonowanie papierowej recepty czy asystent, który pomoże w obsłudze – to czas pokaże. Ale na pewno na to będą potrzebne dodatkowe środki – podkreślał Tomasz Zieliński.

– Ale to jest dobre rozwiązanie i należy je wdrażać, tylko w tempie dostosowanym do możliwości – komentował plany dotyczące uruchomienia e-recepty Tomasz Zieliński.

MZ chce odciążyć lekarzy – Idziemy właśnie w tę stronę, żeby nowe rozwiązania nie odbywały się kosztem czasu lekarzy – zapewniał wiceminister zdrowia Janusz Cieszyński i przypomniał, że jednym z pomysłów ministra zdrowia Łukasza Szumowskiego jest wprowadzenie tzw. asystentów medycznych, którzy przejęliby część niemedycznych zadań. – Badania pokazują, że w innych krajach lekarze są zadowoleni z rozwiązań w ramach e-zdrowia. Na

OSOZ Polska 2/2018

13

aktual n o ś ci

» Wielu lekarzy rodzinnych już teraz nie wypisuje recept ręcznie, lecz w komputerze, a pacjent dostaje drukowaną receptę.« przykład w Szwecji pozytywnie oceniło je 90 proc. lekarzy. My chcemy osiągnąć podobne, bądź jeszcze lepsze wskaźniki. Państwo powinni być ambasadorami tych rozwiązań, a nie mieć poczucie, że jesteście do czegoś zmuszani – zwrócił się do lekarzy.

Producenci oprogramowania czekają na e-receptę z niecierpliwością – E-recepta to nie jest nowy temat – przypomniał Grzegorz Siwiec, przedstawiciel Stowarzyszenia Twórców Oprogramowania Rynku Medycznego STORM. – Myślę, że zabrakło w tej dyskusji informacji o największej zmianie. Dotąd to pacjent był przekaźnikiem informacji, ponieważ szedł z receptą od lekarza do apteki, a teraz próbujemy to przerzucić na formę elektroniczną – podkreślał. Odnosząc się do wypowiedzi o “wykluczeniu cyfrowym” części lekarzy stwierdził, że dzisiaj pilot do telewizora jest niejednokrotnie trudniejszy w obsłudze niż PIN potrzebny do wydrukowania e-recepty. – Mamy sporo czasu na wdrożenie tego rozwiązania.

Patrzymy na to jak na proces, który daje niesamowite możliwości. Dzisiaj, żeby zrealizować lek, muszę się udać do apteki osobiście – recepta musi trafić do apteki. Ale to się zmieni – podkreślał. – Z punktu widzenia dostawców czekamy

z niecierpliwością, kiedy to wreszcie ruszy. Zwracamy tylko uwagę na jakość, która przy tego typu przedsięwzięciach ma kluczowe znaczenie. Tego się nie da zrobić w tydzień – podkreślił Grzegorz Siwiec.

Kosztów wdrożenia e-recepty obawiają się farmaceuci. – Wdrożenie nowych projektów zawsze wiąże się z kosztami dla farmaceutów. Mamy nadzieję, ze e-recepta nie będzie podrażała kosztów utrzymania całego systemu – mówiła Elżbieta Piotrowska-Rutkowska, szefowa NRA.

Dane medyczne lepiej chronione Uczestnicy debaty zwracali też uwagę na kwestię ochrony danych pacjentów. – Bardzo mi zależy na wdrażaniu różnego rodzaju innowacji, które poprawią funkcjonowanie pacjentów, świadczeniodawców i farmaceutów, ale będę bardzo bronił tego, żeby się to wszystko odbywało z pełnym poszanowaniem danych medycznych – podkreślał wiceminister zdrowia Janusz Cieszyński. A Siwiec zaznaczył, że dzięki nowym regulacjom są one lepiej chronione niż dotychczas, ponieważ są jasno znane wymogi.

– Teraz dostęp do danych jest bardziej zagrożony, kiedy każdy może zajrzeć do dokumentów, które np. leżą na biurku lekarza. E-rozwiązania, w tym

» E-rozwiązania, w tym elektroniczna dokumentacja medyczna, mogą zwiększyć bezpieczeństwo informacji medycznych, bo każdy wgląd w dane ma być rejestrowany.«

14

OSOZ Polska 2/2018

elektroniczna dokumentacja medyczna, mogą zwiększyć bezpieczeństwo informacji, bo każdy wgląd w dane ma być rejestrowany – oceniła Dagmara Samselska, przewodnicząca Unii Stowarzyszeń Chorych na Łuszczycę i ŁZS, która na dzisiejszej debacie reprezentowała pacjentów. Zwracała uwagę, że dzięki e-recepcie pacjenci będą mieli np. stały wgląd w informacje o dawkowaniu leków. – Pacjenci z innych krajów bardzo sobie chwalą te rozwiązania – mówiła przedstawicielka środowiska pacjentów.

Zdrowie jak w banku – To rozwiązanie może uszczelnić system i poprawić wiele rzeczy, ale jako całość na pewno będzie nas kosztowało więcej niż to jest teraz – mówił prof.

Krajewski. W czasie debaty uczestnicy często przywoływali przykład banków.

W przypadku ich usług Polacy płynnie przeszli od czeków i okienek bankowych do rozwiązań informatycznych. – Banki nie wprowadzały wielu rozwiązań jako obowiązku. Była to po prostu oferta, która okazała się dobra. Jeśli bankom udało się to osiągnąć, to pewnie można to też zrobić w ochronie zdrowia. Musi to trochę potrwać i musimy o tym pamiętać – podkreślał wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej.

– Ja wolę posługiwać się przykładem administracji skarbowej i jednolitego pliku kontrolnego (JPK). Z końcem lutego mikroprzedsiębiorcy wysyłali go po raz pierwszy i udało się osiągnąć ponad 95 proc. pozytywnie zweryfikowanych przy pierwszym złożeniu. To świetny wynik w porównaniu z innymi krajami. To pokazuje, że jeśli pójdziemy tą drogą i postawimy na bardzo szeroką komunikację ze społeczeństwem, na edukację i udostępnianie narzędzi, to jesteśmy w stanie osiągnąć sukces. O tym mówi się już ponad rok. Tyle dajemy sobie na to, żeby e-receptę w pełni wdrożyć – podsumował wiceminister zdrowia Janusz Cieszyński.  Źródło: politykazdrowtna.com

aktual n o ś ci

radar epidemiologiczny (kwiecień 2018)

ALERGIA PROGNOZA KOSZTÓW ALERGII (kwiecień 2018)

TREND W STOSUNKU DO marca 2018

Dolnośląskie

1 893

Kujawsko-pomorskie

1 047

Lubelskie

1 196

Lubuskie

1 401

Łódzkie

1 392

Małopolskie

1 558

Mazowieckie

2 090

WOJEWÓDZTWO

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

97%

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

Podkarpackie

1 806

Podlaskie

1 400

Pomorskie

1 551

Śląskie

1 452

Świętokrzyskie

1 158

Warmińsko-mazurskie

1 203

Wielkopolskie

1 351

Zachodniopomorskie

1 383

               

PROGNOZA KOSZTÓW GRYPY I PRZEZIĘBIENIA (kwiecień 2018)

TREND W STOSUNKU DO marca 2018

Dolnośląskie

4 850

Kujawsko-pomorskie

3 729

Lubelskie

3 979

Lubuskie

4 449

Łódzkie

3 846

Małopolskie

4 495

Mazowieckie

5 586

Opolskie

3 501

Podkarpackie

4 335

Podlaskie

4 196

Pomorskie

4 388

Śląskie

3 720

Świętokrzyskie

3 309

Warmińsko-mazurskie

3 821

Wielkopolskie

4 382

Zachodniopomorskie

4 139

               

Opolskie

926

GRYPA I PRZEZIĘBIENIE WOJEWÓDZTWO

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

99%

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

OSOZ Polska 2/2018

15

I n n owacj e

Aplikacje zdrowotne

16

PulmoInfo

7 Weeks

Johns Hopkins Guides

Rak płuca co roku dotyka ponad 20 tys.

Polaków. Po postawieniu diagnozy wielu pacjentów czuje zagubienie i przytłoczenie z powodu nieznanych im dotąd badań i przebiegu leczenia. Dlatego Polska Grupa Raka Płuca stworzyła aplikację wspierającą chorych przed przystąpieniem do leczenia, w jego trakcie oraz po powrocie do domu. Pacjenci mogą krok po kroku śledzić przebieg swojego leczenia w zależności od stadium choroby, w którym się znaleźli. Dowiadują się także, jak dbać o siebie w czasie rehabilitacji.

W aplikacji można znaleźć kontakty do miejsc udzielających pomocy chorym.

7 Tygodni (7 Weeks) to najprostszy sposób na wypracowanie nowego nawyku, osiągnięcie celu lub zerwanie z negatywnymi przyzwyczajeniami. Gdy pomyślnie zrealizujesz plan, oznaczasz dzień jako ukończony sukcesem. W ten sposób powoli, ale konsekwentnie zbliżasz się o krok do celu. Właśnie 7 tygodni trzeba, aby z małych kroków ukształtował się trwały nawyk, który pozostanie na dłużej. Prosta, ale skuteczna aplikacja, niezależnie od tego, czy chcesz się zdrowiej odżywiać, zacząć uprawiać nowy sport, rzucić palenie. Dobrze motywuje i utrwala proces zmiany.

Cztery co miesiąc aktualizowane wiarygodne przewodniki naukowe dla lekarzy: ABX (antybiotyki), HIV, Cukrzyca i Psychiatria. Najnowsze rekomendacje dotyczące stosowania antybiotyków, diagnoz, leczenia, scenariusze terapii, możliwe powikłania itd. Wskazówki ekspertów renomowanego ośrodka naukowego John Hopkins przydadzą się nie tylko studentom czy rezydentom, ale również doświadczonym lekarzom. Ich największą zaletą jest dostęp do najświeższej wiedzy i tym samym możliwość dopasowania praktyki lekarskiej i stosowanych terapii do najnowszych wyników badań.

Android | iOS | ENG Bezpłatna

Android | iOS | ENG Bezpłatna

Android | iOS | ENG 29,99 $/rok/przewodnik (79,99 $ całość)

OSOZ Polska 2/2018

I n n owacj e

Nowości / wynalazki

Kapsuła diagnostyczna Firma Connextion Health opracowała mobilny system analizy parametrów ciała i zdrowia. Wystarczy wejść do wnętrza wyglądającego jak kiosk urządzenia, a następnie wykonywać ruchy zgodnie ze wskazówkami na ekranie. System kamer rejestruje sposób poruszania się i wykonywania kolejnych zadań oraz analizuje obraz pod kątem zdrowia i formy fizycznej. Zbierane są także dane przekazywane z czujników umieszczonych na podłodze, kontrolujących siłę nacisku. Pełna analiza wyświetlana jest na ekranie monitora. Pierwszym zastosowaniem jest mierzenie sprawności fizycznej sportowców.

Asystenci głosowi w ochronie zdrowia Systemy głosowe szturmem zdobywają rynek i znajdują szerokie zastosowanie w diagnostyce oraz komunikacji z pacjentem. Wśród dotychczas opracowanych rozwiązań znajdują się m.in. system sztucznej inteligencji zadający pacjentowi serię pytań i stawiający pierwszą diagnozę, monitoring pacjenta w domu po przebytej operacji, wirtualni asystenci odpowiadający na bieżąco na wszystkie pytania chorego; systemy domowe podpowiadające, u jakiego lekarza jest najkrótsza kolejka, narzędzia przypominające o zażyciu leku lub wykonaniu określonych ćwiczeń rehabilitacyjnych. Pełnią także rolę asystentów osób starszych i niepełnosprawnych.

Specjalny raport na ten temat opublikował w lutym portal HealthcareITNews podkreślając, że ciągle brakuje klinicznego potwierdzenia użyteczności rozwiązań opartych na systemach typu Amazon Echo, Google Home czy Microsoft Cortana.

OSOZ Polska 2/2018

17

I n n owacj e

Elektroniczna skóra Naukowcy z Uniwersytetu w Tokio opracowali e-skórę, która może mierzyć niektóre parametry zdrowia, jak przykładowo rytm serca, i wyświetlać je na ciele człowieka w czasie rzeczywistym. W przypadku nagłego pogorszenia stanu zdrowia, osoby postronne mogłyby odczytać puls bezpośrednio z powierzchni skóry. Sensor może przesyłać dane do smartfona. Jak na razie żywotność czujnika wynosi zaledwie tydzień, ale twórcy są przekonani, że w okresie 3 lat technologia zostanie udoskonalona i będzie gotowa do wprowadzenia na rynek. Rozwiązanie mogłoby pomóc opiekunom domowym w nadzorowaniu zdrowia starszych członków rodziny.

Hydrożelem w raka Naukowcy z Uniwersytetu w Północnej Karolinie opracowali wszczepialny polimerowy hydrożel, który ulega rozpadowi w kontakcie z tzw. reaktywnymi formami tlenu produkowanymi przez komórki nowotworowe. Podczas kontrolowanej degradacji, substancja uwalnia leki chemoterapeutyczne wprost do komórek rakowych. Metoda może pomóc w przyszłości w leczeniu niektórych postaci raka – dostarczając lek z dużą precyzją i minimalizując wyniszczające skutki uboczne tradycyjnej chemioterapii. W badaniach przeprowadzonych na zwierzętach udowodniono skuteczność metody w stosunku do komórek raka piersi (4T1).

Diagnoza grypy ze zdjęcia Która osoba na zdjęciu jest chora, a która zdrowa? To, co dla ludzkiego oka jest trudne do oceny, może wychwycić sztuczna inteligencja. W badaniu opublikowanym w Proceedings of the Royal Society B wykonano zdjęcia 16 osobom – w stanie zdrowia i objawów choroby (po wszczepieniu wirusa wywołującego objawy podobne do grypy). Tylko 52% osób oceniających zdjęcia zidentyfikowało osobę chorą. Zrozumienie zmiany wyglądu twarzy w stanie choroby pozwoli opracować systemy sztucznej inteligencji wychwytujące chorych, na przykład z grypą, w miejscach publicznych. Byłoby to jedno z narzędzi walki z chorobami zakaźnymi i epidemiami.

Stymulacja mózgu w depresji Przezczaszkowa stymulacja prądem stałym (tDCS – Transcranial Direct Current Stimulation) znalazła zastosowanie w nowym urządzeniu Flow dedykowanym osobom chorym na depresję. Flow wykorzystuje metodę niefarmakologicznej stymulacji lewej półkuli mózgu, aby przywrócić równowagę aktywności płatów czołowych. Przeprowadzone badania kliniczne potwierdziły skuteczność metody i brak efektów ubocznych. Urządzenie – stymulator zakładane jest na głowę, a sterowanie odbywa się z pomocą smartfona. Dodatkowo, aplikacja Flow wspomaga zarządzanie chorobą. Ocenia się, że na świecie żyje 350 milionów osób z depresją.

Wiedza o raku | Komisja Europejska uruchomiła z początkiem lutego internetową bazę wiedzy na temat walki z rakiem (European Cancer Information System – ECIS). Strona ma być rzetelnym źródłem informacji o nowotworach, ich leczeniu i zapobieganiu. Baza zawiera dane z ponad 150 europejskich rejestrów onkologicznych z 25 krajów członkowskich oraz 7 państw spoza UE. Strona internetowa ECIS: ecis.jrc.ec.europa.eu.

18

OSOZ Polska 2/2018

I n n owacj e

System wirtualnej rzeczywistości do szkoleń lekarzy

Philips SmartSleep

Dzięki okularom 3D oraz czujnikom umieszczonym na rękach lekarz może przenieść się wirtualnie na salę operacyjną i ćwiczyć różne scenariusze zabiegów. Symulacje powstały we współpracy z naukowcami Uniwersytetu Stanforda (USA).

Zakładana na noc opaska na głowę ma inicjować u użytkownika szybkie przechodzenie w głęboką fazę snu (REM). Im dłuższa faza REM, tym lepsze samopoczucie psychiczne w ciągu dnia i sprawniejsze funkcjonowanie mózgu.

L’Oreal UV Sense Miniaturowy klips, który pozwala mierzyć poziom ekspozycji skóry na promieniowanie UV i tym samym rozsądnie korzystać ze słońca. Wyniki pomiaru odczytuje specjalna aplikacja, a klips jest tak mały, że można go umieścić nawet na paznokciu.

Helite Hip’Air. Poduszka powietrzna dla seniorów Poduszka – robot Somnox Coś dla osób, mających problem z zasypianiem. Wystarczy przytulić się do poduszki, która kurczy się i rozszerza, tak jakby oddychała. W efekcie następuje regulacja oddechu i odprężenie.

Nima Peanut Sensor dla alergików Masz alergię na orzeszki ziemne? To małe urządzenie wykryje ich ślady w pożywieniu.

W sprzedaży jest także wersja śledząca zawartość glutenu w pożywieniu. Aby dokonać pomiaru, wystarczy umieścić próbkę jedzenia w specjalnym pojemniku.

Upadki osób w podeszłym wieku mogą prowadzić do skomplikowanych urazów stawów biodrowych, a nawet śmierci. Ich skutkom ma zapobiegać specjalny pas, który błyskawicznie po wykryciu utraty równowagi aktywuje specjalne poduszki ochronne. Wynalazek działa podobnie do mechanizmu znanego z samochodów, amortyzując siłę upadku.

Sensio Air. Detektor alergenów Wykrywa pyłki traw, pleśń i kurz ostrzegając, gdy ich poziom staje się niebezpieczny, mogąc wywoływać objawy alergii.

Źródło: Connexion Health, CES 2018, HealthcareITNews, Flow, University of North Carolina, The Royal Society OSOZ Polska 2/2018

19

I n n owacj e

Laboratorium technologii

E-recepta, EDM i e-ZLA. Zmiana rodzi sprzeciw Kiedy w 1886 roku powstał pierwszy samochód, a w kolejnych latach napędzane silnikami maszyny wyjechały na drogi, nie brakowało głosów przerażenia.

Dziś, po ponad 130 latach samochody są powszechnym środkiem transportu, bez którego trudno sobie wyobrazić życie.

20

OSOZ Polska 2/2018

W 2018 roku polską ochronę zdrowia czekają reformy związane z digitalizacją.

Zastąpienie papierowego zwolnienia lekarskiego elektronicznym wzbudza obawy. Czy kolejne przesunięcia terminów mają jeszcze jakikolwiek sens i czy problem nie tkwi w zupełnie innym miejscu?

I n n owacj e

Lekarze mają argumenty, z którymi trudno się nie zgodzić: brak dofinansowania sprzętu komputerowego i zakrojonego na szeroką skalę programu szkoleń dla osób o niższych kompetencjach cyfrowych. Swoją rację mają też zwolennicy digitalizacji i Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które z kolei przywołuje korzyści związane z szybszym obiegiem dokumentów i uszczelnieniem całego systemu. O innych pozytywnych stronach nie trzeba wspominać: wygoda dla chorego, który nie musi dostarczać pracodawcy papierowego druku, udogodnienie dla lekarza, ponieważ wystawienie ZLA opiera się o bazy danych i trwa – dla osób sprawnie obsługujących komputer – krócej niż wypisanie dokumentu papierowego. Każda ze stron ma swój punkt widzenia i trudno stawiać jedne argumenty nad innymi. Dlatego dyskusja o e-ZLA, EDM czy e-Recepcie powinna być toczona na zupełnie innym poziomie – długookresowej reformy, która ma jasno sprecyzowany cel. W przeciwnym razie zatoniemy w niekończących się protestach i odsuwanych w nieskończoność terminach.

Nie ma co się oszukiwać – przesunięcie o miesiąc czy pół roku obowiązku przejścia na elektroniczne dokumenty w ochronie zdrowia nie ma większego znaczenia. Te kilkanaście lub kilkadziesiąt tygodni niewiele zmieni – gotowi od dawna lekarze będą wypatrywać startu projektów, a nieprzygotowane placówki będą opóźniać cyfrową reformę całego systemu. Czekać na tych, którzy nie zdążyli się przygotować, czy dotrzymać obietnicy tym, którzy dołożyli wszelkich starań, aby zdążyć na czas, niejednokrotnie stając na głowie w poszukiwaniu dodatkowych źródeł finansowania? Czy powinna decydować większość, wyznaczone terminy, a może badania ankietowe na temat cyfryzacji? Żadna z metod nie jest i nie będzie idealna, bo nie chodzi o prostą zmianę, ale rewolucję. A te zawsze mają swoje naturalne fazy, ale i swoje ofiary.

Inne sektory gospodarki mają już za sobą proces digitalizacji. Ochrona zdrowia jest jednak dziedziną szczególną, mocno regulowaną, w Polsce opartą o budżetowe finansowanie. Jednym z niebezpieczeństw opóźnień cyfryzacji jest spychanie innowacji do sektora prywatnego. Przykładowo, jeżeli zwolnienie lekarskie będzie można po 1 lipca wystawić i elektronicznie i papierowo, wówczas łatwo się domyślić, że pacjent prywatny będzie mógł z tego przywileju korzystać niemal od razu. E-ZLA stanie się dodatkowym bonusem, tak jak brak kolejek do specjalistów czy możliwość elektronicznego umówienia terminu wizyty. Innym pozostanie czekać. Kolejny element, który doprowadzi do oddalania się od siebie pod względem jakości publicznej i prywatnej ochrony zdrowia. I właśnie w trosce o podniesienie standardów w publicznych podmiotach medycznych digitalizacją powinny być objęci wszyscy świadczeniodawcy.

Na problem można spojrzeć sięgając do przykładów z zupełnie innych dziedzin. Weźmy pod uwagę rozliczenia finansowe. Lepsza jest gotówka, którą społeczeństwa na całym świecie posługują się od tysięcy lat, czy transakcje elektroniczne znane od niedawna? Kenneth Rogoff, ekonomista Uniwersytetu Harwardzkiego nie ma wątpliwości: pieniądz w formie papierowej jest źródłem nadużyć, wspiera rozwój przestępczości i czarnego rynku, jest narzędziem oszustw podatkowych, finansuje terroryzm i nieraz także wojny. W przeciwieństwie do niego, forma elektroniczna nie ma nic do ukrycia – wszystkie transakcje są rejestrowane a przez to transparentne. Świat bez pieniądza w formie banknotów i monet w portfelu wydaje się już tylko kwestią czasu. Przykładem jest Szwecja, gdzie w sklepach aż 80% transakcji realizowanych jest elektronicznie.

Według szwedzkiego banku centralnego Riksbank, transakcje

» Nie oszukujmy się – przesunięcie terminu dla e-ZLA o kilka miesięcy niczego nie zmieni.« z użyciem gotówki stanowią jedynie 2% wartości wszystkich płatności. Całkiem prawdopodobne, że już wkrótce Szwedzi porzucą banknoty i monety na rzecz kart płatniczych, niezależnie od tego, że taka reforma mogłaby dyskryminować osoby starsze, prowokować rozwój cyberprzestępczości czy powodować, że młodzi ludzie wydawaliby lekką ręką środki, których nawet nie mają (elektroniczne kieszonkowe).

Analogicznie, w digitalizacji dokumentacji medycznej chodzi o lepszą kontrolę nad procesem leczenia pacjenta, koordynację pomiędzy poszczególnymi etapami, minimalizację błędów lekarskich, poprawę wyników leczenia. Perspektywicznie – o zastosowanie big data do lepszego diagnozowania oraz personalizacji terapii i profilaktyki. To wielkie hasła i wizje, ale ich realizacja niestety nie jest możliwa bez stawiania małych kroków. Te nie zawsze są łatwe i nigdy nie będzie idealnego, złotego momentu na zmianę. O wiele ważniejsza od przerzucania się argumentami jest po prostu zmiana punktu widzenia i zrozumienie procesu digitalizacji jako całości, czasami spojrzenia z perspektywy pacjenta, odwagi. Zastąpienie papieru komputerem jest z tego punktu widzenia najmniej istotnym elementem. Trzymanie się kurczowo tego, co było nie ma najmniejszego sensu. Ochrona zdrowia musi przejść przez proces cyfryzacji, inaczej rozminie się z oczekiwaniami pacjentów, stanie się archaizmem kontrastującym z tym, co oferują nowe technologie w innych obszarach codziennego życia. W takim konserwatywnym modelu funkcjonowania nie zaakceptują ją młodzi ludzie wychowani w erze smartfonów, internetu i komputerów. Sektor zdrowia musi się unowocześnić, aby poradzić sobie z poważnymi wyzwaniami i trendami społecznymi. I zwłaszcza publiczna ochrona zdrowia powinna sięgać do innowacyjnych rozwiązań, aby każdy pacjent mógł liczyć na takie same standardy obsługi i jakość. Tego zadania nie można kolejny raz odkładać na później, tylko je w końcu odrobić. 

Wielkie rewolucje wprowadzane przez innowatorów są odbierane sceptycznie. Jednak wielokrotnie przekonywaliśmy się, że nieraz bolesne zmiany z czasem przynosiły ogromne korzyści. Tak było m.in. w przemyśle samochodowym, gdzie już samo zastąpienie koni silnikiem mechanicznym budziło wiele obaw. Dzięki odwadze prekursorów, dziś wszyscy możemy korzystać z szybkiej komunikacji i wielu udogodnień. Podobnie będzie w przypadku digitalizacji ochrony zdrowia, nawet jeżeli na największe korzyści przyjdzie poczekać kilka lat.

OSOZ Polska 2/2018

21

22

OSOZ Polska 2/2018 48 48 46 44 43 42 42 42 41

mediana 10 14 12 51

21 8 34

200 18

11 13

1 10

średnia 35

14

59 15 6

27

6

38 37 36 36 36 36 35 33 33 32 31 16

26

21

18 8 2

55 22

26

15 27 31

11

7 17 20

Operacja zaćmy

400

300

300

200

10 0

0

hospitalizacje

5

14

20 8

dni 500 9

22

15

1, 8

8

29

27 10 3

42

19

30 29 28 27 27 27 26 25 25 6

1, 4

1, 4

1, 5

2,6 2, 5

2,4

2, 5

2, 5

2,4 2, 2 2,1

2,7

3, 4

3,1 3,1 3, 0 3, 0 2, 9 2,6

2, 3

2,0

2

mediana 410

40 42 1 13

405

1

3,1

3,7 3, 6 3, 3 3, 2

4,1 3,9 3, 8

4,4 4,4

5, 3 5,1

część 2

237

40 25 28 32 7

290 243

29 19 6

n.a.

42 41 55 76 75 49 79 54 91 92 n.a.

79 97 94 10 8 11 4 n.a.

11 6 13 5 12 5 14 5 70 14 6 13 0 15 0 11 5 15 9 202

20 wizyty ambulatoryjne

nd i Da a Z e nia la nd W ia ło ch Izr y W ie Ka ael lk a na Br da yt F i ani nl a a Au ndi s a Po tr a � u li a No gal rw ia eg W ia Hi ęgr sz y pa OE nia CD Es 16 to n Po ia ls ka Ch il e

8 8 30 1

la

28 10 21

464

9 25 4

wa

dni 500 27 3

No

414

31 9

Ho

400

253

10 stomatologia

13 2

3 28 10

96

12 23 12

82

3 30 30 10 1

3, 0

3

97 12 8

19 16 5

83 10 5 95 11 7

12 2

99 10 3

13 środki terapeutyczne

89 10 4

6 16

93

21 16

89 10 3

14 7

n.a.

14 8

88

leki

64 87

20 7

43

wa

jc ar i Ko a re Gr a ec W ja ęg ry Ch i Ł le Po o t w �u a Hi gal sz ia pa M nia ek sy Izr k Sz ael we c Be ja A u l gi st a ra Isl li a an W dia ło F i ch nl y an Au dia s O E t r ia C No D 3 rw 4 e Es gia to ni Da a Ja nia po n Po ia ls Irl k a an di a H o USA la Sł ndi ow a a C z cja e No K chy wa an Z e ad a la Sł ndi ow a e W i e N nia lk iem a Br cy Lu y t a ke n i m a bu Fr r g an cj a

Sz

4

74 73

13

59 72

3

tw Au a st r N i ia em Sł cy ow e No nia rw eg ia Da ni a Li tw a W ę F i gry nl an di a Tu rc Cz ja ec h W i a Isla y lk nd a B r ia yt an OE ia CD 3 Ka 0 n Po ad �u a ga lia Izr Hi ae sz l pa A u nia st ra li a Ko Sł r e a ow ac N o Ir j a w a lan Z e dia la nd i P a Lu ols ks k em a bu W rg ło ch y Be lg Fr i a an cj a Gr ec ja

16

58

6

n.a.

64

a

60

a

7

cj

16

we

ek sy Po k ls Ka ka na Cz da ec h W y ęg J a ry po Sł n i a ow ac j Ło a tw UWn ie Es a lk a ton Br ia yt an Isl i a a A u ndia st ra Fr li a an O E cja CD Sz 31 we Sł c j a ow en ia Izr ae Gr l ec W ja ło F i chy nl a Hi ndi sz a pa ni a Ko re Irl a an di a Da ni Be a l No gi rw a e Ho gia la nd Ni ia em c Au y Po s t r � u ia S z ga w lia Lu a j c ks a r i em a bu rg

M

3

Ło

0 n.a.

37 24 50 9

Sz

ia

la nd W ia ło W ie K chy lk an a No Br ada wa yta Ze nia la nd i Da a n W ia ę A u gry st ra li a C F i hil nl e Po an d � u ia Hi gal sz ia p No an rw ia e OE gia CD 1 Izr 6 a Es el to n Po ia ls ka

Ho % 100

ni

nd

10 0

to

la

80

Es

Ho

RAPORT OECD

ZDROWIE

Wydatki z własnej kieszeni na usługi medyczne jako % wydatków gospodarstwa domowego (rok 2015)

% 6

5

1

0

Podział wydatków z własnej kieszeni wg kategorii

inne

26 23 20 19 10

56 30

20 29

15

0 16

Czas oczekiwania na zabiegi

Wszczepienie endoprotezy stawu biodrowego

średnia

Ilość przepisywanych na receptę antybiotyków (rok 2015)

DDD na 1000 osób 40

35

30

25

20

10

15

5

0

Źródło: Health at a Glance 2017, OECD

l

A

3, 9

6,0

10 ,1

10

nia

1, 5

1, 4

1, 2

1, 1

1, 2

5, 5

ae

6,4

US

7, 5

2, 8

5

2, 4

14 ,7 14 ,6

2,1

16 ,2 15 ,9 15 ,8

2, 0

17,4

14 ,9

5, 3 5, 2 4,7

19 ,5

3, 2

5,4

23,7

13 ,3

4 4,9

6, 3 6,0 5,9

Liczba absolwentów kierunków medycznych (rok 2015)

15,0

5,7

na 100 000 osób 25

11 ,7

16 ,9

22,1

2000

7, 7

2000

21,3

6,5

8,8 8,7 8,1

7,9

23,1

8 8,0

na 1000 osób 20

7, 9

10 ,3 9,9 9,9

na 1000 osób

24,7

11 ,3 11 ,1 11 ,0

13 ,3

7, 9

23,6

9, 0

11 ,9 11 ,5

10 ,8 10 ,5

11 ,9

8,7

15 ,4

15

8,9

19 ,2

20

9, 3

24,8

25

29,9

30

9,4

28,0

40

34,0

16

41,8

17,3 16 ,7

11 ,3 11 ,2 11 ,0 10 ,7 10,6 10 ,5 10 ,2 10 ,0

26,7

35

31 ,5

14

37,5

12

35,7

15 ,5

2.7

5. 2 4.0

5.8

5.9

5

Da

0 14 ,7

5.3

5.4

6.2

6.2

6.3

6.8

6.8

7. 0

7. 6

7. 9

10

Izr

5

0

re Irla a nd ia Po ls ka an cja Tu rc ja W ło Po chy �u ga li Ka a na d Nie a m c OE y CD 26 W ęg r W Aus y ie lk tra a lia Br yt Sz ania wa jc ar ia Is Lu lan ks dia em bu rg Au st No ria rw eg Fin ia la nd Sz ia we c Ho ja la nd ia

47,2

rw

eg i Da a S z nia we Ho cj la a F i ndi nl a an Fr dia an cj a A u US A S z s tr a w a li a jc ar Be ia l Ni gia e m W ie Ja cy lk p a on Br i yt a a Irl n i a a N o I ndi w a sla a Z e ndi la a nd Au ia st ri Izr a a Lu K a n el ks ad em a b O E urg Po C D � u 35 ga W lia ł Hi och sz y pa n W ia ęg r K y Sł or e ow a en C z ia ec Es hy to n Po ia Sł lsk ow a ac Gr j a ec ja Ch i Ł o le tw Tu a M rcja ek sy k

No

10 .1

10 .2

10 .3

10 .4

10 .4

10 .8

11 .4

12 .2

12.4

12.4

12 .8

12.9

13 .0

13 .0

13 .3

14 .3

15 .6

15 .7

16 .7

17.9

20.4

2000

Fr

2

45,0

45

43,9

2015

ia

16

ia

Liczba konsultacji lekarskich na osobę (lata 2000 i 2015)

nia

6

lg

0

po

2015

Ko

18 ,0

2015

Be

1, 8 1, 8

Liczba lekarzy na 1000 mieszkańców (lata 2000 i 2015)

Ja

wa No jca rw ria eg D ia Islaania Fin nd la ia Nie ndia m Lu Irla cy ks n em dia A u bu s t rg ra lia S z US w A Ja ecja po n No H Be ia wa ola lgia Ze nd la ia Fr ndia a Ka ncja n O E ad Sł CD a ow 3 5 en Ro ia s A W u ja ie C str lk z ia a ec Br h yt y an Lit ia w Po Wę a �u gr g y Es alia to nia S ł Kor ow e a W acja His łoc zp hy a Po nia ls k Izr a Ł o ael t Gr w a M ecja ek s Ch y k in Ch y T ile Br urcja az yli In a die In R do P A K o ne lu zja m bia

Sz

0,3

0,8 0,7

2, 2 2,1 1, 8 1, 8

10

an

2, 9

2, 8

1

1, 9

3,9

2,6 2,4 2,4 2, 3

a

13 ,6 13 ,5 13,4 13 ,0 12 ,8 12 ,7 12,4 12 ,3 12 ,1 12 ,1

zp

4

3, 4

2

2, 5

4,3

4,3

2,9 2, 8 2, 8 2,7

di

n ow ia en i Ł a Po o t w �u a g Au alia st ra l Au ia s H o t r ia la nd C z ia e Sł chy ow ac j W a ę W Hi gry i e sz l k pa a n B r ia yt a Fi nia nl an d Isl ia an d W ia ło c OE hy CD 3 Be 4 lg Ni ia em No c rw y eg Es ia to n M ia ek s Sz yk Sz wec wa ja jc ar Po i a ls Fr ka an cj a Ch il Gr e ec j No a wa Tur k ze ey la nd i Ka a na da Ko re a U J a SA po ni a Izr ae l Sł

Da

an

15

4,1

3, 0

3, 0

3,1

Irl

15

4,0

2000

5,7

2000 2015 2,9

3

4,4

3, 2 3, 2

2000

5,8

3, 4 3, 4 3, 4

20

5,9

coroczne konsultacje na osobę 3, 3 2000

5,9

3,7 3, 5 3, 5 3, 5

6,3

0

6,3

coroczne konsultacje na osobę 18

6,4

3,9 3, 8 3, 8 3,7

5,1

na 1000 osób 7

6,8

6,8

6, 9

7, 4

7, 4

4, 2 4, 2 4,1 4,0

4,6 4,4 4,3

na 1000 osób

6,6

6,8

8,8

8,4

8, 2

10 ,0

4

7, 7

8

10 ,0

Gr e A cja Po u s t � u ria No ga rw lia eg ia L Sz it wa wa jc Sz aria we Nie cja m cy His Ros zp ja a W nia ło Isla chy n Cz dia ec h D y A u an st ia Ho rali la a Sł nd ow ia ac Izr ja Es ael t OE onia CD Fr 3 5 Fin anc la ja nd Ł o ia t W wa ęg No wa B ry elg Z Lu ela ia ks n d em ia b Ir ur W S lan g ie ło dia lk w a e Br nia yt a Ka nia na da J a USA po M nia ek sy Po k ls k Ko a re a K o Ch lu ile m Br bia az yli Ch a in Tu y rc ja RP A In Ind do ie ne zja

5

11 ,1

11 ,8

16 ,0

20

2,7

3,7

6

7, 6

10

11 ,4

12

12 ,7

% 25

His

Ko r Ja ea po n W ia ęg ow ry ac Cz ja ec Nie hy m cy Ro sja Lit wa Tu Ho rcja la n Ka dia His nad zp a Au ania st ra Po lia l OE ska CD 3 Be 2 lg W ia ło Sł ch ow y en Au ia st Es ria to n Fr ia an Isla cja nd ia Lu Ł o ks t w em a bu Irla rg nd ia D Fin ania la No ndia rw Po eg � u ia ga lia S N o z w USA wa ajc Ze aria la nd ia Ch Sz ile we Br cja az y M lia ek sy k Ko RP lu A m bia

Sł

I n n owacj e

2017 Zatrudnienie w opiece zdrowotnej i socjalnej jako % całkowitego rynku pracy (porównanie lat 2000 i 2015) 2015

0

1,8% Procent lekarzy z zagranicy pracujących w Polsce.

Dla porównania – w Norwegii jest to 38%, Szwecji – 27%, Anglii – 27%, Niemczech – 10%.

Liczba pielęgniarek na 1000 mieszkańców (lata 2000 i 2015) 2015

2015

0

Liczba aptek (rok 2015)

na 100 000 osób

na 100 000 osób 50

OSOZ Polska 2/2018

23

R aport

680

Punkt za 8-godzinny sen, dwa punkty za poranny jogging, punkt za zjedzenie zdrowego posiłku – jednym ze sposobów wzmocnienia profilaktyki w życiu każdego człowieka jest wynagradzanie zdrowych zachowań.

Dziś, w czasach nowych technologii i wszechobecnych sensorów, jest to możliwe. Z drugiej strony restrykcyjna kontrola stylu życia może kolidować z wolnościami osobistymi, prywatnością i solidarnością w ubezpieczeniach zdrowotnych. Tak się stało w Chinach, gdzie Big Data staje się powoli narzędziem społecznej kontroli mieszkańców.

Tak dalej być nie może Rozbudowane szpitale, zaawansowane technologie medyczne, nowoczesne farmaceutyki pozwalają przedłużać i ratować życie, ale są bezradne w stosunku do osób, które samodzielnie rujnują sobie zdrowie – poprzez palenie papierosów, brak ruchu, niezdrowe jedzenie.

Pokazują to dobitnie statystyki – choroby serca i krążenia są od lat zabójcą numer jeden współczesnych społeczeństw.

24

OSOZ Polska 2/2018

Według ostatnich danych GUS, odpowiadają one za 70% wszystkich zgonów w Polsce. Także cukrzyca i niektóre nowotwory zalicza się do chorób związanych z trybem życia. Szacuje się, że choroby przewlekłe pochłaniają aż 80% budżetów ochrony zdrowia. Do tego należy doliczyć nieprawidłowe stosowanie się do zaleceń lekarza, które według szacunków WHO prowadzi corocznie do śmierci 125 tys. osób na całym świecie. Nawet

550

Foto: designed by freepik.com

Punkty za profilaktykę, czyli po jasnej i ciemnej stronie Big Data

710

820

najbardziej zaawansowana w swoich metodach terapii medycyna nie jest w stanie pomóc, jeżeli pacjent nie współpracuje.

Dlatego coraz głośniej mówi się, że trzeba postawić na profilaktykę.

To, co w teorii wydaje się być logiczne i proste, w praktyce staje się wręcz niemożliwe do realizacji. Pomimo kolejnych programów zapobiegania chorobom, narodowych strategii, kampanii informacyjnych i edukacyjnych nie doczekaliśmy się dotąd żadnej radykalnej zmiany w statystykach i trendach epidemiologicznych. Problem pozostaje od lat ten sam: ludziom brakuje na co dzień motywacji do prowadzenia zdrowego trybu życia, ciężko im zmienić przyzwyczajenia, nawet te najbardziej szkodliwe. W efekcie ogromne sumy w ochronie zdrowia przeznaczane są na leczenie osób, które – gdyby odpowiednio pokierować ich trybem życia – nie musiałyby w ogólne zachorować. W tym błędnym kole pojawiło się światło w tunelu – nowe technologie ubieralne pozwalają mierzyć na bieżąco parametry zdrowia, jak aktywność fizyczną, liczbę spo-

R aport

żywanych kalorii, długość snu, ciśnienie krwi. Leki nowej generacji wyposażane są w sensory informujące o ich zażyciu i działaniu. W ślad za tym firmy ubezpieczeniowe powoli, ale coraz chętniej wprowadzają dla swoich klientów premie za zdrowy styl życia. Takie podejście wynika z prostej kalkulacji: lepiej zainwestować w profilaktykę niż płacić ogromne sumy za coraz droższe leki i technologie medyczne, na których zbyt mocno skupialiśmy się w ostatnich latach. Powstają też inne inicjatywy, które z pomocą Big Data mają na celu motywowanie pacjentów lub sterowanie ich życiem. Przykłady dwóch, znajdujących się na skrajnych biegunach, zostały niedawno wprowadzone do praktyki.

Pieniądze za profilaktykę Mount Sinai Health System (ośrodek naukowy i medyczny stawiający na zintegrowaną ochronę zdrowia) uruchomił w Nowym Jorku pilotażowy program, którego celem jest zmotywowanie osób z wysokich grup ryzyka do regularnego zażywania leków. W jaki sposób? Pacjenci otrzymują wynagrodzenie za stosowanie się zaleceń farmakoterapii. Metoda, o której od lat wiele się mówiło, ale nikt nie chciał wychodzić przed szereg narażając się na krytykę. Dopiero startup Wellth odważnie wdrożył pomysł w życie: za każdą zażytą tabletkę pacjent może „zarobić” 2 dolary. Miesięczna dy-

» USA: za miesięczną dyscyplinę w zażywaniu leków pacjent otrzymuje 50 dolarów. Twórcy systemu wychodzą z założenia, że konsekwencje niezażywania leków są o wiele droższe niż premia, jaką pacjent może zyskać.« scyplina wynagrodzona zostanie 50 dolarami. Twórcy wychodzą z założenia, że konsekwencje niezażywania leków są o wiele droższe niż premia, jaką pacjent może zyskać. Przede wszystkim w takich przypadkach jak choroby serca i układu krążenia (korzyść: redukcja hospitalizacji), rehabilitacje po zawałach serca (redukcja readmisji), cukrzyca typu 2 (poprawa wyników leczenia i profilaktyka komplikacji), POChP i astma (uniknięcie pilnych interwencji lekarskich). Jak to działa? Program uruchamiany jest w szpitalu przy wypisie pacjenta. Otrzymuje on specjalną aplikację, która kontroluje czas zażywania leku, przypomina o kolejnych dawkach. Aby potwierdzić połknięcie tabletki, pacjent musi wykonać zdjęcie leku na dłoni o określonej godzinie. Na jego konto przypisywanych jest z góry 150 dolarów na 3 miesiące.

Za każde zażycie leku niezgodnie z procedurą lub opuszczenie dawki, z konta odejmowane są 2 dolary. Dopiero po za-

kończeniu serii, pacjent otrzymuje deklarowaną sumę.

Jill Carroll, menedżer projektów IT w Mount Sinai, jest pod wrażeniem rezultatów: – Pierwsze osoby wybrane do fazy pilotażowej były bardzo niezdyscyplinowanymi pacjentami. Jednak już po tygodniu, dwóch każdego dnia ściśle stosowały się do planu leczenia – mówi Carroll. Budując aplikację, startup sięgnął do psychologii zachowań. Dlatego na początek pacjent widzi swój pełny stan konta, który kurczy się, gdy dawka leku nie zostanie zażyta zgodnie z planem. Jak się okazuje, utrata z góry przydzielonych pieniędzy, a nie stopniowe ich przydzielanie, motywuje mocniej.

Płacenie pacjentowi za stosowanie się do wskazówek lekarskich to ciekawe podejście, które choć nie sprawdzi się w przypadku wszystkich chorób, może pomóc w schorzeniach, gdzie powrót do zdrowia wymaga systematyczności w zażywaniu leków. To tylko jeden z elemenW programie opracowanym przez startup Wellth pacjent otrzymuje określoną sumę pieniędzy za ścisłe stosowanie się do programu leczenia. Każde wyłamanie się z harmonogramu zażywania leków powoduje potrącenie np. 2 dolarów z przyznanej z góry sumy. Świadomość utraty pieniędzy motywuje bardziej niż obietnica otrzymania bonusu. Miesięczna terapia zgodna ze wskazówkami lekarza może się wiązać z zarobkiem nawet 50 dolarów.

OSOZ Polska 2/2018

25

R aport

tów całościowego programu profilaktyki, jakie można wprowadzić stosując technologie e-zdrowia. Dodając do tego programy zdrowotne komponowane pod potrzeby konkretnej osoby, indywidualne wskazówki oparte na pomiarach dokonywanych przez różnego rodzaju sensory zdrowotne czy sprzężenie z planami ubezpieczenia, powstaje nowy zestaw narzędzi, które mogą zmotywować pacjenta do pozytywnej zmiany zachowania. Biorąc pod uwagę szybko rosnące budżety przeznaczane na zdrowie jest pewne, że systemy ochrony zdrowia będą zmuszone sięgnąć do tego typu rozwiązań, gdzie zbiory danych wspomagają profilaktykę.

Kij na obywateli Wzmocnienie profilaktyki wymaga intensyfikacji kontroli. Szczytny cel, ale czy uświęca środki? Weźmy inny przykład – zaangażowanie społeczne ważne z punktu widzenia rozwoju każdego państwa. Czy jego wzmocnienie uzasadnia ingerencję w życie każdego obywatela?

Tak, przynajmniej w Chinach, gdzie do roku 2020 ma powstać cyfrowy, narodowy system ocen obejmujący całą populację 1,3 mld obywateli. Rząd Chin chce w ten sposób wspierać uczciwość obywateli i transparentność we współżyciu społeczno-gospodarczym. Jak argumentuje Chińskie Ministerstwo Handlu, co roku ekonomia kraju traci 600 miliardów funtów, ponieważ brakuje mechanizmów oceny wiarygodności kredytowej.

W mieście Suining w prowincji Jiangsu taki program wdrożono pilotażowo.

Każdy mieszkaniec posiada swoje konto na specjalnej platformie – jest to rodzaj miejskiego konta obywatela. W zależności od ilości punktów, mieszkańcy kategoryzowani się w ramach skali od AAA do D. Za spłacenie kredytu czy opłacanie rachunków na czas stan konta się powiększa. Może też topnieć za takie wykroczenia jak negatywne zachowania w sieci społecznościowej albo drobne wykroczenia. Niektóre zawody zaufania publicznego, jak nauczyciel czy urzędnik, wymagają posiadania najwyższej kategorii AAA. Do tej kwalifikują się osoby ze stanem konta powyżej 1300 punktów. Jeżeli punktacja spadnie poniżej 600 punktów, można się liczyć nawet z utratą pracy. Również dalsza edukacja dzieci może być zależna od tego, czy dana osoba jest „wzorcowym” obywatelem. Stan konta można sprawdzać w specjalnej aplikacji. Całość przypomina do złudzenia system agencji ratin-

26

OSOZ Polska 2/2018

Volpp et al. J Gen Intern Med. 2014 May; 29(5): 770–777

Porównanie współczynnika adherencji (regularnego stosowania się do zaleceń lekarza) w programach nie zawierających czynników motywacyjnych i w programach wynagradzających pacjenta finansowo. Po 6 miesiącach adherencja jest wyraźnie wyższa (o 35%) na korzyść programów premiujących zdyscyplinowanych pacjentów. W przypadku pacjentów z chorobami przewlekłymi, motywacja do zażywania leków spada szybko wraz z czasem.

Po pół roku już tylko 27% regularnie zażywa leki. To ogromny problem medycyny.

gowych oceniających atrakcyjność inwestycyjną państwa. Dla Chin nie ulega wątpliwości, że ocena społeczna realizowana z zaangażowaniem systemów Big Data będzie miała ogromne korzyści, wzmacniając uczciwość obywateli w tak ogromnym państwie, pozwalając na ich sprawiedliwą ocenę. Zresztą rząd rozpoczął już współpracę z prywatnymi firmami w celu opracowania algorytmów oceny. Krytycy porównują system do Orwellowskiej wizji „Wielkiego Brata”, gdzie nic nie można ukryć i panuje pełna inwigilacja.

Wszystko zaczęło się od platformy e-handlu Alibaba, która wprowadziła tzw. Sesame Credit. Dokonywanie zakupów z pomocą platformy powiązane jest z korzyściami społecznymi. Wydawanie pieniędzy na produkty wartościowe i pożyteczne (książki, lokalna i zdrowa żywność) premiowane jest dodatkowymi punktami, które następnie można zamienić na bezpłatne usługi, jak dostęp do internetu albo systemu miejskich rowe-

rów. Jak mówi Li Yingyun, dyrektor ds. technologii w Sesame Credit, tego typy rozwiązania mogą pozytywnie wpływać na kształtowanie postaw prozdrowotnych. Jeżeli ktoś 10 godzin z rzędu gra w gry, to oznacza to, że dana osoba szkodzi własnemu zdrowiu.

Chińskie rozwiązanie to połączenie „Big Brother” z „Big Data”. Pokazuje, że centralne systemy punktowania – czy to zachowania społecznego czy zachowania zdrowotnego – powinny być zbudowane w taki sposób, aby pozytywnie motywować, a nie karać, monitorować niezbędne parametry zamiast śledzić w sposób pozbawiony transparentności. Wyobraźmy sobie podobny system punktów zdrowotnych, gdzie pod uwagę brane byłyby wszystkie determinanty zdrowia: aktywność fizyczną, zakupy, spożywane posiłki, ilość snu, oglądanie telewizji, konsumpcja alkoholu itd. Na tej podstawie każdy człowiek zbierałby punkty, które następnie decydowałyby o naszym życiu: wysokości ubezpieczenia, możli-

» Chiny: w zależności od liczby punktów zgromadzonych na społecznej e-platformie, mieszkańcy kategoryzowani się w skali od AAA do D. Ocena wiąże się z systemem kar i nagród.«

R aport

wości aplikowania o pracę, otrzymania kredytu w banku. Nieprzemyślane rozwiązania programów profilaktyki oparte na Big Data, sztucznej inteligencji, sensorach mierzących parametry zdrowia, kontach zdrowia mogą szybko przerodzić się w totalitarny system zarządzania zdrowia albo w rozwiązanie, którego nie zaakceptują ludzie.

Złoty środek Obydwa skrajne przykłady pokazują, że temat wdrożenia w życie programów profilaktyki w czasach powszechnej digitalizacji jest bardziej skomplikowany niż mogłoby się wydawać. Oprócz rozwiązań technologicznych potrzeba współpracy w interdyscyplinarnych zespołach, poszanowania praw człowieka i wolnego wyboru, uwzględnienia mechanizmów psychologii oraz ekonomiki zachowań, dokładniejszego poznania kosztów profilaktyki w odniesieniu do oszczędności tytułem uniknięcia rozwoju choroby i konieczności jej leczenia. Jeżeli uda się stworzyć taki system akceptowany społecznie i demokratyczny w swoich zasadach, ochronę zdrowia czeka pozytywna przyszłość. Co więcej – prace nad takim systemem powinny być priorytetem wyższym niż inwestycje w nowe technologie pozwalające jedynie leczyć już powstałą chorobę. Przyszłość należy do inteligentnej profilaktyki. 

Kredyty socjalne w projekcie wdrożonym w mieści Suining w Chinach.

Każdy obywatel posiada konto z punktami, które może być uszczuplane (niespłacone należności, mandaty, niezdrowe zakupy) lub powiększane (zachowania społeczne).

W 2020 roku programem punktowania Chiny chcą objąć 1,3 mld swoich obywateli.

reklama

GALA LIDERÓW OCHRONY ZDROWIA

2018

Zapraszamy Czytelników OSOZ Polska na uroczystość wręczenia nagród w Konkursie Liderów Ochrony Zdrowia oraz Koncert Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia.

24 kwietnia, godz. 18.00 Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach

REJESTRACJA:

www.osoz.pl/kongresOSOZ

OSOZ Polska 2/2018

27

rozmow y

Niewiedza kosztuje zdrowie i pieniądze Możemy oszacować, że z powodu niskich kompetencji w zdrowiu części społeczeństwa tracimy około 8–10% budżetu zdrowotnego – Kristine Sørensen, założycielka i dyrektorka Globalnej Akademii Health Literacy, prezydent Międzynarodowego Stowarzyszenia Health Literacy, uznana na całym świecie wykładowczyni Uniwersytetu w Maastricht i doradca firmy konsultingowej McKinsey, w rozmowie z OSOZ Polska wyjaśnia, dlaczego cyfrowe kompetencje w zdrowiu to ważny temat i jakie znaczenie mają dla rozwoju e-zdrowia.

28

OSOZ Polska 2/2018

rozmow y Europejskie studium na temat umiejętności w zdrowiu, które Pani koordynowała, sprawiło, że w Europie zaczęto mówić o tzw. health literacy. Dziś na pierwszy plan wysuwa się temat kompetencji cyfrowych w zdrowiu.

Myślę, że cyfrowe kompetencje w zdrowiu to bardzo ważna sprawa. Głównie przez to, jak dziś żyjemy – więcej jesteśmy online niż offline, a informacja elektroniczna jest dostępna w trybie 24/7. Tzw. informacja zdrowotna jest dostępna cały czas, również poza godzinami pracy gabinetów lekarskich i powinniśmy z tego korzystać. I co ważne – osoby zainteresowane powinny być w stanie znaleźć informację, której potrzebują i określić, czy jest to informacja wiarygodna czy nie. Jednocześnie instytucje publiczne powinny zadbać o to, by ta informacja była tam, gdzie jej się szuka i by była zrozumiała dla przeciętnego człowieka.

Mówi Pani, że użytkownicy powinni być w stanie określić, czy informacje dostępne w Internecie są wiarygodne. Dzięki Pani badaniom wiemy, że większość ludzi ma problemy choćby z ich zrozumieniem.

Wiemy, że jest to połowa albo jedna trzecia osób. Proszę zauważyć, że często posty na Facebooku czy popularne magazyny kobiece napisane są prostym językiem, zawierają dużo ilustracji, a do tego często opisują historię czyjejś walki z rakiem albo rzucania palenia, z którą czytelnicy się utożsamiają.

Te ilustracje i opowiadanie historii to proste triki, ale pozwalają one zainteresować odbiorcę, sprawić, by zaufał on nadawcy, zmotywować go do działania.

Jeśli chodzi o media społecznościowe – według mnie pozwoliły one zdemokratyzować zdrowie. Powstała szeroka platforma dla ludzi, gdzie można rozmawiać i wymieniać się wiedzą oraz doświadczeniami. To jest bardzo pozytywne! Z drugiej strony istnieje ryzyko rozpowszechniania nieprawdziwych informacji, fake news’ów oraz danych z wątpliwych jakościowo badań. A ludzie mają problem polegający na rozróżnieniu, co jest poprawne i właściwe od tego, co jest tylko wymysłem. Mogą zadawać sobie pytanie: czy ta informacja pochodzi od instytucji zdrowotnych, od ministerstwa zdrowia, jednostki naukowej? Zadałabym odwrotne pytania – czy instytucje,

» Potrzebujemy e-zdrowia do tego, by dotrzeć z usługami i informacjami do osób z niskimi kompetencjami w zdrowiu.« ministerstwa i agencje są wystarczająco dobre w komunikacji na Facebooku? Czy w ogóle są one na Facebooku?

Czy są częścią świata e-zdrowia?

A dlaczego być powinny?

Bo większość ludzi jest na Facebooku.

To fakt. Więc może zamiast obwiniać pacjentów za to, że nie czerpią informacji na temat swojego zdrowia z oficjalnych, uznanych źródeł, oficjalne źródła powinny być bardziej widoczne w mediach społecznościowych.

Czy dobrze rozumiem, że sugeruje Pani, by eksperci do spraw zdrowia w swoich kampaniach informacyjnych czerpali z przykładów firm komercyjnych?

Tak. Dlatego, że ludzie mają problemy ze rozumieniem skomplikowanych informacji. Nie mogą zdecydować, czy te informacje są dla nich odpowiednie, czy nie. Ale jeśli napiszemy to samo tylko prościej i dodamy odniesienie do sytuacji życiowej, ta informacja stanie się bardziej strawna. Oczywiście nie powinniśmy zapominać o dodatkowych materiałach dla tych, którzy chcą i są w stanie zrozumieć więcej. Ale najważniejsze jest dotarcie do osób o niskiej wiedzy zdrowotnej. Jeśli my tego nie zrobimy, mogą w swoich poszukiwaniach trafić na niezweryfikowane źródła.

Uczestniczy Pani często w konferencjach na temat ekonomiki zdrowia, po to by i tam mówić o cyfrowych kompetencjach w zdrowiu. W jaki sposób te tematy są powiązane z kwestiami ekonomii i rozwoju ekonomicznego?

Wiemy, i jest to potwierdzone wieloma badaniami, że osoby gorzej wykształcone spotykają się z większymi ograniczeniami w dostępie do informacji, w tym

informacji elektronicznej. Wiemy również, że te osoby częściej korzystają z usług medycznych, częściej są chore i hospitalizowane. To kosztuje nas zbyt wiele. Możemy oszacować, że z powodu niskich kompetencji w zdrowiu części społeczeństwa, tracimy około 8–10% budżetu zdrowotnego.

To bardzo dużo.

To są pieniądze wyrzucone w błoto. To jest kwestia finansowa i powinniśmy o niej mówić na forach ekonomicznych.

Sprawa nie dotyczy tylko lekarzy, pielęgniarek czy urzędników. Kiedy zaczynamy mówić o zwrocie z inwestycji, wtedy decydenci rozumieją potrzebę rozwoju e-zdrowia i kompetencji w zdrowiu.

Rozwiązania e-zdrowia są widziane jako lekarstwo dla niewydolnego systemu ochrony zdrowia, szczególnie w starzejących się społeczeństwach. O czym powinniśmy pamiętać wprowadzając usługi cyfrowe dla seniorów, którzy jak wiemy, mają niskie kompetencje w zdrowiu?

Po pierwsze powinniśmy zrozumieć, że seniorzy to tak samo zróżnicowana grupa społeczna, jak każda inna. Niektórzy są bardzo postępowi, używają różnego typu aplikacji, gadżetów itd. Na drugim biegunie są ci, którzy nie mają o tym wszystkim pojęcia – to praktycznie cyfrowi analfabeci. Niedawno w autobusie usłyszałam rozmowę dwóch starszych pań. Jedna z nich żaliła się na brak wydrukowanego rozkładu jazdy. Mówiła: „Czy już ich na to nie stać? Dlaczego jestem zmuszona kupić telefon za 400 euro tylko po to, by móc sprawdzić, kiedy odjeżdża autobus? Ja już mam telefon w domu!” Dla mnie ta sytuacja oznacza jedno – mamy i takich seniorów i nie możemy o tym zapominać. Jak jednak sprawić, by ich potrzeby zostały zaspokojone, by nie wypadli ze społeczeństwa?

I nawet jeśli jestem optymistką i wierzę, że ludzie potrafią szybko przystosować się do nowej rzeczywistości, myślę że dostawcy usług e-zdrowia muszą dostosować swoje produkty do potrzeb i możliwości swoich klientów, zaczynając od podstaw, jak przykładowo zwiększenie czcionki w tekście.

Czy lekarze i pielęgniarki nadążają za tymi zmianami?

I w tym obszarze musimy wykonać dużo pracy. Podam przykład an-

OSOZ Polska 2/2018

29

rozmow y Czy nie uważa Pani, że obecny rozwój narzędzi cyfrowych jest za mocno ograniczony do pracy w zespołach inżynierów i specjalistów IT? Przykład – na rynku jest tysiące aplikacji zdrowotnych, ale rzadko powstają one przy udziale osób z wiedzą medyczną.

» Firmy nowych technologii testują rozwiązania razem z pacjentami, projektują je w taki sposób, aby były przyjazne i intuicyjne. Wiedzę naukową tłumaczą na zrozumiały język.« oreksii – obecnie młode dziewczęta mają dostęp do wszelkiego rodzaju stron, na których mogą znaleźć porady, jak szybko i ekstremalnie schudnąć.

Część z nich później trafia do szpitali psychiatrycznych na leczenie. Wiemy z badań, że lekarze w tych szpitalach nie mają zielonego pojęcia o istnieniu tych stron czy grup na Facebooku! Widzimy też, że wielu profesjonalistów ma problemy z technologią i niestety jest to duża bariera. Musimy sprawić, by ona zmalała.

A co z umiejętnościami komunikacyjnymi personelu medycznego?

To, w jaki sposób lekarze i pielęgniarki, ale też osoby odpowiedzialne za kampanie informacyjne komunikują się z pacjentem, jest bardzo ważne. Potrzebujemy dedykowanych programów, które wejdą do programu studiów medycznych.

Jaką rolę odegra cyfryzacja ochrony zdrowia we wzmacnianiu wiedzy na temat zdrowia?

Potrzebujemy e-zdrowia do tego, by dotrzeć z usługami i informacjami do osób z niskimi kompetencjami w zdrowiu.

Niedawno miałam spotkanie z przedstawicielami jednego z regionów w Danii na temat platformy dla osób powyżej 55 roku życia. Rozwiązanie oparte jest na krótkich filmach opowiadających historie pacjentów oraz ich rodzin, przedstawiających porady lekarzy. To podejście, które rzeczywiście wspiera leczenie albo profilaktykę. Platforma została stworzona przez zespół specjalistów i tylko jeden z nich miał wykształcenie medyczne. Reszta to byli web-designerzy oraz eksperci od komunikacji i rozwoju usług.

Oni wiedzieli, co trzeba zrobić, by uzyskać wysoką jakość przekazu. Jeśli ten projekt byłby w rękach medyków, nikt by niczego nie zrozumiał!

Moje wrażenie jest takie, że firmy dostarczające rozwiązania e-zdrowia, które stoją za aplikacjami czy systemami IT, są poważnie zainteresowane tym, by coś realnie zmienić, rozwiązać konkretny problem. One potrzebują naszych pieniędzy, muszą więc dostarczać narzędzia oparte na jakości. Mogę sobie wyobrazić, że pierwszą rzeczą, którą robią przed wypuszczeniem swojego produktu na rynek, są testy z użytkownikami.

Następnie produkt jest systematycznie ulepszany. Tak to działa. Osoby odpowiedzialne za zdrowie powinny uczyć się od firm nowych technologii, szczególnie ich podejścia do design thinking – myślenia projektowego. Jestem jak najbardziej za tym, by osoby, które pracują w zdrowiu, dołączały do zespołów pracujących nad rozwiązaniami e-zdrowia i uczyły się metod rozwoju nowych produktów i usług, ale też tego, jak pracować razem w interdyscyplinarnych teamach.  Rozmawiała: Karolina Mackiewicz

Czy w ostatnich 12 miesiącach szukałaś/szukałeś w Internecie informacji związanych ze zdrowiem?

Dotyczy to informacji w zakresie chorób, odżywiania, profilaktyki, diagnostyki, zranień itd.

10% 9%

Tak, raz w tygodniu albo częściej Tak, kilka razy w miesiącu

41% 13%

Tak, mniej więcej raz w miesiącu Rzadziej niż raz w miesiącu

27%

Nie, nigdy

Źródło: Eurobarometr “European citizens’ digital health literacy”, 2014.

30

OSOZ Polska 2/2018

rozmow y

Czasopismo o e-zdrowiu.

Praktyczne porady.

Informacje z rynku zdrowia.

Teraz dostępne on-line.

Pobierz bezpłatną aplikację mobilną

ZESKANUJ KOD, aby pobrać aplikację

Aplikacja na iOS i Android OSOZ Polska 2/2018

31

rozmow y

Pilotaż i co dalej?

15 lutego w Siedlcach przedstawiono założenia pilotażu e-recepty, w którym bierze udział 5 podmiotów medycznych i 58 aptek (35 w Siedlcach i 23 w Skierniewicach). Od 1 stycznia 2020 lekarze będą zobowiązani do wystawiania elektronicznych recept.

Zapytaliśmy wiceministra zdrowia Janusza Cieszyńskiego o to, jak będzie wyglądało testowanie nowego rozwiązania i jakich działań możemy się spodziewać po zakończeniu pilotażu.

W jaki sposób będzie nadzorowany przebieg pilotażu, jak długo potrwa, czy e-recepta zostanie wdrożona w całym kraju zgodnie z terminem?

Realizujemy klika ważnych rzeczy. Po pierwsze upraszczamy ścieżkę wprowadzenia do elektronicznych recept leków refundowanych. Do tej pory zmiany w tym zakresie wymagały rozporządzenia, a ono dotyczyło rzeczy ściśle technicznych. Natomiast my planujemy przenieść delegację z rozporządzenia na dane opublikowane w BIP MZ. Jest to rozwiązanie korzystne dla obydwu stron, daje nam możliwość szybszego dostosowywania się do zmian, a jednocześnie umożliwia wypracowywanie tego w porozumieniu i w dialogu z rynkiem oraz użytkownikami.

Zmiany będziemy wprowadzać w sposób, który pozwoli wypracować

32

OSOZ Polska 2/2018

wyczekiwane rozwiązania. Jeden z postulatów, który najczęściej słyszę, od kiedy pojawiłem się w ministerstwie, to żeby systemy informatyczne powstawały właśnie w dialogu i we współpracy ze wszystkimi, którzy później będą z tych systemów korzystać – w tym przede wszystkim ze środowiskiem lekarskim i pacjentami.

Rozpoczynamy od wdrożenia i integracji systemów informatycznych w podmiotach leczniczych i aptekach. Chodzi o to, żeby zarówno lekarze, jak i farmaceuci wiedzieli, jak ma działać system.

Od wystawienia recepty do jej zaakceptowania w systemie informatycznym.

Względem terminu wejścia w życie nie ma negocjacji, ustawa mówi, że w każdej aptece będzie można je zrealizować pod koniec tego roku. To zadanie stawiają przed nami pacjenci, premier i my musimy się z tego wywiązać.

Czy 5 podmiotów leczniczych i 58 aptek to wystarczająca skala pilotażu? Jakie kroki podejmie MZ w przypadku negatywnych wniosków z wdrożenia próbnego?

Chcemy najpierw porozmawiać z farmaceutami, lekarzami, pacjentami i pokazać im, jak to rozwiązanie będzie działało, wprowadzić też ewentualnie niezbędne zmiany. W pełnym zakresie chcemy ruszyć wtedy, kiedy legislacyjnie już będziemy w stanie wystawiać takie recepty również na leki refundowane. Naturalne przy wprowadzaniu takiej usługi jest to, że jej uruchomienie odbywa się w etapach. W lokalizacjach rozpoczęcia pilotażu chcielibyśmy, aby pierwsze recepty pojawiły się na przełomie pierwszego i drugiego kwartału tego roku. Ale jest to zależne od tego, jakie będą wnioski z pilotażu. Terminem na 100 proc. nas obo-

rozmow y

wiązującym jest koniec roku. Ale w razie potrzeby nie zawaham się przed przesunięciem działań w ramach pilotażu e-recept o kilka dni, żeby np. dopracować funkcjonalności – jeśli będzie taka konieczność.

Jakie kroki zaplanowano po zakończeniu etapu pilotażu i jak pacjenci będą przyzwyczajani do nowej formy recept?

Całej akcji towarzyszy oczywiście szeroko zakrojona akcja informacyjna CSIOZ we współpracy z MZ. Dla samego pacjenta zmiany nie będą ani trochę uciążliwe: po prostu w aptece pacjent podając swój numer PESEL i służący do weryfikacji kod bezpieczeństwa podobny do PIN-u do karty bankowej, będzie mógł otrzymać leki podane na recepcie.

» Umożliwimy wystawienie recepty elektronicznej bez konieczności osobistego przyjścia do lekarza.« Dla pacjenta na pewno zachęcające jest to, że po pierwsze e-recepty nie da się zgubić, ponieważ jest zapisana w zabezpieczonym według światowych standardów systemie informatycznym. Jest dużo mniejsze ryzyko jakiejkolwiek ingerencji, fałszerstwa, czy niezgodnego z prawem działania.

Po drugie – umożliwimy wystawienie recepty elektronicznej bez konieczności osobistego przyjścia do lekarza. To nie tylko rozładuje częściowo kolejki, ale i zagwarantuje oszczędność czasu czy sił dla pacjenta.

Funkcjonalność e-recepty jest taka, że w przeciwieństwie do papierowej, nie jest zamkniętą całością. Można powiedzieć, że każda pozycja na tej recepcie jest także odrębną receptą. Oznacza to, że jeżeli przyjdziemy do apteki, w której nie będzie możliwości zrealizowania recepty w całości, to możemy wziąć tylko jeden lek, a reszta recepty pozostanie w systemie do realizacji. Dzięki temu pacjent nie jest zmuszony do czekania na sprowadzenie przez aptekę danego leku – może go po prostu bez problemu wykupić w innej. 

Pilotaż e-recepty. Najważniejsze fakty Terminy. Start pilotażu: luty 2018. Obowiązek zgłoszenia przez usługodawców do CSIOZ gotowości podłączenia swoich systemów do platformy P1: do 31 grudnia 2018. Obowiązek wystawienia recept w formie elektronicznej: od 1 stycznia 2020.

Sposób działania. Pracownik medyczny wystawia i cyfrowo podpisuje e-Receptę – weryfikacja recepty na platformie P1, utworzenie kodu i kluczy dostępowych – pacjent otrzymuje kod dostępu (SMS, e-mail lub papierowy wydruk) – pacjent przekazuje farmaceucie klucze dostępowe (kod, nr PESEL) – na ich podstawie farmaceuta wyszukuje e-receptę.

Realizacja elektronicznej recepty. Zasada jednego leku na jednej e-recepcie, możliwość częściowej realizacji e-recepty (w różnym czasie, w różnych aptekach), dostęp do informacji o przepisanych i przyjmowanych lekach wraz z dawkowaniem w Internetowym Koncie Pacjenta.

Korzyści z e-recepty dla farmaceutów. Zredukowanie problemu nieczytelności recept, który w chwili obecnej oznacza często ponowny kontakt pacjenta z lekarzem. Zwiększone bezpieczeństwo - ograniczona do minimum możliwość wydania nieprawidłowego (innego niż przepisanego) leku. Pełna czytelność i wiarygodność e-Recepty.

Uproszczenie procesu realizacji recepty - po odczytaniu kodu e-Recepty (pakietu e-Recept) farmaceuta pobiera z Systemu P1 e-Receptę do systemu aptecznego w celu jej realizacji. Łatwiejsze archiwizowanie - farmaceuci nie będą musieli przechowywać e-Recept wraz dokumentami realizacji w archiwum. Dane będą przechowywane cyfrowo.

Promocja pilotażu. Będzie realizowana przez CSIOZ, podmioty biorące udział w pilotażu zarówno bezpośrednio i pośrednio – przez organy założycielskie.

OSOZ Polska 2/2018

33

rozmow y

Foto: designed by freepik.com

Naprawianie medycyny wiedzą Komunikacja i edukacja w ochronie zdrowia stają przed nowymi wyzwaniami.

Trzeba przemyśleć sposób dystrybucji wiedzy, zdobywania dodatkowych kwalifikacji, udoskonalić proces ciągłego uczenia się. Od czego zacząć?

Swoimi przemyśleniami dzielą się z nami: Dr Nana Bit-Avragim (ekspert e-zdrowia, Medicisto), prof. dr Hanns-Christian Gunga (Dyrektor Instytutu Psychologii, Universytet Charite) oraz Juan Gonzalez i Jordan Lynn (startup InsightMedi, platforma komunikacji dla lekarzy).

Czego brakuje obecnie w sposobie dzielenia się informacjami w medycynie?

Prof. dr Hanns-Christian Gunga: Problemem jest, że jak na razie mamy do czynienia z bardzo poszatkowaną strukturą w ochronie zdrowia. Studenci uczą się

34

OSOZ Polska 2/2018

cząstkowych informacji, na przykład jak zatamować krwawienie albo wyleczyć konkretne schorzenie. Lekarz widzi tylko wybrane informacje o stanie zdrowia chorego. Potrzebujemy wypracowania jednego, spójnego ciągu informacyjnego o pacjencie, dzięki któremu

lekarz pozna dokładnie całą historię danego przypadku, a nie tylko wyrywkowe informacje. Dostęp do tej wiedzy powinien być łatwy i szybki, zwłaszcza w takich miejscach jak oddziały ratunkowe, gdzie liczą się sekundy w podejmowaniu trafnych decyzji. Informacja powinna być skumulowana, tak aby nie trzeba było jej szukać w różnych źródłach. Jak to wygląda dziś? O pacjencie trafiającym w trybie nagłym do szpitala lekarze czasami nie wiedzą prawie nic. Oprócz parametrów, które można zmierzyć szybko, jak ciśnienie krwi czy puls. Od setek lat niewiele się zmieniło w tym obszarze, i to pomimo tak ogromnego postępu technologicznego.

Jordan Lynn: Informacje o zdrowiu są obecnie zamknięte w szczelnych silosach

rozmow y

danych. Powodem jest przede wszystkim bardzo mocne uregulowanie sektora zdrowia. Odpowiednie narzędzia komunikacji już istnieją, jednak nadal – co ma związek z kulturą pracy – nie są odpowiednie wykorzystywane.

Juan Gonzalez: W medycynie nie sięgamy głęboko do narzędzi cyfrowych, ponieważ zawsze jest jakaś wymówka w postaci większych wyzwań, innych priorytetów albo barier regulacyjnych. Problem nie tkwi w technologii i cyfrowej zmianie, ponieważ z nimi poradziły sobie bardzo dobrze inne branże i ich pracownicy, niezależnie od wieku. Mamy za mało liderów, którzy taką zmianę chcieliby przeprowadzić i za dużo konserwatywnego myślenia wynikającego z przekonania, że nic nie da się zmienić, bo procesy w sektorze są obwarowane wieloma restrykcyjnymi przepisami. Ale skoro udało się innym, to dlaczego nie w medycynie? Jeżeli my czegoś sami nie zrobimy, to przyjdzie gracz podobny do Ubera i jednym ruchem zmieni zasady gry.

Dr Nana Bit-Avragim: Brakuje nam dobrej komunikacji i kolaboracji w zdrowiu. Dziś mamy dostęp do ogromnych zasobów wiedzy, nie wiemy jednak do końca, jak je wykorzystać oraz dystrybuować. Szpitale i uniwersytety medyczne stoją na stanowisku, że potrzeba więcej pieniędzy, aby podnosić jakość leczenia poprzez przykładowo zakup wyposażenia czy zatrudnienie personelu. I tak pompuje się ogromne środki, nawet nie myśląc o innych możliwościach poprawy efektywności oraz procesów. A dziś mamy wspaniałe narzędzia cyfrowe, które mogą otworzyć nowe drzwi. Potrzeba z jednej strony otwarcia się na zmianę, z drugiej – wypracowania takich narzędzi, które będą proste i intuicyjne.

Skoro jest to kwestia kultury, a nie technologii, co zrobić, aby zmienić podejście w ochronie zdrowia i wspomnianą kulturę pracy?

Dr Nana Bit-Avragim: Nie musimy od razu przebudowywać kultury pracy. Wystarczy, że odkryjemy ją na nowo. Każdy ma swoje przyzwyczajenia i doświadczenia. Chodzi o wypracowanie modelu współpracy, gdzie inżynierowie, lekarze, przemysł farmaceutyczny, naukowcy siadają przy jednym stole pracując nad rozwiązaniem problemu lub udoskonaleniem nieefektywnych narzędzi. Musimy być bardziej otwarci na nowe, działać

» Każda transformacja trwa ok. 5–10 lat. Adaptacja narzędzi cyfrowych w ochronie zdrowia też potrzebuje tego czasu.« w sposób transparentny, potrzebujemy też nowych liderów. Medycyna to nauka i jak każda nauka opiera się na zdobywaniu wiedzy, jej wymianie i zastosowaniu w praktyce. To bardzo kompleksowy proces, który płynnie może być realizowany tylko w odpowiednim ekosystemie wymiany informacji.

Jordan Lynn: W tej chwili mamy do czynienia z jednokierunkowym przepływem wiedzy. Profesor uczy studentów, lekarz mówi pacjentowi, co ma robić.

Nie ma sprzężenia zwrotnego w medycynie. Pacjentowi jest narzucony z góry tryb postępowania, nie są uwzględniane jego oczekiwania, potrzeby, aspekty życia prywatnego, środowisko. Konieczność otwarcia się na komunikację wynika też z faktu, że medycyna ciągle się zmienia, każdy przypadek jest inny, codziennie publikowane są wyniki nowych badań naukowych. I aby efektywnie leczyć, niezbędne jest stałe uczenie się, sięganie do zasobów wiedzy, śledzenie informacji.

Prof. dr Hanns-Christian Gunga: Słowem kluczem jest partycypacja. Przykładowo chodzi o to, aby ważna informacja – na przykład z historii choroby pacjenta – nie została przeoczona pomiędzy jedną a drugą wizytą, punktem A a punktem B. Bo może się okazać strategiczna z punktu widzenia leczenia. Analogicznie, pacjent próbujący diagnozować się z pomocą dr Google też szybko może wpaść w pułapkę przeoczenia ważnej informacji, w efekcie wyciągając błędne wnioski. Dziś mamy dostęp do ogromnych zbiorów danych powstających w różnych źródłach na całym świecie, ale mimo to posługujemy się lokalnym doświadczeniem, w niewielkim zakresie korzystamy z nowych odkryć naukowych w medycynie albo docierają one z dużym opóźnieniem. W przypadku edukacji studentów, w okresie kilku lat i w ramach tradycyjnych wykładów nie jesteśmy w stanie przekazać nawet najważniejszej wiedzy,

niezależnie od intensywności nauczania.

Zasoby informacyjne rosną, a wraz z tym pilna potrzeba nowych metod nauczania i aktualizacji wiedzy.

Juan Gonzalez: Liderzy zmian w ochronie zdrowia powinni w tym kontekście posiadać dwie cechy – stawianie na pierwszym miejscu dobra pacjenta i personalne, empatyczne podejście do każdego chorego, ale i odwagę do sięgania po nowe możliwości i takie ich adaptowanie, aby pozostać wiernym pierwszej zasadzie. Wyzwaniem jest zmiana konserwatywnego myślenia w kategoriach „tego nie da się zrobić”, które dominuje w instytucjach ochrony zdrowia i które jest następstwem obaw o złamanie zasad, działanie niezgodne z przepisami, przeciwstawienie się starym zasadom.

Jakie elementy powinny się stać główymi motorami procesu transformacji w medycynie?

Prof. dr Hanns-Christian Gunga: Każda zmiana zaczyna się od nas samych. Jako nauczyciel jestem odpowiedzialny za to, aby cyfrowe narzędzia wdrożyć w mojej codziennej pracy. Tam, gdzie uważam, że przyniosą one konkretne korzyści. Każdy odpowiada za swój obszar i to, aby go ciągle doskonalić.

Dr Nana Bit-Avragim: Motorem przeobrażeń może być nowa generacja lekarzy. Ważne są inicjatywy podejmowane równolegle na najwyższym poziomie decyzyjnym, czyli polityki i strategii, oraz na poziomie najniższym – czyli pracowników ochrony zdrowia.

Jordan Lynn: Potrzebne są dobre chęci. Innowacje nie muszą od razu oznaczać wywrócenia wszystkich obowiązujących zasad do góry nogami, mogą się odbywać mały krokami. Na początek wystarczy uruchomić projekt pilotażowy. Jeżeli przyniesie pozytywne efekty, można rozszerzać jego zakres. Jeżeli nie – porzucić i szukać dalej. Medycyna to nauka – niech digitalizacja też stanie się częścią projektu badawczego.

Juan Gonzalez: Trzeba tworzyć narzędzia, które przekonują do siebie łatwością użytkowania i w znaczny sposób poprawiają dotychczasowe metody pracy.

Tak, aby technologia miała siłę przemawiania do rozsądku i łamania oporu wynikającego z uprzedzeń. 

OSOZ Polska 2/2018

35

prakt y cz n i e

legislacja

Koordynacja w POZ Foto: designed by freepik.com

W obliczu ostatnich zmian w ochronie zdrowia powraca temat środków finansowych, jakie mogą zostać przeznaczone na realizację zadań w systemie publicznym. W sytuacji ograniczonych zasobów, kluczowa jest jednak efektywność ich wykorzystania. Odpowiedzią na problemy organizacyjne w tym zakresie ma być koordynacja opieki nad pacjentem, mająca szczególne znaczenie w podstawowej opiece zdrowotnej.

Iwona Magdalena Aleksandrowicz Kancelaria Doradcza Rafała Piotra Janiszewskiego

Nowa ustawa dotycząca podstawowej opieki zdrowotnej obowiązuje od 1 grudnia 2017 r. Z uwagi na zapisane w niej terminy przejściowe oraz zachowanie mocy obowiązujących dotychczasowych aktów wykonawczych dotyczących POZ, pacjenci jak dotąd nie zauważyli zmian w zakresie funkcjonowania placówek działających w trybie ambulatoryjnym. Odmiennie niż w przypadku tworzenia sieci szpitali, skutkującej zmianą w strukturze świadczeniodawców, w POZ dotychczasowe umowy na

36

OSOZ Polska 2/2018

realizację świadczeń zachowały ważność, podobnie jak deklaracje wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej POZ złożone przez pacjentów. Trwają jednak prace nad wdrożeniem nowych zasad funkcjonowania podstawowej opieki zdrowotnej, które sprawią, że personel medyczny będzie musiał poświęcić uwagę także pacjentom dotychczas w zasadzie niekorzystającym ze świadczeń zdrowotnych.

Etap wdrożeń W ustawie o POZ zapisano, że docelowo świadczeniodawca udzielający świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej będzie obowiązany do za-

pewnienia możliwości realizacji postępowania diagnostyczno-leczniczego, odpowiednio dla lekarza POZ, pielęgniarki POZ lub położnej POZ, obejmujących dostęp do opieki ambulatoryjnej w miejscu udzielania świadczeń i opieki w miejscu zamieszkania świadczeniobiorcy, którego stan zdrowia uniemożliwia opiekę ambulatoryjną, a także będzie koordynował opiekę nad pacjentem. Koordynacja opieki zdrowotnej nad świadczeniobiorcą w systemie ochrony zdrowia polega na zintegrowaniu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej, obejmującym wszystkie etapy i elementy procesu ich realizacji, ze szczególnym uwzględnieniem jakości i efektywności udzielanych świadczeń. Jako istotny element organizacji opieki koordynowanej zaakcentowana została możliwość wykorzystania systemów teleinformatycznych, środków komunikacji elektronicznej lub publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych. Szczegółowe zdefiniowanie wymogów w zakresie koordynowanej opieki nad pacjentem nastąpi w oparciu o ocenę funkcjonowania rozwiązań

prakt y cz n i e

weryfikowanych w ramach programu pilotażowego.

» Podmioty udzielające świadczeń mają wdrożyć odpowiednie rozwiązania informatyczne zapewniające przepływ informacji na wszystkich etapach procesu leczenia.«

Program pilotażowy Możliwość przeprowadzenia programu pilotażowego została usankcjonowana prawnie w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych na mocy zeszłorocznej nowelizacji. W ustawie zapisano, że poprzez program pilotażowy należy rozumieć zespół zaplanowanych działań z zakresu opieki zdrowotnej o charakterze testowym, dotyczących nowych warunków organizacji, realizacji lub nowego sposobu finansowania świadczeń opieki zdrowotnej, poprzedzających wdrożenie rozwiązań systemowych. Środki finansowe na realizację programu pilotażowego pochodzić mają z budżetu państwa, z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw zdrowia. Program pilotażowy opracowuje, ustala, nadzoruje i kontroluje minister właściwy do spraw zdrowia, a wdraża, finansuje, monitoruje i ewaluuje NFZ. Stąd też dla realizacji programu pilotażowego niezbędne jest wydanie odpowiedniego zarządzenia przez Prezesa NFZ. Zarządzenie regulować ma zasady realizacji pilotażu, którego przedmiotem jest przetestowanie nowego modelu opieki koordynowanej nad pacjentem.

Swoim zakresem zarządzenie obejmie również wzory dokumentacji prowadzonej w związku z koordynacją opieki nad pacjentem.

Nowe rozwiązania W programie pilotażowym wezmą udział wybrani świadczeniodawcy. Będą mogli oni liczyć na dodatkowe finansowanie w związku z wdrażaniem rozwiązań dotąd niefunkcjonujących w systemie. Do ich zadań należeć będzie: – Uporządkowanie procesów zgodnie z przyjętymi standardami; – Aktywna opieka; – Przeniesienie inicjatywy diagnostyczno-terapeutycznej w całości na profesjonalistów medycznych; – Jasny podział obowiązków współpracującego ze sobą zespołu. Świadczeniodawca zobligowany zostanie do zdefiniowania, na podstawie deklaracji wyboru, potrzeb znajdującej się pod jego opieką populacji. Z wykorzystaniem kwestionariusza bilansowego, określającego zakres danych niezbędnych do przeprowadzenia badania, przeprowadzany będzie zestaw wystandaryzowanych badań realizowanych w ra-

mach profilaktyki chorób przewlekłych wykonywany raz na pięć lat, w pięcioletnich grupach wiekowych od 20 do 65 roku życia (minimalny odstęp czasu pomiędzy badaniami bilansowymi z danych przedziałów wiekowych to 5 lat).

Celem świadczeniodawcy będzie przeprowadzenie badań bilansowych dla co najmniej 60% wytypowanych pacjentów.

Warto zwrócić uwagę na wpływ organizacji badań bilansowych na terminarz pracy personelu medycznego. Wymaga to – często trudnej do przeprowadzenia – zmiany w przyjętych zasadach rejestracji, opracowania sposobu efektywnego docierania do pacjentów uprawnionych do badań profilaktycznych, w szczególności z uwzględnieniem specyfiki aktywności zawodowej uprawnionych grup pacjentów.

Ścieżki terapeutyczne Drugą z istotnych zmian w organizacji świadczeń podyktowanych reformą POZ będzie wdrażanie programów zarządzania chorobą. Zakwalifikowani przez lekarza POZ pacjenci powyżej 18 r.ż. będą mogli skorzystać ze zdefiniowanych w zarządzeniu ścieżek terapeutycznych obejmujących przypisane do określonych dziedzin rozpoznania lub grupy rozpoznań: – diabetologia – cukrzyca typu II; – kardiologia: − nadciśnienie tętnicze samoistne, − przewlekła choroba wieńcowa,

− przewlekła niewydolność serca, − utrwalone migotanie przedsionków; – pulmunologia: − astma oskrzelowa, − POCHP; – endokrynologia: − niedoczynność tarczycy, − wole miąższowe i guzowate tarczycy; – reumatologia i neurologia: − choroba zwyrodnieniowa stawów obwodowych, − zespoły bólowe kręgosłupa.

Obowiązki świadczeniodawcy Odpowiedzialność za organizację pracy Zespołu POZ oraz koordynację świadczeń ponosi lekarz POZ. Istotną część odpowiedzialności za prawidłową organizację udzielania świadczeń w nowym modelu POZ ustawodawca przerzucił jednak na podmioty udzielające świadczeń. Mają one m.in. wdrożyć odpowiednie rozwiązania informatyczne zapewniające przepływ informacji na wszystkich etapach procesu leczenia, zmienić organizację rejestracji czy przygotować nowe reguły opracowywania harmonogramu świadczeń. Szczegółowe zasady organizacji procesu udzielania świadczeń zdrowotnych, w tym przekazywania informacji o tym procesie, muszą bowiem zostać określone przez samego świadczeniodawcę w jego regulaminie organizacyjnym. 

» Koordynacja opieki zdrowotnej nad pacjentem polega na zintegrowaniu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej, obejmującym wszystkie etapy i elementy procesu ich realizacji, ze szczególnym uwzględnieniem jakości i efektywności udzielanych świadczeń.« OSOZ Polska 2/2018

37

prakt y cz n i e

Foto: designed by freepik.com

Projekty e-zdrowia a ochrona danych Odpowiedzialność współadministratorów w rozumieniu art. 26 RODO w zapewnieniu bezpieczeństwa danych osobowych w przedsięwzięciach konsorcyjnych.

Piotr Karniej

Celem wielu realizowanych obecnie inwestycji informatycznych w szpitalach jest poprawa jakości informacji medycznej, dostępności do danych, a przede wszystkim wprowadzenie zasad zwią-

38

OSOZ Polska 2/2018

zanych z ochroną tych danych. Okazuje się bowiem, że pomimo tego, że wiele już powiedziano o ochronie danych medycznych, to jednak nietrudno znaleźć takie podmioty lecznicze, które do dzisiaj nie mają wdrożonych polityk bezpieczeństwa danych osobowych czy też

systemów zabezpieczających dostęp do takich informacji. Trzeba przyznać, że dużo do zrobienia mają głównie niewielkie podmioty prywatne – praktyki lekarza rodzinnego, poradnie specjalistyczne. Duże sieci medyczne poradziły sobie z problemem dawno temu.

prakt y cz n i e

Dyrektorzy samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej często są świadomi odpowiedzialności jaka wynika z pozycji administratora danych, równocześnie podejmują starania zmierzające do uporządkowania uprawnień do kartotek medycznych (zarówno w środowisku elektronicznym jak i papierowym) dla swoich pracowników, zlecają szkolenia personelu oraz starają się finansować inwestycje w obszarze informatycznym.

Jednym z interesujących obecnie źródeł finansowania projektów informatycznych w szpitalach jest program „e-zdrowie”, który realizowany jest w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych w wielu województwach. W ramach tych środków liczne szpitale mają unowocześnić własne oprogramowanie i sprzęt służące do obsługi pacjenta i rozliczania świadczeń medycznych. Dąży się także do tego, aby dane tworzone w takich systemach mogły być zarządzane z poziomu wspólnej platformy – regionalnej lub docelowo administrowanej przez Centrum Systemów Informacyjnych w Ochronie Zdrowia, tzw. P1.

Tematem niniejszego artykułu są niektóre działania, jakie podjąć musi administrator danych, realizujący projekt informatyczny w obszarze ochrony zdrowia, w przypadku gdy realizuje go we współpracy z innymi podmiotami leczniczymi.

Art. 26 RODO Uchwalone w dniu 27 kwietnia 2016 r.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2016/676 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (tzw. ogólne rozporządzenie o ochronie danych – RODO) wprowadza w polskim i europejskim systemie prawnym sporo zmian, których skutki będą odczuwalne także w ochronie zdrowia. Dotychczas w Polsce funkcjonowała ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych, która była aktem wdrażającym rozwiązania europejskie i narzucała w dość szczegółowy sposób warunki jakie spełnić musi m.in. dyrektor szpitala.

Ponieważ z dniem wejścia w życie rozporządzenia RODO, czyli od 25 maja 2018 r., polska ustawa przestaje obowiązywać, jedynym – póki co – aktem prawnym, które będzie miało bezpośrednie stosowanie w obszarze ochrony danych osobowych, będzie właśnie RODO. Pol-

» Problemem, z jakim spotkają się podmioty realizujące projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej, są m.in. koszty opracowania dokumentacji współadministrowania danymi.« ska przygotowuje obecnie tzw. „ustawę 2.0”, czyli następcę ustawy o ochronie danych osobowych, ale z lektury jej projektu można odnieść wrażenie, że będzie ona regulowała zaledwie ułamek tego obszaru, którym dzisiaj ustawa się zajmuje. Reszta pozostawiona zostanie do określenia przez RODO. Filozofia RODO stawia nie tyle na ścisłe określenie uwarunkowań prawnych, jakie mają zostać zastosowane w praktyce, ale raczej na bardzo ogóle określenie ram, w których poruszać się mają przedsiębiorcy i uczestnicy rynku – w tym szpitale. Rozporządzenie wskazuje obszary działania i mówi: „ułóż zasady ochrony danych tak, jak chcesz, ale tak, żeby dane były rzeczywiście zabezpieczone”. Największą trudnością dla polskich przedsiębiorców jest więc samodzielne tworzenie regulacji wewnętrznych. Woleliby oni otrzymać instrukcję obsługi pochodzącą z ustawy – tak jak dawniej – niż samemu zastanawiać się nad możliwymi rozwiązaniami. Polski ustawodawca zdaje sobie z tego sprawę i obiecuje opracowanie branżowych zestawów „dobrych praktyk”, które mają stać się wzorcem do zastosowania, także w sektorze opieki zdrowotnej. Jednak póki co na te standardy oczekiwać nie można. Jeśli się pojawią, to oczywiście powinny stanowić materiał do przemyśleń, ale bez wątpienia nie można ich traktować jak źródło prawa.

Zapisany w RODO art. 26 przewiduje regulację dla sytuacji, w której co najmniej dwóch administratorów (np. dyrektorów dwóch szpitali) wspólnie ustala cele i sposoby przetwarzania danych osobowych. Innymi słowy, gdy co najmniej dwóch partnerów wspólnie realizuje projekt (np. unijny) i obaj partnerzy mają taki sam wpływ na określenie zasad

funkcjonowania tego projektu i przetwarzanych w nim danych osobowych.

Z takim wydarzeniem mamy do czynienia wówczas, gdy realizowane są projekty w obszarze „e-zdrowia”, współfinansowane ze środków Unii Europejskiej, gdzie dwa lub więcej szpitali wybiera spośród siebie lidera i wspólnie dokonują zakupów sprzętu, aplikacji oraz tworzą wspólne platformy wymiany danych.

Należy więc powiedzieć bez wątpliwości, że takie przypadki spełniają przesłanki opisane w art. 26 RODO i dla takich projektów uczestnicy konsorcjum będą musieli czuć się współadministratorami. Skoro tak, to kolejnym krokiem jest nie tylko określenie wzajemnych wpływów decyzyjnych (rozporządzenie mówi, że „w drodze wspólnych uzgodnień współadministratorzy w przejrzysty sposób określają odpowiednie zakresy swojej odpowiedzialności dotyczącej wypełniania obowiązków wynikających z (…) rozporządzenia”), ale przede wszystkim ustalenie, czy w tym przypadku nie należy powołać wspólnego inspektora danych, w rozumieniu art. 37 RODO. Zgodnie z przepisem art. 37 ust. 2 „grupa przedsiębiorstw (samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej jakkolwiek w prawie polskim nie mają statusu przedsiębiorcy, to w prawie europejskim korzystają z tego statusu i ilekroć w RODO mowa o przedsiębiorcach, należy przez to także rozumieć publiczny szpital) może wyznaczyć jednego inspektora ochrony danych, o ile można będzie łatwo nawiązać z nim kontakt z każdej jednostki organizacyjnej”.

Podmioty lecznicze muszą ustalić więc zasady wzajemnej współpracy z inspektorem, w tym warunki jego wynagradzania i formalnego zatrudnienia.

» Największą trudnością dla polskich podmiotów medycznych jest samodzielne tworzenie regulacji wewnętrznych dotyczących ochrony danych.« OSOZ Polska 2/2018

39

prakt y cz n i e

Niestety, problemem z jakim z pewnością spotkają się podmioty realizujące projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej, są koszty opracowania dokumentacji współadministrowania danymi, a także koszty obsługi wspólnej platformy, w tym zatrudnienie inspektora. W wielu projektach tworzonych przed uchwaleniem RODO (przed kwietniem 2016) nie przewidziano takich rozwiązań, tym samym nie zaplanowano środków w budżetach projektów. Ponieważ projekty informatyzacji ochrony zdrowia często rozpoczynały się w województwach z dużym opóźnieniem, nie znalazły się w nich regulacje, w tym finansowe, które odpowiedziałyby na istniejący obecnie problem. Wydaje się, że koszty zatrudnienia powinny być pokryte bądź to z kosztów pośrednich projektu, bądź ze środków własnych partnerów.

Zadania współadministratorów danych Jak wynika z dotychczasowego omówienia, podmioty lecznicze realizujące wspólny projekt (np. europejski), którego jednym z celów ma być utworzenie wspólnej platformy wymiany danych medycznych, są współadministratorami w rozumieniu art. 26 RODO i będąc podmiotami publicznymi (samodzielnymi publicznymi zakładami opieki zdrowotnej), mają obowiązek powołania wspólnego inspektora ochrony danych (w rozumieniu art. 37).

Z punktu widzenia zarządzania danymi na wspólnej platformie, współadministratorzy powinni ustalić bardzo dokładnie sposób jej funkcjonowania ze wskazaniem, skąd te dane będą pochodziły. Czy będą transferowane od jednego z partnerów, czy też będą tworzone na platformie de novo. Z pewnością jednak powołany przez współadmistratorów inspektor będzie musiał opracować cały system zarządzania, włączając w to także utworzenie i prowadzenie rejestru czynności przetwarzania, o którym mowa w art. 30 RODO, a także obowiązek informacyjny, o którym mowa w art. 13.

Obowiązek informacyjny przewiduje konieczność podawania do wiadomości osoby, której dane dotyczą m.in. tożsamości i danych kontaktowych podmiotu przetwarzającego (lub podmiotów wspólnie przetwarzających), dane kontaktowe inspektora danych, cel przetwarzania, podstawę prawną, informacje o odbiorcach danych lub kategoriach odbiorców, a także – jeśli ma to zastoso-

40

OSOZ Polska 2/2018

wanie – informację o zamiarze przekazywania danych do państwa trzeciego lub organizacji międzynarodowej (taki przypadek w projektach „e-zdrowia” raczej nie występuje). Z pewnością odpowiedzialność za spełnienie obowiązku informacyjnego spoczywa na współadministratorach, a w przypadku gdy powołali inspektora – na tym inspektorze.

Tworząc regulacje wspólnego przetwarzania danych osobowych w projektach konsorcyjnych nie wolno zapominać, że tworzone dzięki projektom „ezdrowia” platformy będą przetwarzały nie tylko dane wrażliwe pacjentów, ale także dane osobowe pracowników medycznych, psychologów, dietetyków i innych osób uczestniczących w procesie diagnostyczno – terapeutycznym, a także dane osobowe rodziców dzieci poddawanych leczeniu. Wszystkie te dane zgodnie z przepisami RODO muszą zostać zidentyfikowane i we właściwy sposób zarządzane.

Konsekwencje nieprawidłowości we wspólnym zarządzaniu danymi osobowymi Ustawodawca europejski przewidział możliwość nakładania na administratorów (czy współadministratorów) danych kary pieniężne do wysokości 10.000.000,00 EUR za niewypełnienie obowiązków wynikających z przepisów, w tym np. za niepowołanie inspektora, niewypełnianie obowiązków administratora; a także do 20.000.000,00 EUR za złamanie zasad przetwarzania danych, praw osób, których dane dotyczą czy niezgodnym z prawem przekazywaniu danych osobowych odbiorcy w państwie trzecim. Polski projekt ustawy o ochronie danych osobowych (tzw. „ustawa 2.0”) przewiduje w tym miejscu znacznie niższy wymiar kar do 100.000,00 zł, jednak za przetwarzanie danych bez podstawy prawnej przewiduje nawet karę pozbawienia wolności do roku (art. 90 ust. 1 projektu ustawy).

W przypadku współadministrowania danymi osobowymi warto zwrócić uwagę, że odpowiedzialność w tym zakresie będzie dotyczyła wszystkich współadministratorów.

Podsumowanie Wprowadzane w całej Unii Europejskiej rozwiązania zmierzające do zabezpieczenia danych osobowych – w tym w szczególności danych wrażliwych – prowadzą do znacznego zwiększenia odpowiedzialności administratorów za dane, które przetwarzają. Odpowiedzialność ta przekłada się na dodatkowe, nieznane wcześniej obowiązki, które każdy dyrektor będzie musiał wdrożyć we własnej placówce. Nie wolno jednak zapominać, że realizując projekt konsorcyjny, zakładający opracowanie regionalnej sieci wymiany danych, podmiot leczniczy tworzy kolejną platformę, która dodatkowo musi zostać ochroniona. Ponieważ w tej sieci będą znajdowały się dane pacjentów różnych placówek, zasadne jest ustalenie wzajemnych obszarów odpowiedzialności członków konsorcjum i powołanie odrębnego inspektora, którego zadaniem będzie nadzorowanie danych w sieci.

Pozostawienie problemu bez żadnego rozwiązania, unikanie określenia zasad funkcjonowania platformy może prowadzić do zarzutu niedopełnienia obowiązków (m.in. dotyczących informowania, zabezpieczania, zgodnego z prawem przetwarzania) wynikających z przepisów RODO i w konsekwencji skutkować karami finansowymi nałożonymi na każdego członka konsorcjum. 

Dr Piotr Karniej – Wiceprezes Zarządu Głównego i Zarządu Oddziału Dolnośląskiego STOMOZ, Prodziekan i Kierownik Katedry Zdrowia Publicznego na Wydziale Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Ekspert oceniający w projektach europejskich w obszarze zdrowia, wykładowca i trener zajmujący się m.in. ochroną danych osobowych w działalności leczniczej.

» Ustawodawca europejski przewidział możliwość nakładania na administratorów / współadministratorów danych kary pieniężne do wysokości 10.000.000,00 EUR za niewypełnienie obowiązków wynikających z przepisów RODO.«

prakt y cz n i e

E-zdrowie na świecie

Nadchodzi rewolucja w ochronie zdrowia.

Teraz Ty jesteś lekarzem

Zrozumieć zdrowie. Plan pięcioletni

Przekraczając progi placówki medycznej współczesny pacjent wie, czego się spodziewać: lekarzy mówiących trudnym do zrozumienia żargonem, kolejek, nieskończonej liczby testów, chodzenia od specjalisty do specjalisty i dodatkowych kosztów.

Fundamentalnym problemem rozwiniętych systemów ochrony zdrowia jest to, że pacjent nie ma dostępu do wiedzy i kontroli nad swoim zdrowiem. Wgląd do danych może wszystko zmienić, a nowe technologie sprawiają, że my sami stajemy się lekarzami. Wystarczy kupić inteligentny zegarek, aby zdiagnozować arytmię serca; nowe aplikacje pozwalają wykrywać całą paletę chorób, od raka skóry do Parkinsona. Innym obszarem są narzędzia do zarządzania chorobami przewlekłymi czy systemy sztucznej inteligencji w medycynie. Źródło: The Economist

Alphabet, czyli jedna z gałęzi biznesowych Google, chce stworzyć mapę ludzkiego zdrowia. Pięcioletni, ambitny program zakłada współpracę z czołowymi uniwersytetami w USA dla identyfikacji czynników determinujących zdrowie człowieka i rozwój chorób. Pierwszym elementem projektu jest badanie przeprowadzone razem z Duke University School of Medicine, w którym weźmie udział 10 000 ochotników. Otrzymają oni urządzenia, z pomocą których monitorować będą parametry zdrowia, a wyniki udostępnią lekarzowi. „Kiedyś myśleliśmy, że świat jest płaski, dopóki zespoły pionierów nie odkryły nowych lądów, przekraczając granice wiedzy. Znajdujemy się w podobnym punkcie zwrotnym w kwestii chorób i zdrowia: obecnie dysponujemy zaawansowanymi narzędziami technologicznymi, które pozwalają badać zdrowie z większą szczegółowością niż dotychczas” – czytamy na stronie projektu. Źródło: ZDNet

Sztuczna inteligencja i Apple Watch wykrywają objawy cukrzycy

Nowe narzędzie IBM – detekcja psychozy na podstawie głosu

Zgodnie z badaniem klinicznym zrealizowanym przez Cardiogram, zegarek Apple może diagnozować cukrzycę z dokładnością 85%. Jak to możliwe? Jednym z powikłań cukrzycy jest uszkodzenie nerwów, czego efektem ubocznym w układzie krążenia jest nieregularny rytm serca. Czy to nadzieja na szybsze identyfikowanie objawów cukrzycy? W listopadzie 2017 roku Apple wraz z ubezpieczycielem zdrowotnym Aetna przekazał pacjentom 500 000 zegarków Apple Watch do przeprowadzenia pilotażu mającego na celu „redukcję kosztów leczenia”. Badanie przeprowadzone z Uniwersytetem w Stanford sugeruje bowiem, że nieregularne bicie serca może być przyczyną zawału serca i udaru mózgu. Inne badania potwierdziły, że zegarek Apple wykrywa arytmię z dokładnością 97%, bezdech senny (precyzja: 90%) i nadciśnienie (82%).

Głos może o nas wiele mówić, w tym demaskować niektóre choroby psychiczne. Potwierdzają to wyniki badania przeprowadzonego przez naukowców IBM, opublikowane w czasopiśmie World Psychiatry. Specjalny algorytm opracowany przez IBM jest w stanie rozróżniać ścieżki mowy pacjentów cierpiących na psychozy. Opiera się on na tzw. Naturalnym Przetwarzaniu Głosu. System sztucznej inteligencji analizuje m.in. złożoność składniową, spójność semantyczną w mowie chorego.

W badaniu pacjenci przez godzinę opowiadali o sobie. Według Guillermo Cecchi kierującego projektem, obecny model predykcyjny wykrywa zaburzenia z dokładnością 83%. Naukowiec jest przekonany, że uczenie maszynowe i AI pozwolą obiektywniej diagnozować pacjentów, kształtując nową dziedzinę jaką jest psychiatria obliczeniowa.

Źródło: Wired

Źródło: Futurism

OSOZ Polska 2/2018

41

n ow e id e e

Foto:Foto: designed designed by freepik.com

by Freepik

DANE POD OCHRONĄ

Nowe metody cyberprzestępców Europejskie rozporządzenie o ochronie danych osobowych (RODO) wchodzi w życie już w maju.

To nie jedyny powód, dla którego powinniśmy się zainteresować metodami działania cyberprzestępców i najczęściej występującymi zagrożeniami bezpieczeństwa danych medycznych.

Czym jest zagrożenie? Kierując się ogólna definicją można powiedzieć, że jest to stan powodujący, że poczucie bezpieczeństwa maleje lub znika zupełnie. Nawet nie będąc świadomym tej interpretacji, w życiu codziennym intuicyjnie staramy się unikać potencjalnych zagrożeń, a ich identyfikacja jest pierwszym krokiem zmierzającym do uniknięcia konsekwencji zmaterializowania się zagrożenia.

Posiadając wrodzoną zdolność przewidywania zdarzeń jakie mogą mieć

42

OSOZ Polska 2/2018

miejsce, świetnie radzimy sobie w identyfikowaniu zagrożeń w życiu niewirtualnym, pozostając jednocześnie głuchym i ślepym na docierające do nas różnymi kanałami sygnały o zagrożeniach w sferze cyberbezpieczeństwa – ich identyfikacja jest trudniejsza, a co za tym idzie, także obrona przed nimi.

Aby zapobiegać szkodom wynikającym z zagrożeń bezpieczeństwa danych, powinniśmy się do nich przygotować.

Stąd tak ważne jest, aby dokonać analizy stanu zagrożeń z perspektywy minionych

lat oraz przyjrzeć się trendom w sferze cyberbezpieczeństwa w 2018 roku.

Oto kilka najważniejszych zjawisk, na które należy zwrócić uwagę:

Ransomware a RODO Wciąż przybierające na sile kampanie Ransomware – tylko w 2017 roku odnotowano wzrost o 2000% w stosunku do roku wcześniejszego – nabiorą jeszcze większego tempa w związku z wejściem w życie europejskiego rozporządzenia o ochronie danych osobowych (w skrócie

n ow e id e e

RODO). Należy spodziewać się nasilenia ataków, przy pomocy których atakujący będą w jeszcze skuteczniejszy sposób wyłudzali okupy od ofiar. Ich mechanizm będzie taki sam: cyberprzestępcy będą żądali wpłaty określonej sumy pieniędzy.

Coraz częściej zmienia się jednak motyw działania. Zamiast groźby szyfrowania zasobów, atakujący będą grozili udostępnieniem pozyskanych w nieautoryzowany sposób danych oraz powiadomieniem o wycieku danych Urząd ochrony danych osobowych (powołany od 25 maja 2018 roku na miejsce znanego nam GIODO).

Niewielkim pocieszeniem jest, że cena za powstrzymanie się atakujących od upublicznienia danych będzie nieco niższa niż ta wynikająca z sankcji administracyjnych nałożonych na Administratora danych osobowych za złamanie przepisów regulujących ochronę danych osobowych, w tym naruszenie obowiązku zabezpieczenia danych.

nić próby ataków, na zdecydowanie gorszej pozycji znajdą się mniejsi dostawcy usług w chmurze.

Chmura obliczeniowa

Sztuczna inteligencja

Cyberprzestępcy nie tylko będą korzystać w swoich działaniach z ransomware, ale najprawdopodobniej możemy spodziewać się coraz częstszych prób ataków na zasoby zgromadzone w chmurze danych. Zwłaszcza ze względu na rosnącą ilość danych potencjalnie wartościowych, a przetwarzanych w środowisku chmury. Im dane wyższej wartości, tym cel atrakcyjniejszy dla cyberprzestępców. O ile duże firmy opierające swoje działanie i biznes na rozwiązaniach chmurowych posiadają wystarczające doświadczenie i zasoby, aby utrud-

Zgodnie z mottem, że w bezpieczeństwie informacji człowiek jest najsłabszym ogniwem, z pomocą może przyjść rozwiązanie w postaci sztucznej inteligencji.

Potencjalnie może ono wykorzystywać tzw. uczenie maszynowe, aby poznać prawidłowe działanie – tzw. normę danego systemu – a następnie przeprowadzać kontrole w sposób ciągły, sprawdzając na bieżąco, czy istnieją jakiekolwiek odchylenia od tej normy. Niestety jest to miecz obusieczny, ponieważ atakujący także będą podejmowali próby wykorzystania tej technologii m.in. do

» W związku z RODO, cyberprzestępcy mogą – celem wyłudzenia okupu – grozić powiadomieniem urzędu ochrony danych osobowych o wycieku informacji.«

Blockchain Blockchain to mechanizm pozwalający na zapewnienie wyższego poziomu bezpieczeństwa poprzez przechowywanie i przesyłanie informacji o zawartych transakcjach w postaci następujących po sobie bloków danych. Każdy blok zawiera informacje o określonej liczbie transakcji, a po jego przepełnieniu informacjami tworzy się kolejny blok danych, tworząc swego rodzaju łańcuch. Blockchain wykorzystuje zaawansowane metody kryptograficzne, umożliwiając przechowywanie danych w zdecentralizowany sposób, co zapobiega ich wyciekom i nieuprawnionym modyfikacjom.

Jest do dobry przykład na to, że zwiększa się wyrafinowanie nie tylko ataków, ale również systemów bezpieczeństwa.

identyfikacji nowych podatności oraz przeprowadzania ataków.

Ochrona prywatności Ochrona prywatności, będąca fundamentalnym prawem człowieka, w ostatnich latach uległa częściowej degradacji.

Zwłaszcza ze względu na korzyści, jakie dają media społecznościowe oraz systemy usprawniające pracę organizacji, a które równolegle wiążą się z ryzykiem utraty prywatności. Wynika to bezpośrednio z rozwoju technologii informacyjnych, które doprowadziły do nowych sytuacji, gdzie powstające i funkcjonujące systemy informatyczne mogą naruszać obszary prywatności.

Zapewne rok 2018, między innymi w związku z wejściem w życie RODO, w pewnym stopniu ograniczy te działania i zwiększy świadomość użytkowników w kwestii ochrony prywatności. 

XXIII Międzynarodowy kongres Otwartego Systemu Ochrony Zdrowia

Koordynowana i personalizowana opieka zdrowotna 24 kwietnia 2018 KATOWICE SESJA

MIĘDZYNARODOWE CENTRUM KONGRESOWE

BEZPIECZEŃSTWO INFORMACYJNE

Dowiedz się, jak zadbać o bezpieczeństwo danych medycznych.

Przygotuj się do RODO.

REJESTRACJA:

www.osoz.pl/kongresOSOZ OSOZ Polska 2/2018

43

n ow e id e e

Kontrargument

Ramię robota zamiast ręki lekarza Foto: Da Vinci Surgical System, Intuitive Surgical

Nowe technologie zmieniają świat i ludzi.

Rewolucja cyfrowa zaburza dotychczasowy porządek, prowokuje dyskusje, rodzi obawy i nadzieje, dzieli społeczeństwo na entuzjastów i sceptyków. Dziś rozmawiamy o operacjach z użyciem robotów w Polsce.

Pro

Kontra

W Polsce funkcjonują 3 roboty operacyjne da Vinci, w Europie – prawie 700. Do dziś 4 tysiące robotów na całym świecie wykonało ponad 4 mln operacji. Pierwszą placówką w Polsce, która mogła korzystać z nowej technologii, był Wojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu. Kolejnymi – Specjalistyczny Szpital Miejski w Toruniu oraz prywatny Szpital Mazovia w Natolinie. Mimo, że na zakup da Vinci do Wrocławia i Torunia Ministerstwo Zdrowia wydało ponad 1 mln dolarów, jego możliwości wykorzystuje się w niewielkim stopniu, przede wszystkim do badań naukowych. Obok Słowacji, Polska jest jedynym krajem, gdzie nie refunduje się usług z użyciem robota operacyjnego da Vinci. W maju 2017 roku prezes AOTMiT wydał pozytywną opinię co do finansowania ze środków publicznych operacji z użyciem da Vinci w trzech wskazaniach: rak jelita grubego, rak gruczołu krokowego, rak błony śluzowej macicy. Poprzednia rzecznik MZ Milena Kruszewska potwierdziła Rynkowi Zdrowia, że „w resorcie toczą się prace mające na celu nowelizację rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego i uwzględnienie tej technologii w wykazie świadczeń gwarantowanych.” Entuzjaści operacji robotowych podkreślają mniejsze ryzyko powikłań, szybsze gojenie się ran pooperacyjnych, a tym samym krótsze hospitalizacje po zabiegu.

Inwazyjność operacji jest znacznie mniejsza, pacjent szybciej wraca do zdrowia. Oszczędności z tego tytułu mają rekompensować wysokie koszty zastosowania robota. Ci, którzy mieli okazję operować z użyciem da Vinci, chwalą precyzję przetwarzania ruchu rąk na ruchy narzędzi robota. Specjalny system eliminuje drżenie rąk, lekarz widzi operowane miejsce w trzech wymiarach, w jakości HD, do tego z 10-krotnym powiększeniem. Dużym plusem są sterylne warunki.

25,5 tys. zł w pierwszym roku, 23,3 tys. zł w drugim roku i 21 tys. zł w trzecim roku – to koszty operacji raka jelita grubego z wykorzystaniem robota da Vinci. Za tę cenę można wykonać kilka operacji w tradycyjny sposób osiągając podobny efekt – podkreślają krytycy. I to właśnie koszt jest największym argumentem przeciwko zastosowaniu tej technologii. Kolejne urządzenie trafi prawdopodobnie na podkarpacie, a na jego zakup trzeba będzie wydać ok. 2 mln dolarów. Korzyści wynikające z precyzji da Vinci nie są współmierne do ceny technologii. Właśnie dlatego w 2014 roku AOTM wydała negatywną opinię odnośnie refundacji świadczeń z użyciem da Vinci.

W 2013 roku amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) prowadziła postępowania wyjaśniające przypadki komplikacji po operacjach z użyciem robota, a nawet okaleczeń i śmierci pacjentów. W przeciągu 10 lat FDA zarejestrowała ponad 800 takich zgłoszeń. Usterki raportowane przez lekarzy dotyczą najczęściej błędów w funkcjonowaniu ramienia robota, konfiguracji robota i kamery w wyniku zaniku napięcia. Wielu chirurgów ufa bardziej własnym dłoniom – każdy pośredni etap przetwarzania ruchów powoduje, że traci się bezpośrednią kontrolę. Do prawdopodobieństwa popełnienia błędu przez lekarza należy również dodać ryzyko błędów w mechanice urządzenia. Nie przekonuje też kontrargument zwolenników – wykonując operację z pomocą da Vinci, lekarz siedzi i nie musi się pochylać się nad pacjentem, co jest pozycją o wiele wygodniejszą. Nie małym problemem jest szkolenie kadr wykonujących operacje robotowe – w Polsce nadal brakuje doświadczonych specjalistów w tym zakresie. Przeciwnicy przypominają, że pacjenci bardziej ufają rękom lekarza niż robotowi. I w końcu – czy w obliczu postępującej automatyzacji roboty wyeliminują lekarzy?

ZA CZY PRZECIW? Czekamy na Państwa opinie: redakcja@osoz.pl

44

OSOZ Polska 2/2018

n ow e id e e

strefa start-up

MySpiroo Zastosowanie

Podręczny spirometr cyfrowy

Pomysłodawca

Łukasz Kołtowski

Kraj

Polska

Jak zrodził się pomysł na stworzenie mySpiroo?

Pomysł na MySpiroo zrodził się z potrzeby. Spirometria jest kluczowym badaniem diagnostycznym u pacjentów z dusznością. Ten objaw często pojawia się u chorych kardiologicznych, stąd sprawne różnicowanie przyczyny dolegliwości jest ważne w celu ustalenia strategii dalszego postępowania i leczenia. Jako rezydent kardiologii miałem często do czynienia z pacjentami skarżącymi się na uczucie duszności. Z punktu widzenia kardiologii wystarczy wykonać kilka podstawowych badań krwi i testów diagnostycznych, by wykluczyć podłoże sercowo-naczyniowe. Analogicznie jest z chorobami płuc – tu wynik spirometrii wnosi istotny zasób informacji pomocnych w ustaleniu dalszego postępowania. Niestety, dostępność spirometrii jest ograniczona, wyma-

ga obecności technika i otwartej pracowni spirometrycznej – to w zasadzie wyklucza wykonanie tego badania w warunkach nocnej pracy izby przyjęć.

Dodatkowo, rozmawiając z pacjentami pulmonologicznymi nieraz spotkałem się z pytaniem, jak mogliby samodzielnie oceniać funkcję swoich płuc w warunkach domowych. Wielu z nich nie było przekonanych do mechanicznych piklometrów, których pomiary słabo korelowały z ich dolegliwościami. I tak od potrzeby, wspólnie z Piotrem Bajtałą, zaczęliśmy myśleć nad praktycznym rozwiązaniem, które by zaadresowało te oczekiwania.

Jaka działa urządzenie i jaką wartość wnosi do medycyny?

Dzięki MySpiroo pacjent ma możliwość obiektywnej oceny

OSOZ Polska 2/2018

45

n ow e id e e

funkcji swoich płuc. Dziś zdaje się głównie na odczuwalne objawy. Niestety, nie każdy pacjent jest w stanie prawidłowo ocenić nasilenie obturacji – wielu czując się lepiej odstawia leki, mimo że oskrzela nadal są objęte stanem zapalnym. Niewątpliwym adresatem rozwiązania są rodzice dzieci chorych na astmę czy mukowiscydozę, którzy potrzebują obiektywnej metody sprawdzenia stanu układu oddechowego dziecka.

Są dwa podstawowe scenariusze, w których MySpiroo wspiera pacjentów. Po pierwsze, pomaga w zdiagnozowaniu chorych we wczesnym stadium POChP – to jest grupa pacjentów, która często nie odczuwa jeszcze duszności, a tym samym nie zgłasza się do lekarza. Ci chorzy mogliby wcześniej rozpocząć leczenie w celu opóźnienia progresji obturacji dróg oddechowych. Tu widzimy duży potencjał w badaniach przesiewowych, gdzie kieszonkowe spirometry rozwiązują bariery logistyczne i ekonomiczne. Drugim scenariuszem jest stosowanie MySpiroo w celu monitorowania choroby. Jak wspominałem wcześniej, pacjenci z astmą i mukowiscydozą są narażeni na ciągłe zmiany w układzie oddechowym, szybkie nasilenie ob-

turacji wymaga modyfikacji leczenia – koncepcji astma planu. MySpiroo nie tylko jest w stanie ocenić nasilenie obturacji, ale dzięki wbudowanemu modułowi “Astma Plan” podpowiada pacjentowi, jak powinien zwiększać dawki leków w okresach zaostrzenia.

Jaki jest model biznesowy dystrybucji urządzenia?

Proponujemy model zakupowo-subskrypcyjny. Pacjent/lekarz kupuje urządzenie, następnie korzystanie z aplikacji i przechowywanie danych na serwerze jest dostępne w ramach miesięcznej subskrybcji.

Czy urządzenie jest dostępne na rynku? Jak będzie rozwijane?

Tak, na rynku europejskim, w tym w Polsce. Pod koniec roku planujemy udostępnić MySpiroo pacjentom w Stanach Zjednoczonych. 

Foto: MySpiroo

46

OSOZ Polska 2/2018

n ow e id e e

Raport

Nadchodzi inteligentna ochrona zdrowia W latach 2018–2021 wydatki na ochronę zdrowia na świecie wzrosną średnio o 4,1 proc. rocznie. Za trzy lata będą one stanowić 10,5 proc. globalnego PKB, czyli 8,7 bln dolarów. Do roku 2021 średnia długość życia na świecie wzrośnie o ponad jeden rok, z 73 do 74,1 lat.

Jak przekonuje raport firmy doradczej Deloitte „2018 Global Health Care Outlook. The Evolution of Smart Health Care”, w najbliższej dekadzie szpitale będą sukcesywnie odnawiać i odbudowywać swoją przestarzałą infrastrukturę.

Wśród czynników wpływających na wydatki w sektorze opieki zdrowotnej znajduje się problem starzejącego się społe-

czeństwa, rosnąca liczba ludności, dynamiczny rozwój rynków wschodzących, kosztowne innowacje kliniczne, a także rosnące koszty pracy.

Tegoroczna edycja raportu pokazuje obecny stan globalnego sektora ochrony zdrowia, przedstawia trendy i czynniki, które mają lub będą miały wpływ na pracowników medycznych, rządy oraz pa-

Foto: designed by freepik.com

cjentów. Autorzy raportu wskazują na kluczowe wyzwania, które prawdopodobnie w 2018 roku napotkają firmy medyczne w walce o bycie coraz bardziej „smart”: – Generowanie zysków w niepewnej i zmieniającej się gospodarce zdrowotnej; – Zwiększenie koncentracji na jakości świadczonych usług, a nie ich ilości; – Inwestycje w dynamicznie rozwijające się technologie w celu zmniejszenia kosztów i zwiększenia dostępu do opieki zdrowotnej; – Mocniejsza współpraca z pacjentami i dbanie o większą satysfakcję; – Zgodność z regulacjami i polityką zdrowotną.

OSOZ Polska 2/2018

47

n ow e id e e

Adaptacja nowych technologii w okresie najbliższych 5–10 lat

Telemedycyna Komputeryzacja otoczenia Komputeryzacja funkcji poznawczych Demokratyzacja danych Robotyka Produkcja dodatkowa Rzeczywistość wirtualna i rozszerzona Rynek umów krótkoterminowych (gig economy) Blockchain Genomika i proteomika Medycyna cyfrowa

Poziom niepewności

Biologia syntetyczna i nanotechnologia

Niski Średni Wysoki

Faza eksperymentalna

Wczesna adopcja

Wczesna pełnoletniość

Późna pełnoletniość

Późna adaptacja

Źródło: Deloitte analysis

Większe wydatki na ochronę zdrowia nie gwarantują lepszej jakości Analizując tempo wzrostu wydatków na opiekę zdrowotną do 2020 roku, widać różnice pomiędzy poszczególnymi regionami. W Europie Zachodniej będzie to jedynie 4 proc., w Ameryce Łacińskiej 2,4 proc., Ameryce Północnej 4,3 proc., podczas gdy w Azji i Australii po 5 proc., a w gospodarkach będących w fazie transformacji aż 7,5 proc.

– Istnieją także duże różnice, jeśli chodzi o wydatki na sektor ochrony zdrowia per capita w poszczególnych krajach.

Raport pokazuje, że w USA w 2021 roku będzie to średnio 11,4 tys. dolarów przypadających na jednego pacjenta, a w Pakistanie jedynie 53 dolarów. Wyższe wydatki jednak nie zawsze dają lepsze wyniki i jakość – mówi Oliver Murphy, Partner, Lider ds. Life Sciences & Health Care w Deloitte. – Na przykład, Stany Zjednoczone, gdzie wydatki na służbę

48

OSOZ Polska 2/2018

zdrowia w 2016 roku wynosiły 16,9 proc.

PKB, przeznaczają coraz większe kwoty na opiekę zdrowotną, ale pozostają w dolnej części zestawienia wśród krajów OECD pod względem długości życia. Z kolei Polska, gdzie wydatki na służbę zdrowia w tym samym roku wynosiły 6,3 proc. PKB, plasuje się w zestawieniu jedynie o cztery pozycje niżej od USA – dodaje.

Coraz poważniejszy problem starzejącego się społeczeństwa Raport Deloitte pokazuje, że do roku 2021 średnia długość życia na świecie wzrośnie o ponad jeden rok, z 73 do 74,1 lat. W wyniku tego liczba osób powyżej 65-go roku życia zwiększy się do 656 mln osób, czyli 11,5 proc. całej populacji. Co się z tym wiąże, rośnie zapadalność na choroby przewlekłe – w dużym stopniu na nowotwory, choroby serca i cukrzycę, którym sprzyjają: szybkie

tempo urbanizacji, siedzący tryb życia, niezdrowa dieta i otyłość. Chiny i Indie to kraje o największej liczbie cukrzyków na świecie (odpowiednio 114 i 69 mln osób). Prognozy mówią, że na poziomie globalnym liczby te wzrosną z obecnych 415 mln do 642 mln w roku 2040.

Co trzy sekundy jedna osoba na świecie zapada na demencję. Szacuje się, że w roku 2015 z tą chorobą borykało się będzie 50 mln ludzi w skali globalnej.

Według przewidywań, liczba ta będzie się podwajać co 20 lat, a w 2018 roku demencja wygeneruje koszty w wysokości niemal biliona dolarów.

Czas na przełomowe zmiany w sektorze ochrony zdrowia Wraz z coraz starszą infrastrukturą szpitalną w niektórych krajach rozwiniętych oraz jej brakiem w krajach rozwijających się, rządy i pracownicy sektora ochrony zdrowia szukają sposobów

n ow e id e e

na optymalizację systemu leczenia szpitalnego i ambulatoryjnego. Rozważają również możliwości wprowadzenia innowacyjnych rozwiązań do tradycyjnych usług szpitalnych w celu zmniejszenia kosztów i zwiększenia dostępu do opieki zdrowotnej. W najbliższej dekadzie wiele szpitali, zarówno w USA, jak i Europie, planuje odnowić lub odbudować swoją przestarzałą infrastrukturę. Podobnie, rosnący popyt na usługi zdrowotne w krajach wschodzących powinien napędzać projektowanie i budowę szpitali. Szacuje się, że do roku 2024 wydatki na nową infrastrukturę szpitalną w Indiach wyniosą 200 mld dolarów, a w Chinach do 2020 roku pojawi się 89 tys. nowych łóżek szpitalnych.

Sektor ochrony zdrowia niewątpliwie czekają zmiany. W najbliższych latach technologia będzie miała duży potencjał rewolucjonizowania systemów i procesów, które definiują wartość tego rynku. Raport Deloitte wymienia 12 innowacyjnych rozwiązań o największym wpływie na opiekę zdrowotną w najbliższej dekadzie. Wśród nich znalazła telemedycyna, która zapewnia pacjentom łatwiejszy dostęp do opieki medycznej, pozwala zaoszczędzić czas na dojazd do przychodni oraz może zmniejszyć liczbę wizyt u lekarza. Z kolei robotyzacja i sztuczna inteligencja pozwalają opiekunom osób starszych lub niepełnosprawnych spędzać więcej czasu z pacjentem zamiast dokumentować parametry ich stanu zdrowia.

Kluczowe: zaangażowanie pacjentów Według badania Deloitte, głównym priorytetem pacjentów jest spersonalizowana opieka medyczna, w tym jasna komunikacja i wzajemne zrozumienie.

» W najbliższych latach technologia będzie miała duży potencjał rewolucjonizowania systemów i procesów, które definiują wartość tego rynku.« – Szpitale mogą zapewniać bardziej spersonalizowaną opiekę, angażować w proces leczenia samych pacjentów i zapewnić wyższej jakości leczenie lub rehabilitację korzystając z rozwiązań technologicznych – mówi Piotr Arak, menedżer w Deloitte. – Mogą one gwarantować wielokanałowy dostęp do opieki, m.in. poprzez aplikacje mobilne, portale dla pacjentów, spersonalizowane cyfrowe pakiety informacji oraz samoobsługowe kioski. Poza tym, wzmożenie interakcji na linii personel medyczny – pacjent poprzez kanały cyfrowe możliwe jest dzięki mediom społecznościowym, telemedycynie, rzeczywistości wirtualnej i rozszerzonej – dodaje. Badanie pokazuje również, że wyższej jakości świadczenia, które sprawiają, że satysfakcja pacjenta na końcu procesu leczenia jest większa, mogą pozytywnie wpływać na wyniki finansowe szpitali.

Osobnym zagadnieniem pozostaje zgodność z regulacjami. Na całym świecie opieka zdrowotna jest jednym z najbardziej uregulowanych i kontrolowanych środowisk, gdzie nadzorowi podlegają jakość i bezpieczeństwo usług,

obrót podrabianymi lekami czy bezpieczeństwo cyfrowe.

Co to badanie mówi o przyszłości medycyny w Polsce?

Wydatki na ochronę zdrowia w Europie, w tym w Polsce, nie będą najdynamiczniej rosnącymi na świecie i to pomimo tego, że jest to najszybciej starzejący się region świata. Powodem są różne działania związane z profilaktyką zdrowotną, wykorzystaniem technologii i odpowiednimi regulacjami zwiększającymi efektywność systemu ochrony zdrowia przy mniejszych nakładach. Polska na tle innych regionów świata stoi przed wyzwaniem zwiększenia nakładów, ale też zaadaptowania większości technologii, które dzisiaj coraz częściej dostępne są na rynkach innych krajów. Wspólnym wyzwaniem dla krajów takich jak Polska jest konieczność zaadaptowania nowych rozwiązań, które dają większą satysfakcję pacjentom a także poprawiają wyniki finansowe szpitali i innych placówek zdrowotnych.

– W ochronie zdrowia w Polsce jeszcze nie nauczyliśmy się, jak wykorzystać szansę, jaką dają dane organiczne poprzez połączenie różnych rejestrów administracyjnych i epidemiologicznych, podczas gdy w innych krajach trendem staje się korzystanie z danych projektowych, czyli danych zbieranych w trybie rzeczywistym z naszych telefonów i aplikacji zdrowotnych, dostarczających określonej wiedzy – mówi Piotr Arak, menedżer w Deloitte. Szansą dla Polski jest wykorzystanie najnowszych technologii, dokonując „żabiego skoku”, zamiast powtarzać proces rozwoju medycyny i usług zdrowotnych z Europy Zachodniej. 

Raport „2018 Global health care outlook.

The evolution of smarter health care” 32 strony | język angielski Dostępny na stronie goo.gl/SQpEJi lub po zeskanowaniu kodu.

OSOZ Polska 2/2018

49

s y st e m y i sprz Ä™ t

50

OSOZ Polska 2/2018

s y st e m y i sprz ę t

Zarządzanie zasobami ludzki w placówkach ochrony zdrowia i farmacji. Integracja z częścią białą systemu i automatyzacja procesów.

KAMSOFT S.A.

1000MI02.01

KS-ZZL

"Ŋ,, f;v| |o ruo7 h| bm=oul-| 1 m vrol-]-f.1 -u .7 -mb; -vo0-lb Ѵ 7 hblbĺ "hb;uo -m f;v| ru ;7; v v|hbl 7o 7 b-jॕ -fl f.1 1_ vb< ruo1;v-lb h-7uo oŊrj-1o lb f;7mov|h-1_ v;h|ou- l;7 1 m;]o b =-ul-1; | 1 m;]o |-hb1_ f-h v rb|-Ѵ;ķ ru 1_o7mb;ķ vb;1b -r|;h ou- _ u|o mb; =-ul-1; | 1 m;ĺ

OSOZ Polska 2/2018

MEDYCYNA

SYSTEM :6320$*$-À&< =$5=À'=$1,( ZASOBAMI /8'=.,0,

Zeskanuj kod, aby uzyskać więcej informacji

51

| 53

s y st e m y i sprz Ä&#x2122; t

KS-ZZL

6<67(0 :6320$*$-Ă&#x20AC;&< =$5=Ă&#x20AC;'=$1,( =$62%$0, /8'=.,0,

NR. KAT. 2244PI02.00

Polecany dla 7Â&#x2020;৾Â&#x2039;1_ b ŕŚ&#x2039;u;7mb1_ Cul

m|;]u-1f- Â&#x152; ruo7Â&#x2020;h|-lb " $

Elastyczna 0Â&#x2020;7oÂ&#x2030;- lo7Â&#x2020;joÂ&#x2030;-

"Â&#x152;Â&#x2039;0hoŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; b mb;Â&#x152;-Â&#x2030;o7moŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; 7Â&#x152;b-j-mb-

,112:$&<-1( 52=:,Ă&#x20AC;=$1,$

!oÂ&#x152;0Â&#x2020;7oÂ&#x2030;-m; u-rou|oÂ&#x2030;-mb;

"Ĺ&#x160;,, |o ruo7Â&#x2020;h| holrŃ´;hvoÂ&#x2030;Â&#x2039; vhb;uoÂ&#x2030;-mÂ&#x2039; 7o f;7mov|;h |-hb1_ f-h vÂ&#x152;rb|-Ń´;ġ ruÂ&#x152;Â&#x2039;1_o7mb;ġ _Â&#x2020;u|oÂ&#x2030;mb; =-ul-1;Â&#x2020;|Â&#x2039;1Â&#x152;m; 1Â&#x152;Â&#x2039; vb;1b -r|;hÄş

0vjÂ&#x2020;]- h-v ro৾Â&#x2039;1Â&#x152;hoÂ&#x2030;Â&#x2039;1_

uo]u-l o=;uÂ&#x2020;f; o0vjÂ&#x2020;]< bm7Â&#x2039;Â&#x2030;b7Â&#x2020;-Ń´mÂ&#x2039;1_ _-ulomo]u-lŕĽ&#x2022;Â&#x2030; 1Â&#x152;-vÂ&#x2020; ru-1Â&#x2039;ġ Â&#x2030;mbovhŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x2020;uŃ´oroÂ&#x2030;Â&#x2039;1_ġ Â&#x2030;mbovhŕĽ&#x2022;Â&#x2030; ru;lboÂ&#x2030;Â&#x2039;1_ b|rÄş Â&#x152;- rolo1. ruÂ&#x152;;]Ń´.7-uhb Â&#x2030;Â&#x2030;Â&#x2030; Ń´Â&#x2020;0 -rŃ´bh-1fb lo0bŃ´mÂ&#x2039;1_Äş oÂ&#x152;Â&#x2030;-Ń´- |o h-7uÂ&#x152;; Â&#x152;-uÂ&#x152;.7Â&#x152;-f.1;f uŕĽ&#x2022;৾m;]o vÂ&#x152;1Â&#x152;;0Ń´- m- ;Ń´-v|Â&#x2039;1Â&#x152;m; rŃ´-moÂ&#x2030;-mb; ru-1Â&#x2039; ou-Â&#x152; vÂ&#x152;Â&#x2039;0hb; u;-]oÂ&#x2030;-mb; m- Â&#x152;lb-mÂ&#x2039;Äş om-7|o "Ĺ&#x160;,, 7-f; ru-1oÂ&#x2030;mbhol lo৾ѴbÂ&#x2030;oŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC;ġ uŕĽ&#x2022;Â&#x2030;mb;৾ Â&#x152;- rolo1. ruÂ&#x152;;]Ń´.7-uhb Â&#x2030;Â&#x2030;Â&#x2030;ġ Â&#x2030;]Ń´.7Â&#x2020; Â&#x2030; bm=oul-1f; |-hb; f-hÄš r-vhb Â&#x2030;Â&#x2039;m-]uo7Â&#x152;;ŕĽ&#x2030;ġ 0bŃ´-mv Â&#x2030;Â&#x2039;houÂ&#x152;Â&#x2039;v|-mb- Â&#x2020;uŃ´orÂ&#x2020; Â&#x2030;Â&#x2039;ro1Â&#x152;Â&#x2039;mhoÂ&#x2030;;]oġ -0v;m1f;ġ Â&#x2030;Â&#x2039;v|-Â&#x2030;bom; 7;hŃ´-u-1f; ro7-|hoÂ&#x2030;;ġ 7ohÂ&#x2020;l;m|Â&#x2039; Â&#x152;Â&#x2030;b.Â&#x152;-m; Â&#x152; ru-1oÂ&#x2030;mbhb;l |-hb; f-h Â&#x2020;loÂ&#x2030;- o ru-1< b|rÄş

PRZEWAGA SYSTEMU ;1Â&#x2039;7Â&#x2020;f.1 vb< m- vÂ&#x2039;v|;l Â&#x2030;vrol-]-f.1Â&#x2039; Â&#x152;-uÂ&#x152;.7Â&#x152;-mb; Â&#x152;-vo0-lb Ń´Â&#x2020;7Â&#x152;hblb Â&#x2030;-u|o Â&#x2030;Â&#x2039;0u-ŕŁ&#x20AC; ruo7Â&#x2020;h| moÂ&#x2030;o1Â&#x152;;vmÂ&#x2039; b ruÂ&#x152;Â&#x2039;f-Â&#x152;mÂ&#x2039; 7Ń´- Â&#x2020;৾Â&#x2039;|hoÂ&#x2030;mbh-ġ - f;7mo1Â&#x152;;ŕŚ&#x2039;mb; Â&#x152;--Â&#x2030;-mvoÂ&#x2030;-mÂ&#x2039; |;1_moŃ´o]b1Â&#x152;mb;Äş "Ĺ&#x2039;,, |o vÂ&#x2039;v|;l j.1Â&#x152;.1Â&#x2039; Â&#x2030; vo0b; 7Â&#x2020;৾; lo৾ѴbÂ&#x2030;oŕŚ&#x2039;1b Â&#x152; bm|Â&#x2020;b1Â&#x2039;fmoŕŚ&#x2039;1b. b j-|Â&#x2030;oŕŚ&#x2039;1b. o0vjÂ&#x2020;]bÄş -fÂ&#x2030;-৾mb;fvÂ&#x152;; ;Ń´;l;m|Â&#x2039; Â&#x2030;Â&#x2039;uŕĽ&#x2022;৾mb-f.1; ruo]u-l "Ĺ&#x2039;,, |oÄš uoÂ&#x2030;-7Â&#x152;;mb; ru-1oÂ&#x2030;mbh- m- f;7m;f h-u|o|;1; 0;Â&#x152; Â&#x2030;Â&#x152;]Ń´<7Â&#x2020; m- bŃ´oŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; b uo7Â&#x152;-f Â&#x2020;lŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x2020;|ol-|Â&#x2039;Â&#x152;-1f- rŃ´-moÂ&#x2030;-mb- b uoÂ&#x152;Ń´b1Â&#x152;-mb- 1Â&#x152;-vÂ&#x2020; ru-1Â&#x2039; Â&#x2030; or-u1bÂ&#x2020; o bm7Â&#x2039;Â&#x2030;b7Â&#x2020;-Ń´m; _-ulomo]u-lÂ&#x2039; -Ń´b1Â&#x152;-mb; Â&#x2030;Â&#x2039;m-]uo7Â&#x152;;ŕĽ&#x2030; Â&#x152; uŕĽ&#x2022;৾mÂ&#x2039;1_ uo7Â&#x152;-fŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x2020;lŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x2020;|ol-|Â&#x2039;1Â&#x152;m; hou;h|Â&#x2039; Â&#x2030;Â&#x2039;m-]uo7Â&#x152;;ŕĽ&#x2030;

0vjÂ&#x2020;]- ;]Â&#x152;;hÂ&#x2020;1fb holoumb1Â&#x152;Â&#x2039;1_ )Â&#x2039;vÂ&#x2039;j-mb; 7;hŃ´-u-1fb $ 7uo]. ;Ń´;h|uomb1Â&#x152;m.

0;Â&#x152;roŕŚ&#x2039;u;7mbo Â&#x152; ruo]u-lÂ&#x2020; ;m;uoÂ&#x2030;-mb; rŃ´bhŕĽ&#x2022;Â&#x2030; 7o j-|mbh )vr-u1b; 7Ń´- Â&#x152;;v|-Â&#x2030;b;ŕĽ&#x2030; 7o &" b , Â&#x2020;|ol-|Â&#x2039;Â&#x152;-1f- Â&#x2030;Â&#x2039;0u-mÂ&#x2039;1_ ruo1;vŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x152;Â&#x2030;b.Â&#x152;-mÂ&#x2039;1_ Â&#x152; Â&#x2030;Â&#x2039;lb-m. 7ohÂ&#x2020;l;m|ŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x152; ru-1oÂ&#x2030;mbh-lb ov|<r 7o ]u-ChŕĽ&#x2022;Â&#x2030; 1Â&#x152;-vÂ&#x2020; ru-1Â&#x2039;ġ u-rou|ŕĽ&#x2022;Â&#x2030;ġ Â&#x2030;mbovhŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x2020;uŃ´oroÂ&#x2030;Â&#x2039;1_ b ru;lboÂ&#x2030;Â&#x2039;1_ Â&#x152;- rolo1.

-rŃ´bh-1fb lo0bŃ´m;f ou-Â&#x152; ruÂ&#x152;;]Ń´.7-uhb bm|;um;|oÂ&#x2030;;f

.25=<Ă?&, :'52Ă&#x201D;(1,$ ;1Â&#x2039;7Â&#x2020;f.1 vb< m- vÂ&#x2039;v|;l Â&#x2030;vrol-]-f.1Â&#x2039; Â&#x152;-uÂ&#x152;.7Â&#x152;-mb; Â&#x152;-vo0-lb Ń´Â&#x2020;7Â&#x152;hblb Â&#x2030;-u|o Â&#x2030;Â&#x2039;0u-ŕŁ&#x20AC; ruo]u-lġ h|ŕĽ&#x2022;uÂ&#x2039; o=;uÂ&#x2020;f; holrŃ´;hvoÂ&#x2030;. o0vjÂ&#x2020;]< ruo1;vŕĽ&#x2022;Â&#x2030; h-7uoÂ&#x2030;o Ĺ&#x160; rj-1oÂ&#x2030;Â&#x2039;1_ġ f-h uŕĽ&#x2022;Â&#x2030;mb;৾ ruo=;vfom-Ń´mÂ&#x2039; ruÂ&#x152;;0b;] ruo1;vÂ&#x2020; Â&#x2030;7uo৾;mb-Äş "Ĺ&#x160;,, |o ruo7Â&#x2020;h|ġ h|ŕĽ&#x2022;uÂ&#x2039; j.1Â&#x152;Â&#x2039; Â&#x2030; vo0b; |; 1;1_Â&#x2039;ġ - rom-7|o l- Â&#x2030;rjÂ&#x2039;Â&#x2030; m- Â&#x2030;Â&#x152;uov| Â&#x2030;Â&#x2039;7-fmoŕŚ&#x2039;1b ru-1Â&#x2039; 7Â&#x152;b-jŕĽ&#x2022;Â&#x2030; h-7uoÂ&#x2030;o Ĺ&#x2039; rj-1oÂ&#x2030;Â&#x2039;1_Äş ) 7Â&#x2020;৾Â&#x2039;1_ ro7lbo|-1_ġ vÂ&#x152;1Â&#x152;;]ŕĽ&#x2022;Ń´mb; Â&#x152;Â&#x2030;b.Â&#x152;-mÂ&#x2039;1_ Â&#x152; o1_uom. Â&#x152;7uoÂ&#x2030;b- b =-ul-1f.ġ Â&#x152;-1_o7Â&#x152;. ruo1;vÂ&#x2039; -m]-৾Â&#x2020;f.1; ru-1< Â&#x2030;b;Ń´Â&#x2020; Ń´Â&#x2020;7Â&#x152;b |-hb; f-hÄš rŃ´-moÂ&#x2030;-mb; ou-Â&#x152; uoÂ&#x152;Ń´b1Â&#x152;-mb; 1Â&#x152;-vÂ&#x2020; ru-1Â&#x2039;ġ o0vjÂ&#x2020;]- Â&#x2030;mbovhŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x2020;uŃ´oroÂ&#x2030;Â&#x2039;1_ ou-Â&#x152; Â&#x2030;mbovhŕĽ&#x2022;Â&#x2030; ru;lboÂ&#x2030;Â&#x2039;1_Äş uo1;vÂ&#x2039; |; ou-Â&#x152; Â&#x2030;b;Ń´; bmmÂ&#x2039;1_ Â&#x2030;vrb;u-m; v. ruÂ&#x152;;Â&#x152; ruo]u-l "Ĺ&#x160; ,, Äş )vÂ&#x152;Â&#x2039;v|ho |o roÂ&#x2030;o7Â&#x2020;f; vhuŕĽ&#x2022;1;mb; 1Â&#x152;-vÂ&#x2020; ru-1Â&#x2039; ro|uÂ&#x152;;0m;]o m- o0vjÂ&#x2020;]< |Â&#x2039;1_ ruo1;vŕĽ&#x2022;Â&#x2030;ġ r;jm. hom|uoŃ´< h-7uÂ&#x2039; Â&#x152;-uÂ&#x152;.7Â&#x152;-f.1;f ou-Â&#x152; lo৾ѴbÂ&#x2030;oŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; vÂ&#x152;Â&#x2039;0hb;f u;-h1fb m- Â&#x152;lb-m<Äş

54 |

E-mail: farmacja@kamsoft.pl | Tel.: +48 32 209 07 05

20160125_KATALOG_PRODUKTĂ&#x201C;W_GOTOWY.indd 54

52

OSOZ Polska 2/2018

1000MI02.02

o৾ѴbÂ&#x2030;oŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; ruÂ&#x152;Â&#x2039;]o|oÂ&#x2030;-mb- vÂ&#x152;-0Ń´omŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x2030;Â&#x2039;7uÂ&#x2020;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; rj-1oÂ&#x2030;Â&#x2039;1_ ruÂ&#x152;;Â&#x152; Â&#x2020;৾Â&#x2039;|hoÂ&#x2030;mbh-

05.10.2016 14:22:40

s y st e m y i sprz ę t

Zarządzaj stanem magazynowym apteki, przygotuj się na nowe ceny leków refundowanych dzięki analizom OSOZ.

KAMSOFT S.A.

ANALIZATOR REFUNDACYJNY

Zeskanuj kod, aby uzyskać więcej informacji

OSOZ-ARF

1000MI02.01

OSOZ Polska 2/2018

FARMACJA

m-Ѵb -|ou !;= m7-1 fm |o uo b. -mb; ro -Ѵ-f.1; vh |;1 mb; -u .7 -ࣀ l-]- m;l -r|;hb b lbmbl-Ѵb o -ࣀ v|u-| mbh-f.1; ; lb-m 1;m Ѵ;hॕ u;= m7o -m 1_ĺ ;v| |o vj ]- 7ov|<rm- ruo]u-lb; -r|;1 m lķ h|ॕu- roh- f; f-h 0<7. hv |-j|o -j vb< 1;m Ѵ;hॕ u;= m7o -m 1_ b o7rj-|moঋ1b r-1f;m|- ro r 0Ѵbh-1fb mo ;]o o0 b;v 1 ;mb-ĺ

53

| 123

s y st e m y i sprz Ä&#x2122; t

OSOZ-ARF

ANALIZATOR REFUNDACYJNY

Ă&#x17E;à âĂ&#x; Ăš Ă&#x17E; Ă&#x17E; m-Ń´bÂ&#x152;-|ou !;=Â&#x2020;m7-1Â&#x2039;fmÂ&#x2039; |o Â&#x2020;vjÂ&#x2020;]- 7ov|<rm- 0;Â&#x152;roŕŚ&#x2039;u;7mbo Â&#x2030; ruo]u-lb; -r|;1Â&#x152;mÂ&#x2039;lġ ru-1Â&#x2020;f.1- Â&#x2030; or-u1bÂ&#x2020; o -m-Ń´bÂ&#x152;Â&#x2039; " ,ġ h|ŕĽ&#x2022;u- roh-Â&#x152;Â&#x2020;f;ġ f-h 0<7. hvÂ&#x152;|-j|oÂ&#x2030;-jÂ&#x2039; vb< 1;mÂ&#x2039; Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; u;=Â&#x2020;m7oÂ&#x2030;-mÂ&#x2039;1_ b o7rj-|moŕŚ&#x2039;1b r-1f;m|- ro rÂ&#x2020;0Ń´bh-1fb moÂ&#x2030;;]o o0Â&#x2030;b;vÂ&#x152;1Â&#x152;;mb- u;=Â&#x2020;m7-1Â&#x2039;fm;]oÄş - ro7v|-Â&#x2030;b; 7-mÂ&#x2039;1_ 7ov|-u1Â&#x152;omÂ&#x2039;1_ ruÂ&#x152;;Â&#x152; " ,ġ lo7Â&#x2020;j ru;Â&#x152;;m|Â&#x2020;f; -m-Ń´bÂ&#x152;Â&#x2039; 7o|Â&#x2039;1Â&#x152;.1; vruÂ&#x152;;7-৾Â&#x2039; Ń´Â&#x2020;0 Â&#x152;-hÂ&#x2020;rÂ&#x2020; 7-m;]o Ń´;hÂ&#x2020;Äş , o7roÂ&#x2030;b;7mbl Â&#x2030;Â&#x2039;ruÂ&#x152;;7Â&#x152;;mb;l roÂ&#x152;Â&#x2030;-Ń´- v|Â&#x2030;b;u7Â&#x152;bŕŁ&#x20AC;ġ 1Â&#x152;Â&#x2039; orj-1- vb< hÂ&#x2020;rbŕŁ&#x20AC; Â&#x2030;b<hvÂ&#x152;. bŃ´oŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; 7-m;]o Ń´;hÂ&#x2020;ġ 1Â&#x152;Â&#x2039; |;৾ m-Ń´;৾Â&#x2039; f-h m-fvÂ&#x152;Â&#x2039;01b;f Â&#x2030;Â&#x2039;ruÂ&#x152;;7-ŕŁ&#x20AC; Ń´;hÄş

PRZEWAGA SYSTEMU m-Ń´bÂ&#x152;Â&#x2039; ru;Â&#x152;;m|oÂ&#x2030;-m; v. Â&#x2030; or-u1bÂ&#x2020; o vÂ&#x2039;lÂ&#x2020;Ń´-1f; hoŃ´;fm;]o o0Â&#x2030;b;vÂ&#x152;1Â&#x152;;mb-ġ ruof;h| o0Â&#x2030;b;vÂ&#x152;1Â&#x152;;mb- ou-Â&#x152; rÂ&#x2020;0Ń´bh-1f< moÂ&#x2030;;]o o0Â&#x2030;b;vÂ&#x152;1Â&#x152;;mb-Äş

NR. KAT. 8320PI06.00

Integracja z systemem aptecznym

m-Ń´bÂ&#x152;Â&#x2039; 7ov|<rm; z wyprzedzeniem

Rekomendacje widoczne w module ZamĂłwienia

Minimalizacja utraty l-u৾Â&#x2039; 0uÂ&#x2020;Â&#x201A;o Â&#x2030; -r|;1;

Â&#x152;b<hb mbl =-ul-1;Â&#x2020;|-ġ mrÄş ruÂ&#x152;Â&#x2039;]o|oÂ&#x2030;Â&#x2020;f.1 Â&#x152;-lŕĽ&#x2022;Â&#x2030;b;mb;ġ lo৾; m- 0b;৾.1o ro7;floÂ&#x2030;-ŕŁ&#x20AC; 7;1Â&#x2039;Â&#x152;f; o Â&#x152;Â&#x2030;b<hvÂ&#x152;;mbÂ&#x2020; Â&#x152;-hÂ&#x2020;rÂ&#x2020; 7-m;]o Ń´;hÂ&#x2020; Ń´Â&#x2020;0 Â&#x152;lmb;fvÂ&#x152;;mbÂ&#x2020; bŃ´oŕŚ&#x2039;1b Â&#x152;-l-Â&#x2030;b-mÂ&#x2039;1_ or-hoÂ&#x2030;-ŕĽ&#x2030;Äş !;hol;m7-1f; m-Ń´bÂ&#x152;-|ou- roÂ&#x152;Â&#x2030;-Ń´-f. m- vhÂ&#x2020;|;1Â&#x152;m; Â&#x152;-uÂ&#x152;.7Â&#x152;-mb; ]ovro7-uh. l-]-Â&#x152;Â&#x2039;moÂ&#x2030;. Â&#x2030; -r|;1;ġ m-hb;uoÂ&#x2030;-m; m- o]u-mb1Â&#x152;;mb; v|u-| l-u৾Â&#x2039; 0uÂ&#x2020;Â&#x201A;oÄş uoÂ&#x2030;-7Â&#x152;.1 o7roÂ&#x2030;b;7mb. roŃ´b|Â&#x2039;h< Â&#x152;-hÂ&#x2020;roÂ&#x2030;. Â&#x2030; Â&#x152;-hu;vb; Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; u;=Â&#x2020;m7oÂ&#x2030;-mÂ&#x2039;1_ġ -r|;h- lo৾; |-h৾; Â&#x152;Â&#x2030;b<hvÂ&#x152;-ŕŁ&#x20AC; vÂ&#x2030;of. l-u৾<Äş

Ä Ă Ă&#x; ĂĄ Ä&#x2026;â Ă&#x17E;Ă&#x; r|Â&#x2039;l-Ń´bÂ&#x152;-1f- v|-mŕĽ&#x2022;Â&#x2030; l-]-Â&#x152;Â&#x2039;moÂ&#x2030;Â&#x2039;1_ b vhÂ&#x2020;|;1Â&#x152;m; o]u-mb1Â&#x152;-mb; Â&#x2020;|u-|Â&#x2039; l-u৾Â&#x2039; 0uÂ&#x2020;Â&#x201A;o ruÂ&#x152;;Â&#x152; -r|;h< !;hol;m7-1f; Â&#x2030;b7o1Â&#x152;m; 7Ń´- =-ul-1;Â&#x2020;|ŕĽ&#x2022;Â&#x2030; ro71Â&#x152;-v Â&#x152;-l-Â&#x2030;b-mb- Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030;ġ Â&#x2030;ruoÂ&#x2030;-7Â&#x152;-mb- =-h|Â&#x2020;u Â&#x152;-hÂ&#x2020;roÂ&#x2030;Â&#x2039;1_ ou-Â&#x152; vruÂ&#x152;;7-৾Â&#x2039;

Â&#x2020;৾ Ć&#x2018; |Â&#x2039;]o7mb; ro rÂ&#x2020;0Ń´bh-1fb o0Â&#x2030;b;vÂ&#x152;1Â&#x152;;mb- u;=Â&#x2020;m7-1Â&#x2039;fm;]o , Ĺ?Â&#x2030;ruoÂ&#x2030;-7Â&#x152;;mbÂ&#x2020; moÂ&#x2030;Â&#x2039;1_ 1;m m- Ń´;hb u;=Â&#x2020;m7oÂ&#x2030;-m;Ĺ&#x2018; 7ov|<rm; v. -m-Ń´bÂ&#x152;Â&#x2039; " , m- hoŃ´;fmÂ&#x2039; ohu;vġ - Â&#x2030;u-Â&#x152; Â&#x152; rof-Â&#x2030;b;mb;l vb< ruof;h|Â&#x2020; o0Â&#x2030;b;vÂ&#x152;1Â&#x152;;mb- , Ĺ&#x160; 7Â&#x2030;- |Â&#x2039;]o7mb; ruÂ&#x152;;7 rŃ´-moÂ&#x2030;-m. rÂ&#x2020;0Ń´bh-1f. Ĺ&#x2039; 7ov|<rm; v. -m-Ń´bÂ&#x152;Â&#x2039; " , Â&#x2030; or-u1bÂ&#x2020; o |;m ruof;h| Äş - ro7v|-Â&#x2030;b; -m-Ń´bÂ&#x152; " , ovo0- 7;1Â&#x2039;Â&#x152;Â&#x2039;fm- Â&#x2030; -r|;1; Â&#x2020;v|-Â&#x2030;b- Â&#x2030;j-vm; u;hol;m7-1f; 7o|Â&#x2039;1Â&#x152;.1; Â&#x152;-hÂ&#x2020;rÂ&#x2020; Ń´Â&#x2020;0 vruÂ&#x152;;7-৾Â&#x2039; Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030;Äş !;hol;m7-1f; Â&#x2030;b7o1Â&#x152;m; v. 7Ń´- Â&#x2030;vÂ&#x152;Â&#x2039;v|hb1_ =-ul-1;Â&#x2020;|ŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x2030; -r|;1; 0;Â&#x152;roŕŚ&#x2039;u;7mbo ro7czas: ,-l-Â&#x2030;b-mb- Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030;ġ mrÄş m- Ń´bŕŚ&#x2039;1b; 0u-hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x152;; vruÂ&#x152;;7-৾Â&#x2039; )ruoÂ&#x2030;-7Â&#x152;-mb- =-h|Â&#x2020;u Â&#x152;-hÂ&#x2020;roÂ&#x2030;Â&#x2039;1_

124 |

E-mail: kontakt@osoz.pl | Tel.: +48 32 209 07 05

20160125_KATALOG_PRODUKTĂ&#x201C;W_GOTOWY.indd 124

54

OSOZ Polska 2/2018

1000MI02.01

) |u-h1b; o0vjÂ&#x2020;]b r-1f;m|-ġ Â&#x2030; lo7Â&#x2020;Ń´; Ĺ "ruÂ&#x152;;7-৾Ŀ

21.02.2018 15:49:14

STATYSTYKI | ANALIZY | WIEDZA

Monitor Zdrowotny OSOZ

56

FELIETON Styczeń i stycznie na rynku aptecznym

58

MONITOR EPIDEMIOLOGICZNY Mapy zdrowotne kraju (styczeń 2018)

62

MONITOR FARMACJI Rynek farmaceutyczny (styczeń 2018)

69

MONITOR RYNKU LEKóW Leki na ból gardła

M O N I T O R Z D R O W O T NY

Styczeń i stycznie na rynku aptecznym W drugiej połowie lutego wybuchła epidemia grypy. W związku z tym, sytuacja na rynku ulegnie zmianie – z dziennego monitorowania rynku aptecznego PEX* wynika, że na dzień 21 lutego 2018 roku wartość sprzedaży leków OTC rośnie w porównaniu do 21 dni lutego 2017 roku aż o 7,1%, w przypadku ilości zakupionych przez pacjentów opakowań – o 3%.

56

OSOZ Polska 2/2018

Dr Jarosław Frąckowiak, Wiceprezes PEX PharmaSequence

Dobra wiadomość jest taka, że w statystycznej aptece styczeń 2018 zaowocował, w porównaniu do grudnia 2017, wzrostem obrotu o 4,5% (196 tysięcy zł w cenach dla pacjenta brutto). Gorsza informacja jest taka, że obrót styczniowy był niższy od osiągniętego w analogicz-

M O N I T O R Z D R O W O T NY

Przeziębienie** – wartość sprzedaży do pacjenta (PLN brutto) 500 000 000 450 000 000 400 000 000 350 000 000 300 000 000 250 000 000 200 000 000 150 000 000 100 000 000 50 000 000 0

I

II

III

IV

I

II

2012

III

IV

I

II

2013

III

IV

I

II

2014

III

IV

I

II

2015

III

IV

I

II

2016

III

IV

2017

1 2018

Przeziębienie** – ilość sprzedaży do pacjenta 35 000 000 30 000 000 25 000 000 20 000 000 15 000 000 10 000 000 5 000 000 0

I

II

III

IV

I

2012

II

III

2013

nym styczniu 2017 roku o 3%. W styczniu 2018 roku w statystycznej aptece zakupy zrealizowało 3 810 pacjentów/konsumentów – o 8,2% mniej niż w styczniu roku ubiegłego. Średnia wartość transakcji brutto w pierwszym miesiącu bieżącego roku wyniosła 51,8 zł (z refundacją). Z czego z własnej kieszeni pacjent/ konsument zapłacił średnio 38,9%, czyli 3,4% więcej niż w styczniu roku ubiegłego.

Marże apteczne znowu spadły – były o 2,7% niższe ogółem niż rok temu (styczeń do stycznia). Średnia wartość marży to 25,4%: 18,2% dla leków z list refundacyjnych (spadek o 4,2% w badanych okresach), 2,9% dla leków na recepty

» Marża apteczna w styczniu 2018 była niższa o 2,7% od marży ze stycznia 2017 roku.«

IV

I

II

III

2014

IV

I

II

III

IV

2015

pełnopłatne (mniej o 4,6% niż w ubiegłym styczniu) i 29,6% w przypadku sprzedaży odręcznej (spadek o 0,2%).

Analiza danych jest bardzo pożyteczna. Ale bywa, że prowadzi do mylnych wniosków. Publikując dane dla konkretnego miesiąca można pokusić się o wyczerpujące opracowanie opisujące wszelkie możliwe trendy na rynku. Jednak najlepszym podejściem do zrozumienia rynku jest systematyczność obserwacji wyników i publikowanych interpretacji.

A te są dostępne chociażby na łamach czasopisma OSOZ Polska.

Od stycznia 2012 roku wystąpiły dwa miesiące (stycznie), w których sprzedano ponad 25 milionów opakowań preparatów stosowanych w przeziębieniu, za ponad 350 mln zł w styczniu 2013 roku i niemal 450 mln zł w rekordowym styczniu roku 2017. Przyjrzyjmy się bliżej porównaniu stycznia 2018 ze styczniem 2017 na rynku leków na przeziębienie w odniesieniu do sytuacji na całym rynku aptecznym w badanych okresach.

W kategorii „leki na przeziębienie” wartość rynku w styczniu 2018 była aż o 21% niższa niż w styczniu 2018 (w przypadku ilości sprzedaży – o 22%

I

II

III

2016

IV

I

II

III

2017

IV

1 2018

niższa). Co więcej – cały rynek sprzedaży aptecznej w badanych okresach (styczeń 2018 do stycznia 2017) spada wartościowo o 3%, a ilościowo aż o 7%. Gdyby styczeń 2017 roku w na rynku leków na przeziębienie był taki sam jak pierwszy miesiąc 2018 roku, wówczas cały rynek apteczny nie zmalałby, ale przeciwnie – urósłby wartościowo o 0,3%. Ilościowo spadek wynosiłby wówczas 3%, a nie 7%.

Mam nadzieję, że przedstawiona analiza obrazuje tezę o konieczności systematycznej analizy chociażby najważniejszych informacji. Styczeń 2018 nie jest słabym miesiącem, jak wynika z porównania ze styczniem 2017. Bowiem styczeń 2017 roku był pod wieloma względami miesiącem rekordowym. Porównanie do rekordu może uczynić każdy wynik relatywnie gorszym. Niekoniecznie tak jest w rzeczywistości i niekoniecznie owa „gorszość” jest złym prognostykiem na przyszłość.  *wszystkie dane przytaczane na podstawie reprezentatywnego panelu ABD aptek/sieci aptecznych PEX ** użyto autorskiej, kategoryzacji wszystkich produktów bez recepty stworzonej i utrzymywanej przez PEX .

OSOZ Polska 2/2018

57

M O N I T O R Z D R O W O T NY mo n itor e pid e miologicz n y

Monitor epidemiologiczny. Koszty leczenia.

GRYPA I PRZEZIĘBIENIE

OGÓŁEM

ALERGIA

ZMIANA MIESIĘCZNA W styczniu 2018 W ODNIESIENIU DO grudnia 2017

74 347 zł

77 709 zł

6 966 zł

7 805 zł

857 zł

942 zł

grudzień

styczeń

grudzień

styczeń

grudzień

styczeń

3361 zł

4,5%

804 zł

12,6%

85 zł

9,9%

TREND ROCZNY PORÓWNANIE ROKU 2018 I 2017

863 869 zł

874 115 zł

60 233 zł

57 988 zł

13 668 zł

16 164 zł

2017

2018

2017

2018

2017

2018

10 246 zł

1,2%

−2245 zł

−3,7%

2496 zł

18,3%

styczeń WOJEWÓDZTWA O NAJNIŻSZYCH I NAJWYŻSZYCH KOSZTACH Opolskie 59 260 zł Warmińsko-Mazurskie 67 561 zł Lubelskie 70 497 zł

Opolskie 5 509 zł Świętokrzyskie 6 114 zł Śląskie 6 391 zł

Opolskie 602 zł Kujawsko-Pomorskie 718 zł Warmińsko-Mazurskie 746 zł

Małopolskie 83 927 zł Dolnośląskie 88 614 zł Mazowieckie 94 037 zł

Lubuskie 8 835 zł Mazowieckie 9 319 zł Małopolskie 9 342 zł

Pomorskie 973 zł Mazowieckie 1 044 zł Dolnośląskie 1 883 zł

ROK 2018 WOJEWÓDZTWA O NAJNIŻSZYCH I NAJWYŻSZYCH KOSZTACH Opolskie 675 738 zł Podkarpackie 756 689 zł Kujawsko-Pomorskie 757 586 zł

Świętokrzyskie 43 810 zł Opolskie 45 571 zł Warmińsko-Mazurskie 50 007 zł

Opolskie 10 049 zł Kujawsko-Pomorskie 11 049 zł Warmińsko-Mazurskie 12 206 zł

Małopolskie 914 768 zł Dolnośląskie 1 002 310 zł Mazowieckie 1 061 119 zł

Małopolskie 62 689 zł Dolnośląskie 65 781 zł Mazowieckie 73 059 zł

Mazowieckie 19 690 zł Dolnośląskie 20 165 zł Podkarpackie 22 920 zł

styczeń WOJEWÓDZTWA Z NAJMOCNIEJSZYMI SPADKAMI I WZROSTAMI KOSZTÓW Opolskie –986 zł

Opolskie –382 zł

Zachodniopomorskie –14 zł Opolskie –14 zł

Kujawsko-Pomorskie 6 109 zł Małopolskie 7 470 zł Świętokrzyskie 8 029 zł

Podlaskie 1 480 zł Lubelskie 1 843 zł Małopolskie 1 857 zł

Małopolskie 89 zł Świętokrzyskie 99 zł Dolnośląskie 535 zł

zestawienie KOSZTY W styczniu W OSTATNICH LATACH

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2013

2014

2015

2016

2017

2018

* wszystkie dane w przeliczeniu na 1000 mieszkańców

58

OSOZ Polska 2/2018

M O N I T O R Z D R O W O T NY

mo n itor e pid e miologicz n y

Ogólne koszty leczenia (zakup środków farmaceutycznych) przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

ѶƏƏƏƏ

» W styczniu mocno rosną

koszty, tys. zł

ƕƔƏƏƏ

ogólne koszty leczenia m.in. z powodu częstych zachorowań na grypę.«

ƕƏƏƏƏ ѵƔƏƏƏ ѵƏƏƏƏ ƔƔƏƏƏ ƔƏƏƏƏ

Ɛ

Ƒ

ƒ

Ɠ

Ɣ

ѵ ƕ ƑƏƐƕ

STYCZEŃ

Ѷ

Ɩ

ƐƏ ƐƐ ƐƑ

Ɛ

Ƒ

ƒ

Ɠ

Ɣ

ѵ ƕ ƑƏƐѶ

Ѷ

Ɩ

ƐƏ ƐƐ ƐƑ

LUTY prognoza

MARZEC prognoza

KWIECIEŃ prognoza

MAJ prognoza

CZERWIEC prognoza

LIPIEC prognoza

SIERPIEŃ prognoza

WRZESIEŃ prognoza

PAŹDZIERNIK prognoza

LISTOPAD prognoza

GRUDZIEŃ prognoza

OSOZ Polska 2/2018

59

M O N I T O R Z D R O W O T NY mo n itor e pid e miologicz n y

Koszty grypy i przeziębienia przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

ѶƏƏƏ

prognoza

» Czy styczniowe

ƕƏƏƏ

koszty, tys. zł

ѵƏƏƏ

koszty leczenia grypy i przeziębienia będą najwyższe w 2018 roku?«

ƔƏƏƏ ƓƏƏƏ ƒƏƏƏ ƑƏƏƏ ƐƏƏƏ Ə

Ɛ

Ƒ

ƒ

Ɠ

Ɣ

ѵ ƕ ƑƏƐƕ

STYCZEŃ

60

Ѷ

Ɩ

ƐƏ ƐƐ ƐƑ

Ɛ

Ƒ

ƒ

Ɠ

Ɣ

ѵ ƕ ƑƏƐѶ

Ѷ

Ɩ

ƐƏ ƐƐ ƐƑ

LUTY prognoza

MARZEC prognoza

KWIECIEŃ prognoza

MAJ prognoza

CZERWIEC prognoza

LIPIEC prognoza

SIERPIEŃ prognoza

WRZESIEŃ prognoza

PAŹDZIERNIK prognoza

LISTOPAD prognoza

GRUDZIEŃ prognoza

OSOZ Polska 2/2018

M O N I T O R Z D R O W O T NY

mo n itor e pid e miologicz n y

Koszty alergii przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

ƑƏƏƏ

koszty, tys. zł

ƐѶƏƏ

» Z każdym miesiącem

ƐѵƏƏ

będą rosły koszty leczenia alergii.«

ƐƓƏƏ ƐƑƏƏ ƐƏƏƏ ѶƏƏ ѵƏƏ

Ɛ

Ƒ

ƒ

Ɠ

Ɣ

ѵ ƕ ƑƏƐƕ

Ѷ

Ɩ

ƐƏ ƐƐ ƐƑ

Ɛ

Ƒ

ƒ

Ɠ

Ɣ

ѵ ƕ ƑƏƐѶ

Ѷ

Ɩ

ƐƏ ƐƐ ƐƑ

STYCZEŃ

LUTY prognoza

MARZEC prognoza

KWIECIEŃ prognoza

MAJ prognoza

CZERWIEC prognoza

LIPIEC prognoza

SIERPIEŃ prognoza

WRZESIEŃ prognoza

PAŹDZIERNIK prognoza

LISTOPAD prognoza

GRUDZIEŃ prognoza

OSOZ Polska 2/2018

61

M O N I T O R Z D R O W O T NY

M O N I TO R FA R M A C J I

Struktura dystrybucji leków styczeń 2018 | WARTOŚCI STATYSTYCZNE I TRENDY W STOSUNKU DO grudnia 2017

CENA OPAKOWANIA LEKU

MARŻA APTECZNA

OBRÓT W APTECE

LICZBA PACJENTÓW

18,75 zł

25,35%

196,5 tys. zł

3810

+8,5 tys. zł

+240

-0,27 zł

*

*

*

*

+0,67 zł

*

*

*

-1,09 zł

PROGNOZA NA

kwiecień

SPRZEDAŻ WEDŁUG STATUSU LEKU

Obrót statystycznej apteki w styczniu 2018 roku wyniósł 196,5 tys. zł. W porównaniu z grudniem 2017 roku było to o 8,5 tys. zł więcej (+4,5%) i o 6,0 tys. zł mniej (–3,0%) niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Wartość rynku farmaceutycznego osiągnęła poziom 2,97 mld zł. Oznacza to wzrost o 128,38 mln zł (+4,5%) w stosunku do grudnia 2017 roku oraz spadek o 54,17 mln zł (–1,8%) w stosunku do stycznia 2017 roku. Udział refundacji stanowił 24,56% (–0,18 p.p. w porównaniu z grudniem 2017 roku) obrotu aptecznego i wyniósł 728,81 mln zł.

Prognozujemy, że obrót w statystycznej aptece w 2018 roku wyniesie 2,23 mln zł. Oznacza to wzrost średniego obrotu w stosunku do minionego roku o 1,4% (+31,5 tys. zł) oraz wzrost o 4,3% (+ 91,5 tys. zł) w stosunku do 2016 roku.

OSOZ Polska 2/2018

*

suplementy

INNE

*

*

55,47% 25,60% 9,60% 9,33%

*

*

*

*

*

POZIOM REFUNDACJI

24,56% -0,18%

„W kwietniu sezon zachorowań na przeziębienie i grypę dobiegnie końca, co będzie zauważalne w spadku sprzedaży leków. W porównaniu z marcem możemy spodziewać się spadku obrotu aptecznego we wszystkich kategoriach sprzedażowych.

Prognozujemy, że obrót statystycznej apteki wyniesie nieco ponad 185 tys. zł.”

Aneta Szczypek

62

RX OTC

SPRZEDAŻ NA PACJENTA

51,57 zł

*

Rynek farmaceutyczny osiągnie wartość 33,82 mld zł. To odpowiednio o 0,83 mld zł więcej (+2,5%) niż w 2017 roku oraz o 2,08 mld zł więcej (+6,6%) niż w 2016 roku. Wartość refundacji wyniesie 8,69 mld zł, co będzie stanowiło 25,71% całkowitego obrotu aptecznego.

W styczniu sprzedaż w podstawowych kategoriach sprzedażowych kształtowała się następująco: średni obrót apteczny wypracowany ze sprzedaży leków refundowanych wyniósł 67,4 tys. zł, leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 40,6 tys. zł, a produktów sprzedawanych bez recepty – 86,8 tys. zł. W porównaniu z grudniem 2017 zanotowaliśmy wzrost obrotu w statystycznej aptece we wszystkich kategoriach sprzedażowych. Dla sprzedaży odręcznej nastąpił wzrost o 4,0 tys. zł (+4,8%), dla sprzedaży leków wydawanych na recepty pełnopłatne o 2,4 tys. zł (+6,4%),

a dla leków refundowanych o 1,5 tys. zł (+2,2%). Wartość rynku farmaceutycznego wypracowana ze sprzedaży leków refundowanych wyniosła 1,00 mld zł, leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 0,61 mld zł, a sprzedaży produktów OTC – 1,31 mld zł.

Dniem tygodnia charakteryzującym się największym średnim obrotem aptecznym był piątek (8 645 zł), natomiast dniem roboczym o najniższym średnim obrocie aptecznym – poniedziałek (6 455 zł). Rozrzut pomiędzy tymi wartościami jest wysoki i wynosi 2 191 zł. Średni obrót apteczny w poszczególnych roboczych dniach stycznia wahał się pomiędzy 6 689 zł (wartość osiągnięta 2 stycznia), a 9 584 zł (wartość osiągnięta 5 stycznia).

W styczniu 2018 roku największe procentowe wzrosty wartości sprzedaży zanotowaliśmy w następujących grupach

M O N I T O R Z D R O W O T NY

M O N I TO R FA R M A C J I

terapeutycznych: leki przeciwzakaźne (+21,87%), leki na układ oddechowy (+8,73%) oraz leki przeciwpasożytnicze, owadobójcze i repelenty (+8,60%).

Jedyne grupy, które zanotowały spadek to leki onkologiczne i immunomodulacyjne (–6,39%) oraz leki z grupy varia (–0,24%).

Udział wartości sprzedaży produktów z poszczególnych grup terapeutycznych w obrocie statystycznej apteki rozkładała się następująco: 18,29% obrotu statystycznej apteki wypracowano ze sprzedaży leków na przewód pokarmowy i metabolizm, 12,27% – ze sprzedaży leków na układ oddechowy, 12,22% – ze sprzedaży leków na układ sercowo naczyniowy, 11,47% – ze sprzedaży leków na centralny układ nerwowy oraz 10,94% – produktów z grupy varia. Pozostałe 34,81% stanowiła sprzedaż produktów z pozostałych grup terapeutycznych.

W styczniu średnia marża apteczna wyniosła 25,35%. To o 0,67 p.p. więcej niż w grudniu 2017 roku oraz o 0,66 p.p. mniej niż w styczniu 2017 roku. Marża w podstawowych kategoriach sprzedażowych kształtowała się następująco: dla leków refundowanych wyniosła 18,20% (–0,25 p.p. w stosunku do grudnia 2017 r.), dla leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 23,89% (–0,51 p.p. w stosunku do grudnia 2017 roku), natomiast dla produktów OTC – 29,62% (+1,06 p.p. w stosunku do grudnia 2017 roku). Średnia cena za opakowanie leku w styczniu 2018 roku wyniosła 18,75 zł.

To o 27 groszy mniej niż w grudniu 2017 roku oraz o 1,53 zł więcej niż w analogicznym okresie roku 2017. W porównaniu ze styczniem 2017 roku, we wszystkich kategoriach sprzedażowych zanotowaliśmy wzrost średniej ceny sprzedaży – największy dla leków wydawanych na recepty pełnopłatne, najmniejszy dla leków refundowanych. Średnia cena za opakowanie leków refundowanych wyniosła 27,59 zł (+77 grosze), leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 24,64 zł (+1,43 zł), produktów OTC – 13,68 zł (+1,07 zł).

Według prognoz ekspertów OSOZ, średnia cena za opakowanie leku w 2018 roku wyniesie 18,51 zł. To o 11 groszy więcej (+0,6%) niż w 2017 roku i o 89 groszy więcej (+5,0%) niż w 2016 roku. Średnia cena w podstawowych kategoriach sprzedażowych będzie kształtowała się następująco: dla leków refundowanych wyniesie 27,90 zł, dla leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 24,85 zł, dla sprzedaży odręcznej – 13,04 zł.

Rys. 1. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach stycznia (porównanie do ubiegłego roku) styczeń 2018

styczeń 2017

ƐƏƏƏƏ ƖƏƏƏ ѶƏƏƏ ƕƏƏƏ ѵƏƏƏ ƔƏƏƏ ƓƏƏƏ ƒƏƏƏ ƑƏƏƏ ƐƏƏƏ Ə

Ɛ

Ƒ

ƒ

Ɠ

Ɣ

ѵ

ƕ

Ѷ

Ɩ ƐƏ ƐƐ ƐƑ Ɛƒ ƐƓ ƐƔ Ɛѵ Ɛƕ ƐѶ ƐƖ ƑƏ ƑƐ ƑƑ Ƒƒ ƑƓ ƑƔ Ƒѵ Ƒƕ ƑѶ ƑƖ ƒƏ ƒƐ

Rys. 2. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach stycznia – podział na dni tygodnia (porównanie do ubiegłego roku) styczeń 2018

styczeń 2017

ƖƏƏƏ ѶƏƏƏ ƕƏƏƏ ѵƏƏƏ ƔƏƏƏ ƓƏƏƏ ƒƏƏƏ ƑƏƏƏ ƐƏƏƏ Ə

omb;7 b-j;h

)|ou;h

ࡆuo7-

-u|;h

b.|;h

"o0o|-

b;7 b;Ѵ-

Rys. 3. Podział sprzedaży aptecznej na kategorie – % wartości sprzedaży układ mięśniowo- 5,96% -szkieletowy

18,29% przewód pokarm. i metabolizm

4,29% układ moczowo-płciowy i hormony płciowe

2,38% narządy zmysłów 5,34% leki przeciwzakaźne

12,27% układ oddechowy

leki przeciwpasożytnicze, owadobójcze i repelenty leki onkologiczne 1,53% i immunomodulacyjne 4,97% krew i układ krwiotwórczy

0,28%

1,22%

endokrynologia – hormony, bez horm. płciowych

3,08% dermatologia

12,22% układ sercowo-naczyniowy

11,47% centralny układ nerwowy varia 10,94%

5,76% nieokreślona

OSOZ Polska 2/2018

63

M O N I T O R Z D R O W O T NY

M O N I TO R FA R M A C J I

Rys. 4. Poziom marży aptecznej (%) w latach 2007–2018 30% 29% 28% 27% 26% 25% 24% 23% I

II

III

IV

I

II

2007

III

IV

I

II

2008

III

IV

I

2009

II

III

IV

I

2010

II

III

IV

I

2011

II

III

IV

I

II

2012

III

IV

I

II

2013

III

IV

I

2014

II

III

IV

I

2015

II

III

IV

I

2016

II

III

IV 1

2018

22%

2017

Rys. 5. Podział średniej ceny leku (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2017–2018 ƑƏ

zapłata pacjenta

refundacja

ƐƔ

ƐƏ

ƐƒķƔѶ ƐƒķƕƐ Ɛƒķѵѵ ƐƒķƖƒ ƐƓķƏƓ ƐƓķƏƔ ƐƓķƒƑ ƐƓķƐƓ ƐƒķƓƕ ƐƒķƔƕ ƐƒķƓѶ ƐƒķƑѶ ƐƒķƓƐ

Ɣ ƒķƖƓ

ƓķƒƓ

ƓķƔƕ

ƓķѵƖ

ƓķѶƒ

ƔķƐƐ

ƓķƖƖ

ƓķѶƔ

Ɠķƕƒ

ƓķƖ

ƓķѶƖ

Ɠķƕ

Ɠķѵ

Ɛ

Ƒ

ƒ

Ɠ

Ɣ

ѵ

ƕ

Ѷ

Ɩ

ƐƏ

ƐƐ

ƐƑ

Ɛ

Ə

Ƒ

Ɣ

Ɠ

ƒ

ѵ

ƑƏƐѵ

ƕ

Ѷ

Ɩ

ƐƐ

ƐƏ

ƐƑ

ƑƏƐƕ

Rys. 6. Podział średniej ceny pozycji sprzedanej na receptę refundowaną (w zł), na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2017–2018 ƒƏ

zapłata pacjenta

ƑƔ ѶķƑƖ

ѶķƑƒ

ѶķƐƑ

ѶķƐƑ

ƕķƕƒ

ƕķƕƐ

ƕķѵƔ

ƕķƔƖ

ƕķƕƕ

ƕķѵƖ

ѶķƓ

ƕķѵ

refundacja

ƕķѶƕ

ƑƏ ƐƔ ƐƏ

ƐѶķƔƒ ƐƖķƏƕ ƐƖķƏƖ ƐƖķƔѶ ƐƖķѵƑ ƐƖķƖƔ ƐƖķѶƒ ƐƖķƕƖ ƐƖķƖƐ ƐƖķƖƒ ƐƖķѵƑ ƐƖķƒƓ ƐƖķƕƐ

Ɣ Ə

Ɛ

Ƒ

Ɣ

Ɠ

ƒ

ѵ

ƕ

Ѷ

Ɩ

ƐƐ

ƐƏ

Ɛ

ƐƑ

Ƒ

Ɣ

Ɠ

ƒ

ѵ

ƑƏƐѵ

ƕ

Ѷ

Ɩ

ƐƐ

ƐƏ

ƐƑ

ƑƏƐƕ

Rys. 7. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w ciągu miesiąca w latach 2007–2018 4600 4400 4200 4000 3800 3600 3400 3200 I

II

III

2007

64

OSOZ Polska 2/2018

IV

I

II

III

2008

IV

I

II

III

2009

IV

I

II

III

2010

IV

I

II

III

2011

IV

I

II

III

2012

IV

I

II

III

2013

IV

I

II

III

2014

IV

I

II

III

2015

IV

I

II

III

2016

IV

I

II

III

2017

IV 1

2018

3000

M O N I T O R Z D R O W O T NY

M O N I TO R FA R M A C J I

Rys. 8. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w rozbiciu na przedziały godzinowe w dniu powszednim w styczniu Ɛѵ ƐƓ ƐƑ ƐƏ Ѷ ѵ Ɠ Ƒ ƑƒŋƑƓ

ƑƑŋƑƒ

ƑƐŋƑƑ

ƑƏŋƑƐ

ƐƖŋƑƏ

ƐѶŋƐƖ

ƐƕŋƐѶ

ƐѵŋƐƕ

ƐƔŋƐѵ

ƐƓŋƐƔ

ƐƒŋƐƓ

ƐƑŋƐƒ

ƐƐŋƐƑ

ƖŋƐƏ

ƐƏŋƐƐ

ѶŋƖ

ƕŋѶ

ѵŋƕ

Ɣŋѵ

ƓŋƔ

ƒŋƓ

Ƒŋƒ

ƐŋƑ

Ə ƏŋƐ

W styczniu statystyczną aptekę odwiedziło 3 810 pacjentów (3 210 osób zakupiło produkty OTC, 740 – leki refundowane, a 780 – leki wydawane na recepty pełnopłatne). To o 240 osób więcej niż w minionym miesiącu. Największy ruch w statystycznej aptece panował w drugim tygodniu miesiąca, tj. pomiędzy 8 a 14 stycznia. Wówczas w statystycznej aptece zanotowano 902 osoby.

Kolejnym w rankingu tygodniem był 22 – 28 stycznia (877 osób), 15 – 21 stycznia (867 osób) i 1 – 7 stycznia (693 osoby). Najwięcej pacjentów zarejestrowano w aptece w godzinach 10.00 – 11.00.

Statystyczny pacjent podczas jednej wizyty w aptece zakupił produkty o łącznej wartości 51,57 zł. To o 1,09 zł mniej niż w minionym miesiącu oraz o 2,78 zł więcej niż w analogicznym okresie roku 2017. Z kwoty tej 38,91 zł zapłacił pacjent, a 12,67 zł dopłacił refundator.

Wartość refundacji w porównaniu ze styczniem 2017 roku wzrosła o 13,5% (+1,51 zł). W tym samym okresie wartość zapłaty pacjenta wzrosła o 3,4% (+1,27 zł). Dla leków refundowanych wartość koszyka statystycznego pacjenta wyniosła 91,07 zł (z czego 25,99 zł to zapłata pacjenta, a 65,08 zł – wartość refundacji), dla leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 52,01 zł, a dla produktów OTC – 27,06 zł.

Prognozujemy, że wartość koszyka statystycznego pacjenta w 2018 roku wyniesie 52,76 zł. Będzie to o 1,70 zł więcej (+3,3%) niż w 2017 roku oraz o 2,53 zł więcej (+5,0%) niż w 2016 roku. Z kwoty tej 39,19 zł zapłaci pacjent, a 13,56 zł dopłaci refundator. Wartość sprzedaży na pacjenta leków refundowanych wyniesie 92,78 zł, leków sprzedawanych na recepty pełnopłatne – 55,30 zł, a produktów OTC – 26,46 zł. W 2018 roku zanotujemy wzrost wartości statystycznego koszyka we wszystkich kategoriach sprzedażowych: dla leków refundowanych o 1,48 zł (+1,6%), dla leków wydawanych na recepty pełnopłatne o 3,35 zł (+6,5%) i dla sprzedaży odręcznej o 63 grosze (+2,5%). 

Rys. 9. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych dniach stycznia (porównanie do ubiegłego roku) styczeń 2018

styczeń 2017

ƑƏƏ ƐƕƔ ƐƔƏ ƐƑƔ ƐƏƏ ƕƔ ƔƏ ƑƔ Ə

Ɛ

Ƒ

ƒ

Ɠ

Ɣ

ѵ

ƕ

Ѷ

Ɩ ƐƏ ƐƐ ƐƑ Ɛƒ ƐƓ ƐƔ Ɛѵ Ɛƕ ƐѶ ƐƖ ƑƏ ƑƐ ƑƑ Ƒƒ ƑƓ ƑƔ Ƒѵ Ƒƕ ƑѶ ƑƖ ƒƏ ƒƐ

Rys. 10. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych tygodniach stycznia (porównanie do ubiegłego roku) styczeń 2018

styczeń 2017

ƐƏƏƏ ƖƏƏ ѶƏƏ ƕƏƏ ѵƏƏ ƔƏƏ ƓƏƏ ƒƏƏ ƑƏƏ ƐƏƏ Ə

Ɛŋƕ v| 1 mb-

ѶŋƐƓ v| 1 mb-

ƐƔŋƑƐ v| 1 mb-

ƑƑŋƑѶ v| 1 mb-

ƑƖŊƒƐ v| 1 mb-

Tab. 1. Sprzedaż produktów w statystycznej aptece wg. statusu produktu Wg. statusu leku w bazie BLOZ

Wartość sprzedaży w statystycznej aptece (PLN)

Udział w całkowitej wartości sprzedaży aptecznej

styczeń 2018

styczeń 2017

styczeń 2018

styczeń 2017

109 000

108 475

55,47%

53,57%

Lek - OTC

50 296

55 818

25,60%

27,56%

Suplement diety lub dietetyczny środek spożywczy

18 863

19 493

9,60%

9,63%

Pozostałe

18 340

18 714

9,33%

9,24%

Lek - RX

OSOZ Polska 2/2018

65

M O N I T O R Z D R O W O T NY

M O N I TO R FA R M A C J I

Tab. 2. Opis stanu statystycznej apteki w formie skróconego biuletynu informacyjnego za styczeń 2018 styczeń 2018

zmiana w stosunku do (%) grudnia 2017

stycznia 2018

zmiana w stosunku do (liczbowo)

stycznia 2017

grudnia 2017

stycznia 2018

stycznia 2017

obrót całkowity (w tys. zł) statystyczna apteka

196,5

4,5%

0,0%

-3,0%

8,5

0,0

-6,0

cały rynek apteczny

2 967 740

4,5%

0,0%

-1,8%

128 375,5

0,0

-54 168,0

statystyczna apteka

67,4

2,2%

0,0%

2,4%

1,5

0,0

1,6

cały rynek apteczny

1 017 809

2,2%

0,0%

3,6%

22 077,0

0,0

35 400,9

statystyczna apteka

40,6

6,4%

0,0%

-3,9%

2,4

0,0

-1,6

cały rynek apteczny

612 653

6,4%

0,0%

-2,7%

36 670,1

0,0

-16 978,0

statystyczna apteka

86,8

4,8%

0,0%

-6,5%

4,0

0,0

-6,0

cały rynek apteczny

1 311 665

4,8%

0,0%

-5,4%

59 974,0

0,0

-74 606,7

statystyczna apteka

48,3

3,8%

0,0%

4,2%

1,8

0,0

2,0

cały rynek apteczny

728 810

3,8%

0,0%

5,5%

26 536,0

0,0

37 830,7

w całkowitym obrocie

24,56%

-0,7%

0,0%

7,4%

0,0

0,0

0,0

w sprzedaży refundowanej

71,46%

2,5%

0,0%

3,4%

0,0

0,0

0,0

ogółem

18,75 zł

-1,4%

0,0%

8,9%

-0,3

0,0

1,5

dla leków z list refundacyjnych

27,59 zł

-0,5%

0,0%

2,9%

-0,1

0,0

0,8

dla leków z recept pełnopłatnych

24,64 zł

-1,8%

0,0%

6,2%

-0,5

0,0

1,4

dla produktów bez recepty (OTC)

13,68 zł

-1,6%

0,0%

8,5%

-0,2

0,0

1,1

3 810

6,7%

0,0%

-8,2%

240,0

0,0

-340,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty refundowane)

740

7,2%

0,0%

-6,3%

50,0

0,0

-50,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty pełnopłatne)

780

6,8%

0,0%

-11,4%

50,0

0,0

-100,0

3 210

7,4%

0,0%

-8,8%

220,0

0,0

-310,0

recepty refundowane (w tys. zł)

recepty pełnopłatne (w tys. zł)

sprzedaż odręczna (w tys. zł)

wartość refundacji (w tys. zł)

udział refundacji

średnia cena opakowania

Liczba pacjentów w aptece

Liczba pacjentów w aptece (sprzedaż odręczna) Średnia marża apteczna ogółem

25,35%

2,7%

0,0%

-2,6%

0,0

0,0

0,0

dla leków z list refundacyjnych

18,20%

-1,4%

0,0%

-4,2%

0,0

0,0

0,0

dla leków na recepty pełnopłatne

23,89%

-2,1%

0,0%

-4,6%

0,0

0,0

0,0

dla sprzedaży odręcznej

29,62%

3,7%

0,0%

-0,2%

0,0

0,0

0,0

Wartość sprzedaży na pacjenta

51,57 zł

-2,1%

0,0%

5,7%

-1,1

0,0

2,8

Wartość zapłaty przez pacjenta

38,91 zł

-1,8%

0,0%

3,4%

-0,7

0,0

1,3

Wartość dopłaty refundatora

12,67 zł

-2,8%

0,0%

13,5%

-0,4

0,0

1,5

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty refundowane)

91,07 zł

-4,7%

0,0%

9,3%

-4,5

0,0

7,7

Wartość zapłaty przez pacjenta (recepty refundowane)

25,99 zł

-10,2%

0,0%

0,9%

-2,9

0,0

0,2

Wartość dopłaty refundatora (recepty refundowane)

65,08 zł

-2,3%

0,0%

13,0%

-1,5

0,0

7,5

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty pełnopłatne)

52,01 zł

-0,5%

0,0%

8,5%

-0,2

0,0

4,1

Wartość sprzedaży na pacjenta (sprzedaż odręczna)

27,06 zł

-2,4%

0,0%

2,5%

-0,7

0,0

0,7

Rys. 11. Prognoza miesięcznych obrotów statystycznej apteki Wartości w cenach detalicznych brutto prognoza obrotu

ƑƐƏ

Zmiana obrotu: wzrost 1 do 2%

ƑƏƏ

Tysiące zł

Obrót 2018: 2 231 tys. zł

realizacja obrotu

realizacja (poprzedni rok)

ƐƖƏ ƐѶƏ ƐƕƏ ƐѵƏ

66

OSOZ Polska 2/2018

(

(

(

(

(

*

*

*

*

M O N I T O R Z D R O W O T NY

M O N I TO R FA R M A C J I

Prognoza sprzedaży rocznej w oparciu o dane do stycznia 2018 2018

Dane narastające od początku roku

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2017

2017

2016

2018

2016

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2017

2017

2016

2016

2 231,0

1,4%

4,3%

31,5

91,5

196,5

-3,0%

12,3%

-6,0

21,5

33 817 388,0

2,5%

6,6%

825 724,5

2 083 610,5

2 967 739,5

-1,8%

15,6%

-54 168,0

401 539,5

777,0

-0,1%

0,2%

-0,9

1,6

67,4

2,4%

9,9%

1,6

6,1

11 777 512,3

0,9%

2,4%

109 582,2

277 120,2

1 017 809,0

3,6%

13,2%

35 400,9

118 967,1

500,5

3,4%

5,5%

16,3

26,2

40,6

-3,9%

7,5%

-1,6

2,8

7 586 097,8

4,5%

7,8%

324 626,3

551 729,4

612 653,2

-2,7%

10,7%

-16 978,0

59 336,5

934,5

1,3%

6,9%

12,4

60,2

86,8

-6,5%

17,1%

-6,0

12,7

14 165 660,8

2,4%

9,2%

333 472,1

1 196 330,2

1 311 665,3

-5,4%

20,6%

-74 606,7

224 476,4

573,6

2,2%

5,6%

12,3

30,4

48,3

4,2%

12,2%

2,0

5,2

8 694 195,4

3,3%

7,9%

274 983,1

638 372,0

728 810,4

5,5%

15,5%

37 830,7

97 921,1

25,71%

0,8%

1,3%

0,0

0,0

0,2

7,4%

-0,1%

0,0

0,0

72,44%

1,8%

5,1%

0,0

0,0

0,7

3,4%

4,3%

0,0

0,0

18,51 zł

0,6%

5,0%

0,1

0,9

18,75 zł

8,9%

10,2%

1,5

1,7

27,90 zł

1,7%

2,6%

0,5

0,7

27,59 zł

2,9%

2,9%

0,8

0,8

24,85 zł

1,0%

7,2%

0,2

1,7

24,64 zł

6,2%

9,4%

1,4

2,1

13,04 zł

0,1%

6,0%

0,0

0,7

13,68 zł

8,5%

13,3%

1,1

1,6

42 289

-1,8%

-0,7%

-790,8

-310,8

3 810,0

-8,2%

5,0%

-340,0

180,0

8 375

-1,7%

-2,5%

-145,4

-215,4

740,0

-6,3%

4,2%

-50,0

30,0

9 051

-2,9%

-5,0%

-269,4

-479,4

780,0

-11,4%

-1,3%

-100,0

-10,0

35 324

-1,1%

0,6%

-386,5

193,5

3 210,0

-8,8%

6,3%

-310,0

190,0

25,19%

-0,1%

-1,0%

0,0

0,0

25,35%

-2,6%

-1,0%

0,0

0,0

17,68%

-4,6%

-5,8%

0,0

0,0

18,20%

-4,2%

-0,5%

0,0

0,0

24,68%

-0,6%

-2,5%

0,0

0,0

23,89%

-4,6%

-6,3%

0,0

0,0

29,09%

-1,2%

-2,5%

0,0

0,0

29,62%

-0,2%

-0,1%

0,0

0,0

52,76 zł

3,3%

5,0%

1,7

2,5

51,57 zł

5,7%

7,0%

2,8

3,4

39,19 zł

3,1%

4,6%

1,2

1,7

38,91 zł

3,4%

7,0%

1,3

2,6

13,56 zł

4,1%

6,4%

0,5

0,8

12,67 zł

13,5%

6,9%

1,5

0,8

92,78 zł

1,6%

2,8%

1,5

2,5

91,07 zł

9,3%

5,5%

7,7

4,7

25,57 zł

-2,9%

-8,8%

-0,8

-2,5

25,99 zł

0,9%

-4,4%

0,2

-1,2

67,21 zł

3,5%

8,0%

2,3

5,0

65,08 zł

13,0%

10,1%

7,5

5,9

55,30 zł

6,5%

11,1%

3,4

5,5

52,01 zł

8,5%

8,9%

4,1

4,2

26,46 zł

2,5%

6,3%

0,6

1,6

27,06 zł

2,5%

10,2%

0,7

2,5

Rys. 12. Prognoza miesięcznej wartości obrotu w kraju (ceny detaliczne brutto) Obrót 2018: 33,8 mld zł

Zmiana refundacji: wzrost 3 do 4% (w stosunku do roku 2017)

realizacja obrotu

realizacja obrotu (rok 2016)

prognoza refundacji

realizacja refundacji

realizacja refundacji (rok 2016)

ƒƔƏƏ

Refundacja: 8,7 mld zł

ƒƏƏƏ ƑƔƏƏ

Miliony zł

Zmiana obrotu: wzrost 2 do 3% (w stosunku do roku 2017)

prognoza obrotu

ƑƏƏƏ ƐƔƏƏ ƐƏƏƏ ƔƏƏ Ə

(

(

(

(

(

*

*

*

*

OSOZ Polska 2/2018

67

M O N I T O R Z D R O W O T NY

M O N I TO R FA R M A C J I

Tab. 3. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta

%

Wartość

%

Refundacja Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. U-R

625,25

0,07

33055,78

0,17

7812,74

0,05

25243,04

0,52

0,24

0,76

961,50

34,38

52,87

2. U-30

427,15

0,05

15675,39

0,08

6599,17

0,04

9076,22

0,19

0,42

0,58

668,02

23,47

36,70

3. U-50

319,88

0,04

7921,79

0,04

4590,12

0,03

3331,68

0,07

0,58

0,42

392,93

20,16

24,77

4. U-BEZPŁATNY

20,20

0,00

1280,71

0,01

104,79

0,00

1175,92

0,02

0,08

0,92

58,28

21,97

63,41

5. INWALIDA WOJENNY

16,47

0,00

844,29

0,00

0,00

0,00

844,29

0,02

0,00

1,00

27,58

30,61

51,28

0,20

0,00

6,05

0,00

1,14

0,00

4,91

0,00

0,19

0,81

0,32

18,81

30,51

11,43

0,00

320,54

0,00

55,35

0,00

265,19

0,01

0,17

0,83

17,13

18,71

28,03

0,00

0,00

0,12

0,00

0,00

0,00

0,12

0,00

0,00

1,00

0,01

18,98

33,71

196,11

0,02

7558,36

0,04

0,17

0,00

7558,19

0,16

0,00

1,00

311,29

24,28

38,54

3,05

0,00

728,16

0,00

68,51

0,00

659,65

0,01

0,09

0,91

5,87

123,99

238,84

6. INWALIDA WOJSKOWY 7. ZHK 8. AZ 9. SENIOR 75+ 10. NARKOTYKI 11. ŚRODKI POMOCNICZE

10,91

0,00

1695,82

0,01

826,67

0,01

869,15

0,02

0,49

0,51

44,26

38,32

155,44

12. PEŁNOPŁATNE

1303,47

0,15

40565,00

0,21

40564,49

0,27

0,51

0,00

1,00

0,00

1646,16

24,64

31,12

13. ODRĘCZNA

5827,66

0,67

86848,00

0,44

86847,73

0,59

0,27

0,00

1,00

0,00

6347,83

13,68

14,90

14. RAZEM

8761,77

1,00

196500,00

1,00

148243,93

1,00

48256,07

1,00

0,75

0,25

10481,19

18,75

22,43

Tab. 4. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – średnia narastająca od początku roku Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta

%

Wartość

%

Refundacja Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. U-R

625,25

0,07

33055,78

0,17

7812,74

0,05

25243,04

0,52

0,24

0,76

961,50

34,38

52,87

2. U-30

427,15

0,05

15675,39

0,08

6599,17

0,04

9076,22

0,19

0,42

0,58

668,02

23,47

36,70

3. U-50

319,88

0,04

7921,79

0,04

4590,12

0,03

3331,68

0,07

0,58

0,42

392,93

20,16

24,77

4. U-BEZPŁATNY

20,20

0,00

1280,71

0,01

104,79

0,00

1175,92

0,02

0,08

0,92

58,28

21,97

63,41

5. INWALIDA WOJENNY

16,47

0,00

844,29

0,00

0,00

0,00

844,29

0,02

0,00

1,00

27,58

30,61

51,28

0,20

0,00

6,05

0,00

1,14

0,00

4,91

0,00

0,19

0,81

0,32

18,81

30,51

11,43

0,00

320,54

0,00

55,35

0,00

265,19

0,01

0,17

0,83

17,13

18,71

28,03

0,00

0,00

0,12

0,00

0,00

0,00

0,12

0,00

0,00

1,00

0,01

18,98

33,71

196,11

0,02

7558,36

0,04

0,17

0,00

7558,19

0,16

0,00

1,00

311,29

24,28

38,54

3,05

0,00

728,16

0,00

68,51

0,00

659,65

0,01

0,09

0,91

5,87

123,99

238,84

6. INWALIDA WOJSKOWY 7. ZHK 8. AZ 9. SENIOR 75+ 10. NARKOTYKI 11. ŚRODKI POMOCNICZE

10,91

0,00

1695,82

0,01

826,67

0,01

869,15

0,02

0,49

0,51

44,26

38,32

155,44

12. PEŁNOPŁATNE

1303,47

0,15

40565,00

0,21

40564,49

0,27

0,51

0,00

1,00

0,00

1646,16

24,64

31,12

13. ODRĘCZNA

5827,66

0,67

86848,00

0,44

86847,73

0,59

0,27

0,00

1,00

0,00

6347,83

13,68

14,90

14. RAZEM

8761,77

1,00

196500,00

1,00

148243,93

1,00

48256,07

1,00

0,75

0,25

10481,19

18,75

22,43

Tab. 5. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta

%

Wartość

%

Refundacja Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

1620

0,18

67391

0,34

19232

0,13

48159

1,00

0,29

0,71

2443

27,59

41,61

2. Recepty pełnopłatne

1303

0,15

40565

0,21

40564

0,27

1

0,00

1,00

0,00

1646

24,64

31,12

3. Sprzedaż odręczna

5828

0,67

86848

0,44

86848

0,59

0

0,00

1,00

0,00

6348

13,68

14,90

11

0,00

1696

0,01

827

0,01

869

0,02

0,49

0,51

44

38,32

155,44

8762

1,00

196500

1,00

148244

1,00

48256

1,00

0,75

0,25

10481

18,75

22,43

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

Tab. 6. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – zestawienie narastające od początku roku Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta

%

Wartość

%

Refundacja Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

1619,73

0,18

67391,18

0,34

19231,98

0,13

48159,20

1,00

0,29

0,71

2442,94

27,59

41,61

2. Recepty pełnopłatne

1303,47

0,15

40565,00

0,21

40564,49

0,27

0,51

0,00

1,00

0,00

1646,16

24,64

31,12

3. Sprzedaż odręczna

5827,66

0,67

86848,00

0,44

86847,73

0,59

0,27

0,00

1,00

0,00

6347,83

13,68

14,90

10,91

0,00

1695,82

0,01

826,67

0,01

869,15

0,02

0,49

0,51

44,26

38,32

155,44

8761,77

1,00

196500,00

1,00

148243,93

1,00

48256,07

1,00

0,75

0,25

10481,19

18,75

22,43

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

Tab. 7. Prognoza rocznej sprzedaży w statystycznej aptece w rozbiciu na grupy sprzedaży Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta

%

Wartość

Refundacja

Udział wart. %

%

Wartość

%

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

18564,25

0,19

776984,14

0,35

214153,74

0,13

562830,40

0,98

0,28

0,72

27851,67

27,90

41,85

2. Recepty pełnopłatne

16352,73

0,17

500465,30

0,22

500461,92

0,30

3,38

0,00

1,00

0,00

20135,92

24,85

30,60

3. Sprzedaż odręczna

63626,10

0,64

934542,30

0,42

934539,59

0,56

2,70

0,00

1,00

0,00

71675,35

13,04

14,69

133,65

0,00

19008,27

0,01

8278,08

0,00

10730,19

0,02

0,44

0,56

877,17

21,67

142,22

98676,73

1,00

2231000,00

1,00

1657433,33

1,00

573566,67

1,00

0,74

0,26

120540,10

18,51

22,61

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

Tab. 8. Prognoza rocznej sprzedaży w rozbiciu na grupy sprzedaży z uwzględnieniem zmieniającej się w ciągu roku liczby aptek – cały rynek apteczny Rodzaj sprzedaży

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta

%

Wartość

%

Refundacja Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

281379765

0,19

11777512292

0,35

3246057186

0,13 8531455106

0,98

0,28

0,72

422150787

27,90

41,86

2. Recepty pełnopłatne

247875965

0,17

7586097807

0,22

7586046603

0,30

51205

0,00

1,00

0,00

305223227

24,85

30,60

3. Sprzedaż odręczna

964427462

0,64

14165660804

0,42 14165619832

0,56

40972

0,00

1,00

0,00

1086449368

13,04

14,69

2025890

0,00

288117097

0,01

0,00

162648137

0,02

0,44

0,56

13297342

21,67

142,22

1495709083

1,00

33817388000

1,00 8694195420

1,00

0,74

0,26

1827120724

18,51

22,61

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

68

Transakcje Liczba

OSOZ Polska 2/2018

125468960

1,00 25123192580

M O N I T O R Z D R O W O T NY

M O N I TO R R YN K U L E KÓ W

Leki na ból gardła W grudniu Polacy kupują prawie trzykrotnie więcej opakowań leków na ból gardła niż w sierpniu – wynika z analizy przeprowadzonej przez OSOZ. Od września do marca sprzedaż utrzymuje się na wyrównanym, wysokim poziomie. Na leki pomagające zwalczać ból gardła wydaliśmy w 2017 roku prawie pół miliarda złotych (568 milionów zł). Dziś średnio za opakowanie leku z tej grupy trzeba zapłacić prawie dwukrotnie więcej niż w 2002 roku. Jednak ilość sprzedaży nie zmieniła się znacznie na przestrzeni ostatnich lat i kształtuje się co roku na poziomie ok. 33-43 mln opakowań. Rekord padł w 2009 roku (epidemia grypy A(H1N1)). Trzeba też zwrócić uwagę, że ilość sprzedaży może być związana z wielkościami opakowań. Jeszcze 16 lat temu pacjenci mogli wybierać spośród 152 różnych produktów, w 2017 roku asortyment wzrósł do 675 produktów. Ból gardła towarzyszy m.in. przeziębieniom i grypie.

WSKAŹNIKI SPRZEDAŻY LEKÓW NA BÓŁ GARDŁA. ROK 2017 I ZMIANA % W STOSUNKU DO ROKU 2002 WARTOŚĆ SPRZEDAŻY

ilość sprzedaży

asortyment

ŚREDNIA CENA

568 363 681 zł

38 768 799 zł

675

14,66 zł

11%

113%

344%

92%

DANE UZUPEŁNIAJĄCE

Raportowana intensywność występowania grypy w sezonie

Grypa w Europie Sezon 2016–2017 Rodzaje wirusów B/Yamagata lineage

Wysoka albo bardzo wysoka okresie 5 tygodni i więcej unknown B lineage

3% B/Victoria lineage

1%

2%

Wysoka albo bardzo wysoka w okresie od 1 do 4 tygodni

A(H1N1)pdm09

Tylko średnia i niska

1%

Tylko niska

A not subtyped

17%

A(H3N2)

Cypr Luksemburg Malta

76% Źródło: European Centre For Disease Prevention And Control

600

60

500

50

400

40

300

30

200

20

100

3

0

0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

ilość [mln op.]

wartość [mln zł]

Sprzedaż ilościowa i wartościowa w latach 2002–2018

PROGNOZA

OSOZ Polska 2/2018

69

M O N I T O R Z D R O W O T NY

Foto: designed by freepik.com

M O N I TO R R YN K U L E KÓ W

Ból gardła, dopóki nie towarzyszą mu inne dolegliwości, to często schorzenie, które pacjenci próbują wyleczyć samodzielnie.

Przedstawiamy analizę pokazującą skalę wydatków, jakie co roku Polacy wydają na produkty zwalczające ból gardła.

Opis rynku Wartość sprzedaży produktów na ból gardła w całym okresie analiz (od 2002 roku) charakteryzuje się wzrostowym trendem. W badanym przedziale czasu odnotowano tylko cztery lata, gdy rok do roku wystąpił spadek wartości sprzedaży.

70

OSOZ Polska 2/2018

W trzech okresach z kolei, poziom wzrostu wartości sprzedaży, liczony rok do roku, przekroczył 10%. Łączna wartość rynku produktów na ból gardła w 2017 roku wyniosła 568 mln zł. Najmniejsza roczna wartość sprzedaży to 267 mln zł zanotowana w 2002 roku.

Ilość sprzedaży charakteryzuje się zdecydowanie większą stabilnością.

W 2017 roku sprzedano zaledwie o 4 mln więcej opakowań (34,9 mln) niż w roku 2002 (38,8 mln). Biorąc pod uwagę tak długi okres czasu, zmiana jest niewielka.

Największy wzrost ilości sprzedanych opakowań (liczony rok do roku) zanotowano w 2009 roku (+12,81%), największy spadek – w 2012 roku (–10,13%).

Największa sprzedaż produktów na ból gardła wystąpiła w 2009 roku (43,6 mln opakowań). Najmniejsza z kolei w 2004 roku – 33,6 mln opakowań.

Niezależnie od trendu sprzedażowego (spadku lub wzrostu ilości sprzedanych

M O N I T O R Z D R O W O T NY

M O N I TO R R YN K U L E KÓ W

Tab. 2. Liczba produktów wprowadzonych na rynek w poszczególnych latach, będących do dzisiaj w ofercie oraz średnia cena dla tych produktów. Liczba produktów wycofanych z rynku w poszczególnych latach oraz średnia cena dla tych produktów Liczba badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2017

50

7,45

7,91

8,33

8,49 17,56

Produkty będące w ofercie w latach 2003–2017 a nie będące w ofercie w 2002 roku

7

7,54

8,91

9,57 10,36 10,39 10,57 10,93 11,70 12,42 14,08 14,64 15,01 14,35 14,22 14,52

Produkty będące w ofercie w latach 2004–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2003

10

7,35

8,07

8,80

9,26

Produkty będące w ofercie w latach 2005–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2004

6

7,27

8,79

9,28 10,04 11,49 11,92 13,26 14,72 15,24 15,35 17,14 17,92 18,08

Produkty będące w ofercie w latach 2006–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2005

27

7,43

8,26

9,07 10,48 11,01 11,87 14,00 14,76 14,95 15,64 16,23 16,51

Produkty będące w ofercie w latach 2007–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2006

16

9,83

9,83 10,24 11,08 12,09 13,18 13,82 13,43 12,79 12,84 12,78

Produkty będące w ofercie w latach 2008–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2007

20

12,17 13,35 13,13 13,64 15,25 16,51 17,06 17,41 17,93 18,46

Produkty będące w ofercie w latach 2009–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2008

22

Produkty będące w ofercie w latach 2010–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2009

28

10,91 13,79 14,75 16,42 17,56 18,66 19,02 19,23

Produkty będące w ofercie w latach 2011–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2010

25

12,19 13,66 14,94 13,95 13,72 13,79 14,53

Produkty będące w ofercie w latach 2012–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2011

32

11,55 12,29 12,76 13,30 14,36 15,50

Produkty będące w ofercie w latach 2013–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2012

54

11,92 12,50 13,10 13,68 13,96

Produkty będące w ofercie w latach 2014–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2013

73

15,26 14,67 14,84 15,82

Produkty będące w ofercie w latach 2015–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2014

85

12,61 12,87 11,97

Produkty będące w ofercie w latach 2015–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2015

68

11,93 13,50

Produkty będące w ofercie w 2016 roku a nie będące w ofercie w latach 2002–2016

87

Liczba badanych produktów

9,99 10,59 11,44 12,10 12,79 13,51 13,34 13,36 13,54 13,71 14,04

9,78

9,67

8,60

9,67

9,19

9,62 10,55 10,85 10,48 10,81 10,28 10,22

9,75 10,94 11,75 12,01 11,92 11,68 11,99

8,66

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2016

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2017

50

7,45

7,91

8,33

8,49 17,56

9,99 10,59 11,44 12,10 12,79 13,51 13,34 13,36 13,54 13,71 14,04

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2016 a nie będące w ofercie w 2017 roku

5

0,00

5,28

6,49

5,93

8,42

6,27

5,98

5,18

4,48

6,03

6,28

5,71

7,72

7,02

5,61

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2015 a nie będące w ofercie w latach 2016–2017

0

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014 a nie będące w ofercie w latach 2015–2017

2

3,24

6,72

2,99

2,30

2,35

3,26

3,20

4,98

4,58

5,16

5,52

3,29

5,65

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2013 a nie będące w ofercie w latach 2014–2017

2

6,11

4,90

3,46

3,85

6,26 18,84 25,54 36,45 13,82 26,34 53,25 46,70

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2012 a nie będące w ofercie w latach 2013–2017

3

8,57

9,09

9,49

9,58

9,68 10,59 12,13 13,26 16,88 15,62 10,16

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2011 a nie będące w ofercie w latach 2012–2017

0

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2010 a nie będące w ofercie w latach 2011–2017

5

6,61

6,43

6,29

6,71

6,63

6,86

6,84

6,71

6,65

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2009 a nie będące w ofercie w latach 2010–2017

3

5,67

6,12 10,09

7,90

7,21

5,68

6,40 19,60

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2008 a nie będące w ofercie w latach 2009–2017

2

3,95

3,91

4,60

4,36

4,48

4,72

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2007 a nie będące w ofercie w latach 2008–2017

7

26,83 23,77 22,08 11,68 10,13 10,27

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2006 a nie będące w ofercie w latach 2007–2017

2

3,57

4,95

4,35 12,00 10,72

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2005 a nie będące w ofercie w latach 2006–2017

2

3,08

4,92

4,73

4,95

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2004 a nie będące w ofercie w latach 2005–2017

8

73,90 82,70 101,18

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2003 a nie będące w ofercie w latach 2004–2017

4

4,30

4,43

Produkty będące w ofercie w 2002 roku a nie będące w ofercie w latach 2003–2017

4

4,87

4,21

OSOZ Polska 2/2018

71

M O N I T O R Z D R O W O T NY

M O N I TO R R YN K U L E KÓ W

opakowań), w każdym z badanych okresów średnia cena za pojedyncze opakowanie wzrastała w stosunku do poprzedniego roku. W 2017 roku wyniosła ona 14,66 zł i była prawie dwa razy wyższa od ceny z 2002 roku (7,64 zł). Procentowy wzrost średniej ceny za pojedyncze opakowanie liczonej w stosunku do poprzedniego roku wahał się od 1,01%

do 8,77%. Wzrost ceny to efekt zarówno wzrostu ceny produktów obecnych na rynku od wielu lat, wprowadzenia nowych produktów na rynek (droższych niż obecne), ale również wycofania produktów relatywnie niedrogich. Średniomiesięczna wartość sprzedaży wyliczona na podstawie ostatnich lat pokazuje bardzo dużą sezonowość sprzedaży.

Widać wyraźne wahania sprzedaży między sezonami letnim a zimowym. Najsilniejszym okresem sprzedażowym jest grudzień – średnia wartość sprzedaży w tym miesiącu wynosi 48,5 mln zł. Najmniejszy poziom wartościowy sprzedaży to sierpień (16,1 mln zł). Różnica między najsilniejszym a najsłabszym miesiącem pod względem obrotu wynosi 32,4 mln zł.

Tab. 1. Roczne zestawienie sprzedaży na ból gardła w aptekach w latach 2002–2017 oraz prognoza na lata 2018–2019

Wartość sprzedaży (zł)

Rok

Średnia cena za pojedyncze opakowanie (zł)

Liczba sprzedanych opakowań

Wartość sprzedaży na jeden produkt (zł)

Liczba sprzedanych opakowań na jeden produkt

Procentowa zmiana wartości w stosunku do roku poprzedniego

Liczba produktów będących w ofercie

Procentowa zmiana liczby w stosunku do roku poprzedniego

2002

267 200 291

34 978 905

7,64

1 757 897

230 124

152

2003

287 538 599

35 768 878

8,04

1 732 160

215 475

166

7,61%

2,26%

2004

283 702 916

33 641 563

8,43

1 593 837

188 998

178

-1,33%

-5,95%

2005

300 909 852

34 890 559

8,62

1 512 110

175 329

199

6,07%

3,71%

2006

309 304 019

33 828 617

9,14

1 141 343

124 829

271

2,79%

-3,04%

2007

366 052 317

37 586 982

9,74

1 271 015

130 510

288

18,35%

11,11%

2008

404 153 590

38 636 091

10,46

1 266 939

121 116

319

10,41%

2,79%

2009

495 897 144

43 585 863

11,38

1 511 882

132 884

328

22,70%

12,81%

2010

486 474 238

40 589 927

11,99

1 332 806

111 205

365

-1,90%

-6,87%

2011

465 277 836

37 742 483

12,33

1 234 159

100 113

377

-4,36%

-7,02%

2012

450 192 364

33 920 682

13,27

1 119 882

84 380

402

-3,24%

-10,13%

2013

486 422 180

35 506 457

13,70

1 085 764

79 255

448

8,05%

4,67%

2014

489 577 085

35 378 464

13,84

936 094

67 645

523

0,65%

-0,36%

2015

524 172 279

37 102 539

14,13

873 620

61 838

600

7,07%

4,87%

2016

548 348 558

37 990 077

14,43

859 480

59 546

638

4,61%

2,39%

2017

568 363 681

38 768 799

14,66

842 020

57 435

675

3,65%

2,05%

2018

582 725 181

38 524 946

15,13

—

—

—

2,87%

3,61%

2019

596 886 622

38 154 705

15,64

—

—

—

6,69%

2,78%

Rys. 1. Wartość sprzedaży na ból gardła w aptekach w latach 2002–2017 oraz prognoza na lata 2018–2019

» Produkty na ból gardła charakteryzują się dużymi wahaniami okresowymi.

W okresie letnim wartość sprzedaży kształtuje się w okolicy 30 mln zł (dane z 2017 roku), a w okresie zimowym przekracza 60 mln zł«

ѶƏ ƏƏƏ ƏƏƏ

ƕƏ ƏƏƏ ƏƏƏ

ѵƏ ƏƏƏ ƏƏƏ

ƔƏ ƏƏƏ ƏƏƏ

ƓƏ ƏƏƏ ƏƏƏ

ƒƏ ƏƏƏ ƏƏƏ

ƑƏ ƏƏƏ ƏƏƏ

ƐƏ ƏƏƏ ƏƏƏ

Ə

(

ƑƏƏƑ

72

OSOZ Polska 2/2018

(

ƑƏƏƒ

(

ƑƏƏƓ

(

ƑƏƏƔ

(

ƑƏƏѵ

(

ƑƏƏƕ

( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (

ƑƏƏѶ

ƑƏƏƖ

ƑƏƐƏ

ƑƏƐƐ

ƑƏƐƑ

ƑƏƐƒ

ƑƏƐƓ

ƑƏƐƔ

ƑƏƐѵ

ƑƏƐƕ

ƑƏƐѶ

(

ƑƏƐƖ

M O N I T O R Z D R O W O T NY

M O N I TO R R YN K U L E KÓ W

Rys. 2. Liczba opakowań produktów na ból gardła sprzedanych w aptekach w latach 2002–2017 oraz prognoza na lata 2018–2019 ѵ ƏƏƏ ƏƏƏ

» Sprzedaż produktów na ból gardła charakteryzuje się znacznie mniejszym poziomem wzrostu ilości sprzedanych opakowań niż wzrostu wartości sprzedaży.«

Ɣ ƏƏƏ ƏƏƏ

Ɠ ƏƏƏ ƏƏƏ

ƒ ƏƏƏ ƏƏƏ

Ƒ ƏƏƏ ƏƏƏ

Ɛ ƏƏƏ ƏƏƏ

Ə

(

ƑƏƏƑ

(

ƑƏƏƒ

(

ƑƏƏƓ

(

ƑƏƏƔ

(

ƑƏƏѵ

(

ƑƏƏƕ

( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (

ƑƏƏѶ

ƑƏƏƖ

ƑƏƐƏ

ƑƏƐƐ

ƑƏƐƑ

ƑƏƐƒ

ƑƏƐƓ

ƑƏƐƔ

ƑƏƐѵ

ƑƏƐƕ

ƑƏƐѶ

(

ƑƏƐƖ

Rys. 3. Średnia cena za pojedyncze opakowanie produktu na ból gardła w aptekach w latach 2002–2017 oraz prognoza na lata 2018–2019 ƐѶ Ɛѵ ƐƓ ƐƑ ƐƏ Ѷ

» W ostatnim roku widać wyhamowanie wzrostowego trendu średniej ceny za pojedyncze opakowanie«

ѵ Ɠ Ƒ Ə

(

ƑƏƏƑ

(

ƑƏƏƒ

(

ƑƏƏƓ

(

ƑƏƏƔ

(

ƑƏƏѵ

(

ƑƏƏƕ

( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (

ƑƏƏѶ

ƑƏƏƖ

ƑƏƐƏ

ƑƏƐƐ

ƑƏƐƑ

ƑƏƐƒ

ƑƏƐƓ

ƑƏƐƔ

ƑƏƐѵ

ƑƏƐƕ

ƑƏƐѶ

(

ƑƏƐƖ

Rys. 4. Liczba różnych opakowań produktów na ból gardła w aptekach w latach 2002–2017 600

500

» Rok 2006 i przełom 2012 oraz 2013 roku to dwa okresy, kiedy zanotowaliśmy największy wzrost oferty.«

400

300

200

100

I

II III IV I

2002

II III IV I

2003

II III IV I

2004

II III IV I

2005

II III IV I

2006

II III IV I

2007

II III IV I

2008

II III IV I

2009

II III IV I

2010

II III IV I

2011

II III IV I

2012

II III IV I

2013

II III IV I

2014

II III IV I

2015

II III IV I

2016

II III IV 1

2017

OSOZ Polska 2/2018

2018

0

73

M O N I T O R Z D R O W O T NY

M O N I TO R R YN K U L E KĂ&#x201C; W

Rys. 5. Ĺ&#x161;rednia miesiÄ&#x2122;czna wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sprzedaĹźy Ć&#x201D;Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?

Ć&#x201C;Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?

Ć&#x2019;Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?

Ć&#x2018;Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?

Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?

Ć?

"|Â&#x2039;1Â&#x152;;ŕĽ&#x2030;

Â&#x2020;|Â&#x2039;

-uÂ&#x152;;1

Asortyment produktĂłw na bĂłl gardĹ&#x201A;a dostÄ&#x2122;pnych w aptekach liczy sobie obecnie okoĹ&#x201A;o 670 róşnych opakowaĹ&#x201E;.

W 2002 roku byĹ&#x201A;o to 150 opakowaĹ&#x201E;, co pokazuje wyraĹşnie, jak mocno zmieniĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; oferta w ciÄ&#x2026;gu ostatnich 16 lat. NajwiÄ&#x2122;kszy wzrost w ofercie nastÄ&#x2026;piĹ&#x201A; w 2006 roku (wzrost do poprzedniego roku o 72 produkty). Najmniejszy poziom wzrostu to 2009 rok (wzrost o 9 produktĂłw) Ostatnie lata cechuje okres wzrostu sprzedaĹźy produktĂłw na bĂłl garda.

RosĹ&#x201A;a rĂłwnieĹź Ĺ&#x203A;rednia cena (i to w sposĂłb znaczÄ&#x2026;cy), co w konsekwencji przyczynia siÄ&#x2122; do duĹźych wzrostĂłw wartoĹ&#x203A;ci sprzedaĹźy. W najbliĹźszych latach moĹźemy spodziewaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; stabilnej sytuacji pod wzglÄ&#x2122;dem iloĹ&#x203A;ci sprzedaĹźy i wzrostĂłw na wartoĹ&#x203A;ci sprzedaĹźy.

Trendy przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci Zgodnie z obliczeniami ekspertĂłw OSOZ, iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; sprzedaĹźy bÄ&#x2122;dzie utrzy-

74

OSOZ Polska 2/2018

Â&#x2030;b;1b;ŕĽ&#x2030;

-f

Â&#x152;;uÂ&#x2030;b;1

brb;1

"b;urb;ŕĽ&#x2030;

mywaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; na poziomie zbliĹźonym do tego z 2017 roku. Prognozy pokazujÄ&#x2026;, Ĺźe w 2018 roku farmaceuci sprzedadzÄ&#x2026; w aptekach 38,8 mln opakowaĹ&#x201E; produktĂłw na bĂłl gardĹ&#x201A;a, a w 2019 roku â&#x20AC;&#x201C; 38,2 mln opakowaĹ&#x201E;.

Dla Ĺ&#x203A;redniej ceny za pojedyncze opakowanie w 2018 roku przewidziany jest wzrost o 3,18%, a w 2019 roku â&#x20AC;&#x201C; o 3,42%. W pierwszym okresie prognoz cena wyniesie 15,13 zĹ&#x201A; (po raz pierwszy przekroczy poziom 15 zĹ&#x201A;), a w drugim okresie â&#x20AC;&#x201C; 15,64 zĹ&#x201A;.

Te zmiany bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; miaĹ&#x201A;y nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ce skutki we wskaĹşnikach sprzedaĹźy: w 2018 roku wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sprzedaĹźy produktĂłw na bĂłl gardĹ&#x201A;a wyniesie 582,7 mln zĹ&#x201A;, a w kolejnym roku â&#x20AC;&#x201C; 596,9 mln zĹ&#x201A;.

WzroĹ&#x203A;nie ona kolejno o 2,53% i 2,43%.

SprzedaĹź produktĂłw z omawianego asortymentu zyskuje bardzo mocno w okresie jesienno-zimowym, co oczywiĹ&#x203A;cie skorelowane jest z temperaturami

)uÂ&#x152;;vb;ŕĽ&#x2030;

-৳7Â&#x152;b;umbh

bv|or-7

uÂ&#x2020;7Â&#x152;b;ŕĽ&#x2030;

i sezonem zachorowaĹ&#x201E; na grypÄ&#x2122; i przeziÄ&#x2122;bienie. Prawie kaĹźda infekcja gĂłrnych drĂłg oddechowych skĹ&#x201A;ania pacjentĂłw do zaĹźywania produktĂłw na bĂłl gardĹ&#x201A;a. Pacjenci chÄ&#x2122;tnie po nie siÄ&#x2122;gajÄ&#x2026;, liczÄ&#x2026;c na szybkie pozbycie siÄ&#x2122; nieprzyjemnego bĂłlu i choroby. Do tego wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; produktĂłw z tego asortymentu dostÄ&#x2122;pnych jest bez recepty. PatrzÄ&#x2026;c na wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rynku w skali roku wyraĹşnie widaÄ&#x2021;, iĹź statystycznie na jednego mieszkaĹ&#x201E;ca przypada niecaĹ&#x201A;e 15 zĹ&#x201A; wartoĹ&#x203A;ci sprzedaĹźy produktu na gardĹ&#x201A;o, co przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na minimum na jedno opakowanie w skali roku. ď Ź

Metodologia prognoz

Do obliczenia prognozy wartoĹ&#x203A;ci, iloĹ&#x203A;ci i Ĺ&#x203A;redniej ceny sprzedaĹźy wykorzystano metodÄ&#x2122; najmniejszych kwadratĂłw z zastosowaniem wahaĹ&#x201E; multiplikatywnych. Dodatkowo, w trakcie obliczania prognozy zostaĹ&#x201A;y wyeliminowane wszystkie mocno odstajÄ&#x2026;ce sprzedaĹźe â&#x20AC;&#x201C; czyli takie, ktĂłre nie zostaĹ&#x201A;y zaobserwowane w wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci historycznie zbadanych okresĂłw.

17–19 April 2018

GOLD Partners ���������������� ������������� ��������������

SILVER Partners

In association with

With the participation of

Host

Organizer

ch

ej

ej

Oc Ga okolicWydar wr hr la znoś zenie az Or z k on Lid ciow k ie o n y e e Po s tr y cert Zd ró r w w l s k i S y m em Ka eg f Na ow to o R on ro wi a ic do ia c a di z n w a

XXIII Międzynarodowy Kongres OSOZ

Innowacyjna Ochrona Zdrowia „Pacjent, lekarz, pielęgniarka, farmaceuta, diagnosta laboratoryjny oraz zdrowie publiczne w koordynowanej i personalizowanej opiece zdrowotnej”

24 kwietnia 2018 KATOWICE

MIĘDZYNARODOWE CENTRUM KONGRESOWE

WSTĘP BEZPŁATNY Innowacyjne rozwiązania i koncepcje w medycynie i farmacji Eksperci z Polski i zagranicy | wykłady zagraniczne 6 sesji tematycznych | 1000 gości | kilkadziesiąt prezentacji Uroczysty Koncert i Gala Liderów Ochrony Zdrowia

ORGANIZATOR

Czasopismo

OSOZ Polska Czasopismo

OSOZ World REJESTRACJA NA KONGRES I GALĘ LIDERÓW OCHRONY ZDROWIA:

www.osoz.pl/kongresOSOZ

SPONSORZY GŁÓWNI

KAMSOFT Spółka Akcyjna

OSOZ Spółka Akcyjna