Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia

nr

3

Marzec 2015 Dobre strony rynku ochrony zdrowia

www.osoz.pl ISSN 1897-5828, cena 10 zł (zawiera 8% VAT)

marzec

3 / 2015

OSOZ

Ogólnopolski System Ochron y Zdrowia

silniejsze niż

RAK

Stowarzyszenia Amazonek wspierają chore kobiety, pomagają na nowo wrócić do pełni życia, walczą z absurdami i tabu.

geometria rynku zdrowia

USTAWA O ZDROWIU PUBLICZNYM, PRYWATNE UBEZPIECZENIA ZDROWOTNE, LEKARZ I PACJENT W SYSTEMIE, FARMACJA, E-DOKUMENTACJA MEDYCZNA

GET A FULL OVERVIEW OF THE EUROPEAN HEALTH IT MARKET

11 - 13 MAY 2015 RIGA, LATVIA www.eHealthWeek.org Organised by

@eHealthWeekEU #eHW15

@himsseurope #mhealthEU

ENERGIZING THE MHEALTH AGENDA IN EUROPE 11-12 MAY 2015

RIGA, LATVIA www.mhealthsummit.eu In conjunction with

SAVE THE DATE

Presented by

NOTA BENE

Ustawowe marzenia

Wskaźniki zdrowotne dla Polski znacząco odstają od średniej europejskiej.

Czy ustawa o Zdrowiu Publicznym jest w stanie to zmienić?

Artur Olesch Redakcja Czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia  redakcja@osoz.pl

Do 2025 roku o 10% zmniejszy się liczba osób nieuprawiających sportu i nadużywających alkoholu. Co więcej – w ciągu najbliższych 5 lat spadnie o 5% odsetek palaczy papierosów, powstrzymana zostanie galopująca epidemia otyłości i liczba przypadków cukrzycy. Takie cele zakłada Ustawa o Zdrowiu Publicznym, której projekt przedstawiło Ministerstwo Zdrowia. Czy stosunkowo krótki dokument rozwiąże chociaż niewielką część zawiłych problemów zdrowia populacji oraz pomoże w nadrabianiu wieloletnich zaległości? Premier Ewa Kopacz powiedziała, że ustawa „będzie przełomem, jeżeli chodzi o polski system ochrony zdrowia.”

W pierwszym roku obowiązywania ustawy (rok 2016), na profilaktykę zostanie wydanych 1,6 mld zł. Nie oznacza to więcej środków w systemie, ale jedynie ich realokację. I tak udział świadczeń ukierunkowanych na zapobieganie chorobom i promocję zdrowia w budżecie NFZ wyniesie ok. 1,5%. Tworzony na bazie ustawy Fundusz Zdrowia Publicznego zostanie zasilony przez m.in. 1% wpływów z akcyzy od napojów alkoholowych, 0,5% środków z tytułu akcyzy od wyrobów tytoniowych. NFZ ma wprowadzić w kontraktach nową usługę – poradę profilaktyczną. Liczby robią wrażenie, ale diabeł tkwi w finansach. Według GUS, wydatki na ochronę zdrowia w 2012 roku w Polsce wyniosły 107 mld zł. Przy tej kwocie 1,6 mld zł na profilaktykę i promocję zdrowia to zdecydowanie za mało. Eksperci zdrowia publicznego od dawna zaznaczają, że nawet obowiązujący standard 3% jest kroplą w morzu potrzeb. To nie wystarczy, aby w perspektywie 10–20 lat zmienić czarne statystyki chorób układu krążenia, nowotworów, cukrzycy. Trudno mówić o rewolucji i postawieniu zdrowia publicznego w centrum polityki zdrowotnej. Stać nas na więcej – skoro palenie tytoniu skutkuje milionowymi wydatkami na leczenie raka płuc i chorób układu krążenia, nie mówiąc o kosztach pośrednich, to wspomniane 0,5% z akcyzy jest kwotą niewspółmiernie za małą. Dlaczego nie sięgnąć po odważniejsze narzędzia, jak opodatkowanie niezdrowej żywności?

Ustawa jest pozytywnym sygnałem dla zdrowia publicznego, które po latach bagatelizowania zyska należną uwagę. Dobrze się stało, że przygotowywane często intuicyjnie, realizowane chaotycznie i bez pomiaru efektywności programy promocji zdrowia i profilaktyki w końcu będą centralnie koordynowane. Pozostaje mieć nadzieję, że w następnych latach znajdzie się więcej pieniędzy i determinacji do wprowadzania bardziej radykalnych rozwiązań. Takich, które z medycyny zapobiegawczej uczynią najmocniejszy element systemu ochrony zdrowia.

Zachęcić do zdrowia Jednym z priorytetów Ustawy o Zdrowiu Publicznym będzie profilaktyka nadwagi i otyłości. Na ten cel przeznaczonych zostanie dodatkowo 60 mln zł rocznie. Suma ta zasili programy promujące prozdrowotne zachowania, aktywność fizyczną i tworzenie warunków ułatwiających dokonywanie właściwych wyborów żywieniowych.

MARZEC 2015 CZASOPISMO

OGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA NAUKA

6 Zdjęcie numeru Tajemnice mózgu

8 Rynek zdrowia w pigułce

8

Ustawy, inwestycje i zmiany personalne

12 Laboratorium psychologii Forma i treść czyli o komunikacji lekarza z pacjentem

INNOWACjE

14 Alert epidemiologiczny Prognoza dla alergii, grypy i przeziębienia (maj 2015)

15 Aplikacje medyczne Najnowsze aplikacje zdrowotne na smartfona

RAPORT

ROZMOWY PRAKTYKA

34

16 GEOMETRIA RYNKU ZDROWIA Obraz rynku ochrony zdrowia w opiniach ekspertów. Naszymi rozmówcami są: dr n. med.

Beata Małecka-Libera, Anna Janczewska-Radwan, dr Zyta Kaźmierczak-Zagórska, Anna Szczerbak, Jolanta Bilińska, dr hab. Christoph Sowada, Ewelina Nazarko-Ludwiczak, dr Jacek Frąckowiak, Michał Zorzycki

26 Silniejsze niż rak Krystyna Wechmann (Federacja Stowarzyszeń Amazonek)

41

30 Infografika Ochrona zdrowia w Polsce

32 Legislacja Pułapka błędów medycznych

34 Co nowego?

M.in. o bezdotykowym pomiarze temperatury, monitoringu formy fizycznej, kontrolerze spożywanych posiłków

36 Your Guide to Health in Europe ENGLISH PAGES The Silver Economy

63 OPINIE

38 Felieton Zysk w zapobieganiu

41 Komentarz Cała nadzieja w przychodach

4

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

3

w w w.Facebook .pl /I t I z dRow Ie

9 mln

Witamina C to jeden z najpopularniejszych suplementów diety. Okazuje się jednak, że środków ją zawierających kupujemy coraz mniej. W 2002 roku było to prawie 23 mln opakowań. W 2014 roku już tylko 9,19 mln. Maleje również wartość sprzedaży.

Szczegółowa analiza sprzedaży na str. 56.

3 530



W lutym wzrasta wyraźnie liczba pacjentów w statystycznej aptece. W stosunku do stycznia jest to o 310 osób więcej (+9,6%).

50,00 zł



Spada wartość sprzedaży na pacjenta o 9,8% (-5,4 zł).

Najwięcej traci sprzedaż odręczna (-11,1%). Marża apteczna wyniosła 26,63%.

„Od mieszania łyżeczką herbata nie będzie słodsza.”

Urban Kielichowski (Magellan S.A.) o sytuacji szpitali i związanych rękach menedżerów.

Rozmowa na str. 41.

16

Rada naukowa oSoz (kolejność alfabetyczna, stan na marzec 2015 r., liczba członków rady: 100 osób)

STATYSTYKI PROGNOZY

44 Monitor zjawisk epidemiologicznych Luty 2015 – mapy zdrowotne kraju

48 Struktura dystrybucji leków Rynek farmaceutyczny w lutym

56 Analiza OSOZ Witamina C jako suplement diety

SYSTEMY IT

61 KS-APTEKA Zintegrowany System Obsługi Apteki

62 KS-SOMED Zintegrowany System Obsługi Przychodni

NA CZASIE

63 Nauka w Polsce Eksperci: co trzeci Europejczyk cierpi na choroby mózgu

65 Kalendarz wydarzeń 66 Kultura Nowe książki i płyty

1. prof. dr hab. n. med. Ryszard Andrzejak, 2. prof. dr hab. Piotr Andziak, 3. dr hab. n. med. Małgorzata Baka-Ostrowska, 4. dr Marek Balicki, 5. dr hab. n. med. Rafał Białynicki-Birula, 6. prof. dr hab. n. med.

Bożena Birkenfeld, 7. prof. dr hab. n. med. Andrzej Bohatyrewicz, 8. dr hab. med. prof. UJ Małgorzata Bulanda, 9. dr n. med. Małgorzata Czyżewska, 10. dr hab. n. med. (prof. PAN) Marek Durlik, 11. lek. med.

Michał Ekkert, 12. dr n. med. Emilia Filipczyk-Cisarż, 13. lek. med. Halina Flisiak-Antonijczuk, 14. prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, 15. prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki, 16. prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzki, 17. prof. nadz. dr hab. Antoni Grzanka, 18. prof. dr hab. Edmund Grześkowiak, 19. dr n. farm. Jerzy Hennig, 20. prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Herman, 21. prof. dr hab. Tomasz Hermanowski, 22. dr med.

Andrzej Horoch, 23. prof. dr hab. n. med. Jacek Imiela, 24. dr n. med. Maria Jagas, 25. prof. dr hab. Jerzy Janecki, 26. prof. dr hab. n. med. Marek Jarema, 27. prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Jarmundowicz, 28. prof. dr hab. Mirosław Jarosz, 29. Urszula Jaworska, 30. mgr Renata Jażdż-Zaleska, 31. prof. dr hab. n. med. Sergiusz Jóźwiak, 32. prof. dr hab. n. med. Piotr Kaliciński, 33. prof. dr hab. Roman Kaliszan, 34. prof. dr hab. n. med. Danuta Karczewicz, 35. prof. dr hab. med. Przemysław Kardas, 36. prof. dr hab. n. med.

Andrzej Kaszuba, 37. prof. dr hab. n. med. Wanda Kawalec, 38. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy E. Kiwerski, 39. prof. dr hab. n. med. Marian Klinger, 40. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy Kołodziej, 41. prof. dr hab. n. med. Jerzy R. Kowalczyk, 42. dr n. med. Robert Kowalczyk, 43. dr n. med. Jacek Kozakiewicz, 44. lek. Ryszard Kozłowski, 45. prof. dr hab. n. med. Leszek Królicki, 46. prof. dr hab. Maciej Krzakowski, 47. prof. dr hab.

Jan Krzek, 48. prof. dr hab., dr h.c. mult. Andrzej Książek, 49. prof. dr hab. Teresa Kulik, 50. prof. dr hab. n. med. Jan Kulpa, 51. prof. dr hab. n. med. Wojciech Kustrzycki, 52. dr hab. (prof. UMK) Krzysztof Kusza, 53. dr n. med. Krzysztof Kuszewski, 54. dr n. med. Aleksandra Lewandowicz-Uszyńska, 55. prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński, 56. prof. dr hab. n. med. Witold Lukas, 57. prof. dr hab. n. med. Romuald Maleszka, 58. prof. dr hab. n. med. Paweł Małdyk, 59. dr n. med. Beata Małecka-Libera, 60. prof. dr hab. Grażyna Mielnik-Niedzielska, 61. prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło, 62. prof. dr hab. n. med. Janusz Moryś, 63. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz, 64. prof. dr hab. n. med. Wojciech Nowak, 65. prof. dr hab. n. med. Krystyna Olczyk, 66. prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, 67. dr hab. n. med. Krystyna Pawlas, 68. prof. dr hab. inż. Grzegorz Pawlicki, 69. prof. dr hab. n. med. Irena Ponikowska, 70. prof. zw. dr hab. n. med. Stanisław Radowicki, 71. dr n. med. Andrzej Rakowski, 72. dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk, 73. prof. dr hab. med. Kazimierz Roszkowski-Śliż, 74. prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, 75. dr hab. n. med. Leszek Sagan, 76. prof. dr hab. Bolesław Samoliński, 77. prof. dr hab. Maria Małgorzata Sąsiadek, 78. dr hab. med. (prof. UJ) Maciej Siedlar, 79. dr hab. n. med. Waldemar Skawiński, 80. lek. Maciej Sokołowski, 81. prof. dr hab. n. med. Jerzy Stelmachów, 82. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek, 83. prof. dr hab. n. med. Jerzy Strużyna, 84. prof. dr hab. n. med. Andrzej Szawłowski, 85. prof. dr hab. n. med. Cezary Szczylik, 86. dr hab. n. med. prof. nadzw. Zbigniew Śliwiński, 87. dr n. med. Jakub Śmiechowicz, 88. prof. dr hab. n. med. Barbara Świątek, 89. dr n. med. Jakub Trnka, 90. prof. dr hab. n. med. Tomasz Trojanowski, 91. prof. dr hab. n. med. Krystyna Walden-Gałuszko, 92. prof. dr hab. Andrzej Wall, 93. prof. dr hab. n. med.

Anna Walecka, 94. prof. dr hab. Marek Wesołowski, 95. dr hab. n. med. Andrzej Wojnar (prof. nadzw.

WSF), 96. dr n. med. Andrzej Wojtyła, 97. prof. dr hab. Jacek Wysocki, 98. prof. dr hab. n. med. Mirosław J. Wysocki, 99. dr hab. n. med. Stanisław Zajączek (prof. nadzw. PUM), 100. prof. dr hab. Marek Ziętek

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

5

Og贸lnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

nauk a

Tajemnice mózgu Naukowcy od lat starają się odpowiedzieć na pytanie: jakie możliwości zapamiętywania posiada ludzki mózg? Jedna z hipotez głosi, że maksymalną pojemność wyznacza liczba połączeń, które tworzy 100 miliardów neuronów. Idąc tym tropem, człowiek może zapamiętać informacje będące odpowiednikiem około 2,5 petabajtów (co równa się milionowi gigabajtów). Tyle mniej więcej miejsca na dysku zająłby trwający 300 lat film wideo. Są to jednak bardzo przybliżone dane, ponieważ w zapamiętywaniu rolę odgrywają również inne elementy, jak przykładowo proces zapominania, który zwalnia dostępną „pojemność”. Co sekundę do naszego umysłu dociera 100 megabajtów danych. Nowoczesne metody obrazowania mózgu pozwalają coraz lepiej zgłębiać jego tajemnice. Naukowcy obalili już m.in. mit mówiący o tym, że wykorzystujemy tylko 10% mózgu. Nawet podczas snu wszystkie jego części wykazują pewien poziom aktywności. (zdjęcie: Siemens, Magnetom Prisma)

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

7

nauk a

RYNEK ZDROWIA W PIGUŁCE Wydawca: kAMsOFt s.A. 40–235 katowice, ul 1 Maja 133 tel. +48 32 209-07-05 fax +48 32 209-07-15 e-mail: czasopismo@osoz.pl redaktor naczelny: Zygmunt kamiński Zespół redakcyjny: Aneta krzynówek, Aleksandra kurowska, gabriela Mendofik, Artur Olesch, Bożena Wojnarowicz-głuszek, Dorota Zacharzewska.

Współpracownicy: Magdalena Aleksandrowicz, Jolanta Bilińska, Jarek Frąckowiak, Anna Janczewska-radwan, Zyta kaźmierczak-Zagórska, urban kielichowski, Marek kubicki, Beata Małecka-libera, ewelina Nazarko-ludwiczak, christoph sowada, Anna szczerbak, krystyna Wechmann, Michał Zorzycki.

Ustawy, inwestycje i zmiany personalne Ustawy o zdrowiu publicznym oraz in vitro, ruch antyszczepionkowy, kolejne wyroki w sprawie błędów medycznych, zapowiadane protesty pielęgniarek i rezygnacje z pracy lekarzy – to jedne z głównych tematów w ostatnich tygodniach.

skład i łamanie: Piotr chamera Druk: iNFOMAX, katowice Nakład: 16 300 egzemplarzy Przedruk, kopiowanie, skracanie, wykorzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w czasopiśmie OsOZ bez zgody wydawcy kAMsOFt s.A. jest zabronione. redakcja nie odpowiada za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych. redakcja zastrzega sobie prawo do skracania zamieszczanych materiałów. Niezamówionych materiałów nie zwracamy.

Oglądaj relacje wideo na nowym kanale youtube czasopisma Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia.

PRENUMERATA CZASOPISMA co miesiąc dostarczamy naszym czytelnikom starannie wyselekcjonowaną wiedzę naukową m.in. z dziedziny zarządzania, prawa, profilaktyki, nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia i e-zdrowia.

Znajdziesz tutaj szczegółowe analizy medyczne i farmaceutyczne, bezcenne porady i wskazówki, ciekawe wywiady.

Dołącz do grona czytelników Ogólnopolskiego systemu Ochrony Zdrowia.

Zamówienia: redakcja@osoz.pl Zapraszamy na portal www.osoz.pl

8

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

AleksANDrA kurOWskA

Wieści z rynku Kolejne firmy z szeroko pojętej branży zdrowotnej wprowadzały w ostatnich tygodniach medyczne produkty na rynek. LUX MED zaprezentował program dla sportowców zawodowych i amatorów oraz plany budowy sieci placówek Profemed. Na razie uruchomiono pierwszą w Warszawie, ale do 2017 ma być sześć kolejnych. Medycynę sportową będzie również rozwijać w ramach już działających placówek. Menedżerem projektu „Medycyna dla Sportu i Aktywnych”, wdrażanego przez LUX MED, jest Robert Korzeniowski.

Z kolei Sport Klinika w Żorach wprowadziła do oferty specjalny pakiet badań funkcjonalnych dla biegaczy „Badanie i profilaktyka urazów u osób aktywnych”. Kolejne programy związane z promocją biegania przygotowało PZU. Spółka Nefrolux, prowadząca stacje dializ, zbudowała szpital na 150 łóżek w Siemia-

nowicach Śląskich. Będzie zabiegać o kontrakt, rozważa też współpracę ze spółką Szpital Miejski. Z kolei Specjalistyczne Centrum Medyczne z Polanicy Zdroju otworzyło nową poradnię chirurgii szczękowej, gdzie świadczy usługi w ramach kontraktu i komercyjnie.

Grupa Medicover postanowiła powiększyć sieć dzięki przejęciu. Kupiła 100 proc. udziałów w spółce Allenort Kardiologia (ma ona Oddział Kardiochirurgii Allenort, który od 2012 r. funkcjonuje w Szpitalu Medicover oraz Centrum Kardiologii Allenort w Warszawie).

Inwestora lub dzierżawcy szuka powiatowe Białogardzkie Regionalne Centrum Medyczne i nieoficjalnie mówi się o tym, że nabywcą może być PZU. Wojskowy Instytut Medyczny (WIM) oraz Falck Medycyna podpisały umowę dotyczącą współpracy naukowej oraz edukacyjnej. Będzie ona obejmować wspólne kształcenie kadr medycznych m.in.: w zakresie zaawansowanych zabiegów kardiologicznych (ACLS), zabezpieczenia medycznego działań taktycznych oraz szkolenia dla funkcjonariuszy Straży Pożarnej, Policji i Zespołów Ratownictwa Medycznego z całej Polski. Coraz popularniejszą formą współpracy są też klastry, m.in. z powodu zasad przyznawania unijnego dofinansowania w nowej perspektywie UE. BałRobert Korzeniowski, menedżer projektu „Medycyna dla Sportu i Aktywnych”, wdrażanego przez LUX MED.

nauk a

tycki Klaster Turystyki Zdrowotnej – to nowy podmiot założony przez kilkadziesiąt podmiotów głównie z branży hotelowej SPA i medycznej. Jego głównym celem jest pozyskanie turystów z Polski i zagranicy.

Podczas gdy część spółek i samorządów placówki sprzedaje, inne idą w zupełnie innym kierunku. Starosta wadowicki Bartosz Kaliński zwrócił się do Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej z wnioskiem o utworzenie przychodni POZ. Jak twierdzi, zakład będzie miał dzięki temu wyższe przychody, a pacjenci większy wybór na rynku zdominowanym przez prywatne podmioty. To nie pierwsza taka lokalna inicjatywa. Wbrew trendom wyzbywania się przyzakładowych przychodni (np. przez spółki z udziałem skarbu państwa na rzecz PZU) postanowił pójść Volkswagen Motor Polska. Firma wybudowała na terenie swojej fabryki w Polkowicach Centrum Rehabilitacji dla pracowników. Jak twierdzi, to działanie ma ją przybliżyć do miana „najlepszego pracodawcy w Polsce”. Fizjoterapeuci dokonali przeglądu wszystkich stanowisk pracy pod kątem ergonomii. Centrum cieszy się dużym zainteresowaniem, oferuje usługi od laseroterapii i ultradźwięków po terapie manualne.

Kolejne spółki ogłosiły wyniki za 2014 r. EMC Instytut Medyczny w 2014 r. osiągnął 243 mln zł skonsolidowanych przychodów wobec 173 mln zł rok wcześniej. Jednak równocześnie 5,8 mln zł skonsolidowanej straty netto wobec niespełna 0,8 mln zł zysku rok wcześniej. Na wynikach grupy zaciążyły koszty inwestycji oraz odpisy m.in. z tytułu nadwykonań. Przychody ze sprzedaży spółki Polmed S.A. wyniosły 60,6 mln zł i były o ponad 13 proc. wyższe niż w 2013 r. Zysk netto wyniósł 2,8 mln zł, podczas gdy w 2013 r. – 3,2 mln zł. Z kolei Enel-Med miał za zeszły rok 41,54 mln zł skonsolidowanego zysku netto wobec 2,44 mln zł zysku rok wcześniej. Ale gdyby nie sprzedaż spółki zależnej zysk wynosiłby znacznie mniej – 8,6 mln zł. Skonsolidowane przychody ze sprzedaży sięgnęły 213,68 mln, wobec 206,71 mln zł w roku 2013. Ubezpieczyciele – PZU, Allianz oraz TU Zdrowie przy okazji publikacji wyników, pochwalili się rosnącą sprzedażą produktów związanych ze zdrowiem.

Grupa Polpharma wybuduje nową fabrykę leków w podwarszawskich Duchnicach. W tym celu Rada Ministrów zdecydowała się przyłączyć do tarnobrze-

skiej SSE dodatkowe grunty. Spółka córka Polpharmy – ZFP Inwestycje planuje przeznaczyć na ten cel 266 mln zł i zatrudnić co najmniej 35 osób.

Z kolei Selvita otwiera pierwsze biuro zagraniczne – w Greater Boston Area.

Będzie ono wspierać projekty realizowane dla klientów z USA oraz pozyskiwać nowych partnerów i klientów do projektów badawczo-rozwojowych w dziedzinie onkologii. Selvita ma w USA 20 klientów, w tym jak twierdzi, z największych firm farmaceutycznych i biotechnologicznych na świecie.

Do mediów z rynku przebijały się głównie negatywne informacje – o kolejnych błędach medycznych lub ich podejrzeniach, a także kłopotach Mazowieckiego Szpitala Specjalistycznego w Radomiu, gdzie z pediatrii i interny zdecydowali się odejść lekarze, co skończyło się czasowym zamknięciem dwóch oddziałów.

Finanse w zdrowiu Wiadomo już, jakie placówki dostarczą danych do wyceny świadczeń w psychiatrii, od której AOTMiT zaczęła swoje działania w zakresie taryfikacji. Agencja opublikowała listę podmiotów, z którymi zawrze umowy w tym zakresie.

Równocześnie, Agencja na prośbę MZ i NFZ ma się zająć tematem znieczulenia przy porodzie. Przypomnijmy, że jego dodaniu, jako składowej świadczenia gwarantowanego, nie towarzyszyło podniesienie wyceny. Od lat trwa spór wokół pobierania za znieczulenie dodatkowych opłat przez placówki, które w ramach 1,7 tys. zł wyceny mają problem z zapewnieniem wartego 400–500 zł znieczulenia.

Z ciekawych zmian pośrednio związanych z finansami placówek warto wspomnieć, że NFZ zawarło elementy programu ochrony antybiotyków w kryteriach oceny ofert.

Na razie nie ma jednak mowy o podwyżce wyceny za punkty, w jakich NFZ rozlicza świadczeniodawców, choć po raz kolejny apelowały o to powiaty. Sytuacja staje się coraz trudniejsza, ponieważ rosną koszty i wymagania, a ponadto o podwyżki coraz ostrzej walczą pielęgniarki. W kolejnych szpitalach wchodzą w spory zbiorowe z pracodawcami.

W kwietniu chcą zorganizować ogólnopolską manifestację, a na wrzesień planują strajk.

kach kontroli aptek oraz ordynacji lekarskich w IV kwartale. W aptekach przeprowadzono 430 postępowań, z czego tylko w 62 przypadkach nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie realizacji recept refundowanych. Kontrole ordynacji lekarskich też wypadły źle – na 224 tylko w 58 NFZ nie miał zastrzeżeń.

W Funduszu powołano Zespół Koordynacyjny ds. Leczenia Pierwotnych Niedoborów Odporności, który zajmie się kwalifikowaniem i weryfikacją skuteczności leczenia pacjentów w ramach programu lekowego.

PASMI (Polski Związek Producentów Leków Bez Recepty) stanął w obronie centrów dystrybucyjnych. W reakcji na kontrole prowadzone przez GIF, organizacja wystosowała list, w którym zwraca uwagę, że prowadzenie centrów dystrybucyjnych w ramach przedsiębiorstwa zajmującego się detaliczną sprzedażą leków jest dopuszczalne w świetle Prawa farmaceutycznego. Działanie centrów nie pogarsza, a wręcz polepsza bezpieczeństwo pacjentów kupujących produkty lecznicze na rynku pozaaptecznym. Chodzi np. o sprzedaż leków do sieci Lidl, Biedronka.

Szczepienia stały się jednym z najpopularniejszych tematów w mediach. Impulsem do tego były prawdopodobnie doniesienia o przypadkach odry w Niemczech i w Polsce. Internet obiegły tzw. memy wyśmiewające lub piętnujące rodziców, którzy nie szczepią potomstwa oraz list lekarki relacjonującej jak niezaszczepione dziecko, chore na krztusiec, zaraziło u niej w poczekalni trzytygodniowe niemowlę. Popularny stał się też materiał z programu Jimmy’ego Kimmela, w którym amerykańscy lekarze nie przebierając w słowach wyjaśniają, dlaczego szczepienia są konieczne.

Czy zmieni to negatywny trend? Zobaczymy. W 2011 r. złożono w Polsce około 3 tys. odmów zaszczepienia, w 2012 r. było już ich 5,3 tys. a w 2013 r. – 7,2 tys. W 2014 r. rodzice złożyli już 12,7

» Szczepienia stały się jednym z najpopularniejszych tematów w mediach.«

Farmacja NFZ podał cykliczną informację o wyni-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

nauk a

tys. odmów. Ale dr Paweł Grzesiowski, prezes Fundacji Instytut Profilaktyki Zakażeń, uważa, że faktyczna liczba dzieci niezaszczepionych jest mniejsza, ponieważ część rodziców składa odmowy co roku.

Legislacja Projekt ustawy o zdrowiu publicznym po wielu opóźnieniach trafił w ostatnich dniach marca do konsultacji społecznych. Ustawa ma zintegrować działania na rzecz zdrowia, prowadzone obecnie przez różne resorty, samorządy lokalne, instytucje i organizacje. Na poczet zadań z zakresu zdrowia publicznego NFZ miałby utworzyć subkonto, na które spłynie 1,5 proc. jego budżetu. Pieniądze ma też „oddać” resort finansów. Do nowego Funduszu Zdrowia Publicznego ma trafić: 1 proc. z akcyzy na alkohol, 0,5 proc. z akcyzy na tytoń oraz 3 proc. z akcyzy od gier hazardowych. W pierwszym roku działania ustawy (czyli 2016) ma w ten sposób zostać wygenerowane ok. 1,5 mld.

Rząd przyjął za to projekt zapowiadanej od lat ustawy o in vitro, choć szanse na to, by znalazła wystarczającą liczbę zwolenników w Sejmie są niewielkie.

Toczą się burzliwe prace nad kolejnymi zmianami w Prawie farmaceutycznym. Posłowie sejmowej podkomisji odrzucili kontrowersyjną poprawkę NRA, która zakładała obowiązek stałych dostaw do hurtowni leków w ilościach niezbędnych do zaspokojenia potrzeb pacjentów. – Idea jest wspaniała, ale zapis legislacyjny w praktyce uniemożliwi jakąkolwiek egzekucję tego przepisu – przyznał wiceminister zdrowia, Igor Radziewicz-Winnicki. Sprawozdanie podkomisji zostało już przyjęte przez Komisję Zdrowia.

Zmiany systemowe Nie milkną głosy krytyki wobec pakietu onkologicznego ze strony lekarzy i części organizacji pacjenckich.

– Pakiet onkologiczny to nieudany eksperyment i należy go jak najszybciej zakończyć – przekonywali lekarze i szefowie szpitali na konferencji w siedzibie Naczelnej Rady Lekarskiej.

Wskazywali na różne braki pakietu oraz negatywne skutki jak wydłużenie kolejek do lekarzy rodzinnych. Jak już informowaliśmy, NRL zdecydowało o skierowaniu do Trybunału Konstytucyjnego wniosku o zbadanie zgodności zapisów pakietu z ustawą zasadniczą. Z kolei onkolodzy zaapelowali do 10

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

Inauguracja strategii na rzecz profilaktyki i zwalczania chorób mózgu „Brain Plan dla Polski”.

premier oraz ministra zdrowia o wspólne prace nad poprawieniem pakietu.

Ewa Kopacz obiecała, że podsumowanie działania ustawy rząd zaprezentuje w kwietniu.

Pozytywnym i ciekawym wydarzeniem, mogącym być „zaczynem” do dawno oczekiwanych zmian systemowych, stała się inauguracja strategii na rzecz profilaktyki i zwalczania chorób mózgu „Brain Plan dla Polski”. Zorganizowały ją w biurze Rzecznika Praw Obywatelskich Fundacja NeuroPozytywni i Polska Rada Mózgu, którą kieruje prof. Grzegorz Opala. Polscy i zagraniczni eksperci dyskutowali o strategiach w zakresie profilaktyki i zwalczania chorób mózgu.

Personalia W MZ powołano dwóch nowych wiceministrów: Cezary Cieślukowski (zastąpił Aleksandra Soplińskiego) nadzoruje departamenty m.in. Dialogu Społecznego, Matki i Dziecka oraz Pielęgniarek i Położnych. Z kolei Anna Łukasik (powołana w miejsce Cezarego Rzemka) nadzoruje departamenty: Budżetu, Finansów i Inwestycji; Nadzoru, Kontroli i Skarg; Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Polityki Zdrowotnej.

Z kolei wiceminister zdrowia Sławomir Neumann wygrał wybory na szefa pomorskiej PO. Pokonał m.in. Marszałka Senatu Bogdana Borusewicza. Neumann nie zamierza na razie rezygnować z pracy na Miodowej.

Andrzej Klesyk przez kolejną kadencję będzie dzierżył stery największego polskiego ubezpieczyciela. Oznacza to m.in., że wdrażane będą plany rozwoju usług z obszaru zdrowia, od po-

lis zdrowotnych grupowych i korporacyjnych po sieć własnych placówek medycznych PZU. Zdrowie ma być już za kilka lat jedną z głównych nóg biznesowych grupy.

Barbara Bulanowska, była dyrektor oddziału małopolskiego NFZ, została szefem Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.

Dr Joanna Brett-Chruściel została dyrektorem medycznym CM ENEL-MED. Jest pediatrą diabetologiem. Pracowała m.in. w LUX MED (jako konsultant ds. pediatrii) oraz w CZD. Prof. Andrzej Bochenek zakończył blisko 27-letnią współpracę z Górnośląskim Centrum Medycznym w Katowicach-Ochojcu i operuje wyłącznie w ośrodkach American Heart of Poland.

Andrzej Sokołowski, prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Prywatnych, został sekretarzem Europejskiej Unii Szpitali Prywatnych.

Polityka Zdaniem 30 proc. Polaków, najważniejszym tematem kampanii prezydenckiej powinna być ochrona zdrowia. To najczęściej padająca odpowiedź – wynika z sondażu przeprowadzonego na zlecenie TVN24 przez Millward Brown. Na dalszym planie był m.in. system emerytalny i polityka prorodzinna.  Aleksandra Kurowska, dziennikarka od ponad 11 lat zajmująca się tematyką medyczną oraz finansową. Współpracuje m.in. z redakcją Służby Zdrowia oraz z Instytutem Zdrowia i Demokracji (IZID). Pracowała w dziale ekonomicznym Życia Warszawy, Gazecie Giełdy „Parkiet”, Rzeczpospolitej oraz Dzienniku Gazecie Prawnej. Absolwentka Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych UW.

nauk a

Og贸lnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

11

nauk a

LABORATORIUM PSYCHOLOGII

Forma i treść W czasie rozmowy lekarza z pacjentem ważne jest każde słowo, ruch ciała, gest.

Od stylu komunikacji zależy efekt leczenia i motywacja do zachowań prozdrowotnych.

Na które elementy wizyty trzeba zwrócić szczególną uwagę?

Rola lekarza wykracza znacznie dalej poza techniczną diagnozę, zlecenie badań, skierowanie na dalsze leczenie, wypisanie recepty. Kilkanaście minut wizyty może zadecydować o tym, czy pacjent zmieni swój tryb życia, rzuci szkodliwy nałóg, zacznie przestrzegać zaleceń farmakoterapii, dostosuje się do wskazówek specjalisty. W procesie leczenia aspekty psychologiczne mogą odegrać większą rolę niż sama medycyna. Badania naukowe potwierdzają tzw. efekt placebo w kontakcie z lekarzem.

Odpowiednie zachowanie lekarza motywuje pacjenta, wycisza negatywne emocje, zwiększa poczucie bezpieczeństwa i kontroli nad chorobą.

Zadanie nie jest łatwe – wizyta lekarska wiąże się z emocjami po stronie pacjenta, które mogą zaburzać interpretację rozmowy, blokować niektóre informacje, wywoływać bunt i niezrozumienie. W interakcji lekarza z pacjentem czasami słowa są zbędne. Sama mowa ciała, wystrój wnętrza, postawa specjalisty wywierają znaczący wpływ. Przy braku dwustronnego porozumienia, łatwo o utratę zaufania. Dzieje się tak, gdy komunikaty werbalne nie pasują do gestów, zaczyna dominować atmosfera pośpiechu i przedmiotowe podejście, specjalistyczne słownictwo powoduje po stronie pacjenta izolację i zagubienie. Nikt nie chce być traktowany jako przypadek kliniczny albo kolejny numer kartoteki, ale z drugiej strony czas spotkania jest bezlitośnie limitowany.

W poprawnej komunikacji muszą zaistnieć trzy ogniwa: aktywne słuchanie, słowne przekazywanie informacji i sygnały niewerbalne (mimika twarzy, ułożenie ciała). Nie mniejszą rolę odgrywa aranżacja wnętrza. Eric Berne, zajmujący się problematyką komunikacji społecznej, interakcje między ludźmi okre-

12

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

śla transakcjami. Transakcja korzystna to taka, gdzie występuje zgodność pomiędzy intencjami nadawcy i interpretacją odbiorcy. Są też transakcje negatywne, z tzw. podwójną intencją (jawną i zakamuflowaną). Znamy ją doskonale z sytuacji życiowych, gdy pozornie chcemy zgodzić się z rozmówcą, ale intencją jest zaprzeczenie („ma Pani/Pan rację, ale...”). Może ona bardzo szybko doprowadzić do napięć komunikacyjnych.

Komunikacja otwarta, czytelna, prosta, empatyczna i dopasowana do odbiorcy uważana jest za najbardziej skuteczną. Im lekarz lepiej poza swojego pacjenta, tym skuteczniej jest w stanie nawiązać interpersonalny kontakt, dobierając odpowiednio słowa i gesty oraz działania. Wiedza o sytuacji finansowej pozwoli zaproponować leczenie zgodne z możliwościami budżetowymi. Nie ma nic gorszego niż oderwane od rzeczywistości rady i wskazówki („proszę unikać stresu” nie sprawdzi się jako zalecenie dla osoby na wysokim stanowisku, będzie tylko pustym sloganem). Lekarz musi odczytywać sygnały zwrotne i elastycznie na nie reagować. Wbrew pozorom, jest to możliwe nawet podczas krótkiej wizyty i rozmowy. Biorąc pod uwagę codzienną liczbę wizyt, dobrze opracowana kartoteka, wzbogacona o dodatkowe notatki (poza listą procedur medycznych), będzie pomocna w odtworzeniu profilu pacjenta przy kolejnym spotkaniu.

Zacznijmy od początku, czyli pierwszych chwil wizyty.

W przypadku nowych pacjentów, zwłaszcza obciążonych poważną chorobą, pojawiają się silne emocje (strach, dezorientacja, niepewność, opór). Należy spróbować je wyciszyć a następnie ograniczyć ilość podawanych informacji, wielokrotnie je powtarzając lub nawet zapisując na kartce papieru. Warto upewnić

nauk a

się, czy pacjent zrozumiał przekaz zgodnie z naszymi intencjami. W przeciwnym przypadku może się okazać, że chory – nie ze swojej winy – zapomni, co powiedział lekarz. Przydatną ciekawostką jest mechanizm, według którego najlepiej zapamiętujemy informacje podane na początku i końcu (efekt świeżości) i te przekazane z entuzjazmem.

Jednym ze sposobów, który może okazać się pomocny w budowaniu relacji z pacjentem, jest tzw. technika kalki. Polega ona na dopasowaniu się do stylu bycia, mówienia, osobowości, zachowania pacjenta. Dużym ułatwieniem może być „podążanie za pacjentem” i reagowanie na jego zachowania. I tak w chwili ciszy, lekarz zawsze może powiedzieć „czy chce Pan/Pani o coś zapytać”, „czy coś Pana/Panią niepokoi”. Kiedy przerwa w rozmowie wynika z obowiązków biurokratycznych (notowanie historii choroby, wyników badań w kartotece lub komputerze, wystawianie recepty), zamiast milczeć, lepiej podtrzymać komunikację („teraz muszę zapisać wszystkie informacje i wystawię Pani/Panu receptę”). Dzięki temu pacjent nie poczuje się ignorowany i lekceważony. Aktywne słuchanie (parafrazowanie wypowiedzi pacjenta, zadawanie pytań, potwierdzanie zrozumienia) pomoże poznać punkt widzenia rozmówcy, jego motywy oraz emocje, a czasami dotrzeć do skrywanych informacji, mających duże znaczenie dla diagnozy lub leczenia. Do tego potrzebna jest też spora dawka empatii, asertywności – umiejętność wczucia się w tok rozumowania pacjenta. Z jednym zastrzeżeniem – lekarz powinien unikać osobistego zaangażowania w sprawy pacjenta, gdyż może to w dłuższej perspektywie grozić wypaleniem zawodowym, stanami depresyjnymi.

Pytania otwarte nie dyscyplinują tak dobrze odpowiedzi, ale dają większą szansę na pełne poznanie objawów choroby i „zdobycie” kluczowych informacji. Przy pytaniach zamkniętych bardzo łatwo naprowadzić chorego na tok myślenia, zasugerować chorobę, pod którą rozmówca będzie podporządkowywać kolejne symptomy, co w efekcie doprowadzi do poczucia niezrozumienia i próby poszukiwania pomocy u innego lekarza. Błędem jest słownictwo specjalistyczne i skróty myślowe, które wprowadzają niepotrzebne zakłopotanie. Informacja, że „wynik jest negatywny lub pozytywny” sprowokuje wątpliwości po stronie pacjenta „to dobrze, czy źle?”. Polecenie „proszę się rozebrać” wymusi krępujące pytanie „którą część garderoby mam zdjąć?”.

» Pacjent nie jest przypadkiem klinicznym, ale żywym człowiekiem ze swoimi emocjami, obawami i nadzieją.«

Choć zdajemy sobie z tego sprawę, bardzo często zapominamy o roli komunikacji niewerbalnej. O ocenie wypowiedzi w 7% decyduje sama treść, w 38% ton głosu, w 55% przekaz zawarty w mimice. Sama treść nie wystarczy. Nawet najbardziej profesjonalna wypowiedź o merytorycznej zawartości po prostu nie spełni w 100% swojej roli. Przekaz werbalny i niewerbalny muszą się ze sobą w pełni zgadzać, a do tego niezbędna jest pełna szczerość. Przełamanie barier komunikacyjnych można uzyskać stosując proste metody. Kiedy lekarz wychodzi przed gabinet i prosi kolejnego pacjenta, wskazuje mu miejsce, wita uściskiem dłoni i zadaje pytanie o samopoczucie, zwiększa prawdopodobieństwo przyjaznej rozmowy. Uporządkowane biurko, atrybuty autorytetu (ubranie, stetoskop, dyplomy i certyfikaty na ścianie, wyposażenie medyczne), ciepła atmosfera pozwalają pacjentowi poczuć się komfortowo i bezpiecznie. Jednym z elementów, o którym często się zapomina, jest intymność. Zakłóci ją wchodząca z kartotekami rejestratorka albo pielęgniarka.

Innego podejścia wymagają pacjenci zgłaszający się z niezagrażającymi zdrowiu i życiu problemami (grypa, przeziębienie, lekkie choroby), a innego osoby uzależnione od substancji psychoaktywnych, w stanach terminalnych, seniorzy oraz dzieci.

Do każdej z tych grup trzeba odpowiednio dobrać zachowanie, postawę i sposób komunikacji. Tak, aby wygenerować poczucie bezpieczeństwa i wiarygodności. Należy również pamiętać, że czasy, gdy lekarz posiadał wyłączność na wiedzę medyczną, minęły. Współczesny chory jest osobą doskonale poinformowaną, o chorobie często wcześniej czyta w Internecie, a do gabinetu zgłasza się po to, by potwierdzić postawioną przez „dr Google” diagnozę. Krytykowanie pacjenta za tego typu zachowania jest drogą donikąd. O wiele lepiej powiedzieć „znam informacje dostępne na stronach internetowych, proszę mimo to zaufać mojemu kilkunastoletniemu doświadczeniu i aktualnej wiedzy naukowej” zamiast „proszę nie czytać tego, co ludzie wypisują w Internecie”.

Umiejętności komunikacyjne trzeba nieustannie doskonalić, podobnie jak aktualizowanie wiedzy fachowej. Zacząć można od stosowania kilku prostych zasad, będących dobrym wstępem do lepszego porozumienia z pacjentem: – wyrażaj się jasno, rzeczowo i zrozumiale, – aktywnie słuchaj i pokaż to, poświęć choremu swoją uwagę, – powtarzaj najważniejsze informacje, – okazuj zrozumienie i empatię, – wyjaśniaj, pytaj, odpowiadaj na pytania, – bądź wrażliwy na każdego pacjenta, podążaj za jego postawą, – unikaj nieszczerości, – podchodź do każdego pacjenta indywidualnie, – interesuj się pacjentem jako człowiekiem, nie tylko jego chorobą, – uwzględniaj w rozmowie kontekst sytuacyjny, – wspieraj emocjonalnie, – dopasuj mowę ciała do przekazu werbalnego, – zadbaj o intymną atmosferę wizyty, – stwórz warunki potwierdzające profesjonalne podejście do pracy, – bądź serdeczny w stosunku do pacjenta, aby poczuł się bezpiecznie.  Na podstawie i z fragmentami opracowania „Ogólne zasady komunikacji między pacjentem a lekarzem” Izabela Stangierska, Wanda HorstSikorska. Grafika: juhansonin/Foter/CC BY

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

13

Innowac je

ALERT EPIDEMIOLOGICZNY (maj 2015) ALERGIA POZIOM NASILENIA ALERGII

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

66%

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

PROGNOZA KOSZTÓW ALERGII (maj)

TREND W STOSUNKU DO kwietnia

Dolnośląskie

2 282

Kujawsko-pomorskie

1 600

Łódzkie

1 527

Lubelskie

1 951

Lubuskie

2 013

Małopolskie

1 693

Mazowieckie

2 968

Opolskie

1 443

Podkarpackie

1 729

Podlaskie

1 837

Pomorskie

2 080

Śląskie

1 916

Świętokrzyskie

1 470

Warmińsko-mazurskie

1 390

Wielkopolskie

1 882

Zachodniopomorskie

1 921

               

PROGNOZA KOSZTÓW GRYPY I PRZEZIĘBIENIA (maj)

TREND W STOSUNKU DO kwietnia

Dolnośląskie

3 002

Kujawsko-pomorskie

2 482

Łódzkie

2 402

Lubelskie

2 756

Lubuskie

2 492

Małopolskie

2 518

Mazowieckie

3 437

Opolskie

2 131

Podkarpackie

2 390

Podlaskie

2 839

Pomorskie

2 818

Śląskie

2 277

Świętokrzyskie

1 860

Warmińsko-mazurskie

2 074

Wielkopolskie

2 483

Zachodniopomorskie

2 497

               

WOJEWÓDZTWO

GRYPA I PRZEZIĘBIENIE POZIOM NASILENIA GRYPY I PRZEZIĘBIENIA

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

14

51%

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

WOJEWÓDZTWO

Innowac je

APLIKACjE 1.

2.

.

3.

5.

4.

 Figure 1

 Babee

 Nasza Cukrzyca

Kanadyjska aplikacja dla lekarzy, pielęgniarek i studentów medycyny weszła na polski rynek. Figure 1 to narzędzie umożliwiające prowadzenie dyskusji na temat skomplikowanych przypadków medycznych z innymi użytkownikami, dzielenie się wiedzą, pomoc w stawianiu diagnozy. Zasada działania jest prosta: wystarczy wykonać zdjęcie telefonem i umieścić je na swoim koncie, aby inni użytkownicy mogli komentować przypadek medyczny.

Ochrona prywatności jest jedną z najważniejszych cech aplikacji. Narzędzie automatycznie wykrywa twarz na zdjęciu i zasłania ją. Gama funkcji korygujących pozwoli szybko usunąć inne cechy pacjenta, które mogłyby ułatwić jego identyfikację.

Babee jest aplikacją, dzięki której już nigdy nie zapomnisz o szczepieniu swojego dziecka. Teminarz szczepień został opracowany na podstawie wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia. Użytkownik ma do wyboru warianty obowiązkowe i nieobowiązkowe. Aplikacja podaje też informacje, ile „ukłuć” czeka dziecko w każdym wariancie. Babee daje możliwość wyeksportowania spisu już wykonanych szczepień do organizatora obozów i wakacyjnych wyjazdów, na których przebywa dziecko.

Aplikacja dla użytkowników serwisu naszacukrzyca.pl. Pozwala na prowadzenie dzienniczka choroby i korzystanie z kalkulatora posiłku oraz bolusa. Uruchomienie aplikacji wymaga założenia konta w serwisie naszacukrzyca.pl.

iOS oraz Android Bezpłatna

 Vision Test

 mediSafe Jedna z ciekawszych aplikacji pomagających organizować farmakoterapię. Wystarczy wprowadzić dane o zalecanym dawkowaniu, aby otrzymywać powiadomienia i kontrolować, czy leki zażywane są regularnie. iOS oraz Android Bezpłatna

iOS oraz Android Bezpłatna

 Sleep Genius

Pierwsze podstawowe badanie wzroku, które wykonamy we własnym domu, a które pozwoli ocenić m.in. ostrość widzenia, astygmatyzm, zdolność rozróżniania kolorów. Przy aplikacjach autodiagnozy warto zaznaczyć, że samodzielny test nie może zastąpić wizyty u okulisty. Tylko lekarz jest w stanie całościowo ocenić zdrowie oczu.

Sen to jeden z najważniejszych determinantów jakości życia, samopoczucia i zdrowia. Jak dowodzą ostatnie badania, jego niedobór może być jedną z przyczyn otyłości, zawału serca, nowotworów. Już 25% dorosłych zażywa tabletki nasenne.

Dla osób mających problemy ze snem, stworzono specjalną aplikację. W jej rozwój zaangażowali się eksperci w dziedzinach neurologii i muzykologii. Efektem jest narzędzie inne od popularnych aplikacji imitujących dźwięki natury, którego działanie potwierdzono naukowo.

We wnętrzu m.in. różne programy snu, program drzemki energetycznej, budzik uwzględniający cykle snu.

iOS oraz Android Bezpłatna

iOS oraz Android 4,99 €

iOS oraz Android Bezpłatna

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

15

Raport

GEOMETRIA RYNKU ZDROWIA

Co zmieni ustawa o zdrowiu publicznym? Jak wygląda sytuacja lekarzy i pacjentów w Polsce? Czy warto przekształcić szpital w spółkę prawa handlowego? W jaki sposób przygotować się na wdrożenie e-dokumentacji medycznej?

Do czego są nam potrzebne prywatne ubezpieczenia zdrowotne? Jaka przyszłość czeka rynek farmaceutyczny?

Szukając odpowiedzi na najbardziej aktualne pytania, kreślimy obraz rynku ochrony zdrowia, szukamy wzoru na dobre rozwiązania systemowe.

16

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

Raport

Co nowego wniesie ustawa o zdrowiu publicznym do polskiego systemu ochrony zdrowia?

Dr n. med. Beata Małecka-Libera Wiceminister Zdrowia

W ciągu jednego dnia w Polsce umiera ok. 1050 osób. Około 460 – 470 z nich w następstwie chorób układu krążenia, 260 z powodu nowotworów złośliwych.

Z tych 380 tys. śmierci, które zdarzają się w ciągu roku, 1/3 to są zgony przedwczesne. Na pewno można im zapobiec.

W jaki sposób? Poprzez profilaktykę, świadomość, nowe podejście do dbania o zdrowie.

Choroby cywilizacyjne, czyli choroby związane ze stylem życia to plaga, z którą medycyna naprawcza nie jest w stanie już sobie poradzić. To one dominują, jeżeli chodzi o umieralność. Poza tym, koszty chorób cywilizacyjnych, które są chorobami przewlekłymi, gwałtownie wzrastają. Dawniej choroby średnio leczono około roku, teraz – 8 lat. Całkowite koszty leczenia dolegliwości ser-

cowo-naczyniowych (hospitalizacja, leki, produktywność utracona z powodu wcześniejszych rent i emerytur, przedwczesna umieralność, zwolnienia chorobowe) w 2011 roku wyniosły 41,9 mld zł. 3,5 mld zł to koszty spowodowane tylko samą otyłością, a 4,5 mld to koszty, jakie generuje cukrzyca.

Pamiętajmy jednak, że są to choroby, na które my i nasze środowisko mamy wpływ, ale musimy myśleć o zdrowiu zupełnie inaczej niż dotychczas. Nie poprzez chorobę, a zapobieganie, nie poprzez leczenie powikłań, a prewencję, bo zbyt wielu z nas o swoich chorobach dowiaduje się dopiero wtedy, gdy na prewencję jest już zdecydowanie za późno.

To właśnie zapoczątkować ma ustawa o zdrowiu publicznym.

Obecnie różne ministerstwa, NFZ, samorządy realizują programy profilaktyczne i zdrowotne z zakresu zdrowia publicz-

nego. Z jednej strony mamy dużą ilość programów, z drugiej – nieregularne rozmieszczenie na terenie Polski i brak sprawozdawczości. Nie wiemy, ile z nich rzeczywiście daje efekt, bo większości nie oceniamy, nie mierzymy, nie badamy.

Dlatego ustawa o zdrowiu publicznym wprowadzi koordynację działań w zakresie zdrowia publicznego, a także konieczność diagnozowania problemów i racjonalnego planowania interwencji. Dodatkowo umożliwi wspieranie samorządów lokalnych, w szczególności małych gmin, w realizowaniu ustawowych obowiązków związanych z promowaniem i ochroną zdrowia, poprzez motywowanie, wspieranie, dostarczanie wiedzy o wpływie czynników ryzyka na zdrowie i umiejętności skutecznego tworzenia warunków, które będą sprzyjać utrzymaniu i polepszaniu zdrowia społeczności.

W tym celu, ustawa o zdrowiu publicznym powołuje Pełnomocnika Rządu

» Ustawa o zdrowiu publicznym pozwoli lepiej planować, koordynować i mierzyć efekty programów promocji i ochrony zdrowia.«

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

17

RapoRt

do spraw zdrowia publicznego w randze sekretarza stanu, który będzie koordynował, inicjował i monitorował realizację przepisów przewidzianych projektowaną ustawą. Planuje się także utworzenie Komitetu Sterującego Narodowego Programu Zdrowia. W jego skład wchodzić będą sekretarze lub podsekretarze stanu,

a także Radę do spraw zdrowia publicznego, organ opiniotwórczo – doradczy dla Pełnomocnika.

Wykonywanie projektowanej ustawy będzie możliwe poprzez przyjęcie Narodowego Programu Zdrowia – rozporządzenia Rady Ministrów, które będzie dokumentem strategiczno – wykonawczym.

Dzięki zmianom, jakie wniesie ustawa, a także w efekcie przyjęcia Narodowego Programu Zdrowia, będzie możliwe wzmocnienie działań na rzecz zapobiegania chorobom (edukacja, profilaktyka, motywowanie, stwarzanie dodatkowych możliwości) i podnoszenie potencjału zdrowia. 

jakich zmian potrzebuje system ochrony zdrowia w Polsce?

ANNA JANcZeWskA-rADWAN Minister ds. systemu ochrony zdrowia gospodarczego gabinetu cieni Bcc

System ochrony zdrowia w Polsce wymaga wypracowania, ponad partyjnymi podziałami i interesami, wizji oraz strategii w długofalowej perspektywie, z uwzględnieniem wszystkich wyzwań, jakie przed nim stoją, w tym przede wszystkim problemu starzejącego się społeczeństwa. Jest to fundamentalna sprawa, bowiem różne zmiany i nowe regulacje, jakie są wprowadzane przez

kolejne rządy, nie zapewniają spójności, harmonii i efektywności systemu.

W minionych latach podjęto szereg dyskusji i powstało kilka opracowań na ten temat. Nie udało się jednak dotąd wypracować takiego dokumentu, który miałby moc wiążącą dla kolejnych rządów.

W 2008 roku „biały szczyt” ochrony zdrowia, pod patronatem premiera Donalda Tuska, stworzył rekomendacje w sprawie kierunków koniecznych zmian. Uczestniczyli w nim wszyscy interesariusze rynku i przedstawiciele naj-

» Policy paper dla ochrony zdrowia na lata 2014–2020 zakłada zmiany w sposobie fi nasowania opieki zdrowotnej.«

18

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

większych partii politycznych. Niestety, skończyło się tylko na tych rekomendacjach. Zabrakło konsekwencji i determinacji w dalszych działaniach i przy ich wdrażaniu. Warto jednak przypomnieć wypracowane rekomendacje. Zakładały one wprowadzenie niewielkiej odpłatności, przynajmniej za część zdrowotnych świadczeń gwarantowanych, oraz za świadczenia towarzyszące (m.in. koszty zakwaterowania i wyżywienia pacjentów) przy jednoczesnej organizacji pomocy finansowej dla osób, dla których dopłaty mogłyby stanowić barierę dostępu do świadczeń. Zgodzono się również, że należy uporządkować i urealnić koszyk świadczeń gwarantowanych, stwarzając wykaz świadczeń bezpłatnych, częściowo odpłatnych i odpłatnych, gwarantując jednocześnie odpowiednie środki na ich finansowanie. Źródłem finansowania świadczeń miałyby być ubezpieczenia. Uczestnicy „białego szczytu” potwierdzili potrzebę budowania takiego systemu, który docelowo pozwalałby na przejmowanie zadań powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego przez konkurujących ze sobą ubezpieczycieli publicznych i niepublicznych z zachowaniem zasady solidaryzmu społecznego. Zaakceptowano też ideę dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych, które nie powinny obejmować swoim zakresem tego, co jest już zagwarantowane przez płatnika publicznego, ani prowadzić do zrzekania się uprawnień nabytych w ramach obowiązkowo opłacanego ubezpieczenia. Rolnicy płaciliby składkę, tak jak inni obywatele. Budżet państwa powinien pokrywać składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne jedynie za te osoby, które nie mają możliwości samodzielnego

Raport

ich opłacania. Zdaniem premiera Donalda Tuska, w 2008 roku składka na obowiązkowe ubezpieczenie powinna od 2010 roku wynosić 10 proc.

We wrześniu 2014 roku Ministerstwo Zdrowia przedstawiło – zatwierdzoną przez rząd w tzw. „Policy paper dla ochrony zdrowia na lata 2014–2020” – swoją wizję i strategię systemu ochrony zdrowia. Wizja ta brzmi: „Zorientowany na dłuższe życie w zdrowiu, potrzeby obecnego i przyszłego pacjenta oraz dostosowany do trendów demograficznych i epidemiologicznych system ochrony zdrowia, oparty na właściwych ilościowo i jakościowo: zasobach, procesach i wartościach efektywnie zarządzanych i prawidłowo alokowanych”. Trud-

no się nie zgodzić z tak sformułowaną misją.

By ją urzeczywistnić, Ministerstwo Zdrowia zakłada w Policy Paper „zmiany w sposobie finansowania opieki zdrowotnej oraz rozwiniętej i racjonalnie rozmieszczonej struktury służby zdrowia, jak również opracowanie nowego modelu finansowania, uwzględniającego dopływ środków prywatnych”, w tym wprowadzenie dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych, jako alternatywnych, obok umów z NFZ, źródeł finansowania świadczeń zdrowotnych.

Ministerstwo Zdrowia, zgodnie z przedstawionymi założeniami, przewiduje też zwiększenie nakładów publicz-

nych w ochronie zdrowia do 6,1% PKB w 2020 roku, czyli do 120,2 mld zł.

Szkoda, że opracowana wizja nie została jak dotąd poddana publicznej debacie, dopracowana w części strategii i zaakceptowana przez wszystkich interesariuszy rynku ochrony zdrowia. Jeżeli porównamy wypracowane rekomendacje „białego szczytu” z 2008 roku z tym dokumentem, nie powinno stanowić to problemu, bo w większości fundamentalnych zagadnień obydwa dokumenty są zgodne.

Może teraz nadszedł czas, by pod patronatem Prezydenta RP odbył się „biały szczyt ponad podziałami”, którego efektem byłoby uzyskanie narodowego konsensu w sprawie długofalowej wizji i strategii dla ochrony zdrowia? 

Z jakimi problemami najczęściej borykają się lekarze w Polsce?

Dr Zyta Kaźmierczak-Zagórska Wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej

Z własnego doświadczenia ordynatora na oddziale laryngologicznym przede wszystkim bardzo krytycznie oceniam tendencję rządzących do ustanawiania coraz to nowszych przepisów regulujących szczegółowo zakres uprawnień, które w nieuzasadniony merytorycznie sposób ograniczają wykonywanie zawodów lekarza i lekarza dentysty.

Wszechobecne wymagania biurokratyczne, nie mające nic wspólnego z leczeniem, paraliżują naszą pracę i powodują liczne utrudnienia oraz ograniczenia dla pacjentów. Niezwykle aktualnym tego przykładem jest pakiet onkologiczny wprowadzony w pośpiechu, z pominięciem konsultacji społecznych i bez pilotażu, za to z zapowiedzią Ministerstwa Zdrowia, że ocenę reformy poznamy w kwietniu. Ale od stycznia to lekarze i pacjenci borykają się z wieloma problemami i pytaniami, na które odpowiedzi nie jest w stanie udzielić ani ministerstwo, ani NFZ.

pracownikach po 50 roku życia. Coraz więcej specjalistów decyduje się też na wyjazd – najczęściej są to anestezjolo-

dzy, patomorfolodzy, chirurdzy, radiolodzy, specjaliści medycyny ratunkowej.

Nakłady na ochronę zdrowia w Polsce są

» Wszechobecne wymagania biurokratyczne, nie mające nic wspólnego z leczeniem, paraliżują naszą pracę.«

Sytuacja jest tym bardziej niepokojąca, że środowisko lekarzy w Polsce bardzo się starzeje – system opiera się na

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

19

Raport

jednymi z najniższych w Europie. W krajach zachodnich lekarze mają dużo lepszy dostęp do specjalistycznego sprzętu i znacznie większe możliwości rozwoju zawodowego, nie wspominając już chociażby o uregulowanym i przestrzeganym czasie pracy czy stabilniejszych wynagrodzeniach.

Z zaniepokojeniem obserwuję też problemy młodych lekarzy, jak na przykład trudności w dostępie do specjalizacji. Młody lekarz ma bardzo ograniczone możliwości pracy bezpośrednio po studiach, jeśli nie zakwalifikuje się do postępowania specjalizacyjnego. Coraz trudniej znaleźć miejsce akredytowane

do specjalizacji, ponieważ NFZ ani MZ nie uwzględnia faktu prowadzenia szkolenia podczas kontraktowania. Zatem szpitale – ponieważ one głównie prowadzą specjalizacje – nie są zainteresowane przyjmowaniem młodych lekarzy do pracy, gdyż rodzi to cały szereg zobowiązań. Jest też problem z kierownikami specjalizacji. Dobrze wykształceni specjaliści coraz częściej podejmują pracę w ramach kontaktu, a wówczas nie mają czasu na szkolenie innych, tylko realizują własne zadania zgodne z kontaktem.

Myślę, że coraz bardziej dotkliwa dla lekarzy jest również presja społeczna spowodowana atakami medialnymi na środowisko lekarskie. Medialne wyro-

ki w pogoni za sensacją zapadają bardzo szybko i na długo zostają w pamięci społeczeństwa, przyczyniając się do osłabienia relacji między lekarzem a pacjentem, w której zaufanie jest fundamentalnym elementem i ma istotny wpływ na osiągane efekty terapeutyczne.

Podsumowując – jesteśmy coraz starsi, coraz bardziej obciążani biurokratycznymi obowiązkami, niedofinansowany i chaotyczny system ogranicza nasze możliwości leczenia pacjentów, a przed nami jeszcze ryzyko, że nasi młodsi koledzy – zniechęceni wieloma kłopotami już na początku swojej zawodowej drogi – zdecydują się na opuszczenie kraju. 

Jaką przewagę mają podmioty medyczne przekształcone w spółki prawa handlowego? Czy to rozwiązanie sprawdza się w praktyce?

Anna Szczerbak Prezes Zarządu NAFIS S.A.

Charakter spółek prawa handlowego oraz rola, jaką pełnią one w systemie ochrony zdrowia, ewoluuje. Mamy z roku na rok coraz więcej doświadczeń i odgrywamy coraz większe znaczenie. Przeciwstawianie spółek i SPZOZ traci sens w sytuacji, gdy z jednej strony rośnie liczba szpitalnych spółek w 100 proc. należących do samorządu lokalnego, oraz jedną do skarbu państwa, a z drugiej strony – prywatne podmioty prowadzą spółki zapewniające w ramach kontraktu z NFZ kompleksową opiekę medyczną na poziomie powiatów.

Na przykładzie prowadzonych przeze mnie szpitali, które koncentrują się na jednym profilu działalności, dobrze widać, jak samorządy oraz podległe im placówki mogą żyć w harmonijnej symbiozie z prywatnymi podmiotami. Solidarnie dbamy o dobro mieszkańców, uzupełniając wzajemnie swoją działalność. Nasza współpraca koncentruje się na profilaktyce prozdrowotnej dla lokalnych społeczności, w których prowadzimy działalność (Białe Soboty, pakiety badań profilaktycznych dla grup pacjen-

20

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

tów z wysokim ryzykiem zachorowań, itp.). Otwarta postawa, zarówno władz samorządowych jak i menedżerów prywatnych podmiotów leczniczych, w połączeniu z możliwościami nowoczesnego szpitala, jego specjalistami i infrastrukturą, może przynieść tylko dobre efekty na rzecz zdrowia mieszkańców.

Organy założycielskie SPZOZ, które chcą, by ich placówki miały podobne możliwości, co prywatne spółki, mają otwartą drogę do przekształceń. Czy spółka prawa handlowego to korzystniejsza forma niż samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej? Każda formuła ma swoje wady i zalety, przy czym od czasu wprowadzenia ustawy o działalności leczniczej, forma SPZOZ-u ma tych zalet mniej niż kiedyś (z uwagi na wprowadzone obostrzenia, które nie zezwalają na bezkarne zadłużanie się takiego podmiotu).

Na pewno w szpitalu – spółce istnieje możliwość lepszego wykorzystania mocy, gdy kontrakt się kończy. Można przyjmować pacjentów komercyjnie. Łatwiej też jest spółką zarządzać, choć odpowiedzialność zarządu jest duża. I jest ryzyko upadłości – nieobecne w SPZOZ.

W spółce posiadanej przez prywatnego właściciela łatwiej jest wprowadzać w życie konieczne zmiany ze względu na krótszą ścieżkę podejmowania decyzji czy realizacji zakupów. Utrudnieniem, zwłaszcza w czasie kłopotów finansowych płatnika, dużej konkurencji na rynku i jednocześnie wciąż mało zamożnego społeczeństwa, może być konieczność osiągania zysku. Jednak to, czy dana placówka odnosi sukces, czy nie, nie zależy w głównej mierze od jej formy organizacyjno-prawnej. Olbrzymie znaczenie ma zarządzanie na każdym poziomie placówki, a zatem dobór odpowiednich, zmotywowanych ludzi, począwszy od kluczowych stanowisk po najbardziej szeregowe.

Nawet najlepsza strategia i najlepsi ludzie, ani tym bardziej zadowoleni pacjenci, nie są jednak gwarantem oczekiwanego sukcesu komercyjnego. Rynek usług zdrowotnych to rynek silnie regulowany. To, według jakich reguł się gra, ma pierwszorzędne znaczenie. Reguł zaś nie wyznacza zarząd szpitala – wszystko jedno, czy SPZOZ-u czy spółki, ale rząd i parlament przez ustawy, władza wykonawcza – przez rozporządzenia, i płatnik – przez zarządzenia i politykę za-

Raport

kupową. I to z tymi regułami w Polsce jest najtrudniej – zarówno spółkom, jak i SPZOZ-om.

» Silna regulacja rynku usług zdrowotnych w ogromnej mierze determinuje działalność placówek i ich sytuację.«

W sytuacjach wymagających, takich jak kontraktowanie czy zmiana wycen, sektor prywatny i publiczny powinny w większej mierze współpracować, ponieważ zmiany zwykle uderzają w podmioty w podobnym stopniu, niezależnie od ich formy prawnej czy układu właścicielskiego. Oczywiście na różnych płaszczyznach zabiegamy o te same pieniądze, których jest zbyt mało, jednak skonfliktowanie środowiska niczemu dobremu nie służy. Powinniśmy wszyscy razem zabiegać o wzrost nakładów na ochronę zdrowia, które biorąc pod uwagę poziom PKB, są w Polsce jednymi z najniższych w Europie. Powinniśmy też wspólnie lobbować na rzecz korzystnego i przede wszystkim przejrzystego prawa i jego stosowania. Wspólnie zabiegać o unijne fundusze, zwłaszcza, że w nowej perspektywie wysoko ceniona jest współpraca. Mamy bardzo wiele wspólnego, nie jesteśmy w opozycji, musimy o tym pamiętać. 

Jak budować rozwiązania, które stawiają pacjenta w centrum wszystkich procesów?

Jolanta Bilińska Międzynarodowy Sojusz Organizacji Pacjentów (IAPO)

Konieczność stworzenia wspólnej i wielodyscyplinarnej polityki skierowanej na pacjenta jest symbolem opieki zdrowotnej XXI wieku. To wyzwanie obejmuje wszystkich uczestników procesu leczenia: personel medyczny, pacjentów, decydentów służby zdrowia, ekspertów, administrację oraz organizacje pozarządowe. Dotyczy to także polityki medialnej, w której musimy zaprogramować więcej miejsca na spoty reklamowe zachęcające do badań profilaktycznych, promocji zdrowego stylu życia, aktywności ruchowej i właściwego odżywiania. Jeśli zaprosimy do nich osoby medialnie znane i lubiane przez społeczeństwo, sukces mamy gwarantowany.

System ochrony zdrowia musi być tak dostosowany do człowieka chorego, by spełniał jego oczekiwania. Do tego musimy zmierzać przy ustalaniu priorytetów w medycynie. Chory, który zjawia się w przychodni, izbie przyjęć szpitala, pragnie być fachowo zdiagnozowany, leczony według aktualnych standardów medycznych, wyleczony niezależnie od źródła choroby. Bo dla pacjenta i jego rodziny najważniejsza jest jego choroba.

O niej chce się dowiedzieć od lekarza, z nim chce rozmawiać językiem, który rozumie, ustalać plan leczenia, wiedzieć, jakie są najnowsze metody powrotu do zdrowia, leki i środki medyczne. Chce także poznać skutki i zdarzenia niepożądane przy zastosowaniu zaproponowanych metod leczenia.

Pacjent w centrum uwagi to pacjent,

który świadomie podejmuje decyzje, który współpracuje z lekarzem na zasadach partnerskich, który czuje się potrzebny, który potrafi rozmawiać o swoim zdrowiu i chorobie bez niepotrzebnego zażenowania i wstydu. To pacjent aktywny, znający swoje prawa i obowiązki.

Jedna z pacjentek bariatrycznych podczas wizyty u lekarza chirurga spytała o zabieg zmniejszenia żołądka. W odpowiedzi otrzymała wydruk z Internetu na temat nowej metody operacyjnej – to jest totalny błąd w komunikacji. Ale z drugiej strony skąd lekarze mają wiedzieć, jak rozmawiać z chorymi, co to jest empatia w kontaktach z pacjentem, jeśli na studiach medycznych problemom tym poświęca się kilkanaście godzin zajęć. To trzeba zmienić, włączyć studentów medycyny w wolontariat sto-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

21

Raport

warzyszeń i fundacji dedykowanych pomocy chorym. Taka praktyka w szpitalu, w domu przy karmieniu, czytaniu książek, rozmowie z pacjentem zmieni ich perspektywę postrzegania choroby i chorego, pokaże im codzienne problemy pacjentów, o których rzadko rozmawia się w gabinecie, bo zwyczajnie nie ma na to czasu.

Organizacje pozarządowe, działające w kraju i za granicą, mają wielki wpływ na edukację i samopoczucie pacjenta.

Zapewniają wsparcie psychologiczne, organizują spotkania, konferencje, warsztaty, koncerty charytatywne, przygotowują poradniki dla pacjentów, często tłumaczą na język polski najnowsze doniesienia o schorzeniach i terapiach np. chorób rzadkich. Ich istnienie jest istotne dla systemu opieki zdrowotnej, ale nie ma ich na stronach Ministerstwa Zdrowia, Narodowego Funduszu Zdrowia. To jest właśnie zaniedbanie, bo wielu chorych właśnie tam mogłoby dowiedzieć się, jakie organizacje zajmują się jego schorzeniem, jak się przyłączyć do innych grup pacjentów.

Mówiąc szczerze, jestem zwolenniczką spotkań „twarzą w twarz”, wymiany doświadczeń oraz pomysłów, spojrzenia na każdą innowację w ochronie zdrowia oczami pacjenta. Tylko taka perspektywa zapewni mu dobrą jakościowo i bezpieczną opiekę zdrowotną. 

» Skąd lekarze mają wiedzieć, jak rozmawiać z chorymi skoro na studiach temu zagadnieniu poświęca się kilkanaście godzin zajęć.«

Czy wprowadzenie dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych mogłoby poprawić dostępność do świadczeń i podnieść jakość usług medycznych?

Dr hab. Christoph Sowada Wicedyrektor Instytutu Zdrowia Publicznego, Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum

O możliwościach szerokiego wykorzystania narzędzia prywatnych dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych dyskutuje się w Polsce od lat. W praktyce jednak niewiele się dzieje. Nieobeznanego w temacie zewnętrznego obserwa-

22

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

tora brak postępu w sprawie implementacji takich ubezpieczeń może dziwić.

Przecież wszyscy lub prawie wszyscy pomysł ten popierają: firmy ubezpieczeniowe, świadczeniodawcy, większość obywateli i polityków. Jednak gdy dochodzimy do kwestii szczegółowych, przynajmniej wśród decydentów przeważa dość powszechna postawa: „jestem za, a nawet przeciw”. Nikt nie jest przeciwko temu, żeby dodatkowe ubez-

pieczenia przyczyniły się do poprawy dostępności świadczeń i ich jakości, ale politycy obserwują bacznie słupki wyborcze i nie chcą uchodzić za zwolenników rozwiązań, które doprowadzą do jeszcze większego zróżnicowania w dostępie do świadczeń, nawet jeśli dla wszystkich byłby on lepszy. Widmo „medycyny dwóch klas”, przez dziesięciolecia kształtujące kierunek polityki zdrowotnej w krajach Europy Zachod-

Raport

niej, nie jest obce polskiej debacie publicznej.

Tymczasem dodatkowe ubezpieczenia zdrowotne – jeśli pominiemy dość ekstrawaganckie rozwiązania francuskie i słoweńskie, gdzie mocno uspołecznione służą głównie do sfinansowania tej części kosztów świadczeń zdrowotnych, którą nie finansuje podstawowe ubezpieczenie społeczne – są rozwiązaniem dla „wybranych”, dla tej części społeczeństwa, którą stać i która jednocześnie chce zapewnić sobie dostęp do dodatkowych świadczeń, lepszej jakości, rzadziej z krótszym czasem oczekiwania. Oczywiście, grupę docelową można rozszerzać, subwencjonując dodatkowe ubezpieczenia, np. poprzez ulgi podatkowe. Jednak na ogólnych ulgach podatkowych korzystają głównie osoby wykazujące wyższe dochody. Z kolei, jeśli wprowadzimy ulgi lub dotacje tylko dla biedniejszych, stwierdzając, że zakup przez nich prywatnych polis jest uzasadniony ze względu na zakres pozyskiwanej dodatkowej ochrony, musimy znaleźć logiczną odpowiedź na pytanie, dlaczego ochrony takiej nie gwarantujemy w systemie podstawowym, skoro jest ona tak nieodzowna, że uzasadnia subwencjonowanie prywatnych ubezpieczeń.

Nie zapominajmy także, że firmy ubezpieczeniowe z reguły nie są instytucjami charytatywnymi. I nie powinniśmy tego od nich wymagać, nawet jeśli one same czasami taki wizerunek własny starają się kreować. Poprawa jakości pozyskiwanych świadczeń i lepsza dostępność muszą kosztować. Za przysłowiową, bo często jako przykład podawaną składkę w kwocie 50 zł, zasadniczej poprawy nie można oczekiwać, a przynajmniej oczekiwać jej nie mogą osoby, które wykazują już nieco wyższe ryzyko zdrowotne. A to przecież oni, a nie całkowicie zdrowi młodzi ludzie myślą o ubezpieczeniu się.

Polska jest krajem, który stać już teraz na zapewnienie wszystkim mieszkańcom, w ramach zabezpieczenia publicznego (np. ubezpieczenia w NFZ), dostępu do pełnego zakresu podstawowych świadczeń ratujących zdrowie i życie. Nie jest to poziom możliwy do osiągnięcia np. w Niemczech czy Holandii, ani nie jest to poziom, który teraz nam się obiecuje. Ale jest to poziom adekwatny do możliwości finansowych wyznaczonych przez stan gospodarki nadrabiającej ciągle jeszcze zapóźnienia z okresu socjalizmu. Prywatne ubezpieczenia mogą być uzupełnieniem, dodatkiem, ale nie dla wszystkich. Nie oznacza to, że pewne korzyści

z ich rozwoju nie odczuje całe społczeństwo. Prywatne ubezpieczenia mogą finansować nowe, droższe technologie, które w przyszłości łatwiej będzie udostępnić całemu społeczeństwu. Wykorzystanie tego samego sprzętu w badaniach gwarantowanych wszystkim i badaniach finansowanych wyłącznie przez ubezpieczenie prywatne może przyczynić się do wzrostu mikroekonomicznej efektywności, oszczędności i zwiększenia pola manewru w kierunku rozszerzenia koszyka gwarantowanego. Więcej bezpośrednich korzyści muszą jednak uzyskiwać ci, którzy dodatkowe ubezpieczenie zakupią. W innym wypadku, co miałoby ich skłonić do wykupienia polisy? 

» Prywatne ubezpieczenia mogą być uzupełnieniem, dodatkiem, ale nie dla wszystkich.«

W jaki sposób zorganizować skuteczną akcję promocji zdrowia i profilaktyki w placówce medycznej?

Ewelina Nazarko-Ludwiczak Ekspert PR medycznego, Enmedica Consulting

Prawdą jest, że od czasów białych niedziel wiele się zmieniło, ale sedno pozostaje to samo – wydarzenie prozdrowotne ma umożliwić kontakt z medycyną za pośrednictwem fachowych i kompetentnych ekspertów. I tu tkwi kluczowa cecha decydująca o tym, czy dane wydarzenie jest wartościowe czy nie. Szczerze mówiąc mam wrażenie, że coraz częściej „ak-

cent ochrony zdrowia” gości na wielu wydarzeniach społecznych czy festynach na zasadzie „musi być” albo „taka moda”. Gdzieś pomiędzy grillem, watą cukrową i sprzedawcą baloników łapie nas miła Pani w białym fartuchu i zaprasza na badanie cukru tudzież ciśnienia. Hałas okropny, często gorąco (bo latem urodzaj wszelkich pikników i dni miast), pomiędzy gofrem z bitą śmietaną a piwem dokonuje się pomiaru, z którego nic często nie wynika. Pacjent zdezorientowany, bo dostaje informację – no jakiś wyso-

ki ten poziom glukozy. Wizyta na stoisku kończy się poradą „Pan to sprawdzi u swojego lekarza, dobrze?”. Dalej już tylko balonik w rękę, kolejna ulotka do torby i następna osoba. Takich wydarzeń nie lubię. Cenię za to takie, które jednostki ochrony zdrowia przeprowadzają cyklicznie i „na własną modłę”, czyli wpisują się w świadomość swoich pacjentów na stałe. To trudniejsze do zrobienia, ponieważ wymaga regularności i dobrego przygotowania, ale coraz częściej spotykane. Cyklicznie organizuje się spotkania Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

23

Raport

» Wiele akcji prozdrowotnych ma festynowy charakter, gdzie brakuje profesjonalnej wiedzy i czasu dla pacjenta.«

dla pacjentów z określonym schorzeniem, gdzie oprócz przekazywania najnowszej wiedzy, jak lepiej opanować chorobę i jej skutki, jak z nią żyć, pacjenci wspierają się nawzajem, wymieniając istotnymi i praktycznymi informacjami. Coraz częściej także zapraszani są członkowie rodzin pacjenta, u którego zdiagnozowano określoną chorobę – w toku kilku nawet spotkań przekazuje się mnóstwo pożytecznej i przydatnej wiedzy, wspierającej najbliższe otoczenie w zapewnieniu właściwej opieki, ale także pogodzeniu się z diagnozą, odnalezieniu po zmianie, jaką ona wywołała. Niedawno na jednym ze spotkań ze studentami planowaliśmy cykl wydarzeń dla pacjentów na zasadzie burzy mózgów – co zrobić, by wydarzenie było

atrakcyjne. Padło mnóstwo propozycji: gadżety, ulotki, filmy video, napoje i przekąski, zachęcająca muzyka, ładne wnętrze, świeże kwiaty, profesjonalne stoisko, ogłoszenia w lokalnych mediach… Zabrakło tylko jednego – zapewnienia jak najlepszego zespołu medycznego, który będzie dostępny przez czas trwania akcji. Od tego zaczynamy planowanie każdej inicjatywy prozdrowotnej. Podstawowe pytanie: kto z lekarzy, pielęgniarek i edukatorek będzie mógł i chciał wziąć udział w wydarzeniu? Wspólnie z zespołem medycznym ustalamy, co będziemy badać, jakie warunki musimy zapewnić do zorganizowania tych badań i ile jesteśmy w stanie ich wykonać. No i bierzemy się do organizacji, czyli ogarnięcia całej reszty spraw. 

Jakie najważniejsze trendy zdominują rynek farmaceutyczny w najbliższych miesiącach?

Dr Jarosław Frąckowiak Prezes PharmaExpert Sp. z o.o.

Pierwsze dwa miesiące roku 2015 to czas rekordów na rynku aptecznym. Rynek rośnie (wartościowo w cenach dla pacjenta) w tempie prawie 10% w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego. Motorem wzrostu jest w dużej mierze „sezon przeziębień”, który zaowocował wzrostem wartości sprzedaży leków refundowanych aż o 12,3%. Analogiczne wyniki dla sprzedaży odręcznej – wzrost o 8,9%, dla leków na recepty pełnopłatne – wzrost o 7,6%. Nadal rośnie liczba aptek, zatem wzrost obrotu w statystycznej aptece jest wprawdzie wysoki, ale nie tak spektakularny, jak dla całego rynku i wynosi 4,9%. Podobnie – jak wynika z dziennego monitorowania rynku PharmaExpert – wygląda sytuacja w marcu.

Doskonałe wyniki sprzedaży na rynku są dobrym zwiastunem na kolejne miesiące. Według prognozy, wartość rynku aptecznego w całym 2015 roku przekroczy 30 mld zł, o 5,5% więcej niż w roku 2014. Statystyczna apteka w bieżącym roku może osiągnąć obrót na po-

24

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

ziomie 1,55 mln zł. W porównaniu do roku 2014, prawdopodobnie nie wzrośnie jednak liczba pacjentów. Oznacza to, że „dystrybucja ewentualnego sukcesu” w sprzedaży będzie najprawdopodobniej rozłożona nierównomiernie. Statystyczna apteka indywidualna lub należąca do mikrosieci osiągnęła w ostatnich 12 miesiącach 70% przeciętnego przychodu ap-

» Zwiększa się liczba aptek, zwłaszcza tych sieciowych.

Czekają nas zmiany właścicielskie i zamknięcie części z nich.«

teki sieciowej (sieć zdefiniowana jako 5 lub więcej aptek posiadających jednego właściciela). Różnice pomiędzy przychodami omawianych dwóch typów aptek stopniowo się pogłębiają.

Nadal systematycznie rośnie liczba aptek. Powstają głównie apteki sieciowe. Wydaje się, że rok 2015 może być czasem, w którym nastąpi „nasycenie” rynku w sensie liczby aptek, szczególnie w lokalizacjach poza centrami handlowymi. Może to skutkować zmianami właścicielskimi oraz – co już miało i ma miejsce – zamknięciem części z nich.

W konsekwencji dynamika wzrostu liczby aptek ulegnie zahamowaniu.

Jednym z najważniejszych trendów czy zjawisk, który dotyczy już i prawdopodobnie dotyczyć może w najbliższej przyszłości wielu aptek czy sieci aptecznych, jest zapoczątkowanie zmian w postrzeganiu własnego przedsiębiorstwa.

Aptekarze mają do dyspozycji coraz więcej narzędzi i informacji umożliwiających m.in. porównywanie danej apteki czy grupy aptek do innych, stanowiących konkurencję na lokalnym rynku. Wiedza zaczyna być coraz bardziej w cenie i ła-

Raport

twiej niż kiedyś przekuwać informacje w decyzje zarządcze.

Najbliższe miesiące przyniosą pewnie też coraz większą liczbę decyzji o afliliacjach. W tym przypadku pojęcie ozna-

cza: jakąkolwiek formę relacji pomiędzy aptekami, której celem jest uzyskanie określonych korzyści biznesowych ze względu na zwiększenie siły przetargowej przez np. przynależność do grupy zakupowej, przynależności do progra-

mów partnerskich itp. Zakładanie afiliacji pomiędzy aptekami indywidualnymi (apteki sieciowe są zafiliowane z definicji) owocować może poprawą sytuacji ekonomicznej znacznej liczby jej członków. 

Jakie błędy popełniają placówki medyczne w procesie przygotowania do wdrożenia elektronicznej dokumentacji medycznej?

Michał Zorzycki Dyrektor Wydziału Systemów Ochrony Zdrowia, KAMSOFT S.A.

W zasadzie trudno mówić o błędach, bardziej o problemach wynikających z faktu, że cyfryzacja sektora ochrony zdrowia dopiero raczkuje. Po wprowadzeniu wymogu sprawozdawczości w formie elektronicznej, placówki medyczne skupiły się na informatyzacji rozliczeń – najpierw z Kasami Chorych a potem NFZ, rozszerzając stopniowo dostępne systemy o kolejne procesy biznesowe. Nadal zbyt rzadko możemy mówić o kompleksowym procesie informatyzacji.

Wejście w życie tzw. Elektronicznej Dokumentacji Medycznej (EDM), które zostało przesunięte na 2017 rok, nakłada na placówki medyczne wiele nowych obowiązków. Pierwszym jest konieczność przygotowania się do informatyzacji poprzez inwestycje w infrastrukturę sprzętowo-sieciowo-programową. Paradoksalnie, to stosunkowo proste i szybkie w realizacji zadanie, jednak w całej operacji informatyzacji najbardziej kosztochłonne. Dlatego warto pomyśleć o nim wcześniej, aby koszty inwestycji realizowanej w krótkim czasie nie przekroczyły możliwości placówki. Zaraz po zakończeniu tej fazy następuje proces wyboru i wdrożenia oprogramowania biznesowego, które w zależności od wielkości placówki i jej potrzeb, może być bardziej lub mniej rozbudowane. Proces wdrożenia mocno angażuje personel placówki. Pracownicy przechodzą serię szkoleń, omawiane są nowe standardy obiegu informacji, wzorce dokumentacji.

Właśnie na tym etapie najczęściej pojawia się błąd niedoszacowania potrzeb-

nych nakładów czasowych. Negatywnym skutkiem może być spowolnienie pracy w pierwszym okresie uruchomienia, błędne wprowadzanie danych, rosnące zdenerowanie po stronie pacjentów i personelu. Pamiętajmy, że wartość systemu mierzymy umiejętnością jego obsługi przez użytkownika.

Kolejnym, często pojawiającym się problemem, jest rozmijanie się oczekiwań i zadań wdrożeniowych pomiędzy firmą wdrażającą a klientem. Tutaj najlepiej polegać na doświadczeniu dostawcy rozwiązań IT i jego konsultantów. Ci mogą podpowiedzieć, w jaki sposób zoptymalizować niewydajne procesy, udoskonalić obsługę pacjenta i procedury sprawozdawcze, wskazać nowe, pomocne narzędzia pracy. Do tego jednak potrzebne jest wzajemne zaufanie, wspólne stworzenie strategii informatyzacji i bieżące konsultowanie postępów pracy oraz kolejnych wyzwań.

Kiedy system został już zainstalowany, skonfigurowany, a pracownicy przeszkoleni, przychodzi czas największej próby, czyli samodzielnej obsługi oprogramowania. Praca w warunkach rzeczywistych, pod napięciem i w stresie – kiedy dodatkowo rośnie kolejka pacjentów i gdy pojawiają się sytuacje wyjątkowe, niestandardowe – jest dużym wyzwaniem. Osoby dobrze przygotowane i wyszkolone poradzą sobie bez problemów.

Zresztą system powinien być tworem na tyle elastycznym, aby użytkownik mógł go stopniowo dopasowywać do swojego trybu pracy.

wprost z innego, niż w tradycyjnym modelu, sposobu postępowania z dokumentacją, która już jest tworzona w pełni elektronicznie. Zmiany te obejmują dostosowanie, a często wprowadzenie wielu nowych regulacji i procedur postępowania, rodzajów dokumentacji, ścieżek obiegu informacji. Nakładanie nowoczesnego systemu na niewydajne procesy, bez ich zmiany, może mijać się z celem. Bardzo ważnym elementem jest polityka bezpieczeństwa w zakresie gromadzonych i przetwarzanych danych.

Wszystkich problemów i komplikacji można uniknąć, dzięki dobremu planowi i skupieniu się na ludziach oraz procesach, a nie tylko na samej instalacji oprogramowania. Nie odkładajmy informatyzacji na ostatni moment. To zbyt ważny strategicznie proces, aby traktować go tylko na zasadzie zakupu sprzętu i programu. 

» Umiejętności użytkowników, dobrze sporządzony projekt oraz wzajemne zaufanie decydują o sukcesie procesu informatyzacji.«

Ostatnim zagadnieniem jest reorganizacja pracy w placówce. Wynika ona

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

25

rozmow y

Silniejsze niż rak Pokonała raka piersi, choć dawano jej tylko 5% szans przeżycia. Dziś, po 24 latach od tamtych wydarzeń, bez chwili wytchnienia i z pełną energią wspiera chore kobiety.

Mówi o sobie, że ma siłę, której nie mają mężczyźni.

Pewna swoich marzeń, niezłomna, konsekwentna.

Rozmawiamy z Krystyną Wechmann, Prezes Federacji Stowarzyszeń Amazonek.

26

Jest Pani założycielką poznańskiego Stowarzyszenia Amazonek. Jakie były początki?

W jaki sposób zamieniła Pani zwątpienie związane z chorobą w siłę do działania?

Kiedy leżałam chora w szpitalu, moje przyjaciółki przyniosły mi jeden z numerów „Twojego Stylu”. Były to początki wydawania magazynu. We wnętrzu znajdował się obszerny materiał na temat raka, ze statystykami zachorowań, leczenia, śmiertelności. Na jednej ze stron znalazłam zdjęcia dwóch Amazonek z Warszawy, które po raz pierwszy pokazały się w mediach. To był dla mnie taki budujący impuls, zwłaszcza że w tamtych czasach rak był tematem tabu.

Byłam wściekła, że muszę się wstydzić choroby, nie chciałam tego uczucia, bo przecież nie byłam winna, że choruję.

I właśnie ten element oraz świadectwo innych kobiet, które wówczas działały przy Polskim Komitecie Raka, były pierwszą inspiracją. Po wyjściu ze szpitala nie wróciłam już do poprzedniej pracy, ale zabrałam się za organizowanie klubu Amazonek. Wsparł mnie wówczas dr Dariusz Godlewski pracujący w Wielkopolskim Centrum Onkologii – założyciel i prezes Fundacji „Ludzie dla ludzi.”

Guza wykryłam przypadkowo, to był zbieg okoliczności. Mój syn miał nieszczęśliwy wypadek podczas zawodów szermierczych. Kiedy przyjechałam do niego do szpitala, lekarka poinformowała mnie, że stan Maćka jest krytyczny i mam przygotować się na najgorsze. To były jedne z najgorszych chwil w moim życiu. Tak się złożyło, że tej samej nocy, kiedy brałam prysznic, zauważyłam guzek na piersi wielkości orzecha. Stan syna na szczęście zaczął się niebawem poprawiać, a kiedy wrócił do normy, odwiedziłam natychmiast lekarza. Trudno to sobie dzisiaj wyobrazić, ale wtedy to było tak duże tabu, że lekarz nie powiedział mi bezpośrednio, że to nowotwór.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

Dowiedziałam się jedynie, że wszystko wyjaśni się podczas operacji. Kiedy obudziłam się po zabiegu, wiedziałam już, że to nie przelewki. Nikt nie chciał odpowiedzieć na moje pytania, wszyscy w szpitalu unikali rozmowy. Ludzie wokół bali się panicznie słowa „rak”.

rozmow y

» 25 000 Amazonek w całej Polsce i 210 klubów to nasza siła, która zmienia życie chorych kobiet na lepsze.«

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

27

rozmow y

Powiedziałem sobie, że tak być nie może. W wieku 39 lat byłam pełna życia, wcześniej uprawiałam wioślarstwo, pływałam, uwielbiałam grać w siatkówkę. I ja raptem miałam być sparaliżowana chorobą? Nie, chciałam żyć nadal życiem sprzed operacji, nie zamierzałam porzucać moich marzeń, poddawać się.

Taki mam też charakter – jeżeli ktoś mi mówi, że coś jest niemożliwe, to staram się udowodnić coś zupełnie przeciwnego. Każdy nowy opór powodował chęć przełamania przeciwności. Zakładając Amazonki musiałam budować wszystko od podstaw. Szukałam wsparcia w radio i telewizji, a to był okres, kiedy media nie bardzo chciały o tym pisać i mówić, nie wiedząc do końca, czy temat nie jest zbyt delikatny. Jednak z czasem zaczęły przychodzić do klubu kobiety, który chorowały na raka piersi od dłuższego czasu, a które nie miały z kim podzielić się swoją chorobą. Bywały i takie, które prawdę ukrywały nawet przed rodziną.

I tak, z dnia na dzień, zaczął topnieć lód wokół zagadnienia raka piersi...

Z jakimi wyzwaniami trzeba było się zmierzyć tworząc klub?

Walczyliśmy z ogromnym tabu. Przecieraliśmy dopiero pierwsze szlaki otwartego mówienia o nowotworze. Na pierwsze spotkanie przyszło zaledwie pięć kobiet. Jednocześnie trzeba było zabrać się za sprawy organizacyjne. Jako siedzibę wybrałam klub wioślarski, którego członkiem kiedyś byłam. Potem zaczęło się poszukiwanie środków finansowych na remonty i wyposażenie.

W tym czasie dr Krystyna Mika, ówczesna kierownik Zakładu Rehabilitacji w warszawskim Centrum Onkologii, poszukiwała kobiet po raku piersi, zaangażowanych społecznie. W czerwcu 1992 roku zostałyśmy zaproszone na pierwsze szkolenie ochotniczek, czyli kobiet, które chciałyby pomagać innym chorym.

Idea była oparta na amerykańskim pierwowzorze „Reach to Recovery”. Tak zostałyśmy wolontariuszkami i wiedziałyśmy już, jak działać. Sama chęć niesienia pomocy nie wystarczy. Trzeba wiedzieć, jak rozmawiać, w jaki sposób edukować i pomagać, aby nie wchodzić w kompetencje lekarzy. W miarę czasu, klub nabierał charakteru samopomocowego z elementami rehabilitacji. Dzisiaj mamy 35 ochotniczek, które odwiedzają szpitale. W całej Polsce jest ich 1200. Rozmawiając z kobietami, dzieląc się swo-

28

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

ją historią i przeżyciami, wspierają, pomagają, podnoszą na duchu, doradzają.

Spotkanie z drugą kobietą, która pokonała chorobę, jest czasami bardziej wiarygodne i budujące niż słowa niejednego eksperta.

Ale nie wszystkie kobiety w klubie są wolontariuszkami...

Klub ma charakter samopomocowy. Już samo wyjście z domu i możliwość spotkań i rozmów to wielkie wsparcie psychiczne. Kobiety zrzeszone w ruchu Amazonek nie zamykają się w czterech ścianach, ale wychodzą na zewnątrz.

Wiedzą, że trzeba być silną i zdrową, dla siebie i rodziny. Oczywiście tylko część kobiet zostaje wolontariuszkami. Do tego, aby odwiedzać chorych w szpitalu i rozmawiać otwarcie trzeba mieć pewne predyspozycje, silną psychikę, radzić sobie dobrze z emocjami. Nie każdy to potrafi. Nazywamy je kwiatami naszej organizacji. Z kolei korzeniem jest 14 klubów, które w 1993 roku zawiązały Federację Stowarzyszeń Amazonek. Dziś liczba klubów urosła do 210.

Pniem są wszystkie osoby, profesjonaliści, którzy nas wspierają. Mam na myśli lekarzy, pielęgniarki, rehabilitantów, psychologów. Bez ich pomocy nie moglibyśmy działać. Liśćmi naszego drzewa jest 25 000 Amazonek w całej Polsce. W ten sposób rośnie nasze wielkie, wspaniałe drzewo.

Skąd wzięła się nazwa „Amazonki”?

Została wymyślona w 1987 przez koleżankę, Zosię Michalską, inicjatorkę pierwszego klubu w Warszawie. Wtedy nazywaliśmy się Federacją Polskich Klubów Kobiet po Mastektomii „Amazonki”. Kluby istniały, ale bardzo nieoficjalnie, czasami pod różnymi nazwami.

Określenie „Amazonki” pochodzi z mitologii greckiej i określa plemię wojowniczych kobiet. Idealnie pasowało do naszej idei.

Co udało się Państwu osiągnąć przez cały okres działalności?

Pierwsze szkolenie w Warszawie w 1992 roku było dla mnie ogniem, który rozpalił kolejne inicjatywy. Kilka miesięcy później organizowałem już samodzielnie podobne wydarzenia w Poznaniu.

Wtedy pojawił się po raz pierwszy pomysł stworzenia Federacji. Chciałyśmy walczyć o naszą godność, jakość życia

i podstawowe prawa. Proszę sobie wyobrazić, że nawet zwykłe protezy nie podlegały refundacji, a co dopiero mówiąc o rekonstrukcji piersi. Pierwszym znaczącym sukcesem było włączenie protez na listę refundacyjną, potem także peruk.

Kolejną batalią okazała się sprawa rehabilitacji. Zależało nam, aby kobiety były wysyłane na leczenie uzdrowiskowe już po roku od zachorowania, a nie po pięciu latach. To również udało się przeforsować. Wywalczyłyśmy finansowanie przez NFZ rekonstrukcji piersi. Wprawdzie było to możliwe w latach 90-tych, ale ograniczało się do endoprotez pochodzących z darów. Do tego kobieta musiała być w fatalnym stanie psychicznym, aby uzyskać kwalifikację do zabiegu.

Przez lata wypracowywaliśmy dialog z Ministerstwem Zdrowia, aby walczyć o kolejne, ważne dla nas sprawy. Po wprowadzeniu pakietu onkologicznego, priorytetem będzie dyskusja na temat ośrodków wielodyscyplinarnych leczenia raka piersi. Tylko takie rozwiązanie daje szanse na zwiększenie wskaźników przeżywalności. A te w Polsce nadal należą do jednych z najgorszych w Europie. Warto wspomnieć, że dyrektywa Unii Europejskiej wskazuje, że w 2016 roku wszystkie kraje UE powinny takie interdyscyplinarne ośrodki stworzyć.

Zawsze jest o co walczyć. Równie istotnym tematem jest dla nas profilaktyka. Staramy się organizować dla Amazonek wiele szkoleń. Przygotowujemy debaty, kampanie profilaktyczne, publikujemy artykuły w prasie. Już myślimy o kolejnej batalii, która na pewno potrwa długie lata. Punktem ciężkości będzie zagadnienie komunikacji z osobami chorymi, zwłaszcza w zaawansowanym stadium raka, kwestie trudnych rozmów i pożegnań. Problem występuje nie tylko po stronie chorego, ale i rodziny, przyjaciół, pracodawcy. Każdy chory do końca swojego życia jest nadal człowiekiem i tak chce być traktowany.

Dziś nie wiemy, jak się zachować. Osobie w bardzo poważnym stanie zwykliśmy mówić „dasz sobie radę, jesteś silna, silny, nie poddawaj się”. Kiedy chory chce uporządkować przed śmiercią sprawy finansowe, spisać testament, bliscy najczęściej unikają tematu, pocieszając „przecież jeszcze nie umierasz...”. Potem pojawia się kłopot. Kampania „Jest jak jest” nie będzie łatwa, ale mamy nadzieję zmienić standardy komunikacji i nauczyć, jak żegnać się z godnością.

rozmow y

Wszystkie nasze inicjatywy musimy prowadzić z ograniczonym finansowaniem, najczęściej wspomagają nas samorządy. Skromniejsze środki to skromniejsze efekty. Na Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych przeznaczono 250 mln zł rocznie, przez okres 10 lat. Gdyby w radzie programu mógł zasiąść przedstawiciel pacjentów, moglibyśmy zdziałać dużo więcej. Kiedy Naczelna Izba Kontroli 2 lata temu wytknęła wiele nieprawidłowości programu, udało nam się zdobyć zapewnienie ze strony Ministerstwa Zdrowia, że po nowelizacji będziemy mogli startować w konkursach na kampanie organizowane ze środków Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych. W ten sposób nasze działania mogłyby być oryginalniejsze, to dałoby nam możliwość dotarcia do większej grupy środowisk kobiet.

W Polsce niewielka część liczba kobiet bierze udział w badaniach profilaktycznych i przesiewowych. Dlaczego?

Jak zbudować większą świadomość?

Powodem jest strach. Kiedyś w akcjach promocji badań sięgaliśmy do czarnych statystyk, co miało zmobilizować do wykonania mammografii. Dziś wiemy, że negatywny przekaz i oddziaływanie przez wywoływanie lęku nie przynosi efektów. Wręcz przeciwnie – buduje jeszcze silniejszy opór. W ostatnich latach skupiamy się na kampaniach pozytywnych, które minimalizują poziom strachu. Chcemy obniżyć wiek dla bezpłatnych badań screeningowych z 50 lat do 45 lat, ponieważ choruje coraz więcej młodych kobiet. Lobbujemy też na rzecz wysokiej jakości badań, tak aby kobiety czuły się bezpiecznie idąc na mammografię. Dużo się zmieniło w ostatnich latach, kobiety coraz chętniej rozmawiają na temat badań. Mimo ciągle słabych wyników, z roku na rok rośnie odsetek osób badających się profilaktycznie, powoli poprawiają się wyniki przeżywalności, chorzy zgłaszają się coraz częściej w początkowym stadium choroby.

w pełni zdrową, wysportowaną, w najwyższej formie. Mimo to choroba mnie dopadła. Wczesne wykrycie jest szansą na mniej agresywne leczenie, zachowanie piersi i dalsze życie o dobrej jakości. Znajdujemy czas na bieganie, kosmetyczkę, fitness, więc musi się też znaleźć czas na zadbanie o życie. Trzeba znać dobrze swoje ciało, swoje piersi.

Każda zmiana musi być sygnałem, żeby skonsultować się z lekarzem. Samobadanie musi być nawykiem, bo może uratować życie. Najważniejsze jest to, żeby się nie bać.

Jak wygląda życie po leczeniu? Czy można odzyskać na nowo optymizm?

Jestem już 25 lat po zabiegu, jestem kobietą bardzo aktywną: jeżdżę na nartach, uprawiam wioślarstwo, zdobywam medale. Korzystam w pełni z każdego dnia. Takie są Amazonki i ich radość nie jest fałszywa, czego możemy doświadczyć w kontakcie z wolontariusz-

kami i podczas naszych akcji. Oczywiście, nie wszystkie kobiety mają tak silną psychikę i nie wszystkie przeżywają zwycięstwo w taki sam sposób. Ale zdecydowana większość – dzięki konsultacjom psychologicznym i warsztatom – odzyskuje równowagę i inaczej patrzy na świat w porównaniu z osobą, która z diagnozą raka się nie zetknęła. Chcemy też razem dawać świadectwo tej radości – stąd organizujemy wspólne zajęcia sportowe, spartakiady, spotkania.

Z dumą nosimy odznaki Amazonek, które są symbolem wewnętrznej siły.

Mam wrażenie, że gdziekolwiek nie jestem, w każdym zakątku Polski, mam tam swoich dobrych przyjaciół, rodzinę.

Wszystkie się znamy, wspieramy, jesteśmy w kontakcie. Społeczność Amazonek jest ogromna, rozrasta się cały czas, a nasza wspólna praca daje niesamowite efekty.  Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiał: Artur Olesch

» W wieku 39 lat byłam pełna życia.

I raptem choroba miała mnie sparaliżować?«

Co powiedziałaby Pani kobiecie, która nie wykonuje badań, bo przykładowo „nie ma czasu”?

Powiedziałabym, że bycie kobietą jest już ryzykiem samym w sobie. Oczywiście tryb życia, zdrowie odżywanie, aktywność fizyczna odgrywają ważną rolę w profilaktyce, ale nie gwarantują zdrowia. Kiedy zachorowałam, byłam osobą

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

29

pRaktyk a

OCHRONA ZDROWIA

107,8 mld zł 6,8 % PKB

W POLSCE

WYDATKI NA OCHRONĘ ZDROWIA W POLSCE W 2012 ROKU procent PKB 7,4% 7,2%

STRUKTURA KOSZTÓW ŚWIADCZEŃ PONIESIONYCH PRZEZ NFZ W 2013 ROKU

6,6%

50%

lecznictwo szpitalne

40% 30% 20%

6,4%

refundacja leków

6,2%

podstawowa opieka zdrowotna

6,0% 5,8%

ambulatoryjna opieka specjalistyczna

10%

5,6%

2003

2004

2005

2006

2011

2012

1,9 %

56,4%

PRYWATNE WYDATKI NA OCHRONĘ ZDROWIA JAKO % PKB W 2012 r. (łącznie: 30 271 mln zł)

tys.

30,7%

SZPITALE

2009

AMBULATORIA

WYDATKI NA OCHRONĘ ZDROWIA PUBLICZNE I PRYWATNE

8 7

80

6 5

70

4 3

60

2 50

1 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

miasta

40

wieś

30

JAK POLACY OCENIAJĄ SWÓJ STAN ZDROWIA?

20 10

67 %

8,6 %

POZYTYWNIE

6,7%

0

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

instytucje rządowe i samorządowe sektor prywatny

NEGATYWNIE

STRUKTURA WYDATKÓW GOSPODARSTW DOMOWYCH NA AMBULATORYJNĄ OPIEKĘ ZDROWOTNĄ

STRUKTURA WYDATKÓW GOSPODARSTW DOMOWYCH NA OCHRONĘ ZDROWIA

4,6%

2,3%

3,1% 29,0%

47,5%

68,7%

38,1%

usługi stomatologiczne

usługi specjalistyczne

leki i artykuły medyczne, medyczne dobra trwałego użytku

usługi pozostałe

pomocnicze i pozostałe ambulatoryjne

ambulatoryjna opieka zdrowotna

leczenie i rehabilitacja w domu pacjenta

30

2008

2010

2011

2012

NAJWIĘKSZY UDZIAŁ W WYDATKACH MAJĄ...

2013

LICZBA OSÓB PRZYPADAJĄCYCH NA APTEKĘ/PUNKT APTECZNY (lata 2000-2013)

0

2007

inne

0%

9

7,0% 6,8%

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

szpitale i inne zakłady

24%

SPRZĘT MED.

pRaktyk a

LICZBA ABSOLWENTÓW KIERUNKÓW MEDYCZNYCH NA UCZELNIACH WYŻSZYCH (1995–2013)

PRACOWNICY OCHRONY ZDROWIA LEKARZE

139,6 tys.

liczba osób w tys.

16 14

968

12 10

PIELĘGNIARKI

280 tys.

8 4 2 0

DENTYŚCI

34,8 tys.

FARMACEUCI

30,5 tys.

1995

1997

1999

medycyna

39,5 tys.

POŁOŻNE

SZPITALI OGÓLNYCH

6

2001

2003

2005

stomatologia

2007

2009

2011

farmacja

2013

pielęgniarstwo

LEKARZE UPRAWNIENI DO WYKONYWANIA ZAWODU (STRUKTURA WIEKU)

188,4 tys.

liczba osób w tys.

35

ŁÓŻEK SZPITALNYCH

30

(48,9/10 TYS. MIESZKAŃCÓW)

25 20 15 10 5 0

poniżej 35 lat

35–44 2005

45–54 2010

55––64

2012

65 lat i więcej

2013

5,4 dnia

DIAGNOŚCI LAB. LEKARZE SPECJALIŚCI Z II STOPNIEM SPECJALIZACJI NA 10 TYS. OSÓB

14,3 tys.

ŚREDNI CZAS POBYTU PACjENTA W SZPITALU

chirurgii chorób wewnętrznych medycyny rodzinnej położnictwa i ginekologii anestezjologii i intensywnej terapii pediatrii psychologii neurologii radiodiagnostyki kardiologii okulistyki chorób płuc otolaryngologii dermatologii medycyny pracy onkologii

292

0

0,5

1

1,5

2

ZAKŁADY LECZNICTWA UZDROWISKOWEGO (749 TYS. LECZONYCH OSÓB)

PRZYCHODNIE (LATA 2005–2013) 25 20 15

6000

10 5 0

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

STRUKTURA PORAD AMBULATORYjNYCH

PRAKTYK LEKARSKICH ORAZ STOMATOLOGICZNYCH (79,4% Z NICH TO PRAKTYKI STOMATOLOGICZNE)

POZ 52,4% SPECjALISTYKA 36,5% STOMATOLOGIA 11,1% KRWIODAWSTWO W POLSCE

646 tys. osób oddało krew 23 regionalne centra krwiodawstwa

1472

ZESPOŁY RATOWNICTWA MEDYCZNEGO (3 MLN. WYJAZDÓW DO MIEjSC WYPADKÓW)

Źródło: raport „Zdrowie i ochrona zdrowia 2013”, GUS. Ikony: flaticon.com

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

31

Pułapka błędów medycznych

Foto: StockMonkeys.com / Foter / CC BY

praktyk a

Rozwój wiedzy medycznej i postęp techniki sprawiają, że diagnostyka i leczenie są coraz skuteczniejsze. Nie zawsze jednak działania medyczne wieńczy sukces. Podjęcie odpowiednich kroków może zmniejszyć ryzyko roszczeń w związku z błędami medycznymi.

Iwona Magdalena Aleksandrowicz Prawnik w NZOZ „Przychodnia” Sp. z o.o.

Na niepewnym gruncie Lawinowo rośnie liczba pozwów w sprawach o błąd medyczny. Wynika to z wielu czynników, leżących zarówno po stronie personelu medycznego, jak i pacjentów. Udzielający świadczeń zdrowotnych wskazują na nadmiar obowiązków biurokratycznych i proporcjonalnie mniej czasu, który mogą poświęcić pacjentowi.

Pacjenci z kolei mają coraz większe oczekiwania dotyczące jakości usług

32

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

i natychmiastowego efektu, ale i podchodzą do służby zdrowia z dużą nieufnością, podsycaną doniesieniami medialnymi. Świadczeniobiorcy są wręcz zachęcani przez media i instytucje specjalizujące się w dochodzeniu roszczeń do zgłaszania nieprawidłowości w leczeniu.

Pojęcie błędu medycznego Błąd medyczny utożsamiany jest najczęściej z błędem w sztuce lekarskiej. Świadczenia zdrowotne są jednak udzielane również przez osoby wykonujące inne zawody medyczne i ich postępowanie także

może wywołać niekorzystne dla pacjenta efekty. W związku z tym przyjmuje się, że błąd medyczny to nieumyślne działanie lub zaniechanie związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, które skutkuje powstaniem szkody.

Do kategorii błędów medycznych zaliczane są różne uchybienia związane z diagnostyką, decyzjami terapeutycznymi, organizacją świadczeń, rokowaniem czy udzieleniem pacjentowi informacji związanych z leczeniem, ale także odnoszące się do technicznej strony wykonywania procedur. Niezależnie jednak

praktyk a

od formalnej przyczyny błędu medycznego, zasady odpowiedzialności pozostają niezmienne.

Rola menedżerów Osoby pełniące funkcje kierownicze w podmiocie leczniczym wywierają znaczący wpływ na ograniczenie ryzyka błędu medycznego. Wadliwe decyzje kierownictwa mogą powodować braki w obsadzie medycznej, wyposażeniu lub zaopatrzeniu, które są przyczynami błędów medycznych. Z kolei do działań przeciwdziałąjących błędom medycznym można zaliczyć kreowanie polityki jakości, odpowiedni dobór kadr i ich właściwe wykorzystanie, a także bieżący nadzór nad praktycznym wdrażaniem aktów prawnych i szybka reakcja na wprowadzane nowelizacje.

Jednym z głównych elementów zapewnienia jakości jest przestrzeganie procedur i wypracowanie skutecznych regulacji wewnętrznych. Błędnym jest jednak upatrywanie w systemie jakości rozwiązania wszystkich problemów. Jest to bowiem jedynie narzędzie do poprawy efektywności zarządzania i nie może być traktowane jako idea sama w sobie. Polityka jakości, instrukcje czy regulamin organizacyjny nie powinny być tworzone według szablonu, bez refleksji nad faktycznymi niedoskonałościami w funkcjonowaniu danego podmiotu leczniczego. Dokumenty te powinny pozostawać w korelacji z realnie występującymi problemami konkretnej jednostki i służyć usystematyzowaniu konkretnych zagadnień.

Złożona struktura podmiotów leczniczych, ale i niedoskonałe regulacje prawne lub ich brak sprzyjają przede wszystkim błędom organizacyjnym. Ważne jest takie zorganizowanie pracy, zasad podległości i odpowiedzialności, żeby możliwe było szybkie podejmowanie decyzji przez kompetentne osoby. Istotne jest również precyzyjne określenie zakresu obowiązków, zasad przepływu informacji i ustalenia właściwych relacji oraz zasad podległości i odpowiedzialności personelu.

Działanie personelu Kwalifikacje personelu to bez wątpienia podstawa skuteczności w sprawowaniu opieki nad pacjentem. Specyfika zawodów medycznych wymaga jednak stałego poszerzania wiedzy i jej aktualizacji. Obowiązujące przepisy dotyczące kształcenia podyplomowego dla po-

szczególnych zawodów są niejasne i nie przynoszą oczekiwanych efektów, ponieważ nie przewidują istotnych sankcji za niedopełnienie obowiązku edukacyjnego. Stąd też na zarządzających personelem medycznym spoczywa szczególny obowiązek właściwego ukierunkowania podwładnych i zapewnienia warunków dla kształcenia i rozwijania doświadczenia. Ponadto, przy ustalaniu odpowiedzialności za niekorzystne zdarzenie przy udzielaniu świadczeń, z pewnością na korzyść zatrudniającego poczytywane będą inicjatywy na rzecz poszerzania kwalifikacji i umiejętności kadry.

W zapobieganiu błędom medycznym pomaga nie tylko wiedza specjalistyczna i doświadczenie osób udzielających świadczeń medycznych. Niezwykle istotne jest również łączne zaistnienie dwóch czynników – przestrzegania obowiązujących przepisów oraz należytego dokumentowania wszelkich podjętych działań. Właściwie prowadzona dokumentacja medyczna zawiera rzetelne odzwierciedlenie wszystkich działań podjętych w stosunku do pacjenta. W szczególności istotne jest dokumentowanie wszystkich aspektów relacji z pacjentem, w tym np. agresywnego zachowania pacjenta lub jego bliskich. Pisemnego uzasadnienia wraz z podaniem przyczyn wymaga również odmowa udzielenia świadczeń. Jest to bardzo ważne, jeżeli pacjent będzie próbował wykazać, ze opóźnienie leczenia spowodowało u niego poważny uszczerbek na zdrowiu.

Pacjenci często zgłaszają roszczenia, ponieważ mają poczucie krzywdy doznanej z winy personelu medycznego.

W tym kontekście na szczególną uwagę

zasługuje zagadnienie prawidłowej komunikacji. Wielu pozwów oraz ich następstw finansowych udałoby się uniknąć, gdyby pacjentowi spokojnie i rzetelnie objaśniono, dlaczego osiągnięto taki, a nie inny efekt leczenia. Umożliwienie złożenia pisemnej skargi oraz jej szybkie i wnikliwe rozpatrzenie, także bywa skutecznym sposobem rozwiania wątpliwości pacjenta, bez wchodzenia na drogę sądową.

Podsumowanie Wprowadzając rozwiązania i procedury dostosowane do potrzeb danego podmiotu leczniczego trzeba kierować się jego charakterem i możliwościami organizacyjno – technicznymi. Cenne jest również śledzenie bieżących wydarzeń w ochronie zdrowia i orzecznictwa. Korzystniej uczyć się na błędach innych niż własnych i dążyć do wyeliminowania w swojej placówce zagrożeń dla pacjentów i personelu.

Na uwagę zasługuje fakt, że roszczenia pacjentów dotyczą nie tylko ukarania winnych błędu medycznego, ale i wyeliminowania ryzyka na przyszłość. Informacje o kontrowersyjnych wydarzeniach w innych placówkach powinny stanowić punkt wyjścia dla rozważań nad stanem przygotowania własnej jednostki na podobną sytuację. Bezwzględnie konieczne jest wypracowanie procedur reagowania i przekazywania informacji w razie kryzysu. Zasady muszą być znane całemu personelowi, żeby uniknąć chaosu informacyjnego, a przede wszystkim naruszenia tajemnicy medycznej poprzez udostępnienie nieuprawnionym osobom danych osobowych pacjenta czy szczegółów dotyczących leczenia. 

» Z punktu widzenia przeciwdziałania błędom medycznym, istotne jest dokumentowanie wszystkich aspektów relacji z pacjentem.«

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

33

praktyk a

CO NOWEGO?

BEZDOTYKOWY POMIAR TEMPERATURY Kiedyś były rtęciowe, potem elektroniczne, a teraz do gry wchodzą termometry zintegrowane ze smartfonem. Wishbone to niewielka przystawka pełniąca rolę termometru na podczerwień. Urządzenie wystarczy umieścić w gnieździe słuchawkowym i przybliżyć do obiektu, którego temperaturę chcemy zmierzyć. Wynik pojawi się na ekranie już po 2 sekundach. Jak zapewniają producenci, jest to najmniejszy termometr na świecie. Przewaga nad tradycyjnymi urządzeniami polega przede wszystkim na tym, że pomiar odbywa się bezdotykowo. Z pomocą specjalnej aplikacji dane można archiwizować i analizować na osi czasu. Wishbone współpracuje z system iOS oraz Android. Oprócz temperatury ciała zmierzymy także temperaturę powietrza, wody itd. Pasywny czujnik podczerwieni nie emituje promieniowania, a wbudowana bateria wystarczy na rok pracy urządzenia.

MINI ZESTAW

LEKARZA W przypadku nagłej choroby, zwłaszcza dziecka, bardzo ważne jest szybkie postawienie ogólnej diagnozy stanu zdrowia. Wkrótce stanie się to możliwe dzięki zestawowi do wykonywania podstawowych badań w domu – cyfrowemu stetoskopowi i bezdotykowemu termometrowi firmy CliniCloud. Obydwa urządzenia przesyłają wyniki pomiarów do smartfona, skąd można je szybko przekazać lekarzowi i skonsultować objawy. Komplet będzie dostępny w sprzedaży od czerwca 2015 roku w cenie około 129 USD.

34

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

praktyk a

REWOLUCJA MONITORINGU

KONDYCJI Trend samokontroli parametrów życia oraz autodiagnozy wszedł w nową fazę. VITALITY kształtem przypomina słuchawki nakładane na ramiona, z jedną końcówką umieszczaną w uchu. Wbudowane sensory wykonują EKG, mierzą rytm serca, zawartość tlenu we krwi, oddech, temperaturę ciała, ciśnienie krwi i rytm serca, aktywność fizyczną, spalone kalorie.

Grupą docelową są zwłaszcza osoby chcące na bieżąco kontrolować postępy treningów i wpływ wysiłku fizycznego na formę. Zakładając VITALITY do pracy, zintegrowana aplikacja poinformuje o poziomie stresu, nastroju i kreatywności. Pierwsze 1000 egzemplarzy pojawi się w sprzedaży w grudniu 2015 roku. Cena: ok. 350 USD.

STRAŻNIK DAWKOWANIA DLA

KONTROLER

SENIORA

POSIŁKÓW

Kolejne inteligentne urządzenie, którego zadaniem jest czuwanie nad systematycznym zażywaniem leków. Elektroniczny kalendarz farmakoterapii sygnalizuje porę kolejnej dawki.

3medis zaprojektowano z myślą o osobach starszych – na ekranie urządzenia pojawia się zdjęcie leku, godzina zażycia leku i dane o dawce. Istnieje możliwość włączenia komend głosowych. Uwagę przyciąga nowoczesny design.

Ten wynalazek ułatwi nadzorowanie diety osobom otyłym, chorym na cukrzycę, choroby serca oraz schorzenia układu pokarmowego. Naukowcy z University of California (Los Angeles) opracowali naszyjnik rejestrujący rodzaj spożywanych posiłków i napojów. Umieszczony we wnętrzu piezoelektryczny czujnik wychwytuje wibracje związane z przełykaniem i przekazuje je do smartfona. WearSens może rozróżniać płyny i pokarmy z dokładnością do 87%. Źródło i zdjęcia: CliniCloud, Wishbone, Cloud DX, 3medis (Miguel Vaz), UCL

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

35

praktyk a

The Silver Economy Europe is ageing.

By 2060

one in three Europeans will be over 65.

The ratio of working people to the ‘inactive’ others is shifting from 4 to 1 today

Today

to 2

to 1 by 2060.

2060

Costs for care are rising sharply.

If we don’t change our systems for health and social care, we will not have the money and the people to guarantee a good and healthy life for all.

Electronic Health Record If we reinvent our systems for health and social care,

innovative new ICT-products and services can help us deliver better and cheaper care for all.

General Practitioner monitors online progress

Social Services

activate regular visits of carer and social worker

Active and healthy ageing offers also great opportunities.

36

If we are prepared to change our systems for health and social care, we can benefit from those.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

Today Europeans

over 65 have a spending capacity of over €3,000 billion.

Social Services

Social Services

activate regular visits of carer and social worker

activate regular visits of carer and social worker

praktyk a

and healthy

ageing Active offersand alsohealthy Todayageing Europeans offers also over 65 Today Europeans over 65 great opportunities. great . haveopportunities a spending capacity have of a spending capacity of

epared to change our systems If we are forprepared health to change our systems for health . d social care, we can benefit fromand those. social care,over we can â‚Ź3,000 benefit frombillion those.

over â‚Ź3,000 billion.

Ageing in good health Ageing allows usintogood health allows us to

avel

Travel Learn new things Work for more years

Learn new things Prepare our homes

living independently Work for morefor years for the many years to come

Europe has what it takes to benefit Europe from hasthese what new it takes opportunities to benefit from these new

A host of start-ups ASMEs solid&R&I base are now developing in European industry.

A solid R&I base n European industry.

Health mobile New ICT applications products that assistsuch as with tracking care robotics

The Silver economy offers

ghly skilled tech jobs

new highly skilled tech jobs

erEcoEU

but also the opportunity for

opportunities

A host of SMEs & start-ups are now developing

Health Big pharma mobilecompanies applications are developing integrated that assisttherapeutic with tracking solutions

er economy offers

Prepare our homes for living independently for the many years to come

Big pharma companies are developing integrated therapeutic solutions

but also the opportunity for

low qualified low qualified population to reskill. population to reskill.

@SilverEcoEU OgĂłlnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

37

opinie

Foto: dangoodwin / Foter / CC BY-SA

Zysk w zapobieganiu Firmy ograniczają swoje zaangażowanie w zdrowie pracowników do abonamentów medycznych i szczepień ochronnych. I tracą, ponieważ uruchomienie dobrze opracowanego programu profilaktyki i promocji zdrowia może zmniejszyć absencję kadry oraz wzmocnić kulturę organizacyjną.

Marek Kubicki

Z punktu widzenia pracodawcy, sformułowanie „badania profilaktyczne” zawiera w sobie pewną dwuznaczność i jest raczej interpretowane w kategoriach badania w ramach medycyny pracy, a nie profilaktyki prozdrowotnej. Choć zgodnie z ustawą, poza obowiązkowymi badaniami wstępnymi, okresowymi i kontrolnymi, wskazanymi w artykule 6 *, do zadań pracodawcy należy także realizowanie i promowanie profilaktycznych programów zdrowotnych, w tym: – inicjowanie i realizowanie promocji zdrowia, a zwłaszcza profilaktycznych programów prozdrowotnych, wynikających z oceny stanu zdrowia pracujących;

38

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

– inicjowanie działań pracodawców na rzecz ochrony zdrowia pracowników i udzielania pomocy w ich realizacji, a w szczególności w zakresie: – informowania pracowników o zasadach zmniejszania ryzyka zawodowego, – wdrażania zasad profilaktyki zdrowotnej u pracowników należących do grup szczególnego ryzyka, – tworzenia warunków do prowadzenia rehabilitacji zawodowej, – wdrażania programów promocji zdrowia, – organizowania pierwszej pomocy przedmedycznej.

Na tego typu działania decydują się przede wszystkim duże zakłady pra-

cy. W przypadku mniejszych firm, pracownicy mogą liczyć jedynie na szczepienia przeciwko grypie lub abonamenty medyczne. Stworzenie dedykowanych dla danej grupy zawodowej programów prozdrowotnych i badań przesiewowych, które mają wychwycić początki choroby i działać jak zgodna z definicją profilaktyka (w przeciwieństwie do abonamentów, które działają głównie ex post: zachorowałem – udaje się do specjalisty lub wykonuję badanie) jest nadal rzadkością.

Identyfikacja potrzeb Najczęściej to inspektor BHP albo dział kadr – na podstawie danych statystycznych lub jeszcze częściej tzw. „powszechnej wiedzy” – decyduje o tym, jakie choroby i zagrożenia występują w firmie (np. praca przy taśmie oznacza wymuszoną pozycję, ryzyko chorób układu kostno-szkieletowego). Drugie – równie częste rozwiązanie – to czekanie na propozycje dostawcy usług medycznych. Na podstawie swojego doświadczenia, czy współpracy z innymi firmami, tego samego typu świadczeniodawca

opInIe

medyczny może samodzielnie doradzić, co „sprawdziło się” i z dużym prawdopodobieństwem powinno przyjąć się także w danym zakładzie.

W bardzo nielicznych przypadkach prowadzona jest faktyczna analiza zwolnień, występujących jednostek chorobowych. Jest to możliwe prawie tylko i wyłącznie wtedy, gdy świadczeniodawca medyczny, poza medycyną pracy, dostarcza także abonament bądź ubezpieczenie medyczne gwarantujące dostęp do wizyt u specjalistów i diagnostyki.

W ten sposób, na podstawie historycznych danych, proponuje się niezbędne dla promocji zdrowia i profilaktyki badania i inicjatywy.

Równie ważne są dane dotyczące wieku pracowników (inne programy dla ludzi młodych i seniorów), płci (zwłaszcza, gdy występuje dominacja jednej płci – szwalnie, górnictwo), a nawet regionu (choć zanieczyszczenie na Śląsku spadło w ostatnich latach, nadal choroby płuc częściej występują w tej części Polski lub np. w bardzo zanieczyszczonym Krakowie).

Selekcja programów Demokracja jest najlepszym z istniejących systemów, niestety nie jest systemem doskonałym. Są jednak firmy, które uważają, że to pracownicy najlepiej wiedzą, czego chcą, a tym samym to oni powinni zadecydować, jakie programy profilaktyczne należy wprowadzić. Zostawiając wybór pracownikom, trzeba ograniczyć liczbę programów profilaktycznych, opisać kilka z nich, wycenić i dopiero tak przygotowane oddać pod głosowanie. Nawet przy najlepszych rozwiązaniach nie zadowolimy wszystkich.

Druga ze szkół mówi, że dając komuś coś do wyboru, otwieramy drzwi do dyskusji. A tych drzwi tak łatwo zamknąć się już nie da. Zwłaszcza w przypadku zakładów pracy z silnymi związkami zawodowymi proces decyzyjny jest wydłużony – zatwierdzanie poszczególnych pakietów wymaga akceptacji organizacji związkowych. Dlatego część z zakładów pracy podejmuje decyzje na szczeblu działu personalnego albo zarządu, nawet nie informując pracowników, że mogą w czymś wybierać.

Koszt kontra oszczędność Niewątpliwie z punktu widzenia kosztów bezpośrednich profilaktyka zdrowotna jest najczęściej traktowana jako element benefitów pracowniczych, wykonywania zadań wynikających z ustawy. Wniosek: dla pracodawcy jest to koszt. W niewielu przypadkach firmy traktują programy profilaktyczne jako inwestycję w zdrowie kadry, przyczyniającą się do spadku absencji chorobowej, a tym samym – stanowiącą wymierną korzyść dla pracodawcy (np. niepłacenie za czas, kiedy pracownika nie ma w firmie przy zwolnieniu do 30 dni, brak konieczności zastępstwa przy stanowiskach produkcyjnych; pośrednie – brak czasu niezbędnego na wdrożenie nowego pracownika czy utraconych szans na zysk – przy pracownikach na stanowiskach menedżerskich).

Szeroko zakrojoną analizę opisującą te zagadnienie wykonano na bardzo dużej grupie docelowej w Danii. Badanie jednoznacznie wykazało, że wdrożenie dodatkowej opieki medycznej (w tym konkretnym przypadku chodziło głównie o opiekę rehabilitanta/fizjoterapeuty oraz

ZMNIEjSZENIE ABSENCjI PRACOWNIKÓW W WYNIKU WPROWADZENIA PROFILAKTYKI ZDROWOTNEj Absencja krótkoterminowa (do 3 tygodni)

Absencja długoterminowa (ponad 3 tygodnie)

HYDRAULICY

4–7%

brak danych

ELEKTRYCY

6–10%

19%

15%

20%

PRACOWNICY LINIOWI SEKTORA SPOŻYWCZEGO

Badanie na podstawie danych Falck Healthcare oraz Pension Denmark: Morten Sabby Pedersen i Jacob Nielsen Ardent, „Can health promotion in the workplace save public money? Evidence from quasi-experiment in Denmark” Health Economics Paper 2012:6 University of Southern Denmark.

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

3

opInIe

» Nadal zbyt rzadko fi rmy traktują programy profi laktyczne jako inwestycję w zdrowie kadry.«

prostych badań profilaktycznych) spowodowało istotny spadek absencji chorobowych, a tym samym oszczędność, zarówno dla przedsiębiorcy, jak i dla budżetu.

Jednak ten sposób myślenia nie jest rozpowszechniony w polskich firmach i kluczem, według którego wybierane są pakiety profilaktyczne, jest przede wszystkim cena i potencjalne zainteresowanie pracowników, a nie długookresowy, mierzalny interes firmy.

Darmowe badania – szkoda czasu Choć dla osób niewtajemniczonych w prowadzenie dużych programów profilaktycznych wydaje się to dziwne, to najlepsze projekty mogą upaść na etapie wdrożenia. Darmowe szczepienia, z których nikt nie korzysta, badania przesiewowe, z których co roku korzysta wciąż ta sama grupa najlepiej zorientowanych pracowników, czy też wizyty u specjalistów, z których na 100 wolnych terminów zapełnia się 7.

Firma może wydawać majątek na zdrowie pracowników, którzy nie tylko nie korzystają z abonamentu medycznego, gdy są chorzy, ale tym bardziej

nie mają chęci myślenia o swoim zdrowiu, kiedy nic bezpośrednio im nie dolega: „nic mnie nie boli więc po co mam chodzić do lekarza”. O tym, że po przekroczeniu pewnego wieku powinno się cyklicznie wykonywać niektóre badania, np. w celu wykrycia na wstępnym etapie choroby nowotworowej, w teorii wiedzą wszyscy. Gorzej ze zwalczeniem potocznego przekonania, że: „lepiej nie wiedzieć, co mi dolega” bądź „w pewnym wieku, jak się odda w ręce lekarza, to zawsze jakąś chorobę znajdzie”.

Stąd placówka medyczna we współpracy z przedsiębiorcą musi przygotować plakaty, materiały promocyjno-reklamowe, ulotki, mailing. A sama firma – rozpropagować tę wiedzę w intranecie, we współpracy ze związkami zawodowymi, na tablicy informacyjnej bądź w inny, charakterystyczny dla danej organizacji sposób.

Czasem nic nie działa lepiej niż przystojny ratownik medyczny, ładna pielęgniarka, czy młodzi i atrakcyjni lekarze.

Choć z jednej strony nie ma się czym chwalić, że poza kwalifikacjami merytorycznymi zespół do przeprowadzania

reklama

40

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

akcji profilaktycznej dobiera się także pod względem urody. Gdy dzięki energicznemu ratownikowi ktoś nauczy się, jak ratować życie, dla miłej i elokwentnej pielęgniarki zgodzi się na ukłucie i pobranie krwi do badań laboratoryjnych, to być może warto mieć te pozamerytoryczne czynniki dotarcia do pracowników na względzie przy planowaniu kampanii informacyjnej.

Profilaktyka czy leczenie?

Patrząc na popularność abonamentów medycznych i profilaktycznych programów zdrowotnych oraz programów promujących zdrowie można zauważyć, że to abonamenty są zdecydowanie bardziej popularne, a programy profilaktyczne stanowią znikomy, często niedoceniany element. Są raczej kwiatkiem do kożucha niż faktycznym działaniem. Jest to tym dziwniejsze, że abonament medyczny wspiera leczenie osób, które już zachorowały. Z kolei profilaktyka pozwala na zapobieganie chorobom, które jeszcze nie wystąpiły lub znajdują się w początkowej fazie rozwoju. I choć mądrość ludowa mówi, że: „łatwiej zapobiegać niż leczyć”, prawie nigdy nie działamy zgodnie z tymi słowami.  * Jednolity tekst ustawy o służbie medycyny pracy, dz. U. Warszawa, dnia 4 września 2014 r. Poz. 1184

Marek Kubicki, MBA dla Kadry Medycznej na Akademii Leona Koźmińskiego, Dyrektor ds. Rozwoju odpowiadający za otwieranie nowych placówek oraz akwizycje w Falck Medycyna. Pracował bądź współpracował m.in. z EMC Instytut Medyczny, Medicover, Enel-Med.

opinie

Cała nadzieja w przychodach

Foto: Uitleg & tekst / Foter / CC BY

Szpitale coraz lepiej radzą sobie z racjonalizacją kosztów działalności, ale poprawę wyników finansowych blokują ograniczone możliwości generowania przychodów. Dodając do tego niezmienną od kilku lat pulę środków w systemie ochrony zdrowia i upolitycznienie procesów komercjalizacji, rokowania na przyszłość nie są optymistyczne.

O sytuacji polskich szpitali rozmawiamy z Urbanem Kielichowskim, członkiem zarządu Magellan S.A.

Raport „Sytuacja finansowa szpitali w Polsce” wskazuje m.in. na pogarszającą się płynność finansową placówek. Które ze zmian są szczególnie niepokojące?

Patrząc na zagregowane wyniki na przestrzeni ostatnich czterech lat można stwierdzić, że pozycja szpitali publicznych niewiele się zmienia. Utrzymuje się stan, w którym ok. ¾ szpitali publicznych odnotowuje straty na poziomie podstawowym – operacyjnym. Inaczej mówiąc, większość placówek traci na realizacji zakontraktowanych w NFZ procedur.

Sytuacja ta jest niemal stała od 2010 roku.

Nie oznacza to, że 75% szpitali przynosi straty. Jeśli spojrzymy na wyniki całkowite, to zauważymy coś niemal odwrotnego.

W tym przypadku, ponad 60% SPZOZ-ów to jednostki rentowne, a ok. 40% – nierentowne. Wpływ na to mają dwa fakty. Z jed-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

41

opinie

nej strony szpitale starają się generować przychody z pozostałej działalności oraz otrzymują dotacje od swoich właścicieli. Innym czynnikiem są korzystne dla finansów szpitali zmiany w przepisach księgowych wprowadzone w życie od 2012 roku. W rezultacie ok. 60% szpitali publicznych od 2012 roku w swych rocznych sprawozdaniach wskazuje dodatnie wartości w pozycji „wynik netto”.

Negatywną tendencją ostatnich lat jest systematycznie pogarszanie się – od 2009 roku – płynności bieżącej, a więc zdolności do regulowania zobowiązań.

Od 2011 roku wskaźnik ten kształtuje się poniżej jednego punktu, co oznacza, że szpitale mogą mieć (okresowe lub trwałe) kłopoty z regulowaniem swoich bieżących zobowiązań.

Jednostajna sytuacja finansowa nie oznacza, że wewnątrz sektora nic się nie dzieje. Szpitale sukcesywnie starają się zwiększać swoją efektywność. Widać to wyraźnie po strukturze kosztów.

Można zaobserwować pozytywne trendy w kosztach amortyzacji oraz zużycia ma-

teriałów i energii. Sugeruje to, że szpitale inwestują, a także więcej wydają na leki i materiały do leczenia.

Na przestrzeni ostatnich 6 lat widać wyraźnie tendencję do ograniczania kosztów osobowych i kupowania części usług na zewnątrz. Świadczy o tym wzrost udziału kosztów usług obcych.

Co stanowi obecnie największy problem finansowy placówek stacjonarnej opieki zdrowotnej?

Patrząc przekrojowo na sytuację szpitali, będzie to baza przychodowa. Jest już coraz mniej nieefektywności kosztowych, choć pewnie jeszcze niejedną można by znaleźć. Szpitale coraz lepiej zarządzają finansami i zasobami, jakie posiadają. Problemem jest strona przychodowa. Placówki szpitalne mają ograniczoną możliwość generowania wyższych przychodów, co potencjalnie umożliwiałoby posiadane zaplecze sprzętowe i osobowe. Z jednej strony determinująca jest wysokość kontraktu z NFZ, z drugiej

» Placówki szpitalne mają ograniczoną możliwość generowania wyższych przychodów, co potencjalnie umożliwiałoby posiadane zaplecze sprzętowe i osobowe.«

42

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

– ograniczone możliwości generowania przychodów z innych źródeł. Jeśli przyjrzymy się bliżej jednostkom, które odnotowały w ostatnich latach dobre wyniki finansowe, to za kulisami większości sukcesów – oprócz dobrej kadry zarządzającej, która jest warunkiem koniecznym – stoi wzrost przychodów. Jednostki cechujące się stałymi lub zmniejszającymi się przychodami, rzadko legitymują się dobrymi wynikami finansowymi.

Jak procesy przekształceń szpitali w spółki prawa handlowego wpłynęły na rynek szpitali? Dlaczego nadal niewiele podmiotów decyduje się na taki zabieg?

Wokół tematu narosło wiele mitów i przekłamań, a decyzja o przekształceniu szpitala stała się kategorią bardziej polityczną niż ekonomiczną. Oczywistym jest, że samo przekształcenie nie gwarantuje szpitalowi osiągnięcia rentowności czy wzrostu przychodów. Jest jedynie szansą na bardziej elastyczną formułę pracy. Jeśli w związku z przekształceniem nie następuje restrukturyzacja zadłużenia i poprawa efektywności, sam proces niczego nie zmienia. Dla samorządów decyzja o przekształceniu szpitala wiąże się zatem z szeregiem ryzyk, tak politycznych (opozycja może to wytknąć w kampanii wyborczej), jak i społecznych (restrukturyzacja może powodować obawy części pracowników przed zwolnieniami).

W efekcie samorządy chętniej przekształcają placówki, gdy mają szanse na zminimalizowanie wymienionych ryzyk, m.in. poprzez dodatkowe bodźce ekonomiczne. Taką sytuację mieliśmy zarówno podczas trwania programów oddłużeniowych w pierwszej dekadzie tego wieku (tzw. Plan A i Plan B), jak i przy okazji wdrażania ustawy o działalności leczniczej. Z chwilą, gdy bodźce zachęcające do procesu przekształceń zniknęły, chęć samorządów do komercjalizacji szpitali znacząco zmalała – musiałyby wziąć na siebie wszelkie ryzyka i koszty procesu.

Tezę tę obrazują dane z 2013 i 2014 roku.

W 2013 roku samorządy decydujące się na przekształcenie swoich szpitali mogły liczyć na dotację i umorzenia zobowiązań publicznoprawnych. Skomercjalizowanych zostało wtedy 28 szpitali, co było rekordem w całej historii przekształceń. Suma oddłużenia, jaka wpłynęła do szpitali w rezultacie tego procesu, przekroczyła kwotę 500 mln zł. W 2014 r. nie było już możliwości ubiegania się o do-

opinie

SZPITALE WEDŁUG RENTOWNOŚCI NETTO ORAZ RENTOWNOŚCI PROCEDUR szpitale wg rentowności netto

szpitale wg rentowności procedur

100% 80%

100% 41%

49%

58%

80% 60%

61%

60%

0%

40% 51%

59%

2010

2011

42% 2009

40%

39%

2012

2013

29%

25%

29%

26%

71%

75%

71%

74%

2010

2011

2012

2013

60%

40% 20%

47%

53%

20%

rentowne nierentowne

0%

2009

PŁYNNOŚĆ BIEŻĄCA SZPITALI 1,10 1,05 1,00 0,95

1,09 1,02

0,90

0,98

0,85 0,80

2009

2010

2011

0,92

0,93

2012

2013

KOSZTY W SZPITALACH

Możemy liczyć na jakieś znaczące zmiany w kolejnych latach?

1,4%

1,4%

1,4%

1,6%

1,7%

52,4%

51,3%

50,0%

48,5%

47,6%

40%

15,1%

15,6%

16,4%

17,6%

18,6%

materiały i energia

20%

25,9%

26,3%

26,3%

26,4%

26,5%

amortyzacja

0%

5,2%

5,4%

5,7%

5,9%

5,6%

2009

2010

2011

2012

2013

100%

inne

80%

wynagrodzenia i narzuty

60%

usługi obce

ZOBOWIĄZANIA POLSKICH SZPITALI 12000 10000

10661

10384

9963

9628

10238

9922

zobowiązania

8000 3,5%

6000

4,2%

2,7%

−6,9%

4000 2242

2000 0

2009

−4,6% 8,3%

2010

−4,6% 6,8%

2011

tację. Procesowi przekształceń nie pomagał również rok wyborczy. W okresie kampanii wyborczej, samorządy wolały nie prowokować społecznie wrażliwego tematu, często utożsamianego z prywatyzacją, by nie stał się on łatwą pożywką dla opozycji. W rezultacie liczba przekształceń w 2014 r. roku spadła do 7.

A co z ciągnącym się od dłuższego czasu problemem zadłużenia?

Wskaźniki płynności oraz wskaźnik zobowiązań do przychodów – w ujęciu kilkuletnim – wskazują jednoznacznie na

2119

2016 −18,5% −4,6%

2012

zobowiązania wymagalne

3,2%

2474

2317

2139 −4,6%

5,6% 5,2%

2013

gi na procesy przekształceniowe. Warto wspomnieć, że w formule NZOZ funkcjonuje już ponad 170 szpitali, które na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat zostały skomercjalizowane. Pomimo kurczącej się bazy SPZOZ-ów, poziom zobowiązań szpitali stale utrzymuje się na poziomie ponad 10 mld zł, a poziom zobowiązań wymagalnych oscyluje wokół 2 mld zł. Rok 2013 przyniósł zauważalny spadek poziomu zobowiązań – zarówno na poziomie ogólnym, jak i zobowiązań wymagalnych – z uwagi na procesy komercjalizacji, które zaowocowały oddłużeniem sektora na kwotę ponad 0,5 mld zł. Kiedy procesy komercjalizacji mocno osłabły, w 2014 roku poziom zobowiązań SPZOZ-ów z kwartału na kwartał znów zaczął rosnąć. Wskazuje to jednoznacznie, że poziom zobowiązań SPZOZ-ów bez dodatkowych zastrzyków gotówki z zewnątrz, nie poprawia się.

2014

tendencje niekorzystne dla szpitali. Wynika to z faktu, że od kilku lat nie zmieniała się znacząco pula środków w systemie. Jej wysokość jest uzależniona od kwoty składek na ubezpieczenie zdrowotne, z kolei ostatnia podwyżka składki miała miejsce w 2007 roku. Podobne wnioski można wyciągnąć analizując dane publikowane przez Ministerstwo Zdrowia. Statystyki ministerialne obrazują poziom zobowiązań ogółem oraz zobowiązań wymagalnych SPZOZ-ów, jednak nie odzwierciedlają całego rynku, ponieważ z roku na rok grupa ta sukcesywnie kurczy się, chociażby z uwa-

Porównanie krajowych wydatków przeznaczanych na zdrowie do średniej europejskiej jest bezlitosne. Analizując wydatki, jako procent Produktu Krajowego Brutto (PKB), jest to około ¼ mniej niż dla statystycznego Europejczyka. Jeśli nie zwiększymy skali środków w systemie, przykładowo poprzez dodatkowe ubezpieczenia zdrowotne, będziemy skazani jedynie na wzrost organiczny budżetu, będący pochodną kondycji gospodarki, czyli głównie wzrostu wynagrodzeń i skali bezrobocia. Z kolei te dwa determinanty są pochodną cyklu koniunkturalnego, w jakim się znajdujemy. Na szczęście ostatnie lata są dość pomyślne dla puli składek zbieranych przez NFZ. Brak rozwiązań pozwalających na zwiększenie środków w systemie skazuje Ministerstwo Zdrowia i NFZ na szukanie rozwiązań poprzez zmianę alokacji budżetów. Służą temu wdrażane od nowego roku pakiety – kolejkowy i onkologiczny. Przypomina to nieco stare porzekadło, że „od mieszania łyżeczką herbata nie stanie się słodsza”.  Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiał: Artur Olesch

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

43

S tat ys t yk i i prognoz y m o n i t o r z j aw is k e p i d e m i o l o g i c z n y c h

Monitor zjawisk epidemiologicznych dorota zacharzewska, Zakład Analiz Statystycznych, KAMSOFT S.A. KOSZTY OGÓLNE LECZENIA

KOSZTY GRYPY I PRZEZIĘBIENIA

KOSZTY ALERGII

ZMIANA MIESIĘCZNA W lutym W STOSUNKU DO stycznia

66 570 zł

66 058 zł

4 085 zł

styczeń 2015

luty 2015

styczeń 2015

wartość zmiany

–512 zł



wartość zmiany

+537 zł

4 622 zł

1046 zł

1077 zł

luty 2015

styczeń 2015

luty 2015



wartość zmiany

+31 zł



DANE ZA 2015 ROK ZE ZMIANĄ W STOSUNKU DO 2014 ROKU

740 305 zł

782 389 zł

35 003 zł

37 516 zł

18 380 zł

19 930 zł

rok 2014

rok 2015

rok 2014

rok 2015

rok 2014

rok 2015

trend prognozy

+42 084 zł



trend prognozy

+2 513 zł



trend prognozy

+1 550 zł



* wszystkie dane w tekście i tabeli – w przeliczeniu na 1000 mieszkańców

Koszty całkowite W przeliczeniu na 1000 mieszkańców koszty leczenia w lutym 2015 roku osiągnęły wartość 66 058 zł, co jest rezultatem tylko o 512 zł niższym w porównaniu ze styczniem 2015 roku. Prognozuje się, że ogólne koszty leczenia dla całego roku 2015 uplasują się na poziomie 782,4 tys. zł (o 42 tys. zł więcej niż w roku 2014).

Cztery województwa zanotowały wyższy poziom kosztów w lutym w porównaniu ze styczniem 2015 roku, a mianowicie: lubelskie, opolskie, małopolskie i łódzkie. Jednak wzrost ten nie przekraczał 2,5 punktu procentowego (p.p.).

Najniższe koszty ogóle osiągnęło województwo opolskie (poniżej 49 tys. zł), najwyższymi kosztami wyróżniały się województwa: mazowieckie (78,1 tys. zł), dolnośląskie (73,5tys. zł) i małopolskie (70,4 tys. zł).

Według prognoz, najniższe koszty całkowite w całym roku 2015 uzyskają województwa: kujawsko-pomorskie (657,6 tys. zł), opolskie (683,6 tys. zł). Pozostałe województwa osiągną wyniki powyżej 700 tys. zł. Najwyższe koszty leczenia prognozuje się w woj. dolnośląskim (985,4 tys. zł), mazowieckim (979,7 tys. zł) i podlaskim (915,9 tys. zł). Żaden inny region nie uzyska wyniku powyżej 900 zł.

44

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

Grypa i przeziębienie W lutym 2015 roku grypa i przeziębienie kosztowały 4 622 zł, czyli o 537 zł więcej niż w ubiegłym miesiącu i aż o 2 412 zł więcej niż w lutym ubiegłego roku. Cały rok 2015 zamknie się kwotą w wysokości 37 516 zł, prognozowane koszty będą więc o 2 513 zł wyższe od kosztów z roku 2014.

Najniższe koszty grypy i przeziębienia w lutym 2015 roku osiągnęły województwa: warmińsko-mazurskie i świętokrzyskie (poniżej 3,4 tys. zł). Najbardziej kosztotwórczymi okazały się regiony: mazowieckie i dolnośląskie (powyżej 5,7 tys. zł). W porównaniu do stycznia, swój wynik kosztowy najbardziej zwiększyły województwa małopolskie, wielkopolskie i dolnośląskie (wzrosty kolejno o 26,2%, 15% i 14,6%). Największe procentowe spadki dla badanego okresu odnotowano w podkarpackim (spadek o 11,1%) i lubelskim (spadek o 10,6%).

Prognozuje się, że tylko województwa świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie nie przekroczą kwoty 28 tys. zł dla całego roku 2015. Najwyższymi kosztami odznaczać się będą województwa: mazowieckie (46,8 tys. zł), dolnośląskie (43,7 tys. zł) i podlaskie (40 tys. zł) – jako jedyne w kraju przekroczą próg 40 tys. zł.

Alergia Koszty alergii w lutym wzrosły nieznacznie (o 31 zł) w porównaniu ze styczniem i wyniosły 1 077 zł (w przeliczeniu na 1000 mieszkańców). W roku 2015 koszty leczenia alergii wyniosą 19 930 zł, czyli o 1,5 tys. zł więcej niż w roku 2014, ale o 1,2 tys. zł mniej niż w 2013 roku.

Tylko cztery województwa odnotowały wzrost kosztów leczenia alergii w lutym w porównaniu ze styczniem i były to: podkarpackie, małopolskie, podlaskie i mazowieckie (tylko woj. podkarpackie i małopolskie wyróżnia wzrost o więcej niż 1 p.p., kolejno o: 15,9 p.p. oraz 6,8 p.p.). Najwyższymi kosztami w lutym cechowały się województwa mazowieckie (1,5 tys. zł) i dolnośląskie (1,3 tys. zł). Na przeciwległym biegunie znalazło się województwo opolskie (647 zł).

Najwyższe koszty w całym roku 2015 osiągną województwa mazowieckie (27,9 tys. zł), dolnośląskie (24,8 tys. zł) oraz łódzkie (21,5 tys. zł). Najniższe koszty prognozuje się dla województw warmińsko-mazurskiego i świętokrzyskiego (jako jedyne w kraju nie osiągną wyniku powyżej 16 tys. zł). 

S tat yS t yk I I pRognoz y m o n I t o R z j aw I S k e p I d e m I o l o g I c z n y c h

Ogólne koszty leczenia (zakup środków farmaceutycznych) przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

koszty, tys. zł

» Ogólne koszty leczenia w lutym 2015 roku uplasowały się na poziomie podobnym do ubiegłego miesiąca.«

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

prognoza

KWIECIEŃ

prognoza

MAJ

prognoza

CZERWIEC

prognoza

LIPIEC

prognoza

SIERPIEŃ

prognoza

WRZESIEŃ

prognoza

PAŹDZIERNIK

prognoza

LISTOPAD

prognoza

GRUDZIEŃ

prognoza

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

45

S tat yS t yk I I pRognoz y m o n I t o R z j aw I S k e p I d e m I o l o g I c z n y c h

Koszty grypy i przeziębienia przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

koszty, tys. zł

» Koszty leczenia grypy i przeziębienia w lutym mogą okazać się najwyższe w całym 2015 roku.«

STYCZEŃ

4

MARZEC

prognoza

prognoza

CZERWIEC

prognoza

LUTY

KWIECIEŃ

prognoza

LIPIEC

prognoza

SIERPIEŃ

prognoza

WRZESIEŃ

prognoza

PAŹDZIERNIK

prognoza

LISTOPAD

prognoza

GRUDZIEŃ

prognoza

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

MAJ

S tat yS t yk I I pRognoz y m o n I t o R z j aw I S k e p I d e m I o l o g I c z n y c h

Koszty alergii przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

» Koszty leczenia alergii w lutym nieznacznie wzrosły w porówaniu ze styczniem.«

koszty, tys. zł

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

prognoza

KWIECIEŃ

prognoza

MAJ

prognoza

CZERWIEC

prognoza

LIPIEC

prognoza

SIERPIEŃ

prognoza

WRZESIEŃ

prognoza

PAŹDZIERNIK

prognoza

LISTOPAD

prognoza

GRUDZIEŃ

prognoza

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

47

S tat yS t yk I I pRognoz y S tRuk t uR a dyS tRy buc jI leków

Struktura dystrybucji leków DOrOtA ZAchArZeWskA, Zakład Analiz statystycznych, kAMsOFt s.A. STATYSTYKA MIESIĄCA (LUTY 2015) ORAZ TRENDY W STOSUNKU DO STYCZNIA 2015

ŚREDNIA CENA ZA OPAKOWANIE LEKU

17,11 zł



ŚREDNIA LICZBA PACJENTÓW W APTECE

3530 osób 

17 ,5 tys. zł



POZIOM REFUNDACJI

25,80 %



ŚREDNIA WARTOŚĆ TRANSAKCJI

20,25 zł



WARTOŚĆ SPRZEDAŻY NA PACJENTA

50,00 zł



DZień/gODZiNA O NAJWiĘksZyM OBrOcie

TYDZIEń Z NAJWIĘKSZĄ LICZBĄ KLIENTÓW

NAJWIĘKSZY WZROST SPRZEDAŻY

WTOREK | 11.00–12.00

22–28 LUTEGO

UKŁAD ODDECHOWY

Obrót w statystycznej aptece w lutym 2015 roku osiągnął poziom 176,5 tys. zł (o 2 tys. zł mniej w stosunku do stycznia 2015). Luty 2014 roku odznaczał się niższym obrotem od lutego 2015 aż o 12 tys. zł. Wartość rynku farmaceutycznego zamknęła się w wartości 2 mld 538 mln (o 12,5% więcej niż przed rokiem).

Prognozuje się, że obrót statystycznej apteki w roku 2015 zanotuje poziom 2 084 tys. zł, co będzie wynikiem o 2% wyższym od roku 2014. Wartość obrotu dla całego rynku aptecznego wyniesie 30,1 mld zł – o 5,5% więcej niż w roku 2014 i aż 8,3% więcej niż w roku 2013.

Według tych samych prognoz, wartość refundacji na poziomie statystycznej apteki osiągnie wielkość 554,2 tys. zł, co w przeliczeniu na cały rynek apteczny oznaczać będzie wartość 8 mld zł (5,3% więcej niż w roku 2014 i o 12,3% więcej niż w roku 2013).

48

ŚREDNI OBRÓT W APTECE

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

Sprzedaż odręczna w lutym 2015 roku wyniosła 72,7 tys. zł (poziom statystycznej apteki) oraz 1 045,2 tys. zł (dla całego rynku aptecznego). Oznacza to około 3% procentowe spadki w porównaniu z ubiegłym miesiącem. Sprzedaż na recepty refundowane oraz sprzedaż na recepty pełnopłatne wzrosła. Dla całego rynku farmaceutycznego recepty wygenerowały sprzedaż na poziomie, odpowiednio, 928,5 tys. zł oraz 545,3 tys. zł.

Najwyższy obrót w statystycznej aptece zanotowano w dniu 17 lutego ze średnim wynikiem 9 453 zł; drugi najwyższy obrót (9 062 zł) odnotowano dzień później – 18 lutego. Dla czterech dni (10,11,13 i 27 lutego) średni obrót mieścił się w przedziale 8 000 – 8 999 zł, a dla 12 dni w przedziale 7 000 – 7 999 zł. Najmniejsze obroty odnotowano 1 i 8 lutego (poniżej 800 zł). Najwyższym średnim obrotem spośród wszystkich dni tygodnia

charakteryzowały się wtorek (8 116 zł) oraz środa (8 035 zł). Analogicznie do kilku ostatnich miesięcy, w lutym największy ruch w aptece notowano w przedziale godzinowym od 11.00 do 12.00, niewiele mniejszy pomiędzy godzinami 10.00 a 11.00 oraz 12.00 a 13.00.

Porównując wyniki z lutego i stycznia można zauważyć, że tylko cztery spośród wszystkich grup leków z podziału ATC odnotowały wzrost sprzedaży (z poziomu statystycznej apteki): układ oddechowy (o 2 380 zł), leki przeciwzakaźne (o 1 690 zł), centralny układ nerwowy (o 94 zł) i endokrynologia – hormony bez hormonów płciowych (o 9 zł).

Największe spadki (powyżej 1,5 tys. zł) odnotowały grupy: przewód pokarmowy i metabolizm oraz układ sercowo-naczyniowy.

W lutym, względem stycznia 2015 roku, poszczególne klasy leków ATC re-

S tat ys t yk i i prognoz y s truk t ur a dys try buc ji leków

latywnie niewiele zmieniły swój udział w całkowitym obrocie statystycznej apteki. Największy wzrost udziału mierzony punktami procentowymi (p.p.) odnotowały grupy: układ oddechowy (o 1,12 p.p.), leki przeciwzakaźne (o 1,06 p.p.) oraz centralny układ nerwowy (o 0,26 p.p.). Na przeciwległym biegunie znalazły się grupy: przewód pokarmowy i metabolizm (spadek o 0,9 p.p.), układ sercowo-naczyniowy (spadek o 0,71 p.p.) oraz leki onkologiczne i immunomodulacyjne (spadek o 0,29 p.p.). Natomiast trzy grupy ATC prawie nie zmieniły swojego udziału w całkowitym obrocie aptecznym (maksymalna bezwzględna zmiana na poziomie 0,02 p.p.): leki przeciwpasożytnicze, owadobójcze i repelenty, narządy zmysłów, dermatologia. Średnia marża apteczna w lutym 2015 roku wynosiła 26,63%, czyli o 0,48 p.p. więcej niż przed miesiącem, choć równocześnie mniej o 0,66 p.p. niż w lutym 2014 roku. Dla leków z list refundacyjnych wyniosła 18,04% (spadek o 0,68 p.p. w stosunku do lutego 2014 roku); dla leków sprzedawanych na recepty pełnopłatne – 28,84% (spadek o 1,41 p.p.); na sprzedaży odręcznej – 32,57% (spadek o 1,67 p.p.). Średnia cena pojedynczego opakowania leku w lutym 2015 roku w statystycznej aptece wyniosła 17,11 zł, czyli o 48 groszy więcej niż przed miesiącem i o 0,72 groszy więcej niż przed rokiem.

Z podanej kwoty refundator dopłacił 4,41 zł (16 groszy więcej niż w styczniu 2015 roku), pozostałą kwotę w wysokości 12,70 zł pacjent zapłacił z własnych środków. Jest to kwota wyższa o 31 groszy w stosunku do stycznia i 54 groszy – w porównaniu do lutego 2014 roku.

Cena dla leków z list refundacyjnych w lutym 2015 roku wyniosła 27,44 zł, czyli o 41 groszy więcej niż przed miesiącem. Zapłata pacjenta w wyżej wymienionej kwocie to 8,39 zł (najwyższy wynik w ostatnich 12 miesiącach), natomiast dopłata refundacyjna wyniosła 19,05 zł (o 16 groszy mniej niż średnia z ostatnich 12-tu miesięcy). Średnia cena opakowania dla leków z recept pełnopłatnych zmalała w lutym 2015 roku w porównaniu ze styczniem 2015 roku o 8 groszy i wyniosła 21,85 zł. Średnia cena opakowania leku sprzedawanego w statystycznej aptece bez recepty osiągnęła kwotę 11,63 zł, co jest wynikiem zaledwie o 3 grosze większym niż przed miesiącem.

W statystycznej aptece odnotowano wizyty 3 530 pacjentów, czyli o 310 osób

Rys. 1. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach lutego (porównanie do ubiegłego roku) luty 2015

luty 2014

Rys. 2. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach lutego – podział na dni tygodnia (porównanie do ubiegłego roku) luty 2015

luty 2014

1POJFE[JB FL

8UPSFL

ęSPEB

$[XBSUFL

1JŀUFL

4PCPUB

/JFE[JFMB

Rys. 3. Podział sprzedaży aptecznej na kategorie – % wartości sprzedaży

układ mięśniowo-szkieletowy 5,63%

17,53% przewód pokarm. i metabolizm

4,31% układ moczowo-płciowy i hormony płciowe

2,33% narządy zmysłów

5,95% leki przeciwzakaźne 13,27% układ oddechowy

0,23%

leki przeciwpasożytnicze, owadobójcze i repelenty

2,26%

leki onkologiczne i immunomodulacyjne

3,85% krew i układ krwiotwórczy endokrynologia -- hormony, 1,01% bez horm. płciowych 3,1% dermatologia 13,39% układ sercowo-naczyniowy

12,2% centralny układ nerwowy

varia 10,44%

4,49% nieokreślona

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

49

S tat ys t yk i i prognoz y s truk t ur a dys try buc ji leków

Rys. 4. Poziom marży aptecznej (%) w latach 2006–2015 30% 29% 28% 27% 26% 25% 24% 23% 22%

I

II

III

IV

I

II

2006

III

IV

I

II

2007

III

IV

I

II

2008

III

IV

I

2009

II

III

IV

I

II

2010

III

IV

I

II

2011

III

IV

I

2012

II

III

IV

I

II

2013

III

IV

2014

12 2015

Rys. 5. Podział średniej ceny leku (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2014–2015 20,0

zapłata pacjenta

refundacja

15,0

10,0

12,19

12,16

12,12

12,05

11,94

11,90

11,97

11,99

12,06

12,14

12,25

12,44

12,39

12,70

4,13

4,23

4,19

4,41

4,55

4,58

4,56

4,42

4,37

4,42

4,42

4,47

4,25

4,41

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1

2

5,0

0,0

3

4

5

6

2014

7

8

9

10

11

12

2015

Rys. 6. Podział średniej ceny pozycji sprzedanej na receptę refundowaną (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2014–2015 30,0

zapłata pacjenta

25,0

7,57

7,80

7,62

7,56

7,24

7,28

7,63

7,73

7,67

8,02

8,10

8,04

8,10

8,39

18,61

18,83

19,08

19,13

19,37

19,39

19,30

19,10

19,36

19,30

18,96

19,55

18,93

19,05

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1

2

refundacja

20,0 15,0 10,0 5,0 0,0

3

4

5

6

2014

7

8

9

10

11

12

2015

Rys. 7. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w ciągu miesiąca w latach 2006–2015 4600 4400 4200 4000 3800 3600 3400 3200 3000

I

II

III

2006

50

IV

I

II

III

2007

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

IV

I

II

III

2008

IV

I

II

III

2009

IV

I

II

III

2010

IV

I

II

III

2011

IV

I

II

III

2012

IV

I

II

III

2013

IV

I

II

III

2014

IV

12 2015

S tat ys t yk i i prognoz y s truk t ur a dys try buc ji lekĂłw

Rys. 8. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w rozbiciu na przedziały godzinowe w dniu powszednim w lutym

więcej niş przed miesiącem lecz o 30 osób mniej niş w lutym 2014 roku. Wynik lutego jest o niecałe 97 osób wyşszy od średniego wyniku z ostatnich 12 miesięcy. Największa liczba pacjentów odwiedziła statystyczną aptekę w ostatnich siedmiu dniach lutego (921 osób). Najmniej pacjentów zdecydowało się na zakupy w pierwszych siedmiu dniach lutego (806 osób). Luty 2015 ma większą amplitudę pomiędzy początkiem (minimum) a końcem miesiąca (maksimum), podczas gdy w roku 2014 wyniki poszczególnych tygodni były na relatywnie podobnym poziomie. Średnio w statystycznej aptece klient wydał 50 zł i jest to identyczny wynik z listopadem 2014 roku, mniejszy o 5,43 zł w stosunku do stycznia 2015 roku i o 2,03 zł w porównaniu do grudnia 2014 roku. Z podanej kwoty pacjent zapłacił 37,10 zł (4,17 zł mniej niş miesiąc wcześniej). Pozostałą kwotę w wysokości 12,90 zł dopłacił refundator (1,26 zł mniej niş w styczniu 2015 roku).

Luty 2015 roku, wnioskując po uzyskanych wynikach, z całą pewnością znajduje się w grupie miesięcy szczytu sezonu przeziębieniowego. Nie dziwi więc wzrost liczby pacjentów odwiedzających statystyczną aptekę. Wysokie obroty apteczne w połączeniu ze wzrostem średniej ceny za opakowanie leku skutkują relatywnie wysokim poziomem wartości sprzedaşy na pacjenta. Nie jest to mimo wszystko wynik tak wysoki, jak przed miesiącem.

Co czeka nas w marcu? OceniajÄ…c na podstawie ostatnich dni lutego 2015 roku (wyĹźsza liczba pacjentĂłw oraz wyĹźsze obroty niĹź na poczÄ…tku miesiÄ…ca), poczÄ…tek marca utrzyma tendencjÄ™ wysokich wynikĂłw. Jednak patrzÄ…c na wyniki historyczne, juĹź nie jest to takie pewne. W pierwszej poĹ‚owie miesiÄ…ca grypa nadal dawaĹ‚a siÄ™ we znaki, a temperatury nie odstawaĹ‚y od Ĺ›rednich wieloletnich. Nic teĹź nie wskazywaĹ‚o na bĹ‚yskawiczne nadejĹ›cie wiosny, co zawsze wiÄ…Ĺźe siÄ™ z gwaĹ‚townym skokiem kosztĂłw alergii. ď Ź

Rys. 9. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych dniach lutego (porównanie do ubiegłego roku) luty 2015

luty 2014

Rys. 10. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych tygodniach lutego (porównanie do ubiegłego roku) luty 2015

luty 2014

MVUFHP

MVUFHP

MVUFHP

MVUFHP

Tab. 1. SprzedaĹź produktĂłw w statystycznej aptece wg. statusu produktu

Wg. statusu leku w bazie BLOZ

Wartość sprzedaşy w statystycznej aptece (PLN)

Udział w całkowitej wartości sprzedaşy aptecznej

luty 2015

luty 2014

luty 2015

103 361

106 604

58,56%

59,72%

42 076

40 058

23,84%

22,44%

Suplement diety lub dietetyczny środek spoşywczy

16 189

16 446

9,17%

9,21%

Pozostałe

14 874

15 392

8,43%

8,62%

Lek - RX Lek - OTC

luty 2014

OgĂłlnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

51

S tat ys t yk i i prognoz y s truk t ur a dys try buc ji leków

Tab. 2. Opis stanu statystycznej apteki w formie skróconego biuletynu informacyjnego za luty 2015 zmiana w stosunku do (%)

luty 2015

stycznia 2015

stycznia 2015

zmiana w stosunku do (liczbowo)

lutego 2014

stycznia 2015

stycznia 2015

lutego 2014

obrót całkowity (w tys. zł) statystyczna apteka

176,5

-1,1%

-1,1%

7,3%

-2,0

-2,0

12,0

cały rynek apteczny

2 537 894

-0,8%

-0,8%

12,5%

-19 654,5

-19 654,5

281 776,0

statystyczna apteka

64,6

1,3%

1,3%

9,2%

0,8

0,8

5,5

cały rynek apteczny

928 496

1,7%

1,7%

14,5%

15 110,6

15 110,6

117 746,2

statystyczna apteka

37,9

-0,3%

-0,3%

5,1%

-0,1

-0,1

1,8

cały rynek apteczny

545 338

0,0%

0,0%

10,2%

57,3

57,3

50 447,0

statystyczna apteka

72,7

-3,1%

-3,1%

6,6%

-2,3

-2,3

4,5

cały rynek apteczny

1 045 195

-2,7%

-2,7%

11,8%

-29 089,7

-29 089,7

110 262,1

statystyczna apteka

45,5

-0,1%

-0,1%

7,3%

-0,1

-0,1

3,1

cały rynek apteczny

654 760

0,2%

0,2%

12,5%

1 343,1

1 343,1

72 617,1

recepty refundowane (w tys. zł)

recepty pełnopłatne (w tys. zł)

sprzedaż odręczna (w tys. zł)

wartość refundacji (w tys. zł)

udział refundacji w całkowitym obrocie

25,8%

1,0%

1,0%

0,0%

0,0

0,0

0,0

w sprzedaży refundowanej

69,4%

-0,9%

-0,9%

-1,8%

0,0

0,0

0,0

ogółem

17,11 zł

2,9%

2,9%

4,4%

0,48

0,48

0,72

dla leków z list refundacyjnych

27,44 zł

1,5%

1,5%

3,0%

0,41

0,41

0,81

dla leków z recept pełnopłatnych

21,85 zł

-0,4%

-0,4%

2,9%

-0,08

-0,08

0,62

dla produktów bez recepty (OTC)

11,63 zł

0,2%

0,2%

2,3%

0,03

0,03

0,27

3 530

9,6%

9,6%

-0,8%

310,0

310,0

-30,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty refundowane)

770

8,5%

8,5%

2,7%

60,0

60,0

20,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty pełnopłatne)

830

7,8%

7,8%

-2,4%

60,0

60,0

-20,0

2 890

9,1%

9,1%

0,7%

240,0

240,0

20,0

średnia cena opakowania

Liczba pacjentów w aptece

Liczba pacjentów w aptece (sprzedaż odręczna) Średnia marża apteczna ogółem

26,63%

1,8%

1,8%

-2,4%

0,0

0,0

0,0

dla leków z list refundacyjnych

18,04%

3,4%

3,4%

-3,6%

0,0

0,0

0,0

dla leków na recepty pełnopłatne

28,84%

5,2%

5,2%

-4,6%

0,0

0,0

0,0

dla sprzedaży odręcznej

32,57%

2,5%

2,5%

-4,9%

0,0

0,0

0,0

Wartość sprzedaży na pacjenta

50,00 zł

-9,8%

-9,8%

8,2%

-5,4

-5,4

3,8

Wartość zapłaty przez pacjenta

37,10 zł

-10,1%

-10,1%

8,2%

-4,2

-4,2

2,8

Wartość dopłaty refundatora

12,90 zł

-8,9%

-8,9%

8,2%

-1,3

-1,3

1,0

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty refundowane)

83,86 zł

-6,6%

-6,6%

6,4%

-5,9

-5,9

5,0 2,5

Wartość zapłaty przez pacjenta (recepty refundowane)

25,63 zł

-4,7%

-4,7%

11,0%

-1,3

-1,3

Wartość dopłaty refundatora (recepty refundowane)

58,23 zł

-7,4%

-7,4%

4,5%

-4,7

-4,7

2,5

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty pełnopłatne)

45,69 zł

-7,5%

-7,5%

7,6%

-3,7

-3,7

3,2

Wartość sprzedaży na pacjenta (sprzedaż odręczna)

25,15 zł

-11,1%

-11,1%

5,9%

-3,1

-3,1

1,4

Rys. 11. Prognoza miesięcznych obrotów statystycznej apteki Wartości w cenach detalicznych brutto Obrót 2015: 2 084,0 tys. zł

200

Zmiana: wzrost 1–2%

190 Tysiące zł

prognoza obrotu

realizacja obrotu

realizacja (poprzedni rok)

180 170 160 150

52

I 2015

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

II 2015

III 2015

IV 2015

V 2015

VI 2015

VII 2015

VIII 2015

IX 2015

X 2015

XI 2015

XII 2015

S tat ys t yk i i prognoz y s truk t ur a dys try buc ji leków

Prognoza sprzedaży rocznej w oparciu o dane do lutego 2015 2015

Dane narastające od początku roku

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2014

2014

2013

2015

2013

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2014

2014

2013

2013

2 084,0

2,0%

2,2%

41,5

45,5

355,0

4,9%

3,2%

16,5

11,0

30 052 105,3

5,5%

8,3%

1 553 317,8

2 293 810,8

5 095 441,5

9,9%

9,4%

457 960,0

438 713,5

752,8

0,4%

1,1%

2,9

8,4

128,3

7,2%

6,8%

8,6

8,2

10 855 512,0

3,7%

7,1%

389 840,4

717 896,1

1 841 881,2

12,3%

13,2%

201 837,4

215 216,1

450,1

0,3%

-0,5%

1,3

-2,2

76,0

2,7%

-1,2%

2,0

-0,9

6 490 687,1

3,7%

5,4%

229 267,0

332 301,3

1 090 618,7

7,6%

4,8%

77 262,5

50 058,8

865,1

4,5%

4,6%

37,1

37,8

147,7

3,9%

2,2%

5,6

3,2

12 475 190,3

8,0%

10,7%

923 497,5

1 210 452,1

2 119 479,9

8,9%

8,4%

172 999,7

163 499,5

554,2

1,9%

6,1%

10,1

31,8

91,1

5,4%

8,7%

4,7

7,3

7 991 307,0

5,3%

12,3%

399 131,8

878 215,3

1 308 177,2

10,4%

15,3%

123 602,6

173 273,9

26,6%

-0,2%

3,8%

0,0

0,0

25,67%

-0,5%

-2,5%

0,0

0,0

72,4%

1,5%

4,8%

0,0

0,0

69,69%

0,2%

0,0%

0,0

0,0

16,40 zł

-0,6%

-0,6%

-0,1

-0,1

16,7

1,3%

1,5%

0,2

0,2

26,70 zł

-0,6%

-1,7%

-0,2

-0,4

27,2

-0,2%

1,7%

0,0

0,5

21,89 zł

0,3%

-0,2%

0,1

-0,1

21,9

-0,2%

-0,5%

0,0

-0,1

11,29 zł

0,4%

1,0%

0,0

0,1

11,6

3,8%

3,9%

0,4

0,4

41 790

0,0%

-4,3%

19,7

-1 900,3

6 750

-7,8%

-9,6%

-570,0

-720,0

9 176

1,8%

0,4%

165,9

35,9

1 480

-2,6%

-3,9%

-40,0

-60,0

9 988

0,3%

-3,2%

28,1

-331,9

1 600

-7,5%

-10,1%

-130,0

-180,0

33 976

0,7%

-3,6%

226,1

-1 263,9

5 540

-6,3%

-8,6%

-370,0

-520,0

27,66%

3,3%

0,3%

0,0

0,0

26,39%

-5,6%

-4,2%

0,0

0,0

18,89%

1,4%

3,4%

0,0

0,0

17,75%

-9,4%

-6,1%

0,0

0,0

29,86%

2,0%

-6,2%

0,0

0,0

28,13%

-10,8%

-7,5%

0,0

0,0

34,55%

3,0%

-4,3%

0,0

0,0

32,16%

-11,3%

-8,9%

0,0

0,0

49,87 zł

2,0%

6,9%

1,0

3,2

52,59 zł

13,7%

14,2%

6,3

6,5

36,61 zł

2,0%

5,5%

0,7

1,9

39,09 zł

13,5%

12,2%

4,7

4,3

13,26 zł

1,8%

10,9%

0,2

1,3

13,50 zł

14,3%

20,3%

1,7

2,3

82,04 zł

-1,4%

0,7%

-1,2

0,6

86,70 zł

10,1%

11,1%

7,9

8,7

22,64 zł

-5,0%

-10,2%

-1,2

-2,6

26,28 zł

9,7%

11,0%

2,3

2,6

59,40 zł

0,0%

5,6%

0,0

3,2

60,42 zł

10,3%

11,2%

5,6

6,1

45,06 zł

0,0%

2,8%

0,0

1,2

47,49 zł

11,1%

10,0%

4,7

4,3

25,46 zł

3,8%

8,5%

0,9

2,0

26,65 zł

10,9%

11,8%

2,6

2,8

Rys. 12. Prognoza miesięcznej wartości obrotu w kraju (ceny detaliczne brutto) 3 000

Refundacja: 8,0 mld zł

2 500

Zmiana obrotu: wzrost 5 do 7% (w stosunku do roku 2014) Zmiana refundacji: wzrost 8 do 10% (w stosunku do roku 2014)

Miliony zł

Obrót 2015: 30,1 mld zł

realizacja obrotu

prognoza obrotu

realizacja obrotu (rok 2014)

realizacja refundacji

prognoza refundacji

realizacja refundacji (rok 2014)

2 000 1 500 1 000 500 0

I 2015

II 2015

III 2015

IV 2015

V 2015

VI 2015

VII 2015

VIII 2015

IX 2015

X 2015

XI 2015

XII 2015

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

53

S tat ys t yk i i prognoz y s truk t ur a dys try buc ji leków

Tab. 3. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. U-R

805,26

9,24

37351,73

21,16

7984,79

6,10

29366,94

64,49

21,38

78,62

1097,29

34,04

46,38

2. U-30

566,14

6,49

16180,33

9,17

6871,57

5,25

9308,76

20,44

42,47

57,53

745,54

21,70

28,58

3. U-50

24,00

347,89

3,99

8350,25

4,73

4796,71

3,66

3553,54

7,80

57,44

42,56

398,42

20,96

4. U-BEZPŁATNY

28,17

0,32

1201,32

0,68

35,04

0,03

1166,27

2,56

2,92

97,08

62,70

19,16

42,64

5. INWALIDA WOJENNY

22,53

0,26

787,26

0,45

0,00

0,00

787,26

1,73

0,00 100,00

30,70

25,65

34,94 22,01

6. INWALIDA WOJSKOWY

0,28

0,00

6,13

0,00

1,07

0,00

5,05

0,01

17,54

82,46

0,33

18,66

7. ZHK

11,61

0,13

261,48

0,15

42,37

0,03

219,12

0,48

16,20

83,80

14,73

17,76

22,53

8. AZ

0,00

0,00

0,03

0,00

0,00

0,00

0,03

0,00

0,00 100,00

0,00

12,34

10,57

9. NARKOTYKI

2,30

0,03

434,53

0,25

33,09

0,03

401,44

0,88

7,62

92,38

3,54

122,76

188,80

11,67

0,13

1311,95

0,74

584,49

0,45

727,45

1,60

44,55

55,45

135,76

9,66

112,46

11. PELNOPŁATNE

1489,90

17,09

37926,00

21,49

37926,00

28,96

0,00

0,00 100,00

0,00

1736,01

21,85

25,46

12. ODRĘCZNA

5431,00

62,31

72689,00

41,18

72689,00

55,50

0,00

0,00 100,00

0,00

6247,87

11,63

13,38

13. RAZEM

8716,76 100,00

25,80

10472,89

16,85

20,25

10. ŚRODKI POMOCNICZE

176500,00 100,00

130964,14 100,00

45535,86 100,00

74,20

Tab. 4. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – średnia narastająca od początku roku Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. U-R

810,22

9,23

37213,18

20,97

7893,89

5,98

29319,29

64,34

21,21

78,79

1102,37

33,76

45,93

2. U-30

577,51

6,58

16377,23

9,23

6925,15

5,25

9452,08

20,74

42,29

57,71

759,39

21,57

28,36

3. U-50

23,66

334,00

3,80

7902,15

4,45

4526,78

3,43

3375,37

7,41

57,29

42,71

382,06

20,68

4. U-BEZPŁATNY

28,11

0,32

1174,10

0,66

29,12

0,02

1144,98

2,51

2,48

97,52

62,00

18,94

41,76

5. INWALIDA WOJENNY

22,79

0,26

799,55

0,45

0,00

0,00

799,55

1,75

0,00 100,00

31,22

25,61

35,08 24,40

6. INWALIDA WOJSKOWY

0,32

0,00

7,85

0,00

1,36

0,00

6,49

0,01

17,36

82,64

0,41

19,10

7. ZHK

11,61

0,13

261,78

0,15

41,98

0,03

219,80

0,48

16,04

83,96

14,76

17,74

22,55

8. AZ

0,00

0,00

0,05

0,00

0,00

0,00

0,05

0,00

0,00 100,00

0,00

14,32

10,52

9. NARKOTYKI

2,30

0,03

424,77

0,24

31,28

0,02

393,49

0,86

7,36

92,64

3,52

120,65

184,36

12,88

0,15

1514,34

0,85

655,40

0,50

858,93

1,88

43,28

56,72

158,22

9,57

117,54

11. PELNOPŁATNE

1487,03

16,93

37991,50

21,40

37991,50

28,80

0,00

0,00 100,00

0,00

1735,87

21,89

25,55

12. ODRĘCZNA

5495,31

62,57

73833,50

41,60

73833,50

55,96

0,00

0,00 100,00

0,00

6354,00

11,62

13,44

13. RAZEM

8782,10 100,00

25,67

10603,82

16,74

20,21

10. ŚRODKI POMOCNICZE

177500,00 100,00

131929,97 100,00

45570,03 100,00

74,33

Tab. 5. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

1784

20,47

64573

36,59

19738

15,07

44835

30,57

69,43

2353

27,44

36,19

2. Recepty pełnopłatne

1490

17,09

37926

21,49

37926

28,96

0

0,00 100,00

0,00

1736

21,85

25,46

3. Sprzedaż odręczna

5431

62,31

72689

41,18

72689

55,50

0

0,00 100,00

0,00

6248

11,63

13,38

12

0,13

1312

0,74

584

0,45

727

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

8717 100,00

176500 100,00

130964 100,00

98,46

Pac.

1,60

44,55

55,45

136

9,66

112,46

45536 100,00

74,20

25,80

10473

16,85

20,25

Tab. 6. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – zestawienie narastające od początku roku Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

1786,87

20,35

64160,66

36,15

19449,57

14,74

44711,10

30,31

69,69

2355,73

27,24

35,91

2. Recepty pełnopłatne

1487,03

16,93

37991,50

21,40

37991,50

28,80

0,00

0,00 100,00

0,00

1735,87

21,89

25,55

3. Sprzedaż odręczna

5495,31

62,57

73833,50

41,60

73833,50

55,96

0,00

0,00 100,00

0,00

6354,00

11,62

13,44

12,88

0,15

1514,34

0,85

655,40

0,50

858,93

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

8782,10 100,00

177500,00 100,00

131929,97 100,00

98,12

Pac.

1,88

43,28

56,72

158,22

9,57

117,54

45570,03 100,00

74,33

25,67

10603,82

16,74

20,21

Tab. 7. Prognoza rocznej sprzedaży w statystycznej aptece w rozbiciu na grupy sprzedaży Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

21210,60

20,41

752821,51

36,12

207789,74

13,58

545031,77

27,60

72,40

28194,90

26,70

35,49

2. Recepty pełnopłatne

17480,83

16,82

450099,53

21,60

450099,53

29,42

0,00

0,00 100,00

0,00

20559,59

21,89

25,75

3. Sprzedaż odręczna

65086,71

62,63

865076,92

41,51

865076,92

56,55

0,00

0,00 100,00

0,00

76591,85

11,29

13,29

144,41

0,14

16002,04

0,77

6866,84

0,45

9135,19

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

103922,55 100,00

2084000,00 100,00

1529833,03 100,00

98,35

Pac.

1,65

42,91

57,09

1760,05

9,09

110,81

554166,96 100,00

73,41

26,59

127106,39

16,40

20,05

Tab. 8. Prognoza rocznej sprzedaży w rozbiciu na grupy sprzedaży z uwzględnieniem zmieniającej się w ciągu roku liczby aptek – cały rynku apteczny Rodzaj sprzedaży

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

305837990

20,41

10855511996

36,12

2996410334

13,58

7859573951

27,60

72,40

406548251

26,70

35,49

2. Recepty pełnopłatne

252083349

16,82

6490687065

21,60

6490613458

29,42

0

0,00 100,00

0,00

296480791

21,89

25,75

3. Sprzedaż odręczna

938609125

62,63

12475190311

41,51

12474751749

56,55

0

0,00 100,00

0,00

1104523632

11,29

13,29

2082279

0,14

230715928

0,77

99022552

0,45

131733057

5. RAZEM

1498612743 100,00

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

30052105299 100,00

22060798092 100,00

98,35

Pac.

1. Recepty ref. całość

4. Inne pozycje (wnioski)

54

Transakcje Liczba

1,65

42,92

57,10

25377179

9,09

110,80

7991307008 100,00

73,41

26,59

1832929852

16,40

20,05

S tat ys t yk i i prognoz y a n a l i z a O S OZ

Og贸lnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

55

S tat yS t yk I I pRognoz y

Witamina C jako suplement diety Kwas askorbinowy, powszechnie znany jako witamina C, jest bardzo chętnie zażywanym suplementem diety. W okresie jesienno-zimowym sprzedaż rośnie nawet dwukrotnie w stosunku do lata. Wyniki badań naukowych nie potwierdzają wpływu witaminy C na odporność organizmu oraz leczenie przeziębienia i grypy. Mimo to mit o dobroczynnym oddziaływaniu nadal steruje decyzjami zakupowymi. Jak wygląda rynek produktów farmaceutycznych zawierających witaminę C? DOrOtA ZAchArZeWskA, Zakład Analiz statystycznych, kAMsOFt s.A.

Opis rynku Zaznaczmy na początku, że w analizie posłużono się wynikami sprzedaży produktów, gdzie witamina C nie jest jedynym składnikiem suplementu, ale jej obecność stanowi najważniejszy powód, który determinuje zażywanie pro-

5

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

duktu. Wyklucza to uwzględnienie typowych artykułów z linii multi-składnikowych, zawierających witaminę C obok innych witamin lub składników mineralnych. Kupując tego typu środki, celem konsumenta jest uzupełnienie niedoborów wielu witamin, nie tylko jednej wybranej. Z drugiej strony uwzględniliśmy produkty zawierające dodatkowo np. substancje poprawiające wchłanianie

Foto: www.freeimages.com

analIz a oSoz

witaminy C. Nie mają one jednak wpływu na decyzje zakupowe.

Witamina C może mieć wiele zastosowań, ale silne przekonanie o dobroczynnym wpływie na odporność organizmu determinuje strukturę popytu. Widać do szczególnie analizując sezonowe wahania sprzedaży środków z witaminą C, ze szczytem przypadającym w okresie jesienno-zimowym (przeziębieniowym).

Styczeń (7,8 mln zł) jest miesiącem o najwyższej średniomiesięcznej wartości sprzedaży witaminy C w aptekach.

Inne miesiące jesienno-zimowe również charakteryzują się średnią wartością oscylującą wokół 7 mln zł. Z kolei najniższe wartości sprzedaży przypadają na sierpień oraz lipiec (poniżej 4 mln zł).

Wartość sprzedaży witaminy C spadła w roku 2014 w porównaniu z rokiem 2002 aż o 35%. Jednocześnie w ostatnich latach widać wyraźnie występujące naprzemiennie spadki i wzrosty sprzedaży. Rok 2014 zakończył się rezultatem

S tat ys t yk i i prognoz y a n a l i z a O S OZ

Tab. 2. Liczba produktów wprowadzonych na rynek w poszczególnych latach, będących do dzisiaj w ofercie oraz średnia cena dla tych produktów.

Liczba produktów wycofanych z rynku w poszczególnych latach oraz średnia cena dla tych produktów Liczba badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014

37

4,25

4,34

4,69

4,80

5,18

5,16

5,59

6,70

7,36

8,55

9,53

9,70 10,01

Produkty będące w ofercie w latach 2003–2014 a nie będące w ofercie w 2002 roku

1

4,42

4,58

4,42

4,37

4,41

4,15

3,81

2,66

3,41

3,94

3,76

3,68

Produkty będące w ofercie w latach 2004–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2003

2

3,11

3,05

2,84

2,61

4,66

5,12

5,06

5,71

5,63

4,94

3,28

Produkty będące w ofercie w latach 2005–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2004

8

7,00

8,04

7,22

6,58

5,71

5,44

6,30

8,98 11,51 14,47

Produkty będące w ofercie w latach 2006–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2005

15

4,38

4,34

4,59

4,68

4,64

5,52

5,80

5,96

6,04

Produkty będące w ofercie w latach 2007–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2006

4

6,02

6,44

7,47

8,59

7,64

8,99

9,23

8,82

Produkty będące w ofercie w latach 2008–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2007

6

6,77

4,68

3,90

4,22

4,72

4,82

4,53

Produkty będące w ofercie w latach 2009–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2008

4

9,31

9,67

9,23 10,10 11,08 10,26

Produkty będące w ofercie w latach 2010–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2009

12

6,01

5,86

5,96

4,05

3,58

Produkty będące w ofercie w latach 2011–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2010

9

4,76

5,64

5,61

5,59

Produkty będące w ofercie w latach 2012–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2011

19

6,38

6,21

6,25

Produkty będące w ofercie w latach 2013–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2012

16

8,70

7,66

Produkty będące w ofercie w 2014 roku a nie będące w ofercie w latach 2002–2013

20

5,33

Liczba badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014

37

4,25

4,34

4,69

4,80

5,18

5,16

5,59

6,70

7,36

8,55

9,53

9,70 10,01

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2013 a nie będące w ofercie w 2014 roku

2

6,20

6,25

7,98

9,17

9,96 11,16 16,13 20,06 11,24 18,05 13,75 13,88

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2012 a nie będące w ofercie w latach 2013–2014

2

4,09

3,98

3,76

3,94

2,54

2,61

2,67

3,36

4,14

4,49

5,41

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2011 a nie będące w ofercie w latach 2012–2014

2

2,97

5,75

5,78

6,02

6,20

6,19

6,15

5,89

5,99

6,20

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2010 a nie będące w ofercie w latach 2011–2014

3

5,67

5,37

5,49

5,08

3,32

3,42

3,36

3,60

3,60

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2009 a nie będące w ofercie w latach 2010–2014

1

2,70

2,05

2,12

2,35

1,20

2,65

1,76

1,49

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2008 a nie będące w ofercie w latach 2009–2014

3

5,25

5,50

5,63

6,08

6,34

5,58

3,27

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2007 a nie będące w ofercie w latach 2008–2014

3

5,15

4,32

4,82

6,51

1,41

5,59

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2006 a nie będące w ofercie w latach 2007–2014

3

80,25 37,67 65,80 51,01 12,00

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2005 a nie będące w ofercie w latach 2006–2014

2

4,10

3,90

6,10

2,86

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2004 a nie będące w ofercie w latach 2005–2014

0

—

—

—

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2003 a nie będące w ofercie w latach 2004–2014

3

5,13

4,69

Produkty będące w ofercie w 2002 roku a nie będące w ofercie w latach 2003–2013

3

6,30

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

57

S tat ys t yk i i prognoz y a n a l i z a O S OZ

porównywalnym do roku 2012 (powyżej 66 mln zł), natomiast rok 2013 (71 mln zł) był podobny do roku 2011 (70 mln zł). Liczba sprzedanych opakowań także sugeruje tendencję spadkową.

Nie jest to sytuacja notowana rok w rok, ale długofalowy trend. Po roku 2010 nie zanotowano już wyniku wyższego niż 10 mln sztuk sprzedanych opakowań.

Zmniejszająca się liczba sprzedawanych opakowań, idąca w parze z relatywnie wolniejszym spadkiem na wartościach, skutkuje wzrostem średniej ceny za pojedyncze opakowanie. Również i w tym

przypadku można mówić o długofalowej tendencji. Średnia cena w roku 2014 osiągnęła wartość 7,26 zł, czyli prawie o 3 zł więcej niż w roku 2002.

Koszyk produktów dedykowanych witaminie C w aptekach rósł do roku 2006. Po tym czasie liczba oferowanych pozycji asortymentowych zawierała się się pomiędzy 144 (rok 2011) a 163 (rok 2014) sztukami. Chociaż miesięczne wahania wynikające z wchodzenia w sezon przeziębieniowy dalej są silne, taki wynik sugeruje stabilizację rynku w skali roku.

Rotacja na produktach z grupy witaminy C jest umiarkowana, relatywnie mało produktów wycofywanych jest co roku z handlu, ale bywają lata, w czasie których wprowadza się nawet powyżej 15 nowych marek. 37 produktów jest w ofercie nieprzerwalnie od roku 2002.

Ich średnia cena sprzedaży w tym czasie wzrosła ponad dwukrotnie (z 4,25 zł na 10,01 zł) i wydaje się (przy zachowaniu obecnego trendu), że będzie rosnąć także w przyszłości. W roku 2014 pojawiło się aż 20 nowych marek, nie będących wcześniej w sprzedaży, o relatywnie ni-

Tab. 1. Roczne zestawienie sprzedaży witaminy C w aptekach w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

Liczba sprzedanych opakowań

Wartość sprzedaży (zł)

Rok

Średnia cena za pojedyncze opakowanie (zł)

Wartość sprzedaży na jeden produkt (zł)

Liczba sprzedanych opakowań na jeden produkt

Procentowa zmiana wartości w stosunku do roku poprzedniego

Liczba produktów będących w ofercie

Procentowa zmiana liczby w stosunku do roku poprzedniego

2002

102 060 668

22 911 619

4,45

1 308 470

293 739

78

—

—

2003

85 371 308

19 142 126

4,46

898 645

201 496

95

-16,35%

-16,45%

2004

71 875 386

15 194 121

4,73

718 754

151 941

100

-15,81%

-20,62%

2005

72 859 007

15 064 478

4,84

612 261

126 592

119

1,37%

-0,85%

2006

63 021 638

12 502 030

5,04

398 871

79 127

158

-13,50%

-17,01%

2007

61 838 996

12 367 115

5,00

398 961

79 788

155

-1,88%

-1,08%

2008

64 963 926

12 073 796

5,38

416 435

77 396

156

5,05%

-2,37%

2009

81 530 251

14 142 241

5,77

550 880

95 556

148

25,50%

17,13%

2010

72 126 268

12 142 772

5,94

471 414

79 365

153

-11,53%

-14,14%

2011

70 171 930

10 394 587

6,75

487 305

72 185

144

-2,71%

-14,40%

2012

66 706 120

8 995 568

7,42

416 913

56 222

160

-4,94%

-13,46%

2013

71 071 943

9 794 407

7,26

461 506

63 600

154

6,54%

8,88%

2014

66 285 250

9 193 052

7,21

406 658

56 399

163

-6,73%

-6,14%

2015

71 454 130

9 291 576

7,69

—

—

—

7,80%

1,07%

2016

66 139 154

8 808 619

7,51

—

—

—

-7,44%

-5,20%

Rys. 1. Wartość sprzedaży witaminy C w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016 Wartość sprzedaży witaminy C w aptekach w ciągu roku podlega wahaniom sezonowym, a wartości zagregowane po ostatnich latach naprzemiennie notują wzrosty i spadki.

*

** *** *7

58

*

** *** *7

*

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

S tat ys t yk i i prognoz y a n a l i z a O S OZ

Rys. 2. Liczba sprzedanych opakowań witaminy C w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

Liczba sprzedanych opakowań witaminy C waha się silnie w poszczególnych miesiącach, ale długofalowo wykazuje tendencję spadkową.

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

Rys. 3. Średnia cena za pojedyncze opakowanie w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

Cena pojedynczego opakowania preparatu z witaminą C od roku 2002 systematycznie rośnie.

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

Rys. 4. Liczba produktów z witaminą C sprzedawanych w aptekach w latach 2002–2014 160 140 120 100 80 60 Asortyment proponowanych w aptekach preparatów z witaminą C od 2006 roku waha się pomiędzy 144 a 163 sztuk różnych produktów.

40 20

I

II

III

2002

IV

I

II

III

2003

IV

I

II

III

2004

IV

I

II

III

2005

IV

I

II

III

2006

IV

I

II

III

2007

IV

I

II

III

2008

IV

I

II

III

2009

IV

I

II

III

2010

IV

I

II

III

2011

IV

I

II

III

2012

IV

I

II

III

2013

IV

I

II

III

IV 1

2014

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

2015

0

59

S tat ys t yk i i prognoz y a n a l i z a O S OZ

Rys. 5. Średnia miesięczna wartość sprzedaży witaminy C

4UZD[FŎ

-VUZ

.BS[FD

skiej średniej cenie na poziomie 5,33 zł.

Jednocześnie co roku wycofuje się z rynku do 3 produktów.

Mimo sugerowanej tendencji spadkowej na liczbie sprzedawanych opakowań, jest to nadal dość znaczący segment sprzedaży w grupie suplementów diety.

Ostatnie wyniki wartości sprzedaży sugerują stabilizację rynku z wahaniami między 66 mln zł a 72 mln zł, co może być związane ze zmienną intensywnością w sezonie przeziębieniowym. Tendencja do wzrostu średniej ceny produktu z witaminą C może wynikać z ogólnego trendu sprzedaży większych (czyli droższych) opakowań leków.

Jakie wartości – przy zachowaniu obecnych trendów – osiągnie rynek witaminy C w najbliższych dwóch latach?

Zachowanie obecnych trendów oznacza brak zjawisk niespodziewanych, które mogłyby zaburzyć dotychczasowe wyniki. Obecnie w sezonie jesienno-zimowym wzrasta sprzedaż i tego samego powinniśmy spodziewać się po modelu prognozy.

Trendy przyszłości Prognozuje się, że wartość sprzedawanych w aptekach preparatów z witaminą C osiągnie poziom 71,5 mln zł w roku 2015 i 66,1 mln zł w roku 2016. Powyższe wyniki wpisują się w ogólną tendencję rynku (roczne wahania w granicach 66 mln zł – 72 mln zł). Prognozowane wartości dla liczby sprzedanych opakowań osiągną poziom 9,3 mln (rok 2015) oraz 8,8 mln (rok 2016). Mimo, że takie

60

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

,XJFDJFŎ

.BK

$[FSXJFD

-JQJFD

4JFSQJFŎ

rezultaty nie oznaczają corocznego trendu spadkowego sprzedawanych opakowań (wzrost o 1,07% dla 2014 roku w stosunku do 2015 roku oraz spadek o 5,20% dla 2015 w stosunku do 2016 r.), obrazują ogólną tendencję do redukcji liczby sprzedawanych opakowań na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat.

Pojedyncze opakowanie preparatu z witaminą C w 2014 roku było sprzedawane po średniej cenie na poziomie 7,21 zł. Według prognoz, w bieżącym roku cena wzrośnie o 48 groszy. Z kolei rok 2016 będzie cechował się średnią ceną o 30 groszy wyższą od ceny z roku 2014 (tym samym mniejszą od ceny z roku 2015). Drobne wahania cen, w związku z którymi nie notowano corocznego wzrostu średniej ceny, były już obserwowane w okresach ubiegłych. Wysokie (powyżej 7,50 zł) wyniki prognoz na lata 2015–2016 świadczą o utrzymaniu się trendu do wzrostu ceny pojedynczego opakowania witaminy C.

Podsumowanie Jeszcze 12 lat temu konsumenci kupowali prawie dwukrotnie więcej opakowań leków środków z witaminą C. Wartość sprzedaży była również znacznie wyższa (w tym czasie wzrosła o 70% cena opakowania). Czy to oznacza, że coraz mniej ufamy suplementom diety z tej grupy? Nie do końca. Weźmy pod uwagę, że na przestrzeni analizowanego okresu zmieniła się znacznie oferta asortymentowa, przybyło konkurencyjnych, multiwitaminowych środków, któ-

8S[FTJFŎ

1BŘE[JFSOJL

-JTUPQBE

(SVE[JFŎ

re stały się „modne”, a których nie objęliśmy niniejszą analizą. O ile kiedyś lecząc grypę i przeziębienie częściej sięgaliśmy właśnie po witaminę C, o tyle obecnie do wyboru mamy również inne, komplementarne produkty, np. niwelujące objawy choroby. Spadek popytu może mieć mieć związek z częstymi doniesieniami o braku potwierdzonej skuteczności omawianej witaminy w podnoszeniu odporności (zmiany zachowań dotyczą konsumentów i lekarzy). Mimo to tabletki z witaminą C nadal należą do podstawowego zestawu środków kupowanych bez recepty w sezonie jesiennym i zimowym. Produkty z badanej grupy są łatwo dostępne (także w marketach), w miarę tanie i bardzo trudno je przedawkować.

Pojawienie się substytucyjnych środków i dalsze badania nad znaczeniem witaminy C będą kształtować popyt w najbliższych latach. 

Metodologia prognoz W konstrukcji modelu użyto algorytmów z addytywnym współczynnikiem sezonowości. Wcześniej dane historyczne pozbawiono wartości nietypowych, odbiegających nazbyt silnie od dotychczasowych rezultatów. Założono, że usunięte wartości nietypowe były wynikiem losowych, nieprzewidywalnych zjawisk.

Jednak przy rynku bardzo silnie związanym ze zjawiskami pogodowymi (w okresie przeziębieniowym sprzedaż witaminy C wzrasta), każdy zbudowany model będzie tak samo prawdopodobny, jak prognoza pogody na najbliższe lata. Z całą pewnością udało się zaprezentować ogólne trendy rynku środków z dominującą rolą witaminy C.

systemy it

KS-APTEKA Zmiany w systemie KS-APTEKA Windows 2015 (luty 2015) Joanna Stępniak – Pilśniak Zakład Systemów Farmacji, KAMSOFT S.A.

Moduł APW11 SPRZEDAŻ rozbudowano o obsługę opcji Grupuj pozycje sprzedaży na zaliczkach fiskalnych (opcja APW11.4.21). Po wyłączeniu opcji, na paragonie fiskalnym widoczne będą wszystkie pozycje sprzedaży, do której była pobrana zaliczka z przedrostkiem [ZAL], zamiast zbiorczej zaliczki na całość paragonu (rys. 1).

Wydruk graficzny rozszerzony. Wybór wspomnianej opcji spowoduje wyświetlenie się okna Opcje wydruku, w którym należy wybrać opcję CTRL+F10 Zaawansowane, a z wyświetlonej listy – Kreator raportów (rys. 3). 

Dodatkowo w module APW11 SPRZEDAŻ, rozbudowano wydruk faktury do pobranej zaliczki. Obecnie na wydruku faktury, oprócz pozycji sprzedaży towarów, umieszczona jest pozycja rozliczenia zaliczki wraz z numerem faktury zaliczkowej (rys. 2).

W module APW21 ZESTAWIENIA rozbudowano Raporty od obcych systemów FK o dodatkowy eksport zakupów do programu WF-FAKIR/WF-KAPER. W programie aptecznym dodano możliwość tworzenia własnych wydruków raportu wybranego rejestru. Aby utworzyć własny wydruk rejestru, należy skorzystać z odpowiedniej funkcji dostępnej w module APW21 ZESTAWIENIA (pozycja Rejestry w głównym menu oraz w oknie wybranego Rejestru pod przyciskiem [F10] Drukuj). Po naciśnięciu przycisku z wyświetlonego menu podręcznego, należy wybrać pozycję

Rys. 2. Faktura VAT z pozycją rozliczenia zaliczki

Rys. 1. Paragon fiskalny z pobranej zaliczki

Rys. 3. Tworzenie własnego wydruku rejestru

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

61

systemy it

KS-SOMED Zmiany w systemie KS-SOMED (luty 2015) Aneta Krzynówek Zakład Systemów Ambulatoryjnych, KAMSOFT S.A.

Funkcja wyszukująca rezerwacje pacjentów bez skierowania, dla których minęło 14 dni roboczych od wpisania do kolejki oczekujących Funkcjonalność dostępna jest w module Terminarz, w oknie Zaawansowane wyszukiwanie. Po włączeniu opcji Umówione wizyty i Nie dostarczono skierowania w ciągu 14 dni roboczych, program wyszuka rezerwacje pacjentów, dla których minęło 14 dni roboczych od daty wpisu do kolejki i do których - odnośnie skierowania - nie zostało wpisane jedno z danych: – data skierowania, – numer prawa wykonywania zawodu lekarza kierującego, – numer REGON lub RZOZ jednostki kierującej.

Rys. 3. Opcje modułu Rozliczenia

Rys. 1. Wyszukiwanie terminów

Funkcjonalność dostępna jest również w module Rozliczenia w Zestawieniu oczekujących.

Obsługa komunikatów informacyjnych w KS-SOMED W programie KS-SOMED został udostępniony nowy kanał informacyjny, za pośrednictwem którego będziemy przekazywać Państwu aktualne i praktyczne informacje, w szczególności dotyczące: – zmian wprowadzanych w obowiązujących przepisach prawa, – podsumowań i trendów statystycznych rynku, – ciekawostek z czasopism przeznaczonych dla rynku opieki zdrowotnej, – nowości w systemie informatycznym.

Informacje będą pojawiać się w oknach głównych w poszczególnych modułach.

Rys. 2. Zestawienie oczekujących

Listę rezerwacji można dodatkowo ograniczyć do grupy poradni, którą ustawia się w Opcjach modułu Rozliczenia na zakładce Rejestr świadczeń i Ustawienia rejestru świadczeń.

62

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

Rys. 4. Okno główne modułu Zlecenia 

n a c z a si e

Eksperci: co trzeci Europejczyk cierpi na choroby mózgu Na choroby mózgu cierpi już co trzeci Europejczyk – alarmuje przewodniczący Polskiej Rady Mózgu, prof. Grzegorz Opala. Eksperci przypominają o tym z okazji Światowego Tygodnia Mózgu.

PAP – Nauka w Polsce www.naukawpolsce.pap.pl

Prof. Opala zwraca uwagę, że choroby mózgu są największym wyzwaniem współczesnej cywilizacji. „Z powodu starzenia się społeczeństw coraz więcej osób cierpi na demencje, udary mózgu, padaczkę, chorobę Parkinsona i stwardnienie rozsiane” – dodaje.

Była przewodnicząca Europejskiej Rady Mózgu, prof. Mary Baker z Londy-

nu podkreśla, że choroby mózgu powinny być traktowane bardziej priorytetowo w opiece medycznej. Z danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że w 2050 r. co trzeci Europejczyk będzie w wieku powyżej 60. roku życia.

Według prof. Opolskiego, w Polsce po 65. roku życia jest już 4,7 mln osób, w 2030 ich liczba zwiększy się do 8,5 mln. Nie wiadomo jednak, ilu naszych rodaków cierpi na schorzenia mózgu. Przed kilkoma laty szacowano,

że z powodu otępienia choruje u nas 400 tys. osób, 100 tys. cierpi na chorobę Parkinsona, a u 60 tys. co roku dochodzi do udaru mózgu. „Te dane są już nieaktualne, z pewnością liczba chorych jest większa” – uważa prof. Opolski. Do 2020 r. liczba Polaków cierpiących z powodu otępienia może się zwiększyć do prawie 1 mln.

Według prof. Baker, w Unii Europejskiej koszty powodowane przez schorzenia mózgu są większe niż te, jakie łącznie pochłaniają schorzenia sercowo-naczyniowe, nowotwory oraz cukrzyca.

Dr hab. Maciej Niewada z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego twierdzi, że na 30 krajów europejskich, które

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

63

n a c z a si e

analizowano, Polska znalazła się na 23. miejscu pod względem kosztów ponoszonych na leczenie chorób mózgu.

Schorzenia mózgu występują nie tylko u ludzi starszych, atakują również ludzi młodych, mają jedynie nieco inny charakter. Europejska Rada Mózgu wymienia 19 grup schorzeń, wśród nich poza demencjami i udarami mózgu również migreny, zaburzenia lękowe, uzależnienia, a także zaburzenia osobowości, bezsenność i zaburzenia odżywiania.

Kierownik kliniki Neurologicznej Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie prof. Adam Stępień zwraca uwagę na migreny, na które cierpi 9 proc.

Polaków, czyli 2,7 mln osób. Większość z nich jest w wieku od 20. do 50. roku życia. Narzekają na nie głównie kobiety, które stanowią aż 75 proc. wszystkich chorych.

Migreny na ogół są jednak lekceważone. Wiele osób sądzi, że są to jedynie zwykłe bóle głowy i nie idą po poradę do lekarza. „Wolimy wziąć leki przeciwbó-

lowe i zwolnienie lekarskie aniżeli poddać się odpowiedniemu leczeniu, które pomaga co drugiemu choremu” – podkreśla specjalista, który pełni również funkcję konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie neurologii.

Według prof. Stępnia, prawie 40 proc.

Polaków cierpiących z powodu migreny nigdy nie zgłosiło lekarzowi swej dolegliwości. A tylko co drugi chory przynajmniej raz skorzystał z konsultacji. Tymczasem terapia pomaga skrócić czas napadu migreny, który najczęściej trwa od 12 do 24 godzin. Pozwala również zmniejszyć występujące w tym okresie znaczne pogorszenie kondycji psychicznej. „Można to zrobić na tyle skutecznie, żeby możliwe było kontynuowanie pracy, bo zwolnienie lekarskie nie zawsze jest konieczne” – zapewnia prof. Stępień.

Prezes Polskiego Towarzystwa Epileptologii prof. Joanna Jędrzejczak uważa, że podobnie jest w przypadku pa-

» 2,7 mln Polaków cierpi na migrenę.

Prawie 40% z nich nigdy nie szukało porady u lekarza.« daczki, na którą cierpi w Polsce około 400 tys. osób. „Osoby, które mają dobrze kontrolowaną chorobę lekami, mogą być aktywne zawodowo” – podkreśla. Wiele powszechnie stosowanych leków na padaczkę również w naszym kraju jest dostępnych i refundowanych.

Pomysłodawcą i organizatorem Brain Awareness Week jest Dana Foundation, prywatna organizacja z siedzibą w Nowym Jorku, wspierająca badania nad lepszym poznaniem mózgu oraz opracowanie nowych metod leczenia schorzeń mózgu. 

od redakcji

PREZENTY DLA CZYTELNIKÓW

„USG dla położych”

„Kocha, lubi, szanuje”

Ewa Dmoch-Gajzlerska

Alice Munro

Jak otrzymać prezent?

Wystarczy napisać do nas e-mail na adres czasopismo@osoz.pl z krótkim uzasadnieniem, dlaczego chcielibyście Państwo otrzymać wybrany prezent. Te najbardziej przekonujące nagrodzimy. Na e-maile czekamy w terminie do 4 maja 2015 r. „Przysłanie korespondencji e-mail stanowi zgodę na przetwarzanie danych osobowych zawartych w korespondencji do celów związanych z rozstrzygnięciem konkursu i przez czas jego trwania. Administrator Danych Osobowych, to jest KAMSOFT S.A. (wydawca miesięcznika OSOZ) z siedzibą w Katowicach przy ul. 1 Maja 133, wpisana przez Sąd Rejonowy Katowice – Wschód w Katowicach Wydział VIII Gospodarczy KRS do Rejestru Przedsiębiorców pod nr KRS 0000345075 informuje, iż przesłanie danych osobowych jest fakultatywne, dane wykorzystane zostaną wyłącznie na potrzeby rozstrzygnięcia konkursu, po zakończeniu konkursu dane zostanę usunięte. Przez czas trwania konkursu osobie, której dane dotyczą przysługuje uprawnienie do dostępu do treści przekazanych w korespondencji e-mail danych oraz ich poprawienia”.

64

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 3/2015

24 kwietnia

11–13 maja

18–20 maja

ŚLĄSKA KONFERENCJA MEDYCZNO-PRAWNA KATOWICE | POLSKA

eHEALTH WEEK 2015 RYGA | ŁOTWA

HEALTH 2.0 EUROPE BARCELONA | HISZPANIA

Zagadnienia transplantologii, telemedycyny, psychiatrii z punktu widzenia prawa; problemy legislacyjne, z jakimi spotkają się lekarze.

Konferencja prezentująca trendy, narzędzia i strategie e-zdrowia oraz m-zdrowia w Europie.

Ponad 2000 delegatów i 75 wystawców.

Międzynarodowy cykl wydarzeń poświęconych najnowszym aplikacjom zdrowotnym oraz systemom IT dla lekarzy i pacjentów.

www.sum.edu.pl

www.worldofhealthit.org

www.health2con.com

18–19 czerwca

29–30 maja

18–20 czerwca

HOSPITAL MANAGEMENT. WYZWANIA 2015 WARSZAWA | POLSKA

OGÓLNOPOLSKI KONGRES STARZENIA SIĘ SOPOT | POLSKA

ZJAZD PTMR GDAŃSK | POLSKA

Spotkanie menedżerów szpitali, ekspertów rynku ochrony zdrowia. Temat główny: kontraktowanie świadczeń zdrowotnych na 2016 rok.

Forum ekspertów doświadczonych w rozwiązywaniu problemów zdrowia seniorów. W programie m.in. strategie leczenia i opieki.

Zjazd jest okazją do prezentacji dorobku naukowego krajowych ośrodków, wymiany doświadczeń oraz poznania osiągnięć środowiska lekarzy.

www.termedia.pl

www.termedia.pl

www.ptmr.info.pl

na cz aSIe

NOWOŚCI KSIĄŻKOWE

NASZ WYBÓR MIESIĄCA

NOWOŚCI MUZYCZNE

„Unguarded” rae Morris

„Vademecum medycyny wewnętrznej” Jan Duława Publikacja niezbędna w każdym gabinecie lekarza internisty, medycyny rodzinnej i pediatry. Książka dostarcza w zwięzły sposób wskazówek dotyczących: diagnostyki różnicowej najczęstszych objawów chorobowych, ogólnych zasad interpretacji wyników badań laboratoryjnych, profilaktyki, rozpoznania i leczenia najczęstszych chorób spotykanych w praktyce ambulatoryjnej oraz na oddziale internistycznym i geriatrycznym, zasad reanimacji i intensywnej terapii, zasad dietetyki itd. 

„Ustawa o systemie informacji w ochronie zdrowia” Damian Wąsik Kompleksowa wykładnia przepisów ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia, w której omówiono m.in. ustawowe rejestry medyczne i systemy teleinformatyczne, reguły bezpiecznego przetwarzania jednostkowych danych medycznych. 

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 3/2015

„Za ścianą” sarah Waters

Debiutancki materiał wielkiej nadziei z Wysp Brytyjskich. Rae w tekstach mierzy się z problemami pojawiającymi się wraz z poważnymi zmianami w życiu, ze związkami, z byciem z dala od bliskich. 

Premiera: luty 2015. Wydawnictwo Prószyński.

Cena: ok. 45,00 zł.

Londyn, 1922 rok. Świat jeszcze się nie otrząsnął z wojennej zawieruchy, a już zbierają się nad nim kolejne ciemne chmury. Ludzie stracili złudzenia i domagają się zmian. Tymczasem na południu miasta, w eleganckiej dzielnicy Champion Hill, w domu, gdzie wspomnienia wojny są wciąż żywe, życie z dnia na dzień ma się zmienić nie do poznania.

Owdowiała pani Wray i jej dwudziestosześcioletnia córka Frances – niezamężna, o intrygującej przeszłości i widokach na staropanieństwo – są zmuszone przyjąć lokatorów. Przybycie Lilian i Leonarda Barberów, młodego, nowoczesnego małżeństwa z „klasy urzędniczej”, wnosi niespodziewany chaos w ich szarą rzeczywistość: hałaśliwą gramofonową muzykę, atmosferę nieustannej zabawy i koloryt. Zaintrygowana Frances zagląda do ich życia przez uchylone drzwi i nasłuchuje odgłosów zza ściany. Kiedy nieoczekiwanie zaprzyjaźnia się z Lilian, ich lojalność wobec bliskich staje pod znakiem zapytania. Rodzi się wiele pytań, jedna strona wraca do przeszłości, druga otwiera zupełnie nowy rozdział. I nikt nie jest w stanie przewidzieć, jaki to wszystko znajdzie finał.

» Cóż za doskonała i mocna powieść!« Stephen King

„Froot” Marina And the Diamonds Warta uwagi propozycja z półki ambitnego popu. Muzyka łatwa w odbiorze, ale oferująca ciekawe brzmienia i teksty. 

„Kalejdoskop” Andrzej Piaseczny Andrzej Piaseczny nagrał płytę z pięcioosobową Metropole Orkest, jedną z najbardziej uznanych orkiestr na świecie. Oprócz reinterpretacji najnowszej klasyki polskiej piosenki, Piaseczny proponuje dwie premierowe kompozycje. 

Termin: 18–20 czerwca 2015 roku Miejsce: Gdańsk, Filharmonia Bałtycka ul. Ołowianka 1 Szczegółowe informacje oraz rejestracja na stronie:

www.zjazdptmr.viamedica.pl Przewodniczący Komitetu Naukowego i Organizacyjnego:

prof. dr hab. n. med. Janusz Siebert

Konferencja jest skierowana do osób uprawnionych do wystawiania recept lub osób prowadzących obrót produktami leczniczymi — podstawa prawna: Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz. U. z 2008 r. nr 45, poz. 271).