OSOZ Polska

OSOZ

System

O c h r on y

Zdrowia

w w w.osoz.pl

4

2017

POLSKA

4 / 2017

ISSN 1897-5828, cena 8 zł (zawiera 8% VAT)

Otwart y

ROZRYWKA NA ZDROWIE

Naukowcy i lekarze odkrywają potencjał gier w profilaktyce, leczeniu i rehabilitacji.

12 PERSPEKTYW CYFRYZACJI

„Nie chodzi o technologie tylko o pacjenta.”

Debata ekspertów Kongresu OSOZ.

UWAGA, WIRUS!

Jak chronić dane medyczne przed socjotechnicznymi atakami cyberprzestępców?

JA S R WE JI! A NOW PLIKAC kstu.

A układ te . zony onie c z � s a o Upr na sm a i n czyta � o f Kom

ZESKANUJ KOD, aby pobrać aplikację

Z nową aplikacją mobilną możesz czytać czasopismo OSOZ w telefonie komórkowym lub na tablecie.

Bezpłatnie i wygodnie.

Aplikacja na iOS i Android

Nota bene

Czekając na e-receptę Trwają intensywne prace nad wdrożeniem elektronicznej recepty, która – zgodnie z ostatnimi zapowiedziami CSIOZ i MZ – powinna zostać udostępniona już z końcem tego roku. Czy tym razem się uda?

Artur Olesch Redakcja Czasopisma OSOZ Polska OSOZ World  redakcja@osoz.pl

Bezpłatne wydanie mobilne czasopisma

Jest rok 2011. Prasę obiegają informacje o testowym wdrożeniu systemu e-recepty w Lesznie i powiecie leszczyńskim. Przez kilka kolejnych lat padają kolejne daty i obietnice, jednak przedsięwzięcia nie udaje się zrealizować do dziś. E-recepta od początku założeń była częścią projektu P1 (Platformy Gromadzenia, Analizy i Udostępniania Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych). Zawieszony po latach przygotowań plan, otrzymał w tym roku drugą szansę za sprawą dodatkowej puli pieniędzy ze środków UE. Jak zapewniają przedstawiciele CSIOZ oraz Minister Zdrowia Konstanty Radziwiłł, pierwszym krokiem będzie uruchomienie e-recepty. I to jeszcze z końcem 2017 roku.

Opóźnienia powodują, że dziś Polska znajduje się na szarym końcu statystyk innowacyjności systemów ochrony zdrowia. W dyskusji na temat elektronicznej recepty nie chodzi jednak o format dokumentu, ale o benefity: dla pacjenta, lekarza i systemu ogółem. Połączone z elektronicznym kontem pacjenta e-recepty redukują niemal do zera liczbę błędów preskrypcji związanych z interakcjami pomiędzy przyjmowanymi przez pacjenta lekami (automatyczna kontrola). Z licznych badań wynika, że korzyści wynikające z bezpieczeństwa i adherencji farmakoterapii przelicza się na miliardowe oszczędności. Najistotniejsza jest minimalizacja hospitalizacji w wyniku powikłań w wielolekowych terapiach. Według danych NFZ, w 2013 roku wypisano błędnie ponad 23 000 recept o wartości 1,6 mln zł. E-receptę lekarz generuje na podstawie bazy leków, mając dostęp do informacji o wielkości opakowań, interakcjach czy dawkowaniu. W ten sposób można szczelnie nadzorować, jakie leki zażywa pacjent. Interpretacja recepty elektronicznej po stronie apteki jest zdecydowanie szczelniejsza i szybsza. Zapis cyfrowy nie pozostawia wątpliwości co do postaci leku czy dawki. Z punktu widzenia systemu, płatnik otrzymuje narzędzie kontroli sprzedaży leków i skrupulatnego rozliczania kosztów. Elektroniczna recepta jest też bazą precyzyjnego monitoringu sytuacji zdrowotnej i rynku farmaceutycznego ogółem.

Apteki już od dawna gotowe są na e-recepty. Brakuje centralnego systemu, wiele do życzenia pozostawia informatyzacja gabinetów lekarskich i przychodni. E-recepta to jeden z tych elementów e-zdrowia, który błyskawicznie przekłada się na konkretne oszczędności i korzyści dla pacjentów. Aby się tak stało, potrzebujemy wygodnej w stosowaniu technologii i szerokiego poparcia w środowisku medycznym. Rewolucja przyzwyczajeń jest o wiele trudniejsza niż instalacja oprogramowania.

w bieżącym numerze

OSOZ POLSKA aktualności

6 Zdjęcie numeru Zdrowie w trybie zmian

8 Rynek zdrowia w pigułce Pieniędzy zdecydowanie za mało

12 Alert epidemiologiczny Prognoza dla alergii, grypy i przeziębienia (czerwiec 2017)

INNOWACJE

13 Aplikacje medyczne 3 nowe aplikacje dla zdrowia

14 Nowości i wynalazki Elastyczny robot, sztuczna inteligencja na globalne problemy, modele 3D wnętrza ciała itd.

17 Laboratorium technologii Graj na zdrowie!

20 Infografika Barometr zdrowotny 2017

RAPORT

22 12 ARGUMENTÓW ZA CYFRYZACJĄ

ROZMOWY

35 EKSPERT

Eksperci z Polski i zagranicy dyskutują na temat transformacji rynku ochrony zdrowia.

Polskie realia i globalne trendy.

Brian O’Connor (ECHAlliance): Rozwiązania z wiedzy i współpracy

37 TRZY PYTANIa Dr Beata Wieczorek-Wójcik: W jaki sposób e-dokumentacja medyczna wspiera pracę pielęgniarek i położnych?

PRAKTYcznie

39 ANALIZA SPRZEDAŻY LEKÓW Środki do higieny jamy ustnej

40 Legislacja Krajobraz po sieci

42 HEALTH TECH NEWS The Digital Economy and Society Index Infographic: Cities Can Drive Economic Growth Trough Smarter Healthcare

nowe idee

47 DANE POD OCHRONĄ Zabezpieczenie przed atakami socjotechnicznymi

49 KREATYWNIE Laboratorium w pudełku

OSOZ Polska 4/2017

4

/ 2017

w w w . f a c e b o o k . p l / IT i Z d r o w i e

2 390 000

W INTERNECIE

Liczba opakowań preparatów zapobiegających próchnicy (w tym past do zębów), które zostały sprzedane w aptekach w 2016 roku. Łączna wartość sprzedaży wyniosła 36 330 000 zł. Wartość całego segmentu produktów stomatologicznych w 2016 roku przekroczyła 371 mln zł.

Analiza sprzedaży aptecznych preparatów stomatologicznych – str. 57.

PREZENTACJE RELACJA WIDEO PODSUMOWANIE ZDJĘCIA

WIEDZA Z KONGRESU OSOZ

+8,2%

NA PLUSIE W marcu, w stosunku do lutego, rośnie obrót w statystycznej aptece. Kwotowo o 15 tys. zł. Mocno rośnie sprzedaż na recepty pełnopłatne (+13%).

−2,0%

NA MINUSIE Spada średnia marża apteczna (–2% ogółem, –3,7% dla leków na recepty pełnopłatne) i wartość sprzedaży leków w sprzedaży odręcznej na pacjenta (–2,4%).

Pobierz prezentacje prelegentów Przeczytaj pełną relację Zobacz nagranie wideo z dyskusji ekspertów Zaplanuj udział w kolejnej edycji Kongresu

„Jeżeli ludzi trzeba przekonywać do narzędzi cyfrowych oznacza to, że nie powstały one w odpowiedzi na realne potrzeby.”

Zapraszamy na zaktualizowaną stronę Międzynarodowego Kongresu OSOZ „Innowacyjna Ochrona Zdrowia”. www.osoz.pl/kongresOSOZ

Brian O‘Connor Dyrektor European Connected Health Alliance Wywiad – str. 35.

Rada Naukowa OSOZ (kolejność alfabetyczna, stan na kwiecień 2017 r., liczba członków Rady: 99 osób)

edukacja

50 RAPORTY Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania World Health Summit

STATYSTYKI 52 Monitor zjawisk epidemiologicznych i PROGNOZY

Mapy zdrowotne kraju (marzec 2017)

56 Monitor farmacji Rynek farmaceutyczny (marzec 2017)

57 Monitor rynku leków Apteczne preparaty stomatologiczne

SYSTEMY I SPRZĘT

62 NOWOŚCI SPRZĘTOWE Czystość pracy z e-dokumentacją

63 DLA OCHRONY ZDROWIA Rejestracja on-line

65 DLA APTEKI Interakcje leków z żywnością

1. prof. dr hab. n. med. Ryszard Andrzejak, 2. prof. dr hab. Piotr Andziak, 3. dr hab. n. med. Małgorzata Baka-Ostrowska, 4. dr Marek Balicki, 5. dr hab. n. med. Rafał Białynicki-Birula, 6. prof. dr hab. n. med.

Bożena Birkenfeld, 7. prof. dr hab. n. med. Andrzej Bohatyrewicz, 8. dr hab. med. prof. UJ Małgorzata Bulanda, 9. dr n. med. Małgorzata Czyżewska, 10. dr hab. n. med. (prof. PAN) Marek Durlik, 11. lek. med.

Michał Ekkert, 12. dr n. med. Emilia Filipczyk-Cisarż, 13. lek. med. Halina Flisiak-Antonijczuk, 14. prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, 15. prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki, 16. prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzki, 17. prof. nadz. dr hab. Antoni Grzanka, 18. prof. dr hab. Edmund Grześkowiak, 19. dr n. farm.

Jerzy Hennig, 20. prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Herman, 21. prof. dr hab. Tomasz Hermanowski, 22. dr med. Andrzej Horoch, 23. prof. dr hab. n. med. Jacek Imiela, 24. dr n. med. Maria Jagas, 25. prof. dr hab. Jerzy Janecki, 26. prof. dr hab. n. med. Marek Jarema, 27. prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Jarmundowicz, 28. prof. dr hab. Mirosław Jarosz, 29. Urszula Jaworska, 30. mgr Renata Jażdż-Zaleska, 31. prof. dr hab. n. med. Sergiusz Jóźwiak, 32. prof. dr hab. n. med. Piotr Kaliciński, 33. prof. dr hab.

Roman Kaliszan, 34. prof. dr hab. n. med. Danuta Karczewicz, 35. prof. dr hab. med. Przemysław Kardas, 36. prof. dr hab. n. med. Andrzej Kaszuba, 37. prof. dr hab. n. med. Wanda Kawalec, 38. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy E. Kiwerski, 39. prof. dr hab. n. med. Marian Klinger, 40. prof. zw. dr hab. n. med.

Jerzy Kołodziej, 41. prof. dr hab. n. med. Jerzy R. Kowalczyk, 42. dr n. med. Robert Kowalczyk, 43. dr n. med. Jacek Kozakiewicz, 44. lek. Ryszard Kozłowski, 45. prof. dr hab. n. med. Leszek Królicki, 46. prof. dr hab. Maciej Krzakowski, 47. prof. dr hab., dr h.c. mult. Andrzej Książek, 48. prof. dr hab. Teresa Kulik, 49. prof. dr hab. n. med. Jan Kulpa, 50. prof. dr hab. n. med. Wojciech Kustrzycki, 51. dr hab. (prof.

UMK) Krzysztof Kusza, 52. dr n. med. Krzysztof Kuszewski, 53. dr n. med. Aleksandra LewandowiczUszyńska, 54. prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński, 55. prof. dr hab. n. med. Witold Lukas, 56. prof. dr hab. n. med. Romuald Maleszka, 57. prof. dr hab. n. med. Paweł Małdyk, 58. dr n. med. Beata MałeckaLibera, 59. prof. dr hab. Grażyna Mielnik-Niedzielska, 60. prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło, 61. prof. dr hab. n. med. Janusz Moryś, 62. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz, 63. prof. dr hab. n. med. Wojciech Nowak, 64. prof. dr hab. n. med. Krystyna Olczyk, 65. prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, 66. dr hab. n. med. Krystyna Pawlas, 67. prof. dr hab. inż. Grzegorz Pawlicki, 68. prof. dr hab. n. med. Irena Ponikowska, 69. prof. zw. dr hab. n. med. Stanisław Radowicki, 70. dr n. med. Andrzej Rakowski, 71. dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk, 72. prof. dr hab. med. Kazimierz RoszkowskiŚliż, 73. prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, 74. dr hab. n. med. Leszek Sagan, 75. prof. dr hab.

Bolesław Samoliński, 76. prof. dr hab. Maria Małgorzata Sąsiadek, 77. dr hab. med. (prof. UJ) Maciej Siedlar, 78. dr hab. n. med. Waldemar Skawiński, 79. lek. Maciej Sokołowski, 80. prof. dr hab. n. med.

Jerzy Stelmachów, 81. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek, 82. prof. dr hab. n. med. Jerzy Strużyna, 83. prof. dr hab. n. med. Andrzej Szawłowski, 84. prof. dr hab. n. med. Cezary Szczylik, 85. dr hab. n. med. prof. nadzw. Zbigniew Śliwiński, 86. dr n. med. Jakub Śmiechowicz, 87. prof. dr hab. n. med.

Barbara Świątek, 88. dr n. med. Jakub Trnka, 89. prof. dr hab. n. med. Tomasz Trojanowski, 90. prof. dr hab. n. med. Krystyna Walden-Gałuszko, 91. prof. dr hab. Andrzej Wall, 92. prof. dr hab. n. med. Anna Walecka, 93. prof. dr hab. Marek Wesołowski, 94. dr hab. n. med. Andrzej Wojnar (prof. nadzw. WSF), 95. dr n. med. Andrzej Wojtyła, 96. prof. dr hab. Jacek Wysocki, 97. prof. dr hab. n. med. Mirosław J. Wysocki, 98. dr hab. n. med. Stanisław Zajączek (prof. nadzw. PUM), 99. prof. dr hab. Marek Ziętek

OSOZ Polska 4/2017

Zdrowie w trybie zmian 15 faktów, które wskazują, że ochrona zdrowia w Polsce przechodzi na model cyfrowy: • • • • • • • • • • • • • • •

OSOZ Polska 4/2017

Ponad 40% szpitali prowadzi e-dokumentację medyczną (dane CSIOZ) Komputer w pracy lekarzy staje się codziennością i nie dziwi już pacjentów Od 2018 roku e-dokumentacja medyczna stanie się obowiązkowa W bieżącym roku planowane jest uruchomienie projektu e-recepty 120 jednostek ochrony zdrowia podłączonych jest to regionalnych platform e-zdrowie 70% Polaków to aktywni użytkownicy Internetu 60% pacjentów jest zainteresowanych telemedycyną 40% osób korzysta z „dr Google” szukając informacji zdrowotnych Nowe pokolenie lekarzy i pielęgniarek chce pracować nowocześnie Oczekujemy szybkiego dostępu do usług medycznych, wygody znanej z innych branż Młodym ludziom trudno zaakceptować kolejki, szukają alternatyw w e-zdrowiu Najszybciej rosnąca grupa użytkowników Internetu to osoby 65+ Rusza na nowo projekt centralnej informatyzacji (projekt P1) Digitalizacja placówki będzie jednym kryteriów oceny w ustawie o jakości w ochronie zdrowia Pierwsze usługi telemedyczne są już refundowane przez NFZ

ak tualności

OSOZ Polska 4/2017

ak tualności

Foto: designed by Dooder / Freepik

Rynek zdrowia w pigułce

Pieniędzy zdecydowanie za mało Podobnie jak przy poprzednich rządach, dyskusja wokół potrzebnych reform oraz projekty ustaw wyhamowują z powodu braku pieniędzy oraz sprzecznych interesów różnych instytucji i grup. Minister finansów nie ma w planach podniesienia nakładów na zdrowie, co uwidocznił w przyjętym przez rząd Wieloletnim Planie Finansowym Państwa na lata 2017–2020.

Aleksandra Kurowska

Finanse Nadal nie ma ustawy likwidującej NFZ i system ubezpieczenia zdrowotnego.

Miał być w niej zapisany m.in. systematyczny wzrost nakładów na ochronę

OSOZ Polska 4/2017

zdrowia (o ok. 0,2–0,25 pkt. proc. rocznie, docelowo do poziomu 6 proc. PKB).

Tak zakładał też przyjęty w zeszłym roku przez rząd dokument Narodowa Służba Zdrowia. Tymczasem minister finansów i wicepremier Mateusz Morawiecki w wieloletnim planie przewidział za-

mrożenie ich na poziomie 4,7 proc. PKB. To niestety stawia pod znakiem zapytania planowane reformy i skrócenie kolejek do świadczeń. Kłopot może być też z realizacją podwyżek dla pracowników medycznych, choćby w niewielkim planowanym przez rząd wymiarze. Tym-

ak tualności

System Od 1 grudnia tego roku mają wejść w życie przepisy upraszczające wystawianie elektronicznych zwolnień. Na razie tylko 3 proc. uprawnionych medyków korzystało z e-zwolnień, bo albo muszą płacić za system uwierzytelniania, albo korzy-

stać z niezbyt wygodnego w ich pracy, lecz darmowego e-PUAP-u. Po wejściu w życie nowelizacji przepisów, receptę będzie można wystawić z pomocą Platformy Usług Elektronicznych ZUS. Ale w MZ wrócono do prac nad osobnymi kartami dla lekarzy, które jeszcze bardziej uprościłyby system. Ponadto przełożono o pół roku ostateczny termin rezygnacji z papierowych druków, mają zniknąć od połowy 2018 r. Za to prawdopodobnie nigdy nie zaczną obowiązywać wyższe wymogi dotyczące szpitalnej infrastruktury. Termin, do którego placówki miały dostosować do nowych wymogów m.in. sale operacyjne, mija pod koniec 2017 roku. Ministerstwo Zdrowia pracuje jednak nad nowelizacją ustawy o działalności leczniczej i przewiduje całkowite wykreślenie daty granicznej.

Wiele placówek i ich właścicieli nie ma środków na modernizacje, więc termin dostosowawczy wiele razy przekładano.

Leki i wyroby medyczne MZ opublikowało nową listę leków refundowanych. Poszerzono m.in. listę preparatów darmowych dla seniorów o stosowane w nadciśnieniu tętniczym i chorobie niedokrwiennej serca. Pół roku działania programu pokazało, że są jeszcze spore rezerwy do kolejnych zmian na liście. W zeszłym roku program ruszał dopiero od września i na jego realizację zagwarantowano 125 mln zł, z czego wykorzystano niespełna 84 mln zł. Po dwóch miesiącach tego roku wykorzystano niespełna 10 proc. rocznego limitu.

Z kolei sprawa zmian dotyczących refundacji wyrobów medycznych po dymisji wiceministra zdrowia Krzysztofa Łandy przycichła, ale jest decyzja polityczna, by kontynuować prace.

Raporty Wpływy ze składek i wydatki na świadczenia rosną, ale to nie wystarcza, by utrzymać dotychczasowy, niesatysfakcjonujący dostęp do świadczeń. Powód: potrzeby zdrowotne Polaków rosną szybciej niż środki na publiczną ochronę zdrowia. Na problem ten wskazuje nowe zestawienie NFZ dotyczące kolejek do wybranych świadczeń ambulatoryjnych, diagnostycznych oraz hospitalizacji. W ciągu ubiegłego roku (grudzień 2015 r. do grudnia 2016 r.) wydłużyły się kolejki m.in. w neurologii, endokrynologii, dermatologii, ortopedii i traumatologii narządu ruchu. W poradniach chorób zakaźnych było aż o 78 proc. więcej osób oczekujących.

Ciekawy wyrok Szpitale nie mogą obchodzić obowiązku płacenia składek za swoich pracowników, nawet jeśli ci ostatni część obowiązków realizują poprzez zewnętrzną firmę – orzekł Sąd Najwyższy. Sprawa dotyczyła powiatowej spółki, która – jak wykazała kontrola ZUS – podpisała umowę z niepublicznym zakładem opieki zdrowotnej na realizację niektórych usług medycznych. Niepubliczny zoz zatrudniał jednak tych samych lekarzy co szpital i kierował ich do pracy u ich pracodawcy. ZUS uznał więc, że lekarze wykonywali nadal pracę na rzecz szpitala, w którym są zatrudnieni.

Personalia Po złożeniu dymisji przez wiceministra Krzysztofa Łandę, w kolejnych tygodniach znacząco zmienił się skład Komisji Ekonomicznej odpowiedzialnej m.in. za negocjacje cen leków z koncernami farmaceutycznymi. Ze składu

KOSZTY PROGRAMU „LEKI 75+” 2017 r.

Limit: 564 mln zł Wydatki rzeczywiste (styczeń i luty): 55,28 mln zł

2016 r.

Limit: 125 mln zł Wydatki rzeczywiste: 83,97 mln zł

Źródło: MZ Foto: designed by freepik.com

czasem do Sejmu trafił obywatelski projekt płac minimalnych w ochronie zdrowia przygotowany przez Porozumienie Zawodów Medycznych, z podpisami ponad 100 tys. osób. Jest o wiele hojniejszy niż rządowy. I o ile koszty planowanych przez MZ podwyżek szacowane są dla podmiotów medycznych na poziomie 8 mld zł w skali pięciu lat, to te proponowane przez PZM resort zdrowia oszacował na 30 mld zł.

Bez podwyżek placówki medyczne i rząd czeka fala protestów. Fiaskiem skończyły się rozmowy resortów zdrowia i finansów ze związkami ratowników.

Rząd, by zapobiec protestom, zaproponował dwa lata z rzędu po 400 zł brutto podwyżki. Ratownicy uznali jednak, że to zdecydowanie za mało i po niespełna kwadransie opuścili spotkanie. Postulują podwyżki analogiczne do pielęgniarskich, czyli 1600 zł brutto, ale w rozłożeniu na ok. dwa lata. Z kolei pielęgniarki staszowskiego szpitala chcą wpisania podwyżek w formie dodatku do podstawy pensji, bo obawiają się, że szpitale przestaną dostawać na ich wypłatę pieniądze. Podobnych zmian chcą też pracownicy innych szpitali (część placówek to zrobiło).

Placówki na razie mają problem, by poradzić sobie finansowo z wprowadzoną od tego roku 13-złotową stawką godzinową i wzrostem płacy minimalnej w całej gospodarce. NFZ chce im zwiększyć finansowanie od 1 lipca. W kwietniu skierował do konsultacji projekt zarządzenia prezesa w tej sprawie. Przewiduje on m.in., że szpitale i poradnie dostaną dodatkowo 600 mln zł w formie lepszej wyceny punktów, w których są rozliczane (dla szpitali z 52 zł do 54 zł).

Równocześnie zmieni się stawka, tak by punkt w hospitalizacjach i w ambulatoryjnej opiece był wart 1 zł, co powinno uczynić system bardziej przejrzystym i ułatwić też wyliczenia ryczałtu dla placówek zakwalifikowanych do sieci szpitali. W praktyce może się jednak okazać, że te dodatkowe 2 zł, mające rekompensować wzrost kosztów i zamrożenie wycen w poprzednich latach, będzie trzeba wydać na wzrost pensji pracowników medycznych.

OSOZ Polska 4/2017

ak tualności

odwołano m.in. Kamilę Malinowską, wicedyrektor Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji (DPL), Jakuba Adamskiego, wiceszefa Departamentu Analiz i Strategii, Tomasza Bochenka i Magdalenę Krupę. Do Komisji dołączyła za to Katarzyna Bonecka z DPL. Zmiany objęły też stanowiska dyrektorskie. Na początku maja ze stanowiskiem dyrektora generalnego w Ministerstwie Zdrowia pożegnała się Izabela Trojanowska. Jej miejsce zajęła Anna Pankowska-Gałaj, która wcześniej była m.in. dyrektorem Departamentu Zarządzania Zasobami Ludzkimi w Banku Pocztowym. Rezygnację

złożyła zaś Sylwia Lis, Dyrektor Departamentu Ubezpieczenia Zdrowotnego, która miała pokierować nowym zespołem odpowiedzialnym za przygotowanie ustawy likwidującej NFZ. Z kolei za sterami Polskiego Związku Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego (PZPPF) stanął Zdzisław Sabiłło. Zastąpił Piotra Błaszczyka, który zrezygnował z pełnienia funkcji prezesa. Sabiłło był wcześniej m.in. prezesem konkurencyjnej organizacji – Związku Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych Infarma, doradzał też Polsko-Amerykańskim Klinikom Serca (był też w ich radzie nadzorczej).

Prezesem Izby Gospodarczej Wyrobów Medycznych POLMED została Anna Kasprzak, Dyrektor Generalna GE Medical Systems Polska. Zastąpiła na tym stanowisku Janusza Szafrańca, którego kadencja dobiegła końca.

Stanowisko stracił dyrektor Centralnego Szpitala Klinicznego MSWiA w Warszawie. Spekulowano, że minister odwołał go na życzenie Zbigniewa Ziobro, ale resort spraw wewnętrznych w komunikacie podał, że prof. Marek Durlik sam złożył rezygnację.

Z kolei Jarosław Pinkas, który w tym roku musiał pożegnać się ze stanowiskiem wiceministra zdrowia, po kilku

KOLEJKI OCZEKUJĄCYCH NA WYBRANE ŚWIADCZENIA A WARTOŚĆ ZAKONTRAKTOWANYCH I UDZIELONYCH ŚWIADCZEŃ Informacje z zakresu list oczekujących na świadczenia z zakresu endokrynologii

liczba osób oczekujących

100 000

300

108 038 97 831

250

80 000

194 167

60 000

200 150

40 000

100

12 487 20 000 0

12 167 grudzień 2015 r.

grudzień 2016 r.

50

mediana czasu oczekiwania [dni]

120 000

Wartość umów/udzielonych świadczeń w zakresie endokrynologii

137 267

liczba osób oczekujących

120 000

108

120 100

80 000

80

60 000

60

40 000

31 891

30 012

20 000 0

40 20

grudzień 2015 r.

grudzień 2016 r.

liczba osób oczekujących

140

118

50 000

92

60 40

8 231

10 000

10

80

20 000

0

120 100

30 000

grudzień 2015 r.

OSOZ Polska 4/2017

7 829 grudzień 2016 r.

2 539 514

1,4%

194 566 961

5 581 000

3,0%

2015 r. [w zł]

2016 r. [w zł]

umów

352 245 440

udzielonych świadczeń

357 247 217

Wartość

Zmiana wartości umów/ udzielonych świadczeń w 2016 r. w porównaniu do 2015 r. w ujęciu wartościowym [w zł]

w ujęciu procentowym

357 253 415

5 007 975

1,4%

369 928 118

12 680 901

3,5%

20 0

Zmiana wartości umów/ udzielonych świadczeń w 2016 r. w porównaniu do 2015 r.

Wartość udzielonych świadczeń w komórce organizacyjnej mediana czasu oczekiwania [dni]

72 962 61 616

40 000

188 985 961

187 319 455

Wartość udzielonych świadczeń w ośrodkach rehabilitacji dziennej

160

70 000 60 000

udzielonych świadczeń

w ujęciu procentowym

0

Informacje z zakresu list oczekujących do ośrodków rehabilitacji dziennej 80 000

184 779 942

140

115

100 000

umów

w ujęciu wartościowym [w zł]

Wartość umów/udzielonych świadczeń w zakresie kardiologii 2

mediana czasu oczekiwania [dni]

132 798

2016 r. [w zł]

0

Informacje z zakresu list oczekujących na świadczenia z zakresu kardiologii 1 140 000

2015 r. [w zł]

Wartość

Zmiana wartości umów/ udzielonych świadczeń w 2016 r. w porównaniu do 2015 r.

2015 r. [w zł]

2016 r. [w zł]

w ujęciu wartościowym [w zł]

w ujęciu procentowym

223 222 925

228 582 998

5 360 072

2,4%

Legenda wykresów Liczba osób oczekujących zakwalifikowanych do kategorii medycznej „przypadek stabilny” Średnia liczba osób skreślonych z list oczekujących zakwalifikowanych do kategorii medycznej „przypadek stabilny” w miesiącu z powodu wykonania świadczenia Mediana średniego rzeczywistego czasu oczekiwania określona dla kategorii medycznej „przypadek stabilny”

ak tualności

tygodniach zdobył nową posadę. Minister rolnictwa wręczył mu powołanie na pełnomocnika rządu ds. utworzenia jednolitej instytucji odpowiedzialnej za bezpieczeństwo żywności.

Wieści z rynku Zatory w publicznej służbie zdrowia służą prywatnej, choć nadal niemal wyłącznie na poziomie AOS. Kolejny rok z rzędu wzrosła liczba osób korzystających z komercyjnego ubezpieczenia zdrowotnego. W 2016 r. miało je już 1,85 mln osób, o ok. 30 proc. więcej niż rok wcześniej – wynika z danych Polskiej Izby Ubezpieczeń. To 30-procen-

Informacje z zakresu list oczekujących na endoprotezoplastykę stawu kolanowego 3

liczba osób oczekujących

100 000

99 170 93 182

718

698

700

80 000

600

60 000

500

40 000

400

20 000 0

W Białej Podlaskiej otworzono domowy szpital. Na ponad 3,4 tys. mkw znajduje się m.in. dzienny dom opieki medycznej, hospicjum dla dzieci i dorosłych, pielęgniarska opieka długoterminowa domowa i stacjonarna, teleopieka

oraz Poradnia Medycyny Paliatywnej.

W ramach stacjonarnej opieki placówka zapewnia 72 łóżka dla pacjentów leżących, do tego 15 miejsc w ramach dziennej opieki medycznej. Szpital dostał m.in. sprzęt od Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.  Jeśli chcą się Państwo podzielić z nami ciekawymi informacjami, zapraszam do kontaktu olakurowska@o2.pl Aleksandra Kurowska, dziennikarka od ponad 11 lat zajmująca się tematyką medyczną oraz finansową. Redaktor Dziennika Gazety Prawnej, współpracuje m.in. z redakcją Służby Zdrowia. Pracowała w dziale ekonomicznym Życia Warszawy, Gazecie Giełdy.

Liczba wykonanych endoprotezoplastyk stawu kolanowego i koszty zrealizowanych świadczeń endoprotezoplastyk

800

300

668

880

grudzień 2015 r.

grudzień 2016 r.

0

mediana czasu oczekiwania [dni]

120 000

towy skok w porównaniu do poprzedniego roku – wynika z danych PIU. Największy wzrost widoczny jest w polisach indywidualnych – aż o 42 proc., ale nadal większą część rynku stanowią tzw.

Krupówki kupowane przez pracodawców. Do ubezpieczycieli trafiło 547 mln zł, czyli o 13 proc. więcej w porównaniu do poprzedniego roku

2015 r.

2016 r.

17 681

986 271 618

Liczba wykonanych endoprotezoplastyk stawu kolanowego Koszty zrealizowanych endoprotezoplastyk (ogółem) [w zł]

Zmiana liczby/kosztów wykonanych endoprotezoplastyk w ujęciu wartościowym [w zł]

w ujęciu procentowym

19 957

2 276

12,9%

1 058 337 360

72 065 742

7,3%

Na wykresie został podany średni rzeczywisty czas oczekiwania zamiast mediany średniego rzeczywistego czasu oczekiwania zgodnie z informacją umieszczoną w przypisie nr 2.

1

Uwzględniono zakresy o kodach: 02.1100.001.02 – świadczenia w zakresie kardiologii, 02.1100.401.02 – świadczenia w zakresie kardiologii – świadczenia pierwszorazowe, 02.1101.001.02 – świadczenia w zakresie kardiologii dziecięcej, 02.1101.401.02 – świadczenia w zakresie kardiologii dziecięcej – świadczenia pierwszorazowe.

2

Na wykresie został podany średni rzeczywisty czas oczekiwania zamiast mediany średniego rzeczywistego czasu oczekiwania zgodnie z informacją umieszczoną w przypisie nr 2.

3

Zdjęcia we wstępie i spisie treści: freepik.com Skład i łamanie: Piotr Chamera Druk: INFOMAX, Katowice Wydawca: K AMSOFT S.A. 40–235 Katowice, ul 1 Maja 133 tel. +48 32 209-07-05 fax +48 32 209-07-15 e-mail: czasopismo@osoz.pl Redaktor naczelny: Artur Olesch Zespół redakcyjny: Zygmunt Kamiński, Aleksandra Kurowska, Katarzyna Płoskonka, Aneta Szczypek, Bożena Wojnarowicz-Głuszek.

Współpracownicy: George Crooks, Michał Boni, Ewa Borek, Tobias Gantner, Wojciech Górnik, Łukasz Kołtowski, Brian O’Connor Gisele Roesems-Kerremans, Ronal Petru, Tomasz Szczepański, Beata Wieczorek-Wójcik, Marian Zembala.

Nakład: 17 500 egzemplarzy Przedruk, kopiowanie, skracanie, wykorzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w czasopiśmie OSOZ bez zgody wydawcy K AMSOFT S.A. jest zabronione.

Prenumerata czasopisma Co miesiąc na łamach OSOZ prezentujemy starannie wyselekcjonowaną wiedzę naukową m.in. z dziedziny zarządzania, prawa, profilaktyki, nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia i e-zdrowia. Czytaj relacje z międzynarodowych wydarzeń, wywiady z ekspertami, szczegółowe raporty specjalne. Poznaj dokładnie rynek ochrony zdrowia i farmacji dzięki autorskim analizom statystycznym.

Dołącz do grona czytelników Ogólnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia.

Zamówienia: redakcja@osoz.pl

Redakcja nie odpowiada za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania zamieszczanych materiałów. Niezamówionych materiałów nie zwracamy.

Pobierz aplikację OSOZNews i czytaj bezpłatnie mobilne wydania czasopisma.

OSOZ Polska 4/2017

11

ak tualności

Alert epidemiologiczny (czerwiec 2017)

ALERGIA PROGNOZA KOSZTÓW ALERGII (czerwiec)

TREND W STOSUNKU DO maja

Dolnośląskie

2 153

Kujawsko-pomorskie

1 354

Lubelskie

1 425

Lubuskie

1 829

Łódzkie

1 780

Małopolskie

1 556

Mazowieckie

2 423

Opolskie

1 291

Podkarpackie

3 092

Podlaskie

1 709

Pomorskie

1 827

Śląskie

1 752

Świętokrzyskie

1 378

Warmińsko-mazurskie

1 037

Wielkopolskie

1 700

Zachodniopomorskie

1 697

               

PROGNOZA KOSZTÓW GRYPY I PRZEZIĘBIENIA (czerwiec)

TREND W STOSUNKU DO maja

Dolnośląskie

3 287

Kujawsko-pomorskie

2 483

Lubelskie

2 516

Lubuskie

2 881

Łódzkie

2 516

Małopolskie

2 985

Mazowieckie

3 653

Opolskie

2 311

Podkarpackie

2 868

Podlaskie

2 906

Pomorskie

2 982

Śląskie

2 534

Świętokrzyskie

2 034

Warmińsko-mazurskie

2 467

Wielkopolskie

2 749

Zachodniopomorskie

2 785

               

WOJEWÓDZTWO

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

79%

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

GRYPA I PRZEZIĘBIENIE WOJEWÓDZTWO

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

12

OSOZ Polska 4/2017

94%

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

Innowac je

Aplikacje

Daily Yoga

DrawMD

7 Minute Workout

Ponad 200 pozycji i 30 lekcji o różnych poziomach trudności (początkujący, zaawansowany, doświadczony), plany dobrane do celu użytkownika, wybór zajęć czasowych (od 5 do 45 minut), filmy w jakości HD, wskazówki głosowe, specjalnie dobrana muzyka (medytacyjna, odstresowująca, rozluźniająca) i sieć społecznościowa ponad 10 mln użytkowników – aplikacja Daily Yoga dostarczy wskazówek niezbędnych do samodzielnego uprawiania jogi. Co miesiąc nowe treści. Wszystkie filmy można pobrać, ćwicząc bez dostępu do Internetu.

Praktyczna aplikacja, z pomocą której lekarz lub pielęgniarka mogą przygotować szkice rozwoju choroby albo przebiegu zabiegu, objaśniając w ten sposób skomplikowane zagadnienia medyczne.

Aby zaoszczędzić czas, rysunki tworzy się na postawie gotowych wzorców (łącznie 140 projektów dla 17 specjalizacji medycznych), nanosząc własne oznaczenia, teksty, komentarze. Rysunek można zapisać i przesłać pacjentowi e-mailem. Sposób na wzmocnienie zaufania w rozmowie z pacjentem i minimalizację stresu.

Johnson & Johnson Official 7 Minute Workout pomoże zyskać dobrą formę lub osiągnąć wymarzoną sylwetkę poprzez codzienne, 7-minutowe sesje intensywnego wysiłku. Aplikacja zawiera 72 ćwiczenia w ramach 22 treningów, co daje łącznie ponad 1000 wariantów – od lekkiej do intensywnej gimnastyki.

Wszystkie ćwiczenia objaśniono w formie filmów, a o motywację do uprawiania sportu zadbają przypomnienia i statystyki osiągnięć. Fachowe wsparcie dla zdrowego stylu życia.

iOS | Android | ENG + 12 innych Bezpłatna wersja podstawowa | 8,99€/mc.

iOS | Android | ENG Bezpłatna wersja podstawowa | 9,99€/mc.

iOS | Android | PL + 30 innych Bezpłatna

OSOZ Polska 4/2017

13

Innowac je

Nowości i wynalazki

ELASTYCZNY ROBOT Roboty kojarzą nam się z metalowymi konstrukcjami poprzeplatanymi siecią przewodów. Do tak schematycznego wizerunku robotyki nie pasuje Octobot, 2,5-calowa autonomiczna maszyna opracowana przez naukowców z Harvardu. To pierwszy przykład tzw. miękkiej robotyki (soft robotics). Przypominający ośmiornicę Octobot porusza się dzięki systemowi pneumatycznemu umieszczonemu w silikonowej strukturze. Reakcja chemiczna w określonych częściach robota zamienia specjalne paliwo chemiczne w dużą ilość gazu, który porusza ośmioma ramionami. Miękkie roboty mogą w przyszłości wykonywać precyzyjne czynności, w przypadku których zastosowanie plastikowych lub metalowych rozwiązań mogłoby się wiązać z zagrożeniem dla człowieka.

Wizyty telezdrowia psychicznego na 100 świadczeniobiorców z poważnymi schorzeniami psychicznymi, rok 2014

Wizyty

14

OSOZ Polska 4/2017

TELEPSYCHIATRIA CORAZ POPULARNIEJSZA Według ostatniego raportu opublikowanego w czasopiśmie Health Affairs, w USA rośnie szybko wykorzystanie telemedycyny w terapii schorzeń psychicznych. Dane obejmujące okres dziesięciu lat wskazują na wzrost liczby świadczeń o 45,1% rocznie (dla wszystkich usług w zakresie zdrowia psychicznego). W 2014 roku zanotowano 5,3 telepsychiatrycznych wizyt na 100 chorych. Uwzględniając wyłącznie najpoważniejsze schorzenia, liczba ta rośnie do 11,8 wizyt na 100 pacjentów. Dane pokazują także koncentrację w nowocześniejszych ośrodkach: w 2014 roku zaledwie 100 lekarzy udzieliło połowy z 87 000 telewizyt psychiatrycznych. To pokazuje, że innowacje w terapiach realizowane są tylko przez wybrane kliniki.

Innowac je

SZTUCZNA INTELIGENCJA NA GLOBALNE PROBLEMY Z początkiem maja IBM Watson ogłosił szczegóły 4-letniego globalnego programu „IBM Watson AI XPrize”. W otwartym konkursie, 147 zespołów z 22 krajów świata podejmie się budowy aplikacji wykorzystujących mechanizmy sztucznej inteligencji. Opracowane rozwiązania mają stanowić remedium na największe wyzwania ludzkości. Prace skupią się na takich obszarach jak m.in. zdrowie, energia i zasoby, społeczeństwo obywatelskie, planeta i środowisko naturalne. Stawką jest nie tylko wykorzystanie sztucznej inteligencji do poprawy warunków życia na ziemi w wybranej dziedzinie, ale także nagroda pieniężna w wysokości 5 mln $.

Finalistów poznamy w 2020 roku.

ZDROWIE PLUS

BADANIA KLINICZNE 2.0

Loop jest nowym trackerem zdrowia o poziomie klinicznym, którego celem jest nie tylko ciągłe mierzenie parametrów zdrowia, ale także jego poprawa. Na szczególną uwagę zasługuje możliwość precyzyjnego mierzenia ciśnienia krwi w czasie rzeczywistym, oprócz tego saturacji oraz poziomu CO2. Startup SpryHealth, który planuje wprowadzić urządzenie na rynek, skupi się na zastosowaniach Loop w zarządzaniu chorobami przewlekłymi i pogłębionej analizie zebranych danych do indywidualnej kontroli zdrowia.

Mimo postępów w technologiach, zdecydowana większość badań klinicznych nadal realizowana jest w tradycyjny sposób – ochotnicy muszą zgłaszać się na regularne obserwacje lub przebywać kilka dni w szpitalu. Chce to zmienić Wavelet Health z zaawansowaną platformą analizy danych opartą na technologii chmury, uczeniu maszynowym w połączeniu z urządzeniami mierzącymi ok. 18 najważniejszych parametrów obrazujących zachowania pacjenta i jego zdrowie.

OSOZ Polska 4/2017

15

Innowac je

MODELE 3D NA ŻĄDANIE Trójwymiarowe modele narządów ludzkiego ciała są coraz częściej wykorzystywane w codziennej praktyce szpitali. Pozwalają wizualizować i tłumaczyć pacjentowi wadę organu albo przebieg zabiegu, z kolei dla klinicystów stanowią bazę planowania operacji.

Modele 3D są jednak stosowane relatywnie rzadko, mimo szybko malejących cen drukarek 3D. Problemem pozostaje konieczność skomplikowanej obróbki zdjęć i oprogramowania modelu, co zajmuje ok. 1-3 tygodni. Chce to zmienić GE Healthcare wprowadzając proste oprogramowanie do tomografii komputerowej transformujące zdjęcia TK w pliki przesyłane do drukarek 3D. W ten sposób sporządzanie personalizowanych modeli narządów będzie mogło się stać standardową procedurą, możliwą do wykonania w każdym szpitalu, w błyskawicznym czasie, dosłownie za kliknięciem jednego klawisza.

Źródło: Harvard University, Health Affairs, GE Reports/GE Healthcare, HealthSpry, Wavelet Health

16

OSOZ Polska 4/2017

Innowac je

Laboratorium technologii

Graj na zdrowie!

Podczas gdy jedni wciąż straszą przed grami komputerowymi, przekonując, że dzieci stają się pod ich wpływem agresywne, nadpobudliwe a nawet uzależnione, inni decydują się na wykorzystanie ich potencjału do promocji zdrowego stylu życia i kształtowania prawidłowych nawyków. Niedawno The Economist ogłosił, że gracze Pokemon Go przeszli łącznie 9 miliardów kilometrów! Gry takie jak Wii czy Guitar Hero są już rekomendowane pacjentom jako wsparcie w procesie rehabilitacji. Mówi się, że nawet sudoku, jeśli grać w nie regularnie, może pomóc zapobiegać chorobie Alzheimera.

Foto: designed by freepik.com

Karolina Mackiewicz, Development Manager, Baltic Region Healthy Cities Association

Potencjał gier zaczyna być doceniany przez coraz większe grono naukowców i pracowników służby zdrowia. Rośnie dynamiczna oferta tzw. zdrowych gier czy gier medycznych. Jest to między innymi efekt bezprecedensowego postępu w przemyśle IT oraz branży gier. Od kilku lat obserwujemy szybki rozwój aplikacji zdrowotnych, rozwiązań e-zdrowia oraz urządzeń medycznych. Na tej fali wzrasta również zainteresowanie zdrowymi grami, możemy mówić już o pewnym trendzie. Gry wydają

się dobrym rozwiązaniem dla nękanej finansowymi niedostatkami i wydłużającymi się kolejkami do lekarza służby zdrowia.

Ocenia się, że około jedna piąta wydatków na służbę zdrowia jest marnotrawiona, a 80% działań w zakresie opieki zdrowotnej związanych jest z chorobami przewlekłymi. Nie ma wątpliwości, że służba zdrowia potrzebuje nowych, skuteczniejszych i tańszych rozwiązań w zakresie profilaktyki i leczenia. Wiemy też, że o naszym zdrowiu w największym zakresie decyduje styl życia. Ma on wpływ na nasze zdrowie w około 40%.

Dla porównania, dostęp do opieki zdrowotnej – tylko w 10%.

O reszcie w równym stopniu decydują czynniki genetyczne

OSOZ Polska 4/2017

17

Innowac je

i środowiskowe. Zdecydowanie więc trzeba inwestować w to, aby informacja zdrowotna była atrakcyjna i dostępna dla szerokiego grona odbiorców. Właśnie tu gry przychodzą z największą pomocą. Dziś praktycznie każdy ma dostęp do urządzenia mobilnego, takiego jak telefon czy komputer. Szacuje się, że 97% nastolatków w wieku 10–19 lat grało przynajmniej raz w grę komputerową, a połowa robi to regularnie.

W swojej publikacji z 2014 roku, Fiński Komitet dla Przyszłości (Finnish Committe for the Future) wymienił radykalne technologie, które mogą zmienić świat. Zdaniem ekspertów, open data, rozszerzona rzeczywistość i gamifikacja będą miały największy wpływ na przyszłość Finlandii. Wydaje się, że tendencje te nie są już tylko teorią – tak naprawdę są one już dobrze widoczne w rzeczywistości. W ostatnich latach Finlandia stała się prekursorem w rozwoju gier zdrowotnych, z dwoma bardzo silnymi ośrodkami badawczymi i rozwojowymi – w Turku, z centralną rolą Uniwersytetu i Kuopio, gdzie wcześniej firma Kuopio Innovation, a teraz miasto oraz Uniwersytet Techniczny Savonia koncentrują się na współpracy z instytucjami badawczymi i biznesowymi, zwiększając popularność gier wśród przedsiębiorców i przyciągając firmy do pracy nad zdrowymi projektami.

Jak to się stało, że zdrowe gry są tak ważnym tematem w Finlandii? Fińska służba zdrowia, dokładnie tak samo jak polska i każda inna w Europie, boryka się od lat z problemem rosnących kosztów, starzejącego się społeczeństwa oraz wciąż częstym występowaniem chorób niezakaźnych, związanych ze stylem życia, takimi jak np. cukrzyca, choroby serca czy otyłość.

To wszystko po stronie wyzwań. Po stronie możliwości mamy tymczasem rozwój technologiczny, coraz większą akceptację rozwiązań e-zdrowia oraz ich coraz szybsze rozprzestrzenianie się na nowe obszary życia. Dlatego też Finlandia zdecydowała się zrobić użytek z badań naukowych potwierdzających przydatność i efektywność gier zdrowotnych w promocji, prewencji, leczeniu i rehabilitacji.

– Dzięki grom możemy stworzyć warunki, których nie moglibyśmy sobie wyobrazić w rzeczywistości. Możemy kreować określone sytuacje, motywować ludzi do pewnych zachowań, pokazać im, jak będą wyglądać za kilka lat jeśli np. nie rzucą palenia – mówi Anni Pakarinen, doktorantka na Uniwersytecie w Turku, badająca możliwości wykorzystania gier do zwiększenia aktywności fizycznej. Zdaniem Pakarinen, ze względu na atrakcyjny i pobudzający charakter świat gier, mogą one być szczególnie przydatne w edukacji wśród dzieci i nastolatków, które nie są zainteresowane jakąkolwiek inną formą informacji zdrowotnej. Silne działanie stymulujące może również przynieść korzyści pacjentom po np. udarze mózgu.

Na Uniwersytecie w Turku funkcjonuje Grupa Badawcza ds.

Zdrowych Gier (TEPE), której praca skupia się na tworzeniu różnego rodzaju aplikacji zdrowotnych i gier, bazując na dowodach naukowych i przy udziale grupy docelowej. – Z racji tego, że na dzień dzisiejszy nie ma ujednoliconych standardów określających, co jest grą zdrowotną, a co nią nie jest, powinniśmy pamiętać, że dobra gra to taka, która została opracowana w zgodzie z najnowszą wiedzą jaką dysponujemy i w oparciu o potwierdzone naukowo doświadczenia. W tworzenie takiej gry powinni być zaangażowani eksperci w obszarze zdrowia, którego gra dotyczy – podkreśla Anni Pakarinen. Temat potrzeby standaryzacji gier dla zdrowia jest podejmowany regularnie przez ekspertów, na przykład na konferencjach Games for Health Europe.

18

OSOZ Polska 4/2017

» Dobra gra zdrowotna to taka, która została opracowana w zgodzie z najnowszą wiedzą jaką dysponujemy i w oparciu o potwierdzone naukowo doświadczenia.« Na przestrzeni lat grupa badawcza opracowała i przetestowała kilka gier poruszających różne tematy zdrowotne – od palenia poprzez aktywność fizyczną dla dzieci chorych na raka. Jedną z nich jest WellWe mająca spore szanse na komercjalizację.

Odbiorcą WellWe są dzieci, rodzice oraz pracownicy przychodni dziecięcych. Celem gry jest ocena dobrobytu, zasobów rodzinnych, diety i aktywności fizycznej dziecka przed okresową wizytą w poradni. Dzięki grze, przychodnia może otrzymać informacje o stanie zdrowia dziecka oraz stylu życia rodziny z wyprzedzeniem, co pozwala specjalistom przygotować porady zgodne ze specyficznymi potrzebami rodziny. – Elementy zabawowe i atrakcyjny wygląd sprawiają, że gra podoba się dzieciom. Uniwersytet stara się, by była ona wykorzystywana przez kliniki w całej Finlandii. Dlatego teraz ciężko pracujemy nad tym, by stworzyć najlepszą jej wersję zaspakajającą potrzeby użytkowników oraz uławiającą pracę pracowników służby zdrowia – mówi Anni Pakarinen.

Uniwersytet w Turku – razem z partnerami z Estonii, Finlandii i Łotwy – jest również odpowiedzialny za opracowanie aplikacji o nazwie EmpowerKids w ramach transgranicznego projektu o tej samej nazwie, wpieranego przez unijny program Central Baltic. EmpowerKids to gra, która ma pomagać pracownikom socjalnym i nauczycielom w przeprowadzaniu wywiadu z dzieckiem 6–12 letnim w atrakcyjny i bezstresowy sposób.

Taki wywiad pomoże określić, czy dziecko jest wystarczająco aktywnie fizycznie w ciągu dnia, czy jego dieta jest zróżnicowana, ale też czy ma kolegów w szkole, nie jest ofiarą gnębienia lub innych form przemocy, a nawet czy śpi dostatecznie długo. – Pierwsza runda pilotażowych wywiadów z dziećmi została przeprowadzona w lutym 2017 r. Wstępne doświadczenie wykazało, że dzieci bardzo lubią grę. Dla wielu z nich jest ona pierwszą okazją w życiu, by zastanowić się nad swoim stylem życia – mówi Indra Urdzina-Merca, koordynator EmpowerKids w łotewskim mieście Jurmala. Doświadczenia przekazane przez dzieci i profesjonalistów zostaną wykorzystane do udoskonalenia programu EmpowerKids wiosną i latem 2017.

Również miasto Kuopio ma powody do dumy. W stworzonej tam aplikacji Health Gotch gracz ma za zadanie opiekować się awatarem w taki sposób, by był zdrowy. Celem gry jest poprawa świadomości młodych ludzi na temat zdrowego stylu życia i dobrego samopoczucia. Bardziej poważne gry opracowane w Kuopio to przykładowo oparta na czujnikach ruchu aplikacja do leczenia regionalnego zespołu bólu, wykorzystywana przez Szpital Uniwersytecki w Kuopio, czy stół do gier pomagający w rehabilitacji pacjentów po udarze, z którego korzysta Fińskie Centrum Badań i Rehabilitacji Mózgu Neuron. Zarówno Turku jak i Kuopio chcą promować swoje innowacje również na innych rynkach niż fiński.

Jedną z barier powszechnego wykorzystania gier w prewencji, leczeniu czy rehabilitacji może być niechęć lekarzy do ta-

Innowac je

kiej formy pracy z pacjentem. Jak więc przekonać pracowników służby zdrowia do innowacyjnego podejścia?

– Wierzę, że lekarze nie mają nic przeciwko grom i nietrudno im udowodnić, że gry mają sens, szczególnie jeśli udowodnimy, że są one przetestowane, bezpieczne w użyciu i ułatwiają pracę, będąc przy tym skutecznym narzędziem – komentuje Sanna Salanterä, profesor nauk pielęgniarskich na Uniwersytecie w Turku i lider grupy badawczej TEPE. Podobnie Tiina Arpola z Uniwersytetu Technicznego Savonia w Kuopio i administrator Games for Health Finland Network jest zdania, że​​ sektor opieki zdrowotnej powinien być postrzegany jako platforma, w której rozwijane są nowe, otwarte i przyjazne dla użytkownika usługi.

Innymi słowy, specjaliści nie mają wątpliwości, że warto inwestować w atrakcyjne, szeroko dostępne i stosunkowo tanie rozwiązania, które mogą zmniejszyć liczbę pacjentów w kolejce do przychodni. Wszystko to oferują gry dla zdrowia.

Gry zdrowotne. Plusy i wyzwania.

Korzyści z punktu widzenia pracownika służby zdrowia: − rozgrywane niezależnie od wieku, płci oraz środowiska; − umożliwiają dotarcie z edukacją zdrowotną do osób, do których trudno dotrzeć w tradycyjny sposób; − oferują możliwość przeprowadzenia symulacji i stworzenia takich warunków do testowania różnych umiejętności, których nie można znaleźć w rzeczywistości; − dzięki łatwości rozpowszechnienia w Internecie, mogą dotrzeć do dużej grupy odbiorców; − dostępne wszędzie i o każdej porze dnia.

Korzyści z punktu widzenia gracza: − zabawne, motywujące; − postęp dostosowany do rytmu gry samego użytkownika; − dostosowane do potrzeb i życzeń gracza; − oferują zindywidualizowany feedback i informacje zwrotne; − niektóre gry umożliwiają łączenie się z innymi graczami zapewniając dodatkową motywację i bodźce.

Zalety: − możliwość dostosowania przekazu do potrzeb specyficznej grupy; − stosunkowo niska cena; − znajomy nośnik dla każdej grupy wiekowej, szczególnie dla młodzieży i dzieci; − pozwala na rozwijanie kompetencji w zdrowiu u użytkowników poprzez interaktywność.

Wyzwania: − brak przepisów regulujących rynek gier dla zdrowia oraz standardów określających warunki, jakie musi spełnić gra, by została uznana za zdrowotną; − długi czas rozwoju; − sposób rozpowszechniania – bezpłatnie, odpłatnie, w jakiej formie; − bezpieczeństwo danych i prywatność.

Celem ich popularyzacji w sektorze opieki zdrowotnej jak również wśród potencjalnych inwestorów, kilka lat temu powstał network Games for Health Finland. Organizacja ta wspiera przedsiębiorczość, eksperymenty technologiczne oraz organizuje szereg imprez mobilizujących społeczność graczy, deweloperów gier i przedstawicieli służby zdrowia do wspólnej pracy nad innowacyjnymi rozwiązaniami. W ostatnich latach zorganizowano w Finlandii trzy ogólnokrajowe i 12 regionalnych konkursów w tej dziedzinie. W czasie Game for Health Finland Challenge – DigiKuopio, który odbył się w czerwcu-wrześniu 2016 roku, wyłoniono 24 obiecujące pomysły. Zostały one przedstawione do dalszego publicznego głosowania.

Te, które spełniają kryteria zgodności z regionalnymi strategiami oraz są w stanie przedstawić obiecujący model biznesowy, mają szansę na pozyskanie inwestorów. Wśród wyróżnionych idei znalazły się m.in. wirtualna gra do rehabilitacji a także aplikacja, która ma na celu zwiększenie udziału mieszkańców miast w planowaniu usług, również zdrowotnych.

Health Game Jams są niezwykle popularne w Finlandii i jak mówi Tiina Arpola, Finlandia jest krajem super-jamującym. – Przez ostatnie lata w ten sposób stworzyliśmy więcej gier na mieszkańca niż w jakimkolwiek innym kraju. Nawet patrząc na liczby bezwzględne, jesteśmy na obiecującej, szóstej pozycji – wyjaśnia Tiina Arpola. – Według mnie, takie otwarte i dostępne dla wszystkich wydarzenia, gdzie każdy pomysł jest z natury dobry, są najlepszym sposobem na generowanie nowych rozwiązań – dodaje.

Ten proces innowacji potrzebuje jednak fachowej pomocy i porady ekspertów. Dzięki crowdsourcingowi (zbiórka społeczna funduszy) i otwartym festiwalom innowacji, można pomóc konserwatywnemu sektorowi opieki zdrowotnej wytworzyć więcej usług zorientowanych na kliencie. Ważne jest jednak, by promować również przedsiębiorczość i nie skupiać się tylko na projektach akademickich.

Takie podejście jest promowane również przez Fińską Agencję Finansującą Tekes (o zadaniach podobnych do Narodowego Centrum Badań i Rozwoju), która już w 2013 roku postawiła na badania zorientowane na rozwój gier dla zdrowia. Także miasta, tak jak wspomniane już Turku, dostrzegają potencjał w tym sektorze. Turku wspiera network Up Your Game – multidysciplinarną grupę pracującą nad grami, gdzie jednym z trzech kluczowych elementów jest zdrowie, a w nim studia pielęgniarskie, medyczne, neurobiologiczne i psychologiczne.

Szacuje się, że stworzenie dobrej gry zajmuje 2–4 lata pracy i wymaga współpracy przedstawicieli wielu dziedzin: projektantów, programistów, pracowników służby zdrowia, naukowców, wsparcia biznesowego i użytkowników.

Arto Holopainen, Starszy Doradca ds. Digitalizacji dla Zdrowia pracujący dla miasta Kuopio, wskazuje na potrzebę partnerstwa publiczno-prywatnego dla rozwoju i integracji gier, jak również na strategiczne podejście do eksperymentów. – To oznacza, że rozwiązania powinny być elastyczne, niedrogie, odpowiadające na realne problemy, a także testowalne tu i teraz – podkreśla Holopainen.

Wygląda na to, że pomimo wyzwań, podejście do gier dla zdrowia w Finlandii jest bardzo optymistyczne. – Naukowcy mówią, że większość badań potwierdza pozytywne działanie takich gier na ludzi. Gamifikacja może również poprawić zdolność jednostki do rozumienia treści w przekazach cyfrowych.

Myślę, że dla młodego pokolenia digitalizacja nie stanowi już żadnej bariery – podsumowuje Tiina Arpola. 

OSOZ Polska 4/2017

19

Innowac je

BAROMETR

9 INNOWACJI, KTÓRYCH POTRZEBUJE OCHRONA ZDROWIA NOWE METODY SEKWENCJONOWANIA GENOMU. Rozpowszechnienie testów DNA, z pomocą których można będzie identyfikować grupy ryzyka i wzmacniać działania profilaktyki.

DRUK 3-D. Niskie koszty produkcji indywidualizowanych protez, fragmentów tkanki kostnej itd.

IMMUNOTERAPIA. Leki, które wzmacniają reakcję obronną organizmu, są szansą zwłaszcza dla chorych na nowotwory, wydłużając życie, działając bez skutków ubocznych.

Wydatki na ochronę zdrowia liczone jako procent PKB (Produktu Krajowego Brutto) będą rosły powoli, z szacowanych 10,4% w 2015 roku do 10,5% w 2020 roku. Najszybsze wzrosty notować będą kraje rozwijające się.

SZTUCZNA INTELIGENCJA. Analiza zbiorów danych, wspomaganie procesów diagnozy, profilaktyki i leczenia.

DIAGNOSTYKA MOBILNA. Szybkie testy laboratoryjne w gabinecie lekarza, szpitalu, przychodni lub domu.

Globalne wydatki na zdrowie szacowane są na 8,7 biliona $ w 2020 roku (7 bilionów $ w 2015 roku). Będą je napędzały m.in. rosnące koszty laboratoryjne oraz wydłużająca się oczekiwana średnia długość życia.

TELEZDROWIE. Wygoda i szybkość dostępu do usług medycznych.

BIOSENSORY I TRACKERY ZDROWIA. Stały monitoring parametrów zdrowia umożliwiający podejmowanie wczesnych interwencji.

RZECZYWISTOŚĆ WIRTUALNA. Terapie zachowań i lęków, psychoterapia.

MEDIA SPOŁECZNOŚCIOWE DLA ZDROWIA. Źródło informacji o zdrowiu populacyjnym, nawykach, trybie życia itd.

Wydatki na ochronę zdrowia, 2015–2020 2020 (P)

2015 [miliardy USD]

8734,6

globalnie

7077,1

Ameryka Północna

4083,6 3306,2

4,3% 4,3%

Europa Zachodnia

2006,6 1645,7

4,0%

Azja i Australazja

1964,9 1537,5

5,0%

Ameryka Łacińska Bliski Wchód i Afryka

20

Zmiana 2015–2020

OSOZ Polska 4/2017

400,5 355,7 138,9 112,7

Choroby zakaźne nadal pozostają globalnym zagrożeniem.

HIV-AIDS zarażonych jest 36,9 mln osób, 70% z nich żyje w obszarze Afryki Subsaharyjskiej. W Ameryce Łacińskiej największym zagrożeniem pozostaje wirus Zika.

2,4% 4,2%

Źródło: „2017 global health care outlook”, Deloitte.

Innowac je

ZDROWOTNY 2017 Główne wyzwania globalne w zakresie świadczenia usług zdrowotnych nie zmieniły się znacząco w ostatnich latach.

Rosnący popyt na świadczenia – związany również ze starzejącym się społeczeństwem – pociąga za sobą wzrost wydatków na zdrowie. Rośnie udział chorób przewlekłych wśród najczęściej występujących schorzeń, innowacyjne metody leczenia rozwijają się szybko, ale nadal są bardzo kosztowne. Rośnie świadomość pacjentów i ich oczekiwania.

INWESTYCJA W PREWENCJĘ.

PILNA POTRZEBA I NADZIEJE. Przewidywana długość życia podniesie się do 2020 roku o 1 rok, co w następstwie spowoduje wzrost liczby osób w wieku 65+ o 8% (559 mln w 2015 roku do 604 milionów w 2020 roku).

Największa liczba osób z cukrzycą żyje w Chinach (110 mln) i Indiach (69 mln). Globalnie liczba chorych zwiększy się z obecnych 415 mln do 642 mln w 2020 roku.

Profilaktyka to najlepsza inwestycja w zdrowie ludzi.

Redukuje częstotliwość występowania chorób prowadząc do zrównoważenia funkcjonowania systemów ochrony zdrowia, zapobiega nierównościom w zdrowiu, podnosi status zdrowotny i przedłuża życie.

Warunkiem wzmacniania roli prewencji w ochronie zdrowia jest m.in. intensywna edukacja zdrowotna (tzw. health literacy, kampanie informacyjne, programy szkolne), prowadzenie szczepień ochronnych na szeroką skalę, programy screeningu w grupach o podwyższonym ryzyku, zapobieganie infekcjom bakteryjnym (zapobieganie zjawisku rosnącej antybiotykooporności), podnoszenie roli prewencji wtórnej (edukacja personelu medycznego), integracja systemu ochrony zdrowia i opieki socjalnej w celu wzmocnienia zaangażowania w promocję zdrowia w każdym miejscu świadczenia usług.

„ Zmiany w strukturze i sposobie dystrybucji świadczeń medycznych powodować będą stopniowe zmniejszanie się liczby łóżek szpitalnych na 1000 mieszkańców”

Epidemia chorób przewlekłych przybiera na sile.

Winne są m.in. urbanizacja, zmiany tradycyjnej diety, siedzący tryb życia, otyłość.

Do 2020 roku 50% wszystkich wydatków ochrony zdrowia (4 biliony $) pochłaniać będą trzy wiodące przyczyny zgonów: choroby układu krążenia i serca, nowotwory, choroby płuc.

W roku 2050 – w porównaniu z rokiem 2015 – występowanie demencji przybierze na sile w każdym regionie świata. W 2015 roku liczbę chorych na demencję szacowano na 46,8 mln osób. Będzie się ona podwajać co 20 lat, osiągając poziom 74,7 mln osób w 2030 roku i 131,3 mln osób w 2050 roku.

Porównanie liczby łóżek na 1000 mieszkańców 2020

Zmiana 2015–2020

2015

kraje rozwijające się

7,70 8,29

Europa Wschodnia Ameryka Północna

4,81 5,14 2,81 2,91

(0,7%) (0,7%) (0,3%)

Azja i Australia

2,01 2,09

(0,4%)

Ameryka Łacińska

2,12 2,05

(0,3%)

OSOZ Polska 4/2017

21

Raport

12

argumentów

za cyfryzacją zdrowia Najciekawsze opinie uczestników panelu dyskusyjnego „Rewolucja cyfrowa dla dobra pacjentów”, zorganizowanego w ramach 22. Międzynarodowego Kongresu OSOZ „Innowacyjna Ochrona Zdrowia”

22

OSOZ Polska 4/2017

Raport

Prof. dr hab. n. med. Marian ��������������� Zembala, Dyrektor Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu Które z obecnych technologii e-zdrowia mają przed sobą najlepsze perspektywy? „Dzisiaj najbardziej niewykorzystanym elementem nowych technologii w ochronie zdrowia są telekonsultacje.

Pacjent nie musi jechać do specjalistycznego ośrodka oddalonego od miasta zamieszkania, tylko udaje się przykładowo do lekarza rodzinnego. Podczas połączenia telemedycznego ze specjalistą wytwarza się nowa jakość w ochronie zdrowia – pełna obsługa medyczna pacjenta w jednym miejscu, a do tego dobre wzorce komunikacji pomiędzy leka-

rzem a pacjentem. Model telekonferencji kardiologicznej, który narodził się w naszym ośrodku w Zabrzu, jest modelem, do którego zachęcam. Prostota rozwiązań technologicznych powoduje, że działamy pragmatycznie, zachowując bliskość na linii: pacjent – lekarz – rodzina – środowisko. Bardzo ważna jest również odpowiedzialność inwestycji IT, dobra współpraca i zrozumienie pomiędzy dostawcami rozwiązań a placówkami ochrony zdrowia. Tak, aby nie dochodziło do sytuacji, że lekarze spychani są do roli biernych użytkowników, a informatycy narzucają schematy pracy.”

» W konsultacjach telemedycznych tworzy się nowa jakość debaty, dyskusji, wielokierunkowej interakcji pomiędzy lekarzem specjalistą, lekarzem rodzinnym a pacjentem.«

OSOZ Polska 4/2017

23

Raport

Michał Boni, Poseł do Parlamentu Europejskiego, Minister Cyfryzacji w latach 2011–2013 Dlaczego powinno nam zależeć na digitalizacji ochrony zdrowia? „Stoimy w przededniu wielkiej transformacji funkcjonowania modelu ochrony zdrowia. Dziś powinniśmy mówić o korzyściach dla pacjentów, a nie informatyzacji jako takiej. Jesteśmy na drodze do wprowadzenia w Europie Internetu 5G, który zapewni m.in. możliwość szybkiego przesyłania dużych zbiorów danych, również w konsultacjach telemedycznych. Wspólnie, w ramach UE, musimy znaleźć też rozwiązania dla bezpieczeństwa danych. Tak, aby pacjenci nie mieli obaw o to, że mogą one wyciec, ale także dlatego, aby z zaufaniem udostępniali je do analiz big data, przyczyniając się do prac naukowych nad nowymi metodami leczenia. Pamiętajmy, że chociaż systemy ochrony

24

OSOZ Polska 4/2017

zdrowia są w kompetencjach poszczególnych państw, to jednak samo zdrowie jest ponagraniczne. Dlatego powinniśmy czynnie brać udział w projektach realizowanych na szczeblu UE. Z e-zdrowia mamy już kilka konkretnych korzyści. Po pierwsze – personalizację leczenia, dopasowanie terapii do indywidualnej sytuacji chorego. Po drugie – monitorowanie sytuacji pacjenta w czasie rzeczywistym, co w przypadku chorób przewlekłych jest niezwykle istotne, dając możliwość analizy szerokiego zbioru danych i szybszego stawiania diagnozy. Dzięki temu będziemy mogli zwiększyć znaczenie profilaktyki.

E-zdrowie usprawnia organizację pracy dzięki cyfryzacji informacji i ich standaryzacji. Pacjent, dzięki nowym rozwiązaniom, podczas rozmowy z lekarzem posiada znacznie większą wiedzę

o swoim stanie zdrowia niż to bywało do tej pory. W ten sposób, wzmocniony informacyjnie, staje się równoprawnym partnerem lekarza.”

» Potrzeba nam wielkiej platformy wymiany informacji i doświadczeń w procesie cyfryzacji, abyśmy wzajemnie się uczyli i współpracowali.«

Raport

Gisele Roesems-Kerremans, Dyrektor Wydziału Generalnego ds. Sieci Komunikacyjnych, Treści i Technologii, Komisja Europejska (Belgia) Jak Komisja Europejska wspiera rozwój innowacji w ochronie zdrowia na szczeblu europejskim? „W ramach Komisji Europejskiej, wszystkimi zagadnieniami, które związane są z technologiami informacyjno-komunikacyjnymi, zajmuje się departament DG Connect (red.: Communications Networks, Content and Technology – Sieci Komunikacyjne, Treść i Technologia).

Poprzez szereg działań staramy się wspierać rozwój ochrony zdrowia w kierunku wzmocnienia roli prewencji i medycyny personalizowanej. Jednym z narzędzi jest program badań i innowacji Horyzont 2020, gdzie widzimy bardzo aktywne zaangażowanie polskich firm i ośrodków naukowych. Zachęcamy do jeszcze szerszego włączania się w projekty Horyzontu 2020. Z innych inicjatyw warto wspo-

mnieć program Wirtualnego Pacjenta – wiele badań, testów i pomiarów można wykonać i zasymulować na modelach komputerowych, jeszcze zanim zainterweniujemy w ciele człowieka, np. w procesie badań klinicznych. Zajmujemy się także tematem aplikacji mobilnych dla pacjentów, cyberprzestępczością, zagadnieniami prywatności w analizach danych medycznych. Od jakiegoś czasu realizowanych jest kilka programów pilotażowych w zakresie transgranicznej wymiany tzw. medycznego podsumowania zdrowia. Gdy zachorujemy przebywając za granicą, lekarz – bez barier językowych – będzie miał dostęp do najważniejszych informacji medycznych na nasz temat. Opracowaliśmy tzw. eHealth Action Plan opisujący strategie cyfryzacji na poziomie UE. Teraz chcemy przede wszystkim zwiększyć nacisk na rozwój

transeuropejskich standardów wymiany elektronicznego rekordu pacjenta. Aby urzeczywistnić idee e-zdrowia, pracujemy nad rozwojem jednolitego rynku cyfrowego w Europie. W perspektywie kolejnych 2 lat mamy nadzieję zakończyć kilka kluczowych projektów.”

» Pracujemy nad systemem transgranicznego dostępu do danych medycznych pacjenta. W tym zakresie realizowanych jest kilka programów pilotażowych.« OSOZ Polska 4/2017

25

Raport

Wojciech Górnik, Zastępca Dyrektora ds. Informacji i Współpracy z Regionami, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia Powraca temat centralnej informatyzacji polskiej ochrony zdrowia. Wiemy już, że reaktywowany zostanie tzw. projekt P1. Dlaczego tym razem uda się go dokończyć, jakie e-usługi zostaną uruchomione w pierwszej kolejności i jakie wnioski wyciągnięto z poprzednich prób? „Projekt P1 został reaktywowany, dostaliśmy zgodę Komisji Europejskiej na projekt fazowany. Czy tym razem się uda? Tak, ponieważ mamy już wiedzę i doświadczenie, standardy organizacyjne i zarządzania. Wiemy, co się nie udało. Zmieniliśmy metodykę prowadzenia projektu z tzw. kaskadowej na zwinną. Jesteśmy w trakcie cotygodniowego przeglądu wykonywanych działań i zbliżamy się do stanu docelowego małymi krokami. Pierwszym krokiem milowym

26

OSOZ Polska 4/2017

będzie oddanie e-recepty, jako projektu najbardziej uzasadnionego biznesowo, zarówno dla systemu i pacjenta. Planujemy ją wprowadzić w 2019 roku. Natomiast w 2018 roku poprosimy podmioty lecznicze o zgłaszanie gotowości systemów IT do przetestowania rozwiązania.

Kolejnym będzie e-skierowanie zaplanowane na 2020–2021 rok. Na zakończenie przyjdzie czas na Internetowe Konto Pacjenta, w którym – oprócz usług wcześniej uruchomionych – znajdą się wszystkie dokumenty zdefiniowane prawnie jako elektroniczna dokumentacja medyczna. W całej architekturze informacji będą także uwzględnione regiony, które zbudowały własne platformy. Ustandaryzowaliśmy już 23 dokumenty, wprowadzimy prawnie konkretne zasady, aby wszystkie systemy IT wzajemnie się ze sobą komunikowały. Rozmawiamy ze

środowiskiem pacjentów, starając się dowiedzieć, jak powinno wyglądać internetowe konto pacjenta, aby było przyjazne i użyteczne.”

» Kolejne e-usługi będą wprowadzane stopniowo, zapewnimy prawnie interoperacyjność systemów informatycznych.«

Raport

Ronald Petru, Dyrektor Wydziału Informatyki Medycznej, Radboud University Medical Center (Holandia) Na jakie kluczowe elementy powinni zwracać menedżerowie budując strategię informatyzacji placówki medycznej? „Zarządzający muszą przede wszystkim zrozumieć, że digitalizacja stała się w ostatnich latach podstawowym procesem w działalności szpitala. Dotychczas systemy IT postrzegane były jako dodatkowe narzędzie, coś co nie powinno za dużo kosztować, ale nie coś niezbędnego, koniecznego. Takie myślenie jest przeszłością. Dziś nie można patrzeć na koszty wdrożenia kolejnych narzędzi IT, ale na korzyści, odpowiednio włączając w procesy informatyzacji również pa-

cjentów. Potrzebna jest doskonała znajomość procesów zachodzących w placówce, aby zaprojektować ścieżkę opieki nad pacjentem. Trzeba odpowiednio motywować personel. Lekarz pracujący w tradycyjnym modelu przy łóżku pacjenta może pomóc jednemu choremu, z wykorzystaniem narzędzi cyfrowych – nawet tysiącom w tym samym czasie. Jest jednak pewne niebezpieczeństwo, które pojawia się wtedy, gdy system projektują osoby nie mające pojęcia o opiece nad pacjentem. Wówczas może powstać rozwiązanie, które tylko podtrzyma dotychczasowe zwyczaje i złe procedury, nie wnosząc żadnej wartości dodanej.”

» W adaptacji rozwiązań IT ważne jest angażowanie wszystkich podmiotów łańcucha usług – pacjentów, lekarzy, innych świadczeniodawców.«

OSOZ Polska 4/2017

27

Raport

Prof. George Crooks, Dyrektor Medyczny w NHS24 (Szkocja) Jak brytyjska służba zdrowia wykorzystuje technologie do zarządzania zdrowiem populacji, poprawy standardów profilaktyki i leczenia? „Musimy pamiętać o tym, czego pacjenci oczekują od systemu ochrony zdrowia. A oczekują bezpieczeństwa, efektywności i chcą być w centrum podejmowania decyzji. To są trzy wyznaczniki jakości w ochronie zdrowia. Niezależnie od tego, w jakiej części Europy się znajdujemy, priorytetem jest stworzenie systemu ochrony zdrowia, który będzie zrównoważony i stabilny. Obecnie – czy to w Szkocji, Polsce czy innym regionie – daleko nam do takiego stanu. Dlatego musimy uruchomić kreatywność, aby z jednej stro-

28

OSOZ Polska 4/2017

ny zachęcić pacjentów do wzięcia większej odpowiedzialności za swoje zdrowie, z drugiej – skuteczniej dostarczać usługi medyczne. Rozwiązania cyfrowe mogą wspomagać przytoczone zadania. Należy także wspomnieć, że nie zawsze tam, gdzie rozwiązanie cyfrowe można zastosować, trzeba je stosować.

Musimy szukać równowagi. Przyglądając się historii inwestycji IT w medycynie, dochodzimy do wniosku, że dotychczas głównymi beneficjentami były albo placówki ochrony zdrowia, albo rządy poszczególnych państw. Dopiero od 3–4 lat wydatki na IT zaczynają być kierowane na usługi dla mieszkańców, pacjentów, wzmacniając ich rolę i poczucie zaangażowania. To prawidłowy kurs e-zdrowia.”

» W e-zdrowiu nie chodzi tylko o technologię.

Chodzi o architekturę systemu i podejście do świadczenia usług.«

Raport

Ewa Borek, Fundacja „MY Pacjenci” Jaki jest stosunek polskiego pacjenta do rozwiązań e-zdrowia? Czy społeczeństwo jest gotowe na rewolucję technologiczną? „Byłabym spokojna o pacjentów. Na pewno sprostają rewolucji technologicznej, jak działo się to już wcześniej w przypadku innych wielkich zmian. Bardziej martwiłabym się tutaj o inne grupy.

Czy informatycy będę w stanie się skutecznie porozumieć z pacjentami? Czy zawody medyczne wesprą proces transformacji ochrony zdrowia? Dla pacjentów taka wielka zmiana już się dokonała i miała miejsce wraz z rozwojem Internetu i wprowadzeniem wyszukiwarek internetowych. Szybko nauczyli się, że aby rozwiązać swój problem zdrowotny, wcale nie trzeba iść do lekarza. Drugie znamienne doświadczenie, zwłaszcza dla pacjentów w Polsce i w prywatnej służ-

bie zdrowia, to wybór lekarza specjalisty na podstawie opinii innych chorych i internetowy sposób umawiania wizyty. W sytuacji, gdy do specjalisty trudno się dostać, czekając w długich kolejkach, a do tego pacjenci wydają dużo pieniędzy z własnej kieszeni na leczenie, telekonsultacje są skazane na sukces. Będą one doskonałym narzędziem zwłaszcza dla osób z małych miejscowości, gdzie skomplikowanych problemów zdrowotnych nie są w stanie rozwiązać lokalni specjaliści. Wielka zmiana – w sposobie komunikacji czy zarządzania chorobą – dokonała się za sprawą małych firm, start-upów, których rozwiązania odpowiadają precyzyjnie na potrzeby pacjenta. W przeciwieństwie do tego, efektów dużych, centralnych inwestycji informatycznych pacjenci na razie nie widzą.

Znajdujemy się w punkcie, gdzie możliwe są dwie drogi. Zmiany w systemie

ochrony zdrowia będą projektowali informatycy, a system będzie lepiej zarządzany, transparentny i generujący oszczędności. Albo będą je tworzyli politycy. W tym przypadku efekty są obarczone dużym znakiem zapytania. Obecny restart i nowe otwarcie informatyzacji to szansa na to, abyśmy się obudzili w nowej rzeczywistości, lepszym systemie, wydajniejszym, skuteczniej zarządzanym, transparentnym, tańszym, stawiającym na komunikację.”

» Życie pacjentów zmieniają małe firmy, start-upy, które zadały sobie trud, aby zrozumieć potrzeby pacjenta.« OSOZ Polska 4/2017

29

Raport

Prof. dr hab. n. med. Tomasz Szczepański, Prorektor ds. Nauki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach Czy polscy lekarze są wyedukowani cyfrowo i gotowi na pracę z innowacyjnymi technologiami? „Nowe pokolenie jest już przygotowane do pracy w cyfrowych warunkach chociażby poprzez codzienne obcowanie z nowymi mediami. Ale to oczywiście nie wystarczy. Dziś studenci mogą już korzystać z nowoczesnych narzędzi nauczania. Przykładowo, na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach powstało jedno z pierwszych w Polsce centrów symulacji medycznych. Cieszy się ono bardzo dużą popularnością – dzięki wirtualnym przypadkom chorobowym,

30

OSOZ Polska 4/2017

studenci mogą brać udział w podejmowaniu decyzji diagnostycznych i leczniczych. Mamy niedosyt zajęć fakultatywnych, które pozwalałyby lepiej tych technologii nauczać. W kontekście aspektu komunikacji na linii „lekarz – pacjent – informatyk” musimy uważać, aby nie zniechęcać tych pierwszych do korzystania z nowoczesnych zdobyczy.

Ważnym jest, aby cyfrowe rozwiązania były cyfrowe od początku do końca, a nie sprowadzały się do drukowania elektronicznie wprowadzanych i generowanych dokumentów. Musimy mocniej promować ideę cyfryzacji w grupie lekarzy.”

» Potrzebna jest cyfryzacja w pełnym tego słowa znaczeniu, aby lekarz nie musiał spędzać za dużo czasu przed komputerem.«

Raport

Łukasz Kołtowski, Warszawski Uniwersytet Medyczny, lekarz kardiolog, entuzjasta rozwiązań m-zdrowia Na swoim blogu często opisuje Pan nowe aplikacje, technologie ubieralne, innowacje w dziedzinie e-zdrowia.

Jak Pan ocenia cyfrową transformację ochrony zdrowia? „W pełni popieram tezę, że pacjent musi być w centrum systemu ochrony zdrowia. Podobnie to, że empatia jest podstawą procesu leczenia. Nie mogę się jednak zgodzić, że to informatycy będą tworzyli ochronę zdrowia. Żaden z nas nie chciałby, aby leczył go informatyk. Dr Google, który dzisiaj przyjmuje pacjentów, robi to tymczasowo, ponieważ niestety środowisko medyczne nie nadąża za zmianami. Lekarze muszą się liczyć z gigantycznymi konsekwencjami swojego postępowania, dr Google ich nie ma.

Apple, który uruchomił aplikację HealthKit, gdzie można wprowadzać wyniki

badań, a lekarz może je pobrać – już dzisiaj działa. Ale znowu brak konsekwencji za takie rozwiązanie. Nie jest tak, że mamy wybór albo polityczny albo informatyczny. Wszystkie innowacje w medycynie tworzone były przez lekarzy. Konferencje o innowacjach w USA albo Europy Zachodniej wyglądają w ten sposób, że w centrum jest lekarz, a wokół niego cały szereg specjalistów, którzy pomagają mu urzeczywistniać jego pomysły, często niemożliwe do realizacji w pojedynkę.

Osobiście rozwijam od lat mobilny spirometr. Dzięki wspólnej pracy informatyków i projektantów udało się stworzyć oczekiwany przez pacjentów produkt. Tak jak telefon komórkowy zmienił i usprawnił nasze życie, podobnie będzie w przypadku technologii w ochronie zdrowia.

I ważne jest, aby lekarze nadawali ton informatyzacji, a nie byli tylko biernymi od-

biorcami nowych rozwiązań. Na każdym uniwersytecie medycznym powinny być organizowane hackathony (red.: maratony projektowania rozwiązań odpowiadających na konkretnie postawiony problem), gdzie zespoły złożone z lekarzy, informatyków, pacjentów i projektantów wspólnie tworzą systemy wychodzące naprzeciw konkretnym potrzebom. W inny sposób trudno zmienić medycynę.”

» Lekarze nie powinni być digitalizowani przez nowe rozwiązania. Powinni je współtworzyć.« OSOZ Polska 4/2017

31

Raport

Brian O’Connor, Dyrektor European Connected Health Alliance (Wielka Brytania) Technologie czy pacjent – co będzie motorem zmian w ochronie zdrowia? „Z mojego doświadczenia i obserwacji wynika, że bardzo często państwa, organizacje ochrony zdrowia czy świadczeniodawcy znajdują się daleko poza orbitą oczekiwań pacjenta, konsumenta usług zdrowotnych. Pacjenci wzmocnili w ostatnich latach swoją pozycję, świadomość i wiedzę poprzez rozwój Internetu i dostęp do nowych technologii, jak przykładowo smartfony. Sektor ochrony zdrowia jest jednym z najbardziej opornych na zmiany sektorów gospodarki. Większość instytucji rynku, w tym politycy, nadal skupiają się na leczeniu chorób. Jedynym sposobem na przełamanie tego stanu stagnacji jest pobudzenie pacjenta do większego zaangażowania na rzecz własnego

32

OSOZ Polska 4/2017

zdrowia, rozwinięcie w nim świadomości zdrowotnej. Dziś smartfon służy nam do robienia zakupów, rezerwacji biletów czy noclegów. Zadajmy sobie pytanie, kto może stać się najważniejszym graczem w sektorze zdrowia za 5, 10 lat? W mojej opinii – Apple, Google albo Amazon. Dlaczego? Ponieważ firmy te posiadają bezpośredni kontakt z konsumentem i wypracowały standardy obsługi na wysokim poziomie.

Dlatego musimy włączyć się wszyscy w transformację ochrony zdrowia.

Istotne jest, aby zwiększyć znaczenie prewencji i profilaktyki oraz wzmacniać konsekwentnie odpowiedzialność za zdrowie. Stan własnego zdrowia ma niewiele wspólnego z organizacjami rządowymi czy ze świadczeniodawcami. Musimy się o nie samodzielnie zatroszczyć.”

» Największym katalizatorem zmian w ochronie zdrowia jest rosnąca rola konsumentów, ich świadomość i chęć wzięcia odpowiedzialności za zdrowie we własne ręce.«

Raport

Dr inż. Zygmunt Kamiński, Dyrektor Rady Naukowej OSOZ, KAMSOFT S.A. Jakie miejsce widzi Pan dla technologii e-zdrowia na polskim rynku usług medycznych? „Zaczynając działalność 30 lat temu wiedzieliśmy, że cybernetyka w ochronie zdrowia to kwestia czasu. Dziś ilość uczestników konferencji potwierdza, że temat zaczyna się dynamicznie rozwijać.

Wszystko za sprawą zarządzania informacją. W e-zdrowiu, kierując się analogią pór roku, jesteśmy dopiero w pierwszym dniu wiosny na drodze do tego, co możemy i co chcemy osiągnąć. Chciałbym podkreślić, że informatyka nigdy nie zastąpi lekarza, nie w tym rzecz. Rozwiązania IT mają wspomóc jego pracę.

To nic innego, jak wyposażenie kokpitu pilota w nowe przyrządy i systemy nawigacji, które pozwalają mu więcej wiedzieć i kontrolować większą liczbę istotnych parametrów. Człowiek chce żyć coraz dłużej i aby ten cel osiągnąć, mu-

simy odpowiednio wspomagać się informacją, aby skutecznie zapobiegać chorobom, wspomagać decyzyjnie pacjenta dla zachowania zdrowia. Jaka to jest skala informacji? Gdyby zebrać informacje o zdrowiu Polaków, wówczas otrzymalibyśmy strumień danych o skali 300 rekordów danych na sekundę. Taka ilość informacji pozwoliłaby lepiej opisać każdego pacjenta, a lekarzowi – podejmować decyzje zgodnie z najlepszą wiedzą. My rejestrujemy obecnie około połowy, czyli 160 rekordów. Technologia pozwala na wiele więcej, ale nadal brakuje świadomości korzyści e-zdrowia.

Mamy do czynienia z paradoksem, że wydając na ochronę zdrowia coraz więcej, sytuacja się pogarsza. Z początkiem działalności Kas Chorych do dyspozycji było 18 mld zł na zdrowie. W ostatnim roku było to już ok. 74 mld zł, a kolejki się wydłużają i jesteśmy coraz bardziej niezadowoleni. Budżet jest ograniczony,

potrzeby zdrowotne społeczeństwa rosną i są nieskończone. Wobec tego musimy zdjąć z lekarza część obowiązków – codzienne rutynowe czynności mogą przejąć nowe technologie, wówczas lekarz będzie mógł się skupić na decyzjach strategicznych i medycznych, rozmowie z pacjentem.”

» Systemy e-zdrowia mogą nawigować pracę lekarza, sprawiając, że decyzje profilaktyczne i medyczne podejmowane będą w oparciu o pełną wiedzę oraz w najlepszy możliwy sposób.« OSOZ Polska 4/2017

33

Raport

» Wszyscy chcą zmian, ale nie chcą się sami zmieniać. Digitalizacja wymaga od nas transformacji myślenia o własnym zdrowiu i innowacyjności.«

Wszystkie zdjęcia: Michał Biel

Tobias Gantner, HealthCare Futurists (Niemcy) Ochronę zdrowia zalewają nowe rozwiązania: aplikacje medyczne, trackery zdrowia. Dużo mówi się o Internecie Rzeczy i Big Data. Które technologie odegrają największą rolę w najbliższych latach i jak zmienią ochronę zdrowia, którą znamy dziś? „Gdybym mógł przewidzieć przyszłość, z pewnością byłbym teraz w kolekturze LOTTO wypełniając kupon na loterię.

Spójrzmy na rzeczywistość wokół. Prawie wszyscy nosimy ze sobą w kieszeniach mikrokomputery w postaci smartfonów. Ich możliwości są ogromne.

Przyszłością digitalizacji nie są gadżety i futurystyczne zabawki, które uwielbiają przede wszystkim inżynierowie i entuzjaści nowych technologii. Jest nią łatwość dostępu do usług, pewna nakładka na procesy, która sprawia, że codzienne czynności i operacje stają się dziecinnie proste dla każdego z nas. Kiedy klikamy przycisk „kup” nie widzimy ca-

34

OSOZ Polska 4/2017

łej logistyki, jaka stoi za procesem zakupu. Otrzymujemy po prostu produkt do domu. Wyobraźmy sobie analogiczną sytuację w sytuacji zamówienia leku, gdzie w przyszłości farmaceutyki będą mogły być drukowane w indywidualizowanych dawkach i dostarczane do pacjenta. Dzięki technologiom pacjenci doświadczają ochrony zdrowia zanim jeszcze stają się pacjentami. Mam tutaj na myśli przede wszystkim narzędzia czy aplikacje profilaktyczne. Obecnie to politycy czy organizacje rządowe odpowiedzialne za zdrowie podejmują decyzje zdrowotne za konsumentów. Oni jednak wybierają drogę i narzędzia, które są najbardziej odpowiednie i spełniają ich indywidualne oczekiwania. Ekspertem w kwestiach zdrowia jest każdy pacjent z osobna, a nie jednostka administracji. Dziś cyfryzacja postępuje we wszystkich dziedzinach i z tym prądem płyną kolejne sektory, również ochrona zdrowia. Z tego punktu widzenia ważne

jest, aby digitalizacji nie pozostawić samej sobie, ale aby wspólnie włączyć się proces zmian i budowę nowego, lepszego systemu rozwiązań dla ludzi.” 

WIDEO Z KONFERENCJI

Nagranie z panelu dyskusyjnego „Rewolucja cyfrowa dla dobra pacjentów” można obejrzeć na kanale YouTube czasopisma OSOZ Polska.

Wejdź na stronę youtu.be/y_6QU7Lrlo8 lub zeskanuj poniższy kod.

rozmow y

Rozwiązania z wiedzy i współpracy Podczas kwietniowego Kongresu OSOZ gościliśmy ekspertów European Connected Health Alliance, międzynarodowej organizacji integrującej podmioty rynku e-zdrowia. Jak wymiana wiedzy i doświadczeń może wspomagać rozwój innowacji? Naszym rozmówcą jest Brian O’Connor, dyrektor ECHAlliance.

Aby zwielokrotnić korzyści wynikające z zastosowania technologii cyfrowych, ECHAlliance skupiła się na zacieśnianiu współpracy pomiędzy podmiotami ekosystemu ochrony zdrowia. Skąd takie podejście?

Doświadczenia nauczyło nas, że prawdziwe benefity można osiągać bazując na relacjach, przede wszystkim pomiędzy ludźmi, a następnie pomiędzy organizacjami, które ci ludzie reprezentują.

Drugim niezbędnym elementem sukcesu jest wspólny cel i chęć rozwiązania

OSOZ Polska 4/2017

35

rozmow y

konkretnych problemów. Zbyt często obserwujemy sytuację, gdy implementacja danego rozwiązania kończy się fiaskiem, ponieważ interesariusz nie wie, do czego produkt lub usługa służą. Wiele podmiotów funkcjonuje w zamkniętych silosach, w przekonaniu, że wiedzą wszystko na temat rynku. Taka zamknięta postawa powoduje, że nie są otwarci na nowe pomysły. Mogę przytoczyć szereg przykładów na to, że nasze podejście sprawdza się w praktyce. Zawsze zaczynamy od opisu poszukiwanego rozwiązania, a następnie prób jego identyfikacji. Rezultaty i pomysły nie zdarzą się ot tak, po prostu. Okazuje się, że spora część gotowych rozwiązań próbuje się dopasować do potrzeb, a powinno być przecież odwrotnie – to rozwiązania trzeba tworzyć w odpowiedzi na potrzeby!

Spotkaliśmy na swojej drodze wiele kreatywnych osób, które nie mogą zrozumieć, dlaczego ich produkty lub usługi nie sprzedają się. Tłumaczymy, że niezależnie od tego, jak wspaniały jest pomysł, jeżeli nie odpowiada on na konkretne potrzeby, nie znajdzie popytu.

Organizacje, które tworzą ECHAlliance to swego rodzaju inteligentna sieć know-how w tematach e-zdrowia. W ramach ekosystemu łączymy firmy, regiony, państwa czy jednostki naukowe. Mając tak szerokie spojrzenie na rynek, możemy dostrzegać szanse tam, gdzie inni ich nie widzą. To też jeden z powodów, dlaczego zbudowaliśmy nasz alians – komunikacja w e-zdrowiu jest bardzo skąpa, a wiele organizacji – nie mając odniesienia do innych praktyk lub dostępu do wiedzy – w błędnym przekonaniu tworzy rozwiązania, które skazane są z góry na porażkę i które nie są akceptowane na rynku. Aby zapewnić rozwój sektora, musimy zbudować możliwości komunikowania się wszystkich podmiotów między sobą.

Ma Pan okazję spoglądać na rozwój e-zdrowia z punktu widzenia różnych państw. Czy na tej podstawie można wyodrębnić wspólny zbiór czynników sukcesu adaptacji rozwiązań zdrowia cyfrowego?

Niezależnie od tego, czy to Europa, Chiny, Kanada czy USA, w każdym przypadku istnieją podobne potrzeby i podobne przeszkody. Naszym zadaniem jest budowa wzajemnego zaufania, łączenie różnych podmiotów i wypracowywanie rozwiązań na podstawie szerokiej

36

OSOZ Polska 4/2017

współpracy. Produkty lub usługi, które budowane są w oparciu o wymienione już pryncypia, sprawdzą się w różnych miejscach, kulturach i warunkach. To zadziwiające, jak wiele naprawdę wspaniałych rozwiązań, świetnie sprawdzających się w jednym kraju, jest nieznanych w innych państwach. Dobre wzorce wystarczy przenieść na inny grunt, aby doprowadzić do ulepszenia wybranej dziedziny. W ten sposób oszczędzamy czas i zasoby.

W Polsce wdrażany jest obecnie centralny projekt informatyzacji ochrony zdrowia. Jak pokazują ostatnie lata, technologia nie jest już problemem, ale przeszkodą mogą być kwestie organizacyjne. Co należy wziąć pod uwagę w pracach nad tak dużymi przedsięwzięciami?

Czy wierzy Pan, że w przyszłości narodowe platformy e-zdrowia będą mogły się ze sobą porozumiewać, tworząc w ten sposób transgraniczny system wymiany danych medycznych?

Ostatnie regulacje i rozwiązania prawne na poziomie Unii Europejskiej sprzyjają wymianie informacji ponad granicami, z kolei zbliżająca się Prezydencja Estonii w UE skupi się na społeczeństwie cyfrowym – zwłaszcza na przejściu z teorii do praktycznych aspektów zagadnienia. Cieszymy się, że zostaliśmy Partnerem Strategicznym Estońskiej Prezydencji w UE. To oczywiste, że każdy z nas chce większej kontroli nad danymi zdrowotnymi, dostępu do nich, a funkcjonujące technologie to umożliwiają. Pozostaje pytanie, czy istnieje wola polityczna, aby zrealizo-

» Komunikacja i wymiana wiedzy w e-zdrowiu jest bardzo skąpa. Wiele organizacji – nie mając odniesienia do innych praktyk lub dostępu do wiedzy – tworzy rozwiązania, które skazane są z góry na porażkę.« Kolejny raz podkreślę znaczenie skrupulatnej identyfikacji potrzeb, którą należy przeprowadzić zanim powstanie projekt. Zbyt często tego typu inicjatywy wynikają z przesłanek politycznych, zdecydowanie za rzadko stoi za nimi chęć rozwiązania konkretnych problemów mieszkańców. Warto również przyjrzeć się z bliska podobnym inicjatywom, które zostały już zrealizowane w innych państwach. Przykładowo, kilka lat temu Grecja wdrożyła z sukcesem e-receptę, co pozwoliło zaoszczędzić znaczne sumy pieniędzy, zbudować wydajną e-usługę dla mieszkańców. Kolejnym krokiem będzie wykorzystanie gromadzonych danych do skuteczniejszej profilaktyki i leczenia. Zawsze dobrze uczyć się na sukcesach i porażkach innych, być otwartym na wiedzę. Znamy też kraje, które w obszarze projektów e-zdrowia zrobiły duży krok do przodu i chętnie dzielą się swoim doświadczeniem z innymi. Wystarczy po nie sięgnąć i uniknąć błędów poprzedników.

wać tego typu niezaspokojone potrzeby i zrobić krok do przodu.

Musimy wykorzystać cyfrowe narzędzia, aby zachęcić ludzi do przejęcia odpowiedzialności za własne zdrowie, za profilaktykę. Digitalizacja stwarza szanse lepszej dystrybucji usług zdrowotnych, a co za tym idzie – może przynieść wiele korzyści ekonomicznych.  ECHAlliance jest organizacją non-profit, której głównym celem jest stwarzanie możliwości nawiązywania współpracy pomiędzy uczestnikami ekosystemu ochrony zdrowia, co jest podstawą zrównoważonej zmiany w sposobie świadczenia usług zdrowotnych i socjalnych.

Organizacja jest obecna w ponad 25 krajach (Europa, USA, Kanada, Chiny). W ramach sieci rozwijane są innowacyjne rozwiązania w takich obszarach jak zdrowie mobilne, choroby przewlekłe, zdrowe i aktywne starzenie się, Internet Rzeczy, technologie ubieralne, medycyna personalizowana, genomika, big data.

rozmow y

trzy pytania

W jaki sposób elektroniczna dokumentacja medyczna pomaga pielęgniarce i położnej w wykonywaniu codziennych czynności?

Dr Beata Wieczorek-Wójcik, Dyrektor ds. Pielęgniarstwa, Szpitale Pomorskie Sp. z o.o., Szpital Wejherowo: Realizacja procesu opieki nad pacjentami w nowoczesnej, zinformatyzowanej jednostce ochrony zdrowia jest całkowicie oparta na komunikacji za pomocą wymiany dokumentów z danymi. Pełna i należycie prowadzona elektroniczna dokumentacja medyczna jest dla pielęgniarek i położnych podstawowym źródłem informacji o stanie zdrowia pacjenta i udzielonych świadczeniach. Stanowi podstawę diagnozowania problemów pielęgnacyjnych i planowania procesu pielęgnowania. Wystandaryzowana terminologia referencyjna i słowniki umożliwiają przygotowywanie planu opieki w oparciu o Międzynarodową Klasyfikację Praktyki Pielęgniarskiej ICNP®. Pielęgniarki mogą stawiać diagnozę pielęgniarską i planować interwencje, analizować plany opieki, porównywać je i czynić opiekę możliwie jak najbardziej efektywną.

Dzięki tej formie dokumentacji, pielęgniarki i położne mają dostęp nie tylko do danych spersonalizowanych, wprowadzonych przy rejestracji, ale także do danych medycznych.

Elektroniczna dokumentacja medyczna to niewątpliwie korzyści dla pielęgniarstwa, w szczególności: zmniejszenie

zbędnego, wielokrotnego gromadzenia tych samych danych, możliwość porównywania danych z poprzednich pobytów, stały dostęp do nich, możliwość aktualizacji oceny i planu w czasie rzeczywistym, poprawa jakości dokumentowania opieki i interoperacyjność dokumentowanych danych.

Jakie różnice dostrzega Pani pomiędzy pracą w warunkach dokumentacji papierowej a elektronicznej?

Czytelność, ciągłość, chronologiczność, trwałość i dostępność dokumentacji medycznej w każdym czasie są osiągalne, gdy dokumentacja medyczna prowadzona jest elektronicznie. Forma elektroniczna ułatwia wgląd do dokumentacji prowadzonej przez pozostałych profesjonalistów medycznych, zapewnia spójność dokumentowania świadczeń i pozwala na ocenę klinicznych przepływów pracy – ścieżek klinicznych.

Istnieje możliwość dołączenia do dokumentacji elektronicznej pacjenta zdjęć, np. odleżyn i ich opisów na każdym etapie hospitalizacji. Otwiera się nieograniczony dostęp do dokumentacji z poprzednich pobytów, co pozwala porównywać stany kliniczne oraz efektywność procesu pielęgnowania. Zastosowanie e-

dokumentacji medycznej eliminuje konieczność „wędrówki” personelu z dokumentacją medyczną, czy jej powielania w ramach konsultacji oraz badań.

W przypadku zapisu cyfrowego znika problem numerowania każdej strony kartoteki i układania dokumentów w sposób chronologiczny. Proces ten jest bowiem realizowany mechanicznie, co sprawia, że dokumentacja stanowi wiarygodny dowód w procesach sądowych. Logowanie do systemu informatycznego wiąże się z automatyczną identyfikacją personelu medycznego. Buduje to poczucie odpowiedzialności i konieczność rzetelnego uzupełniania danych. Wprowadzane do systemu zmiany nie naruszają poprzednich wpisów i umożliwiają ich analizę.

E-dokumentacja medyczna pozwala na wykorzystanie gotowych schematów dla poszczególnych profili pacjentów, opracowanych samodzielnie bądź przez innych specjalistów z zakresu pielęgniarstwa – przewodników do opieki, czyli dobrych praktyk. Pozwala także na zarządzanie „ścieżką kosztową pacjenta”, bowiem w przeciwieństwie do papierowej formy, umożliwia szybsze i precyzyjne zebranie danych o całym procesie leczenia i opieki. Bazując na zdefiniowanych procedurach oraz danych generowanych z systemu, możliwe staje się

OSOZ Polska 4/2017

37

rozmow y

 Przygotowując się do wdroşenia elektronicznej dokumentacji medycznej, naleşy zaplanować proces zarządzania zmianą w organizacji. Kluczowe jest wyłonienie liderów zmiany. kalkulowanie kosztów procedur i prowadzenie rachunku kosztów związanych z procesem leczenia. System informatyczny moşe obliczać koszty na bieşąco, pozwalając je prognozować. Dzięki otrzymywanym raportom medyczno-finansowym otwiera się droga do poprawy procesów klinicznych i wydajności pracy, jakości opieki, wzmocnione zostaje współdzielenie danych o pacjencie między personelem medycznym.

Istotny jest takşe efekt w postaci redukcji liczby błędów medycznych, głównie związanych z farmakoterapią, dzięki czytelności zleceń lekarskich oraz jednoznaczności dawek, drogi podania i częstotliwości zlecanych leków. Zostaje równieş wyeliminowana konieczność decydowania przez pielęgniarki i połoşne o zastosowaniu zamienników leków dzięki temu, iş lekarz zleca lek rzeczywiście dostępny w apteczce oddziało-

wej. Wpływa to niewątpliwie na poprawę bezpieczeństwa i jakości opieki nad pacjentem. Elektroniczna dokumentacja medyczna jest teş podstawą do rozliczenia wykonanej pracy przez personel medyczny. Pozwala na oszacowanie wskaźników efektywności zatrudnienia.

Jakie elementy wdroşenia i eksploatacji EDM są strategiczne dla osiągnięcia płynnie działającej infrastruktury IT? Przygotowując się do wdroşenia elektronicznej dokumentacji medycznej, naleşy zaplanować proces zarządzania zmianą w organizacji. Kluczowe jest wyłonienie liderów zmiany i wdroşenie programu szkoleń. Zarządzający zmianą muszą komunikować poszczególne etapy projektu, reagować na uwagi i wspierać uczestników zmiany.

Waşne jest określenie przebiegu tzw. okresu hybrydowej dokumentacji, czyli równoczesnego funkcjonowania dokumentacji papierowej i elektronicznej. Sugeruję korzystanie z porad zewnętrznych doradców, dobrych praktyk i doświadczenia osób, które pracowały w oparciu o elektroniczną dokumentację medyczną w innych organizacjach.

Przed wdroĹźeniem warto przeanalizować kliniczny przepĹ‚yw pracy w organizacji, aby nie dopuĹ›cić do sytuacji, aby to zmiana zarzÄ…dzaĹ‚a organizacjÄ…. NaleĹźy rĂłwnieĹź ustalić racjonalne oczekiwania dotyczÄ…ce dokumentacji medycznej oraz mapować ramy czasowe dla kaĹźdego etapu projektu. Dla zapewnienia sukcesu konieczne jest rozpoczÄ™cie wdroĹźenia od podstawowych i najpowszechniej wystÄ™pujÄ…cych funkcjonalnoĹ›ci w organizacji. W praktyce szpitalnej oznacza to wdraĹźanie w pierwszej kolejnoĹ›ci: ruchu chorych, wynikĂłw laboratoryjnych, dokumentacji przyjÄ™cia i wypisu, codziennych obserwacji, a w koĹ„cowym etapie – procedur inwazyjnych i zleceĹ„ lekĂłw. ď Ź

reklama

159#,#/; É­9+#6

+0(14/#6;-+ Od 30 lat rozwijamy profesjonalne TQ\YKȤ\CPKC +6 FNC UGMVQTC QEJTQP[ \FTQYKC

Medycyna

(CTOCELC

' \FTQYKG

Diagnostyka

9GVGT[PCTKC

Ubezpieczenia

KAMSOFT S.A.

38

OSOZ Polska 4/2017

www.kamsoft.pl

pr ak t ycznie

analiza sprzedaży leków

HIGIENA JAMY USTNEJ Wyniki badania „Monitoring Zdrowia Jamy Ustnej” zleconego przez Ministerstwo Zdrowia pokazują, że prawie u każdej osoby w wieku 35–44 lata (dokładnie 99,9%) występuje próchnica zębów. Statystycznie stwierdza się ją na 17 zębach. Występuje u ponad 79% polskich dzieci w wieku 12 lat i ponad 96% 18-latków. Z innego badania wynika, że jedna czwarta Polaków szczotkuje zęby zaledwie raz dziennie, a 94% osób sądzi, że zjedzenie jabłka zastępuje umycie zębów. Najczęściej kupowanym produktem jest pasta do zębów i nić dentystyczna. Choć zdecydowana większość zakupów odbywa się w drogeriach i sklepach otwartych, sprzedaż apteczna również odgrywa duże znaczenie.

WSKAŹNIKI APTECZNEJ SPRZEDAŻY PREPARATÓW STOMATOLOGICZNYCH ROK 2016 I ZMIANA % W STOSUNKU DO ROKU 2002

WARTOŚĆ SPRZEDAŻY

ŚREDNIA CENA ZA OPAKOWANIE

ilość produktów w ofercie

ilość sprzedaży

371 740 867 zł

15,47 zł

849

24 023 961

101%

128%

90%

8%

INTERPRETACJA WYNIKÓW

3 mln 800 tys. Polaków w ogóle nie myje zębów, 800 tys. nie ma nawet szczoteczki do zębów, a przeciętny obywatel w wieku 70 lat ma już tylko 7 własnych zębów. Pod względem stanu uzębienia Polacy wypadają najgorzej w UE, zaledwie 1 proc. rodaków ma zdrowe przyzębie.

Globalnym liderem sprzedaż past do zębów pozostaje od lat Colgate. Z kolei markami najczęściej kupowanymi przez pacjentów w aptekach są pasty Elmex, Meridol, Laculat oraz Sendodyne. W Polsce rynek sprzedaży aptecznej środków do higieny jamy ustnej jest od lat ustabilizowany. W roku 2016 w aptekach sprzedało się 2 319 000 opakowań past do zębów. Rok wcześniej było to 5% mniej. Te wyniki nie pokazują wprost rosnącej świadomości w zakresie dbania o zdrowy uśmiech. Trzeba wziąć pod uwagę, że interpretację zachowań rynkowych mogą zakłócić akcje promocyjne (większe opakowania, dwa opakowania w cenie jednego itd.). Na uwagę zasługuje obniżona sprzedaż w miesiącach letnich, co może z kolei wskazywać na przeniesienie zakupów z aptek do sklepów ogólnodostępnych.

400

40

350

35

300

30

250

25

200

20

150

15

100

10

50

5

0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ilość [mln op.]

wartość [mln zł]

SPRZEDAŻ ILOŚCIOWA I WARTOŚCIOWA W LATACH 2002–2016 Z PROGNOZĄ NA LATA 2017–2018

0

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ Szczegółowa analiza sprzedaży aptecznych preparatów stomatologicznych – str. 57

OSOZ Polska 4/2017

39

pr ak t ycznie

Foto: designed by Graphiqastock / Freepik

Zgodnie z prawem

Krajobraz po sieci Po trwających od września 2016 roku pracach legislacyjnych, rząd przyjął ustawę wprowadzającą sieć szpitali. Już wkrótce wiele szpitali nie będzie mogło liczyć na dalsze świadczenie usług finansowanych ze środków publicznych. Pojawia się wobec tego pytanie o losy podmiotów leczniczych niezakwalifikowanych do sieci.

Iwona Magdalena Aleksandrowicz Kancelaria Doradcza Rafała Piotra Janiszewskiego

Zanim projekt ustawy wprowadzającej system podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej został przekazany do Sejmu, śledzić

40

OSOZ Polska 4/2017

można było jego ewolucję w trzech kolejno publikowanych wersjach. O tym, jak wielkie kontrowersje wzbudziły proponowane zmiany, najlepiej świadczy ilość uwag zgłoszonych do projektu. Blisko pięćdziesiąt różnych podmiotów – począwszy od jednostek samorządu, poprzez stowarzyszenia pacjentów

i osoby zawodowo zajmujące się ochroną zdrowia, do pojedynczych świadczeniodawców – zgłosiło łącznie 324 uwagi.

Zdecydowana większość zastrzeżeń nie została uwzględniona w toku prac nad nowelizacją, w której rychłe wprowadzenie nikt jeszcze kilka miesięcy temu nie wierzył.

Być czy nie być Sposób kwalifikacji do sieci początkowo opierał się na prostym schemacie wskazującym na zależność liczby profili określonego rodzaju i przypisania do właściwego poziomu zabezpieczenia. Dodanie szeregu wyjątków sprawiło jednak, że zasady kwalifikacji stały się znacznie mniej przejrzyste.

pr ak t ycznie

O tym, kto faktycznie znajdzie się w gronie wybranych świadczeniodawców, przekonamy się już za kilka tygodni. W ustawie określono co prawda, że Dyrektor Oddziału Wojewódzkiego NFZ ogłasza w Biuletynie Informacji Publicznej wykaz świadczeniodawców zakwalifikowanych do poszczególnych poziomów systemu zabezpieczenia do 27 marca z mocą obowiązywania przez cztery lata począwszy od 1 lipca, natomiast zastrzeżono przy tym szczególne warunki ogłaszania pierwszego wykazu. Wykaz obowiązujący od dnia 1 października 2017 r. do dnia 30 czerwca 2021 r. ogłasza się zatem dla terenu danego województwa w terminie do dnia 27 czerwca 2017 r. Pomimo rozszerzenia możliwości wejścia do sieci, nadal pozostało wiele podmiotów, dla których zabraknie miejsca w nowych strukturach, w szczególności z uwagi na wąski profil działalności, brak izby przyjęć czy niewpisującą się w reguły kwalifikacji strukturę profili.

Praktyczne połączenie Wobec projektów stworzenia sieci, wielu świadczeniodawców zdecydowało się na połączenie, by jako nowy podmiot leczniczy o bardziej złożonej strukturze i wszechstronnej ofercie świadczeń uzyskać kwalifikację na możliwie najwyższy poziom zabezpieczenia. Liczono przy tym, że przypisanie do wyższego poziomu sieci będzie się wiązało z korzystniejszym finansowaniem.

W ustawie rozstrzygnięto, że w przypadku łączenia się podmiotów leczniczych, dyrektor oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia dokonuje kwalifikacji podmiotu leczniczego powstałego w wyniku połączenia i zmienia wykaz w terminie do dnia 26 września 2017 r. Warunkiem dokonania kwalifikacji połączonych podmiotów jest przedstawienie dyrektorowi oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w terminie: do dnia 20 czerwca 2017 r. – aktu o połączeniu; do dnia 21 września 2017 r. – zaświadczenia o wpisie podmiotu leczniczego do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą.

Powyższe terminy uznaje się za zachowane pod warunkiem wpływu odpowiednich dokumentów do siedziby właściwego oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, przed ich upływem. Dyrektor oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, w terminie do dnia 26 czerwca 2017 r.,

» Blisko 50 różnych podmiotów zgłosiło łącznie 324 uwagi do ustawy o sieci szpitali. Zdecydowana większość nie została uwzględniona.«

zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia wykaz podmiotów leczniczych, które przedstawiły akty o połączeniu.

Kwestionowanie wykazu Po powszechnej krytyce rozwiązań niedających świadczeniodawcom żadnej możliwości odniesienia się do wyników kwalifikacji do sieci, dopuszczono składanie protestu. W przypadkach niezakwalifikowania do systemu zabezpieczenia, kwalifikacji do niewłaściwego poziomu systemu zabezpieczenia lub niewłaściwego wskazania profili systemu zabezpieczenia, zakresów lub rodzajów, protest może wnieść świadczeniodawca posiadający w dniu ogłoszenia wykazu umowę o świadczenie usług opieki zdrowotnej dotyczącą udzielania świadczeń z zakresu leczenia szpitalnego, w trybie hospitalizacji określonym w przepisach dotyczących świadczeń gwarantowanych, a także świadczeniodawca, którego dotyczy wystąpienie dyrektora oddziału wojewódzkiego Funduszu o wydanie opinii ministra właściwego do spraw zdrowia.

Protest składany do dyrektora oddziału wojewódzkiego Funduszu ma zawierać: – oznaczenie organu, do którego wnosi się protest; – imię i nazwisko lub nazwę (firmę) podmiotu wnoszącego protest oraz jego numer KRS albo numer REGON; – oznaczenie siedziby podmiotu wnoszącego protest; – wskazanie przedmiotu protestu wraz z uzasadnieniem; – podpis osoby upoważnionej do wniesienia protestu.

Biorąc pod uwagę konieczność sporządzenia uzasadnienia protestu, należy wskazać na stosunkowo krótki termin na skorzystanie z tego środka odwoławczego. Świadczeniodawca może bowiem wnieść protest w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wykazu, przy czym termin ten uznaje się za zachowany pod warunkiem dokonania doręczenia. Nie będzie wobec tego przesądzała data nadania pisma, a data fizycznego doręczenia odpowiedniego dokumentu do siedziby OW NFZ.

Konkursowe zmagania Wprowadzenie sieci to rewolucja nie tylko w zakresie leczenia szpitalnego. W sieci skumulowane zostaną także świadczenia wysokospecjalistyczne, rehabilitacja lecznicza, ambulatoryjna opieka specjalistyczna realizowana w przychodniach przyszpitalnych, programy lekowe i chemioterapia oraz nocna i świąteczna opieka zdrowotna. Jedynie tam, gdzie na terenie danego województwa potrzeby zdrowotne nie będą właściwie zaspokojone, planowane jest przeprowadzenie konkursu ofert lub rokowań. Warto natomiast pamiętać, że dotychczasowy akt regulujący kwestie oceny ofert o randze Zarządzenia Prezesa NFZ został zastąpiony rozporządzeniem wydanym przez Ministra Zdrowia, które premiuje inne niż dotychczas aspekty związane z organizacją świadczeń, wyposażeniem czy kwalifikacjami personelu.

Nowe wymagania nie będą jednak najważniejszą przeszkodą na drodze do dalszej współpracy z NFZ. Ograniczony budżet na świadczenia poza siecią może sprawić, że konkursy staną się wyjątkiem, a świadczeniodawcom nie pozostanie nic innego niż podejmowanie prób uzyskania kwalifikacji do sieci lub skoncentrowanie się na pacjentach zdecydowanych na leczenie z własnych środków. 

OSOZ Polska 4/2017

41

pr ak t ycznie

Tech Health News

Denmark, Finland, Sweden and the Netherlands have the most advanced digital economies in the EU followed

by Luxembourg, Belgium, the UK and Ireland. Romania, Bulgaria, Greece and Italy have the lowest scores on the DESI. Poland ranks 23rd in DESI 2017 and has made progress in Human Capital and Use of Internet as well as in Connectivity. Poland improved in fast internet take-up, in the use of mobile broadband as well as in the assignment of spectrum for mobile broadband. Among main challenges are the adoption of digital technologies by businesses and the developments in digital public services. www.ec.europa.eu

Connectivity The Connectivity dimension measures the deployment of broadband infrastructure and its quality. Access to fast broadband-enabled services is a necessary condition for competitiveness.

On Connectivity, the highest score in 2016 was registered by the Netherlands

42

OSOZ Polska 4/2017

Foto: designed by makyzz / Freepik

The Digital Economy and Society Index (DESI)

followed by Luxembourg and Belgium.

Croatia, Bulgaria and Poland had the weakest performance regarding broadband infrastructure and take-up. Fixed broadband is available to 98% of Europeans, and 76% of European homes can access high-speed broadband (at least 30 Mbps).

4G mobile networks cover on average 84% of the EU’s population (measured as the average of each mobile telecom operator’s coverage within each country). 74% of European homes subscribe to fixed broadband, and over one third of these connections are high-speed. The number of high-speed connections went up by 74% in two years.

Poland: there is a significant progress in fast internet take-up. Use of mobile broadband and spectrum assignment for mobile broadband also improved. However, Poland lags behind in fixed broadband coverage and take-up.

Human Capital/Digital skills The Human Capital dimension measures the skills needed to take advantage of the possibilities offered by a digital society.

Such skills go from basic user skills that enable individuals to interact online and consume digital goods and services, to advanced skills that empower the workforce to take advantage of technology for enhanced productivity and economic growth.

In the Human Capital dimension, Denmark, Luxembourg Finland, Sweden and the Netherlands obtained the highest scores in 2016, and Romania, Bulgaria, Greece and Italy got the lowest ones.

79% of Europeans go online regularly (at least once per week), up by 3 percentage points compared with last year. 44% of Europeans still do not have basic digital skills.

The EU improved slightly in the number of Science, Technology, Engi-

pr ak t ycznie

Integration of Digital Technology by businesses The Integration of Digital Technology dimension measures the digitisation of businesses and their exploitation of the online sales channel. By adopting digital technology businesses can enhance efficiency, reduce costs and better engage customers, collaborators and business partners. Furthermore, the Internet as a sales outlet offers access to wider markets and potential for growth.

As for the Integration of technology in 2016, businesses are the most advanced in Denmark, Ireland and Finland, and the least developed in Romania, Poland and Bulgaria. European businesses are increasingly adopting digital technologies, such as the use of a business software for electronic information sharing (from 26% in 2013 to 36% of enterprises in 2015), sending electronic invoices (from 11% in 2014 to 18% of enterprises in 2016) or using social media to engage with customers and partners (from 14% in 2013 to 20% of enterprises in 2016).

Legend 1 Connectivity 2 Human Capital 3 Use of Internet 4 Integration of Digital Technology 5 Digital Public Services

70 60

weighted score

50 40 30 20 10 0 m a Fi rk nl a Sw nd N et ede he n rl a n Be ds lg iu Es m L t U uxe oni ni te mbo a d K u in rg gd om Ire lan Au d st ria M Li alta th ua ni a Sp G ain e rm Eu ro a pe Po ny an rtu U g ni al on 2 Fr 8 a Cz Sl nce ec ov h R en e p ia ub l ic La tv Cy ia pr Sl us ov a H kia un ga Po ry la n Cr d oa tia Ita G ly re e Bu ce lg a Ro ria m an ia

Use of Internet by citizens The Use of Internet dimension accounts for the variety of activities performed by citizens already online. Such activities range from consumption of online content (videos, music, games, etc.) to modern communication activities or online shopping and banking.

Regarding the Use of Internet in 2016, internet users are the most active in Denmark, Sweden, Luxembourg and the Netherlands. On this dimension, Romania, Bulgaria and Italy are at the bottom of the list. The percentage of internet users that engage in various online activities, such as reading news online (70%), using the internet to perform video or audio calls (39%), using social networks (63%), shopping online (66%) or using online banking (59%) increased slightly over the last couple of years.

Poland: more and more Poles are reading online news, doing online banking and shopping over the internet, although not as much as other Europeans do.

Digital Economy and Society Index

D en

neering and Mathematics (STEM) graduates (19 graduates per 1000 people aged 20 to 29 years old in 2014, compared to 17 in 2012) and in the share of ICT specialists in the workforce (3.6 % in 2015 as opposed to 3.2 % in 2013).

Poland: more and more Polish citizens are going online but digital skills levels remain low across all indicators.

DESI – evolution over time 0,60

0,50

0,40

0,30

0,20

DESI 2014

DESI 2015

DESI 2016

Poland

DESI 2017

EU

» More and more Polish citizens are going online but digital skills levels remain low across all indicators.« eCommerce by SMEs also grew slightly (from 15% in 2014 to 17% of SMEs in 2016). Nevertheless, less than half of these companies sell to another EU Member State.

Poland: the digitisation of Polish businesses is lagging behind most other EU countries. Use of eCommerce by SMEs is also well below EU average.

Digital Public Services The Digital Public Services dimension measures the digitisation of public services, focusing on eGovernment. Modernisation and digitisation of public services can lead to efficiency gains for the public administration, citizens and businesses alike as well as to the delivery of better services for the citizen.

European champions in Digital Public Services in 2016 are Estonia, Finland and the Netherlands, while Romania, Hungary and Croatia are lagging behind

The quality of European online public services slightly improved with an increase in the number of public services available online (online service completion score increased from 75 in 2014 to 82 in 2016). At the same time, the score measuring the reuse of user data already known to the public administration as a way of facilitating the delivery of online services remained stable. As for the demand side, 34 % of internet users returned filled forms online to the public administration (i.e. have used online public services for more than just obtaining information), up from 27% three years ago.

Poland: although the number of individuals using eGovernment services increased and Poland’s ranking in the provision of online public services is close to average, overall performance stagnated over the past year. 

OSOZ Polska 4/2017

43

pr ak t ycznie

44

OSOZ Polska 4/2017

SCi eNCe · i N NovatioN · PoliCieS

World HealtH Summit BerliN, GermaNY oCtoBer 15–17, 2017 3 daYS 200 SPeakerS

Held under the high patronage of

1600 PartiCiPaNtS 80 NatioNS

angela merkel, Chancellor of the Federal republic of Germany

Jean-Claude Juncker, President of the european Commission

www.worldhealthsummit.org

nowe idee

Foto: designed by Eightonesix / Freepik

DANE POD OCHRONĄ

Zabezpieczenie przed atakami socjotechnicznymi – Phishingiem i Spear Phishingiem Karolina Szuścik KAMSOFT S.A.

W swojej pracy często spotykam się z poglądem, iż metody i techniki, z których korzystają cyberprzestępcy do przeprowadzania ataków, są wysoce zaawansowane, a przez to obrona przed nimi jest praktycznie niemożliwa. Mimo,

iż w części przypadków, np. w stosunku do ataków APT (ang. advanced persistent threats, zaawansowane trwałe zagrożenia) stwierdzenie to jest prawdą, najczęściej cyberprzestępcy szukają najprostszych sposobów, aby zainfekować komputery użytkowników. Jednym z nich jest przeprowadzenie ataku socjotechnicznego, którego celem jest nakło-

nienie ofiary do wykonywania szkodliwej czynności.

Socjotechnika nie jest nowym zjawiskiem, pod tym pojęciem kryją się różne metody i techniki manipulacji, stosowane nierzadko w przekazach medialnych, kampaniach wyborczych, akcjach marketingowych i reklamach. W związku z tendencją przenoszenia do świata wirtualnego

OSOZ Polska 4/2017

47

nowe idee

wielu wymiarów naszego życia, takich jak rozrywki, nauki, pracy, także metody socjotechniczne na stałe zagościły w cyberświecie, głównie za sprawą możliwości skierowania raz przygotowanego ataku socjotechnicznego do bardzo dużego grona użytkowników, a także możliwości podszycia się atakującego pod dowolną osobę lub organizację. Dwie najczęściej stosowane techniki to phishing i jego odmiana – spear phishing.

Phishing jest atakiem opartym na przesyłaniu wiadomości e-mail lub coraz częściej wiadomości na portalach społecznościowych – cyberprzestępcy podszywają się pod instytucje zaufania publicznego, dalszych znajomych, współpracowników czy przełożonych w celu nakłonienia użytkownika do wykonania określonych działań w celu: • Wyłudzenia informacji poprzez przesłanie wiadomości o treści skłaniającej użytkownika do kliknięcia w link przekierowujący np. do fałszywej strony banku i proszący o podanie danych uwierzytelniających lub numeru karty płatniczej. Innym sposobem jest przesłanie wiadomości e-mail, w odpowiedzi na którą użytkownik ma odesłać swoje dane uwierzytelniające. Ze względu na wciąż rosnącą świadomość w tej kwestii, drugi zaprezentowany sposób próby wyłudzania informacji staje się coraz mniej skuteczny, świadczy to jednak o ciągłym doskonaleniu metod działania cyberprzestępców.

• Skompromitowanie systemu użytkownika poprzez przesłanie wiadomości e-mail zawierającej szkodliwe załączniki, takie jak pliki wykonywalne *.exe, a także dokumenty PDF, DOC, DOCX, XLS z osadzonymi szkodliwymi makrami, które w przypadku skutecznego ataku, pozwalają na uzyskanie kontroli nad komputerem ofiary.

• Skompromitowanie systemu użytkownika poprzez przesłanie wiadomości e-mail zawierającej link. Po jego kliknięciu, ofiara zostaje przekierowana na dowolną stronę, a jednocześnie w tle przeprowadzany jest atak. W przypadku skutecznie przeprowadzonego ataku, cyberprzestępca uzyskuje kontrolę nad komputerem ofiary.

48

OSOZ Polska 4/2017

» Należy z dużą ostrożnością podchodzić do e-maili wysyłanych przez instytucje lub znajomych, zwłaszcza gdy treść nakłania do podjęcia działania, np. kliknięcia w link, otworzenia załącznika, zalogowania się.« Jak chronić się skutecznie przed atakami typu phishing?

Oto lista sytuacji, które powinny wzbudzić czujność użytkownika i które mogą potencjalnie świadczyć o próbie ataku: – Otrzymanie wiadomości od nieznanego nadawcy, której nie oczekujemy; – Otrzymanie wiadomości z komunikatem, iż powinniśmy podjąć niezwłoczne działanie; – Otrzymanie wiadomości od znanej nam osoby, gdzie zastosowane zwroty nie są zwyczajowo używane przez tę osobę – jeśli masz podejrzenia, spytaj nadawcę czy kontaktował się z Tobą; – Otrzymana wiadomość od konkretnej organizacji różni się od wysyłanej zwykle przez tą organizację lub została przesłana na adres e-mail, który nie został podany jako adres do korespondencji; – Tytuł wiadomości, załącznika lub treść wiadomości posiadają błędy ortograficzne, stylistyczne; – Wiadomość z instytucji bankowej zawierająca prośbę o przesłanie kodu jednorazowego, zalogowanie się poprzez wskazany link w celu potwierdzenia hasła lub potwierdzenia dokonania transakcji; – Niespodziewana wiadomość zawierająca załącznik o nazwie np. nieplanowane zwolnienia, wpisanie na listę dłużników, prośba o natychmiastową zapłatę należności, pismo z urzędu skarbowego, nieodebrana przesyłka, zaległa faktura;

– Informacja o wygranej w konkursie, w którym nie brało się udziału; – Informacja typu: „jeżeli nie chcesz otrzymywać więcej tej wiadomości – kliknij” przesłana wraz z linkiem.

Powyższe zdarzenia nie muszą jednak zaistnieć podczas próby ataku phishingowego, gdyż atakujący coraz częściej generują bardzo wiarygodne wiadomości – podobny układ treści w stosunku do oryginalnej, analogiczne loga i dane firmy, brak błędów w pisowni, domeny łudząco podobne do prawdziwych. Dodatkowym zagrożeniem jest coraz częściej wykorzystywany rodzaj ataku o nazwie spear phishing, podczas którego – podobnie jak w przypadku standardowego phishingu – cyberprzestępcy przesyłają wiadomości e-mail podszywając się pod zaufaną organizację. Różnica polega na tym, iż osoba przeprowadzająca taki atak wykorzystuje znajomość informacji dotyczących ofiary w celu przygotowania ukierunkowanej (spear, ang. włócznia), a przez to bardziej wiarygodnej wiadomości. Atakujący zdobywają informacje przeprowadzając rekonesans na portalach społecznościowych, forach, blogach, serwisach zamieszczających opinie na temat produktów. Personalizowany atak może polegać na przykład na adresowaniu ofiary z imienia i nazwiska, wykorzystaniu nazwy stanowiska, informacji o ostatnio zakupionym produkcie lub przeczytanej książce. Takie działanie sprawia, że odbiorcy wiadomości łatwiej stają się ofiarami ataku.

Ochrona przed atakami typu spear phishing sprowadza się do metod wymienionych w stosunku do phishingu, dodatkowo należy ograniczyć informacje osobiste publikowane w mediach społecznościowych, na forach czy blogach. Trzeba mieć świadomość, że właśnie z tych źródeł korzystają cyberprzestępcy przygotowujący atak spear phishing.

Obserwując stale postępujące doskonalenie metod ataków phishingowych, sposobem na bezpieczne korzystanie z poczty elektronicznej jest przede wszystkim zachowanie zdrowego rozsądku w ocenie szkodliwości otrzymanej korespondencji. 

nowe idee

Kreatywnie

Laboratorium w pudełku

Foto: MedicalFuturist

Wiele chorób i jedno urządzenie diagnostyczne – taką wizję możemy oglądać w filmie science-fiction „Star Trek”.

Wystarczy zeskanować pacjenta niewielkim gadżetem, aby dowiedzieć się, co mu dolega.

Nie trzeba było długo czekać, aby z pozoru nierealna fikcja urzeczywistniła się.

Na całym świecie trwają intensywne prace nad uniwersalnymi dekoderami zdrowia.

Nikt już dzisiaj nie idzie do lekarza, aby zmierzyć temperaturę ciała albo ciśnienie krwi, choć jeszcze kilkadziesiąt lat temu tylko specjalista mógł wykonać takie badania. Termometry i ciśnieniomierze są powszechnie dostępne w aptekach. Za kilkanaście lat wystarczy kupić jedno miniaturowe urządzenie, aby zdiagnozować większość albo i nawet wszystkie dolegliwości. Lub przynajmniej wykonać przekrojowe badania, które dziś wymagają wizyty w laboratorium lub szpitalu (diagnostyka obrazowa). Dalszą interpretacją wyników zajmą się systemy sztucznej inteligencji.

Medycyna od zawsze marzyła o szybkiej i precyzyjnej diagnozie będącej podstawą skutecznego leczenia i profilaktyki. Na drodze stanęły ograniczenia technologiczne – urządzenia do badania parametrów krwi lub systemy diagnostyki obrazowej to sporych rozmiarów maszyny. Do tego bardzo drogie w produkcji. Z czasem technologie doskonaliły się, miniaturyzowały, powiększały się możliwości dostępnych procesorów komputerowych. W pewnym momencie zamknięcie całego laboratorium

DYSKUTUJ Czy wprowadzenie podręcznych urządzeń diagnostycznych to krok we właściwym kierunku?

Czekamy na Państwa opinie: redakcja@osoz.pl

w małym pudełku stało się technologicznie wykonalne. Do konkursu na zdrowotny dekoder, ogłoszonego w 2012 roku przez Qualcomm Tricorder X Prize, przystąpiło 230 drużyn z całego świata. Po pięciu latach wyłoniono zwycięzcę – DrextER składa się z kilku czujników i potrafi wykryć 13 chorób. Kolejny laureat – Dynamical Biomarkers Group – planuje diagnozowanie 50 chorób. Trwa prawdziwy wyścig innowacji i kolejne firmy obiecują coraz to doskonalsze rozwiązania. Tymczasem już dziś rynek zalewają urządzenia mierzące parametry kondycji fizycznej, snu czy trybu życia, zintegrowane ze smartfonami. Ich możliwości rosną z dnia na dzień.

Przeziębienie czy grypa? Zwykły ból głowy czy oznaka poważnej choroby? Kaszel czy poważna infekcja górnych albo dolnych dróg oddechowych? Ból brzucha czy nowotwór żołądka? Na te pytania może odpowiedzieć obecnie tylko lekarz, zlecając dodatkowe badania laboratoryjne. Zanim pacjent dowie się, co mu dolega, zmuszony jest przejść całą ścieżkę badań w różnych miejscach, z niepokojem czekając na wyniki.

Czas działa tylko na niekorzyść chorego. Uniwersalne urządzenia diagnostyczne byłyby rewolucją o trudnych do przewidzenia konsekwencjach. Czy wizyta w laboratorium lub gabinecie będzie konieczna tylko w przypadku bardzo skomplikowanych schorzeń i diagnoz? Czy pacjenci będą badać się samodzielnie?

Czy przejmiemy na siebie tak dużą odpowiedzialność za zdrowie i czy pozwoli na to bardzo konserwatywny rynek ochrony zdrowia? 

OSOZ Polska 4/2017

49

eduk acja

Raporty

SYTUACJA ZDROWOTNA LUDNOŚCI POLSKI I JEJ UWARUNKOWANIA 448 stron | PL www.pzh.gov.pl Polacy żyją coraz dłużej i rzadziej umierają na choroby krążenia, systematycznie spada śmiertelność noworodków – takie pozytywne obserwacje przytaczają autorzy najnowszego raportu „Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania”, sporządzonego przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny. Encyklopedia współczesnej wiedzy na temat zdrowia mieszkańców Polski, wyzwań i głównych zagrożeń.

Mimo iż stan zdrowia ludności stopniowo poprawia się, nadal mocno odbiegamy w statystykach od innych krajów UE. Rośnie oczekiwana długość życia, ale polscy mężczyźni żyją 4,2 lata krócej od średniej europejskiej (kobiety o 1,7 roku).

Dużą rolę odgrywają tutaj czynniki społeczne. Największym zagrożeniem od lat pozostają choroby układu krążenia odpowiedzialne w 2014 roku za 45,1% ogółu zgonów. Na drugim miejscu plasują się nowotwory (25,4%).

W 2014 roku hospitalizowano 3 193 000 mężczyzn i 3 712 000 kobiet. 15% pacjentów przyjęto do szpitala z powodu chorób układu krążenia. Niepokojąco wysoka jest śmiertelność z powodu udaru mózgu. Liczba pacjentów psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej leczonych ogółem wynosi 1 565 000 osób.

Najczęstszymi problemami zdrowotnymi wśród osób leczonych w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej są zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i somatoformiczne, oraz zaburzenia nastroju (afektywne). Zdecydowanie najczęstszym rozpoznaniem wśród osób leczonych w oddziałach całodobowych były zaburzenia psychiczne spowodowane używaniem alkoholu.

Przyczyną największej liczby dni zwolnień lekarskich są urazy i zatrucia (30 836 100).

Więcej informacji w obszernym raporcie PZH.

50

OSOZ Polska 4/2017

WORLD HEALTH SUMMIT. YEARBOOK 51 stron | ENG www.worldhealthsummit.org Raport końcowy jednej z najważniejszych konferencji zdrowia publicznego na świecie – World Health Summit – bierze pod lupę kluczowe zagadnienia z punktu widzenia zdrowia globalnego: zjawisko migracji, choroby zakaźne, innowacje technologiczne, badania naukowe. W formie wywiadów, infografik i artykułów przygotowanych przez wiodące ośrodki naukowe dokument prezentuje skondensowane informacje pozbawione naukowego żargonu. Jeden z rozdziałów poświęcono rewolucji technologicznej w zdrowiu.

W raporcie znaleźć można m.in. infografiki prezentujące najważniejsze dane statystyczne w omawianych obszarach.

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

m o n i to r z j aw i s k e p i d e m i o lo g i c z n yc h

Monitor zjawisk epidemiologicznych. Koszty leczenia.

OGÓŁEM

GRYPA I PRZEZIĘBIENIE

ALERGIA

ZMIANA MIESIĘCZNA W marcu 2017 W ODNIESIENIU DO lutego

71 946 zł

77 864 zł

5 715 zł

5 227 zł

971 zł

1 319 zł

luty

marzec

luty

marzec

luty

marzec

5917 zł

8,2%

−438 zł

−7,7%

348 zł

35,8%

TREND ROCZNY PORÓWNANIE ROKU 2017 (prognoza) I 2016

830 931 zł

869 699 zł

48 196 zł

51 191 zł

17 236 zł

17 952 zł

2016

2017

2016

2017

2016

2017

38 767 zł

2,9%

2995 zł

6,2%

717 zł

4,2%

marzec WOJEWÓDZTWA O NAJNIŻSZYCH I NAJWYŻSZYCH KOSZTACH Opolskie 60 898 zł Podkarpackie 64 926 zł Kujawsko-Pomorskie 69 527 zł

Opolskie 3 974 zł Świętokrzyskie 4 301 zł Podkarpackie 4 480 zł

Opolskie 893 zł Kujawsko-Pomorskie 995 zł Warmińsko-Mazurskie 1 077 zł

Małopolskie 82 956 zł Dolnośląskie 91 966 zł Mazowieckie 97 532 zł

Lubuskie 5 673 zł Dolnośląskie 5 901 zł Mazowieckie 6 554 zł

Dolnośląskie 1 054 zł Pomorskie 1 131 zł Mazowieckie 1 172 zł

prognoza 2017 WOJEWÓDZTWA O NAJNIŻSZYCH I NAJWYŻSZYCH KOSZTACH Opolskie 679 908 zł Kujawsko-Pomorskie 746 184 zł Podkarpackie 761 180 zł

Świętokrzyskie 37 559 zł Opolskie 41 551 zł Warmińsko-Mazurskie 44 431 zł

Warmińsko-Mazurskie 11 466 zł Opolskie 12 617 zł Kujawsko-Pomorskie 13 543 zł

Małopolskie 904 597 zł Dolnośląskie 1 007 470 zł Mazowieckie 1 055 152 zł

Małopolskie 54 234 zł Dolnośląskie 59 509 zł Mazowieckie 64 671 zł

Dolnośląskie 20 859 zł Podkarpackie 21 087 zł Mazowieckie 22 784 zł

marzec WOJEWÓDZTWA Z NAJMOCNIEJSZYMI SPADKAMI I WZROSTAMI KOSZTÓW Pomorskie –1 346 zł

Pomorskie –1 476 zł Zachodniopomorskie –1 332 zł Dolnośląskie –751 zł

Brak spadków kosztów

Lubuskie 9 666 zł Małopolskie 9 923 zł Dolnośląskie 10 388 zł

Małopolskie 167 zł Świętokrzyskie 248 zł Podlaskie 353 zł

Lubuskie 471 zł Dolnośląskie 487 zł Mazowieckie 566 zł

zestawienie KOSZTY W marcu W OSTATNICH LATACH

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2012

2013

2014

2015

2016

2017

* wszystkie dane w przeliczeniu na 1000 mieszkańców

52

OSOZ Polska 4/2017

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

m o n i to r z j aw i s k e p i d e m i o lo g i c z n yc h

Ogólne koszty leczenia (zakup środków farmaceutycznych) przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

» Od kwietnia koszty leczenia wchodzą w tendencję spadkową.«

koszty, tys. zł

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

KWIECIEŃ prognoza

MAJ prognoza

CZERWIEC prognoza

LIPIEC prognoza

SIERPIEŃ prognoza

WRZESIEŃ prognoza

PAŹDZIERNIK prognoza

LISTOPAD prognoza

GRUDZIEŃ prognoza

OSOZ Polska 4/2017

53

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

m o n i to r z j aw i s k e p i d e m i o lo g i c z n yc h

Koszty grypy i przeziębienia przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

» Kwietniowe koszty przeziębienia i grypy są o ponad połowę niższe od najwyższych w roku (styczeń).«

koszty, tys. zł

54

OSOZ Polska 4/2017

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

KWIECIEŃ prognoza

MAJ prognoza

CZERWIEC prognoza

LIPIEC prognoza

SIERPIEŃ prognoza

WRZESIEŃ prognoza

PAŹDZIERNIK prognoza

LISTOPAD prognoza

GRUDZIEŃ prognoza

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

m o n i to r z j aw i s k e p i d e m i o lo g i c z n yc h

Koszty alergii przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

» Gwałtowny wzrost kosztów leczenia alergii będzie nam towarzyszył do czerwca.«

koszty, tys. zł

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

KWIECIEŃ prognoza

MAJ prognoza

CZERWIEC prognoza

LIPIEC prognoza

SIERPIEŃ prognoza

WRZESIEŃ prognoza

PAŹDZIERNIK prognoza

LISTOPAD prognoza

GRUDZIEŃ prognoza

OSOZ Polska 4/2017

55

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

MONITOR FARMACJI

Struktura dystrybucji leków marzec | WARTOŚCI STATYSTYCZNE I TRENDY W STOSUNKU DO lutego

CENA OPAKOWANIA LEKU

MARŻA APTECZNA

OBRÓT W APTECE

LICZBA PACJENTÓW

18,04 zł

25,12%

199,0 tys. zł

3950

+0,28 zł

9*

9**

*

**

-0,51%

***

9*

9**

*

**

+15 tys. zł

***

9*

RX OTC

SPRZEDAŻ NA PACJENTA

50,38 zł +0,52 zł

PROGNOZA NA

czerwiec

SPRZEDAŻ WEDŁUG STATUSU LEKU

suplementy INNE

Zeskanuj kod i pobierz aplikację OSOZNews, aby zyskać bezpłatny dostęp do pełnego artykułu.

OSOZ Polska 4/2017

*

58,90% 22,57% 9,24% 9,29%

**

***

9*

9**

*

**

POZIOM REFUNDACJI

25,33% +0,87%

„ W czerwcu obrót statystycznej apteki spadnie poniżej 170 tys. zł. Niski poziom obrotu będzie utrzymywał się do końca sierpnia. W porównaniu z wcześniejszymi miesiącami, największy spadek średniej wartości sprzedaży zaobserwujemy dla produktów OTC. W efekcie wzrośnie udział wartości refundacji w całkowitym obrocie aptecznym.”

Szczegółowa analiza struktury dystrybucji leków dostępna jest w wydaniu cyfrowym.

56

9**

+260

***

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

Foto: designed by freepik.com

MONITOR RYNKU LEKÓ W

Apteczne preparaty stomatologiczne Po niektóre produkty stomatologiczne, jak chociażby pasty do zębów, większość z nas sięga kilka razy dziennie. I choć najczęściej kupujemy je w sklepach, marketach czy drogeriach, ich sprzedaż w aptekach jest również wysoka i w 2016 roku przekroczyła poziom 24 mln opakowań.

Katarzyna Płoskonka Zakład Analiz Statystycznych, KAMSOFT S.A.

Opis rynku Poniżej przedstawione analizy zawierają dane opisujące sprzedaż produktów należących do klasy ATC „A01 – Preparaty stomatologiczne”, a wśród nich między innymi: A01AA – Preparaty zapobiegające próchnicy, A01AB – Leki przeciwinfekcyjne i odkażające do

OSOZ Polska 4/2017

57

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

MONITOR RYNKU LEKÓ W

Tab. 2. Liczba produktów wprowadzonych na rynek w poszczególnych latach, będących do dzisiaj w ofercie oraz średnia cena dla tych produktów.

Liczba produktów wycofanych z rynku w poszczególnych latach oraz średnia cena dla tych produktów Liczba badanych 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 produktów Produkty będące w ofercie w latach 2002–2016

157

Produkty będące w ofercie w latach 2003–2016 a nie będące w ofercie w 2002 roku

19

10,69 11,17 11,61 13,03 14,18 15,53 18,02 18,12 17,21 18,09 18,54 19,28 16,05 12,88

Produkty będące w ofercie w latach 2004–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2003

27

Produkty będące w ofercie w latach 2005–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2004

16

11,03 11,86 12,29 12,94 13,78 14,61 14,08 23,54 24,36 28,07 29,85 34,68

Produkty będące w ofercie w latach 2006–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2005

22

11,21 12,98 13,58 13,88 14,36 15,42 15,48 17,48 18,75 18,97 18,80

Produkty będące w ofercie w latach 2007–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2006

14

10,65 10,69 11,91 12,43 13,68 15,87 16,89 16,10 14,18 14,61

Produkty będące w ofercie w latach 2008–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2007

24

18,66 18,88 19,18 15,85 20,44 20,81 21,13 22,21 22,68

Produkty będące w ofercie w latach 2009–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2008

28

15,64 10,84 10,92 12,72 12,55 12,80 12,53 12,41

Produkty będące w ofercie w latach 2010–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2009

28

15,15 15,51 18,07 20,47 21,17 21,53 19,21

Produkty będące w ofercie w latach 2011–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2010

62

9,47 13,60 13,42 14,02 14,40 13,59

Produkty będące w ofercie w latach 2012–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2011

48

14,39 17,06 18,04 19,66 19,87

Produkty będące w ofercie w latach 2013–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2012

61

11,76 15,65 16,45 17,26

Produkty będące w ofercie w latach 2014–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2013

63

17,06 19,68 19,65

Produkty będące w ofercie w latach 2015–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2014

73

15,84 19,09

Produkty będące w ofercie w 2016 roku a nie będące w ofercie w latach 2002–2015

89

6,72

7,10

7,52

7,83

7,93

8,67

8,63

9,03

9,56 10,18 11,41 12,36 13,00 13,71 13,87 14,17 14,16 14,45

9,34 10,02 10,63 11,14 12,49 14,30 15,24 14,37 13,86 14,02

11,95

Liczba badanych 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 produktów

58

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2016

157

6,72

7,10

7,52

7,93

8,63

9,56 10,18 11,41 12,36 13,00 13,71 13,87 14,17 14,16 14,45

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2015 a nie będące w ofercie w 2016 roku

15

5,41

5,81

6,54

6,53

7,19

7,06

6,36

5,71

5,23

6,17

8,75

6,57

8,30

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014 a nie będące w ofercie w latach 2015–2016

10

7,13

8,12

7,50

9,47 11,22 10,53 10,03

7,65

7,64

7,63

7,81 11,24 10,29

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2013 a nie będące w ofercie w latach 2014–2016

14

4,78

6,13

5,31

5,95

7,91

9,72 11,89 20,67 22,46 30,38 34,55 15,13

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2012 a nie będące w ofercie w latach 2013–2016

9

6,61

6,61

6,52

6,52

6,66

6,92

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2011 a nie będące w ofercie w latach 2012–2016

11

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2010 a nie będące w ofercie w latach 2011–2016

6

6,26

5,44

5,59

8,67

9,41

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2009 a nie będące w ofercie w latach 2010–2016

9

7,74

7,59

6,61

7,05

7,61 14,12 18,88 16,59

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2008 a nie będące w ofercie w latach 2009–2016

9

7,46

6,94

6,77

6,00

6,09

3,25

7,38

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2007 a nie będące w ofercie w latach 2008–2016

10

8,03

9,13 12,55 11,36 11,93

8,61

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2006 a nie będące w ofercie w latach 2007–2016

4

5,08

5,56

7,32

5,79

8,32

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2005 a nie będące w ofercie w latach 2006–2016

7

6,15

6,33

5,98

6,41

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2004 a nie będące w ofercie w latach 2005–2016

3

0,66

0,31

0,42

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2003 a nie będące w ofercie w latach 2004–2016

7

7,01 11,01

Produkty będące w ofercie w 2002 roku a nie będące w ofercie w latach 2003–2016

6

6,08

OSOZ Polska 4/2017

7,65

7,93

8,57

9,61 10,13

18,46 19,07 19,93 20,33 20,58 20,71 20,87 22,32 22,65 22,55

5,38

7,52

4,01 19,15

9,68

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

MONITOR RYNKU LEKÓ W

stosowania miejscowego w jamie ustnej, A01AC – Kortykosteroidy do miejscowego stosowania w jamie ustnej.

Pierwszy nasuwający się wniosek jest taki, że od początku badanego okresu (począwszy od 2002 roku) wartość rynku preparatów stomatologicznych rosła z roku na rok. Wyjątkiem był jedynie rok 2012, kiedy to nastąpił nieznaczny spadek (o 1,83%). W 2002 roku wartość sprzedaży produktów stomatologicz-

nych wynosiła 177,08 mln zł. Największy wzrost (od 11,81% do 16,55%) miał miejsce w latach 2007–2009. W minionym (2016) roku analizowana wartość uplasowała się na poziomie 371,74 mln zł, a to oznacza wzrost o 5,45% w porównaniu do 2015 roku oraz o 109,92% w porównaniu do pierwszego okresu analiz. Średniomiesięczna wartość sprzedaży wyliczona na podstawie ostatnich kil-

kunastu lat pokazuje, że pacjenci najwięcej płacą za preparaty stomatologiczne w grudniu (28,14 mln zł). Najmniej natomiast w miesiącach od maja do sierpnia, kolejno 20,52 mln zł, 20,28 mln zł, 19,34 mln zł oraz 18,44 mln zł. W pozostałych miesiącach wartość sprzedaży jest stosunkowo ujednolicona.

Sprzedaż preparatów stomatologicznych w aptekach kształtuje się na wyrównanym poziomie, utrzymując się w wi-

Tab. 1. Roczne zestawienie sprzedaży preparatów stomatologicznych w aptekach w latach 2002–2016 oraz prognoza na lata 2017–2018

Wartość sprzedaży (zł)

Rok

Liczba sprzedanych opakowań

Średnia cena za pojedyncze opakowanie (zł)

Wartość sprzedaży na jeden produkt (zł)

Liczba sprzedanych opakowań na jeden produkt

Procentowa zmiana wartości w stosunku do roku poprzedniego

Liczba produktów będących w ofercie

Procentowa zmiana liczby w stosunku do roku poprzedniego

2002

177 083 115

26 073 077

6,79

395 275

58 199

448

2003

187 421 659

26 558 795

7,06

386 436

54 760

485

5,84%

1,86%

2004

193 519 392

26 187 124

7,39

366 514

49 597

528

3,25%

-1,40%

2005

204 656 394

26 282 806

7,79

354 077

45 472

578

5,75%

0,37%

2006

217 053 634

25 911 702

8,38

355 826

42 478

610

6,06%

-1,41%

2007

242 688 513

26 365 196

9,20

392 700

42 662

618

11,81%

1,75%

2008

273 842 726

27 118 171

10,10

431 248

42 706

635

12,84%

2,86%

2009

319 155 500

28 208 833

11,31

531 041

46 936

601

16,55%

4,02%

2010

319 636 400

26 029 613

12,28

506 555

41 251

631

0,15%

-7,73%

2011

328 737 243

25 527 467

12,88

455 946

35 406

721

2,85%

-1,93%

2012

322 737 466

23 011 799

14,02

430 891

30 723

749

-1,83%

-9,85%

2013

338 592 818

23 518 925

14,40

429 686

29 846

788

4,91%

2,20%

2014

344 328 185

23 177 236

14,86

428 802

28 863

803

1,69%

-1,45%

2015

352 532 010

23 384 705

15,08

419 681

27 839

840

2,38%

0,90%

2016

371 740 867

24 023 961

15,47

437 857

28 297

849

5,45%

2,73%

2017

371 387 005

22 937 050

16,19

—

—

—

-0,10%

-4,52%

2018

390 061 070

23 358 306

16,70

—

—

—

5,03%

1,84%

Rys. 1. Wartość sprzedaży sprzedaży preparatów stomatologicznych w latach 2002–2016 oraz prognoza na lata 2017–2018

» Wartość sprzedaży preparatów stomatologicznych dostępnych w aptekach w całym badanym okresie wzrastała niemal z roku na rok.

W 2002 roku wynosiła 177,08 mln zł, a w 2016 roku – 371,74 mln zł.«

*

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7

OSOZ Polska 4/2017

59

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

MONITOR RYNKU LEKÓ W

Rys. 2. Liczba sprzedanych opakowań preparatów stomatologicznych w aptekach w latach 2002–2016 oraz prognoza na lata 2017–2018

» Sprzedaż preparatów stomatologicznych w aptekach naprzemiennie wzrasta i maleje. W 2002 roku wynosiła 26,07 mln opakowań, a w 2016 roku – 24,02 mln opakowań.«

*

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7

Rys. 3. Średnia cena za pojedyncze opakowanie preparatu stomatologicznego w latach 2002–2016 oraz prognoza na lata 2016–2017

» Średnią cenę za pojedyncze opakowanie preparatu stomatologicznego charakteryzuje trend rosnący.

W minionym roku wynosiła ona 15,47 zł.«

*

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7

Rys. 4. Liczba różnych preparatów stomatologicznych sprzedawanych w aptekach w latach 2002–2016 600

550

500

450

400

» Asortyment preparatów stomatologicznych w latach 2002–2008 stale rósł. W 2009 roku nastąpił spadek o 34 opakowania.

W kolejnych latach powrócił trend rosnący.«

300

I

II III IV

2002

60

OSOZ Polska 4/2017

I

II III IV

2003

I

II III IV

2004

I

II III IV

2005

I

II III IV

2006

I

II III IV

2007

I

II III IV

2008

I

II III IV

2009

I

II III IV

2010

I

II III IV

2011

I

II III IV

2012

I

II III IV

2013

I

II III IV

2014

I

II III IV

2015

I

II III IV 12

2016

2017

350

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

MONITOR RYNKU LEKÓ W

Rys. 5. Średnia miesięczna wartość sprzedaży

4UZD[FŎ

-VUZ

.BS[FD

dełkach od 23,01 mln opakowań (w roku 2012) do 28,21 mln opakowań (w roku 2009). Na początku analiz została odnotowana sprzedaż rzędu 26,07 mln opakowań. Kolejne okresy to czas naprzemiennie występujących niewielkich wzrostów i spadków. Jedynie w latach 2010 i 2012 roku nastąpił stosunkowo istotny spadek, kolejno o 7,73% i 9,85%.

Już od 2002 roku średnią cenę za pojedyncze opakowanie preparatu stomatologicznego charakteryzuje trend wzrostowy. Tak więc w pierwszym okresie analiz cena była najniższa i wynosiła 6,79 zł, a w minionym roku (2016) – najwyższa (15,47 zł). To oznacza wzrost o 2,64% w porównaniu do roku 2015 oraz wzrost o 127,83% na przełomie całego okresu analiz.

Przyjrzyjmy się jeszcze osobno preparatom stomatologicznym zapobiegającym próchnicy (ATC A01AA, a wśród nich pastom do zębów). W 2016 roku sprzedało się 2,39 mln opakowań tego typu produktów o łącznej wartości 36,33 mln złotych. Tak więc średnia cena za pojedyncze opakowanie wynosiła 15,20 zł. Rok wcześniej ilość sprzedaży była niższa o 5,15%, wartość sprzedaży niższa o 8,01%, a średnia cena wynosiła 15,67 zł (i była o 0,47 zł wyższa).

Warto zwrócić także uwagę na szeroki asortyment preparatów stomatologicznych dostępnych w aptekach. W 2002 roku na półkach aptecznych można było

,XJFDJFŎ

.BK

$[FSXJFD

-JQJFD

4JFSQJFŎ

znaleźć 448 różnych pozycji asortymentowych, a w 2016 roku – 849. Z roku na rok asortyment wzrastał od 8 (w 2007 roku) do 90 nowych produktów (w 2011 roku) i tylko w 2012 roku pomniejszył się o 34 różne produkty.

Kilka ostatnich lat to okres wzrostu zarówno wartości jak i ilości sprzedaży preparatów stomatologicznych w aptekach, ale także średniej ceny. Sprawdźmy, jak kształtują się prognozy dla tego rynku na najbliższe lata.

Trendy przyszłości Wyliczone prognozy wskazują na przełamanie trendu wzrostowego ilości i wartości sprzedaży z ostatnich kilku lat.

Wartość sprzedaży w 2017 i 2018 roku wyniesie odpowiednio 371,39 mln zł oraz 390,06 mln zł, a to oznacza kolejno bardzo niewielki spadek o 0,10% oraz wzrost o 5,03%.

Analogicznie będzie zachowywać się miara ilości sprzedaży preparatów stomatologicznych. W 2017 roku wyniesie 22,94 mln opakowań, a w 2018 roku – 23,36 mln opakowań. To odpowiednio o 4,52% mniej i o 1,82% więcej niż w roku poprzednim. Średnia cena za pojedyncze opakowanie będzie zachowywać się tak, jak w całym okresie analiz. W 2017 roku wzrośnie o 4,64% i wyniesie 16,19 zł, a w 2018 wzrośnie o kolejne 3,13% i osiągnie poziom 16,70 zł.

8S[FTJFŎ

1BŘE[JFSOJL

-JTUPQBE

(SVE[JFŎ

Podsumowanie Roczna sprzedaż preparatów stomatologicznych na poziomie ponad 20 milionów opakowań pokazuje, jak ważny jest to segment apteczny. Najczęstszą dolegliwością w obrębie jamy ustnej jest próchnica, a sprzedaż produktów aptecznych mających jej zapobiegać w minionym roku przekroczyła 2 mln opakowań. Warto zwrócić uwagę, że pasty do zębów zazwyczaj kupujemy w sklepach, marketach czy drogeriach. Kolejne często występujące dolegliwości jamy ustnej to afty, drożdżyca jamy ustnej oraz urazy mechaniczne.

Prognozy wyliczone na najbliższe lata pokazują, że poziom sprzedaży leków i produktów stomatologicznych nadal będzie przekraczał 20 mln opakowań rocznie. Średnia cena pojedynczego opakowania systematycznie pnie się w górę, a wartość ryku w 2018 roku zbliży się do kwoty 400 mln zł.  Metodologia prognoz Do wyliczenia prognoz użyto algorytmów z addytywnym współczynnikiem sezonowości, ale wcześniej dane historyczne pozbawiono wartości nietypowych, odbiegających nazbyt mocno od dotychczasowych rezultatów. Założono, że usunięte wartości odstające były wynikiem losowych, nieprzewidywalnych zjawisk.

OSOZ Polska 4/2017

61

s y s t e m y i s p r z ę t

NOWOŚCI SPRZĘTOWE

Czystość pracy z e-dokumentacją Warunki pracy w placówkach ochrony zdrowia wymagają zastosowania sprzętu o odpowiednich normach sanitarnych. Dotyczy to również sprzętu komputerowego.

Wyzwanie Sterylne warunki w gabinecie lekarskim, szpitalu, przychodni czy laboratorium dotyczą nie tylko sprzętu medycznego. Lekarze, pielęgniarki i pracownicy laboratoriów – pomiędzy wykonywaniem procedur medycznych, pracą z pacjentem lub pomiarami analitycznymi i mikrobiologicznymi – muszą wprowadzać dane do systemu IT. To oznacza kontakt z klawiaturą i myszką komputerową. Ich sterylność oraz dostosowanie do warunków pracy odgrywa duże znaczenie z punktu widzenia higieny i wygody pracy.

Rozwiązanie Medyczne klawiatury i myszki zbudowane najczęściej z twardego silikonu odpornego na zanieczyszczenia zewnętrzne (np. zalanie wodą lub innymi płynami), a ich zamknięta struktura powoduje, że brud nie osadza się w ich wnętrzu. Tego typu urządzenia peryferyjne można myć, dezynfekować ogólnie stosowanymi środkami czystości. Antybakteryjna powłoka chroni skutecznie wnętrze urządzenia i zapewnia bezpieczne śro-

62

OSOZ Polska 4/2017

dowisko pracy tam, gdzie jest to wymagane (sale operacyjne, gabinety zabiegowe, laboratoria naukowe i medyczne). Dodatkową mobilność i wygodę można zyskać stosując wersje bezprzewodowe.

Przykład O ile proste klawiatury do zastosowań domowych można kupić już za kilkadziesiąt złotych, ich medyczne odpowiedniki kosztują nawet kilkukrotnie więcej (tańsze od medycznych są klawiatury wodoodporne). Istotne jest, aby wybrać model, który oprócz standardów sanitarnych spełni oczekiwania dotyczące wygodnej obsługi. Odradzamy tzw. silikonowe klawiatury zwijane, które przy wprowadzaniu dłuższych tekstów nie zdają egzaminu (niekorzystny tzw. uskok klawiszy). Warto zwrócić uwagę na praktyczne udogodnienia, jak podświetlenie LED lub przycisk blokady deaktywujący klawiaturę w czasie jej mycia.

Oferowane rozwiązania zostały wybrane przez ekspertów firmy KAMSOFT S.A.

s y s t e m y i s p r z ę t

Przez Internet kupujemy produkty i rezerwujemy bilety albo noclegi. Rosnącą popularnością cieszy się rejestracja on-line na wizytę lekarską.

KAMSOFT S.A.

REJESTRACJA ON-LINE

Zeskanuj kod, aby uzyskać więcej informacji

OSOZ-RON

1000MI02.01

OSOZ Polska 4/2017

MEDYCYNA

&l- b-mb; m- b |< Ѵ;h-uvh. f;v| rb;u v l o]mb ;l hom|-h| r-1f;m|- rѴ-1ॕ h. l;7 1 m.ĺ )-u|o b<1 f ৵ m- v|<rb; -70-ࣀ o ru f- m b ;u m;h rѴ-1ॕ hb l;7 1 m;fĺ !;f;v|u-1f- omŊѴbm; uo v ;u - -1_Ѵ-u lo৵Ѵb oঋ1b -hu;vb; l- b-mb- b | Ѵ;h-uvhb;fĺ $o ]o7- -uॕ mo 7Ѵ- r-1f;m|ॕ ķ f-h uॕ mb;৵ 7Ѵ- r;uvom;Ѵ rѴ-1ॕ hb l;7 1 m;fĺ

63

| 61

s y s t e m y i s p r z ฤ t

REJESTRACJA ON-LINEON-LINE OSOZ-RON OSOZ-RON REJESTRACJA

NR. KAT. NR.8320PI04.00 KAT. 8320PI04.00

Integracja Integracja z terminarzem z terminarzem Racjonalizacja Racjonalizacja czasuczasu w systemie w systemie medycznym medycznym pracypracy lekarza lekarza

Automatyczna Automatyczna o0vjย ]- ย ]jovย ;เฅ o0vjย ]- ย ]jovย ;เฅ

,112:$&<-1( 52=:,ร =$1,$ ,112:$&<-1( 52=:,ร =$1,$ !;f;v|u-1f- omล ัดbm; 7ov|<rm- ย u-l-1_ |ย -u|;]o "ย vล !;f;v|u-1f- omล ัดbm; 7ov|<rm- ย u-l-1_ |ย -u|;]o "ย vล |;lย 1_uomย ,7uoย b- ruย ;ย m-1ย om- f;v| 7ัด- rัด-1เฅ ย ;h |;lย 1_uomย ,7uoย b- ruย ;ย m-1ย om- f;v| 7ัด- rัด-1เฅ ย ;h l;7ย 1ย mย 1_ ล vย rb|-ัดbฤท ruย ย 1_o7mbฤท ]-0bm;|เฅ ย ัด;h-uvhb1_ฤท l;7ย 1ย mย 1_ ล vย rb|-ัดbฤท ruย ย 1_o7mbฤท ]-0bm;|เฅ ย ัด;h-uvhb1_ฤท bm7ย ย b7ย -ัดmย 1_ bm7ย ย b7ย -ัดmย 1_ ru-h|ย h ru-h|ย h ัด;h-uvhb1_ล ฤท ัด;h-uvhb1_ล ฤท h|เฅ u; h|เฅ u; 1_1. 1_1. vย obl vย obl r-1f;m|ol r-1f;m|ol ย loเงตัดbย bเฃ ย loเงตัดbย bเฃ bm|;um;|oย ; bm|;um;|oย ; ย l-ย b-mb; ย l-ย b-mb; ย bย ย | ย bย ย | ัด;ล ัด;ล h-uvhb1_ฤบ ";uย bv roย ย -ัด- ย 7ov|<rmbเฃ ย " , |;ulbm-uย h-uvhb1_ฤบ ";uย bv roย ย -ัด- ย 7ov|<rmbเฃ ย " , |;ulbm-uย ru-1ย ru-1ย ัด;h-uย - ัด;h-uย - 0;ย roเฆ u;7mbo 0;ย roเฆ u;7mbo ย vย v|;lย ย vย v|;lย l;7ย 1ย m;]oฤท l;7ย 1ย m;]oฤท ย h|เฅ u;]o rัด-1เฅ ย h- houย ย v|- m- 1o 7ย b;เฅ ฤบ ย h|เฅ u;]o rัด-1เฅ ย h- houย ย v|- m- 1o 7ย b;เฅ ฤบ ouย ย v|-f.1 ouย ย v|-f.1 ย bm|;um;|oย ;]o ย bm|;um;|oย ;]o |;ulbm-uย - |;ulbm-uย - ย bย ย | ย bย ย | r-1f;m| r-1f;m| l- loเงตัดbย oเฆ เฃ l- loเงตัดbย oเฆ เฃ v-lo7ย b;ัดm;]o v-lo7ย b;ัดm;]o ย ย 0ouย ย ย 0ouย 7o]o7m;]o 7o]o7m;]o |;uล |;uล lbmย ย bย ย |ย ou-ย ruย ;vj-mb- huเฅ |hb;f bm=oul-1fb 7o ัด;h-ล lbmย ย bย ย |ย ou-ย ruย ;vj-mb- huเฅ |hb;f bm=oul-1fb 7o ัด;h-ล uย -ฤบ uย -ฤบ )rbv )rbv m-|ย 1_lb-v| m-|ย 1_lb-v| ro ย ย vj-mbย ro ย ย vj-mbย ruย ;ย ruย ;ย r-1f;m|- r-1f;m|- ย ย ล ย ย ล เฆ ย b;|ัด- เฆ ย b;|ัด- vb< ย vb< rัด-1เฅ ย 1; ย rัด-1เฅ ย 1; l;7ย 1ย m;fฤท l;7ย 1ย m;fฤท 0ัดohย f.1 0ัดohย f.1 loเงตัดbย oเฆ เฃ loเงตัดbย oเฆ เฃ ro7ย เฅ fm;f ro7ย เฅ fm;f u;ย ;uย -1fb u;ย ;uย -1fb |;ulbmย ฤบ |;ulbmย ฤบ uย ย 1_o7mb- uย ย 1_o7mb- ย -1_oย ย f; ย -1_oย ย f; r;jm. r;jm. hom|uoัด< hom|uoัด< m-7 m-7 |;ulbm-uย ;l |;ulbm-uย ;l roruย ;ย roruย ;ย loเงตัดbย oเฆ เฃ loเงตัดbย oเฆ เฃ 7;Cmboย -mb- |;ulbmเฅ ย ย b7o1ย mย 1_ |ย ัดho m- |;ulbm-uย ย 7;Cmboย -mb- |;ulbmเฅ ย ย b7o1ย mย 1_ |ย ัดho m- |;ulbm-uย ย bm|;um;|oย ย l bm|;um;|oย ย l ou-ย ou-ย loเงตัดbย oเฆ เฃ loเงตัดbย oเฆ เฃ ย ;uย Ch-1fb ย ;uย Ch-1fb ย ]jovย ;เฅ ย ]jovย ;เฅ bmล bmล |;um;|oย ย 1_ฤบ |;um;|oย ย 1_ฤบ ) u-l-1_ ) u-l-1_ v;uย bvย v;uย bvย rัด-1เฅ ย h- rัด-1เฅ ย h- l;7ย 1ย m- l;7ย 1ย m- l- loเงตัดbย oเฆ เฃ l- loเงตัดbย oเฆ เฃ ย ย vj-mb- ย vrovเฅ 0 ย -ย |ol-|ย ย oย -mย bm=oul-1fb ย ย uo|ล ย ย vj-mb- ย vrovเฅ 0 ย -ย |ol-|ย ย oย -mย bm=oul-1fb ย ย uo|ล m;f 7o r-1f;m|- ย - roเฆ u;7mb1|ย ;l ย b-7oloเฆ 1b " " ัดย 0 m;f 7o r-1f;m|- ย - roเฆ u;7mb1|ย ;l ย b-7oloเฆ 1b " " ัดย 0 ;ล l-bัดฤบ ;ล l-bัดฤบ oเงต; oเงต; ย |;m ย vrovเฅ 0 |;m vrovเฅ 0 ro|ย b;u7ย -เฃ ro|ย b;u7ย -เฃ |;ulbm |;ulbm ย bย ย |ย ฤท ย bย ย |ย ฤท ruย ย rolbm-เฃ o m-71_o7ย .1ย l |;ulbmb; ย bย ย |ย ฤท bm=ouloล ruย ย rolbm-เฃ o m-71_o7ย .1ย l |;ulbmb; ย bย ย |ย ฤท bm=ouloล ย -เฃ o ruย ;vย mb<1bย 0.7เงณ o7ย oj-mbย ย bย ย |ย ฤบ ย -เฃ o ruย ;vย mb<1bย 0.7เงณ o7ย oj-mbย ย bย ย |ย ฤบ

Powiadomienia Powiadomienia SMS SMS i e-mail i e-mail

roย ov|-f. roย ov|-f. ย -ย vย ; ย -ย vย ; ย ]o7m; ย ]o7m; b -h|ย -ัดm;ฤท b -h|ย -ัดm;ฤท 0;ย 0;ย 7o7-|hoย ย 1_ 7o7-|hoย ย 1_ m-hj-7เฅ ย ru-1ย r;uvom;ัดย ฤบ oเงตัดbย oเฆ เฃ ย v|-ย b;mb- -ย |oล m-hj-7เฅ ย ru-1ย r;uvom;ัดย ฤบ oเงตัดbย oเฆ เฃ ย v|-ย b;mb- -ย |oล l-|ย 1ย m;f l-|ย 1ย m;f -h1;r|-1fb -h1;r|-1fb ย ]jovย ;เฅ ย ]jovย ;เฅ bm|;um;|oย ย 1_ bm|;um;|oย ย 1_ 7o7-|hoล 7o7-|hoล ย o o71b.เงต- r;uvom;ัด u;f;v|u-1fbฤบ ย o o71b.เงต- r;uvom;ัด u;f;v|u-1fbฤบ

.25=<ร &, :'52ร (1,$ .25=<ร &, :'52ร (1,$ !-1fom-ัดbย -1f- 1ย -vย ru-1ย ัด;h-uย - b o71b.เงต;mb; !-1fom-ัดbย -1f- 1ย -vย ru-1ย ัด;h-uย - b o71b.เงต;mb; r;uvom;ัดย u;f;v|u-1fb r;uvom;ัดย u;f;v|u-1fb ;jm- vย m1_uombย -1f- |;ulbm-uย - 7ov|<rm;]o omล ัดbm; ;jm- vย m1_uombย -1f- |;ulbm-uย - 7ov|<rm;]o omล ัดbm; ย |;ulbm-uย ;l ย ruo]u-lb; l;7ย 1ย mย l ย |;ulbm-uย ;l ย ruo]u-lb; l;7ย 1ย mย l "r;jmb;mb; o0oย b.ย hย ruoย -7ย ;mb- ัดbv|ย "r;jmb;mb; o0oย b.ย hย ruoย -7ย ;mb- ัดbv|ย o1ย ;hย f.1ย 1_ m- ย 7ย b;ัด;mb; เฆ ย b-71ย ;เฅ o1ย ;hย f.1ย 1_ m- ย 7ย b;ัด;mb; เฆ ย b-71ย ;เฅ oเงตัดbย oเฆ เฃ -ย |ol-|ย 1ย m;f o0vjย ]b ย ]jovย ;เฅ oเงตัดbย oเฆ เฃ -ย |ol-|ย 1ย m;f o0vjย ]b ย ]jovย ;เฅ bm|;um;|oย ย 1_ bm|;um;|oย ย 1_ ัดoh-7- ย b;ัดohuo|m;]o u;f;v|uoย -mb- ย bย ย | ัดoh-7- ย b;ัดohuo|m;]o u;f;v|uoย -mb- ย bย ย | 7o vr;1f-ัดbv|เฅ ย 7o vr;1f-ัดbv|เฅ ย oย b-7olb;mb- " " b ;ล l-bัด ro|ย b;u7ย -f.1; oย b-7olb;mb- " " b ;ล l-bัด ro|ย b;u7ย -f.1; ruย ย f<1b; u;ย ;uย -1fbฤท ruย ย rolbm-f.1; ruย ย f<1b; u;ย ;uย -1fbฤท ruย ย rolbm-f.1; o m-71_o7ย .1ย l |;ulbmb; ย bย ย |ย o m-71_o7ย .1ย l |;ulbmb; ย bย ย |ย

35=(:$*$ 6<67(08 35=(:$*$ 6<67(08

E-mail:E-mail: kontakt@osoz.pl kontakt@osoz.pl | Tel.: |+48 Tel.:32+48 2093207209 05 07 05

20160125_KATALOG_PRODUKTร W_GOTOWY.indd 20160125_KATALOG_PRODUKTร W_GOTOWY.indd 62 62

64

OSOZ Polska 4/2017

15.03.2017 15.03.2017 12:10:15 12:10:15

1000MI02.01

62 | 62 |

1000MI02.01

ย b<hb |;lย ฤท เงต; |;ulbm-uย ัด;h-uย - ย 7ov|<rmb-mย ย u;f;ล ย b<hb |;lย ฤท เงต; |;ulbm-uย ัด;h-uย - ย 7ov|<rmb-mย ย u;f;ล v|u-1fb v|u-1fb omล ัดbm; omล ัดbm; ro0b;u-mย ro0b;u-mย f;v| f;v| 0;ย roเฆ u;7mbo 0;ย roเฆ u;7mbo ย vย v|;lย ย vย v|;lย l;7ย 1ย m;]oฤท l;7ย 1ย m;]oฤท loเงตัดbย - loเงตัดbย - f;v| f;v| f;]o f;]o -ย |ol-|ย 1ย m- -ย |ol-|ย 1ย m- -h|ย -ัดbล -h|ย -ัดbล ย -1f-ฤบ ย -1f-ฤบ omb;ย -เงต omb;ย -เงต " , " , ru-1ย f; ru-1ย f; ย 1ย -vb; ย 1ย -vb; uย ;1ย ย ย bv|ย lฤท uย ;1ย ย ย bv|ย lฤท h-เงต7ย ย rbv ย |;ulbm-uย ย bm|;um;|oย ย l f;v| m-|ย 1_lb-v| h-เงต7ย ย rbv ย |;ulbm-uย ย bm|;um;|oย ย l f;v| m-|ย 1_lb-v| ย b7o1ย mย ย b7o1ย mย ย |;ulbm-uย ย ย |;ulbm-uย ย ย rัด-1เฅ ย 1;ฤบ ย rัด-1เฅ ย 1;ฤบ o7o0m- o7o0m- vย |ย -1f- vย |ย -1f- l- lb;fv1; ย |;ulbm-uย ย bm|;um;|oย ย lฤท h|เฅ uย -h|ย -ัดbย ย ล l- lb;fv1; ย |;ulbm-uย ย bm|;um;|oย ย lฤท h|เฅ uย -h|ย -ัดbย ย ล f; vb< m- 0b;เงต.1o ย u-ย ย h-เงต7ย l ย rbv;l ย ruoย -7ย omย l f; vb< m- 0b;เงต.1o ย u-ย ย h-เงต7ย l ย rbv;l ย ruoย -7ย omย l ruย ;ย ruย ;ย r;uvom;ัด r;uvom;ัด u;f;v|u-1fbฤบ u;f;v|u-1fbฤบ ย b<hb ย b<hb |;lย |;lย o0- o0- |;ulbm-uย ; |;ulbm-uย ;

s y s t e m y i s p r z Ä&#x2122; t

KAMSOFT S.A.

1000MI02.01

INTERAKCJE LEKĂ&#x201C;W = Ă&#x201D;<:12Ă?&,Ă&#x20AC;

Zeskanuj kod, aby uzyskaÄ&#x2021; wiÄ&#x2122;cej informacji

OSOZ-FUMIN

m|;u-h1f; ;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x152; ŕ˘&#x201C;Â&#x2039;Â&#x2030;moŕŚ&#x2039;1b. |o uoÂ&#x152;Â&#x2030;b.Â&#x152;-mb; 7ov|<rm; 7Ń´- -r|;h Â&#x2030; u-l-1_ |Â&#x2030;-u|;]o "Â&#x2039;v|;lÂ&#x2020; 1_uomÂ&#x2039; ,7uoÂ&#x2030;b- roÂ&#x152;Â&#x2030;-Ń´-f.1; bm=ouloÂ&#x2030;-ŕŁ&#x20AC; r-1f;m|ŕĽ&#x2022;Â&#x2030; o Â&#x152;-v-7-1_ 0;Â&#x152;rb;1Â&#x152;m;f =-ul-ho|;u-rbbÄş ;Â&#x152;roŕŚ&#x2039;u;7mbo ro71Â&#x152;-v vruÂ&#x152;;7-৾Â&#x2039; Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; =-ul-1;Â&#x2020;|- o|uÂ&#x152;Â&#x2039;lÂ&#x2020;f; bm=oul-1f; o ro|;m1f-Ń´mÂ&#x2039;1_ bm|;u-h1f-1_ Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x152; ro৾Â&#x2039;Â&#x2030;b;mb;lÄş

OSOZ Polska 4/2017

FARMACJA

Interakcje pomiÄ&#x2122;dzy lekami i ĹźywnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; niebezpieczne dla pacjenta. Ich kontrola bezpoĹ&#x203A;rednio w aptece to waĹźny element opieki farmaceutycznej.

65

| 127

s y s t e m y i s p r z Ä&#x2122; t

INTERAKCJE INTERAKCJE OSOZ-FUMIN /(.Â&#x201C;: = Ă&#x201D;<:12Ă?&,Ă&#x20AC; OSOZ-FUMIN/(.Â&#x201C;: = Ă&#x201D;<:12Ă?&,Ă&#x20AC;

NR. KAT.NR. 8320PI04.11 KAT. 8320PI04.11

Automatyczna Integracja Automatyczna Integracja kontrola interakcji aptecznym kontrola interakcji z systemem z systemem aptecznym

Komunikaty podczaspodczas Komunikaty o0vjÂ&#x2020;]b r-1f;m|o0vjÂ&#x2020;]b r-1f;m|-

)b-7oloŕŚ&#x2039;1b )b-7oloŕŚ&#x2039;1b SMS i e-mail SMS i e-mail

,112:$&<-1( 52=:,Ă&#x20AC;=$1,$ ,112:$&<-1( 52=:,Ă&#x20AC;=$1,$

.25=<Ă?&, :'52Ă&#x201D;(1,$ .25=<Ă?&, :'52Ă&#x201D;(1,$

m|;u-h1f; ;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; ;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x152; ŕ˘&#x201C;Â&#x2039;Â&#x2030;moŕŚ&#x2039;1b. |o uoÂ&#x152;Â&#x2030;b.Â&#x152;-mb; roÂ&#x152;Â&#x2030;--roÂ&#x152;Â&#x2030;- m|;u-h1f; Â&#x152; ŕ˘&#x201C;Â&#x2039;Â&#x2030;moŕŚ&#x2039;1b. |o uoÂ&#x152;Â&#x2030;b.Â&#x152;-mb; Ń´-f.1; Ń´-f.1; m- vru-Â&#x2030;m; b vÂ&#x152;Â&#x2039;0hb; bm=ouloÂ&#x2030;-mb; r-1f;m|ŕĽ&#x2022;Â&#x2030; m- vru-Â&#x2030;m; b vÂ&#x152;Â&#x2039;0hb; bm=ouloÂ&#x2030;-mb; r-1f;m|ŕĽ&#x2022;Â&#x2030; o Â&#x152;-v-7-1_ ruÂ&#x152;Â&#x2039;floÂ&#x2030;-mb- Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030;Äş Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030;Äş -ul-1;Â&#x2020;|- o|uÂ&#x152;Â&#x2039;- o|uÂ&#x152;Â&#x2039;o Â&#x152;-v-7-1_ ruÂ&#x152;Â&#x2039;floÂ&#x2030;-mb- -ul-1;Â&#x2020;|- lÂ&#x2020;f; bm=oul-1f; o ro|;m1f-Ń´mÂ&#x2039;1_ bm|;u-h1f-1_ Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; lÂ&#x2020;f; bm=oul-1f; o ro|;m1f-Ń´mÂ&#x2039;1_ bm|;u-h1f-1_ Â&#x152; ro৾Â&#x2039;Â&#x2030;b;mb;l ou-Â&#x152; Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x152; bmmÂ&#x2039;lb Ń´;h-lb 0;Â&#x152;roŕŚ&#x2039;u;7mbo Â&#x152; ro৾Â&#x2039;Â&#x2030;b;mb;l ou-Â&#x152; Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x152; bmmÂ&#x2039;lb Ń´;h-lb 0;Â&#x152;roŕŚ&#x2039;u;7mbo Â&#x2030; |u-h1b; o0vjÂ&#x2020;]b r-1f;m|-Äş &vjÂ&#x2020;]- 7ov|<rm- f;v| 7Ń´- Â&#x2030; |u-h1b; o0vjÂ&#x2020;]b r-1f;m|-Äş &vjÂ&#x2020;]- 7ov|<rm- f;v| 7Ń´- -r|;h Â&#x2030; u-l-1_ |Â&#x2030;-u|;]o "Â&#x2039;v|;lÂ&#x2020; 1_uomÂ&#x2039; ,7uoÂ&#x2030;b-Äş -r|;h Â&#x2030; u-l-1_ |Â&#x2030;-u|;]o "Â&#x2039;v|;lÂ&#x2020; 1_uomÂ&#x2039; ,7uoÂ&#x2030;b-Äş

)7uo৾;mb; uoÂ&#x152;Â&#x2030;b.Â&#x152;-mb- roÂ&#x152;Â&#x2030;-Ń´-Äš )7uo৾;mb; uoÂ&#x152;Â&#x2030;b.Â&#x152;-mb- roÂ&#x152;Â&#x2030;-Ń´-Äš ,-70-ŕŁ&#x20AC; o Â&#x2030;Â&#x2039;voh. f-hoŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; o0vjÂ&#x2020;]b r-1f;m|- b f;]o ,-70-ŕŁ&#x20AC; o Â&#x2030;Â&#x2039;voh. f-hoŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; o0vjÂ&#x2020;]b r-1f;m|- b f;]o 0;Â&#x152;rb;1Â&#x152;;ŕĽ&#x2030;v|Â&#x2030;o Â&#x2030; 1Â&#x152;-vb; =-ul-ho|;u-rbb 0;Â&#x152;rb;1Â&#x152;;ŕĽ&#x2030;v|Â&#x2030;o Â&#x2030; 1Â&#x152;-vb; =-ul-ho|;u-rbb o7mb;ŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; roÂ&#x152;bol orb;hb =-ul-1;Â&#x2020;|Â&#x2039;1Â&#x152;m;f o7mb;ŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; roÂ&#x152;bol orb;hb =-ul-1;Â&#x2020;|Â&#x2039;1Â&#x152;m;f

) |u-h1b; vruÂ&#x152;;7-৾Â&#x2039;ġ ho7 , Ń´;hÂ&#x2020; f;v| -Â&#x2020;|ol-|Â&#x2039;1Â&#x152;mb; ) |u-h1b; vruÂ&#x152;;7-৾Â&#x2039;ġ ho7 , Ń´;hÂ&#x2020; f;v| -Â&#x2020;|ol-|Â&#x2039;1Â&#x152;mb; Â&#x2030;Â&#x2039;vÂ&#x2039;j-mÂ&#x2039; 7o vÂ&#x2039;v|;lÂ&#x2020; " ,ġ " ,ġ ]7Â&#x152;b; m-v|<rÂ&#x2020;f; hom|uoŃ´- Â&#x2030;Â&#x2039;vÂ&#x2039;j-mÂ&#x2039; 7o vÂ&#x2039;v|;lÂ&#x2020; ]7Â&#x152;b; m-v|<rÂ&#x2020;f; hom|uoŃ´- bm|;u-h1fbÄş ) ruÂ&#x152;Â&#x2039;r-7hÂ&#x2020; Â&#x2030;Â&#x2039;huÂ&#x2039;1b- bm|;u-h1fb Ń´;hÂ&#x2020; Â&#x152; ৾Â&#x2039;Â&#x2030;bm|;u-h1fbÄş ) ruÂ&#x152;Â&#x2039;r-7hÂ&#x2020; Â&#x2030;Â&#x2039;huÂ&#x2039;1b- bm|;u-h1fb Ń´;hÂ&#x2020; Â&#x152; ৾Â&#x2039;Â&#x2030;moŕŚ&#x2039;1b. Ń´Â&#x2020;0 Ń´;hÂ&#x2020; Â&#x152; bmmÂ&#x2039;lb Ń´;h-lbġ m- lomb|ouÂ&#x152;; =-ul-1;Â&#x2020;moŕŚ&#x2039;1b. Ń´Â&#x2020;0 Ń´;hÂ&#x2020; Â&#x152; bmmÂ&#x2039;lb Ń´;h-lbġ m- lomb|ouÂ&#x152;; =-ul-1;Â&#x2020;|Â&#x2039; rof-Â&#x2030;b- vb< v|ovoÂ&#x2030;mÂ&#x2039; holÂ&#x2020;mbh-|Äş o7Â&#x2020;j o7Â&#x2020;j Â&#x2030;Â&#x2039;huÂ&#x2039;Â&#x2030;- |Â&#x2039; rof-Â&#x2030;b- vb< v|ovoÂ&#x2030;mÂ&#x2039; holÂ&#x2020;mbh-|Äş Â&#x2030;Â&#x2039;huÂ&#x2039;Â&#x2030;- bm|;u-h1f; rolb<7Â&#x152;Â&#x2039; vÂ&#x2020;0v|-m1f-lb 1Â&#x152;Â&#x2039;mmÂ&#x2039;lb Â&#x152;-Â&#x2030;-u|Â&#x2039;lb bm|;u-h1f; rolb<7Â&#x152;Â&#x2039; vÂ&#x2020;0v|-m1f-lb 1Â&#x152;Â&#x2039;mmÂ&#x2039;lb Â&#x152;-Â&#x2030;-u|Â&#x2039;lb Â&#x2030; Ń´;h-1_ġ f-h uŕĽ&#x2022;Â&#x2030;mb;৾ lb<7Â&#x152;Â&#x2039; |Â&#x2039;lb vÂ&#x2020;0v|-m1f-lb - vhj-7Â&#x2030; Ń´;h-1_ġ f-h uŕĽ&#x2022;Â&#x2030;mb;৾ lb<7Â&#x152;Â&#x2039; |Â&#x2039;lb vÂ&#x2020;0v|-m1f-lb - vhj-7mbh-lb ro৾Â&#x2039;Â&#x2030;b;mb-Äş mbh-lb ro৾Â&#x2039;Â&#x2030;b;mb-Äş

,Â&#x2030;b<hvÂ&#x152;Â&#x2039;ŕŁ&#x20AC; Â&#x152;-Â&#x2020;=-mb; r-1f;m|- 7o -r|;hbġ Â&#x2030; h|ŕĽ&#x2022;u;f ,Â&#x2030;b<hvÂ&#x152;Â&#x2039;ŕŁ&#x20AC; Â&#x152;-Â&#x2020;=-mb; r-1f;m|- 7o -r|;hbġ Â&#x2030; h|ŕĽ&#x2022;u;f o|uÂ&#x152;Â&#x2039;l-j r;jm. b =-1_oÂ&#x2030;. rou-7< ou-Â&#x152; o71Â&#x152;Â&#x2020;jġ o|uÂ&#x152;Â&#x2039;l-j r;jm. b =-1_oÂ&#x2030;. rou-7< ou-Â&#x152; o71Â&#x152;Â&#x2020;jġ ৾; =-ul-1;Â&#x2020;|- 70- o f;]o Â&#x152;7uoÂ&#x2030;b; ৾; =-ul-1;Â&#x2020;|- 70- o f;]o Â&#x152;7uoÂ&#x2030;b; o7mb;ŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; ŕŚ&#x2039;Â&#x2030;b-7oloŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; r-1f;m|ŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x2030; Â&#x152;-hu;vb; o7mb;ŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; ŕŚ&#x2039;Â&#x2030;b-7oloŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; r-1f;m|ŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x2030; Â&#x152;-hu;vb; Â&#x2030;Â&#x2039;v|<roÂ&#x2030;-mb- bm|;u-h1fb Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x152; ৾Â&#x2039;Â&#x2030;moŕŚ&#x2039;1b. Â&#x2030;Â&#x2039;v|<roÂ&#x2030;-mb- bm|;u-h1fb Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x152; ৾Â&#x2039;Â&#x2030;moŕŚ&#x2039;1b.

35=(:$*$ 6<67(08 35=(:$*$ 6<67(08 -ul-1;Â&#x2020;|- l- lo৾ѴbÂ&#x2030;oŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; Â&#x2030;Â&#x2039;7uÂ&#x2020;hoÂ&#x2030;-mb- Â&#x2030;Â&#x2039;ŕŚ&#x2039;Â&#x2030;b;|Ń´om;f -ul-1;Â&#x2020;|- l- lo৾ѴbÂ&#x2030;oŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; Â&#x2030;Â&#x2039;7uÂ&#x2020;hoÂ&#x2030;-mb- Â&#x2030;Â&#x2039;ŕŚ&#x2039;Â&#x2030;b;|Ń´om;f bm=oul-1fbġ Â&#x2030;Â&#x2039;vj-mb- f;f m- -7u;v r-1f;m|- Ń´Â&#x2020;0 Â&#x152;- Ń´Â&#x2020;0 Â&#x152;- bm=oul-1fbġ Â&#x2030;Â&#x2039;vj-mb- f;f m- ;Ĺ&#x160;l-bŃ´ -7u;v ;Ĺ&#x160;l-bŃ´ r-1f;m|- roŕŚ&#x2039;u;7mb1|Â&#x2030;;l Â&#x2030;b-7oloŕŚ&#x2039;1b " "Äş )ruoÂ&#x2030;-7Â&#x152;;mb; -7u;roŕŚ&#x2039;u;7mb1|Â&#x2030;;l Â&#x2030;b-7oloŕŚ&#x2039;1b " "Äş )ruoÂ&#x2030;-7Â&#x152;;mb; -7u;vÂ&#x2020; ;Ĺ&#x160;l-bŃ´ ou-Â&#x152; mÂ&#x2020;l;uÂ&#x2020; |;Ń´;=omÂ&#x2020; holŕĽ&#x2022;uhoÂ&#x2030;;]o r-1f;m|- vÂ&#x2020; ;Ĺ&#x160;l-bŃ´ ou-Â&#x152; mÂ&#x2020;l;uÂ&#x2020; |;Ń´;=omÂ&#x2020; holŕĽ&#x2022;uhoÂ&#x2030;;]o r-1f;m|- lo৾ѴbÂ&#x2030;; f;v| 0;Â&#x152;roŕŚ&#x2039;u;7mbo Â&#x2030; vÂ&#x2039;v|;lb; -r|;1Â&#x152;mÂ&#x2039;lÄş lo৾ѴbÂ&#x2030;; f;v| 0;Â&#x152;roŕŚ&#x2039;u;7mbo Â&#x2030; vÂ&#x2039;v|;lb; -r|;1Â&#x152;mÂ&#x2039;lÄş ;ŕŚ&#x2039;Ń´b r-1f;m| rovb-7- m7Â&#x2039;Â&#x2030;b7Â&#x2020;-Ń´m; om|o om|o ,7uoÂ&#x2030;o|m; ;ŕŚ&#x2039;Ń´b r-1f;m| rovb-7- m7Â&#x2039;Â&#x2030;b7Â&#x2020;-Ń´m; ,7uoÂ&#x2030;o|m; b oh-৾; =-ul-1;Â&#x2020;1b; vÂ&#x2030;of. -u|< ,7uoÂ&#x2030;b-ġ hom|uoŃ´- bm|;b oh-৾; =-ul-1;Â&#x2020;1b; vÂ&#x2030;of. -u|< ,7uoÂ&#x2030;b-ġ hom|uoŃ´- bm|;u-h1fb f;v| f;vÂ&#x152;1Â&#x152;; r;jmb;fvÂ&#x152;-Äş );uÂ&#x2039;Ch-1f- bm|;u-h1fb f;v| u-h1fb f;v| f;vÂ&#x152;1Â&#x152;; r;jmb;fvÂ&#x152;-Äş );uÂ&#x2039;Ch-1f- bm|;u-h1fb f;v| 0oÂ&#x2030;b;l uoÂ&#x152;vÂ&#x152;;uÂ&#x152;om- o vru-Â&#x2030;7Â&#x152;-mb; Â&#x2030;rbvŕĽ&#x2022;Â&#x2030; o -h|Â&#x2020;-Ń´mb; 0oÂ&#x2030;b;l uoÂ&#x152;vÂ&#x152;;uÂ&#x152;om- o vru-Â&#x2030;7Â&#x152;-mb; Â&#x2030;rbvŕĽ&#x2022;Â&#x2030; o -h|Â&#x2020;-Ń´mb; Â&#x152;-৾Â&#x2039;Â&#x2030;-mÂ&#x2039;1_ Ń´;h-1_ġ Â&#x152;-rbv-mÂ&#x2039;1_ m- hom1b; r-1f;m|-Äş Â&#x152;-৾Â&#x2039;Â&#x2030;-mÂ&#x2039;1_ Ń´;h-1_ġ Â&#x152;-rbv-mÂ&#x2039;1_ m- hom1b; r-1f;m|-Äş

| Tel.: +48| Tel.: 32 209 128 | E-mail: kontakt@osoz.pl E-mail: kontakt@osoz.pl +48073205209 07 05

20160125_KATALOG_PRODUKTĂ&#x201C;W_GOTOWY.indd 128 20160125_KATALOG_PRODUKTĂ&#x201C;W_GOTOWY.indd 128

66

OSOZ Polska 4/2017

23.03.2017 15:20:44 15:20:44 23.03.2017

1000MI02.01

128 |

1000MI02.01

!oÂ&#x152;Â&#x2030;b.Â&#x152;-mb; roÂ&#x152;Â&#x2030;-Ń´- ro7mb;ŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; roÂ&#x152;bol o0vjÂ&#x2020;]b r-1f;m|-ġ !oÂ&#x152;Â&#x2030;b.Â&#x152;-mb; roÂ&#x152;Â&#x2030;-Ń´- ro7mb;ŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; roÂ&#x152;bol o0vjÂ&#x2020;]b r-1f;m|-ġ - |Â&#x2039;l v-lÂ&#x2039;l Â&#x152;Â&#x2030;b<hvÂ&#x152;Â&#x2039;ŕŁ&#x20AC; f;]o Â&#x152;-Â&#x2020;=-mb; 7o -r|;hbÄş -1f;m| - |Â&#x2039;l v-lÂ&#x2039;l Â&#x152;Â&#x2030;b<hvÂ&#x152;Â&#x2039;ŕŁ&#x20AC; f;]o Â&#x152;-Â&#x2020;=-mb; 7o -r|;hbÄş -1f;m| 0;Â&#x152;roŕŚ&#x2039;u;7mbo o7 =-ul-1;Â&#x2020;|Â&#x2039; 7oÂ&#x2030;b-7Â&#x2020;f; vb<ġ f-hb1_ vhj-70;Â&#x152;roŕŚ&#x2039;u;7mbo o7 =-ul-1;Â&#x2020;|Â&#x2039; 7oÂ&#x2030;b-7Â&#x2020;f; vb<ġ f-hb1_ vhj-7mbhŕĽ&#x2022;Â&#x2030; roh-uloÂ&#x2030;Â&#x2039;1_ roÂ&#x2030;bmb;m Â&#x2020;mbh-ŕŁ&#x20AC; Â&#x2030; |u-h1b; Â&#x152;-৾Â&#x2039;Â&#x2030;-mbhŕĽ&#x2022;Â&#x2030; roh-uloÂ&#x2030;Â&#x2039;1_ roÂ&#x2030;bmb;m Â&#x2020;mbh-ŕŁ&#x20AC; Â&#x2030; |u-h1b; Â&#x152;-৾Â&#x2039;Â&#x2030;-mb- Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030;ġ 0Â&#x2039; f;]o Ń´;1Â&#x152;;mb; ruÂ&#x152;;0b;]-jo ru-Â&#x2030;b7joÂ&#x2030;oÄş mb- Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030;ġ 0Â&#x2039; f;]o Ń´;1Â&#x152;;mb; ruÂ&#x152;;0b;]-jo ru-Â&#x2030;b7joÂ&#x2030;oÄş

4Th European Congress on eCardiology & eHealth 8 th - 10 th November 2017

Berlin, Germany

CONNECTING CLINICIANS AND TECHNOLOGY TO IMPLEMENT EHEALTH IN DAILY PRACTICE

JOIN THE LEADERS IN eHEALTH AND eCARDIOLOGY !

3 days of site visits, hands-on demos, interactive sessions & networking TOPICS

CROSS SESSIONS TO CONFRONT PERSPECTIVES NEW

B Advances in mobile health in healthcare delivery B e-Imaging: next generation on cardiovascular imaging B Multidisciplinary models of care and remote patient monitoring B Telemedicine: safety, quality, reimbursement – where do we stand today?

B eHealth and cyber security B New telemedical approaches and devices in chronic heart failure B e-Intervention and acute cardiac care: developments and applications B Update on studies for remote patient management for heart failure patients B How to successfully design and deploy an eHealth solution B eHealth in primary and secondary prevention on cardiovascular disease B How big data could enhance clinical performance

❶ Beyond the pills - Drug therapy and digitalization ❷ Who owns my data? ❸ eRhythm and mobile technologies ❹ Business models and solutions ❺ Smartphones for cardiac monitoring: gadgets or clinical tools? ❻ ePublishing: Navigating the expanding knowledge arena: new frontiers in science

2016 stats:

450

participants 2% Institution/Government 12% Researchers 18% Students 29% Cardiologists and other healthcare professionals

34

countries represented Specialty 1% Press/Media 38% Industry (device manufacturer, technology developer, etc.)

Programme and details on www.e-cardiohealth.com

TALIZACJA