OSOZ Polska by OSOZ Polska

OSOZ

System

Ochrony

Zdrowia

www.osoz .pl

2018 POLSK A

4 / 2018

ISSN 1897-5828, cena 10 zł (zawiera 8% VAT)

Otwart y

CYFRYZACJA, JAKOŚĆ,

SUKCESY OCHRONY ZDROWIA

EDM W SZPITALU

Wywiad z Michałem Bedlickim, Zastępcą Dyrektora Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia.

Kim są laureaci konkursu czasopisma OSOZ Polska? Relacja z Gali Liderów 2018.

Przejście na elektroniczną dokumentację medyczną jest łatwiejsze niż mogłoby się wydawać.

AKREDYTACJA

CZAS ZREZYGNOWAĆ Z PAPIERU

LIDERZY OCHRONY ZDROWIA

2018

GRATULUJEMY LAUREATOM 12. EDYCJI KONKURSU!

Plebiscyt Liderów Ochrony Zdrowia od 12 lat nagradza wartościowe inicjatywy, postawy i osiągnięcia na rynku ochrony zdrowia i farmacji. Laureatów wybiera niezależna Kapituła złożona z autorytetów rynku ochrony zdrowia, a od uczestników nie są pobierane żadne opłaty. Podczas finałowej Gali w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, w obecności 1200 gości, wręczono statuetki tegorocznym laureatom.

NOWA EDYCJA KONKURSU RUSZA JUŻ 9 LISTOPADA 2018 ROKU! WWW.OSOZ.PL/LIDER2018

Nota bene

Cambridge Analytica, dziękujemy Sześć tygodni po skandalu z nielegalnym wykorzystaniem danych użytkowników Facebooka, firma Cambridge Analytica ogłosiła upadłość. Co łączy ochronę zdrowia z głośną sprawą i dlaczego dane osobowe są dziś tak cennym zasobem?

Artur Olesch Redakcja Czasopisma OSOZ Polska OSOZ World  redakcja@osoz.pl Czytaj bieżące wydanie w aplikacji mobilnej OSOZ News

Założona w 2014 roku firma Cambridge Analytica zajmowała się od początku zbieraniem i analizą danych na temat potencjalnych wyborców. Celem działalności było zaangażowanie dużych zbiorów informacji (big data) do prowadzenia indywidualizowanych kampanii politycznych online (tzw. mikrotargetowanie) i tym samym zwiększanie ich skuteczności. Dziś Internet pozwala elastycznie personalizować treści, które widzimy na ekranie komputera, w zależności od naszych innych aktywności w sieci www. Z kolei Facebook – posiadający już 2,2 miliardów aktywnych użytkowników – stwarza na tym polu nieskończone możliwości. To kopalnia wiedzy o zachowaniach, preferencjach, stylu życia, poglądach i potrzebach ludzi. Publikowane dane, znajomi, kliknięcia, lajki czy miejsca logowania się mówią o nas bardzo dużo, tworzą profil psychologiczny konsumenta i wyborcy. Do tej wiedzy sięgnęła też Cambridge Analytica zapraszając do wypełnienia testu personalnego i preferencji politycznych 32 000 amerykańskich wyborców. Każdy wypełniający mógł liczyć na wynagrodzenie 2–5 USD. Sęk w tym, że dostęp do ankiety wymagał zalogowania się do Facebooka, skąd aplikacja zbierała także inne dane respondenta oraz dane z kont jego przyjaciół. W ten sposób „wyciekły” informacje ok. 87 milionów użytkowników Facebooka. Na podstawie specjalnych algorytmów tworzono następnie szczegółowe profile zachowań, które wykorzystano do indywidualizowanych kampanii. Afera doprowadziła nie tylko do upadku firmy Cambridge Analytica, wstrząsnęła również fundamentami największego na świecie portalu społecznościowego. Z perspektywy czasu najważniejsze są jednak jej pozytywne skutki. Firmy i organizacje gromadzące dane i operujące na informacjach wrażliwych – w tym zwłaszcza działające w ochronie zdrowia – a nie dbające w należyty sposób o ich bezpieczeństwo, muszą się liczyć z poważnymi konsekwencjami. Dysponowanie danymi wiąże się z odpowiedzialnością, wymaga bezkompromisowej transparentności zamiast niezrozumiałych formuł o przetwarzaniu danych pisanych małym drukiem, otwartego dialogu z tymi, którzy te informacje powierzają. Bez zaufania pacjentów nie uda się digitalizacja ochrony zdrowia. To zaufanie buduje się bardzo długo i jednocześnie można je stracić w kilka tygodni, co pokazała sprawa z Cambridge Analytica.

OSOZ POLSKA 2018

ROZMOWY

aktualności

W KADRZE

Innowacje na ratunek

pytanie

Michał Bedlicki: Cyfryzacja, jakość, akredytacja

Nad jakimi nowymi rozwiązaniami w zakresie zdrowia cyfrowego pracuje Komisja Europejska?

10 14

Rynek zdrowia w pigułce KONGRES OSOZ 2018

PRAKTYcznie

RADAR ZDROWOTNY

E-DOKUMENTACJA MEDYCZNA Jak nie informatyzować szpitala

Alergia, grypa i przeziębienie w czerwcu 2018

INNOWACJE

Legislacja Kolejne podwyżki

Międzysektorowa debata o nowym modelu ochrony zdrowia

SMART CITY Nicole Swoboda: Zdrowie w inteligentnych miastach

Czy e-dowód opóźni wdrażanie e-zdrowia?

POZIOM USŁUG

E-ZDROWIE NA ŚWIECIE Przegląd międzynarodowej prasy

Aplikacje medyczne

DYLEMATY MENEDŻERA Elektroniczna dokumentacja medyczna. Czy już ją mamy?

Wizualizacja chorób kardiologicznych, źródło wiedzy naukowej, zmiana zachowań krok po kroku

Pomoc w rzucaniu palenia, detekcja zawału serca itd.

20 22

KONTRARGUMENT Sztuczna, ale czy lepsza?

Infografika Technologie ubieralne

STREFA START-UP Domowy stetoskop

LABORATORIUM TECHNOLOGII POZ PLUS: nie ma koordynacji bez informatyzacji

nowe idee

NOWOŚCI / WYNALAZKI

RAPORT 10 technologii cyfrowych, które wpłyną na ochronę zdrowia

RAPORT

TECHNOLOGIE

LIDERZY OCHRONY ZDROWIA 2018 Sylwetki laureatów 12. edycji Konkursu

DLA SZPITALA Obchód lekarski

DLA PODMIOTU MEDYCZNEGO Zintegrowany system obsługi przychodni

MONITOR ZDROWOTNY

FELIETON Pacjenci z koszykami

RANKINGI PEX Firmy i produkty (marzec 2018)

MONITOR EPIDEMIOLOGICZNY Mapy zdrowotne kraju (marzec 2018)

» Istnieje mocny związek pomiędzy informatyzacją szpitala a uzyskaną akredytacją.« Michał Bedlicki | Zastępca Dyrektora CMJOZ | str. 36

OSOZ Polska 4/2018

Monitor farmacji Rynek farmaceutyczny (marzec 2018)

Monitor rynku leKÓW Szczepionki

W social media

» To mobilizacja do nowych pomysłów poprawiających jakość życia pacjentów.« Dr n. med. Łukasz Krakowczyk | Brylantowy Lider Ochrony Zdrowia 2018 | str. 24

Zmiana to kwestia czasu. Jeszcze 10 lat temu, aby posłuchać muzyki, musieliśmy najpierw poszukać płyty w szufladzie, potem umieścić ją w odtwarzaczu CD. Dziś mamy nieograniczony dostęp do muzyki online dzięki takim serwisom jak Spotify. Analogiczna transformacja czeka ochronę zdrowia. Zamiast iść do lekarza czy wstukiwać w Google listę objawów, za kilka lat pierwszą czynnością w przypad-

90%

ku pogorszenia stanu zdrowia będzie włączenie aplikacji opartej na sztucznej inteligencji. Takie rozwiązania już istnieją.

Odsetek ankietowanych, którzy chcieliby mieć dostęp do danych na temat własnego zdrowia. Badaniem objęto mieszkańców Unii Europejskiej. 80% mieszkańców UE jest gotowych dzielić się informacjami z kartoteki medycznej.

17,8 mld

Tyle będzie warty ($) do 2021 roku rynek urządzeń ubieralnych (tzw. wearables) mierzących parametry zdrowia. Obecnie jest to ok. 1 mld $. Najpopularniejszym zastosowaniem wearables jest monitorowanie aktywności fizycznej.

Cyfryzacja. Tematy 2018 Jakie nowe trendy zdominują zdrowie cyfrowe w najbliższych miesiącach? Które trudności trzeba pokonać dla szybszego rozwoju nowych technologii? Czego oczekują pacjenci? Relacja z europejskiego kongresu e-zdrowia.

Komisja Europejska kieruje uwagę w kierunku e-zdrowia. W przedstawionej z końcem kwietnia propozycji rozwiązań znalazły się m.in. postulaty dotyczące większego zaangażowania narzędzi cyfrowych w profilaktyce, łatwiejszego dostępu do danych dzięki elektronicznym kartotekom, otwartego wykorzystania danych do celów naukowych.

online / offline

Rada Naukowa OSOZ (kolejność alfabetyczna, stan na kwiecień 2018 r., liczba członków Rady: 99 osób)

KONGRES OSOZ 2018 Oglądaj relację wideo Pobierz prezentacje prelegentów Czytaj podsumowanie wydarzenia Poznaj datę kolejnej edycji konferencji

www.osoz.pl/kongresOSOZ

1. prof. dr hab. n. med. Ryszard Andrzejak, 2. prof. dr hab. Piotr Andziak, 3. dr hab. n. med. Małgorzata Baka-Ostrowska, 4. dr Marek Balicki, 5. dr hab. n. med. Rafał Białynicki-Birula, 6. prof. dr hab. n. med. Bożena Birkenfeld, 7. prof. dr hab. n. med. Andrzej Bohatyrewicz, 8. dr hab. med. prof. UJ Małgorzata Bulanda, 9. dr n. med. Małgorzata Czyżewska, 10. dr hab. n. med. (prof. PAN) Marek Durlik, 11. lek. med. Michał Ekkert, 12. dr n. med. Emilia Filipczyk-Cisarż, 13. lek. med. Halina Flisiak-Antonijczuk, 14. prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, 15. prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki, 16. prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzki, 17. dr hab. inż. Antoni Grzanka, 18. prof. dr hab. Edmund Grześkowiak, 19. dr n. farm. Jerzy Hennig, 20. prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Herman, 21. prof. dr hab. Tomasz Hermanowski, 22. dr med. Andrzej Horoch, 23. prof. dr hab. n. med. Jacek Imiela, 24. dr n. med. Maria Jagas, 25. prof. dr hab. Jerzy Janecki, 26. prof. dr hab. n. med. Marek Jarema, 27. prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Jarmundowicz, 28. prof. dr hab. Mirosław Jarosz, 29. Urszula Jaworska, 30. mgr Renata Jażdż-Zaleska, 31. prof. dr hab. n. med. Sergiusz Jóźwiak, 32. prof. dr hab. n. med. Piotr Kaliciński, 33. prof. dr hab. Roman Kaliszan, 34. prof. dr hab. n. med. Danuta Karczewicz, 35. prof. dr hab. med. Przemysław Kardas, 36. prof. dr hab. n. med. Andrzej Kaszuba, 37. prof. dr hab. n. med. Wanda Kawalec, 38. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy E. Kiwerski, 39. prof. dr hab. n. med. Marian Klinger, 40. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy Kołodziej, 41. prof. dr hab. n. med. Jerzy R. Kowalczyk, 42. dr n. med. Robert Kowalczyk, 43. dr n. med. Jacek Kozakiewicz, 44. lek. Ryszard Kozłowski, 45. prof. dr hab. n. med. Leszek Królicki, 46. prof. dr hab. Maciej Krzakowski, 47. prof. dr hab., dr h.c. mult. Andrzej Książek, 48. prof. dr hab. Teresa Kulik, 49. prof. dr hab. n. med. Jan Kulpa, 50. prof. dr hab. n. med. Wojciech Kustrzycki, 51. dr hab. (prof. UMK) Krzysztof Kusza, 52. dr n. med. Krzysztof Kuszewski, 53. dr n. med. Aleksandra LewandowiczUszyńska, 54. prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński, 55. prof. dr hab. n. med. Witold Lukas, 56. prof. dr hab. n. med. Romuald Maleszka, 57. prof. dr hab. n. med. Paweł Małdyk, 58. dr n. med. Beata MałeckaLibera, 59. prof. dr hab. Grażyna Mielnik-Niedzielska, 60. prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło, 61. prof. dr hab. n. med. Janusz Moryś, 62. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz, 63. prof. dr hab. n. med. Wojciech Nowak, 64. prof. dr hab. n. med. Krystyna Olczyk, 65. prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, 66. dr hab. n. med. Krystyna Pawlas, 67. prof. dr hab. inż. Grzegorz Pawlicki, 68. prof. dr hab. n. med. Irena Ponikowska, 69. prof. zw. dr hab. n. med. Stanisław Radowicki, 70. dr n. med. Andrzej Rakowski, 71. dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk, 72. prof. dr hab. med. Kazimierz RoszkowskiŚliż, 73. prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, 74. dr hab. n. med. Leszek Sagan, 75. prof. dr hab. Bolesław Samoliński, 76. prof. dr hab. Maria Małgorzata Sąsiadek, 77. dr hab. med. (prof. UJ) Maciej Siedlar, 78. dr hab. n. med. Waldemar Skawiński, 79. lek. Maciej Sokołowski, 80. prof. dr hab. n. med. Jerzy Stelmachów, 81. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek, 82. prof. dr hab. n. med. Jerzy Strużyna, 83. prof. dr hab. n. med. Andrzej Szawłowski, 84. prof. dr hab. n. med. Cezary Szczylik, 85. dr hab. n. med. prof. nadzw. Zbigniew Śliwiński, 86. dr n. med. Jakub Śmiechowicz, 87. prof. dr hab. n. med. Barbara Świątek, 88. dr n. med. Jakub Trnka, 89. prof. dr hab. n. med. Tomasz Trojanowski, 90. prof. dr hab. n. med. Krystyna Walden-Gałuszko, 91. prof. dr hab. Andrzej Wall, 92. prof. dr hab. n. med. Anna Walecka, 93. prof. dr hab. Marek Wesołowski, 94. dr hab. n. med. Andrzej Wojnar (prof. nadzw. WSF), 95. dr n. med. Andrzej Wojtyła, 96. prof. dr hab. Jacek Wysocki, 97. prof. dr hab. n. med. Mirosław J. Wysocki, 98. dr hab. n. med. Stanisław Zajączek (prof. nadzw. PUM), 99. prof. dr hab. Marek Ziętek

OSOZ Polska 4/2018

aktua l no ś c i

Innowacje na ratunek Mimo zwiększających się nakładów finansowych, nie udało się rozwiązać największych problemów, z którymi od lat boryka się polska ochrona zdrowia. Tymczasem pojawiają się coraz to nowsze wyzwania wymagające zupełnie innego spojrzenia na system zdrowia, innowacyjnych strategii. Dotychczasowe narzędzia i metody nie sprawdziły się, dlatego z coraz większą nadzieją spoglądamy w stronę szans wynikających z digitalizacji sektora. Optymizm do cyfrowych rozwiązań rośnie wśród pacjentów, lekarzy, farmaceutów, pielęgniarek, diagnostów laboratoryjnych, ratowników medycznych, studentów medycyny, menedżerów podmiotów medycznych. Zmianę nastawienia widać w polityce zdrowotnej. Dzięki informatyzacji do praktyki można wdrożyć znane od dawna koncepcje koordynowanej i personalizowanej ochrony zdrowia stawiającej pacjenta w centrum uwagi. Odpowiednie technologie już istnieją, obecnie najbardziej potrzebujemy otwarcia się na zmiany. Ponad 1200 uczestników – osób tworzących sektora zdrowia – wzięło udział w tegorocznym, XXIII Międzynarodowym Kongresie OSOZ „Koordynowana i Personalizowana Opieka Zdrowotna”. Dziękujemy Państwu za tak liczny udział!

Foto: Michał Biel

OSOZ Polska 4/2018 3/2018

aktua l no Å&#x203A; c i

OSOZ Polska 4/2018 3/2018

aktua l no ś c i

pytanie

Nad jakimi nowymi rozwiązaniami w zakresie zdrowia cyfrowego pracuje Komisja Europejska? W kwietniu br. Komisja Europejska (KE) przedstawiła propozycje mające na celu zwiększenie dostępności do danych medycznych przez pacjentów i ich płynniejszą wymianę pomiędzy krajami UE w celach naukowych. Według ostatnich badań, 90% mieszkańców UE chciałoby mieć wgląd do danych gromadzonych w kartotekach medycznych, 80% jest gotowych się nimi dzielić, zwłaszcza do zastosowań naukowych. W dzisiejszych czasach dane to klucz do wielu innowacji. Pozwalają tworzyć nowe miejsca pracy, są niezbędne w procesie opracowania nowatorskich technologii, w tym również medycznych, ich wykorzystanie w gospodarce przyczynia się do wzrostu ekonomicznego. W ochronie zdrowia precyzyjne i wiarygodne dane są podstawą efektywnej diagnozy i leczenia, nadzieją na przyspieszenie badań nad rozwojem nowych terapii i leków, szansą na lepsze wykorzystanie dostępnych środków finansowych. – Bez danych nie wykorzystamy potencjału tkwiącego w sztucznej inteligencji i informatyzacji – powiedział Wiceprezydent KE Andrus Ansip przedstawiając 25 kwietnia nowe inicjatywy Komisji. – Nowoczesne technologie mogą nam pomóc wzmocnić ochronę zdrowia i edukację. Właśnie o to chodzi w inteligentnym wykorzystaniu danych. Nasze propozycje pozwolą lepiej wykorzystać dane dostępne w sektorze publicznym – dodał. Z kolei komisarz ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żyw-

OSOZ Polska 4/2018

ności Vytenis Andriukaitis powiedział, że łatwiejszy dostęp do danych, co jest celem KE, pozwoli lepiej przygotować się do zagrożeń epidemiologicznych, poprawić skuteczność leczenia i wzmocnić profilaktykę oraz opiekę zdrowotną nastawioną na potrzeby pacjenta. Najnowsza propozycja KE została oparta na regulacjach RODO (ang. General Data Protection Regulation), które obowiązują od 25 maja br. Tworzą ją cztery główne filary: • Łatwiejszy dostęp do danych z sektora publicznego i możliwość ich dalszego wykorzystania (tzw. reusability). Zrewidowane prawo Informacji Sektora Publicznego ogranicza liczbę przypadków, gdzie podmioty sektora publicznego mogły pobierać opłaty za obróbkę i rozpowszechnianie danych, którymi dysponują. Chodzi o wprowadzenie możliwości prowadzenia przez podmioty zewnętrzne badań na podstawie takich in-

aktua l no ś c i

» Komisja Europejska dąży do transgranicznej wymiany danych medycznych.«

formacji, w modelu tzw. open research. Zniesienie ograniczeń dotyczy wyłącznie danych niepersonalnych. • Wymiana danych naukowych. Celem jest stworzenie Europejskiej Chmury Otwartych Danych Naukowych (European Open Science Cloud). • Wymiana danych w sektorze prywatnym oraz pomiędzy sektorem prywatnym a samorządowym – mocniejsza współpraca pomiędzy firmami i dzielenie się danymi. • Zabezpieczenie danych medycznych mieszkańców UE oraz rozwijanie współpracy w zakresie wymiany danych pomiędzy krajami UE. KE chce zagwarantować wszystkim pacjentom dostęp do własnych danych i spowodować, aby mogły one swobodnie przepływać pomiędzy krajami członkowskimi UE. W ten sposób dostęp do elektronicznej kartoteki pacjenta nie byłby ograniczony do kraju zamieszkania danej osoby – również na wakacjach lekarz z innego kraju mógłby sprawdzić najważniejsze informacje zdrowotne. Kolejnym założeniem jest wykorzystanie na większą skalę danych, po to, aby wprowadzić w życie personalizowaną diagnozę i personalizowane leczenie, precyzyjniej przewidywać zagrożenia epidemiologiczne oraz podejmować racjonalne decyzje w sferze polityki zdrowot-

nej. Propozycja KE obejmuje też zagadnienie interoperacyjności elektronicznych kartotek pacjentów i dobrowolne przekazywanie danych dla celów naukowych. Wartość tzw. ekonomii danych w UE oszacowana została w 2016 roku na 300 mld euro. Przy wprowadzeniu odpowiednich rozwiązań prawnych wspierających wykorzystanie i obrót danymi, może ona wzrosnąć do 739 mld euro w 2020 roku (4% PKB Unii Europejskiej). Wysuwając nowe propozycje KE zdaje sobie sprawę z rosnącej konkurencji w zakresie nowych technologii m.in. ze strony Stanów Zjednoczonych będących eksporterem nowych rozwiązań cyfrowych w wielu dziedzinach gospodarki, a napędzanych głównie przez kreatywne startupy. Rozwiązania europejskie są w tej sferze konserwatywne i nie przystają do szybko postępujących procesów digitalizacji. Rynek tworzony przez 28 państw członkowskich i ponad 511 mln mieszkańców stanowi ogromny potencjał. Niestety, mocno niewykorzystany przez rozbieżne regulacje prawne. Dane medyczne – ze względu na brak interoperacyjności i odpowiednich standardów – nie są w stanie przekraczać granic państw, nawet jeżeli zostały już ucyfrowione. Jedną z inicjatyw, która ma to zmienić, jest tzw. Jednolity Rynek Cyfrowy zakładający m.in. budowę infrastruktury wymiany danych i opracowanie odpowiednich standardów. 

90%

80%

mieszkańców UE chciałoby mieć łatwy dostęp do własnych danych medycznych (przy założeniu ich wysokiej jakości i interoperacyjności).

ankietowanych osób jest gotowa dzielić się danymi medycznymi m.in. do celów naukowych, przy założeniu gwarancji bezpieczeństwa i prywatności.

pacjentów UE jest zainteresowanych dostępem do informacji na temat jakości leczenia.

OSOZ Polska 4/2018

aktua l no ś c i

Foto: designed by Freepik

Rynek zdrowia w pigułce

Czy e-dowód opóźni wdrażanie e-zdrowia? Uruchomienie debaty narodowej o zdrowiu, projekt przyspieszający wzrost nakładów na zdrowie, coraz więcej planów w zakresie IT, zmiany personalne – przełom kwietnia i maja przyniósł nowe decyzje dla ochrony zdrowia.

Aleksandra Kurowska Redaktor naczelna portalu PolitykaZdrowotna.com

Finanse Wpływ składki z ubezpieczenia jest lepszy niż planowano – zapowiedział NFZ. Szkopuł w tym, że jest już bardzo wiele planów jak go wykorzystać. Opublikowano projekt ustawy przyspiesza-

OSOZ Polska 4/2018

jącej wzrost nakładów na zdrowie – te publiczne mają dojść do 6 proc. PKB w 2024, a nie w 2025 r.

E-zdrowie MZ zakończyło prace nad nowym rozporządzeniem w sprawie e-dokumentacji. Z kolei resort administracji szykuje pilną nowelizację przepisów o e-dowo-

dzie, w którym muszą znaleźć się funkcje związane z ochroną zdrowia. Przypomnijmy, że właśnie przeciągające się latami prace nad elektronicznym dowodem tożsamości były pretekstem do blokowania osobnych e-kart dla zdrowia. Ostateczny termin zakończenia projektów realizowanych w tej formule to 31 marca 2019 r. KE podkreśla, że do tego czasu

aktua l no ś c i

Polska powinna rozpocząć wydawanie elektronicznych dowodów osobistych. W przypadku niezakończenia projektu w wyznaczonym czasie bądź odstąpienia od jego realizacji, beneficjent będzie zobligowany do zwrotu 85 proc. kwoty wydatków uznanych dotychczas za kwalifikowane (kwotę 148,4 mln zł) wraz z odsetkami. Ale pamiętajmy, że wymiana dowodów potrwa aż dekadę, więc jeśli e-dowód będzie jedyną kartą związaną ze zdrowiem, to w pełni zaczęłaby działać za ponad dekadę. Informatyzacja postępuje też w kwestii e-recept. Na początku maja szykowano się do wystawienia pierwszej w nowym systemie. Ponadto MZ chce stworzyć podstawę prawną do tego, żeby NFZ, ZUS, KRUS i PFRON mogły wymieniać się informacjami. Obecnie część pacjentów, którzy są lepiej poinformowani i mają kilka tytułów do otrzymania pomocy, ma możliwość dublowania świadczeń np. w zakresie rehabilitacji czy wyrobów medycznych.

Dialog Kwestia zapewnienia dorosłym niepełnosprawnym lepszych warunków życia i dostępu do opieki medycznej zdominowała przełom kwietnia i maja. Jak się przekonaliśmy, po raz kolejny, gdy pojawia się potrzeba zwiększenia pomocy, koszty przerzucane mają być na NFZ. Zamiast dodatku pieniężnego politycy wymyślili, że NFZ ma udzielać więcej świadczeń kolejnej grupie i sam powinien na to znaleźć pieniądze. Obawy

» Jeśli e-dowód będzie jedyną kartą identyfikującą pacjenta, to system e-zdrowia zacznie w pełnym zakresie działać dopiero za ponad dekadę.« są takie, że jak w przypadku dzieci objętych ustawą „Za Życiem” czy osób represjonowanych, spowoduje to w praktyce znaczne wydłużenie kolejek dla innych pacjentów. Sam protest w Sejmie był okazją do tego, by znów zablokować większości dziennikarzom możliwość wejścia na teren Parlamentu. Wstępu na posiedzenia sejmowej komisji zdrowia odmówiono też konsultantowi krajowemu, pacjentom, ekspertom, przedstawicielom izb oraz innym partnerom. Szef komisji Bartosz Arłukowicz odwoływał więc posiedzenia w ostatniej chwili, twierdząc, że dyskusja nie powinna się toczyć z całkowitym pominięciem strony społecznej i ekspertów. Rezydenci są rozczarowani szczegółami realizacji przez MZ porozumienia jakie zawarto w lutym. We wspomnianym projekcie ustawy przyspieszającej dojście do 6 proc. PKB publicznych nakładów na zdrowie wpisano, że osoby korzystające z nowego dodatku do rezy-

dentur muszą przez dwa lata pracować w Polsce, ale w placówkach mających kontrakt z NFZ, a na dodatek w wymiarze nie mniejszym niż pełen etat (można łączyć pracę w kilku miejscach). Choć zapis nie jest bardzo restrykcyjny, ponieważ np. sieci przychodni abonamentowych kontrakt zwykle dodatkowo mają, jednak młodzi lekarze chcą zniesienia tego ograniczenia. Z kolei ratownicy zdenerwowali się wprowadzoną przez Senat poprawką ustawy, która ich dotyczy. Przedłuża ona o dodatkowy kwartał (do końca marca 2019 r.) możliwość działania w publicznym systemie prywatnych karetek.

System MZ skierowało do konsultacji projekt nowelizacji ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej. Zgodnie z projektem, kształcenie na studiach pierwszego stopnia na kierunkach pielęgniarstwo i położnictwo mogłoby być prowadzone w formie niesta-

Wzrost nakładów na służbę zdrowia (wg projektu nowelizacji ustawy o świadczeniach zdrowotnych) 7% 6% 5%

4,78% PKB

4,86% PKB

2018 r.

2019 r.

5,03% PKB

5,30% PKB

5,55% PKB

5,80% PKB

6,00% PKB

4% 3% 2% 1% 0

2020 r.

2021 r.

2022 r.

2023 r.

2024 r.

2025 r.

2026 r.

2027 r.

2028 r.

Źródło: Ministerstwo Zdrowia

OSOZ Polska 4/2018

aktua l no ś c i

E-dowód. Identyfikacja w służbie zdrowia Projekt ustawy o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw Celem projektu jest zapewnienie przez państwo bezpiecznego i bezpłatnego narzędzia do upowszechnienia komunikacji elektronicznej obywateli z administracją, służbą zdrowia i podmiotami komercyjnymi oraz poprawa bezpieczeństwa w zakresie potwierdzania tożsamości obywateli. Narzędziem tym będzie dowód osobisty z warstwą elektroniczną. Wdrożenie elektronicznego dowodu osobistego (e-Dowodu) planowane było wiele lat wcześniej. Plan Informatyzacji Państwa na lata 2007 – 2010 przewidywał projekt „pl.ID – polska ID karta”, którego najważniejszym celem było wdrożenie wielofunkcyjnego elektronicznego dokumentu tożsamości z funkcją uwierzytelnienia obywateli w systemach teleinformatycznych administracji publicznej i służby zdrowia. Projekt ten mający status „dużego projektu”, podlegał zatwierdzeniu przez Komisję Europejską (KE). Decyzję w tej sprawie Komisja Europejska wydała w dniu 7 czerwca 2010 r. Tym samym, realizacja projektu stała się zobowiązaniem strony polskiej. Niemniej w 2012 r. KRMC zarekomendował przesunięcie terminu wdrożenia elektronicznych dowodów osobistych do czasu przeprowadzenia testów, potwierdzających pełną integrację rejestrów państwowych oraz opracowania jednolitej polityki w zakresie uwierzytelniania obywateli w systemach teleinformatycznych administracji publicznej. Komitet zalecił zmianę projektu pl.ID oraz poinformowanie o tym KE. Zmiana polegała na podziale projektu na dwa etapy: pierwszy skupiony na integracji rejestrów, drugi mający na celu informatyzację rejestrów urzędu stanu cywilnego. Zmodyfikowany projekt pl.ID został zrealizowany i zakończony z końcem 2015 r. – 1 marca 2015 r. uruchomiony został System Rejestrów Państwowych. Pomimo licznych monitów ze strony polskiej, KE nie zmodyfikowała pierwotnej decyzji zatwierdzającej finansowanie projektu pl.ID z 2010 r., podtrzymując oczekiwanie w stosunku do strony polskiej wdrożenia dowodu osobistego z warstwą elektroniczną. KE podkreśliła, że ostateczne rozliczenie projektu będzie możliwe po rozpoczęciu wydawania elektronicznych dowodów osobistych. Mając na uwadze stanowisko Komisji Europejskiej, jak również jej wytyczne dotyczące zamykania

OSOZ Polska 4/2018

programów operacyjnych z perspektywy 2007–2013, pod koniec 2015 r. Ministerstwo Rozwoju (w uzgodnieniu z MSW) poinformowało KE o planowanej kontynuacji projektu pl.ID w formule tzw. projektu niefunkcjonującego aż do czasu rozpoczęcia wdrażania dowodów elektronicznych. Zgodnie z ww. wytycznymi, ostateczny termin zakończenia projektów realizowanych w tej formule to 31 marca 2019 r. KE podkreśla, że do tego czasu Polska powinna rozpocząć wydawanie elektronicznych dowodów osobistych. W przypadku niezakończenia projektu w wyznaczonym czasie bądź odstąpienia od jego realizacji beneficjent będzie zobligowany do zwrotu 85% kwoty wydatków uznanych dotychczas za kwalifikowane (kwotę 148,4 mln zł) wraz z odsetkami. Na mocy Porozumienia pomiędzy Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministrem Cyfryzacji oraz Ministrem Zdrowia z dnia 27 czerwca 2016 r. ponownie podjęto prace nad dowodem osobistym z warstwą elektroniczną. Efektem tego Porozumienia była „Koncepcja: e-Dowód – kontynuacja projektu pl.ID i realizacja projektów powiązanych”, którą Rada Ministrów przyjęła w sierpniu 2017 r.

Istota rozwiązań ujętych w projekcie Nowy dowód osobisty będzie realizował następujące funkcjonalności: 1. identyfikację i uwierzytelnianie posiadacza dokumentu w zewnętrznych systemach informatycznych (profil osobisty); 2. możliwość złożenia podpisu zaawansowanego pod elektronicznym oświadczeniem woli (podpis osobisty); 3. potwierdzanie obecności posiadacza dowodu osobistego w zewnętrznych systemach teleinformatycznych, w tym w szczególności w systemach służby zdrowia; 4. możliwość przekraczania granic (dokument podróży zgodny z ICAO) przez automatyczne bramki na lotniskach w UE. W dokumencie tym znajdzie się też przestrzeń umożliwiająca zamieszczenie kwalifikowanego certyfikatu podpisu elektronicznego zgodnego z art. 28 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elek-

tronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym oraz uchylającego dyrektywę 1999/93/WE (Dz. Urz. UE L 257 z 28.08.2014, s. 73). Projekt dokonuje również zmian w ustawie z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne w zakresie wskazania rodzaju podpisów i środków identyfikacji elektronicznej. Przyjęto rozwiązanie, w którym zarówno „profil zaufany” jak i „profil osobisty” będą wydawane w ramach jednego systemu identyfikacji elektronicznej. Funkcjonowanie systemu identyfikacji elektronicznej zostanie zapewnione przy użyciu dedykowanego systemu teleinformatycznego. Celem proponowanych zmian jest w szczególności zapewnienie podstaw prawnych dla funkcjonowania systemu teleinformatycznego, z którym integrowane będą publiczne i niepubliczne systemy teleinformatyczne, w których świadczone są usługi online. W rezultacie tej integracji, możliwe będzie dokonanie uwierzytelnienia użytkowników usług online, świadczonych w ramach tych systemów teleinformatycznych, przy użyciu „profilu zaufanego”, „profilu osobistego” albo zagranicznego środka identyfikacji elektronicznej wydanego w ramach notyfikowanego systemu identyfikacji elektronicznej. Ponadto usługodawca będzie mógł zapewnić użytkownikom świadczonej usługi online możliwość podpisania wykorzystywanych w tej usłudze dokumentów elektronicznych przy użyciu „podpisu zaufanego”, który będzie mógł być złożony przez osoby uwierzytelnione uprzednio przy użyciu „profilu zaufanego” albo „profilu osobistego”. W konsekwencji powyższych zmian dostosowano regulacje w szeregu ustaw przewidujących obecnie możliwość opatrywania dokumentów składanych drogą elektroniczną podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP zastępując tę nazwę nową uproszczoną nazwą „podpis zaufany”. Jednocześnie dodano możliwość opatrywania tych dokumentów podpisem osobistym, którego certyfikat będzie mógł być zamieszczony w nowym elektronicznym dowodzie osobistym. Źródło: bip.kprm.gov.pl.

aktua l no ś c i

cjonarnej, tak by osoby pracujące, które chcą uzyskać nowe kwalifikacje zawodowe i podjąć pracę w zawodzie pielęgniarki lub położnej mogły naukę pogodzić z obecnym zatrudnieniem. Jak wyjaśnia MZ, obecnie odnotowuje się zainteresowanie kształceniem na kierunku pielęgniarstwo przez osoby wykonujące inne zawody medyczne, np. ratowników medycznych, opiekunów medycznych. Celem jest zwiększenie liczby studentów pielęgniarstwa i położnictwa. Treści programowe studiów pierwszego stopnia na kierunkach pielęgniarstwo i położnictwo prowadzonych w formie niestacjonarnej oraz czas trwania i liczba godzin na tych studiach będą takie same jak dla studiów prowadzonych w formie stacjonarnej.

Leki Po latach walki o to, by NFZ wydawał na refundację tyle, ile wynosi górny ustawowy limit (17 proc. wydatków), pierwszy raz jest ryzyko, że wydatki mogą być nawet wyższe. Spowodowałoby to uruchomienie mechanizmu pay-back, czyli zwrotu części pieniędzy przez firmy. NFZ wskazało na to zagrożenie w kontekście nowych leków, które znalazły się w programach lekowych od maja. Ale z danych NFZ za pierwszy kwartał wynikało już, że w zakresie refundacji aptecznej, stanowiącej największą pozycję w dopłatach do leków, już było przekroczenie. Resort nauki przygotowuje projekt ustawy o Funduszu Nauki Polskiej. Jego

» W projekcie ustawy przyspieszającej dojście do 6 proc. PKB publicznych nakładów na zdrowie wpisano, że osoby korzystające z nowego dodatku do rezydentur muszą przez dwa lata pracować w Polsce, ale w placówkach mających kontrakt z NFZ.« celem ma być zapewnienie stabilnego, wieloletniego, a jednocześnie elastycznego sposobu finansowania wyłonionych w konkurencyjnej procedurze najlepszych zespołów badawczych prowadzących badania naukowe i prace rozwojowe z obszaru biomedycyny, biotechnologii oraz farmacji. Zgodnie z przyjętymi założeniami, Fundusz Nauki Polskiej zostanie dofinansowany kwotą w wysokości 500 mln zł.

Zmiany personalne MZ ogłosiło kolejny konkurs na szefa GIF. Dotychczas tę funkcję pełnił Zbigniew Niewójt, jako p.o., ale został na początku maja odwołany.

Skład i łamanie: Piotr Chamera Druk: INFOMAX, Katowice Nakład: 5000 egzemplarzy Wydawca: K AMSOFT S.A. 40–235 Katowice, ul 1 Maja 133 tel. +48 32 209-07-05 fax +48 32 209-07-15 e-mail: czasopismo@osoz.pl

Zespół redakcyjny: Zygmunt Kamiński, Aleksandra Kurowska, Katarzyna Płoskonka, Aneta Szczypek, Bożena Wojnarowicz-Głuszek.

Redaktor naczelny: Artur Olesch

Współpracownicy: Iwona Magdalena Aleksandrowicz, Janusz Atłachowicz, Michał Bedlicki, Jarosław Frąckowiak, Jacek Kopel, Nicole Swoboda, Wojciech Zawalski oraz laureaci Konkursu Liderów Ochrony Zdrowia 2018.

Jesteśmy partnerem European Connected Health Alliance

Przedruk, kopiowanie, skracanie, wykorzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w czasopiśmie OSOZ bez zgody wydawcy K AMSOFT S.A. jest zabronione. Redakcja nie odpowiada za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania zamieszczanych materiałów. Niezamówionych materiałów nie zwracamy.

Katarzyna Chmielewska przestała być szefową departamentu nauki w MZ, ale ma pracować w ministerstwie. Kierowanie Departamentem Nauki i Szkolnictwa Wyższego Ministerstwa Zdrowia przejąć ma – jak się nieoficjalnie dowiedzieliśmy – Jakub Berezowski, którego niedawno powołano na wiceszefa tego departamentu. Berezowski dołączył początkowo do gabinetu politycznego MZ. Aneta Klimberg została prezes Polskiego Towarzystwa Higienicznego. To pierwsza kobieta na tym stanowisku w 120-letniej historii towarzystwa. Wiceszef sejmowej komisji zdrowia, Tomasz Latos z PiS, został kandydatem na prezydenta Bydgoszczy. 

Prenumerata czasopisma Co miesiąc na łamach w OSOZ POLSK A prezentujemy starannie wyselekcjonowaną wiedzę m.in. z dziedziny nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia i e-zdrowia. Czytaj relacje z międzynarodowych wydarzeń, wywiady z ekspertami, autorskie raporty specjalne. Cena rocznej prenumeraty: 120 zł (12 numerów). Dołącz do społeczności e-zdrowia. Zamówienia: redakcja@osoz.pl

Pobierz aplikację OSOZNews i czytaj bezpłatnie mobilne wydania czasopisma.

OSOZ Polska 4/2018

aktua l no ś c i

Wiceminister Zdrowia Janusz Cieszyński

Kongres OSOZ 2018. Międzysektorowa debata o nowym modelu ochrony zdrowia Ponad 1200 gości, 8 sesji tematycznych, 70 prelegentów z Polski i zagranicy, niemal 8 godzin wykładów oraz dyskusji na temat opieki koordynowanej i personalizowanej z perspektywy możliwości, jakie stwarzają rozwiązania e-zdrowia – XXIII Międzynarodowy Kongres OSOZ (24 kwietnia 2018 r., Katowice) wyznaczył nowe kierunki rozwoju sektora.

OSOZ Polska 4/2018

– Jeżeli obszar medycyny przedszpitalnej będzie dobrze zorganizowany i skuteczny w swoich zadaniach, wówczas będzie w stanie rozwiązać praktycznie wszystkie problemy związane ze zdrowiem. Aby był on skuteczny i szczelny, powinien być koordynowany, głównie z powodu swojej wielkości i bardzo szerokiego spektrum zadań realizowanych w róż-

aktua l no ś c i

nych miejscach i w różnym czasie – dr inż. Zygmunt Kamiński, Dyrektor Komitetu Naukowego Otwartego Systemu Ochrony Zdrowia, podkreślał konieczność innowacyjnego spojrzenia na problemy, z którymi od lat boryka się służba zdrowia.

Już dziś zapraszamy Państwa do udziału w XXIV Międzynarodowym Kongresie OSOZ, który zaplanowano na 9 kwietnia 2019 roku. Tematem głównym będzie obszar opieki szpitalnej.

Koordynacja i personalizacja, przy błyskawicznie rosnącej ilości danych na temat każdego pacjenta, jest dziś możliwa tylko z pomocą technologii informacyjnych. Sektor zdrowia potrzebuje głębokiej informatyzacji, jaka już dawno dokonała się w innych branżach. Potrzebuje też dobrych i przemyślanych rozwiązań cyfrowych – od e-kont zdrowia pacjentów, po aplikacje mobilne i zaawansowane systemy IT dla placówek ochrony zdrowia. Dopiero gdy informacja o pacjencie będzie podążała za nim, a pracę lekarzy wspomogą systemy sztucznej inteligencji, będziemy mogli mówić o perfekcyjnie zorganizowanej opiece zdrowotnej nastawionej na potrzeby chorego i każdego obywatela. Kongres OSOZ 2018 był wyjątkowy pod wieloma względami. Liczba uczestników zwiększyła się w stosunku do roku 2017 roku o 35%. Zorganizowano sesje tematyczne dla lekarzy, farmaceutów, pielęgniarek i położnych, diagnostów laboratoryjnych oraz pacjentów. Omówiono najbardziej aktualne zagadnienia: cyberbezpieczeństwo w podmiotach medycznych, projekty digitalizacji polskiego rynku zdrowia, w tym e-receptę, e-ZLA oraz plany w zakresie opieki farmaceutycznej. 20 firm i instytucji – w tym uczelnie, fundacje, start-upy – zaprezentowało innowacyjne rozwiązania i osiągnięcia naukowe. Swoją obecnością wydarzenie zaszczycili wiceministrowie zdrowia w osobach Janusza Cieszyńskiego i dr hab. Marcina Czecha, eksperci zagraniczni, przedstawiciele organizacji rynku zdrowia. Specjalne przesłanie do uczestników Kongresu OSOZ wystosował Vytenis Andriukaitis – Komisarz Europejski ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności. Kongres zwieńczyła uroczysta Gala Liderów Ochrony Zdrowia w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach. W Gali wzięło udział ponad 1400 gości. Kryształowe statuetki Liderów – symbolizujące najwyższe zasługi w ochronie zdrowia – trafiły do 13 osób i instytucji. 

W Międzynarodowym Kongresie OSOZ 2018 wzięło udział ponad 1200 gości oraz 70 prelegentów. Innowacyjne rozwiązania w Strefie Nauki zaprezentowało 20 organizacji, instytucji naukowych i firm.

8 sesji tematycznych zorganizowano m.in. z Naczelną Izbą Pielęgniarek i Położnych, Polskim Towarzystwem Diagnostyki Laboratoryjnej oraz Fundacją Urszuli Jaworskiej. Wśród tematów nie zabrakło takich aktualnych zagadnień jak e-recepta, e-ZLA oraz bezpieczeństwo danych medycznych.

OSOZ Polska 4/2018

aktua l no ś c i

radar epidemiologiczny (czerwiec 2018)

ALERGIA PROGNOZA KOSZTÓW ALERGII (czerwiec 2018)

TREND W STOSUNKU DO maja 2018

Dolnośląskie

2 054

Kujawsko-pomorskie

1 058

Lubelskie

1 195

Lubuskie

1 475

Łódzkie

1 476

Małopolskie

1 661

Mazowieckie

1 976

WOJEWÓDZTWO

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

70%

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

Podkarpackie

2 126

Podlaskie

1 387

Pomorskie

1 665

Śląskie

1 585

Świętokrzyskie

1 208

Warmińsko-mazurskie

1 243

Wielkopolskie

1 372

Zachodniopomorskie

1 498

               

PROGNOZA KOSZTÓW GRYPY I PRZEZIĘBIENIA (czerwiec 2018)

TREND W STOSUNKU DO maja 2018

Dolnośląskie

3 386

Kujawsko-pomorskie

2 485

Lubelskie

2 530

Lubuskie

2 934

Łódzkie

2 513

Małopolskie

3 001

Mazowieckie

3 641

Opolskie

2 274

Podkarpackie

2 742

Podlaskie

2 675

Pomorskie

3 010

Śląskie

2 556

Świętokrzyskie

2 124

Warmińsko-mazurskie

2 540

Wielkopolskie

2 901

Zachodniopomorskie

2 989

               

Opolskie

986

GRYPA I PRZEZIĘBIENIE WOJEWÓDZTWO

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

OSOZ Polska 4/2018

62%

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

Innowacje

Aplikacje zdrowotne

Cardiological

Case – Medical Research, Journals & Pubmed

InnerHour – Live Happier

Aplikacja edukacyjna stworzona dla kardiologów z myślą o pacjentach, którym niekiedy trudno wytłumaczyć wybrane schorzenia serca i układu krążenia. O wiele łatwiej można je wyjaśnić z pomocą animacji. W aplikacji stworzonej przez Servier zebrano 14 filmów prezentujących najczęściej występujące problemy kardiologiczne pacjentów. To bardzo proste animacje, jednak wystarczają, aby objaśnić pacjentowi takie schorzenia jak nadciśnienie, zawał serca, migotanie przedsionków, dusznicę bolesną, udar mózgu. W tym przypadku obraz mówi czasami więcej niż tysiące słów.

Kolejna aplikacja dla lekarzy będąca encyklopedią aktualnej wiedzy medycznej. Case dostarcza informacji na temat nowości w badaniach naukowych publikowanych w wiodących magazynach. W bibliotece aplikacji znajduje się ponad 18 mln artykułów. Plusem jest łatwe wyszukiwanie treści i materiałów wideo oraz alerty informujące o nowej publikacji zbieżnej z zakresem zainteresowań użytkownika aplikacji. W przeciwieństwie do innych podobnych narzędzi, Case jest całkowicie bezpłatny.

Narzędzie pomagające w zadbaniu o zdrowie psychiczne, stworzone przy współpracy z psychologiami, psychiatrami i ekspertami zdrowia psychicznego. InnerHour zawiera miesięczne plany pomagające walczyć z takimi problemami jak bezsenność, stres, obniżony poziom nastroju, niepokój, wybuchy złości. Po wybraniu konkretnego programu, użytkownik rozwiązuje test mający spersonalizować porady. Każdego dnia otrzymamy inną porcję wskazówek, a w dzienniku nastrojów można zapisywać towarzyszące emocje. Kluczem do sukcesu jest tutaj systematyczność.

iOS | Android | ENG Bezpłatna

Android | iOS | ENG Bezpłatna

OSOZ Polska 4/2018

Innowacje

Nowości / wynalazki

Smart life dzięki opasce Healbe GoBe 2 to kolejny produkt z serii urządzeń monitorujących parametry życiowe, przedstawiany jako „jedyna kompletna opaska dla lepszego życia”. Trzeba przyznać, że liczba mierzonych parametrów robi wrażenie: bilans energetyczny (liczba konsumowanych kalorii do spalanych), bilans nawodnienia organizmu, jakość snu, rytm serca, stan emocjonalny, poziom stresu, aktywność fizyczna (liczba kroków i przebyty dystans). Na uwagę zasługuje ciekawy mechanizm mierzenia poziomu spożywanych kalorii. Zamiast manualnego wprowadzania informacji o posiłkach, opaska opiera swoje działanie na sensorze oporności piezoelektrycznej. Wysyła on do nadgarstka sygnały o niskiej i wysokiej częstotliwości. Krótko po spożyciu posiłku, komórki w krwiobiegu wytwarzają wodę w reakcji na absorbcję glukozy. Urządzenie monitoruje sygnały impedancji i w ten sposób określa wielkość i kształt komórek i zmiany w poziomie hydrologicznym. Na ten podstawie algorytmy obliczają ilość spożywanych kalorii. Trudno powiedzieć, na ile ten mechanizm jest precyzyjny. Jedno jest pewne – kolejne wersje urządzeń ubieralnych sięgają coraz głębiej do nauk medycznych oraz sztucznej inteligencji, aby mierzyć parametry zdrowia coraz dokładniej.

Wsparcie dla rzucających palenie Co roku palenie papierosów zabija 7 milionów ludzi. Szacuje się, że na świecie jest ponad miliard palaczy. Większość z nich zdaje sobie sprawę z negatywnych skutków nałogu, jednak jego rzucenie nie jest takie proste. Pomóc może im SmokeBeat – platforma wspomagająca zmianę zachowań, dostarczająca praktycznych podpowiedzi opartych na mechanizmach terapii kognitywno-behawioralnej. Całość uzupełnia opaska, która wykrywa ruchy typowe dla palenia i w ten sposób monitoruje zachowania palacza po to, by personalizować proces wychodzenia z nałogu.

OSOZ Polska 4/2018

Innowacje

Mobilność seniorów Komisja Europejska ogłosiła konkurs Horizon Prize na innowacyjne i zrównoważone rozwiązania poprawiające mobilność osób starszych (65+), wspierające ich samodzielne życie oraz zapobiegające wykluczeniu społecznemu. Najlepszy pomysł zostanie nagrodzony kwotą 2 mln euro. Zgłoszenia można nadsyłać do stycznia 2019 roku. Europa starzeje się w błyskawicznym tempie – obecnie odsetek osób w wieku 65+ wynosi 17,5%, w 2060 będzie to już 29,5%. Wiele osób starszych musi się mierzyć z wieloma barierami: ograniczonym dostępem do usług, izolacją społeczną, niskim poziomem życia. KE opublikowała niedawno listę najciekawszych rozwiązań informacyjno-komunikacyjnych dla aktywnego i zdrowego starzenia się. Jest ona dostępna na stronie: bit.ly/2jLd3pi

Sojusz z Google dla zdrowia Lider w sprzedaży inteligentnych zegarków monitorujących parametry aktywności fizycznej i zdrowia – Fitbit – ogłosił z końcem kwietnia partnerstwo z gigantem internetowym Google. Celem współpracy jest połączenie platformy zdrowotnej Fitbit z usługą chmurową Google w taki sposób, aby dane z urządzeń ubieralnych mogły trafiać na elektroniczne konto zdrowia pacjenta pomagając lekarzom i pacjentom w skuteczniejszym zarządzaniu chorobami przewlekłymi. Obecnie wielu chorych, przebywając w domu jest poza kontrolą medyków, również wówczas, gdy ich stan zdrowia się pogarsza. Sojusz Fibit i Google ma to zmienić.

Gotowi na e-Receptę 19 marca CSIOZ zorganizował Projectathon e-Recepty. Podczas warsztatu dostawcy oprogramowania testowali swoje systemy gabinetowe oraz apteczne w zakresie poprawnej komunikacji z Systemem P1 w obszarze e-Recepty. Do udziału w Projectathonie zaproszeni zostali wszyscy twórcy oprogramowania dla rynku medycznego. Warunkiem udziału była poprawna integracja oprogramowania na środowisku integracyjnym P1. Na stronie CSIOZ opublikowano listę dostawców oprogramowania, którzy skutecznie przeszli testy integracyjne. Znalazła się na niej m.in. firma KAMSOFT z systemami KS-SOMED, KS-SERUM i KS-APTEKA.

Implant wykryje zawał serca Angel Medical Systems wprowadza na rynek implant, który wychwytuje wczesne sygnały świadczące o zawale serca, a następnie informuje pacjenta o konieczności wezwania pomocy medycznej. Urządzenie analizuje zmiany odcinka ST sygnału EKG świadczące o niedokrwieniu serca. Zaletą jest wykrycie zmian nawet wówczas, gdy pacjent nie odczuwa żadnych objawów. Implant – przypominający rozrusznik serca – został dopuszczony na rynek przez amerykańską Agencję Żywności i Leków. Konieczność jego wszczepiania w ciało ogranicza zastosowanie do osób z grup wysokiego ryzyka. Piłkarska reprezentacja Polski korzysta z rozwiązań telemedycznych | - Każdy z treningów piłkarzy jest monitorowany, a dzięki szczegółowym informacjom można odpowiednio reagować odpowiednimi bodźcami podczas ćwiczeń. Poza monitoringiem zewnętrznym, kinematyką opartą o technologię GPS czy telemonitoring wewnętrzny w zakresie oceny pracy serca w czasie wysiłku, przeprowadzamy szereg badań laboratoryjnych, m.in. dotyczących bezpośrednio wysiłku, jak również parametrów krwi, które pokazują nam w dłuższym okresie, jak wygląda zmęczenie zawodnika - przyznaje dr Remigiusz Rzepka, trener przygotowania motorycznego reprezentacji Polski w piłce nożnej. Źródło: Healbe, SmokeBeat, EU Commission, Healthcare Dive, Medgadget, CSIOZ, Rynek Zdrowia OSOZ Polska 4/2018

Innowacje

Laboratorium technologii

POZ PLUS:

nie ma koordynacji bez informatyzacji Już w czerwcu br. zostaną podpisane przez NFZ pierwsze umowy ze świadczeniodawcami w ramach pilotażu opieki koordynowanej w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej. Celem projektu jest przetestowanie nowego modelu opieki nad pacjentami POZ. Pacjenci zostaną objęci świadczeniami profilaktycznymi, planowane jest wprowadzenie zarządzania chorobą i monitorowania przebiegu leczenia przez Zespół POZ Plus. Rynek od dawna czekał na tego typu rozwiązania, co potwierdza ogromne zainteresowanie – na jedno miejsce zgłosiło się statystycznie 10 świadczeniodawców. Po ogłoszeniu szczegółów programu szybko okazało się, że obecne metody pracy mogą nie udźwignąć założeń autorów projektu. Najbardziej kontrowersyjnym punktem okazała się konieczność wykonywania rozbudowanych i czasochłonnych bilansów zdrowia osób w wieku 20–65 lat. Nie byłoby z tym żadnego problemu, gdyby strategia koordynacji uwzględniała od początku zastosowanie narzędzi informatycznych, telemedycznych i włączenie pacjenta w procesy profilaktyki. 20

OSOZ Polska 4/2018

Innowacje

POZ Plus wprowadza standaryzację opieki medycznej, monitorowanie jej jakości oraz efektów, edukację pacjentów i personelu medycznego. Ma uszczelnić opiekę nad osobami z chorobami przewlekłymi. Reguluje kwestie od dawna zaniedbywane. Dziś opieka lekarzy rodzinnych nad pacjentami ogranicza się do wizyt osób chorych. Z kolei pacjenci ubezpieczeni, zdrowi i nie korzystający ze świadczeń medycznych są praktycznie poza kręgiem zainteresowania systemu. Ci bardziej świadomi i wyedukowani zdrowotnie wiedzą, że powinni regularnie zgłaszać się na badania profilaktyczne, wykonywać niezbędne szczepienia. I często robią to prywatnie zdając sobie sprawę, że taka proaktywna postawa nie jest mile widziana w systemie nastawionym na refundację usług leczenia. Poza wszelką kontrolą są pacjenci zdiagnozowani z chorobą przewlekłą. Pomiędzy wizytami lekarskimi nie wiadomo co się z nimi dzieje, czy proces leczenia przebiega prawidłowo, jak prezentują się parametry zdrowia. Wizyty kontrole są najczęściej następstwem pogorszenia stanu zdrowia, kiedy pacjent musi, a nie chce, skorzystać z pomocy medycznej. Nic dziwnego, że ta grupa generuje aż do 80% kosztów opieki zdrowotnej – opieka jest sporadyczna i wyrywkowa. Wprowadzenie koordynacji opieki medycznej pociąga za sobą nowe obowiązki sprawozdawcze i dokumentacyjne. Biorąc pod uwagę duże obciążenie lekarza biurokracją, wygospodarowanie kilkudziesięciu minut dziennie na wspomniane bilanse zdrowia jest w wielu przypadkach niemożliwe. Nie trzeba być ekspertem, aby już teraz przewidzieć, że ambitne założenia programu koordynowanej opieki zdrowotnej czeka bolesna konfrontacja z realiami rynku, a zwłaszcza z brakiem szybkiego dostępu do historii choroby pacjenta i koniecznością wypełniania papierowych druków. Nadzór nad dużymi populacjami można wprowadzić sprawnie tylko dzięki automatyzacji procesów czysto administracyjnych. Z kolei automatyzacja zaczyna się od informatyzacji. Koordynowana opieka zdrowotna uda się tylko w podmiotach, które swoją filozofię opieki nad pacjentem budują w oparciu o rozwiązania informacyjno-komunikacyjne. Można śmiało powiedzieć, że słowa „cyfryzacja” i „koordynacja” mają w ochronie zdrowia to samo znaczenie. Cyfryzacja służy w założeniu temu, aby odzyskać kontrolę nad informacjami. Tej, gdy pracujemy na stertach papieru, po prostu nie ma. Z kolei „koordynacja opieki” oznacza to samo co „koordynacja informacji”, bo dziś opieka to przede wszystkim dostęp do danych i odpowiednie reagowanie na zmiany wskaźników oraz parametrów zdrowotnych. W przypadku osób z chorobami przewlekłymi koordynacja powinna także oznaczać stały nadzór w domu chorego. Do tego niezbędne są urządzenia telemedyczne, aby pacjent pomógł lekarzowi gromadzić systematycznie potrzebne informacje. Ponieważ takich osób pod opieką jednego lekarza jest czasami bardzo dużo, za wychwytywanie niepokojących odchyleń od normy (pierwsza weryfikacja) powinny być odpowiedzialne systemy sztucznej inteligencji. W drugim etapie pielęgniarka, jeszcze nie lekarz, kontaktuje się z chorym weryfikując jego stan zdrowia. Takie rozwiązania telemedyczne działają już np. w Szwajcarii albo Holandii, gdzie jednym z elementów koordynacji opieki nad chorymi przewlekle są centra telemedyczne. Wróćmy do kontrowersyjnych bilansów zdrowia. Ich przygotowanie wymaga uzupełnienia szeregu danych od podstaw, dla każdego pacjenta odrębnie. Dla praktyki lekarza POZ mającej pod swoją opieką kilka tysięcy mieszkańców oznaczałoby to konieczność poświęcenia kilkudziesięciu minut dziennie. W modelu cyfrowej ochrony zdrowia część informacji po-

trzebnych do bilansu pochodziłaby z e-kartotek zdrowia, część mogłaby być uzupełniana samodzielnie przez pacjenta (pytania ankietowe dotyczące stylu życia itd.), a jedynie najważniejsze badania przeprowadzałby lekarz oraz pielęgniarka. Nałożenie na lekarza obowiązku zebrania wszystkich informacji, nawet statystycznych, jest po prostu marnowaniem cennych zasobów czasowych i wiedzy specjalistów medycyny. Dlatego cyfryzacja ochrony zdrowia i inwestowanie w infrastrukturę informatyczną powinny być priorytetem na szczeblu centralnym. Zwłaszcza, jeżeli pojawiają się zakusy na wprowadzenie bardziej racjonalnego modelu opieki sięgającego do podstaw koordynowanej ochrony zdrowia. Wszystkie rozmowy i debaty o koordynacji opieki albo o reformie ochrony zdrowia, którym nie towarzyszy tematyka informatyzacji, nie mają większego sensu. To trochę jak myślenie o budowie nowoczesnego domu bez myślenia o fundamentach. Niestety, w przekonaniu wielu osób informatyzacja niewiele ma wspólnego z medycyną, profilaktyką, leczeniem, diagnozowaniem, rehabilitacją, personalizacją. Spora część lekarzy informatyzację kojarzy z koniecznością prowadzenia dokumentacji w komputerze, nie zauważając szerszego kontekstu. I kiedy dobrze przygotowane, akceptowane w środowisku i słuszne w założeniach projekty, jak POZ Plus, wchodzą do praktyki, rozbijają się szybko o ścianę przestarzałych metod pracy. W tym momencie zamiast redukować ambitne plany, decydenci powinni zadać sobie inne pytanie: co zrobić, aby zlikwidować bariery biurokratyczne, ułatwić gromadzenie i przetwarzanie danych mieszkańców, skrócić czas tworzenia czasochłonnych bilansów zdrowia, zredukować czas pracy w innych obszarach, tak aby starczyło go na nowe obowiązki, zautomatyzować procesy nie wymagające czynnego udziału lekarza? W jaki sposób zaangażować pacjenta, wykorzystać potencjał pielęgniarek, skorzystać z udogodnień telemedycyny? Taki punkt widzenia w rozwiązywaniu problemów wymaga większej odwagi i innowacyjnego myślenia. Jednak na pewno opłaca się w perspektywie długoterminowej. O koordynowanej opiece zdrowotnej rozmawiamy w Polsce od dłuższego czasu. Dziś, gdy rozpoczynają się pierwsze projekty pilotażowe widać wyraźnie, jak bardzo potrzebujemy narzędzi, które wspomogą integrację usług i informacji o pacjentach. Monitoring zdrowia, inicjowanie programów profilaktyki, opieka nad chorymi przewlekle to nic innego jak zarządzanie informacjami na dużą skalę. Koordynowana ochrona zdrowia bez cyfryzacji nie ma szans na powodzenie. 

» Bez cyfryzacji nawet najlepszy pomysł na koordynację opieki nad pacjentem nie ma szans powodzenia.«

OSOZ Polska 4/2018

technologie Inteligentne szkła kontaktowe Naukowcy pracują nad szkłami kontaktowymi, które dokonają pomiaru poziomu glukozy we krwi na podstawie analizy chemicznej łez. W 2014 roku Google rozpoczął własny projekt w tym zakresie. To duża nadzieja dla diabetyków.

Nanoroboty w ciele człowieka Poruszając się w systemie krwionośnym dostarczą leki precyzyjnie do miejsca choroby. Nad takimi rozwiązaniami pracuje Max Planck Insitute for Intelligent Systems. Miniaturowe roboty będą też udrażniały arterie.

Promieniowanie UV Mały klips naklejany na paznokieć mierzy poziom ekspozycji na promieniowanie UV, przekazuje dane do aplikacji, która następnie pomaga racjonalnie korzystać ze słońca (UV Sense firmy L’Oreal).

Puls, ciśnienie, temperatura To dziś najpopularniejsze urządzenia do monitoringu parametrów zdrowia, jak puls, aktywność fizyczna, a ostatnio coraz częściej – ciśnienie krwi. Dostępne są już od kilkudziesięciu złotych. Zegarek Apple (Apple Watch) jest w stanie nawet wykrywać migotanie przedsionków.

62%

osób jest zdania, że inteligentne urządzenia ubieralne pozwolą pacjentom lepiej kontrolować własne zdrowie.

60%

jest zdania, że urządzenia ubieralne pomogą w prowadzeniu zdrowszego trybu życia.

90%

osób jest zdania, że inteligentne urządzenia ubieralne pozwolą pacjentom lepiej kontrolować własne zdrowie.

63%

osób jest gotowych dzielić się danymi z urządzeń monitorujących z ubezpieczycielem zdrowotnym.

0,9

17,8

mld USD był warty rynek urządzeń ubieralnych w 2017 roku.

mld USD będzie warty rynek urządzeń ubieralnych w 2021 roku.

Najpopularniejsze aplikacje zdrowotne (% wszystkich użytkowników aplikacji)

59% Fitness

OSOZ Polska 4/2018

52%

Dieta / odżywianie się

36%

Monitoring objawów

28%

Portale pacjenta

25%

Kondycja zdrowotna

Innowacje

ie ubieralne wearables

Leczenie fobii i lęków Wirtualna rzeczywistość jest stosowana do leczenia m.in. lęku wysokości. W obecności psychologa i z pomocą technologii wirtualnej rzeczywistości pacjent przenoszony jest w kontrolowane sytuacje wywołujące strach. W ten sposób uczy się walczyć z emocjami.

Głęboki sen, relaks i walka z depresją Systemy neurostymulacji pomagają w relaksacji, zasypianiu. Przykładem jest urządzenie Muse ułatwiające głęboki relaks i redukcję poziomu stresu. Niektóre z opasek zakładanych na głowę – certyfikowane jako urządzenia medyczne – pomagają w walce z depresją.

EKG w trybie ciągłym Przykład: QardioCore – bezprzewodowy elektrokardiogram stworzony w celu wykrywania dolegliwości serca i układu krążenia. Można go nosić w wygodny sposób, pozbawiony jest przewodów i plastrów typowych dla tradycyjnego EKG.

Pomiar poziomu glukozy we krwi Wszystko wskazuje na to, że tradycyjne, uciążliwe metody pomiaru oparte na codziennym nakłuwaniu wkrótce odejdą do lamusa. FreeStyle Libre to naklejka na ramię, która pozwala wygodnie, bezprzewodowo prowadzić monitoring cukrzycy. Naukowcy pracują nad coraz lepszymi rozwiązaniami. Jednym z nich jest plaster z mikroigłami, który automatycznie dozuje insulinę lub lek pobudzający jej produkcję w organizmie.

Sensory implantowalne Zamiast zakładanych na nadgarstek zegarków, wszczepiony w ciało sensor, który nieustannie zbiera informacje o parametrach ciała i przekazuje do systemu analizującego odstępstwa w wynikach pomiarów. To przyszłość medycyny. Firma Proteus wprowadziła pierwszą na rynku inteligentną tabletkę monitorującą przebieg farmakoterapii.

Inteligentny tatuaż Naukowcy z Uniwersytetu w Harwardzie i Massachusetts Institute of Technology opracowali sensor parametrów zdrowia w formie tatuażu. Zmienia on kolor w zależności od np. poziomu niektórych składników chemicznych w skórze. Na Uniwersytecie w Illinois powstał w z kolei elastyczny sensor naklejany na skórę, monitorujący sygnały elektryczne wytwarzane w sercu, mózgu i mięśniach.

Buty naszpikowane technologią Wbudowane w obuwie czujniki monitorują nie tylko aktywność fizyczną, ale również zaburzenia ruchu mogące świadczyć o symptomach choroby.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Raconteur, Accenture, Tractica

OSOZ Polska 4/2018

Raport

Być liderem to pomagać Pracują z ogromnym zaangażowaniem i pasją. Kierują się ideałami i wierzą, że praca w sektorze ochrony zdrowia to misja wymagająca determinacji i pokonywania wielu przeciwności. Łączy ich motywacja, którą znajdują w trosce o pacjenta i poprawie standardów ochrony zdrowia. Prezentujemy sylwetki 13 laureatów Konkursu Liderów Ochrony Zdrowia 2018.

OSOZ Polska 4/2018

Raport

BRYLANTOWY LIDER OCHRONY ZDROWIA Dr n. med. Łukasz Krakowczyk, Klinika Chirurgii Onkologicznej i Rekonstrukcyjnej, Centrum Onkologii w Gliwicach W 2013 roku ośmioosobowy Zespół Chirurgów Rekonstrukcyjnych z Gliwic wraz z dr n. med. Łukaszem Krakowczykiem jako pierwszy na świecie dokonał tzw. pilnego ratującego życie przeszczepu twarzy. W tym samym roku odbył się następny przeszczep twarzy. Obydwie operacje zakończyły się sukcesem. W 2013 r. laureat został wyróżniony Srebrnym Krzyżem Zasług wraz z całym zespołem przez Prezydenta RP za szczególne osiągnięcia w medycynie. Od 2013 roku jest Członkiem Zarządu Fundacji na Rzecz Rozwoju Chirurgii Rekonstrukcyjnej i Przeszczepów Twarzy. W 2015 roku Lekarze z Centrum Onkologii w Gliwicach wraz z laureatem dokonali pierwszego na świecie złożonego przeszczepu narządów szyi. Pionierska operacja obejmowała krtań, tchawicę, gardło, przełyk, Od lewej: dr inż. Zygmunt Kamiński – Przewodniczący Rady Naukowej OSOZ, dr. n. med. Łukasz Krakowczyk - laureat, Bartłomiej Chmielowiec – Rzecznik Praw Pacjenta tarczycę z przytarczycami, struktury mięśniowe oraz powłokę skórną przedniej ściany szyi. cyny zasługują na najwyższe uznanie i tyzów nowotworowych z jednoczasową W tym samym roku laureat został człontuł Brylantowego Lidera Ochrony Zdrorekonstrukcją. Nagroda ta jest dla całekiem Amerykańskiego Towarzystwa Miwia 2018. go zespołu lekarzy, personelu średniego. krochirurgii i Chirurgii RekonstrukcyjSukcesem medycyny, w szczególności nej, jako drugi Polak. Od 2014 roku, Dr n. med. Łukasz Krakowczyk: Zdow dziedzinach zabiegowych, jest tworzeprzy współpracy z Oddziałem Chirurbycie najcenniejszego wyróżnienia pod nie wielodyscyplinowych zespołów, dlagii Szczękowo-Twarzowej w Olsztynie, postacią Brylantowej statuetki Lidetego nagrodę tę przekazuję na ręce moich wdraża jako pierwszy w Polsce innowara Ochrony Zdrowia to wielki zaszczyt koleżanek i kolegów. To nasz wspólny cyjne techniki chirurgii rekonstrukcyjnej i ogromna radość, jest swego rodzaju sukces, który został wypracowany ciężu dzieci po rozległych resekcjach guzów uwieńczeniem ciężkiej pracy i wyrzeką i rzetelną pracą. Wprowadzanie noregionu głowy i szyi oraz z wadami twaczeń na rzecz medycyny. To mobilizawych technik chirurgicznych i zabiegów rzoczaszki. Zabiegi rekonstrukcyjne placja i napęd do dalszej pracy oraz tworekonstrukcyjnych u dzieci zmieniło janowane są każdorazowo na podstawie rzenia nowych pomysłów, po to, aby kość leczenia, a w szczególności doprotrójwymiarowych modeli 3D. Jego enw znaczący sposób poprawić jakość żywadziło do znacznej poprawy funkcjotuzjazm, wiedza, odwaga w przecieraniu cia pacjentów, w szczególności tych najnalności i powrotu do zdrowia operonowych szlaków, determinacja i bezgramniejszych, którzy wymagają czasami wanych dzieci. Znacznie poprawiło ich niczne poświęcenie dla chorych i medyrozległych zabiegów resekcyjnych gujakość życia oraz estetykę.

OSOZ Polska 4/2018

Raport

KATEGORIA

DZIAŁALNOŚĆ NA RZECZ PACJENTA I MIEJSCE | Szymon Chrostowski, Koalicja „Wygrajmy z bólem” Nagrodę otrzymuje osoba, która od lat forsuje pro-pacjenckie zmiany systemowe w ochronie zdrowia. Założyciel i Prezes Koalicji na Rzecz Walki z Bólem. Aktywne działania Koalicji w znacznym stopniu przyczyniły się do powstania rozporządzenia Ministerstwa Zdrowia dotyczącego leczenia bólu w Polsce. Gwarantuje ono skuteczną realizację prawa do leczenia bólu zgodnie ze wskazaniami wiedzy medycznej. Szymon Chrostowski: Jestem niezwykle poruszony i zaszczycony nagrodą, którą otrzymałem. Ta nagroda nie jest dla mnie. Ona jest przede wszystkim dla całego zespołu, który mi pomaga w pomaganiu. Bycie Liderem Ochrony Zdrowia w kategorii Działalność na Rzecz Pacjenta jest dla mnie najważniejszą nagrodą. Uznanie dorobku Koalicji, która od lat skutecznie walczy o dostępność do leczenia bólu w Polsce, o stosowanie dostępnych metod leczenia, uczenie na uniwersytetach medycznych młodych lekarzy w jaki sposób się leczy, jest naprawdę niezwykle istotne. Nie ma znaczenia, czy jest to ból nowotworowy czy nie, czy taki po urazie – każdemu należy się zaopatrzenie w nowoczesne leki, które mamy dostępne. Koalicja nie walczy o refundację, tylko o świadomość

Szymon Chrostowski

wśród pacjentów, ale przede wszystkim lekarzy, a także ratowników medycznych w karetce, że pacjent cierpiący, to pacjent mniej współpracujący. Ale także gorzej rokujący, gdyż w przypadku bólu przewlekłego pacjent zamiast zajmować się właściwą chorobą, zajmuje się swoim cierpieniem. Poprawa w tym obszarze następuje dzięki dobrej współpracy

z resortem zdrowia, począwszy od wiceministra Igora Radziewicza – Winnickiego. Ostatnie zmiany w rozporządzeniach pacjenci zawdzięczają wiceministrowi Markowi Tombarkiewiczowi. To także dowód uznania dla Polskiego Towarzystwa Badania Bólu, z którym współpracuję od wielu lat.

II MIEJSCE | Prof. dr hab. n. med. Waleria Hryniewicz Mikrobiolodzy ostrzegają, że jeżeli nie zmniejszymy ilości zażywanych antybiotyków, wkrótce nie będziemy mieli czym leczyć infekcji bakteryjnych. Już dziś z powodu antybiotykoodporności zaczyna brakować skutecznych leków. Te stosowane z powodzeniem 10–15 lat temu, dziś nie działają, a prace nad nowymi posuwają się zbyt wolno. Prof. dr hab. n. med. Waleria Hryniewicz od lat aktywnie propaguje ideę racjonalnej antybiotykoterapii, edukuje, prowadzi badania naukowe. Jest uznanym w Polsce i na świecie autorytetem w zakresie mikrobiologii.

Prof. dr hab. n. med. Waleria Hryniewicz: To dla mnie wielki zaszczyt otrzymać tę nagrodę, zwłaszcza, że działam w obszarze cieszącym się dotychczas niewielkim zainteresowaniem. Z tego powodu dostrzeżenie przez Kapitułę wagi moich działań na rzecz racjonalnej antybiotykoterapii jest szczególnym wyróżnieniem. Jako mikrobiolog obserwuję na co dzień, często z podziwem, jak bakterie potrafią dostosowywać się do nowych niekorzystnych dla nich sytuacji. Oporność na antybiotyki jest znakomitym tego przykładem, a wypracowane przez nie lub po-

zyskane mechanizmy oporności spowodowały, że stanęliśmy, jak oświadczyło w swoim raporcie WHO, u progu ery postantybiotykowej. Możemy zacząć umierać z powodu banalnych infekcji. Polska należy do czołówki krajów UE z najwyższym procentem niewrażliwych na antybiotyki kluczowych patogenów bakteryjnych człowieka. Szczególnie niebezpieczna sytuacja dotyczy pałeczek jelitowych wytwarzających karbapenemazy, zwłaszcza Klebsiella pneumoniae. Są one nierzadko oporne na większość skutecznych leków, a nawet na wszystkie

OSOZ Polska 4/2018

Raport

dostępne antybiotyki. Podobna sytuacja dotyczy innych gatunków odpowiadających za ciężkie zakażenia szpitalne, jak Pseudomonas aeruginosa, Acinetobacter baumannii. Niestety, problem oporności jest także niepokojący wśród patogenów wywołujących typowe zakażenia pozaszpitalne, jak pneumokoki, Helicobacter pylori, Salmonella spp, czy gonokoki. Natomiast jako lekarz widzę narastający problem w doborze skutecznego leczenia, podobnie jak bardzo wielu lekarzy różnych specjalności. Pytana o konsultację coraz częściej muszę proponować tzw. terapię ratunkową, której skuteczność jest znacznie niższa niż terapii opartej o EBM. Jedną z najważniejszych przyczyn powstawania i rozprzestrzeniania bakterii opornych jest nadużywanie i niewłaściwe stosowanie antybiotyków. Tempo narastania oporności jest znacznie szybsze niż wprowadzanie nowych, skutecznych leków. Za ważną przyczynę tego zjawiska uważa się także bagatelizowanie problemu przez świadczeniodawców i liderów w ochronie zdrowia. Głównym ich zadaniem powinno być między innymi podnoszenie świadomości wszystkich, że antybiotyki nie są nam dane raz na zawsze. Musimy zrobić co w naszej mocy, aby ich skutecz-

Prof. Gayane Martirosian, Kierownik Zakładu Mikrobiologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, odebrała nagrodę w imieniu prof. dr hab. n. med. Walerii Hryniewicz

ność trwała jak najdłużej. W wielu krajach, w działania zapobiegające dalszemu narastaniu oporności zaangażowali się prezydenci, premierzy, ministrowie zdrowia. I widać sukces tych działań. Mam nadzieję, że polski Prezydent, Premier i Minister Zdrowia pójdą ich śla-

dem, zwłaszcza, że Polska zobowiązała się do wdrożenia narodowej strategii walki z opornością. Od lat zabiegam o jej stworzenie i może otrzymana przeze mnie nagroda Lidera w Ochronie Zdrowia pomoże w jej realizacji. Byłby to dla mnie najważniejszy efekt tej nagrody.

III MIEJSCE | Fundacja „Razem Zmieniamy Świat” Wiele rodzin w Polsce staje z dnia na dzień przed wyzwaniem opieki nad bliską osobą. W obliczu choroby pojawia się zagubienie, strach i problemy, z których wcześniej nie zdawaliśmy sobie sprawy. Te przerastają wiele rodzin. W Polsce brakuje kompleksowego wsparcia opiekunów nieformalnych. W odnalezieniu się w nowej sytuacji pomaga program realizowany przez Fundację „Razem Zmieniamy Świat”, a opierający się na działaniach edukacyjnych w takich obszarach jak pielęgnacja chorego, komunikacja, radzenie sobie z emocjami, zagadnienia prawne. Działania realizowane w ramach programu dotarły do 500 000 rodzin opiekujących się bliskimi. Katarzyna Serwińska: Głównym celem projektu „Damy Radę” Fundacji TZMO „Razem Zmieniamy Świat” jest wspieranie osób, które stanęły w obliczu konieczności zapewnienia opieki osobie bliskiej. W Polsce brakuje kompleksowego systemu wsparcia opiekunów. Zadanie organizacji opieki oraz jej sprawo-

OSOZ Polska 4/2018

Od lewej: Katarzyna Serwińska - Prezes Fundacji „Razem Zmieniamy Świat”, dr inż. Zygmunt Kamiński – Przewodniczący Rady Naukowej OSOZ, Urszula Jaworska z Fundacji własnego imienia

wania spada głównie na barki rodziny. Doświadczeniu temu towarzyszą uczucia zagubienia, niemocy i lęku.

Na czym nam zależy? Chcemy sprawić, by problem „Jak opiekować się osobą przewlekle chorą w domu” nie był

Raport

już wielkim znakiem zapytania. Dlatego w ramach projektu Damy Radę realizujemy wiele działań edukacyjnych adresowanych do opiekunów nieformalnych. Wtedy, kiedy budowaliśmy jego koncepcję, nie mieliśmy pojęcia, jak wielka jest skala problemu. Po siedmiu latach na pewno lepiej rozumiemy potrzeby opiekunów, z jeszcze większym szacunkiem odnosimy się do tego, co robią każdego dnia dla swoich najbliższych. Wielu z nich poznaliśmy. Często słyszeliśmy, że im pomogliśmy, bo nauczyliśmy – wy-

dawałoby się – najprostszych spraw: jak umyć pacjenta unieruchomionego w łóżku, jak zmienić mu pościel, jak się z nim sprawniej komunikować. Podczas tych bezpośrednich spotkań, w trakcie warsztatów, jednym z ważniejszych celów, jakie sobie stawialiśmy było to, aby każdy z opiekunów wyszedł „wzmocniony” nie tylko konkretną wiedzą o procesie pielęgnacji, ale również przekonaniem, że nie jest sam, że ma wokół siebie grupę ludzi z podobnymi jak on problemami. I że w rozwiązywaniu tych prob-

lemów jest bohaterem, który nie może zapominać o swoich potrzebach i ograniczeniach. Zdobycie nagrody Lidera Ochrony Zdrowia jest dla naszej Fundacji zaszczytem, ogromną radością, zobowiązaniem. Ale również szansą na to, aby dotrzeć z ideą projektu „Damy Radę” do kolejnych grup pasjonatów: pielęgniarek, lekarzy, którzy każdego dnia mają kontakt z rodzinami, bliskimi osób niesamodzielnych i widzą ich dramat. Wierzymy, że narzędzia edukacyjne, jakie oferuje projekt, będą dla nich wsparciem.

KATEGORIA

PROMOCJA ZDROWIA I PROFILAKTYKA I MIEJSCE | Aleksandra Kurowska, Redaktor Naczelna portalu PolitykaZdrowotna.com Ochrona zdrowia jest skomplikowanym systemem złożonym z wielu przeplatających się wzajemnie elementów – tworzą ją przedstawiciele zawodów medycznych, podmioty medyczne, organizacje pacjentów, regulacje prawne i administracyjne, przepisy w zakresie refundacji leków i świadczeń zdrowotnych, instytucje ubezpieczeniowe. Ich koordynacja, a w efekcie nasze zdrowie i jakość leczenia, zależy od polityki zdrowotnej. Najnowsze doniesienia na jej temat znajdziemy na portalu informacyjnym PolitykaZdrowotna.com prowadzonym przez autorytet dziennikarstwa na rynku zdrowia. Aleksandra Kurowska: Szybkie i rzetelne informowanie o tym, co ważnego dzieje się w ochronie zdrowia, zgłębianie zawiłości prawnych, przedstawianie opinii uczestników systemu na temat niezbędnych zmian, promowanie profilaktyki zdrowotnej, to nie tylko nasza praca, ale i pasja. Wiemy, że często pacjentom, pracownikom medycznym i innym uczestnikom systemu trudno dotrzeć do ważnych dla nich informacji np. dotyczących zmian w rekomendacjach towarzystw naukowych, uzyskać szybko odpowiedzi na pytania, interpretację przepisów od NFZ czy resortu zdrowia, czy trafić do decydentów ze swoimi postulatami. I to właśnie traktujemy jako najważniejsze zadanie naszego portalu. Staramy się natychmiast informować m.in. o planowanych

Od lewej: dr inż. Zygmunt Kamiński – Przewodniczący Rady Naukowej OSOZ, Aleksandra Kurowska, prof. Alicja Chybicka – Posłanka na Sejm RP

zmianach przepisów, ponieważ w ten sposób zwiększamy szanse, że pacjenci, placówki medyczne, organizacje branżowe wezmą udział w konsultacjach, wychwycą ewentualne zagrożenia, wskażą dodatkowe zmiany, które powinno się zrealizować. Nie każdy śledzi na bieżąco strony z projektami ustaw, rozporządzeń, zarządzeń. Terminy konsultacji bywają krótkie, projekty zmieniają się na różnych etapach prac legislacyjnych, o czym informujemy naszych czytelników. Ważny

jest też dla nas dobór informacji. Zanim dołączyłam do portalu, jako dziennikarka i redaktor Dziennika Gazety Prawnej, często z niego korzystałam, ponieważ zamieszczał 5–10 informacji. W ochronie zdrowia dzieje się bardzo wiele każdego dnia, na poziomie centralnym i regionalnym. I choć bardzo szerokie informowanie o tym ma swoje zalety, wychodzimy z założenia, że nasz czytelnik, podobnie jak my, nie ma czasu przeglądać kilkunastu czy kilkudziesięciu informacji, w po-

OSOZ Polska 4/2018

Raport

szukiwaniu tych najważniejszych. Moim zadaniem, jako Redaktor Naczelnej jest selekcja tych, które mogą być z różnych względów ważniejsze od innych, po to, by nasz czytelnik ich nie przeoczył w zalewie różnych newsów. Staramy się łączyć atrakcyjne „sprzedawanie” informacji, unikając brukowego poziomu, mimo że napędza on „klikalność”. Naszą klu-

czową zasadą jest też apolityczność – to czy krytykujemy, czy chwalimy zależy od tego, jak oceniamy konkretne działanie, a nie osoby czy instytucje. Nie generalizujemy, zarówno w przypadku polityków jak i organizacji czy ekspertów. Jesteśmy szeroko otwarci na współpracę, także z innymi mediami branżowymi, wymieniamy się materiałami, ponieważ

nie wszędzie możemy być lub wszystko sprawdzić osobiście, a nasz nadrzędny cel to zapewniać czytelnikom kluczowe informacje. Przyznanie przez kapitułę naszemu portalowi PolitykaZdrowotna.com tytułu Złotego Lidera w kategorii Promocja zdrowia i profilaktyka to dla nas wielki zaszczyt i sygnał, że nasza codzienna praca jest doceniania.

II MIEJSCE | Katarzyna Staszak, Redaktor Naczelna magazynu „Tylko Zdrowie” „Wyborczej” i serwisu Wyborcza.pl/tylkozdrowie Serwis informacyjny, w którym pacjenci mogą znaleźć wiarygodną i rzetelną wiedzę na temat profilaktyki zdrowotnej. Kapituła doceniła wyjątkową umiejętność przekazywania skomplikowanych informacji medycznych w zrozumiały i przejrzysty sposób oraz ciekawą formułę łączącą praktyczne porady ekspertów z faktami naukowymi. To encyklopedia aktualnej wiedzy medycznej, w której każdy znajdzie informacje pomagające w zdrowszym życiu lub leczeniu określonych chorób. Katarzyna Staszak: Nagroda przyznana przez lekarzy i inne osoby związane z ochroną zdrowia to ogromne wyróżnienie. Jesteśmy dumni, że pismo, które powstało dla pacjentów, cieszy się uznaniem przedstawicieli branży medycznej. To znak, że to co razem robimy, ma sens. Razem, bo od pierwszego numeru na okładce magazynu „Tylko Zdrowie” widnieje hasło „Dostęp do najlepszych specjalistów”. To wybitni eksperci odpowiadają na pytania naszych czytelników, zachęcają do profilaktyki i tłumaczą, na czym polegają najnowsze terapie. Przy okazji nagrody chcielibyśmy lekarzom, pielęgniarkom, dietetykom i psy-

Katarzyna Staszak

chologom podziękować za gotowość do współpracy, za to, że chętnie dzielą się z nami swoją wiedzą i doświadczeniami. By dbać o siebie czy ratować zdrowie swoich bliskich potrzebujemy na początku wiarygodnej informacji. Jej dostarczanie to właśnie nasza rola. Za-

dajemy specjalistom pytania w imieniu pacjentów. Te, których nie zdążyli zadać podczas wizyty i te, na które zabrakło im odwagi. Dziękujemy Kapitule Konkursu za decyzję, że Liderem Ochrony Zdrowia może zostać nie tylko ten, kto zna odpowiedzi, ale także ten, kto pyta.

III MIEJSCE | Prof. dr hab. n. med. Renata Górska, Konsultant Krajowy w Dziedzinie Periodontologii Prof. dr hab. n. med. Renata Górska od wielu lat czynnie angażuje się w liczne programy propagujące profilaktykę periodontologiczną. Jej dorobek naukowy obejmuje 380 prac w wielu uznanych czasopismach, w kraju i zagranicą. Jest Konsultantem Krajowym w Dziedzinie Periodontologii, kierownikiem Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia

OSOZ Polska 4/2018

Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, członkiem Amerykańskiego Towarzystwa Periodontologicznego oraz prezesem Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego. Prof. dr hab. n. med. Renata Górska: Ta nagroda zobowiązuje i obliguje mnie do kontynuacji działań w celu poprawy ist-

niejącego stanu rzeczy. Traktuję ją nie tylko jako docenianie moich wysiłków na rzecz zmiany świadomości w zakresie zdrowia jamy ustnej, ale i całego środowiska periodontologów i lekarzy innych specjalności, którzy rozumieją konieczność współpracy, gdyż dostrzegają współzależność stanu jamy ustnej z różnego rodzaju schorzeniami. Potrzeby

Raport

zdrowotne Polaków są ogromne, choćby w dziedzinie onkologii, kardiologii czy diabetologii, a problemy stomatologiczne nie zawsze są dostrzegane i właściwie rozumiane przez gremia zawiadujące naszą polityką zdrowotną. Z badań epidemiologicznych w ostatnich pięciu latach wynika, że tylko około 1% Polaków ma zdrowe przyzębie, a 20% dorosłych mieszkańców naszego kraju wymaga leczenia specjalistycznego. Jest to sygnał, że temat powinien być traktowany jako jeden z priorytetów zdrowia publicznego. Nie tylko z racji utrzymania uzębienia, jego funkcji i estetyki, ale także z uwagi na fakt, że zapalenie przyzębia uważane jest dzisiaj za czynnik ryzyka wielu chorób ogólnoustrojowych, takich jak: choroby układu krążenia, udar mózgu, cukrzyca, czy poród przedwczesny i niska waga urodzeniowa noworodków. Serdecznie dziękuję Kapitule za dostrzeżenie problemów, którymi zajmuje się periodontologia.

Prof. dr hab. n. med. Renata Górska

KATEGORIA

INNOWACYJNE POMYSŁY I MIEJSCE | Śląski Park Technologii Medycznych Kardio-Med Silesia Celem zwycięskiego projektu było opracowanie sytemu do długoterminowego, ciągłego i bezinwazyjnego monitoringu pracy serca u osób powyżej 65 roku życia. Rozwiązanie oparto o technologię telemedyczną nakierowaną na wykrywanie migotania przedsionków. W ramach realizowanych prac badawczo – rozwojowych powstało urządzenie przeznaczone do użytku domowego. Dane z urządzenia transmitowane są bezpośrednio do platformy analitycznej, gdzie następnie są analizowane przez zaawansowane algorytmy detekcji migotania przedsionków. W Centrum Telemonitoringu ratownicy medyczni i lekarze specjaliści ostatecznie potwierdzają występowanie zaburzenia serca u konkretnej osoby uczestniczącej w monitoringu. Adam Konka: Śląski Park Technologii Medycznych Kardio-Med Silesia jest stosunkowo młodą jednostką badawczorozwojową działająca na styku badań

Adam Konka, Prezes Śląskiego Parku Technologii Medycznych Kardio-Med Silesia

OSOZ Polska 4/2018

Raport

i wdrożeń. Jednostka ta powstała dzięki pomysłowości i determinacji prof. dr hab. n. med. Marina Zembali i Prezydent Miasta Zabrze Małgorzacie Mańce-Szulik. Od samego początku, tj. od 2015 roku, nasze działania nastawione są na możliwość realizacji projektów, które przyczyniają się do lepszego, nowoczesnego leczenia pacjentów z różnych dziedzin medycznych. Projekty przez nas prowadzone nakierowane są na: kardiologię, kardiochirurgię, neurologię, diabetologię, pulmonologię, geriatrię, onkologię, a w szerszym spojrzeniu na choroby

środowiskowe i cywilizacyjne. Projekty, które prowadzimy, w naszych założeniach mają trafić do praktyki klinicznej nie za 20 czy 25 lat, ale w zdecydowanie krótszym okresie, tj. 3–7 lat. I taka jest właśnie geneza powstania projektu „Nomed-AF – Nieinwazyjny monitoring we wczesnym wykrywaniu migotania przedsionków”, który został wymyślony przez kardiologa – praktyka prof. dr hab. n med. Zbigniewa Kalarusa, poszukującego rozwiązania dającego możliwość bezinwazyjnego, długotrwałego monitorowania pacjentów w obszarze

zapisu EKG. W chwili tworzenia założeń do systemu, rozwiązań, które dawałyby możliwość monitoringu do 30 dni w sposób ciągły, na rynku światowym nie było. Po przebadaniu 3000 pacjentów widzimy, że problem, na który jest ukierunkowany niniejszy projekt, tj. wykrywanie migotania przedsionków i wdrażanie stosownego leczenia, daje szansę na uniknięcie u pacjentów najcięższego powikłania, jakim jest udar niedokrwienny mózgu w wyniku nieleczenia lub niewłaściwego leczenia migotania przedsionków.

II MIEJSCE | Oddział Badań Wczesnych Faz w Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie W Polsce jedynie ok. 1% chorych na nowotwory złośliwe leczonych jest w ramach badań klinicznych. Dzięki Oddziałowi Badań Wczesnych Faz w Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie dostęp do innowacyjnych terapii dla osób chorych na raka, u których wcześniej zastosowane leczenie okazało się nieskuteczne, stanie się łatwiejszy. To ważna jednostka naukowo-badawcza na mapie ochrony zdrowia i kolejny krok w tworzeniu innowacyjnej medycyny dla polskich pacjentów. Prof. n. dr hab. n. med. Iwona Ługowska: Tytuł Lidera w ochronie zdrowia 2018 to wielki zaszczyt, ale i ogromna odpowiedzialność. Zaszczyt, bo nasza praca została doceniona przez interdyscyplinarne gremium ekspertów. Odpowiedzialność, bo od Instytutu Onkologii, jako największego ośrodka onkologicznego w Polsce, oczekuje się bardzo wiele. W medycynie, szczególnie w onkologii, stały rozwój i innowacyjność są szczególnie ważne, zwłaszcza w procesie tworzenia nowych leków, gdzie badania kliniczne odgrywają kluczową rolę. Powstanie Oddziału Badań Wczesnych Faz daje Polskim pacjentom szansę na skorzystanie z nowych, innowacyjnych terapii przeciwnowotworowych prowadzonych w ramach badań klinicznych. Obecnie mamy możliwość wypełnić dotychczasową lukę w procesie tworzenia onkologicznych leków w Polsce, zapewniając jednocześnie zaplecze dla tworzenia innowacji medycznych służącym naszym pacjentom i gospodarce całego kraju. Powstaniu naszego ośrodka towarzyszyła wymiana doświadczeń

OSOZ Polska 4/2018

Prof. dr hab. n. med. Iwona Ługowska – Kierownik Oddziału Badań Wczesnych Faz (po lewej) odbiera nagrodę z rąk Zofii Małas – Prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych

i transfer know-how, które zaowocowały nawiązaniem cennych relacji z instytutami badawczymi z Europy i Stanów Zjednoczonych. Oddział Badań Wczesnych Faz powstał dzięki powołaniu Centrum Naukowo-Przemysłowego na podstawie umowy zawartej pomiędzy Centrum Onkologii-Instytutem im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie oraz firmą Roche Polska, a także wsparciu finansowemu udzielonemu przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ra-

mach programu STRATEGMED II (projekt ONCOTRAIL). Obecnie Ośrodek prowadzi badania kliniczne wczesnych faz, w tym: faz I/II, badania typu „Pierwsze podanie u człowieka” („first-in-human”) i już wielu pacjentów onkologicznych skorzystało z proponowanych terapii w walce z nowotworem, czyli obecnie w medycynie najtrudniejszym i najbardziej nieprzewidywalnym przeciwnikiem.

Raport

III MIEJSCE | Biolumo Sp. z o.o. Nieprecyzyjna antybiotykoterapia – jedno z kluczowych wyzwań współczesnej medycyny. Obciąża pacjenta skutkami ubocznymi, wydłuża proces leczenia, generuje dodatkowe koszty, jest przyczyną rosnącej globalnie antybiotykoodporności. Jest nadzieja, żeby to zmienić. Młodzi naukowcy z Polski – średnia ich wieku to 24 lata – pracują nad technologią, dzięki której możliwy będzie dobór antybiotyku w kilka godzin, bezpośrednio przez lekarza rodzinnego, z pominięciem laboratorium. Ich innowacja znajduje się już w fazie rozwoju i badań klinicznych. Olga Grudniak: Biolumo powstało oficjalnie w październiku 2017 roku, chociaż oczywiście prace naukowe i rozwojowe nad naszym rozwiązaniem trwają dłużej, bo od kwietnia 2016 roku. Tworzymy rozwiązanie dla lekarzy rodzinnych oraz przychodni, które umożliwi im przeprowadzenie szybkiego testu określającego efektywność antybiotyków. W naszym zespole pracują przede wszystkim naukowcy, dopiero od niedawna współpracujemy blisko z pierwszym lekarzem, dr Michałem Nanaszko. Oczywiście w toku prac konsultowaliśmy funkcjonalność naszego urządzenia z wieloma lekarzami, jednak do tej pory brakowało nam twardego dowodu na zapotrzebowanie na nasze rozwiązanie z lekarskiego świata. Nagroda Lidera Ochrony Zdrowia jest dla nas takim właśnie twardym dowodem. Tworzy-

Olga Grudniak, Prezes Biolumo Sp. z o.o.

my rozwiązanie dla służby zdrowia i to właśnie wyróżnienie od jej reprezentantów jest dla nas najważniejsze. Nagroda upewnia nas, że nasze podejście do walki z antybiotykoopornością jest prawidłowe, a także potrzebne. Tytuł Lidera Ochrony Zdrowia to dla nas również ważne odznaczenie w kontekście budowania zaufania inwestorów. Jako jedni z nielicznych reprezentantów tzw. „startupów” zostaliśmy wyróżnieni tym ty-

tułem. Jest to sygnał dla naszych partnerów i inwestorów, że warto ufać naszemu zespołowi oraz naszej pracy. Mamy nadzieję, że ułatwi nam on pozyskać fundusze niezbędne na dalszy rozwój produktu oraz wdrożenie go na rynek. W końcu najważniejsze jest dostarczenie lekarzom narzędzia, które pomoże im w ich pracy i wpłynie pozytywnie na życie pacjentów.

KATEGORIA

SKUTECZNE ZARZĄDZANIE I MIEJSCE | Maria Kurcz, Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Przychodni Miejskiej w Józefowie W jednej osobie skuteczny menedżer oraz charyzmatyczny lider potrafiący inspirować swoich pracowników i integrować ich wokół wspólnego celu. Do wyróżniających cech laureata złotej statuetki zarządzania można jeszcze dodać odwagę

inwestowania w innowacyjne rozwiązania e-zdrowia, kreatywne rozwiązywanie problemów, nastawienie na jakość i efekty w procesie podejmowania decyzji zarządczych. Zaangażowanie i kreatywność dyrektor SPZOZ Przychodni

Miejskiej w Józefowie powinny stać się złotym standardem dla innych zarządzających w ochronie zdrowia. Maria Kurcz: Znaleźć się wśród najlepszych to wielki zaszczyt i satysfak-

OSOZ Polska 4/2018

Raport

cja zarówno dla mnie osobiście, jak i dla wszystkich moich współpracowników SPZOZ Przychodni Miejskiej w Józefowie. Zdobycie nagrody Złotego Lidera Ochrony Zdrowia to również dowód uznania dla naszej przychodni, włożonego wysiłku i nieustannego zapału w działaniach, które znacząco wpływają na poprawę jakości świadczonych usług medycznych. Otrzymanie złotej statuetki daje mi motywację nie tylko do utrzymania równie wysokiego standardu zarządzania, ale też przekonuje mnie, że idę dobrą drogą. Nagroda utwierdza mnie w przekonaniu, że w życiu należy zawsze do końca realizować swoje zamierzenia i plany, nawet te, które wydają się nam niemożliwe do spełnienia. Wystarczy uwierzyć w siebie i ludzi, z którymi się współpracuje. Wtedy można osiągać najwyższe cele.

Maria Kurcz, Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Przychodni Miejskiej w Józefowie

II MIEJSCE | Beata Drzazga, Prezes Centrum Medycznego BetaMed SA w Chorzowie Największa firma medyczna w Polsce świadcząca usługi z zakresu opieki domowej i stacjonarnej, opiekująca się osobami wymagającymi codziennego wsparcia. Założona 17 lat temu dziś może pochwalić się ogromnym sukcesem: 3000 pracowników zatrudnionych w 91 filiach w całym kraju. To przykład na to, że kwestie biznesowe można harmonijnie połączyć z najwyższą troską o dobro pacjentów, empatią, wrażliwością na potrzeby osób wymagających opieki. Beata Drzazga: Otrzymanie tytułu Lidera Ochrony Zdrowia to dla mnie wielki zaszczyt i duże wyróżnienie. Dziękuję bardzo za zauważenie mojej pracy. Dla mnie nagroda jest docenieniem umiejętności odpowiedniego zarządzania placówką medyczną oraz świadczy o ogromnym zaufaniu. Słowo lider kojarzy się z osobą, która przewodzi, nadzoruje i jest wzorem do naśladowania. Często przy tej okazji zapominamy, że każdy lider musi mieć kim zarządzać, dlatego nagrodę i to wyróżnienie dedykuję moim wszystkim wspaniałym pracownikom medycznym i niemedycznym. Dziękuję im za ich pracę, oddanie i zaangażowanie każdego dnia. Lider Ochrony Zdrowia to osoba otwarta na zmiany, z pasją do pracy, której kreatywność

OSOZ Polska 4/2018

w działaniu stale prowadzi do podnoszenia standardów i wprowadzania wyższej jakości. Jednak przede wszystkim to osoba, dla której najważniejsze jest do-

bro pacjenta, która jest w stanie go zrozumieć i swoimi działaniami wywołać uśmiech na jego twarzy i zadowolenie z opieki.

Beata Drzazga, Prezes Centrum Medycznego BetaMed SA w Chorzowie

Raport

III MIEJSCE | Lek. med. Bogdan Kalicki, Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej – Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Białymstoku W dobrze zarządzanej placówce ochrony zdrowia dbałość o wynik finansowy to warunek dalszego rozwoju, inwestowania w nowoczesny sprzęt dla ciągłego polepszania warunków leczenia pacjenta. W Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej – Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Białymstoku nie zapomina się o innych elementach, jak promocja zdrowia i profilaktyka w lokalnej społeczności i troska o pracowników. Bogdan Kalicki: Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego w Białymstoku jest jednostką finansowaną głównie przez płatnika publicznego, tj. Narodowy Fundusz Zdrowia, a nie jest to łatwy partner biznesowy. Dlatego informacja o zdobyciu nagrody Lidera Ochrony Zdrowia w kategorii Skuteczne Zarządzanie w Ochronie Zdrowia była przede wszystkim ogromnym zaskoczeniem, ale także powodem do dumy. Te odczucia pogłębia sama formuła wyboru laureatów, która poprzez swoją przejrzystość i obiektywizm jest czymś wyjątkowym na tle innych rankingów czy też konkursów. Fakt, że organizator konkursu, czasopismo OSOZ,

Od lewej: dr inż. Zygmunt Kamiński – Przewodniczący Rady Naukowej OSOZ, lek. med. Bogdan Kalicki, dr hab. Christoph Sowada – Dyrektor Instytutu Zdrowia Publicznego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

zgromadził w Kapitule Konkursu osoby o tak uznanejj pozycji na rynku zdrowia, podkreśla znacząco wagę tego wyróżnienia. Poczucie zawodowej satysfakcji wynikającej z otrzymanej nagrody łączy sią z zobowiązaniem do dalszego doskona-

lenia codziennej pracy, stałego dążenia do poprawy funkcjonowania firmy, którą zarządzam oraz umacniania jej pozycji na rynku świadczeń zdrowotnych. 

OSOZ Polska 4/2018

rozmow y

Cyfryzacja, jakość, akredytacja Systemy IT stają się standardowym elementem wyposażenia każdego szpitala, zmieniając sposób zarządzania danymi, organizacji procesów wewnętrznych i komunikacji z pacjentem. O ich wpływie na jakość usług medycznych rozmawiamy z Michałem Bedlickim, wicedyrektorem Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia.

Jak informatyzacja podmiotu medycznego może przełożyć się na jakość świadczeń zdrowotnych?

Trzeba wziąć pod uwagę kilka elementów. W postrzeganiu wielu szpitali, informatyzacja podmiotu rozumiana jest jako przejście z papierowej na elektroniczną dokumentację medyczną. Już w tym kontekście można zauważyć kilka bezpośrednich korzyści, a przede wszystkim znaczną poprawę czytelności dokumentacji, co z kolei ma duże przełożenie na wiele innych aspektów. Ale oczywiście sprowadzenie informatyzacji do poziomu digitalizacji dokumentacji byłoby bardzo dużym uproszczeniem. Z mojego punktu widzenia informatyzacja zmienia diametralnie sposób prowadzenia podmiotu, otwierając zupełnie nowe możliwości w sferze gromadzenia danych o pacjencie i ich analizy. Modyfikuje ponadto procesy zachodzące w podmiocie, a nawet zmienia definicję szpitala – staje się on jednym z elementów opieki nad

OSOZ Polska 4/2018

pacjentem, scalonym z innymi elementami systemu ochrony zdrowia. Z jednej strony informatyzacja wpływa na jakość świadczenia usług medycznych w rozumieniu prowadzenia dokumentacji, z drugiej – na sposób leczenia i postępowania z pacjentem. Satysfakcja i bezpieczeństwo pacjenta to tylko dwa elementy jakości, które są mocno powiązane z cyfryzacją. Patrząc z szerszej perspektywy, trzeba do nich dodać wiele innych, jak przykładowo dostępność świadczeń, czy efektywność działania. To sieć bardzo mocno powiązanych ze sobą elementów tworzących jeden ekosystem szpitala. Cyfryzacja zdecydowanie wpływa na jakość, dodatkowo pozwala ją też lepiej mierzyć i monitorować. Pacjenci coraz częściej dostrzegają też zmiany, jakie dokonały się na przestrzeni ostatnich lat. Na przykład przeka-

zywanie wyników badań w formie elektronicznej, czy dostęp do danych poprzez dedykowane portale. Poziom innowacji w polskich szpitalach jest jednak nierówny. O ile pewne sfery działalności zostały już w większości placówek zinformatyzowane, przykładowo diagnostyka obrazowa albo karty informacyjne, o tyle takie udogodnienia jak wgląd do wyników badań dla pacjenta nie są jeszcze standardem. Czy menedżerowie polskich placówek ochrony zdrowia zauważają relację pomiędzy jakością a informatyzacją? Czy oprogramowanie staje się świadomym elementem strategii budowania jakości?

Sama wiedza na ten temat jest bardzo duża. Menedżerowie wiedzą, że dobrze i czytelnie udokumentowany proces leczenia odpowiadający wytycznym i wymaganiom prawnym oraz uwzględniający standardy akredytacyjne dotyczące opisu stanu pacjenta oraz prawidłowego przeprowadzenia badania podmiotowego i przedmiotowego wpływają na jakość usług. Intensywność prac nad wdrażaniem innowacji informatycznych jest nierówna – są placówki bardzo za-

rozmow y

awansowane informatycznie i takie, które mają dużo do zrobienia. Można się spodziewać, że perspektywa roku 2019 i obowiązkowego wdrożenia elektronicznej dokumentacji medycznej wpłynie na tempo cyfryzacji. Cyfryzacja mocno przyspieszyła w ostatnim czasie. Przed nami takie projekty jak e-recepta, e-zwolnienie lekarskie, e-dokumentacja medyczna. Czy w związku z tym, że znaczenie rozwiązań e-zdrowia na pewno będzie szybko rosło, zostaną one uwzględnione w procesie akredytacji podmiotów medycznych?

W zakresie standardów akredytacyjnych przeznaczonych dla szpitali znajduje się dział zarządzania informacją wpływający bezpośrednio lub pośrednio na jakość, zwłaszcza jeżeli chodzi o bezpieczeństwo i dostęp do informacji. W standardach dotyczących szpitali wąskoprofilowych zawarte są wymagania dotyczące prowadzenia wewnętrznych rejestrów medycznych, skutków zabiegów operacyjnych – bezpośrednich lub odległych – które trudno prowadzić w sprawny sposób bez systemu informatycznego gromadzącego i analizującego wybrane dane. Istnieje bardzo mocny związek pomiędzy poziomem informatycznego rozwoju szpitala a uzyskaną akredytacją. Natomiast na dzień dzisiejszy w standardach akredytacyjnych nie pytamy bezpośrednio o informatyzację danego obszaru. W ramach wizyt akredytacyjnych widać wyraźnie, że wysoki stopień digitalizacji ułatwia przygotowanie się do procedury akredytacyjnej. Przyglądając się z bliska elementom wpływającym na jakość, w tym przykładowo procesom obiegu informacji w placówce, jakie błędy obserwuje Pan najczęściej podczas wizyt akredytacyjnych?

Chyba największym jest błąd zaniedbania – stanie w miejscu w sytuacji, gdy świat i technologia idą do przodu. W innym obszarze wskazałbym może nie na problemy jako takie, ale błędy systemowe. Często cyfryzacja realizowana jest punktowo. Szpitale realizują cząstkowe projekty w zakresie danego obszaru funkcjonowania szpitala, przykładowo ucyfrowienie radiologii lub wprowadzenie e-dokumentacji medycznej, bez całościowej strategii i myślenia o integracji poszczególnych elementów i wykorzystania całościowego potencjału. Tak, aby

» Istnieje bardzo mocny związek pomiędzy poziomem informatycznego rozwoju szpitala a uzyskaną akredytacją.« połączyć ze sobą informacyjnie wszystkie jednostki organizacyjne i pracowników, budując spójny system dla całego szpitala. Drugim błędem jest patrzenie na podmiot medyczny jako na wyspę, co jest problemem z punktu widzenia organizacji ochrony zdrowia. Skupiamy się na informatyzacji wybranego podmiotu, zaniedbując budowę rozwiązań skoordynowanej opieki nad pacjentem i przedłużenia opieki poza pobyt w szpitalu. Zwłaszcza, że obecnie hospitalizacja trwa często bardzo krótko, a efekt leczenia jest powiązany z opieką przed- i poszpitalną. Mam na myśli wykorzystanie informacji w kartotece pacjenta zebranych przed wizytą w szpitalu i elementy, które mają wpływ na powrót chorego do zdrowia, w tym edukacja i profilaktyka zdrowotna. Czy sama procedura akredytacji szpitali jest zmienna?

Tak, ale ta zmiana nie jest dynamiczna. Na dzień dzisiejszy w zakresie opieki szpitalnej funkcjonujemy w oparciu o standardy opublikowane w 2009 roku i w najbliższym czasie powoli będziemy szykować się do ich modyfikacji. Z drugiej strony, część standardów jest na tyle elastyczna, że mogą być one stosowane nawet bez zmiany samej treści standardów. Jak wygląda stan akredytacji szpitali w Polsce?

Na dzień dzisiejszy mamy 200 szpitali posiadających certyfikat akredytacyjny. Mimo, że jeszcze nam daleko do połowy podmiotów działających w Polsce, w tej grupie są placówki dysponujące dużą bazą łóżkową, pokrywających znaczą część opieki szpitalnej w Polsce i mających wpływ na całość systemu. Podejmujemy starania, aby również placów-

ki podstawowej opieki zdrowotnej były poddawane akredytacji. Większy nacisk na jakość miała zainicjować ustawa o jakości w ochronie zdrowia.

Ustawa znajduje się na etapie konsultacji wewnętrznych w Ministerstwie Zdrowia, trwają prace nad jej ostatecznym kształtem. Wskazuje ona kierunki działań w kwestii jakości. Przewiduje m.in. kontynuację procesu akredytacji, monitorowanie zdarzeń niepożądanych i możliwość ich ewaluacji. Kolejną kwestią są rejestry jakościowe, które pozwolą ocenić odległe skutki wykonywanych procedur medycznych. Chciałbym tutaj rozróżnić rejestry epidemiologiczne, dotyczące nowotworów czy zgonów pacjentów, rejestry prowadzone przez Narodowy Fundusz Zdrowia w zakresie oceny ekonomicznej wykonywanych procedur, od tych, przewidzianych w ustawie, które służą do oceny jakości, czyli tak zwanych rejestrów jakości. Chodzi o śledzenie losów pacjenta w dłuższym okresie i na etapach pomiędzy poszczególnymi świadczeniodawcami. W centrum uwagi klinicznych rejestrów jakości nie są jedynie efekty wykonania procedury w jednym podmiocie, ale wpływ na zdrowie pacjentów z danym problemem medycznym. Takimi właśnie rejestrami powinny zajmować się instytucje niezależne od płatnika, ale z nim współpracujące, a ich zadaniem powinno być koncentrowanie się na poprawie działań klinicznych. W jaki sposób, sięgając do rozwiązań IT, można jeszcze udoskonalić procesy związane z jakością ochrony zdrowia w Polsce?

Na pewno duży potencjał mają rejestry jakościowe pozwalające wykorzystać już po części gromadzone dane do oceny odległych skutków. Innym obszarem jest kwestia wdrażania systemów IT w bardziej zaawansowany sposób, przykładowo do wspierania decyzji klinicznych, określenia wytycznych postępowania klinicznego w oparciu o dokumentację elektroniczną, czy kontroli interakcji lekowych. Dużą rolę do odegrania mają producenci systemów IT, którzy powinni regularnie rozwijać swoje rozwiązania stosownie do zmian prawnych, standardów interoperacyjnych, nowych wymagań w zakresie dokumentacji, ale w taki sposób, aby ułatwiać pracę podmiotom medycznym i lekarzom. 

OSOZ Polska 4/2018

rozmow y

Czasopismo o e-zdrowiu. Praktyczne porady. Informacje z rynku zdrowia. Teraz dostępne on-line.

Pobierz bezpłatną aplikację mobilną

ZESKANUJ KOD, aby pobrać aplikację

Aplikacja na iOS i Android

OSOZ Polska 4/2018

Foto: smartcity.wien.gv.at

rozmow y

Zdrowie

w inteligentnych miastach Wiedeń to jedno z najbardziej innowacyjnych miast na świecie. W 2014 roku przyjęto tutaj strategię „inteligentnego miasta”, która ma zagwarantować najwyższą jakość życia i zdrowie jego mieszkańcom, przede wszystkim dzięki wdrażaniu innowacji technologicznych i społecznych. Opowiada o nich Nicole Swoboda, ekspert w Agencji Smart City, Urban Innovation Vienna. Co oznacza sformułowanie „smart city”?

Życie ludzi w przyszłości będzie związane z miastami. Tradycyjnie, miasta zawsze były miejscem głównych przemian i innowacji społecznych. Już dziś są domem dla ponad połowy światowej populacji. Coraz częściej oferują szerokie możliwości i nowatorskie podejście do czerpania i wykorzystywania zasobów niezbędnych do życia, które są ograniczone, a na które popyt stale rośnie. Inteligentne miasto to takie miasto, które stawia czoła wyzwaniu rosnącej konsumpcji zasobów (woda, energia elektryczna itd.), uwzględnia w swojej polityce zagadnienie integracji społecznej, stawia na zrównoważony rozwój w każdej dziedzinie. Trudno dziś sobie wyobrazić, jak „smart cities” będą wyglądały i funkcjonowały w przyszłości, ponieważ postęp w technologiach i innowacjach jest bły-

skawiczny. Na pewno miasta doświadczą dużych zmian na poziomie mobilności (samochody autonomiczne, środki szybkiego transportu), zagospodarowania przestrzennego (rosnące zagęszczenie ludności i malejąca liczba wolnych gruntów), energii (nowe źródła w związku z wyczerpywaniem się tradycyjnych zasobów). Także nowe technologie będą odgrywać ogromną rolę: wirtualna i rozszerzona rzeczywistość, sztuczna inteligencja, cyberbezpieczeństwo, Internet Rzeczy staną się częścią codziennego życia każdego mieszkańca. Inteligentne miasto to też zdrowe miasto.

W „smart city” zdrowie decyduje o jakości życia mieszkańców. Dlatego ten element jest bazową częścią strategii. To duże wyzwanie biorąc pod uwagę ilość czynników wpływających na zdrowie

człowieka, od indywidualnych, związanych z trybem życia, po socjoekonomiczne, warunki życia i pracy, perspektywy w zakresie edukacji, otoczenie (natura), bezpieczeństwo środowiska życia. Miasto i zachodzące w nim interakcje tworzą też istotną bazę do zdrowia psychicznego i socjalnego. Nie można zapomnieć o żadnym z tych elementów. Na polu ochrony zdrowia Wiedeń założył kilka ważnych priorytetów: wzmacnianie edukacji zdrowotnej we wszystkich grupach mieszkańców, zagwarantowanie najwyższej jakości opieki medycznej i równego dostępu do usług, skracanie czasu pobytu pacjenta w szpitalu na rzecz opieki w domu. A to wymaga sięgania do nowych rozwiązań i innowacji technologicznych, których rozwój obserwujemy już dziś. Stąd jednym z elementów „Smart City Vienna” jest strategia e-zdrowia i m-zdrowia zakładająca budowę elektronicznych rekordów pacjenta z dostępem on-line dla pacjenta, rozwój infrastruktury telemedycznej i systemów wsparcia decyzji klinicznych. W 2016 roku rozpoczęto pilotaż programu „aktywnego życia seniorów wspieranego przez nowoczesne technologie” (Vienna Ambient Assisted Living). Obejmuje on 83 gospodarstwa domowe i potrawa do 2019 roku. Nie pominięto możliwości płynących z aplikacji zdrowotnych zwiększających zaangażowanie pacjenta, wzmacniających profilaktykę i poprawiających dostęp do usług medycznych. Myśląc o większym zastosowaniu technologii w codziennym życiu osób starszych, wraz z firmami telekomunikacyjnymi opracowany został tzw. seniortab – prosty w obsłudze tablet umożliwiający korzystanie z serwisów on-line nawet osobom o niskich kompetencjach cyfrowych. Obserwując szybko postępujące innowacje, e-zdrowie będzie dominującym elementem strategii zdrowego miasta. 

» Miasto jest skomplikowanym ekosystemem czynników kształtujących nasze zdrowie.« OSOZ Polska 4/2018

p rakt y czn i e

legislacja

Iluzja podwyżek Powracają nierozwiązane problemy ze stosowaniem ustawy o najniższym wynagrodzeniu. Iwona Magdalena Aleksandrowicz Kancelaria Doradcza Rafała Piotra Janiszewskiego

Zeszłoroczne zmiany w zasadach ustalania wynagrodzeń w podmiotach leczniczych wywołały wiele problemów. Pracom legislacyjnym nad ustawą z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach

OSOZ Polska 4/2018

leczniczych towarzyszyło niemało kontrowersji – zarówno po stronie przedstawicieli poszczególnych grup zawodowych, jak i zarządzających podmiotami leczniczymi, zobowiązanych do wprowadzenia podwyżek. Zastrzeżenia budziła przede wszystkim tabela zawarta w załączniku do ustawy, definiująca dziesięć grup zawodowych personelu medycznego według kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku.

Pomimo, że pierwsze podwyżki zostały już wprowadzone w ubiegłym roku, nie rozwiązano wielu problemów praktycznych. Nie pojawiły się także oczekiwane nowelizacje czy chociażby interpretacje dotyczące stosowania niejasnych regulacji. To sprawia, że również przy zawieraniu kolejnych porozumień, zarządzających podmiotami leczniczymi czeka niełatwe zadanie.

Krótkie terminy Tworząc nowe normy dla sektora ochrony zdrowia, prawodawca zdaje się zapominać, że pośpiech jest złym doradcą. Przy ustanawianiu zasad wypłacania

p rakt y czn i e

wynagrodzeń, zarówno tempo procedowania ustawy, jaki i terminy wejścia w życie zmian nie sprzyjały powstaniu precyzyjnych zapisów ustawowych czy przejrzystych i zrozumiałych dla pracowników wewnątrzzakładowych norm prawa pracy. Ogłoszona 1 sierpnia 2017 roku ustawa wymagała zawarcia porozumień w sprawie podwyższenia wynagrodzeń do 15 września 2017 roku. Biorąc pod uwagę liczbę osób zatrudnionych w podmiotach leczniczych, które były zobligowane do wdrożenia zmian, operacja okazała się trudna do przeprowadzenia. Rozdźwięk pomiędzy poziomem kwalifikacji konkretnych osób a kwalifikacjami wymaganymi na zajmowanym stanowisku stał się przyczyną konfliktów wśród personelu, zwłaszcza że kwalifikacje uzasadniające zatrudnienie na określonym stanowisku często nie znajdowały odzwierciedlenia w tabeli zawartej w ustawie. Należy także pamiętać, że kwestia wprowadzenia podwyżek nie ograniczała się do zawarcia porozumień. Nowe zasady wynagradzania musiały bowiem znaleźć odzwierciedlenie w układach zbiorowych pracy bądź regulaminach wynagradzania obowiązujących w poszczególnych podmiotach leczniczych, a także w umowach o pracę zawartych z każdym z pracowników. Sytuację dodatkowo komplikował fakt wprowadzenia retroakcji w zakresie terminu zwiększenia wynagrodzeń. Przewidziano bowiem, że sposób podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego zapewnia proporcjonalny dla każdej z grup zawodowych średni wzrost tego wynagrodzenia co najmniej o 10% kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy najniższym wynagrodzeniem zasadniczym a wynagrodzeniem zasadniczym tego pracownika wykonującego zawód medyczny już na dzień 1 lipca 2017 r. W pozostałych rozporządzeniach dotyczących wynagrodzeń lekarzy rezydentów czy pracowników podmiotów niebędących przedsiębiorcami konieczne zatem było także wprowadzenie przepisów obowiązujących z mocą wsteczną. Podmioty lecznicze natomiast zobowiązane były do wypłaty odpowiedniego wyrównania.

Propozycje zmian W listopadzie grupa posłów przedłożyła projekt ustawy o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych

» W obecnym kształcie ustawa nie poprawiła diametralnie sytuacji finansowej personelu medycznego.«

(Druk sejmowy nr 2061, Sejm VIII Kadencji). Najważniejsza propozycja dotyczyła uwzględniania kwalifikacji pracownika, a nie kwalifikacji wymaganych na zajmowanym przez tę osobę stanowisku. Wskazano także na potrzebę premiowania nie tylko tytułu zawodowego magistra pielęgniarstwa lub położnictwa, ale także licencjatu w tym zakresie oraz tytułu magistra w pokrewnych kierunkach, mających zastosowanie w ochronie zdrowia. Opiniując przedmiotowy projekt, Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych zasugerowała natomiast wprowadzenie następujących grup w tabeli wraz z odpowiednimi współczynnikami: – pielęgniarka z tytułem magistra pielęgniarstwa lub położna z tytułem magistra położnictwa, z tytułem specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa – współczynnik 1,05; – pielęgniarka z tytułem magistra pielęgniarstwa lub położna z tytułem magistra położnictwa albo pielęgniarka lub położna z tytułem specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa – współczynnik 1,00; – pielęgniarka lub położna, bez tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa – współczynnik 0,74. Zaproponowano także uchylenie art. 3 ust. 3, zgodnie z którym, ustalony w drodze porozumienia albo zarządzenia sposób podwyższania wynagrodzenia zasadniczego osoby zajmującej stanowisko pielęgniarki lub położnej uwzględnia wzrost miesięcznego wynagrodzenia danej pielęgniarki albo położnej dokonany na podstawie przepisów wydanych na bazie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Nieprecyzyjna treść przepisu spowodowała bowiem, że w wielu podmiotach leczniczych wynagrodzenie pielęgniarek nie uległo realnemu zwiększeniu, z uwagi na sfinansowanie wzrostu wynagrodzenia zasadniczego z części

środków przekazywanych przez NFZ na wzrost wynagrodzenia.

Zawiedzione nadzieje Pomimo pojawiających się propozycji zmian, brak jest realnych perspektyw znowelizowania budzącej wiele zastrzeżeń ustawy. W obecnym kształcie nie poprawiła ona w znaczący sposób sytuacji personelu medycznego, pomimo że w założeniu miała prowadzić do elementarnej sprawiedliwości w zakresie rozwiązań prawnych przewidzianych dla przedstawicieli różnych grup zawodowych. Co więcej, przyczyniła się do dodania nowych czynności do zrealizowania dla pracowników odpowiedzialnych za obsługę kadrową i płacową, mimo że dla nich nie stworzono rzeczywistych gwarancji wzrostu wynagrodzeń. W ustawie dotyczącej pracowników medycznych znalazł się co prawda zapis stanowiący o obowiązku określenia zasad podwyższania wynagrodzenia osób niewykonujących zawodów medycznych, tak aby wynagrodzenie to odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy. W praktyce jednak przepis okazał się na tyle ogólny, że nie mógł stanowić podstawy roszczeń personelu administracyjnego. Na podwyżki nie mogą liczyć także pracownicy niemedyczni wspierający bezpośrednio proces udzielania świadczeń. Ciągle pomija się fakt, że współczesna sekretarka medyczna, rejestratorka medyczna czy pojawiający się w nowym modelu POZ koordynator to osoba o szczególnych kompetencjach i fachowej wiedzy z zakresu funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej i sposobu realizacji świadczeń gwarantowanych, której praca wiąże się zarówno z dużym narażeniem na stres, jak i potrzebą stałej aktualizacji wiedzy. 

OSOZ Polska 4/2018

Foto: designed by freepik.com

p rakt y czn i e

Jak nie informatyzować szpitala Janusz Atłachowicz Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Wieluniu

Podobno temu co darowane – tak jak darowanemu koniowi nie zagląda się w zęby – nie powinniśmy się zbytnio przyglądać, ale przyjmować raczej bezkrytycznie. Ostatecznie, nic za to nie zapłaciliśmy. Dostaliśmy nieodpłatnie, czyli jak by to określić handlowo współcześnie – dostaliśmy gratis. Czy aby na

OSOZ Polska 4/2018

pewno jest to gratis? I czy aby na pewno nic za to nie zapłaciliśmy? Sytuację, którą opisuję, zastałem po wygraniu konkursu na dyrektora powiatowego szpitala. Szpital działa jako samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej. Obecnie znalazł się „w sieci”, w grupie szpitali pierwszego poziomu zabezpieczenia sieciowego. Pod względem medycznym na dwóch oddziałach mamy drugi poziom referencyjny. Typowy, może raczej większy niż mniej-

szy szpital powiatowy w środkowej Polsce. 12 poradni i tyleż samo oddziałów, w tym SOR wraz z całodobowym lądowiskiem. Organem tworzącym jest samorząd powiatowy. Otóż postanowił on pomóc szpitalowi i podarować mu kilka lat temu oprogramowanie. Nie znam szczegółów, ale idea była taka, by szpital kompletnie zinformatyzować. Idea jak najbardziej zasadna. Ilość przetwarzanych informacji, niezbędna całodobowa dostępność

p rakt y czn i e

do informacji medycznych oraz ich przyrost w postępie geometrycznym, a może nawet logarytmicznym wskazywały, że nie ma innego rozwiązania. Nie wiem, jak zostały określone wymagania w zakresie zapotrzebowania na oprogramowanie, jednak miało ono obejmować zarówno tzw. część białą, jak i szarą. Czyli działalność medyczną oraz wszystko, co dotyczy administracji szpitala – rachunkowość, kadry i płace, rozliczenia z NFZ i pewnie inne zakresy jak choćby gospodarka magazynowa czy zaopatrzenie. Mimo, że od 1998 roku zarządzam trzecim szpitalem powiatowym, nie śmiałbym się nazwać ekspertem, ani nawet osobą znającą się na zagadnieniach związanych z informatyzacją. Rozwój informatyki na potrzeby szpitali i innych podmiotów leczniczych jest tak ogromy, że firmy informatyczne mają zdecydowaną przewagę informacyjną nad nawet najlepszym zespołem informatyków obsługujących szpital, a co dopiero nad jego dyrektorem. Przypomina to nierównowagę informacyjną pomiędzy lekarzem a jego pacjentem. Chociaż ci ostatni edukują się dość szybko, zwłaszcza od „doktora Googla” i z innych stron internetowych oraz wielu darmowych aplikacji, które są specjalnie przygotowywane dla pacjentów lub potencjalnych pacjentów. Ta nierównowaga informacyjna pomiędzy szpitalem a firmą informatyczną zwykle, acz nie zawsze, skutkuje tym, że firma informatyczna chce sprzedać swój gotowy produkt informatyczny argumentując, że tego właśnie oczekuje szpital. Znam tylko jeden przypadek – co nie oznacza, że nie może ich być więcej – gdy w podmiocie leczniczym przed przystąpieniem do samego procesu informatyzacji najpierw opracowano, dużym nakładem sił oraz środków własnych i obcych, opisy wszystkich procesów występujących w podmiocie. Procesy te były weryfikowane w oparciu o wówczas obowiązujące przepisy dotyczące spełnienia wymogów prawidłowego funkcjonowania systemu ochrony zdrowia. Czyli zrobiono coś, co można nazwać uporządkowaniem struktury i procesów zachodzących w tym podmiocie. Po wykonaniu tej tytanicznej pracy, wiedza o tym, czego oczekuje szpital od oprogramowania, była zdecydowanie większa i bardziej precyzyjna. Teraz wystarczyło zapisać to odpowiednio w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ) i ogłaszać przetarg.

» Szybko, tanio a nawet za darmo – to najgorszy sposób na informatyzację podmiotu medycznego.«

Nietrudno się domyślić, że ta tytaniczna praca nie trwała kilka, a kilkanaście miesięcy. W przypadku „mojego szpitala” pojawiła się niespodziewanie okazja, jak to często u nas bywa, uzyskania funduszy zewnętrznych na sfinansowanie informatyzacji szpitala. Samorząd powiatu postanowił pomóc szpitalowi i zafundować mu kompleksową informatyzację. Mieli w tym procesie przygotowawczym swój udział również pracownicy szpitala, zwłaszcza obsługujący go informatycy. Z personelem białym na temat programu raczej się nie rozmawiało. Rozpisany przez samorząd powiatu w dość szybkim tempie przetarg zakończył się tym, że złożone przez wykonawców oferty w znacznym stopniu przekraczały wartość środków, którymi dysponował (zdobył z zewnątrz) samorząd powiatu na to zadanie. Czas ucieka. Ciężko zdobyte finansowanie zewnętrzne może przepaść z powodu przekroczenia terminu, w którym zdobyte środki muszą być wydatkowane. Szybko przygotowano kolejne postępowanie przetargowe. Nie wiem, czy po jakichkolwiek analizach, czy też bez nich podjęto decyzję, że z zakresu przetargu wyłączono „część szarą”, uznając, że bez niej szpital sobie jakoś poradzi. Natomiast nie powinno się już zdarzyć, że wykonawcy złożą oferty przekraczające znacznie wartość środków, które na realizację zamówienia przeznaczył zamawiający, czyli samorząd powiatu. I tu dochodzi do głosu kolejny czynnik – czas. Nie chcąc stracić dofinansowania zewnętrznego w ogłoszonym powtórnie przetargu, ustalono bardzo krótki czas na realizację zamówienia. Był on praktycznie niemożliwy do dotrzymania bez płacenia kar umownych. Jeden z wykonawców uwzględnił w swojej ofercie wartość kar, które będzie musiał zapłacić zamawiającemu z tytułu niemożliwości realizacji zamówienia w oczekiwanym w SIWZ terminie. Drugi nie. Jak łatwo się domyślić, wygrała oferta wykonaw-

cy z niższą ceną. Wykonawca nie zdążył, bo nie było takiej możliwość i musiał zapłacić kary umowne. W zamian szpital otrzymał oprogramowanie, które wprawdzie obsługiwało część medyczną szpitala, ale było niekompletne w zakresie potrzeb zarządzającego taką jednostką publiczną. Transfer informacji z części białej do szarej, zwłaszcza tych niezbędnych do analiz w celu podejmowania decyzji menedżerskich, odbywał się i nadal odbywa się poprzez obróbkę ręczną plików PDF lub Excel. Rachunkowość funkcjonuje jeszcze na „dosowskiej” wersji. Transmisję informacji lub jej przetwarzaniem zajmują się ludzie, którzy są istotami zdecydowanie bardziej wrażliwymi i niedoskonałymi w porównaniu do nawet prostego, jednak informatycznego przetwarzania informacji lub danych. W związku z przyśpieszeniem informatyzacji w systemie ochrony zdrowia i wprowadzeniem e-zwolnienia, e-recepty, e-skierowania oraz obowiązku wdrożenia – wielokrotnie przekładanym – elektronicznej dokumentacji medycznej (EDM), stoimy przed wyzwaniem, co z tym darowanym koniem, czyli oprogramowaniem dalej robić? Najbardziej rozsądnym rozwiązaniem wydaje się kolejna wymiana oprogramowania na takie, które kompleksowo i perspektywicznie zapewni możliwość wykorzystania informacji i danych. A do podejmowania decyzji menedżerskich, zarówno przez zarządzającego jak i kierowników średniego szczebla, nie będzie potrzebne ręczne przetwarzanie, bo zapewni to system, a nie człowiek. Jeżeli mogę dać radę – zaglądajcie Państwo darowiznom w zęby i zastanówcie się przed przyjęciem gratisów, czy nie będzie to Was potem kosztować wielokrotnie więcej niż ta darowizna była warta. 

OSOZ Polska 4/2018

p rakt y czn i e

E-zdrowie na świecie

Wirtualna opieka zdrowotna może przynieść miliardowe oszczędności

Starzejąca się Japonia – roboty odegrają ważną rolę w opiece nad seniorami

Do historii odchodzi przekonanie, że najlepsza opieka opiera się na osobistym kontakcie lekarza z pacjentem. Rosnące koszty, starzejące się społeczeństwo i braki kadrowe powodują, że tradycyjny model opieki zdrowotnej staje się niewydajny. Szacuje się, że deficyt pracowników medycznych w USA w najbliższej dekadzie sięgnie 40 000 lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Według badania Accenture, zastosowanie wirtualnej opieki w długookresowym zarządzaniu zdrowiem pacjenta, samoopiece i wizytach profilaktycznych mogłoby przynieść w USA oszczędności w wysokości 10 mld $ w kolejnych kilku latach. Technologie wirtualnej opieki umożliwiają lepsze wykorzystanie zasobów kadrowych. Chodzi też o większe zaangażowanie pacjenta i uelastycznienie dostępu do świadczeń zdrowotnych.

Tokio. W domu opieki Shin-tomi osobom starszym towarzyszy 20 różnych modeli robotów. Paro – pluszowa foka – wydaje delikatne dźwięki pod wpływem dotyku. Robot Pepper pracuje jako trener wydając polecenia podczas ćwiczeń grupowych. Rząd Japonii ma nadzieję, że ośrodek stanie się miejscem rozwoju nowych technologii, które pomogą poradzić sobie z wielkim wyzwaniem, z jakim zmaga się Japonia: szacuje się, że do 2025 niedobór opiekunów osób starszych sięgnie 380 000 osób, a do 2035 roku co trzeci mieszkaniec kraju osiągnie wiek 65+. Skala problemu jest tak duża, że nie da się go rozwiązać polityką kadrową. W Japonii opieka przez maszyny jest lepiej akceptowana społecznie w porównaniu z innymi krajami. Wartość globalnego rynku robotów – opiekunów wyniosła w 2016 roku 19 mln $.

Źródło: Harvard Business Review

Źródło: Reuters

Wejście na rynek zdrowia Apple i Amazona to sygnał nadchodzącej transformacji

W walce z infekcjami szpitale sięgają do algorytmów

W ostatniej dekadzie smartfon stał się narzędziem zarządzania codziennym życiem. W kieszeniach nosimy miniaturowe komputery, które pomagają w zakupach, organizacji dnia, utrzymaniu kontaktu z przyjaciółmi. W najnowszej aktualizacji systemu dla iPhone’a znalazła się elektroniczna kartoteka medyczna. Z kolei Amazon ogłosił stworzenie organizacji ochrony zdrowia dla własnych pracowników, która – sięgając do najnowszych technologii – zaoferuje tańszą i skuteczniejszą opiekę od obecnie dostępnej. Choć na razie giganci wywodzący się z doliny krzemowej ograniczają się do opracowywania nowych trackerów zdrowia traktowanych raczej jako gadżety, kolejnym naturalnym krokiem rozwoju będzie zaoferowanie usług medycznych opartych na rozwiązaniach sztucznej inteligencji i zdrowiu cyfrowym.

Technologie komputerowe mogą pomóc lekarzom w walce z jednym z zabójców w amerykańskich szpitalach. Chodzi o zakażenia clostridium difficile – beztlenową bakterią, która w sprzyjających warunkach wywołuje zapalenie (uszkodzenie) jelita grubego. Co roku w USA wykrywa się 453 000 przypadki zakażeń, 29 000 z nich kończy się śmiercią pacjenta. Erica Shenoy (Massachusetts General Hospital) oraz Jenna Wiens (University of Michigan) opracowały algorytm, który przewiduje ryzyko rozwinięcia się infekcji clostridium difficile u pacjenta. Algorytm przeanalizował 374 000 przypadków zakażenia (dane z kartoteki pacjenta, stosowane leki, miejsce przebywania pacjenta, choroby innych pacjentów na sali itd.) w poszukiwaniu czynników ryzyka. Podobne mechanizmy mogą wspomóc diagnozę np. raka skóry na podstawie zdjęć.

Źródło: The Economist

Źródło: Scientific American

OSOZ Polska 4/2018

Foto: designed by vvstudio / Freepik

p rakt y czn i e

Elektroniczna Dokumentacja Medyczna (EDM).

Czy już ją mamy?

Jan Tadeusz Stanisławski, satyryk, członek kabaretu Pod Egidą zasłynął kiedyś cyklem satyrycznych wykładów Katedry Mniemanologii Stosowanej o Wyższości Świąt Wielkiej Nocy nad Świętami Bożego Narodzenia, prezentowanych przed laty w Radiowej Trójce. Podobnie żarliwa dyskusja przetacza się od lat w polskim systemie opieki zdrowotnej o wyższości dokumentacji papierowej nad elektroniczną. Tej absurdalnej dyskusji – jak tytuły wspomnianych wyżej felietonów – smaczku dodaje fakt, że tak naprawdę mało kto wie, czy w jego szpitalu dokumentacja jest elektroniczna, czy nie. OSOZ Polska 4/2018

p rakt y czn i e

Wojciech Zawalski

Uporządkujmy fakty. Zgodnie z § 1. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania, wydanym na podstawie art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, dokumentacja medyczna, zwana dalej „dokumentacją”, jest prowadzona w postaci elektronicznej lub w postaci papierowej. Najwięcej zamieszania, które generuje wszystkie kłopoty z pojmowaniem pojęcia EDM, wprowadził spójnik „lub”, ponieważ A lub B oznacza, że prawdziwe są sformułowania: 1. Tylko „A” 2. Tylko „B” 3. A + B Co oznacza, że według rozporządzenia możliwe jest prowadzenie dokumentacji w postaci jedynie papierowej, jedynie elektronicznej, ale także w postaci zarówno elektronicznej jak i papierowej. Tak użyte sformułowanie przez niektórych odczytywane jest jako możliwość prowadzenia równoległej dokumentacji w wersji papierowej wraz z jej odzwierciedlaniem w wersji elektronicznej. Kłam takiej interpretacji łatwo jest zadać próbując określić co jest oryginałem dokumentacji. Jeżeli przyjęlibyśmy literalnie użyte sformułowanie, że można dokumentację prowadzić jednocześnie i papierowo i elektronicznie, to doszlibyśmy do absurdu próbując określić, co jest oryginałem: wpis w komputerze, czy jego wydruk? Taki dylemat przypomina odwieczny dylemat: co było pierwsze – jajko czy kura? Dlatego w mojej ocenie ten zapis należy rozumieć następująco: dokumentację prowadzimy papierową, jeżeli komputera używamy wyłącznie jako maszyny do pisania. Bez znaczenia, czy mamy w nim zainstalowany tylko edytor tekstu, czy też wyrafinowany system HIS. W takim przypadku wydruk potwierdzamy podpisem własnoręcznym, a na wydruku umieszczamy imię nazwisko, numer prawa wykonywania zawodu i posiadaną specjalizację. Pomimo, iż dokumentację sporządzaliśmy „wpisując” ją do komputera i nawet jeżeli przechowujemy ten zapis w wersji cyfrowej, to oryginałem dokumentacji medycznej jest wersja papierowa. Środowisko cyfrowe stosujemy jedynie jako narzędzie piśmiennicze. Jeżeli chcemy dokumentację prowadzić w wersji cyfrowej, to tworzy-

OSOZ Polska 4/2018

» W większości szpitali występują wszystkie elementy niezbędne do prowadzenia EDM: komputery, system HIS i wewnętrzne mechanizmy autoryzacyjne. Wystarczy zmiana przyzwyczajeń i trochę odwagi w działaniu.« my ją w środowisku cyfrowym, podpisujemy w sposób cyfrowy – kwalifikowany. Podpis może być także złożony oraz weryfikowany przy wykorzystaniu wewnętrznych mechanizmów systemu teleinformatycznego, o którym mowa w § 80. rozporządzenia. W takim przypadku powinniśmy stosować środowisko informatyczne zgodnie ze standardami określonymi przez CSIOZ. Pamiętając, że tym razem wydruk, nawet jeżeli opatrzymy go własnoręcznie podpisem, będzie jedynie odpisem sporządzonym z cyfrowego oryginału. Ogromne znaczenie ma zdefiniowanie w wewnętrznych regulaminach – właściwym wydaje się regulamin organizacyjny podmiotu leczniczego – zasad prowadzenia dokumentacji medycznej z prostym i czytelnym określeniem, w jakiej formie prowadzimy dokumentację: cyfrowo czy papierowo. Wracając do umieszczonego w § 1. rozporządzenia spójnika „lub” – dlaczego nie został tam umieszczony spójnik „albo”? Dlatego, że dokumentacja medyczna zawsze może zawierać elementy „mieszane”, wówczas gdy wymagane jest spełnienie synergizmu wersji papierowej i elektronicznej. Bez „lub” niemożliwe byłoby chociażby umieszczenie w dokumentacji medycznej prowadzonej w postaci papierowej płyty z cyfrowym zapisem diagnostyki obrazowej. W przypadku dokumentacji elektronicznej prowadzonej w podmiocie medycznym przykładów elementów „papierowych” zbieranych równolegle i będących oryginałem można podać jeszcze więcej. Stąd „lub”, które wywołuje takie zamieszanie, ale jest niezbędne. Większość podmiotów prowadzi dokumentację mieszaną zawierającą większość elementów papierowych z nie-

wielką domieszką cyfrowej. Natomiast w znacznej części podmiotów używających komputerów do wytwarzania dokumentacji papierowej istnieje nieusprawiedliwione przekonanie, że prowadzą EDM. Niestety, te podmioty w znacznej mierze marnują potencjał, jaki dają im rozbudowane systemy informatyczne, wykorzystując je jedynie do drukowania dokumentacji. Zwykle w takich podmiotach piętrzy się trudne do zrozumienia, nieistniejące problemy blokujące wprowadzenie EDM i drukuje, drukuje, stempluje… A rozwiązanie jest na wyciągnięcie ręki. Należy jedynie stworzyć czytelny regulamin, z którego jasno wynika, co jest prowadzone w formie elektronicznej, a co nie, zadbać o właściwe zabezpieczenie serwerów i stworzenie kopii danych. Takie zmiany przenoszą nas do świata dokumentacji cyfrowej, gdzie nie trzeba niczego drukować i stemplować, wystarczy autoryzować w systemie. A każdy system HIS na to pozwala. Mitem jest konieczność posiadania podpisu kwalifikowanego. Wystarczy jedynie postępować zgodnie z § 10 ust 2 rozporządzenia o dokumentacji medycznej i zastosować wewnętrzne mechanizmy teleinformatyczne. Oszczędności na papierze i kosztach archiwizacji papieru będą bardzo szybko dostrzegalne. Wejście RODO właściwie wymusza na podmiotach medycznych prowadzenie dokumentacji elektronicznej. Prowadzenie w wersji papierowej znacząco podwyższa koszty wdrożenia RODO. A jeżeli mamy jakieś problemy z dokumentami papierowymi, których nie jesteśmy w stanie wytworzyć cyfrowo? W takiej sytuacji zwracamy łaskawe spojrzenie w kierunku „lub” z § 1. i na-

» W przypadku digitalizacji należy liczyć się z kosztami. Są one jednak niewspółmierne do korzyści i z pewnością tańsze od kosztów związanych z ewentualnymi karami związanymi z RODO.«

p rakt y czn i e

Wojciech Zawalski â&#x20AC;&#x201C; ekspert systemĂłw opieki zdrowotnej, wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciciel agencji consultingowej â&#x20AC;&#x17E;Wojciech Zawalski Medicineâ&#x20AC;?, byĹ&#x201A;y Dyrektor DSOZ Centrali NFZ

.DUGLRORJLD QD SRF]Ă WNX ;;, Z s SRWU]HED LQQRZDF\MQ\FK UR]ZLĂ ]DÄĄ Z 3ROVFH L LQQ\FK NUDMDFK (XURS\ ÄśURGNRZHM L :VFKRGQLHM 0LĂ´G]\QDURGRZD NRQIHUHQFMD F]HUZFD _ :URFÄ&#x;DZ +RWHO ,ELV 6W\OHV â&#x20AC;˘ Polskie innowacje w kompleksowej opiece nad chorym ] QLHZ\GROQRÄˇFLĂ VHUFD reklama

dal pozostajemy w Ĺ&#x203A;wiecie EDM wspierajÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; pojedynczymi dokumentami w wersji papierowej. Co ciekawe, podmioty prywatne doskonale to rozumiejÄ&#x2026;, juĹź dawno wprowadziĹ&#x201A;y EDM, niczego niepotrzebnie nie drukujÄ&#x2026; i redukujÄ&#x2026; koszty prowadzenia dokumentacji. KtoĹ&#x203A; powie, â&#x20AC;&#x17E;kto bogatemu zabroniâ&#x20AC;?? Nic bardziej mylnego. WĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwsze jest powiedzenie â&#x20AC;&#x17E;oszczÄ&#x2122;dzajÄ&#x2026; bogaci, nam teĹź siÄ&#x2122; opĹ&#x201A;aciâ&#x20AC;?. PrzecieĹź w wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci szpitali wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026; wszystkie elementy niezbÄ&#x2122;dne do prowadzenia EDM: komputery, system HIS i wewnÄ&#x2122;trzne mechanizmy autoryzacyjne. Wystarczy zmiana przyzwyczajeĹ&#x201E; i trochÄ&#x2122; odwagi w dziaĹ&#x201A;aniu. Pewnie nie obÄ&#x2122;dzie siÄ&#x2122; bez pewnych zakupĂłw sprzÄ&#x2122;towych, ale ich koszty bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; niĹźsze niĹź kilkumiesiÄ&#x2122;czne wydatki na papier. ZachÄ&#x2122;cam do dokonania kalkulacji zyskĂłw i strat. OczywiĹ&#x203A;cie, w takim przypadku nadal pozostajemy w Ĺ&#x203A;wiecie â&#x20AC;&#x17E;lubâ&#x20AC;?, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby jego zastosowanie ograniczyÄ&#x2021; do minimum. Dokupienie tabletĂłw, ktĂłrych koszt z roku na rok maleje spowoduje, Ĺźe zlecanie lekĂłw, badaĹ&#x201E; i realizacja tych zleceĹ&#x201E; przez pielÄ&#x2122;gniarki stanie siÄ&#x2122; po prostu szybsza i taĹ&#x201E;sza, przez co efektywniejsza. Na koniec coĹ&#x203A;, co tak naprawdÄ&#x2122; jest najwaĹźniejsze â&#x20AC;&#x201C; bezpieczeĹ&#x201E;stwo pacjenta. Wprowadzenie identyfikacji pacjenta przy pomocy kodĂłw QR lub nawet tradycyjnych paskowych generowanych na opasce zakĹ&#x201A;adanej pacjentowi gwarantuje zachowanie bezpieczeĹ&#x201E;stwa danych osobowych (RODO!), ale przede wszystkim zabezpiecza jednoznacznÄ&#x2026; identyfikacjÄ&#x2122; pacjenta na kaĹźdym etapie przetwarzania dokumentacji i realizacji zleceĹ&#x201E;. Koszty? Znacznie mniejsze niĹź siÄ&#x2122; pozornie wydaje. WiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; elementĂłw podmioty medyczne posiadajÄ&#x2026; juĹź w swoich systemach. Kody wykorzystuje siÄ&#x2122; na opaskach identyfikacyjnych. Dokupienie czytnikĂłw dowodĂłw osobistych, kilkunastu tabletĂłw zagwarantuje bezpieczeĹ&#x201E;stwo, wygodÄ&#x2122;, a w ciÄ&#x2026;gu roku wszystkie te nakĹ&#x201A;ady powinny siÄ&#x2122; zwrĂłciÄ&#x2021;. WisienkÄ&#x2026; na torcie powinna byÄ&#x2021; digitalizacja istniejÄ&#x2026;cych archiwĂłw dokumentacji medycznej. OczywiĹ&#x203A;cie nie caĹ&#x201A;ej i nie od razu. Na poczÄ&#x2026;tek proponujÄ&#x2122; zdigitalizowaÄ&#x2021; ostatnie piÄ&#x2122;Ä&#x2021;, siedem lat, czyli dokumentacjÄ&#x2122;, o ktĂłrÄ&#x2026; najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej proszÄ&#x2026; pacjenci, a takĹźe lekarze sprawujÄ&#x2026;cy opiekÄ&#x2122; nad pacjentami. ZdigitalizowaÄ&#x2021;, czyli wykonaÄ&#x2021; skan, w sposĂłb prosty zindeksowaÄ&#x2021; i umoĹźliwiÄ&#x2021; kontrolowany, zdalny dostÄ&#x2122;p dla osĂłb uprawnionych. NajwaĹźniejsze jest, jak zwykle, opracowanie schematu i spĂłjnego, usystematyzowanego opisu dostÄ&#x2122;pu do dokumentĂłw. Co niezwykle waĹźne, digitalizujÄ&#x2026;c archiwa zapewniamy im bezpieczeĹ&#x201E;stwo przed zniszczeniem danych (nie oryginaĹ&#x201A;Ăłw â&#x20AC;&#x201C; te nadal naleĹźy przechowywaÄ&#x2021;). Bezpieczna kopia Ĺ&#x201A;atwa jest w udostÄ&#x2122;pnianiu oraz odporna na zniszczenie, a takĹźe â&#x20AC;&#x201C; zgodnie z zapisami RODO â&#x20AC;&#x201C; w przypadku zniszczenia oryginaĹ&#x201A;u danych pozwala na odtworzenie danych medycznych, do czego jesteĹ&#x203A;my zobowiÄ&#x2026;zani! W przypadku digitalizacji naleĹźy liczyÄ&#x2021; siÄ&#x2122; z kosztami. SÄ&#x2026; one jednak niewspĂłĹ&#x201A;mierne do korzyĹ&#x203A;ci i z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; niĹźsze od kosztĂłw zwiÄ&#x2026;zanych z ewentualnymi karami zwiÄ&#x2026;zanymi z RODO. Koszt digitalizacji danych to przeciÄ&#x2122;tnie kilka groszy za stronÄ&#x2122;. ProponujÄ&#x2122; przeprowadziÄ&#x2021; postÄ&#x2122;powanie zmierzajÄ&#x2026;ce do wybrania firmy Ĺ&#x203A;wiadczÄ&#x2026;cej usĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026;cÄ&#x2026; proces digitalizacji z dostarczeniem serwera i oprogramowania, co znaczÄ&#x2026;co zmniejszy Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czne koszty. Po dokonaniu peĹ&#x201A;nego wdroĹźenia EDM i digitalizacji archiwĂłw w ciÄ&#x2026;gu roku moĹźna wyraĹşnie dostrzec zmniejszenie kosztĂłw wytwarzania i przetwarzania dokumentacji. ď Ź

Cardiology Innovations Days 2018 â&#x20AC;&#x201C; international conference, hackathon, workshops for startups and networking

r ,QQRZDF\MQH UR]ZLĂ ]DQLD Z NDUGLRORJLL Z ]DNUHVLH XU]Ă G]HÄĄ ZV]F]HSLDOQ\FK r =DU]Ă G]DQLH LQQRZDFMDPL L ]UĂ&#x17D;ZQRZDĹ&#x2022;RQ\P UR]ZRMHP w medycynie sercowo-naczyniowej r 6]DQVH QD UR]ZĂ&#x17D;M ELRWHFKQRORJLL Z 3ROVFH r 3ROVNLH SURGXNW\ LQQRZDF\MQH s SRWHQFMDÄ&#x; EDULHU\ L V]DQVH GOD ZVSĂ&#x17D;Ä&#x;F]HVQHM NDUGLRORJLL â&#x20AC;˘ Zastosowanie telemedycyny w opiece nad chorym ] QLHZ\GROQRÄˇFLĂ VHUFD s SRWU]HED Z]RUFRZ\FK ]PLDQ r 6SHUVRQDOL]RZDQ\ H FRDFKLQJ V]DQVĂ GOD SDFMHQWĂ&#x17D;Z ] QLHZ\GROQRÄˇFLĂ VHUFD L LFK EOLVNLFK r 2EUD]RZDQLH K\EU\GRZH Z NDUGLRORJLL PRGQ\ JDGĹ&#x2022;HW F]\ RELHFXMĂ FH QDU]Ă´G]LH" r &DWK /DE SU]\V]Ä&#x;RÄˇFL REUD]RZDQLH L ĆŹ]MRORJLD â&#x20AC;˘ Nowe technologie w elektroterapii

Cardiology Innovations Hackathon

Workshops for Startups

International Conference

5-7 czerwca 2018

7 czerwca 2018

7-8 czerwca 2018

Organizator:

Partner:

cardiologyinnovations.com OSOZ Polska

#needforcardiologyinnovations 4/2018

nowe i dee

strefa start-up

StethoMe™ Zastosowanie

Domowy stetoskop

Pomysłodawca

Wojciech Radomski (CEO)

Kraj

Polska

Jak zrodził się pomysł na stworzenie StethoMe™?

Pomysł pochodzi od dwójki naszych naukowców, którzy są też rodzicami. Zmagali się z częstymi infekcjami układu oddechowego swoich dzieci i pomyśleli, że taki domowy stetoskop mógłby zmienić życie wielu rodzin na całym świecie. Gdy spotkaliśmy się po raz pierwszy, od razu ten pomysł mi się spodobał. Sam jako dziecko chorowałem na astmę i pamiętam, ile czasu moi rodzice spędzali ze mną w przychodniach. StethoMe™ powstało zatem jako odpowiedź na realną potrzebę wielu rodzin. Przeciętny maluch w ciągu roku choruje ok. 10-12 razy, a liczba chorych na astmę z roku na rok się powiększa. W tej chwili aż 10% dzieci cierpi na astmę. Na czym polega jego główna funkcjonalność?

StethoMe™ to elektroniczny, bezprzewodowy stetoskop współpracujący ze smartfonem, z wbudowanym termometrem i inteligentnym systemem analizy dźwięków. Jest to urządzenie, które pomoże im w prosty sposób, bez wychodzenia z domu, kon-

OSOZ Polska 4/2018

trolować stan zdrowia dziecka. Wystarczy przyłożyć urządzenie w punktach wskazanych na ekranie telefonu, a resztę zrobi już StethoMe™. Bezdotykowy termometr zmierzy temperaturę szybko i dokładnie, a jeśli pojawią się niepokojące sygnały w układzie oddechowym, inteligentny StethoMe™ wyposażony w specjalistyczne algorytmy natychmiast to zasygnalizuje. Zarejestrowane dźwięki i pomiary temperatury stworzą historię choroby i w każdej chwili będą mogły zostać wysłane do wybranego lekarza. Za pomocą StethoMe™ rodzice będą mogli również precyzyjnie monitorować choroby przewlekłe, takie jak np. astma. Podsumowując, dzięki StethoMe™ rodzic będzie mógł zawsze sprawdzić stan zdrowia swojego dziecka – w domu i w podróży – i w prosty sposób zdalnie skonsultować wyniki z wybranym lekarzem. Eksperci z jakich dziedzin wchodzą w skład zespołu pracującego nad innowacją?

W tej chwili nasz zespół liczy ponad 15 osób: lekarzy, naukow-

nowe i dee

ców, akustyków, informatyków, specjalistów machine learningu. Jest to naprawdę interdyscyplinarny zespół wyjątkowych ludzi, dla których praca jest pasją. Mamy też duże wsparcie naukowe. Naszymi partnerami naukowymi są: Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Instytut Akustyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Szpital kliniczny im. Karola Jonschera w Poznaniu. Naszym głównym ekspertem medycznym jest prawdziwy autorytet z dziedziny pulmonologii – prof. dr hab. n. med. Anna Bręborowicz – Kierownik Kliniki Pneumonologii, Alergologii Dziecięcej i Immunologii Klinicznej Szpitala klinicznego im. Karola Jonschera w Poznaniu. Wspólnie tworzymy nowe standardy w dziedzinie osłuchiwania, pracując nad ujednoliconą klasyfikacją dźwięków osłuchowych.

Kiedy urządzenie będzie dostępne na rynku?

W tej chwili testujemy rozwiązanie z ośrodkami medycznymi w ramach badań pilotażowych. Po tych badaniach, które mają dać pewność skuteczności takiego rozwiązania, urządzenie trafi do użytkownika – będzie to trochę później niż początkowo ocenialiśmy – w 2019 roku. Jaka jest główna grupa docelowa i jaki będzie koszt urządzenia?

StethoMe™ może być wsparciem tak naprawdę dla każdego, jednak naszą grupą docelową są młodzi rodzice. To właśnie dzieci najczęściej chorują i takie wsparcie rodziców wydaje się wręcz nieodzowne. Koszt urządzenia nie jest jeszcze znany, zależy nam, aby urządzenie było dostępne dla każdego, a dostawca usług medycznych umożliwił korzystanie z tego rozwiązania swoim pacjentom za przysłowiową złotówkę. Naszą wizją jest, aby StethoMe™ znalazło się w apteczce każdej rodziny. 

OSOZ Polska 4/2018

nowe i dee

Kontrargument

Sztuczna, ale czy lepsza? Nowe technologie zmieniają świat i ludzi. Rewolucja cyfrowa zaburza dotychczasowy porządek, prowokuje dyskusje, rodzi obawy i nadzieje, dzieli społeczeństwo na entuzjastów i sceptyków. Dziś rozmawiamy o sztucznej inteligencji. Pro

Kontra

Jest już obecna w naszym codziennym życiu. Sugeruje książki, które mogą nam się podobać, steruje procesami produkcyjnymi i autonomicznymi samochodami, pisze artykuły prasowe, komponuje muzykę. Wygrywa turnieje szachowe, ale jednocześnie potrafi diagnozować pacjentów oraz dobierać indywidualny sposób leczenia. Najbardziej znanym przykładem jest superkomputer Watson IBM wdrożony w ponad 150 szpitalach na całym świecie. To na razie tylko początek ogromnej zmiany, z którą skonfrontowana zostanie ochrona zdrowia. Lista potencjalnych zastosowań AI w zdrowiu jest długa. Chatboty pełnią rolę wirtualnych lekarzy stawiając diagnozę na podstawie serii pytań (oraz wyników badań laboratoryjnych, jeżeli to konieczne). Wystarczy włączyć aplikację – nowa generacja lekarzyrobotów jest dostępna o każdej porze dnia, w każdym zakątku świata, gdzie jest Internet. W przeciwieństwie do lekarza, systemy AI chłoną informacje ze światowej literatury, których nie jest w stanie zapamiętać żaden człowiek. Doskonalą się z każdą diagnozą. Eksperci zajmujący się sztuczną inteligencją nie mają wątpliwości, że w niedalekiej przyszłości maszyny prześcigną ludzi pod względem zdolności myślenia i rozwiązywania zawiłych problemów. Już teraz moc obliczeniowa i zdolności zapamiętywania są nieporównywanie wyższe na korzyść maszyn. Medycyna jest bardzo kompleksową nauką. Nieskomplikowane schorzenia, jak ból gardła czy grypa, można wykryć zadając pacjentowi kilka prostych pytań. Choroby rzadkie wymagają analizy setki parametrów, nie tylko związanych ze zdrowiem, dokładnej znajomości kartoteki pacjenta, nierzadko obejmującej cały okres życia. To, co lekarzom zajmuje kilka dni, tygodni, lat, sztuczna inteligencja jest w stanie zrobić w kilka sekund albo minut. Innym powodem, dla którego ludzkość potrzebuje AI w medycynie jest niewystarczająca liczba lekarzy, utrudniony dostęp do świadczeń ochrony zdrowia dla niektórych grup pacjentów, szybko rosnąca liczba danych, które muszą być poddane analizie, rosnące oczekiwania pacjentów przyzwyczajonych do digitalizacji w innych sektorach.

Poziom „inteligencji” sztucznej inteligencji mierzona jest doskonałością algorytmów budowanych przez człowieka. A te mogą być błędne, przez co nieprawidłowy proces diagnozowania powtórzy się dla tysięcy a nawet milionów diagnoz realizowanych przez jeden system. Powodów, dla których powinniśmy sceptycznie podchodzić do AI jest więcej. Pacjent nie jest jedynie zbiorem danych, które trzeba przeanalizować na zasadzie wzoru matematycznego, ale przede wszystkim człowiekiem potrzebującym empatii, zrozumienia, wsparcia psychologicznego, rozmowy z lekarzem. Diagnoza wymaga całościowej analizy stanu chorego – oprócz dostępu do wyników badań laboratoryjnych, lekarz obserwuje pacjenta, jego zachowanie, ruchy, wygląd. Mogą one wiele mówić o stanie emocjonalnym i psychicznym. Tak holistyczne podejście w przypadku systemów AI będzie jeszcze długo nieosiągalne przez co grozi nam mechanizacja podejścia do pacjenta. Kolejną kwestią jest certyfikacja tego typu systemów podejmujących decyzje, które mogą zaważyć o zdrowiu lub życiu pacjenta. Będziemy musieli odpowiedzieć na trudne pytania etyczne o odpowiedzialność w przypadku błędów medycznych. Można sobie również wyobrazić zagrożenia związane z atakami wirusów komputerowych na systemy AI. Manipulacja algorytmami stanie się nowym narzędziem cyberprzestępczości. Jaka będzie rola pracowników medycznych w przyszłości, jeżeli każdy człowiek będzie miał osobistego, wszystkowiedzącego lekarza każdej specjalności w telefonie komórkowym? Czy lekarz-człowiek będzie jedynie walidował decyzje maszyn? Czy sztuczna inteligencja jest adekwatną odpowiedzią na braki w kadrach medycznych? Czy nie lepiej szukać rozwiązań w systemie ochrony zdrowia, a nie w technologiach? O ile w przypadku diagnoz lekkich chorób AI może odciążyć lekarzy, to już komunikowanie tak poważnych diagnoz jak przykładowo nowotwór albo choroba psychiczna wymaga współczucia i emocji, które reprezentuje ze sobą tylko człowiek. Tych nie da się zaprogramować, nawet w najbardziej inteligentnym systemie, bo cechują tylko przedstawicieli tego samego gatunku – ludzi.

ZA CZY PRZECIW? Czekamy na Państwa opinie: redakcja@osoz.pl

OSOZ Polska 4/2018

nowe i dee

Raport

Foto: designed by freepik.com

10 technologii cyfrowych, które wpłyną na ochronę zdrowia Z analizy EY wynika, że cyfryzacja już ma ogromy wpływ na zdrowie i kondycję fizyczną ludzi. Nowe technologie przekładają się na jakość życia milionów ludzi, ale także na cały sektor ochrony zdrowia i jego pracowników. Genomika, telemedycyna, druk 3D to technologie, które mogą zrewolucjonizować ochronę zdrowia. W ciągu ostatniego wieku osiągnięcia w obszarze medycyny oraz odżywiania pomogły wydłużyć życie, ale starsze pokolenia mogą dotknąć problemy zdrowotne wynikające ze stylu życia. Według Międzynarodowej Orga-

nizacji Zdrowia (WHO) choroby przewlekłe to 75% przyczyn śmierci na świecie. – Światowe Forum Ekonomiczne w Davos zwraca uwagę, że mają też wpływ na gospodarkę – zaledwie pięć chronicznych chorób może kosztować

globalnie 47 bilionów USD do 2030 roku – mówi Jakub Szulc, ekspert Sektora Ochrony Zdrowia w EY.

Genomika Zwiększająca się moc obliczeniowa komputerów to początek odkrywania prawdziwego potencjału ludzkiego DNA, co umożliwi spersonalizowane testowanie i leczenie znacząco poprawiające wyniki pacjentów w wielu chorobach.

Urządzenia przenośne Inteligentne urządzenia, które monitorują i zbierają w czasie rzeczywistym spersonalizowane dane zdrowotne, wpływają na upowszechnienie zdrowego trybu ży-

OSOZ Polska 4/2018

nowe i dee

cia, a jednocześnie są podstawą do badań naukowych. Niektóre przedsiębiorstwa wprowadziły takie urządzenia w miejscu pracy, by zwiększyć efektywność. Monitorując poziom stresu i zdrowie pracowników firmy mogą rekomendować im prozdrowotne zachowania, które przyczyniają się do zwiększenia produktywności.

» Technologie mobilne pozwalają odciążyć system ochrony zdrowia i ograniczyć wizyty u lekarzy.«

Big data w medycynie Medycyna ma dostęp do coraz większych zasobów danych: analizy DNA, informacji zbieranych przez urządzenia przenośne, zdigitalizowanej dokumentacji medycznej – wszystko to pozwala na dokładniejszą analizę porównawczą pacjentów. Porównanie danych osób z podobnym DNA, stylem życia i historią zdrowotną pomoże w lepszym zrozumieniu ryzyk zdrowotnych oraz wpływu na różne terapie.

Inżynieria komórkowa (Organs-on-chips) Połączenie sekwencjonowania DNA oraz badania komórek macierzystych pozwoliło naukowcom „hodować”, na bazie DNA pacjenta, miniaturowe organy. I to na nich testowane są różne sposoby leczenia, a dzięki elektronicznym czujnikom naukowcy śledzą efekty na poziomie komórkowym. Dzięki temu wiedzą, które metody dają najlepsze efekty, zanim poddadzą pacjenta terapii.

Media społecznościowe i ich rola w ocenie szpitali Pracownicy ochrony zdrowia oraz regulatorzy coraz częściej korzystają z opinii o poszczególnych placówkach wyrażanych za pomocą mediów społecznościowych lub internetowych ankiet. Te informacje służą do zidentyfikowania problemów i poprawy opieki zdrowotnej. Funkcjonowanie mediów społecznościowych niemalże w czasie rzeczywistym i rozprzestrzenianie się zarówno pozytywnych, jak i negatywnych recenzji wymusza na pracownikach ochrony zdrowia szybszą reakcję na uwagi pacjentów. – Media społecznościowe mogą więc stać się mechanizmem, który wymusi ciągłą optymalizację usług w zakresie ochrony zdrowia – mówi Jakub Szulc.

Monitorowanie internetu Coraz częściej do identyfikacji i reagowania na wybuchające epidemie korzysta się z monitorowania kluczowych słów w mediach społecznościowych, wyszukiwarkach oraz częstotliwości szuka-

OSOZ Polska 4/2018

nia informacji na temat poszczególnych objawów. To są informacje przydatne nie tylko dla osób odpowiedzialnych za ochronę zdrowia, ale także dla pracodawców, którym zależy na zdrowiu pracowników oraz na zapewnieniu właściwego poziomu zatrudnienia. – Odpowiednia interpretacja danych pozwoli, zwłaszcza dużym firmom, na przygotowanie się – czy to poprzez wcześniejsze zakupy odpowiedniej liczby paczek chusteczek higienicznych w przypadku epidemii zwykłego kataru, czy też zatrudnienie pracowników tymczasowych, którzy zastąpią osoby chore w przypadku poważniejszej epidemii. Dobra interpretacja danych przez algorytmy ma poważny wpływ na funkcjonowanie biznesu, ale niesie ze sobą wyzwania – uważa Michał Majewski, Menedżer w Dziale Doradztwa Biznesowego EY.

Inżynieria genetyczna Inżynieria genetyczna na ludzkim DNA wzbudza kontrowersje, nawet jeśli jej celem jest zwalczanie chorób. Za to coraz powszechniejsza staje się terapia genetyczna i wykorzystywanie genetycznie zmodyfikowanych wirusów do walki z chorobami, podczas gdy do walki z malarią oraz wirusem Zika zaczyna się już wprowadzać genetycznie zmodyfikowane komary.

Telemedycyna Technologie mobilne pozwalają odciążyć system ochrony zdrowia i ograniczyć wizyty u lekarzy. Eliminacja konieczności podróżowania ma oczywisty wpływ na produktywność, ale telemedycyna ma przede wszystkim znaczenie dla społeczności oddalonych od placówek medycznych. Zdalna ocena stanu zdrowia, np. za pomocą telefonów komórkowych, daje dostęp do usług ochrony zdrowia najbiedniejszym i stanowi ułamek kosztów koniecznych do poniesienia, by zapewnić te same usługi na miejscu.

– Według agencji ONZ, Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego, na świecie jest ponad 7 miliardów telefonów komórkowych. W 2000 roku było to zaledwie 738 milionów. 3,2 miliarda korzysta z internetu, w tym 2 miliardy w krajach rozwijających się – mówi Michał Majewski. – To umożliwiło wprowadzenie kreatywnych rozwiązań, wykorzystujących nowoczesne technologie i pozwalających dotrzeć do osób, które w przeciwnym wypadku miałyby bardzo utrudniony dostęp do ochrony zdrowia i związanych z nią informacji – dodaje.

Roboty medyczne Umożliwiają nie tylko dokładniejsze operowanie, przez co skracają czas rekonwalescencji, ale przede wszystkim leczą pacjentów na odległość, co znacząco ogranicza konieczność podróżowania. Niewykluczone, że niedługo roboty medyczne będą mogły wykonywać zabiegi samodzielnie.

Druk 3D Marzenie lekarzy zaczyna się spełniać. W lutym 2016 roku naukowcy z Wake Forest Institute for Regenerative Medicine ogłosili, że wszczepili zwierzętom kość, mięśnie oraz tkanki wydrukowane w technologii 3D. Wykorzystując DNA można rozpocząć erę tworzenia spersonalizowanych „części zamiennych”. A być może w przyszłości będziemy mogli produkować nie tylko „części zamienne”, ale po prostu lepsze niż nasze organy?

Jaki to może mieć wpływ na pracodawców? Jak wynika z analizy EY, spełnienie potrzeb zdrowotnych starszych pracowników wymaga nowych rozwiązań pozwalających na redukcję kosztów ochrony zdrowia oraz ograniczenie strat w produktywności wynikających z kwestii zdrowotnych. – Badanie opublikowane w Journal of Occupational and Environmental Medicine sugeruje, że firmy oferujące swoim pracownikom pakiety związane z ochroną zdrowia mają lepsze wyniki od firm, które takich pakietów nie proponują – podsumowuje Jakub Szulc.  Źródło: EY

s y stem y i s p rz Ä&#x2122; t

Uproszczone wprowadzanie danych z pomocÄ&#x2026; urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; mobilnych podczas obchodu lekarskiego. Przejrzysty dostÄ&#x2122;p do dokumentacji pacjenta.

KAMSOFT S.A.

OBCHĂ&#x201C;D LEKARSKI m|Â&#x2020;b1Â&#x2039;fmÂ&#x2039; b ;u]omolb1Â&#x152;mÂ&#x2039; bm|;u=;fvÄˇ j-|Â&#x2030;Â&#x2039; 7ov|<r 7o ro7v|-Â&#x2030;oÂ&#x2030;Â&#x2039;1_ 7-mÂ&#x2039;1_ l;7Â&#x2039;1Â&#x152;mÂ&#x2039;1_ r-1f;m|-Äˇ ru;Â&#x152;;m|oÂ&#x2030;-mÂ&#x2039;1_ Â&#x2030; ruÂ&#x152;;fuÂ&#x152;Â&#x2039;v|Â&#x2039; b 1Â&#x152;Â&#x2039;|;Ń´mÂ&#x2039; vrovŕĽ&#x2022;0 ou-Â&#x152; Â&#x2020;ruovÂ&#x152;1Â&#x152;om- u;f;v|u-1f- 7ohÂ&#x2020;l;m|ŕĽ&#x2022;Â&#x2030; b Â&#x152;Ń´;1;ŕĽ&#x2030; Ĺ&#x2039; o|o ro7v|-Â&#x2030;oÂ&#x2030;; 1;1_Â&#x2039;Äˇ h|ŕĽ&#x2022;u; 1_-u-h|;uÂ&#x2039;Â&#x152;Â&#x2020;f. lo7Â&#x2020;j ŕ &#x17D; !" Äş uÂ&#x152;;Â&#x152;m-1Â&#x152;om; 7Ń´- Â&#x2020;uÂ&#x152;.7Â&#x152;;ŕĽ&#x2030; lo0bŃ´mÂ&#x2039;1_Äˇ moÂ&#x2030;o1Â&#x152;;vm; b ruÂ&#x152;Â&#x2039;f-Â&#x152;m; Â&#x2020;ŕ§ľÂ&#x2039;|hoÂ&#x2030;mbhoÂ&#x2030;b m-uÂ&#x152;<7Â&#x152;b; Â&#x2020;loŕ§ľŃ´bÂ&#x2030;b- u;f;v|u-1f< bm=oul-1fb 0;Â&#x152;roŕŚ&#x2039;u;7mbo ruÂ&#x152;Â&#x2039; jŕĽ&#x2022;ŕ§ľhÂ&#x2020; r-1f;m|-Äˇ Â&#x2030;vrol-]-f.1 ruoÂ&#x2030;-7Â&#x152;;mb; 7ohÂ&#x2020;l;m|-1fb l;7Â&#x2039;1Â&#x152;m;f Â&#x2030; rov|-1b ;Ń´;h|uomb1Â&#x152;m;fÄş

OSOZ Polska 4/2018

MEDYCYNA

02'8Ă&#x2021; OBCHĂ&#x201C;D LEKARSKI SYSTEMU KS-MEDIS

Zeskanuj kod, aby uzyskaÄ&#x2021; wiÄ&#x2122;cej informacji

s y stem y i s p rz Ä&#x2122; t

OBCHĂ&#x201C;D LEKARSKI

02'8Ă&#x2021; 2%&+Â&#x201C;' /(.$56., =,17(*52:$1(*2 6<67(08 =$5=Ă&#x20AC;'=$1,$ 6=3,7$/(0 .6 0(',6

02'8Ă&#x2021; 802Ă&#x201D;/,:,$ ru;Â&#x152;;m|-1f< ro7v|-Â&#x2030;oÂ&#x2030;Â&#x2039;1_ 7-mÂ&#x2039;1_ o r-1f;m1b; b f;]o vÂ&#x152;Â&#x2039;0h. b7;m|Â&#x2039;Ch-1f< ruÂ&#x152;Â&#x2039; rolo1Â&#x2039; ho7Â&#x2020; hu;vhoÂ&#x2030;;]oÄˇ ruÂ&#x152;;]Ń´.7 ro7v|-Â&#x2030;oÂ&#x2030;Â&#x2039;1_ r-u-l;|uŕĽ&#x2022;Â&#x2030; ŕ§ľÂ&#x2039;1boÂ&#x2030;Â&#x2039;1_ r-1f;m|- b Â&#x2030;Â&#x2039;mbhŕĽ&#x2022;Â&#x2030; 0-7-ŕĽ&#x2030;Äˇ - |-hŕ§ľ; f;]o 7ohÂ&#x2020;l;m|-1fb l;7Â&#x2039;1Â&#x152;m;fÄˇ u;f;v|u-1f< ou-Â&#x152; ruÂ&#x152;;]Ń´.7 Â&#x152;Ń´;1;ŕĽ&#x2030; Ń´;h-uvhb1_Äˇ Â&#x2030;ruoÂ&#x2030;-7Â&#x152;-mb; o0v;uÂ&#x2030;-1fb Ń´;h-uvhb1_ ou-Â&#x152; =oulÂ&#x2020;Ń´-uÂ&#x152;Â&#x2039; 7ohÂ&#x2020;l;m|-1fb l;7Â&#x2039;1Â&#x152;m;fÄş

NR. KAT. 2142PI04.00

Przejrzysty i intuicyjny interfejs

Praca w trybach oZbm; b omŃ´bm;

uÂ&#x152;;]Ń´.7 Â&#x2030;Â&#x2039;mbhŕĽ&#x2022;Â&#x2030; 0-7-ŕĽ&#x2030; 7b-]mov|Â&#x2039;1Â&#x152;mÂ&#x2039;1_

uoÂ&#x2030;-7Â&#x152;;mb; 7ohÂ&#x2020;l;m|-1fb Ń´;h-uvhb;f

loŕ§ľŃ´bÂ&#x2030;oŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; u;f;v|u-1fb o0v;uÂ&#x2030;-1fbÄˇ ruÂ&#x152;;0b;]Â&#x2020; Ń´;1Â&#x152;;mb-Äˇ - |-hŕ§ľ; =oulÂ&#x2020;Ń´-uÂ&#x152;Â&#x2039; 7ohÂ&#x2020;l;m|-1fb l;7Â&#x2039;1Â&#x152;m;f r-1f;m|- 0;Â&#x152;roŕŚ&#x2039;u;7mbo ruÂ&#x152;Â&#x2039; f;]o jŕĽ&#x2022;ŕ§ľhÂ&#x2020;Äˇ vÂ&#x152;Â&#x2039;0h- b vru-Â&#x2030;m- ou7Â&#x2039;m-1f- Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Â&#x2030; or-u1bÂ&#x2020; o -r|;1Â&#x152;h< o77Â&#x152;b-joÂ&#x2030;. vÂ&#x2039;v|;lÂ&#x2020; "Ĺ&#x160; ")Äˇ u;f;v|u-1f- Â&#x152;Ń´;1;ŕĽ&#x2030; m- 0-7-mb- Ń´-0ou-|ouÂ&#x2039;fm; rof;7Â&#x2039;m1Â&#x152;o Ń´Â&#x2020;0 Â&#x2030; r-hb;|-1_ Â&#x152;7;CmboÂ&#x2030;-mÂ&#x2039;1_ Â&#x2030; vÂ&#x2039;v|;lb; "Ĺ&#x160; " b -Â&#x2020;|ol-|Â&#x2039;1Â&#x152;m; ruÂ&#x152;;h-Â&#x152;-mb; b1_ 7o u;-Ń´bÂ&#x152;-1fb rb;Ń´<]mb-u1;Äˇ u;f;v|u-1f- Â&#x152;Ń´;1;ŕĽ&#x2030; m- 0-7-mb- 7b-]mov|Â&#x2039;1Â&#x152;m; b -Â&#x2020;|ol-|Â&#x2039;1Â&#x152;m; ruÂ&#x152;;h-Â&#x152;Â&#x2039;Â&#x2030;-mb; b1_ 7o lo7Â&#x2020;jÂ&#x2020; !-7boŃ´o]Â&#x2039; m=oul-ŕŚ&#x17E;om "Â&#x2039;v|;l vÂ&#x2039;v|;lÂ&#x2020; "Ĺ&#x160;" Ń´Â&#x2020;0 vÂ&#x2039;v|;lÂ&#x2020; Â&#x152;;Â&#x2030;m<|uÂ&#x152;m;]oÄˇ u;f;v|u-1f- Â&#x152;Ń´;1;ŕĽ&#x2030; m- homvÂ&#x2020;Ń´|-1f; b -Â&#x2020;|ol-|Â&#x2039;1Â&#x152;m; ruÂ&#x152;;h-Â&#x152;-mb; b1_ 7o u;-Ń´bÂ&#x152;-1fbÄˇ loŕ§ľŃ´bÂ&#x2030;oŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; Â&#x152;-rbv-mb- rŃ´bhŕĽ&#x2022;Â&#x2030; ]u-C1Â&#x152;mÂ&#x2039;1_ Ĺ?mrÄş Â&#x152;7f<ŕŁ&#x20AC;Ĺ&#x2018; 0;Â&#x152;roŕŚ&#x2039;u;7mbo Â&#x2030; _bv|oubb 1_ouo0Â&#x2039; r-1f;m|-Äˇ Â&#x2030;vrŕĽ&#x2022;jru-1- Â&#x152; lo7Â&#x2020;j;l ŕ &#x17D; !" Äş

*Ă&#x2021;Â&#x201C;:1( )81.&-( moÂ&#x2030;Â&#x2039;Äˇ ruÂ&#x152;;fuÂ&#x152;Â&#x2039;v|Â&#x2039; b j-|Â&#x2030;Â&#x2039; Â&#x2030; o0vjÂ&#x2020;7Â&#x152;; bm|;u=;fv 7ov|ovoÂ&#x2030;-mÂ&#x2039; 7o Â&#x2020;uÂ&#x152;.7Â&#x152;;ŕĽ&#x2030; lo0bŃ´mÂ&#x2039;1_Äˇ ru-1Â&#x2020;f.1Â&#x2039; Â&#x2030; or-u1bÂ&#x2020; o |;1_moŃ´o]b< b1uovo[ )bm7oÂ&#x2030;vÄˇ lo7Â&#x2020;j Â&#x152;bm|;]uoÂ&#x2030;-mÂ&#x2039; Â&#x152; lo7Â&#x2020;j;l 77Â&#x152;b-j vÂ&#x2039;v|;lÂ&#x2020; "Ĺ&#x160; "Äˇ - Â&#x152;-|;l 7-m; -Â&#x2020;|ol-|Â&#x2039;1Â&#x152;mb; u;f;v|uoÂ&#x2030;-m; v. Â&#x2030; 0-Â&#x152;b; 7-mÂ&#x2039;1_ vÂ&#x2039;v|;lÂ&#x2020; b 7ov|<rm; Â&#x2030; Â&#x2030;;uvfb v|-1fom-um;f lo7Â&#x2020;jÂ&#x2020; 77Â&#x152;b-jÄˇ vÂ&#x152;Â&#x2039;0hb 7ov|<r 7o 7-mÂ&#x2039;1_ r-1f;m|ŕĽ&#x2022;Â&#x2030; ruoÂ&#x2030;-7Â&#x152;omÂ&#x2039;1_ ruÂ&#x152;;Â&#x152; Ń´;h-uÂ&#x152;- b ruÂ&#x152;;0Â&#x2039;Â&#x2030;-f.1Â&#x2039;1_ m- homhu;|m;f v-Ń´bÄˇ

1000MI02.02

Â&#x2030;Â&#x2039;mbhb 0-7-ŕĽ&#x2030; b Â&#x2030;-u|oŕŚ&#x2039;1b 0-7-m; ru;Â&#x152;;m|oÂ&#x2030;-m; m- ovb 1Â&#x152;-vÂ&#x2020; Â&#x2030; rov|-1b ]u-C1Â&#x152;m;f Â&#x2030;u-Â&#x152; Â&#x152; oÂ&#x152;m-1Â&#x152;;mb;l Â&#x2030;Â&#x2039;mbhŕĽ&#x2022;Â&#x2030; roÂ&#x152;- moul.Äş $-h- =oul- Â&#x2020;loŕ§ľŃ´bÂ&#x2030;b- vru-Â&#x2030;m. b vÂ&#x152;Â&#x2039;0h. -m-Ń´bÂ&#x152;< Â&#x2030;-u|oŕŚ&#x2039;1b r-u-l;|uŕĽ&#x2022;Â&#x2030;Äˇ

E-mail: medycyna@kamsoft.pl | Tel.: +48 32 209 07 05 20160927_KATALOG_PRODUKTĂ&#x201C;W_nowe2016.indd 4

OSOZ Polska 4/2018

29.03.2018 13:47:11

s y stem y i s p rz Ä&#x2122; t

Nowa wersja popularnego systemu dla podmiotĂłw medycznych. Wysoka funkcjonalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dalszej rozbudowy w przystÄ&#x2122;pnej cenie.

KAMSOFT S.A.

KS-SOMED M

" |o "Â&#x2039;v|;l ,-uÂ&#x152;.7Â&#x152;-mb- uÂ&#x152;Â&#x2039;1_o7mb-Äˇ h|ŕĽ&#x2022;uÂ&#x2039; 1_-u-h|;uÂ&#x2039;Â&#x152;Â&#x2020;f; vb< 0o]-|. =Â&#x2020;mh1fom-Ń´moŕŚ&#x2039;1b. Â&#x2030; ruÂ&#x152;Â&#x2039;v|<rm;f 1;mb;Äş " roÂ&#x2030;v|-j ro |oÄˇ -0Â&#x2039; loŕ§ľŃ´bÂ&#x2030;; 0Â&#x2039;jo houÂ&#x152;Â&#x2039;v|-mb; Â&#x152; vÂ&#x2039;v|;lÂ&#x2020; 0;Â&#x152; |Â&#x152;Â&#x2030;Äş 0-ub;uÂ&#x2039; Â&#x2030;;fŕŚ&#x2039;1b-Äş ,lb;mbomÂ&#x2039; vÂ&#x2039;v|;l Ń´b1;m1fomoÂ&#x2030;-mb- roÂ&#x152;Â&#x2030;oŃ´bj m-l m- Â&#x152;0Â&#x2020;7oÂ&#x2030;-mb; Ĺ j.1Â&#x152;mbh-Äż rolb<7Â&#x152;Â&#x2039; "Ĺ&#x160; " - vÂ&#x2039;v|;l;l "Ĺ&#x160;" Äş ov|<rmoŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; moÂ&#x2030;o1Â&#x152;;vmÂ&#x2039;1_ uoÂ&#x152;Â&#x2030;b.Â&#x152;-ŕĽ&#x2030; lo0bŃ´mÂ&#x2039;1_Äˇ Â&#x2020;loŕ§ľŃ´bÂ&#x2030;b-f.1Â&#x2039;1_ ru-1< 0;Â&#x152; v|-j;]o ro7rb<1b- 7o vb;1bÄˇ |o ]b]-m|Â&#x2039;1Â&#x152;m; Â&#x2020;j-|Â&#x2030;b;mb; ru-1Â&#x2039; 7Ń´- Ń´;h-uÂ&#x152;Â&#x2039; lo0bŃ´mÂ&#x2039;1_Äş

OSOZ Polska 4/2018

MEDYCYNA

ZINTEGROWANY SYSTEM INFORMATYCZNY 2%6Ă&#x2021;8*, 35=<&+2'1, KS-SOMED M

Zeskanuj kod, aby uzyskaÄ&#x2021; wiÄ&#x2122;cej informacji

s y stem y i s p rz ฤ t

ZINTEGROWANY SYSTEM INFORMATYCZNY 2%6ร 8*, 35=<&+2'1, 3$.,(7 0

NR. KAT. 2133PI04.00

o]-|- =ย mh1fom-ัดmoเฆ เฃ ย ruย ย v|<rm;f 1;mb;

uoย -7ย ;mb; ;ัด;h|uomb1ย m;f 7ohย l;m|-1fb l;7ย 1ย m;f

Automatyzacja o0vjย ]b -1f;m|-

-uย <7ย b; 7o ย -uย .7ย -mb- rัด-1เฅ ย h.

620(' 3DNLHW 0

E-mail: medycyna@kamsoft.pl | Tel.: +48 32 209 07 05 20160927_KATALOG_PRODUKTร W_nowe2016.indd 40

OSOZ Polska 4/2018

29.03.2018 16:51:23

STATYSTYKI | ANALIZY | WIEDZA

Monitor Zdrowotny OSOZ

FELIETON

RANKINGI PEX

MONITOR EPIDEMIOLOGICZNY Mapy zdrowotne kraju (marzec 2018)

Pacjenci z koszykami

MONITOR FARMACJI Rynek farmaceutyczny (marzec 2018)

Top 10 produktรณw i firm (marzec 2018)

MONITOR RYNKU LEKรณW Szczepionki

Foto: designed by macrovector / Freepik

MONITOR ZDROWOTNY

Pacjenci z koszykami Nie, nie będzie o aptekach, w których istnieje część samoobsługowa, gdzie klienci/pacjenci maszerują wśród zastawionych zgodnie z zasadami merchandisingu półek, dzierżąc w ręku koszyk na zakupy. Rzecz jest o liczbie pacjentów w statystycznej aptece i wielkości średniej transakcji, często nazywanej „koszykiem”. Pojęcie „koszyka” najczęściej odwołuje się do jego zawartości. Dziś zajmiemy się jego wartością w różnych ujęciach. Dr Jarosław Frąckowiak Wiceprezes PEX PharmaSequence

W marcu 2018 roku w statystycznej aptece zakupy zrobiło prawie 4 000 pacjentów (o 0,3% więcej niż w marcu ubiegłego roku), a wartość sprzedaży statystycznego koszyka wyniosła 51,80 zł (to

OSOZ Polska 4/2018

o 2,7% więcej niż w marcu 2017 roku). Wartość sprzedaży nie oznacza wartości zapłaty pacjenta, bowiem część wartości sprzedaży stanowi dopłata Refundatora. Statystyczny pacjent kupił („zapakował do koszyka”) średnio niecałe 2,5 pozycji (nie opakowań, właśnie SKUsów), w przeliczeniu na opakowania – ponad 3

opakowania. Różnica w ilości pomiędzy pozycjami i opakowaniami wynika z faktu, że w części transakcji pacjent kupuje więcej niż jedno opakowanie danej marki produktu. Prześledźmy teraz zmiany w liczbie pacjentów per statystyczna apteka i wartości koszyka w ujęciu historycznym*.

MONITOR ZDROWOTNY

Analiza zmian liczby pacjentów w przeciętnej aptece wskazuje na niewielki spadek w czasie. Co się stało, że liczba pacjentów spada? Czy coraz więcej osób kupuje wybrane produkty, np. w sklepach czy na stacjach benzynowych? To na pewno też, ale głównym powodem jest wzrost liczby aptek. W styczniu 2011 było ich 13 355, a aktualnie około 15 000. To prawie 1 700 więcej niż raptem 7 lat temu. Zatem „lekkość” spadku ilości pacjentów per statystyczna apteka warto raczej potraktować jako dobrą wiadomość. Przy takim wzroście ilości aptek, „lekki spadek” mógł się stać „znaczącą zapaścią”. Wyobraźmy sobie sytuację (z góry przepraszam za przykład, który może niejedną Czytelniczkę, czy niejednego Czytelnika wytrącić z równowagi), że w marcu 2018 roku jest tyle aptek, co w styczniu 2011, ale liczba pacjentów jest taka, jak w marcu. W takim przypadku w przecięt-

» Od stycznia 2011 do marca 2018 wartość sprzedaży koszyka wzrosła o 14%, a wartość zapłaty pacjenta za koszyk – o 21%.« nej aptece kupowało by około 500 pacjentów więcej wydając średnio (brutto) dodatkowe 27 tysięcy złotych. Ale rynek się zmienia i ponownie – między innymi pod wpływem „Apteki dla Aptekarza” – nadal może się zmieniać. Zapewne dla większości z Państwa nie jest nieoczekiwaną stosunkowo pro-

porcjonalnie niewielka liczba pacjentów, którzy realizują recepty na leki refundowane lub leki na receptę nierefundowane. W każdym z tych przypadków to mniej niż ¼ wszystkich pacjentów. W tego typu analizach do segmentu (np. koszyk sprzedaży odręcznej) zaliczamy transakcję, w której przynajmniej jeden produkt miał dany status (w przypadku sprzedaży odręcznej należał do tej kategorii). Oznacza to, że jedna transakcja może, ale nie musi, być policzona w jednym lub i większej ilości koszyków-segmentów. W przypadku liczby pacjentów w czasie wskazaliśmy na spadek ich średniej liczby w statystycznej aptece – inaczej sytuacja wygląda w przypadku zmian wartości koszyka. Rośnie proporcjonalnie wartość sprzedaży jak i zapłaty pacjenta. Od stycznia 2011 do marca 2018 wartość sprzedaży koszyka wzrosła o 14%,

Liczba pacjentów w aptece w miesiącach 4 500 4 000 3 500 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 0

Liczba pacjentów w aptece Liczba pacjentów w aptece – recepty pełnopłatne Liniowy (liczba pacjentów w aptece)

Liczba pacjentów w aptece – recepty refundowane Liczba pacjentów w aptece – sprzedaż odręczna

Wartość sprzedaży i zapłaty na pacjenta (koszyki) 60,00 zł 55,00 zł 50,00 zł 45,00 zł 40,00 zł 35,00 zł 30,00 zł 25,00 zł

Wartość sprzedaży na pacjenta

Wartość zapłaty przez pacjenta

Liniowy (wartość sprzedaży na pacjenta)

OSOZ Polska 4/2018

MONITOR ZDROWOTNY

Wartość sprzedaży na pacjenta w różnych segmentach 105,00 zł 95,00 zł 85,00 zł 75,00 zł 65,00 zł 55,00 zł 45,00 zł 35,00 zł 25,00 zł 15,00 zł

Wartość sprzedaży na pacjenta – recepty refundowane Wartość zapłaty przez pacjenta – recepty refundowane Wartość sprzedaży na pacjenta – recepty pełnopłatne Wartość sprzedaży na pacjenta – sprzedaż odręczna Liniowy (wartość sprzedaży na pacjenta – recepty refundowane)

a wartość zapłaty pacjenta za koszyk – o 21%. Średni koszyk może być używany jako informacja referencyjna do analizy własnej apteki czy własnych aptek. Oczywiście lepiej, gdy dane dotyczą lokalnego rynku. Jednak elementem koszyka, w którym liczymy wszystkie kupione przez pacjenta produkty są zawsze leki refundowane. To o tyle istotne, że w ich przypadku nie mamy wpływu na wielkość dopłaty dla pacjenta (poza przypadkami substytucji). Dlatego często analizuje się wartość koszyków w rozbiciu na segmenty. W tego typu analizie wyniki znacząco różnią się od wartości „ogólnego” koszyka. „Najdroższe” koszyki to takie, które zawierają przynajmniej jeden lek na receptę refundowany i/lub przynajmniej jeden lek na receptę pełnopłatny. W mar-

cu 2018 roku wartość sprzedaży koszyka dla leków na receptę refundowanych (czyli z dopłatą Refundatora) wyniosła 91,20 zł brutto. Wartość tego koszyka wyrażonego jako „zapłata pacjenta” to 25,80 zł. W takim koszyku zrefundowane zostało średnio 72% jego wartości. Zaś w przypadku koszyka definiowanego przez leki na receptę pełnopłatne, jego wartość to 54,10 zł – tutaj nie ma dopłat, to tylko zapłata. Dlaczego warto śledzić te liczby? Dla właścicieli aptek/sieci aptek czy kierowników to oczywiste, bowiem zapewnienie dobrej opieki pacjentowi wymaga środków, a te znajdą się, jak firma/osoba prowadząca aptekę zadba o jej rentowność. Trudno ją uzyskać bez dobrego zarządzania i atrakcyjności usług, coraz częściej opartych na koncepcji opieki

farmaceutycznej realizowanej na różne sposoby, ale zawsze w najlepiej rozumianym interesie zdrowotnym pacjenta-klienta. Rentowność to pochodna ilości pacjentów/klientów i tego, co kupują. Farmaceuta wie najlepiej, czego „jeszcze” potrzebuje pacjent. Nie – farmaceuci kojarzą zazwyczaj parę: „antybiotyk-probiotyk” i niewiele więcej. A owo „jeszcze” może owocować dobrem pacjenta, ale także zdrowiem – tym ekonomicznym – apteki. Do pomiaru ważnego parametru stanu zdrowia tego ostatniego warto mieć „termometr”. Takie modele są dostępne. I nie zawierają rtęci.  *wszystkie dane przytaczane na podstawie reprezentatywnego panelu ABD aptek/sieci aptecznych PEX.

XXIII MIĘDZYNARODOWY KONGRES OSOZ 2018 „KOORDYNOWANA I PERSONALIZOWANA OPIEKA ZDROWOTNA” OGLĄDAJ RELACJĘ WIDEO POBIERZ PREZENTACJE PRELEGENTÓW

WWW.OSOZ.PL/kongresOSOZ

OSOZ Polska 4/2018

MONITOR ZDROWOTNY

Rankingi PEX. Firmy i produkty. marzec 2018 Top 10 firm farmaceutycznych oraz 10 Top Total Brand dla wybranych segmentów rynku (pod względem sprzedaży w danym miesiącu w cenach detalicznych do pacjenta, pojęcie total brand oznacza sumę wszystkich prezentacji/SKU danego produktu występujących pod daną nazwą – np. różne dawki tego samego leku itd.). Obrazowane komentarzem i strzałkami zmiany w rankingu między miesiącami dotyczą pierwszych 10-ciu miejsc. Autorem rankingów jest PEX PharmaSequence (wszystkie dane na podstawie reprezentatywnego panelu aptek/sieci ABD PEX PharmaSequence).

Miejsce w rankingu

Ranking firm farmaceutycznych pod względem wartości sprzedaży aptecznej do pacjenta w marcu 2018

POLPHARMA

TEVA

Zmiana w stosunku do poprzedniego miesiąca

Miejsce w rankingu

         

XARELTO

PRADAXA

NEOPARIN

NEBBUD

LEKI NA RECEPTĘ

SANOFI

ADAMED

KRKA

BAYER

SANDOZ

GLAXOSMITHKLINE

VALEANT

BOEHRINGER INGELHEIM

USP ZDROWIE

GLAXOSMITHKLINE

POLPHARMA

AFLOFARM TEVA

HASCO - LEK

SANOFI

RECKITT BENCKISER

ANGELINI

BERLIN-CHEMIE / MENARINI

FOSTEX

RISPOLEPT CONSTA

AUGMENTIN GSK

INS. NOVORAPID

INS. GENSULIN

ZINNAT

GRIPEX

NEOSINE

AFLOFARM NUTRICIA [NUMICO] USP ZDROWIE N.P.ZDROVIT OLIMP LAB POLPHARMA OLEOFARM BAYER MEAD JOHNSON B.V. SYNOPTIS

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

L’OREAL SANOFI AFLOFARM IRENA ERIS PIERRE FABRE DERMO-COSMETIQUE POLSKA SP. Z O.O. ZIAJA POLPHARMA BIODERMA TEVA BIOGENED

         

LEKI OTC

         

VOLTAREN

FLEGAMINA

         

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

         

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

IBUPROM

NUROFEN

THERAFLU

RUTINOSCORBIN

APAP

GROPRINOSIN

SUPLEMENTY DIETY 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Zmiana w stosunku do poprzedniego miesiąca

LEKI NA RECEPTĘ

LEKI OTC

Ranking total brandów pod względem wartości sprzedaży aptecznej do pacjenta w marcu 2018

         

SUPLEMENTY DIETY

KOSMETYKI

BEBILON DICOFLOR NUTRAMIGEN D-VITUM VITRUM ACIDOLAC MULTILAC NEOCATE MOLEKIN MOLLERS

         

KOSMETYKI VICHY PHARMACERIS EMOLIUM LA ROCHE ZIAJA BIODERMA DERMEDIC AVENE IWOSTIN BEPANTHEN

         

Więcej danych? Wszystkich z Państwa, którzy są zainteresowani bardziej szczegółowymi raportami i/lub zakupem raportów-rankingów, prosimy o kontakt: rozwiazania@pexps.pl

OSOZ Polska 4/2018

MONITOR ZDROWOTNY mon i tor e p i dem i o log i czn y

Monitor epidemiologiczny. Koszty leczenia. OGÓŁEM

GRYPA I PRZEZIĘBIENIE

ALERGIA

ZMIANA MIESIĘCZNA W marcu W ODNIESIENIU DO lutego

73 754 zł

81 466 zł

8 381 zł

8 058 zł

826 zł

1009 zł

luty

marzec

luty

marzec

luty

marzec

7712 zł

10,5%

−323 zł

−3,9%

183 zł

22,2%

TREND ROCZNY PORÓWNANIE ROKU 2018 I 2017

863 869 zł

882 425 zł

60 233 zł

63 085 zł

13 668 zł

15 312 zł

2017

2018

2017

2018

2017

2018

18 557 zł

2,2%

2851 zł

4,7%

1644 zł

12,0%

marzec WOJEWÓDZTWA O NAJNIŻSZYCH I NAJWYŻSZYCH KOSZTACH Opolskie 63 751 zł Lubelskie 68 106 zł Świętokrzyskie 68 893 zł

Świętokrzyskie 5 605 zł Podkarpackie 6 133 zł Lubelskie 6 364 zł

Opolskie 689 zł Kujawsko-Pomorskie 760 zł Lubuskie 774 zł

Wielkopolskie 89 402 zł Dolnośląskie 93 803 zł Mazowieckie 99 206 zł

Lubuskie 9 496 zł Mazowieckie 10 116 zł Dolnośląskie 10 167 zł

Małopolskie 1 056 zł Mazowieckie 1 274 zł Dolnośląskie 1 757 zł

ROK 2018 WOJEWÓDZTWA O NAJNIŻSZYCH I NAJWYŻSZYCH KOSZTACH Opolskie 688 419 zł Podkarpackie 757 124 zł Lubelskie 774 004 zł

Świętokrzyskie 48 420 zł Opolskie 52 901 zł Warmińsko-Mazurskie 55 904 zł

Opolskie 9 195 zł Kujawsko-Pomorskie 10 169 zł Świętokrzyskie 11 244 zł

Małopolskie 922 168 zł Dolnośląskie 1 019 131 zł Mazowieckie 1 078 332 zł

Lubuskie 69 818 zł Dolnośląskie 75 231 zł Mazowieckie 81 746 zł

Mazowieckie 17 964 zł Dolnośląskie 19 781 zł Podkarpackie 20 038 zł

marzec WOJEWÓDZTWA Z NAJMOCNIEJSZYMI SPADKAMI I WZROSTAMI KOSZTÓW Opolskie –243 zł

Małopolskie –1 552 zł Opolskie –1 332 zł Mazowieckie –1 229 zł

Brak spadków kosztów

Lubuskie 9 445 zł Podkarpackie 9 779 zł Pomorskie 10 565 zł

Zachodniopomorskie 522 zł Lubelskie 626 zł Pomorskie 922 zł

Mazowieckie 230 zł Małopolskie 236 zł Dolnośląskie 412 zł

zestawienie KOSZTY W marcu W OSTATNICH LATACH

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2013

2014

2015

2016

2017

2018

* wszystkie dane w przeliczeniu na 1000 mieszkańców

OSOZ Polska 4/2018

MONITOR ZDROWOTNY mon i tor e p i dem i o log i czn y

Ogólne koszty leczenia (zakup środków farmaceutycznych) przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

ѶƏƏƏƏ

» Od kwietnia

koszty, tys. zł

ƕƔƏƏƏ

do sierpnia włącznie koszty ogólne leczenia będą maleć.«

ƕƏƏƏƏ ѵƔƏƏƏ ѵƏƏƏƏ ƔƔƏƏƏ ƔƏƏƏƏ

ѵ ƕ ƑƏƐƕ

STYCZEŃ

ƐƏ ƐƐ ƐƑ

ѵ ƕ ƑƏƐѶ

LUTY

ƐƏ ƐƐ ƐƑ

MARZEC

KWIECIEŃ prognoza

MAJ prognoza

CZERWIEC prognoza

LIPIEC prognoza

SIERPIEŃ prognoza

WRZESIEŃ prognoza

PAŹDZIERNIK prognoza

LISTOPAD prognoza

GRUDZIEŃ prognoza

OSOZ Polska 4/2018

MONITOR ZDROWOTNY mon i tor e p i dem i o log i czn y

Koszty grypy i przeziębienia przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

ѶƏƏƏ

» W kwietniu – w porównaniu

ƕƏƏƏ

koszty, tys. zł

ѵƏƏƏ

z marcem – koszty leczenia grypy i przeziębienia spadną o prawie połowę.«

ƔƏƏƏ ƓƏƏƏ ƒƏƏƏ ƑƏƏƏ ƐƏƏƏ Ə

ѵ ƕ ƑƏƐƕ

STYCZEŃ

ƐƏ ƐƐ ƐƑ

ѵ ƕ ƑƏƐѶ

LUTY

ƐƏ ƐƐ ƐƑ

MARZEC

KWIECIEŃ prognoza

MAJ prognoza

CZERWIEC prognoza

LIPIEC prognoza

SIERPIEŃ prognoza

WRZESIEŃ prognoza

PAŹDZIERNIK prognoza

LISTOPAD prognoza

GRUDZIEŃ prognoza

OSOZ Polska 4/2018

MONITOR ZDROWOTNY mon i tor e p i dem i o log i czn y

Koszty alergii przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

ƑƏƏƏ

» Kwiecień – lipiec

koszty, tys. zł

ƐѶƏƏ ƐѵƏƏ

to okres galopujących kosztów leczenia alergii.«

ƐƓƏƏ ƐƑƏƏ ƐƏƏƏ ѶƏƏ ѵƏƏ

ѵ ƕ ƑƏƐƕ

STYCZEŃ

ƐƏ ƐƐ ƐƑ

ѵ ƕ ƑƏƐѶ

LUTY

ƐƏ ƐƐ ƐƑ

MARZEC

KWIECIEŃ prognoza

MAJ prognoza

CZERWIEC prognoza

LIPIEC prognoza

SIERPIEŃ prognoza

WRZESIEŃ prognoza

PAŹDZIERNIK prognoza

LISTOPAD prognoza

GRUDZIEŃ prognoza

OSOZ Polska 4/2018

MONITOR ZDROWOTNY

M O N I TO R FA R M A C J I

Struktura dystrybucji leków marzec | WARTOŚCI STATYSTYCZNE I TRENDY W STOSUNKU DO lutego

CENA OPAKOWANIA LEKU

MARŻA APTECZNA

OBRÓT W APTECE

LICZBA PACJENTÓW

18,92 zł

25,19%

206,0 tys. zł

3980

+19,5 tys. zł

+330

+0,14 zł

-0,28 zł

+0,66 zł

PROGNOZA NA

czerwiec

SPRZEDAŻ WEDŁUG STATUSU LEKU

Obrót statystycznej apteki w marcu 2018 roku wyniósł 206 tys. zł. W porównaniu z lutym 2018 roku było to o 19,5 tys. zł więcej (+10,5%) i o 7,0 tys. zł więcej (+3,5%) niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Wartość rynku farmaceutycznego osiągnęła poziom 3,11 mld zł. Oznacza to wzrost o 294,51 mln zł (+10,5%) w stosunku do lutego 2018 roku oraz wzrost o 137,56 mln zł (+4,6%) w stosunku do marca 2017 roku. Udział refundacji stanowił 24,98% (+1,17 p.p. w porównaniu z lutym 2018) obrotu aptecznego i wyniósł 777,10 mln zł. Prognozujemy, że obrót w statystycznej aptece w 2018 roku wyniesie 2,24 mln zł. Oznacza to wzrost średniego obrotu w stosunku do minionego roku o 1,8% (+40,5 tys. zł) oraz wzrost o 4,7% (+ 100,5 tys. zł) w stosunku do

OSOZ Polska 4/2018

suplementy

INNE

56,37% 25,05% 9,10% 9,48%

POZIOM REFUNDACJI

24,98% +1,17%

„W czerwcu obrót w statystycznej aptece nie przekroczy poziomu 180 tys. zł. Stan taki będzie się utrzymywał w kolejnych letnich miesiącach. W stosunku do maja zaobserwujemy niewielki spadek sprzedaży produktów OTC oraz niewielki wzrost sprzedaży leków wydawanych na recepty. Wzrośnie również udział refundacji.”

Aneta Szczypek

RX OTC

SPRZEDAŻ NA PACJENTA

51,76 zł

2016 roku. Rynek farmaceutyczny osiągnie wartość 33,91 mld zł. To odpowiednio o 0,92 mld zł więcej (+2,8%) niż w 2017 roku oraz o 2,18 mld zł więcej (+6,9%) niż w 2016 roku. Wartość refundacji wyniesie 8,70 mld zł, co będzie stanowiło 25,64% całkowitego obrotu aptecznego. W marcu sprzedaż w podstawowych kategoriach sprzedażowych kształtowała się następująco: średni obrót apteczny wypracowany ze sprzedaży leków refundowanych wyniósł 71,1 tys. zł, leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 43,9 tys. zł, a produktów sprzedawanych bez recepty – 89,7 tys. zł. W porównaniu z lutym 2018 roku zanotowano wzrost obrotu w statystycznej aptece we wszystkich kategoriach sprzedażowych. Dla sprzedaży leków refundowanych nastąpił wzrost o 9,4 tys. zł (+15,3%), dla sprzedaży leków wydawanych na recepty pełnopłatne o 3,9 tys. zł (+9,7%), a dla produktów

OTC o 6,0 tys. zł (+7,2%). Wartość rynku farmaceutycznego wypracowana ze sprzedaży leków refundowanych wyniosła 1,07 mld zł, leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 0,66 mld zł, a sprzedaży produktów OTC – 1,35 mld zł. W pierwszym kwartale 2018 roku statystyczna apteka osiągnęła obrót nieznacznie wyższy niż w analogicznym okresie minionego roku. Wartość ta wyniosła 589,0 tys. zł i była wyższa od ubiegłorocznej o 3,5 tys. zł (+0,6%). Obrót wypracowany ze sprzedaży leków refundowanych wyniósł 200,2 tys. zł, ze sprzedaży leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 124,4 tys. zł, a ze sprzedaży produktów OTC – 260,2 tys. zł. Jedynie w przypadku sprzedaży produktów wydawanych bez recepty wartość ta była wyższa (+2,2%, tj. 5,5 tys. zł) niż w pierwszym kwartale 2017 roku. Dla leków refundowanych zanotowaliśmy

MONITOR ZDROWOTNY

M O N I TO R FA R M A C J I

niewielki spadek (–0,1%, tj. –0,2 tys. zł) wartości sprzedaży, natomiast dla leków wydawanych na recepty pełnopłatne spadek o 1,7% (–2,1 tys. zł). Dniem tygodnia charakteryzującym się największym średnim obrotem aptecznym był poniedziałek (8 328 zł), natomiast dniem roboczym o najniższym średnim obrocie aptecznym – środa (8 039 zł). Rozrzut pomiędzy tymi wartościami jest niewielki i wynosi 289 zł. Średni obrót apteczny w poszczególnych roboczych dniach marca był na wyrównanym poziomie i oscylował w okolicy 8 tys. zł. Największa wartość została osiągnięta 12 marca (8632 zł), a najniższa 21 marca (7 809 zł). W marcu 2018 roku procentowy spadek wartości sprzedaży zanotowano tylko dla leków przeciwzakaźnych (–0,50%). W pozostałych grupach wystąpiły wzrosty; największe dla leków z grupy „endokrynologia-hormony bez hormonów płciowych” (+18,34%), leków onkologicznych i immunomodulacyjnych (+17,90%) oraz dla leków na krew i układ krwiotwórczy (+15,65%). Udział wartości sprzedaży produktów z poszczególnych grup terapeutycznych w obrocie statystycznej apteki kształtuje się następująco: 18,02% obrotu statystycznej apteki wypracowano ze sprzedaży leków na przewód pokarmowy i metabolizm, 12,38% – ze sprzedaży leków na układ oddechowy, 12,13% – ze sprzedaży leków na układ sercowo-naczyniowy, 11,39% – ze sprzedaży leków na centralny układ nerwowy oraz 11,12% – produktów z grupy varia. W marcu średnia marża apteczna wyniosła 25,19%. To o 0,28 p.p. mniej niż w lutym 2018 roku oraz o 0,07 p.p. więcej niż w marcu 2017 roku. Marża w podstawowych kategoriach sprzedażowych kształtowała się następująco: dla leków refundowanych wyniosła 18,97% (–0,09 p.p. w stosunku do lutego 2018), dla leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 23,57% (–0,68 p.p. w stosunku do lutego 2018 roku), natomiast dla produktów OTC – 29,43% (–0,02 p.p. w stosunku do lutego 2018 roku). Prognozujemy, że marża apteczna w 2018 roku wyniesie 25,13%. Będzie to odpowiednio o 0,09 p.p. mniej niż w 2017 roku oraz o 0,30 p.p. mniej niż w 2016 roku. Większe zmiany średniej marży aptecznej zaobserwujemy w poszczególnych kategoriach sprzedażowych. Dla leków refundowanych średnia marża apteczna wyniesie 17,98% (–0,56 p.p. w stosunku do 2017 roku),

Rys. 1. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach marca (porównanie do ubiegłego roku) marzec 2018

marzec 2017

ƖƏƏƏ ѶƏƏƏ ƕƏƏƏ ѵƏƏƏ ƔƏƏƏ ƓƏƏƏ ƒƏƏƏ ƑƏƏƏ ƐƏƏƏ Ə

Ɩ ƐƏ ƐƐ ƐƑ Ɛƒ ƐƓ ƐƔ Ɛѵ Ɛƕ ƐѶ ƐƖ ƑƏ ƑƐ ƑƑ Ƒƒ ƑƓ ƑƔ Ƒѵ Ƒƕ ƑѶ ƑƖ ƒƏ ƒƐ

Rys. 2. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach marca – podział na dni tygodnia (porównanie do ubiegłego roku) marzec 2018

marzec 2017

ƖƏƏƏ ѶƏƏƏ ƕƏƏƏ ѵƏƏƏ ƔƏƏƏ ƓƏƏƏ ƒƏƏƏ ƑƏƏƏ ƐƏƏƏ Ə

omb;7 b-j;h

)|ou;h

ࡆuo7-

-u|;h

b.|;h

"o0o|-

b;7 b;Ѵ-

Rys. 3. Podział sprzedaży aptecznej na kategorie – % wartości sprzedaży układ 6,04% mięśniowo-szkieletowy

18,02% przewód pokarm. i metabolizm

4,31% układ moczowo-płciowy i hormony płciowe

2,37% narządy zmysłów 5,3% leki przeciwzakaźne leki przeciwpasożytnicze, 0,25% owadobójcze i repelenty

12,38% układ oddechowy

1,66% leki onkologiczne i immunomodulacyjne 5,15% krew i układ krwiotwórczy 1,19%

endokrynologia – hormony, bez horm. płciowych

3,2% dermatologia

12,13% układ sercowo-naczyniowy

11,39% centralny układ nerwowy varia 11,12%

5,47% nieokreślona

OSOZ Polska 4/2018

MONITOR ZDROWOTNY

M O N I TO R FA R M A C J I

Rys. 4. Poziom marży aptecznej (%) w latach 2007–2018 30% 29% 28% 27% 26% 25% 24% 23% 22%

III

2007

III

2008

III

2009

III

2010

III

2011

III

2012

III

2013

III

2014

III

2015

III

2016

III

2017

I 2018

Rys. 5. Podział średniej ceny leku (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2017–2018 ƑƏ

zapłata pacjenta

refundacja

ƐƔ

ƐƏ

ƐƒķƔѶ ƐƒķƕƐ Ɛƒķѵѵ ƐƒķƖƒ ƐƓķƏƓ ƐƓķƏƔ ƐƓķƒƑ ƐƓķƐƓ ƐƓķƒƐ ƐƓķƑ ƐƒķƓƕ ƐƒķƔƕ ƐƒķƓѶ ƐƒķƑѶ ƐƒķƓƐ

Ɣ ƒķƖƓ

ƓķƒƓ

ƓķƔƕ

ƓķѵƖ

ƓķѶƒ

ƔķƐƐ

ƓķƖƖ

ƓķѶƔ

Ɠķƕƒ

ƓķƖ

ƓķѶƖ

Ɠķƕ

Ɠķѵ

ƓķƓƕ

Ɠķƕƒ

ƐƏ

ƐƐ

ƐƑ

ƑƏƐƕ

ƐƐ

ƐƏ

ƐƑ

ƑƏƐѶ

Rys. 6. Podział średniej ceny pozycji sprzedanej na receptę refundowaną (w zł), na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2017–2018 ƒƏ

zapłata pacjenta

ƑƔ ѶķƑƖ

ѶķƑƒ

ѶķƐƑ

ƕķƕƐ

ƕķƕƒ

ƕķѵƔ

ƕķƔƖ

ƕķѵƖ

ƕķƕƕ

ƕķƖƐ

ƕķƖѶ

ƕķѶƕ

ѶķƓ

ƕķѵ

refundacja

ƑƏ ƐƔ ƐƏ

ƐѶķƔƒ ƐƖķƏƕ ƐƖķƏƖ ƐƖķƔѶ ƐƖķѵƑ ƐƖķƖƔ ƐƖķѶƒ ƐƖķƕƖ ƐƖķƖƐ ƐƖķƖƒ ƐƖķѵƑ ƐƖķƒƓ ƐƖķƕƐ ƐƖķѶƕ ƑƏķƏѵ

Ɣ Ə

ƐƐ

ƐƏ

ƐƑ

ƑƏƐƕ

ƐƐ

ƐƏ

ƐƑ

ƑƏƐѶ

Rys. 7. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w ciągu miesiąca w latach 2007–2018 4600 4400 4200 4000 3800 3600 3400 3200 3000

III

2007

OSOZ Polska 4/2018

III

2008

III

2009

III

2010

III

2011

III

2012

III

2013

III

2014

III

2015

III

2016

III

2017

I 2018

MONITOR ZDROWOTNY

M O N I TO R FA R M A C J I

Rys. 8. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w rozbiciu na przedziały godzinowe w dniu powszednim w marcu Ɛѵ ƐƓ ƐƑ ƐƏ Ѷ ѵ Ɠ Ƒ ƑƒŋƑƓ

ƑƑŋƑƒ

ƑƐŋƑƑ

ƑƏŋƑƐ

ƐƖŋƑƏ

ƐѶŋƐƖ

ƐƕŋƐѶ

ƐѵŋƐƕ

ƐƔŋƐѵ

ƐƓŋƐƔ

ƐƒŋƐƓ

ƐƑŋƐƒ

ƐƐŋƐƑ

ƖŋƐƏ

ƐƏŋƐƐ

ѶŋƖ

ƕŋѶ

ѵŋƕ

Ɣŋѵ

ƓŋƔ

ƒŋƓ

Ƒŋƒ

ƐŋƑ

Ə ƏŋƐ

dla leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 24,31% (–0,51 p.p. w stosunku do 2017 roku), a dla produktów OTC – 29,05 p.p. (–0,40 p.p. w stosunku do 2017 roku). Średnia cena za opakowanie leku w marcu 2018 roku wyniosła 18,92 zł. To o 14 groszy więcej niż w lutym 2018 roku oraz o 0,31 groszy więcej niż w analogicznym okresie roku 2017. W porównaniu z marcem 2017 roku we wszystkich kategoriach sprzedażowych zanotowaliśmy wzrost średniej ceny sprzedaży. Średnia cena za opakowanie leków refundowanych wyniosła 27,96 zł (+77 groszy), leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 25,11 zł (+0,90 zł), produktów OTC – 13,67 zł (+0,31 zł). W marcu statystyczną aptekę odwiedziło 3 980 pacjentów (3 350 osób zakupiło produkty OTC, 780 – leki refundowane, a 810 – leki wydawane na recepty pełnopłatne). To o 330 osób więcej niż w minionym miesiącu. Największy ruch w statystycznej aptece panował w pierwszym tygodniu miesiąca, tj. pomiędzy 1 a 7 marca. Wówczas w statystycznej aptece zanotowano 922 osoby. Kolejnym w rankingu tygodniem był 8– 14 marca (894 osoby), 22–28 marca (873 osoby) i 15 – 21 marca (861 osób). Najwięcej pacjentów zarejestrowano w aptece w godzinach 10.00–12.00. Statystyczny pacjent podczas jednej wizyty w aptece zakupił produkty o łącznej wartości 51,76 zł. To o 66 groszy więcej niż w minionym miesiącu oraz o 1,38 zł więcej niż w analogicznym okresie roku 2017. Z kwoty tej 38,83 zł zapłacił pacjent, a 12,93 zł dopłacił refundator. Wartość refundacji w porównaniu z marcem 2017 roku wzrosła o 1,3% (+16 groszy). W tym samym okresie wartość zapłaty pacjenta wzrosła o 3,2% (+1,21 zł). Dla leków refundowanych wartość koszyka statystycznego pacjenta wyniosła 91,20 zł (z czego 25,79 zł to zapłata pacjenta, a 65,41 zł – wartość refundacji), dla leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 54,15 zł, a dla produktów OTC – 26,76 zł. 

Rys. 9. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych dniach marca (porównanie do ubiegłego roku) marzec 2018

marzec 2017

ƑƏƏ ƐƕƔ ƐƔƏ ƐƑƔ ƐƏƏ ƕƔ ƔƏ ƑƔ Ə

Ɩ ƐƏ ƐƐ ƐƑ Ɛƒ ƐƓ ƐƔ Ɛѵ Ɛƕ ƐѶ ƐƖ ƑƏ ƑƐ ƑƑ Ƒƒ ƑƓ ƑƔ Ƒѵ Ƒƕ ƑѶ ƑƖ ƒƏ ƒƐ

Rys. 10. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych tygodniach marca (porównanie do ubiegłego roku) marzec 2018

marzec 2017

ƐƏƏƏ ƖƏƏ ѶƏƏ ƕƏƏ ѵƏƏ ƔƏƏ ƓƏƏ ƒƏƏ ƑƏƏ ƐƏƏ Ə

Ɛŋƕ l-u1-

ѶŋƐƓ l-u1-

ƐƔŋƑƐ l-u1-

ƑƑŋƑѶ l-u1-

ƑƖŋƒƐ l-u1-

Tab. 1. Sprzedaż produktów w statystycznej aptece wg. statusu produktu Wg. statusu leku w bazie BLOZ

Wartość sprzedaży w statystycznej aptece (PLN)

Udział w całkowitej wartości sprzedaży aptecznej

marzec 2018

marzec 2017

marzec 2018

marzec 2017

116 127

116 790

56,37%

58,69%

Lek - OTC

51 596

44 934

25,05%

22,58%

Suplement diety lub dietetyczny środek spożywczy

18 743

18 471

9,10%

9,28%

Pozostałe

19 533

18 805

9,48%

9,45%

Lek - RX

OSOZ Polska 4/2018

MONITOR ZDROWOTNY

M O N I TO R FA R M A C J I

Tab. 2. Opis stanu statystycznej apteki w formie skróconego biuletynu informacyjnego za marzec 2018 marzec 2018

zmiana w stosunku do (%) lutego 2018

stycznia 2018

zmiana w stosunku do (liczbowo)

marca 2017

lutego 2018

stycznia 2018

marca 2017

obrót całkowity (w tys. zł) statystyczna apteka

206,0

10,5%

4,8%

3,5%

19,5

9,5

7,0

cały rynek apteczny

3 111 218

10,5%

4,8%

4,6%

294 508,5

143 478,5

137 561,0

statystyczna apteka

71,1

15,3%

5,6%

0,2%

9,4

3,7

0,1

cały rynek apteczny

1 074 308

15,3%

5,6%

1,3%

142 242,4

56 499,1

13 489,2

statystyczna apteka

43,9

9,7%

8,1%

-2,0%

3,9

3,3

-0,9

cały rynek apteczny

662 448

9,7%

8,1%

-0,9%

58 705,4

49 794,6

-6 072,1

statystyczna apteka

89,7

7,2%

3,2%

9,2%

6,0

2,8

7,6

cały rynek apteczny

1 354 059

7,2%

3,2%

10,4%

90 467,0

42 394,1

127 702,4

statystyczna apteka

51,5

15,9%

6,6%

2,1%

7,0

3,2

1,0

cały rynek apteczny

777 095

15,9%

6,6%

3,2%

106 445,9

48 284,3

23 758,3

w całkowitym obrocie

24,98%

4,9%

1,7%

-1,4%

0,0

w sprzedaży refundowanej

71,72%

0,5%

0,4%

2,2%

0,0

ogółem

18,92 zł

0,7%

0,9%

1,7%

0,1

0,2

0,3

dla leków z list refundacyjnych

27,96 zł

0,4%

1,4%

2,8%

0,1

0,4

0,8

dla leków z recept pełnopłatnych

25,11 zł

1,7%

1,9%

3,7%

0,4

0,5

0,9

dla produktów bez recepty (OTC)

13,67 zł

-0,9%

-0,1%

2,3%

-0,1

0,0

0,3

3 980

9,0%

4,5%

0,8%

330,0

170,0

30,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty refundowane)

780

11,4%

5,4%

-2,5%

80,0

40,0

-20,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty pełnopłatne)

810

9,5%

3,8%

-8,0%

70,0

30,0

-70,0

3 350

8,4%

4,4%

2,8%

260,0

140,0

90,0

ogółem

25,19%

-1,1%

-0,6%

0,3%

0,0

dla leków z list refundacyjnych

18,97%

-0,5%

4,2%

0,6%

0,0

dla leków na recepty pełnopłatne

23,57%

-2,8%

-1,3%

-3,8%

0,0

dla sprzedaży odręcznej

29,43%

-0,1%

-0,6%

-0,1%

0,0

Wartość sprzedaży na pacjenta

51,76 zł

1,3%

0,4%

2,7%

0,7

0,2

1,4

Wartość zapłaty przez pacjenta

38,83 zł

-0,3%

-0,2%

3,2%

-0,1

1,2

Wartość dopłaty refundatora

12,93 zł

6,3%

2,1%

1,3%

0,8

0,3

0,2

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty refundowane)

91,20 zł

3,4%

0,1%

2,8%

3,0

0,1

2,5

Wartość zapłaty przez pacjenta (recepty refundowane)

25,79 zł

2,1%

-0,8%

-2,6%

0,5

-0,2

-0,7

Wartość dopłaty refundatora (recepty refundowane)

65,41 zł

4,0%

0,5%

5,1%

2,5

0,3

3,2

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty pełnopłatne)

54,15 zł

0,2%

4,1%

6,5%

0,1

2,1

3,3

Wartość sprzedaży na pacjenta (sprzedaż odręczna)

26,76 zł

-1,2%

-1,1%

6,3%

-0,3

1,6

recepty refundowane (w tys. zł)

recepty pełnopłatne (w tys. zł)

sprzedaż odręczna (w tys. zł)

wartość refundacji (w tys. zł)

udział refundacji

średnia cena opakowania

Liczba pacjentów w aptece

Liczba pacjentów w aptece (sprzedaż odręczna) Średnia marża apteczna

Rys. 11. Prognoza miesięcznych obrotów statystycznej apteki Wartości w cenach detalicznych brutto prognoza obrotu

ƑƐƏ

Zmiana obrotu: wzrost 1 do 2%

ƑƏƏ

Tysiące zł

Obrót 2018: 2 240 tys. zł

realizacja obrotu

realizacja (poprzedni rok)

ƐƖƏ ƐѶƏ ƐƕƏ ƐѵƏ

OSOZ Polska 4/2018

(

MONITOR ZDROWOTNY

M O N I TO R FA R M A C J I

Prognoza sprzedaży rocznej w oparciu o dane do marca 2018 2018

Dane narastające od początku roku

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2017

2016

2018

2016

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2017

2016

2 240,0

1,8%

4,7%

40,5

100,5

589,0

0,6%

6,6%

3,5

36,5

33 914 510,0

2,8%

6,9%

922 846,5

2 180 732,5

8 895 667,0

1,7%

9,2%

152 430,5

751 904,5

779,3

0,2%

0,5%

1,4

3,9

200,2

-0,1%

2,1%

-0,2

4,1

11 798 631,8

1,1%

2,6%

130 701,7

298 239,7

3 024 182,8

1,0%

4,6%

30 623,4

132 955,4

496,1

2,5%

4,6%

12,0

21,8

124,4

-1,7%

2,4%

-2,1

2,9

7 511 538,2

3,4%

6,8%

250 066,7

477 169,8

1 878 843,4

-0,6%

4,9%

-10 430,5

88 401,2

946,1

2,6%

8,2%

23,9

71,7

260,2

2,2%

12,8%

5,5

29,5

14 324 056,5

3,6%

10,4%

491 867,8

1 354 725,9

3 929 317,3

3,3%

15,6%

126 901,4

529 574,9

574,4

2,3%

5,8%

13,1

31,2

144,1

1,7%

5,8%

2,4

7,9

8 696 068,1

3,3%

7,9%

276 855,8

640 244,6

2 176 553,7

2,8%

8,4%

60 088,4

169 012,6

25,64%

0,5%

1,0%

0,0

24,47%

1,1%

-0,7%

0,0

72,38%

1,7%

5,0%

0,0

71,52%

2,6%

4,9%

0,0

18,61 zł

-0,1%

2,9%

-0,02

0,53

18,82 zł

2,5%

5,2%

0,45

0,93

28,05 zł

2,1%

3,5%

0,58

0,94

27,80 zł

2,7%

2,9%

0,72

0,79

24,95 zł

1,5%

7,4%

0,36

1,73

24,82 zł

4,6%

9,0%

1,09

2,06

13,17 zł

-1,3%

2,0%

-0,17

0,26

13,71 zł

1,7%

5,9%

0,22

0,76

42 720

-0,8%

0,3%

-359,6

120,4

11 440,0

-3,0%

-0,2%

-350,0

-20,0

8 393

-1,5%

-2,3%

-126,8

-196,8

2 220,0

-4,3%

-3,1%

-100,0

-70,0

8 952

-3,9%

-6,1%

-367,8

-577,8

2 330,0

-9,0%

-8,6%

-230,0

-220,0

35 769

0,2%

1,8%

58,6

638,6

9 650,0

-2,2%

1,5%

-220,0

140,0

25,13%

-0,3%

-1,2%

0,0

25,33%

-1,0%

-1,5%

0,0

17,98%

-3,0%

-4,2%

0,0

18,73%

-0,9%

1,1%

0,0

24,31%

-2,1%

-4,0%

0,0

23,89%

-4,3%

-8,0%

0,0

29,05%

-1,4%

-2,6%

0,0

29,50%

-0,6%

-2,5%

0,0

52,43 zł

2,7%

4,4%

1,4

2,2

51,49 zł

3,7%

6,8%

1,8

3,3

38,99 zł

2,5%

4,0%

1,0

1,5

38,89 zł

3,3%

7,1%

1,2

2,6

13,44 zł

3,2%

5,5%

0,4

0,7

12,60 zł

4,8%

6,0%

0,6

0,7

92,85 zł

1,7%

2,9%

1,5

2,6

90,20 zł

4,4%

5,3%

3,8

4,5

25,64 zł

-2,7%

-8,5%

-0,7

-2,4

25,69 zł

-1,8%

-5,7%

-0,5

-1,5

67,20 zł

3,5%

8,0%

2,2

5,0

64,51 zł

7,1%

10,4%

4,3

6,1

55,42 zł

6,7%

11,4%

3,5

5,7

53,39 zł

8,0%

12,1%

4,0

5,8

26,45 zł

2,4%

6,3%

0,6

1,6

26,96 zł

4,5%

11,2%

1,2

2,7

Rys. 12. Prognoza miesięcznej wartości obrotu w kraju (ceny detaliczne brutto) Obrót 2018: 33,9 mld zł

Zmiana refundacji: wzrost 2 do 3% (w stosunku do roku 2017)

realizacja obrotu

realizacja obrotu (rok 2017)

prognoza refundacji

realizacja refundacji

realizacja refundacji (rok 2017)

ƒƔƏƏ

Refundacja: 8,7 mld zł

ƒƏƏƏ ƑƔƏƏ

Miliony zł

Zmiana obrotu: wzrost 2 do 3% (w stosunku do roku 2017)

prognoza obrotu

ƑƏƏƏ ƐƔƏƏ ƐƏƏƏ ƔƏƏ Ə

(

OSOZ Polska 4/2018

MONITOR ZDROWOTNY

M O N I TO R FA R M A C J I

Tab. 3. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta

Wartość

Refundacja Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. U-R

642,01

0,07

34957,90

0,17

8051,69

0,05

26906,21

0,52

0,23

0,77

992,65

35,22

54,45

2. U-30

447,60

0,05

16680,73

0,08

7144,17

0,05

9536,56

0,19

0,43

0,57

702,76

23,74

37,27

3. U-50

323,43

0,04

8047,88

0,04

4659,26

0,03

3388,62

0,07

0,58

0,42

399,01

20,17

24,88

4. U-BEZPŁATNY

21,07

0,00

1362,27

0,01

124,11

0,00

1238,16

0,02

0,09

0,91

60,96

22,35

64,66

5. INWALIDA WOJENNY

16,73

0,00

887,64

0,00

887,64

0,02

0,00

1,00

28,48

31,17

53,04

0,23

0,00

6,11

0,00

1,12

0,00

5,00

0,00

0,18

0,82

0,33

18,51

27,06

11,83

0,00

330,35

0,00

58,34

0,00

272,02

0,01

0,18

0,82

17,66

18,71

27,93

0,01

0,00

0,11

0,00

0,11

0,00

1,00

0,01

12,99

21,77

210,99

0,02

8058,70

0,04

0,00

8058,70

0,16

0,00

1,00

335,41

24,03

38,20

3,30

0,00

800,39

0,00

75,75

0,00

724,64

0,01

0,09

0,91

6,58

121,72

242,39

6. INWALIDA WOJSKOWY 7. ZHK 8. AZ 9. SENIOR 75+ 10. NARKOTYKI 11. ŚRODKI POMOCNICZE

9,49

0,00

1350,90

0,01

688,85

0,00

662,05

0,01

0,51

0,49

35,10

38,49

142,38

12. PEŁNOPŁATNE

1369,05

0,15

43862,00

0,21

43861,66

0,28

0,34

0,00

1,00

0,00

1746,87

25,11

32,04

13. ODRĘCZNA

6012,40

0,66

89655,00

0,44

89654,76

0,58

0,24

0,00

1,00

0,00

6560,08

13,67

14,91

14. RAZEM

9068,13

1,00

206000,00

1,00

154546,53

1,00

51453,47

1,00

0,75

0,25

10885,89

18,92

22,72

Tab. 4. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – średnia narastająca od początku roku Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta

Wartość

Refundacja Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. U-R

612,33

0,07

32792,87

0,17

7653,24

0,05

25139,63

0,52

0,23

0,77

943,78

34,75

53,55

2. U-30

419,84

0,05

15574,75

0,08

6592,96

0,04

8981,79

0,19

0,42

0,58

658,43

23,65

37,10

3. U-50

313,92

0,04

7833,62

0,04

4534,43

0,03

3299,19

0,07

0,58

0,42

386,11

20,29

24,95

4. U-BEZPŁATNY

19,70

0,00

1264,62

0,01

108,06

0,00

1156,56

0,02

0,09

0,91

57,14

22,13

64,21

5. INWALIDA WOJENNY

15,81

0,00

826,96

0,00

826,96

0,02

0,00

1,00

26,67

31,01

52,30

0,21

0,00

6,04

0,00

1,09

0,00

4,95

0,00

0,18

0,82

0,32

18,78

29,26

11,21

0,00

313,83

0,00

54,30

0,00

259,53

0,01

0,17

0,83

16,77

18,71

28,00

0,00

0,09

0,00

0,09

0,00

1,00

0,01

15,84

26,04

192,39

0,02

7418,57

0,04

0,06

0,00

7418,51

0,15

0,00

1,00

305,63

24,27

38,56

2,99

0,00

714,38

0,00

66,76

0,00

647,63

0,01

0,09

0,91

5,86

121,99

238,69

6. INWALIDA WOJSKOWY 7. ZHK 8. AZ 9. SENIOR 75+ 10. NARKOTYKI 11. ŚRODKI POMOCNICZE

9,54

0,00

1397,59

0,01

693,79

0,00

703,80

0,01

0,50

36,28

38,52

146,50

12. PEŁNOPŁATNE

1318,20

0,15

41467,33

0,21

41466,96

0,28

0,37

0,00

1,00

0,00

1670,83

24,82

31,46

13. ODRĘCZNA

5823,71

0,67

86722,67

0,44

86722,42

0,58

0,25

0,00

1,00

0,00

6324,08

13,71

14,89

14. RAZEM

8739,84

1,00

196333,33

1,00

148295,30

1,00

48038,04

1,00

0,76

0,24

10431,90

18,82

22,46

Tab. 5. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta

Wartość

Refundacja Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

1677

0,18

71132

0,35

20114

0,13

51018

0,99

0,28

0,72

2544

27,96

42,41

2. Recepty pełnopłatne

1369

0,15

43862

0,21

43862

0,28

0,00

1,00

0,00

1747

25,11

32,04

3. Sprzedaż odręczna

6012

0,66

89655

0,44

89655

0,58

0,00

1,00

0,00

6560

13,67

14,91

0,00

1351

0,01

689

0,00

662

0,01

0,51

0,49

38,49

142,38

9068

1,00

206000

1,00

154547

1,00

51453

1,00

0,75

0,25

10886

18,92

22,72

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

Tab. 6. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – zestawienie narastające od początku roku Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta

Wartość

Refundacja Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

1588,40

0,18

66745,74

0,34

19010,90

0,13

47734,85

0,99

0,28

0,72

2400,72

27,80

42,02

2. Recepty pełnopłatne

1318,20

0,15

41467,33

0,21

41466,96

0,28

0,37

0,00

1,00

0,00

1670,83

24,82

31,46

3. Sprzedaż odręczna

5823,71

0,67

86722,67

0,44

86722,42

0,58

0,25

0,00

1,00

0,00

6324,08

13,71

14,89

9,54

0,00

1397,59

0,01

693,79

0,00

703,80

0,01

0,50

36,28

38,52

146,50

8739,84

1,00

196333,33

1,00

148295,30

1,00

48038,04

1,00

0,76

0,24

10431,90

18,82

22,46

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

Tab. 7. Prognoza rocznej sprzedaży w statystycznej aptece w rozbiciu na grupy sprzedaży Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta

Wartość

Refundacja Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

279190997

0,19

11798631815

0,35

3258579431

0,13 8540052385

0,98

0,28

0,72

420567913

28,05

42,26

2. Recepty pełnopłatne

245384550

0,16

7511538192

0,22

7511474117

0,30

64076

0,00

1,00

0,00

301007744

24,95

30,61

3. Sprzedaż odręczna

971788619

0,65

14324056504

0,42 14324008841

0,57

47663

0,00

1,00

0,00

1087375202

13,17

14,74

1963895

0,00

280283488

0,01

0,00

155903969

0,02

0,44

0,56

13009277

21,54

142,72

1498328061

1,00

33914510000

1,00 8696068092

1,00

0,74

0,26

1821960136

18,61

22,63

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

124379519

1,00 25218441908

Tab. 8. Prognoza rocznej sprzedaży w rozbiciu na grupy sprzedaży z uwzględnieniem zmieniającej się w ciągu roku liczby aptek – cały rynek apteczny Rodzaj sprzedaży

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta

Wartość

Refundacja Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

280874628

0,19

11749694339

0,35

3242423255

0,13 8507271084

0,98

0,28

0,72

420951171

27,91

41,83

2. Recepty pełnopłatne

246266010

0,16

7535401607

0,22

7535345523

0,30

56084

0,00

1,00

0,00

302982848

24,87

30,60

3. Sprzedaż odręczna

964397546

0,65

14198994993

0,42 14198950873

0,57

44120

0,00

1,00

0,00

1082429759

13,12

14,72

1984550

0,00

282746061

0,01

0,00

158943662

0,02

0,44

0,56

13339208

21,20

142,47

1493522733

1,00

33766837000

1,00 8666314950

1,00

0,74

0,26

1819702986

18,56

22,61

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

Transakcje Liczba

OSOZ Polska 4/2018

123802399

1,00 25100522050

MONITOR ZDROWOTNY

M O N I TO R R Y N K U L E KÓ W

SZCZEPIONKI Do 19 roku życia każda osoba w Polsce szczepiona jest przeciwko 10 chorobom. Mimo, że szczepienia są obowiązkowe, ok. 14 tys. osób uchyla się od tego obowiązku, co jest m.in. następstwem rosnącej aktywności tzw. ruchów antyszczepionkowych. Dla porównania – w 2009 roku tylko 3,1 tys. osób odmówiło szczepienia, w 2011 roku – 4,8 tys., w 2013 roku – 7,2 tys. Mimo to Polska może pochwalić się dużą wyszczepialnością dzieci i młodzieży przekraczającą 95 proc. Zaniedbywanie szczepień doprowadza do powrotu niektórych chorób zakaźnych, jak przykładowo odra. Liczba przypadków tej choroby w 2017 roku zwiększyła się trzykrotnie, 87% chorujących było niezaszczepionych, jedna osoba zmarła. Obowiązkowe szczepienia przeciwko odrze wprowadzono w Polsce w 1975 roku. Zanim to się stało, co roku na odrę chorowało 120–200 tys. osób, z tego 100–300 osób umierało.

WSKAŹNIKI SPRZEDAŻY SZCZEPIONEK. ROK 2017 I ZMIANA % W STOSUNKU DO ROKU 2002 WARTOŚĆ SPRZEDAŻY

ilość sprzedaży

asortyment

ŚREDNIA CENA

180 212 147zł

1 881 767

136

95,77 zł

69%

50%

25%

117%

DANE UZUPEŁNIAJĄCE SZCZEPIENIA NA GRYPĘ W POLSCE W sezonie 2016/2017 przeciw grypie zaszczepiło się zaledwie 3,4% Polaków – czyli tyle, ile w analogicznym okresie roku poprzedniego. Zainteresowanie Polaków szczepieniami przeciw grypie od wielu lat jest niestety niewielkie. Pod względem poziomu wyszczepialności przeciw grypie jesteśmy na jednym z ostatnich miejsc w Europie. Najwyższy poziom wyszczepialności odnotowano w Polsce w sezonie 2001/2002 – 10,57% populacji, natomiast w kolejnych sezonach zaobserwowano spadek procentu zaszczepionej przeciwko grypie populacji z Polsce. W ostatnim sezonie epidemicznym zaszczepiło się jedynie 3,33%. Z sondażu prezentowanego w czasie konferencji Flu Meeting 2017 zorganizowanej w ramach Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy przeprowadzonego w marcu 2017 roku na reprezentatywnej grupie 1501 lekarzy oraz 226 pielęgniarek wynika, że poprawiła się wyszczepialność personelu medycznego. 32,2% lekarzy i 19,9% pielęgniarek zadeklarowało, że się zaszczepiło przeciw grypie w sezonie 2016/2017, co stanowiło średnio 22,6% personelu medycznego. Spośród lekarzy najczęściej szczepili się pediatrzy (53,7%) i lekarze rodzinni (52,1%), a najmniej ortopedzi i psychiatrzy (17%). Najwięcej lekarzy i pielęgniarek szczepiło się w województwie opolskim (50,5%), a najmniej w podlaskim (zaledwie 4,8%). Najrzadziej przeciwko grypie szczepiły się położne – zaledwie 10%. W sezonie 2016/2017 zanotowano 13 779 hospitalizacji z powodu grypy. Z powodu choroby lub jej powikłań zmarły 24 osoby. Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl

180

3,0

150

2,5

120

2,0

1,5

1,0

0,5

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

ilość [mln op.]

wartość [mln zł]

Sprzedaż ilościowa i wartościowa w latach 2002–2018

PROGNOZA

OSOZ Polska 4/2018

MONITOR ZDROWOTNY

M O N I TO R R Y N K U L E KÓ W

Dzięki szczepieniom ochronnym udało się wyeliminować wiele chorób zakaźnych. Mimo twardych faktów naukowych potwierdzających ich skuteczność i bezpieczeństwo stosowania, w ostatnich latach obserwujemy rozwój tzw. ruchów antyszczepionkowych i wzrost liczby osób rezygnujących ze szczepień. Czy ten niepokojący trend można także dostrzec analizując liczbę sprzedaży szczepionek w aptekach otwartych? Opis rynku 180,21 mln zł – to wartość rynku szczepionek (produkty z klasy ATC J07) odnotowana w minionym roku. To kwota o 2,08% niższa niż w 2016 roku oraz o 49,89% wyższa niż na początku badanego okresu. W całym okresie analiz wartość sprzedaży szczepionek charakteryzuje się dużą zmiennością. Z jednej

OSOZ Polska 4/2018

strony – w 2005, 2007, 2008 i 2011 roku zostały odnotowane istotne wzrosty (najwyższy o 24,96% w 2007 roku); z drugiej strony – w 2003, 2003 i 2010 roku pojawiły się znaczące spadki (największy o 19,72% w 2010 roku). Najniższa wartość sprzedaży (90,47 mln zł) została odnotowana w 2004 roku, a najwyższa (184,04 mln zł) – w 2016 roku.

Podobne wahania jak w przypadku wartości widać także na ilości sprzedaży. W 2005 roku wystąpił wzrost o 20,68%, w 2011 roku – o 13,75%. Z kolei w 2003, 2004, 2006, 2010 i 2012 roku ilość sprzedaży znacząco spadła (najbardziej w 2010 roku, o 21,48%). W 2017 roku ilość sprzedaży szczepionek ukształtowała się na poziomie 1,88 mln opakowań, czyli o 2,37% mniej niż w roku poprzednim. Ponadto sprzedaż spadła o 31,12% w porównaniu do początkowego okresu analiz, kiedy to wynosiła 2,73 mln opakowań. Z tego wynika, że ogólny trend ilości i wartości sprzedaży różnią się. Wykres średniomiesięcznej wartości sprzedaży szczepionek zakupionych w aptekach od 2002 roku pokazuje jednoznacznie, że największą kwotę na szczepionki pacjenci przeznacza-

MONITOR ZDROWOTNY

M O N I TO R R Y N K U L E KÓ W

Tab. 2. Liczba produktów wprowadzonych na rynek w poszczególnych latach, będących do dzisiaj w ofercie oraz średnia cena dla tych produktów. Liczba produktów wycofanych z rynku w poszczególnych latach oraz średnia cena dla tych produktów Liczba badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2017

Produkty będące w ofercie w latach 2003–2017 a nie będące w ofercie w 2002 roku

Produkty będące w ofercie w latach 2004–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2003

7,73 54,62 73,62 92,72 94,06 101,45 95,48 106,70 107,49 105,44 105,55 105,02 111,69 121,98

Produkty będące w ofercie w latach 2005–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2004

280,38 238,21 271,02 224,70 209,08 165,52 90,42 87,92 72,57 53,23 50,05 100,83 87,66

Produkty będące w ofercie w latach 2006–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2005

31,44 43,66 80,04 88,28 69,07 55,87 56,32 152,77 205,03 237,02 259,44 218,48

Produkty będące w ofercie w latach 2007–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2006

275,47 303,77 270,82 207,69 202,58 205,74 207,02 202,41 201,22 197,49 195,12

Produkty będące w ofercie w latach 2008–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2007

71,39 45,90 43,78 53,18 85,04 74,00 65,16 64,44 66,14 78,00

Produkty będące w ofercie w latach 2009–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2008

158,74 119,19 130,16 133,31 105,31 93,39 120,57 150,89 143,03

Produkty będące w ofercie w latach 2010–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2009

256,63 200,01 212,86 238,34 235,13 218,76 231,64 234,64

Produkty będące w ofercie w latach 2011–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2010

147,63 141,14 135,71 135,75 139,12 151,55 152,26

Produkty będące w ofercie w latach 2012–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2011

78,86 74,53 108,56 71,36 77,97 139,36

Produkty będące w ofercie w latach 2013–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2012

92,84 103,92 101,71 121,96 134,31

Produkty będące w ofercie w latach 2014–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2013

237,21 254,67 343,28 338,04

Produkty będące w ofercie w latach 2015–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2014

137,51 149,17 148,04

Produkty będące w ofercie w latach 2015–2017 a nie będące w ofercie w latach 2002–2015

122,31 97,67

Produkty będące w ofercie w 2016 roku a nie będące w ofercie w latach 2002–2016

Liczba badanych produktów

51,26 48,17 46,83 49,05 54,11 51,18 55,51 54,72 58,23 55,40 58,09 57,10 53,64 55,00 56,59 49,34 53,73 36,68

8,56 11,76 130,95 60,16 48,80 29,01 33,30 30,29 22,44 19,33 19,02 22,29 25,67

42,89

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2017

51,26 48,17 46,83 49,05 54,11 51,18 55,51 54,72 58,23 55,40 58,09 57,10 53,64 55,00 56,59 49,34

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2016 a nie będące w ofercie w 2017 roku

50,64 40,35 37,14 35,40 30,68 30,16 28,33 29,82 35,77 36,71 43,07 49,76 47,59 37,00 47,06

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2015 a nie będące w ofercie w latach 2016–2017

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014 a nie będące w ofercie w latach 2015–2017

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2013 a nie będące w ofercie w latach 2014–2017

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2012 a nie będące w ofercie w latach 2013–2017

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2011 a nie będące w ofercie w latach 2012–2017

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2010 a nie będące w ofercie w latach 2011–2017

16,25 13,17 12,17 10,06

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2009 a nie będące w ofercie w latach 2010–2017

24,72 27,02 34,04 36,82 37,74 44,71 57,99 10,52

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2008 a nie będące w ofercie w latach 2009–2017

21,82 99,06 108,74 48,74 39,38 40,69

4,58

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2007 a nie będące w ofercie w latach 2008–2017

130,00 116,54 94,99 87,37 76,25 112,70

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2006 a nie będące w ofercie w latach 2007–2017

51,87 49,30 49,18 34,20 23,73

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2005 a nie będące w ofercie w latach 2006–2017

42,63 42,06 37,05 37,61

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2004 a nie będące w ofercie w latach 2005–2017

52,66 44,02 36,08

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2003 a nie będące w ofercie w latach 2004–2017

58,58

6,51

Produkty będące w ofercie w 2002 roku a nie będące w ofercie w latach 2003–2017

12,35

9,85 10,38 10,56

9,55 11,58 13,20 16,44 24,88 26,68 27,27 12,60

13,07 13,86 35,34 17,64 6,17

6,67

7,15

5,45

7,43

6,12 20,45 36,23

4,96

6,40

7,77 12,51

—

8,44 120,39 122,50

5,97 10,81 12,44 11,68 11,87 20,56

14,23 44,59 67,52 93,96 64,33 32,55 101,01 84,48 64,05 67,38 102,75 —

8,45 10,89 12,74

—

5,98 14,47 12,38 165,04 176,71

OSOZ Polska 4/2018

MONITOR ZDROWOTNY

M O N I TO R R Y N K U L E KÓ W

ją we wrześniu (18,42 mln zł) i w październiku (18,56 mln zł). Na ten wynik wpływają w dużej mierze szczepionki na grypę, które są w tej chwili jednymi z najbardziej popularnych szczepień w Polsce. W pozostałych miesiącach średniomiesięczna wartość sprzedaży kształtuje się na poziomie 10–11 mln zł.

Średnia cena za pojedyncze opakowanie szczepionki w 2003 roku wynosiła 41,10 zł i była najniższa w całym okresie analiz. W kolejnych latach pięła się w górę. Tym samym w 2017 roku ukształtowała się na poziomie 95,77 zł i była o 0,30% większa niż w roku poprzednim oraz o 117,62% większa niż w pierwszym badanym okresie. Warto

też zauważyć, że w okresie zwiększonej sprzedaży (wrzesień, październik) średnia cena za pojedyncze opakowanie znacznie spada, gdyż cena szczepionki na grypę jest tańsza od innych dostępnych szczepionek. W 2007 roku średnia cena za pojedynczą szczepionkę wzrosła aż o 31,87%. W dużej mierze wynikało to z faktu, że na rynku pojawiły się

Tab. 1. Roczne zestawienie sprzedaży szczepionek w aptekach w latach 2002–2017 oraz prognoza na lata 2018–2019

Wartość sprzedaży (zł)

Rok

Średnia cena za pojedyncze opakowanie (zł)

Liczba sprzedanych opakowań

Wartość sprzedaży na jeden produkt (zł)

Liczba sprzedanych opakowań na jeden produkt

Procentowa zmiana wartości w stosunku do roku poprzedniego

Liczba produktów będących w ofercie

Procentowa zmiana liczby w stosunku do roku poprzedniego

2002

120 227 231

2 732 024

44,01

664 239

15 094

181

2003

99 939 010

2 431 860

41,10

528 778

12 867

189

-16,87%

-10,99%

2004

90 472 311

2 193 184

41,25

499 847

12 117

181

-9,47%

-9,81%

2005

110 439 486

2 646 724

41,73

627 497

15 038

176

22,07%

20,68%

2006

110 391 837

2 374 568

46,49

587 191

12 631

188

-0,04%

-10,28%

2007

137 943 003

2 250 048

61,31

741 629

12 097

186

24,96%

-5,24%

2008

164 121 020

2 329 825

70,44

1 013 093

14 382

162

18,98%

3,55%

2009

172 386 534

2 390 928

72,10

1 164 774

16 155

148

5,04%

2,62%

2010

138 393 985

1 877 397

73,72

849 043

11 518

163

-19,72%

-21,48%

2011

172 919 488

2 135 493

80,97

1 074 034

13 264

161

24,95%

13,75%

2012

163 025 728

1 894 770

86,04

1 051 779

12 224

155

-5,72%

-11,27%

2013

165 203 113

1 972 891

83,74

1 052 249

12 566

157

1,34%

4,12%

2014

159 882 171

1 911 862

83,63

1 018 358

12 177

157

-3,22%

-3,09%

2015

158 508 295

1 835 923

86,34

1 056 722

12 239

150

-0,86%

-3,97%

2016

184 041 384

1 927 510

95,48

1 251 982

13 112

147

16,11%

4,99%

2017

180 212 147

1 881 767

95,77

1 325 089

13 837

136

-2,08%

-2,37%

2018

180 760 130

1 897 129

95,28

—

0,30%

0,82%

2019

177 497 578

1 916 766

92,60

—

-1,80%

1,04%

Rys. 1. Wartość sprzedaży szczepionek w aptekach w latach 2002–2017 oraz prognoza na lata 2018–2019 ƑƔ ƏƏƏ ƏƏƏ

ƑƐ ѶƕƔ ƏƏƏ

ƐѶ ƕƔƏ ƏƏƏ

ƐƔ ѵƑƔ ƏƏƏ

ƐƑ ƔƏƏ ƏƏƏ

Ɩ ƒƕƔ ƏƏƏ

» W minionym roku w aptekach zostały sprzedane szczepionki za łączną kwotę 180 mln zł. Wrzesień i październik to miesiące, w których wartość sprzedaży szczepionek jest najwyższa.«

ѵ ƑƔƏ ƏƏƏ

ƒ ƐƑƔ ƏƏƏ

(

ƑƏƏƑ

OSOZ Polska 4/2018

(

ƑƏƏƒ

(

ƑƏƏƓ

(

ƑƏƏƔ

(

ƑƏƏѵ

(

ƑƏƏƕ

( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (

ƑƏƏѶ

ƑƏƏƖ

ƑƏƐƏ

ƑƏƐƐ

ƑƏƐƑ

ƑƏƐƒ

ƑƏƐƓ

ƑƏƐƔ

ƑƏƐѵ

ƑƏƐƕ

ƑƏƐѶ

(

ƑƏƐƖ

MONITOR ZDROWOTNY

M O N I TO R R Y N K U L E KÓ W

Rys. 2. Liczba opakowań szczepionek sprzedanych w aptekach w latach 2002–2017 oraz prognoza na lata 2018–2019 ƕƏƏ ƏƏƏ

» Ilość sprzedaży szczepionek utrzymuje się na wyrównanym poziomie. We wrześniu i październiku jest najwyższa i przekracza 300 tys. opakowań.«

ѵƏƏ ƏƏƏ

ƔƏƏ ƏƏƏ

ƓƏƏ ƏƏƏ

ƒƏƏ ƏƏƏ

ƑƏƏ ƏƏƏ

ƐƏƏ ƏƏƏ

(

ƑƏƏƑ

(

ƑƏƏƒ

(

ƑƏƏƓ

(

ƑƏƏƔ

(

ƑƏƏѵ

(

ƑƏƏƕ

( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (

ƑƏƏѶ

ƑƏƏƖ

ƑƏƐƏ

ƑƏƐƐ

ƑƏƐƑ

ƑƏƐƒ

ƑƏƐƓ

ƑƏƐƔ

ƑƏƐѵ

ƑƏƐƕ

ƑƏƐѶ

(

ƑƏƐƖ

Rys. 3. Średnia cena za pojedyncze opakowanie szczepionki w aptekach w latach 2002–2017 oraz prognoza na lata 2018–2019 ƐƑƏ

ƐƏƏ

ѶƏ

ѵƏ

ƓƏ

» Średnia cena pojedynczej szczepionki w 2017 roku wynosiła 95,77 zł. We wrześniu i w październiku była najniższa (nie przekroczyła 70 zł).«

ƑƏ

(

ƑƏƏƑ

(

ƑƏƏƒ

(

ƑƏƏƓ

(

ƑƏƏƔ

(

ƑƏƏѵ

(

ƑƏƏƕ

( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (

ƑƏƏѶ

ƑƏƏƖ

ƑƏƐƏ

ƑƏƐƐ

ƑƏƐƑ

ƑƏƐƒ

ƑƏƐƓ

ƑƏƐƔ

ƑƏƐѵ

ƑƏƐƕ

ƑƏƐѶ

(

ƑƏƐƖ

Rys. 4. Liczba różnych opakowań szczepionek w aptekach w latach 2002–2017 140 130 120 110 100 90

» W ostatnich latach oferta szczepionek dostępnych na rynku aptecznym kurczy się. W 2017 roku w aptekach można było kupić 136 różnych szczepionek.«

70 60

II III IV I

2002

II III IV I

2003

II III IV I

2004

II III IV I

2005

II III IV I

2006

II III IV I

2007

II III IV I

2008

II III IV I

2009

II III IV I

2010

II III IV I

2011

II III IV I

2012

II III IV I

2013

II III IV I

2014

II III IV I

2015

II III IV I

2016

II III IV I

2017

2018

OSOZ Polska 4/2018

MONITOR ZDROWOTNY

M O N I TO R R Y N K U L E KĂ&#x201C; W

Rys. 5. Ĺ&#x161;rednia miesiÄ&#x2122;czna wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sprzedaĹźy Ć&#x2018;Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?

Ć?ŃśĆ?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?

Ć?ŃľĆ?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?

Ć?Ć&#x201C;Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?

Ć?Ć&#x2018;Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?

Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?

ŃśĆ?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?

ŃľĆ?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?

Ć&#x201C;Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?

Ć&#x2018;Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?Ć?

Ć?

"|Â&#x2039;1Â&#x152;;ŕĽ&#x2030;

Â&#x2020;|Â&#x2039;

-uÂ&#x152;;1

nowe, droĹźsze produkty, a zniknÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;y stare, taĹ&#x201E;sze. W 2002 roku na rynku aptecznym dostÄ&#x2122;pnych byĹ&#x201A;o 181 rĂłĹźnych szczepionek. Na przeĹ&#x201A;omie ostatnich 16 lat ta liczba spadĹ&#x201A;a o 24,86% i w 2017 roku byĹ&#x201A;a rĂłwna 136 opakowaĹ&#x201E;. NajwiÄ&#x2122;cej nowych szczepionek (15) pojawiĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; na pĂłĹ&#x201A;kach aptecznych w 2010 roku, a najwiÄ&#x2122;cej zniknÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;o (24) w 2008 roku. SprzedaĹź szczepionek w 2017 roku wyniosĹ&#x201A;a 1,88 mln opakowaĹ&#x201E;. SprzedaĹź w pierwszym kwartale 2018 roku wynosi 359 tys. opakowaĹ&#x201E;, a to o ponad 26 tys. mniej niĹź w pierwszym kwartale roku poprzedniego. Przedstawiamy prognozÄ&#x2122; sprzedaĹźy szczepionek w 2018 i 2019 roku.

Trendy przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci Obliczone przez ekspertĂłw OSOZ prognozy pokazujÄ&#x2026;, Ĺźe w 2018 roku nastÄ&#x2026;pi nieznaczny wzrost wartoĹ&#x203A;ci sprzedaĹźy. Wyniesie ona 180,76 mln zĹ&#x201A;, a to o 0,30% wiÄ&#x2122;cej w porĂłwnaniu do roku poprzedniego. W 2019 roku wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sprzedaĹźy wyniesie 177,50 mln zĹ&#x201A; i bÄ&#x2122;dzie to wynik o 1,80% niĹźszy od prognoz na 2018 rok. Natomiast iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; sprzedanych opakowaĹ&#x201E; bÄ&#x2122;dzie wzrastaÄ&#x2021; w obydwu najbliĹźszych latach. W 2018 roku o 0,82% â&#x20AC;&#x201C; co przeĹ&#x201A;oĹźy siÄ&#x2122; na 1,90 mln sprzedanych opakowaĹ&#x201E;. W kolejnym roku wzrost wyniesie

OSOZ Polska 4/2018

Â&#x2030;b;1b;ŕĽ&#x2030;

-f

Â&#x152;;uÂ&#x2030;b;1

brb;1

"b;urb;ŕĽ&#x2030;

1,04% i uksztaĹ&#x201A;tuje sprzedaĹź na poziomie 1,92 mln opakowaĹ&#x201E;. Trend Ĺ&#x203A;redniej ceny odwrĂłci siÄ&#x2122;. Prognozy wskazujÄ&#x2026; niewielkie spadki zarĂłwno w 2018 i 2019 roku. W pierwszym roku prognoz Ĺ&#x203A;rednia cena spadnie o 0,51% i wyniesie 95,28 zĹ&#x201A;. W kolejnym roku spadek wyniesie 2,81%, a cena zatrzyma siÄ&#x2122; na poziomie 92,60 zĹ&#x201A;.

Podsumowanie Szczepionki to rynek charakteryzujÄ&#x2026;cy siÄ&#x2122; duĹźÄ&#x2026; zmiennoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; iloĹ&#x203A;ci i wartoĹ&#x203A;ci sprzedaĹźy. W duĹźej mierze uzaleĹźnione jest to od sprzedaĹźy szczepionek na grypÄ&#x2122;, ktĂłre stanowiÄ&#x2026; znacznÄ&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; tego ryku (mowa o produktach sprzedawanych w aptekach otwartych). Ta sytuacja powoduje duĹźÄ&#x2026; niepewnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i ryzyko prognozowania. Gdy do pacjentĂłw docierajÄ&#x2026; informacje o rĂłĹźnych odmianach grypy i zagroĹźeniach z tym zwiÄ&#x2026;zanych, chÄ&#x2122;tniej siÄ&#x2122;gajÄ&#x2026; po szczepionki, a to od razu przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rynku. StÄ&#x2026;d teĹź widaÄ&#x2021; czasami dosyÄ&#x2021; znaczÄ&#x2026;ce dysproporcje miÄ&#x2122;dzy sprzedaĹźÄ&#x2026; poszczegĂłlnych szczepionek. Poziom sprzedaĹźy zaleĹźy takĹźe od prowadzonych akcji informacyjnych. NaleĹźy takĹźe wziÄ&#x2026;Ä&#x2021; pod uwagÄ&#x2122;, Ĺźe analiza OSOZ obejmuje wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznie sprzedaĹź aptecznÄ&#x2026; bezpoĹ&#x203A;rednio do pacjenta. Nie jest to caĹ&#x201A;y rynek szczepionek â&#x20AC;&#x201C; szczepienia wyko-

)uÂ&#x152;;vb;ŕĽ&#x2030;

-ŕ§ł7Â&#x152;b;umbh

bv|or-7

uÂ&#x2020;7Â&#x152;b;ŕĽ&#x2030;

nywane sÄ&#x2026; czÄ&#x2122;sto bezpoĹ&#x203A;rednio w podmiotach medycznych, a te kupujÄ&#x2026; szczepionki w obrocie hurtowym. Podobnie, ale jedynie w przypadku szczepionek na grypÄ&#x2122;, sytuacja dotyczy firm zlecajÄ&#x2026;cych szczepienia wĹ&#x201A;asnym pracownikom. Ze wzglÄ&#x2122;du na to, iĹź pokazane trendy ksztaĹ&#x201A;tujÄ&#x2026; szczepionki na grypÄ&#x2122;, analiza przedstawia przede wszystkim wahania w tej grupie. ď Ź

Metodologia prognoz

Do obliczenia prognozy sprzedaĹźy zastosowano sezonowÄ&#x2026; metodÄ&#x2122; prognozowania z zastosowaniem wahaĹ&#x201E; multiplikatywnych. Przy obliczaniu prognozy zaĹ&#x201A;oĹźono, Ĺźe nie wystÄ&#x2026;piÄ&#x2026; Ĺźadne czynniki mogÄ&#x2026;ce w gwaĹ&#x201A;towny sposĂłb zmieniÄ&#x2021; tendencjÄ&#x2122; sprzedaĹźy.

Âť W 2018 roku nastÄ&#x2026;pi nieznaczny wzrost wartoĹ&#x203A;ci sprzedaĹźy szczepionek do poziomu 180,76 mln zĹ&#x201A;.ÂŤ