OSOZ Polska

OSOZ

S ys t e m

Ochrony

Z d r owia

w w w.osoz .pl

7

2017 POLSK A

7 / 2017

ISSN 1897-5828, cena 8 zł (zawiera 8% VAT)

O t wa r t y

społeczeństwo

cyfrowe

Estonia stawia na liberalizację obiegu elektronicznych kartotek medycznych oraz swobodny dostęp do danych przez obywateli.

ciche rewolucje

Jak czytać doniesienia o innowacjach w czasach kreowania sztucznych trendów oraz zalewu informacyjnego?

aplikacje

w interesie zdrowia WYWIAD | Możliwości zastosowania rozwiązań e-zdrowia w zarządzaniu chorobami przewlekłymi i w profilaktyce.

Health in All Politics — a better future for Europe 4 � 6 O C T O B E R 2 0 1 7, B A D H O F G A S T E I N , A U S T R I A

WHY? Because health matters.

Nota bene

Społeczeństwo cyfrowe Ochrona danych pacjentów nie oznacza, że informacje medyczne w formie cyfrowej powinno się chronić przed wymianą. Odwrotnie: należy je swobodnie wymieniać w możliwie najbezpieczniejszy sposób.

Artur Olesch Redakcja Czasopisma OSOZ Polska OSOZ World  redakcja@osoz.pl

Bezpłatne wydanie mobilne czasopisma

Dane medyczne to szczególnie wrażliwe informacje. Z drugiej strony, swobodny dostęp do nich jest jednym z kluczowych elementów personalizowanej, skoordynowanej, wysokiej jakości opieki zdrowotnej. Zanim pojawił się zapis cyfrowy, wiedza lekarza o chorym nie wykraczała poza własne doświadczenie, zlecone osobiście badania czy informacje przekazane przez chorego. To za mało, aby uzyskać pełny obraz determinantów zdrowia i podejmować najlepiej dopasowane do sytuacji decyzje terapeutyczne i profilaktyczne. Elektroniczny zapis danych zmienia zasady gry i otwiera przed ochroną zdrowia całą gamę nowych możliwości.

Aby je wykorzystać, trzeba w przemyślany sposób podejść do zagadnienia bezpieczeństwa danych. Pomimo że cyberprzestępczość rośnie, dzisiejsze technologie chronią zapis elektroniczny w sposób o wiele szczelniejszy niż zamki w szafach z papierowymi kartotekami. Strach przed e-zdrowiem odziedziczyliśmy z przeszłości i wynika on z braku transparentności w dysponowaniu danymi. Pacjenci nie wiedzą, kto ma dostęp do informacji medycznych, w jakim zakresie są wykorzystywane, komu przekazywane. To rodzi brak zaufania. Skoro lokując pieniądze w banku możemy nimi zarządzać, to dlaczego inaczej miałoby być ze zdrowiem?

Za rewolucją cyfrową musi podążać rewolucja na poziomie społecznym i prawnym. Do danych na e-koncie zdrowia powinniśmy mieć pełny wgląd, ponieważ informacje o zdrowiu są prywatną własnością każdego z nas. I nie ma znaczenia, kto je gromadzi i gdzie są przechowywane. To warunek podmiotowego, a nie jak dotychczas – przedmiotowego traktowania pacjenta. To także – obok infrastruktury technologicznej i strategii cyfryzacji na poziomie ogólnokrajowym – jeden z filarów społeczeństwa cyfrowego, o którym tak dużo będzie się mówiło podczas estońskiej prezydencji w Radzie UE. Obecnie 79% Europejczyków korzysta z Internetu. 52% chce dostępu do swoich danych medycznych. Pozostaje jeszcze przekonać pozostałe 48%. Problem jest szerszy i sprowadza się do poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie. Obywatelskie społeczeństwo cyfrowe trzeba budować teraz, zamiast czekać, aż samo się skrystalizuje. Sposobów jest wiele: edukacja, przejrzystość rozwiązań prawnych, konsultacje społeczne przy projektach digitalizacji, uświadamianie kadr medycznych. Wykształcenie akceptacji do e-zdrowia będzie inwestycją o dużej stopie zwrotu.

Designed by freepik.com

aktualności

6 Zdjęcie numeru Interoperacyjność po pierwsze

8 Rynek zdrowia w pigułce Rosnące wydatki

12 Alert epidemiologiczny Prognoza dla alergii, grypy i przeziębienia (wrzesień 2017)

INNOWACJE

13 Aplikacje medyczne Relaksujące, dla pacjentów z astmą itd.

14 Nowości i wynalazki M.in. dron jako karetka pogotowia, wirtualny terapeuta, badania nad trackerami zdrowia

17 Laboratorium technologii Ciche rewolucje 19 STREFA START-UP Inteligentny inhalator

20 Infografika Innowacje w ochronie zdrowia

RAPORT

22 ESTOŃSKI WZÓR DO NAŚLADOWANIA Niewielki kraj na północy Europy i bezprecedensowy sukces narodowego projektu e-zdrowia.

W poszukiwaniu przepisu na digitalizację.

ROZMOWY

28 EKSPERT Martyna Gedrojć: Aplikacje w interesie zdrowia

31 trzy PYTANIa Sebastian Gaiser: Czy potrzebujemy dedykowanego systemu refundacji usług e-zdrowia?

PRAKTYcznie

33 ANALIZA SPRZEDAŻY LEKÓW Środki wspomagające rzucanie palenia

34 Legislacja Personel podmiotów leczniczych

36 HEALTH TECH NEWS Mobile health in 2024 HealthTech Trends

nowe idee

38 NA ŚWIECIE Media o e-zdrowiu. Przegląd prasy

40 DANE POD OCHRONĄ Zarządzanie ciągłością działania

42 okiem pacjenta Blaski i cienie e-zdrowia

46 HORYZONT Tradycja czy ambicja?

OSOZ Polska 7/2017

w bieżącym numerze

OSOZ POLSKA

7

/ 2017

w w w . f a c e b o o k . p l / IT i Z d r o w i e

W INTERNECIE

regionalne konferencje osoz wrzesień – grudzień 2017

23 konferencje | 16 MIAST „Roboty zdrowotne i mobilne systemy wspomagające lekarza, pielęgniarkę, aptekarza” BEZPŁATNA REJESTRACJA

www.osoz.pl/konferencja

2 230 521 Liczba opakowań środków wspomagających walkę z nałogiem tytoniowym sprzedanych w 2015 roku (łączna wartość: 108,6 mln zł). W roku 2002 było to jedynie 546 279 szt., co obrazuje gwałtowny wzrost zainteresowania tym segmentem na przestrzeni minionych 14 lat.

Analiza sprzedaży środków antynikotynowych – str. 57.

+2,1%

NA PLUSIE W maju rośnie średnia cena opakowania leku.

O 1,6% rośnie sprzedaż na recepty refundowane.

Z kolei wartość refundacji – o 2,0%.

−5,0%

NA MINUSIE Mocno spada liczba pacjentów w statystycznej aptece (o 180 osób). Aż o 5,9% spada sprzedaż leków na recepty pełnopłatne.

„Korzystanie ze zdrowotnych aplikacji mobilnych wiąże się z większym zaangażowaniem w kwestie własnego zdrowia.”

Martyna Giedrojć EPHA, European Public Health Alliance Wywiad – str. 28.

edukacja

47 ����������� PERYSKOP Ekosystem dla zdrowia

50 ���������� RAPORTY Innowacyjność w sektorze ochrony zdrowia w Polsce Mapping out the obstacles of free movement of electronic health records in the EU in the light of single digital market

STATYSTYKI 52 Monitor zjawisk epidemiologicznych i PROGNOZY

Mapy zdrowotne kraju (czerwiec 2017)

56 Monitor farmacji Rynek farmaceutyczny (czerwiec 2017)

57 Monitor rynku leków Środki antynikotynowe

SYSTEMY I SPRZĘT

62 NOWOŚCI SPRZĘTOWE Backup, czyli kopia zapasowa

63 DLA PACJENTA Internetowe serwisy medyczne

65 DLA RYNKU OCHRONY ZDROWIA Ogólnopolska Baza Leków i Środków Ochrony Zdrowia

Rada Naukowa OSOZ (kolejność alfabetyczna, stan na lipiec 2017 r., liczba członków Rady: 99 osób) 1. prof. dr hab. n. med. Ryszard Andrzejak, 2. prof. dr hab. Piotr Andziak, 3. dr hab. n. med. Małgorzata Baka-Ostrowska, 4. dr Marek Balicki, 5. dr hab. n. med. Rafał Białynicki-Birula, 6. prof. dr hab. n. med.

Bożena Birkenfeld, 7. prof. dr hab. n. med. Andrzej Bohatyrewicz, 8. dr hab. med. prof. UJ Małgorzata Bulanda, 9. dr n. med. Małgorzata Czyżewska, 10. dr hab. n. med. (prof. PAN) Marek Durlik, 11. lek. med.

Michał Ekkert, 12. dr n. med. Emilia Filipczyk-Cisarż, 13. lek. med. Halina Flisiak-Antonijczuk, 14. prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, 15. prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki, 16. prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzki, 17. prof. nadz. dr hab. Antoni Grzanka, 18. prof. dr hab. Edmund Grześkowiak, 19. dr n. farm.

Jerzy Hennig, 20. prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Herman, 21. prof. dr hab. Tomasz Hermanowski, 22. dr med. Andrzej Horoch, 23. prof. dr hab. n. med. Jacek Imiela, 24. dr n. med. Maria Jagas, 25. prof. dr hab. Jerzy Janecki, 26. prof. dr hab. n. med. Marek Jarema, 27. prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Jarmundowicz, 28. prof. dr hab. Mirosław Jarosz, 29. Urszula Jaworska, 30. mgr Renata Jażdż-Zaleska, 31. prof. dr hab. n. med. Sergiusz Jóźwiak, 32. prof. dr hab. n. med. Piotr Kaliciński, 33. prof. dr hab.

Roman Kaliszan, 34. prof. dr hab. n. med. Danuta Karczewicz, 35. prof. dr hab. med. Przemysław Kardas, 36. prof. dr hab. n. med. Andrzej Kaszuba, 37. prof. dr hab. n. med. Wanda Kawalec, 38. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy E. Kiwerski, 39. prof. dr hab. n. med. Marian Klinger, 40. prof. zw. dr hab. n. med.

Jerzy Kołodziej, 41. prof. dr hab. n. med. Jerzy R. Kowalczyk, 42. dr n. med. Robert Kowalczyk, 43. dr n. med. Jacek Kozakiewicz, 44. lek. Ryszard Kozłowski, 45. prof. dr hab. n. med. Leszek Królicki, 46. prof. dr hab. Maciej Krzakowski, 47. prof. dr hab., dr h.c. mult. Andrzej Książek, 48. prof. dr hab. Teresa Kulik, 49. prof. dr hab. n. med. Jan Kulpa, 50. prof. dr hab. n. med. Wojciech Kustrzycki, 51. dr hab. (prof.

UMK) Krzysztof Kusza, 52. dr n. med. Krzysztof Kuszewski, 53. dr n. med. Aleksandra LewandowiczUszyńska, 54. prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński, 55. prof. dr hab. n. med. Witold Lukas, 56. prof. dr hab. n. med. Romuald Maleszka, 57. prof. dr hab. n. med. Paweł Małdyk, 58. dr n. med. Beata MałeckaLibera, 59. prof. dr hab. Grażyna Mielnik-Niedzielska, 60. prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło, 61. prof. dr hab. n. med. Janusz Moryś, 62. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz, 63. prof. dr hab. n. med. Wojciech Nowak, 64. prof. dr hab. n. med. Krystyna Olczyk, 65. prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, 66. dr hab. n. med. Krystyna Pawlas, 67. prof. dr hab. inż. Grzegorz Pawlicki, 68. prof. dr hab. n. med. Irena Ponikowska, 69. prof. zw. dr hab. n. med. Stanisław Radowicki, 70. dr n. med. Andrzej Rakowski, 71. dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk, 72. prof. dr hab. med. Kazimierz RoszkowskiŚliż, 73. prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, 74. dr hab. n. med. Leszek Sagan, 75. prof. dr hab.

Bolesław Samoliński, 76. prof. dr hab. Maria Małgorzata Sąsiadek, 77. dr hab. med. (prof. UJ) Maciej Siedlar, 78. dr hab. n. med. Waldemar Skawiński, 79. lek. Maciej Sokołowski, 80. prof. dr hab. n. med.

Jerzy Stelmachów, 81. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek, 82. prof. dr hab. n. med. Jerzy Strużyna, 83. prof. dr hab. n. med. Andrzej Szawłowski, 84. prof. dr hab. n. med. Cezary Szczylik, 85. dr hab. n. med. prof. nadzw. Zbigniew Śliwiński, 86. dr n. med. Jakub Śmiechowicz, 87. prof. dr hab. n. med.

Barbara Świątek, 88. dr n. med. Jakub Trnka, 89. prof. dr hab. n. med. Tomasz Trojanowski, 90. prof. dr hab. n. med. Krystyna Walden-Gałuszko, 91. prof. dr hab. Andrzej Wall, 92. prof. dr hab. n. med. Anna Walecka, 93. prof. dr hab. Marek Wesołowski, 94. dr hab. n. med. Andrzej Wojnar (prof. nadzw. WSF), 95. dr n. med. Andrzej Wojtyła, 96. prof. dr hab. Jacek Wysocki, 97. prof. dr hab. n. med. Mirosław J. Wysocki, 98. dr hab. n. med. Stanisław Zajączek (prof. nadzw. PUM), 99. prof. dr hab. Marek Ziętek

OSOZ Polska 7/2017

OSOZ Polska 7/2017

ak tualności

Interoperacyjność po pierwsze Od lipca do grudnia Estonia przejmuje prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Zgodnie z zaprezentowanym programem, skupi się ona na zagadnieniach digitalizacji gospodarki, w tym ochrony zdrowia. Estonia chce zwrócić uwagę na korzyści wynikające z budowy tzw. społeczeństwa cyfrowego. Jednym z kluczowych tematów będzie swobodny przepływ danych pomiędzy krajami UE i prace nad wspólnymi dla całej Europy regulacjami w tym zakresie. Przyjęte priorytety nie dziwią – Estonia w ostatnich 20 latach przeszła głęboką transformację opartą na informatyzacji usług publicznych. Dzięki temu dziś zalicza się do liderów cyfryzacji.

Coraz więcej ludzi korzysta z narzędzi cyfrowych generujących dane zdrowotne, jak przykładowo kont zdrowia czy urządzeń mierzących aktywność fizyczną. Niestety, brak jednolitych standardów interoperacyjności ogranicza potencjalne korzyści wynikające z integracji informacji. Kooperacja i wymiana doświadczeń przyspieszą implementację innowacji cyfrowych we wszystkich państwach członkowskich UE. Na polu ochrony zdrowia Estonia stawia sobie trzy cele w ramach prezydencji: zwiększenie dostępu i bezpieczeństwa usług zdrowotnych (w tym dostępu do danych medycznych), budowa zrównoważonych systemów ochrony zdrowia, stwarzanie nowych możliwości ekonomicznych dzięki digitalizacji (miejsca pracy i inwestycje).

Grafiki: www.eu2017.ee

OSOZ Polska 7/2017

ak tualności

Rynek zdrowia w pigułce

zł

Rosnące wydatki Coraz bliżej godziny zero i startu sieci szpitali. Przepisy i zmiany planu finansowego NFZ weszły na tyle późno, że przynajmniej część oddziałów Funduszu nie zdąży ogłosić konkursów uzupełniających.

Aleksandra Kurowska

Finanse Dopiero w drugiej połowie lipca Ministerstwo Finansów zaakceptowało zmiany w planie finansowym NFZ na 2017 r. i wydało zgodę na uruchomienie rezerwy

OSOZ Polska 7/2017

ogólnej Funduszu. Wiele tygodni toczyły się wokół tego dyskusje. Do placówek skierowane zostanie dodatkowo 1,7 mld zł, z czego podwyżki dla pracowników to ok. 700 mln zł. Łącznie na sfinansowanie różnych zmian na poziomie oddziałów funduszu trafi blisko 2,2 mld zł.

Te opóźnienia spowodowały kolejne. Jak chociażby podwyższenie wycen dla szpitali. Ostatecznie to nie stawka za punkt wzrośnie, lecz liczba punktów za świadczenie. – Szpitale dostaną wyższą wycenę za świadczenia o 2 proc. z wyrównaniem od lipca tego roku, a kolejne 2 proc. od października. W efekcie do lecznic trafi więcej pieniędzy – zapowiadał na początku sierpnia Andrzej Jacyna, p.o. prezesa NFZ. Do końca sierpnia miały zostać podwyższone stawki w umowach z placówkami.

ak tualności

Od 1 października nastąpi też denominacja punktów w szpitalach i ambulatoryjnej opiece specjalistycznej, tak by w obydwu przypadkach punkt kosztował 1 zł. Zmiany te umożliwią przejrzystsze sprawozdawanie i rozliczanie świadczeń.

Późne rozwiązanie rezerw spowodowało również to, że część oddziałów NFZ na początku sierpnia zapowiedziało, że zamiast ogłosić konkursy uzupełniające sieć, aneksują umowy na 3–6 miesięcy.

Decyzję samodzielnie podejmują dyrektorzy oddziałów, biorąc pod uwagę m.in. możliwości kadrowe.

Kłopotem pozostają też podwyżki dla pracowników medycznych. Wspomniane 4-proc. zwiększenie stawek za leczenie ma zrekompensować placówkom podwyższenie płacy minimalnej w całej gospodarce i wprowadzenie 13 zł godzinówki. A sfinansowanie podwyżek dla ratowników medycznych to kolejny problem. Samorządowcy analizują, jak znaleźć pieniądze na realizację rządowych obietnic. I biorą pod uwagę m.in. uzależnienie ich od przekazania pieniędzy przez NFZ. Nie wykluczają pozwów przeciwko Funduszowi.

Ustawa wprowadzająca minimalne płace w placówkach leczniczych, która obowiązywać będzie od 1 lipca (czyli wstecz), wzbudziła też wątpliwości u prezydenta, który zwlekał z jej podpisaniem. Gdy już to zrobił, wysłał do mi-

» Powołano Krajową Organizację Weryfikacji Autentyczności Leków (KOWAL), która ma za zadanie zbudować i uruchomić informatyczny system kontroli autentyczności produktów leczniczych.« nistra Konstantego Radziwiłła list. Zwraca w nim uwagę na podnoszone też przez Solidarność kwestie podwyżek dla pracowników niemedycznych.

Poza pensjami najsłabiej zarabiających mają też rosnąć średnie gaże w poszczególnych zawodach. Wypłacane są przykładowo kolejne transze podwyżek dla pielęgniarek (po 400 zł brutto przez cztery lata z rzędu). Dołączą do nich ratownicy. Ci ostatni dostaną 400 zł brutto od 1 lipca tego roku i kolejne 400 zł od stycznia – to ustalenia zawartego z częścią związkowców porozumienia. Strony powrócą do rozmów o kolejnych zmianach płac przed 1 lipca 2018 r.

Inna, mniejsza zmiana finansowa planu NFZ nastąpiła w sierpniu. Do oddziałów skierowano 180 mln zł na wykupienie większej liczby operacji zaćmy i endoprotez.

MZ planuje poszerzyć zakres działającego od roku Instrumentu Oceny Wniosków Inwestycyjnych w Sektorze Zdrowia (IOWISZ) m.in. o planowane nowe

placówki szpitalne, AOS i POZ. Ponadto wprowadzono też ważną zmianę mającą na celu zwiększenie szans na pozytywną ocenę ich modernizacji. Osobny formularz ma zostać przygotowany dla inwestycji odtworzeniowych. Mogły one gorzej wypadać w czasie oceny ze względu na brak wpływu na zakres udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej i ich dostępność dla pacjentów.

System Rząd nareszcie przyjął projekt ustawy o świadczeniach, która wprowadza ramy prawne do prowadzenia pilotaży zmian systemowych w ochronie zdrowia. Reguluje ona też samorządowe programy zdrowotne m.in. wprowadzając obowiązek uzyskania oceny programu w AOTMiT. Agencja przygotuje jednak szczegółowe wytyczne do programów i jeśli gmina czy powiat dokładnie je wykorzysta, to z oceny będzie zwolniona.

Działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych uzyskały prawo do korzystania m.in. z wizyt u lekarza specjalisty poza

Rośnie średnia długość życia Polaków

Rośnie wykorzystanie środków z programu LEKI 75+

Informatyzacja ochrony zdrowia

Zmiana planu finansowego NFZ

Mężczyźni

W czerwcu skorzystało z niego

Jest już projekt ustawy w sprawie elektronicznych kart dla lekarzy.

Mają one dodatkowo potwierdzać prawo wykonywania zawodu.

1,7 mld zł

73,9 Kobiety

81,6

1,1 mln osób Na program wydano (w skali miesiąca)

42,7 mln zł

Ministerstwo Cyfryzacji uruchomi w 2018 roku program rejestracji narodzin dziecka w Urzędzie Stanu Cywilnego.

więcej niż w pierwotnym planie trafi do placówek medycznych.

700 mln zł

z kwoty 1,7 mld zł to podwyżki dla pracowników medycznych.

OSOZ Polska 7/2017

ak tualności

listą oczekujących. Nie będą też musieli stać w kolejce w aptece. Ponadto nie będą od nich wymagane skierowania do lekarzy specjalistów.

Rząd próbuje wdrożyć etapowo informatyzację. Jest już projekt przepisów w sprawie elektronicznych kart dla lekarzy, które mieliby dostać już w przyszłym roku. Będą one równocześnie potwierdzać prawo wykonywania zawodu. Jednym z potencjalnych kłopotów jest jednak to, że rząd – podobnie jak w innych kwestiach – forsuje, by dostawcy rozwiązań nie wybierać w procedurze przetargu czy rokowania, ale by z automatu kontrakt dostała rządowa spółka PWPW. Z kolei resort cyfryzacji zapowiada, że w 2018 roku wdroży w całym kraju program rejestracji narodzin dziecka w Urzędzie Stanu Cywilnego poprzez pełnomocnika w szpitalu. Na razie trwa pilotaż tego rozwiązania w ełckim szpitalu.

» Rząd przyjął projekt ustawy o świadczeniach, która wprowadza ramy prawne do prowadzenia pilotaży zmian systemowych w ochronie zdrowia.« Leki i wyroby medyczne Blisko 1,1 mln seniorów skorzystało w czerwcu z dopłat do leków dla osób w wieku 75+. To rekord, zwykle korzystało z nich 800–900 tys. osób. Był to też rekordowy miesiąc pod względem kwoty przeznaczonej na dofinansowanie. Jak

reklama

10

OSOZ Polska 7/2017

dowiedział się DGP, wydano na ten cel 42,7 mln zł w skali miesiąca. O 9 mln więcej niż miesiąc wcześniej. To efekt nie tylko starzenia się społeczeństwa, ale przede wszystkim systematycznego poszerzania senioralnej listy leków. Od 1 maja 2017 r. wpisano na nią leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca i nadciśnieniu tętniczym. Ogólne wydatki na refundację też poszły w górę.

W lipcu ruszył ponadto ratunkowy dostęp do leczenia, gdy nie jest ono finansowane ze środków publicznych. Przez pierwsze tygodnie nie wpłynął jednak żaden wniosek do MZ (rodzina jednego z chorych ogłosiła, że taki złożyła, ale prawdopodobnie nie był on kompletny).

Jeśli zaś chodzi o bezpieczeństwo, powołano Krajową Organizację Weryfikacji Autentyczności Leków (KOWAL).

Utworzona została przez Polski Związek

ak tualności

Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego, Infarmę, Stowarzyszenie Importerów Równoległych Produktów Leczniczych oraz Naczelną Izbę Aptekarską.

KOWAL ma za zadanie zbudować i uruchomić informatyczny system kontroli autentyczności produktów leczniczych.

Taki obowiązek wynika z unijnych przepisów.

perci urzędu statystycznego są zgodni, że żyjemy dłużej dzięki rozwojowi nowych technologii medycznych, nowoczesnym metodom diagnostycznym i większemu zainteresowaniu dbaniem o zdrowie. Ciekawe badanie dotyczące podejścia do poważnych chorób przygotowała firma ubezpieczeniowa Prudential.

Pierwsza ofiara „apteki dla aptekarza” – taka wiadomość obiegła media. I choć osoba, której komunikat ten dotyczył nie życzyła sobie, by przeciwnicy legislacji wykorzystywali jej przypadek, trudno nie zauważyć, że wiele jest na rzeczy.

Po wejściu w życie wspomnianej ustawy, aptekarze nie posiadający własnego lokalu mogą popaść w tarapaty, jeśli zostanie im wypowiedziana umowa. Po znalezieniu nowej lokalizacji muszą spełnić kryteria geograficzne i demograficzne, tak jakby zakładali całkiem nową aptekę. A przy obecnym zagęszczeniu placówek, w wielu miastach odszukanie takiego punktu może być bardzo trudne lub wręcz niemożliwe. Obejściem problemu może być kupienie innej apteki, o ile ma się wykształcenie farmaceuty.

Wyroki Zaledwie 11 razy w historii samorządu lekarskiego jego członkom odebrano prawo wykonywania zawodu – poinformowała izba lekarska i podała, o jakie sytuacje chodziło.

To odpowiedź na wystąpienie Adama Bodnara, rzecznika praw obywatelskich, dotyczące tego, że kara pozbawienia prawa wykonywania zawodu nie ulega zatarciu. RPO uznał, że brak możliwości powrotu do zawodu po orzeczeniu kary może być niezgodny z art. 65 ust. 1 konstytucji gwarantującym wolność świadczenia zawodu. Izba przekonuje, że pacjenci muszą czuć się bezpieczni i mieć zaufanie do lekarza, a osoba która poważnie naruszyła prawo, np. zabijając innego człowieka lub poważnie narażając pacjentów, nie powinna wracać do zawodu. Ponadto po dłuższej przerwie lekarz może nie być na bieżąco z wiedzą medyczną.

Raporty Żyjemy coraz dłużej. W 2016 r. mężczyźni dożywali średnio 73,9 lat, a kobiety 81,6 lat. To o 0,3 roku dłużej niż w 2015 r. – wynika z danych GUS. Spadek przeciętnego trwania życia mężczyzn w 2015 r. był więc tylko odstępstwem od trendu wzrostowego. Eks-

Personalia Marcin Czech został wiceministrem zdrowia odpowiedzialnym za politykę lekową. Jest wykładowcą, od 10 lat zasia-

Zdjęcia we wstępie i spisie treści: freepik.com Skład i łamanie: Piotr Chamera Druk: INFOMAX, Katowice Wydawca: K AMSOFT S.A. 40–235 Katowice, ul 1 Maja 133 tel. +48 32 209-07-05 fax +48 32 209-07-15 e-mail: czasopismo@osoz.pl

Zespół redakcyjny: Zygmunt Kamiński, Aleksandra Kurowska, Katarzyna Płoskonka, Aneta Szczypek, Bożena Wojnarowicz-Głuszek.

Redaktor naczelny: Artur Olesch

Współpracownicy: Iwona Magdalena Aleksandrowicz, Ewa Borek, Sebastian Gaiser, Martyna Giedrojć, Jacek Kopel, Karolina Mackiewicz, Peeter Ross, Beatriz Sanz, Karolina Szuścik.

Jesteśmy partnerem European Connected Health Alliance

Nakład: 18 000 egzemplarzy Przedruk, kopiowanie, skracanie, wykorzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w czasopiśmie OSOZ bez zgody wydawcy K AMSOFT S.A. jest zabronione.

dał w zarządzie Polskiego Towarzystwa Farmakoekonomicznego. W przeszłości pełnił funkcję prezesa tej organizacji. Zastąpi w tym zakresie wiceministra Marka Tombarkiewicza, który sprawował pieczę nad polityką lekową po odejściu z resortu Krzysztofa Łandy.

Z kolei Łanda od sierpnia podjął, jako konsultant, współpracę na wyłączność z europejskim usługodawcą kancelarii Dentons – spółką Dentons Business Services EMEA. Prof. Stanisław Radowicki został odwołany ze stanowiska krajowego konsultanta ds. położnictwa i ginekologii. A dr Wojciech Matusewicz, prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji po blisko 20 latach zrezygnował ze stanowiska łódzkiego konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie farmakologii klinicznej. Ale pozostaje w agencji. W tej ostatniej za to zmieniono skład rady taryfikacji usuwając z niej Roberta Mołdacha.

Dorota Kwietniewska, była wicedyrektor szpitala w Nowym Mieście nad Pilicą, została wybrana szefem szpitala w Iłży. Wcześniej zarząd powiatu zatwierdził Sławomira Idzikowskiego na stanowisko dyrektora szpitala w Pionkach.  Jeśli chcą się Państwo podzielić z nami ciekawymi informacjami, zapraszam do kontaktu: olakurowska@o2.pl.

Redaktor Naczelna portalu politykazdrowotna.com, współpracująca m.in. z Dziennikiem Gazetą Prawną.

Prenumerata czasopisma Co miesiąc na łamach OSOZ prezentujemy starannie wyselekcjonowaną wiedzę naukową m.in. z dziedziny zarządzania, prawa, profilaktyki, nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia i e-zdrowia. Czytaj relacje z międzynarodowych wydarzeń, wywiady z ekspertami, szczegółowe raporty specjalne. Poznaj dokładnie rynek ochrony zdrowia i farmacji dzięki autorskim analizom statystycznym.

Dołącz do grona czytelników Ogólnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia.

Zamówienia: redakcja@osoz.pl

Redakcja nie odpowiada za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania zamieszczanych materiałów. Niezamówionych materiałów nie zwracamy.

Pobierz aplikację OSOZNews i czytaj bezpłatnie mobilne wydania czasopisma.

OSOZ Polska 7/2017

11

ak tualności

Alert epidemiologiczny (wrzesień 2017)

ALERGIA PROGNOZA KOSZTÓW ALERGII (wrzesień)

TREND W STOSUNKU DO sierpnia

Dolnośląskie

1 517

Kujawsko-pomorskie

1 005

Lubelskie

1 090

Lubuskie

1 220

Łódzkie

1 259

Małopolskie

1 166

Mazowieckie

1 573

WOJEWÓDZTWO

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

91%

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

Wielkopolskie

1 137

Zachodniopomorskie

1 305

               

PROGNOZA KOSZTÓW GRYPY I PRZEZIĘBIENIA (wrzesień)

TREND W STOSUNKU DO sierpnia

Dolnośląskie

2 443

Kujawsko-pomorskie

1 691

Lubelskie

1 747

Lubuskie

2 035

Łódzkie

1 624

Małopolskie

1 990

Mazowieckie

2 387

Opolskie

1 622

Podkarpackie

2 021

Podlaskie

2 128

Pomorskie

2 214

Śląskie

1 749

Świętokrzyskie

1 417

Warmińsko-mazurskie

1 864

Wielkopolskie

1 801

Zachodniopomorskie

2 156

               

Opolskie

912

Podkarpackie

2 602

Podlaskie

1 222

Pomorskie

1 441

Śląskie

1 226

Świętokrzyskie

1 052

Warmińsko-mazurskie

935

GRYPA I PRZEZIĘBIENIE WOJEWÓDZTWO

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

12

OSOZ Polska 7/2017

71%

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

Innowac je

Aplikacje

FindAir Astma pod kontrolą

Cosmetic Scan

Owl Coloring Book For Adults

Aplikacja dla pacjentów z astmą, która kontroluje przyjmowanie leku oraz monitoruje czynniki mogące wywoływać ataki choroby. Najważniejsze funkcje: prowadzenie dziennika astmy (notatki na temat ataków oraz zestawienia dynamiki choroby w formie wykresów), identyfikacja czynników wyzwalających astmę, ostrzeżenia o zagrożeniach w okolicy (warunki pogodowe, pylenia roślin, zanieczyszczenie powietrza), przypomnienia o inhalacji.

Podręczne narzędzie do analizy jakości składu kosmetyków. Wystarczy zeskanować kod kreskowy produktu, aby uzyskać informacje na temat szkodliwych substancji w kosmetyku, m.in. potencjalnych alergenów i tych, które mogą wywołać podrażnienia; substancji podejrzanych o właściwości rakotwórcze; substancji, których stosowanie w kosmetykach jest zabronione w UE; substancji niewskazanych dla kobiet w ciąży. Ponad 200 000 produktów dostępnych m.in. na rynku polskim.

Mobilna kolorowanka dla dorosłych.

Oprócz elementu zabawy i rozrywki, gra spełnia funkcje zdrowotne – pozwala się szybko zrelaksować, uspokaja intensywnymi kolorami, wzmacnia zdolności manualne i motoryczne, poprawia nastrój. Całość jest dziecinnie prosta – wystarczy wybrać wzór i sięgnąć do palety kolorów. Zabawie może towarzyszyć dowolna muzyka w tle. Polska wersja: Sowy – Kolorowanka dla Dorosłych.

Android | PL Bezpłatna

iOS | Android | PL | ENG Bezpłatna

iOS | Android | PL | ENG Bezpłatna

OSOZ Polska 7/2017

13

Innowac je

Nowości i wynalazki

DRON JAKO KARETKA POGOTOWIA Wyobraźmy sobie dron, który będzie pełnił rolę karetki pogotowia w trudnych warunkach terenowych lub na obszarach pozamiejskich, dostarczając błyskawicznie pomoc medyczną. Do tego znacznie taniej niż helikoptery, na zakup których stać tylko największe ośrodki medyczne. Taki projekt przygotowała firma Argodesign z USA. Założyciel firmy Mark Roltson przyznaje, że większość koncepcji rozwoju dotyczy małych dronów do zastosowań konsumenckich, dlatego chciał pójść zupełnie inną drogą. Tak zrodził się pomysł dronu ratowniczego. Jego główną zaletą jest rozmiar – gabaryty samochodu pozwoliłyby mu lądować nawet bezpośrednio na drodze, co nie jest możliwe w przypadku helikopterów. Urządzenie porusza się autonomicznie, bez udziału pilota, dlatego może wystartować błyskawicznie zaraz po otrzymaniu zlecenia. Jak na razie pomysł nie doczekał się realizacji, można go jednak traktować jako całkiem realną wizję ratownictwa przyszłości – mobilnego, opartego na bezzałogowych dronach.

14

OSOZ Polska 7/2017

Innowac je

EMPATYCZNY ROBOT TERAPAUETA Inżynierowie z Uniwersytetu w Stanford stworzyli internetowego terapeutę dostępnego bezpłatnie 24/7. Automatyczny przyjaciel i doradca w jednym ma jedno zadanie: poprzez rozmowę (chat) monitorować i poprawiać nastrój. Z Woebot możemy porozmawiać w aplikacji Messenger na portalu Facebook (www.facebook.com/drwoebot). W pierwszej sesji robot tłumaczy zasadę działania i zadaje pytania dotyczące samopoczucia. Większość odpowiedzi udziela się poprzez wybór jednej z podanych opcji. W kolejnych sesjach dowiadujemy się krok po kroku jak walczyć ze złym nastrojem, lękami czy niską samooceną. Trzeba przyznać, że mimo iż od początku Woebot informuje, że jest robotem, rozmowa do złudzenia przypomina chat z żywą osobą. Rozwiązanie opiera się na założeniach terapii kognitywno-behawioralnej. Jak przyznają twórcy, ich celem jest dotarcie z pomocą do jak największej liczby osób borykających się z lękami lub depresją. Facebook jest najlepszym sposobem, aby to osiągnąć.

TRACKERY DEMOTYWUJĄ?

WSTAĆ NA NOGI

Rynek zalewają urządzenia mierzące aktywność fizyczną, mające motywować użytkownika do zdrowego trybu życia. Ale czy spełniają one swoją rolę? Sprawdzili to naukowcy z Uniwersytetu w Birmingham, przeprowadzając 8-tygodniowe badania na grupie uczniów w wieku 13–14 lat. Ich rezultaty zaskakują: trackery zdrowia (w tym przypadku Fitbit) w dłuższej perspektywie czasu zniechęcały do ćwiczeń. Mimo iż przez pierwsze 4 tygodnie efekty były pozytywne, nastolatkowie szybko znudzili się nowym gadżetem. Motywację zmniejszyło dodatkowo poczucie rywalizacji i kontroli. Naukowcy doszli do wniosku, że szczególnie młodzi ludzie potrzebują autonomii w podejmowaniu decyzji zdrowotnych i wewnętrznej motywacji.

Exoskeleton, czyli w tłumaczeniu szkielet zewnętrzny lub egzoszkielet, to mocowana na zewnątrz ciała konstrukcja, której celem jest wspomaganie pracy mięśni. Tego typu rozwiązania pozwalają osobom unieruchomionym na wózku inwalidzkim poruszać się w pozycji stojącej. Rolę mięśni przejmują wówczas specjalnie wbudowane silniki wprawiające w ruch powłokę zewnętrzną, tak samo jak mięśnie sterują ludzkim szkieletem. Kanadyjska firma Bionik International opracowała exoskeleton nowej generacji pod nazwą ARKE. Oprócz komfortowego mechanizmu poruszania się, przypominającego naturalne chodzenie, ARKE zintegrowano z serwisem Alexa. Dzięki temu użytkownik może sterować szkieletem wydając polecenia głosowe.

OSOZ Polska 7/2017

15

Innowac je

ZOBACZYĆ OTOCZENIE Według statystyk, w Polsce żyje ok. 1,8 mln osób z dysfunkcją wzroku. Niepełnosprawność ogranicza ich ruchowo i sprawia, że są uzależnieni od swoich opiekunów. Nadzieją są technologie opracowywane przez takie firmy jak Aira albo eSight. Mowa o inteligentnych okularach, których zadaniem jest przekazywanie bodźców ze świata zewnętrznego. Odbywa się to w dwojaki sposób: poprzez wyświetlanie powiększonych obrazów tuż przed oczami pacjenta (tylko 15% osób z wadą wzroku jest całkowicie ślepych) lub przez tłumaczenie obrazu przez systemy sztucznej inteligencji na opisy słowne. Tego typu rozwiązania pozwalają czytać teksty, identyfikować przeszkody, odnajdywać określone przedmioty i poruszać się swobodnie po pomieszczeniach. Co najważniejsze – bez konieczności przeprowadzenia operacji. Od wynalezienia języka Braille’a w 1819 roku nie pojawiły się żadne nowe rozwiązania znacząco ułatwiające życie osób niewidomych. W 2007 roku naukowcy z USA zaprezentowali pierwsze tzw. bionicznie oko. Z pomocą wszczepionych elektrod przekazuje ono sygnały z kamery bezpośrednio do mózgu. W ten sposób osoba niewidoma może rozpoznawać rzeczy z pominięciem naturalnego oka.

AMAZON I ZDROWIE

GOOGLE I AI

Czy globalny potentat handlu elektronicznego planuje wejść na rynek ochrony zdrowia? Tak przynajmniej twierdzi telewizja CNBC, o czym ma świadczyć tajemniczy projekt o nazwie „1492” skupiony wokół technologii zdrowotnych. Firma miałaby poszukiwać nowych perspektyw w obszarze elektronicznego rekordu pacjenta, telemedycyny i aplikacji zdrowotnych oraz rozwijać aplikacje wokół istniejących rozwiązań, jak np. Amazon Echo. W maju br. CNBC donosiła także o wejściu Amazona na rynek farmaceutyczny (sprzedaż leków on-line). W USA co roku wystawia się 4 miliardy recept rocznie, a w 2015 roku pacjenci i firmy ubezpieczeniowe wydały na leki ponad 300 mld USD. Nic dziwnego, że tak lukratywny rynek kusi dużych graczy. Amazon nie potwierdza jednak tych doniesień.

Nowa inicjatywa Google pod nazwą „People + AI Research” (PAIR, tłum. Ludzie + Badania Sztucznej Inteligencji) ma zmienić sposób, w jaki ludzie wchodzą w interakcje z systemami sztucznej inteligencji. Celem PAIR jest zbadanie, jak AI może spełniać różne potrzeby użytkowników. W efekcie powstanie przewodnik tworzenia technologii dla naukowców oraz projektantów. – Kiedy mówimy o interakcji użytkownika z komputerem, programy komputerowe są z reguły statyczne – tłumaczy Fernanda Viégas z zespołu Google Brain. Samouczące się sieci – a Google ma dostęp do ogromnych zbiorów informacji – mogłyby być podstawą do nowego sposobu współdziałania ludzi i programów komputerowych. To także dotyczy systemów sztucznej inteligencji w ochronie zdrowia, jak aplikacje mobilne albo internetowe platformy zdrowia.

Źródło: CNBC, fastcodesign, Business Insider, Argodesign, esight, Woebot, TechCrunch, Bionik Laboratories

16

OSOZ Polska 7/2017

Innowac je

Laboratorium technologii

Ciche rewolucje Od wielu lat czytamy o możliwościach e-zdrowia. Podobno żyjemy w czasach wielkiej rewolucji cyfrowej.

Roboty, autonomiczne samochody, maszyny diagnozujące choroby bez udziału lekarza miały zmienić nie do poznania otaczającą rzeczywistość. Jednak z perspektywy statystycznego człowieka w ostatnich 10 latach świat niewiele się zmienił.

Choć smartfony są coraz cieńsze, komputery szybsze, a aplikacje mobilne zmieniły sposób komunikacji i rozrywki, to raczej powolna zmiana niż obiecywany od lat przełom. Jak czytać i wykorzystywać informacje o innowacjach w zdrowiu w czasach „fake news’ów”, sztucznego kreowania trendów na potrzeby świata biznesu oraz wolności słowa w Internecie, które nie idzie w parze z jakością informacji.

Foto: designed by freepik.com

OSOZ Polska 7/2017

17

Innowac je

» Trendy e-zdrowia są realną szansą na pozytywną zmianę w ochronie zdrowia. Jednak ich adaptacja może jeszcze potrwać.« Prasa regularnie informuje o nowych możliwościach technologicznych, fascynujących rozwiązaniach start-up’ów, wynalazkach powstających w laboratoriach na całym świecie. Futuryści kreślą odważne wizje na międzynarodowych konferencjach poświęconych e-zdrowiu, eksperci dyskutują o przyszłym kształcie systemu ochrony zdrowia. Idealnie nakreślone scenariusze od czasu do czasu przyprawia się szczyptą realizmu w postaci zagrożeń albo wyzwań e-zdrowia. Można odnieść wrażenie, że wielka zmiana czeka już za drzwiami, aby wywrócić do góry nogami całe życie. Jednak ostatecznie niewiele z tych obietnic znajduje przełożenie w konkretnych rozwiązaniach. Wręcz przeciwnie – mnóstwo wspaniałych pomysłów, które wprowadzane są z wielkim impetem, po kilku miesiącach ląduje na wysypisku nietrafionych wynalazków. Życie wielu innowacji kończy się na niewielkich pilotażach i ostatecznie nie znajdują zastosowania na szerszą skalę. Czy to oznacza, że wokół e-zdrowia wytworzyła się bańka mydlana, samonapędzające się koło hurraoptymizmu?

To, co nieznane i rewolucyjne – nawet w swoich założeniach – zawsze fascynowało i rozpalało dyskusje. Niezależnie od tego, czy jest to nowa metoda leczenia raka, która daje większe szanse na przeżycie niż dotychczas stosowane leki, czy odkrycie w dziedzinie genetyki wymagające jeszcze długich badań, w tego typu informacjach mamy do czynienia z czynnikiem zdrowia i życia człowieka. Tak zabarwione przekazy budzą większe zainteresowanie niż doniesienia ze świata gospodarki czy polityki, bo dotyczą każdego z nas lub naszych najbliższych. Choć w mniejszym stopniu niż przełomowe operacje albo nowe leki, także e-zdrowie rozbudza nadzieje.

W ograniczonym stopniu u pacjentów, bo e-recepta nie ratuje bezpośrednio życia, za to mocniej u osób pracujących w sektorze zdrowia, zarządzających nim i włączonych w procesy ochrony zdrowia. Kilkanaście lat temu nie mówiono o zdrowiu cyfrowym, jedynie o pojedynczych rozwiązaniach technologicznych. Dopiero ukucie samego sformułowania spowodowało wprowadzenie wspólnego mianownika i tym samym – wykreowanie trendu. Ale e-zdrowie to nie krótkotrwała moda, ale koncepcja, która realizuje się niejako w tle codzienności ochrony zdrowia.

Po e-gospodarce i e-finansach przyszła kolej na e-medycynę. Zapis informacji w formie cyfrowej i sztuczna inteligencja stały się dla wielu firm fundamentem do poszukiwania przełomowych rozwiązań rewolucjonizujących ochronę zdrowia.

Pokusa stała się tym większa, że oprócz sukcesu finansowego w grę wchodzi także misja pomagania pacjentom. Tak zaczął się zmieniać dość skostniały rynek zdrowia, zdominowany powolną, ale systematyczną informatyzacją placówek i pojedynczymi rozwiązaniami telemedycznymi. Pomysły zaskakiwały kreatywnością, a to co było niemożliwe w świecie analogowym, stało się wykonalne w świecie cyfrowym. Monitorowanie stanu

18

OSOZ Polska 7/2017

i parametrów zdrowia z pomocą technologii ubieralnych, nowe aplikacje do zarządzania chorobami przewlekłymi albo badań klinicznych, diagnozy stawiane przez systemy sztucznej inteligencji z dużo większą precyzją i szybkością – tak fascynujące tematy szybko trafiły do prasy codziennej czyniąc z e-zdrowia narzędzie o wielkim, niewykorzystanym potencjale. Historie o zaczynających od zera start-up’ach, małych marzeniach, naprawianiu świata i pomaganiu chorym z pomocą informatyki na stałe zagościły w mediach.

Tak w skrócie wygląda geneza popularności e-zdrowia.

W powodzi nowych doniesień, które czasami mają formę gonienia za sensacją i przyciągania czytelników, trzeba się nauczyć czytania informacji na temat digitalizacji i realnej ich oceny. Oto kilka zasad, które mogą w tym pomóc: Wiarygodność źródła danych – w Internecie ilość informacji nie zawsze idzie w parze z jakością. Zawsze kiedy mowa o nowych wynalazkach i rozwiązaniach, warto zweryfikować wiedzę w innych źródłach. Opinie ekspertów należy odnieść do ich dorobku naukowego lub doświadczenia oraz zajmowanego stanowiska pracy. Z pozoru obiektywne komentarze mogą mieć ukryty cel.

Podłoże naukowe – nowa aplikacja mobilna stworzona przez zespół informatyków oraz lekarzy lub we współpracy z ośrodkiem naukowym prawdopodobnie bardziej odpowiada standardom wiedzy medycznej niż nowe narzędzie mierzące puls serca z pomocą kamery w telefonie. Sama technologia to za mało, aby pomagać pacjentom.

Certyfikaty – jeżeli urządzenie mierzące poziom stresu chwali się certyfikatami międzynarodowych instytucji, można je zweryfikować na stronach organizacji certyfikujących. Podobnie w przypadku nagród.

Efekt aureoli – jeżeli dane e-rozwiązanie opisywane jest w samych superlatywach i wyczuwalny jest brak obiektywizmu, warto zweryfikować czytane fakty.

Referencje – dotychczasowe zastosowania, opinie pacjentów, opisy rozwiązania w prasie uwiarygodnią składane obietnice.

Skala czasu – trendy wyznaczane w perspektywie 2 lat są o wiele bardziej realne niż te z 20-letnim horyzontem czasu.

Technologie zmieniają się szybko i dziś nie do końca jesteśmy w stanie przewidzieć przyszłości. Jedno rozwiązanie może zmienić wszystkie reguły gry, tak jak to miało miejsce z wprowadzeniem smartfonów na rynek.

Nie można też zapomnieć o krytycyzmie i zdrowym rozsądku – nie ma nic złego w wytyczaniu odważnych wizji, jednak nie trzeba ich z góry przyjmować za jedynie słuszny scenariusz. Wszystkie dotychczasowe rewolucje technologiczne w poszczególnych gałęziach gospodarki przebiegały w sposób stopniowy. Do tego ochrona zdrowia jest wyjątkowo konserwatywnym sektorem o trudnych do zmiany tradycjach, sceptycznym w stosunku do nowości, mocno regulowanym. E-zdrowie daje szerokie pole do dyskusji i warto się bliżej przyjrzeć wszystkim trendom, aby wyrobić sobie własną opinię opartą na twardych faktach. 

Innowac je

strefa start-up

FindAir Zastosowanie

Inteligentny inhalator

Pomysłodawca

Tomasz Mikosz

Kraj

Polska

Jak zrodził się pomysł stworzenia inteligentnego inhalatora FindAir? FindAir powstał w wyniku naszej obserwacji osób zmagających się z astmą. Wśród członków naszych rodzin i przyjaciół są pacjenci obciążeni tą chorobą i wiemy, z jakimi problemami się mierzą. Chcieliśmy im pomóc, a wiedzieliśmy, że obecna technologia pozwala na rozwiązanie wielu codziennych problemów.

Na czym polega funkcjonalność rozwiązania?

FindAir tworzy inteligentne inhalatory („FindAir Inhaler”) i rozwiązania do inhalatorów (FindAir ONE), które automatycznie, bez wysiłku pacjenta, zbierają dane na temat inhalacji leków na astmę oraz wszystkich okoliczności zażycia leku. Zintegrowana aplikacja FindAir pozwala monitorować stan choroby – dzięki specjalnym algorytmom identyfikowane są czynniki, które mogą wywołać ataki u konkretnego chorego. Urządzenie zostało stworzone z myślą o wsparciu astmatyków w codziennych sytuacjach, czyli wtedy, gdy pacjent nie ma kontaktu z lekarzem, sam musi zmagać się z chorobą. Naszym celem jest zwiększenie świadomości astmatyków w zakresie choroby, dostarczenie im informacji, jakie elementy mogą powodować zaostrzenie choroby. W ten sposób chcemy ułatwiać życie z chorobą, zmniejszyć jej uciążliwość.

Na jakim etapie jest wprowadzenie inhalatora na rynek?

Zakończyliśmy testy prototypów i obecnie rozwiązanie FindAir ONE jest przygotowywane do produkcji. Natomiast już teraz dostępna jest aplikacja „Astma pod kontrolą – FindAir”, która nawet bez urządzenia wspiera kontrolowanie astmy i ostrzega o okolicznościach ryzykownych dla astmatyków.

Kiedy planowane jest wprowadzenie produktu na rynek?

W lutym 2018 roku. Wraz z wprowadzeniem na rynek, urządzenie będzie już posiadało europejski certyfikat wyrobu medycznego. 

OSOZ Polska 7/2017

19

Indeks innowacyjności państw według metodologii Komisji Europejskiej w 2015 r.

Aktualnie Polska znajduje się w grupie tak zwanych krajów doganiających pod względem innowacyjności w Unii Europejskiej. Jej współczynniki są wprawdzie poniżej średniej, ale zauważalna jest stała tendencja wzrostowa.

Źródło: https://ec.europa.eu/growth/industry/innovation/facts-figures/scoreboards/ 0,6

0,8

Wydatki R+B w relacji do PKB w wybranych krajach w latach 2000-2010 (%) Źródło: M. Bukowski, A. Szpor, A. Śniegocki, Potencjał i bariery polskiej innowacyjności, Warszawa 2012

2000

2010

4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5

skromni innowatorzy

PROFILAKTYKA FINANSOWANIE – lepsze wykorzystanie środków dostępnych w systemie – wprowadzenie konkurencji dla NFZ – większe finansowanie badań i nauki – płacenie za sukces terapii (success fee) – brak limitacji budżetowej dla ochrony zdrowia – ograniczenie biurokracji

W O

AN

IE

BA DA N IE

Ó

W Z

TESTY PRZED KLINICZNE

ER TWI PO J-

DZENIE -

PR OJ EK T

Rumunia

WYNALAZEK + PROTOTYP

W

A

E NI

– zastosowanie rozwiązań technologicznych na szerszą skalę pozwoli z jednej strony ograniczyć koszty funkcjonowania systemu, a z drugiej umożliwi szybszą realizację usług medycznych – recepty elektroniczne – korzystanie z rozwiązań telemedycyny – upowszechnienie rejestracji elektronicznej do lekarzy

TESTY KLINICZNE

TO

DA BA

PRZEPROJEK

NIE - DAN E

A

A-

OSOZ Polska 7/2017

Łotwa

ODKRYCIE

IZ AL N

20

Grecja ***

ETAPY PRAC NAD ROZWOJEM INNOWACYJNEJ TERAPII CZY TECHNOLOGII W SEKTORZE ZWIĄZANYM Z OCHRONĄ ZDROWIA

YJNE - PRZE TOR PR RA OJ EK BO LA T

– dostawa leków do domu – lepsze wykorzystanie mechanizmu risk sharing przy refundacji – wykorzystanie mechanizmu success fee przy refundacji

Bułgaria

W Polsce przedsiębiorstwa na badanie i rozwój wydają jedynie 18% średniej unijnej, a w rankingach światowych inwestorów w B+R nie ma ani jednego polskiego przedsiębiorstwa. W 2011 roku całkowite nakłady na B+R wyniosły 2 mld 185 mln zł.

Biorąc pod uwagę przychody netto ze sprzedaży, intensywność nakładów na badania i rozwój wyniosła 0,49%.

TECHNOLOGIA

FARMACJA

Słowacja

Litwa

Polska

Rosja

Węgry

Włochy

Hiszpania

Czechy

Chiny **

Estonia

* 2009 r.; ** Chiny bez Hong Kongu (lata 2001 i 2008); *** lata 1999 i 2007

Głównym skutkiem wdrożenia zmian w sektorze ochrony zdrowia w Polsce powinien być „prosty, łatwy, tani i szybki dostęp do usług medycznych dobrej jakości”. Aby to osiągnąć zaproponowane zostały 4 grupy tematyczne możliwych rozwiązań:

Zapewni zmniejszenie liczby pacjentów, dzięki czemu dostęp do usług będzie szybszy i łatwiejszy. Działania profilaktyczne pozwolą również ograniczyć koszty terapii, które zostałyby poniesione, gdyby profilaktyki nie było (tani dostęp). Jednocześnie, np. dzięki mniejszej liczbie pacjentów, lekarze będą mogli poświęcić więcej czasu dla każdego ze swoich pacjentów, co poprawi jakość usług.

Rodzaje proponowanych działań w ramach profilaktyki: – wyższe skladki/koszty leczenia dla osób nieppoddających się badaniom profilaktycznym – promowanie dotarcia do zakładu pracy rowerem lub spacerem (w postaci wliczania np. 30 min. takiego spaceru/jazdy rowerem do czasu pracy lub w formie dodatkowych bonusów) – wydłużenie urlopu lub skrócenie czasu pracy, zapewniając pracownikom czas na odpoczynek, aktywność fizyczną – programy na rzecz aktywności fizycznej dla firm (np. firmy, które wprowadzają takie programy płacą niższe składki zdrowotne na swoich pracowników)

Portugalia

Wielka Brytania

UE-27

umiarkowani innowatorzy

Irlandia

Słowenia

USA *

Francja

Dania

Finlandia

mocni innowatorzy

Niemcy

0

liderzy innowacji

RO

0,4

IE

0,2

AN W O

0,0 Szwajcaria Szwecja Dania Finlandia Niemcy Holandia Irlandia Belgia Wielka Brytania Luksemburg Austria Izrael Islandia Francja [EU28 – średnia] Słowenia Norwegia Cypr Estonia Malta Czechy Włochy Portugalia Grecja Hiszpania Węgry Słowacja Serbia Polska Litwa Łotwa Chorwacja Turcja Bułgaria Macedonia Rumunia Ukraina

DECYZJA REGULACYJNA WPROWADZENIE PRODUKTU NA RYNEK MONITORING SPRZEDAŻY / WDROŻENIA

Innowac je

INNOWACJE W OCHRONIE ZDROWIA

Kapitał ludzki jest uznawany jako kluczowy czynnik rozwoju współczesnej gospodarki. Dlatego jednym z istotnych priorytetów strategii rozwoju gospodarczego państwa jest kwestia poprawy zdrowia i kondycji społeczeństwa. Podkreśla się, że zdrowi obywatele pracują wydajniej i dłużej, są bardziej kreatywni, innowacyjni oraz zadowoleni z pracy i z życia. Generują znacznie większe dochody indywidualne oraz dla gospodarki. Ochronę zdrowia należy zatem traktować jako inwestycję w człowieka i w państwo, a nie jako źródło znacznych wydatków budżetowych. dr hab. profesor nadzwyczajny Joanna Cygler, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Ekspert Instytutu Innowacyjna Gospodarka

POSTULATY INNOWACYJNEJ OCHRONY ZDROWIA

Liczba naukowców na 1000 zatrudnionych, 2014 Źródło: https://ourworldindata.org/research-development-engineers-scientists/

Na zdrowie należy patrzeć nie tylko jako stan pożądany, który przynosi wymierne korzyści w aspekcie społeczno-gospodarczym, ale również należy rozważyć je w kontekście strat, jakie wynikają z jego braku.

naukowcy na tysiąc zatrudnionych

15

Wydatki na ochronę zdrowia nie powinny być postrzegane w charakterze ograniczenia dostępnego budżetu czy kosztów, a w charakterze inwestycji w jeden z głównych czynników rozwoju państwa, czyli kapitał ludzki.

10

Poziom zdrowia społeczeństwa jest ściśle związany z poziomem rozwoju gospodarczego. Zdrowe, zdolne do pracy i długo żyjące społeczeństwo jest w stanie wytworzyć więcej dóbr i usług, co ma bezpośredni wpływ na rozwój. Natomiast wysoki poziom rozwoju stwarza możliwość przekazywania większych środków na sektor ochrony zdrowia, badania nad nowoczesnymi substancjami oraz typami terapii.

5

0 0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

GERD jako % GDP

USA

Japonia Turcja

Chiny Szwecja

Niemcy Czechy

Francja Polska

Korea Płd.

Rumunia

Odsetek firm prowadzących działalność innowacyjną w latach 2008–2010 Źródło: „Świt innowacyjnego społeczeństwa. Trendy na najbliższe lata” pod red. P. Zadury–Lichoty, 2013 Bułgaria Polska Łotwa Rumunia Węgry Litwa Słowacja Hiszpania Malta Wielka Brytania Cypr Słowenia Czechy Francja Dania Finlandia Włochy Austria Holandia Estonia Irlandia Szwecja Portugalia Belgia Islandia Luksemburg Niemcy

27% 28% 30% 31% 31% 34% 36% 41% 42% 44% 46% 49% 52% 53% 55% 56% 56% 56% 57% 57% 60% 60% 60% 61% 64% 68% 79%

Rosja

Bezpośrednim beneficjentem innowacji w ochronie zdrowia jest pacjent, jednak ostatecznie korzyści odnosi kraj, ponieważ zdrowsi obywatele generują więcej wpływów do budżetu państwa są motorem szybszego rozwoju gospodarczego.

Potrzeba poprawy innowacyjności sektora farmaceutycznego jest koniecznością. Starzejące się społeczeństwa, przenoszenie chorób, wzrastająca odporność wirusów i bakterii na istniejące leki to tylko niektóre dowody, że poprawa innowacyjności systemu ochrony zdrowia leży w wyższym interesie społecznym. Innowacyjne rozwiązania w sektorze ochrony zdrowia przyczyniają się przede wszystkim do wydłużenia i poprawy jakości życia pacjentów.

Musimy traktować zjawisko innowacyjności w sposób holistyczny, w oparciu o współpracę takich interesariuszy, jak Ministerstwo Rozwoju, Urząd Patentowy, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Finansów, ekonomiści, prawnicy, inżynierowie, biznes zarówno polski jak i duże międzynarodowe korporacje oraz instytucje otoczenia biznesu.

Polska ma większą szansę na innowacyjność w wyrobach medycznych niż w produktach leczniczych. Kreowanie autentycznej innowacji farmaceutycznej jest ogromnie kosztowne.

Silny związek między skalą publicznych wydatków na B+R, a liczbą globalnych innowatorów wskazuje wyraźnie na znaczenie, jakie proinnowacyjna orientacja polityki publicznej ma dla budowy międzynarodowego potencjału konkurencyjnego poszczególnych gospodarek.

Za główne bariery na drodze do rozwoju innowacyjności należy uznać brak długofalowej strategii rządu, silosowość instytucji i instytutów naukowych, niedofinansowanie sektora ochrony zdrowia oraz sektora R&D, brak holistycznego ekosystemu wspierającego rozwój innowacji, nieefektywne alokowanie środków, brak polityki w obszarze wdrażania innowacji i udostępniania polskim pacjentom innowacyjnych rozwiązań. Źródło: „Innowacyjność w sektorze ochrony zdrowia w Polsce”, INGOS, 09/2016

OSOZ Polska 7/2017

21

Raport

Estoński wzór do naśladowania Chociaż pierwszy Europejski Plan e-Zdrowia (European eHealth Action Plan) został wprowadzony już w 2004 i mogłoby się wydawać, że e-zdrowie nie jest już żadną nowością, tylko kilku krajom udało się wypracować zintegrowany system zarządzania danymi medycznymi w taki sposób, by był przyjazny użytkownikom i cieszył się wysokim poziomem akceptacji wśród ogółu społeczeństwa.

Karolina Mackiewicz Stowarzyszenie Zdrowych Miast Regionu Morza Bałtyckiego

Z pewnością najbardziej inspirujący przykład pochodzi z Estonii – ten mały i skromny kraj nadbałtycki jest najjaś-

22

OSOZ Polska 7/2017

niejszą gwiazdą na arenie e-zdrowia. To, o czym inni tylko mówią albo zapisują w strategiach, Estonia realizuje w praktyce. W 2014 roku magazyn OSOZ ogłosił Estonię „europejskim tygrysem e-zdrowia”. Jak rozwinął się estoński system przez ostatnie trzy lata, co myślą o nim

Raport

nam się udało. Po pierwsze – zarządzanie. Już w 2005 Ministerstwo ds. Spraw Społecznych, które odpowiada Ministerstwu Zdrowia w Polsce, zdecydowało powołać do życia Fundację e-Zdrowia i przekazać jej pełną odpowiedzialność za digitalizację estońskiej ochrony zdrowia. To wyeliminowało problem podziału zadań między różnymi organizacjami i zapobiegło sytuacji, kiedy nikt nie wie, co ma robić. Członkami – założycielami Fundacji są: Ministerstwo ds. Spraw Społecznych, Estońskie Stowarzyszenie Szpitali, trzy największe szpitale w Estonii, Stowarzyszenie Lekarzy Rodzinnych oraz Zrzeszenie Ratowników Medycznych. Jak widać mamy tu wielu interesariuszy.

To było inne podejście od brytyjskiego, gdzie e-zdrowie zostało wprowadzone odgórnie i spotkało się z wielkim oporem ze strony lekarzy oraz innych pracowników medycznych. Ale też i od fińskiego, gdzie za projekt wprowadzenia e-zdrowia były odpowiedzialne trzy niezależne instytucje, co spowodowało poważne opóźnienia w podejmowaniu decyzji.

Designed by eightonesix / Freepik

użytkownicy i czego mogą się od Estonii nauczyć inne kraje – o tym wszystkim rozmawiamy z profesorem Peeterem Rossem z Talińskiego Uniwersytetu Technologicznego.

W dyskusji na temat e-zdrowia estońskie doświadczenie jest często przywoływane jako jeden z najlepszych przykładów wdrażania innowacyjnych rozwiązań w ochronie zdrowia w Europie. Co Pana zdaniem zdecydowało o tym, że to właśnie w Estonii możliwe było stworzenie zintegrowanej platformy e-zdrowia, czego nie udało się dotąd dokonać żadnemu innemu krajowi?

Nie ma jednej odpowiedzi na to pytanie. Mogę jednak wymienić pięć czynników, które zdecydowały o tym, że to

My od samego początku zdecydowaliśmy się zaprosić do jednego stołu wszystkich zainteresowanych, a za decyzje była odpowiedzialna tylko jedna organizacja – Fundacja e-Zdrowia. W ten sposób mogliśmy pracować szybciej i z lepszymi wynikami niż inne kraje.

Zintegrowane zarządzanie to z pewnością był tylko początek. Jakie były pozostałe cztery czynniki, które wpłynęły na sukces estońskiego projektu?

Drugim czynnikiem była architektura Estońskiego e-Państwa (Estonian eState). Tak naprawdę e-zdrowie nie było oddzielnym projektem, a częścią systemu e-usług wprowadzanych w tym samym czasie. Przykładowo, prawdziwym sukcesem cieszył się już wtedy e-Podatek. To oznacza, że mogliśmy korzystać z tych samych sprawdzonych systemów, chociażby dla uwierzytelniania i identyfikacji pracowników służby zdrowia i pacjentów. Nie musieliśmy i nie chcieliśmy budować tutaj niczego nowego. W ten sposób mieszkańcy Estonii mogą używać swojego dowodu osobistego albo mobilnego ID do logowania się w banku, urzędzie podatkowym, systemie e-Szkoła czy w naszym portalu dla pacjentów.

Trzecim faktorem była jasność w przepisach. W niedługim czasie parlament przegłosował kilkadziesiąt aktów prawnych, które umożliwiły zmiany. Jak widzimy, wprowadzenie systemu e-zdrowia było decyzją na szczeblu państwowym podjętą w sposób kompleksowy.

Ale to nie wszystko. Standaryzacja to czwarty z pięciu czynników. I znowu, na poziomie państwa postanowiono, że Fundacja e-Zdrowia zaadaptuje i opublikuje międzynarodowe standardy, które będą przestrzegane przez szpitale i dostawców usług IT. Przetłumaczyliśmy te standardy na język estoński i sprawiliśmy, że stały się obowiązkowymi.

I ostatni warunek – być może najważniejszy dla wielu krajów – prawo dostępu. Kto powinien mieć dostęp, czy jesteśmy za opcją włączającą (opt-in) czy wykluczającą (opt-out)? To są trudne pytania i również my dyskutowaliśmy o nich latami. Ale kiedy decyzja już została podjęta, dla wszystkich było jasne, w jaki sposób pacjent może zamknąć dostęp do swoich danych, kto może je przeglądać i jakie poniesie konsekwencje osoba, która złamie te reguły.

Czy uważa Pan, że tego typu reformy możliwe są tylko w krajach tak małych jak Estonia, czy też mogą się udać również w Polsce? Czy większe kraje są w stanie powielić estoński model i odnieść podobny sukces?

Myślę, że to jest zdecydowanie wykonalne. Trzeba sobie jednak zadać pytanie, w jaki sposób inne kraje chciałyby wykorzystać nasze doświadczenie. Oczywiście nie można po prostu skopiować naszego modelu ze względu na różnice kulturowe czy etyczne. Na przykład dostęp do danych jest kwestią bardzo wrażliwą w wielu krajach. W Estonii 15-latek może zablokować dostęp do swojego konta rodzicom. Czy Polska zaakceptowałaby takie rozwiązanie? Kolejne pytanie: kto z personelu medycznego może widzieć dane pacjenta? W Estonii każdy członek zespołu leczącego chorego posiada dostęp do jego historii choroby.

Każdorazowe logowanie jest rejestrowane przez system. Możemy więc monitorować, kto i kiedy zaglądał na wybrane konto zdrowia. Logowanie osób nieuprawnionych jesteśmy w stanie szybko wychwycić. Jednak takie rozwiązanie nie może w ogóle być brane pod uwagę na przykład w Japonii, gdzie uznawane jest za zbyt liberalne. Tam reguły dostępu muszą być ściśle ustalone,

OSOZ Polska 7/2017

23

Raport

a i kontrola jest ostrzejsza niż u nas. I to nie ma nic wspólnego z bezpieczeństwem danych, ale z kulturą i podejściem do usług e-zdrowia.

Podsumowując – tak, inne kraje mogą skorzystać z estońskiego doświadczenia, ale muszą zaadoptować nasze rozwiązania do lokalnych standardów.

Jakie są wymierne korzyści usług e-zdrowia dla systemu opieki zdrowotnej, które mogłyby przekonać inne kraje do inwestycji w cyfryzację? Wszyscy są chyba świadomi wyzwań i kosztów, jakie za sobą niesie budowanie infrastruktury e-zdrowia. A co z zyskami?

Teraz rozmawiamy o e-zdrowiu, ale jestem przekonany, że wkrótce to „e-” zniknie z naszego słownika. Usługi cyfrowe staną się naturalną częścią systemu usług w ochronie zdrowia. W mojej opinii ta zmiana jest nieunikniona. Ale oczywiście, dziś wiele osób pyta o potencjalne zyski. Jednym z nich jest posiadanie danych, które ułatwiają zarządzanie świadczeniami opieki zdrowotnej, na przykład na temat czasu oczekiwania do specjalisty w różnych miastach. Kiedy to wiemy, można podjąć decyzje polityczne odnośnie finansowania. Druga korzyść – dzięki e-usługom możemy wyeliminować problem duplikacji świadczeń. W przypadku pacjenta z nowotworem, który przebywał w kilku szpitalach, wszystkie jego dane i wyniki badań są dostępne na platformie e-zdrowia. Dzięki temu nie musimy powtarzać drogich testów. Nasz system daje też możliwość konsultacji medycznej z lekarzami z innych ośrodków.

Myślę, że to jest wspaniała korzyść, która pozwala na redukcję kosztów i czasu.

Wdrożyliśmy e-receptę. Tu oczywiście redukujemy koszty przez to, że nie

musimy drukować papierowych dokumentów. Jednak większą wartością dodaną jest zaoszczędzony czas pacjenta i lekarza, m.in. w sytuacji, kiedy osoba z chorobą przewlekłą nie musi już odwiedzić gabinetu lekarskiego tylko po to, by przedłużyć receptę.

Są różne sposoby kalkulacji zysków z digitalizacji, ale z czysto ludzkiego punktu widzenia – czy możemy sobie jeszcze wyobrazić pracę bez komputera? Ile kłopotów by to nam sprawiło.

Wcześniej wspomniał pan o pięciu czynnikach, które były istotne dla sukcesu e-usług w Estonii. Skąd Estonia czerpała inspirację do tych działań?

Skąd wiedzieliście co macie robić?

To było bardzo proste. My tak naprawdę nie odkryliśmy niczego nowego.

W 2004 roku został zaakceptowany Europejski Plan e-Zdrowia, który zakłada, że każdy kraj powinien mieć swoją strategię rozwoju elektronicznych usług zdrowotnych. To był impuls do przygotowania odpowiedniej taktyki dla Estonii, co też zrobiliśmy. Przyjrzeliśmy się – uznawanym w tamtym czasie za dobre praktyki – przykładom z Wielkiej Brytanii, Finlandii i Niemiec. Zaadaptowaliśmy ich rozwiązania. W praktyce bazowaliśmy na modelu brytyjskim, z tą różnicą, że my jednak wprowadziliśmy nasze idee w życie. Trzeci krok umożliwiły fundusze europejskie, z których mogliśmy zacząć korzystać, jak tylko Estonia przystąpiła do UE (1 maja 2004 r. – przyp. red.). Zdecydowano wtedy, żeby część z tych pieniędzy przeznaczyć na rozwój e-zdrowia. Tak naprawdę my po prostu wypełniliśmy zadania z Europejskiego Planu. W Estonii lubimy przestrzegać prawa unijnego

EUROPEJSKIE WYTYCZNE CYFRYZACJI W 2004 roku kraje członkowskie Unii Europejskiej zobowiązały się do wypracowania narodowych strategii e-zdrowia oraz planów ich wdrożenia. Ten europejski plan został nazwany „eHealth – making healthcare better for European citizens: An action plan for a European eHealth Area’’.

Nowy plan działania w dziedzinie e-zdrowia na lata 2012-2020 (eHealth Action Plan) przedstawia odświeżoną wizję e-zdrowia. Plan uznaje wartość dodaną usług e-zdrowia w zarządzaniu chorobami przewlekłymi oraz w zwiększaniu efektywności systemów opieki zdrowotnej i poprawie dostępności do usług medycznych. Oprócz korzyści, plan uwzględnia wyzwania wynikające z braku świadomości lub zaufania do usług e-zdrowia wśród pacjentów, obywateli i pracowników służby zdrowia.

24

OSOZ Polska 7/2017

i wszelkich zaleceń i zobaczcie jak to nam wyszło na dobre.

Ogólnokrajowa, internetowa platforma, której używamy do wymiany danych, bazuje na systemie opracowanym w dużej mierze przez Finów. Jednak w Estonii, dzięki obowiązkowi posiadania dowodu osobistego z dostępem do tej platformy, udało nam się sprawić, że jest ona funkcjonalna. E-usługi stały się częścią naszej codzienności.

Czy nie obawia się Pan, że rozwój e-usług doprowadzi do zwiększenia nierówności w zdrowiu w następstwie niskich umiejętności cyfrowych znacznej części społeczeństwa?

Tak, takie zagrożenie mamy na uwadze.

Wiemy bowiem, że 1/3 Estończyków ma niskie umiejętności cyfrowe albo w ogóle nie radzi sobie z obsługą komputera.

W jaki sposób te osoby mogą stać się beneficjentami e-usług?

Myślę, że to jest szerszy temat. Wciąż duża część społeczeństwa nie odnajduje się w świecie cyfrowych technologii.

I nawet jeśli mamy świetnie działający system e-zdrowia, niektórzy pacjenci nie mogą z niego skorzystać. Musimy inwestować w rozwijanie umiejętności poruszania się po systemie ochrony zdrowia

Raport

i umiejętności cyfrowych, ale też w rozwój technologiczny, legislacyjny czy organizacyjny. To trochę jak z paleniem papierosów. Coraz mniej ludzi pali, ale nie wynika to z lekarskich rekomendacji, raczej z zakrojonych na szeroką skalę inicjatyw na poziomie krajowym – wysokie podatki, intensywne kampanie, zakaz palenia. W taki sam sposób powinniśmy pracować nad e-zdrowiem. Zamiast liczyć na lekarzy, że będą informować pacjentów, gdzie ci mogą znaleźć informacje medyczne w systemie, inwestujmy w edukację zdrowotną oraz kampanie na temat przykładowo możliwości monitorowania rozwoju dziecka czy kalendarza szczepień online. Myślę, że tego typu komunikat może przekonać ludzi do tego, by rzeczywiście zaczęli korzystać z systemu.

Podobnie było z e-receptą. Zajęło trochę czasu, zanim ludzie zrozumieli, że mogą odnowić receptę online bez umawiania się na wizytę u lekarza, aż w końcu zupełnie przekonali się do takiego rozwiązania.

Czy projekt tworzenia platformy został zakończony, czy planowane jest wprowadzenie nowych funkcji?

Cały czas pracujemy nad nowymi usługami tak, by maksymalnie zwiększyć funkcjonalność systemu. Jedną z usług

» Lekarze nadal podchodzą sceptycznie do dzielenia się informacją medyczną z pacjentami.«

wprowadzonych w 2016 jest tzw. SFINX – baza danych, która wykrywa interakcje pomiędzy lekami. SFINX pozwala lekarzowi uniknąć sytuacji, w której przepisany przez niego lek wszedłby w groźną dla pacjenta reakcję z lekiem już przyjmowanym. Ta wysokiej jakości baza danych została opracowana przez Instytut Karolinska ze Szwecji i Uniwersytet z Turku w Finlandii. Jednak tam jest używana tylko na poziomie szpitali, co jest ograniczające, bo system nie widzi recept wypisanych przykładowo w miejskich centrach zdrowia. W Estonii SFINX widzi wszystko.

Kolejna nowa usługa jest związana z certyfikatem zdrowia potrzebnym do przedłużenia terminu ważności prawa jazdy, co w Estonii należy wykonywać co 10 lat. Obecnie, dzięki ogólnokrajowemu Systemowi Informacji Zdrowotnej, ten proces został bardzo uproszczony. Jeśli moje prawo jazdy za chwilę straci ważność, aplikuję o certyfikat zdrowia

poprzez system. Wypełniam informacje na temat mojego stanu zdrowia, a inne istotne dane, przykładowo na temat tego, czy noszę okulary, transferowane są z centralnego rejestru. Moją aplikację podpisuję cyfrowo, a po chwili mój lekarz rodzinny otrzymuje o niej notyfikację. Muszę jeszcze spotkać się z pielęgniarką, by sprawdzić poziom glukozy we krwi i zmierzyć ciśnienie, ale to zajmuje maksymalnie 15 minut. Kiedy wszystko jest już gotowe, mój lekarz widzi wyniki badań w systemie i może zaakceptować moją aplikację, która automatycznie przesyłana jest do organu wydającego prawo jazdy. Odnowiony dokument zostanie wysłany do mnie pocztą w przeciągu kilku dni.

To nie jest tak naprawdę usługa stricte z e-zdrowotna…

Dokładnie! To jest przykład międzysektorowej usługi – nie czysto zdrowotnej,

OSOZ Polska 7/2017

25

Raport

» Zajęło trochę czasu, zanim ludzie zrozumieli, że mogą odnowić receptę online bez umawiania się na wizytę u lekarza.«

ale związanej ze zdrowiem. Jak widzimy, cały czas rozwijamy nasz system i wprowadzamy nowe funkcje, które sprawią, że mieszkańcy Estonii będą mogli zaoszczędzić czas i maksymalnie skorzystać z dostępnych rozwiązań. Stwarzamy wartość dodaną, która ma realne znaczenie dla ludzi.

Jakie inne innowacje zostaną wdrożone w najbliższej przyszłości?

Na Uniwersytecie pracujemy obecnie nad spersonalizowanym systemem wsparcia pacjenta. Zadaniem rozwiązania jest – w przypadku osób chorych na cukrzycę – automatyczne wysyłanie przypomnień do osób z cukrzycą o tym, że powinny zgłosić się na regularną coroczną wizytę u lekarza. Ten system

26

OSOZ Polska 7/2017

powinien być gotowy jeszcze w tym roku.

To wszystko, o czym Pan mówi, brzmi jak doskonały system. Jakie w takim razie jest podejście lekarzy?

Można powiedzieć, że lekarze są trochę niechętni. Niezbyt też im się podoba idea dzielenia się informacją medyczną z pacjentami. Ten problem występuje w wielu krajach. Jednym z powodów może być fakt, że lekarze szkoleni są w trochę innym duchu – to oni są od podejmowania decyzji, a nie pacjent. Lekarze konkurują nie tylko o same dane medyczne, ale też o ich interpretację. Dlatego idea, że informacje zebrane przez nich mogą być widoczne przez innych lekarzy, jest bardzo trudna do zaakceptowa-

nia. A to, żeby dzielić się nimi z pacjentami, wydaje się w ogóle dużym problemem. Jednak światopogląd i podejście powoli się zmienia, głównie dzięki usługom e-zdrowia, dostępowi do informacji zdrowotnych przez Internet. Lekarze muszą w końcu pogodzić się z faktem, że nie mają monopolu na usługi zdrowotne, są po prostu równorzędnymi partnerami pacjenta. Na szczęście, im więcej korzystają z platformy, im więcej konsultacji mogą dzięki niej przeprowadzić, tym szybciej się do niej przekonują.

Przejdźmy do perspektywy pacjentów.

Czy są oni zadowoleni z możliwości, jakie daje im system, czy też boją się o bezpieczeństwo swoich danych?

Mamy już siedem lat doświadczeń w zakresie udostępniania danych, również pacjentom. Jak już wspomniałem, wprowadziliśmy system e-zdrowia równolegle do innych e-usług. Po tym, jak e-Podatek stał się bardzo popularny, ludzie zaczęli dostrzegać wartość dodaną cyfrowych rozwiązań. Satysfakcja użytkowników jest bardzo ważna. Przykładowo, belgijski system musiał zostać niedawno ograniczony, ponieważ mieszkańcy stwierdzili, że nie ufają rządowi. To mówi nam, że jeśli społeczeństwo nie wspiera e-usług, nie odniesiemy sukcesu

rozmow y

w tej dziedzinie. W Estonii wiemy, że ludzie narzekają czasami na różne aspekty, w tym przykładowo opóźnienia w transferze informacji. Ale generalnie poziom zadowolenia jest na wysokim poziomie.

Jesienią zeszłego roku 15% mieszkańców Estonii korzystało z systemu, dzisiaj jest to około 20 proc.

20 proc. to dużo czy mało?

Z jednej strony można powiedzieć, że to niewiele, ale proszę pamiętać o tym, że jednak większość osób jest zdrowa. W porównaniu do innych krajów, 20 proc. jest bardzo dobrym wynikiem.

Oczywiście, im więcej usług i danych będzie dostępnych na naszej platformie, tym więcej będziemy mieli użytkowników. Obecnie niedostępny jest jeszcze ogólnokrajowy system rezerwacji wizyt lekarskich i to jest jedna z największych wad. Taka usługa pozwoliłaby pacjentom porównać czas oczekiwania na wizytę u specjalisty w różnych szpitalach i różnych miastach.

Jeśli istniałaby możliwość rozpoczęcia całego projektu jeszcze raz, od początku, co zrobiłby Pan inaczej?

To jest bardzo ciekawe pytanie. Największym problemem na samym początku był fakt, że nie zainwestowaliśmy dostatecz-

nie dużo czasu w integrację systemów IT szpitali z centralną platformą. Zakładaliśmy, że po tym, jak stworzymy system, szpitale szybko się pod niego podłączą.

To nie nastąpiło tak naturalnie. Im większy szpital, tym mniejsza była gotowość, by to zrobić. Menedżerowie placówek mieli poczucie, że przecież wydali już dużo pieniędzy na swoje systemy i z początku nie dostrzegali żadnych korzyści z przystąpienia do naszej platformy.

Kolejną kwestią, której dziś poświęciłbym więcej czasu i uwagi, jest struktura danych. Do dzisiaj formularz raportu lekarskiego ma dużo miejsca na komentarze, co później utrudnia przetwarzanie tych informacji na potrzeby statystyczne.

Można by te dane ustandaryzować w lepszy sposób. I w końcu interfejs użytkow-

nika. Zaniedbaliśmy to trochę na początku. Ludzie nie lubią, kiedy nie mogą znaleźć na stronie potrzebnej im informacji w szybki sposób. Ten serwis powinien być prosty w obsłudze i intuicyjny.  Peeter Ross, profesor e-zdrowia w Laboratorium eMedycyny na Uniwersytecie Technologiczym w Talinie (eMedicine Laboratory of Tallinn University of Technology), ekspert ds. e-zdrowia w Estońskiej Fundacji E-Zdrowia (Estonian e-Health Foundation), radiolog w Szpitalu Centralnym w Tallinie, aktywnie uczestniczył w procesie projektowania i wdrażania estońskiego ogólnokrajowego Systemu Informacji Zdrowotnej. Brał również udział w wielu międzynarodowych projektach unijnych, m.in. InterregPacs, Baltic eHealth, R-Bay, Dreaming, Regional Telemedicine Forum, epSOS, eMedic, SUSTAINS, Momentum and MasterMind.

» Od samego początku realizacji projektu e-zdrowia zdecydowaliśmy się zaprosić do jednego stołu wszystkich przedstawicieli sektora.«

OSOZ Polska 7/2017

27

rozmow y

Aplikacje w interesie zdrowia

Jeszcze do niedawna zdrowie publiczne i e-zdrowie łączyło niewiele punktów wspólnych. Przedstawiciele dziedziny o wieloletnich tradycjach i podstawach akademickich nieufnie spoglądali na szybko rozwijającą się, ale nadal młodą gałąź opieki zdrowotnej, traktując technologie w zdrowiu w kategoriach gadżetów i aplikacji o mało poważnych zastosowaniach. Jednak odkąd rośnie akceptacja i skala zastosowania narzędzi cyfrowych w społeczeństwie, a ich korzyści sięgają najważniejszych aspektów zarządzania zdrowiem populacyjnym i wyzwań globalnych, żadna gałąź nauk medycznych nie może funkcjonować w sposób zrównoważony w izolacji od nowych technologii. W maju tego roku Europejski Sojusz Zdrowia Publicznego (EPHA, European Public Health Alliance) opublikował raport na temat możliwości zastosowania rozwiązań cyfrowych do zarządzania zdrowiem i chorobami. O najważniejszych wnioskach płynących z dokumentu rozmawiamy z Martyną Giedrojć (Policy Officer for Health Systems, EPHA), bezpośrednio zaangażowaną w jego przygotowanie.

28

OSOZ Polska 7/2017

rozmow y

Dlaczego EPHA – organizacja działająca w obszarze zdrowia publicznego – zainteresowała się tematem rozwiązań cyfrowych mających zastosowanie w opiece zdrowotnej?

W czasach, gdy nasze społeczeństwo się starzeje, a wielu wykwalifikowanych pracowników ochrony zdrowia migruje do regionów lub krajów, które oferują im lepsze perspektywy kariery, stosowanie technologii e-zdrowia staje się coraz bardziej powszechne i opłacalne. Cyfrowe zdrowie odgrywa rosnącą rolę w całej Europie, pomimo faktu, że nadal istnieje wiele znaków zapytania co do aspektów technicznych, prawnych, etycznych i finansowych.

Jednym z głównych celów działalności EPHA jest zmniejszenie nierówności zdrowotnych. Dlatego opowiadamy się za integracją rozwiązań cyfrowych do obecnych systemów opieki zdrowotnej.

Tak, aby były dostępne dla wszystkich.

Nasza wizja Europy stawia na polityki i praktyki przyczyniające się do umacniania zdrowia ludzi oraz ułatwiające dostęp do wydajnego, wysokiej jakości systemu opieki zdrowotnej. Tak zwane zdrowie mobilne, czyli m-zdrowie – realizowane w szczególności za pośrednictwem smartfonów, tabletów i komputerów – ma szansę zapewnić wsparcie w zarządzaniu zdrowiem i chorobą opiekunom oraz pracownikom ochrony zdrowia. Ponadto, w transgranicznej Europie, gdzie usługi zdrowotne można otrzymać za granicą, rozwiązania cyfrowe będą odgrywały dużą rolę. Kluczem do osiągnięcia sukcesu jest wzmacnianie wiedzy i umiejętności korzystania z e-narzędzi przez pacjentów, kadrę medyczną i całe społeczeństwo.

Jakie główne wnioski płyną z raportu?

Cyfrowe rozwiązania e-zdrowia upowszechniają dostęp do informacji dotyczących zdrowia, konsultacji medycznych, a być może nawet pozwalają skrócić czas oczekiwania na leczenie.

Rutynowe wizyty w modelu tradycyjnym wiążą się z kosztami, długimi kolejkami, stresem. Za pomocą rozwiązań cyfrowych osoby cierpiące na choroby przewlekłe mogą być monitorowane zdalnie.

Prawdą jest, że korzystanie z mobilnych aplikacji zdrowotnych wiąże się z większym zaangażowaniem w kwestie własnego zdrowia, podnosi świadomość użytkownika. Aplikacje mogą pomóc pa-

» Technologie dla zdrowia powinny być projektowane w odpowiedzi na przede wszystkim potrzeby pacjentów i kadry medycznej, a nie na potrzeby zwiększania obrotów rynku start-upów.« cjentom zrozumieć chorobę, uzyskać informacje na temat właściwego odżywiania się, ćwiczeń sportowych. Podpowiadają, jak przejąć odpowiedzialność za profilaktykę i leczenie. Wielu użytkowników czuje się przez to bardziej zmotywowanych do prowadzenia zdrowszego stylu życia. W takim przypadku możemy mówić tylko o pozytywnych aspektach.

Jednak warunkiem wstępnym czerpania z możliwości m-zdrowia jest posiadanie przez pacjentów i pracowników ochrony zdrowia określonego poziomu umiejętności cyfrowych do wyszukiwania informacji, ich rozumienia i podejmowania prawidłowych decyzji oraz działań. Mówimy o świadomym korzystaniu z rozwiązań cyfrowych.

Autorzy raportu wskazują również potencjalne zagrożenia płynące z m-zdrowia, w tym m.in. niedostateczną edukację cyfrową prowadzącą do wykluczenia cyfrowego niektórych grup lub na zagrożenia wynikające z autointerpretacji wyników z urządzeń monitorujących zdrowie. W jaki sposób minimalizować niekorzystne aspekty e-zdrowia?

Tak długo, jak m-zdrowie będzie jedynie modną tendencją konsumencką dla osób dobrze wykształconych i sytuowanych, nierówności w zdrowiu będą się powiększały. Trzeba pamiętać, że technologie dla zdrowia powinny być projektowane w odpowiedzi na przede wszystkim potrzeby pacjentów i kadry medycznej, a nie na potrzeby zwiększania obrotów rynku start-upów.

EPHA zaleca ustanowienie krajowych i europejskich repozytoriów cyfrowych rozwiązań zdrowotnych jako formy wytycznych dla pacjentów i pracowników

służby zdrowia poszukujących bezpiecznych i sprawdzonych rozwiązań. Integracja rozwiązań cyfrowych w krajowych systemach opieki zdrowotnej musi pokrywać również obietnicę ochrony danych pacjentów.

Rozwój edukacji cyfrowej ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia maksymalnych korzyści i zminimalizowania ryzyka dla pacjentów. Realizacja inicjatyw w tym zakresie powinna być skoordynowana i włączać wszystkie zainteresowane strony. Dialog pomiędzy przedstawicielami szczebla ustawodawczego, przemysłu, poszczególnymi grupami pracowników sektora, pacjentami i konsumentami oraz organizacjami tzw. społeczeństwa obywatelskiego powinien być wzmocniony, tak aby osiągnąć konsensus na płaszczyźnie bezpiecznego i efektywnego stosowania rozwiązań cyfrowych.

Czy można wyodrębnić grupy pacjentów, które szczególnie mogłyby skorzystać na rozwiązaniach cyfrowych?

Rozwiązania cyfrowe szczególną wartość dodaną mogłyby zaoferować pacjentom z chorobami przewlekłymi. Konieczność stałego monitorowania zdrowia jest stresujące przykładowo dla pacjentów z cukrzycą. Sprawdzanie poziomu glukozy we krwi, wstrzykiwanie insuliny lub kontrolowanie czasu spożycia leków to tylko nieliczne obowiązki cukrzyka. W ich organizacji i zapamiętaniu pomagają proste powiadomienia wysyłane przez aplikacje na telefonie komórkowym.

W przypadku pacjentów z problemami psychicznymi, rozwiązania cyfrowe dają możliwość anonimowego dostępu do porady specjalisty, bez obawy napiętnowania przez społeczeństwo. Niektóre rozwiązania oferują interakcję i wymianę doświadczeń z innymi pacjentami, anonimowo lub jawnie. Jeszcze inne narzędzia, określane jako „serious games”, umożliwiają terapię niektórych fobii i leczenie traum dzięki zastosowaniu technologii rzeczywistości wirtualnej.

W raporcie „Rozwiązania cyfrowe dla zdrowia i zarządzania chorobami” EPHA przedstawiła swoje rekomendacje legislacyjne skierowane do polityków oraz wytyczne dla twórców rozwiązań m-zdrowia. Co się w nich znalazło?

W kontekście raportu, EPHA proponuje następujące zalecenia skierowane do

OSOZ Polska 7/2017

29

rozmow y

decydentów i organów regulacyjnych działających na szczeblu krajowym i europejskim, twórców cyfrowych rozwiązań zdrowotnych oraz innych zainteresowanych podmiotów zaangażowanych w opracowanie wytycznych, standardów i prawodawstwa w tej dziedzinie: 1. Gwarancje ochrony danych pacjenta i jego prywatności zintegrowane we wszystkich cyfrowych inicjatywach zdrowotnych.

2. Zapewnienie i poprawa dostępu do opieki zdrowotnej poprzez włączenie cyfrowego zdrowia do krajowych systemów opieki zdrowotnej.

3. Poprawa umiejętności korzystania z technologii cyfrowych i rozwijanie e-umiejętności wśród profesjonalistów, pacjentów oraz edukacja cyfrowa całego społeczeństwa.

4. Zapewnienie bezpiecznego i etycznego wykorzystania baz zdrowia stworzonych do celów leczenia, badania i innowacji.

Czy lekarze są przygotowani na zupełnie nowy sposób komunikacji z pacjentem z pomocą e-narzędzi, jak urządzenia telemedyczne, telekonsultacje, systemy monitorujące stan zdrowia pacjenta w trybie 24/7?

Dzięki możliwości przeglądania i analizy informacji częściowo samodzielnie zebranych przez pacjentów, pracownicy ochrony zdrowia mogą lepiej koordynować opiekę nad pacjentem, porozumiewać się między sobą, podejmować szybsze decyzje i dobierać leczenie adekwatne do potrzeb pacjentów. Jednak komunikacja poprzez rozwiązania cyfrowe oznacza również wspieranie i edukowanie pracowników ochrony zdrowia, aby stali się oni kompetentnymi doradcami w dialogu z pacjentem. Aby zachęcić pracowników ochrony zdrowia do wykorzystania e-narzędzi, należy położyć większy nacisk na ich edukację już w trakcie kształcenia medycznego, jak również w ramach programów rozwojowych. W zależności od kraju, lekarze, pielęgniarki i przedstawiciele innych zawodów medycznych są już częściowo przygotowani na nowy sposób komunikacji w ramach e-zdrowia.

Jednak nie trudno znaleźć lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, który jest sceptycznie nastawiony do rozwiązań cyfrowych. Dla wielu z nich wykorzystywanie e-narzędzi wiąże się z dodatkową edukacją, na którą nie mają czasu. Nieufność do technologii czasem

30

OSOZ Polska 7/2017

» Rozwiązania cyfrowe szczególną wartość dodaną oferują pacjentom z chorobami przewlekłymi.« wynika też z troski o dobro i bezpieczeństwo pacjenta, dlatego rozwiązania te muszą spełniać wszystkie wymagania prawne w zakresie gromadzenia, dostępu i przesyłania danych pacjentów. Nie mniej ważna jest interoperacyjność platform i urządzeń, dzięki której różne systemy są w stanie ze sobą „współpracować”, wymieniać się informacjami.

Jakie korzyści z punktu widzenia zdrowia populacji, polityki zdrowotnej, profilaktyki może wnieść cyfryzacja informacji zdrowotnych?

Spośród ogólnych korzyści oferowanych przez cyfrowe rozwiązania zdro-

wotne możemy wymienić zaangażowanie społeczeństwa oraz każdego pacjenta z osobna w aktywne monitorowanie i zarządzanie stanem zdrowia oraz ogólną poprawę poziomu edukacji w tematach związanych z zapobieganiem chorobom i promocją zdrowia. Cyfryzacja ochrony zdrowia daje szanse na uzyskanie lepszej kontroli nad chorobą oraz na poprawę komunikacji między pacjentami i ich opiekunami, pracownikami ochrony zdrowia.

Rozwiązania e-zdrowia wprowadzają ciągłość opieki zdrowotnej w całym łańcuchu opieki nad pacjentem, pomiędzy różnymi podmiotami (szpitale, apteki, praktyki lekarskie, domy opieki itd.) oraz dostęp do ochrony zdrowia przez pacjentów mieszkających w odległych regionach geograficznych czy miejscach odizolowanych od infrastruktury medycznej.

Ostatnim przykładem korzyści z punktu widzenia zdrowia populacji jest dostęp pracowników ochrony zdrowia i instytutów do danych dotyczących zdrowia publicznego oraz wykorzystanie ich w badaniach zdrowia populacyjnego. 

Raport „Digital Solutions for Health and Disease Management” opracowany przez European Public Health Alliance (EPHA) jest przeglądem korzyści zastosowania rozwiązań cyfrowych do zarządzania chorobami przewlekłymi. Autorzy analizują zastosowanie m-zdrowia z perspektywy sześciu chorób przewlekłych, zjawiska starzejącego się społeczeństwa oraz wykluczenia cyfrowego. We wnioskach wskazuje się na takie pozytywne aspekty narzędzi cyfrowych, jak wzmocnienie zaangażowania pacjenta w troskę o własne zdrowie, lepszą kontrolę nad chorobą, poprawę komunikacji na linii „pacjent – lekarz”, udoskonalenie standardów koordynacji i kontynuacji leczenia oraz opieki nad chorym, wsparcie lekarzy w procesie diagnozy.

Raport można pobrać bezpłatnie na stronie: www.epha.org

rozmow y

trzy pytania

Pacjenci korzystają coraz częściej z nowych form usług medycznych: konsultacji on-line, porad zdrowotnych i profilaktycznych, gier rehabilitacyjnych, aplikacji motywujących do zdrowego trybu życia albo pomagających zarządzać chorobą przewlekłą. Czy w związku z tym potrzebujemy dedykowanego systemu refundacji usług e-zdrowia?

Sebastian Gaiser (Senior Director, Government Affairs & Policy Germany, Medical Devices, Pharmaceuticals and Consumer): Obecnie prowadzimy dyskusję z grupą interesariuszy w Komisji Europejskiej, która skupia się na kwestiach refundacji. Uważam, że istnieje potrzeba, aby stworzyć nowy system refundacji usług e-zdrowia, w szczególności dla świadczeń międzysektorowych.

W kilku ostatnich latach próbowaliśmy na stałe wprowadzić taki system w kilku krajach europejskich. Jednakże rozwiązania te nigdy nie były dopasowane do istniejącego już systemu płatności – zarówno w przypadku pacjentów ambulatoryjnych, jak i tych hospitalizowanych.

Taki system jest testowany jedynie w ramach pilotaży albo dedykowanych programów zarządzania zdrowiem. W ten sposób korzyści z zastosowania aplikacji e-zdrowia pozostają ograniczone i nie są dostępne dla całej populacji pacjentów.

Co więcej, wiele firm z sektora e-zdrowia skupia się wyłącznie na osobach posiadających ubezpieczenie prywatne. To dlatego społeczeństwo nadal nie może

czerpać z korzyści, jakie e-zdrowie wnosi do światowej opieki zdrowotnej.

Jak taki system powinien zostać zorganizowany?

To wymaga osobnego budżetu i szybkiego procesowania. Najlepiej, w ścisłej współpracy pomiędzy ministerstwem zdrowia a parlamentem lub grupą wyznaczonych parlamentarzystów, którzy są odpowiedzialni za rozwiązania e-zdrowia. Taka współpraca ma na celu zagwarantowanie korzyści pacjentom oraz harmonijnego wprowadzania innowacji na rynek. Składanie wniosków o zwrot kosztów i ich przetwarzanie powinno odbywać się cyfrowo. Udziałowcy, włączając pacjentów, przedstawicieli sektora zdrowia, lekarzy, szpitale, płatników, agencje oceny technologii medycznych, organy ds. regulacji, a także pracodawców, mogliby wyrażać opinie na temat rozwiązań e-zdrowia i korzyści, które dostrzegają. Poziom zwrotu kosztów powinien zostać zaproponowany przez wnioskodawcę, ale w ten spo-

sób, by udowodnić medyczną wartość świadczenia i potencjalne oszczędności w innych sektorach gospodarki.

Dowody na skuteczność rozwiązań e-zdrowia generowane są w miarę tego, jak z nich korzystamy. Raz w roku muszą być poddane przeglądowi i ocenie, aby mieć pewność, że rozwiązanie przynosi nieustannie korzyści pacjentom i jest dopasowane do ich potrzeb.

Które z usług e-zdrowia powinny być refundowane?

Należałoby się skoncentrować na refundacji technologii i rozwiązań, które są oparte na paradygmacie leczenia, a nie na pojedynczych przypadkach czy produktach. Rozwiązania, które dostarczają wartość diagnostyczną lub terapeutyczną muszą być poddane ewaluacji. Musimy widzieć realną wartość medyczną. Musimy z powodzeniem diagnozować i leczyć chorobę.

Wskazówką w przyznaniu refundacji powinny być zwłaszcza wytyczne medycyny opartej na faktach.

OSOZ Polska 7/2017

31

rozmow y

W efekcie, od nowego systemu być może nauczymy się czegoś nowego, co wykorzystamy w istniejącym już sposobie refundacji.

» Refundacja e-usług zdrowotnych istnieje jedynie w programach pilotażowych oraz ubezpieczeniach prywatnych. W ten sposób z korzyści tego rozwiązania mogą czerpać nieliczni.«

Czy refundacja e-usług jest warunkiem koniecznym przyspieszenia digitalizacji rynku zdrowia?

W rzeczy samej. Teraz jesteśmy w martwym punkcie refundacji e-usług na wielu rynkach. W niektórych przypadkach, rozwiązania e-zdrowia zastępują wizytę u lekarza czy w szpitalu. Wiele podmiotów rynku nie jest tym zainteresowanych, choć często są konsultantami lub podejmują decyzję o refundacji. Technologie z dużym potencjałem zagwarantowania lepszej i szybszej diagnozy, np.

monitorowania pacjenta, nie mają zatem szans na powodzenie.

Wyobraźmy sobie, że system opieki zdrowotnej skupionej na potrzebach pacjenta proponowałby dedykowaną opcję refundacji rozwiązania e-zdrowia. To mogłaby być istotna inwestycja nie tylko w lepszą opiekę zdrowotną, ale także bo-

dziec dla innowatorów do tworzenia nowych rozwiązań, zatrudnienia pracowników. W efekcie system opieki zdrowotnej ogółem stanie się bardziej zrównnoważony, a gospodarka zyska na dynamice.

Pozwoliłoby to społeczeństwu na aktywne wprowadzenie cyfryzacji. Obecnie jedynie biernie się jej przygląda. 

reklama

њ Międzynarodowi Wystawcy

V Międzynarodowe Targi Medyczne 19 – 21.10.2017

њ Konferencje њ Spotkania B2B

EXPO XXI WARSZAWA

wihehospital.pl PARTNERZY:

32

OSOZ Polska 7/2017

ORGANIZATOR:

pr ak t ycznie

analiza sprzedaży leków

ŚRODKI WSPOMAGAJĄCE RZUCANIE PALENIA Według ostatnich statystyk, papierosy pali 24% Polaków (31% mężczyzn i 18% kobiet).

To sporo w porównaniu z np. Szwajcarią (20,5%), ale dużo mniej w odniesieniu do Grecji (38,9%). W rzuceniu nałogu pomagają środki dostępne w aptekach. Ich sprzedaż od 8 lat pozostaje na wyrównanym poziomie.

WSKAŹNIKI SPRZEDAŻY ROK 2016 I ZMIANA % W STOSUNKU DO ROKU 2002

WARTOŚĆ SPRZEDAŻY

ŚREDNIA CENA ZA OPAKOWANIE

108 592 490 zł

48,68 zł

379%

7,6%

ilość sprzedaży

ilość produktów w ofercie

2 230 521

73

408%

347%

125

2,5

100

2,0

75

1,5

50

1,0

25

0,5

0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ilość [mln op.]

wartość [mln zł]

SPRZEDAŻ ILOŚCIOWA I WARTOŚCIOWA W LATACH 2002–2016 Z PROGNOZĄ NA LATA 2017–2018

0

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ Szczegółowa analiza sprzedaży środków wspomagających rzucenie palenia – str. 57

OSOZ Polska 7/2017

33

pr ak t ycznie

Designed by vectorpocket / Freepik

Zgodnie z prawem

Personel podmiotów leczniczych Brak jasnych zasad dotyczących zawodów związanych z ochroną zdrowia.

Iwona Magdalena Aleksandrowicz Kancelaria Doradcza Rafała Piotra Janiszewskiego

Podstawą realizacji świadczeń opieki zdrowotnej jest zatrudnienie personelu o odpowiednich kwalifikacjach. Zarządzający podmiotami leczniczymi muszą w procesie pozyskiwania kadr zmierzyć się nie tylko z niedoborami na rynku, ale i problemami z określeniem odpowied-

34

OSOZ Polska 7/2017

nich kwalifikacji zatrudnianych osób.

Wprowadzenie płac minimalnych w ochronie zdrowia wywołało szereg kontrowersji. Debatowano nie tylko na temat oczekiwanej wysokości wynagrodzenia i możliwości budżetu, ale i nad przyjętą systematyką osób realizujących świadczenia zdrowotne. Okazuje się bowiem, że personel ma bardzo zróżnicowane kwalifikacje, czemu sprzyjają luki prawne oraz częste zmiany przepisów.

Nieprecyzyjna systematyka W ustawie o działalności leczniczej zapisana została definicja osoby wykonującej zawód medyczny, wskazująca na osobę uprawnioną na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osobę legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny. Definicja jest za-

pr ak t ycznie

tem bardzo ogólna biorąc pod uwagę, w jaki sposób realizowane są świadczenia w podmiotach leczniczych.

W rozporządzeniu dotyczącym klasyfikacji zawodów na potrzeby rynku pracy wyróżniono kierowników w instytucjach opieki zdrowotnej oraz specjalistów ds. zdrowia, do których zalicza się m.in. lekarzy, pielęgniarki, położne, specjalistów do spraw ratownictwa medycznego, diagnostów laboratoryjnych, farmaceutów, fizjoterapeutów, dietetyków czy optometrystów. Uzupełnienie tego zestawienia stanowi średni personel medyczny. W tej grupie można wymienić techników medycznych i inne osoby posiadające średnie wykształcenie medyczne.

Ponadto w klasyfikacji znajdziemy sekretarki medyczne, rejestratorki medyczne i informatyków medycznych. Brak jest natomiast wyodrębnionego zawodu „statystyk medyczny”.

Chaos legislacyjny Rozwiązań prawnych przyjętych dla poszczególnych zawodów szukać należy zarówno w aktach prawnych o randze ustawy, jak i w aktach wykonawczych, w tym rozporządzeniach dotyczących świadczeń gwarantowanych. Dodatkowo, część wymogów dotyczących zatrudnianego personelu wynika z oczekiwań Płatnika sformułowanych w Zarządzeniach Prezesa NFZ. Zawody medyczne o najdłuższej tradycji posiadają własne ustawy regulujące zasady uzyskiwania kwalifikacji, doskonalenia zawodowego i zasady wykonywania zawodu. Dla nich sformalizowano również kwestie związane z funkcjonowaniem samorządów zawodowych, w tym także w zakresie odpowiedzialności zawodowej. O kompleksowej regulacji możemy zatem mówić w przypadku lekarzy, farmaceutów czy pielęgniarek i położnych. W przypadku pozostałych zawodów sytuacja jest jednak bardziej skomplikowana. Lekarze dentyści objęci są wspólną regulacją wraz z lekarzami, natomiast pieczę nad wykonywaniem zawodu felczera sprawuje samorząd zawodowy lekarzy. Fizjoterapeuci doczekali się ustawy zawodowej ustanawiającej także samorząd zawodowy. Ciągle jednak odmawia się podobnego przywileju ratownikom medycznym, dla których podstawowe ramy uzyskiwania kwalifikacji i wykonywania zawodu określa ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Próżno także szukać ustaw dotyczących dietetyków, asystentek stomatologicznych czy logopedów, mimo

» Jedynie zawody medyczne o najdłuższej tradycji posiadają własne ustawy regulujące zasady uzyskiwania kwalifikacji, doskonalenia zawodowego i zasady wykonywania zawodu.« że uczestniczą oni w procesie udzielania świadczeń pacjentowi.

Fakt, że rozwiązania dla zawodów medycznych mają fragmentaryczny charakter, jest kłopotliwy dla samego ustawodawcy, który przy każdej zmianie prawa musi odwoływać się do wszystkich przepisów występujących w systemie regulacji. Przedstawiony w styczniu 2007 roku projekt ustawy o niektórych zawodach medycznych był próbą ustalenia wspólnego mianownika dla przynajmniej części najpopularniejszych zawodów medycznych. Ostatecznie jednak nie udało się wypracować odpowiednich rozwiązań, mimo że szczegółowe opisanie kwalifikacji i uprawnień zwiększyłoby bezpieczeństwo pacjenta.

Płaca minimalna Na gruncie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych dokonano znacznych uproszczeń. Wyodrębniono dziesięć grup zawodowych według kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku: 1) lekarze albo lekarze dentyści, którzy uzyskali specjalizację drugiego stopnia lub tytuł specjalisty w określonej dziedzinie medycyny; 2) lekarze albo lekarze dentyści, którzy uzyskali specjalizację pierwszego stopnia w określonej dziedzinie medycyny; 3) lekarze albo lekarze dentyści bez specjalizacji; 4) lekarze stażyści albo lekarze dentyści stażyści; 5) farmaceuci, fizjoterapeuci, diagności laboratoryjni albo inni pracownicy wykonujący zawody medyczne, wymagające wyższego wykształcenia i specjalizacji; 6) farmaceuci, fizjoterapeuci, diagności laboratoryjni albo inni pracownicy wykonujący zawody medyczne, bez specjalizacji; 7) pielęgniarki lub położne z tytułem magistra na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo, ze specjalizacją; 8) pielęgniarki albo położne ze specjalizacją;

9) pielęgniarki albo położne bez specjalizacji; 10) fizjoterapeuci albo inni pracownicy wykonujący zawody medyczne inne niż określone powyżej, wymagające średniego wykształcenia.

Katalog stwarza spore problemy interpretacyjne, zwłaszcza że mowa jest o kwalifikacjach wymaganych na określonym stanowisku, a nie posiadanych przez danego pracownika. Nie zróżnicowano chociażby sytuacji pielęgniarek i położnych, które posiadają – niewymagane, ale wykorzystywane na ich stanowisku pracy – uprawnienie do wypisywania recept, a które dodatkowo naraża je na odpowiedzialność finansową związaną zarówno z karami za nieprawidłowości w wystawianiu recept w kontekście wadliwego prowadzenia dokumentacji medycznej, jak i zwrot nienależnej refundacji wraz z odsetkami ustawowymi.

Pozostały personel Problematyczny może się okazać także zapis ustawy, zgodnie z którym odpowiednie porozumienia albo zarządzenia określające zasady podwyższania wynagrodzenia osoby zatrudnionej w ramach stosunku pracy w podmiocie leczniczym dotyczyć mają także osób zatrudnionych w ramach stosunku pracy w podmiocie leczniczym, które nie wykonują zawodu medycznego, tak, aby wynagrodzenie to odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy. Nie doprecyzowano jednak, czy zapis ten dotyczy ogółu pracowników, czy też tych pracowników, którzy wykonują czynności pomocnicze przy udzielaniu świadczeń lub także czynności związane z utrzymaniem systemu teleinformatycznego, w którym przetwarzana jest dokumentacja medyczna. W przypadku tych grup pracowników nie wskazano ani sposobu ustalania wzrostu wynagrodzeń, ani źródła finansowania, co może stanowić spore wyzwanie dla podmiotu leczniczego jako pracodawcy. 

OSOZ Polska 7/2017

35

pr ak t ycznie

Tech Health News 1. Contact lenses A microscopic camera in the lens takes pictures of the retina and matches these to past cases, identifying early symptoms of diabetic retinopathy

Fact

1% of global blindness can be attributed to diabetes. Approximately 4,200 people in England are blind due to diabetic retinopathy

2. Fridge The fridge monitors the digestive system: drinks consumed (thirst); vitamin consumption (deficiencies); calories/sugar consumption (insulin levels)

Fact

Diabetes is set to cost the NHS £16.9 billion by 2035/6

3. Artificial pancreas Mini artificial pancreas to detect irregular blood sugar levels and injects insulin when necessary

Fact

Worldwide in 2013, 382 million people had diabetes; by 2035 this is projected to rise to 592 million

4. Clothes Smart fibres in all clothes sense a rash or skin condition appearing, signalling the possible onset of diseases such as skin cancer

Fact

There are actually almost 13,000 new cases of skin cancer diagnosed each year in the UK

5. Thermometer path An electronic stick-on ‟tattoo”, half the width of an human hair in size that detects precise temperature changes around the area of skin where it is placed, tracking heat flow through the bloodstream. This indicates cardiovascular activity

Fact

The number of people who die from cardiovascular diseases, mainly heart disease and stroke, will increase to 23.3 million by 2030

6. Shoes and socks

7. Nappies

8. Toilet

Shoes and socks track movement of feet, detect when you are too sedentary and update you on fitness goals, as well as monitoring your weight

Smart nappies monitor children’s sleeping patterns and body temperature for symptoms of illness such as dehydration

Fact

Approximately 440,000 children around the world have diabetes with 70,000 new cases diagnosed each year

The smart toilet monitors the liver and kidney by measuring the frequency and amount of urine passed, analysing for glucose levels, dehydration, infection and kidney problems. It also alerts for high blood pressure, a symptom of heart disease

Fact

Physical inactivity costs the NHS £900 million annually

www.bupa.com/mhealth @ Bupa

BupaHealth

Bupa

1: ”Diabetes in the UL 2012”, Diabetes UK, 2: Study in the journal ”Diabetic Medicine”, Diabetes UK website, 3: International Diabetes Federation, 4: NHS Online, 5: ”Global atlas on cardiovisual disease prevention and control”, World Health Organization, 2011, 6: British Heart Foundation, ”Physical Activity statistics 2012”, 7: The International Diabetes Federation, 8: NHS Online, 9: ”Assessing the costs to the NHS associated with alcohol and obesity in Wales”, Welsh Assembly Government Social Research, 2011

36

OSOZ Polska 7/2017

Fact

Coronary Heart Disease is the UK’s biggest killer with 82,000 deaths annually. Globally, more people die from cardiovascular disease than any other cause

9. Monitoring Continous data collection and instant reporting of fitness mean that prevention of disease can be incentivised with rewards for positive behawiour – the ‟gamification” of healthcare, driving positive behaviour change

Fact

Obesity could cost the NHS £9.7 billion more by 2050

pr ak t ycznie

OSOZ Polska 7/2017

37

pr ak t ycznie

na świecie

DESIGN THINKING DLA LEKARZY I PIELĘGNIAREK Design thinking, czyli metoda tworzenia innowacyjnych usług w oparciu o zrozumienie problemów i potrzeb użytkowników, to sformułowanie znane przede wszystkim w kręgach kreatywnych firm działających w sektorze nowych technologii. Z tej metody korzystają coraz częściej placówki ochrony zdrowia, aby poprawić jakość obsługi pacjenta. Według założeń „myślenia projektowego”, szpitale i kliniki powinny uważnie słuchać swoich pracowników, bo to oni mają bezpośredni kontakt z pacjentem, dostrzegając wąskie gardła organizacyjne. Ale to także szukanie rozwiązań poza sektorem. Przykład: współpraca lekarzy i architektów w celu poprawy standardów komunikacji w poczekalni i zmniejszenia czasu oczekiwania na wizytę. Uniwersytet w Michigan praktykuje z kolei tzw. stół innowacji, do którego pracownicy medyczni zapraszają pacjentów, aby pracować nad m.in. aplikacjami mobilnymi.

NOWE TECHNOLOGIE WYMAGAJĄ ODPOWIEDZI NA WIELE PYTAŃ Dzięki digitalizacji pacjenci nie są już uzależnieni od szpitali, gdyż wiele usług można wykonywać na odległość. Mogą samodzielnie monitorować stan zdrowia, komunikować się zdalnie z lekarzem lub pielęgniarką, kontrolować przebieg choroby z pomocą aplikacji. Ale o ile w szpitalu pacjent przebywa w ściśle znormalizowanym środowisku (certyfikowane urządzenia medyczne, wykształcony personel, standardy), we własnym domu warunki stają się o wiele bardziej skomplikowane. Rozważając korzyści e-zdrowia trzeba odpowiedzieć na wiele pytań, m.in. o to, kto nauczy pacjentów korzystania z nowych technologii, kto będzie koordynować przepływ danych pomiędzy szpitalem a domem, w jakim zakresie można ufać urządzeniom m-zdrowia, które nie mają statusu technologii medycznych. W dyskusji o telemedycynie nie można pozostawić pacjenta sam na sam z nowymi urządzeniami.

ESTONIA RZUCA CYFROWE WYZWANIE EUROPIE Estonię opisują najlepiej trzy filary innowacyjności: nowoczesne zagłębie start-upów, przyjazne warunki dla biznesu oraz szeroko rozwinięte e-usługi publiczne. Prawie każdą formalność administracyjną można tutaj załatwić przez Internet. Mówi się, że nowoczesna infrastruktura przyczynia się do zwiększenia PKB nawet o 2%. Liberalne podejście do digitalizacji Estonia chce zaszczepić w Europie w ramach półrocznej prezydencji w Radzie UE. Flagowym celem na być swobodny przepływ danych w granicach UE (oprócz już funkcjonującej transgranicznej wymiany dóbr, usług, pieniądza i ludzi). Wolny rynek danych mógłby podnieść PKB w UE nawet o 8 mld euro rocznie. Międzypaństwowa wymiana danych oznacza korzyści m.in. w ochronie zdrowia. Estonia prowadzi wspólnie z Finlandią projekt transgranicznego dostępu do e-dokumentacji medycznej. Czy przekona do zmian całą Unię Europejską?

APLIKACJE POMAGAJĄ W ZARZĄDZANIU CHOROBAMI PRZEWLEKŁYMI Choroby przewlekłe odpowiadają za ok. 80% kosztów opieki zdrowotnej i są przyczyną 7 na 10 zgonów. Prewencja i prawidłowe prowadzenie chorego przez chorobę wymaga czasu, którego lekarze nie mają. Z kolei próba przesunięcia większej odpowiedzialności na pacjentów powoduje u nich często poczucie dodatkowego obciążenia. Ostatnie badania na nowo rozbudzają nadzieje w m-zdrowiu. Kombinacja takich elementów, jak zdalny monitoring parametrów zdrowia i ich kontrola przez lekarza, personalizacja opieki i odpowiednia modyfikacja zachowań mogą poprawić wyniki leczenia cukrzycy, chorób serca, układu krążenia oraz płuc. Dzięki medycynie cyfrowej lekarz poznaje zwyczaje pacjenta i dzięki temu jest w stanie je modyfikować, przekazując konkretne, indywidualizowane wskazówki.

Ważne jest przy tym połączenie technologii ze stałą, profesjonalną opieką.

Źródło: The New York Times

Źródło: The Economist

38

OSOZ Polska 7/2017

Źródło: Media Planet

Źródło: The Wall Street Journal

4Th European Congress on eCardiology & eHealth 8 th - 10 th November 2017

CONNECTING CLINICIANS AND TECHNOLOGY TO IMPLEMENT EHEALTH IN DAILY PRACTICE

Berlin, Germany

JOIN THE LEADERS IN eHEALTH AND eCARDIOLOGY !

3 days of site visits, hands-on demos, interactive sessions & networking TOPICS B Advances in mobile health in healthcare delivery B e-Imaging: next generation on cardiovascular imaging B Multidisciplinary models of care and remote patient monitoring B Telemedicine: safety, quality, reimbursement – where do we stand today?

B eHealth and cyber security B New telemedical approaches and devices in chronic heart failure B e-Intervention and acute cardiac care: developments and applications B Update on studies for remote patient management for heart failure patients B How to successfully design and deploy an eHealth solution B eHealth in primary and secondary prevention on cardiovascular disease B How big data could enhance clinical performance Programme and details on www.e-cardiohealth.com

CROSS SESSIONS TO CONFRONT PERSPECTIVES NEW

❶ Beyond the pills - Drug therapy and digitalization ❷ Who owns my data? ❸ eRhythm and mobile technologies ❹ Business models and solutions ❺ Smartphones for cardiac monitoring: gadgets or clinical tools? ❻ ePublishing: Navigating the expanding knowledge arena: new frontiers in science

2016 stats:

450

participants

34

countries represented Specialty

2% Institution/Government 12% Researchers 18% Students 29% Cardiologists and other healthcare professionals

1% Press/Media 38% Industry (device manufacturer, technology developer, etc.)

Benefit from a 15% discount with the code: OSOZECARDIO17

nowe idee

DANE POD OCHRONĄ

Foto: designed by freepik.com

Zarządzanie ciągłością działania.

Moda czy potrzeba?

Według raportu „State of SMB Cybersecurity” stworzonego przez Keeper Security, ponad połowa ankietowanych małych i średnich organizacji twierdzi, że w ciągu ostatniego roku ucierpiała z powodu co najmniej jednego cyberataku wymierzonego w ich organizację.

Karolina Szuścik KAMSOFT S.A.

Koszt wycieku danych, włączając w to kradzież zasobów, wyniósł łącznie 879 582 USD, a kolejne 955 429 USD wydano, aby przywrócić normalną działalność w następstwie zakończonych po-

40

OSOZ Polska 7/2017

wodzeniem ataków. Kolejnymi zagrożeniami dla organizacji są klęski żywiołowe i katastrofy naturalne, które mają miejsce także w Polsce. Przykładem mogą być powodzie, wichury, śnieżyce powodujące w ostatnim dziesięcioleciu problemy z zapewnieniem ciągłości działania wielu organizacji.

Co sprawia, że niektóre organizacje przechodzą przez te kryzysy niemal nietknięte, podczas gdy inne w podobnych warunkach wydają ogromne środki, żeby przywrócić prawidłowe działanie procesów biznesowych? Kluczem jest wdrożenie skutecznego systemu zarządzania ciągłością działania, który powinny rozważyć wszystkie większe placówki ochrony zdrowia.

Zarządzanie Ciągłością Działania (ang. BCM – Business Continuity Management) oznacza szereg działań związanych z analizą, planowaniem, monitorowaniem działań w obliczu zagrożeń, sytuacji kryzysowych lub incydentów

nowe idee

destabilizujących funkcjonowanie organizacji. Zarządzanie ciągłością działania staje się istotą wielu organizacji, nie tylko sektora bankowego i telekomunikacyjnego, ale także instytucji użyteczności publicznej oraz administracji publicznej, bowiem w każdej z nich zapewnienie ciągłości działania jest niezbędne do osiągania założonych celów strategicznych.

Organizacja świadoma potencjalnych konsekwencji przerw w działaniu, aby móc świadczyć usługi lub realizować zadania w sposób nieprzerwany, powinna opracować plany ciągłości działania i odtwarzania normalnego funkcjonowania po katastrofie. Pierwszym krokiem jest zidentyfikowanie procesów biznesowych oraz określenie ich priorytetów. Analiza procesów jest źródłem informacji na temat tego, które z nich są krytyczne dla funkcjonowania organizacji oraz jakie zasoby są niezbędne do prawidłowego działania procesu. Następnie, bazując na krytycznych procesach biznesowych, należy przeprowadzić szacowanie ryzyka ciągłości działania, którego rezultatem powinno być zidentyfikowanie: – zasobów wspierających krytyczne procesy (m.in. dane, zasoby ludzkie, infrastruktura); ‑ listy potencjalnych luk w zabezpieczeniach (zagrożenia i ich podatności); – oszacowanego prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożeń; – zastosowanych zabezpieczeń oraz ich skuteczności.

Następnie, uwzględniając wyniki szacowania ryzyka, opracowuje się szczegółowe plany zawierające zbiór działań podejmowanych w sytuacjach kryzysowych (ang. BCP – Bussines Continuity Plan) oraz plany odtworzenia działalności po awarii (ang. DRP – Disaster Recovery Plan). Terminy te często są stosowane wymiennie, co nie jest właściwym podejściem. BCP to plan pozwalający organizacji planować z wyprzedzeniem to, co należy zrobić, aby zapewnić świadczenie usługi i realizację zadań na wcześniej określonym i akceptowalnym poziome w przypadku sytuacji kryzysowej. Z kolei DRP odnosi się do sposobu odtworzenia infrastruktury informatycznej po katastrofie. Bardzo często organizacje budując system ciągłości działania tworzą jedynie DRP, skupiając się na usługach IT, co nie jest prawidłowym podejściem, gdyż DRP jest tylko jednym z elementów procesu zarządzania ciągłością działania.

» Organizacja świadoma potencjalnych konsekwencji przerw w działaniu powinna opracować plany ciągłości działania i odtwarzania normalnego funkcjonowania po katastrofie.« Zgodnie z najlepszymi praktykami, wszelkie plany muszą zostać poddawane testom, między innymi w celu weryfikacji kompletności i precyzji oraz oceny, czy zasoby do ich zrealizowania są wystarczające. Nie należy zapominać także o przeszkoleniu pracowników. Ważne przy tym jest wyjaśnienie przyczyn powstania planów ciągłości działania, przedstawienie podstawowych zasad i obowiązków osób zaangażowanych w ten proces.

Zatem holistyczny proces planowania ciągłości działania identyfikuje potencjalne zagrożenia i skutki, jakie te za-

grożenia mogą wywierać na działalność w przypadku ich wystąpienia oraz tworzy ramowe struktury budowania odporności organizacji, umożliwiając skuteczną reakcję na zakłócenia i kryzysy. Odpowiadając na pytanie zadane w tytule artykułu, niewątpliwie zarządzanie ciągłością działania to nie innowacja lub przejściowa moda, lecz wynik świadomego zarządzania organizacją, która w obliczu urzeczywistnienia się zagrożeń, może – korzystając z wcześniej przygotowanego planu – uchronić się przed poważnymi stratami finansowymi oraz wizerunkowymi. 

ENCYKLOPEDIA Zarządzanie ciągłością działania (ang. Business Continuity Management, BCM) jest to zbiór działań, jakie podejmuje organizacja w celu zapewnienia klientom, dostawcom i regulatorom dostępności jej krytycznych funkcji biznesowych w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej. Zarządzanie ciągłością działania nie jest procesem realizowanym w czasie katastrofy, lecz odnosi się do czynności wykonywanych codziennie, mających na celu zapobieganie (ograniczanie ryzyka) wystąpienia sytuacji awaryjnej oraz utrzymywanie gotowości do natychmiastowej reakcji, gdyby takowa zaistniała.

Zarządzanie ciągłością działania jest częścią tzw. triady problemowej ryzyka operacyjnego, na która składają się: ryzyko operacyjne, bezpieczeństwo zasobowe oraz ciągłość działania.

Zagadnienia te pozostają w nierozerwalnym związku, bowiem identyfikacja zagrożeń wyrażających ryzyko operacyjne oraz analiza i ocena tego ryzyka są prowadzone w celu ustalenia wytycznych zabezpieczania przed skutkami wystąpienia sytuacji kryzysowych (prewencja) oraz zapewniania ciągłości działania na wypadek wystąpienia sytuacji kryzysowych. Źródło: Wikipedia

OSOZ Polska 7/2017

41

Foto: designed by freepik.com

nowe idee

Blaski i cienie e-zdrowia dla pacjentów Informatyzacja ochrony zdrowia i wdrożenie rozwiązań z obszaru e-zdrowia oznacza dla pacjentów prawdziwą rewolucję i wpłynie na nich samych oraz system opieki zdrowotnej w znacznie większym stopniu niż pozornie rewolucyjne reformy administracyjne.

Ewa Borek Fundacja „MY Pacjenci”

Te reformy to tylko skierowanie strumienia środków publicznych i prywatnych do placówek publicznej opieki zdrowotnej. Z kolei rozwój e-zdrowia oznacza zmiany znacznie poważniejsze, bo wpływające na kulturę ochrony zdrowia, dotyczące roli pacjenta jako part-

42

OSOZ Polska 7/2017

nera w procesie leczenia, tworzące jego świadomość, rozwijające kompetencje zdrowotne i cyfrowe, budujące jego centralne miejsce w systemie, wpływające na skuteczność, jakość, bezpieczeństwo oraz dostępność leczenia. To one zmieniają i w najbliższych latach zmieniać będą oblicze ochrony zdrowia w sposób znacznie poważniejszy i w zasadzie niezależny od proponowanych przez resort

zdrowia reform finansowania świadczeń.

Ważne jest, żeby przeobrażenia w obszarze e-zdrowia nie były odraczane i nie

nowe idee

napotykały na przeszkody we wdrażaniu. Aby pacjenci mogli z nich w pełni świadomie korzystać, muszą być świadomi ich funkcjonalności i na nie przygotowani.

Co oznacza termin e-zdrowie? To wiele narzędzi, które znamy i z których korzystamy, a także rozwiązań, które poznamy w najbliższej przyszłości. Wśród nich można wymienić: − dostarczanie pacjentom informacji na temat zdrowia (dr Google) i opieki zdrowotnej (wyszukiwarki placówek czy gabinetów) przez narzędzia internetowe; − systemy elektroniczne wspomagające świadczeniodawców i pacjentów, tj. elektroniczna dokumentacja pacjenta, e-recepta, e-zwolnienie, e-skierowanie; − rozwiązania dostarczania opieki lub świadczeń zdalnie, w miejscu w którym przebywa pacjent, takie jak telewizyty, telerehabilitacja, teleopieka, telemonitoring; − rozwiązania mobilne gromadzące dane i wspierające postawy lepszej współpracy pacjenta w leczeniu lub zmianie stylu życia; − systemy, które gromadzą i wykorzystają dane medyczne w celach naukowych lub na potrzeby zdrowia publicznego; − rozwiązania o charakterze sztucznej inteligencji wspierające i zastępujące pracę personelu medycznego.

Rozwój technologii e-zdrowia jest ogólnoświatowym trendem, zmieniającym systemy opieki zdrowotnej w wielu krajach w kierunku tworzenia struktur otwartych na potrzeby pacjentów, transparentnych i tańszych niż obecne. Warto do nurtu nieuchronnie nadchodzących przeobrażeń dołączyć świadomie i wykorzystać je w pełni dla indywidulanego i zbiorowego dobra.

Rozwiązania e-zdrowia mają z założenia pacjentocentryczny charakter, przybliżają pacjentowi usługi medyczne, poprawiają koordynację poprzez lepszy obieg informacji i wymianę danych medycznych między przedstawicielami zawodów medycznych. Ta cecha rozwiązań może być zrealizowana jedynie wtedy, gdy pacjenci i przedstawiciele zawodów medycznych biorą udział w projektowaniu, wdrażaniu i usprawnianiu rozwiązań z obszaru e-zdrowia i są one dostosowane do potrzeb obu stron, a do tego cechują się przyjazną i intuicyjną budową. Projektowanie e-rozwiązań bez

» Inwestycja w budowanie kompetencji zdrowotnych i cyfrowych pacjentów jest warunkiem upowszechnienia się rozwiązań z obszaru e-zdrowia.« wiedzy o potrzebach i bez udziału końcowych użytkowników skazane jest na porażkę podobną do losów e-zwolnienia, z którego korzysta niewielu lekarzy, głównie z uwagi na trudności w dostępie do podpisu elektronicznego.

Technologie z obszaru e-zdrowia mają potencjał budowania postaw o charakterze „patient’s empowerment”, czyli zaangażowania pacjenta we współdecydowanie o swoim leczeniu i aktywnego partnerstwa w procesie leczenia.

Pacjenci przejmują wtedy część odpowiedzialności za podejmowane decyzje i efekty leczenia. Rozwój tych wartościowych postaw wymaga jednak nakładu czasu i edukacji pacjentów. Trzeba im pokazać, jak poruszać się w świecie nowych narzędzi i rozwiązań, które mogą pomóc, ale pod warunkiem, że dostarczy się adekwatnego wsparcia.

W innym przypadku e-zdrowie pozostanie rozwiązaniem wprawdzie dostępnym, ale niewykorzystanym. Inwestycja w budowanie kompetencji zdrowotnych i cyfrowych pacjentów jest więc warunkiem upowszechnienia się rozwiązań z obszaru e-zdrowia. Wdrażaniu cyfryzacji muszą towarzyszyć kampanie edukacji społecznej i systemy wsparcia użytkowników. Na ten cel powinny zostać zaplanowane dedykowane środki.

Dotychczasowe doświadczenia nie napawają jednak optymizmem. Budżety planuje się najczęściej wokół rozwoju technologii, a na komunikację i edukację pieniędzy nie rezerwuje się w wystarczającym stopniu. Bez inwestowania w kompetencje cyfrowe pacjentów i personelu medycznego nie doczekamy się korzyści z wdrożeń w obszarze e-zdrowia.

Kolejną korzyścią z rozwoju narzędzi e-zdrowia może być przejęcie przez pacjentów aktywnej roli w leczeniu oraz rozwiązywaniu prostych problemów zdrowotnych, niewymagających interwencji lekarza, a także w przypadku zaostrzeń chorób przewlekłych. Świadomi pacjenci są w stanie samodzielnie rozpoznać pierwsze objawy pogor-

szenia się stanu zdrowia i zmodyfikować dawki leków bez wizyty u lekarza, co może być skuteczną wczesną interwencją zmniejszającą ryzyko hospitalizacji z powodu zaostrzeń chorób przewlekłych. Taki scenariusz wymaga tworzenia narzędzi, które wspierają pacjenta w jak najdłuższym i dobrej jakości życiu z chorobą w domu, w warunkach stałego dostępu do wsparcia personelu medycznego. Ten efekt może być osiągnięty tylko wtedy, gdy pacjent ma wiedzę i świadomie z niej korzysta oraz może liczyć na stałą pomoc kompetentnego personelu medycznego. Rolą e-narzędzi jest tu udostępnienie informacji i pomoc w komunikacji między pacjentem i personelem medycznym.

Jednak e-zdrowie to nie tylko korzyści. Ryzyko wynika głównie z udostępnienia poufnych informacji o zdrowiu. Obecnie dokumentacja medyczna pacjenta jest rozproszona. Psychiatra prowadzi i zna tylko swoją część dotyczącą zdrowia psychicznego. Ginekolog czy onkolog mają dostęp do informacji zawężonych do ich specjalizacji. Po wprowadzeniu elektronicznej dokumentacji medycznej nastąpi scalenie rozproszonych archiwów. Przykładowo w Estonii, gdzie elektroniczny rekord medyczny funkcjonuje na szeroką skalę, każdy przedstawiciel zawodów medycznych ma dostęp – po wprowadzeniu klucza autoryzacyjnego – do pełnej dokumentacji pacjenta. Oznacza to większą transparentność danych, co jest przydatne zwłaszcza w sytuacjach zagrażających życiu. Z drugiej strony stwarza ryzyko związane z wykorzystaniem poufnych informacji w celach ze zdrowiem nie związanych, może być źródłem dyskryminacji i stygmatyzacji pacjentów przez personel medyczny.

Coraz częściej gromadzi się informacje genetyczne. Media w kraju i za granicą informują o częstych przypadkach wycieku czy kradzieży niewystarczająco zabezpieczonych danych medycznych i nadużyciach z tym związanych.

OSOZ Polska 7/2017

43

nowe idee

 Rozwiązania e-zdrowia mają z załoşenia pacjentocentryczny charakter, przyblişają pacjentowi usługi medyczne, poprawiają koordynację poprzez lepszy obieg informacji. Wdroşenie elektronicznej dokumentacji medycznej jest waşnym elementem rozwoju e-zdrowia. Pacjenci muszą być świadomi korzyści i zagroşeń oraz brać świadomy udział w decydowaniu o modelu poufności, prywatności i bezpieczeństwa danych, jaki zostanie ostatecznie przyjęty w Polsce. To nie jest proste zadanie. Optymalnie byłoby, gdyby pacjenci zrozumieli korzyści wynikające z przejęcia przez nich roli właściciela i administratora danych medycznych i nauczyli się zarządzać prawami dostępu, świadomie je przydzielać placówkom lub wybranym grupom zawodów medycznych. Tak się zapewne w przyszłości stanie. Obecnie potrzebna jest pilnie intensywna edukacja w zakresie znaczenia prywatności, poufności i bezpieczeństwa danych. Niezbędny jest sy-

stem wsparcia w zarządzaniu dostępem do własnych danych medycznych. Aby zabezpieczyć interesy pacjentów, powinni oni mieć zagwarantowane z góry następujące prawa: – Pacjent ma dostęp do swoich danych medycznych. – Pacjent otrzymuje wsparcie techniczne 24/7 w zakresie dostępu do danych medycznych i prawo zarządzania nimi. – Pacjent moşe zgłosić nieprawidłowości lub wniosek o dokonanie zmian w danych medycznych. – Pacjent musi mieć prawo do zamaskowania lub usunięcia danych medycznych z elektronicznych baz danych – prawo do bycia zapomnianym. – Pacjent decyduje o udostępnieniu danych medycznych przedstawicielom

zawodów medycznych, grupom tych zawodów lub pracownikom wybranych świadczeniodawców. – Pacjent ma wgląd w informacje o tym, kto korzystał z jego danych medycznych (przeglądał je). Śladu wglądu do danych nie moşna usunąć ani zmienić. – Pacjent ma prawo do wyraşenia świadomej zgody na wtórne wykorzystanie swoich danych medycznych w innych niş leczenie celach – np. dla celów naukowych lub zdrowia publicznego.

E-zdrowie jest nowym zjawiskiem, ktĂłrego nie uda siÄ™ zastosować w codziennoĹ›ci ochrony zdrowia bez wĹ‚Ä…czenia przedstawicieli pacjentĂłw w procesy podejmowania decyzji na temat ostatecznego ksztaĹ‚tu powstajÄ…cych i przyszĹ‚ych rozwiÄ…zaĹ„. Co wiÄ™cej, pacjenci powinni mieć nie tylko wpĹ‚yw na tworzenie konkretnych warunkĂłw legislacyjno-organizacyjnych, ale takĹźe na ocenÄ™ i autoryzacjÄ™ proponowanych rozwiÄ…zaĹ„ pod kÄ…tem ich dostosowania do potrzeb koĹ„cowych uĹźytkownikĂłw i speĹ‚nienia wymogĂłw prawa z obszaru ochrony danych wraĹźliwych i osobowych. ď Ź

reklama

159#,#/; É­9+#6

+0(14/#6;-+ Od 30 lat rozwijamy profesjonalne TQ\YKȤ\CPKC +6 FNC UGMVQTC QEJTQP[ \FTQYKC

Medycyna

(CTOCELC

' \FTQYKG

Diagnostyka

9GVGT[PCTKC

Ubezpieczenia

KAMSOFT S.A.

44

OSOZ Polska 7/2017

www.kamsoft.pl

nowe idee

OSOZ Polska 7/2017

45

nowe idee

Kreatywnie

Tradycja czy ambicja?

Foto: freepik.com

Estonia. Niewielki kraj w północno-wschodniej Europie. 1 mln 316 tys. mieszkańców tworzy tzw. społeczeństwo cyfrowe, jedno z najbardziej innowacyjnych w Europie. Podobnie jak w Danii czy Finlandii e-recepta jest normą. Tak samo jak dostęp do elektronicznej kartoteki medycznej przez Internet. Cechą wspólną społeczeństw cyfrowych jest otwartość na technologie, spójna strategia digitalizacji usług publicznych i umiejętność projektowania e-rozwiązań o konkretnych korzyściach użytkowych. Czy tego typu nowoczesne myślenie to cecha narodowa, czy wspólnie wypracowane podejście?

Jedni mówią, że to sąsiedztwo innowacyjnej Finlandii, inni – że efekt konsekwentnej i mądrze zorganizowanej digitalizacji sektora usług publicznych oraz spójnej strategii. Niektórzy są zdania, że w kraju o wielkości województwa świętokrzyskiego o wiele łatwiej przeprowadzić centralne projekty cyfryzacji niż w 38 milionowej Polsce. Niezależnie od opinii, sukces Estonii w projektach e-zdrowia nie jest kwestią przypadku czy specjalnych okoliczności sprzyjających. To efekt 20-letniej, konsekwentnej reformy cyfrowej i priorytetowego spojrzenia na e-usługi. Jak pokazuje historia, nie był to proces łatwy i pozbawiony przeszkód. Tam również ścierały się ze sobą środowiska ochrony zdrowia mające różne poglądy i wizje przyszłego systemu. Nie obyło się bez oporu lekarzy. Minęły długie lata zanim społeczeństwo zaakceptowało e-usługi. Jednak kiedy się to już stało, a usprawnienie procesów przełożyło się również na konkretne oszczędności, entuzjazm do cyfryzacji napędzał się sam. Po długim okresie wdrożeń i adaptacji przyszedł czas na korzyści, których beneficjentami stali się wszyscy mieszkańcy kraju. Wirtualne obietnice lepiej działających usług publicznych stały się realne. Od tego momentu optymizm w stosunku do ezdrowia stał się prawdziwym dobrem narodowym, a apetyt na nowe innowacje zaczął szybko rosnąć.

Czego z doświadczenia Estonii może nauczyć się Polska?

Rozpoczęło się drugie podejście Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia do wdrożenia tzw. projektu P1.

Zgodnie z deklaracjami CSIOZ i MZ, tym razem się uda, po-

46

OSOZ Polska 7/2017

nieważ zastosowano nową metodykę wdrożeń, dzieląc duży projekt na mniejsze części. Szereg niepowodzeń w ostatnich latach i kolejne, niezrealizowane obietnice doprowadziły do stanu, że wokół e-zdrowia w naszym kraju dominuje rozczarowanie i sceptycyzm. Zwłaszcza wśród menedżerów placówek medycznych. Do e-recepty, która zostanie wdrożona – jeśli wierzyć zapowiedziom – za kilka miesięcy, trzeba już teraz zacząć przygotowywać pacjentów. Szeroko zakrojone akcje informacyjne w mediach powinny prezentować potencjalne korzyści i zasadę działania nowego systemu. Prawdziwa rewolucja cyfrowa nie zaczyna się wraz z wdrożeniem systemu, ale ma początek w świadomości społecznej. Zanim pojawią się pierwsze pozytywne efekty i przyzwyczaimy się do e-recepty czy e-konta zdrowia, miną długie lata. W międzyczasie strategiczne mogą okazać się cztery czynniki: akceptacja ze strony społeczeństwa, perfekcyjne przygotowanie techniczne e-usług i ich koordynacja, szeroki dialog ze wszystkimi interesariuszami oraz transparentność. Tak stało się w Estonii i tak prosta (albo wręcz przeciwnie) jest recepta na sukces e-zdrowia. 

DYSKUTUJ Czy polskie społeczeństwo jest gotowe na wdrożenie elektronicznej recepty?

Czekamy na Państwa opinie: redakcja@osoz.pl

Foto: designed by freepik.com

eduk acja

Ekosystem dla zdrowia W lipcu br. czasopismo OSOZ zostało oficjalnym partnerem Europejskiego Sojuszu na Rzecz Zdrowia (ECHAlliance). Dzięki temu zyskaliśmy dostęp do wiedzy oraz doświadczenia jednej z najważniejszych sieci e-zdrowia na świecie. Pierwszą wspólną inicjatywą jest stworzenie ekosystemu zdrowia w Polsce. Przedstawiamy jego założenia.

Europejski Połączony Sojusz Zdrowia (European Connected Health Alliance – ECHAlliance) jest organizacją pożytku publicznego powstałą w celu usprawnienia komunikacji między członkami ekosystemów na całym świecie, działającymi na płaszczyźnie ochrony zdrowia i opieki społecznej.

ECHAlliance jest obecna w ponad 40 krajach, między innymi w Europie, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Chinach, gdzie członkowie opracowują innowacyjne rozwiązania w takich dziedzinach, jak prozdrowotne aplikacje mobilne, choroby przewlekłe, aktywne

OSOZ Polska 7/2017

47

eduk acja

i zdrowe starzenie się, Internet rzeczy (IoT), narzędzia zintegrowane, medycyna spersonalizowana, genomika, przetwarzanie dużych zbiorów danych.

W tym artykule przedstawiamy pojęcie Połączonego Ekosystemu Zdrowia (ECHAlliance Connected Health Ecosystem) oraz pokażemy, jak go zorganizować, aby służył jako źródło referencyjne do stworzenia Ekosystemów ECHAlliance w Polsce. Obecnie istnieje wiele aktywnych Ekosystemów, nie tylko w całej Europie, ale również w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych. W ciągu następnych kilku miesięcy planowane jest utworzenie następnych.

Co to jest Połączony Ekosystem Zdrowia ECHAlliance?

Połączony Ekosystem Zdrowia ECHAlliance integruje podmioty z dziedziny zdrowia i opieki społecznej, jak również jednostki prowadzące badania, stowarzyszenia pacjentów i branż na danym terenie, zainteresowane wdrożeniem rozwiązań dotyczących zdrowia na większą skalę i na warunkach handlowych.

Jakie są cele Połączonych Ekosystemów Zdrowia ECHAlliance?

Głównym celem utworzenia krajowego lub regionalnego Ekosystemu jest zbliżenie do siebie różnych interesariuszy w celu poszukiwania rozwiązania problemów dotykających dany region. Główną zaletą współdziałania członków Ekosystemu jest współpraca na wielu płaszczyznach w ramach Międzynarodowej Sieci Ekosystemów.

Celem Połączanego Ekosystemu Zdrowia ECHAlliance jest stworzenie „stałego” partnerstwa dla poprawy jakości usług zdrowia i opieki społecznej oraz korzyści ekonomicznych. Ekosystemy umożliwiają współpracę partnerską osób zainteresowanych z różnych sektorów, mają też potencjał kształtowania i doskonalenia usług z zakresu zdrowia i profesjonalnej opieki nad pacjentem.

Jak działa Ekosystem Europejskiego Sojuszu Zdrowia Publicznego?

Ekosystem usprawnia współpracę na określonym terenie poprzez organizację spotkań kwartalnych dostępnych dla wszystkich zainteresowanych. Stały ekosystem oznacza, że ta sieć kontaktów jest tworzona nieustannie. Nie jest to jedy-

48

OSOZ Polska 7/2017

nie „projekt”, nie jest to też inicjatywa o określonych granicach czasowych, ale raczej zintegrowana jednostka prezentująca kwestie zdrowotne z danego regionu i wprowadzająca rozwiązania w dziedzinie ochrony zdrowia.

Ekosystem realizuje swoje cele poprzez: – ułatwianie współpracy między interesariuszami, – promowanie wymiany poglądów, doświadczeń i możliwości rozwoju, – dostarczenie narzędzi do realizacji kwestii priorytetowych, – zapewnienie możliwości regularnych spotkań.

Zadaniem ekosystemu jest wyznaczenie „gospodarza” spotkania, jak też finansowanie takiego spotkania. Istniejące już ekosystemy przekazują to zadanie innym partnerom, dzieląc w ten sposób koszty.

Jeśli ekosystem spełnia kryteria Sojuszu ECHAlliance, automatycznie zostaje członkiem Międzynarodowej Sieci Połączonych Ekosystemów Zdrowia. W ten sposób zapewnia się standardy jakości do stosowania dla wszystkich członków organizacji. Każdy ekosystem stanowi część energicznej społeczności innych systemów działających w dziedzinie zdrowia i opieki zdrowotnej. Oprócz tego ma możliwość korzystania z ich zasobów i współpracy poprzez wdrażanie innowacyjnych technologii.

Jakie usługi i wsparcie zapewnia ECHAlliance oraz jakie przynosi korzyści?

Międzynarodowa Sieć Połączonych Ekosystemów Zdrowia ułatwia współpracę, wdrażanie rozwiązań i wymianę najlepszych praktyk pomiędzy ekosystemami.

Zespół ECHAlliance zapewnia regularną komunikację wspierającą rozwój ekosystemu. Organizowane są telekonferencje międzynarodowe, zakładane międzynarodowe grupy tematyczne identyfikujące bieżące priorytety i wyzwania, z którymi muszą się zmierzyć poszczególne ekosystemy.

Platforma Łącząca ECHAlliance (www.echalliance.com) jest głównie kanałem informacyjnym dla wszystkich Ekosystemów Sieci Międzynarodowej, punktem komunikacyjnym w ramach ekosystemów, jak też pomiędzy nimi. Łącznik (Connector) usprawnia identyfikowanie problemów i wdrażanie rozwiązań, wspiera ducha współpracy i komunikacji w Międzynarodowej Sieci.

Pojedynczy ekosystem posiada swoją własną sekcję w łączniku, gdzie może uzyskać informacje o nadchodzących spotkaniach, blogach, aktualizacjach oraz nowościach z branży.

ECHAlliance, oprócz funkcji wsparcia dla prowadzenia ekosystemu, zapewnia również: – networking, profilowanie internetowe oraz promocję zdrowia,

eduk acja

– kumulowanie pomysłów i dzielenie się nimi, – komunikację i informację.

Korzyści z założenia ekosystemu to m.in.: Promocja – ekosystem wspólnie ze swoimi partnerami ma możliwość promowania siebie poprzez internetową Platformę Łączącą (Connector Platform), na imprezach branżowych i z pomocą innych kanałów.

Dostęp – ekosystem uzyskuje dostęp do innych rynków zbytu dzięki międzynarodowej sieci kontaktów.

Networking – możliwość spotykania się podczas wydarzeń kwartalnych, telekonferencji międzynarodowych grup roboczych.

Komunikacja – ekosystemy otrzymują i mogą rozpowszechniać zasady postępowania i inne analizy, a poprzez kanały informacyjne ECHAlliance wymieniają najlepsze praktyki.

Informacja – monitorowanie mediów, badanie możliwości realizacji projektówi przetargów.

Kto zarządza Połączonym Ekosystemem Zdrowia ECHAlliance?

Aby założyć ekosystem, należy najpierw

założyć Grupę Roboczą Ekosystemu – Ecosystem Working Group (WG), która zarządza ekosystemem i zapewnia wsparcie i pomoc szczebla kierowniczego w postaci zwierzchnictwa organizacji partnerskich. Grupa Robocza jest wspólnym podmiotem korzystającym z wiedzy i doświadczenia innych organizacji, jak również oparciem ze strony zespołu ECHAlliance.

ECHAlliance zdaje sobie sprawę, że każdy ekosystem ma inne priorytety charakterystyczne dla swojego regionu i posiada swoje wypracowane praktyki, najlepsze dla swojego ekosystemu. Grupa Robocza powinna składać się z przedstawicieli poniższych grup interesariuszy, którzy stają się „partnerami” ekosystemu: – regionalne instytucje ochrony zdrowia/departament zdrowia; – grupy pacjentów; – dostawcy usług w zakresie opieki zdrowotnej i socjalnej – zarówno na poziomie strategicznym, jak i na poziomie świadczeniodawców, np. menedżerów i klinicystów; – zleceniodawcy/nabywcy usług z zakresu zdrowia i opieki zdrowotnej; – instytucje badawcze i akademickie; – lokalne, regionalne i krajowe podmioty miejskie/rady miejskie;

– regionalne organizacje handlowe i branżowe; – przemysł (od wielkich korporacji po średnie i małe przedsiębiorstwa); – organizacje wolontariackie i charytatywne.

Grupa Robocza spotyka się regularnie i ustala priorytety charakterystyczne dla danego regionu, którymi ekosystem ma się zająć, w tym m.in. najważniejsze cele, kalendarz wydarzeń, sesje i spotkania. Ponadto zbiera dane z branży, stwarza możliwości spotkań z nabywcami dla członków ekosystemu, inicjuje współpracę z innymi ekosystemami w ramach sieci międzynarodowej.

Każdy ekosystem wybiera przedstawiciela (koordynatora ekosystemu) do regularnego utrzymywania kontaktu z koordynatorem ECHAlliance i przedstawicielami ECHAlliance. Koordynator informuje na bieżąco o swoich priorytetach, nowych tematach, wyzwaniach, jak również rozwiązaniach i wydarzeniach.  Aby uzyskać więcej informacji na ten temat Grupy Roboczej w ramach ECHAlliance, prosimy o kontakt z Koordynatorem Międzynarodowego Ekosystemu – Mikaelą Nordenfelt pod adresem mikaela@echalliance.com. Strona internetowa: www.echalliance.com

Globalny ŁĄCZNIK ECHAIIiance

Rynek zbytu i salony sprzedaży Profesjonalna sieć networkingowa oraz baza danych społeczności

(rozwiązania/prezentacje projektów, przetargów, ogłoszeń projektowych, możliwości biznesowych)

Narzędzie informacyjne (dane o rynku zbytu i analizy, opisy przypadków, oceny wyników, materiały edukacyjne/szkoleniowe, publikacje)

(profile, kontakty)

Narzędzia komunikacji

Wydarzenia, warsztaty, seminaria online Narzędzia do współpracy (wspólne dokumenty, czat/email)

OSOZ Polska 7/2017

49

eduk acja

Raporty

MAPPING OUT THE OBSTACLES OF FREE MOVEMENT OF ELECTRONIC HEALTH RECORDS IN THE EU IN THE LIGHT OF SINGLE DIGITAL MARKET 25 stron | ENG | www.sm.ee Priorytety swojej prezydencji w Radzie UE Estonia traktuje nad wyraz poważnie. Wśród nich znalazła się swobodna wymiana elektronicznego rekordu pacjenta (ERP) pomiędzy państwami członkowskimi w ramach tzw. jednolitego rynku cyfrowego. Specjalny raport przygotowany we współpracy z Estońskim Ministerstwem Spraw Socjalnych jest zbiorem rekomendacji, w jaki sposób zrealizować to ambitne założenie. Mapując warunki przepływu danych pomiędzy narodowymi rozwiązaniami w zakresie ERP, przeanalizowano różne systemy ochrony zdrowia w takich państwach jak Finlandia, Niemcy, Polska, Szwecja i Wielka Brytania. W każdym kraju przeprowadzono sondaż, aby zbadać akceptację społeczną w zakresie transgranicznego przesyłania informacji zdrowotnych. W efekcie powstało 17 konkretnych rekomendacji

INNOWACYJNOŚĆ W SEKTORZE OCHRONY ZDROWIA W POLSCE 72 strony | PL | www.ingos.pl Przygotowany przez Instytut Innowacyjna Gospodarka (INGOS, think tank działający na rzecz poprawy innowacyjności różnych obszarów gospodarki) raport jest próbą analizy poziomu nowoczesności ochrony zdrowia w Polsce. Za główne bariery na drodze do rozwoju innowacyjności uznano brak długofalowej strategii rządu, silosowość instytucji i instytutów naukowych, niedofinansowanie sektora ochrony zdrowia oraz sektora R&D, brak holistycznego ekosystemu wspierającego rozwój innowacji, nieefektywne alokowanie środków, brak polityki w obszarze wdrażania innowacji i udostępniania polskim pacjentom innowacyjnych rozwiązań.

OCHRONA DANYCH W większości badanych krajów ankietowani zgodzili się, że ERP podwyższa jakość leczenia i profilaktyki, redukuje długie czasy oczekiwania.

Jednak jedynie 38,4% respondentów jest przekonanych, że świadczeniodawcy z należytą dbałością podchodzą do ochrony danych. Najmniejsze obawy o kwestie prywatności mają mieszkańcy Finlandii, Estonii i Szwecji, największe zanotowano w Wielkiej Brytanii.

50

OSOZ Polska 7/2017

ZA MAŁO NAKŁADÓW I PERSONELU W Polsce przedsiębiorstwa na badanie i rozwój wydają jedynie 18% średniej unijnej, a w rankingach światowych inwestorów w B+R nie ma ani jednego polskiego przedsiębiorstwa. 71,0% (czyli 1 551 mln zł) nakładów wszystkich przedsiębiorstw pozycjonowanych w rankingu to nakłady jedynie pięćdziesięciu największych polskich inwestorów. W 2011 roku całkowite nakłady na B+R wyniosły 2 mld 185 mln zł. Biorąc pod uwagę przychody netto ze sprzedaży, intensywność nakładów na badania i rozwój wyniosła 0,49%.

eduk acja

OSOZ Polska 7/2017

51

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

m o n i to r z j aw i s k e p i d e m i o lo g i c z n yc h

Monitor zjawisk epidemiologicznych. Koszty leczenia.

OGÓŁEM

GRYPA I PRZEZIĘBIENIE

ALERGIA

ZMIANA MIESIĘCZNA W czerwcu 2017 W ODNIESIENIU DO maja

69 936 zł

68 806 zł

3 572 zł

3 033 zł

1 493 zł

1 833 zł

maj

czerwiec

maj

czerwiec

maj

czerwiec

−1129 zł

−1,6%

−539 zł

−15,1%

340 zł

22,8%

TREND ROCZNY PORÓWNANIE ROKU 2017 (prognoza) I 2016

830 931 zł

871 381 zł

48 196 zł

53 231 zł

17 236 zł

16 866 zł

2016

2017

2016

2017

2016

2017

40 449 zł

4,9%

5035 zł

10,5%

−370 zł

−2,1%

czerwiec WOJEWÓDZTWA O NAJNIŻSZYCH I NAJWYŻSZYCH KOSZTACH Opolskie 55 475 zł Podkarpackie 60 945 zł Lubelskie 61 112 zł

Świętokrzyskie 2 301 zł Opolskie 2 344 zł Kujawsko-Pomorskie 2 514 zł

Lubelskie 1 206 zł Kujawsko-Pomorskie 1 209 zł Opolskie 1 278 zł

Małopolskie 73 164 zł Dolnośląskie 82 076 zł Mazowieckie 85 284 zł

Pomorskie 3 404 zł Dolnośląskie 3 564 zł Mazowieckie 3 767 zł

Mazowieckie 2 080 zł Dolnośląskie 2 287 zł Podkarpackie 2 496 zł

prognoza 2017 WOJEWÓDZTWA O NAJNIŻSZYCH I NAJWYŻSZYCH KOSZTACH Opolskie 681 811 zł Podkarpackie 752 245 zł Kujawsko-Pomorskie 761 500 zł

Świętokrzyskie 40 614 zł Opolskie 44 036 zł Warmińsko-Mazurskie 47 107 zł

Opolskie 11 486 zł Warmińsko-Mazurskie 12 332 zł Kujawsko-Pomorskie 12 359 zł

Małopolskie 912 502 zł Dolnośląskie 1 013 535 zł Mazowieckie 1 064 918 zł

Małopolskie 57 847 zł Dolnośląskie 63 250 zł Mazowieckie 67 865 zł

Dolnośląskie 19 407 zł Mazowieckie 20 403 zł Podkarpackie 27 481 zł

czerwiec WOJEWÓDZTWA Z NAJMOCNIEJSZYMI SPADKAMI I WZROSTAMI KOSZTÓW Mazowieckie –3 195 zł Podlaskie –2 189 zł Kujawsko-Pomorskie –2 007 zł

Lubuskie –718 zł Mazowieckie –694 zł Lubelskie –676 zł

Brak spadków kosztów

Dolnośląskie 349 zł Pomorskie 413 zł Wielkopolskie 507 zł

Brak wzrostów kosztów

Śląskie 481 zł Małopolskie 525 zł Podkarpackie 526 zł

zestawienie KOSZTY W czerwcu W OSTATNICH LATACH

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2012

2013

2014

2015

2016

2017

* wszystkie dane w przeliczeniu na 1000 mieszkańców

52

OSOZ Polska 7/2017

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

m o n i to r z j aw i s k e p i d e m i o lo g i c z n yc h

Ogólne koszty leczenia (zakup środków farmaceutycznych) przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

koszty, tys. zł

» W czerwcu koszty ogólne leczenia obniża niski poziom zachorowań na grypę i przeziębienie, ale podwyższają nasilone dolegliwości alergiczne.«

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

KWIECIEŃ

MAJ

CZERWIEC

LIPIEC prognoza

SIERPIEŃ prognoza

WRZESIEŃ prognoza

PAŹDZIERNIK prognoza

LISTOPAD prognoza

GRUDZIEŃ prognoza

OSOZ Polska 7/2017

53

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

m o n i to r z j aw i s k e p i d e m i o lo g i c z n yc h

Koszty grypy i przeziębienia przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

» Koszty leczenia grypy i przeziębienia od czerwca do sierpnia będą najniższe w całym roku.«

koszty, tys. zł

54

OSOZ Polska 7/2017

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

KWIECIEŃ

MAJ

CZERWIEC

LIPIEC prognoza

SIERPIEŃ prognoza

WRZESIEŃ prognoza

PAŹDZIERNIK prognoza

LISTOPAD prognoza

GRUDZIEŃ prognoza

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

m o n i to r z j aw i s k e p i d e m i o lo g i c z n yc h

Koszty alergii przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

koszty, tys. zł

» Czerwiec będzie prawdopodobnie miesiącem o najwyższych kosztach leczenia alergii (w skali roku 2017).«

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

KWIECIEŃ

MAJ

CZERWIEC

LIPIEC prognoza

SIERPIEŃ prognoza

WRZESIEŃ prognoza

PAŹDZIERNIK prognoza

LISTOPAD prognoza

GRUDZIEŃ prognoza

OSOZ Polska 7/2017

55

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

MONITOR FARMACJI

Struktura dystrybucji leków czerwiec | WARTOŚCI STATYSTYCZNE I TRENDY W STOSUNKU DO maja

CENA OPAKOWANIA LEKU

MARŻA APTECZNA

OBRÓT W APTECE

LICZBA PACJENTÓW

18,70 zł

25,24%

175,5 tys. zł

3390

-3,0 tys. zł

-180

+0,38 zł

**

***

*7

7

+0,40%

*7

**

***

*7

+1,77 zł

PROGNOZA NA

wrzesień

*7

**

RX OTC

SPRZEDAŻ NA PACJENTA

51,77 zł

7

SPRZEDAŻ WEDŁUG STATUSU LEKU

suplementy INNE

Zeskanuj kod, aby pobrać aplikację mobilną OSOZNews. Zyskaj bezpłatny dostęp do wszystkich numerów OSOZ.

OSOZ Polska 7/2017

*7

61,82% 20,38% 7,92% 9,39%

7

*7

**

***

*7

7

POZIOM REFUNDACJI

27,35% +0,99%

„ Na wrzesień prognozujemy większą liczbę pacjentów w aptekach, w efekcie czego wzrośnie średni obrót apteczny. Uplasuje się on powyżej 180 tys. zł. Hossa będzie szczególnie widoczna w kategoriach, które latem odnotowywały niski poziom sprzedaży: grypa, przeziębienie, katar, choroby gardła. Ta tendencja powinna się utrzymywać do końca roku.”

Pełną wersję analizy dystrybucji leków udostępniamy w cyfrowym wydaniu czasopisma.

56

***

*7

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

MONITOR RYNKU LEKÓ W

Foto: designed by freepik.com

Środki wspomagające rzucenie palenia Palenie tytoniu bardzo niekorzystanie wpływa na organizm człowieka – prowadzi między innymi do rozwoju chorób krążenia, niewydolności płuc oraz nowotworów. Tytoń zawiera wiele szkodliwych substancji, w tym działającą uzależniająco nikotynę. Dlatego rzucenie palenia jest nie lada wyzwaniem. Pomocne mogą okazać się preparaty antynikotynowe dostępne w aptekach. Przedstawiamy analizę sprzedaży środków wspomagających walkę z nałogiem papierosowym (ATC N07BA).

Katarzyna Płoskonka Zakład Analiz Statystycznych, KAMSOFT S.A.

Opis rynku W 2002 roku (na początku okresu analiz) wartość rynku produktów antynikotynowych była najniższa i wyniosła 28,62 mln zł. Od tego okresu, aż do roku 2009, wartość sprzedaży systematycznie wzrastała (od 1,29% w 2004 roku do 44,03% w 2007 roku), osiągając swoje maksimum równe 117,12 mln zł. Kolejne lata nie kształtowały się już tak jednorodnie – spadki przeplatały się ze wzrostami.

OSOZ Polska 7/2017

57

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

MONITOR RYNKU LEKÓ W

Tab. 2. Liczba produktów wprowadzonych na rynek w poszczególnych latach, będących do dzisiaj w ofercie oraz średnia cena dla tych produktów.

Liczba produktów wycofanych z rynku w poszczególnych latach oraz średnia cena dla tych produktów Liczba badanych 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 produktów Produkty będące w ofercie w latach 2002–2016

13

53,57 54,93 51,44 47,35 49,07 63,10 60,61 62,15 54,97 49,88 53,77 73,14 57,04 56,63 58,26

Produkty będące w ofercie w latach 2003–2016 a nie będące w ofercie w 2002 roku

3

68,91 64,58 66,90 58,66 60,31 58,62 59,35 58,66 56,28 56,25 57,33 55,36 56,77 56,09

Produkty będące w ofercie w latach 2004–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2003

0

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Produkty będące w ofercie w latach 2005–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2004

0

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Produkty będące w ofercie w latach 2006–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2005

4

70,11 79,34 72,18 67,93 80,33 70,57 73,49 44,53 33,10 35,94 39,81

Produkty będące w ofercie w latach 2007–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2006

8

58,82 64,85 60,40 54,13 58,21 49,11 56,84 51,57 58,51 66,16

Produkty będące w ofercie w latach 2008–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2007

3

20,31 51,25 47,29 49,04 57,57 53,70 60,02 63,84 66,27

Produkty będące w ofercie w latach 2009–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2008

3

61,35 23,30 18,39 18,05 18,25 19,69 18,68 17,43

Produkty będące w ofercie w latach 2010–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2009

7

20,51 53,79 43,21 65,87 75,36 76,18 77,48

Produkty będące w ofercie w latach 2011–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2010

6

53,66 63,37 47,81 36,45 39,20 37,97

Produkty będące w ofercie w latach 2012–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2011

7

22,34 24,47 27,28 28,31 25,18

Produkty będące w ofercie w latach 2013–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2012

9

61,87 64,38 64,22 65,98

Produkty będące w ofercie w latach 2014–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2013

14

22,20 28,94 28,09

Produkty będące w ofercie w latach 2015–2016 a nie będące w ofercie w latach 2002–2014

3

63,73 65,42

13

Produkty będące w ofercie w 2016 roku a nie będące w ofercie w latach 2002–2015

36,61

Liczba badanych 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 produktów

58

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2016

13

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2015 a nie będące w ofercie w 2016 roku

0

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014 a nie będące w ofercie w latach 2015–2016

1

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2013 a nie będące w ofercie w latach 2014–2016

0

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2012 a nie będące w ofercie w latach 2013–2016

0

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2011 a nie będące w ofercie w latach 2012–2016

1

69,62 60,39 56,50 35,77 61,07 51,57 51,21 52,10 51,31 50,01

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2010 a nie będące w ofercie w latach 2011–2016

0

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2009 a nie będące w ofercie w latach 2010–2016

2

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2008 a nie będące w ofercie w latach 2009–2016

0

—

—

—

—

—

—

—

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2007 a nie będące w ofercie w latach 2008–2016

0

—

—

—

—

—

—

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2006 a nie będące w ofercie w latach 2007–2016

0

—

—

—

—

—

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2005 a nie będące w ofercie w latach 2006–2016

0

—

—

—

—

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2004 a nie będące w ofercie w latach 2005–2016

1

24,55 37,51 12,84

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2003 a nie będące w ofercie w latach 2004–2016

2

18,04 14,35

Produkty będące w ofercie w 2002 roku a nie będące w ofercie w latach 2003–2016

2

12,07

OSOZ Polska 7/2017

53,57 54,93 51,44 47,35 49,07 63,10 60,61 62,15 54,97 49,88 53,77 73,14 57,04 56,63 58,26 —

—

—

35,02 35,15 35,16 35,08 34,44 34,62 34,52 37,34 37,56 34,99 32,74 30,12 25,35

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

67,39 12,40 40,99 26,77 31,71 20,75 33,84 11,75

—

—

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

MONITOR RYNKU LEKÓ W

Największy spadek (o 8,94%) nastąpił w 2010 roku. W 2016 roku w aptekach zostały sprzedane środki wspomagające rzucenie palenia o wartości 108,59 mln zł, a to niemal czterokrotnie więcej niż na początku badanego okresu. Dane te są zgodne z liczbą palaczy w Polsce, która systematycznie spada. Średniomiesięczna wartość sprzedaży wyliczona na podstawie kilkunastu ostatnich lat wskazuje, że na środki wspoma-

gające rzucenie palenia pacjenci wydają najwięcej w okresie zimowym, a zwłaszcza w styczniu (8,88 mln zł). Tego typu asortyment cieszy się najmniejszym zainteresowaniem w okresie od maja do listopada, kiedy to średniomiesięczna wartość oscyluje pomiędzy 6,04 mln zł, a 6,27 mln zł.

Liczba sprzedanych opakowań środków antynikotynowych kształtowała się bardzo podobnie jak wartość.

W przypadku tej zmiennej, lata 2002 – 2010 były okresem wzrostu (od 5,12% w 2010 roku do 41,18% w roku 2008).

W roku 2010 liczba sprzedanych opakowań była największa (2,30 mln opakowań). W minionym roku (2016) sprzedało się 2,23 mln opakowań środków antynikotynowych, a to 12,71% więcej niż w roku poprzednim.

Wykres średniej ceny za pojedyncze opakowanie produktu wspomagają-

Tab. 1. Roczne zestawienie sprzedaży środków antynikotynowych w aptekach w latach 2002–2016 oraz prognoza na lata 2017–2018

Wartość sprzedaży (zł)

Rok

Liczba sprzedanych opakowań

Średnia cena za pojedyncze opakowanie (zł)

Wartość sprzedaży na jeden produkt (zł)

Liczba sprzedanych opakowań na jeden produkt

Procentowa zmiana wartości w stosunku do roku poprzedniego

Liczba produktów będących w ofercie

Procentowa zmiana liczby w stosunku do roku poprzedniego

2002

28 617 603

546 279

52,39

1 362 743

26 013

21

2003

32 518 109

630 075

51,61

1 354 921

26 253

24

13,63%

15,34%

2004

32 936 391

680 004

48,44

1 266 784

26 154

26

1,29%

7,92%

2005

36 803 257

802 604

45,85

1 226 775

26 753

30

11,74%

18,03%

2006

49 043 084

978 343

50,13

1 401 231

27 953

35

33,26%

21,90%

2007

70 635 040

1 189 024

59,41

1 765 876

29 726

40

44,03%

21,53%

2008

93 260 965

1 678 686

55,56

1 942 937

34 973

48

32,03%

41,18%

2009

117 121 050

2 191 864

53,43

1 859 064

34 791

63

25,58%

30,57%

2010

106 655 597

2 304 128

46,29

1 461 036

31 563

73

-8,94%

5,12%

2011

101 251 542

2 191 120

46,21

1 314 955

28 456

77

-5,07%

-4,90%

2012

97 676 903

2 282 922

42,79

1 375 731

32 154

71

-3,53%

4,19%

2013

106 177 973

2 128 255

49,89

1 516 828

30 404

70

8,70%

-6,77%

2014

107 904 443

2 089 004

51,65

1 541 492

29 843

70

1,63%

-1,84%

2015

104 524 228

1 978 942

52,82

1 583 700

29 984

66

-3,13%

-5,27%

2016

108 592 490

2 230 521

48,68

1 487 568

30 555

73

3,89%

12,71%

2017

110 491 706

2 183 631

50,60

—

—

—

1,75%

-2,10%

2018

112 596 780

2 213 258

50,87

—

—

—

1,91%

1,36%

Rys. 1. Wartość sprzedaży sprzedaży środków antynikotynowych w aptekach w latach 2002–2016 oraz prognoza na lata 2017–2018

» Miesięczna wartość sprzedaży produktów antynikotynowych w 2017 roku kształtuje się na poziomie powyżej 7,5 mln zł.«

*

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7

OSOZ Polska 7/2017

59

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

MONITOR RYNKU LEKÓ W

Rys. 2. Liczba opakowań środków antynikotynowych sprzedanych w aptekach w latach 2002–2016 oraz prognoza na lata 2017–2018

» Sprzedaż ilościowa produktów wspomagąjących rzucenie palenia w latach 2002-2010 systematycznie wzrastała.

Obecnie kształuje się na mniej więcej wyrównanym poziomie.«

*

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7

Rys. 3. Średnia cena za pojedyncze opakowanie środka antynikotynowego w latach 2002–2016 oraz prognoza na lata 2016–2017

» W całym badanym okresie średnia cena za pojedyncze opakowanie produktu antynikotynowego kształtowała się w przedziale od 40 do 60 zł.«

*

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7 *

** *** *7

Rys. 4. Liczba różnych środków antynikotynowych sprzedawanych w aptekach w latach 2002–2016

» Obecnie pacjenci mogą wybierać spośród 73 różnych produktów wspomagających rzucenie palenia.«

*

** *** *7

60

OSOZ Polska 7/2017

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

S tat y s t y k i i p r o g n oz y

MONITOR RYNKU LEKÓ W

Rys. 5. Średnia miesięczna wartość sprzedaży

4UZD[FŎ

-VUZ

.BS[FD

cego rzucenie palenia pokazuje bardzo wyrównany poziom. W badanym okresie średnia cena wahała się pomiędzy 42,79 zł (2012 rok) i 59,41 zł (2007 rok).

Naprzemiennie spadała (od –13,37% w 2010 roku do –0,17% w 2011 roku) i znów wzrastała (od 2,25% w 2015 roku do 18,51% w 2007 roku). W 2002 roku wynosiła 52,39 zł, a w minionym roku była równa 48,68 zł (spadek w całym okresie o 7,07%). Jednym z powodów jest na pewno zaostrzenie się sytuacji konkurencyjnej.

Oferta rynku środków antynikotynowych jest uboga i charakteryzuje się niewielką rotacją produktów. W 2002 roku na półkach aptecznych dostępnych było 21 różnych produktów tego typu asortymentu. W 2016 roku było to ponad trzykrotnie więcej, a dokładnie 73 pozycje asortymentowe. Najwięcej nowości pojawiło się w 2009 roku (zaledwie 15), a najwięcej marek zostało wycofanych w roku 2012 (6 marek). W pozostałych latach wprowadzano od 2 do 10 opakowań rocznie, a w roku 2013 i 2015 z półek aptecznych zniknęły kolejno 1 i 4 produkty.

Od 2010 roku ilość i wartość sprzedaży środków antynikotynowych raz po raz spadały i wzrastały. Rok 2015 był okresem spadku sprzedaży (w porównaniu do roku poprzedniego). W 2016 roku sprzedaż znowu wzrosła. Natomiast średnia cena w ostatnich dwóch latach kształtowała się odwrotnie – w roku 2015 wzro-

,XJFDJFŎ

.BK

$[FSXJFD

-JQJFD

4JFSQJFŎ

sła, a w 2016 – spadła. Jak będzie wyglądał ten rynek w najbliższych latach?

8S[FTJFŎ

1BŘE[JFSOJL

-JTUPQBE

(SVE[JFŎ

Trendy przyszłości Zgodnie z prognozami wyliczonymi na 2017 i 2018 rok przez ekspertów OSOZ, wartość sprzedaży produktów wspomagających rzucenie palenia wyniesie kolejno 110,49 mln zł oraz 112,60 mln zł.

To oznacza niewielki wzrost, kolejno o 1,74% i 1,91%.

Nieco inaczej będzie kształtowała się liczba sprzedaży. W 2017 roku sprzedaż środków antynikotynowych w aptekach wyniesie 2,18 mln opakowań, w roku 2018 będzie to 2,21 mln opakowań. Tak więc w pierwszym roku prognoz nastąpi spadek o 2,10%, a w kolejnym roku wzrost o 1,36%. Średnia cena sprzedaży za pojedyncze opakowanie analizowanej grupy produktów w 2017 i 2018 roku będzie wzrastać w porównaniu do roku poprzedniego kolejno o 3,93% i 0,54%. W 2017 roku wyniesie 50,60 zł, a rok później 50,87 zł.

palenia wymaga motywacji i dyscypliny ze strony pacjenta. W walce z nałogiem pomocna może okazać się tzw. nikotynowa terapia zastępcza w postaci leków, drażetek, gum, czy plastrów dostępnych w aptekach bez recepty, po które pacjenci sięgają coraz częściej. Asortyment środków antynikotynowych dostępnych w aptekach jest niewielki. Na początku badanego okresu liczył ok. 20 różnych produktów. 15 lat później jest już niemal czterokrotnie wyższy, ale to nadal niewiele spoglądając na inne apteczne kategorie sprzedażowe. Średnia cena za pojedyncze opakowanie w całym okresie analiz utrzymuje wyrównany poziom ok. 50 zł.

Warto zauważyć, że popyt na omawiane środki kształtuje otoczenie prawne. W 2010 roku weszła w życie zaostrzona ustawa antynikotynowa. W przeciągu zaledwie jednego roku milion Polaków rzuciło palenie. Z kolei popyt w skali roku osiąga maksimum w styczniu, co niewątpliwie ma związek z postanowieniami noworocznymi. 

Podsumowanie Rynek produktów wspomagających rzucenie palenia stanowi niewielki procent całego rynku aptecznego. Jednak dane statystyczne pokazują, że w przeciągu ostatnich 15 lat wzrósł on aż czterokrotnie, zarówno pod względem ilości jak i wartości sprzedaży. Według obliczonych prognoz, wartość sprzedaży w najbliższych latach nadal będzie się pięła w górę. Rzucenie

Metodologia prognoz Do obliczenia prognoz wykorzystano metodę najmniejszych kwadratów z zastosowaniem wahań multiplikatywnych. Jednocześnie założono, że w przyszłości nie wystąpią żadne wahania przypadkowe mogące w znaczący sposób wpłynąć na sprzedaż. Przez wahania przypadkowe należy rozumieć wszystkie te elementy, które nie występowały w sposób powtarzalny historycznie, a które mogą mieć istotny wpływ na kształt sprzedaży rynku.

OSOZ Polska 7/2017

61

s y s t e m y i s p r z ę t

NOWOŚCI SPRZĘTOWE

Backup, czyli kopia zapasowa Dane medyczne, jako informacje szczególnie wrażliwe, wymagają wysokich standardów ochrony i zabezpieczenia przed utratą. Wykonywanie kopii zapasowej powinno być standardową procedurą w każdym gabinecie lekarskim, przychodni i szpitalu.

Grafika: Xopero

Wyzwanie Dziś standardem staje się gromadzenie i wymiana informacji w formie elektronicznej. Dotyczy to nie tylko dokumentacji medycznej, ale i administracyjnej. Wszystkie dane z systemów IT trafiają na dysk lub dedykowany serwer. Awaria, wirus, uszkodzenie nośników pamięci mogą unieruchomić pracę każdej organizacji. W ochronie zdrowia – ze względu na realizację procesów związanych ze zdrowiem i życiem pacjenta – taka sytuacja jest niedopuszczalna. Należy być przygotowanym na każdy wariant. Również taki, gdy oryginalna baza danych zostanie uszkodzona i jedynym wyjściem na szybki powrót do normalnego trybu pracy z systemem informatycznym będzie skorzystanie z backupu.

Rozwiązanie Systematyczna archiwizacja danych to jedno. Z kolei backup (kopia bezpieczeństwa, kopia zapasowa) jest zapisem, który ma pomóc w odtworzeniu oryginalnych danych w przypadku ich uszkodzenia lub utraty. Aby w sytuacji krytycznej powrócić do stanu bazy danych sprzed awarii, backup musi być wykonywany regularnie oraz archiwizowany w bezpiecznym miejscu, przykładowo w technologii chmury. Najlepiej sięgnąć do automatycznych narzędzi tworzenia kopii zapasowych dedykowanych placówkom ochrony zdrowia.

Przykład Xopero QNAP Appliance i Xopero Backup&Restore to rozwiązania lokalne pozwalające na zabezpieczenie danych z serwerów (w tym baz danych, poczty, serwerów fizycznych i wirtualnych) oraz endpointów (komputerów desktop i notebooków).

Z kolei Xopero Cloud to zaawansowane rozwiązanie do backupu online, pozwalające na zabezpieczenie nielimitowanej ilości obiektów, użytkowników i urządzeń: komputerów, baz danych czy serwerów fizycznych i wirtualnych.

Natychmiast po instalacji można zacząć wykonywanie kopii bezpieczeństwa, monitorować i weryfikować ich poprawność, zarządzać procesami backupu. W ten sposób chronione będzie całe środowisko IT placówki ochrony zdrowia – od pojedynczych laptopów i tabletów, po serwery, bazy danych, pocztę itd.

W przypadku Xopero QNAP Appliance, narzędzie backupu oparto na dyskach sieciowych marki QNAP, zaś Xopero Backup & Restore pozwala na stworzenie serwera backupu na dowolnym urządzeniu z systemem Windows albo Windows Server (od wersji 2008R2). Producent oprogramowania dla medycyny i farmacji KAMSOFT S.A. posiada w swojej ofercie dedykowane rozwiązania dla podmiotów rynku medycznego: gabinetów lekarskich, przychodni, szpitali, centrów medycznych o bardziej lub mniej rozbudowanej infrastrukturze informatycznej.

Oferowane rozwiązania zostały wybrane przez ekspertów firmy KAMSOFT S.A.

62

OSOZ Polska 7/2017

s y s t e m y i s p r z Ä™ t

Pełny i zawsze aktualny spis leków i środków farmaceutycznych dostępnych na rynku farmaceutycznym w Polsce. Wiarygodne źródło informacji oraz jedna z podstawowych baz w aptecznych i medycznych systemach IT. S.A.

KAMSOFT

1000MI02.01

KS-BLOZ

]ŕĽ&#x2022;Ń´moroŃ´vh- -Â&#x152;- ;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; b ŕĄ&#x2020;uo7hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; 1_uomÂ&#x2039; ,7uoÂ&#x2030;b- Ĺ? ,Ĺ&#x2018; 7ov|-u1Â&#x152;- Â&#x2020;rouÂ&#x152;.7hoÂ&#x2030;-mÂ&#x2039;1_ġ vhŃ´-vÂ&#x2039;ChoÂ&#x2030;-mÂ&#x2039;1_ b -h|Â&#x2020;-Ń´mÂ&#x2039;1_ bm=oul-1fb o Ń´;h-1_ b ŕŚ&#x2039;uo7h-1_ o1_uomÂ&#x2039; Â&#x152;7uoÂ&#x2030;b- 7ov|<rmÂ&#x2039;1_ m- roŃ´vhbl uÂ&#x2039;mhÂ&#x2020; =-ul-1;Â&#x2020;|Â&#x2039;1Â&#x152;mÂ&#x2039;lÄş -Â&#x152;- , Â&#x2030;vrol-]- ru-1< vÂ&#x2039;v|;lŕĽ&#x2022;Â&#x2030; bm=oul-|Â&#x2039;1Â&#x152;mÂ&#x2039;1_ ruÂ&#x152;;Â&#x152;m-1Â&#x152;omÂ&#x2039;1_ 7Ń´- l;7Â&#x2039;1Â&#x2039;mÂ&#x2039; b =-ul-1fbġ v|-moÂ&#x2030;b.1 mb;o7Â&#x152;oÂ&#x2030;m. rolo1 Â&#x2030; ou7Â&#x2039;m-1fb b vruÂ&#x152;;7-৾Â&#x2039; Ń´;hŕĽ&#x2022;Â&#x2030; b ruo7Â&#x2020;h|ŕĽ&#x2022;Â&#x2030; Ń´;1Â&#x152;mb1Â&#x152;Â&#x2039;1_Äş

OSOZ Polska 7/2017

FARMACJA

BAZA LEKĂ&#x201C;W , Ă?52'.Â&#x201C;: 2&+521< ='52:,$

Zeskanuj kod, aby uzyskaÄ&#x2021; wiÄ&#x2122;cej informacji

63

| 83

s y s t e m y i s p r z ฤ t

KS-BLOZ

BAZA LEKร W , ร 52'.ย : 2&+521< ='52:,$

,112:$&<-1( 52=:,ร =$1,$ -ย - , f;v| holrัด;hvoย ย l ย 0bou;l bm=oul-1fb o ัด;h-1_ฤน ,-u;f;v|uoย -mย 1_ m- |;uย |oubย l oัดvhb orย vย 1ย omย 1_ 7o o0uo|ย m- ro7v|-ย b; ruย ;rbvเฅ ย & orย vย 1ย omย 1_ 7o o0uo|ย ย ruo1;7ย uย ; blrou|ย uเฅ ย moัด;]j;]o b;ย -u;f;v|uoย -mย 1_ ัด;1ย vruoย -7ย omย 1_ ย u-l-1_ blrou|ย 7o1;ัดoย ;]o

NR. KAT. 8120PI02.00

&rouย .7hoย -mย ย 0bเฅ u 7-mย 1_ o ัด;h-1_

h|ย -ัดbย -1f- 7-mย 1_ ย |uย 0b; 1b.]jย l

ัด-v|ย 1ย m- 0ย 7oย - lo7ย joย -

ย |ol-|ย ย -1f- ย ย lb-mย 7-mย 1_

m|;u-h1f; ล roย ย -ัด- m- vย ย 0hb; ย ย vย ย h-mb; bm|;u-h1fb rolb<7ย ย vย 0v|-m1f-lb -h|ย ย mย lb ย -ย -u|ย lb ย ัด;h-1_ฤบ เก u;7mb; ;mย ล ย -ย b;u- เฆ u;7mb; 1;mย ruo7ย h|เฅ ย ล ย ro7ย b-j;l m- ย of;ย เฅ 7ย |ย -ล ฤท ย ย ย vhbย -m; ย r|;1ย m;]o -mhย -mย 1_ฤบ ;7ย hoย -mย f;v| 7ัด- -r|;hฤท _ย u|oย mb =-ul-1;ย |ย 1ย mย 1_ ou-ย rัด-1เฅ ย ;h l;7ย 1ย mย 1_ฤบ $u;m7ย ล ย -ย b;u- ย ย hu;vย b 7-m; o |u;m7-1_ 1;m 7ัด- ัด;hเฅ ย ฤท h|เฅ u; rovb-7-f. ย 0-ย b; เฆ u;7mb; 1;mย hu-foย ;ฤบ ;7ย hoย -mย f;v| 7ัด- -r|;h b rัด-1เฅ ย ;h l;7ย 1ย mย 1_ฤบ

,-ย b;u- uเฅ ย mb;เงต bm=oul-1f; o เฆ uo7h-1_ vroเงตย ย 1ย ย 1_ vr;1f-ัดm;]o ruย ;ย m-1ย ;mb- เงตย ย b;mboย ;]oฤท ย ย uo0-1_ l;7ย 1ย mย 1_ฤท vย rัด;l;m|-1_ 7b;|ย ฤท hovl;|ย h-1_ ou-ย bmmย 1_ ruo7ย h|-1_ฤบ

rbvย ล ย ย b;u- bm=oul-1f; ย ย -hu;vย ฤน vhj-7ฤท 7ย b-j-mb;ฤท ย -v|ovoย -mb;ฤท ruย ;1bย ย vh-ย -mb- 7o v|ovoย -mb- ou-ย 7ย b-j-mb- mb;roเงต.7-m;ฤท 7-ย hoย -mb;ฤท ย ย -]bฤบ o7ย j f;v| 7;7ย hoย -mย 7ัด- -r|;h bm|;um;|oย ย 1_ฤบ

-m; 7o 0-ย ย ย ruoย -7ย -m; v. m- ro7v|-ย b; lฤบbmฤบ 7;1ย ย fb ย &! b ัดย 0 ,ฤท - |-hเงต; ย 0;ย roเฆ u;7mb1_ ย ]jovย ;เฅ ruo7ย 1;m|เฅ ย ฤท blrou|;uเฅ ย b 7ย v|uย 0ย |ouเฅ ย ruo7ย h|เฅ ย ัด;1ย mb1ย ย 1_ฤบ m=oul-1f; ย -ย -u|; ย 0-ย b; v. -h|ย -ัดbย oย -m; m- 0b;เงต.1oฤท v|ovoย mb; 7o ย lb;mb-f.1ย 1_ vb< ruย ;rbvเฅ ย 7o|ฤบ 7ย v|uย 0ย 1fb ruo7ย h|เฅ ย ัด;1ย mb1ย ย 1_ b 1ย <v|o|ัดbย oเฆ 1b rof-ย b-mb- vb< m- uย mhย moย ย 1_ ย ย uo0เฅ ย ฤบ

.25=<ร &, :'52ร (1,$

35=(:$*$ 6<67(08

jย mm; ]uol-7ย ;mb; bm=oul-1fb o ruo7ย h|-1_ ัด;1ย mb1ย ย 1_ m- uย mhย

-ย - , ย 0ย 7oย -m- f;v| ย lo7ย jเฅ ย ฤน

uย ;h-ย ย ย -mb; uเฅ เงตm;]o uo7ย -fย vru-ย oย 7-เฅ b ย ;v|-ย b;เฅ

o7v|-ย oย ย ล ย -ย b;u- ro7v|-ย oย ; bm=oul-1f; o ruo7ย h|-1_ ัด;1ย mb1ย ย 1_ฤท f-h m-ย ย - _-m7ัดoย - b lb<7ย ย m-uo7oย -ฤท 7-ย h-ฤท rov|-เฃ ฤท or-hoย -mb;ฤท ro7lbo| o7roย b;7ย b-ัดmย b|rฤบ o7ย j -h|ย -ัดbย oย -mย f;v| u-ย m- 7o0<ฤบ

-|ย 1_lb-v|oย - -h|ย -ัดbย -1f- 7-mย 1_ ย -เงตmย 1_ 7ัด- 7ย v|uย 0ย 1fb ruo7ย h|เฅ ย ัด;1ย mb1ย ย 1_ ย oัดv1; ย |ol-|ย 1ย m- ย ย lb-m- bm=oul-1fb rolb<7ย ย ย vย ย v|hblb ro7lbo|-lb 7ย b-j-f.1ย lb ย o1_uomb; ย 7uoย b-

84 |

E-mail: bloz@kamsoft.pl | Tel.: +48 32 209 07 05

20160125_KATALOG_PRODUKTร W_GOTOWY.indd 84

64

OSOZ Polska 7/2017

1000MI02.01

7rj-|moเฆ 1b ล o0;flย f; bm=oul-1f; o 1;mb; b ัดblb1b; ou-ย ho7ย b; 7o|ย 1ย .1ย l ruo7ย h|ย ฤบ o7ย j -h|ย -ัดbย oย -mย f;v| u-ย m- 7o0< ou-ย ro h-เงต7;f ย lb-mb; ย ย ย h-ย -1_ ัด;hเฅ ย u;=ย m7oย -mย 1_ฤบ ,m-f7ย f; ย -v|ovoย -mb; ruย ย ou7ย m-1fb b vruย ;7-เงตย ัด;hเฅ ย ฤท f-h uเฅ ย mb;เงต 7o uoย ัดb1ย ;เฅ ย ,ฤบ

08.08.2017 08:29:56

s y s t e m y i s p r z Ä&#x2122; t

NarzÄ&#x2122;dzie komunikacji pacjenta z placĂłwkÄ&#x2026; medycznÄ&#x2026;. Serwis umoĹźliwia m.in. wyszukiwanie przychodni i lekarzy, internetowe umĂłwienie wizyty, dostÄ&#x2122;p do wynikĂłw badaĹ&#x201E; laboratoryjnych, otrzymywanie powiadomieĹ&#x201E; SMS S.A. np. o dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;ci wynikĂłw on-line.

KAMSOFT

1000MI02.01

OSOZ-MED

m|;um;|oÂ&#x2030;; v;uÂ&#x2030;bvÂ&#x2039; l;7Â&#x2039;1Â&#x152;m; 7ov|<rm; Â&#x2030; u-l-1_ |Â&#x2030;-u|;]o "Â&#x2039;v|;lÂ&#x2020; 1_uomÂ&#x2039; ,7uoÂ&#x2030;b- roÂ&#x152;Â&#x2030;-Ń´-f. r-1f;m|ol Â&#x2030; Â&#x2030;Â&#x2039;]o7mÂ&#x2039; vrovŕĽ&#x2022;0 houÂ&#x152;Â&#x2039;v|-ŕŁ&#x20AC; Â&#x152; Â&#x2020;vjÂ&#x2020;] rŃ´-1ŕĽ&#x2022;Â&#x2030;;h l;7Â&#x2039;1Â&#x152;mÂ&#x2039;1_Äş -1f;m| l- lo৾ѴbÂ&#x2030;oŕŚ&#x2039;ŕŁ&#x20AC; j-|Â&#x2030;;]o Â&#x2030;Â&#x2039;vÂ&#x152;Â&#x2020;h-mb- Ń´;h-uÂ&#x152;- 1Â&#x152;Â&#x2039; ruÂ&#x152;Â&#x2039;1_o7mbġ Â&#x152;-u;Â&#x152;;uÂ&#x2030;oÂ&#x2030;-mb- omĹ&#x160;Ń´bm; Â&#x2030;bÂ&#x152;Â&#x2039;|Â&#x2039; Ń´;h-uvhb;f 1Â&#x152;Â&#x2039; vru-Â&#x2030;7Â&#x152;;mb; omĹ&#x160;Ń´bm; bm=oul-1fb o 7ov|<rmoŕŚ&#x2039;1b Â&#x2030;Â&#x2039;mbhŕĽ&#x2022;Â&#x2030; 0-7-ŕĽ&#x2030; Ń´-0ou-|ouÂ&#x2039;fmÂ&#x2039;1_Äş

OSOZ Polska 7/2017

PACJENT

SERWISY MEDYCZNE DLA PACJENTA

Zeskanuj kod, aby uzyskaÄ&#x2021; wiÄ&#x2122;cej informacji

65

| 13

s y s t e m y i s p r z ฤ t

OSOZ-MED

SERWISY MEDYCZNE DLA PACJENTA

NR. KAT. 8320PI04.22

"ย ย 0hb 7ov|<r do informacji

Rejestracja internetowa do lekarza

ov|<r 7o ย ย mbhเฅ ย 0-7-เฅ omล ัดbm;

Powiadomienia " " b ;ล l-bัด

,112:$&<-1( 52=:,ร =$1,$

.25=<ร &, :'52ร (1,$

";uย bvย l;7ย 1ย m; ย vrb;u-f. r-1f;m|- ย 1o7ย b;mm;f |uov1; o ย 7uoย b; ย -r;ย mb-f.1 ย ย ]o7m; houย ย v|-mb; ย moย o1ย ;vmย 1_ฤท ;ัด;h|uomb1ย mย 1_ =oul o0vjย ]b ย rัด-ล 1เฅ ย h-1_ orb;hb ย 7uoย o|m;f ย vrเฅ jru-1ย f.1ย 1_ ย u-l-1_ |ย -u|;]o "ย v|;lย 1_uomย ,7uoย b-ฤบ

oเงตัดbย oเฆ เฃ vย ย 0hb;]o ย ย vย ย h-mb- rัด-1เฅ ย hb l;7ย 1ย m;f b ัด;h-uย -

,- rolo1. ย ย vย ย hbย -uhb ล 7ย b; vb< ัด;1ย ย เฃ ฤตฤฟ r-1f;m| l- loเงตัดbย oเฆ เฃ vru-ย 7ย ;mb- -h|ย -ัดmย 1_ bm=oul-1fb o rัด-ล 1เฅ ย h-1_ l;7ย 1ย mย 1_ฤท loเงต; roย m-เฃ vr;1f-ัดbv|เฅ ย ฤท h|เฅ uย ย ย mb1_ ruย ย flย f.ฤท vru-ย 7ย bเฃ ]o7ย bmย ruย ย f<เฃ ัด;h-uย -ฤท - |-hเงต; ย ย ]o7mb; ย -u;ย ;uย oย -เฃ omล ัดbm; ย bย ย |< ัด;h-uvh.ฤบ $;ulbm-uย ru-1ย ัด;h-uย - 7ov|<rmย ruย ;ย bm|;um;| f;v| -h|ย -ัดbย oย -mย ย 1ย -vb; uย ;1ย ย ย bv|ย lฤท 1o oย m-1ย -ฤท เงต; bm=oul-1f; o 7ov|<rmย 1_ฤท ย oัดmย 1_ |;ulbm-1_ ย bย ย | v. ย -ย vย ; -h|ย -ัดm;ฤบ !;ย ;uย -1f- ย ย vj-m- ruย ;ย r-1f;m|- f;v| m-|ย 1_lb-v| ย b7o1ย m- m- |;ulbm-uย ย ย rัด-1เฅ ย 1; l;7ย 1ย m;fฤท ]7ย b; loเงต; ย ov|-เฃ o7 u-ย ย ro|ย b;u7ย om- ruย ;ย r;uvom;ัด u;f;v|u-1fbฤบ o|ย b;u7ย ;mb; |;ulbmย u;ย ;uล ย -1fb bm|;um;|oย ;f 1ย ย ruย ย rolmb;mb- o ย 0ัดbเงต-f.1ย l vb< |;ulbmb; ย bย ย |ย r-1f;m| o|uย ย lย f; " "ล ;l ัดย 0 ย - roล เฆ u;7mb1|ย ;l roย b-7olb;เฅ ;ล l-bัดฤบ

)ย ]o7m-ฤท bm|;um;|oย - u;ย ;uย -1f- ย bย ย |ย ัด;h-uvhb;f ย ย ย 0u-m;f rัด-1เฅ ย 1; oเงตัดbย oเฆ เฃ vru-ย 7ย -mb- omล ัดbm; bm=oul-1fb o ย ย mbh-1_ 0-7-เฅ ัด-0ou-|ouย fmย 1_ oย b-7olb;mb- " " b ;ล l-bัด ย rัด-1เฅ ย ;h l;7ย 1ย mย 1_ o ย -u;ย ;uย oย -mย 1_ ย bย ย |-1_ ัด;h-uvhb1_ฤท 7ov|<rmoเฆ 1b ย ย mbhเฅ ย 0-7-เฅ omล ัดbm; ov|<rmoเฆ เฃ ย u-l-1_ m7ย ย b7ย -ัดm;]o om|- ,7uoย o|m;]o ou-ย 7ัด- r-1f;m|เฅ ย 0;ย hom|-

) b7;m|ย 1ย mย vrovเฅ 0 ล " "ล ;l ัดย 0 ;ล l-bัด;l ล r-1f;m| f;v| roย b-7-lb-mย o 7ov|<rmoเฆ 1b ย ย mbhเฅ ย 0-7-เฅ ัด-0ou-ล |ouย fmย 1_ฤบ )1_o7ย .1 m- om|o ,7uoย o|m; ัดย 0 ัดo]ย f.1 vb< ย - rolo1. 7-mย 1_ o|uย ย l-mย 1_ ro71ย -v o77-ย -mb- l-ล |;ub-jย 7o 0-7-เฅ ฤท ย ย ย vhย f; 7ov|<r omล ัดbm; 7o bm=oul-1fbฤบ

PRZEWAGA SYSTEMU -1f;m| l- loเงตัดbย oเฆ เฃ u;ย ;uย -1fb ย bย ย |ย ัด;h-uvhb;f ou-ย vru-ย 7ย ;mb- ย ย mbhเฅ ย 0-7-เฅ ัด-0ou-|ouย fmย 1_ ย 7oย oัดล m;]o lb;fv1- b o h-เงต7;f rouย ;ฤท ruย ;ย ฦ ฦ ]o7ย bmย m- 7o0<ฤบ ) ย ย ]o7mย vrovเฅ 0 b 0;ย ย ย 1_o7ย ;mb- ย 7olย ย ย ย vhย f; 7ov|<r 7o ย -เงตmย 1_ bm=oul-1fb ย ย b.ย -mย 1_ ย ; ย 7uoย b;lฤบ

14 |

E-mail: pomoc@osoz.pl | Tel.: +48 32 609 12 61

20160125_KATALOG_PRODUKTร W_GOTOWY.indd 14

66

OSOZ Polska 7/2017

1000MI02.01

m|;um;|oย - u;f;v|u-1f- ย bย ย |ย ัด;h-uvhb;f ou-ย loเงตัดbย oเฆ เฃ vru-ย 7ย -mb- omล ัดbm; ย ย mbhเฅ ย 0-7-เฅ ัด-0ou-|ouย fmย 1_ 7ov|<rm- f;v| ย u-l-1_ m7ย ย b7ย -ัดm;]o om|o ,7uoล ย o|m;]o ou-ย 7ัด- r-1f;m|เฅ ย 0;ย hom|-ฤบ

08.08.2017 08:31:44

SCi eNCe · i N NovatioN · PoliCieS

World HealtH Summit BerliN, GermaNY oCtoBer 15–17, 2017 3 daYS 200 SPeakerS

Held under the high patronage of

1600 PartiCiPaNtS 80 NatioNS

angela merkel, Chancellor of the Federal republic of Germany

Jean-Claude Juncker, President of the european Commission

www.worldhealthsummit.org

KAMSOFT S.A.

WORLD

OSOZ S.A.

NOWOCZESNE ROZWIĄZANIA

INFORMATYCZNE WSPOMAGAJĄCE LEKARZA, PIELĘGNIARKĘ, APTEKARZA Wpływ zmian prawnych na funkcjonowanie apteki Optymalizacja kosztowa zamówienia Farmacja – lepsza obsługa pacjenta Elektroniczna dokumentacja medyczna w praktyce Usprawnienie procesów w placówkach medycznych Mobilne systemy ochrony zdrowia Systemy wspomagania lekarzy i pielęgniarek, jako ważny element koordynowanej opieki zdrowotnej Systemy informatyczne i pla�orma OSOZ, wspierające koordynowaną opiekę zdrowotną

Ze względu na ograniczoną ilość miejsc, prosimy o wcześniejszą rejestrację.

Organizatorzy:

KAMSOFT

Partnerzy:

KAMSOFT MAZOWSZE Sp. z o.o.

KAMSOFT WARMIA Sp. z o.o.

KAMSOFT PODLASIE Sp. z o.o.

KAMSOFT POMORZE Sp. z o.o.