Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia

nr

8

Sierpień 2015 Dobre strony rynku ochrony zdrowia

www.osoz.pl ISSN 1897-5828, cena 10 zł (zawiera 8% VAT)

sierpień

8 / 2015

OSOZ

Ogólnopolski System Ochron y Zdrowia

topografia

zdrowia

Ministerstwo Zdrowia rozpoczęło prace nad Mapami Potrzeb Zdrowotnych. Jak wpłyną na funkcjonowanie placówek medycznych i kontraktowanie świadczeń?

meneDŻer miesiąca

audyt szpitali

ANNA SZCZERBAK

IT A wyniki leczenia

Dobro pacjenta nie stoi w sprzeczności z dążeniem do zysku.

Eksperci: im wyższy poziom informatyzacji, tym niższe wskaźniki śmiertelności szpitalnej.

rozmowa z katie dain

miliony umierają za wcześnie

www.worldhealthsummit.org

Science · innovation · PolicieS

World HealtH Summit Berlin, germanY octoBer 11–13, 2015 Federal Foreign oFFice | Berlin Held under the high patronage of

angela merkel, chancellor of the Federal republic of germany

3 daYS · 34 SeSSionS · 200 SPeakerS

François Hollande, President of the French republic

Jean-claude Juncker, President of the european commission

Federal Foreign oFFice unterWaSSerStraSSe 10 · 10117 Berlin

NOTA BENE

Karty pod stół

Miały uszczelnić system i przynieść oszczędności rzędu 650 mln zł rocznie.

Tak się jednak nie stanie. Kart ubezpieczenia zdrowotnego nie będzie.

Artur Olesch Redakcja Czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia  redakcja@osoz.pl

Wydawało się, że ciągnąca się 15 lat sprawa kart znajdzie w końcu szczęśliwy finał. Na korzyść przemawiały twarde argumenty: potwierdzanie prawa do świadczeń refundowanych z NFZ, szczelniejsza kontrola nad usługami medycznymi i wystawianiem recept, poprawa standardów ochrony danych wrażliwych, ułatwienie obsługi e-dokumentacji medycznej. Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (KUZ) posiadają mieszkańcy wszystkich państw UE ze składkowym systemem finansowania. Kiedy reforma z 1998 roku zlikwidowała papierowe książeczki zdrowia, w ich miejsce miały pojawić się elektroniczne odpowiedniki. To udało się jedynie na Śląsku, gdzie karty do dziś są przepustką pacjenta podczas rejestracji świadczeń, wydruku recept i skierowań.

W 2011 roku pomysł został wskrzeszony. Do projektu nowelizacji ustawy o systemie ochrony zdrowia wpisano szczegółowe funkcje KUZ: potwierdzenie faktu fizycznej wizyty pacjenta u lekarza, odblokowanie dostępu do danych medycznych na koncie zdrowia, złożenie podpisu pod wnioskiem do sanatorium. Według założeń, odrębne karty miały być wydawane lekarzom, pielęgniarkom i rejestratorkom. Między innymi po to, aby realizację najbardziej wrażliwych elementów wizyty – jak dostęp do danych w elektronicznej kartotece oraz wydruk recepty – zabezpieczyć podwójną autoryzacją przez pacjenta i pracownika medycznego. Pomysł wydawał się logiczną konsekwencją realizowanych na ogromną skalę projektów informatyzacji ochrony zdrowia Polsce. Niespodziewanie, na ostatniej prostej, wykreślono z ustawy wszystkie zapisy dotyczące KUZ, uzasadniając decyzję pracami nad wdrożeniem elektronicznych dowodów osobistych. Wydawać by się mogło, że połączenie KUZ i dowodu osobistego to racjonalne wyjście. Jest jednak jedno „ale”. Zgodnie z planami, pierwsze e-dowody osobiste będą wydawane w 2017 roku. Zakładając, że data ważności dokumentu tożsamości to 10 lat, nowy dokument z funkcją karty ubezpieczenia zdrowotnego otrzymają wszyscy obywatele dopiero w... 2027 roku, czyli za 12 lat. A karty potrzebne są już teraz, ponieważ kończy się realizacja kluczowych projektów informatyzacji ochrony zdrowia, umożliwiających m.in. wystawianie e-recept, e-skierowań, dostęp do elektronicznej dokumentacji medycznej.

Cyfryzacja ochrony zdrowia w Polsce nabrała rozpędu i karta ubezpieczenia jest w tym kontekście kluczowa. To tak, jakby budować dom i zapomnieć o solidnych drzwiach. Zanim wszyscy otrzymamy nowe, elektroniczne dowody tożsamości, trzeba będzie znaleźć rozwiązanie przejściowe, aby zapewnić bezpieczeństwo dostępu do danych.

Eksperyment, który się powiódł Jedynie mieszkańcy województwa śląskiego korzystają z kart chipowych, wprowadzonych 15 lat temu przez regionalną Kasę Chorych. Po umieszczeniu karty w czytniku, następuje odczytanie danych osobowych pacjenta oraz wydruk recept i skierowań. Pomysłu nigdy nie udało się skopiować na inne województwa.

Fiaskiem zakończyły się również dotychczasowe próby połączenia KUZ z dowodem osobistym. Po nowelizacji ustawy o systemie ochrony zdrowia, wydawanie kart miało się rozpocząć przed tegorocznymi wyborami.

sierpień 2015 CZASOPISMO

NAUKA

6 Zdjęcie numeru Kalendarz chorób

8 Rynek zdrowia w pigułce

OGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA

Co się odwlecze, to… czasem uciecze

INNOWACJE

12 Alert epidemiologiczny

8

Prognoza dla alergii, grypy i przeziębienia (październik 2015)

13 Aplikacje medyczne Najnowsze aplikacje zdrowotne na smartfona

14 Nowości i wynalazki Drukarka leków, zegarek i czytnik dla niewidomych, doradca treningowy itd.

16 Laboratorium technologii Moje zdrowie. Moja sprawa

RAPORT

ROZMOWY

18 TOPOGRAFIA ZDROWIA

18

Ministerstwo Zdrowia planuje wprowadzić centralne mapowanie zdrowia m.in., aby lepiej planować potrzeby zdrowotne i precyzyjniej kontraktować świadczenia. Przedstawiamy założenia projektu.

24 Menedżer Miesiąca.

Cel. Pracownicy. Sukces Anna Szczerbak (Ogólnopolskie Stowarzyszenie Szpitali Niepublicznych)

27 Technologie z wartością społeczną Paweł Jarmołkowicz (Harimata)

31 Miliony umierają za wcześnie Katie Dain (The NCD Alliance)

PRAKTYKA

24

35 Infografika Choroby niezakaźne. Globalny zabójca

36 Legislacja Prawa najmłodszych pacjentów

38 Nawigator IT a wyniki leczenia

42 Your Guide to Health in Europe ENGLISH PAGES Integrated Care. Breaking the silos Prevent hepatitis: know the facts

OPINIE

45 Felieton Lepsze z nowego

48 Projekty Innowacyjne zamówienia publiczne

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

45

8

w w w.facebook .pl /I T i Z drow ie

1,04 mld

W Polsce konsumpcja leków przeciwbólowych utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie. Według prognoz OSOZ, wartość ich sprzedaży w aptekach w 2015 roku przekroczy miliard złotych. Łącznie pacjenci kupią 81 882 582 opakowań.

Szczegółowa analiza sprzedaży na str. 62.

3 360



Statystyczną aptekę odwiedziło w lipcu 3360 pacjentów, o 70 osób więcej w stosunku do czerwca.

25,35%



Maleje średnia marża apteczna (o 0.43 pp.), ale całkowity obrót i tak nieznacznie rośnie (o 0,3%).

„W Polsce musimy poprawić standardy komunikacji z chorym.”

Anna Szczerbak (Ogólnopolskie Stowarzyszenie Szpitali Niepublicznych) o potencjalne personelu w ochronie zdrowia.

Rozmowa na str. 24.

62 STATYSTYKI PROGNOZY

50 Monitor zjawisk epidemiologicznych Lipiec 2015 – mapy zdrowotne kraju

54 Struktura dystrybucji leków Rynek farmaceutyczny w lipcu

62 Analiza OSOZ Środki przeciwbólowe

SYSTEMY IT

68 Dla aptekarza Wirtualne Targi Farmaceutyczne. II edycja

70 KS-APTEKA Zintegrowany System Obsługi Apteki

72 KS-SOMED Zintegrowany System Obsługi Przychodni

NA CZASIE

76 Nauka w Polsce Oparzenia słoneczne z dzieciństwa zwiększają ryzyko czerniaka

77 Kalendarz wydarzeń. Raporty on-line 78 Kultura Nowości książkowe

Rada Naukowa OSOZ (kolejność alfabetyczna, stan na sierpień 2015 r., liczba członków Rady: 100 osób) 1. prof. dr hab. n. med. Ryszard Andrzejak, 2. prof. dr hab. Piotr Andziak, 3. dr hab. n. med. Małgorzata Baka-Ostrowska, 4. dr Marek Balicki, 5. dr hab. n. med. Rafał Białynicki-Birula, 6. prof. dr hab. n. med.

Bożena Birkenfeld, 7. prof. dr hab. n. med. Andrzej Bohatyrewicz, 8. dr hab. med. prof. UJ Małgorzata Bulanda, 9. dr n. med. Małgorzata Czyżewska, 10. dr hab. n. med. (prof. PAN) Marek Durlik, 11. lek. med.

Michał Ekkert, 12. dr n. med. Emilia Filipczyk-Cisarż, 13. lek. med. Halina Flisiak-Antonijczuk, 14. prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, 15. prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki, 16. prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzki, 17. prof. nadz. dr hab. Antoni Grzanka, 18. prof. dr hab. Edmund Grześkowiak, 19. dr n. farm. Jerzy Hennig, 20. prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Herman, 21. prof. dr hab. Tomasz Hermanowski, 22. dr med.

Andrzej Horoch, 23. prof. dr hab. n. med. Jacek Imiela, 24. dr n. med. Maria Jagas, 25. prof. dr hab. Jerzy Janecki, 26. prof. dr hab. n. med. Marek Jarema, 27. prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Jarmundowicz, 28. prof. dr hab. Mirosław Jarosz, 29. Urszula Jaworska, 30. mgr Renata Jażdż-Zaleska, 31. prof. dr hab. n. med. Sergiusz Jóźwiak, 32. prof. dr hab. n. med. Piotr Kaliciński, 33. prof. dr hab. Roman Kaliszan, 34. prof. dr hab. n. med. Danuta Karczewicz, 35. prof. dr hab. med. Przemysław Kardas, 36. prof. dr hab. n. med.

Andrzej Kaszuba, 37. prof. dr hab. n. med. Wanda Kawalec, 38. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy E. Kiwerski, 39. prof. dr hab. n. med. Marian Klinger, 40. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy Kołodziej, 41. prof. dr hab. n. med. Jerzy R. Kowalczyk, 42. dr n. med. Robert Kowalczyk, 43. dr n. med. Jacek Kozakiewicz, 44. lek. Ryszard Kozłowski, 45. prof. dr hab. n. med. Leszek Królicki, 46. prof. dr hab. Maciej Krzakowski, 47. prof. dr hab.

Jan Krzek, 48. prof. dr hab., dr h.c. mult. Andrzej Książek, 49. prof. dr hab. Teresa Kulik, 50. prof. dr hab. n. med. Jan Kulpa, 51. prof. dr hab. n. med. Wojciech Kustrzycki, 52. dr hab. (prof. UMK) Krzysztof Kusza, 53. dr n. med. Krzysztof Kuszewski, 54. dr n. med. Aleksandra Lewandowicz-Uszyńska, 55. prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński, 56. prof. dr hab. n. med. Witold Lukas, 57. prof. dr hab. n. med. Romuald Maleszka, 58. prof. dr hab. n. med. Paweł Małdyk, 59. dr n. med. Beata Małecka-Libera, 60. prof. dr hab. Grażyna Mielnik-Niedzielska, 61. prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło, 62. prof. dr hab. n. med. Janusz Moryś, 63. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz, 64. prof. dr hab. n. med. Wojciech Nowak, 65. prof. dr hab. n. med. Krystyna Olczyk, 66. prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, 67. dr hab. n. med. Krystyna Pawlas, 68. prof. dr hab. inż. Grzegorz Pawlicki, 69. prof. dr hab. n. med. Irena Ponikowska, 70. prof. zw. dr hab. n. med. Stanisław Radowicki, 71. dr n. med. Andrzej Rakowski, 72. dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk, 73. prof. dr hab. med. Kazimierz Roszkowski-Śliż, 74. prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, 75. dr hab. n. med. Leszek Sagan, 76. prof. dr hab. Bolesław Samoliński, 77. prof. dr hab. Maria Małgorzata Sąsiadek, 78. dr hab. med. (prof. UJ) Maciej Siedlar, 79. dr hab. n. med. Waldemar Skawiński, 80. lek. Maciej Sokołowski, 81. prof. dr hab. n. med. Jerzy Stelmachów, 82. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek, 83. prof. dr hab. n. med. Jerzy Strużyna, 84. prof. dr hab. n. med. Andrzej Szawłowski, 85. prof. dr hab. n. med. Cezary Szczylik, 86. dr hab. n. med. prof. nadzw. Zbigniew Śliwiński, 87. dr n. med. Jakub Śmiechowicz, 88. prof. dr hab. n. med. Barbara Świątek, 89. dr n. med. Jakub Trnka, 90. prof. dr hab. n. med. Tomasz Trojanowski, 91. prof. dr hab. n. med. Krystyna Walden-Gałuszko, 92. prof. dr hab. Andrzej Wall, 93. prof. dr hab. n. med.

Anna Walecka, 94. prof. dr hab. Marek Wesołowski, 95. dr hab. n. med. Andrzej Wojnar (prof. nadzw.

WSF), 96. dr n. med. Andrzej Wojtyła, 97. prof. dr hab. Jacek Wysocki, 98. prof. dr hab. n. med. Mirosław J. Wysocki, 99. dr hab. n. med. Stanisław Zajączek (prof. nadzw. PUM), 100. prof. dr hab. Marek Ziętek

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

Kalendarz chorób Naukowcy z Columbia University Medical Center w Nowym Jorku dowiedli, że data narodzin może determinować występowanie niektórych dolegliwości zdrowotnych. Takie wnioski sugeruje analiza e-danych medycznych 1 749 400 osób urodzonych pomiędzy 1900 a 2000 rokiem. Sprawdzono m.in. czas narodzin i listę chorób zdiagnozowanych w ciągu całego życia. Dla większej precyzji wyników, pod lupę wzięto tylko te dolegliwości, które wystąpiły u minimum 1000 badanych osób. Wnioski: 55 chorób wykazało wyraźną korelację z miesiącem przyjścia na świat. Najwięcej zależności dotyczyło dzieci urodzonych pomiędzy wrześniem a listopadem. Wśród nich dominowały m.in.: ADHD, infekcje wirusowe, choro-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

nauk a

by układu oddechowego (np. astma). Zimowe dzieci (styczeń-marzec) częściej obciążone były chorobami układu krążenia (w przeciwieństwie do dzieci z jesieni). Urodzeni pomiędzy majem a sierpniem mają powód do radości – dla tego okresu nie znaleziono wyraźnych korelacji. Skąd takie powiązania? Przykład: ostatnie badania sugerują związek chorób serca z niedoborem witaminy D występującym w zimie. Naukowcy podkreślają, aby ostrożnie interpretować wyniki – na rozwój określonych chorób ma wpływ wiele niepoznanych jeszcze czynników.

Zdjęcie: Dr. Nick Tatonetti/Columbia University Medical Center

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

nauk a

Foto: designed by freepik.com

rynek ZDROWIA W PIGUŁCE

Co się odwlecze, to… czasem uciecze MZ poinformowało, że znów odroczy w czasie obligatoryjne polisy od zdarzeń medycznych dla szpitali.

Posłowie PO złożyli projekt przesuwający termin dostosowania szpitalnej infrastruktury. Opóźnienia nabrały m.in. zapowiadane zmiany w pakiecie onkologicznym – sierpniowe zapowiedzi ministra Mariana Zembali były tożsame z tym, co już w kwietniu obiecywał załatwić w kilka tygodni Bartosz Arłukowicz.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

Aleksandra Kurowska

Trwa „road show” ministra po kolejnych placówkach medycznych w ramach cyklu” Polaków zdrowia portret własny”, a przy okazji padają kolejne obietnice inwestycji w pediatrię, geriatrię, dziecięcą stomatologię itp. Z kolei na spotkaniu w Naczelnej Izbie Lekarskiej zapowiedziano, że powołany przez Zembalę zespół zdiagnozował, co w pakiecie działa źle i niedługo przedstawi konkretne rozwiązania. Obejmą m.in. udogodnienia w wystawianiu karty diagnostyki i leczenia onkologicznego, otwierającą pacjentom szybką ścieżkę diagnozowania i leczenia nowotworów bez limitów przy finansowaniu przez NFZ. Zembala zapowiedział usunięcie lub zmianę niektórych zapisów, m.in. że onkolog może wydać tzw. „zieloną kartę” dopiero

nauk a

po uzyskaniu wyników badania histopatologicznego. Ponadto rozszerzona zostanie lista rozpoznań objętych leczeniem bezlimitowym o niektóre choroby krwi i centralnego układu nerwowego, korzystniejsze ma być finansowanie kosztownych badań diagnostycznych, takich jak PET czy rezonans magnetyczny. Szkopuł w tym, że tą samą diagnozę i propozycje zmian w pakiecie w kwietniu przedstawił Bartosz Arłukowicz i pakiet w tym zakresie miał być poprawiony w kilka tygodni. Zembala postanowił zacząć wszystko od nowa. Różnice widać natomiast w podejściu do typów placówek. Arłukowicz zapowiadał, że uruchomi dodatkowe kontraktowania, także dla nowych oddziałów i szpitali. Część oddziałów NFZ poczyniło nawet pewne kroki. Nowy minister w tej, jak i zresztą i kilku innych kwestiach, stawia na największe podmioty, resortowe. – Dzisiaj polska onkologia spoczywa na 18 ośrodkach i musimy zobaczyć, na ile potrzeby tych 18 ośrodków są zaspokojone. To jest pierwsze pytanie. Upewnijmy się, że w tej kompleksowej opiece onkologicznej, która jest, działa 18 podmiotów i mają zapłacone wykonania, nadwykonania, funkcjonują, pacjent ma poczucie bezpieczeństwa – mówił Zembala.

Z gorących tematów warto też wspomnieć o narastającym napięciu na linii MZ – Porozumienie Zielonogórskie. Po tym, jak to ostatnie poinformowało, że rozważa wypowiedzenie umów z NFZ z powodu braku spełnienia obietnic składanych jeszcze przez Arłukowicza. Chodzi m.in. o nowelę ustawy o świadczeniach zdrowotnych, o działalności gospodarczej oraz o cmentarzach i chowaniu zmarłych, mającej skutkować stworzeniem instytucji koronera.

Finanse Minister Zembala ogłosił, że szpitale staną przed koniecznością wykupienia polis ubezpieczeniowych od zdarzeń medycznych dopiero w 2017 r., czyli rok później niż zakładano. Termin przekładany jest od 2012 r. Powodem są bardzo drogie polisy na niekonkurencyjnym rynku oraz fakt, że przy zamrożonej wycenie, szpitalom nikt tych kosztów nie chce zrekompensować. Obecnie polisy ma tylko kilka placówek w Polsce.

MZ ogłosiło konkurs na realizację programów rozwojowych dla uczelni medycznych. Wartość projektu to 282 mln zł. Na pilotażowe tworzenie i funkcjonowanie dziennych domów opieki medycz-

» Szpitale będą zobowiązane wykupić polisy od zdarzeń medycznych dopiero w 2017 roku.« nej dla osób niesamodzielnych przeznaczono 40 mln zł. Celem jest przetestowanie standardu dziennego domu opieki medycznej i przygotowanie podmiotów leczniczych do świadczenia nowej usługi medycznej oraz jej wycena.

Na razie Prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji uruchomił postępowanie mające wyłonić placówki, które dostarczą danych do wyceny świadczeń z zakresu leczenia szpitalnego, szpitalnych oddziałów ratunkowych, teleradioterapii paliatywnej.

Grupa posłów PO chce po raz kolejny wydłużyć okres przejściowy na zrealizowanie przez szpitale obowiązku dostosowania do wyższych standardów swojej infrastruktury, np. zapewnienie odstępów między łóżkami chorych czy doposażenia sal operacyjnych. Placówki medyczne miałyby na to czas do 31 grudnia 2017 r.

Kwestia podwyżek dla pielęgniarek w sierpniu nadal budziła wiele wątpliwości – począwszy od kwoty po zgodność propozycji MZ chociażby z Konstytucją oraz efekt wdrożenia wybiórczych zmian w wynagrodzeniach dla struktur płac na poziomie placówek. Związki zawodowe zrzeszające diagnostów laboratoryjnych, fizjoterapeutów, masażystów, ratowników medycznych, techników elektroradiologii, radioterapii oraz medycyny nuklearnej zapowiedziały na 28 września manifestację w Warszawie w tej sprawie.

System Opublikowany wykaz oddziałów szpitalnych pierwszego wyboru dla zespołów ratownictwa medycznego oraz udzielania świadczeń zdrowotnych pacjentom w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego ma być zdaniem MZ remedium na

WYNAGRODZENIE BRUTTO KADR MEDYCZNYCH – MARZEC 2015*

ORDYNATOR, ZASTĘPCA ORDYNATORA

11 342 zł

LEKARZ / II STOPIEŃ SPECJALIZACJI

8 015 zł

LEKARZ / I STOPIEŃ SPECJALIZACJI

6 786 zł

LEKARZ BEZ SPECJALIZACJI

5 228 zł

SPECJALISTKI PIELĘGNIARKI I POŁOŻNE

3 878 zł

STARSZE PIELĘGNIARKI I POŁOŻNE

3 783 zł

POZOSTAŁE PIELĘGNIARKI I POŁOŻNE

3 183 zł

FIZJOTERAPEUCI BEZ WYŻSZEGO WYKSZT.

2 590 zł

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

nauk a

» Warszawski Sąd Okręgowy: portal nie musi usuwać z Internetu niewygodnej dla lekarza opinii.« odsyłanie pacjentów od placówki do placówki i długie oczekiwanie na pomoc.

Odchodząc z urzędu, prof. Irena Lipowicz, kończąca kadencję rzecznika praw obywatelskich, udzieliła ciekawego wywiadu dla Gazety Wyborczej, w którym stwierdziła to, co wiadomo, ale o czym nie mówi się i nie pisze publicznie. Ustawa antylobbingowa jest w Polsce martwa. Rządy się zmieniają, a w ministerstwie często siedzi ten sam, słabo opłacany urzędnik, który trzyma w ręku rozporządzenie warte setki milionów złotych. Ministrowie niekiedy stają się marionetkami w rękach swoich podwładnych – oceniła prof. Lipowicz. Zwróciła uwagę, że w Polsce oficjalnie jest tylko 30 organizacji lobbingowych, a w Brukseli są ich tysiące.

Wieści z rynku Wśród szpitali publicznych, samorządowych i uniwersyteckich spółek widać falę zapowiedzi fuzji oraz wdrażanych już w życie projektów. Nigdy nie było ich tak wiele. Łączą się m.in. szpitale podległe ŚUM, marszałkom woj. pomorskiego, wielkopolskiego. To nie tylko efekt poszukiwania oszczędności, ale też zabezpieczanie się przed nowym kontraktowaniem. Im placówka większa, tym lepszą ma pozycję negocjacyjną, a na dodatek z roku na rok Fundusz coraz większy nacisk kładzie na kompleksowość usług.

Fuzje i przejęcia nadal prowadzone są też w sektorze prywatnym. Grupa Lux Med, za zgodą UOKiK, przejęła 80 proc. udziałów w onkologicznym Magodencie, posiadającym kontrakt z NFZ. Politykę NFZ i nowego ministra wobec mniejszych placówek onkologicznych przetestować postanowiło Międzynarodowe Centrum Onkologii Affidea w Otwocku, które od 2 lat z własnych funduszy pokrywa koszty radioterapii ok. 2 tys. chorych rocznie. Lecznica zapowiedziała, że kolejnych osób nie przyj-

10

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

mie i potem zrealizowała te zapowiedzi.

Ale urzędnicy nie ugięli się.

Za to PCZ S.A. zostanie prawdopodobnie zlikwidowane. Sąd uznał, że to lepsza opcja niż proponowana przez spółkę upadłość z możliwością zawarcia układu.

Przejęcia widać też w farmie. Grupa Maspex Wadowice, jeden z największych Europie Środkowo-Wschodniej producent spożywczy, wystąpiła do UOKiK o zgodę na zakup 44 proc. udziałów w spółce Sequoia. Maspex od 2003 r. posiada już spółkę Polski Lek. Bioton, który przez ostatnie lata był nie lada zmartwieniem dla akcjonariuszy, jest teraz w centrum zainteresowania – dwa chińskie fundusze walczą o akcje polskiego producenta insuliny, w ciągu roku podwoiły one swoją wartość.

BRL Center-Polska (Grupa Penta Investments) czeka na zgodę na przejęcie kontroli nad Apteką pod Lwem, Apteką Marzeń, MX Holding, Farmako oraz Helios Farmacja.

Bardzo ciekawe są zapowiedzi wejścia na polską giełdę i rynek amerykańskiej spółki, która dzięki temu chce korzystać z unijnych funduszy na badania.

Polska spółka GLE, zależna od amerykańskiej firmy biotechnologicznej GLG Pharma, ogłosiła w tym celu plan transakcji odwrotnego przejęcia notowanej na NewConnect spółki M10. – W najbliższej przyszłości planujemy aplikować o dofinansowanie z UE na badania i rozwój oraz przeprowadzenie badań klinicznych w Polsce. Wierzymy, że dostęp do kapitału oraz sprzyjające warunki rynkowe i ekonomiczne w Polsce pozwolą nam znacznie przyśpieszyć prowadzenie poszczególnych etapów badań klinicznych i komercjalizację technologii w Polsce i całej Europie – powiedział Hector Gomez, prezes zarządu GLG Pharma. Spółka rozwija m.in. spersonalizowane celowane terapie onkologiczne.

Legislacja Dawno żaden z kluczowych projektów ustaw nie przeszedł chyba takiej rewolucji jak nowela ustawy o zmianie ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia oraz niektórych innych ustaw.

Na ostatniej prostej MZ wysłało do Kancelarii Premiera prośbę, by wykreślić zapisy zapowiadanych od lat kart pacjenta oraz kart pracowników medycznych i administracyjnych. Pozostawiono jedynie płatne lub niepraktyczne rozwiązania.

Projekt trafił do Sejmu, ale tam zorientowano się, że rewolucja była zbyt duża

w stosunku do projektu, jaki konsultowano m.in. z partnerami społecznymi. Zaplanowano kolejne konsultacje i zwrócono uwagę, że z powodu braku kluczowych rozporządzeń, projekt nie nadaje się jeszcze do rozpatrzenia. To dopiero początek kłopotów, bo zastosowanie profilu zaufanego ePUAP spowodować może paraliż służby zdrowia, a płatnego certyfikatu kwalifikowanego – bunt pracowników medycznych. Pominięto też kwestię oszczędności, jakie miały być efektem weryfikacji świadczeń przez pacjentów i eliminacji w ten sposób nadużyć. Czas nagli, przepisy i ich efekty są nam potrzebne m.in., by rozliczyć unijne fundusze. MZ nie wie jeszcze, czy karty jednak dopisze w przyszłości, czy ulegnie MSW i zaczeka na elektroniczne dowody osobiste, podczepiając do nich kwestie medyczne. Ustawa o zdrowiu publicznym też nie przechodzi tak gładko, jak planowano. W Sejmie opozycja wytknęła jej m.in. znaczne różnice między założeniami, a ostateczną wersją projektu oraz ekspresowe, niemerytoryczne prace w podkomisji sejmowej.

Przeszedł za to projekt przenoszący finansowanie szczepień z budżetu państwa do NFZ. Ma umożliwić poszerzenie listy bezpłatnych szczepień. Ale NIL zwraca uwagę, że uszczupli to wydatki na świadczenia medyczne oraz w kolejnej dziedzinie zrzuci odpowiedzialności państwa za zdrowie publiczne.

Farmacja MZ na sejmowej komisji zdrowia podsumowało skutki ustawy refundacyjnej.

Większość mediów, a nawet część ekspertów, potraktowało to jako spełnienie przez MZ ustawowego obowiązku. Nic bardziej mylnego. Dokument z podsumowaniem musi przyjąć rząd i przedstawić na posiedzeniu plenarnym, co pewnie stanie się dopiero we wrześniu lub w październiku. Podsumowanie podczas komisji było tylko kolejną rozgrzewką na prośbę posłów. Ustawa zawiera zapis, że podsumowanie musi odbyć się w Sejmie po dwóch latach obowiązywania przepisów. Weszły one w życie w 2012 r.

Ograniczenia wywozu leków wdrożono już w życie, a kolejne zmiany zapowiedziano w zakresie homeopatii. GIF systematycznie uzupełnia wykaz sprzeciwów wywozu wydanych hurtowniom.

W połowie sierpnia było ich ok. 500.

Leki, których chęć wywozu zgłaszały hurtownie, to m.in. Neulasta, Madopar, Fraxiparine, Kreon, Viscare i Clexane.

nauk a

Gdy jedne leki MZ chroni, innych nie zamierza dalej uwiarygadniać i wspomagać. Resort zapowiedział, że produkty homeopatyczne mające kategorię leków Rp, nie będą mogły jej ponownie uzyskiwać. Wnioskowała o to NIL.

Ciekawy wyrok Warszawski sąd okręgowy stwierdził, że portal nie musi usuwać z Internetu niewygodnej dla lekarki opinii, ponieważ „lekarz, jak sędzia, jest osobą publiczną i musi liczyć się z tym, że jego działalność będzie oceniana”. Lekarka ginekolog z południa Polski żądała wykasowania krytykującego ją wpisu ze ZnanyLekarz.pl. Wyrok mógłby być inny, gdyby lekarka pozwała autorkę wpisu (portal musiałby przekazać jej dane).

Personalia W sierpniu odbyła się inauguracja prezydentury Andrzeja Dudy. W Kancelarii stanowiska objęły osoby związane z PiS – Małgorzata Sadurska została szefową kancelarii, a Adam Kwiatkowski szefem gabinetu. Maciej Łopiński został szefem zespołu doradców, będzie także odpowiadać za Narodową Radę Rozwoju, której powołanie zapowiedział prezydent. Wojciech Kolarski, jako podsekretarz, odpowiadać ma m.in. za dialog społeczny.

Zmiany nastąpiły też w MZ. Wiceminister zdrowia Anna Łukasik, która złożyła w czerwcu rezygnację, w sierpniu wróciła do resortu na to samo stanowisko. MZ ogłosiło też konkurs na stano-

wisko Dyrektora Generalnego resortu.

Poprzedni, oskarżany o mobbing i zawieszony w obowiązkach, decyzją ministra Zembali ma być przesunięty do GIF. Chyba, że pod falą krytyki MZ się ugnie.

Resort szuka także zastępcy Głównego Inspektora Sanitarnego, a na stanowisko Inspektora powołany został ostatnio Marek Posobkiewicz, który przez ostatnie lata pełnił obowiązki szefa GIS. Rezygnację złożył Marek Wójcik, wiceminister w resorcie administracji i cyfryzacji, odpowiedzialny za politykę samorządową. Wójcik to jeden z najlepszych ekspertów od ochrony zdrowia w Polsce, więc ta zmiana może wyjść placówkom medycznym, organom założycielskim a także dziennikarzom potrzebującym rzutkich komentatorów „na zdrowie”.

Na listach wyborczych lekarze zawojowali wiele dobrych pozycji. Po zmianach dokonanych przez Ewę Kopacz, część z nich awansowała nawet wyżej niż szefowie PO w regionie. Sama Kopacz będzie jedynką w stolicy. Minister Zdrowia prof. Marian Zembala z tym samym numerem wystartuje do Sejmu, a nie do Senatu, w Katowicach. We Wrocławiu jedynką będzie prof. Alicja Chybicka, a w Bydgoszczy – Zbigniew Pawłowicz, szef zespołu ekspertów MZ pracujących nad zmianami pakietu onkologicznego. Awansował m.in. posełlekarz Marek Hok. Premier przesunęła go na pierwsze miejsce kosztem szefa regionu zachodniopomorskiego PO. Wiceminister zdrowia Beata Małecka-Libe-

ra dostała pierwsze miejsce w Sosnowcu, a wiceminister Sławomir Neumann, lider pomorskiej PO, spadł na drugie miejsce w Gdańsku. Arłukowicz, mimo afery taśmowej, dostał szansę startu, ale premier przesunęła go na szczecińskiej liście z pierwszej na ostatnią pozycję.

Senator Helena Hatka, która próbowała zablokować rządową ustawę o in vitro, odchodzi z PO. Rozważa start do Senatu, jako kandydatka niezależna, ale są też spekulacje, że wystartuje z PiS. Do wielkiej polityki wrócić chce prof.

Wojciech Maksymowicz, neurochirurg i były minister zdrowia w rządzie Jerzego Buzka. Wystartuje do Senatu z własnego komitetu wyborczego z województwa warmińsko-mazurskiego, ale uzyskał poparcie PSL. Przed samymi wyborami czeka nas jeszcze sporo przetasowań i niespodzianek. Szkoda, że ważne kwestie będą rozstrzygane w tak gorącym czasie – nie będzie to służyć merytoryce. A jak wiadomo, projekty, które nie zdążą zostać przyjęte, poza wyjątkami (np. inicjatywami obywateli), trafią do kosza.  Aleksandra Kurowska, dziennikarka od ponad 11 lat zajmująca się tematyką medyczną oraz finansową. Współpracuje m.in. z redakcją Służby Zdrowia oraz z Instytutem Zdrowia i Demokracji (IZID). Pracowała w dziale ekonomicznym Życia Warszawy, Gazecie Giełdy „Parkiet”, Rzeczpospolitej oraz Dzienniku Gazecie Prawnej. Absolwentka Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych UW.

WYNAGRODZENIE KADR MEDYCZNYCH (wyniki ankiety dotyczącej wysokości wynagrodzeń z tytułu umowy o pracę) marzec 2013 r.

Grupa zawodowa

marzec 2014 r.

marzec 2015 r.

Zasadnicze brutto

Wynagrodzenie łączne brutto*

Zasadnicze brutto

Wynagrodzenie łączne brutto*

Zasadnicze brutto

Wynagrodzenie łączne brutto*

Ordynator, zastępca ordynatora

4 867

10 710

5 103

11 267

5 127

11 342

Lekarz z II stopniem specjalizacji

4 179

7 675

4 342

7 919

4 355

8 015

Lekarz z I stopniem specjalizacji

3 639

6 632

3 648

6 710

3 762

6 786

Lekarz bez specjalizacji

3 177

5 368

3 247

5 457

3 231

5 228

Specjalistki pielęgniarki i położne

2 437

3 647

2 607

3 889

2 563

3 878

Starsze pielęgniarki i położne

2 181

3 276

2 546

3 793

2 373

3 783

Pozostałe pielęgniarki i położne

2 095

2 924

2 119

2 971

2 121

3 183

Fizjoterapeuci – osoby nieposiadające wyższego wykształcenia

2 089

2 540

2 153

2 602

2 153

2 590

* zasadnicze wraz z dodatkami i wynagrodzeniem za dyżury Badanie prowadzone w podmiotach leczniczych posiadających w swej strukturze łóżka szpitalne. Dane przekazywane są przez dyrektorów tych podmiotów. Źródło: Ministerstwo Zdrowia.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

11

I nn o w a c j e

ALERT EPIDEMIOLOGICZNY (październik 2015) ALERGIA POZIOM NASILENIA ALERGII

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

88%

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

PROGNOZA KOSZTÓW ALERGII (październik)

TREND W STOSUNKU DO września

Dolnośląskie

2 133

Kujawsko-pomorskie

1 460

Łódzkie

1 479

Lubelskie

1 736

Lubuskie

1 809

Małopolskie

1 577

Mazowieckie

2 246

Opolskie

1 446

Podkarpackie

1 994

Podlaskie

1 544

Pomorskie

1 823

Śląskie

1 753

Świętokrzyskie

1 428

Warmińsko-mazurskie

1 085

Wielkopolskie

1 646

Zachodniopomorskie

1 760

               

PROGNOZA KOSZTÓW GRYPY I PRZEZIĘBIENIA (październik)

TREND W STOSUNKU DO września

Dolnośląskie

4 487

Kujawsko-pomorskie

3 520

Łódzkie

3 333

Lubelskie

3 934

Lubuskie

3 751

Małopolskie

3 871

Mazowieckie

4 843

Opolskie

2 986

Podkarpackie

3 512

Podlaskie

4 301

Pomorskie

3 952

Śląskie

3 450

Świętokrzyskie

2 681

Warmińsko-mazurskie

3 107

Wielkopolskie

3 661

Zachodniopomorskie

3 719

               

WOJEWÓDZTWO

GRYPA I PRZEZIĘBIENIE POZIOM NASILENIA GRYPY I PRZEZIĘBIENIA

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

12

99%

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

WOJEWÓDZTWO

I nn o w a c j e

aplikacje 1.

2.

6.

3.

5.

4.

 Play.Care

 mySugr

 MoodKit

Ocenia się, że tylko u 25% dzieci autystycznych choroba wykrywana jest na etapie umożliwiających podjęcie skutecznego leczenia. W diagnozie pierwszych symptomów ma pomóc innowacyjna aplikacja opracowana przez polski startup – Harimata. Podczas 15-minutowej sesji gier i zabaw aplikacja monitoruje czynności oraz ruchy dziecka. Na tej podstawie generowany jest obiektywny raport i diagnoza o sprawdzalności na poziomie 90%. Narzędzie wykorzystuje elementy psychologii zachowań, sztucznej inteligencji i wiedzy medycznej.

Jedna z najpopularniejszych aplikacji dla diabetyków wykonana w nietuzinkowy, zabawny sposób. Przejrzysty interfejs pozwala notować pomiary poziomu glukozy we krwi oraz prowadzić dziennik spożywanych posiłków. W ten sposób diabetycy mają możliwość obserwacji zmian w dokonywanych pomiarach oraz korelowania ich z dietą. Oprócz tego można m.in. dołączać zdjęcia posiłków, przeglądać zestawienia wyników, podejmować ciekawe wyzwania. Narzędzie sprawdza się w monitoringu zarówno cukrzycy typu 1 jak i typu 2.

Teoria psychologii w formie aplikacji, pozwalająca zmienić standardy myślenia i poczuć się lepiej w codziennym życiu.

Wiele problemów to kwestia nastawienia i złych nawyków, które są modyfikowalne. Odpłatność za aplikację zobowiązuje – użytkownik ma do dyspozycji ponad 200 poprawiających nastrój aktywności, opcję integracji z kalendarzem, test myśli i samopoczucia psychicznego, dziennik obserwacji, Narzędzie zatwierdzone przez Narodowy System Zdrowia w Anglii, jako „godne zaufania” i „bezpieczne dla pacjenta.

iOS | ENG 11,99 €

iOS | Android | ENG Bezpłatna

iOS | ENG 4,99 €

 Smart Patient

 Angry Birds

 Monthly Cycles

Aplikacja przypominająca o konieczności zażycia leku i dziennik zdrowia w jednym.

Zaprojektowana przy współpracy z lekarzami i pacjentami, pozwala lepiej nadzorować terapię i jej podstępy, a przez to współpracować z lekarzem w procesie leczenia. Ciekawostką jest np. lista zadań terapeutycznych do wykonania czy zbiorczy raport danych w PDF.

Mało kto spodziewałby się zaliczenia tej popularnej gry do kategorii aplikacji zdrowotnych. Według ostatnich doniesień naukowych, absorbująca i angażująca zabawa może być elementem terapii w stanach lękowych oraz depresji. Lekka forma rozrywki z pozytywnym kontekstem.

Aplikacja dla pań – kalendarz cykli miesiączkowych, okresów menstruacyjnych i owulacyjnych. Czytelna forma terminarza pozwala na bieżąco obserwować kolejne okresy i w ten sposób zyskać większą świadomość zachodzących w organizmie zmian.

iOS | ENG/DE Bezpłatna

iOS | Android | ENG Bezpłatna w wersji podstawowej

iOS | Android | ENG/FR/DE Bezpłatna w wersji podstawowej

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

13

I nn o w a c j e

NOWOŚCI I WYNALAZKI

TRENINGOWY

DORADCA Kolejny tracker fitness, choć – jak zapewniają producenci – wyjątkowy. Moov stawia na precyzję dzięki technologii trzywymiarowego pomiaru i analizy każdego ruchu. Na podstawie zgromadzonych danych radzi, jak osiągać lepsze wyniki i uchronić się przed kontuzjami. Aplikacja zawiera 5 dyscyplin sportowych oraz 12 programów z ponad 200 stopniami trudności. Wskazówki i porady wydawane są na bieżąco poprzez system poleceń głosowych i wizualnych. Cena: ok. 60 USD.

TECHNOLOGIA W

KRZEŚLE Moda na to, aby wszystkie elementy wyposażenia domu były inteligentne, nie ustaje. Teraz czas na meble. Duńska firma Zami Life wprowadza specjalne, ergonomiczne krzesła kontrolujące prawidłowe ułożenie ciała podczas siedzenia. Mebel – za pośrednictwem dołączonej aplikacji – przypomni o konieczności zrobienia sobie przerwy, zasugeruje odpowiednie ćwiczenia, przypomni, gdy ułożenie ciała będzie niewłaściwe.

Dodatkową zaletą jest estetyczny i minimalistyczny design.

Cena: ok. 259 USD.

ZEGAREK I CZYTNIK DLA

NIEWIDOMYCH Według WHO, 285 milionów ludzi na świecie żyje z upośledzeniem wzroku, 39 milionów z nich jest niewidomych. Zmagają się z codziennymi problemami, mają ograniczony dostęp do wiedzy (jedynie 1% książek zostało przetłumaczonych na braill’a). Życie niewidomych chce ułatwić koreański start-up dots. Inteligentny zegarek, zintegrowany ze smartfonem, przekaże m.in. wiadomości w języku braill’a, aktualną godzinę, wskazówki z nawigacji, informacje z mediów społecznościowych, pełniąc jednocześnie funkcję czytnika tekstu.

Cena: ok. 300 USD.

14

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

I nn o w a c j e

ODDECH TO

RELAKS Spire – niewielkich rozmiarów klips przypinany do paska, monitorujący oddech i poziom stresu. Z pomocą aplikacji użytkownik otrzymuje szereg wskazówek, co należy zrobić, aby unormować oddech oraz uspokoić się. To również sposób na większą świadomość odnośnie sytuacji stresogennych i lepsze panowanie nad emocjami w ciągu dnia.

DRUKARNIA

LEKÓW Amerykańska organizacja kontrolująca rynek żywności i leków (U.S. Food and Drug Administration) zaakceptowała z początkiem sierpnia pierwszą drukarkę 3D do produkcji leków na receptę. Chodzi dokładnie o Spritam, tabletkę na różne odmiany epilepsji u dzieci i dorosłych.

Eksperci uważają, że to przyszłość farmacji – leki będzie można przygotowywać np. w aptece, zgodnie z recepturą opracowaną przez firmę farmaceutyczną i indywidualnymi potrzebami pacjenta (wielkość dawki, ilość itd.).

SPRYTNY

KUBEK Vessyl to naszpikowany technologią kubek, który rozpoznaje, co i ile pijesz, wyświetlając odpowiednie nazwy na zewnętrznej powierzchni. Pomoże kontrolować prawidłowy stopień nawodnienia, ilość spożywanych w płynach kalorii i cukru. Zadba, aby nie pić zbyt dużo kawy; podpowie, jak optymalnie nawadniać organizm przed snem.

Źródła i zdjęcia: Dots, Moov, Zami, Zami Life, Spire, Aprecia Pharmaceuticals, Vessyl

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

15

I nn o w a c j e

LABORATORIUM TECHNOLOGII

Moje zdrowie. Moja sprawa Im bardziej dbasz o zdrowie, tym mniejszą składkę ubezpieczenia zdrowotnego płacisz – dzięki nowym technologiom większe zaangażowanie pacjenta będzie sprawiedliwie premiowane.

Zdrowie jest podstawowym prawem człowieka, a każdy system ochrony zdrowia – niezależnie od konstrukcji opartej na finansowaniu budżetowym czy środkach prywatnych – stara się konsekwentnie realizować tak określony postulat. Nikt nie ma wątpliwości, że nie powinno być reglamentowane, nie może zależeć od statusu ekonomicznego czy społecznego, pochodzenia, poglądów itd. W czasach, gdy koszty ochrony zdrowia lawinowo rosną, a obowiązkowa składka zdrowotna w coraz mniejszym stopniu gwarantuje świadczenia wszystkim na takim samym poziomie, coraz więcej ubezpieczycieli stawia inną tezę: zdrowie jest prawem każdego człowieka, ale również i obowiązkiem. To punkt wyjścia do dyskusji o wprowadzeniu zróżnicowanych stawek ubezpieczenia zdrowotnego, zależnych MONTH od zaangażowania w dbanie o kondycję fizyczną. Logiczne z pozoru rozwiązanie budzi wiele kontrowersji.

Całkiem niedawno media obiegła informacja, że jeden z ubezpieczycieli planuje montować w samochodach specjalne urządzenia monitorujące, czy kierowca przestrzega dozwolonej prędkości. Premią za bezpieczne, zgodne z przepisami prowadzenie samochodu miałaby być niższa kwota ubezpieczenia.

Przeciwnicy argumentowali, że jest to wkroczenie w osobistą sferę każdego człowieka. Zwolennicy pytali, dlaczego osoby jeżdżące bezpiecznie muszą partycypować w kosztach, które generują piraci drogowi. Trudno nie zgodzić się z taką argumentacją. Zresztą nie jest to żadna rewolucja – ubezpieczenia już od dawna różnicują wysokość składki. W przypadku polis komunikacyjnych uwzględniany jest bezwypadkowy okres, miejsce zamieszkania oraz wiek kierowcy, przy ubezpieczeniu budynków liczą się wykorzystane materiały oraz zainstalowane systemy antypożarowe.

24

16

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

Temat zdrowia jest o wiele wrażliwszy. Przez lata system przyzwyczaił nas, że niezależnie od tego, jak bardzo staramy się zdrowie niszczyć, zawsze możemy liczyć na pełny zwrot czasami bardzo wysokich kosztów leczenia. Skrajnym przykładem są nałogowi palacze, którzy nawet po skomplikowanych operacjach raka płuc, chemioterapii, wielomiesięcznym pobycie w szpitalu nie rzucają nałogu, prowokując nawrót choroby. Pojawia się klasyczny dylemat etyczny: czy w warunkach ograniczonych środków priorytetowe jest leczenie osób umyślnie wyrządzających sobie szkodę na zdrowiu, czy naprawdę potrzebujących (np. skomplikowane operacje dzieci itd.). Sprawiedliwa odpowiedź: leczymy zawsze wszystkich, ale – skoro to konieczne – z inną partycypacją w kosztach. Pierwszym problemem jest określenie, co i w jakim stopniu wpływa na nasze zdrowie. Wiemy już, że w większości, bo w 60%, zdrowie zależy od nas samych (styl życia, odżywanie), w 10% od czynników genetycznych, 20–25% od środowiska życia, 10–20% od terapii medycznych. Dość oczywiste są czynniki ryzyka: palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, brak aktywności fizycznej, niezdrowa dieta. Nie do końca wiemy, jak – w przypadku każdego indywidualnego pacjenta – przekłada się to na konkretne schorzenia, tym bardziej w korelacji z czynnikami genetycznymi i środowiskowymi, na które wpływu nie mamy.

Zbyt wysoka waga ciała nie zawsze jest wynikiem nieprawidłowej diety i niełatwo ją zmienić z pomocą własnej woli. Ostatnio opublikowane wyniki 9-letnich badań na grupie 176 000 otyłych osób pokazują, że 98,3% mężczyzn i 97,8% kobiet nie udało się nigdy wrócić do prawidłowej wagi ciała. Wniosek może być taki, że otyłość jest chorobą, którą trudno zatrzymać.

Nawet jeżeli precyzyjnie określimy korelacje zdrowotne, poja-

I nn o w a c j e

Ceny trackerów zdrowia w kilka lat spadły o kilkadziesiąt procent. Dziś proste urządzenie tego typu można kupić za 20 dolarów. Nic dziwnego, że ubezpieczyciele medyczni są coraz bardziej zainteresowani ich wykorzystaniem do promowania aktywności fizycznej i premiowania ją niższą składką. Zasada jest prosta: im więcej się ruszasz, tym mniej płacisz. Cena urządzeń jest na tyle niska, że firmy prywatne mogą je nawet przekazywać za darmo w ramach specjalnie przygotowanych pakietów ubezpieczenia. Tym, którzy sport uprawiają na co dzień, bez specjalnej motywacji z zewnątrz, pomysł się podoba. Oznacza jedno – oszczędność i sprawiedliwość składki:

Zdjęcia: designed by freepik.com

wia się inne pytanie: jak mierzyć, co jemy, czy nie nadużywamy alkoholu, ile papierosów wypalamy dziennie? Wymagałoby to dość precyzyjnych systemów monitoringu organizmu, którymi na razie nie dysponujemy i na które społeczeństwo na pewno by się nie zgodziło.

Podobnych pytań jest więcej. Jest jednak dziedzina, która z jednej strony wprost przekłada się na zdrowie, determinuje rozwój najgroźniejszych chorób cywilizacyjnych (cukrzyca, choroby układu krążenia), a którą już teraz precyzyjnie mierzymy. Mowa o aktywności fizycznej. W tym obszarze różnicowanie składek zdrowotnych jest kwestią kilku kolejnych lat.

MONTH

24

Poza nielicznymi wyjątkami, ruch i sport są indywidualnym i wolnym wyborem każdego z nas. Dla jednych to naturalna część życia, którą wpoili rodzice, inni muszę się do niej przekonać, polubić, nauczyć, a czasami – zmusić. Kolejne badania naukowe prowadzone na dużych grupach populacji pokazują, że w zasadzie każda aktywność fizyczna ma pozytywny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne. Nie ma tutaj żadnych wątpliwości. Czynniki genetyczne nie grają żadnej roli w tym, czy zamiast wieczornego serialu wybierzemy spacer albo rower. Aktywność fizyczna nie jest towarem ekskluzywnym, zarezerwowanym dla określonej grupy osób o wyższym statusie społecznym (co już nie jest tak oczywiste w przypadku np. zdrowego odżywiania się). Więcej ruchu to prosta zmiana, którą może wprowadzić każdy i trudno doszukiwać się tutaj jakiekolwiek kontrowersji.

Aktywność fizyczna jest też w pełni mierzalna dzięki upowszechnieniu technologii: od najprostszych aplikacji dostępnych za darmo w smartfonach i nie wymagających dodatkowych urządzeń, do bardziej zaawansowanych tzw. trackerów zdrowia albo inteligentnych zegarków. Rewolucja rozpoczęła się wraz z upowszechnieniem smartfonów. Proste aplikacje z kategorii fitness pozwalają monitorować przebyty dystans albo liczbę kroków.

Entuzjazm i potrzeby użytkowników szybko zauważył rynek, wprowadzając nową generację urządzeń czyli trackery fitness.

Niewielkich rozmiarów opaska zbiera skrupulatnie dane na temat aktywności sportowych. Wyniki przesyłane są bezprzewodowo do smartfona, gdzie można je analizować, porównywać i wyznaczać nowe cele. O krok dalej idą inteligentne zegarki z wbudowanymi sensorami, uważane za kolejny etap rozwoju technologicznego smarfonów. Zainteresowanie nimi przeliczane jest w tym roku na kilkadziesiąt milionów sztuk sprzedaży.

„dbając o zdrowie, rzadziej korzystam z usług medycznych, ubezpieczyciel ponosi mniejsze koszty. Dlaczego nie miałbym w związku z tym płacić mniejszego ubezpieczenia?”. Wśród oponentów są tacy, którzy widzą zagrożenie w przekraczaniu granicy prywatnego życia. Nie brakuje osób zaniepokojonych o bezpieczeństwo danych, co jest poważnym zagadnieniem.

W pełnych emocji argumentach nie można się powoływać na dyskryminację: zdrowie pozostaje prywatną sprawą każdego z nas, dostępność do usług medycznych jest taka sama dla aktywnych fizycznie i nieaktywnych fizycznie. Zdrowo żyjąc, przejmujemy po części obowiązki ubezpieczyciela i powinniśmy być za to nagradzani. Pozytywnym efektem ubocznym dyskusyjnego rozwiązania może okazać się przełamanie tradycyjnego myślenia o ochronie zdrowia i zmiana świadomości pacjentów. W obecnych modelach pacjent nie jest premiowany za własne zaangażowanie. Dyferencjacja składki zdrowotnej mogłaby się stać poważnym argumentem i czynnikiem motywacyjnym. Właśnie tak należy traktować omawiane zmiany – jako premiowanie zdrowych zachowań, a nie karanie tych, którzy preferują siedzący tryb życia.

Czas powoli oswajać się z nowymi zasadami funkcjonowania systemu ochrony zdrowia. Choć dla jednych uzależnienie wysokości składki zdrowotnej od aktywności fizycznej może być kontrowersyjne, upowszechnienie takiego modelu ubezpieczenia – w obecnych warunkach systemu zdrowia – jest kwestią czasu. Będzie stopniowo ewoluować w stronę monitorowania kolejnych czynników, jak dieta czy niezdrowe nawyki. Nie jest to fanaberia systemu ubezpieczeń ani mroczna wizja totalitarnego systemu nadzoru, lecz odpowiedź na rosnące koszty leczenia i pewnego rodzaju dotychczasową niesprawiedliwość. 

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

17

WORLD MAP INFOGRAPHIC R a p o rt Lorem ipsum ad his scripta blandit partiendo, eum fastidii accumsan euripidis in, eum liber hendrerit an. Qui ut wisi vocibus suscipiantur, quo dicit ridens inciderint id. Quo mundi lobortis reformidans eu, legimus senserit definiebas an eos.

Foto: designed by freepik.com

Topografia zdrowia Mapy potrzeb zdrowotnych już w pierwszej edycji mają mieć duży wpływ na kontraktowanie świadczeń i możliwość pozyskania pieniędzy z UE. Pod koniec sierpnia ich projekt nadal był nieznany i niektórzy twierdzą, że do wyborów parlamentarnych się nie pojawi. Największe wyzwania przy mapach to słabe źródła danych, co może zaważyć na ich wiarygodności oraz wartości informacyjnej.

Mapy potrzeb zdrowotnych to narzędzie, które może ułatwić życie m.in. publicznemu płatnikowi, Ministerstwu Zdrowia, organom założycielskim i inwestorom. Ci ostatni od lat mówią o tym, że dla swoich inwestycji chcieliby mieć np. promesy kontraktów z NFZ. Mapy mają być podstawą bieżącej i przyszłej polityki zakupu świadczeń. Pokażą, jakie działania należy

18

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

przedsięwziąć teraz i w przyszłości, np. w związku ze strukturą demograficzną.

Każda inwestycja szpitalna na kwotę powyżej 3 mln zł w okresie 2 lat, a dla specjalistycznych usług ambulatoryjnych – powyżej 2 mln zł (także w okresie 2 lat), jeśli w przyszłości ma się wiązać z publicznym finansowaniem świadczeń, ma być oceniana przez wojewodę pod kątem

celowości, w oparciu o mapy. Według planów Ministerstwa Zdrowia, pozytywna ocena będzie oznaczać dodatkowe punkty w kontraktowaniu (wspominano o pięciu) lub ewentualnie na odwrót – ujemne w stosunku do innych placówek, gdy oceny nie było lub była ona negatywna, a o kontrakt wystąpiono. Czy to się uda? Zobaczymy. UOKiK karał już w przeszłości NFZ za punktowanie ciągłości świadczeń, ciekawe jak podejdzie do sprawy różnic w punktowaniu tym razem.

Trzy różne spojrzenia Mapy będą różne, bo różne mają cele. To – jak przyznaje MZ – powoduje sporo nieporozumień. Mapy potrzeb onkologicznych i kardiologicznych, które MZ

R a p o rt

przygotowuje w ramach osobnych projektów finansowanych z UE, mają być krojone pod potrzeby ubezpieczonych – tak, by zagwarantować lepszy poziom świadczeń. Obejmują one m.in. budowę drzew decyzyjnych dla obydwu grup chorób, mają też wyznaczyć standardy terapeutyczne. Część z nich, np. dla raka piersi, pokazano na spotkaniu z mediami w czerwcu. Konferencja podsumowująca te projekty jest zaplanowana na koniec listopada.

Takie wybiórcze podejście – osobne mapy dla dwóch schorzeń – powoduje, że podobne chcieliby mieć także lekarze innych specjalności i pacjenci, przykładowo mapy potrzeb w cukrzycy, psychiatrii itp. I trudno się im dziwić.

Drugi typ map – ustawowe. Dzięki nim, w dużym uproszczeniu, wojewoda ma godzić popyt na świadczenia z podażą. Te same mapy dla UE będą miały kluczową rolę w uruchamianiu funduszy na inwestycje. A więc regulują podaż, stymulując funduszami np. na budowę nowych oddziałów czy zakup sprzętu. Ważne w tym przypadku są m.in.: liczba łóżek w szpitalu oraz w regionie, poziom ich wykorzystania i prognozy zmian.

Krótko mówiąc – czy dana inwestycja jest potrzebna i ma szanse na „zwrot”.

Mapy mają zawierać analizę demograficzną i epidemiologiczną, stanu i wykorzystania zasobów oraz prognozy potrzeb zdrowotnych.

Obiektywna, kompleksowa ocena Celem map potrzeb zdrowotnych jest obiektywne określenie sytuacji demograficznej i zdrowotnej społeczności, w odniesieniu do dostępnych zasobów i infrastruktury ochrony zdrowia oraz wskazanie obszarów wymagających działań ze strony państwa.

Jak jednak stworzyć rzetelne mapy, gdy bardzo wielu informacji brakuje? MZ próbuje je ściągać z dostępnych źródeł: od NIZP-PZH, GUS, NFZ, ZUS, z różnych rejestrów, od samych podmiotów leczniczych, samorządów. Nawet Krajowy Rejestr Nowotworów okazał się mało miarodajny, np. w przypadku raka piersi ponad jedna piąta nowych zachorowań nie ma informacji o stadium choroby.

W Polsce opracowywano już regionalne mapy potrzeb, ale według różnej metodologii, na różną skalę i zwykle niewiele z nich wynikało. MZ postanowi-

» Największym problemem przy tworzeniu map zdrowotnych jest brak rzetelnych źródeł danych.« ło sięgnąć po doświadczenia z zagranicy – w przypadku kardiologicznych i onkologicznych – głównie z Australii, ale też Szkocji. Temat trzeba będzie szeroko skonsultować.

Projektów wciąż nie ma. MZ oficjalnie twierdzi, że terminów dotrzyma. Ale uczestnicy spotkania z szefem MZ, jakie odbyło się pod koniec sierpnia w BCC twierdzą, że Zembala mówił o półrocznym opóźnieniu. Pierwsze trzyletnie mapy potrzeb zdrowotnych sporządza MZ i będą odnosić się tylko do leczenia szpitalnego. Powinny być opublikowane do 1 kwietnia 2016 r. (mapy obejmujące

DYNAMIKA ZMIAN % PKB, INFLACJI, WYNAGRODZEŃ ORAZ KOSZTÓW ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH NFZ PKB w cenach bieżących – wg GUS i MF* 14,0%

Inflacja – wg GUS i MF*

13,1% 12,3%

Wynagrodzenie brutto w GN, dane GUS i MF* 12,0%

Koszty świadczeń zdrowotnych NFZ

10,0%

8,6%

8,0%

9,2%

9,7%

10,2%

9,4% 7,7%

5,3% 4,5% 3,8% 3,6%

4,1%

2,9%

2,0%

1,4%

10,4%

6,5%

6,0% 4,0%

11,4%

8,7% 7,4%

6,7%

11,0%

1,8%

2,1%

4,9%

2,6%

5,4%

5,9%

6,5%

7,1%

7.7%

3,1%

3,3%

3,3%

3,2%

3,5%

2012

2013

2014

2015 plan

2016 projekt planu

0,0% 2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Dane: Rada Ministrów – założenie do projektu budżetu państwa na rok 2016 (czerwiec 2015).

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

19

R a p o rt

ZMIANA STRUKTURY PODZIAŁU ŚRODKÓW NA ŚWIADCZENIA POMIĘDZY OW NFZ W LATACH 2011–2016 Oddział wojewódzki NFZ

Rok 2011 plan z 13.08.2010 r.

Rok 2012 plan z 16.08.2011 r.

Rok 2013 plan z 14.08.2012 r.

Rok 2014 plan z 14.08.2013 r.

Rok 2015 plan z 31.07.2014 r.

Rok 2016 projekt planu finansowego

struktura w % 2

3

4

5

6

7

Dolnośląski

1

7,588%

7,634%

7,626%

7,626%

7,517%

7,497%

Kujawsko-Pomorski

5,371%

5,464%

5,464%

5,464%

5,414%

5,378%

Lubelski

5,651%

5,696%

5,678%

5,678%

5,697%

5,650%

Lubuski

2,584%

2,636%

2,657%

2,657%

2,606%

2,599%

Łódzki

6,852%

6,875%

6,818%

6,818%

6,872%

6,842%

Małopolski

8,332%

8,460%

8,485%

8,485%

8,544%

8,565%

Mazowiecki

14,857%

14,045%

14,064%

14,064%

14,310%

14,514%

Opolski

2,539%

2,533%

2,526%

2,526%

2,456%

2,434%

Podkarpacki

5,224%

5,315%

5,326%

5,326%

5,309%

5,295%

Podlaski

3,063%

3,075%

3,070%

3,070%

3,054%

3,042%

Pomorski

5,720%

5,760%

5,799%

5,799%

5,720%

5,768%

12,128%

12,162%

12,148%

12,148%

12,219%

12,212%

Świętokrzyski

3,405%

3,429%

3,411%

3,411%

3,407%

3,363%

Warmińsko-Mazurski

3,545%

3,590%

3,605%

3,605%

3,548%

3,525%

Śląski

Wielkopolski

8,723%

8,868%

8,864%

8,864%

8,971%

8,965%

Zachodniopomorski

4,417%

4,458%

4,459%

4,459%

4,355%

4,352%

DYNAMIKA KOSZTÓW ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH ODDZIAŁÓW WOJEWÓDZKICH NFZ Oddział wojewódzki NFZ

2015 plan pierwotny (tys. zł.)

2016 projekt planu (tys. zł.)

Przyrost do roku 2015 (tys. zł.)

Dynamika (%)

1

3

4

5=(4–3)

6=4/3

Mazowiecki

9 175 349

9 954 428

779 079

108,49%

Pomorski

3 667 585

3 956 005

288 420

107,86%

Małopolski

5 478 279

5 874 004

395 725

107,22%

Śląski

7 834 612

8 375 214

540 602

106,90%

Wielkopolski

5 751 860

6 148 343

396 483

106,89%

Zachodniopomorski

2 792 425

2 984 885

192 460

106,89%

Podkarpacki

3 403 689

3 631 193

227 504

106,68%

Dolnośląski

4 819 757

5 141 639

321 882

106,68%

Lubuski

1 670 809

1 782 200

111 391

106,67%

Podlaski

1 958 113

2 086 052

127 939

106,53%

Łódzki

4 406 322

4 692 601

286 279

106,50%

Warmińsko-Mazurski

2 274 670

2 417 487

142 817

106,28%

Kujawsko-Pomorski

3 471 244

3 688 560

217 316

106,26%

Lubelski

3 652 860

3 875 055

222 195

106,08%

Opolski

1 574 866

1 669 070

94 204

105,98%

Świętokrzyski

2 184 181

2 306 191

122 010

105,59%

64 116 621

68 582 927

4 466 306

106,97%

Suma

20

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

R a p o rt

okres od 30 czerwca 2016 r. do 31 grudnia 2018 r.) oraz 31 maja 2018 r. (mapy za okres 1 stycznia 2019 r. do 31 grudnia 2021 r.). W razie poślizgu, pierwsze mapy mogą pojawić się jednak dopiero jesienią 2016 r. Pomiędzy kolejnymi edycjami, będą podlegały corocznej ocenie. Kolejne mapy – pięcioletnie – opracowywać będą wojewodowie i NIZPPZH. Pomagać im będą Wojewódzkie Rady ds. Potrzeb Zdrowotnych złożone

m.in. z konsultantów wojewódzkich i po jednym reprezentancie: wojewody, marszałka, oddziału NFZ, NIZP-PZH, wojewódzkiego oddziału GUS, szkół wyższych o kierunkach medycznych, konwentu powiatów oraz pracodawców.

Poza mapami regionalnymi będą ogólnokrajowe – poszerzone m.in. o świadczenia wysokospecjalistyczne, które nie muszą być zabezpieczone w każdym województwie.

Mapy mają być poszerzone po sześciu latach o AOS i POZ – ale w tym przypadku szansą na pozyskanie danych jest zapowiadane od lat uruchomienie informatycznej platformy P1.

Statystyka w ochronie zdrowia była od lat zaniedbywana. Nie ma standardów sprawozdawania wyników finansowych, zasobów kadrowych i infrastruktury (np. w wykazach są oddziały szpitalne bez łóżek albo nieistniejące już przychodnie),

1964,346 zł

1970,351 zł

1978,958 zł

1992,393 zł

2014,071 zł

2020,317 zł

2027,985 zł

2028,052 zł

ie

m

św

2058,462 zł

ck i ku l ub ja us ws ki ko -p om or sk i po dl as ki lu be lsk i po m or sk i m ał op ol sk w i ie wa lko rm po iń lsk sk i om az ur sk po i dk ar pa ck i

2066,511 zł

2068,973 zł ys ki rz

to k ię

az ow

sk i ślą

op

ol

dz k

i

sk i

2071,722 zł

2077,097 zł

2078,239 zł

2083,511 zł łó

za c

ho

dn

śr ed ni a io po m or sk i do ln oś lą sk i

2037,393 zł

2083,692 zł

NAKŁADY NA ŚWIADCZENIA ZDROWOTNE W PRZELICZENIU NA UBEZPIECZONEGO (PLAN 2016 R.)

za c

ho

m

bu sk i

1,0%

lu

i ck ie

az ow

ys ki rz

to k

ślą sk i św ię

sk i ol op

dz k

i

2,0% 1,9% 1,7% 1,5% 1,4%

łó

sk i lą oś

ln do

dn

io

po

m

or

sk i

2,3% 2,3%

ku ja ws ko -p om po or dl as sk i ki lu be lsk i po m or sk i m ał op ol sk i w ie lko po lsk i wa rm iń sk om po az dk ur ar sk pa i ck i

RÓŻNICA NAKŁADÓW NA ŚWIADCZENIA ZDROWOTNE NA UBEZPIECZONEGO W DANYM OW NFZ W PORÓWNANIU DO ŚREDNIEJ KRAJOWEJ

-0,5% -0,5% -0,8%

-1,1% -2,2%

-2,9%

-3,3% -3,6%

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

21

R a p o rt

brakuje rejestrów pacjentów, a tam gdzie są i wydawały się dość solidne, po wstępnej weryfikacji przez MZ okazało się, że tak nie jest. Nawet z ustaleniem, na co umierają Polacy są problemy.

Barbara Więckowska z Departamentu Analiz i Strategii w MZ apelowała więc wiele razy, by nie bać się przekazywać rzetelnych danych. I sprawdzić to, co przekazuje się dalej. Z nierzetelnych danych powstać mogą nieobiektywne mapy. A to na ich podstawie będą przydzielane unijne fundusze, z kolei NFZ będzie planował zakup świadczeń opieki zdrowotnej.

Benchmarking według ministerstwa Mapy mają mieć też wiele innych funkcji. Między innymi służyć porównywaniu placówek między sobą oraz przebiegu ścieżek leczenia. MZ zapowiada, że przymierza się do wyciągania z nich wniosków dotyczących skuteczności technik medycznych i leków. Można będzie też przygotować „wirtualny szpital” i sprawdzić, czy jego budowa jest uzasadniona ekonomicznie i epidemiologicznie.

Zdaniem Barbary Więckowskiej ważną funkcją map będzie możliwość sprawdzania przez szpitale i ich organy założycielskie pozycji rynkowej placówki. Trochę jak w Polskiej Izbie Ubezpieczeń publikującej zestawienia o całym rynku, z którym można się przyrównać, nie zdradzając wszystkim swoich wyników. Dostęp do ogólnej informacji będą mieć wszyscy; do dotyczącej szpitala – jego właściciel.

– Będzie mógł np. sprawdzić, gdzie jest mniej efektywny – mówi szefowa Departamentu Analiz i Strategii w MZ.

WYKORZYSTANIE ŁÓŻEK SZPITALNYCH (DANE CSIOZ) Specjalność

wykorzystanie łóżek (%)

średni czas pobytu

okulistyka

44,8

2,2

neonatologia

48,4

4,6

otolaryngologia

52,0

3,0

pediatria

54,4

4,3

chirurgia dla dzieci

55,7

3,0

ginekologia i położnictwo

58,9

3,5

chirurgia urazowo-ortopedyczna

61,3

5,3

dermatologia

61,5

6,8

chirurgia ogólna

61,6

4,5

urologia

62,0

3,2

choroby zakaźne

63,1

5,8

kardiochirurgia

65,8

7,3

reumatologia

66,1

7,7

geriatria

69,9

8,7

neurochirurgia

70,8

7,0

onkologia

74,1

4,2

kardiologia

74,3

4,1

neurologia

75,5

6,9

choroby wewnętrzne

75,8

6,3

hematologia

87,1

6,1

Takie narzędzia są jednak obecne m.in. w ofercie Prometriq Akademia Zarządzania oraz w projekcie „Portrety szpitali – mapy możliwości”. Bierze w nich udział kilkaset szpitali. Ale jak nas poinformowano, z tych doświadczeń MZ korzystać nie będzie. – Jak opracujemy własne, mo-

żemy porównać z innymi – mówi Więckowska.

Ile operacji, ile łóżek, ilu pacjentów?

– Przyjęliśmy założenie, że na oddziałach szpitalnych nie powinno dochodzić

» Jedną z funkcji map będzie możliwość sprawdzania przez szpitale i ich organy założycielskie pozycji rynkowej placówki.« Foto: designed by freepik.com

22

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

R a p o rt

do pełnego obłożenia. Docelowo powinno być ono na poziomie ok. 85 proc. – wskazuje dyrektor Więckowska. Zwraca też uwagę, że placówki, w których wykonuje się zbyt mało zabiegów danego typu, nie są bezpieczne dla pacjentów.

Podaje przykład Francji – w ciągu kilku lat eliminowano z systemu oddziały położnicze, gdzie rocznie przyjmowano poniżej 500 porodów. W chirurgii onkologicznej podobny limit mógłby wynosić 100 zabiegów danego typu rocznie.

Na razie sprawdzono dla każdego nowotworu realizację minimum 60 zabiegów, przy trzech lekarzach to tylko 20 rocznie na jednego, ale i tak po kilkadziesiąt szpitali nie spełniało tego warunku.

MZ obecnie nie jest jednak w stanie ustalić, czy faktycznie lekarz operuje np. raka prostaty rzadko, czy może jednak często, ale za to w wielu szpitalach i stąd niska średnia w placówce. Z czasem powinno to być możliwe. Obraz zaciemniają też m.in. programy do optymalizacji rozliczania kontraktów, wybierający z grupy chorób i świadczeń te, które najbardziej się opłaca raportować. Przykładem jest choćby nagminne raporto-

wanie żółtaczki u noworodków. Jak widać pytań pozostaje bardzo wiele.

MZ chciałoby, żeby ewolucyjnie dochodzić do modelu, gdy Fundusz kupuje liczbę świadczeń, a nie łóżek i lekarzy na danym oddziale. A stawiane obecnie wymogi kontraktowania w praktyce właśnie to oznaczają. Kadry i łóżka można byłoby wtedy przesuwać w miarę potrzeb, np. sezonowych, widocznych w pediatrii, gdzie średnie obłożenie łóżek na poziomie 60 proc. w praktyce oznacza wahania od kilkunastu do 140 proc. w ciągu roku.

Jak zwracał uwagę niedawno Marek Wójcik, Wiceminister Administracji, w niektórych miejscach nie tylko efektywność będzie decydować o liczbie łóżek. Przykładowo: w Bieszczadach, nawet nisko obłożonym placówkom trzeba – dla ważnego społecznie celu – zagwarantować możliwość działania.

Mapy są nam potrzebne – co do tego nikt chyba nie ma wątpliwości. Obawy budzi centralizacja przygotowywania pierwszych map, tempo prac, oddanie tego zadania departamentowi MZ, który zarzucany jest szeregiem innych zadań

w ramach „gaszenia pożarów” np. pakietu onkologicznego.

Po latach lekceważenia jakości szpitalnych statystyk, MZ apeluje o rzetelne informacje i pewnie w tych apelach się przeliczy – podobnie jak AOTMiT, które liczyło, że niedofinansowane szpitale psychiatryczne masowo włączą się w wycenę świadczeń. Wcześniej resort sam ignorował mapy przygotowywane w NIZP-PZH i w regionach. Przeszkodami są też inne zaniedbania – brak standardów leczenia, brak definicji potrzeb kadrowych przy konkretnych chorobach i związanych z nimi świadczeniach, brak długookresowej strategii polityki zdrowotnej, zbyt niskie finansowanie przynajmniej części procedur. 

Dr Małgorzata Gałązka-Sobotka Dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego, Wiceprzewodnicząca Rady NFZ

się również do doświadczeń zagranicznych. Trzeba jednak pamiętać, że wiedza analityczna i umiejętności posługiwania się nowoczesnymi narzędziami statystycznymi często nie wystarczają. Do przygotowania dobrych map konieczne jest bardzo dobre zrozumienie krajowego systemu i znajomość zachowań jego uczestników. Już na obecnym etapie prac, w związku z określoną w rozporządzeniu strukturą i zawartością map, pojawiają się dylematy, które trudno rozwiązać z dnia na dzień, a które będą ograniczać ich funkcjonalność: brak standardów w wielu zakresach świadczeń, wpływ technologii oraz umiejętności i powtarzalności czynności medycznych na efektywność i wydajność. Większość państw przez lata dochodziła do obecnego kształtu. Pierwsze mapy wykorzystywano w celach poglądowych, jako inspirację do stawiania kolejnych pytań, doskonalenie metodologii. My już na podstawie pierwszej wersji planujemy podejmować decyzje z zakresu kontraktowania świadczeń.

To, delikatnie mówiąc, bardzo odważne podejście. 

Przygotowanie map potrzeb zdrowotnych to bardzo ważne, ale i bardzo trudne zadanie. Kibicuję, by zakończyło się sukcesem, a mapy faktycznie zostały wdrożone. Bez nich nie da się dobrze zarządzać zasobami w medycynie i skutecznie zaspakajać potrzeb zdrowotnych. Na miejscu MZ zebrałabym wszystkie doświadczenia z Polski i najlepszych w kraju ekspertów, którzy w przeszłości analizowali potrzeby zdrowotne na poziomie kraju lub regionów. O konieczności przygotowania map wiedzieliśmy od wielu lat.

Można było np. z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego ogłosić konkurs na przygotowanie map i wyłonić najlepsze zaplecze intelektualne i metodologiczne do ich tworzenia.

Ministerstwo wybrało inną drogę, dziś tworzy mapy samodzielnie, korzystając w części epidemiologicznej z kompetencji NIZP-PZH, odwołując

Podstawa prawna: ustawa z dnia 22 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2015 r. w sprawie zakresu treści map potrzeb zdrowotnych.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

23

rozmow y

MENEDŻER MIESIĄCA

Cel. Pracownicy.

Sukces Anna Szczerbak zalicza się do czołówki menedżerów ochrony zdrowia. Po 9 latach zarządzania siecią klinik kardiologicznych NAFIS S.A., pełni obecnie funkcję Wiceprezes Zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Niepublicznych.

Jej mocną stroną są wrodzone cechy lidera i wrażliwość na potrzeby pacjentów. Na pierwszym miejscu stawia ludzi i dialog.

Jakie pryncypia zarządzania placówkami ochrony zdrowia uważa Pani za kluczowe?

Działania placówek ochrony zdrowia często postrzegamy przez filtry stereotypów oraz skrajnych przypadków. Z jednej strony mamy takie, których menedżerowie twierdzą, że robią wszystko dla dobra pacjentów i w związku z tym mówienie o kosztach i zyskach jest nie na miejscu, więc placówki zadłużają. Z drugiej zaś mamy stereotypy dotyczące prywatnych placówek – które jakoby wszystko robią dla zysku.

Optymalne zarządzanie placówką ochrony zdrowia, czy to publiczną czy prywatną, powinno mieć na celu dobro

24

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

pacjenta. Nie stoi to wcale w sprzeczności z dążeniem do zysku, ponieważ właśnie zysk umożliwia inwestycje w sprzęt, bezpieczeństwo, najlepsze kadry. W dobrze działającym systemie, dobrze obsłużeni pacjenci to większe dochody, choć w Polsce nie ma to takiego przełożenia ze względu na dotychczasową politykę kontraktowania świadczeń przez NFZ. Ale coraz częściej mówi się o zmianie tego systemu. W niektórych specjalizacjach oddolnie dochodzi do przeobrażeń. Kolejne szpitale rozważają np. zamknięcie niedochodowych oddziałów porodowych, ponieważ kobiety wybierają inne placówki.

Który ze sposobów motywacji pracowników stosuje Pani najczęściej i dla-

czego? Jak zaangażować zespół do realizacji wspólnych celów?

Jest wiele sposobów zarządzania pracownikami, dobieranymi przez menedżerów m.in. w zależności od branży, wielkości firmy, stopnia jej zorganizowania, kultury organizacyjnej i szeregu innych czynników. Nie sposób wszystkich wymienić.

Moim zdaniem najważniejsze jest jasne określenie pracownikom celów i sposobów ich realizacji. Motywacją jest też – paradoksalnie – pozostawienie szerokiego pola na inicjatywy własne i działanie. Tylko współdziałanie pracowników i kadry zarządzającej może być gwarancją maksymalnego zaangażowania ze-

rozmow y

społu i osiągania nawet najbardziej ambitnych celów. Oczywiście dobra praca powinna być doceniana na zewnątrz, jak i wewnątrz. Przy czym nie chodzi wyłącznie o pieniądze.

Dlaczego zdecydowała się Pani na pracę w trudnej branży medycznej?

Pracę w ochronie zdrowia rozpoczęłam niedługo po zakończeniu studiów, po dwuletnim okresie pracy w innej branży. Medycyna jednak zawsze była mi bliska, choćby dlatego, że jako dziecko przyglądałam się zmaganiom mamy z chorobą serca, operacją i w końcu rekonwalescencją. W tamtym czasie polska kardiochirurgia i kardiologia dopiero startowały na ścieżce rozwoju, by kilka lat później znaleźć się w europejskiej i światowej czołówce. Z perspektywy minionych trzydziestu lat, postęp w tej dziedzinie medycyny można uznać za kamień milowy.

Kiedy więc pojawiła się okazja, rozpoczęłam pracę w Stowarzyszeniu Wspierania Rozwoju Opieki Paliatywnej w Krajach Europy Środkowo-Wschod-

niej (ECEPT) przy Hospicjum Palium kierowanym przez prof. Jacka Łuczaka w ścisłej współpracy z Kliniką i Katedrą Medycyny Paliatywnej Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinowskiego w Poznaniu. W Stowarzyszeniu, jednym z naszych głównych zadań było propagowanie idei opieki paliatywnej, uśmierzania bólu oraz dzielenie się doświadczeniami zarówno polskimi, jaki i tymi wyniesionymi ze współpracy z państwami Europy Zachodniej i USA, a także przekazywanie ich dalej do państw byłego Bloku Wschodniego i byłych Republik Radzieckich.

Niedługo po urodzeniu dziecka, rozpoczęła się moja współpraca z firmą NAFIS, którą zarządzałam od samego początku, czyli roku 2006, przez kolejnych 9 lat. Kardiologia, kardiologia interwencyjna i kardiochirurgia znów stanęły na mojej ścieżce życiowej, ale już w zupełnie innej roli.

Co zaliczyłaby Pani do największych wyzwań w kierowaniu placówką ochrony zdrowia? Czego musiała się Pani nauczyć od nowa?

» Zarządzanie placówką medyczną wymaga szczególnej wrażliwości i dyplomacji.« Zarządzanie to praca z ludźmi. W placówce medycznej to też codzienne podejmowanie decyzji w sprawach mniejszej, czy większej wagi, które jednak dotykają najistotniejszych wartości człowieka – jego zdrowia i życia. Najważniejsze dla mnie było zbudowanie zespołu, mającego do siebie zaufanie i mogącego na siebie liczyć w każdej sytuacji, skoncentrowanego na podjętych celach, z odpowiednim podziałem zadań. Jest on jak dobrze funkcjonująca maszyna.

I nie będzie truizmem, jeśli powiem, że to człowiek jest zawsze najważniejszy. Z jednej strony lekarz, pielęgniarka i inni członkowie personelu medycznego

» Pracownicy muszą mieć jasno określone cele i sposoby ich realizacji.«

Foto: designed by freepik.com

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

25

rozmow y

i administracyjnego, a z drugiej – pacjent. Z punktu widzenia zarządzającego placówką ochrony zdrowia zdawałam sobie sprawę, şe personel medyczny, pracując i spotykając się na co dzień z cierpieniem, musi mieć przede wszystkim zapewnione bezpieczeństwo działania i nie bać się podejmowania trudnych decyzji. Pacjent zaś musi mieć zagwarantowany najwyşszy standard opieki.

Czego szczególnie stara się Pani unikać w zarządzaniu placówką medyczną?

Nie potrafię na takie pytanie odpowiedzieć. Ale nasuwa mi ono na myśl następującą refleksję: zarządzanie placówką medyczną wymaga szczególnej wraşliwości i dyplomacji. Poza pracownikami i pacjentami mamy wraşliwą strukturę lokalnej społeczności, radnych i innych decydentów, m.in. z NFZ. Nie moşemy ulegać chwilowym emocjom, wchodzić w spory – jeşeli mamy komfort wyboru. Staram się zawsze łagodzić konflikty, szukać konsensusu, wysłuchiwać racji wszystkich stron. Choć wiem, şe w czę-

ści placówek zarządzanie właśnie przez konflikt jest popularne.

Jakich kompetencji i narzędzi zarządzania moşemy się nauczyć, przyglądając się działalności wiodących szpitali w Europie i USA? Szpitale w Europie i USA mają za sobą wiele doświadczeń w zarządzaniu, organizacji pracy, szukaniu innowacyjnych rozwiązań i wdraşaniu ich do codziennej działalności. Wiedzę na ten temat moşemy czerpać z ich praktyki. Powinniśmy się od nich nauczyć propacjenckiego, wręcz proklienckiego nastawienia. Pacjent nie jest tam petentem, za pacjentem idą pieniądze, idzie dobra lub zła opinia o placówce.

W Polsce musimy jeszcze poprawić – a im szybciej się to stanie, tym lepiej – standardy komunikacji z chorym. Kaşdy członek zespołu, czy to lekarz, czy pielęgniarka, czy technik RTG, powinni umieć rozmawiać z chorym, często zniecierpliwionym, zdenerwowanym, niezorientowanym. Do tego potrzebna jest

teş empatia. Niestety, obecna forma rekrutacji na studia medyczne nie pozwala sprawdzić predyspozycji interpersonalnych. Na szczęście juş dyskutuje się o zmianie tych zasad. U osób, które zatrudniam, umiejętność kontaktu z pacjentem i współpracownikami, zarówno wrodzona jak i zdobyta przez szkolenia, jest kluczowa.

I wreszcie „last, but not least�: większa dbałość o jakość. W Holandii, w kraju, którego społeczeństwo naleşy do najbardziej zadowolonych ze swojego systemu opieki zdrowotnej, kontrakty otrzymują te szpitale, w których specjaliści wykonują przynajmniej określony dolny limit liczby zabiegów rocznie.

Chirurg operujÄ…cy np. prostatÄ™ kilkanaĹ›cie razy w roku nie zrobi tego tak dobrze jak lekarz wykonujÄ…cy 150 takich zabiegĂłw. Monitorowana jest takĹźe skrupulatnie liczba zdarzeĹ„ niepoşądanych i wyciÄ…ga siÄ™ z nich wnioski na przyszĹ‚ość. ď Ź DziÄ™kujÄ™ za rozmowÄ™.

Rozmawiał: Artur Olesch

reklama

,BUFESB &LPOPNFUSJJ 1S[FTUS[FOOFK 6OJXFSTZUFUV ÂŒĂ˜E[LJFHP zaprasza na jedyne w Polsce

STUDIA PODYPLOMOWE: Ekonomia zdrowia i opieki zdrowotnej Program studiĂłw: obejmuje aktualne zagadnienia wykĹ‚adane na ekonomicznych uczelniach europejskich, w ramach specjalnoĹ›ci Health Economics and Health Care, z uwzglÄ™dnieniem specyfiki polskiego systemu zdrowia, w tym: t QPETUBXZ FLPOPNJJ NFOFEČˆFSTLJFK t ĂśOBOTPXBOJF Ç´XJBED[FÇŠ [ESPXPUOZDI t SBDIVOFL LPT[UĂ˜X X PDISPOJF [ESPXJB t NFUPEZ FXBMVBDKJ QSPHSBNĂ˜X zdrowotnych, t BOBMJ[B QSPDFTĂ˜X EFDZ[ZKOZDI t FLPOPNJLB VCF[QJFD[FÇŠ 4Â’VDIBD[F CÇ—EÇŒ LT[UBÂ’DFOJ SĂ˜XOJFČˆ X [BLSFTJF zastosowania narzÄ™dzi analiz ekonomicznych w sektorze zdrowia.

W ramach studiów proponujemy kurs języka angielskiego (certyfikat).

26

OgĂłlnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

Adresaci studiĂłw: ;BQSBT[BNZ BCTPMXFOUĂ˜X TUVEJĂ˜X XZČˆT[ZDI MJDFODKBDLJDI MVC NBHJTUFSTLJDI LUĂ˜S[Z DIDÇŒ specjalizować siÄ™ w zakresie ekonomii zdrowia i opieki [ESPXPUOFK Czas trwania: Program obejmuje 240 godzin: t XZLÂ’BEĂ˜X t LPOXFSTBUPSJĂ˜X t ÇŽXJD[FÇŠ t [BKÇ—ÇŽ QSBLUZD[OZDI X QSBDPXOJBDI komputerowych, t TFNJOBSJVN EZQMPNPXF ZajÄ™cia prowadzone sÄ… w trybie niestacjonarnym QJÇŒULJ TPCPUZ DP EXB UZHPEOJF

Więcej informacji na: XXX LFQ VOJ MPE[ QM TUVEJB IUNM

rozmow y

Technologie z wartością społeczną Aplikacje zdrowotne długo postrzegane były jako modne gadżety, a nie poważne narzędzia medyczne. To się szybko zmienia. Nowe, innowacyjne rozwiązania czerpią z doświadczeń nauk medycznych, elementów sztucznej inteligencji, oferując konkretne wsparcie w diagnozie i leczeniu chorób. O rewolucji medyczno-technologicznej rozmawiamy z Pawłem Jarmołkowiczem, założycielem i członkiem zarządu polskiego start-up’u Harimata, autorem wielokrotnie nagradzanej na świecie aplikacji wykrywającej zaburzenia rozwoju u dzieci.

Skąd zainteresowanie zagadnieniami ochrony zdrowia i aplikacjami zdrowotnymi?

Od dłuższego czasu zajmuję się rozwojem innowacyjnych technologii i widzę, w jaki sposób na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat rozwiązania informatyczne zrewolucjonizowały świat. Sztuczna inteligencja, big data a także ogólna dostępność smartfonów i związane z tym bycie on-line 24/7, otwierają nowe możliwości dla ochrony zdrowia.

Jestem zdania, że biznes powinien służyć nie tylko przynoszeniu pieniędzy, ale przede wszystkim rozwiązywaniu realnych proble-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

27

rozmow y

mów. Dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia – diagnozie, terapii i profilaktyce – można zrobić wiele dobrego i realnie pomóc wielu osobom. Tworzenie takich rozwiązań stanowi duże wyzwanie i to nie tylko pod kątem technologicznym, ale również biznesowym, co sprawia, że praca nad nimi jest jeszcze bardziej ekscytująca i atrakcyjna.

Jak zrodził się pomysł stworzenia aplikacji wspomagającej diagnostykę autyzmu u dzieci?

Droga do tego pomysłu nie była prosta.

Na początku swojej działalności postawiliśmy sobie za cel opracowanie technologii oceniającej – na podstawie sposobu korzystania z komputera, smartfonu lub tabletu – stan emocjonalny człowieka. Przez kilka miesięcy prowadziliśmy badania, których wyniki pokazały, że jesteśmy w stanie z wysoką dokładnością wnioskować o emocjach wyłącznie na podstawie sposobu korzystania z urzą-

dzenia. Szybko opracowaliśmy prototyp rozwiązania i byliśmy przekonani, że wkrótce znajdą się klienci, chętni do wykorzystania technologii do tego, żeby w jakiś sposób ułatwić życie użytkownikom. Nasze zdziwienie było ogromne, gdy okazało się, że potencjalnych klientów nie brakuje, ale wśród nich dominują kasyna on-line oraz firmy, które chciałyby lepiej targetować swoje reklamy. Od początku działalności Harimaty jednym z podstawowych założeń było tworzenie rozwiązań działających na korzyść użytkownika, a nie na korzyść reklamodawcy czy właściciela kasyna. Zdecydowaliśmy się zmienić strategię i wykorzystać zdobytą wiedzę do stworzenia rozwiązania technologicznego o realnej wartości społecznej. Zadaliśmy sobie proste pytanie: w jaki sposób, wykorzystując to, co dotychczas stworzyliśmy, możemy sprawić, aby świat był odrobinę lepszy. Może brzmi to banalnie, ale faktycznie padło takie pytanie. W ramach burzy mózgów, w której uczestniczył cały zespół, doszliśmy do wniosku, że skoro potrafimy wy-

» Podstawy technologii zostały wypracowane w efekcie badań z udziałem kilkuset dzieci z całej Polski.«

28

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

krywać emocje, to może jesteśmy również w stanie wykrywać schorzenia lub zaburzenia psychiczne. Postanowiliśmy sprawdzić, czy jest to możliwe. To był początek.

Zdrowie psychiczne dziecka to temat bardzo wrażliwy dla rodziców i lekarzy – czy nie bał się Pan ogromu wyzwania i odpowiedzialności?

Nie bałem się, ale czułem dużą odpowiedzialność. Było dla mnie jasne, że warto podjąć się jego realizacji. Wiedziałem, że jeśli się nam uda, zmieni to życie wielu dzieci na lepsze. Kluczowe dla nas stało się to, żeby rozwiązanie oparte było na solidnej bazie naukowej, a także spełniało najwyższe standardy jakości.

Podstawy technologii zostały wypracowane w efekcie badań z udziałem kilkuset dzieci z całej Polski. Cały czas planujemy i przeprowadzamy kolejne badania naukowe mające na celu rozbudowę i weryfikację technologii. Jest to jeden z głównych priorytetów naszej działalności, a także element, który bardzo odróżnia nas od innych firm działających na rynku e-health. Stawiamy na współpracę naukową i merytoryczną; współpracujemy z ośrodkami terapeutycznymi,

rozmow y

przedszkolami oraz uczelniami w Polsce i Wielkiej Brytanii. Aby zapewnić najwyższe standardy zarządzania jakością, implementujemy standard ISO 13485 dla urządzeń medycznych. Mam nadzieję, że jeszcze w grudniu zakończymy trwający od prawie roku proces certyfikacji, ukoronowany otrzymaniem ceftyfikatu CE dla urządzeń medycznych.

Zabawa i badanie Podczas 15–20-minutowej zabawy, aplikacja zbiera skrupulatnie dane na temat wykonywanych ruchów, ich dynamiki oraz zachowania dziecka.

Jak wyglądał proces przygotowania merytorycznego? Z jakiej wiedzy naukowej czerpie aplikacja?

Od początku, za część merytoryczną odpowiada moja wspólniczka i wiceprezes Harimaty, Anna Anzulewicz, psycholog, specjalistka z zakresu psychometrii i doktorantka na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Bardzo szybko nawiązaliśmy współpracę ze specjalistą z Uniwersytetu Strathclyde w Glasgow, który od lat prowadzi badania nad motoryką dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, oraz z naukowcami z Politechniki Gdańskiej, zajmującymi się informatyką afektywną. Razem realizujemy obecnie grant współfinansowany ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu „Innowacje Społeczne”.

Współpracujemy z fundacjami pomagającymi osobom z zaburzeniami psychicznymi, a wszystkie opracowane rozwiązania konsultujemy z psychologami dziecięcymi. Ponadto, prowadzimy badania w ośrodkach i przedszkolach, gdzie pomagają nam terapeuci, wychowawcy, a także rodzice. Uważam, że kluczem do sukcesu jest interdyscyplinarny zespół oraz szeroka kooperacja.

Czy reakcja rynku na tak innowacyjne i wcześniej niespotykane narzędzie była pozytywna?

Byliśmy bardzo ciekawi, jak rynek przyjmie nasz pomysł i spodziewaliśmy się wielu sceptycznych głosów. Okazało się jednak, że reakcje były bardzo pozytywne. Na każdym kroku spotykamy się z ogromnym entuzjazmem i zainteresowaniem, zarówno ze strony lekarzy, terapeutów jak i rodziców. Jest to innowacyjne rozwiązanie, z nowym podejściem do diagnostyki zaburzeń rozwojowych u dzieci, wykorzystujące element zabawy i gier na tablecie. Otrzymaliśmy wiele nagród i wyróżnień w Polsce i na świecie za nasze badania, rozwiązanie i podejście do tworzenia biznesu. Wśród najważniejszych wymieniłbym Nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Wnioski z zachowania Zebrane podczas gry dane wysyłane są „do chmury”, gdzie obliczany jest zestaw 350 parametrów opisujących zachowanie dziecka, jak przykładowo precyzja ruchu, przyspieszenie ruchu palca po ekranie. W następnym etapie, algorytmy porównują zachowanie dziecka do zebranych podczas badań zachowań dzieci prawidłowo rozwijających się oraz tych ze zdiagnozowanymi zaburzeniami rozwoju. Na podstawie wyniku, generowany jest interaktywny raport, który dostępny jest z poziomu aplikacji.

» � R�ozwiązania �������������������������������������������� mobilne zrewolucjonizują sposób, w jaki myślimy o zdrowiu i jak o nie dbamy.« w Polsce, złoty medal z wyróżnieniem w konkursie Eureka podczas międzynarodowych targów wynalazczości Brussels Innova, Digital Health Award Winner – XLHealth, The best Polish company using innovation and technology to improve quality of life – Euro Innovation and Technology for Social Good Forum.

Obecnie wprowadzamy rozwiązanie dla rodziców Play.Care for Autism na kilku testowych rynkach. Rodzic, chcąc się upewnić, czy dziecko rozwija się prawidłowo, może odpłatnie ściągnąć naszą aplikację na tablet z Apple App Store i wykonać test z dzieckiem w domu.

Oczywiście, wynik testu nie może być traktowany jako diagnoza, ale może stanowić pierwszy krok do jej postawienia.

Można się na niego powołać podczas rozmowy z pediatrą, który powinien zalecić rodzicowi kolejne kroki. Mamy nadzieję, że rozwiązanie sprawi, że dzięki wcześniejszemu rozpoznaniu, dzieci z zaburzeniami będą mogły szybciej skorzystać z programów wczesnej interwencji.

Z rozwiązaniem dla profesjonalistów Play.Care for Professionals przeprowadziliśmy do tej pory kilka pilotażowych wdrożeń w szpitalach dziecięcych i ośrodkach terapeutycznych w Polsce

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

29

praktyk a

i Europie Zachodniej. Gotowy produkt chcemy wprowadzić na rynek na początku przyszłego roku.

Jak działa aplikacja?

III MIĘDZYNARODOWE

TARGI MEDYCZNE

08-10 PAŹDZIERNIKA 2015 WARSZAWA | EXPO XXI

• VI Forum RJSJIįJW«\ N PFIW^ _FW_½I_FO½HJO \ THMWTSNJ _IWT\NF • Warsztaty ƾ9JQJRJI^H^SF N YJQJTUNJPF \ _FXYTXT\FSNFHM UWFPY^H_S^HMƽ • Fundusze unijne IQF THMWTS^ _IWT\NF

• Forum ƾ7FHOTSFQN_FHOF \^IFYP«\ SF NS\JXY^HOJ \ UTIRNTYFHM QJH_SNH_^HMƽ • V Ogólnopolskie warsztaty _ TPF_ON č\NFYT\JLT )SNF 7FINTQTLNN

Zarejestruj się JUŻ DZIŚ! wihehospital.pl/rejestracja PATRONAT:

reklama

W programie m.in.:

Należy podkreślić, że Play.Care for Autism nie stawia diagnozy, jest natomiast narzędziem do wczesnego wykrywania symptomów autyzmu. Inaczej mówiąc – wspiera proces diagnozy, stanowi jego pierwszy krok. Wynik naszego testu ma bardzo wysoką, 90-procentową skuteczność potwierdzoną badaniami.

Cały test trwa około 15–20 minut, podczas którego dziecko gra w trzy specjalnie przygotowane gry, po 5 minut w każdą. W trakcie zabawy zbierane są dane z ekranu dotykowego, sensorów ruchu (akcelerometr, żyroskop) oraz z przebiegu i zachowania dziecka. Co ważne, test jest w 100% anonimowy.

Zebrane dane wysyłane są „do chmury”, gdzie w pierwszym etapie obliczamy zestaw 350 parametrów opisujących zachowanie dziecka, np. precyzja ruchu, przyspieszenie ruchu palca po ekranie. W następnym etapie, algorytmy porównują zachowanie dziecka do zebranych podczas badań zachowań dzieci prawidłowo rozwijających się oraz tych ze zdiagnozowanymi zaburzeniami rozwoju. Na podstawie wyniku, generowany jest interaktywny raport, który dostępny jest z poziomu aplikacji Play.Care na tablecie.

Elementem raportu jest pomiar kluczowych dla prawidłowego rozwoju umiejętności dziecka, jak koncentracja, zrozumienie, a także stabilność i precyzja ruchu. Ponadto, w aplikacji podajemy przykłady ćwiczeń, które rodzic może wykonać, aby wspierać rozwój danej umiejętności.

Co ważne, postęp możemy śledzić wykonując test systematycznie.

Czy wierzy Pan w dynamiczny rozwój rynku m-zdrowia i popularyzację aplikacji zdrowotnych?

Jestem przekonany, że rozwiązania mobilne zrewolucjonizują to, jak myślimy o zdrowiu i jak o nie dbamy. Przy rosnącej populacji, obecny system opieki zdrowotnej nie nadąża za oczekiwaniami i potrzebami, a przecież tak wiele elementów możemy usprawnić, wspierając przepływ informacji pomiędzy pacjentem a lekarzem, czy też tworząc systemy eksperckie pomagające lekarzom w skuteczniejszym diagnozowaniu. Przede wszystkim jednak wierzę w rozwój rzetelnych i zweryfikowanych rozwiązań e-health. Na rynku jest bardzo dużo aplikacji, jednak tylko mały procent z nich został zweryfikowany w wyniku badań naukowych.

Bez tego elementu pozostają one w strefie aplikacji lifestyle i nie będą miały większego wpływu na systemy opieki zdrowotnej.

Kilka trendów ochrony zdrowia, które zauważa Pan już teraz, a które rozwiną się w niedalekiej przyszłości.

Wierzę w moc danych, tak więc wszystkie rozwiązania oparte o big data, data mining, machine learning. To niesamowite, jak wiele niewidocznych gołym okiem zależności i wzorców w danych jest w stanie znaleźć dobry algorytm.

Jestem również zafascynowany osiągnięciami w dziedzinie odkodowywania i zrozumienia ludzkiego DNA. 

30

sprzęt medyczny · Nowe kontakty liczne konferencje · punkty edukacyjne

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

rozmow y

Miliony umierają za wcześnie Choroby układu krążenia i oddechowego, cukrzyca oraz nowotwory co roku są przyczyną 38 milionów zgonów na świecie. O epidemii rozmawiamy z Katie Dain, Dyrektorem Sojuszu na Rzecz Zwalczania Chorób Niezakaźnych (The NCD Alliance) – sieci 2000 organizacji z ponad 170 państw, których misją jest zwalczanie cywilizacyjnych chorób niezakaźnych poprzez umieszczenie zdrowia w centrum wszystkich strategii politycznych.

Według ostatnich szacunków, choroby niezakaźne odpowiedzialne są za 60% wszystkich zgonów globalnie.

Ten odsetek ciągle rośnie…

Zbyt długo cywilizacyjne choroby niezakaźne (NCD, non-communicable diseases) – przede wszystkim choroby układu krążenia, nowotwory, choroby układu oddechowego, cukrzyca, dolegliwości psychiczne i neurologiczne – były ukrytą i wyciszoną epidemią. To najczęstsze przyczyny zgonów i inwalidztwa. Brakowało świadomości problemu i wspólnego zaangażowania w walce z NCD. Napędzane czterema głównymi zachowaniami, czyli paleniem papierosów, niezdrową dietą, niedostateczną

aktywnością fizyczną i nadużywaniem alkoholu, NCD są determinantą ubóstwa, barierą w rozwoju ekonomicznym i socjalnym, poważnym zagrożeniem dla tzw. Celów Rozwoju Milenijnego (Millennium Development Goals) ustanowionych przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Obliczenia sugerują, że choroby niezakaźne – razem z chorami psychicznymi – będą nas kosztować 47 bilionów USD w najbliższych 20 latach, co stanowi 75% produktu światowego brutto. To kwota strat o wiele wyższa niż ta wynikająca chociażby z globalnego kryzysu finansowego.

Poza wywierającymi wrażenie liczbami i statystykami, mówimy o historiach konkretnych dorosłych osób i dzie-

ci, cierpiących z powodu chorób niezakaźnych. Nastolatki, jak przykładowo Ashok, 16-letni chłopiec z Nepalu, którego rodzina musi wybierać pomiędzy zakupem leków na cukrzycę typu 1, a sfinansowaniem edukacji; Francine, 15-letni mieszkaniec Rwandy z zaawansowanym rakiem ust, bez dostępu do leczenia.

Istnieją proste i opłacalne rozwiązania, które każdy rząd w poszczególnych krajach mógłby wprowadzić, gdyby istniało odpowiednie zaangażowanie polityczne i adekwatne środki. Niemniej jednak, zagadnienie chorób niezakaźnych przez zbyt długi czas było na marginesie – w wyniku bierności politycznej, mitów i przekonań wokół nich krążących

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

31

rozmow y

» Choroby niezakaźne – razem z chorami psychicznymi – będą nas kosztować 47 bilionów USD w najbliższych 20 latach.« oraz wrodzonej złożoności samego problemu.

Problem NCD został również pominięty w Celach Rozwoju Milenijnego (ONZ). Priorytety narodowych polityk od 2000 roku zostały zrównane z priorytetami Celów Milenijnych, jednak ich podstawy nie nawiązały w żaden sposób do epidemii NCD, skupiając się przede wszystkim na zwalczaniu chorób zakaźnych, zdrowiu matki i dziecka i w ten sposób nieprawidłowo lokując zasoby finansowe.

Stąd też pomysł utworzenia Sojuszu NCD, który powstał w 2009 roku z inicjatywy Międzynarodowej Federacji Diabetyków, Światowej Federacji Serca, Międzynarodowej Unii Przeciwko Gruźlicy i Chorobom Płuc oraz Unii na Rzecz Międzynarodowej Kontroli Nowotworów. Celem jest wspieranie działań na rzecz prewencji i kontroli chorób niezakaźnych. Dziś sojusz liczy 2000 organizacji członkowskich i stara się zwracać uwagę na rangę chorób niezakaźnych, włączając je w strategię działania m.in. Światowej Organizacji Zdrowia oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych.

W sytuacji nadmiaru wyzwań w ochronie zdrowia, Sojusz NCD umieszcza zdrowie i choroby niezakaźne w centrum dyskusji politycznych i strategicznych, również w wymiarze narodowym i społecznym. Na poziomie Światowej Organizacji Zdrowia wypracowano Globalny Plan Działań dla Prewencji i Kontroli Chorób Niezakaźnych z wyznaczonymi celami i wskaźnikami dla monitorowania postępów. Naszym sukcesem jest włączenie walki z chorobami niezakaźnymi i ich czynnikami ryzyka do celów rozwoju określonych przez Organizację Narodów Zjednoczonych; plan rozwoju na kolejne lata (Post-2015 Development Agenda) umieszcza NCD nie tylko w grupie priorytetów, ale także

32

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

wśród kluczowych komponentów zintegrowanego i zrównoważonego rozwoju.

Błędne przekonania na temat NCD oraz wiele mitów doprowadziło do politycznej bierności. Choroby niezakaźne przypisywane są przede wszystkim krajom o wysokim dochodzie ludności, podczas gdy 75% przypadków zgonów w wyniku ich występowania ma miejsce w krajach o niskim i średnim dochodzie ludności. Co więcej, wiele państw skupia się na prewencji chorób niezakaźnych w grupach ludzi młodych, jednak w przeciwieństwie do powszechnej opinii, dotyczą one zwłaszcza osób w wieku produkcyjnym, w okresie najwyższej wydajności zawodowej. 40% zgonów z powodu NCD występuje przed 70 rokiem życia. Co najważniejsze, mówimy o schorzeniach bardzo skomplikowanych w swojej naturze. Nie ma złotego środka, a na efekty intensywnych działań z zakresu prewencji trzeba będzie czekać długie lata. Proszę zwrócić uwagę, że choć bezpośrednie skutki NCD widoczne są przede wszystkim w sektorze ochrony zdrowia, to ich przyczyny rozciągają się od sektora finansowego, rolniczego, przez handel i transport. Socjoekonomiczne determinanty zdrowia, w tym dochód, wykształcenie i miejsce zamieszkania, także odgrywają rolę w ich rozprzestrzenianiu się i nimi również trzeba się zająć.

Co należałoby zrobić, aby zmienić obecne trendy rozwoju chorób niezakaźnych? Gdzie leży przyczyna dużej rozbieżności pomiędzy wysiłkami w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki a niedostatecznymi efektami?

W ostatnich latach zostały poczynione działania na ogromną skalę, aby umieścić choroby niezakaźne w centrum zainteresowania globalnych strategii rozwoju i zdrowia. Deklaracja Organizacji Naro-

dów Zjednoczonych z 2011 roku wyznaczyła ambitne cele do realizacji. W 2013 roku rządy poszczególnych krajów zaadaptowały pierwszy pakiet strategiczny, zakładający m.in. obniżenie do 2025 roku przedwczesnej śmiertelności w wyniku chorób niezakaźnych o 25%. Świat koncentruje się wokół Globalnego Planu Działania na lata 2013–2020 w zakresie NCD, ogłoszonego przez Światową Organizację Zdrowia, zakładającego sześć głównych celów i zestaw racjonalnych kosztowo inicjatyw dla prewencji i kontroli epidemii. Przegląd postępów realizacji wyznaczonych strategii przez Organizację Narodów Zjednoczonych miał miejsce w 2014 roku, gdzie potwierdzono, że poszczególne kraje realizują prawidłowo plany na poziomie narodowym.

Można wymienić cztery główne obszary działań dla zwiększenia skuteczności strategii przeciwko rozprzestrzenianiu się chorób niezakaźnych. Po pierwsze, potrzebujemy politycznego przywództwa w walce z NCD na poziomie narodowym. Jego najlepszym fundamentem jest obecność narodowych planów w zakresie chorób niezakaźnych z zarezerwowanym budżetem na realizację. Obecnie taki plan posiada tylko 36% państw. Niezbędne jest, aby były one umieszczane w centrum narodowych strategii rozwoju i zdrowia z finansowaniem z budżetu zarezerwowanego na cele zdrowotne. Oczywiście zdajemy sobie sprawę z ograniczonych możliwości w przypadku niektórych państw, co jednak nie powinno być przeszkodą, aby krok po kroku wzmacniać planowanie i budżetowanie skupione na chorobach niezakaźnych.

Po drugie, na czołowe miejsce powinna wysunąć się profilaktyka. Wdrażając skuteczne programy, możemy zapobiec albo opóźnić skutki większości chorób niezakaźnych. Prawidłowe podejście powinno zakładać fakt, że nie są one skutkiem indywidualnych zachowań, ale raczej przejawem szerzej postrzeganych czynników środowiskowych i społecznych. W przypadku tych pierwszych, klucz do zmian leży w rękach administracji państwowej, która może sięgnąć po adekwatne rozwiązania prawne, podatkowe. Kilka narzędzi w zakresie zdrowia publicznego mamy już do dyspozycji, warto chociażby wspomnieć Ramową Konwencję Kontroli Przemysłu Tytoniowego, wprowadzoną przez Światową Organizację Zdrowia. Należy wzorować się na dobrych praktykach

rozmow y

» To niedopuszczalne, żeby położenie geograficzne arbitralnie decydowało, kto ma dostęp do leków, rozstrzygając, kto przeżyje, a kto musi umrzeć.« realizowanych przez kraje będące liderami w zakresie walki z NCD. Wprowadzają one sporo ciekawych mechanizmów legislacyjnych i fiskalnych dla redukcji spożycia alkoholu, soli, tłuszczy nienasyconych czy cukru w przetworzonej żywności oraz minimalizacji zjawiska palenia papierosów.

Trzecim fundamentem jest wczesna diagnoza, leczenie i opieka. Nieograniczony i łatwy dostęp do wysokiej jakości opieki zdrowotnej i nowych technologii medycznych nadal, w wielu krajach, pozostaje w sferze życzeń. Miliony ludzi na całym świecie nie ma dostępu do terapii i leków ratujących życie. Przykładem jest insulina, która została odkryta 90 lat temu. Mimo to, w wielu częściach Afryki, dzieci ze zdiagnozowaną cukrzycą typu 1 mają rokowania życia nie dłuższe niż rok, właśnie ze względu na brak leków. W krajach wysokorozwiniętych, pacjenci z cukrzycą typu 1 mogą cieszyć się pełnią życia do późnych lat. To niedopuszczalne, żeby położenie geograficzne arbitralnie decydowało, kto ma dostęp do leków, rozstrzygając, kto przeżyje, a kto musi umrzeć.

Z tego punktu widzenia ważne jest tzw. uniwersalne zabezpieczenie potrzeb zdrowotnych, zdefiniowane jako sytuacja, gdzie wszyscy ludzie mają dostęp do usług zdrowotnych bez przeszkód finansowych. W kontekście chorób niezakaźnych, konieczna jest reorientacja z wyrywkowego leczenia epizodów chorobowych na ciągłość opieki zdrowotnej.

Niemniej istotne jest wprowadzenie mechanizmów w zakresie ryzyka finansowego, aby wyeliminować bezpośrednie opłaty pacjentów, które w przypadku chorób przewlekłych urastają do ogromnych sum.

Po czwarte, musimy usprawnić monitoring i mechanizmy nadzoru nad chorobami niezakaźnymi. Zwrotna, wiarygodna informacja epidemiologiczna jest

kluczowa dla osiągnięcia wszystkich założonych celów. Według Światowej Organizacji Zdrowia, 19% państw nie posiada adekwatnego systemu informacji w zakresie NCD. Jak obecnie wygląda sytuacja finansowania programów mających na celu walkę z chorobami niezakaźnymi? Jakie strategie są potrzebne, aby zapewnić większą mobilizację zasobów w przyszłości?

W przypadku chorób niezakaźnych, zasoby pozostają piętą Achillesową.

W przeciwieństwie do innych schorzeń, zaangażowanie polityczne nie przełożyło się dotychczas na odpowiednią mobilizację środków i działań. Na poziomie narodowym mówimy o bardzo skromnych nakładach w wysokości ok. 1,23% środków przeznaczanych na pomoc rozwojową w zakresie zdrowia. W sytuacji ograniczonych środków finansowych, zwiększenie nakładów na NCD będzie prawdziwym wyzwaniem dla każdej administracji rządowej. Weźmy jednak pod uwagę, że koszty bezczynności w tym temacie są ogromne; z kolei długoterminowe inwestycje na rzecz zwalczania NCD mają sens z punktu widzenia ekonomicznego i humanitarnego. Ulokowanie środków w profilaktykę, wczesną diagnozę i leczenie chorób niezakaźnych pozwoli zapobiec jeszcze większym wydatkom w przyszłości. Oszczędzamy w ten sposób pieniądze, ludzkie życia, unikamy niepotrzebnego cierpienia. Inwestycje, o których wspomniałam, przyniosą zwielokrotnione korzyści socjalno-ekonomiczne, poprawiając rezultaty nie tylko dla chorób niezakaźnych, ale również zakaźnych i przewlekłych. Niezdiagnozowana i nieleczona cukrzyca nie zniknie. Przełoży się na kosztowne komplikacje, do-

prowadzając często do ślepoty, niewydolności nerek i amputacji.

Nakłady finansowe muszą mieć źródła narodowe i międzynarodowe. Podczas Trzeciej Międzynarodowej Konferencji Finansowania Rozwoju w Addis Ababa (Etiopia), szczególną uwagę poświęcono opodatkowaniu produktów tytoniowych.

Zgodnie z Porozumieniem Addis Ababa i Komisji Lancet dla Inwestycji w Zdrowie jest to „najprostsza i najważniejsza opcja dla poszczególnych państw na całym świecie dla minimalizowania zjawiska chorób niezakaźnych”. Opodatkowanie niezdrowych produktów przynosi podwójną korzyść: powiększenie funduszy finansowych na programy zdrowotne i zmniejszenie konsumpcji szkodliwych produktów. Zgodnie z ostatnimi obliczeniami, podwyższenie akcyzy na papierosy, podwajające ich cenę, zwiększyłoby przychody z tego tytułu o 100 miliardów dolarów rocznie, w porównaniu z 300 miliardami dolarów, które według szacunków WHO, już teraz gromadzi się poprzez opodatkowanie sprzedaży tytoniu.

Międzynarodowe partnerstwo będzie odgrywało ważną rolę we wspieraniu dalszych działań na rzecz ograniczania zjawiska chorób niezakaźnych, zwłaszcza w krajach biedniejszych, poprzez integrację strategii dla NCD ze strategiami zwalczania innych chorób, jak HIV/ AIDS, gruźlica, wspieraniem zdrowia kobiet w ciąży. Wymienione schorzenia są bardzo często ze sobą powiązane. Dla przykładu, w Indiach cukrzyca korelowana jest z 15% przypadków gruźlicy.

Włączenie chorób niezakaźnych do programów rozwojowych oraz budowa odpowiednich mechanizmów ich finansowania będzie skutkować lepszym zdrowiem społeczeństwa. 

Katie Dain jest jednym z ekspertów Światowego Szczytu Zdrowia (11–13 października, Berlin), konferencji poświęconej strategiom zdrowia globalnego. W wydarzeniu weźmie udział ponad 1300 gości z całego świata, wśród nich uznani eksperci, politycy, przedstawiciele organizacji sektora ochrony zdrowia.

Czasopismo OSOZ jest oficjalnym partnerem medialnym wydarzenia.

Więcej informacji na temat World Health Summit: www.worldhealthsummit.org

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

33

rozmow y

ยฎ

...jakoล ฤ i zaufanie!

ZWYCIฤ ZCA KONKURSU โ TERAZ POLSKAโ 2015

34

Ogรณlnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

Bis-PL-1508-285

Skrรณcona informacja obleku Bisocardยฎ 2,5 mg, Bisocardยฎ 5 mg ibBisocardยฎ 10 mg. Bisocard 2,5 mg: Jedna tabletka powlekana zawiera 2,5 mg bisoprololu fumaranu (Bisoprololi fumaras RUD] ODNWR]ร MHGQRZRGQร mg). Bisocard 5 mg: Jedna tabletka powlekana zawiera 5 mg bisoprololu fumaranu (Bisoprololi fumaras RUD] ODNWR]ร MHGQRZRGQร mg). Bisocard 10 mg: -HGQD WDEOHWND SRZOHNDQD ]DZLHUD mg bisoprololu fumaranu (Bisoprololi fumaras RUD] ODNWR]ร MHGQRZRGQร mg). 3RVWDร Tabletki powlekane zbURZNLHP G]LHOร F\P mg, 5 mg ib mg wbRSDNRZDQLDFK SR ib V]W Wskazania do stosowania: %LVRFDUd 2,5 mg, 5 mg oraz mg 6WDELOQD SU]HZOHNรฏD QLHZ\GROQRฤ ร VHUFD RbQDVLOHQLX XPLDUNRZDQ\P GR FLร ฤ NLHJR zb]DEXU]RQร F]\QQRฤ FLร VNXUF]RZร OHZHM NRPRU\ IUDNFMD Z\U]XWRZD h ZbRFHQLH HFKRNDUGLRJUDILF]QHM ZbVNRMDU]HQLX ]bLQKLELWRUDPL $&( OHNDPL PRF]RSร GQ\PL RUD] wbUD]LH NRQLHF]QRฤ FL JOLNR]\GDPL QDVHUFRZ\PL 3RQDGWR %LVRFDUG mg ib%LVRFDUG mg 1DGFLฤ QLHQLH Wร WQLF]H RUD] FKRURED QLHGRNUZLHQQD VHUFD Dawkowanie ibsposรณb podawania: 1DGFLฤ QLHQLH Wร WQLF]H LbFKRURED QLHGRNUZLHQQD VHUFD 'DZNร XVWDOD VLร LQG\ZLGXDOQLH GOD NDฤ GHJR SDFMHQWD SU]HGH ZV]\VWNLP QD SRGVWDZLH Wร WQD ibHIHNWX OHF]QLF]HJR =D]Z\F]DM VWRVXMH VLร mg MHGHQ UD] Qa GREร :bUD]LH NRQLHF]QRฤ FL GDZNร PRฤ QD ]ZLร NV]\ร GR mg MHGHQ UD] QD GREร 'DOV]H ]ZLร NV]DQLH GDZNL MHVW X]DVDGQLRQH W\ONR ZbZ\Mร WNRZ\FK SU]\SDGNDFK :bQLHNWรถU\FK รฏDJRGQLHMV]\FK SU]\SDGNDFK QDGFLฤ QLHQLD Wร WQLF]HJR PRฤ H E\ร Z\VWDUF]DMร FH SRGDZDQLH GDZNL mg MHGHQ UD] QD GREร 2GVWDZLDQLH SURGXNWX %LVRFDUG lub ]PQLHMV]DQLH GDZNL SRZLQQR RGE\ZDร VLร VWRSQLRZR ]ZรฏDV]F]D XbSDFMHQWรถZ ]bGรฏDZLFร SLHUVLRZร 6WDELOQD SU]HZOHNรฏD QLHZ\GROQRฤ ร VHUFD 3URGXNW %LVRFDUG VWRVXMH VLร XbSDFMHQWรถZ ]H VWDELOQร SU]HZOHNรฏร QLHZ\GROQRฤ FLร VHUFD XbNWรถU\FK ZbFLร JX RVWDWQLFK W\JRGQL QLH Z\VWร SRZDรฏD RVWUD QLHZ\GROQRฤ ร VHUFD RUD] XbNWรถU\FK QLH ]PLHQLDQR VSRVREX OHF]HQLD QLHZ\GROQRฤ FL VHUFD SU]H] FR QDMPQLHM GZD RVWDWQLH W\JRGQLH 3U]HG UR]SRF]ร FLHP SRGDZDQLD SURGXNWX %LVRFDUG SDFMHQW SRZLQLHQ E\ร OHF]RQ\ LQKLELWRUHP NRQZHUWD]\ DQJLRWHQV\Q\ DbwbSU]\SDGNX ]รฏHM WROHUDQFML OHNรถZ ]bWHM JUXS\ LQQ\P OHNLHP UR]V]HU]DMร F\P QDF]\QLD ZbGDZFH RSW\PDOQHM OHNLHP PRF]RSร GQ\P RUD] ZbUD]LH NRQLHF]QRฤ FL JOLNR]\GHP QDVHUFRZ\P /HF]HQLH SU]HZOHNรฏHM QLHZ\GROQRฤ FL VHUFD SRZLQLHQ SURZDG]Lร OHNDU] ]bGRฤ ZLDGF]HQLHP ZbW\P ]DNUHVLH 6WRVRZDQLH ELVRSUROROX ZbVWDELOQHM SU]HZOHNรฏHM QLHZ\GROQRฤ FL VHUFD QDOHฤ \ UR]SRF]\QDร RG PDรฏ\FK GDZHN NWรถUH QDVWร SQLH QDOHฤ \ VWRSQLRZR ]ZLร NV]Dร ]JRGQLH ]HbVFKHPDWHP SRGDQ\P SRQLฤ HM 'RURฤ OL mg MHGHQ UD] QD GREร SU]H] SLHUZV]\ W\G]LHรฑ -Hฤ OL GDZND MHVW GREU]H WROHURZDQD QDOHฤ \ Mร ]ZLร NV]\ร GR mg MHGHQ UD] QD GREร LbWDNร GDZNร VWRVRZDร SU]H] QDVWร SQ\ W\G]LHรฑ -Hฤ OL GDZND MHVW GREU]H WROHURZDQD QDOHฤ \ Mร ]ZLร NV]\ร GR mg MHGHQ UD] QD GREร LbWDNร GDZNร VWRVRZDร SU]H] NROHMQ\ W\G]LHรฑ -Hฤ Oi GDZND MHVW GREU]H WROHURZDQD QDOHฤ \ Mร ]ZLร NV]\ร GR mg MHGHQ UD] QD GREร LbWDNร GDZNร VWRVRZDร SU]H] W\JRGQLH -Hฤ OL GDZND MHVW GREU]H WROHURZDQD QDOHฤ \ Mร ]ZLร NV]\ร Go mg MHGHQ UD] QD GREร LbWDNร GDZNร VWRVRZDร SU]H] QDVWร SQH W\JRGQLH -Hฤ OL GDZND MHVW GREU]H WROHURZDQD QDOHฤ \ Mร ]ZLร NV]\ร GR mg MHGHQ UD] QD GREร GDZND SRGWU]\PXMร FD 3o SLHUZV]\P SRGDQLX GDZNL mg QDOHฤ \ REVHUZRZDร VWDQ SDFMHQWD SU]H] RNRรฏR JRG]LQ\ ]ZUDFDMร F V]F]HJรถOQร XZDJร QD FLฤ QLHQLH Wร WQLF]H Wร WQR REMDZ\ QDVLOHQLD QLHZ\GROQRฤ FL VHUFD RUD] SU]HZRGQLFWZR ERGฤ FรถZ ZbREUร ELH VHUFD 0DNV\PDOQD ]DOHFDQD GDZND ELVRSUROROX Z\QRVL mg QD GREร -Hฤ OL ZbWUDNFLH GRELHUDQLD GDZNL GRMG]LH GR QDVLOHQLD QLHZ\GROQRฤ FL VHUFD lub SRMDZLHQLD VLร REMDZรถZ QLHWROHUDQFML ]DOHFD VLร ]PQLHMV]HQLH GDZNL ELVRSUROROX DbMHฤ OL WR NRQLHF]QH RGVWDZLHQLH OHNX ]ZรฏDV]F]D wbSU]\SDGNX Z\VWร SLHQLD FLร ฤ NLHJR QLHGRFLฤ QLHQLD QDVLOHQLD REMDZรถZ QLHZ\GROQRฤ FL VHUFD ]bRVWU\P REU]ร NLHP SรฏXF ZVWU]ร VHP NDUGLRJHQQ\P REMDZRZร EUDG\NDUGLร lub EORNLHP SU]HGVLRQNRZR NRPRURZ\P =DUรถZQR ]PQLHMV]DQLH GDZHN MDN LbRGVWDZLDQLH OHNX SRZLQQR RGE\ZDร VLร VWRSQLRZR QDJรฏH RGVWDZLHQLH OHNX PRฤ H VSRZRGRZDร SU]HMฤ FLRZH QDVLOHQLH QLHZ\GROQRฤ FL VHUFD -Hฤ OL NRQLHF]QH MHVW SU]HUZDQLH VWRVRZDQLD ELVRSUROROX GDZNL QDOHฤ \ ]PQLHMV]Dร RbSRรฏRZร QD W\G]LHรฑ -Hฤ OL WR NRQLHF]QH VWRVRZDQLH ELVRSUROROX PRฤ QD SU]HUZDร RUD] UR]SRF]ร ร SRQRZQLH NLHG\ Eร G]LH WR ZVND]DQH 7DEOHWNL QDOHฤ \ SU]\MPRZDร GRXVWQLH UD] QD GREร EH] UR]JU\]DQLD SRSLMDMร F QLHZLHONร LORฤ FLร Sรฏ\QX 3URGXNW %LVRFDUG PRฤ QD SU]\MPRZDร ]DUรถZQR ZbWUDNFLH SRVLรฏNX MDN LbSU]HG MHG]HQLHP 3RZLQLHQ E\ร SU]\MPRZDQ\ ]DZV]H RbWHM VDPHM SRU]H /HF]HQLH SURGXNWHP %LVRFDUG MHVW SU]HZDฤ QLH GรฏXJRWUZDรฏH ']LHFL Nie PD GRฤ ZLDGF]HQLD GRW\F]ร FHJR stosowania ubG]LHFL GODWHJR SURGXNWX %LVRFDUG QLH QDOHฤ \ VWRVRZDร XbG]LHFL 3DFMHQFL ZbZLHNX SRGHV]รฏ\P Nie MHVW NRQLHF]QH PRG\ILNRZDQLH GDZNL 3DFMHQFL ]b]DEXU]HQLDPL F]\QQRฤ FL Zร WURE\ L lub nerek: UbSDFMHQWรถZ ]bQDGFLฤ QLHQLHP Wร WQLF]\P lub FKRUREร QLHGRNUZLHQQร RUDz zbรฏDJRGQ\PL LbXPLDUNRZDQ\PL ]DEXU]HQLDPL F]\QQRฤ FL Zร WURE\ lub QHUHN NOLUHQV NUHDW\QLQ\ i PO PLQ QLH PD NRQLHF]QRฤ FL ]PLDQ\ GDZNRZDQLD -HGQDN ZรถZF]DV JG\ F]\QQRฤ ร QHUHN MHVW ]QDF]QLH XSRฤ OHG]RQD NOLUHQV NUHDW\QLQ\ PO PLQ lub JG\ Z\VWร SXMร FLร ฤ NLH ]DEXU]HQLD F]\QQRฤ FL Zร WURE\ QLH QDOHฤ \ SU]HNUDF]Dร GDZNL mg QD GREร Nie PD GDQ\FK GRW\F]ร F\FK IDUPDNRNLQHW\NL ELVRSUROROX ubSDFMHQWรถZ zbSU]HZOHNรฏร QLHZ\GROQRฤ FLร VHUFD LbQLHZ\GROQRฤ FLร QHUHN lub Zร WURE\ GODWHJR QDOHฤ \ ]DFKRZDร V]F]HJรถOQร RVWURฤ QRฤ ร GRELHUDMร F XbQLFK GDZNร OHNX Przeciwwskazania: 1DGZUDฤ OLZRฤ ร QD VXEVWDQFMร F]\QQร lub na NWรถUร NROZLHN VXEVWDQFMร SRPRFQLF]ร RVWUD QLHZ\GROQRฤ ร VHUFD ibRNUHV\ GHNRPSHQVDFML QLHZ\GROQRฤ FL VHUFD Z\PDJDMร FH GRฤ \OQHJR VWRVRZDQLD OHNรถZ LQRWURSRZ\FK ZVWU]ร V NDUGLRJHQQ\ EORN SU]HGVLRQNRZR NRPRURZ\ ,, OXE ,,, Vtopnia ubosรณb bez UR]UXV]QLND VHUFD EORN ]DWRNRZR SU]HGVLRQNRZ\ ]HVSรถรฏ FKRUHJR Zร ]รฏD ]DWRNRZHJR EUDG\NDUGLD Wร WQR SRQLฤ HM XGHU]Hรฑ PLQXWร

Z\VWร SXMร FD SU]HG UR]SRF]ร FLHP OHF]HQLD QLHGRFLฤ QLHQLH Wร WQLF]H FLฤ QLHQLH VNXUF]RZH PP+J FLร ฤ ND DVWPD RVNU]HORZD lub FLร ฤ ND SU]HZOHNรฏD REWXUDF\MQD FKRURED SรฏXF ]DDZDQVRZDQH VWDGLXP ]DURVWRZ\FK FKRUรถE Wร WQLF REZRGRZ\FK Lb]HVSรถรฏ 5D\QDXGD QLHOHF]RQ\ JX] FKURPRFKรฏRQQ\ QDGQHUF]\ NZDVLFD PHWDEROLF]QD 6SHFMDOQH RVWU]Hฤ HQLD Lbฤ URGNL RVWURฤ QRฤ FL GRW\F]ร FH VWRVRZDQLD 3URGXNW %LVRFDUG QDOHฤ \ VWRVRZDร RVWURฤ QLH XbSDFMHQWรถZ ]e VNรฏRQQRฤ FLร GR VNXUF]X RVNU]HOL QS DVWPร RVNU]HORZร LbFKRUREDPL REWXUDF\MQ\PL GUรถJ RVNU]HORZ\FK QDOHฤ \ MHGQRF]Hฤ QLH VWRVRZDร OHNL UR]V]HU]DMร FH RVNU]HOD DbwbSU]\SDGNX ]ZLร NV]HQLD RSRUรถZ ZbGURJDFK RGGHFKRZ\FK FR PRฤ H RNUHVRZR Z\VWร SRZDร XbSDFMHQWรถZ ]bDVWPร QDOHฤ \ UR]ZDฤ \ร ]ZLร NV]HQLH GDZHN EHWD2 DGUHQRPLPHW\NรถZ ]bFXNU]\Fร ]H ]QDF]Q\PL ZDKDQLDPL VWร ฤ HQLD JOXNR]\ ZH NUZL ELVRSURORO PRฤ H PDVNRZDร REMDZ\ KLSRJOLNHPLL VWRVXMร F\FK ฤ FLVรฏร GLHWร ]bblokiem SU]HGVLRQNRZR NRPRURZ\P ,bVWRSQLD ]bGรฏDZLFร 3ULQ]PHWDOD ]b]DURVWRZ\PL FKRUREDPL Wร WQLF REZRGRZ\FK PRฤ H Z\VWร SLร QDVLOHQLH GROHJOLZRฤ FL ]ZรฏDV]F]D QD SRF]ร WNX OHF]HQLD ]bDOHUJLร wbZ\ZLDG]LH ELVRSURORO SRGREQLH MDN LQQH OHNL EHWD DGUHQROLW\F]QH PRฤ H ]ZLร NV]Dร ZUDฤ OLZRฤ ร QD DOHUJHQ\ RUD] QDVLODร UHDNFMH DOHUJLF]QH ]bQDGF]\QQRฤ FLร WDUF]\F\ ELVRSURORO PRฤ H PDVNRZDร REMDZ\ W\UHRWRNV\NR]\ ]bJX]HP FKURPRFKรฏRQQ\P QDGQHUF]\ ELVRSURORO PRฤ QD VWRVRZDร Z\รฏร F]QLH SRbSRGDQLX OHNรถZ DOID DGUHQROLW\F]Q\FK zbรฏXV]F]\Fร ZbW\P UรถZQLHฤ ]bรฏXV]F]\Fร ZbZ\ZLDG]LH ELVRSURORO PRฤ QD VWRVRZDร SR GRNรฏDGQ\P UR]ZDฤ HQLX NRU]\ฤ FL LbU\]\ND RUD] XbSDFMHQWรถZ ubNWรถU\FK VWRVRZDQH MHVW OHF]HQLH RGF]XODMร FH lub Z]LHZQH ฤ URGNL ]QLHF]XODMร FH %UDN GRฤ ZLDGF]Hรฑ ]e stosowaniem bisoprololu ubSDFMHQWรถZ ]bQLHZ\GROQRฤ FLร VHUFD ZbQDVWร SXMร F\FK SU]\SDGNDFK QLHZ\GROQRฤ ร VHUFD ,, VWRSQLD ZJ NODV\ILNDFML 1<+$ FXNU]\FD LQVXOLQR]DOHฤ QD W\S ,

QLHZ\GROQRฤ ร QHUHN ]H VWร ฤ HQLHP NUHDW\QLQ\ ZbVXURZLF\ i ล PRO O QLHZ\GROQRฤ ร Zร WURE\ NDUGLRPLRSDWLD UHVWU\NF\MQD ZURG]RQH FKRURE\ VHUFD ZDG\ ]DVWDZHN VHUFD SRZRGXMร FH ]QDF]QH ]DEXU]HQLH KHPRG\QDPLNL ]DZDรฏ PLร ฤ QLD VHUFRZHJR ZbFLร JX RVWDWQLFK PLHVLร F\ SDFMHQFL SRZ\ฤ HM ODW 1DJรฏH RGVWDZLHQLH ELVRSUROROX MHVW GRSXV]F]DOQH W\ONR ZbSU]\SDGNX ]GHF\GRZDQHM NRQLHF]QRฤ FL 1D SRF]ร WNX OHF]HQLD NRQLHF]QH MHVW UHJXODUQH PRQLWRURZDQLH SDFMHQWD 3URGXNW %LVRFDUG ]DZLHUD ODNWR]ร Nie SRZLQLHQ E\ร VWRVRZDQ\ XbSDFMHQWรถZ ]bU]DGNR Z\VWร SXMร Fร G]LHG]LF]Qร QLHWROHUDQFMร JDODNWR]\ QLHGRERUHP ODNWD]\ W\SX /DSSD

lub ]HVSRรฏHP ]รฏHJR ZFKรฏDQLDQLD JOXNR]\ JDODNWR]\ =QLHF]XOHQLH RJรถOQH 8bSDFMHQWรถZ RWU]\PXMร F\FK ]QLHF]XOHQLH RJรถOQH OHNL EHWD DGUHQROLW\F]QH ]PQLHMV]DMร U\]\NR SRZVWDQLD DU\WPLL LbQLHGRWOHQLHQLD PLร ฤ QLD VHUFRZHJR SRGF]DV ZSURZDG]DQLD GR ]QLHF]XOHQLD LQWXEDFML LbwbRNUHVLH SRRSHUDF\MQ\P =JRGQLH ]bDNWXDOQ\PL ]DOHFHQLDPL QLH QDOHฤ \ SU]HU\ZDร VWRVRZDQLD OHNรถZ EHWD DGUHQROLW\F]Q\FK ZbSU]\SDGNX JG\ Z\NRQ\ZDQ\ PD E\ร ]DELHJ FKLUXUJLF]Q\ 1DOHฤ \ SRLQIRUPRZDร DQHVWH]MRORJD RbVWRVRZDQLX OHNรถZ EHWD DGUHQROLW\F]Q\FK SRQLHZDฤ PRJร Z\VWร SLร LQWHUDNFMH ]bLQQ\PL OHNDPL EUDG\DU\WPLH RVรฏDELHQLH RGUXFKRZHM WDFK\NDUGLL ibPHFKDQL]PรถZ NRPSHQVXMร F\FK XWUDWร NUZL :bSU]\SDGNX SRGMร FLD GHF\]ML RbSU]HUZDQLX VWRVRZDQLD OHNX EHWD DGUHQROLW\F]QHJR SU]HG SODQRZDQ\P ]DELHJLHP RSHUDF\MQ\P QDOHฤ \ VWRSQLRZR ]PQLHMV]Dร MHJR GDZNร Lb]DSU]HVWDร FDรฏNRZLFLH MHJR SRGDZDQLD QD JRG]LQ SU]HG SODQRZDQ\P ]DELHJLHP ib]QLHF]XOHQLHP ']LDรฏDQLD QLHSRฤ ร GDQH ']LDรฏDQLD QLHSRฤ ร GDQH NWรถUH Z\VWร SLรฏ\ ZbJUXSLH SDFMHQWรถZ RWU]\PXMDF\FK ELVRSURORO ZbEDGDQLX NOLQLF]Q\P &,%,6 ,, :\EUDQH QDMF]ร VWV]H G]LDรฏDQLD QLHSRฤ ร GDQH NWรถUH Z\VWร SLรฏ\ XbFR QDMPQLHM SDFMHQWรถZ ]bEDGDQHM JUXS\ QLH]DOHฤ QLH RGbPRฤ OLZHJR ]ZLร ]NX zbSU]\MPRZDQLHP OHNX lub SODFHER 1LHZ\GROQRฤ ร VHUFD ELVRSURORO โ SODFHER โ GXV]QRฤ ร ELVRSURORO โ SODFHER โ ]DZURW\ JรฏRZ\ ELVRSURORO โ SODFHER โ NDUGLRPLRSDWLD ELVRSURORO โ SODFHER โ EUDG\NDUGLD ELVRSURORO โ SODFHER โ QLHGRFLฤ QLHQLH ELVRSURORO โ SODFHER โ WDFK\NDUGLD ELVRSURORO โ SODFHER โ XF]XFLH ]Pร F]HQLD ELVRSURORO โ SODFHER โ ]DNDฤ HQLD ZLUXVRZH ELVRSURORO โ SODFHER โ ]DSDOHQLH SรฏXF ELVRSURORO โ SODFHER โ %DGDQLD SRUHMHVWUDF\MQH =DEXU]HQLD XNรฏDGX QHUZRZHJR F]ร VWR โ ]DZURW\ JรฏRZ\ EรถOH JรฏRZ\ Z\VWร SXMร V]F]HJรถOQLH F]ร VWR QD SRF]ร WNX OHF]HQLD Vร ]Z\NOH OHNNLH LbSU]HPLMDMร ZbFLร JX GR W\JRGQL U]DGNR โ RPDP\ =DEXU]HQLD RJรถOQH LbVWDQ\ ZbPLHMVFX SRGDQLD F]ร VWR โ XF]XFLH ]Pร F]HQLD Z\F]HUSDQLH QLH]E\W F]ร VWR โ RVรฏDELHQLH =DEXU]HQLD ฤ Rรฏร GND LbMHOLW F]ร VWR โ QXGQRฤ FL Z\PLRW\ ELHJXQND ]DSDUFLD =DEXU]HQLD QDF]\QLRZH F]ร VWR โ XF]XFLH PDU]QLร FLD lub FLHUSQLร FLD NRรฑF]\Q QLH]E\W F]ร VWR โ QLHGRFLฤ QLHQLH SRVWXUDOQH =DEXU]HQLD PLร ฤ QLRZR V]NLHOHWRZH LbWNDQNL รฏร F]QHM QLH]E\W F]ร VWR โ NXUF]H PLร ฤ QL =DEXU]HQLD VHUFD QLH]E\W F]ร VWR โ EUDG\NDUGLD ]DEXU]HQLD SU]HZRGQLFWZD SU]HGVLRQNRZR NRPRURZHJR QDVLOHQLH QLHZ\GROQRฤ FL VHUFD =DEXU]HQLD XNรฏDGX RGGHFKRZHJR NODWNL SLHUVLRZHM Lbฤ UรถGSLHUVLD QLH]E\W F]ร VWR โ VNXUF] RVNU]HOL XbSDFMHQWรถZ ]bDVWPร RVNU]HORZร lub REWXUDF\MQ\PL VFKRU]HQLDPL GUรถJ RGGHFKRZ\FK wbZ\ZLDG]LH U]DGNR โ DOHUJLF]Q\ QLHฤ \W QRVD =DEXU]HQLD SV\FKLF]QH QLH]E\W F]ร VWR โ ]DEXU]HQLD VQX GHSUHVMH U]DGNR โ NRV]PDUQH VQ\ =DEXU]HQLD XNรฏDGX LPPXQRORJLF]QHJR U]DGNR โ UHDNFMH QDGZUDฤ OLZRฤ FL ฤ ZLร G VNรถU\ QDJรฏH ]DF]HUZLHQLHQLH WZDU]\ Z\V\SND VNรถUQD =DEXU]HQLD Zร WURE\ LbGUรถJ ฤ รถรฏFLRZ\FK U]DGNR โ ]DSDOHQLH Zร WURE\ %DGDQLD GLDJQRVW\F]QH U]DGNR โ ]ZLร NV]HQLH DNW\ZQRฤ FL DPLQRWUDQVIHUD] $O$7 $VS$7 ZbVXURZLF\ NUZL =DEXU]HQLD PHWDEROL]PX ibRGฤ \ZLDQLD U]DGNR โ ]ZLร NV]HQLH VWร ฤ HQLD WULJOLFHU\GรถZ ZbRVRF]X NUZL =DEXU]HQLD XNรฏDGX UR]URGF]HJR Lbpiersi: rzadko โ ]DEXU]HQLD SRWHQFML =DEXU]HQLD XFKD LbEรฏร GQLND U]DGNR โ ]DEXU]HQLD VรฏXFKX =DEXU]HQLD RND U]DGNR โ XSRฤ OHG]HQLH Z\G]LHODQLD รฏH] QDOHฤ \ XZ]JOร GQLร XbSDFMHQWรถZ VWRVXMร F\FK V]NรฏD NRQWDNWRZH EDUG]R rzadko โ ]DSDOHQLH VSRMรถZHN =DEXU]HQLD VNรถU\ LbWNDQNL SRGVNรถUQHM EDUG]R U]DGNR โ XMDZQLHQLH VLร lub QDVLOHQLH รฏXV]F]\F\ Z\V\SNL รฏXV]F]\FRSRGREQH Z\SDGDQLH ZรฏRVรถZ 3U]HG SU]HSLVDQLHP ]DSR]QDM VLร ]bSHรฏQร LQIRUPDFMร RbOHNX 3URGXNW OHF]QLF]\ Z\GDZDQ\ ]bprzepisu lekarza. 3RGPLRW RGSRZLHG]LDOQ\ SRVLDGDMร F\ pozwolenie na dopuszczenie do obrotu: 3KDUPD6ZLVV oHVNร 5HSXEOLND V U R -DQNRYFRYD F 3UDKD 5HSXEOLND &]HVND Pozwolenie MZ na dopuszczenie do obrotu: %LVRFDUG mg โ 3R]ZROHQLH 0= 1U %LVRFDUG mg โ 3R]ZROHQLH 0= 1U %LVRFDUG mg โ 3R]ZROHQLH 0= 1U Informacji udziela: V3 9DOHDQW 6S ]bo.o VS M %LXUR 0DUNHWLQJX Lb6SU]HGDฤ \ %XG\QHN 1HZ &LW\ XO 0DU\QDUVND :DUV]DZD WHO Data aktualizacji informacji obleku: 08.2014 r.

praktyk a

CHOROBY NIEZAKAŹNE

Spośród 56 milionów zgonów w 2012 roku, aż 38 mln (68%) wynikało z niezakaźnych chorób cywilizacyjnych (NCD – Non-communicable Diseases). Ponad 40% zalicza się jako przedwczesne (występujące w grupie osób poniżej 70 roku życia). Głównymi czynnikami ryzyka jest brak aktywności fizycznej, niezdrowe odżywianie, palenie papierosów, nadmierna konsumpcja alkoholu, nadużywanie cukru i soli.

42% wszystkich zgonów w grupie NCD ma miejsce wśród osób poniżej 70 roku życia. Odsetek ten jest różny w krajach o niskich i średnich dochodach (48%) oraz wysokich dochodach (28%).

Szacuje się, że do 2030 roku liczba zgonów z powodu NCD wzrośnie do poziomu 52 milionów. Choroby układu krążenia, nowotwory, cukrzyca i przewlekłe choroby układu oddechowego odpowiadają za 82% zgonów w grupie NCD.

38 mln

CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA

46,2% 17,5 mln zgonów

21,7%

zgonów na świecie rocznie

w grupie chorób niezakaźnych.

CUK Źródło: Dane – Global status report on noncommunicable disease. WHO 2014. Grafika – freepik.com

NOWOTWORY

CHO ROB

A R Z YC

4% 1,5 mln zgonów

8,2 mln zgonów w grupie chorób niezakaźnych.

Y UK

ŁADU

ODD ECHO

W EG

O

10,7%

w grupie chorób niezakaźnych.

RYZYKO

19% To prawdopodobieństwo, że statystyczny

człowiek w wieku 30 lat umrze na jedną z chorób niezakaźnych przed 70 urodzinami.

4 mln zgonów w grupie chorób niezakaźnych.

7 bilionów $

ZGONY WEDŁUG PRZYCZYN

Na tyle ocenia się straty ekonomiczne w latach 2011–2025 (kraje o niskim i średnim dochodzie) wywołane chorobami niezakaźnymi.

52% cywilizacyjne choroby niezakaźne 34% choroby zakaźne, niedożywienie, powikłania ciąży 14% fizyczne obrażenia ciała, wypadki

5,9%

30%

1,7 mln

6 mln

3,4 mln

Odsetek zgonów spowodowanych nadużywaniem alkoholu wśród wszystkich przyczyn zgonów (łącznie 3,3 mln ofiar alkoholu w 2012 roku). Największe ilości napojów alkoholowych wypijają Europejczycy (średnio 10,9 litra czystego alkoholu/osobę). Średnia globalna to 6,2 l/osobę rocznie.

O tyle wzrasta ryzyko śmierci osób, które nie uprawiają sportu w stosunku do tych, które są aktywne fizycznie (umiarkowana intensywność) min. 150 minut tygodniowo. W grupie dzieci od 5 do 17 lat zaleca się przynajmniej 60 minut aktywności ruchowej dziennie.

Liczba zgonów z powodu chorób układu krążenia wiązanych z nadużywaniem soli.

Wysokie spożycie soli (większe niż 5g/dzień) może prowadzić do podwyższonego ciśnienia, zwiększając ryzyko zawału i chorób krążenia. Średnia światowa spożycia soli to 10g/dzień.

Liczba zgonów, których można uniknąć, a wynikających z palenia papierosów. Tytoń jest przyczyną 7% wszystkich zgonów w grupie kobiet i 12% w grupie mężczyzn. Tytoń zwiększa ryzyko zachorowania na raka, choroby układu krążenia i oddechowego.

Otyłość i nadwaga odpowiedzialne są za 3,4 mln zgonów na świecie. W 2014 roku było dwa razy więcej osób z nadwagą i otyłością w porównaniu z rokiem 1980. Obecnie 11% mężczyzn i 15% kobiet w wieku powyżej 18 roku życia ma nadwagę.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

35

praktyk a

Designed by freepik.com

Prawa najmłodszych pacjentów

Dziecko, jako pacjent, zasługuje na szczególną opiekę. Praktyka pokazuje jednak, że system ochrony zdrowia nie zawsze realizuje ten postulat. Pojawia się pytanie, na ile obowiązujące przepisy odpowiadają potrzebom najmłodszych pacjentów i jaki powinien być kierunek zmian w prawie.

Iwona Magdalena Aleksandrowicz Prawnik w NZOZ „Przychodnia” Sp. z o.o.

Już na gruncie Konstytucji przesądzono o obowiązku zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku. Prawne aspekty sprawowania opieki zdrowot-

36

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

nej nad dziećmi zawarte zostały przede wszystkim w przepisach dotyczących udzielania świadczeń zdrowotnych oraz praw pacjenta. Pozostałe regulacje szczegółowe znaleźć można w innych aktach prawnych poświęconych m.in. przeciwdziałaniu przemocy czy organizacji systemu oświaty.

O tym, jak istotne jest zapewnienie

odpowiednich ram prawnych, przesądza liczba świadczeń. Według danych za 2013 rok, porady udzielone dzieciom i młodzieży do 18 roku życia stanowiły 22,9% wszystkich porad w podstawowej opiece zdrowotnej, 13,6% w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej oraz blisko 30% w leczeniu stomatologicznym. Dzieci stanowiły również 17,4% ogółu pacjentów leczonych w trybie stacjonarnym.

Dziecko jako pacjent W polskim systemie prawnym uzyskanie pełnoletności jest niezbędne do samodzielnego dokonywania czynności prawnych. Regulacje dotyczące praw pacjenta

praktyk a

przyznają jednak osobie niepełnoletniej pewne przywileje, które muszą być brane pod uwagę przy realizacji usług medycznych.

Małoletni, który ukończył 16 lat, traktowany jest w zakresie obowiązku informacyjnego na równi z osobami dorosłymi. Również w zakresie zgody na badania lub udzielenie innych świadczeń zdrowotnych, pacjent, który ukończył 16 lat, może samodzielnie podejmować decyzje. Nawet jeżeli przedstawiciel ustawowy lub opiekun faktyczny wyrazi zgodę na udzielenie świadczenia, małoletni powyżej 16 roku życia może wyrazić sprzeciw i wówczas wymagane będzie zezwolenie sądu opiekuńczego na dokonanie określonych czynności. Nie można zatem całkowicie pomijać woli nieletniego pacjenta i opierać się wyłącznie na oczekiwaniach rodziców, co do przebiegu procesu leczenia.

Dziecko, podobnie jak dorośli pacjenci, powinno mieć przekazaną informację o stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu. Przekazywane informacje muszą być jednak dostosowane do wieku dziecka, a ich zadaniem jest zapewnienie prawidłowego przebiegu procesu diagnostycznego lub terapeutycznego. Nie ma zatem konieczności opisywania szczegółów choroby czy wymieniania wszystkich możliwych powikłań. Jednak pacjent, niezależnie od wieku, powinien mieć zapewnione poczucie bezpieczeństwa przy udzieleniu świadczeń. Wiedza o tym, jakie kolejne czynności będą wykonywane podczas badania, ile razy dziennie będą przeprowadzane zabiegi albo podawane leki, może wpłynąć na obniżenie niepewności i lęku.

Od chwili narodzin Poprawie bezpieczeństwa najmłodszych dzieci mają służyć wprowadzone w 2012 roku standardy postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem.

W rozporządzeniu jest mowa o przygotowaniu planu porodu. Mają w nim zostać określone wszystkie elementy postępowania medycznego podczas porodu oraz miejsce porodu, w którym pacjentka będzie czuła się bezpieczna. Możliwy jest

przy tym wybór porodu w warunkach pozaszpitalnych. Bezpośrednio po urodzeniu powinno się umożliwić dziecku nieprzerwany kontakt z matką „skóra do skóry”, który będzie trwał co najmniej dwie godziny po porodzie. Przyjęte rozwiązania kładą nacisk na zapewnienie prawidłowego rozwoju więzi między matką a noworodkiem, a także promocję naturalnego karmienia dziecka.

Przepisy wyznaczają standardy zapewniające znaczny udział pacjentki w podejmowanych decyzjach medycznych, jednak należy pamiętać, że dotyczy to wyłącznie ciąży i porodu bez powikłań. Jak dotąd brak jest jednak usankcjonowanych prawnie wytycznych postępowania w przypadkach patologii ciąży. Biorąc pod uwagę większe zagrożenia dla dziecka związane z komplikacjami w przebiegu ciąży i porodu, należałoby podjąć prace legislacyjne w celu opracowania standardów postępowania również w niefizjologicznych przypadkach. Niezależnie jednak od przebiegu ciąży i porodu, w wielu spornych sprawach pomiędzy pacjentami a podmiotami leczniczymi, kluczowe znaczenie odgrywały zaniedbania z zakresu realizacji obowiązku informacyjnego i poszanowania godności i intymności pacjentki.

Pod nadzorem Podejmowane w ostatnim czasie działania legislacyjne wychodzą naprzeciw konieczności poprawy jakości świadczeń udzielanych najmłodszym. Nie wszystkie z proponowanych rozwiązań przyczynią się jednak do realizacji tego celu.

Najnowsza nowelizacja ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjen-

ta zakłada wydanie przez Ministra Zdrowia rozporządzenia ustalającego wzór Książeczki Zdrowia Dziecka. Pomimo, że zasadne jest wprowadzenie zmian ułatwiających śledzenie losów dziecka, książeczki to kolejny dokument w wersji papierowej. Jeżeli rodzice i personel medyczny nie zadbają o uzupełnienie wpisów przy każdej wizycie, książeczka może nie zawierać kompleksowych danych o stanie zdrowia dziecka. Nie będzie można odmówić udzielenia świadczeń z powodu jej braku, a jej zgubienie czy zniszczenie nie pociągnie za sobą żadnych sankcji.

W Polsce 99,8% dzieci rodzi się w szpitalach. Należałoby zatem usprawnić przekazywanie danych o noworodku do lekarza POZ, który będzie sprawował dalszą opiekę nad dzieckiem. Podobnie niezbędne jest monitorowanie stanu zdrowia i rozwoju najmłodszych dzieci. Wielu rodziców zgłasza się do lekarza tylko w celu zaszczepienia dziecka, natomiast w kalendarzu szczepień obowiązkowych nie występują żadne szczepienia pomiędzy 18 miesiącem a 6 rokiem. Konieczne jest zatem zwiększenie roli bilansów w sprawowaniu opieki zdrowotnej.

W ostatnim czasie pojawiają się koncepcje wyodrębnienia koszyka świadczeń gwarantowanych dla dzieci. Jest to propozycja godna rozważenia, ale należy pamiętać, że istnieją już pewne narzędzia prawne, które mogłyby być lepiej wykorzystane. Przede wszystkim jednak niezbędna jest pełna informatyzacja umożliwiająca szybkie wyszukiwanie danych i ich wymianę pomiędzy podmiotami leczniczymi. 

» ����������� Papierowe Książeczki ����������� Zdrowia Dziecka nie rozwiążą problemu monitorowania stanu zdrowia małych pacjentów.«

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

37

praktyk a

Foto: desiged by freepik.com

IT a wyniki leczenia Badanie przeprowadzone w 91 brytyjskich szpitalach potwierdza, że poziom informatyzacji jest skorelowany z wynikami leczenia i przekłada się wprost na zmniejszenie współczynnika śmiertelności.

Drugą edycję raportu „Evidence of the Effects of Healthcare IT on Healthcare Outcomes” opublikowała międzynarodowa organizacja e-zdrowia HIMSS Europe. Badanie zrealizowano w grupie placówek, w przypadku których przeprowadzono wcześniej walidację poziomu informatyzacji z wykorzystaniem standardu EMRAM (8 stopni poziomu adaptacji systemów IT, ang. Electronic Medical Record Adoption Model). Wzięte

38

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

pod lupę szpitale najczęściej posiadały 5 stopień EMRAM (łącznie 48% placówek). Stopień 0 miało 8% jednostek, żadna z nich nie uzyskała jednego z najwyższych stopni, czyli 6 i 7, co ogranicza porównanie biegunów – słabo i mocno informatyzowanych placówek.

IT a skuteczność leczenia Jest wiele wskaźników obrazujących wyniki leczenia: długość pobytu w szpi-

talu w odniesieniu do efektów, readmisje, jakość oceniana przez pacjentów itd. Autorzy postanowili jednak posłużyć się najbardziej podstawowym, czyli wskaźnikiem śmiertelności. Mimo, że jest on obarczony pewną niedoskonałością, wynikającą chociażby z czynników pozaszpitalnych (zgony o podłożu zewnętrznym, bez korelacji z procedurami w placówce medycznej). Jednak dla potrzeb statystycznych i określenia związku poziomu informatyzacji z wynikami leczenia, jest najbardziej wiarygodny i reprezentatywny. W przypadku innych wskaźników, analizowany wpływ mógłby być selektywnie zawężony, a rezultaty – mało wiarygodne.

Współczynnik śmiertelności według

praktyk a

angielskich standardów (SHMI, na wykresie w skali od 1 do 3) zestawiono z poziomem informatyzacji szpitali (stopnie od 0 do 5). Po dodaniu średniego odchylenia od planu SHMI (linia fioletowa) widać wyraźnie, że szpitale o wyższym poziomie adaptacji IT (wyższa punktacja EMRAM) wykazują mniejszy współczynnik śmiertelności pacjentów. Trzeba dodać, że szpitale biorące udział w analizie mogą pochwalić się ponadprzeciętnymi wynikami jakości leczenia. Mimo to, powiązanie z digitalizacją jest dość wyraźne.

Eksperci HIMSS podkreślają, że „istnieje wyraźne powiązanie pomiędzy zastosowaniem rozwiązań IT a wynikami leczenia”. Pogłębiona analiza tego zagadnienia jest na chwilę obecną znacznie utrudniona ze względu na brak dostatecznej ilości danych. Ale już nawet tak uproszczone wnioski mogą stać się kolejnym argumentem przemawiającym na korzyść rozwiązań IT – nadal niedostatecznie opisanych i podpartych badaniami. Sami menedżerowie badanych szpitali potwierdzają, że teza nie jest im obca. Zwracają uwagę na inne aspekty, jak pozytywny wpływ na jakość i efektywność pracy kadry medycznej i administracyjnej, która wprost przekłada się na lepsze osiągnięcia na wielu płaszczyznach.

IT a satysfakcja pacjenta Z punktu widzenia pobytu pacjenta w szpitalu, strategiczną rolę odgrywa efektywność: determinuje szybkość diagnozy i podjęcia czynności terapeutycznych, decyduje o sprawnym planowaniu czynności medycznych oraz poziomie komunikacji z placówką i specjalistami. Z kolei z perspektywy lekarzy, oznacza mniejsze straty czasowe wynikające z nieefektywnie zaplanowanych procesów oraz wąskich gardeł w łańcuchu świadczeń. W zakresie doskonalenia płynności pracy, dobrym przykładem bezpośredniego wpływu IT może być diagnostyka obrazowa w połączeniu z elektronicznym rekordem pacjenta. Szybkość wymiany cyfrowych danych i ich ułatwiony obieg w ramach placówki, przesyłanie i interpretacja wyników na odległość to tylko niektóre z zalet w stosunku do rozwiązań tradycyjnych.

Kolejnym elementem, któremu postanowiono się przyjrzeć, była ocena elementów działalności szpitala przez pacjentów i pracowników. W tym celu poziom adaptacji IT według skali EMRAM skorelowano z coroczną ankietą prowadzoną wśród pacjentów korzystających z Narodowego Systemu Ochrony Zdrowia w Anglii (łącznie 60 000 ankiet). W tym przypadku, dla uproszcze-

» Wyższy �������������� rozwój technologiczny determinuje wyższą satysfakcję pacjentów z poziomu usług.�« nia analizy, wydzielono dwie grupy szpitali: o wysokiej adaptacji IT (EMRAM w skali 3–5) oraz niskiej adaptacji IT (EMRAM w skali 0–2). Wniosek – we wszystkich kategoriach pytań odnoszących się do zadowolenia z usług, wynikającego z procesu leczenia, elementów organizacyjnych czy podejścia personelu, lepsze wyniki – choć różnice nie są duże – cechowały szpitale o wysokim stopniu informatyzacji. Można zastanawiać się, czy nie chodzi po prostu o lepiej rozwinięte organizacyjnie jednostki, generalnie dobrze zarządzane, o wyższej świadomości, również w zakresie wykorzystania technologii IT. Inaczej: czy to IT determinuje jakość, czy nie odwrotnie – wynikiem filozofii jakości jest wdrażanie rozwiązań informatycznych. Je-

SUMARYCZNY WSPÓŁCZYNNIK ŚMIERTELNOŚCI SZPITALNEJ (SHMI) A POZIOM EMRAM Sumaryczny współczynnik śmiertelności (SHMI) – zgony powiązane z hospitalizacją (Anglia) Odchylenie od SHMI – zgony powiązane z hospitalizacją Odchylenie od celu – trend Poziom SHMI

Odchylenie od SHMI

3

7% 6% 5% 4% 3%

2 2% 1% 0% -1% 1

-2% 1

2

3

4

5

Poziom EMRAM

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

39

praktyk a

żeli jednak potraktujemy szpital jak organizm, gdzie na jakość wpływa szereg czynników (pracownicy, procedury, filozofia, komunikacja, standardy zarządzania i organizacji, technologie), nie ma to

większego znaczenia. Największe różnice zauważono w przypadku wskazówek wydawanych pacjentowi przy wypisie ze szpitala, co mogło wynikać np. z wydruków podsumowań dla pacjentów, ge-

nerowanych przez systemy IT. W przypadku wielu badanych elementów, trudno doszukiwać się bezpośrednich korelacji. 

SATYSFAKCJA PACJENTA Z PROCESU LECZENIA A POZIOM EMRAM Punkty/100 90 80

ysoka W adaptacja IT

70 60

iska N adaptacja IT

50 40 30

Czy przedstawiciel personelu wytłumaczył w zrozumiały sposób instrukcję przyjmowania leków w domu?

Czy przedstawiciel personelu poinformował Cię o niepokojących symptomach, które należy obserwować po wyjściu ze szpitala?

Czy przedstawiciel personelu przedstawił skutki uboczne przepisanych leków?

Czy sądzisz, że pracownicy szpitala zrobili wszystko, co było w mocy, w kwestii kontroli nad bólem?

Czy zadając pytania lekarzowi, otrzymałeś zrozumiałą odpowiedź?

Czy zadając pytania pielęgniarce, otrzymałeś zrozumiałą odpowiedź?

Czy zostałeś w satysfakcjonujący sposób zaangażowany w proces podejmowania decyzji o leczeniu?

SATYSFAKCJA PACJENTA Z ELEMENTÓW ORGANIZACYJNYCH A POZIOM EMRAM Punkty/100 100 90

ysoka W adaptacja IT

80 70

iska N adaptacja IT

60 50 40

Czy miałeś wrażenie, że od momentu przybycia do szpitala musiałeś długo czekać na przydzielenie łóżka?

Jakie masz odczucia odnośnie czasu oczekiwania na liście na przyjęcie do szpitala?

Czy data przyjęcia do szpitala została zmieniona?

Czy podczas pobytu w szpitalu przeszkadzał Ci w nocy hałas ze strony personelu?

Czy podczas pobytu w szpitalu przeszkadzał Ci w nocy hałas ze strony innych pacjentów?

SATYSFAKCJA PACJENTA Z PODEJŚCIA PERSONELU A POZIOM EMRAM Punkty/100 100 90

ysoka W adaptacja IT

80 70

iska N adaptacja IT

60 50 40

Czy zapewniono Ci dostateczny poziom prywatności podczas badania i leczenia?

Czy doświadczyłeś sytuacji sprzeczności opinii od różnych członków personelu medycznego?

Czy ogólnie czułeś się traktowany z godnością i szacunkiem?

Czy lekarze rozmawiali ignorując Twoją obecność?

Czy pielęgniarki rozmawiały ignorując Twoją obecność?

Jak podkreślono w raporcie, korelację pomiędzy stopniem wdrożenia technologii IT w szpitalu a współczynnikiem śmiertelności należy interpretować jako pewnego rodzaju tendencję, a nie precyzyjne odzwierciedlenie dysproporcji. Do bardziej pogłębionych analiz brakuje między innymi danych ze szpitali o najwyższym stopniu informatyzacji (takie nie zostały objęte analizą, ponieważ nie istnieją w Wielkiej Brytanii), czyli porównania dwóch przeciwległych biegunów. Ogólna próba przeliczenia korzyści z IT na wskaźniki matematyczne już jednak jasno sugeruje, że inwestycje informatyczne przekładają się wprost na poziom i wyniki leczenia. To, czego wcześniej można się było tylko domyślać, potwierdzono twardymi danymi. Źródło danych: Raport “Evidence of the Effects of Healthcare IT on Healthcare Outcomes”, HIMSS Europe (2014)

40

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

praktyk a

Og贸lnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

41

praktyk a

Foto: COCIR

Integrated care. Breaking the silos mand on more costly and resource-intenCOCIR has launched its White Paper “Integrated Care: Better Healthcare sive services. for Europe”. The paper emphasizes the critical role medical technology Nicole Denjoy, COCIR Secretary General, said “Our industry sectors are inand eHealth play in driving a better integration of care to the benefits INTEGRATED CARE:strumental and have a key role to play of European citizens, patients, economy and society at large.

EditionCare. Our highly FifthIntegrated BREAKING THE SILOSin enabling

COCIR eHEALTH TOOLKIT

Limits to the sustainability of European healthcare systems are already visible.

Projected growth in demand and cost linked to the rise in chronic diseases and an aging population are likely to result in increased rationing. Accordingly there has never been a greater need to develop and implement new Integrated Care strategies that will drive healthcare efficiencies and improve clinical outcomes for people, and there is growing recognition that such investment not only de-

rives clinical benefits but can also drive economic prosperity.

This paper argues that adopting an Integrated Care approach; taking advantage of the development of personalised medicine and of connected health; diversifying financing and adopting more flexible financial models; and moving from a ‘fee-for-service’ towards a ‘paymentfor-outcome’ model can efficiently and measurably improve the experience and quality of care, whilst reducing the de-

innovative technologies combined with MAY 2015 new business models are already contributing to better quality, access and efficiency of healthcare and our membership continue to focus their innovation on providing healthcare professionals with the tools to transform our healthcare systems to be more efficient and inclusive.”

The paper provides detailed analysis and promotes six priorities for European Action that recognise the importance of the medical technology and eHealth sectors in enabling the delivery of Integrated Care strategies, calling for the EU insti-

COCIR

SUSTAINABLE COMPETENCE IN ADVANCING HEALTHCARE European Coordination Committee of the Radiological, Electromedical and Healthcare IT Industry 42

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

praktyk a

INTEGRATED CARE IS THE COORDINATION OF CARE: VERTICALLY, ACROSS THE LEVELS OF HEALTH CARE:

HORIZONTALLY, ACROSS DIFFERENT TYPES OF CARE DELIVERY:

PRIMARY CARE First contact and principal point of continuing care (e.g. general practitioners, nurses, pharmacists)

COMMUNITY CARE Including informal care provided by the family and non-profit sector

HEALTH CARE

SECONDARY CARE Provided by specialists (e.g. cardiologist, gastroenterologist)

SOCIAL CARE

TERTIARY CARE Hospitals, highly specialised health service (e.g. cardiac surgery, cancer treatment)

PATIENT

SOME RELEVANT FEATURES:

tutions and EU Member States to act and focus their efforts in healthcare with par emphasis: Shift from reactive service delivery (after ticular

ce of a major gap between available reand a focus on prevention, early diagnosources and anticipated demand. Eurosis, and appropriate care to deliver effi Patient-centred approach and active Move from institutional cient, high quality healthcaretoto Europe’s pean healthcare systems therefore need a adverse health events, e.g. a cardiac arrest) involvement of the patients in understanding community / home based care transformational redesign to be sustainacitizens” said Denjoy, “COCIR is worto preventive and proactive care (prevent and and managing their own diseases (patient – Promoting useconditions, of EU Funds to ble for the next 30 years and it is the reking together with European Institutions, manage the chronic e.g. maintain empowerment) transform healthcare systems. sponsibility of all stakeholders involved national governments, providers,PART health1 European Coordination Committee of the Radiological, healthy blood pressure / cholesterol level) INTEGRATED CARE Electromedical and Healthcare IT Industry – Using technology to improve access to identify the key elements of what such care professionals and patients to bring systems should look like. and efficiency. long-term value to our healthcare sy– Adopting and deploying eHealth solu“COCIR proposes to systematically stems. Industry has its role to play but we tions. adopt an Integrated Care approach with need collective responsibility andproviders. actions As pointed out by UK think tank The King’s Fund, IC may require integration between commissioners or payers and care – Using data smartly. key enabling roles for innovative finanif EU patients are to derive the benefits Whatever the scope of integration, providingcing; access to better and safer care at a lower cost can only be addressed through – Rebalancing healthcare toward prethe adoption of new technologies; from an Integrated Care approach.”  Figure 3: Circle of Care Diagram transforming current delivery mechanisms around the patient life cycle and its continuum of care. The upcoming IC era will vention and earlycare diagnosis.

– Driving to ease mar-to share patient data, care plans, knowledge and insights from day-to-day operations, therefore seebetter care regulations providers collaborate ket access.

RO VI DE

EP

L IA

LOCAL AUTHORITY

C SO

focusing on continuous care, disease prevention, disease management and population health insights. This will dramatically improve patients’ outcome.

Coordination, alignment and connectivity are crucial for successful IC and the patient Forecasts for clinical the delivery of healthcare within point to the as emergenexperience willthebeEU transformed, IC enables a more personalised, timely and cost-effective care journey.

R

There are many examples of efforts to promote integrated care at different organisational levels.EDUCATION However, not enough attention is SOCIAL devoted to the patient’s role, responsibilities and needs. The patient’s care context and other behavioural, social and environmental PROGRAMS PRIMARY CARES aspects, need to be taken into consideration. Equally, the role of the Health ICT industry should receive more attention, technology Download the full report: 3RD SECTOR HOSPITALS is a necessary www.cocir.org enabler and crucial for successful IC. S AM

H EA L TH CA R

R OG PR

COMMUNITY / NURSING / THERAPISTS

B (PU ERS

BIOPHARMACEUTICALS

FAMILY

LI C

A RIV /P

EMPLOYERS

ES CIE NC ES

MEDICAL DEVICES AND DIAGNOSTICS

INSURER / COMMISSIONER

PA Y

10 COCIR eHEALTH TOOLKIT 2015

PUBLIC HEALTH

LIF

COCIR eHealth Toolkit

HOME HEALTH AGENCIES

T

E)

Admissions to acute hospitals are increasing, yet the prevalence of hospital-acquired infections mean the hospital should not be a place for patients to stay too long. Hospitals are usually the most expensive environment in which to care for patients, especially Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia when patients’ medical needs have been addressed but are still waiting for social care services to be put in place. In many 8/2015 countries, health policy is attempting to move an increasing amount of care to a community setting.

Increasing (super-)specialization of hospitals and concentration of expertise and knowledge in fewer hospitals has proven to

43

praktyk a

PREVENT HEPATITIS: KNOW THE FACTS

80%

400

Hepatitis causes of liver cancer deaths3 600,000 deaths a year3

million people infected worldwide1 4,000 deaths a day2

Hepatitis C virus is

25%

more infectious than HIV4

HEPATITIS CAN AFFECT ANYONE

PREVENT HEPATITIS: IT’S UP TO YOU

TAKE ACTION:

If you know how hepatitis is transmitted, you can reduce the risks:

Hepatitis B is vaccine preventable

of patients felt unable to even tell their family & friends

GET VACCINATED

GET TESTED Testing is quick, simple, and painless Sharing toothbrushes and razors

Sharing drug using equipment

Unscreened blood transfusions

GET TREATED New hepatitis C treatments cure 90-95% of patients6 Hepatitis B cannot be cured but it can be treated Unsafe injections

Unprotected sex

Mother to child

References 1. Centre for Disease Control and Prevention: http://www.cdc.gov/features/WorldHepatitisDay/ [Last accessed April 2015] 2. Centre for Disease Control and Prevention: http://www.cdc.gov/hepatitis/B/bFAQ.htm [Last accessed April 2015] 3. So, S. et al. Making the Link: Hepatitis B and Liver Cancer: http://liver.stanford.edu/Public/presentations/patientconferenceSam_So_HBV_and_Liver_Cancer_06.pdf [Last accessed April 2015] 4. Budd, J. et al. Hepatitis C and general practice: the crucial role of primary care in stemming the epidemic. Br J Gen Pract. 2005 Apr 1; 55(513): 259–260 [Last accessed April 2015] 5. Breaking the Hepatitis C Social Stigma: http://www.hepatitiscentral.com/news/breaking_the_he/ [Last accessed April 2015] 6. Poordad, F. et al. ABT-450/r–Ombitasvir and Dasabuvir with Ribavirin for Hepatitis C with Cirrhosis N Engl J Med 2014; 370:1973-1982

ITIS:

44

AT T HEP EVEN

PR Ogólnopolski

8/2015

YOU P TO IT’S U

System Ochrony Zdrowia

Foto: designed by freepik.com

Lepsze z nowego

o p ini e

Nowa perspektywa funduszy unijnych na najbliższe lata stawia na finansowanie programów badawczo-rozwojowych oraz innowacje. Miarę innowacyjności przykłada się do technologii medycznych, leków, sprzętu, rozwiązań IT, telemedycyny.

To, co nowe, z definicji jest lepsze od starego. Nawet najwięksi tradycjonaliści nie mogą uciec od elektronicznej dokumentacji, informatyzacji służby zdrowia, rejestracji on-line czy coraz powszechniejszych w życiu codziennym i medycynie technologii.

Marek Kubicki Falck Medycyna

Innowacyjność nie musi jednak oznaczać tylko i wyłącznie badań przemysłowych i nowych produktów. Innowacyjne podejście do realizowanych usług, abonamentów medycznych, płatności przez klienta jest równie ważne. Wszystkie tego typu działania są możliwe w każdej,

nawet najmniejszej praktyce medycznej, a ich wdrożenie często nawet nie wymaga żadnego finansowania. Poniżej kilka przykładów, które mogą wywrócić nasze tradycyjne myślenie o usługach medycznych.

Nie płacę, jak jestem chory W tradycyjnej chińskiej medycynie lokalni doktorzy pobierali pieniądze od lu-

dzi za utrzymywanie ich w zdrowiu. Jeżeli ktoś zachorował, to przestawał płacić lekarzowi, a ten był w obowiązku go wyleczyć. Dopiero po wyzdrowieniu znów mógł brać od niego pieniądze. W rzeczywistości, w której płacimy za wizytę lekarską w przypadku choroby (zazwyczaj, gdy nie możemy czekać na wizytę refundowaną lub nie mamy cierpliwości, aby czekać), może się to wydawać dziwne. Choć brzmi to z pozoru nielogicznie, ale lekarzowi przy świadczeniach nielimitowanych z NFZ bądź finansowanych przez pacjenta opłaca się, aby choroba trwała jak najdłużej. Tym samym nieskuteczni, ale odpowiednio wiarygodni dla chorego lekarze mogą zarobić dużo więcej niż lekarz, który skutecznie wyleczy pacjenta już podczas pierwszej wizyty.

Można sobie wyobrazić usługę Consierge medycznego, gdzie pacjenci płacą swojemu lekarzowi rodzinnemu (w tradycyjnym XIX wiecznym znaczeniu tego

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

45

o p ini e

słowa) stałą stawkę za bycie zdrowym, a nawet wypłacają bonus za każdy rok bez poważniejszej choroby. Taki lekarz byłby żywotnie zainteresowany, aby jego klienci byli zdrowi. Obecnie jego partykularny interes nie ma z tym niestety nic wspólnego. Bo zdrowa i sprawna rodzina nigdy nie wezwie lekarza. Chora pozwoli zarobić.

Tego typu podejście wymagałoby zmiany zarówno w podejściu lekarzy jak i pacjentów. Ale z pewnością, jak się nad tym poważnie zastanowić, zdecydowanie lepiej jest nie chorować, niż nawet najszybciej, i najlepiej jak się da, wyzdrowieć.

Płaci za mnie pracodawca, który oszczędza Obecna formuła abonamentu medycznego, gdzie pracodawca płaci określoną stawkę za każdego pracownika co miesiąc, powoduje, że pracodawcy zależy na tym, aby jak najbardziej obniżyć koszty abonamentu. A świadczeniodawcy medycznemu zależy, aby pracodawca płacił, a jego pracownicy nigdy nie pojawili się w przychodni – bo wtedy powstają koszty. Ani pracodawca, ani świadczeniodawca specjalnie nie dbają o to, aby pracownik był zdrowy.

Jednak jeżeli przyjmiemy, że pracodawca zatrudnia swoich pracowników na etat, to płacąc z własnych środków wynagrodzenie dla pracownika na chorobowym (do 30 dni) i jednocześnie nie mając zastępcy do przykładowo zakończenia ważnych projektów, traci on wymierne pieniądze. Można w prosty sposób policzyć, ile dokładnie. Jeżeli przyjmiemy, że w firmie X pracuje 100 pracowników, średnio pracownik zarabia 3000 zł i jest chory 10 dni w roku, to koszt zwolnień chorobowych pracowników wynosi 150 000 zł rocznie (20 dni

» Wizyty ����������������� wirtualne staną się powszechną praktyką, wygodną dla pacjenta, tańszą dla ubezpieczyciela.�«

46

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

» Inwestycja ��������������������� w zdrowie pracownika powinna być postrzegana w kategoriach zysku.�«

roboczych w miesiącu, 1 dzień 150 zł x 10 dni x 100 osób). Gdyby dzięki profilaktyce i dobrej jakości obsługi zmniejszyć absencję o 20% w skali roku, można by oszczędzić 30 000 zł. Jeżeli dodamy do tego koszty pośrednie (utracone korzyści, opieka nad dzieckiem przy pakietach rodzinnych, choroby przewlekłe, koszty zastępstw itd.), to wydaje się oczywiste, że sam abonament/ubezpieczenie medyczne nie wystarczą. Świadczeniodawca powinien być premiowany za spadek zachorowań, bądź karany za ich wzrost rok do roku. Tylko wtedy będzie faktycznie dbać o zdrowie. Podobnie pracodawca – przestanie patrzeć na opiekę zdrowotną jedynie jak na prestiżowy benefit dla pracownika i koszt, ale przez pryzmat oszczędności, a nawet zysku.

W obecnej perspektywie, ani płatnika ani świadczeniodawcę zdrowie pracowników, związane (w teorii) z pewną stałą opłatą abonamentową, tak naprawdę nie interesuje. Firma Falck z powodzeniem stosuje tego typu zachętę do wzajemnej współpracy pracodawca-świadczeniodawca w Danii, niestety nie udało się na-

mówić na ten model współdziałania żadnej większej firmy w Polsce.

Im więcej korzystam, tym mniej płacę Podczas rozmów prywatnych, na forach internetowych i w publikacjach periodyków o „bulwarowym” pochodzeniu, można czasem spotkać dyskusje bądź artykuły mówiące o tym, ile kosztowało leczenie osób, które doprowadziły swoje zdrowie do ruiny (alkoholików, narkomanów – np. w związku z koniecznością przeszczepów po uszkodzeniach wątroby; palaczy z rakiem płuc itd.) i porównuje się to z sytuacją braku pieniędzy na leczenie małych dzieci z chorobami rzadkimi, bądź innych osób, których zachowanie w żadnym stopniu nie zdeterminowało choroby.

Można sobie wyobrazić system dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego (np. jako element składki zdrowotnej), który byłby zależny od naszego postępowania w profilaktyce zdrowotnej. Wykonując regularnie badania przesiewowe, laboratoryjne, diagnostykę obrazową (rtg, usg), zgodnie z charakterystyką wiekową i płcią, oraz prowadząc zdrowy tryb życia, powinienem płacić składkę niższą niż osoba, która nigdy o siebie nie dbała. Koszty leczenia chorób cywilizacyjnych i zaniedbań zdrowotnych są dla systemu zdrowotnego prawdopodobnie dużo wyższe od nielimitowanego dostępu do podstawowej diagnostyki oraz różnego rodzaju zachęt dla osób, które świadomie dbają o swoje zdrowie.

Lekarz ma leczyć, a nie robić cokolwiek innego Kiedyś u lekarzy były pielęgniarki oraz pomoc medyczna, które pomagały pacjentowi przygotować się do wizyty, często wypełniały dokumentację medyczną

o p ini e

za lekarza, któremu zostawało więcej czasu na pracę z pacjentem. Zostały stopniowo zlikwidowane wraz z rozwojem komputerów. W miarę wzrostu wynagrodzeń lekarzy, z powrotem wracają. Spółdzielnia Pracy Rentgenologów w Warszawie umawia pacjentów na USG co 7,5 minuty.

Jednak lekarz podczas badania jedyne co robi, to bada głowicą i przeprowadza wywiad z pacjentem. Pacjenta do badania przygotowuje wykwalifikowana pomoc, która także zapisuje to, co dyktuje lekarz. Przy obniżeniu w ten sposób kosztów lekarza o połowę (albo zwiększeniu o połowę liczby pacjentów, którą może przyjąć w tym samym czasie), wszystkim się to opłaca.

Czy wraz ze wzrostem wynagrodzeń lekarzy, ale także w związku z brakiem niektórych specjalizacji, będzie to nowy trend (do momentu udoskonalenia przetwarzania transkrypcji mowy na tekst komputerowy w języku polskim)? Z dużym prawdopodobieństwem – tak.

16 � 19 NOVEMBER 2015 DÜSSELDORF GERMANY s day w o sh day to w e N Mon ay! m o r f rsd Thu on rati t s i eg ne r quired! i l n O is re

reklama

Po co komu rejestracja?

Już ponad 54% Polaków używa smartfonów, aplikacje mobilne z każdym rokiem są coraz popularniejsze. Jedna z firm wprowadza na rynek rozwiązanie, które za pomocą aplikacji mobilnych – zainstalowanych w telefonach pacjentów – jak i czujników umieszczonych w przychodniach, umożliwia osobom posiadającym abonament lub korzystającym z usług bezpłatnych, automatyczną rejestrację.

System wskazuje gabinet, jednocześnie informując lekarza, że pacjent przyszedł i oczekuje na wizytę. Wszystko to będzie się działo automatycznie i nie będzie wymagać jakiegokolwiek działania ze strony pacjenta.

Jeżeli dodamy do tego samoobsługowy punkt rejestracyjny z ekranem dotykowym i możliwość autorejestracji oraz płatności on-line, konieczność zatrudnienia personelu w rejestracji zmaleje do jednej osoby, rejestrującej osoby starsze oraz odpowiadającej na pytania nie mieszczące się w typowym schemacie umówienia wizyty.

www.medica-tradefair.com

WORLD FORUM FOR MEDICINE BE PART OF IT!

Wizyty on-line Obecne prawodawstwo nie jest klarowne w tym zakresie, a platforma informatyczna P1 (e-recepty, e-zwolnienia lekarskie on-line, konta zdrowia) nadal nie ruszyła. Mimo to, każda większa firma (Lux Med, Medicover, Falck) wprowadza rozwiązania telemedyczne do swojej oferty. Jeżeli powiąże się tego typu usługę z wizytami tradycyjnymi (w placówkach medycznych oraz domu pacjenta), otrzymamy rozwiązanie zapewniające najwyższy komfort świadczenia usług dla pacjenta, w dowolnym miejscu i czasie, o wybranej porze, bez konieczności dojazdów itd. Z pewnością w ciągu 2–3 lat będzie to działanie powszechne, a kto pierwszy rozwinie je na największą skalę, zdobędzie przewagę. Warto wspomnieć, że we wrześniu ruszy w całym kraju pilotaż usług telemedycznych realizowanych już w Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu.

Przyszłość należy do innowatorów Choć przynajmniej część przedstawionych powyżej rozwiązań może wydawać się trudna do wdrożenia, to za kilka lat niektóre z nich będą bardzo powszechne, a inne – stopniowo zyskają popularność. Tak czy owak, w dłuższej perspektywie zostaną one zastąpione jeszcze nowszymi i nowatorskimi innowacjami.  Przedstawicielstwo targów w Polsce: A.S. Messe Consulting Sp. z o.o. ul. Kazachska 1/57Ogólnopolski _ 02-999 Warszawa System Ochrony Zdrowia tel. 22 855 24 90, 22 642 24 99 _ fax: 22 855 47 88 8/2015 biuro@as-messe.pl _ www.as-messe.pl

47

Wartość zamówień publicznych w krajach UE szacowana jest na 16–19% produktu krajowego brutto. Są to trudne do wyobrażenia sumy liczone w miliardach euro. Wiele wątpliwości budzi niejednokrotnie sposób ich wydawania. Problem dotyczy również rozwiązań e-zdrowia.

Foto: designed by freepik.com

Innowacyjne zamówienia publiczne

o p ini e

Natalia Matuszak, Mateusz Lichoń, Marcin Kautsch

Nie tylko w Polsce realizacja zamówień publicznych spotyka się z falą krytyki.

Dotyczy ona niskiej efektywności i dużego zbiurokratyzowania całego procesu. Komisja Europejska (KE) ma świadomość, że sposób, w jaki realizowane są zamówienia oraz uzależnienie wyników postępowań od kryterium cenowego hamuje rozwój i innowacyjność. Dlatego też od wielu lat wspiera wysiłki tych, którzy chcą spróbować kupować inaczej.

Okazuje się, że zmiana podejścia i myślenia może wiązać się z wieloma korzyściami.

KE chce upowszechnić stosowanie innowacyjnych i efektywnych za-

48

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

mówień publicznych, odchodzących od powszechnie stosowanego modelu, w którym szczegółowo definiuje się parametry produktu. Innowacyjne (a w zasadzie: sensowne) zamówienia, to takie, które koncentrują się na oczekiwanych efektach. Innowacje można uzyskać odchodząc od „obowiązującego” modelu, w którym organizacja bardzo precyzyjnie określa niemal wszystkie parametry produktu, który planuje nabyć. Ów „obowiązujący” model generuje co najmniej dwa istotne problemy. Wymaga od kupującego specjalistycznej wiedzy dotyczącej przedmiotu zamówienia, jednocześnie ograniczając możliwość wyboru jedynie do tych rozwiązań, które są już dostępne na rynku. Trudno zakładać, by kupujący mieli kompleksową wiedzę dotyczącą wszystkiego, co nabywają.

o p ini e

Szczegółowość opisu zamówienia zamyka natomiast drogę rozwiązaniom innowacyjnym. Oferenci mogą proponować tylko to, co klient zna, a nie coś nowatorskiego. Sytuację tę świetnie ilustruje stwierdzenie Henry’ego Forda: „Gdybym spytał, czego chcą klienci, to powiedzieliby, że szybszych koni, bo nie znali samochodu.” Jeżeli więc chcemy uzyskać lepsze rozwiązania, musimy o nie odpowiednio poprosić. Inaczej będziemy dostawać coś, co jest trochę lepsze i trochę droższe od tego, co już mamy.

Dobrym przykładem takiego innowacyjnego podejścia jest urządzenie myjące łóżka szpitalne zakupione przez Erasmus Medical Centre w Rotterdamie i docenione nagrodą Public Procurement of Innovation 2014. Mowa o robocie przemysłowym, który myje oraz dezynfekuje łóżka, spryskując je przegrzaną parą wodną pod silnym ciśnieniem. Efektem jest znacznie niższe zużycie wody i energii, przy braku zastosowania detergentów. Początkowo szpital chciał wymienić posiadaną stację mycia łóżek na nowszą. Po dys-

» Tradycyjne zamówienia publiczne mogą ograniczać innowacje, a przez to spowalniać rozwój placówek ochrony zdrowia.« kusji doszedł do wniosku, że wcale nie potrzebuje nowszej stacji, ale... czystych łóżek. Gdyby opisał przedmiot zamówienia w „klasyczny” sposób, otrzymałby to samo, co już posiadał.

Innowacyjne zamówienia publiczne mogą także wspierać szpitale w inwestycjach z zakresu e-zdrowia. Temu ma służyć projekt EPP-eHealth, który ruszył styczniu br. Do końca 2016 roku partnerzy z Danii, Hiszpanii, Polski i Wielkiej Brytanii mają za zadanie zidentyfikować bariery stające na drodze efektywnego

wdrażania innowacji w sektorze e-zdrowia i określić możliwości ich rozwoju poprzez wykorzystanie innowacyjnych zamówień. W ramach projektu realizowane są badania dotyczące wykorzystania rozwiązań e-zdrowia oraz sposobów dokonywania zakupów przez jednostki ochrony zdrowia. Prowadzona jest też seria międzynarodowych warsztatów, w trakcie których przedstawiciele różnych krajów europejskich mogą wymieniać swoje doświadczenia oraz poznać sposoby efektywnego prowadzenia zamówień publicznych. W Polsce liderem projektu są Dane-i-analizy, współpracujące przy jego realizacji ze Szpitalem Uniwersyteckim w Krakowie. 

Na łamach czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia będziemy systematycznie prezentować postępy w realizacji projektu EPP-eHealth oraz kluczowe wnioski. ���� EPP-eHealth������������������������������������� jest finansowany przez Komisję Europejską w ramach projektu Horyzont 2020.

od redakcji

PREZENTY DLA CZYTELNIKÓW

„Zuza albo czas oddalenia”

„Amerykańska sielanka”

Jerzy Pilch

Philip Roth

Jak otrzymać prezent?

Wystarczy napisać do nas e-mail na adres czasopismo@osoz.pl z krótkim uzasadnieniem, dlaczego chcielibyście Państwo otrzymać wybrany prezent. Te najbardziej przekonujące nagrodzimy. Na e-maile czekamy w terminie do 5 października 2015 r. „Przysłanie korespondencji e-mail stanowi zgodę na przetwarzanie danych osobowych zawartych w korespondencji do celów związanych z rozstrzygnięciem konkursu i przez czas jego trwania. Administrator Danych Osobowych, to jest KAMSOFT S.A. (wydawca miesięcznika OSOZ) z siedzibą w Katowicach przy ul. 1 Maja 133, wpisana przez Sąd Rejonowy Katowice – Wschód w Katowicach Wydział VIII Gospodarczy KRS do Rejestru Przedsiębiorców pod nr KRS 0000345075 informuje, iż przesłanie danych osobowych jest fakultatywne, dane wykorzystane zostaną wyłącznie na potrzeby rozstrzygnięcia konkursu, po zakończeniu konkursu dane zostanę usunięte. Przez czas trwania konkursu osobie, której dane dotyczą przysługuje uprawnienie do dostępu do treści przekazanych w korespondencji e-mail danych oraz ich poprawienia”.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

49

S t a t y st y k i i p r o g n o z y m o nit o r z j aw is k e p i d e m i o l o g i c zn y c h

Monitor zjawisk epidemiologicznych. Koszty leczenia.

GRYPA I PRZEZIĘBIENIE

OGÓŁEM

ALERGIA

LIPIEC–CZERWIEC ZMIANA MIESIĘCZNA

61 452 zł

61 576 zł

2 457 zł

1 901 zł

2 041 zł

1 574 zł

CZERWIEC

lipiec

CZERWIEC

lipiec

CZERWIEC

lipiec

+124 zł

+0,2%

-556 zł

-22,6%

-467 zł

-22,9%

TREND PORÓWNANIE ROKU 2015 (PROGNOZA) I 2014

740 305 zł

784 298 zł

35 003 zł

39 892 zł

18 380 zł

19 074 zł

2014

2015

2014

2015

2014

2015

+43 993 zł

+5,9%

+4 889 zł

+14,0%

+694 zł

+3,8%

LIPIEC WOJEWÓDZTWA O NAJNIŻSZYCH I NAJWYŻSZYCH KOSZTACH Opolskie 49 346 zł Kujawsko-Pomorskie 54 920 zł Świętokrzyskie 55 473 zł

Opolskie 1 377 zł Świętokrzyskie 1 425 zł Kujawsko-Pomorskie 1 645 zł

Opolskie 932 zł Kujawsko-Pomorskie 1 095 zł Warmińsko-Mazurskie 1 227 zł

Łódzkie 67 762 zł Dolnośląskie 68 691 zł Mazowieckie 72 835 zł

Mazowieckie 2 196 zł Pomorskie 2 285 zł Podkarpackie 2 380 zł

Pomorskie 1 694 zł Mazowieckie 1 744 zł Podkarpackie 2 198 zł

PROGNOZA 2015 WOJEWÓDZTWA O NAJNIŻSZYCH I NAJWYŻSZYCH KOSZTACH Opolskie 641 697 zł Kujawko-Pomorskie 675 673 zł Świętokrzyskie 695 313 zł

Świętokrzyskie 29 198 zł Warmińsko-Mazurskie 32 032 zł Opolskie 33 032 zł

Warmińsko-Mazurskie 12 578 zł Opolskie 13 613 zł Kujawsko-Pomorskie 14 455 zł

Podlaskie 872 732 zł Dolnośląskie 926 867 zł Mazowieckie 957 867 zł

Małopolskie 43 279 zł Dolnośląskie 46 980 zł Mazowieckie 51 419 zł

Dolnośląskie 22 284 zł Mazowieckie 24 953 zł Podkarpackie 26 116 zł

LIPIEC WOJEWÓDZTWA Z NAJMOCNIEJSZYMI SPADKAMI I WZROSTAMI KOSZTÓW Łódzkie –1 409 zł Dolnośląskie –1 080 zł Opolskie –932 zł

Mazowieckie –774 zł Podkarpackie –730 zł Małopolskie –649 zł

Mazowieckie –776 zł Śląskie –677zł Małopolskie –640 zł

Śląskie +1 396 zł Zachodniopomorskie +1 562 zł Świętokrzyskie +2 139 zł

Brak wzrostów kosztów

Brak wzrostów kosztów

TREND KOSZTY W LIPCU W OSTATNICH LATACH

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2010

2011

2012

2013

2014

2015

* wszystkie dane w przeliczeniu na 1000 mieszkańców

50

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

S t a t y st y k i i p r o g n o z y m o nit o r z j aw is k e p i d e m i o l o g i c zn y c h

Ogólne koszty leczenia (zakup środków farmaceutycznych) przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

» Ogólne koszty leczenia w lipcu 2015 roku zachowały poziom z poprzedniego miesiąca.«

koszty, tys. zł

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

KWIECIEŃ

MAJ

CZERWIEC

LIPIEC

SIERPIEŃ

prognoza

WRZESIEŃ

prognoza

LISTOPAD

prognoza

GRUDZIEŃ

prognoza

PAŹDZIERNIK

prognoza

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

51

S t a t y st y k i i p r o g n o z y m o nit o r z j aw is k e p i d e m i o l o g i c zn y c h

Koszty grypy i przeziębienia przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

koszty, tys. zł

» Koszty leczenia grypy i przeziębienia nadal wykazują trend spadkowy. Podobnie zapowiada się sierpień.«

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

KWIECIEŃ

MAJ

CZERWIEC

LIPIEC

SIERPIEŃ

prognoza

WRZESIEŃ

prognoza

LISTOPAD

prognoza

GRUDZIEŃ

prognoza

PAŹDZIERNIK

52

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

prognoza

S t a t y st y k i i p r o g n o z y m o nit o r z j aw is k e p i d e m i o l o g i c zn y c h

Koszty alergii przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

» Koszty leczenia alergii gwałtownie spadły i wróciły do poziomu z maja.«

koszty, tys. zł

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

KWIECIEŃ

MAJ

CZERWIEC

LIPIEC

SIERPIEŃ

prognoza

WRZESIEŃ

prognoza

LISTOPAD

prognoza

GRUDZIEŃ

prognoza

PAŹDZIERNIK

prognoza

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

53

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k ó w

Struktura dystrybucji leków Aneta Szczypek, Zakład Analiz Statystycznych, KAMSOFT S.A. STATYSTYKA MIESIĄCA (lipiec 2015) ORAZ TRENDY W STOSUNKU DO czerwca 2015

ŚREDNIA CENA ZA OPAKOWANIE LEKU

16,73 zł



ŚREDNIA LICZBA PACJENTÓW W APTECE

3360 osób 

164,0 tys. zł



POZIOM REFUNDACJI

27,16 %



ŚREDNIA WARTOŚĆ TRANSAKCJI

21,18 zł



WARTOŚĆ SPRZEDAŻY NA PACJENTA

48,81 zł



DZIEŃ/GODZINA O NAJWIĘKSZYM OBROCIE

TYDZIEŃ Z NAJWIĘKSZĄ LICZBĄ KLIENTÓW

NAJWIĘKSZY WZROST SPRZEDAŻY

piątek | 10.00–12.00

8–14 lipca

DERMATOLOGIA

W lipcu obrót w statystycznej aptece wyniósł 164 tys. zł i był o 0,3% (o 0,5 tys. zł) wyższy od obrotu z czerwca 2015 roku oraz o 0,9% (o 1,5 tys. zł) niższy od średniego obrotu z lipca 2014 roku.

Wartość rynku farmaceutycznego wyniosła 2,4 mld zł. Porównując dane z ubiegłym miesiącem, obserwujemy wzrost o 11,3 mln zł (o 0,5%); w zestawieniu z analogicznym okresem ubiegłego roku – wzrost o 54,3 mln zł (o 2,4%).

Według prognoz, w 2015 roku statystyczna apteka zanotuje obrót na poziomie 2,1 mln zł, z czego największą część, bo aż 860,9 tys. zł (41,48%), będzie stanowić sprzedaż produktów OTC. 746,2 tys. zł (35,95%) to wartość sprzedaży na recepty refundowane, a 451,7 tys. zł (21,76%) – sprzedaż na recepty pełnopłatne. Wartość całego rynku farmaceutycznego osiągnie 30 mld zł i będzie

54

ŚREDNI OBRÓT W APTECE

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

o 5,2% większa (wzrost o 1,47 mln zł) od wyniku z zeszłego roku.

W lipcu wartość sprzedaży na recepty refundowane wyniosła 62,7 tys. zł, sprzedaż na recepty pełnopłatne – 37,9 tys. zł, a sprzedaż odręczna – 61,7 tys. zł. Jedynie sprzedaż na recepty refundowane zanotowała w tym miesiącu spadek – o 2,6% (o 1,7 tys. zł) w stosunku do czerwca. Sprzedaż produktów OTC zanotowała wzrost o 1,8% (o 1,1 tys. zł) w stosunku do ubiegłego miesiąca i jednocześnie spadek o 4,2% (o 2,7 tys. zł) w stosunku do lipca 2014 roku, natomiast sprzedaż na recepty pełnopłatne – wzrost o 1,7% (o 0,6 tys. zł) w stosunku do czerwca i 2,7% (o 1 tys. zł) w stosunku do lipca 2014.

Porównując dane zagregowane za okres od stycznia do lipca 2015 z analogicznym okresem ubiegłego roku, ob-

serwujemy wzrost wartości rynku farmaceutycznego we wszystkich podstawowych kategoriach sprzedażowych.

Wartość sprzedaży na recepty refundowane wyniosła w tym okresie 6,53 mld zł (wzrost o 9,8%), na recepty pełnopłatne – 3,86 mld zł (wzrost o 7%), a sprzedaży odręcznej – 6,78 mld zł (wzrost o 2,8%). Łącznie wartość rynku farmaceutycznego w pierwszych siedmiu miesiącach 2015 roku osiągnęła pułap 17,32 mld zł, notując tym samym wzrost o 6,4% w stosunku do analogicznego okresu ubiegłego roku.

W tym samym czasie obrót w statystycznej aptece zwiększył się tylko o 1,8%, osiągając wartość 1 202 tys. zł.

W lipcu obrót apteczny w poszczególnych dniach tygodnia (dni robocze) był na wyrównanym poziomie. Rozrzut pomiędzy średnim obrotem osiągniętym w najlepszym i najsłabszym dniu tygo-

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k ó w

dnia wyniósł tylko 691 zł. Najlepszym dniem tygodnia, pod względem obrotu aptecznego, okazał się piątek z wartością 6 757 zł, natomiast najsłabszy (spośród dni roboczych) był poniedziałek – 6 066 zł. Jedynie w dwa dni lipca obrót apteczny w statystycznej aptece przekroczył 7 000 zł. Był to 10 lipiec (7 328 zł) oraz 31 lipiec (7 088 zł).

W lipcu dla większości grup terapeutycznych zanotowaliśmy wzrost średniej wartości sprzedaży w stosunku do czerwca 2015 roku. Wzrost powyżej 10% został osiągnięty dla dwóch grup ATC: dermatologii (wzrost o 10,84%) oraz leków przeciwpasożytniczych, owadobójczych i repelentów (wzrost o 10,71%).

Układ oddechowy, leki przeciwzakaźne, narządy zmysłów oraz centralny układ nerwowy to grupy, które w porównaniu z czerwcem zanotowały spadki (największy dla układu oddechowego – 15,53%).

Największy udział w obrocie statystycznej apteki zanotowały w lipcu następujące grupy ATC: układ pokarmowy i metabolizm (17,59%), układ sercowo-naczyniowy (15,41%), varia (12,75%) oraz centralny układ nerwowy (10,93%).

Jeśli chodzi o zmianę udziału poszczególnych grup ATC w obrocie aptecznym w stosunku do czerwca 2015 to największy spadek (o 1,63 p.p.) obserwujemy dla układu oddechowego (podobnie jak przy porównaniu zmian średniej wartości sprzedaży w poszczególnych grupach ATC) oraz dla leków przeciwzakaźnych (o 0,51 p.p.), natomiast największy wzrost dla varii (o 0,62 p.p.) i dla produktów dermatologicznych (o 0,41 p.p.)

W lipcu marża w statystycznej aptece wyniosła 25,35% i była to najniższa wartość od stycznia 2012 roku. Marża w podstawowych kategoriach sprzedażowych kształtowała się następująco: dla leków z list refundacyjnych wyniosła 17,42% (spadek o 1,30 p.p. w stosunku do lipca 2014), dla leków sprzedawanych na recepty pełnopłatne – 27,16% (spadek o 1,87 p.p. w stosunku do lipca 2014), a dla sprzedaży odręcznej – 30,42% (spadek o 3,03 p.p. w stosunku do lipca 2014). Analizując zmianę marż na przestrzeni ostatnich dwóch lat zauważamy, że jedynie marże dla leków refundowanych utrzymują się na stałym poziomie (ok. 18%), dla pozostałych kategorii sprzedażowych obserwujemy wyraźny trend spadkowy. Szczególnie duży spadek marży cechuje produkty OTC (z ponad 36% w 2013 roku do około 31% w 2015 roku).

Rys. 1. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach lipca (porównanie do ubiegłego roku) lipiec 2015

lipiec 2014

Rys. 2. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach lipca – podział na dni tygodnia (porównanie do ubiegłego roku) lipiec 2015

lipiec 2014

1POJFE[JB FL

8UPSFL

ęSPEB

$[XBSUFL

1JŀUFL

4PCPUB

/JFE[JFMB

Rys. 3. Podział sprzedaży aptecznej na kategorie – % wartości sprzedaży układ mięśniowo-szkieletowy 5,77%

17,59% przewód pokarm. i metabolizm

5,03% układ moczowo-płciowy i hormony płciowe

2,68% narządy zmysłów

8,69% układ oddechowy

3,51% leki przeciwzakaźne 0,25% leki przeciwpasożytnicze, owadobójcze i repelenty 2,67% leki onkologiczne i immunomodulacyjne 4,75% krew i układ krwiotwórczy 1,14% endokrynologia -- hormony, bez horm. płciowych

15,41% układ sercowo-naczyniowy

4,3% dermatologia

10,93% centralny układ nerwowy varia 12,75%

4,51% nieokreślona

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

55

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k ó w

Rys. 4. Poziom marży aptecznej (%) w latach 2006–2015

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

Rys. 5. Podział średniej ceny leku (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2014–2015

zapłata pacjenta

refundacja

Rys. 6. Podział średniej ceny pozycji sprzedanej na receptę refundowaną (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2014–2015

zapłata pacjenta

refundacja

Rys. 7. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w ciągu miesiąca w latach 2006–2015

*

**

***

56

*7

*

**

***

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k Ăł w

Rys. 8. Liczba pacjentĂłw w statystycznej aptece w rozbiciu na przedziaĹ&#x201A;y godzinowe w dniu powszednim w lipcu

Ĺ&#x161;rednia cena za pojedyncze opakowanie leku wyniosĹ&#x201A;a 16,73 zĹ&#x201A;. W porĂłwnaniu z czerwcem 2015 roku wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ta byĹ&#x201A;a mniejsza o 12 groszy. Ĺ&#x161;rednia cena sprzedaĹźy dla lekĂłw z list refundacyjnych wyniosĹ&#x201A;a 27,51 zĹ&#x201A;, z czego 8,40 zĹ&#x201A; zapĹ&#x201A;aciĹ&#x201A; pacjent, a 19,11 dopĹ&#x201A;aciĹ&#x201A; refundator. Poziom refundacji byĹ&#x201A; o 36 groszy wyĹźszy niĹź w zeszĹ&#x201A;ym miesiÄ&#x2026;cu i o 19 groszy niĹźszy niĹź w lipcu 2014 roku. Dla produktĂłw OTC Ĺ&#x203A;rednia cena sprzedaĹźy wyniosĹ&#x201A;a 11,18 zĹ&#x201A;, a dla lekĂłw na recepty peĹ&#x201A;nopĹ&#x201A;atne â&#x20AC;&#x201C; 22,44 zĹ&#x201A;. PorĂłwnujÄ&#x2026;c te liczby z danymi z lipca 2015 roku, najwiÄ&#x2122;kszy wzrost na Ĺ&#x203A;redniej cenie sprzedaĹźy (o 58 groszy) notujemy dla lekĂłw z list refundacyjnych.

W lipcu statystycznÄ&#x2026; aptekÄ&#x2122; odwiedziĹ&#x201A;o 3360 pacjentĂłw (70 osĂłb wiÄ&#x2122;cej niĹź w ubiegĹ&#x201A;ym miesiÄ&#x2026;cu). SpoĹ&#x203A;rĂłd nich 700 osĂłb kupiĹ&#x201A;o lek refundowany, 770 â&#x20AC;&#x201C; lek na receptÄ&#x2122; peĹ&#x201A;nopĹ&#x201A;atnÄ&#x2026;, 2710 â&#x20AC;&#x201C; produkt OTC. Dniem o najwiÄ&#x2122;kszym natÄ&#x2122;Ĺźeniu ruchu byĹ&#x201A; 10 lipiec (140 osĂłb).

ByĹ&#x201A; to jednoczeĹ&#x203A;nie dzieĹ&#x201E; o najwiÄ&#x2122;kszym obrocie aptecznym. AnalizujÄ&#x2026;c natÄ&#x2122;Ĺźenie ruchu w statystycznej aptece w podziale na tygodnie widzimy, Ĺźe najwiÄ&#x2122;kszy ruch w aptekach panowaĹ&#x201A; w drugim i pierwszym tygodniu lipca (podobnie jak w lipcu ubiegĹ&#x201A;ego roku). PomiÄ&#x2122;dzy 8 a 14 dniem lipca statystycznÄ&#x2026; aptekÄ&#x2122; odwiedziĹ&#x201A;o 775 osĂłb, a pomiÄ&#x2122;dzy 1 a 7 dniem lipca â&#x20AC;&#x201C; 764 osoby. NajwiÄ&#x2122;ksze natÄ&#x2122;Ĺźenie ruchu w aptece panowaĹ&#x201A;o pomiÄ&#x2122;dzy godzinÄ&#x2026; 10.00 a 12.00.

Statystyczny pacjent wydaĹ&#x201A; w aptece o 89 groszy mniej (spadek o 1,8%) niĹź w czerwcu 2015 roku oraz o 1,80 zĹ&#x201A; mniej (spadek o 3,6%) niĹź w lipcu 2014 roku. Z kwoty 48,81 zĹ&#x201A; (wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sprzedaĹźy na pacjenta), 35,55 zĹ&#x201A; to wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zapĹ&#x201A;aty pacjenta, a 13,26 zĹ&#x201A; to dopĹ&#x201A;ata refundatora. WeĹşmy po uwagÄ&#x2122; tylko sprzedaĹźe na recepty refundowane: Ĺ&#x203A;rednia wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sprzedaĹźy na pacjenta wyniosĹ&#x201A;a 89,63 zĹ&#x201A; (62,27 zĹ&#x201A; to dopĹ&#x201A;ata refundatora, a 27,36 zĹ&#x201A; zapĹ&#x201A;ata pacjenta). Kwota ta byĹ&#x201A;a o 16 groszy wiÄ&#x2122;ksza (wzrost o 0,2%) niĹź w zeszĹ&#x201A;ym miesiÄ&#x2026;cu i o 4,88 zĹ&#x201A; wiÄ&#x2122;ksza (wzrost o 5,8%) niĹź w lipcu 2014

Rys. 9. Liczba pacjentĂłw w statystycznej aptece w poszczegĂłlnych dniach lipca (porĂłwnanie do ubiegĹ&#x201A;ego roku) lipiec 2015

lipiec 2014

Rys. 10. Liczba pacjentĂłw w statystycznej aptece w poszczegĂłlnych tygodniach lipca (porĂłwnanie do ubiegĹ&#x201A;ego roku) lipiec 2015

lipiec 2014

MJQDB

MJQDB

MJQDB

MJQDB

MJQDB

Tab. 1. SprzedaĹź produktĂłw w statystycznej aptece wg. statusu produktu

Wg. statusu leku w bazie BLOZ

WartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sprzedaĹźy w statystycznej aptece (PLN)

UdziaĹ&#x201A; w caĹ&#x201A;kowitej wartoĹ&#x203A;ci sprzedaĹźy aptecznej

lipiec 2015

lipiec 2014

lipiec 2015

103 431

105 112

63,07%

63,51%

31 769

31 316

19,37%

18,92%

Suplement diety lub dietetyczny Ĺ&#x203A;rodek spoĹźywczy

13 262

13 470

8,09%

8,14%

PozostaĹ&#x201A;e

15 538

15 602

9,47%

9,43%

Lek - RX Lek - OTC

lipiec 2014

OgĂłlnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

57

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k ó w

Tab. 2. Opis stanu statystycznej apteki w formie skróconego biuletynu informacyjnego za lipiec 2015 zmiana w stosunku do (%)

lipiec 2015

czerwca 2015

stycznia 2015

zmiana w stosunku do (liczbowo)

lipca 2014

czerwca 2015

stycznia 2015

lipca 2014

obrót całkowity (w tys. zł) statystyczna apteka

164,0

0,3%

-8,1%

-0,9%

0,5

-14,5

-1,5

cały rynek apteczny

2 365 700

0,5%

-7,5%

2,4%

11 300,0

-191 848,0

54 327,0

statystyczna apteka

62,7

-2,6%

-1,6%

0,0%

-1,7

-1,0

0,0

cały rynek apteczny

905 031

-2,4%

-0,9%

3,3%

-22 618,0

-8 354,4

29 206,5

statystyczna apteka

37,9

1,7%

-0,3%

2,7%

0,6

-0,1

1,0

cały rynek apteczny

547 126

1,9%

0,3%

6,0%

10 063,4

1 845,1

31 207,8

recepty refundowane (w tys. zł)

recepty pełnopłatne (w tys. zł)

sprzedaż odręczna (w tys. zł) statystyczna apteka

61,7

1,8%

-17,8%

-4,2%

1,1

-13,3

-2,7

cały rynek apteczny

889 373

2,0%

-17,2%

-1,0%

17 021,4

-184 911,4

-9 408,6

statystyczna apteka

44,5

-0,4%

-2,3%

-2,7%

-0,2

-1,1

-1,2

cały rynek apteczny

642 562

-0,2%

-1,7%

0,5%

-1 416,9

-10 855,4

3 428,4

w całkowitym obrocie

27,2%

-0,7%

6,3%

-1,9%

0,0

0,0

0,0

w sprzedaży refundowanej

69,5%

1,5%

-0,8%

-3,1%

0,0

0,0

0,0

ogółem

16,73 zł

-0,7%

0,6%

1,3%

-0,1

0,10

0,2

dla leków z list refundacyjnych

27,51 zł

0,4%

1,8%

2,2%

0,1

0,48

0,6

dla leków z recept pełnopłatnych

22,44 zł

-0,5%

2,3%

1,1%

-0,1

0,51

0,2

dla produktów bez recepty (OTC)

11,18 zł

0,2%

-3,7%

1,9%

0,0

-0,42

0,2

3 360

2,1%

4,3%

2,8%

70,0

140,0

90,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty refundowane)

700

-2,8%

-1,4%

-5,4%

-20,0

-10,0

-40,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty pełnopłatne)

770

-1,3%

0,0%

-4,9%

-10,0

0,0

-40,0

2 710

2,7%

2,3%

0,7%

70,0

60,0

20,0

wartość refundacji (w tys. zł)

udział refundacji

średnia cena opakowania

Liczba pacjentów w aptece

Liczba pacjentów w aptece (sprzedaż odręczna) Średnia marża apteczna ogółem

25,35%

-1,6%

-3,0%

-4,0%

0,0

0,0

0,0

dla leków z list refundacyjnych

17,42%

-3,8%

-0,2%

-6,9%

0,0

0,0

0,0

dla leków na recepty pełnopłatne

27,16%

-2,0%

-0,9%

-6,4%

0,0

0,0

0,0

dla sprzedaży odręcznej

30,42%

-3,2%

-4,2%

-9,1%

0,0

0,0

0,0

Wartość sprzedaży na pacjenta

48,81 zł

-1,8%

-12,0%

-3,6%

-0,9

-6,6

-1,8

Wartość zapłaty przez pacjenta

35,55 zł

-1,5%

-13,9%

-2,9%

-0,6

-5,7

-1,1

Wartość dopłaty refundatora

13,26 zł

-2,5%

-6,4%

-5,3%

-0,3

-0,9

-0,7

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty refundowane)

89,63 zł

0,2%

-0,2%

5,8%

0,2

-0,2

4,9

Wartość zapłaty przez pacjenta (recepty refundowane)

27,36 zł

-3,1%

1,7%

13,9%

-0,9

0,5

3,3

Wartość dopłaty refundatora (recepty refundowane)

62,27 zł

1,7%

-1,0%

2,5%

1,0

-0,6

1,5

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty pełnopłatne)

49,26 zł

3,0%

-0,3%

8,0%

1,4

-0,2

3,7

Wartość sprzedaży na pacjenta (sprzedaż odręczna)

22,75 zł

-0,9%

-19,6%

-4,9%

-0,2

-5,5

-1,2

Rys. 11. Prognoza miesięcznych obrotów statystycznej apteki Wartości w cenach detalicznych brutto Obrót 2015: 2 075,5 tys. zł

200

Zmiana: wzrost 1–2%

190 Tysiące zł

prognoza obrotu

realizacja obrotu

realizacja (poprzedni rok)

180 170 160 150

58

I 2015

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

II 2015

III 2015

IV 2015

V 2015

VI 2015

VII 2015

VIII 2015

IX 2015

X 2015

XI 2015

XII 2015

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k ó w

Prognoza sprzedaży rocznej w oparciu o dane do lipca 2015 2015

Dane narastające od początku roku

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2014

2014

2013

2015

2013

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2014

2014

2013

2013

2 075,5

1,6%

1,8%

33,0

37,0

1 202,0

1,8%

2,5%

21,5

29,0

29 968 399,7

5,2%

8,0%

1 469 612,2

2 210 105,2

17 317 121,5

6,4%

8,7%

1 038 042,0

1 384 886,5

746,2

-0,5%

0,2%

-3,8

1,7

452,8

5,1%

6,1%

22,0

25,9

10 773 540,1

2,9%

6,3%

307 868,6

635 924,3

6 523 585,5

9,8%

12,5%

581 622,4

724 409,9

451,7

0,6%

-0,1%

2,9

-0,6

268,2

2,4%

1,6%

6,3

4,2

6 521 955,2

4,2%

5,9%

260 535,2

363 569,5

3 863 478,2

7,0%

7,8%

252 864,2

278 285,7

860,9

4,0%

4,1%

32,9

33,6

470,8

-1,6%

-0,6%

-7,7

-2,8

12 431 583,2

7,6%

10,4%

879 890,4

1 166 845,0

6 782 880,0

2,8%

5,4%

185 444,3

350 415,6

552,0

1,4%

5,7%

7,9

29,6

317,7

1,0%

5,8%

3,2

17,5

7 969 742,8

5,0%

12,0%

377 567,6

856 651,1

4 577 095,5

5,5%

12,2%

239 337,7

498 984,2

26,6%

-0,2%

3,8%

0,0

0,0

26,43%

-0,7%

3,3%

0,0

0,0

72,7%

1,9%

5,3%

0,0

0,0

68,88%

-4,0%

-0,4%

0,0

0,0

16,72 zł

1,3%

1,3%

0,2

0,2

17,01 zł

3,6%

3,3%

0,6

0,5

27,29 zł

1,6%

0,5%

0,4

0,1

27,40 zł

2,9%

1,3%

0,8

0,3

22,09 zł

1,2%

0,7%

0,3

0,1

22,22 zł

2,3%

1,5%

0,5

0,3

11,53 zł

2,6%

3,1%

0,3

0,4

11,48 zł

2,4%

3,0%

0,3

0,3

41 808

0,1%

-4,3%

38,3

-1 881,7

24 020

-1,8%

-4,8%

-440,0

-1 220,0

8 949

-0,7%

-2,1%

-61,4

-191,4

5 190

-1,9%

-2,8%

-100,0

-150,0

9 815

-1,5%

-4,9%

-145,3

-505,3

5 640

-4,4%

-6,8%

-260,0

-410,0

33 885

0,4%

-3,8%

135,4

-1 354,6

19 470

-1,2%

-4,3%

-240,0

-880,0

26,74%

-0,2%

-3,1%

0,0

0,0

25,92%

-4,5%

-6,1%

0,0

0,0

18,30%

-1,8%

0,1%

0,0

0,0

17,88%

-5,3%

-3,1%

0,0

0,0

28,60%

-2,3%

-10,1%

0,0

0,0

27,86%

-7,1%

-11,8%

0,0

0,0

32,73%

-2,4%

-9,3%

0,0

0,0

31,21%

-8,1%

-13,8%

0,0

-0,1

49,64 zł

1,5%

6,4%

0,7

3,0

50,04 zł

3,7%

7,7%

1,8

3,6

36,44 zł

1,6%

5,0%

0,6

1,7

36,82 zł

4,0%

6,5%

1,4

2,2

13,20 zł

1,4%

10,4%

0,2

1,2

13,23 zł

2,9%

11,2%

0,4

1,3

83,38 zł

0,2%

2,4%

0,1

1,9

87,24 zł

7,1%

9,1%

5,8

7,3

22,77 zł

-4,5%

-9,7%

-1,1

-2,4

27,15 zł

17,9%

10,2%

4,1

2,5

60,61 zł

2,0%

7,8%

1,2

4,4

60,09 zł

2,9%

8,6%

1,7

4,8

46,02 zł

2,1%

5,0%

1,0

2,2

47,54 zł

7,1%

9,0%

3,2

3,9

25,41 zł

3,6%

8,2%

0,9

1,9

24,18 zł

-0,4%

3,9%

-0,1

0,9

Rys. 12. Prognoza miesięcznej wartości obrotu w kraju (ceny detaliczne brutto) 3 000

Refundacja: 8,0 mld zł

2 500

Zmiana obrotu: wzrost 4 do 6% (w stosunku do roku 2014) Zmiana refundacji: wzrost 4 do 5% (w stosunku do roku 2014)

Miliony zł

Obrót 2015: 30,0 mld zł

realizacja obrotu

prognoza obrotu

realizacja obrotu (rok 2014)

realizacja refundacji

prognoza refundacji

realizacja refundacji (rok 2014)

2 000 1 500 1 000 500 0

I 2015

II 2015

III 2015

IV 2015

V 2015

VI 2015

VII 2015

VIII 2015

IX 2015

X 2015

XI 2015

XII 2015

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

59

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k ó w

Tab. 3. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. U-R

785,78

10,15

37072,54

22,61

8146,38

6,82

28926,16

64,94

21,97

78,03

1079,59

34,34

47,18

2. U-30

597,40

7,71

17170,39

10,47

7455,96

6,24

9714,43

21,81

43,42

56,58

787,99

21,79

28,74

3. U-50

265,06

3,42

5764,48

3,51

3407,91

2,85

2356,57

5,29

59,12

40,88

303,81

18,97

21,75

4. U-BEZPŁATNY

27,92

0,36

1217,47

0,74

63,71

0,05

1153,75

2,59

5,23

94,77

60,81

20,02

43,61

5. INWALIDA WOJENNY

21,34

0,28

771,23

0,47

0,00

0,00

771,23

1,73

0,00 100,00

29,37

26,26

36,15

0,33

0,00

7,52

0,00

1,72

0,00

5,80

0,01

22,83

77,17

0,42

17,78

23,12

7. ZHK

11,59

0,15

258,79

0,16

49,28

0,04

209,51

0,47

19,04

80,96

14,86

17,41

22,32

8. AZ

0,00

0,00

0,05

0,00

0,00

0,00

0,05

0,00

0,00 100,00

0,01

10,07

12,58

9. NARKOTYKI

2,32

0,03

477,97

0,29

49,44

0,04

428,53

0,96

10,34

89,66

3,72

128,46

205,99

2,20

6. INWALIDA WOJSKOWY

10. ŚRODKI POMOCNICZE

13,55

0,17

1675,56

1,02

696,51

0,58

979,05

41,57

58,43

174,79

9,59

123,69

11. PELNOPŁATNE

1419,96

18,34

37929,00

23,13

37929,00

31,75

0,00

0,00 100,00

0,00

1690,48

22,44

26,71

12. ODRĘCZNA

4598,15

59,38

61655,00

37,59

61655,00

51,61

0,00

0,00 100,00

0,00

5514,12

11,18

13,41

13. RAZEM

7743,40 100,00

27,16

9659,96

16,98

21,18

164000,00 100,00

119454,92 100,00

44545,08 100,00

72,84

Tab. 4. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – średnia narastająca od początku roku Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

Ref.

1. U-R

810,58

9,81

37687,15

21,95

8422,93

6,67

29264,21

64,48

22,35

77,65

1108,40

34,00

46,49

2. U-30

597,07

7,23

17072,61

9,94

7376,28

5,84

9696,33

21,36

43,21

56,79

784,37

21,77

28,59

3. U-50

22,94

312,24

3,78

7163,43

4,17

4176,44

3,31

2986,99

6,58

58,30

41,70

355,55

20,15

4. U-BEZPŁATNY

28,62

0,35

1212,60

0,71

52,12

0,04

1160,47

2,56

4,30

95,70

62,34

19,45

42,38

5. INWALIDA WOJENNY

22,66

0,27

813,99

0,47

3,22

0,00

810,77

1,79

0,40

99,60

31,06

26,21

35,93 23,52

6. INWALIDA WOJSKOWY

0,33

0,00

7,79

0,00

1,65

0,00

6,14

0,01

21,19

78,81

0,43

18,14

7. ZHK

11,63

0,14

263,16

0,15

46,92

0,04

216,24

0,48

17,83

82,17

14,84

17,73

22,62

8. AZ

0,00

0,00

0,06

0,00

0,00

0,00

0,06

0,00

0,37

99,63

0,00

14,45

14,38

9. NARKOTYKI

2,38

0,03

462,46

0,27

48,77

0,04

413,69

0,91

10,55

89,45

3,72

124,38

194,02

12,44

0,15

1459,47

0,85

630,13

0,50

829,34

1,83

43,18

56,82

148,68

9,82

117,31

11. PELNOPŁATNE

1465,95

17,75

38307,43

22,31

38307,43

30,32

0,00

0,00 100,00

0,00

1724,20

22,22

26,13

12. ODRĘCZNA

4994,83

60,48

67264,14

39,17

67264,14

53,24

0,00

0,00 100,00

0,00

5860,34

11,48

13,47

13. RAZEM

8258,73 100,00

26,43

10093,93

17,01

20,79

10. ŚRODKI POMOCNICZE

171714,29 100,00

126330,04 100,00

45384,24 100,00

73,57

Tab. 5. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

97,85

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

1712

22,11

62740

38,26

19153

16,03

43587

30,53

69,47

2281

27,51

36,65

2. Recepty pełnopłatne

1420

18,34

37929

23,13

37929

31,75

0

0,00 100,00

0,00

1690

22,44

26,71

3. Sprzedaż odręczna

4598

59,38

61655

37,59

61655

51,61

0

0,00 100,00

0,00

5514

11,18

13,41

14

0,17

1676

1,02

697

0,58

979

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

7743 100,00

164000 100,00

119455 100,00

2,20

41,57

58,43

175

9,59

123,69

44545 100,00

72,84

27,16

9660

16,98

21,18

Tab. 6. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – zestawienie narastające od początku roku Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

1785,51

21,62

64683,24

37,67

20128,34

15,93

44554,90

31,12

68,88

2360,71

27,40

36,23

2. Recepty pełnopłatne

1465,95

17,75

38307,43

22,31

38307,43

30,32

0,00

0,00 100,00

0,00

1724,20

22,22

26,13

3. Sprzedaż odręczna

4994,83

60,48

67264,14

39,17

67264,14

53,24

0,00

0,00 100,00

0,00

5860,34

11,48

13,47

12,44

0,15

1459,47

0,85

630,13

0,50

829,34

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

8258,73 100,00

171714,29 100,00

126330,04 100,00

98,17

Pac.

1,83

43,18

56,82

148,68

9,82

117,31

45384,24 100,00

73,57

26,43

10093,93

17,01

20,79

Tab. 7. Prognoza rocznej sprzedaży w statystycznej aptece w rozbiciu na grupy sprzedaży Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

20621,66

20,20

746151,24

35,95

203760,97

13,37

542390,27

27,31

72,69

27341,16

27,29

36,18

2. Recepty pełnopłatne

17355,85

17,00

451706,37

21,76

451706,37

29,65

0,00

0,00 100,00

0,00

20447,97

22,09

26,03

3. Sprzedaż odręczna

63983,75

62,66

860926,63

41,48

860926,63

56,51

0,00

0,00 100,00

0,00

74642,22

11,53

13,46

146,10

0,14

16715,76

0,81

7151,27

0,47

9564,50

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

102107,36 100,00

2075500,00 100,00

1523545,24 100,00

98,27

Pac.

1,73

42,78

57,22

1733,27

9,64

114,41

551954,77 100,00

73,41

26,59

124164,62

16,72

20,33

Tab. 8. Prognoza rocznej sprzedaży w rozbiciu na grupy sprzedaży z uwzględnieniem zmieniającej się w ciągu roku liczby aptek – cały rynku apteczny Rodzaj sprzedaży

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

%

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

297736861

20,19

10773540150

35,95

2942129695

13,37

7831639788

27,31

72,69

394756126

27,29

36,18

2. Recepty pełnopłatne

250592165

17,00

6521955249

21,76

6522243807

29,65

0

0,00 100,00

0,00

295237690

22,09

26,03

3. Sprzedaż odręczna

923910682

62,67

12431583176

41,48

12431025449

56,51

0

0,00 100,00

0,00

1077816546

11,53

13,46

2109372

0,14

241321095

0,81

103258067

0,47

138102991

5. RAZEM

1474349080 100,00

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

29968399669 100,00

21998657019 100,00

98,27

Pac.

1. Recepty ref. całość

4. Inne pozycje (wnioski)

60

Transakcje Liczba

1,73

42,79

57,23

25023403

9,64

114,40

7969742779 100,00

73,41

26,59

1792833764

16,72

20,33

S t a t y st y k i i p r o g n o z y a n a l iz a O S O Z

Og贸lnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

61

S t a t y st y k i i p r o g n o z y a n a l iz a O S O Z

Foto: www.freeimages.com

Środki przeciwbólowe Statystyczny Polak kupuje w ciągu roku w aptece ponad 2 opakowania leków przeciwbólowych. Najwyższa sprzedaż utrzymuje się od września do marca, co pokazuje, że środki z tej grupy stosowane są również w leczeniu przeziębień i grypy. Przyjrzyjmy się z bliska temu ogromnemu rynkowi o wartości oscylującej na poziomie miliarda złotych rocznie.

Opis rynku Analiza rynku środków przeciwbólowych sprowadza się do produktów nale-

62

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

żące do klasy ATC (klasyfikacja anatomiczno-terapeutyczno-chemiczna) N02.

Jej klasy podrzędne stanowią: N02A –

opioidy, N02B – inne leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe oraz N02C – leki przeciwmigrenowe.

Dane statystyczne gromadzone od 2002 roku pokazują, że sprzedaż środków przeciwbólowych na przełomie analizowanych lat utrzymuje stosunkowo wyrównany poziom. Najwięcej leków przeciwbólowych pacjenci zakupili w 2009 roku (115,35 mln opakowań), zaś najmniej w 2014 roku (82,53 mln opakowań). Największy wzrost ilości sprzedaży w porównaniu do roku poprzedniego wystąpił w 2006 roku (9,56%). Od 2009 roku widoczna jest tendencja spadkowa. Największy spadek sprzedaży w porównaniu do roku poprzedniego nastąpił w 2010 roku i wynosił 14,58%.

S t a t y st y k i i p r o g n o z y a n a l iz a O S O Z

Tab. 2. Liczba produktów wprowadzonych na rynek w poszczególnych latach, będących do dzisiaj w ofercie oraz średnia cena dla tych produktów.

Liczba produktów wycofanych z rynku w poszczególnych latach oraz średnia cena dla tych produktów Liczba badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014

155

6,21

Produkty będące w ofercie w latach 2003–2014 a nie będące w ofercie w 2002 roku

20

Produkty będące w ofercie w latach 2004–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2003

13

8,97

9,84

9,74 10,00 10,24

9,93

9,58 10,24 11,10 11,39 11,46

Produkty będące w ofercie w latach 2005–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2004

10

7,35

7,84

6,02

6,65

7,65

7,71

7,47

Produkty będące w ofercie w latach 2006–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2005

32

6,59

6,80

7,70

8,62

9,42

9,81 10,10 10,56 10,33

Produkty będące w ofercie w latach 2007–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2006

26

14,63 14,55 17,31 21,78 26,88 25,32 27,18 30,64

Produkty będące w ofercie w latach 2008–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2007

22

22,27 17,87 18,36 20,73 22,84 22,65 21,76

Produkty będące w ofercie w latach 2009–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2008

16

19,72 14,98 13,79 14,21 14,29 14,45

Produkty będące w ofercie w latach 2010–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2009

26

13,00 14,43 14,96 15,86 16,14

Produkty będące w ofercie w latach 2011–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2010

51

23,76 19,93 20,63 19,18

Produkty będące w ofercie w latach 2012–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2011

53

13,80 13,60 14,87

Produkty będące w ofercie w latach 2013–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2012

48

12,43 12,28

Produkty będące w ofercie w 2014 roku a nie będące w ofercie w latach 2002–2013

74

Liczba badanych produktów

6,44

6,83

7,27

7,07

7,35

7,66

8,28

8,15

8,69

9,18

9,27

8,85

8,23 13,52 13,58 14,06 12,63 13,88 14,88 15,24 15,41 14,38 14,42 14,32

7,34

7,51

8,50

17,05

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014

155

6,21

6,44

6,83

7,27

7,07

7,35

7,66

9,27

8,85

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2013 a nie będące w ofercie w 2014 roku

12

8,29

8,38

8,74

8,97

9,09

9,15

9,93 10,74 11,73 13,03 14,27 15,06

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2012 a nie będące w ofercie w latach 2013–2014

4

7,65

8,47

8,63

8,66

9,05 10,06

9,77 11,05 12,07 13,20 15,60

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2011 a nie będące w ofercie w latach 2012–2014

19

7,53

7,23

7,69

7,51

6,84

6,53

6,22

6,54

7,00

4,81

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2010 a nie będące w ofercie w latach 2011–2014

10

4,76

5,49

6,14

6,05

5,58

5,38

6,42

6,01

5,75

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2009 a nie będące w ofercie w latach 2010–2014

13

3,02

3,15

3,78

4,96

4,85

5,52

5,94

7,29

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2008 a nie będące w ofercie w latach 2009–2014

23

5,33

6,05

8,18

8,77

9,69 10,12

9,79

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2007 a nie będące w ofercie w latach 2008–2014

7

5,57

5,54

4,97

4,87

5,53

8,34

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2006 a nie będące w ofercie w latach 2007–2014

11

5,70

5,80

6,04

4,87

3,17

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2005 a nie będące w ofercie w latach 2006–2014

12

6,32

6,48

7,09

7,38

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2004 a nie będące w ofercie w latach 2005–2014

17

10,72

9,49

6,42

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2003 a nie będące w ofercie w latach 2004–2014

22

20,06 20,46

Produkty będące w ofercie w 2002 roku a nie będące w ofercie w latach 2003–2013

29

12,39

8,28

8,15

8,69

9,18

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

63

S t a t y st y k i i p r o g n o z y a n a l iz a O S O Z

Sprzedaż leków przeciwbólowych charakteryzuje się wahaniami okresowymi. Dominujące pod względem sprzedaży są miesiące od września do marca.

W tym okresie ilość sprzedaży w ciągu miesiąca plasuje się na poziomie między 7,08 mln a 15,14 mln opakowań.

Pozostałe miesiące, w okresie od kwietnia do sierpnia, charakteryzują się znacznie mniejszą sprzedażą (wahania wynoszą od 4,94 mln do 9,32 mln opakowań).

Od początku badanego okresu średnia cena za pojedyncze opakowanie środka przeciwbólowego z roku na rok systematycznie wzrastała. Wyjątek stanowił rok 2006, gdy cena spadła o 2,28% (w porównaniu do roku 2005). Wzrosty odnotowane w pozostałych latach zawierają się w przedziale od 0,67% (2014 rok) do 10,87% (2009 rok). W 2014 roku za opakowanie leku przeciwbólowego w statystycznej aptece trzeba było zapłacić śred-

Najwięcej środków o działaniu przeciwbólowym sprzedaje się w grudniu, a najmniej w lipcu. Średnia sprzedaż wyliczona dla tych miesięcy wynosi odpowiednio 95,33 mln oraz 51,30 mln opakowań.

Wartość sprzedaży środków o działaniu przeciwbólowym w 2014 roku wynosiła 993,37 mln zł i była o 4,41% niższa niż w roku 2013. W 2009, 2011 i 2013 roku została przekroczona granica 1 mld zł.

Tab. 1. Roczne zestawienie sprzedaży leków przeciwbólowych w aptekach w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

Liczba sprzedanych opakowań

Wartość sprzedaży (zł)

Rok

Średnia cena za pojedyncze opakowanie (zł)

Wartość sprzedaży na jeden produkt (zł)

Liczba sprzedanych opakowań na jeden produkt

Procentowa zmiana wartości w stosunku do roku poprzedniego

Liczba produktów będących w ofercie

Procentowa zmiana liczby w stosunku do roku poprzedniego

2002

687 165 795

111 493 565

6,16

1 628 355

264 203

422

2003

704 069 243

109 793 614

6,41

1 568 083

244 529

449

2,46%

-1,52%

2004

694 615 695

98 903 983

7,02

1 642 117

233 816

423

-1,34%

-9,92%

2005

732 721 821

96 964 035

7,56

1 631 897

215 956

449

5,49%

-1,96%

2006

784 466 738

106 229 186

7,38

1 494 222

202 341

525

7,06%

9,56%

2007

846 532 641

109 925 204

7,70

1 573 481

204 322

538

7,91%

3,48%

2008

926 094 418

110 940 759

8,35

1 636 209

196 008

566

9,40%

0,92%

2009

1 067 623 705

115 352 181

9,26

2 065 036

223 118

517

15,28%

3,98%

2010

953 027 126

98 538 113

9,67

1 815 290

187 692

525

-10,73%

-14,58%

2011

1 023 303 420

96 467 888

10,61

1 905 593

179 642

537

7,37%

-2,10%

2012

998 816 517

87 884 082

11,37

1 839 441

161 849

543

-2,39%

-8,90%

2013

1 039 212 451

86 911 230

11,96

1 773 400

148 313

586

4,04%

-1,11%

2014

993 369 528

82 528 308

12,04

1 609 999

133 757

617

-4,41%

-5,04%

2015

1 042 805 803

81 882 582

12,74

—

—

—

4,98%

-0,78%

2016

1 018 785 886

78 392 093

13,00

—

—

—

-2,30%

-4,26%

Rys. 1. Wartość sprzedaży leków przeciwbólowych w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

» Miesięczna wartość sprzedaży leków przeciwbólowych w miesiącach letnich jest dużo niższa niż w pozostałych okresach roku.«

*

** *** *7

64

*

** *** *7

*

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

S t a t y st y k i i p r o g n o z y a n a l iz a O S O Z

Rys. 2. Liczba sprzedanych opakowań leków przeciwbólowych w aptekach w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

» Liczba sprzedanych opakowań środków przeciwbólowych w ostatnich latach kształtuje się na stosunkowo wyrównanym poziomie, choć od 2009 roku widoczna jest pewna tendencja spadkowa.«

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

Rys. 3. Średnia cena za pojedyncze opakowanie leków przeciwbólowych w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

» Średnia cena za pojedyncze opakowanie środka przeciwbólowego z roku na rok systematycznie wzrasta.«

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

*

** *** *7

Rys. 4. Liczba produktów sprzedawanych w aptekach w latach 2002–2014

» Asortyment dostępnych w aptekach środków przeciwbólowych przekroczył w ostatnich miesiącach poziom 500 pozycji.«

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

***

*7

*

**

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

65

S t a t y st y k i i p r o g n o z y a n a l iz a O S O Z

Rys. 5. Średnia miesięczna wartość sprzedaży

4UZD[FŎ

-VUZ

.BS[FD

nio 12,04 zł, czyli o 0,08 zł więcej niż w 2013 roku oraz o 5,87 zł więcej niż w roku 2002.

W 2002 roku na rynku aptecznym dostępne były 422 produkty o działaniu przeciwbólowym. W kolejnych latach (poza rokiem 2004 i 2009) ilość oferowanych produktów wzrastała każdego roku od 6 do 76 sztuk, aby w 2014 roku można było wybierać już spośród 617 pozycji asortymentowych.

W ciągu ostatnich lat na rynek przeważnie trafiały produkty, które wpływały na wzrost średniej ceny za pojedyncze opakowanie (produkty droższe od aktualnie dostępnych na rynku). W przypadku usuwanych produktów nie widać tak wyraźnej tendencji – w jednym roku obserwujemy wycofywanie produktów droższych, a w innym – tańszych.

Rynek środków przeciwbólowych na przełomie ostatnich lat wykazuje delikatny trend spadkowy. Nie musi to jednak oznaczać, że zażywamy ich coraz mniej.

Jedną z przyczyn może być rosnąca liczba pigułek w jednym opakowaniu. Taką tezę potwierdzałaby stale rosnąca średnia cena i fakt, że wprowadzane do dystrybucji opakowania są droższe niż te już dostępne na rynku. W efekcie wartość sprzedaży utrzymuje się na stosunkowo wyrównanym poziomie.

Jakich trendów sprzedaży możemy się spodziewać w przyszłości?

66

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

,XJFDJFŎ

.BK

$[FSXJFD

-JQJFD

4JFSQJFŎ

Trendy Z wyliczonych prognoz wynika, że sprzedaż leków przeciwbólowych w 2015 roku osiągnie poziom 81,88 mln opakowań, a w 2016 roku – 78,39 mln opakowań. Będzie to oznaczać spadki w stosunku do roku poprzedniego, kolejno o 0,78% oraz 4,26%. Trend spadkowy, obserwowany od kilku lat, będzie się utrzymywać.

Kwota, którą przeznaczymy na zakup środków przeciwbólowych w 2015 roku będzie o 4,98% wyższa niż w roku poprzednim i wyniesie 1 042,81 mln zł.

Następnie w 2016 roku spadnie o 2,3%, przyjmując wartość 1 018,79 mln zł. Średnia cena sprzedaży za pojedyncze opakowanie leku przeciwbólowego wyniesie w 2015 roku 12,74 zł i będzie o 0,70 zł wyższa niż w roku poprzednim, czyli o 5,80%. W kolejnym roku wzrośnie o 2,05% i osiągnie poziom 13,00 zł.

Podsumowanie Leki przeciwbólowe to bardzo rozległa grupa środków. Ich działanie jest zawsze takie samo – mają na celu zmniejszenie lub zahamowanie odczuwanego bólu.

Poziom sprzedaży jednoznacznie świadczy o tym, że są to produkty bardzo popularne wśród pacjentów, jednym z powodów jest ich dostępność bez recepty.

W samych aptekach w najbliższych latach wydamy na nie rocznie ok. 1 mld zł.

8S[FTJFŎ

1BŘE[JFSOJL

-JTUPQBE

(SVE[JFŎ

Warto pamiętać, że równie chętnie kupujemy je poza punktami aptecznymi – w sklepach, kioskach, marketach.

Eksperci od lat biją na alarm – nadużywamy środków przeciwbólowych i stosujemy je w nieodpowiedni sposób.

Jeżeli ból utrzymuje się przez dłuższy czas lub powraca systematycznie – należy w pierwszej kolejności zasięgnąć porady lekarza. Ponadto, pacjenci nie muszą od razu połykać obciążających wątrobę, nerki i żołądek pigułek. W ofercie znajduje się szeroka gama uśmierzających ból plastrów, żeli, kremów czy czopków. W przypadku samoleczenia przeziębień albo grypy, warto skonsultować się z farmaceutą i wybrać środek dopasowany do dolegliwości. Każdy lek ma swoje skutki uboczne, stąd tak ważna jest przemyślana farmakoterapia. 

Metodologia prognoz W celu obliczenia prognozy wykorzystano sezonową metodę prognozowania liniowego z zastosowaniem wahań multiplikatywnych.

Dzięki wyeliminowaniu wahań przypadkowych zakładamy, że odchylenia w poszczególnych miesiącach prognozowanych nie będą znacząco odbiegały od odchyleń zanotowanych historycznie. Dodatkowo zakładamy, że nie pojawią się żadne czynniki, które spowodują niespodziewane wahania sprzedaży w górę lub w dół.

n a c z a si e

Og贸lnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

67

s y st e m y it

WIRTUALNE

TARGI FARMACEUTYCZNE

Foto: designed by freepik.com

NOWA EDYCJA

W pierwszej edycji Wirtualnych Targów Farmaceutycznych oszczędności aptek biły kolejne rekordy, sięgając nawet 93% na zamówieniu. We wrześniu znowu będzie można skorzystać z atrakcyjnych promocji.

68

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

s y st e m y it

W pierwszych Targach On-line uczestniczyło 18 producentów, którzy łącznie zaoferowali kilkaset produktów w ramach kilkudziesięciu promocji. Największa osiągnięta w ramach Targów On-line oszczędność wartościowa została osiągnięta w jednej z aptek w Koninie, która przy zakupach na kwotę 3 102,30 zł uzyskała rabat w wysokości 1 563,54 zł. Rekordowa oszczędność procentowa została zanotowana w Przysuchej – aż 93% oszczędności na zamówieniu.

Druga edycja i nowe możliwości Po zakończonej sukcesem pierwszej edycji, trwają prace przygotowawcze do kolejnej, która odbędzie się we wrześniu br. Zasada ogólna pozostanie bez zmian: producenci prezentują oferty specjalne, które pozwalają aptece uzyskać dodatkową korzyść finansową. Może nią być gratis, rabat lub oferta specjalna na inny produkt. Większość promocji organizowana jest tylko i wyłącznie z okazji Targów. W pierwszej edycji Targów On-line oferty prezentowane były w postaci rankingu, zgodnie z kryterium największej oszczędności.

Dodatkowo można było zawęzić listę do ofert z wybranej kategorii. Cztery kategorie promocji, które dostępne będą także podczas wrześniowej edycji Targów, to:

Bieżące zakupy – produkty, które warto zakupić, ponieważ ich nabycie pokryje bieżącą sprzedaż. W przeszłości były sprzedane płynnie (dokładnie w okresie zaznaczonym w ustawieniach, domyślnie 60 dni), a stan magazynowy wymaga uzupełnienia. Promocja wyświetlana jest w danej kategorii tylko wówczas, jeśli spełnia jeszcze jeden warunek – poziom oszczędności nie jest mniejszy od oczekiwanego przez użytkownika (domyślnie 4%). System wylicza oszczędność na podstawie korzyści wynikającej z warunków specjalnych dla jednej sztuki produktu i proponowanej ilości zamówienia. Propozycja ilości dla zamówienia obliczana jest na podstawie wielkości sprzedaży w zdefiniowanym okresie, zapasu na x dni (ilość dni, dla których, według średniej sprzedaży, zapas wystarczy – domyślnie 7 dni) i stanu magazynowego.

Zwiększenie zapasu – produkty pojawiające się w tej kategorii są objęte na tyle atrakcyjnymi ofertami, że warto je zamówić nawet wówczas, jeśli stan magazynowy jest wystar-

czający dla zapewnienia bieżącej sprzedaży. System wyliczy ilość, o którą warto zwiększyć zapas, aby uzyskać dodatkową korzyść. Domyślne ustawienia kategorii „zwiększenie zapasu” to: średnia sprzedaż z ostatnich 60 dni, oszczędność co najmniej na poziomie 7% i ilość dni zapasu – 45.

Apteczny Bank Danych – w przeciwieństwie do dwóch poprzednich kategorii, tutaj wyświetlane są produkty, które nie były sprzedawane w aptece w danym okresie (domyślnie 60 dni), ale były sprzedawane przez apteki w regionie. Domyślnie wymagana oszczędność dla kategorii to 6%.

Hit cenowy – produkty, które nie były sprzedawane w zdefiniowanym okresie, ale oszczędność jest wysoka. Domyślnie wymagana oszczędność dla kategorii to 14%.

We wrześniowej edycji Targów On-line będzie można indywidualnie – zgodnie z oczekiwaniami – precyzować parametry wyświetlanych promocji (program KS-Apteka > Moduł 12 > Reguły > Targi online). Zmiana parametrów, poza zawężeniem/rozszerzeniem listy ofert w poszczególnych kategoriach, może mieć też wpływ na pozycje poszczególnych promocji w rankingu.

W drugiej edycji, oprócz rankingu promocji według oszczędności, zostaną dodane nowe sposoby ich wyświetlania:

1. Popularność – promocje najczęściej oglądane przez farmaceutów.

2. Zamówienia – promocje najczęściej zamawiane.

3. Wyświetlenie ofert w postaci listy produktów, a nie listy promocji.

4. Sugerowany zakup – ranking sortowany według oszczędności.

5. Korzyść – sortowanie według % korzyści na pozycji promocji lub pakiecie.

6. Szczęśliwy traf – kolejność losowa.

Sposób wyświetlania będzie automatycznie zmieniany przy każdym uruchomieniu Modułu 12 Zamówienie.

DOŁĄCZ DO TARGÓW ON-LINE. SKORZYSTAJ PODWÓJNIE. II edycja Wirtualnych Targów Farmaceutycznych odbędzie się we wrześniu br. i będzie dostępna bezpośrednio z programu KS-APTEKA. Złożenie przynajmniej jednego zamówienia upoważnia do uzyskania specjalnych warunków zakupu programu KS-EWD Elektroniczna Wymiana Danych oraz Optymalizator Zamówień. Szczegółowe informacje na ten temat mogą Państwo uzyskać bezpośrednio u opiekuna serwisowego.

Więcej informacji na temat Targów Onlie: www.targi.ks-navicon.pl

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

69

s y st e m y it

KS-APTEKA Zmiany w systemie KS-APTEKA Windows 2015 (lipiec 2015) Sylwia Bandyga Zakład Systemów Farmacji, KAMSOFT S.A.

W module APW11 SPRZEDAŻ została dodana nowa funkcjonalność System zmianowy.

Funkcja ta umożliwia kontrolowanie zgodności stanu kasy na danym stanowisku. Skupia ona w sobie funkcje związane z wprowadzeniem stanu gotówki przed rozpoczęciem pracy przez danego pracownika i po jej zakończeniu. Przed rozpoczęciem pracy na stanowisku sprzedażowym, aby wprowadzić stan gotówki w oknie Przyjęcie kasy na stan, należy włączyć opcję Wspólne.2.30 w module APW41 ADMINISTRATOR.

Rys. 1. Przyjęcie kasy na stan

Po zakończeniu pracy i zatwierdzeniu raportu kasowego, pracownik w oknie Rozliczenie kasy wprowadza stan gotówki w rozbiciu na poszczególne nominały oraz wartości operacji bezgotówkowych (tj. karty, bony, sumę przelewów).

Raport ten zatwierdzany jest przez osobę posiadającą uprawnienie Zatwierdzanie zmiany, znajdujące się na karcie pracownika.

W związku z wejściem w życie 12 lipca 2015 roku ustawy o zmianie ustawy – prawo farmaceutyczne (Dz. U. 2015.788 z 11.06.2015), na apteki, punkty apteczne narzucono dodatkowe obowiązki: − konieczność raportowania przez apteki sytuacji o braku możliwości wykonania obowiązku zapewnienia dostępu do produktów leczniczych do właściwego miejscowo WIF (art. 95a); − konieczność prowadzenia udokumentowanego procesu zamówień dla szerokiego zakresu zamawianych pozycji (art. 36z ust. 4). Ustawodawca wymaga, aby zamówienia miały formę dokumentu (papierowego lub elektronicznego), a dokumenty takie były przechowywane w aptece przez co najmniej 3 lata; − konieczność przechowywania odmów realizacji zamówień z hurtowni. Odmowy takie również muszą być przechowywane w aptece przez okres min. 3 lat; − dla części odmów, dotyczących ściśle określonych leków, istnieje obowiązek niezwłocznego przekazania ich do GIF. Na chwilę obecną lista takich leków wynika z obwieszczenia Ministra Zdrowia z dnia 12.07.2015 (Dz.U. 2015.33).

W związku z powyższym, system KS-AOW uzupełniono o dodatkowe funkcje: 1. Moduł APW12 ZAMÓWIENIA został rozbudowany o funkcję Odmowy, która pozwala na przesłanie do GIF dokumentu odmowy, zawierającego towary z listy objętej obowiązkiem przesłania do GIF. Przed wysłaniem pierwszej odmowy, należy w module APW41 ADMINISTRATOR uzupełnić dane dotyczące adresu e-mail GIF (APW12.1.37) oraz konta pocztowego apteki (APW44.3).

Rys. 3. Odmowy Rys. 2. System zmianowy

70

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

s y st e m y it

Funkcja Odmowy umożliwia użytkownikowi obsługę całego procesu przesłania do GIF odmowy powiązanej z zamówieniem, odbioru i możliwości przesłania dokumentów do repozytorium KS-EDE celem ich przechowywania.

2. Moduł APW23 KONTROLA rozbudowano o dodatkową funkcję Zgłoszenia do WIF (Inne – Zgłoszenia do WIF) pozwalającą na raportowanie do właściwego miejscowo WIF sytuacji, w której apteka, punkt apteczny nie może wykonać obowiązku zapewnienia dostępu do produktów leczniczych.

Rys. 5. Karta BLOZ – Odmowa realizacji

Rys. 4. Zgłoszenia do WIF – konfiguracja wiadomości e-mail

Z poziomu okna Wysyłka wiadomości do WIF użytkownik może do wysyłanego zgłoszenia dołączyć odmowę pobraną z hurtowni ([F5] Dołącz). Ze względu na brak wytycznych, co do wyglądu zgłoszenia do WIF, w module APW23 KONTROLA dodano możliwość zdefiniowania własnego wzoru. W oknie Zgłoszenia do WIF pod przyciskiem [F10] Wydruk znajduje się Kreator raportów, który umożliwia stworzenie własnego raportu (Zgłoszenia do WIF – [F10] Wydruk – [Ctrl+F10] Zaawansowane – Kreator raportów).

Baza KS – BLOZ została rozbudowana o dodatkowe wskaźniki: − Odmowa realizacji – na karcie BLOZ wskaźnik ten znajduje się w zakładce [Ctrl+4] Status – Stan produktu. Informacja jest wykorzystywana w systemach KS – AOW, KS – EWD oraz KS – EDE do wspomagania procesu pozwalającego na wyróżnienie odmów, dla których istnieje obowiązek przekazania do GIF (rys. 5). − Ograniczenie w sprzedaży – na karcie BLOZ wskaźnik ten znajduje się w zakładce [Ctrl+4] Status – Ostrzeżenia. Informacja ta wykorzystywana jest do kontroli wydawania leków zawierających w swoim składzie pseudoefedrynę, dekstrometorfan lub kodeinę (rys. 6).

Karta leku w procesie przenoszenia informacji z bazy KSBLOZ została rozbudowana o: − Ikonę oraz wskaźnik Ograniczenie w sprzedaży – na karcie leku wskaźnik ten znajduje się w zakładce [Ctrl+2] Ostrzeżenia. W przypadku zaznaczonej opcji APW.11.9.Ograniczenia w sprzedaży w module APW41 ADMINISTRATOR, podczas sprzedaży leku w module APW11 SPRZEDAŻ, posiadającego w karcie zaznaczony status, wyświetlany jest komunikat, że wydawany lek posiada w swoim składzie substancje psychoaktywne (rys. 7).

Rys. 6. Karta BLOZ – Ograniczenie w sprzedaży

Rys. 7. Karta towaru ze wskaźnikiem i ikoną

Dokończenie artykułu na stronie 73.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

71

s y st e m y it

KS-SOMED Zmiany w systemie KS-SOMED (lipiec 2015) Aneta Krzynówek Zakład Systemów Ambulatoryjnych, KAMSOFT S.A.

Zestawienie procedur Nowe zestawienie umożliwia analizę procedur ICD9 bez względu na to, w jaki sposób zostały one w systemie wprowadzone, czyli analizuje zarówno procedury ICD9 wynikające z usługi głównej zlecenia, jak i podzleceń oraz wprowadzonych nowym mechanizmem procedur. Aby takie zestawienie mogło być wykonane, konieczne jest wstępne przygotowanie danych, na których następnie operować będzie zestawienie. Dlatego też pierwszą czynnością, jaką należy wykonać, jest określenie przedziału czasu, jaki będzie nas interesował podczas tworzenia późniejszych zestawień, a następnie wywołanie funkcji Przygotuj.

W tym momencie system przeanalizuje wszystkie zarejestrowane zlecenia z danego okresu, skojarzy je z podzleceniami oraz procedurami i na tej podstawie przygotuje spójne dane, które następnie będzie można wykorzystywać do właściwych zestawień.

Jak dobrać okres dla przygotowania danych?

Standardowo system proponuje bieżący kwartał, ale operator może to zmienić przyciskami Q oraz S. Pierwszy z nich ustala okres na kwartał, drugi na półrocze. Należy pamiętać, że wszystkie kolejne wykonywane zestawienia, do czasu zamknięcia okna zestawienia, mogą skorzystać z przygotowanych danych, o ile zakres dat danego zestawienia będzie zawierał się w okresie przygotowawczym. Zmiana innych niż daty filtrów nie wymaga ponownego przygotowania danych. Jeśli więc planujemy wykonanie kilku zestawień różniących się datami – np. dla kolejnych miesięcy – warto okres przygotowawczy rozciągnąć tak, by wszystkie kolejne zestawienia zawierały się w tym okresie.

Należy jednak wziąć też pod uwagę to, że im dłuższy okres, tym więcej danych będzie obrabianych w kolejnych zestawieniach i tym więcej przygotowane, tymczasowe dane, zajmą w pamięci komputera danego stanowiska. Podsumowując: okres dla przygotowania danych to nie jest okres zestawienia. Można wykonać dowolną liczbę zestawień zmieniając wszystkie ich parametry łącznie z datami zestawienia, bez konieczności ponownego przygotowania, pod warunkiem, że daty nie wykraczają poza okres.

Po wywołaniu funkcji Przygotuj, obok panelu dat pojawi się informacja, ile elementów zostało wpisanych do tabeli tymczasowej.

Zestawienia Po wyznaczeniu okresu, można przejść do mechanizmu zestawień. W przypadku korzystania z profilu możliwe jest, że funkcja Przygotuj uruchomi się automatycznie na podstawie zapamiętanego w profilu okresu. W każdym razie, jeśli przycisk Oblicz jest aktywny, można wykonać zestawienie.

72

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

Podstawowymi filtrami zestawienia są daty (jeśli daty wychodzą poza okres, zostaną automatycznie przycięte, aby znalazły się w okresie przygotowawczym) oraz oznaczenie, czy w zestawieniu uwzględniać kody ICD9 ze zleceń, z podzleceń oraz z procedur.

Na zakładce Filtry dodatkowe można ustawić podstawowe filtry dotyczące pacjenta (data urodzenia, wiek, płeć) oraz wykonawcę procedury (podmiot i poradnia).

W zależności od ustawienia znacznika Liczbowe, wykonane będzie zestawienie kolumnowe – dla którego można wskazać, jakie kolumny mają się w zestawieniu pojawić – lub liczbowe, gdzie przygotowane są trzy domyślne, podstawowe zestawienia.

Gdy uzyskamy już wynik zestawienia, możliwe jest sortowanie po dowolnej kolumnie zestawienia – w tym celu należy kliknąć na wybraną kolumnę. Wynik zestawienia można wydrukować lub zapisać do programu Excel. Można również konkretne zestawienie zapamiętać w profilu celem wykorzystania ustawień w przyszłości.

Filtrowanie po kodach ICD9 Oprócz podstawowych filtrów, zestawienie pozwala na filtrowanie po kodach ICD9. W tym celu należy uzupełnić pole Filtruj według takich kodów. W polu tym można wpisać konkretne kody, zakres lub maskę określającą jakie kody chcemy, aby były filtrem zestawienia. Przygotowano jeden przykładowy zestaw kodów ICD9 wpisujący się w pole filtrowania po wciśnięciu przycisku Kody diagnost. Wykonanie zestawienia z kodami zaproponowanymi po wciśnięciu wspomnianego przycisku pozwoli nam przeanalizować procedury diagnostyczne, czyli te o kodach ICD9 z następującej listy: C53, C55, C69, C59, O35, N45, O75, O95, O93, O43, L55, N13, M37, L43, L43, I77, I79, I09, I81, M45, I99, K01, K03, O49, I89, I87, L11, I19, I17, L31, I25, M18, L15, K21, U75, L69, V39, U79, O55, O69, I61, A01, A07, A15, O75, I25, A23, A21, A17, G21, G11, G53, 91.33, 91.831, 90.92, 89.51, 88.713, 88.717, 88.752, 88.761, 88.790, 89.383, 87.44, 87.22, 87.23, 87.24, 87.25, 87.26, 87.27, 87.28, 87.29, 88.21, 88.22, 88.23, 88.24, 88.27, 88.28, 88.29, 88.26, 87.17, 87.16, 88.191.

Poszczególne kody ICD9 należy rozdzielać przecinkami. Ponieważ lista ta może być długa – jak w wyżej wymienionym przypadku – jej analiza w takiej postaci może być kłopotliwa, dlatego też dostępny jest przycisk Edytor wielowier., otwierający okno edytora wielowierszowego, w którym przecinki zamienione zostają na znaczniki nowych linii. W okienku tym można przeglądać oraz poprawiać listę, po zamknięciu okienka lista ponownie jest zamieniana na kody rozdzielone przecinkami i umieszona we wcześniejszym edytorze jednowierszowym.

Pojedyncze kody można również dodawać wybierając je z przeglądarki ICD9 (przycisk ICD9). Oprócz kodów ICD9 rozdzielonych przecinkami, można wykorzystać zakres oraz maskę.

W pierwszym przypadku podajemy pierwszy i ostatni kod za-

s y st e m y it

kresu rozdzielając je myślnikiem np. 06.011–06.024. Jako maskę natomiast wykorzystujemy znak * wprowadzając, np. taki warunek A*. Co ważne, można dowolnie mieszać trzy sposoby określania kodów każdy warunek należy rozdzielić przecinkiem.

Przykładowo: 00.011,72.*,00.012,06.011–06.024,99.122.

Grupowanie po kodach ICD9 W przypadku zestawienia liczbowego, podstawowym atrybutem wyniku zestawienia, po którym wyniki są grupowane, jest kod ICD9 procedury. W wyniku dostajemy więc kod ICD9 oraz liczbę jego wystąpienia przy uwzględnieniu zadanych filtrów.

Można jednak wyobrazić sobie zestawienie, w którym chcemy uzyskać analizę na wyższym poziomie niż konkretny kod ICD9.

Na przykład, zamiast osobno zliczać kody F01, F03, F05 i tak dalej chcielibyśmy uzyskać łączną informację o liczbie procedur dotyczących analityki wirusologii. Zestawienie pozwala nam na takie grupowania. W tym celu należy skorzystać z panelu Kody – grupowanie i zdefiniować grupy kodów ICD9, które mają być wyróżniane. Konkretna grupa definiuje Opis, czyli tekst, jaki pojawi się w wyniku zamiast konkretnego kodu ICD9 oraz Definicja, czyli lista kodów definiująca daną grupę. Listę tę tworzymy identycznie, jak listę filtrowania opisaną nieco wcześniej.

Wszystkie zdefiniowane grupy są widoczne na liście na zakładce Kody. Jeśli pojawi się kod niewymieniony w żadnej z grup, trafi on do grupy POZOSTAŁE. Aby jednak takie grupowanie było uwzględnione, należy wcisnąć przycisk Grupuj.

Rys. 2. Zestawienie procedur – wynik 

reklama

Rys. 1. Edycja elementu grupowania

Dokończenie artykułu „Zmiany w systemie KS-APTEKA Windows 2015 (lipiec 2015)” ze strony 71.

− Pole Wymagane wysłanie odmów realizacji do GIF – na karcie leku wskaźnik ten znajduje się w zakładce [Ctrl+3] Typy.

Dokumenty odmowy w formacie OSOZ-EDI, zawierające pozycje z wymienionym znacznikiem, automatycznie zaznaczana są jako dokumenty z obowiązkiem wysłania do GIF.

Rys. 8. Karta towaru 

ABD APTECZNY BANK DANYCH Stworzyliśmy Apteczny Bank Danych, aby pomagać aptekom w konkurencyjnym rozwoju i wspierać badania naukowe w ochronie zdrowia.

Zgromadzone dane poufne (nie zawierające informacji chronionych ustawą o ochronie danych osobowych) poddawane są obróbce statystycznej i interpretacji ekspertów. W czasopiśmie Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia prezentujemy raporty rynku farmaceutycznego, analizy epidemiologiczne oraz rozbudowane statystyki i prognozy. Nasze opracowania są źródłem wiedzy nie tylko dla aptek. Jednostki akademickie oraz instytucje ochrony zdrowia wykorzystują je do badań naukowych, opracowywania strategii zrównoważonego rozwoju ochrony zdrowia w Polsce, podwyższania jakości programów profilaktycznych.

Dołącz już dziś do społeczności ABD! Odbierz pakiet korzyści dla aptek.

8210@kamsoft.pl | 0602 412 159 Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

73

Foto: www.picjumbo.com

n a c z a si e

Oparzenia słoneczne z dzieciństwa zwiększają ryzyko czerniaka Oparzenia słoneczne nabyte zwłaszcza w dzieciństwie zwiększają ryzyko zachorowania na czerniaka, dlatego chrońmy dzieci – apeluje onkolog kliniczny dr Michał Piątek z Uniwersyteckiego Centrum Okulistyki i Onkologii w Katowicach.

PAP – Nauka w Polsce www.naukawpolsce.pap.pl

Na oparzenia słoneczne w szczególności są narażone osoby o określonym tzw. fototypie, czyli z jasną karnacją, blond lub rudymi włosami, niebieskimi oczami. Ostrożne powinny być również osoby piegowate. „Opalanie to jest pewien rodzaj oparzenia – od mniejszego nasilenia do większego nasilenia” – powiedział dr Piątek.

Wskazał, że w czasie silnego nasłonecznienia należy w szczególności zadbać o dzieci. „Uważa się, że oparzenia słoneczne z dzieciństwa zwiększają ryzyko zachorowania na czerniaka szacunkowo o ok. 200–300 proc. Dlatego, kiedy wybieramy się z dziećmi na słońce, to głównie o nich powinniśmy myśleć, bo to u nich jest najłatwiej zapracować na nowotwór w przyszłości” – podkreślił onkolog.

76

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

Specjalista zaznaczył, że dzieci nie powinny przebywać na silnym słońcu w godz. 11–15, ponadto należy je smarować kremami z filtrem, zakładać im odzież ochronną i nakrycia głowy. „Opalać możemy się na dwa sposoby: naturalny lub sztuczny, należy jednak pamiętać, że liczba zachorowań na czerniaka podwoiła się w ciągu ostatnich 10 lat.

Dotyczy to także solariów. Niestety średnia wieku młodych Polek korzystających z takich usług to obecnie 17 lat. W siedmiu europejskich krajach już wprowadzono zakaz korzystania z solariów przez osoby niepełnoletnie, po tym jak WHO w 2009 r. ogłosiło, że jest to równie groźny czynnik zachorowalności na nowotwory jak tytoń i azbest” – dodał. „Tak naprawdę cały czas wszyscy na to konsekwentnie pracujemy – to jest trochę jak z paleniem papierosów, choroba może się pojawić po wielu latach” – wskazuje.

Zdaniem onkologa, „czerwona lampka powinna się zapalić każdej osobie”, która zauważy na skórze „coś nowego, czego nie było do tej pory” bądź pojawiające się różnice w już istniejącej zmianie. Należy zwracać uwagę na: asymetrię (czy zmiana jest kolista, czy owalna), kolor (niejednolity) i wymiar (powyżej 5 mm). Istotne jest również, czy „zmiana się unosi”, a jej „granice są poszarpane”. „Nie oznacza to, że mamy od razu czerniaka, natomiast jest to sygnał, że trzeba pójść do lekarza” – powiedział dr Piątek.

Dodał, że stosowanie kremów z filtrem jest bardzo ważne. „Smarujemy się często. Nie raz dziennie, tylko co godzinę lub dwie. Jeżeli chodzi o wysokość (indeks) filtra to w tym przypadku dane nie są jednoznaczne, ale pokazują, że powinien być stosowany filtr powyżej SPF 15” – dodał.

Według dr. Piątka nie jest prawdą przekonanie, że wysoki indeks kremu ogranicza wytwarzanie się w organizmie witaminy D, niezbędnej m.in. dla zdrowych kości czy dobrego samopoczucia. „Słońce sprzyja wytwarzaniu się witaminy D, ale trzeba wiedzieć, że w okresie letnim wystarczy niecałe 10 minut dziennie, żeby się wytworzyła w organizmie odpowiednia jej ilość, a zimą – kilkanaście minut. Dłuższa ekspozycja w tym celu nie jest nam potrzebna” – dodał. 

n a c z a si e

KONFERENCJE | SZKOLENIA

ZAREZERWUJ TERMIN

DO POBRANIA

6–7 października | Berlin (Niemcy) RETHINKING HEALTHCARE. www.euroforum.de/healthcare

Forum kreatywnych idei dla przedstawicieli sektora farmaceutycznego. Uczestnicy uczą się innowacyjnego podejścia do funkcjonowania na szybko zmieniającym się rynku.

8–10 października | Warszawa MIĘDZYNARODOWE TARGI MEDYCZNE www.wihehospital.pl

30 września–2 października | Gastein (Austria) EUROPEAN HEALTH FORUM www.ehfg.org

Wystawa rozwiązań dla medycyny połączona z wykładami. W programie m.in. VI Forum Menedżerów i Kadry Zarządzającej w Ochronie Zdrowia.

Europejskie Forum Zdrowia w Gastein jest jedną z najważniejszych konferencji na pograniczu polityki i strategii zdrowia publicznego w Europie. Podczas 3 dni, w ramach kilkunastu sesji tematycznych, omawiane są najważniejsze wyzwania. To tutaj zapadają kluczowe dla sektora decyzje. 600 gości, przedstawiciele wszystkich stron rynku, merytoryczny program.

16–19 listopada | Dusseldorf (Niemcy) MEDICA 2015 www.medica-tradefair.com

Największe targi medyczne na świecie.

4600 wystawców z całego świata.

Lista ponad 150 ciekawych projektów finansowanych przez Komisję Europejską w obszarze wzmacniania jakości życia seniorów z wykorzystaniem nowoczesnych technologii informacyjnych.

20–21 listopada | Kraków KARDIOLOGIA PREWENCYJNA 2015 www.kardiologiaprewencyjna.eu

Najnowsze doniesienia z szeroko rozumianej kardiologii prewencyjnej. Spotkanie kardiologów i lekarzy rodzinnych.

6 grudnia | Kielce OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA SEKCJI CHORÓB SERCA U KOBIET www.ptkardio.pl

Główną przyczyną zgonów kobiet w krajach rozwiniętych (53% przypadków) są choroby układu krążenia. Konferencja Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego zwróci uwagę na zagadnienia profilaktyki i terapii.

KATALOG AMBIENT ASSISTED LIVING 2014 168 stron | Bezpłatny | ENG www.aal-europe.eu

11–13 października | Berlin (Niemcy) WORLD HEALTH SUMMIT www.worldhealthsummit.org

Laureaci nagrody Nobla, wybitni eksperci w dziedzinie zdrowia, politycy i przedstawiciele najważniejszych organizacji ochrony zdrowia sektora publicznego i prywatnego spotykają się podczas Światowego Szczytu Zdrowia w Berlinie. Wśród nich m.in. Margaret Chan (Dyrektor Generalna Światowej Organizacji Zdrowia). Organizatorem konferencji jest największy szpital w Europie – Charite.

21–22 października | Odense (Dania) EUROPEAN TELEMEDICINE CONFERENCE www.telemedicineconference.eu

Europejska Konferencja Telemedycyny prezentuje najważniejsze osiągnięcia w szybko rozwijającej się dziedzinie e-zdrowia. Podczas tegorocznej edycji, w centrum uwagi znajdą się technologie dla diagnozy i terapii chorób psychicznych.

RAPORT GLOBAL STATUS REPORT ON NONCOMMUNICABLE DISEASES 2014 302 strony | Bezpłatny | ENG www.who.int

Niezakaźne choroby związane ze stylem życia stają się głównym wyzwaniem cywilizacyjnym, odpowiadając za ok. 68% wszystkich zgonów. Najnowszy raport WHO jest przekrojową analizą problemu z danymi obrazującymi sytuację na całym świecie.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

77

n a c z a si e

NOWOŚCI KSIĄŻKOWE

NASZ WYBÓR MIESIĄCA

Wydawca: KAMSOFT S.A. 40–235 Katowice, ul 1 Maja 133 tel. +48 32 209-07-05 fax +48 32 209-07-15 e-mail: czasopismo@osoz.pl Redaktor naczelny: Zygmunt Kamiński Zespół redakcyjny: Aneta Krzynówek, Aleksandra Kurowska, Artur Olesch, Katarzyna Piątek, Katarzyna Płoskonka, Bożena Wojnarowicz-Głuszek.

„Zarządzanie progresywne zdrowiem” Violetta Korporowicz Istota nowoczesnego, progresywnego zarządzania w ochronie zdrowia polega na łączeniu licznych dyscyplin wiedzy (ekonomii, prawa, psychologii, socjologii) przy jednoczesnym uwzględnieniu perspektywy mikro i makrospołecznej oraz społecznych uwarunkowań dotyczących procesu decyzyjnego. Autorzy podjęli próbę rozpoznania problemów niezbędnych do zrozumienia procesów zachodzących w sferze zdrowia, które wymuszają nowe, dogłębne podejście do zarządzania. 

„Pielęgniarstwo onkologiczne” Anna Koper Kompleksowy i profesjonalny obraz pielęgniarskiej opieki onkologicznej. W podręczniku omówiono rolę pielęgniarki w profilaktyce i diagnostyce chorób nowotworowych oraz we wszystkich stosowanych obecnie terapiach onkologicznych, wyodrębniając przy tym procesy pielęgnacyjne przy schorzeniach podstawowych układów i narządów człowieka. 

78

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 8/2015

„Simona. Opowieść o niezwyczajnym życiu Simony Kossak” Anna Kamińska Premiera: czerwiec 2015. Wydawnictwo Literackie.

Cena: ok. 39,90 zł.

Mówili o niej „Czarownica” – bo gadała ze zwierzętami oraz miała kruka terrorystę, który kradł złoto i atakował rowerzystów. Ponad trzydzieści lat żyła w drewnianej leśniczówce pośrodku Puszczy Białowieskiej, bez wody i prądu. Spała w łóżku z rysiem i mieszkała pod jednym dachem z oswojonym dzikiem. Była naukowcem, ekologiem, autorką nagradzanych filmów i słuchowisk radiowych. Aktywnie działała na rzecz najstarszego lasu w Europie. Uważała, że należy żyć prosto i blisko przyrody.

Wśród zwierząt znalazła to, czego nigdy nie doświadczyła od ludzi.

Ostatnia Kossakówna. Córka Jerzego, wnuczka Wojciecha, prawnuczka Juliusza – trzech malarzy rozmiłowanych w polskim krajobrazie i historii. Bratanica Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i Magdaleny Samozwaniec. Miała być synem i czwartym Kossakiem. Tak jak przodkowie, dźwigać sztalugi i znane nazwisko. Wybrała własną drogę…

Simona autorstwa Anny Kamińskiej to fascynujący portret buntowniczej pasjonatki i silnej, nietuzinkowej kobiety.

Opowieść o bezkompromisowym szukaniu swojego miejsca w świecie i o zrzucaniu ciężaru wielkiego nazwiska. Historia upadku starej, artystycznej rodziny oraz tego, jak szara rzeczywistość PRL-u wymazywała barwny świat krakowskiej arystokracji.

Współpracownicy: Iwona Magdalena Aleksandrowicz, COCIR, Katie Dain, Małgorzata Gałązka-Sobotka, Paweł Jarmołkowicz, Marcin Kautsch, Marek Kubicki, Mateusz Lichoń, Natalia Matuszak, Anna Szczerbak, Nick Tatonetti.

Zdjęcia we wstępie i spisie treści: freepik.com Skład i łamanie: Piotr Chamera Druk: INFOMAX, Katowice Nakład: 16 200 egzemplarzy Przedruk, kopiowanie, skracanie, wykorzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w czasopiśmie OSOZ bez zgody wydawcy KAMSOFT S.A. jest zabronione.

Redakcja nie odpowiada za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania zamieszczanych materiałów. Niezamówionych materiałów nie zwracamy.

Oglądaj relacje wideo na nowym kanale YouTube czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia.

Prenumerata czasopisma Co miesiąc dostarczamy naszym czytelnikom starannie wyselekcjonowaną wiedzę naukową m.in. z dziedziny zarządzania, prawa, profilaktyki, nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia i e-zdrowia.

Znajdziesz tutaj szczegółowe analizy medyczne i farmaceutyczne, bezcenne porady i wskazówki, ciekawe wywiady.

Dołącz do grona czytelników Ogólnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia.

Zamówienia: redakcja@osoz.pl Zapraszamy na portal www.osoz.pl

4th International Summit

Between Innovation and Regulation October 6th and 7th 2015, Sofitel Berlin Kurfürstendamm

Discuss tomorrow’s ideas that boost innovation!

Join our innovative platform across the healthcare industry, get insights into prospective innovation management approaches and learn more about regulative barriers that are still hindering smart ideas.

Experience inspiring and powerful speeches as well as panel discussions on: Disruptive times: What will healthcare innovation look like in 2025?

Prof David Haslam, Chair, National Institute for Health and Care Excellence (NICE)

Business Model Innovation: Partnering with academic institutions to increase R&D productivity and speed Dr Werner Lanthaler, CEO, evotec

New digital alliances form: How social media and big data become partners to improve disease management Nitzan Sneh, CEO, CliniWorks

Regulations, barriers and challenges in healthcare innovation Friedrich von Bohlen, CEO, dievini

Best Practice International: What we may learn from Scandinavian countries Peter Aksel Villadsen, Senior Director, CoE Patient Engagement, LEO Pharma

The only reason why we are interested in technologies is because they can help us solve the healthcare conundrum.

Or can you think of any better ways of providing better care, at a lower cost, and more accessible?

Jorge Juan Fernández García, Director of E-Health and Health 2.0 and Innovation Manager, Hospital Sant Joan de Déu, Barcelona

Contact: +49 (0) 2 11. 96 86 – 35 99

www.pharma-summit.com

21 â&#x20AC;&#x201C; 22 OctOber 2015 Odense cOngress center, denmark www.telemedicinecOnference.eu Presented by Norwegian Centre for Integrated Care and Telemedicine NST

Partner

OUH Odense University Hospital

Affiliate Partner

@himsseurope #HIMSSETC