Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia by OSOZ Polska

Grudzień 2015 Dobre strony rynku ochrony zdrowia

www.osoz.pl ISSN 1897-5828, cena 10 zł (zawiera 8% VAT)

grudzień

12 / 2015

OSOZ

Ogólnopolski System Ochron y Zdrowia

PERyFERIe

ZDROWIA Alarmujące dla Polski wyniki raportu porównującego wskaźniki zdrowotne w 34 państwach OECD.

RAPORT

FELIETON

ROZMOWA

6 ekspertów rynku ochrony zdrowia o priorytetach polityki zdrowotnej.

Trendy IT, które są tylko kwestią czasu. Subiektywny przegląd.

Terje Peetso z Komisji Europejskiej o entuzjazmie do e-zdrowia.

ROK 2016. LISTA ZADAŃ

my w chmurze

AMBASADOR POSTĘPU

LIDERZY OCHRONY ZDROWIA

2016

<ßâá à Þß p â

á Þß á p ß ß á Þ Plebiscyt Liderów Ochrony Zdrowia od 10 lat nagradza ä ǡ ¦ ¸ Ǥ

× Ă Ï Ï Ă ä ǡ Ǥ × ¦ Ă Ï Ï Ï Ǥ

Ï Ă Ï © Ă ¦ ȋ ǡ ǡ ǡ ¸ ǡ Ă ǡ ǡ Ǧ ϐ ȌǤ

ʹͲͳ͸ ͳʹ × ǣ ϐ Ï ä© ¦ Ï Ï × ¦ × ǡ × ¸ ¸ ʹʹ ʹͲͳ͸ Ǥ Termin przyjmowania wniosków: 15 luty 2016 r.

ã Þ ß Ó â Þ>ß ã Þà âL

< < S áâ

10 EDYCJA ² â Þ

â áăß Þß ý < < S áâ

² â ß ß âÓ ß ã Þ ß Ó â Þ

Þ â â ß âß ù ýà Þ âăß á ÞÓß ß Þ ß áâ p

NOTA BENE

Grzech niekonsekwencji

Najnowsze wskaźniki obrazujące jakość ochrony zdrowia w Polsce są powodem nie tylko do ogromnych zmartwień, ale i wstydu. Jak to zmienić?

Artur Olesch Redakcja Czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia  redakcja@osoz.pl

Rok 2016 powitaliśmy z nowymi koncepcjami politycznymi dla opieki zdrowotnej. Czy będą to pomysły dobre, czy złe – nie dowiemy się w kolejnych dwóch, czterech, pięciu latach. Na efekty dzisiejszych decyzji przyjdzie nam poczekać znacznie dłużej. Patrząc na wyniki najnowszego raportu porównującego systemy ochrony zdrowia w 34 państwach należących do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), trudno o optymizm. Żyjemy średnio o kilka lat krócej niż nasi sąsiedzi, przeżywalność w chorobach nowotworowych zalicza się do najniższych w Europie, czekamy w długich kolejkach do specjalistów, dopłacamy sporo do leczenia z własnej kieszeni, nie potrafimy zaopiekować się seniorami, jesteśmy niezadowoleni z usług medycznych, nie wykorzystujemy potencjału profilaktyki, oceniamy negatywnie system i własną sytuację zdrowotną, za kilka lat może zabraknąć lekarzy i pielęgniarek. Na wykresach porównujących najważniejsze wskaźniki ochrony zdrowia, wynik dla Polski znajduje się najczęściej gdzieś na końcu. Zostaliśmy w tyle za biedniejszymi krajami Europy Wschodniej, a przepaść dzieląca nas od krajów Europy Zachodniej jest ogromna. Co robimy nie tak, że sukcesu gospodarczego ostatnich lat nie przypieczętowaliśmy szybkim doganianiem Europy w ochronie zdrowia? Odpowiedź jest banalna: zdrowie stało się pionkiem w politycznej grze. Od 25 lat brakuje ponadpartyjnej koalicji w działaniach kolejnych Ministerstw Zdrowia, porozumienia opartego na radach ekspertów i doświadczeniach innych krajów. Nowe strategie regularnie zastępują te stare, a z zapowiadanych reform zostają – w obawie o słupki wyborcze – kosmetyka i puste obietnice. Brak długofalowej strategii zdrowotnej zamiast polityki zdrowotnej na czteroletnią kadencję odbija się na zdrowiu każdego z nas, w mniej lub bardziej zauważalny sposób. Bez szerokiego konsensusu i konsekwentnych działań naprawczych nie staniemy się zdrowszym i szczęśliwszym społeczeństwem.

Czarne statystyki Przeglądając najnowszy raport prezentujący sytuację ochrony zdrowia w państwach OECD, po kilkunastu stronach staje się jasne, że Polska – mimo szybkiego rozwoju gospodarczego – utknęła w zdrowotnym ogonie Europy. Polityka zdrowotna to głównie polityczne decyzje, a partyjne podziały blokują realizację niezbędnych reform.

grudzień 2015 CZASOPISMO

OGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA 8 NAUKA

6 Zdjęcie numeru

8 Rynek zdrowia w pigułce

Personalizowany model serca Pierwsze zdrowotne projekty

INNOWACJE

12 Alert epidemiologiczny Prognoza dla alergii, grypy i przeziębienia (luty 2016)

13 Aplikacje medyczne Najnowsze aplikacje zdrowotne na smartfona

14 Nowości i wynalazki Robotyka, wirtualne badanie wzroku, poprawianie DNA, e-ząb, zdrowe światło itd.

18 Laboratorium technologii My w chmurze

RAPORT

20 STAN STABILNY, KRYTYCZNY Przegląd najważniejszych wskaźników ochrony zdrowia na podstawie raportu „Health at a Glance 2015” (OECD)

30 2016. OBAWY I NADZIEJE Prognozy ekspertów na najbliższe 12 miesięcy. Wyzwania i cele do realizacji

42 ROZMOWY PRAKTYKA

38 Przez technologie do zdrowia Terje Peetso (Komisja Europejska)

42 Infografika Zdrowie mobilne: trend w liczbach

44 Legislacja Noworoczne zmiany w prawie

46 Nawigator

49 Your Guide to Health in Europe

Miliardy z funduszy UE na zdrowie ENGLISH PAGES Planetary health

OPINIE

52 Felieton Pocztówka z Nigerii

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

w w w.facebook .pl /I T i Z drow ie

4,19 mln

Z ponad 15,2 mln opakowań w 2002 roku do 4 190 877 opakowań prognozowanych na 2016 rok – sprzedaż leków homeopatycznych spada w szybkim tempie. Równie szybko rosną średnie ceny. Szczegółowa analiza sprzedaży na str. 68.

3 390



W listopadzie spada gwałtownie liczba pacjentów w statystycznej aptece – o 11%, czyli 420 osób.

168 000



Spadek liczby klientów oznacza spadek obrotu apteki w listopadzie – łącznie o 9,4%.

„Przyzwyczailiśmy się do e-konta bankowego, przyzwyczaimy się do e-zdrowia.” Terje Peetso (Komisja Europejska) Rozmowa na str. 38.

30 STATYSTYKI PROGNOZY

56 Monitor zjawisk epidemiologicznych Listopad 2015 – mapy zdrowotne kraju

60 Struktura dystrybucji leków Rynek farmaceutyczny w listopadzie

68 Analiza OSOZ Homeopatia

SYSTEMY IT

76 KS-APTEKA

77 KS-SOMED

Zintegrowany System Obsługi Apteki Zintegrowany System Obsługi Przychodni

NA CZASIE

79 Nauka Pierwsze w Polsce wszczepienie podskórnego monitora rytmu serca Badanie: dieta bogata w warzywa, owoce i soki zmniejsza ryzyko raka

81 Kalendarz wydarzeń. Raporty on-line 82 Kultura Nowości książkowe

Rada Naukowa OSOZ (kolejność alfabetyczna, stan na grudzień 2015 r., liczba członków Rady: 100 osób) 1. prof. dr hab. n. med. Ryszard Andrzejak, 2. prof. dr hab. Piotr Andziak, 3. dr hab. n. med. Małgorzata Baka-Ostrowska, 4. dr Marek Balicki, 5. dr hab. n. med. Rafał Białynicki-Birula, 6. prof. dr hab. n. med. Bożena Birkenfeld, 7. prof. dr hab. n. med. Andrzej Bohatyrewicz, 8. dr hab. med. prof. UJ Małgorzata Bulanda, 9. dr n. med. Małgorzata Czyżewska, 10. dr hab. n. med. (prof. PAN) Marek Durlik, 11. lek. med. Michał Ekkert, 12. dr n. med. Emilia Filipczyk-Cisarż, 13. lek. med. Halina Flisiak-Antonijczuk, 14. prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, 15. prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki, 16. prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzki, 17. prof. nadz. dr hab. Antoni Grzanka, 18. prof. dr hab. Edmund Grześkowiak, 19. dr n. farm. Jerzy Hennig, 20. prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Herman, 21. prof. dr hab. Tomasz Hermanowski, 22. dr med. Andrzej Horoch, 23. prof. dr hab. n. med. Jacek Imiela, 24. dr n. med. Maria Jagas, 25. prof. dr hab. Jerzy Janecki, 26. prof. dr hab. n. med. Marek Jarema, 27. prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Jarmundowicz, 28. prof. dr hab. Mirosław Jarosz, 29. Urszula Jaworska, 30. mgr Renata Jażdż-Zaleska, 31. prof. dr hab. n. med. Sergiusz Jóźwiak, 32. prof. dr hab. n. med. Piotr Kaliciński, 33. prof. dr hab. Roman Kaliszan, 34. prof. dr hab. n. med. Danuta Karczewicz, 35. prof. dr hab. med. Przemysław Kardas, 36. prof. dr hab. n. med. Andrzej Kaszuba, 37. prof. dr hab. n. med. Wanda Kawalec, 38. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy E. Kiwerski, 39. prof. dr hab. n. med. Marian Klinger, 40. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy Kołodziej, 41. prof. dr hab. n. med. Jerzy R. Kowalczyk, 42. dr n. med. Robert Kowalczyk, 43. dr n. med. Jacek Kozakiewicz, 44. lek. Ryszard Kozłowski, 45. prof. dr hab. n. med. Leszek Królicki, 46. prof. dr hab. Maciej Krzakowski, 47. prof. dr hab. Jan Krzek, 48. prof. dr hab., dr h.c. mult. Andrzej Książek, 49. prof. dr hab. Teresa Kulik, 50. prof. dr hab. n. med. Jan Kulpa, 51. prof. dr hab. n. med. Wojciech Kustrzycki, 52. dr hab. (prof. UMK) Krzysztof Kusza, 53. dr n. med. Krzysztof Kuszewski, 54. dr n. med. Aleksandra Lewandowicz-Uszyńska, 55. prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński, 56. prof. dr hab. n. med. Witold Lukas, 57. prof. dr hab. n. med. Romuald Maleszka, 58. prof. dr hab. n. med. Paweł Małdyk, 59. dr n. med. Beata Małecka-Libera, 60. prof. dr hab. Grażyna Mielnik-Niedzielska, 61. prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło, 62. prof. dr hab. n. med. Janusz Moryś, 63. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz, 64. prof. dr hab. n. med. Wojciech Nowak, 65. prof. dr hab. n. med. Krystyna Olczyk, 66. prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, 67. dr hab. n. med. Krystyna Pawlas, 68. prof. dr hab. inż. Grzegorz Pawlicki, 69. prof. dr hab. n. med. Irena Ponikowska, 70. prof. zw. dr hab. n. med. Stanisław Radowicki, 71. dr n. med. Andrzej Rakowski, 72. dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk, 73. prof. dr hab. med. Kazimierz Roszkowski-Śliż, 74. prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, 75. dr hab. n. med. Leszek Sagan, 76. prof. dr hab. Bolesław Samoliński, 77. prof. dr hab. Maria Małgorzata Sąsiadek, 78. dr hab. med. (prof. UJ) Maciej Siedlar, 79. dr hab. n. med. Waldemar Skawiński, 80. lek. Maciej Sokołowski, 81. prof. dr hab. n. med. Jerzy Stelmachów, 82. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek, 83. prof. dr hab. n. med. Jerzy Strużyna, 84. prof. dr hab. n. med. Andrzej Szawłowski, 85. prof. dr hab. n. med. Cezary Szczylik, 86. dr hab. n. med. prof. nadzw. Zbigniew Śliwiński, 87. dr n. med. Jakub Śmiechowicz, 88. prof. dr hab. n. med. Barbara Świątek, 89. dr n. med. Jakub Trnka, 90. prof. dr hab. n. med. Tomasz Trojanowski, 91. prof. dr hab. n. med. Krystyna Walden-Gałuszko, 92. prof. dr hab. Andrzej Wall, 93. prof. dr hab. n. med. Anna Walecka, 94. prof. dr hab. Marek Wesołowski, 95. dr hab. n. med. Andrzej Wojnar (prof. nadzw. WSF), 96. dr n. med. Andrzej Wojtyła, 97. prof. dr hab. Jacek Wysocki, 98. prof. dr hab. n. med. Mirosław J. Wysocki, 99. dr hab. n. med. Stanisław Zajączek (prof. nadzw. PUM), 100. prof. dr hab. Marek Ziętek

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

Og贸lnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

nauk a

Personalizowany model serca Skomplikowane operacje, gdzie precyzja chirurgiczna odgrywa kluczową rolę, wymagają dokładnego poznania struktury narządu i zaplanowania kolejnych czynności. Do nich z całą pewnością można zaliczyć zabiegi kardiologiczne. Zanim pacjent położy się na stole operacyjnym, medycy analizują zdjęcia rezonansu magnetycznego (RM) obrazujące kształt serca, ułożenie naczyń krwionośnych, grubość tkanek itd. Naukowcy z Instytutu Technologii w Massachusetts wraz ze specjalistami Szpitala Dziecięcego w Bostonie opracowali system, który w kilka godzin zdjęcia RM serca zamienia w wysokiej jakości model 3D. Wszystko dzięki technologii druku 3D i specjalnym algorytmom transformacji obrazu na realne struktury. Tak stworzone serce można nie tylko dokładnie obejrzeć, ale i przeprowadzić na nim symulację operacji. Na zdjęciu: Bryce Vickmark/MIT

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

nauk a

Foto: designed by freepik.com

Pierwsze zdrowotne projekty

rynek ZDROWIA W PIGUŁCE

Nowy rząd wziął się do roboty. Na koniec roku mieliśmy już pierwsze zdrowotne projekty jego autorstwa i wiele zapowiedzi kolejnych. W jakim kierunku idą? Aleksandra Kurowska

Co się dzieje na Miodowej? Nowy minister i jego zastępcy zapowiadają kolejne zmiany, a część z nich zaczyna nabierać legislacyjnego kształtu. Znamy założenia do nowelizacji ustawy o działalności leczniczej, gdzie wpisano m.in. zakaz sprzedaży więcej niż 49 proc. udziałów w prywatne ręce w spółkach medycznych należących do publicznych właścicieli. Wiemy o zastąpieniu przedsiębiorstw „zakładami leczniczymi”, które będą mogły równocześnie prowadzić różne typy działalności, jak szpital i AOS. Proponuje się też umożliwienie samorządom terytorialnym kupowanie

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

dla obywateli świadczeń medycznych. Obecnie mogą płacić tylko za programy zdrowotne lub dofinansowywać ogólnie placówki medyczne. Na plus dla obecnej ekipy trzeba zaliczyć fakt, że zmian tych nie wprowadza pobocznie, przez projekt poselski. Konsultowane mają być i założenia i potem projekt ustawy. Za to od razu w formie projektu i to budzącego zastrzeżenia prawników postanowiono wprowadzić leki dla osób w wieku „75 plus”. Ale tu wyjścia za bardzo nie było, ponieważ premier obiecała przyjąć te rozwiązania w ciągu pierwszych 100 dni rządu. Z różnego typu zapowiedzi wyróżniłabym te dotyczące przekazania SOR-ów

do systemu ratownictwa, przywrócenia staży lekarskich, które decyzją poprzedniego rządu miały lada chwila wygasnąć, zapowiedzi zwiększenia naboru na studia medyczne. W planach resortu zdrowia są też m.in. kompleksowe zmiany w POZ oraz powołanie specjalnego resortowego funduszu “ratunkowego”, z którego finansowane będą przykładowo terapie nie objęte refundacją. Medialnym tematem jest przywrócenie drożdżówek do szkół – ale takich, które mają być zdrowe oraz rezygnacja z finansowania programu in vitro. W miejsce tego ostatniego ma powstać kilka innych. Do Narodowego Programu Zdrowia (realizującego ustawę o zdrowiu publicznym), obok ryzyk zdrowotnych zostanie dodana promocja zdrowia prokreacyjnego. Powstać ma narodowy program prokreacyjny, oparty na rozwiązaniach naprotechnologii. MZ planuje też

nauk a

akcje promujące „modę na dziecko” oraz odpowiedzialność w zakresie prokreacji u chłopców i mężczyzn. Ponadto trwa audytowanie resortu. Na początku departament polityki lekowej stracił dyrektora i jego zastępcę. Wiceminister uważa, że potrzebna jest pilna nowelizacja decyzji refundacyjnej; wskazywał także na konieczność przygotowania dokumentu, który będzie polityką lekową państwa. Nastąpić ma też czyszczenie koszyka świadczeń. Ten podlega Krzysztofowi Łandzie. Jak podkreślił, sprawami refundacji zajmuje się departament z ponad 50 pracownikami, a refundacja w lekach to 8 czy 12 mld zł. Natomiast cała reszta koszyka – czyli 60 mld zł – podlega jednemu z wydziałów Departamentu Organizacji Ochrony Zdrowia, zatrudniającemu 6 osób. Żadna z nich nie szkoliła się z zakresu evidence based medicine, health technology assessment, value-based pricing. Na razie cicho o likwidacji NFZ. Jedynie czego się dowiedzieliśmy, to wzmianka, że pożegnanie z Funduszem nastąpi nie wcześniej niż w 2018 r. Resort m.in. chce powrócić – z pewnymi modyfikacjami – do pomysłu ministra Zbigniewa Religi, by pokrywać koszty świadczeń związanych z wypadkami komunikacyjnymi ze składki ubezpieczenia OC kierowców. Ale i tu zapowiedzi są ogólnikowe. Nie wiadomo też, co stanie się z projektami e-zdrowia. W grudniu Konstanty Radziwiłł stwierdził, że projekt informatyzacji systemu ochrony zdrowia w obecnej formule nie ma szans na powodzenie i z nowym rokiem nie wejdzie nic z tzw. platformy e-zdrowie. Resort walczy o to, by nie trzeba było zwracać pieniędzy UE, a dalsze działania na okrojoną skalę realizowane będą w oparciu o środki z naszego krajowego budżetu.

Personalia Ekipa Konstantego Radziwiłła liczy już siedem osób, tak jak w poprzednim rządzie. Od stycznia do kierownictwa MZ dołączył Marek Tombarkiewicz, były dyrektor Szpitala Powiatowego w Staszowie. Od 2006 r. był konsultantem wojewódzkim w dziedzinie medycyny ratunkowej. W NFZ na koniec grudnia zmian na najważniejszym stanowisku nadal nie było, ale Fundusz w międzyczasie stracił zastępcę wiceprezes ds. finansowych, a wniosek o odwołanie Krzysztofa Tuczapskiego, wiceprezesa ds. medycz-

nych, był już pozytywnie zaopiniowany przez Radę Funduszu. Z Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala im. Biegańskiego w Łodzi odchodzi wieloletnia dyrektor Małgorzata Majer.

System Święta i przełom roku upłynęły spokojnie, nie licząc zawirowań z nową listą leków refundowanych i wzrostem dopłat m.in. do części leków stosowanych po przeszczepie. W tym roku bowiem MZ i NFZ wyjaśniły sporne kwestie z lekarzami rodzinnymi przed Wigilią i umowy zostały przedłużone do końca czerwca. Miła zmiana. Resort zdrowia wycofał się z różnicowania stawek kapitacyjnych dla lekarzy w zależności od tego, ile badań przepisują. Wszyscy dostaną więc wyższą stawkę. Radziwiłł stwierdził, że nie jest to najlepszy wskaźnik skuteczności lekarza, a ponadto i tak większość medyków osiągnęła zakładany pułap liczby badań. Budzący wiele emocji konkurs dla świadczeniodawców, pierwszy od lat, został znów przesunięty. W połowie grudnia Sejm przyjął przepisy wydłużające aneksowanie obecnych umów do 30 czerwca 2017 r. Oficjalny powód to brak map potrzeb zdrowotnych, ale MZ pewnie chciało mieć też czas m.in. na zmiany w koszyku i taryfikacji. NFZ uruchomi pilotażowo skoordynowaną opiekę nad kobietami w ciąży i w połogu (do 6 tygodnia życia dziecka) przy ciąży fizjologicznej. W zamian za zapewnienie opieki szpitalnej, AOS i położnej w pakiecie, placówki będą mogły liczyć na wyższe wyceny. Do programu trafią tylko te, które mają minimum 600 porodów rocznie. Ważną zmianą, choć na razie na niewielką skalę, jest też przepisywanie przez pielęgniarki i położne niektórych leków Rx. Warunkiem jest ukończenie kursu, przez który przeszła na razie setka osób. Pierwsze szkolenia dofinansowane ze środków europejskich rozpoczną się w 2016 r. Wieści z rynku Zarówno publiczne placówki, ich organy założycielskie jak i prywatni inwestorzy prywatni nadal oczekują na rozwój wydarzeń. Bez najważniejszych projektów ustaw, bez map potrzeb zdrowotnych, trudno podejmować decyzje o rozwoju świadczeń, przy których potrzebne jest publiczne finansowanie. Za to kolejni szefowie placówek niepublicznych

» Pożegnanie z Narodowym Funduszem Zdrowia nastąpi nie wcześniej niż w 2018 r.« szukają bezpiecznych i modnych ścieżek rozwoju w chirurgii plastycznej oraz w usługach dla seniorów – o czym już wspominaliśmy. W ostatnich tygodniach m.in. w szpitalu w Łasku, prowadzonym przez Centrum Dializa, rozpoczął działalność Zakład Pielęgnacyjno–Opiekuńczy. Z koli Enel Invest (spółka zależna CM Enel-Med) kupuje 65 proc. udziałów Ośrodka Opiekuńczo-Rehabilitacyjnego Jovimed z Ksawerowa. W Poznaniu powstał prywatny Szpital Św. Wojciecha z 21 łóżkami dla pacjentów, dwusalowym blokiem operacyjnym i dwusalowym blokiem endoskopowym. Szpital ma własne zaplecze diagnostyczne, m.in. z laboratorium analitycznym i tomografem komputerowym. Partnerem medycznym szpitala jest prof. Wojciech Golusiński. Affidea Polska uruchomiła nową pracownię diagnostyki obrazowej na terenie Legnickiego Parku Technologicznego Letia. Wśród akwizycji wspomnieć można m.in. Neucę, która kupiła Medic Klinika mającą cztery przychodnie w województwie kujawsko-pomorskim oraz Polimedica z przychodniami w Łodzi i Zgierzu. A Medicover przejął Medvit. Radomskie Centrum Onkologii rozpoczyna przyjęcia pacjentów dzięki kontraktowi z NFZ na chemioterapię w warunkach ambulatoryjnych z zakresem skojarzonym. Coraz więcej doniesień dotyczy kłopotów szpitali powiatowych. A na razie rząd nie przedstawił żadnych propozycji, jak im pomóc. W Trzebnicy radni zdecydowali, że spłacą ponad 2 mln długu z roku 2013. Całe zadłużenie szpitala to ponad 30 mln zł. W Puławach miasto przekaże zadłużonej placówce 600 tys. zł. W Wieluniu trwają analizy dotyczące przekazania szpitala marszałkowi województwa łódzkiego. Placówki powiatowe szukają dodatkowych źródeł finansowania w ramach NFZ. W szpitalu powiatowym w Mielcu uruchomiono w ramach NFZ poradnię okulistyczną. Oleśnica chce zaś rozwijać

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

nauk a

» Coraz więcej słychać o kłopotach szpitali powiatowych. Na razie nie ma pomysłu, jak im pomóc.”« chirurgię onkologiczną i stać się alternatywą dla przepełnionych wrocławskich szpitali. Z inwestycji infrastrukturalnych wymienić można wartą ok. 30 mln zł rozbudowę szpitala MSWiA w Rzeszowie, gdzie w 2017 r. ma być gotowy nowy segment, m.in. z blokiem operacyjnym. Szpital Powiatowy w Tczewie przed świętami zyskał obiekt, który połączył oddział chirurgiczny z dziecięcym. Budowa kosztowała ponad 19 mln zł i była możliwa dzięki kredytowi z unijnego mechanizmu finansowego „Jessica”.

I na koniec ciekawostka. W Sosnowcu rusza pierwsza w regionie prywatna izba wytrzeźwień. Oferuje 16 miejsc w salach wieloosobowych, a cztery w pokojach dla VIP-ów (m.in. z wifi, TV). O podpisaniu z nią umowy myślą już dwa miasta, które z powodu wysokich kosztów, własne wytrzeźwialnie zlikwidowały.

Raporty i analizy Według opublikowanego 30 listopada raportu Najwyższej Izby Kontroli, najsłabszą stroną POZ jest profilaktyka, zwłaszcza w odniesieniu do chorób cywilizacyjnych. Lekarze niewystarczająco dbają o zachowanie zdrowia osób, jakie mają pod opieką, zbyt mało uwagi przykładają do zapobiegania chorobom i ich wczesnego wykrywania. NIK stwierdza, że większość lekarzy POZ nie wykonuje lub nie dokumentuje badań profilaktycznych, pozwalających rozpoznać choroby cywilizacyjne. Słabo wygląda też kwestia edukacji diabetologicznej. Aż w 70 proc. miejsc pracy pielęgniarek nie ma dostępu do edukatorów ds. diabetologii. Lepiej nie jest również z dostępem do innych spe-

cjalistów. Pielęgniarki zwykle edukują pacjentów nie w ramach swoich podstawowych obowiązków, a dodatkowo, trochę z doskoku. Tak wynika z raportu “Edukacja w cukrzycy. Brakujące ogniwo do osiągnięcia sukcesu”, przygotowanego z inicjatywy Polskiej Federacji Edukacji w Diabetologii. Z kolei z Raportu Polki 50 Plus wynika, że liczba problemów zdrowotnych kobiet po 50-tce stawia je w niekorzystnej sytuacji, nie tylko wobec mężczyzn, ale także wobec kobiet z innych krajów europejskich. Przy starzejącym się społeczeństwie trzeba stawiać na profilaktykę – dla dobra kobiet i finansów publicznych.  Jeśli chcą się Państwo podzielić z nami ciekawymi informacjami, zapraszam do kontaktu: olakurowska@o2.pl Aleksandra Kurowska, dziennikarka od ponad 11 lat zajmująca się tematyką medyczną oraz finansową. Redaktor Dziennika Gazety Prawnej, współpracuje m.in. z redakcją Służby Zdrowia. Pracowała w dziale ekonomicznym Życia Warszawy, Gazecie Giełdy „Parkiet”, Rzeczpospolitej. Absolwentka Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych UW.

NAJWYŻSZA IZBA KONTROLI o podstawowej i specjalistycznej opiece ZDROWOTNEJ W latach 2012–2014 (I półrocze) liczba świadczeń na rzecz profilaktyki chorób układu krążenia, które są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce, spadła o ponad 26 proc. Rocznie bada się pod tym kątem zaledwie ok. 3 proc. populacji kwalifikującej się do takich badań. Lekarze podstawowej opieki zdrowotnej w większości przypadków nie wykonywali lub nie dokumentowali badań profilaktycznych. Jako pozytywny przykład NIK wskazuje kardiologów i diabetologów, którzy stanowili istotne wsparcie dla podstawowej opieki zdrowotnej. Lekarze POZ nie przeprowadzali badań profilaktycznych, bo – jak tłumaczyli – są one zbyt czasochłonne, a przede wszystkim nie są obowiązkowe w świetle prawa. Źródło: Najwyższa Izba Kontroli

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

Brakuje kompleksowej, przemyślanej i konsekwentnie prowadzonej profilaktyki. Ważnym problemem podstawowej opieki zdrowotnej jest utrudniony dostęp do lekarza wskazanego w deklaracji wyboru. W badanym okresie tylko co druga wizyta odbywała się u lekarza wybranego przez pacjenta. Taka sytuacja wynikała z zatrudniania lekarzy POZ na cząstkowych etatach. Występuje znaczne rozdrobnienie etatów w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej, co utrudnia budowanie zaufania w kontakcie z pacjentem oraz zachowanie ciągłości opieki medycznej. Zaledwie połowa wizyt odbywa się u lekarza wybranego przez pacjenta, a dostęp do świadczeń w poszczególnych regionach jest nadal bardzo zróżnicowany.

nauk a

PRENUMERATA 2016

ZAM贸WIENIA: REDAKCJA@OSOZ.PL

Og贸lnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015 designed by freepik.com

I nn o w a c j e

ALERT EPIDEMIOLOGICZNY (LUTY 2016) ALERGIA POZIOM NASILENIA ALERGII

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

73%

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

PROGNOZA KOSZTÓW ALERGII (luty)

TREND W STOSUNKU DO stycznia 2016

1 277

1 046

               

PROGNOZA KOSZTÓW GRYPY I PRZEZIĘBIENIA (luty)

TREND W STOSUNKU DO stycznia 2016

Dolnośląskie

4 676

Kujawsko-pomorskie

3 648

Łódzkie

3 392

Lubelskie

4 189

Lubuskie

3 806

Małopolskie

4 940

Mazowieckie

5 242

Opolskie

3 325

Podkarpackie

3 751

Podlaskie

4 163

Pomorskie

3 848

Śląskie

3 991

Świętokrzyskie

3 007

Warmińsko-mazurskie

2 749

Wielkopolskie

4 124

Zachodniopomorskie

3 534

               

WOJEWÓDZTWO

Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie

810

Łódzkie

889

Lubelskie

917

Lubuskie

1 054

Małopolskie

1 085

Mazowieckie

1 410

Opolskie

619

Podkarpackie

903

Podlaskie

1 017

Pomorskie

1 090

Śląskie

1 062

Świętokrzyskie

904

Warmińsko-mazurskie

718

Wielkopolskie

985

Zachodniopomorskie

GRYPA I PRZEZIĘBIENIE POZIOM NASILENIA GRYPY I PRZEZIĘBIENIA

SPRAWDZALNOŚĆ POPRZEDNIEJ PROGNOZY

78%

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

 PONIŻEJ NORMY  NORMA  WYSOKI  BARDZO WYSOKI

WOJEWÓDZTWO

I nn o w a c j e

aplikacje 1.

5. 4.

 Moje Dziecko

 Personality Profile Quizzes

Rodzice świadomi, więc spokojni – ta idea przyświeca aplikacji Moje Dziecko przygotowanej przez portal internetowy edziecko.pl, wspierającej rodziców w opiece nad niemowlakiem. Pierwszy rok życia dziecka to czas pełen wzruszeń, radości, ale także niepokojów. Aby przez te 12 miesięcy cieszyć się w pełni rodzicielstwem, warto sięgnąć po rzetelną i praktyczną wiedzę o niemowlaku zawartą w aplikacji.

Narzędzie pomagające zrozumieć wewnętrzne potrzeby każdego człowieka i w ten sposób ułatwiające planowanie drogi do osiągnięcia szczęścia, równowagi, lepszego zdrowia. Najgłębsze zakamarki osobowości odkryć można z pomocą ponad 500 graficznych testów. Według twórców, aplikacja może doradzić w takich tematach, jak m.in. zdrowie, relacje międzyludzkie, rozwój osobisty.

Daily 4-Minute Workouts Ładną, kształtną i zdrową sylwetkę ciała można osiągnąć dzięki prostym ćwiczeniom wykonywanym w domu. Co dokładnie robić, podpowie Tabata. Zaczynasz od 4-minutowego treningu, który stopniowo jest wydłużany i poszerzany o nowe elementy. Nie potrzebujesz żadnych przyrządów, a ćwiczenia wykonasz w każdym miejscu.

iOS | ENG Bezpłatna

iOS | ENG | RU 1,49 €

 Weilos

 Steps+

Zrzucenie nadmiarowych kilogramów to duże wyzwanie, gdzie liczy się przede wszystkim żelazna dyscyplina i silna motywacja. Od tego jest właśnie Weilos, czyli społeczność osób odchudzających się. Do działania pobudzą porady oraz prawdziwe historie innych użytkowników, zdjęcia „przed/po”, zalecenia żywieniowe.

Aby być zdrowym, wystarczy po prostu dużo się ruszać. Najprostszą i zalecaną przez lekarzy aktywnością sportową jest chodzenie. Steps+ mierzy liczbę kroków, spalone kalorie i ilość pokonanych pięter, informując o realizacji założonego planu. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca 10000 kroków dziennie. Większa świadomość zmotywuje do dłuższego spaceru albo rezygnacji z samochodu.

Android | PL Bezpłatna

 RheumaTrack Aplikacja – notes do monitorowania dolegliwości reumatycznych. Na podstawie graficznych diagramów i prostych ankiet użytkownik wprowadza informacje o umiejscowieniu bólu, jego sile oraz rodzaju. Oprócz tego można dokumentować aktywność fizyczną, zwolnienia lekarskie. Funkcja kalendarza z alertami przypomni o konieczności zażycia leku lub wizyty lekarskiej. iOS | Android | ENG | FR | DE | SP | TU Bezpłatna

iOS | Android | PL | Wielojęzykowa Bezpłatna

 Tabata!

iOS | ENG Bezpłatna

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

I nn o w a c j e

NOWOŚCI I WYNALAZKI

ROBOTYKA INSPIROWANA NATURĄ Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii jest partnerem międzynarodowego projektu Stiff Flop, rozwiązania dla robotycznej chirurgii laparoskopowej. Czteroletnie prace (2012–2015) nad projektem, prowadzone były w interdyscyplinarnym zespole i miały na celu stworzenie „inteligentnego” ramienia robota chirurgicznego inspirowanego naturą, o zmiennej, kontrolowanej sztywności i geometrii, który pod względem cech motorycznych przypominałby ośmiornicę. To „miękkie” ramię ma w założeniu przejść przez standardowy port chirurgii małoinwazyjnej (ok. 12–20 milimetrów średnicy), zmieniać swoją konfigurację i sztywność w skomplikowanych przestrzeniach operacyjnych oraz wchodzić w interakcję z operatorem. Stiff Flop zjednoczył we wspólnym przedsięwzięciu 11 partnerów z Wielkiej Brytanii, Niemiec, Włoch, Hiszpanii, Izraela i Polski. Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii odpowiadała w projekcie za wykonanie systemu badań robota (stanowiska do planowania operacji i treningu dla chirurgów oraz stanowiska badań technicznych robota) i za konsolę sterowniczą. Doświadczenie zdobyte w toku prac oraz niektóre rozwiązania konstrukcyjne i technologiczne Fundacja chce wykorzystać w tworzeniu kolejnych modeli polskiego robota chirurgicznego Robin Heart. – W przyszłym roku Fundacja planuje wdrożenie kliniczne pierwszego własnego robota – będzie to robot do wideochirurgii – Robin Heart PVA. Jeśli chcemy w Polsce produkować roboty medyczne, musimy udowodnić, że potrafimy zrobić je lepiej niż nasi obecni i potencjalni konkurenci – mówi dr hab. Zbigniew Nawrat, dyrektor Instytutu Protez Serca Fundacji.

ENERGIA

ŚWIATŁA Światło dzienne odgrywa ważną rolę w życiu człowieka. Dzięki niemu organizm może produkować witaminę D ułatwiającą przyswajanie wapnia, wspomagającą budowę tkanki mięśniowej, wzmacniającą układ odpornościowy. Jego niedobór niekorzystnie wpływa na samopoczucie i stan psychiczny. SunSprite to urządzenie, które mierzy ekspozycję na promienie słoneczne i informuje użytkownika, czy jest ona wystarczająca. Specjalny klips wyświetla zrealizowany dzienny poziom nasłonecznienia ciała, przesyłając szczegółowe dane do smartfona. Praktyczny miernik motywuje do czerpania energii z promieni słonecznych poprzez zmianę codziennych zachowań – częstsze spacery, przebywanie w pomieszczeniach o odpowiednim nasłonecznieniu itd.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

I nn o w a c j e

WIRTUALNE BADANIE

POPRAWIANIE

WZROKU

DNA

EyeNetra to niewielkich rozmiarów urządzenie do mobilnego badania wzroku. Do pudełka z dwiema soczewkami podłączany jest smartfon wyposażony w specjalną aplikację. Na ekranie pojawiają się linie, które użytkownik musi ze sobą korelować. Po sesji złożonej z ośmiu testów, aplikacja kalkuluje parametry typowe dla recepty okularowej. Ideą urządzenia jest upowszechnienie badań wzroku w krajach rozwijających się, na obszarach wiejskich, zwłaszcza w Azji i Afryce, gdzie dostęp do lekarzy okulistów jest znacznie ograniczony.

Naukowcy nie tylko poznali w całości strukturę ludzkiego genomu, ale zapowiadają nową erę w biologii molekularnej – edycję DNA. CRISPR-Cas9 to precyzyjne zastępowanie poszczególnych fragmentów DNA, oparte na naturalnym mechanizmie wykorzystywanym przez system odpornościowy bakterii w obronie przed wirusami. Nowa metoda to szansa na leczenie chorób determinowanych genetycznie, choć oczywiście towarzyszą jej etyczne obawy. Ludzkie ciało składa się z ponad 20 000 genów i 3 miliardów zapisów DNA.

ZĄB

TRACKER W

PRAWDY

ZEGARKU

Sztuczny ząb, który rejestruje procesy żucia, spożywania napojów i posiłków, kaszel oraz proces rozmowy może pomóc w monitorowaniu zachowań związanych ze zdrowiem. Rozwiązanie zaprezentowała grupa naukowców z Tajpej. – Nasze usta są źródłem informacji o zdrowiu – mówi Hao-hua Chu z Narodowego Instytutu Tajwańskiego. To, jak często jemy i pijemy mówi wiele o diecie, kaszel jest oznaką chorób układu oddechowego, a częstotliwość rozmów świadczy o naszym życiu społecznym, co również powiązać można ze zdrowiem. W przyszłości inteligentny ząb będzie wyposażony w bluetooth, przesyłając dane bezpośrednio do smartfona.

Jeszcze do niedawna trackery aktywności fizycznej były dedykowanymi urządzeniami wzbogacanymi w funkcje zegarka. Miniaturyzacja sensorów doprowadziła jednak do odwrócenia trendu – analogowe zegarki uzupełniane są o funkcje monitorowania parametrów zdrowia. Jednym z nich jest Fossil Q. To hybrydowe urządzenie mierzy liczbę przebytych kroków, dystans, spalone kalorie. Zebrane dane zegarek przekazuje do popularnych aplikacji zdrowotnych, jak Google Fit albo Health. Oprócz tego zegarek informuje o wiadomościach e-mail, połączeniach telefonicznych, aktualnościach w social media, alarmach.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

I nn o w a c j e

ŻARÓWKA NA DOBRANOC Sen determinuje jakość życia. Jego niedobór prowadzi do problemów z koncentracją, utrudnia podejmowanie decyzji, pogarsza nastrój i negatywnie odbija się na zdrowiu fizycznym. The Drift to żarówka przywracająca naturalny tryb zasypiania. W czasie 37 minut – czyli dokładnie tylu, ile trwa zachód słońca – żarówka stopniowo przygasza światło, dając ciału oraz umysłowi odpowiednią ilość czasu na przestawienie się na tryb snu. Dodatkowo, emitowane światło jest o wiele cieplejsze niż w przypadku tradycyjnych źródeł oświetlenia, wpływając korzystnie na wydzielanie hormonu snu, czyli melatoniny. Cena: 24,95 USD.

ANALIZATOR POWIETRZA Koto Air to sensor w formie eleganckiej kostki analizujący jakość powietrza w pomieszczeniu. Mierzy m.in. poziom zanieczyszczeń, dwutlenku węgla, wilgoci, temperaturę. W ramach serii dostępna jest kostka Blink oceniająca poziom oświetlenia i hałasu (zwłaszcza w miejscu pracy) i Storm – mini stacja pogodowa. Źródła i zdjęcia: Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii, MiT, Hao-hua Chu, Fossil, SunSprite, The Drift, Koto

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

I nn o w a c j e

APLIKACJE ZDROWOTNE NA TELEFON I TABLET

114 praktycznych i sprawdzonych aplikacji Szczegółowe opisy, informacja o cenach i wersjach językowych. Przewaga aplikacji bezpłatnych.

Dla pacjentów oraz lekarzy Proste w użyciu, zaawansowane w funkcjonalności.

Przejrzysty podział na kategorie Choroby przewlekłe, monitoring zdrowia, dawkowanie leków, profilaktyka, odżywianie i dieta, sport, stres, zdrowie psychiczne, fitness, zdrowie kobiety, nauka.

POBIERZ BEZPŁATNY RAPORT

WWW.OSOZ.PL/APLIKACJE SERIA „WIEDZA EKSPERTÓW” Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia CZASOPISMO OGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA 12/2015

I nn o w a c j e

LABORATORIUM TECHNOLOGII

My w chmurze Jakie trendy IT zdominują sektor zdrowia? Zmiany, które są tylko kwestią czasu i prognozy, które mogą się sprawdzić.

» Rządowe projekty e-zdrowia spowalniają, ale rynek rozwija się w szybkim tempie, proponując pacjentom i lekarzom nowe narzędzia.«

W perspektywie wprowadzenia obligatoryjnej e-dokumentacji medycznej, tematem nr 1 w Polsce pozostają w 2016 roku inwestycje w systemy IT. Przed wielką szansą stoi telemedycyna – prawna regulacja e-usług powinna ożywić rynek o wielkim potencjale i ułatwić życie pacjentom. W 2015 roku czekaliśmy na pierwsze e-usługi realizowane w ramach projektu P1 „Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy i Udostępniania Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych”. Na e-zwolnienia lekarskie, e-recepty, e-skierowania, e-zlecenia nie ma co liczyć w tym roku. Minister Zdrowia Konstanty Radziwiłł przerwał realizację projektu P1 zaznaczając, że programu zainicjowanego przez poprzedników nie da się dokończyć. Jedynym wyjątkiem są elektroniczne recepty. Minister podkreślił również, że dalsze finansowanie informatyzacji będzie odbywało się tylko ze środków publicznych. Jak łatwo się domyślić, pieniądze nie będą wystarczające, aby skala projektów e-zdrowia dorównała projektowi P1 o wartości 800 mln zł (współfinansowany ze środków UE). Jeżeli uda się uruchomić e-recepty, pamiętać należy, że te będą mogły także wystawić pielęgniarki. W 2016 roku – zgodnie z zapowiedziami – opublikowane zostaną pierwsze mapy zdrowotne. Ministerstwo Zdrowia ma stworzyć je samodzielnie. Wysoką precyzję mapy zyskają dopiero wówczas, gdy oparte zostaną na e-danych z podmiotów leczniczych. Wiemy już, że najwcześniej w połowie 2016 roku pojawi się projekt likwidacji NFZ. Jak

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

będzie wyglądała sprawozdawczość w budżetowym systemie finansowania świadczeń medycznych? Czy zostaną zintegrowane obowiązki raportowania finansowego i epidemiologicznego w jednym systemie? Pytania pozostaną bez odpowiedzi do momentu opublikowania konkretnych założeń reformy. Polityka państwa może wspierać lub ograniczyć innowacyjność sektora i od decyzji resortu zdrowia zależeć będzie, czy polscy pacjenci skorzystają z technologicznych nowości. A te już dziś rozwijają się dynamicznie i nie inaczej będzie w kolejnych latach. Zacznijmy od aplikacji zdrowotnych na smartfony – tych naliczono ponad 165 000. Pomagają przede wszystkich chorym przewlekle zarządzać chorobą (przypomnienia o zażyciu leku, wykonaniu badań, zdalny nadzór), utrzymać dobrą formę dzięki programom zdrowego stylu życia, komunikować się z lekarzem na odległość. Lawinowo rośnie liczba wszelkiego rodzaju sensorów mierzących coraz większą liczbę parametrów zdrowia. Miniaturowe urządzenia podłączane do telefonu komórkowego zamieniają się w domowe laboratoria. Monitoring zdrowia (ang. selftracking) staje się modą, tak samo jak zdrowe odżywianie czy aktywność fizyczna. Telemonitoring dotyczy również rosnącej grupy seniorów, którzy będą objęci programami e-opieki, włącznie z e-konsultacjami z lekarzem lub pielęgniarką. Lub odwrotnie: to lekarz i pielęgniarka skontaktują się z pacjentem w przypadku np. niepoko-

I nn o w a c j e

jących zmian wyników telemonitoringu. M-zdrowie z gadżetu przerodzi się w wartościowe źródło dodatkowych danych o trybie życia na elektronicznym koncie pacjenta. Integracja jest tylko kwestią czasu.

Foto: designed by freepik.com

Szybkie upowszechnianie się rozwiązań m-zdrowia wymusi konieczność regulacji rynku i w następstwie – walidację aplikacji w taki sam sposób, jak odbywa się to w przypadku każdego produktu medycznego. To pierwszy krok do przepisywania na receptę przykładowo aplikacji do zarządzania cukrzycą. Stąd już blisko do refundacji narzędzi m-zdrowia

Dużo zmieni się w samych szpitalach. Dane gromadzone przez systemy IT trafią do chmury, co ułatwi wymianę informacji z innymi podmiotami i ich przetwarzanie do celów analiz naukowych. Cyfrowy szpital będzie miejscem, gdzie każda decyzja oparta zostanie o dane kliniczne. Organizacją pracy zajmie się również system informatyczny, wyznaczając grafik zajęć dla lekarza i pielęgniarki, informując o niepokojących zmianach w danych zdrowotnych hospitalizowanych pacjentów, podpowiadając diagnozę w oparciu o analizę milionów innych, podobnych przypadków na całym świecie. Subiektywne decyzje kliniczne lekarza zastąpią standardy kliniczne wy-

przez ubezpieczycieli zdrowotnych. Sceptyczni do niedawna płatnicy zaczynają coraz chętniej finansować usługi telemedyczne. Powód jest prosty – racjonalizacja kosztów. Rosnący rynek m-zdrowia przeobraża głęboko sposób komunikowania się pacjenta z lekarzem. Upowszechnienie telemedycyny wiąże się z konkretnymi korzyściami dla pacjenta: diagnozę i kolejną receptę będzie można otrzymać przez Internet lub podczas telekonsultacji. Coraz szersza adaptacja elektronicznych metod zapisu i wymiany danych oraz standaryzacja ułatwią transfer informacji medycznych. Każdy lekarz otrzyma wgląd do e-kartoteki medycznej i od tego momentu pacjent zostanie objęty opieką w modelu 360 stopni. Co to oznacza? Przede wszystkim pełną koordynację usług, niezależnie od tego, kto udziela porady i pomocy. Algorytmy kontroli danych na e-koncie zdrowia wprowadzą personalizowaną profilaktykę. Pacjent będzie coraz mocniej angażowany w zapobieganie chorobom, pomogą mu w tym systemy IT – przypominając o badaniach, informując o stanie zdrowia, motywując do lepszej diety i wysiłku fizycznego. Ale technologia nie przejmie zadań lekarza czy pielęgniarki. Wręcz przeciwnie – umożliwi opiekę na poziomie lokalnym, bo nawet pracownicy opieki socjalnej otrzymają dostęp do wybranych informacji medycznych.

znaczane na podstawie naukowych wniosków z big data. Na salach operacyjnych zagości Medycyna 2.0 – zanim chirurdzy przystąpią do realnej operacji, poszczególne czynności i scenariusze przećwiczone zostaną na wydrukowanych w technologii 3D modelach narządów. Niewielka drukarka wyprodukuje indywidualizowane stawy biodrowe czy elementy szkieletu. W nieco dalszej perspektywie futuryści prognozują drukowanie narządów, jak wątroby, serca czy nerek. E-zdrowie nie będzie już tematem dyskusji, bo stanie się integralną częścią ochrony zdrowia. Po wygenerowaniu e-recepty, lek zostanie dostarczony bezpośrednio do domu albo przygotowany w aptece według szczegółowych wytycznych. Za sprawą personalizacji leczenia znikną lekarstwa dla wszystkich, w pierwszej kolejności te stosowane w poważniejszych schorzeniach. Z terminologii farmaceutycznej wykreślone zostanie pojęcie „leków bez recepty”, ponieważ e-konto zdrowia będzie zawierało wszystkie ważne informacje z punktu widzenia kondycji psychiczno-fizycznej i suplementacja diety stanie się częścią działań profilaktycznych. W przyszłości przesyconej technologiami, kontakt pacjenta z lekarzem będzie odgrywał taką samą rolę jak dziś. Zmienią się tylko narzędzia komunikacji. Zaakceptujemy je z czasem, bo sprawią, że opieka nie będzie realizowana tylko podczas kilku minut fizycznej wizyty w gabinecie. 

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

R a p o rt

Stan stabilny, krytyczny

Foto: designed by freepik.com

Raport „Health at a Glance 2015” porównuje systemy ochrony zdrowia 34 krajów członkowskich oraz państw partnerskich OECD. Obiektywne wskaźniki jak na dłoni pokazują sytuację poszczególnych krajów, obnażając zaległości oraz wskazując liderów. Polska wypadła w raporcie wyjątkowo słabo.

Najważniejsze trendy Jednym z najbardziej niepokojących zjawisk na rynku jest szybki wzrost wydatków na leki, napędzany przede wszystkim nowymi, nowoczesnymi farmaceutykami. Łącznie we wszystkich krajach OECD wyniosły one w 2014 roku aż 800 mld USD, co stanowi 20% wszystkich kosztów opieki zdrowotnej. Szczególnie duże środki pochłania leczenie szpitalne. W Polsce wydatki na leki (refundowane i nierefundowane) wyniosły w 2013 roku 326 USD na mieszkańca, co daje nam czwartą od końca pozycję w zestawieniu. To około 1,4% produktu krajowego brutto. Z liczbą 72 farmaceutów na 100 000 mieszkańców nie odstajemy od standardów OECD (średnia to 80 farmaceutów). Jest też dobra wiadomość – żyjemy coraz dłużej. Co roku oczekiwana średnia długość życia zwiększa się

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

o ok. 3–4 miesiące. Urodzeni w 2013 roku dożyją średnio 80,5 lat. W zestawieniu najbardziej żywotnych krajów prowadzą Japonia, Hiszpania i Szwajcaria (82 lata). Coraz dłużej żyją mieszkańcy krajów rozwijających się (Chiny, Brazylia, Indonezja). Dużo wolniej oczekiwana długość życia zwiększa się nadal w Afryce oraz Rosji. Kobiety mogą liczyć na 5 lat więcej w porównaniu do mężczyzn, choć od 1990 roku przepaść w żywotności została zmniejszona o półtora roku. Mocne różnice – poza geografią – widać w różnych grupach socjoekonomicznych. Zaskakuje zwłaszcza jedna liczba: osoby z najwyższym wykształceniem żyją średnio o 6 lat dłużej od osób z najniższym poziomem edukacji. W przypadku mężczyzn jest to 8 lat różnicy. Powszechne ubezpieczenie zdrowotne i prawo do podstawowych świadczeń

medycznych dla wszystkich ludzi obowiązuje we wszystkich krajach OECD, oprócz Grecji, USA i Polski. W Grecji, na skutek kryzysu, utraciły je osoby będące długi czas bezrobotne. Dzięki reformie zdrowotnej w USA, odsetek osób nieubezpieczonych spadł w 2014 roku do 11,5% (z 14,4% trzy lata wcześniej). Średnio 20% wydatków na zdrowie pochodzi bezpośrednio z kieszeni pacjentów, choć w każdym kraju sytuacja wygląda różnie: we Francji i Wielkiej Brytanii to tylko 10%, z kolei w Meksyku – aż 30%. Rośną globalne wskaźniki przeżywalności pacjentów z chorobami nowotworowymi. Wszystko dzięki wcześniejszej diagnozie i rosnącej jakości leczenia. Przykładem jest rak piersi i jelita grubego, dla których pięcioletnia przeżywalność wzrosła z 55% (dla osób diagnozowanych i leczonych w latach 1998–2003)

R a p o rt

do 60% (dla osób diagnozowanych i leczonych w latach 2008–2013). Niestety – Polska, Wielka Brytania i Chile nadal pozostają w tyle za wzrostem średnich wskaźników w tym zakresie. Globalnie maleją także wskaźniki śmiertelności, zwłaszcza za sprawą lepszego leczenia zawałów serca i udarów mózgu. W przypadku długości życia Polacy mogą mieć jedynie cząstkowe powody do radości. W rankingu OECD zajmujemy pod tym względem 30 miejsce (na 34). Podobną pozycję osiągnęliśmy pod względem śmiertelności w wyniku chorób układu krążenia. Widać wyraźnie, jak mocno odstają kraje Europy Środkowo-Wschodniej od Europy Zachodniej. Równie fatalne noty otrzymały m.in. Czechy, Węgry, Estonia i Słowacja, a na świecie – Turcja oraz Chile. W rankingu czynników ryzyka bardzo wysokie pozycje zajmujemy dla palenia papierów i konsumpcji alkoholu (27 miejsce). Pociesza informacja, że współczynnik otyłości wśród dzieci jest nadal w Polsce niewielki (wyprzedza nas jedynie Norwegia). Idąc dalej już nie jest tak optymistycznie – wydatki na ochronę zdrowia na mieszkańca należą do jednych z najniższych (32 miejsce). Mamy niepokojąco niski wskaźnik liczby lekarzy i pielęgniarek na 1000 mieszkańców (odpowiednio miejsce 30 i 28). Gorzej pod tym względem jest tylko w Chile, Turcji, Meksyku i Korei. To z pewnością nie jest grono, do którego pretendujemy. 6 miejsce pod względem liczby łóżek szpitalnych na mieszkańca to dobra pozycja, ale świadcząca również o przeroście i faworyzowaniu leczenia szpitalnego w polityce zdrowotnej kosztem POZ.

Leki Jeżeli spojrzymy na rynek farmaceutyczny, zauważymy, że w Polsce na leki (poza leczeniem szpitalnym) wydajemy 326 USD na mieszkańca. To jeden z najniższych wskaźników w grupie analizowanych krajów (mniejsze są tylko w Danii, Estonii i Izraelu). Średnia jest o 50% wyższa, a liderami konsumpcji leków są bez wątpienia Stany Zjednoczone, gdzie kwota na jednego mieszkańca wynosi aż 1026 USD. Z drugiej strony Polacy najwięcej dopłacają do leków z własnej kieszeni: wydatki publiczne wynoszą u nas 32%, a prywatne – 68%. Najmniej do leków pacjenci dokładają się w Luksemburgu i Holandii, gdzie ponad 80% wydatków jest refundowanych przez ubezpieczycieli.

Źródłem rosnących nakładów na farmaceutyki są wspomniane nowe leki, np. stosowane w chorobach nowotworowych. Ale nie tylko. W okresie lat 2000–2013 podwoiła się konsumpcja leków powiązanych z chorobami cywilizacyjnymi – aplikowanych chorym z podwyższonym ciśnieniem krwi oraz antydepresantów. Zapotrzebowanie na leki obniżające poziom cholesterolu we krwi potroiło się. Prognozuje się, że w 2018 roku sprzedaż farmaceutyków w skali globalnej będzie o 30% większa w porównaniu z rokiem 2013. Liderem pozostają Stany Zjednoczone. W Europie wzrost powinien być dużo mniejszy. Pięć wiodących rynków (Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Włochy i Hiszpania) zanotuje wzrost od 1 do 4% w latach 2014–2018.

Rokowania Wróćmy do wskaźnika oczekiwanej długości życia. Polska jest w ok. 1/3 stawki (średnia 77,1 lat ze sporym zróżnicowaniem ze względu na płeć: mężczyźni – 73 lata, kobiety – 81,2 lata). Z jednej strony wykonaliśmy w ostatnich latach krok do przodu, ale i tak nadal żyjemy ponad 6 lat krócej od mieszkańców Hiszpanii (średnia 83,2 lat). Niekwestionowanym liderem jest Japonia ze średnią 83,4 lat. Kobiety generalnie żyją dłużej we wszystkich, bez wyjątku, państwach OECD. Wynika to m.in. z faktu, że to właśnie mężczyzn częściej dotyczą czynniki ryzyka w postaci palenia papierosów i nadmiernego spożycia alkoholu. Pod względem śmiertelności wynikającej z choroby niedokrwiennej serca znajdujemy się nieco poniżej średniej OECD. Widać postęp, jaki w chorobach kardiologicznych zrobiliśmy w ostatnim 20-leciu. Niezmiennie dramatyczna pozostaje sytuacja w zakresie zgonów spowodowanych nowotworami, zwłaszcza w przypadku mężczyzn. Gorsze wskaźniki notują tylko Węgry, Słowenia, Słowacja i Dania. Mężczyzn najczęściej zabija rak płuc, prostaty, jelita grubego; kobiety – nowotwór piersi, płuca oraz jelita grubego. Pocieszającym może być fakt, że ogólna liczba przypadków zachorowań na 100 000 mieszkańców plasuje się lekko poniżej średniej. Nie lepiej wygląda sytuacja pod względem zgonów spowodowanych wypadkami drogowymi – Polska jest nie tylko liderem Europy, ale należy do czarnej czołówki krajów OECD. Optymizmem nie napawa zestawienie dla śmiertelności noworodków.

4,5 zgonów na 1000 żywych urodzeń to wynik gorszy od średniej (3,8) oraz słabszy od rezultatów dla większości krajów UE (dla przykładu: Estonia – 2,0; Czechy – 2,5; Słowenia – 1,7).

Samopoczucie Generalnie nie czujemy się narodem zdrowym. 58% Polaków określa swoje zdrowie jako bardzo dobre albo dobre. To i tak lepiej niż w Japonii czy Korei (35%), ale o wiele gorzej niż w Nowej Zelandii lub Kanadzie (90%). W Europie najlepszą formę zdają się mieć Irlandczycy, Szwedzi i Szwajcarzy (ponad 80% wskazań dla bardzo dobrego i dobrego zdrowia). Im wyższy status ekonomiczny, tym lepsze postrzeganie swojego zdrowia. Różnica w Polsce sięga 15 punktów procentowych dla odpowiedzi pozytywnych pomiędzy osobami z niskimi i wysokimi zarobkami. Czy jesteśmy zadowoleni z komunikacji z lekarzem? Zdecydowanie nie. Na pytanie, czy doktor poświęca wystarczająco dużo czasu pacjentowi, pozytywnie odpowiada tylko 59,6% Polaków (średnia – 84,9%, najwyższy wynik w Belgii – 97,5% i Czechach – 97,2%). Równie często narzekamy na informacje przekazywane podczas wizyty (69,5% osób zadowolonych, średnia – 87,9%), możliwości zadawania pytań lekarzowi (33,6% osób zadowolonych, średnia – 85%) oraz angażowanie w kwestie dotyczące zdrowia (47,9% osób zadowolonych, średnia – 81,3%). We wszystkich wymienionych aspektach zajmujemy ostatnie miejsce. W tym przypadku można się spierać, czy to narodowe malkontenctwo, czy obiektywna opinia odzwierciedlająca sytuację. Nasze zdrowie skorelowane jest z czynnikami ryzyka, a jednym z nich jest palenie papierosów. Polacy konsekwentnie bardzo często sięgają po tę formę używek, co odbija się jednoznacznie na wskaźniku zachorowań na nowotwory płuc i choroby serca. W Europie częściej po papierosa sięgają Węgrzy, Francuzi, Estończycy, Litwini i Grecy (niekwestionowany lider zestawienia). Nie inaczej jest w przypadku alkoholu. Prawie 11 litrów czystego alkoholu na mieszkańca powyżej 15 roku życia daje nam 12 pozycję w rankingu spożycia. W Europie najmniej piją mieszkańcy Norwegii (6 litrów), najwięcej – Litwini (ponad 14 litrów). Średnia dla krajów OECD wynosi 9 litrów. Pocieszyć może fakt, że zdrowiej się odżywiamy. W codziennej diecie owoce uwzględnia

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

R a p o rt

60% Polaków, warzywa – 63%. Mamy też relatywnie niski wskaźnik otyłości – 15,3% osób powyżej 15 roku życia ma zbyt wysoką masę ciała. Choć akurat to bardziej długofalowy efekt uboczny poprzedniego ustroju i pustych półek niż zamiłowania do zdrowego odżywania się. Zestawienie otwierają Stany Zjednoczone, gdzie co trzecia osoba jest otyła.

Lekarze i pielęgniarki Mimo iż globalnie rośnie liczba lekarzy, w Polsce jest ich nadal zdecydowanie za mało. 2,2 medyka na 1000 mieszkańców to niestety najsłabszy wynik w Europie. Nawet do średniej na poziomie 3,3 jest nam bardzo daleko, nie mówiąc o krajach z dobrze działającymi systemami ochrony zdrowia, jak Niemcy, Szwajcaria, Szwecja (4 lekarzy na 1000 mieszkańców). Ranking otwiera Grecja, gdzie jednak obserwujemy sytuację odwrotną – przerostu kadry medycznej (6,3 lekarza na 1000 mieszkańców). Studia medyczne w 2013 roku skończyło u nas średnio 9,9 osób na 100 000 mieszkańców i to też jeden z najsłabszych wyników europejskich. W Irlandii i Danii było to 20 osób. W ten sposób nie pokonamy deficytu kadr medycznych. Co więcej – nie jesteśmy też krajem atrakcyjnym dla specjalistów medycyny z zagranicy. Tylko 1,8% lekarzy to imigranci, co jest najgorszym wynikiem w grupie krajów OECD (poza Turcją). W Izraelu prawie 6/10 lekarzy pochodzi z zagranicy. W Szwajcarii, Wielkiej Brytanii i Australii jest to co trzeci lekarz. Jak można się domyślać, Polska jest przede wszystkim krajem eksportującym wykwalifikowanych specjalistów, którzy poszukują lepszych warunków płacowych. Podobnie źle sytuacja wygląda pod względem liczby pielęgniarek. 5,3 pielęgniarek na 1000 mieszkańców to zdecydowanie za mało, biorąc chociażby pod uwagę średnią na poziomie 9,1 oraz wynik lidera, czyli Szwajcarii (17,4). 36 osób na 100 000 mieszkańców rozpoczęło w 2013 roku zawód pielęgniarki. W Szwajcarii były to 84 osoby, a średnia wynosi 47. Lekarzy jest mało, a do tego lubimy korzystać z ich usług. Średnio chodzimy do lekarza 7 razy w roku, co jest wynikiem powyżej średniej. Najrzadziej próg gabinetu przekraczają Finowie, którzy widzą się z lekarzem tylko 2,6 razy w roku. Korelując to z niską liczbą pracowników medycznych otrzymujemy dość oczywisty obraz dużego obciążenia dostępnej kadry. 3168 wi-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

zyt zrealizował w 2013 roku statystyczny lekarz. To znacznie więcej niż średnia (2277), nie mówiąc o takich krajach jak Szwecja, gdzie lekarz obsłużył ponad 4-krotnie mniej pacjentów. W Europie więcej pacjentów przyjmują tylko lekarze z Węgier i Słowacji. W statystykach światowych króluje Korea, gdzie medyk przyjmuje ponad 6700 pacjentów rocznie. Jak to jest możliwe?

Finanse i jakość W porównaniu z innymi państwami OECD nadal wydatki zdrowotne realizowane z własnej kieszeni są niewielkie. Wynika to przede wszystkim z rozbudowanego koszyka usług medycznych oraz nieuregulowanych prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych. Udział bezpośrednich wydatków na zdrowie w budżecie gospodarstwa domowego nie przekracza średnio 2,5% (średnia – 2,8%). Największe wydatki w Europie ponoszą Szwajcarzy (4,5%). Przechodząc do zestawienia czasu oczekiwania na specjalistyczne zabiegi nie ma zaskoczenia. Stoimy w długich kolejkach do lekarzy. Najdłużej z wszystkich krajów OECD to właśnie w Polsce czeka się na operacje zaćmy i kolana a także endoprotezę stawu biodrowego. Jeszcze w 2010 roku wyprzedzała nas Estonia. Konsumujemy za dużo antybiotyków, prawie 24 dawki dziennie na 1000 mieszkańców (średnia – 21). O 13 dawek mniej antybiotyków spożywają Holendrzy, równie mało – Estończycy i Szwedzi. Poprawia się z roku na rok skuteczność programów profilaktycznych. Wystarczy spojrzeć na dane pokazujące odsetek kobiet w wieku 50–69 lat objętych screeningiem mammograficznym. W 2003 roku było to zaledwie 25%, w 2013 roku – już 60%. W Irlandii, Słowenii, Danii, Holandii czy Hiszpanii jest to około 80% kobiet. Bardzo dobrze wypadamy w kategorii szczepień dzieci przeciwko chorobom zakaźnym (wskaźnik na poziomie prawie 100%), ale pod względem szczepień przeciwko grypie jesteśmy znowu w ogonie krajów OECD. Tylko 12,1% osób w wieku 65+ szczepi się przeciwko tej chorobie, podczas gdy przykładowo w Holandii – prawie 70%, Meksyku – niemal 80%. Jedną z przyczyn krytycznego stanu ochrony zdrowia w Polsce są bardzo niskie nakłady publiczne. Oczywiście można zwiększać efektywność wydatkowanych środków, ale rzeczywistości nie da się oszukać i od mieszania łyżeczką herbata nie będzie słodsza. Żaden kraj

w Europie (w gronie członków OECD) – poza Litwą i Łotwą – nie wydaje na zdrowie mniej niż Polska (1530 USD na mieszkańca rocznie, w tym prawie 1/3 stanowią wydatki prywatne). Daleko nam zarówno do średniej OECD na poziomie 3453 USD na mieszkańca, nie mówiąc o bogatych liderach, wśród których pierwszeństwo należy do Stanów Zjednoczonych (8713 USD, ale połowa to środki prywatne), Szwajcarii (6325 USD z 1/3 nakładów prywatnych) i Norwegii (5862 USD z relatywnie niskimi nakładami prywatnymi). Faktu nie zmienia nawet spory wzrost w latach 2009– 2013 na poziomie 2,3% i jeszcze większy w latach 2005–2009, bo wynoszący aż 8,4%. Wymieniona kwota stanowi 6,4% PKB. Mniejszy procent w Europie występuje jedynie w Estonii. Poza zasięgiem w najbliższych latach jest średnia na poziomie 8,9% czy10–11% w gronie najbogatszych państw Europy.

Seniorzy Raport OECD przedstawia ochronę zdrowia w Polsce w bardzo negatywnym świetle, obnażając spore zaniedbania, niedofinansowanie, niedociągnięcia w polityce zdrowotnej, błędy strategiczne. Bez zdecydowanego działania, sytuacja sama się nie poprawi. Wręcz przeciwnie – jesteśmy jednym z najszybciej starzejących się społeczeństw w UE. W 2050 roku dołączymy do czołówki krajów o największym odsetku osób w wieku 65+. Ta grupa wiekowa obciążona jest najczęściej kilkoma chorobami przewlekłymi. Nie ma w Polsce dobrze zorganizowanej opieki długoterminowej – według raportu „�� Health at a Glance 2015�� ” objętych jest nią jedynie 0,3% społeczeństwa, przy średniej 2,3% i poziomie ok. 4% dla krajów o najlepiej rozwiniętym systemie opieki geriatrycznej. Pacjenci 65+ postrzegają swój stan zdrowia bardzo negatywnie (gorzej na ten temat wypowiadają się jedynie seniorzy w Estonii, Portugalii i na Węgrzech). Wskaźnik łóżek na oddziałach geriatrycznych również należy do najniższych w grupie 34 państw OECD (18 na 1000 osób w wieku 65+)! Jeżeli zdrowie nie stanie się priorytetem polityki państwa, szybko nie zmniejszymy dystansu dzielącego nas od większości krajów Europy. Opracowano na podstawie raportu OECD „Health at a Glance 2015”.

Ja Hi p o n s i Sz zpa a wa ni jc a a W r ia ło F r c hy a Au nc s t ja r I s l alia an d Iz r ia L u S z w ael ks ec e m ja N bu or r g we g K o ia Ka rea na G da N H rec ow o l j a a an Z e di la a W ie l A ndia ka u s Br tr i y a F in t an la ia n Ir l dia an Ni dia Po e m r tu c y ga B lia O elg EC i a S ł D3 ow 4 en ia K o D an s t ia ar yk Ch a il e U C z SA ec E s hy to Po nia ls k Tu a S ł rcj ow a ac W ja ęg ry C K o hi l u ny m b Br ia az M y lia ek s Ło yk tw a In L i t w do a ne zj Ro a sj In a di e RP A 25

57 34

20 55 54 53

1970 52 52 49 48 58

2 5 6

43 43 38 30 36

36 34

Isl

hy gi

ec we

a lia

em a bu rg Po ls ka Izr ae Es l to ni a Da ni a

c ja

nd an

ia ia

r tu

a D2 9

ja ni

W ęg ow F in

Sł

r ia

ac pa

sz O

326

73.5

364 287

70.7

70.9

Wydatki z własnej kieszeni

74.6

367

73.9

lata 90 58 1 50

381

75.0

1 46

392

75.2

50 48

396

75.7

62 47

397

75.4

65 46

436

76.5

Au Sł

lia

c ja

ło

r ia

jc a

400

77.1

60 44

459

78.3

Ubezpieczenie dodatkowe

459

78.8

67 37

481

80.0

67 42

503

80.4

515

80.4

68 38

80.7

526

80.5

1 33

80.9

69 33

533

80.8

71 33

81.1

30 33

536

81.1

1 32

572

81.1

Publiczne

81.2

75 32

590

81.4

7 596

81.4

81.8

70 Ir l

603

81.5

1 666

81.8

82.0

Gr Ka

678

81.9

82.1

40 82 19

82.1

rg la nd Ni ia em Ja c y po n Fr ia a Hi n c j sz a pa n A u ia s S ł t r ia ow ac j Gr a ec ja B S z elg wa ia jc a r C z ia N ech or y we O gia EC D2 6 Ko re Es a to F in nia la nd S z ia w Po e c j r tu a g A u alia st r S ł alia ow en i W a ęg ry Da n Isl ia an di Ka a na da US Po A ls ka

82.3

em 13

82.2

600

76.6

82.9

90 713

56.8

60 721

leki OTC

66.5

70 po 752

82.8

800

77.3

83.4

leki na receptę

78.8

83.2

R a p o rt

WYDATKI NA LEKI NA MIESZKAŃCA (dane za rok 2013)

USD PPP 1 200 razem (bez podziału)

1 000 1 026

652

200 273 240

WYDATKI NA LEKI W SPRZEDAŻY DETALICZNEJ Z PODZIAŁEM NA SPOSÓB FINANSOWANIA (dane za rok 2013) % wydatków na leki 100 Inne

17 30

27 68

10 32

OCZEKIWANIA DŁUGOŚĆ ŻYCIA W MOMENCIE NARODZIN (porównanie lat 1970 i 2013)

2013

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

la nd K a ia na da U Au S A st ra Ir l lia an d S z ia w Sz ec wa ja jc a r ia Izr ae Isl l a N ndia or we Ho gia la nd ia Be lg i W ie l G a ka r e c Br ja L u y ta k s nia em bu rg D Hi ania sz pa O nia EC D3 Au 3 st r ia Tu rc Fr ja an c W ja ło S ł c hy ow ac Ni ja em Sł cy ow e F in nia la nd i Cz a ec hy Ch i Po l e ls ka W ęg Es r y t Po o n i r tu a ga J a lia po ni a Ko re a

N Isl a S ł ndi ow a F in e n la ia n E s dia to J a nia p N on or ia Hi we g s z ia pa S z nia we C z c ja ec D a hy n Iz r ia Au ael s Ni t r ia em W cy ło ch Po K o r y r tu ea A u g al i W Sz s tra a ie l wa lia ka j c B r ar i yt a an B e ia l L u Ir l a gia k s nd e m ia b Fr ur g an G r c ja ec ja O L it w EC a N H D3 ow o l 4 a an Z e di la a nd Ł o ia Po t wa l K a s ka na W da ęg ry S ł US ow A ac j Ch a il e K o Ro s t sja ar y Tu ka rc C h ja B r i ny az M y lia Ko ek s lu y k In mb do ia ne z ja RP A In di e

90 8

89 9

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015 11

% populacji w wieku 15 lat i powyżej 100 2 3 3 4 4 4

81 4

80 6

77 8

76 5

76 9

20 11 8

74 8

72 8

Dobre i bardzo dobre

69 9

69 12

68 9

Przeciętne

13 12

66 8

65 11

65 5.1

5.0

4.8

4.5

65 13

60 8.4

13.0

12.3

10.9

10.2

10 8.2

7.0

20 17.5

25 24.5

35 32.8

45 41.4

Kobiety

4.4

4.0

3.8

3.7

ek sy k Tu F in r c ja la S z nd wa ia jc a r Ja ia po ni a Ko re a Izr a Sz el L u we k s c ja em Hi bur sz g Po p a r t u nia ga N liaia or we g A u ia s A u t r ia st ra lia US Gr A ec ja Ch i Fr l e an c Ni ja em W cy ło O c hy EC D3 4 Be lg K a ia na d N ow I s l a a a ndi Ze a la nd W i ie l Ir l a a ka n d B r ia yt a H o nia la nd C z ia ec h Es y to ni Po a ls ka Da S ł nia ow a S ł c ja ow en i W a ęg ry

Mężczyźni

3.7

3.6

3.5

3.3

3.1

2.9

2.8

2.6

2.5

2.4

2.3

2.0

1.7

1.3

R a p o rt

ŚMIERTELNOŚĆ Z POWODU NOWOTWORÓW (dane za rok 2013)

Standaryzowane wiekowo wskaźniki na 100 000 osób 400 Razem

350

300

250

200

150

100

Zgony na 1000 żywych urodzeń

ŚMIERTELNOŚĆ NOWORODKÓW (dane za rok 2013)

SUBIEKTYWNA OCENA WŁASNEGO ZDROWIA (dane za rok 2013)

Złe oraz bardzo złe

6 16 19

46 15 16

wa N jc ar or ia we g D a ia I s l nia an F in d la ia n Ni dia e Ir l m c y a H nd L u o la ia k s nd e m ia A u bur st g r S z alia we c ja U N ow J a S A p a o Z e ni la a nd B e ia K a lgia na Fr d a a O nc j EC a W S D ie l ł o 34 ka w e B r ni yt a a C z nia e A u c hy st ri L it a w Ro a s W ja ę E s gr y to W nia Po ł o c r t u hy S ł g ali ow a ac j C a Po hil e ls ka Hi K o r s z ea pa n Ł o ia tw Izr a a Gr el e M c ja ek sy Ch k i Tu ny Br r c ja az y li a In di e In R P do A Ko ne z lu ja m bi a

Gr e Au c ja st r ia R N os or ja we gi a Po L i t r t u wa ga N li S z ie m a wa c jc y S z ar ia we W c ja Hi ł o c s z hy pa C z nia ec h Da y I s l nia an di I a Au zra s t el r S ł ali ow a a Fr c ja a Ho nc la ja n E s dia O t o ni EC a D3 W 4 ęg Ło r y F in t w la a nd L u B e ia N k s lg ow e m i a W a bu ie l Z e r g ka l a n B r di yt a a Ir l nia a S ł ndi ow a en ia U Ka S A na Ja da po Po nia ls k Ko a M rea ek sy C k B r hil e az Ko y l lu ia m b Tu ia rc C h ja in y RP A In In d do ie ne z ja

Sz w Br e c ja az I s l y lia an M dia Ko ek s lu y k m bi a A u In d s t ie ra lia Ko U st SA ar K a y ka N No na ow r d a a we Z g L u e la ia k s nd e m ia F in bur la g nd Iz r ia a Da el Ho n i l a Po n a r t u dia ga B e lia Ir l l gia an Ja dia p S ł o ni ow a O ac EC j a D3 4 W RP ie l ka K o A r Br e S z y ta a wa ni j a S ł c ar i ow a e Ni nia em W cy ło C z c hy ec h L it y A u wa st Po r ia ls ka Hi Turc s z ja pa Fr nia an cj Ro a s C h ja E s i ny to n W ia ęg r Ch y il e Ł o In t w do a ne G r z ja ec ja

R a p o rt

ŚREDNIA DZIENNA LICZBA WYPALANYCH PAPIEROSÓW (dane za rok 2013)

% populacji w wieku 15 lat i powyżej Mężczyźni

4 4.3 4.3 4.3

16.7

13.0

4.1 4.0 4.0 3.9 3.8

12.4

12.1 11.9

11.5

3.7 3.6 3.6 3.4

11.2 11.1

10.5

10.0

9.5 9.5 9.4

Kobiety

3 3.4 3.4 3.3 3.3 3.3 3.3 3.23.2

2013

8.3 8.2 8.0 7.9 7.6

Razem

PRAKTYKUJĄCY LEKARZE NA 1000 MIESZKAŃCÓW (dane za rok 2000 i 2013)

na 1000 osób 7 2013 2000

6 6.3

5.0 4.9

3.0 3.0 2.8 2.8 2.8 2.7 2.6 2.6 2.6

2 2.3 2.2

6.4 6.2 6.1 6.1

5.8 5.6

5.3 5.2 5.1 4.9

2.2 2.2 1.9 1.8 1.8 1.8

2.6

2.0 1.8

1.7

0.8 0.7

0 0.3

PRAKTYKUJĄCE PIELĘGNIARKI NA 1000 MIESZKAŃCÓW (dane za rok 2000 i 2013)

na 1000 osób 20 2000

17.4

16.3

15.5

14.1

9.1

7.4

4.9

3.6

1.5 1.3 1.2 1.2 1.0

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

Ko wa r e a jc a ri Gr a ec M ja ek sy W k Po ę g r r tu y ga lia Ch S z il e w Hi e c j sz a pa n Ir l ia an A u dia st ra S ł lia ow ac W ja ło c I s l hy an di a Be F in l gia la nd A u ia st r ia Iz O rael EC N D3 4 or we gi a US A Da n Po ia ls k Es a to n K a ia na da N ow J ap a o ni Ze a la nd C z ia e S ł c hy ow en N ia L u ie m k W se c y ie l m ka b u Br r g yt an Fr ia an Ho c ja la nd ia Tu rc ja

Ko Ja r e a po ni Tu a rc W ja ęg ry Sł RPA ow a Po c ja ls K a ka na C z da Ko ech lu y m bi Be a S ł lgia ow en Ni ia e O mc E Lu CD y ks 3 em 2 bu rg R Au o sja st ra E s lia to ni Ł a Hi o t w sz a pa n Fr ia an c ja Ch W il e ie l ka L i t B r wa yt H o ania la nd ia Izr Isl ael an di a U W SA ło c N o w B r a hy a zy Z e lia la nd A u ia st ri Da a n M ia Sz ek s wa y k j N c ar o r ia we Ir l gia a F in n dia la n S z dia we c ja

% 5

4.1

4.0

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

4.0

3.9

3.4

3.2

3.1

3.0

2.9

2.8

2.6

2.5

2.4

2.3

2.2

2.1

1.8

1 000

1.4

979

921

1.4

1.3

724

1656

1794

1885

1888

1894

1923

1930

1622

1644

1370 1363 1298

975

2092

2145

2.9

2.7

2.5

2.6

3.9

3.7 3.3

2.8

4.1 4.0

5.0

4.7

4.2

3.8

1294

2277

1943

1470

2540

862

2 000 1949

3010 2727

3 000 2168

3168 3076

7.1

6.6

6.8

6.2

6.4

6.5

6.0

7.4 7.4 7.1

8.1

8.2

7.7

2442

3407

9.9

10.5

11.0

11.1

11.7

3244

5 000 4668

Ko Ja r e a po n W ia ęg Cz ry S ł ech ow y ac ja Ro Ni sja em c Tu y rc ja L it K a wa na d B a Hi e l g s z ia p A u ani st a r Po alia ls A u ka st W r ia ł O och E Lu CD y ks 3 em 3 b S ł ur g ow en E s ia to Fr nia an cj Iz a Ho r ae la l nd i Ło a W t ie l I s l wa ka a n B r dia yt an i D a K o ani lu a N mb or ia Po w e g r t u ia ga lia Sz U wa S A jc a N ow Ir l a r ia a nd Z e ia la nd ia C S z hil e we M c ja ek Br s y k a F in z y li la a nd ia RP A 12.9

2472

4 000 3646

6 000 5633

7 000 6732

14.6

R a p o rt

LICZBA WIZYT LEKARSKICH NA OSOBĘ W CIĄGU ROKU (dane za rok 2013)

roczna liczba wizyt na osobę 16

LICZBA WIZYT LEKARSKICH ROCZNIE W PRZELICZENIU NA LEKARZA (dane za rok 2013)

roczna liczba wizyt na lekarza 8 000

BEZPOŚREDNIE WYDATKI NA LECZENIE JAKO % WYDATKÓW GOSPODARSTW DOMOWYCH (dane za rok 2013)

4.7

4.5

3.8

2.0

1.8

1.2

R a p o rt

LICZBA PRZEPISANYCH NA RECEPTĘ DAWEK ANTYBIOTYKÓW (dane za rok 2013) wszystkie

druga tura (gdy raportowana)

dawek na 1000 osób na dzień 45 40 35 30 25 20 15 10 5 Ło tw a W ęg Sł r y ow en ia Izr ae Ni l em N or c y we gi a Ko re Au a st r ia Da F in nia la nd ia L it wa Ka na d Cz a ec W O E hy ie l C ka D2 Br 9 yt an Isl ia an Po d i a r tu ga A u lia st ra li Po a ls S ł ka ow ac Ir l ja an Hi dia sz L u p an ks e m ia bu r W g ło ch y Be lg ia Fr an c ja Gr ec ja Tu rc ja

c ja

il e

ODSETEK KOBIET W WIEKU 50–69 LAT, U KTÓRYCH WYKONANO MAMMOGRAFIĘ W RAMACH PROGRAMÓW SCREENINGOWYCH (porównanie lat 2003 i 2013) 2013

PIĘCOLETNIA PRZEŻYWALNOŚC KOBIET CHORYCH NA NOWOTWÓR PIERSI (lata 1998–2003 i 2008–2013) 2008-2013

2003

Finlandia Słowenia Dania USA Austria Holandia Hiszpania Wielka Brytania Norwegia Portugalia Nowa Zelandia Kanada Niemcy Izrael Irlandia Korea Włochy Luksemburg OECD27 Islandia* Czechy Polska Belgia Australia Estonia Francja Grecja Szwajcaria Węgry Japonia Słowacja Litwa Turcja Łotwa Chile Meksyk

1998-2003

Szwecja USA Norwegia Finlandia Australia Portugalia Izrael Kanada Japonia Islandia Dania Nowa Zelandia Belgia Korea Włochy Niemcy Holandia OECD22 Łotwa Francja Słowenia Austria Irlandia Wielka Brytania Czechy Chile Polska Estonia 0

75 100 % przebadanych kobiet

80 100 przeżywalność (%)

ODSETEK OSÓB ZASZCZEPIONYCH PRZECIWKO GRYPIE W GRUPIE OSÓB 65+ (dane za rok 2013) % 100 90 80

78.5 77.4 76.5 75.5 74.6 69.0 68.8

70 60 50 40

66.5

64.1

61.2

59.2 58.6 58.0

56.4

54.2

51.9

50.0 49.9

48.0

46.0 45.8 45.6

43.3

41.4 41.0 36.7 36.1

30 22.1 20.8

15.6

1.1

yt a A nia ow u s t r a a Z e lia la n Ho dia la nd ia US Ka A na da Izr ae Ir l l an d Ni ia em cy Be Hi l gia sz pa n W ia ło ch Fr y an c Ja ja po Po n i r tu a ga O lia EC S z D3 wa 3 jc a r S z ia we c ja Lu Da k s nia em bu rg Gr e F in c ja la nd ia W ęg ry Au st ri Cz a e N c hy or we S ł gia ow ac ja Tu r S ł c ja ow en Po ia ls k Es a to ni a

il e

ie l

sy ek

0 M

13.2 13.0 12.1

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

H o US S z l an A wa di jc a S z ar ia we Ni c ja em Fr c y an c D a ja J a nia po n B e ia K a lgia na A da N Ko us tr ow s t ia a ar Ze yk Po l a n a r t u dia ga G r lia Br e c ja az y li a N R or PA we gi O a A u EC st D r W alia Hi ł o c s z hy pa I s l nia a S ł ndi o W F we a ie l in ni ka l a n a B r di yt a a Ir l nia a S ł ndi ow a ac Iz r ja a W el ęg r C y C z hil e ec h K y K o L u o lu r e a ks m e m bi bu a r Ro g Po sja ls M ka ek sy Li k E s t wa to n C h ia i Ł o ny tw Tu a rc ja In In d do ie ne z ja

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015 86.8

USA 86.3

USA 80.9

Norwegia 84.1

Francja 80.0

Francja 83.7

Australia 85.9

Kanada 85.4

Norwegia 79.6

Izrael 83.2

Kanada 79.3

Szwajcaria 81.9

78.3

Szwecja

1 000 215

Holandia

2.9

87.4

649

87.9

Estonia

941

OECD19

864

90.7

89.5

1 121

96.3

1 048

96.3

Japonia

293

1 380 1 216

Portugalia

5.1

1 530 1 471

95.6

5.6

1 573 1 542

97.8

97.5

5.3

1 653 1 606

Niemcy

Wielka Brytania

6.1

Publiczne 2 010

Publiczne

1 719

Belgia

Luksemburg

6.0

2 275

Polska

6.4

2 000 2 040

6.6

2 428 2 366

20 40 60 80 100 Wskaźniki standaryzowane wiekowo na 100 pacjentów

7.4

2 514 2 511

59.6

6.5

8.5

3 077 2 898

83.6

6.9

8.7

8.6

3 328 3 235

Nowa Zelandia

6.8

8.8

8.7

3 000

8.8

Czechy

88.2

7.3

8.9

8.8

3 453 3 442

89.6

Niemcy

7.1

8.9

3 677 3 663

81.8

7.5

9.1

3 713

3 866

4 000

9.5

4 256

97.5

97.2

4.0

4 4 124

Portugalia

6.2

10.1

Belgia

Czechy

92.6

8.1

8 4 371

CZY LEKARZ POŚWIĘCA PANI/PANU WYSTARCZAJĄCO DUŻO CZASU PODCZAS WIZYTY? (dane za rok 2013)

7.6

9.9

5 000 4 351

84.9

10.2

OECD18

10.2

85.1

4 553

86.3

Holandia

4 553

Wielka Brytania

10.4

86.9

86.5

10.2

Szwecja

4 904

Estonia

Australia

4 819

Izrael

11.0

Luksemburg

10.9

Nowa Zelandia

9.2

12 5 862

6 000 5 131

7 000

11.1

Szwajcaria

11.0

% PKB 18 8 713

8 000

6 325

Polska

11.1

w a US A N jc ar or ia w Ho e g la ia n S z dia we Ni c ja em Da c y A L u u nia ks s tr e m ia b K a ur g na Be da Fr l gia a Au nc s t ja r J a alia po I s l nia an Ir l dia an d O ia N F i EC ow nl D W a an ie l Z e dia ka l a n B r di yt a a W nia Hi ł o c s z hy p Po a r t u nia S ł g ali ow a en Iz r ia a Gr el ec K o ja C z rea S ł ech ow y ac W ja ęg r Ro y sj Ch a i L i le E s t wa to Po nia l B r s ka Ko az y s t lia ar y Ł o ka tw a RP M A ek s T yk K o ur c lu ja m bi a In C hi d o ny ne zj In a di e

16.4

R a p o rt

CZY INFORMACJE PRZEKAZYWANE PRZEZ LEKARZA SĄ DLA PANI/PANA ZROZUMIAŁE? (dane za rok 2013)

90.9

96.2

69.5 81.8

20 40 60 80 100 Wskaźniki standaryzowane wiekowo na 100 pacjentów

NAKŁADY NA OCHRONĘ ZDROWIA NA MIESZKAŃCA (PUBLICZNE I PRYWATNE) (dane za rok 2013)

USD PPP 9 000 Prywatne

WYDATKI NA ZDROWIE JAKO PROCENT PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO (dane za rok 2013)

Prywatne

R a p o rt

LICZBA AKTYWNYCH ZAWODOWO FARMACETÓW (porównanie lat 2000 i 2013) 2000

2013

na 100 000 osób 180 160

161

140 127 119

120

114

112

111

108 106 97

100

91 83

35 21

Ja po F in nia la nd ia Be lg Ir l ia a Hi ndia sz pa n Isl ia an di a Gr ec Fr ja an c W ja ło c K a hy na da U Au S A st ra W O E lia ie l k a C D3 Br 3 yt Po a n i r tu a ga S z lia we c ja N ow W a ę gr Ze y la nd ia L u Iz r k s ae em l bu Po r g ls k Au a s N t r ia or we g E s ia to ni a Ko re Ni a em Sł cy ow ac j Cz a ec S ł hy ow Sz en wa ia jc a r ia Da ni a Tu rc ja C H o hil e la nd ia

PROCENT OSÓB W WIEKU 65+ ORAZ 80+ W POPULACJI MIESZKAŃCÓW KRAJU (dane za rok 2010 i prognoza na 2050) 2010

2050

2010

Populacja w wieku 65 lat i powyżej Japonia Korea Hiszpania Niemcy Włochy Grecja Czechy Portugalia Słowacja Słowenia Polska Estonia Szwajcaria Węgry Austria OECD34 Holandia Finlandia Irlandia Francja Nowa Zelandia Litwa Kanada Belgia Szwecja Wielka Brytania Chiny Dania Islandia Norwegia Łotwa Brazylia Luksemburg Chile Rosja USA Australia Turcja Izrael Meksyk Indonezja Indie RPA

23 11 17 21 20 19 15 18 13 17 13 17 17 17 18 15 15 17 11 17 13 16 14 17 18 16 8 17 12 15 18 7 14 9 13 13 14 7 10 6 5 5 5

Japonia Hiszpania Niemcy Korea Włochy Szwajcaria Austria Holandia Finlandia Francja Czechy Portugalia Słowenia Nowa Zelandia Grecja Estonia Wielka Brytania OECD34 Kanada Belgia Polska Słowacja Szwecja Dania Norwegia Islandia Luksemburg Litwa Irlandia Węgry USA Australia Chile Łotwa Chiny Brazylia Izrael Rosja Turcja Meksyk Indonezja Indie RPA

39 37 36 33 33 33 32 32 31 31 30 29 28 28 28 27 27 27 26 26 26 26 25 25 24 24 24 24 23 23 23 23 22 22 21 21 21 21 17 16 16 13 11

2050

Populacja w wieku 80 lat i powyżej

40 %

6 5 5 2 6 5 5 4 5 5 4 5 4 3 5 4 4 4 4 5 3 3 5 4 5 3 4 4 3 4 4 4 2 4 1 1 3 3 1 1 1 1 1

16 15 15 14 14 12 12 11 11 11 11 11 11 11 11 10 10 10 10 10 10 9 9 9 9 8 8 8 8 8 8 7 7 7 7 6 6 6 5 4 3 2 2

20 %

Źródło: OECD Statystyki Zdrowotne 2015

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

R a p o rt

2016. Obawy i nadzieje O najistotniejsze wyzwania dla ochrony zdrowia w Polsce w 2016 roku pytamy ekspertów reprezentujących różne strony rynku. Co powinno zmienić się w polityce zdrowotnej? Czego obawiają się prywatni przedsiębiorcy, a co niepokoi dyrektorów szpitali? Jakie oczekiwania mają pielęgniarki i położone? Które problemy środowiska aptekarskiego wymagają szybkiej interwencji?

Foto: designed by freepik.com

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

R a p o rt

dr Beata Małecka-Libera Sejmowa Komisja Zdrowia

Rok 2015 niewątpliwie był dla mnie bardzo pracowity, pełen nowych doświadczeń, ale zakończony sukcesem. Pierwszy raz w historii mamy wyczekiwaną od wielu lat ustawę o zdrowiu publicznym, która jest ustawowym zobowiązaniem państwa wobec społeczeństwa, skoordynowanym i globalnym podejściem do zdrowia. Poza tym – nowy Narodowy Program Zdrowia gwarantujący środki finansowe w budżecie państwa na konkretne cele zdrowotne. Co przyniesie 2016 rok? Wyzwaniem jest podniesienie zdrowotności naszego społeczeństwa, co można osiągnąć poprzez intensywne działania prozdrowotne, redukcję czynników ryzyka, jak również stałe podnoszenie jakości i efektywności usług medycznych. Jakimi sposobami? To już decyzja i strategia ministra zdrowia, jakich narzędzi użyć, aby osiągnąć zamierzone cele i jaką politykę zdrowotną będzie realizował. Z zapowiedzi dowiadujemy się, że najważniejsza dla Ministra będzie informatyzacja ochrony zdrowa, wstrzymanie prywatyzacji, przechodzenie do systemu budżetowego, nowa ustawa o POZ. To ogrom zmian fundamentalnych, które – bez wiedzy o szczegółach realizacji oraz harmonogramu czasowego – budzą uzasadnione obawy wśród lekarzy, menedżerów, ale także pacjentów. Z początkiem roku 2016 rozpoczyna działalność Narodowy Program Zdrowia, który jest odpowiedzią na wyzwania cywilizacyjne i zmiany demograficzne. Dochodzą mnie słuchy, że ilość programów realizowanych w NPZ będzie zwiększona – to zła informacja, bo zakładane cele strategiczne dla poprawy zdrowotności naszego społeczeństwa muszą skupiać się wokół kilku najważniejszych czynników ryzyka. Rozdrobnienie tematów i co za tym idzie – rozdrobnienie finansowe tych zadań spowoduje, że żaden z programów nie będzie

Andrzej Mądrala Prezes zarządu Centrum Medycznego MAVIT Wiceprezydent konfederacji Pracodawcy RP

Nadchodzący rok będzie okresem wielu wyzwań stojących przed Ministerstwem Zdrowia, ale także i przed świadczeniodawcami. Można przypuszczać, że bę-

» �� Narodowy Program Zdrowia zagwarantuje środki finansowe �� w budżecie państwa na konkretne cele zdrowotne.« realizowany w odpowiedni i efektywny sposób. A więc zakładana poprawa

wskaźników zdrowotnych będzie trudna do osiągnięcia. 

dzie to jeden z najtrudniejszych okresów ze względu na ogrom zadań rozpoczętych przez poprzedników, na które nałożą się planowane zmiany dokonywane przez obecne kierownictwo resortu. Wśród wyzwań ministerstwa, kluczowych dla szpitali, należy wymienić planowane dokończenie wyceny świadczeń

medycznych do końca 2016 r. (lub znaczne przyśpieszenie dokonywania wycen), przegląd koszyka świadczeń gwarantowanych, przygotowanie nowych kryteriów oceny ofert, które mają być podstawą do konkursu ofert (kontraktowania), mającego się odbyć zapewne pod koniec 2016 lub na początku 2017 r. Zadaniem

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

R a p o rt

» � W�ierzę, �� że zapowiedziana przez MZ polityka otwartych drzwi pozwoli osiągać kompromisy, zachowując dotychczasowy dorobek systemu ochrony zdrowia.« Ministerstwa Zdrowia jest także jak najszybsze dokończenie przygotowywania map potrzeb zdrowotnych, gdyż jest to warunek sine qua non rozpoczęcia ogłaszania konkursów w ramach perspektywy 2014 – 2020. Resort stoi także przed koniecznością rozmów z Komisją Europejską o kolejnym przedłużeniu terminu zakończenia „informatyzacji” systemu ochrony zdrowia jak i zawarciem umów na dokończenie rozpoczętych projektów w tym zakresie. Nie można nie wspomnieć o trudnym do rozwiązania wzroście wynagrodzeń pielęgniarek i położnych, a także żądań płacowych innych grup zawodowych. Realizacja tego porozumienia pochłonie w przyszłym roku wzrost r/r budżetu NFZ (ma on wynieść 69,273 mld zł). Wydaje się, że rozwiązanie to będzie – ze względu na sytuację finansową NFZ, jak i budzący wiele wątpliwości natury prawnej sposób jego wdrożenia – trudne do utrzymania. Strona społeczna wyszła z inicjatywą i zaproponowała Panu Ministrowi zastosowanie rozwiązań systemowych, długofalowych – mamy nadzieje, że zostaną one wzięte pod uwagę przy podejmowaniu ostatecznej decyzji. Wśród wyzwań trzeba także wymienić plany obecnego Ministra Zdrowia – czyli m.in. prace nad zmianą sposobu finansowania systemu, długofalowe zwiększenie odsetka PKB przeznaczanego na ochronę zdrowia, zmiana sposobu kupowania świadczeń medycznych, czy też nowelizacja ustawy o działalności leczniczej w zakresie obowiązku przekształcania zadłużonych podmiotów leczniczych, których długu nie chce spłacić właściciel. Planowane ograniczenie finansowania prywatnego do 50% kapitałów zakładowych dla nowych komercjalizowanych spółek szpitalnych postawi samorządy przed trudnymi dylemata-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

mi, na co wydawać ograniczone środki publiczne oraz uzależni je od niepewnej pomocy publicznej, której potencjał będzie skończony. Tymczasem świadczeniodawca spotyka na co dzień dużo bardziej przyziemne problemy – m.in. brak możliwości planowania rozwoju w związku z dynamicznie zmieniającym się prawem, np. aneksowanie umów, czy też w zakresie obowiązku posiadania ubezpieczeń od zdarzeń medycznych czy wymogów, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (termin wejścia był kilkukrotnie przesuwany), brak wzrostu finansowania procedur medycznych przy rosnących kosztach funkcjonowania, czy olbrzymią biurokracją systemu. Mimo trudnego okresu, trzeba optymistycznie patrzeć w przyszłość. Minister zapowiedział politykę „otwartych drzwi na Miodowej”, zapewnił, że wszystkie zmiany będą konsultowane z zainteresowanymi stronami. Wierzymy, że to pozwoli na osiągnięcie kompromisów, które zachowają dotychczasowy dorobek systemu ochrony zdrowia, w tym

m.in. docenią rolę przedsiębiorców działających w tym obszarze, ale jednocześnie poprawią to, co dotychczas szwankowało, czyli m.in. umożliwią usprawnianie, zwiększenie efektywności systemu, poprawią system kontroli wydatkowanych pieniędzy czy sposób wyboru ich wykonawcy. Jestem przekonany, że prywatni inwestorzy byli i pozostaną katalizatorem poprawy efektów klinicznych i jakości obsługi pacjenta w służbie zdrowia i pacjenci to doceniają. Wśród tych wszystkich trudności i wielości zadań wyzwaniem dla Ministra będzie postawienie pacjenta w centrum codziennej pracy i dostosowanie zasad funkcjonowania systemu do jego oczekiwań. Tutaj jednak jestem przekonany, że Minister, obdarzony lekarską wrażliwością, doskonale sobie poradzi – we wszystkich innych sprawach Pracodawcy RP oferują pomoc i wsparcie. Życzę wszystkim, żeby ten rok nie był tak trudny, jak nam się dzisiaj wydaje, oraz aby hasło „dobra zmiana” było odpowiedzią na rzeczywiste potrzeby pacjentów! 

R a p o rt

Prof. dr hab. med. Mirosław J. Wysocki Dyrektor Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego-PZH

Sądzę, że głównym wyzwaniem w roku 2016 będzie sprawna realizacja planów Ministra Konstantego Radziwiłła, w tym m.in. zapewnienie bezpłatnego dostępu do leków dla osób 75+, przywrócenie stażu dyplomowego, odwrócenie tendencji komercjalizacyjnych oraz inicjacja budżetowego finansowania zdrowia. Niezwykle ważnym wyzwaniem będzie dostrzeżenie i realizowanie kluczowej roli zdrowia publicznego, a zwłaszcza trzech jego elementów: zapobiegania chorobom, promocji sprzyjających zdrowiu stylów życia i wspierania badań naukowych w tej dziedzinie przy pomocy odpowiedniego wdrażania „Ustawy o zdrowiu publicznym” i Narodowego Programu Zdrowia. W dalszej kolejności wymieniłbym korektę pakietu onkologicznego, nie tylko przez zniesienie biurokracji i limitów w leczeniu, ale także stworzenie warunków wczesnego rozpoznawania nowotworów (edukacja zdrowotna i poprawa prowadzonych badań skriningowych) oraz poprawę przejrzystości systemu. Sądzę, że tzw. konsylium nie jest tu niezbędne, natomiast każdy pacjent z wstępnym rozpoznaniem nowotworu złośliwego powinien pozostawać pod opieką jednego lekarza onkologa – koordynatora diagnostyki i terapii, który będzie prowadził pacjenta „za rękę” przez meandry systemu. Powinno to być obwarowane odpowiednimi terminami. Należy pamiętać o dobrze udokumentowanym, choć rzadko przypominanym fakcie, że Polska – mimo dużych inwestycji w onkologię – należy do krajów o najniższych w Europie odsetkach 5-letniej przeżywalności pacjentów onkologicznych, co dobitnie świadczy o małej skuteczności działań terapeutycznych. Wynika to na ogół z późnego rozpoznawania choroby

i niesprawnego, powolnego działania algorytmu diagnostycznego i terapeutycznego. Polska charakteryzuje się najniższym w Europie wskaźnikiem liczby pielęgniarek na 1000 osób. Wynosi on nieco ponad 5/1000. Błędem okazała się likwidacja maturalnych i pomaturalnych szkół pielęgniarskich, a pielęgniarki obecnie kończące wyższe studia rzadko chcą pracować w polskich szpitalach czy poradniach na „szeregowych’ stanowiskach. Sądzę, że ugoda Ministra Mariana Zembali z pielęgniarkami i położnymi i wynikające stąd Rozporządzenie z dnia 15.10.15 powinno być w pełni realizowane. W przeciwnym razie system służby zdrowia, działający w szybko starzejącym się i wymagającym opieki oraz pielęgnacji społeczeństwie, „wy-

łoży się” w najbliższych latach właśnie na braku pielęgniarek. Obecna sytuacja jest niepokojąca. Główna aktywność niektórych szpitali w tym zakresie polega nie na realizacji rozporządzenia, ale szukaniu pretekstów, jak go nie realizować. W niektórych dużych szpitalach stołecznych pielęgniarki otrzymują po sto kilkadziesiąt złotych miesięcznie, jako okresowe dodatki do pensji. Pełna realizacja ugody Ministra Zembali z pielęgniarkami i położnymi w obecnym lub treściowo równorzędnym kształcie jest właściwie jedynym narzędziem, jakie mamy dzisiaj w ręku dla zapobieżenia katastrofie w tym obszarze. Oczywiście nie da się tego zrobić bez dodatkowych pieniędzy przeznaczonych na te działania i przypisanych do poprawy poborów pielęgniarek i położnych. 

» �� W Polsce zaczyna powoli brakować pielęgniarek i to ostatni moment, by coś zmienić.« Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

R a p o rt

dr Marek Jędrzejczak Wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskiej

Polska ochrona zdrowia roku 2016 otrzyma spadek po 2015 r. w postaci bagażu wielu zaniechań i niezałatwionych problemów. Na pierwsze miejsce wysuwa się nierozwiązany problem z zaopatrzeniem aptek ogólnodostępnych w leki refundowane. Do Naczelnej Izby Aptekarskiej nadal docierają z aptek informacje dotyczące braków, zwłaszcza heparyn drobnocząsteczkowych. Kolejne niepokojące zjawisko, z którym poprzednie rządy nie chciały się zmierzyć, to nieuzasadnione otwieranie nowych aptek. 31 500 farmaceutów nie jest w stanie zagwarantować pełnej usługi farmaceutycznej w około 15 600 placówkach farmaceutycznych (apteki ogólnodostępne, szpitalne, działy farmacji). Konieczne są regulacje, obowiązujące już w większości krajów zachodnich Unii Europejskiej, oparte na czynnikach demograficznych i geograficznych, które zapewnią równy dostęp społeczeństwa polskiego do produktów leczniczych. Dzięki tym regulacjom można rozwiązać również problem dyżurów nocnych i świątecznych aptek ogólnodostępnych. Obecnie obowiązujące przepisy dopuszczają możliwość obciążenia podmiotu prowadzącego aptekę obowiązkiem pracy w porze nocnej, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy. Równocześnie nie przewiduje się żadnej formy pokrycia wydatków i nakładów ponoszonych w celu realizacji uchwał rad powiatu w sprawie rozkładu godzin pracy aptek, co nie jest zgodne z Konstytucją RP. W polskim prawie obowiązuje zasada, że każdy podmiot, zarówno publiczny, jak i tym bardziej prywatny, który realizuje zadania publiczne, otrzymuje z tego tytułu stosowne wynagrodzenie lub co najmniej zwrot poniesionych kosztów. Specjalistyczna, dobrze wykształcona kadra farmaceutyczna w naszym kraju nie jest w pełni wykorzystywana. Problemy lekowe pacjentów powinny być rozwiązywane właśnie w aptekach. Wprowadzenie refundowanej opieki farmaceutycznej jest kolejnym wyzwaniem dla rządu w roku 2016. Łamanie prawa antykoncentracyjnego przez przedsiębiorców działających na rynku aptecznym to następny problem, z którym nie chciał się zmierzyć poprzedni rząd. Celem podmiotów sieciowych jest dążenie do monopolizacji

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

Foto: Szymon Łaszewski

działalności gospodarczej na danym terenie. Nie ulega wątpliwości, że monopolizacja usług świadczonych na rynku aptecznym pozbawia pacjenta możliwości wyboru apteki i niejako uzależnia go od podmiotu posiadającego dostatecznie wysoki udział w rynku aptek ogólnodostępnych. Ustawa – Prawo farmaceutyczne już dzisiaj (art. 99 ust. 3 pkt 2 i 3 w zw. z art. 37ap ust.1 pkt 2) przy zastosowaniu wykładni celowościowo-funkcjonalnej (przepisy antykoncentracyjne wprowadzono w celu demonopolizacji rynku) i systemowej (wykładnia odwołuje się w tym przypadku do aptek) wyraźnie i racjonalnie powinna ograniczać do 1% ilość aptek, jaką może posiadać przedsiębiorca w danym województwie.

Natomiast badaniu powinny podlegać nie tylko relacje kontroli czy zależności pomiędzy podmiotami wskazanymi w tych przepisach, ale również wszelkie powiązania o charakterze finansowym i ekonomicznym. Jak najszybciej należy zrealizować koncepcję „apteki dla aptekarza”. Od dawna, jako samorząd aptekarski wskazujemy, iż jedyną efektywną gwarancją prawidłowego funkcjonowania aptek jest zasada, że apteka może być prowadzona przez farmaceutę lub spółkę, w skład której wchodzi ponad 50% farmaceutów. Farmaceuta wykonujący zawód zaufania publicznego wypełnia swoje obowiązki zawodowe zgodnie

R a p o rt

» � S�pecjalistyczna, �� dobrze wykształcona kadra farmaceutyczna w naszym kraju nie jest w pełni wykorzystywana.« z posiadaną wiedzą i Kodeksem Etyki Aptekarza RP. Gwarantuje jakość świadczonych usług farmaceutycznych, co w konsekwencji zapewnia bezpieczeństwo pacjentowi apteki. Podnoszony od wielu lat postulat środowiska aptekarskiego znalazł uznanie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który w wyroku z dnia 19 maja 2009 r. stwierdził, że państwa członkowskie UE mogą wymagać, aby produkty lecznicze były dystrybuowane przez apteki korzystające z rzeczywistej niezależności zawodowej farmaceuty. W 2016 r. należy pilnie uchwalić ustawę o zawodzie farmaceuty. Obecny brak norm prawnych regulujących zasady wy-

Dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk Prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych

Trudny, pracowity i pełen wyzwań rok – tak w skrócie można scharakteryzować to, co działo się w opiece zdrowotnej w roku 2015. Dla środowiska zawodowego pielęgniarek i położnych jedną z najistotniejszych zmian były nowelizacje ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, związane z prawem ordynowania niektórych leków, zmianą w kształceniu podyplomowym oraz uregulowaniem kwestii wyposażenia gabinetów pielęgniarskich w placówkach oświatowych. Trudno nie wspomnieć także o podpisaniu rekomendacji, które są efektem pracy zespołu ds. zabezpieczenia społeczeństwa polskiego w świadczenia realizowane przez pielęgniarki i położne. Rekomendacje te są przejawem troski polskich pielęgniarek i położnych o los zdrowotny obywateli. Ważnym wydarzeniem były negocjacje

konywania zawodu farmaceuty powoduje, że prawa i obowiązki farmaceutów wynikają pośrednio z innych przepisów, w tym przede wszystkim z przepisów ustawy – Prawo farmaceutyczne. Odrębna ustawa, poprzez jasne zdefiniowanie treści i zakresu poszczególnych praw i obowiązków farmaceuty, zapewni mu konieczną niezależność oraz samodzielność w wykonywaniu zawodu. Tylko precyzyjnie ustalone prawa i obowiązki gwarantują pewność i bezpieczeństwo w trakcie wykonywania pracy. Świadomość swojej sytuacji prawnej i ram, w jakich może poruszać się farmaceuta, daje komfort wykonywania zawodu, a także może stanowić skuteczne narzędzie w sytuacjach konfliktu interesów. Posiadając jasno określone prawa i obowiązki farmaceuta może przeciwstawić się naciskom ze strony właściciela niebędącego farmaceutą oraz innych podmiotów zainteresowanych wpływaniem na postępowanie osób wydających leki pacjentom. Farmaceuta, który wprost z ustawy wywodzi swoje prawa, może podejmować nawet ryzykowne działania na rzecz pacjenta i stawiać jego dobro ponad inne interesy, chociażby ponad formalizm narzucany przez płatnika.

welizacji ustawy refundacyjnej. W Polsce marża w aptece ogólnodostępnej nie jest liczona od wartości zakupu przez aptekę, ale od limitu. To sytuacja kuriozalna. Bardzo drogie leki refundowane mają niską marżę, a na dodatek na zwrot kosztów apteka czeka nawet miesiąc. Skomplikowany system odpłatności za leki to kolejny problem wymagający zmiany. Przyzwyczailiśmy się do obecnie funkcjonującego, nietransparentnego i trudnego do zrozumienia przez pacjenta sytemu, który poza Polską nie jest stosowany. Uważam, że powinno się wprowadzić prosty sposób odpłatności, na przykład ryczałtowy. Nie może też być tak, że podstawą limitu jest jeden z najtańszych produktów w grupie nazwy międzynarodowej, którego najczęściej nie można dostać, a obniżanie się limitu zmniejsza marżę detaliczną, co znów obniża limit. To jest błędne koło.

Rząd PO – PSL nie podjął się przeprowadzenia obiecywanej od 2012 r. no-

Jesteśmy za systemową zmianą odpłatności za leki. W Europie są nawet takie rozwiązania, które uwzględniają zamożność pacjentów czy też stan ich zdrowia. Można naprawdę zaczerpnąć z tych systemów, które już latami funkcjonują i dostosować je do naszych warunków. Nie będzie to oczywiście łatwe, ale jest możliwe. Nikt jak dotąd nie chciał się podjąć wprowadzenia takich zmian. 

i podpisanie z Ministrem Zdrowia porozumienia dotyczącego podwyżek dla pielęgniarek i położnych. Porozumienie to wzbudziło wiele kontrowersji w środowisku medycznym. Nie satysfakcjonuje też pielęgniarek i położnych, które mają świadomość, że było aktem politycznym. Samorząd zawodowy stoi na stanowisku, że płace wszystkich pielęgniarek i położnych muszą być uregulowane ustawowo, zgodnie z kwalifikacjami i adekwatnie do wykonywanej pracy u wszystkich pracodawców. Liczymy, ze w 2016 roku będą kontynuowane prace nad warunkami płacy oraz pracy pielęgniarek i położnych, które oczekują nie tylko dobrych warunków pracy, ale i zarobków na odpowiednim poziomie, proporcjonalnie do rosnących wymagań, jakim muszą sprostać. Kolejnym wyzwaniem, jakie postawiło przed nimi MZ, jest wystawianie recept i kierowanie pacjentów na badania diagnostyczne. Dotyczy to pielęgniarek i położnych z wyższym wykształceniem

i ukończonym specjalistycznym kursem. Oczekujemy, że będzie to uprawnienie dobrowolne, a w placówkach zostaną stworzone warunki, w jakich pielęgniarki i położne będą mogły przeprowadzić badania oraz otrzymają wynagrodzenie za wykonywanie nowych zadań, do czego niezbędne jest jak najszybsze określenie zasad kontraktowania dodatkowych świadczeń z NFZ. Mamy nadzieję, że nowe kierownictwo resortu zdrowia rozpocznie z nami pracę nad strategią rozwoju pielęgniarstwa zgodnie z potrzebami społecznymi. Żyjemy coraz dłużej i mamy coraz większe problemy zdrowotne. Tymczasem pielęgniarek i położnych jest coraz mniej. Staraliśmy się w minionym roku to uświadomić nie tylko decydentom, ale przede wszystkim społeczeństwu. Służyła temu Ogólnopolska Kampania Społeczna „Ostatni dyżur”. Zależało nam na poinformowaniu Polaków o ogromnym zagrożeniu społecznym, związanym z tym, iż za niespełna 5 lat zosta-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

R a p o rt

» � O�d�� dobrych kilku lat zainteresowanie zawodem pielęgniarki spada. Trzeba zatroszczyć się o dobre warunki płacy i pracy oraz zbudować prestiż zawodu.« niemy pozbawieni profesjonalnej opieki pielęgniarskiej i położniczej. Nie tylko z powodu emigracji zarobkowej, a również w związku z przechodzeniem na-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

szych koleżanek i kolegów na emeryturę (średnia wieku pielęgniarek i położnych w Polsce wynosi 48 lat). Te dane statystyczne znajdują się w Raporcie Naczel-

nej Rady Pielęgniarek i Położnych pt. „Zabezpieczenie społeczeństwa polskiego w świadczenia pielęgniarek i położnych” (dostępnym na stronie internetowej www.nipip.pl). Obrazuje on aktualną sytuację demograficzną pielęgniarek i położnych oraz przedstawia zapotrzebowanie na świadczenia pielęgniarskie i położnicze w Polsce, a także na tle krajów Unii Europejskiej. Od dobrych kilku lat zainteresowanie zawodem pielęgniarki spada. Jedyną szansą zmian w tym zakresie jest podjęcie przez władze właściwych działań legislacyjnych, które przyczynią się do tworzenia dobrych warunków pracy i płacy, budowania, a nie obniżania prestiżu zawodu, bo to może przyciągnąć młodych ludzi. Pamiętając, że sukcesywnie rośnie liczba osób, które będą potrzebowały stałej, specjalistycznej opieki, nieustannie apelujemy także o to, by pielęgniarki i położne były zwolnione z płacenia podatku od dofinansowania kształcenia, które uzyskują ze środków Okręgowych Izb Pielęgniarek i Położnych – do wysokości składki złożonej we wcześniejszym roku (takie dofinansowanie jest udzielane ze środków pochodzących z opłacanych składek, które wcześniej są już opodatkowane). Nad czym jeszcze planujemy pracować w 2016 roku? Samorząd pielęgniarski na pewno będzie uczestniczył w pracach nad przygotowywaną przez MZ ustawą o podstawowej opiece zdrowotnej (POZ). Zależy nam na precyzyjnym określeniu w ustawie miejsca i zakresu kompetencji pielęgniarki i położnej w podstawowej opiece zdrowotnej. Naszym zdaniem zasadne jest rozdzielenie funkcji pielęgniarki pracującej w gabinecie i w środowisku domowym, bo poprawi to jakość i dostępność świadczeń. Będziemy walczyć o utworzenie rezydentur dla pielęgniarek w obszarach deficytowych opieki medycznej. Część środków przeznaczonych na wsparcie kształcenia pielęgniarek i położnych powinna być przeznaczona na finansowanie miejsc rezydenckich dla absolwentów kierunków pielęgniarskich i położniczych, co pomoże wprowadzić polskie pielęgniarstwo w XXI wiek. Ale nie tyko sprawy wykonywania zawodu absorbowały pielęgniarki i położne. Z uwagą śledziliśmy postęp prac nad ustawą o zdrowiu publicznym, mając świadomość jej znaczenia dla zdrowia Polaków i funkcjonowania opieki zdrowotnej w Polsce. 

R a p o rt

prof. nadzw. Jarosław J. Fedorowski Prezes Polskiej Federacji Szpitali Gubernator Europejskiej Federacji Szpitali

Polską ochronę zdrowia czekają liczne wyzwania w Nowym Roku. W obszarze szpitalnictwa największym będzie sprostanie rosnącym oczekiwaniom społecznym w obliczu stagnacji finansowania oraz wygórowanym wymaganiom stawianym przez różne instytucje oraz grupy zawodowe. W sytuacji aneksowania kontraktów z NFZ największe trudności czekają menedżerów tych szpitali, które zainwestowały w infrastrukturę i sprzęt celem świadczenia nowych usług medycznych oraz oczywiście przedsiębiorców, którzy zbudowali całkowicie nowe szpitale uwzględniając kontrakt z NFZ w biznesplanach. Kolejnym wyzwaniem będą konflikty różnych grup zawodowych, związane m.in. z niewłaściwie wprowadzonymi podwyżkami płac dla pielęgniarek i położnych. Wielkim problemem do pokonania jest nadal masowa informatyzacja szpitali, na którą brakuje dodatkowych środków, a na szczeblu centralnym powstały znaczne opóźnienia. Nasilać się będą także problemy kadrowe. Kadra medyczna, szczególnie pielęgniarska, starzeje się, a nie udało się do tej pory wprowadzić zawodów pomocniczych, których zadaniem miało być odciążenie lekarzy i pielęgniarek w czynnościach nie wymagających ich bezpośredniego udziału. Jednym z największych wyzwań będzie poradzenie

sobie z fragmentaryzacją opieki medycznej na jej wszystkich szczeblach. Polskie szpitale są podzielone na wąsko specjalistyczne oddziały, mamy ponad siedemdziesiąt specjalizacji lekarskich, tyleż konsultantów krajowych, setki konsultantów wojewódzkich. W jednym mieście może być nawet siedem różnych modeli właścicielskich szpitali, a sektor szpitalny i AOS słabo komunikuje się z lekarzami rodzinnymi i vice versa. Do tego dochodzą interesy niektórych grup specjalistów, które nie chcą dopuścić do wprowadzenia interdyscyplinarne-

go modelu leczenia albo problemy młodych lekarzy, którzy muszą zmagać się z nieregularnością egzaminów specjalizacyjnych oraz niedostatecznym dostępem do rezydentur. Wyzwaniem będzie oczywiście wprowadzenie map potrzeb zdrowotnych, taryfikacji oraz sieci szpitali. Osobiście, za najciekawsze wyzwanie w 2016 roku w ochronie zdrowia uważam wprowadzanie na szerszą skalę modelu koordynowanej opieki medycznej. 

» � J�ednym �� z największych wyzwań będzie poradzenie sobie z fragmentaryzacją opieki medycznej na jej wszystkich szczeblach.«

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

rozmow y

Przez technologie do zdrowia

Skąd wzięła się fascynacja e-zdrowiem? W wielu obszarach rozwiązania cyfrowe są częścią naszego codziennego życia – korzystamy z nich w bankowości, rezerwując nocleg w hotelu, kupując bilety, parkując samochód. Ułatwiają wiele czynności, e-usługi są dostępne 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, a często także tańsze. Przyzwyczailiśmy się na tyle, że nie możemy sobie wyobrazić, że mogłoby być inaczej. Jestem przekonana, że narzędzia cyfrowe mogą wnieść podobne pozytywne efekty także do ochrony zdrowia: rezerwacja wizyty do lekarza przez Internet, dostęp do konta zdrowia z danymi medycznymi w podobny sposób, jak do informacji finansowych na e-koncie bankowym, konsulta-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

Foto: Terje Peetso

Największą barierą rozwoju e-zdrowia jest brak zaufania do nowych rozwiązań i przyzwyczajenie do tradycyjnego modelu ochrony zdrowia. Dlatego dziś bardziej potrzebujemy charyzmatycznych liderów niż nowych technologii. Terje Peetso, odpowiedzialna w Komisji Europejskiej za implementację Planu Działania dla e-Zdrowia na lata 2012–2020, zalicza się do grona ambasadorów technologii informacyjno-komunikacyjnych. Swoim entuzjazmem i energią potrafi przekonać największych sceptyków. cje z lekarzami bez względu na miejsce i czas. Można wymienić całą listę możliwości „zdrowia cyfrowego”, zupełnie nowych i niedostępnych dotychczas. Gromadzenie danych medycznych zawsze było i będzie fundamentalną częścią każdego elementu ochrony zdrowia – profilaktyki, diagnozy, leczenia, monitoringu zdrowia i rehabilitacji. Lekarze i pielęgniarki nieustannie zbierają informacje podczas rozmów z pacjentem, opisując subiektywnie stan chorego na podstawie wywiadu. Nie ma więc nic nowego w kolekcjonowaniu informacji, z jedną różnicą – zamiast papieru używamy teraz komputerów. Z pozoru mała techniczna zmiana w samej procedurze zapisu danych czyni ogromną różnicę w usługach zdrowotnych. Nie chodzi tylko o to, że

zapisywanie danych na elektronicznym koncie pacjenta pozwoli uniknąć wielokrotnej rejestracji tych samych informacji przez różnych lekarzy. Tutaj warto odpowiedzieć sobie na pytanie, czy pacjenci rzeczywiście pamiętają wszystkie fakty i są w stanie je powtórzyć nawet po pewnym czasie, przy kolejnej wizycie u specjalisty? Gra toczy się o bezpieczeństwo leczenia. Przy wyborze metody terapii system może wychwycić reakcje alergiczne na wybrany lek, których pacjent doświadczył w przeszłości lub inne przeciwwskazania. Jeżeli zapisy na elektronicznym koncie pacjenta staną się częścią większej bazy danych, pozwoli to lekarzowi dobrać najlepszą metodę leczenia, która okazała się najskuteczniejsza w przypadku osób o podobnym profilu choroby. Skumulowane zbiory danych

rozmow y

i odpowiednie procedury ich przetwarzania stworzą nową jakość leczenia i zdecydowanie poprawią wyniki zdrowotne. W ten sposób medycyna personalizowana stanie się rzeczywistością. To mnie fascynuje. Tam, gdzie poruszany jest temat cyfrowych danych medycznych, pojawia się automatycznie sprawa bezpieczeństwa i prywatności. Dane zdrowotne są wysoce wrażliwymi danymi, z którymi trzeba się obchodzić z najwyższą ostrożnością, stosując się do rygorystycznych zasad. Dlatego tak ważne w medycznych rozwiązaniach informacyjnych są systemy identyfikacji i autoryzacji, odpowiednie reguły dostępu do informacji, anonimowość danych wykorzystywanych w analizach i badaniach naukowych. Niełatwo znaleźć równowagę pomiędzy dwoma celami – zagwarantowaniem poufności prywatnych danych oraz ich wykorzystaniem do celów badawczych i realizacji polityki zdrowia publicznego. Myślę jednak, że jeżeli będziemy te kwestie przejrzyście tłumaczyć, ludzie zrozumieją, że użyte w ten sposób informacje przyczynią się do osiągania lepszych wyników medycznych, zarówno na poziomie konkretnej osoby i społeczeństwa. Byłoby mniej sprzeciwu i obaw, gdyby pacjenci uświadomili sobie, że bezpiecznie przetwarzane e-dane mogą pomóc im osobiście oraz ich rodzinom w szybszej i lepszej diagnozie, skuteczniejszym leczeniu. Cyfryzacja zmienia sposób funkcjonowania kolejnych dziedzin przemysłu. A jak przeobrazi ochronę zdrowia? Nie sądzę, że dzięki cyfryzacji, choroby i ludzkie cierpienie pewnego dnia znikną, nie będziemy już chorowali na grypę, nie będą nam dokuczały bóle głowy, złamania, depresja, jak to się dzieje obecnie. Niezmiennie będziemy potrzebowali lekarzy i pielęgniarek. Jako pacjenci oczekujemy personalnego kontaktu i fizycznego wsparcia. Ale to dzięki cyfryzacji, łatwiejszemu dostępowi do danych i rosnącej roli każdego z nas w zarządzaniu własnym zdrowiem, centrum ochrony zdrowia zbliży się jeszcze bardziej do pacjenta, a świadczeniodawcy będą mogli lepiej wykorzystać potencjał profilaktyki. Jak już podkreśliłam w odpowiedzi na poprzednie pytanie, dostęp do potężnych zbiorów informacji – czę-

sto nazywanymi Big Data – otworzy drzwi to szybszej i precyzyjnej diagnozy oraz bardziej skutecznych metod leczenia. Częściej będziemy monitorować stan zdrowia na odległość, szczególnie w przypadku pacjentów chorych przewlekle. Stały nadzór oznacza wychwytywanie niepokojących zmian w parametrach medycznych godziny albo dni wcześniej, zanim pacjent poczuje się gorzej i zauważy, że jego stan ulega pogorszeniu. Dodając do tego, że dzielenie się informacją pozwoli uniknąć duplikowania analiz medycznych, a telemonitoring zredukuje liczbę zbędnych hospitalizacji, zyskamy efektywniejszą i skuteczniejszą ochronę zdrowia. Kto może najbardziej zyskać na technologiach m-zdrowia? Każdy. Dzieci – ucząc się zagadnień zdrowotnych poprzez gry, zdrowi ludzie – dzięki wsparciu w prowadzeniu zdrowego stylu życia, osoby chore przewlekle – za sprawą specjalnych aplikacji przypominających o zażyciu leku lub wykonaniu ważnego badania, przykładowo poziomu cukru we krwi albo ciśnienia. Dzięki rozwiązaniom m-zdrowia zyskamy lepszy kontakt z osobami, którymi chcemy się zaopiekować, bez względu na odległość. Nie mniejsze znaczenie ma dostęp z poziomu e-konta zdrowia do danych rejestrowanych przez aplikacje m-zdrowia. Mogłabym wymieniać wiele innych możliwości wsparcia tkwiących w m-zdrowiu, które są odpowiedzią na współczesne problemy systemu. To dlatego tak ważny jest udział użytkowników końcowych – pacjentów, pracowników ochrony zdrowia, nieformalnych opiekunów – w rozwoju aplikacji m-zdrowia. Z ich potrzeb rodzą się przyjazne i praktyczne rozwiązania. Gdyby przyjrzeć się z bliska rynkom technologii informacyjno-komunikacyjnych w Europie, który kraj zajmuje pozycję lidera? Co decyduje o lepszej adaptacji technologii? Nowatorskie projekty realizowane są we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej. W niektórych z nich szybszy rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych obserwujemy na poziomie krajowym, w innych – na poziomie regionalnym i lokalnym. Dobre praktyki można znaleźć w każdym kraju. Powstają na bazie błędów popełnianych

» � K�luczową �� rolę w profilaktyce odegrają w przyszłości narzędzia zdalnego monitoringu zdrowia, dostępne w naszych telefonach.« przez innych, dlatego tak ważne w procesie rozwoju technologii jest dzielenie się doświadczeniem. Kolejnym czynnikiem sukcesu jest na pewno koordynacja działań. W sektorze ochrony zdrowia nie możemy tracić z oczu głównego celu wszystkich zmian – lepszego zdrowia całego społeczeństwa. Niezależnie od tego, czy rozwijamy e-konta zdrowia, telekonsultacje dla osób z dolegliwościami psychicznymi, e-recepty, aplikacje m-zdrowia dedykowane osobom starszym i przypominające im o konieczności wykonania pomiaru ciśnienia krwi czy zażycia leku – wszystkie te elementy są częścią jednego systemu i efekty końcowe będę tym lepsze, im większa interoperacyjność, koordynacja poszczególnych narzędzi. Które z nowych rozwiązań m-zdrowia szczególnie przykuły Pani uwagę w ostatnich miesiącach? Podążanie za nowinkami technologicznymi to część mojej codziennej pracy, ale nie jestem w stanie nadążyć za wszystkimi innowacjami m-zdrowia i e-zdrowia. Większość z nich nie wprowadza zupełnie nowych, rewolucyjnych rozwiązań, ale zastępuje stare procedury nowymi – szybszymi, bardziej efektywnymi. Dla przykładu, mając na uwadze wzrost zachorowań na cukrzycę typu 2, aplikacje monitorujące poziom cukru we krwi, aktywność fizyczną i codzienną dietę mogą okazać się bardzo cenne w zarządzaniu chorobą. Albo narzędzia analizujące elektrokardiogram, pomagające zdiagnozować wiele dolegliwości, tym bardziej w sytuacji, gdy EKG nadal pozostaje niedocenionym źródłem informacji. Znaleźć też można gamę narzędzi dla pracowników ochrony zdrowia, osób zdrowych, pacjentów w różnych grupach,

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

Foto: designed by freepik.com

rozmow y

» � A�plikacja �� mierząca liczbę kroków zmieniła moje zachowanie. Dziś wysiadam o trzy stacje metra wcześniej.«

opiekunów. Wszystkie one wnoszą wartość dodaną do ochrony zdrowia. Czy korzysta Pani z aplikacji zdrowotnych? W moim telefonie posiadam jedną aplikację mierzącą liczbę kroków. Chciałam wiedzieć, ile kroków wykonuję każdego dnia i byłam zaskoczona, że nigdy nie przekraczam liczby 8000! Żeby osiągnąć zalecane przez specjalistów 10 000 kroków, muszę teraz wysiadać trzy stacje metra wcześniej. To dobra lekcja dla mnie samej! W jaki sposób Komisja Europejska wspiera rozwój m-zdrowia na kontynencie dziś i planuje wspierać w przyszłości? Konsultacje publiczne w sprawie dokumentu regulującego kwestie aplikacji zdrowotnych (red.: �� Green Paper on mo-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

bile health�� ), które przeprowadziła Komisja Europejska, pozwoliły zebrać opinię różnych uczestników rynku i skonfrontować oczekiwania poszczególnych beneficjentów. Wyniki zostały opublikowane w styczniu 2015 roku. Kolejnym krokiem było zorganizowanie dwóch spotkań na temat niezbędnych rozwiązań regulacyjnych dla ochrony danych medycznych, jakości i niezawodności aplikacji m-zdrowia. Komisja Europejska wspiera rozwój zainicjowanego przez producentów kodeksu postępowania w przypadku aplikacji medycznych, oferując rozwiązania w kwestiach prywatności i bezpieczeństwa. Specjalny zespół złożony z przedstawicieli przemysłu został sformułowany w marcu 2015 roku. Kodeks Postępowania kierowany jest do autorów narzędzi m-zdrowia i ma być przewodnikiem po zagadnieniach ochrony danych w aplikacjach m-zdrowia. Pierwszy projekt Kodu Postępowania został zaprezen-

towany 7 grudnia 2015 roku. Po jego akceptacji, zostanie przedłożony do dalszej procedury prawnej. Po drugie, chcemy pracować nad tematem niezawodności aplikacji w obszarze wellness. W tym celu obecnie formułujemy grupę roboczą złożoną z przedstawicieli rynku, która zajmie się kwestiami walidacji dostępu do informacji i jakości narzędzi m-zdrowia, szczególnie w kontekście włączania danych z aplikacji medycznych do elektronicznych karotek. Kolejnym elementem są inwestycje wynikające z programu ramowego Horyzont 2020, bezpośrednio powiązane z zagadnieniami m-zdrowia, łącznie z finansowaniem badań i innowacji w obszarze big data, cyber-bezpieczeństwem, wzmacnianiem roli pacjentów, polepszaniem edukacji zdrowotnej. Zaplanowany został specjalny grant dla Światowej Organizacji Zdrowia i Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego w celu stworzenia europejskiego centrum m-zdrowia. Ma się on stać kluczowym źródłem ekspertyz w tematach m-zdrowia, platformą komunikacji ekspertów i innowatorów. Liczymy na to, że w ten sposób najlepsze praktyki będą przekuwane w coraz doskonalsze rozwiązania, a zamiast tworzenia silosów informacyjnych i defragmentacji informacji, członkowie UE będą mogli wymieniać się wzajemnie wiedzą. Centrum będzie też wspierać rozwój i implementację rozwiązań m-zdrowia poprzez programy pilotażowe realizowane w wybranych państwach i regionach. Czy wierzy Pani, że w przyszłości aplikacje zdrowotne, technologie ubieralne i telemedycyna staną się nierozerwalną częścią medycyny, będę przepisywane przez lekarzy na receptę, z kolei ubezpieczyciele zaczną refundować ich stosowanie? Jak najbardziej tak. Dzisiaj większość aplikacji m-zdrowia powstaje w obszarze tzw. wellbeing (red.: dobre samopoczucie). Jednak analizy ekspertów sugerują, że w niedalekiej przyszłości to narzędzia zdalnego monitoringu zdrowia staną się dominującą gałęzią, osiągając udział w rynku na poziomie 53%. Równie ważne będą aplikacje do konsultacji medycznych, z 38% udziałem rynkowym. Nie ulega wątpliwości, że tego typu narzędzia muszą spełniać wymagania stawianie przed urządzeniami medycznymi, przejść testy bezpieczeństwa użytkowania i ochrony danych. 

rozmow y

FORUM OCHRONA ZDROWIA INNOWACYJNA ZARZĄDZANIE SZPITALEM

INNOWACYJNE ZAMÓWIENIA PUBLICZNE

CYFROWY SZPITAL

FUTURE HEALTHCARE TECHNOLOGIE INFORMACYJNE

FARMACJA 2016 MEDYCYNA JUTRA

21–22 kwietnia 2016 ORGANIZATOR

WARSZAWA | HOTEL MARRIOTT

WWW.OSOZ.PL/FORUM2016

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

165 000

45 000

Liczba dostępnych aplikacji zdrowotnych na telefon komórkowy.

Liczba podmiotów rozwijających aplikacje m-zdrowia.

Prognozowana liczba pobrań aplikacji zdrowotnych w 2015 r.

3 mld

3,0

48%

liczba aplikacji 10 20 30 40 50 60 70 (tys.)

aplikacji kierowanych jest do osób chorych przewlekle.

Największa liczba aplikacji dostępna jest w Google Play albo Apple App Store. Obydwa sklepy oferują prawie 70 000 aplikacji.

60%

To odsetek podmiotów, które nie są zadowolone z efektów wypuszczenia na rynek aplikacji zdrowotnej (nie osiągnęły założonych celów).

62% Tylko 11% firm udało się przekroczyć liczbę 100 000 pobrań stworzonych aplikacji. Dla 62% producentów liczba ta nie przekroczyła 5000 pobrań. Magiczną liczbę 1 mln pobrań przekroczyło 2% firm.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

51 % 51% firm – producentów aplikacji zatrudnia pracowników ochrony zdrowia, 45% blisko z nimi współpracuje.

1,7 2013

2,3 2014

2015

Jedną z największych obietnic aplikacji m-zdrowia jest zmiana niekorzystnych zachowań zdrowotnych.

ZDROWIE

praktyk a

54%

KTO OPRACOWUJE APLIKACJE ZDROWOTNE? 25% FIRMA IT

INNY 22%

ORGANIZACJA NON-PROFIT 2%

dostawców posiada w swoim portfolio 2-10 aplikacji. 30% stworzyło tylko jedną aplikację, 16% - więcej niż 11.

2015

SZPITAL 3% UNIWERSYTET 3% SPRZEDAWCA USŁUG 5% TELEMEDYCZNYCH

23% DOSTAWCA APLIKACJI

FIRMA 5% FARMACEUTYCZNA PRODUCENT 6% URZĄDZEŃ MEDYCZNYCH

6% FIRMA KONSULTINGOWA

29%

Monitorowanie stanu zdrowia przez urządzenia mobilne będzie najszybciej rozwijającą się gałęzią m-zdrowia. Podobny wzrost popularności czeka narzędzia konsultacji on-line z lekarzem.

aplikacji to aplikacje typu fitness.

MOBILNE TREND W LICZBACH

53% PACJENCI

Tyle firm deklaruje, że głównym motywem rozwijania aplikacji zdrowotnych jest polepszanie zdrowia społeczeństwa.

ŚWIADCZENIODAWCY

PŁATNICY

FARMACJA

NAJWIĘKSI BENEFICJENCI APLIKACJI M-ZDROWIA „Aby aplikacje zdrowotne rozwijały się dynamiczne, muszą być refundowane przez płatników, a gromadzone dane – włączane do elektronicznego konta pacjenta.” Źródło: Research2Guidance - mHealth App Developer Economics study 2015, n=5,009

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

Foto: www.freeimages.com

praktyk a

Noworoczne zmiany w prawie Pod koniec 2015 roku pojawiło się wiele aktów prawnych dotyczących działalności leczniczej. Część przepisów reguluje zupełnie nowe kwestie, inne natomiast zmieniają już funkcjonujące rozwiązania. Na jakie aspekty formalne trzeba zwrócić uwagę w 2016 roku? Iwona Magdalena Aleksandrowicz Prawnik w NZOZ „Przychodnia” Sp. z o.o.

Wśród powyborczych zapowiedzi pojawia się wiele propozycji zmian w ochronie zdrowia. Niezależnie jednak od tego, czy przygotowana zostanie gruntowna

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

reforma, już teraz można stwierdzić, że podmioty lecznicze muszą nastawić się na wiele nowości w codziennym funkcjonowaniu.

Przejściowe trudności Początek 2016 roku miał oznaczać dla

pielęgniarek i położnych zmiany w zakresie kompetencji oraz warunków płacowych. Przyznanie osobom o najwyższych kwalifikacjach możliwości wystawiania recept, zleceń i skierowań miało poprawić efektywność pracy, a także podnieść prestiż zawodu. Zaplanowano

praktyk a

również, że od stycznia 2016 roku wzrost wynagrodzeń obejmie pielęgniarki i położne udzielające świadczeń w podstawowej opiece zdrowotnej. Okazało się jednak, że data 1 stycznia 2016 roku ma wyłącznie symboliczny charakter zarówno w zakresie ordynacji, jak i w przypadku podwyżek. Kursy specjalistyczne rozpoczęły się zbyt późno, by pielęgniarki mogły od nowego roku wypisywać recepty. Natomiast wypłata dodatkowych środków wymaga spełnienia wielu warunków formalnych, co opóźnia przekazanie pieniędzy podmiotowi leczniczemu i jego personelowi.

» �� Nowelizacja ustawy o systemie informacji wprowadza zmiany w kluczowych sprawach z zakresu prawa ochrony zdrowia.«

Personel medyczny Zmiany w prawie nie ominą również pozostałych zawodów medycznych. Rewolucja czeka fizjoterapeutów, którzy zyskali dedykowaną ustawę określającą zasady uzyskiwania kwalifikacji, wykonywania zawodu i odpowiedzialności zawodowej oraz organizacji samorządu zawodowego. Ratownicy medyczni nie doczekali się co prawda odrębnej ustawy dotyczącej ich zawodu, ale wprowadzone zostaną obszerne nowelizacje ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym, między innymi te dotyczące ich kwalifikacji i zasad wykonywania zawodu. Lekarze z kolei będą mogli korzystać z rozwiązania usprawniającego przekazywanie danych o niezdolności do pracy. Elektroniczne zwolnienia lekarskie, określane jako e-ZLA, staną się alternatywą dla zwolnień w tradycyjnej formie. Zastąpią one dotychczasowe dokumenty stopniowo – założono, że lekarze będą mieli możliwość wypisywania zwolnień na dotychczasowych zasadach do końca 2017 roku. Wszystkie grupy zawodowe będą natomiast musiały dostosować się do nowych przepisów w zakresie prowadzenia dokumentacji medycznej.

informatyzację systemu, takich jak ostatnia korekta ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia. Nowelizacja ustawy o systemie informacji jest niezwykle obszernym aktem prawnym, który wprowadza zmiany w kluczowych sprawach z zakresu prawa ochrony zdrowia. Znowelizowano m.in. zapisy ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z 2008 roku, która powstawała w czasach, gdy powszechne było jeszcze stosowanie dokumentacji w wersji papierowej. Obecnie podmioty lecznicze wytwarzają zarówno dokumentację w wersji elektronicznej, jak i papierowej. Wobec tego niezbędne okazały się zmiany uwzględniające wykorzystanie nowych technologii przy prowadzeniu dokumentacji medycznej. Na gruncie nowych przepisów wprowadzono możliwość udostępniania dokumentacji medycznej w formie wydruku, za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznym nośniku danych. Zmienią się także zasady odpłatności. Dotąd podmiot leczniczy, jeżeli prowadził dokumentację medyczną w postaci elektronicznej, mógł ustalić opłatę za sporządzenie wyciągu, odpisu lub kopii dokumentacji medycznej na elektronicznym nośniku danych, w wysokości do 0,002 przeciętnego wynagrodzenia. Obecnie ustalono, że za udostępnienie dokumentacji medycznej na elektronicznym nośniku danych, nie można pobierać więcej niż 0,0004 przeciętnego wynagrodzenia. Dane dotyczące nowej wysokości opłat muszą zostać uwzględnione w regulaminie organizacyjnym oraz poprzez umieszczenie w miejscu udzielania świadczeń.

Nowości w dokumentacji Do końca grudnia obowiązywało rozporządzenie dotyczące dokumentacji medycznej z 2010 roku. Zapisy nowego rozporządzenia nie odbiegają od dotychczas obowiązujących zasad prowadzenia dokumentacji medycznej. Największą zmianą jest ustanowienie ujednoliconego wzoru książeczki zdrowia dziecka, która ma być obligatoryjnie uzupełniana przy udzielaniu świadczeń dziecku. Wprowadzenie tego dokumentu budzi wiele wątpliwości wobec planów całkowitej rezygnacji z papierowej dokumentacji i zmian nastawionych na stopniową

Kolejne odroczenia Nikogo nie może już dziwić kolejne odsunięcie w czasie przepisów dotyczących

wymagań dla pomieszczeń, w których udzielane są świadczenia. Od początku podnoszono, że wiele podmiotów leczniczych będzie miało trudność z terminowym spełnieniem warunków. Ostatecznie odsunięto w czasie obowiązywanie przepisów, a w uzasadnieniu wskazano, że „zmiana ta umożliwi wszystkim podmiotom wykonującym działalność leczniczą dostosowanie pomieszczeń i urządzeń do wymagań. Postępujące uelastycznienie przepisów w tym zakresie oraz kilkakrotne wydłużanie okresów dostosowawczych (od 1992 r. do 2016 r.) okazały się niewystarczające i nadal część podmiotów nie spełnia wszystkich wymagań określonych w przepisach rozporządzenia”. Ustawodawca zdecydował się zatem na zastosowanie narzędzia prawnego, którego nieskuteczność została udowodniona w praktyce. Kolejny termin na dostosowanie do wymagań wyznaczono na 31 grudnia 2017 roku. Biorąc pod uwagę przebieg procesu inwestycyjnego, zwłaszcza, jeżeli ma on być współfinansowany ze środków unijnych, można być niemal pewnym kolejnego odroczenia. W toku konsultacji pojawiły się sugestie, by uwzględnić zakres czasowy programów finansowanych ze środków unijnych i umożliwić zrealizowanie inwestycji do końca 2020 lub 2022 roku. Co istotne, w omawianym akcie prawnym mowa jest także o centrach urazowych dla dzieci, które do 1 stycznia 2021 roku mają zostać wyposażone w lotniska lub lądowiska dla śmigłowca ratunkowego. Jak wskazano w uzasadnieniu, ma to być możliwe m.in. dzięki środkom unijnym na lata 2014–2020.

Niepewna przyszłość Analiza nowych aktów prawnych skłania ku twierdzeniu, że przed podmiotami leczniczymi bardzo wiele pracy. Nie inaczej jest jednak także w zakresie stanowienia prawa. Ustawodawca powinien reagować na efekty wprowadzanych nowelizacji i w razie potrzeby inicjować dalsze zmiany. Dla oceny ostatecznego kształtu wielu rozwiązań niezbędne jest natomiast określenie szczegółowych zasad na poziomie rozporządzeń. Ochrona zdrowia wymaga zatem nie tylko wypracowania nowej koncepcji funkcjonowania, ale przede wszystkim profilaktyki i leczenia bieżących problemów systemu. 

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

praktyk a

Foto: designed by freepik.com

Miliardy z funduszy UE na zdrowie

Według ostatniego raportu Komisji Europejskiej, kraje Unii Europejskiej planują wydać w latach 2014–2020 prawie miliard euro na e-zdrowie. Zgodnie z raportem prezentującym wykorzystanie środków z Europejskiego Funduszu Strukturalnego i Inwestycyjnego, 28 krajów Unii Europejskiej zainwestuje w infrastrukturę ochrony zdrowia w latach 2014–2020 łącznie 3,8 mld euro. Jedna czwarta tych środków, a dokładnie 954 mln euro, zostanie przeznaczona na projekty związane z e-zdrowiem. Dalsze 4 miliardy euro mają pomóc w zwiększeniu dostępności do usług zdrowotnych oraz trafią na działania

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

z dziedziny zdrowego i aktywnego starzenia się. Jak podkreślają autorzy projektu, finansowe przez UE projekty mają na celu przede wszystkim podnosić jakość opieki medycznej, jej dostępność oraz innowacyjność, wzmacniać transformację ochrony zdrowia z modelu skoncentrowanego na szpitalnictwie na model zintegrowanych usług, niwelować nierówności w zdrowiu, wspierać aktywne i zdrowe starzenie.

Największym beneficjentem środków z Europejskiego Funduszu Strukturalnego i Inwestycyjnego (European Structural & Investment Funds) jest Polska. Z najnowszych danych budżetowych wynika, że trafią do nas środki w łącznej wysokości 2,95 mld euro. Jest to kwota trzykrotnie wyższa od tej, którą Polska wykorzystała w latach 2007–2013 (948 mln euro). Według kryterium terytorialnego, w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych najwięcej zainwestują województwa małopolskie, śląskie, wielkopolskie oraz kujawsko-pomorskie. Sporo pieniędzy trafi także do Rumunii, Portugalii, Czech, na Słowację oraz Węgry. 

praktyk a

EUROPEJSKI FUNDUSZ STRUKTURALNY I INWESTYCYJNY INWESTYCJE W OCHRONĘ ZDROWIA Wydatki na infrastrukturę ochrony zdrowia 1 366 Polska Rumunia Polska Czechy Rumunia Słowacja Czechy Węgry Słowacja Włochy Węgry Portugalia Włochy Litwa Portugalia Łotwa Litwa Chorwacja Łotwa Estonia Chorwacja Grecja Estonia Hiszpania Grecja Bułgaria Hiszpania Francja Bułgaria Malta Francja Niemcy Malta Holandia Niemcy Słowenia Holandia Austria Słowenia Szwecja Austria Wielka Brytania Szwecja Luksemburg Wielka Brytania Irlandia Luksemburg Finlandia Irlandia Dania Finlandia Cypr Dania Belgia Cypr Belgia€ 0

319 284 319 278 284 253 278 209 253 178 209 168 178 152 168 150 152 141 150 129 141 105 129 71 105 55 71 19 55 14 19 0 14 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 € 500

1 366

€ 1 000

€ 1 500

€ 500 mln EUR € 1 000

€0

€ 1 500

Polska Hiszpania Polska Słowacja Hiszpania Francja Słowacja Włochy Francja Chorwacja Włochy Portugalia Chorwacja Rumunia Portugalia Litwa Rumunia Węgry Litwa Niemcy Węgry Czechy Niemcy Łotwa Czechy Szwecja Łotwa Malta Szwecja Grecja Malta Estonia Grecja Bułgaria Estonia Holandia Bułgaria Słowenia Holandia Austria Słowenia Wielka Brytania Austria Luksemburg Wielka Brytania Irlandia Luksemburg Finlandia Irlandia Dania Finlandia Cypr Dania Belgia Cypr Belgia€ 0

Wydatki na e-zdrowie 240 70 61 70 42 61 38 42 38 38 30 38 24 30 15 24 14 15 13 14 7 13 7 7 4 7 3 4 0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 € 100

€0

€ 100

mln EUR

€0

€ 100

329

€ 300

mln EUR

€ 200

€ 300

mln EUR€ 300 € 200

€ 400 € 400

€ 500 € 500

Wydatki na zwiększenie dostępności do usług i usługi socjalne

329

mln EUR€ 300 € 200

349

240

mln EUR

Wydatki na aktywne i zdrowe starzenie się Polska Holandia 101 Polska Francja 38 Holandia 101 Słowenia 34 Francja 38 Austria 24 Słowenia 34 Włochy 7 Austria 24 Słowacja 0 Włochy 7 Węgry 0 Słowacja 0 Portugalia 0 Węgry 0 Litwa 0 Portugalia 0 Łotwa 0 Litwa 0 Chorwacja 0 Łotwa 0 Estonia 0 Chorwacja 0 Grecja 0 Estonia 0 Hiszpania 0 Grecja 0 Malta 0 Hiszpania 0 Niemcy 0 Malta 0 Rumunia 0 Niemcy 0 Bułgaria 0 Rumunia 0 Szwecja 0 Bułgaria 0 Wielka Brytania 0 Szwecja 0 Luksemburg 0 Wielka Brytania 0 Irlandia 0 Luksemburg 0 Finlandia 0 Irlandia 0 Dania 0 Finlandia 0 Czechy 0 Dania 0 Cypr 0 Czechy 0 Belgia 0 Cypr 0 Belgia€ 0 0 € 100 € 200

349

€ 400 € 400

€ 500 € 500

Polska Rumunia 457 Polska Portugalia 455 Rumunia 457 Włochy 385 Portugalia 455 Grecja 236 Włochy 385 Węgry 215 Grecja 236 Czechy 214 Węgry 215 Chorwacja 180 Czechy 214 Bułgaria 145 Chorwacja 180 Słowacja 142 Bułgaria 145 Łotwa 133 Słowacja 142 Litwa 107 Łotwa 133 Słowenia 25 Litwa 107 Francja 14 Słowenia 25 Niemcy 6 Francja 14 Malta 4 Niemcy 6 Hiszpania 1 Malta 4 Estonia 0 Hiszpania 1 Holandia 0 Estonia 0 Austria 0 Holandia 0 Szwecja 0 Austria 0 Wielka Brytania 0 Szwecja 0 Luksemburg 0 Wielka Brytania 0 Irlandia 0 Luksemburg 0 Finlandia 0 Irlandia 0 Dania 0 Finlandia 0 Cypr 0 Dania 0 Belgia 0 Cypr 0 Belgia€ 0 0 € 200 € 400 € 600 €0

€ 200

mln EUR€ 600 € 400

910 910

€ 800 € 800

€ 1 000 € 1 000

mln EUR Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

praktyk a

Porównanie wydatków w latach 2007-2013 i 2014-2020 lata 2007–2013

Polska Rumunia Czechy Słowacja Węgry Włochy Portugalia Litwa Łotwa Chorwacja Estonia Grecja Hiszpania Bułgaria Francja Malta Niemcy Słowenia Cypr Wielka Brytania Szwecja Holandia Luksemburg Irlandia Finlandia Dania Belgia Austria

lata 2014–2020

» Aż 35% wszystkich �� środków UE przeznaczonych na inwestycje zdrowotne w latach 2014-2020 trafi do Polski.«

€0

€ 500

€ 1 000

€ 1 500

Źródło: Raport „Mapping of the use of European Structural and Investment Funds in health in the 2007–2013 and 2014–2020 programming periods”.

mln EUR

reklama

DLA PACJENTÓW ORAZ LEKARZY. PRAKTYCZNE I SPRAWDZONE

APLIKACJE ZDROWOTNE BEZPŁATNY RAPORT DO POBRANIA NA STRONIE

WWW.OSOZ.PL/APLIKACJE

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

praktyk a

Far-reaching changes to the structure and function of the Earth’s natural systems represent a growing threat to human health.

And yet, global health has mainly improved as these changes have gathered pace. What is the explanation? As a Commission, we are deeply concerned that the explanation is straightforward and sobering: we have been mortgaging the health of future generations to realise economic and development gains in the present. By unsustainably exploiting nature’s resources, human civilisation has flourished but now risks substantial health effects from the degradation of nature’s life

support systems in the future. Health effects from changes to the environment including climatic change, ocean acidification, land degradation, water scarcity, overexploitation of fisheries, and biodiversity loss pose serious challenges to the global health gains of the past several decades and are likely to become increasingly dominant during the second half of this century and beyond. These striking trends are driven by highly inequitable, inefficient, and unsustainable patterns of resource consumption and technological development, together with population growth. We identify three categories of challenges that have to be addressed to maintain and enhance human health in the face of increasingly harmful environmental trends. Firstly, conceptual and empathy

Foto: designed by freepik.com

Planetary health

failures (imagination challenges), such as an over-reliance on gross domestic product as a measure of human progress, the failure to account for future health and environmental harms over present day gains, and the disproportionate effect of those harms on the poor and those in developing nations. Secondly, knowledge failures (research and information challenges), such as failure to address social and environmental drivers of ill health, a historical scarcity of transdisciplinary research and funding, together with an unwillingness or inability to deal with uncertainty within decision making frameworks. Thirdly, implementation failures (governance challenges), such as how governments and institutions delay recognition and responses to threats, especially when faced with uncertainties,

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

praktyk a

pooled common resources, and time lags between action and effect. Although better evidence is needed to underpin appropriate policies than is available at present, this should not be used as an excuse for inaction. Substantial potential exists to link action to reduce environmental damage with improved health outcomes for nations at all levels of economic development. This Commission identifies opportunities for action by six key constituencies: health professionals, research funders and the academic community, the UN and Bretton Woods bodies, governments, investors and corporate reporting bodies, and civil society organisations. Depreciation of natural capital and nature’s subsidy should be accounted for so that economy and nature are not falsely separated. Policies should balance social progress, environmental sustainability, and the economy. To support a world population of 9–10 billion people or more, resilient food and agricultural systems are needed to address both undernutrition and overnutrition, reduce waste, diversify diets, and minimise environmental damage. Meeting the need for modern family planning can improve health in the short term—eg, from reduced maternal mortality and reduced

pressures on the environment and on infrastructure. Planetary health offers an unprecedented opportunity for advocacy of global and national reforms of taxes and subsidies for many sectors of the economy, including energy, agriculture, water, fisheries, and health. Regional trade treaties should act to further incorporate the protection of health in the near and long term. Several essential steps need to be taken to transform the economy to support planetary health. These steps include a reduction of waste through the creation of products that are more durable and require less energy and materials to manufacture than those often produced at present; the incentivisation of recycling, reuse, and repair; and the substitution of hazardous materials with safer alternatives. The landscape, ecosystems, and the biodiversity they contain can be managed to protect natural systems, and indirectly, reduce human disease risk. Intact and restored ecosystems can contribute to resilience, for example, through improved coastal protection (eg, through wave attenuation) and the ability of floodplains and greening of river catchments to protect from river flooding events by diverting and holding excess water.

Key messages • The concept of planetary health is based on the understanding that human health and human civilisation depend on flourishing natural systems and the wise stewardship of those natural systems. However, natural systems are being degraded to an extent unprecedented in human history. • Environmental threats to human health and human civilisation will be characterised by surprise and uncertainty. Our societies face clear and potent dangers that require urgent and transformative actions to protect present and future generations. • The present systems of governance and organisation of human knowledge are inadequate to address the threats to planetary health. We call for improved governance to aid the integration of social, economic, and environmental policies and for the creation, synthesis, and application of interdisciplinary knowledge to strengthen planetary health. • Solutions lie within reach and should be based on the redefinition of prosperity to focus on the enhancement of quality of life and delivery of improved health for all, together with respect for the integrity of natural systems. This endeavour will necessitate that societies address the drivers of environmental change by promoting sustainable and equitable patterns of consumption, reducing population growth, and harnessing the power of technology for change.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

The growth in urban populations emphasises the importance of policies to improve health and the urban environment, such as through reduced air pollution, increased physical activity, provision of green space, and urban planning to prevent sprawl and decrease the magnitude of urban heat islands. Transdisciplinary research activities and capacity need substantial and urgent expansion. Present research limitations should not delay action. In situations where technology and knowledge can deliver win–win solutions and cobenefits, rapid scale-up can be achieved if researchers move ahead and assess the implementation of potential solutions. Recent scientific investments towards understanding non-linear state shifts in ecosystems are very important, but in the absence of improved understanding and predictability of such changes, efforts to improve resilience for human health and adaptation strategies remain a priority. The creation of integrated surveillance systems that collect rigorous health, socioeconomic, and environmental data for defined populations over long time periods can provide early detection of emerging disease outbreaks or changes in nutrition and non-communicable disease burden. The improvement of risk communication to policy makers and the public and the support of policy makers to make evidence-informed decisions can be helped by an increased capacity to do systematic reviews and the provision of rigorous policy briefs. Health professionals have an essential role in the achievement of planetary health: working across sectors to integrate policies that advance health and environmental sustainability, tackling health inequities, reducing the environmental impacts of health systems, and increasing the resilience of health systems and populations to environmental change. Humanity can be stewarded successfully through the 21st century by addressing the unacceptable inequities in health and wealth within the environmental limits of the Earth, but this will require the generation of new knowledge, implementation of wise policies, decisive action, and inspirational leadership.  Source: Report of The Rockefeller Foundation–Lancet Commission on planetary health.

1800

1 billion 5,500 km3

2014

The period of environmental changes induced by human exploitation RI WKH SODQHW GHILQHV D QHZ JHRORJLFDO HUD WKH $QWKURSRFHQH HSRFK

3,500 km3

1 bn

7 billion

praktyk a

2050

9.6 billion

1960

2014

2050

ON OUR CURRENT TRAJECTORY WE WILL PUT EVEN MORE PRESSURE ON THE PLANET

DAMAGING THE PLANET DAMAGES HUMAN HEALTH

POPULATION

GRAIN PRODUCTION REQUIREMENTS

World population (billions)

Total global cereal production (billions of tonnes)

WATER DEMAND2 2050

2000

c. 4.2 bn

BIODIVERSITY

HEALTH PLANETARY

CLIMATE CHANGE

1800

LOSS

If unchecked climate change related impacts could cause an extra

250,000

OF HUMAN THE HEALTH THE NATURAL N AND TIO SA LI VI CI Overﬁshing together HICH withW increasing EMS ON SYST acidity and other environmental S IT DEPEND

1 billion

UNDER

5,500 km3

2014

NUTRITION

3,500 km3

1 bn

7 billion 2050

9.6 billion

changes threaten ﬁsh supplies

1960

2014

2050

Millions of people are at risk of under nutrition due to the combined effects of

deaths per year

climate change and other environmental changes

between 2030 and 2050 3

DAMAGING THE PLANET DAMAGES HUMAN HEALTH SOIL WATER THE HUMAN POPULATION IS HEALTHIER DEGRADATION USE THAN EVER BEFORE

40%

LIFE EXPECTANCY

100

1-2

POVERTY

Mean global life expectancyof the world’s population could Population of world in be living in areas under severe poverty (%) at birth (years) water stress

BIODIVERSITY CLIMATE CHANGE

This leads to a loss of

By 2050 over

CHILD MORTALITY Recorded deaths of under-ﬁves 1

million hectares of agricultural land per annum20M

2000

400

1950

2000

1950

HEALTHY DIETS REDUCEOCEAN ACIDIFICATION WITH A LOW FOODGlobal ocean acidiﬁcation (mean ENVIRONMENTAL hydrogen ion concentration, nmol/kg) WASTE IMPACT 9 600

350

400

300

200

250

1800

1850

1900

1950

2000

Planetary health is the highest standard of health, wellbeing and equity worldwide. HumanFOREST systems LOSS TROPICAL are responsible for shaping the future of human Global tropical forest loss compared civilisation thebaseline Earth’s (%) withand 1700 natural systems

2000

1850

1900

1950

1800

1850

1900

1950

BETTER GOVERNANCE

1800

1850

1900

1950

2000

Coordinated global, national and local policies that reduce environmental damage and FERTILISER USEimprove health need to be Global fertiliserimplemented use (nitrogen,

phosphorus, and potassium; thousand tonnes)

1800

FAMILY PLANNING

1850

1900

1950

100

2000

CITY PLANNING 1800

1850

1900

1950

This leads to a loss of

of the world’s population could be living in areas under severe water stress

million hectares of agricultural land per annum

1-2

These environmental threats could also exacerbate each other

TO SAFEGUARD HUMAN HEALTH WE NEED TO MAINTAIN THE HEALTH OF THE PLANET ON WHICH WE DEPEND

Around 225 million women who want to avoid pregnancy are not using effective contraception. Access to family planning could cut maternal deaths by almost 30% and improve food security

Since 2000 we have cut down over 2.3 million km2 of primary forest. The REDD+ mechanism aims to reduce greenhouse gas emissions and improve local livelihoods

LEARN ABOUT PLANETARY HEALTH

REDUCE FOOD WASTE

HEALTHY DIETS WITH A LOW ENVIRONMENTAL IMPACT

Planetary health is the highest standard of health, wellbeing and equity worldwide. Human systems are responsible for shaping the future of human civilisation and the Earth’s natural systems

30-50% of all food produced is never consumed. Reducing food waste means less land is needed for agriculture; saving energy, water, helping to protect biodiversity and improving food security

Diets low in red meat with plenty of fruit and vegetables reduce the risk of heart disease. Dietary changes could reduce greenhouse gas emissions and land use requirements by up to 50%

Coordinated global, national and local policies that reduce environmental damage and improve health need to be implemented

USE WATER MORE EFFICIENTLY

END DEFORESTATION

FAMILY PLANNING

CITY PLANNING

Although drip or trickle irrigation methods are more expensive to install, they can be 33% more efficient in water use

Since 2000 we have cut down over 2.3 million km2 of primary forest. The REDD+ mechanism aims to reduce greenhouse gas emissions and improve local livelihoods

Around 225 million women who want to avoid pregnancy are not using effective contraception. Access to family planning could cut maternal deaths by almost 30% and improve food security

Planning healthy and sustainable cities can increase resilience to environmental change, reduce environmental impacts and improve people’s health

BETTER GOVERNANCE

2000

The period of environmental changes induced by human exploitation RI WKH SODQHW GHILQHV D QHZ JHRORJLFDO HUD WKH $QWKURSRFHQH HSRFK Although drip or trickle irrigation methods are more expensive to install, they can be 33% more efficient in water use

By 2050 over

200

END1 DEFORESTATION 0 2000

SOIL DEGRADATION

ENERGY USE

2000

20 0

1800

30-50% of all food produced Diets low in red meat with is never consumed. plenty of fruit and Reducing food waste means vegetables reduce the risk less land is needed for WATER USE of heart disease. Dietary changes could reduce agriculture; saving energy, water, helping to protect Water use greenhouse gas emissions biodiversity and improving(thousand km3and ) land use requirements food security by up to 50%

WATER USE

40%

World primary energy use (EJ)

USE WATER MORE 10 EFFICIENTLY

climate change and other environmental changes

between 2030 and 2050 3

TO SAFEGUARD HUMAN HEALTH WE NEED TO MAINTAIN HEALTH OF THETHE BUT TO ACHIEVE THIS THE WE’VE EXPLOITED PLANET ON WHICH WE DEPEND PLANET AT AN UNPRECEDENTED RATE LEARN ABOUTEMISSIONS CARBON DIOXIDE PLANETARY Atmospheric concentration of CO (ppm) HEALTH

Millions of people are at risk of under nutrition due to the combined effects of

deaths per year

1950

Overﬁshing together with increasing acidity and other environmental changes threaten ﬁsh supplies

250,000

These environmental threats could also exacerbate each other

UNDER

NUTRITION

If unchecked climate change related impacts could cause an extra

10M

LOSS

Planning healthy and sustainable cities can increase resilience to environmental change, reduce environmental impacts and improve people’s health

Read the CURRENT full series at http://www.thelancet.com/commissions/planetary-health ON OUR TRAJECTORY WE WILL PUT EVEN MORE PRESSURE ON THE PLANET SOURCES

1. http://data.unicef.org/child-survival/under-ﬁve

2. OECD, http://www.oecd.org/env/indicators-modelling-outlooks/49844953.pdf 3. Original source reference in: Watts N, Adger WN, Agnolucci P, et al. Health and climate change: policy responses to protect public health. Lancet 2015; published online June 23. http://dx.doi.org/10.1016/S0140-6736(15)60854-6

POPULATION

GRAIN PRODUCTION REQUIREMENTS

WATER DEMAND2

population Totalinglobal cereal production All other dataWorld is in: Whitmee S, Haines(billions) A, Beyrer C, et al. Safeguarding human health the Anthropocene epoch: report of The Rockefeller Foundation–Lancet Commission on planetary health. Lancet 2015; published online July 16. http://dx.doi.org/10.1016/S0140-6736(15)60901-1 (billions of tonnes) 2000

2050

c. 4.2 bn

1800

1 billion 2014

7 billion

5,500 km3 3,500 km3

1 bn

Read the full series at http://www.thelancet.com/commissions/planetary-health SOURCES 1. http://data.unicef.org/child-survival/under-ﬁve

2050

9.6 billion

1960

2014

2050

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

All other data is in: Whitmee S, Haines A, Beyrer C, et al. Safeguarding human health in the Anthropocene epoch: report of The Rockefeller Foundation–Lancet Commission on planetary health. Lancet 2015; published online July 16. http://dx.doi.org/10.1016/S0140-6736(15)60901-1

Foto: designed by freepik.com

o p ini e

Pocztówka z Nigerii Nigeria to jeden z najszybciej rozwijających się krajów w Afryce ze średnim wzrostem PKB powyżej 6,8% w ostatnich latach. To również najludniejszy w Afryce naród, siódmy na świecie – według danych z 2012 r. żyje tam obecnie około 180 mln ludzi. Jednak system opieki zdrowotnej nie nadąża za rozwojem gospodarczym. Marek Kubicki Falck Medycyna

Opieką zdrowotną jest objętych tylko 4% społeczeństwa: 3% opieką publiczną, 1% przez ubezpieczycieli prywatnych. Liczba praktykujących lekarzy to zaledwie 40 000 osób. Dla porównania – w Polsce, w zależności od sposobu liczenia, jest to około 80 000. Brakuje szpitali, opieki w uboższych regionach, sprzętu, doświadczenia i wy-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

kształcenia. Za nowoczesny uchodzi tomograf 4-rzędowy, bądź rezonans z 0,2 Tesla. Jednocześnie jest to kraj otwarty na inwestorów, w którym minister zdrowia nie widzi problemu w spotkaniu się z zagranicznym biznesmenem, a osoba zarządzająca w ministerstwie zdrowia POZ-ami może rozmawiać o formule współpracy w ramach PPP. Kraj z częstymi przerwami w dostawach prądu, w którym pensja minimalna wynosi mniej niż 100 dolarów, a wizy-

ta u lekarza – 50 dolarów. Koszty badań, diagnostyki i leczenia są droższe w Nigerii niż w Polsce, a pensje lekarzy porównywalne. Jednym słowem – niezwykle ciekawe miejsce, jeśli chodzi o model opieki zdrowotnej.

Lekarz rodzinny na pierwszym miejscu Pomimo sporej różnicy pomiędzy Polską a Nigerią, problem postawiony przed rządem nigeryjskim – czyli jak poprawić jakość usług, objąć opieką wszystkich (lub najwięcej) obywateli, dotrzeć do najodleglejszych zakątków kraju i jednocześnie kontrolować koszty – jest podobny. W przeciwieństwie do Polski, Nigeryjczycy uważają, że bez wsparcia i inwestycji kapitału prywatnego (w tym z zagranicy) proces zmian w służbie zdrowia będzie trwał dużo dłużej.

o p ini e

Zgodnie z deklaracjami przedstawicieli rządu i ministerstwa zdrowia, Nigeryjczycy chcą postawić na rozwój POZów w formule bardzo zbliżonej do rozwiązań polskich. Lekarz rodzinny ma być bramą do dalszego leczenia. W ramach swojej praktyki powinien objąć opieką także matki i dzieci, a tylko w przypadku konieczności odsyłać do szpitali. Nigeryjskie MZ wychodzi z założenia, że lekarz rodzinny wraz z położną powinien zapewnić opiekę koordynowaną nad kobietą w ciąży. Założenia dotyczące reformy opieki zdrowotnej, która ma na celu rozszerzenie opieki już w 2016 r. na 30% populacji (z obecnych 3%), oparto na analizie systemów opieki zdrowotnej w innych krajach. Te jednoznacznie pokazały, że szpital i opieka szpitalna są zdecydowanie droższą formą, a w przypadku zdarzeń prostych (które w szpitalu mogą zostać zlekceważone, bądź potraktowane rutynowo) – nie dającą lepszego efektu medycznego. Po zapoznaniu się z analizami w Nigerii tym bardziej niezrozumiały staje się projekt, na który natrafiłem po powrocie do Polski, mówiący o tym, że: „kompleksowa opieka medyczna nad matką i dzieckiem w okresie ciąży, porodu oraz połogu – to główny cel programu opieki koordynowanej nad kobietą w ciąży fizjologicznej, który opracowano w NFZ (…). Jak wyjaśnił prezes Narodowe-

» Nigeryjska opieka zdrowotna jest otwarta na dialog, zmianę, nowinki techniczne oraz zarządczo-organizacyjne. Tego brakuje w Polsce.« go Funduszu Zdrowia Tomasz Jędrzejczyk, założeniem programu jest zapewnienie przyszłym mamom pełnej, dostępnej, bezpiecznej opieki wysokiej jakości w czasie fizjologicznej ciąży, porodu i w pierwszych 6 tygodniach po urodzeniu dziecka. Nad bezpieczeństwem kobiety i malucha czuwać ma zespół złożony z lekarza ginekologa, położnej oraz lekarzy ze szpitala. Zespół zapewni opiekę od momentu potwierdzenia ciąży do zakończenia okresu połogu. Ciężarna będzie mogła zgłosić się do programu na każdym etapie ciąży. Kobiety będą mogły wybrać, czy – w przypadku ciąży fizjologicznej – wiodącą osobą, która będzie się nimi opiekować, będzie położna, czy lekarz ginekolog-położnik.” Przeniesienie opieki nad kobietą w ciąży do szpitala, zamiast powiązania takiej opieki z położną środowiskową, lekarzem POZ i ginekologiem wydaję się ambitnym i kosztownym projektem, który jest sprzeczny z rozwiązaniami światowymi, i na który z dużym prawdopodobieństwem Polski nie stać. Dodatko-

wo, przy trendzie likwidacji porodówek w szpitalach powiatowych, będzie to program, z którego będą mogły korzystać głównie mieszkanki dużych miast, a tym samym nie zapewniający równego dostępu do świadczeń dla wszystkich mieszkańców. Zaskakujące jest to, że Ministerstwo Zdrowia realizuje pilotaż programu jednocześnie wdrażając (wspólnie z Bankiem Światowym) projekt badawczo-rozwojowy nad modelami opieki koordynowanej opartymi na POZ, zgodnie z niedawno podpisanym projektem: „Przygotowanie, przetestowanie i wdrożenie do systemu opieki zdrowotnej organizacji opieki koordynowanej (OOK) – Etap I Opracowanie modeli zintegrowanej/koordynowanej opieki zdrowotnej dla Polski.” Zgodnie z zapowiedziami ministerstwa, „zasadniczym celem wdrożenia projektu jest poprawa jakości i efektywności opieki zdrowotnej w Polsce poprzez wprowadzenie takich standardów organizacyjnych i medycznych, a także modelu finansowania świadczeń, które doprowadzą do integracji i koordynacji etapów profilaktyki, diagnostyki, leczenia i rehabilitacji, które są obecnie zatomizowane. W projekcie planowane jest opracowanie minimum trzech modeli opieki koordynowanej, w których zasadniczą rolę będzie odgrywała podstawowa opieka zdrowotna. Projekt realizowany będzie przez Narodowy Fundusz Zdrowia do grudnia 2016 roku we współpracy z Bankiem Światowym. Ten zapewni najwyższej klasy specjalistów, posiadających doświadczenie w zakresie stosowanych rozwiązań związanych z opieką koordynowaną w Europie i na świecie. Całkowita wartość projektu to 6 mln zł.”

Zdrowie w Nigerii Na zdjęciu: Marek Kubicki (autor tekstu) – pierwszy z lewej, wraz z Ministrem Zdrowia Nigerii – w środku. Liczące 180 mln mieszkańców państwo środkowo-zachodniej Afryki boryka się z wieloma problemami w kwestiach ochrony zdrowia. Opieką zdrowotną objętych jest jedynie 4% społeczeństwa, szpitale są w fatalnym stanie, brakuje sprzętu i kadr medycznych.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

o p ini e

Chirurgia jednego dnia i telemedycyna Podczas swojego pobytu w Lagos – mieście, które z przedmieściami liczy około 18 mln mieszkańców, czyli prawie połowę ludności Polski – zwiedziłem pięć szpitali. Tylko jeden z nich można było tak nazwać. Cztery pozostałe, ze względu na standardy (brudno, dywanowe wykładziny i firanki w pokojach pacjenta, stary sprzęt, sale operacyjne nie spełniające wymogów sterylności), trudno było porównać z czymkolwiek w Polsce. Jednak w każdym kadra była otwarta na dialog, zmianę, poprawę i wprowadzanie nowinek technicznych i zarządczych. W jednym z nich wprost zapytano nas o możliwość „przywiezienia” zarządzających szpitalami, aby pokazać, jak wdrożyć nowe standardy. Minister Zdrowia oraz komisarz Stanu Lagos odpowiedzialny za zdrowie

mówili o konieczności skupienia się na POZ-ach, ale także na chirurgii jednego dnia, telemedycynie, zamknięciu nie spełniających wymagań starych jednostek i otwarciu nowych. Trudno mi ocenić, jak dużo było w tym deklaracji i pustych słów, a jak dużo realnych chęci. Jednak atmosfera zmiany, twórczego zapału i woli działania była ożywcza, zwłaszcza w porównaniu do dość skostniałej i opornej na zmiany strukturze opieki medycznej w Polsce. Nigeria przypomina trochę Polskę lat 90-tych, gdzie wszystko było nowe, powstawały pierwsze prywatne firmy, sprowadzono nowy sprzęt i rozpoczęły się przekształcenia. Trochę szkoda, że po 25 latach ten duch gdzieś zaginął, zwłaszcza, że w porównaniu z Zachodem wciąż musimy bardzo dużo nadrobić. O ile w niektórych dziedzinach zapóźnienie cywilizacyjne udało się zniwe-

lować (np. kardiologia), o tyle w innych czas jakby się zatrzymał (np. opieka psychiatryczna). Podsumowując swój krótki pobyt w Nigerii jestem przekonany, że ktoś, kto otworzy tam szpital, klinikę bądź centrum diagnostyczne i zdoła przebrnąć przez zawiłe meandry nigeryjskiej biurokracji, zarobi olbrzymie pieniądze i zostanie przyjęty przez rynek z otwartymi ramionami. Ktoś, kto pojedzie tam pomagać ludziom w odległych wioskach albo będzie szkolił lekarzy – także spotka się z bardzo ciepłym przyjęciem. I choć z pewnością nie chciałbym być leczony w jednym z nigeryjskich szpitali, to jeżeli chodzi o podejście rządu do inwestorów oraz stosunek lekarzy i zarządzających do nowych rozwiązań – to chętnie wymieniłbym to, co polskie, na to, co nigeryjskie. 

od redakcji

PREZENTY DLA CZYTELNIKÓW

oraz zarządcze aspekty 3 szt. Prawne prowadzenie dokumentacji medycznej. Red. nauk. Marcin Śliwka

apetyt. Przewodnik po żywieniu 2 szt. Zdrowy od niemowlaka do nastolatka.

stworzyć gabinet doskonały? 3 szt. Jak Zbigniew Kowalski

Anna Jelonek | Dorota Frontczak

Jak otrzymać książkę? Wystarczy napisać do nas e-mail na adres czasopismo@osoz.pl z krótkim uzasadnieniem, dlaczego chcielibyście Państwo otrzymać wybrany prezent. Te najbardziej przekonujące nagrodzimy. Na e-maile czekamy w terminie do 7 lutego 2016 r. „Przysłanie korespondencji e-mail stanowi zgodę na przetwarzanie danych osobowych zawartych w korespondencji do celów związanych z rozstrzygnięciem konkursu i przez czas jego trwania. Administrator Danych Osobowych, to jest KAMSOFT S.A. (wydawca miesięcznika OSOZ) z siedzibą w Katowicach przy ul. 1 Maja 133, wpisana przez Sąd Rejonowy Katowice – Wschód w Katowicach Wydział VIII Gospodarczy KRS do Rejestru Przedsiębiorców pod nr KRS 0000345075 informuje, iż przesłanie danych osobowych jest fakultatywne, dane wykorzystane zostaną wyłącznie na potrzeby rozstrzygnięcia konkursu, po zakończeniu konkursu dane zostanę usunięte. Przez czas trwania konkursu osobie, której dane dotyczą przysługuje uprawnienie do dostępu do treści przekazanych w korespondencji e-mail danych oraz ich poprawienia”.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

o p ini e

Og贸lnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

S t a t y st y k i i p r o g n o z y m o nit o r z j aw is k e p i d e m i o l o g i c zn y c h

Monitor zjawisk epidemiologicznych. Koszty leczenia. GRYPA I PRZEZIĘBIENIE

OGÓŁEM

ALERGIA

ZMIANA MIESIĘCZNA W listopadzie W ODNIESIENIU DO października

70 223 zł

63 773 zł

4 571 zł

3 909 zł

1 296 zł

1 223 zł

październik

listopad

październik

listopad

październik

listopad

-6 450 zł

-9,2%

+662 zł

-14,5%

-73 zł

-5,6%

TREND ROCZNY PORÓWNANIE ROKU 2015 (PROGNOZA) I 2014

740 305 zł

778 250 zł

35 003 zł

41 097 zł

18 380 zł

17 612 zł

2014

2015

2014

2015

2014

2015

+37 945 zł

5,1%

+6 093 zł

17,4%

-768 zł

-4,4%

listopad WOJEWÓDZTWA O NAJNIŻSZYCH I NAJWYŻSZYCH KOSZTACH Opolskie 52 596 zł Świętokrzyskie 55 387 zł Podkarpackie 57 715 zł

Opolskie 2 965 zł Świętokrzyskie 3 016 zł Warmińsko-Mazurskie 3 253 zł

Opolskie 656 zł Kujawsko-Pomorskie 737 zł Świętokrzyskie 902 zł

Dolnośląskie 70 911 zł Podlaskie 71 710 zł Mazowieckie 79 157 zł

Dolnośląskie 4 347 zł Podkarpackie 4 836 zł Mazowieckie 4 849 zł

Pomorskie 1 247 zł Mazowieckie 1 355 zł Podkarpackie 2 106 zł

PROGNOZA 2015 WOJEWÓDZTWA O NAJNIŻSZYCH I NAJWYŻSZYCH KOSZTACH Opolskie 625 378 zł Kujawko-Pomorskie 675 120 zł Świętokrzyskie 687 906 zł

Świętokrzyskie 30 360 zł Opolskie 33 163 zł Warmińsko-Mazurskie 33 478 zł

Opolskie 11 016 zł Kujawko-Pomorskie 12 066 zł Warmińsko-Mazurskie 12 298 zł

Podlaskie 846 966 zł Dolnośląskie 883 742 zł Mazowieckie 936 434 zł

Podkarpackie 44 757 zł Dolnośląskie 46 893 zł Mazowieckie 51 978 zł

Dolnośląskie 18 901 zł Mazowieckie 21 338 zł Podkarpackie 22 368 zł

listopad WOJEWÓDZTWA Z NAJMOCNIEJSZYMI SPADKAMI I WZROSTAMI KOSZTÓW Dolnośląskie –7 576 zł Warmińsko-Mazurskie –7 166 zł Pomorskie –7 104 zł

Małopolskie –874 zł Mazowieckie –861 zł Pomorskie –839 zł

Podkarpackie –192 zł Mazowieckie –165 zł Pomorskie –157 zł

Brak wzrostów kosztów

zestawienie KOSZTY W listopadzie W OSTATNICH LATACH

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2010

2011

2012

2013

2014

2015

* wszystkie dane w przeliczeniu na 1000 mieszkańców

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

S t a t y st y k i i p r o g n o z y m o nit o r z j aw is k e p i d e m i o l o g i c zn y c h

Ogólne koszty leczenia (zakup środków farmaceutycznych) przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

» Przed grudniowym wzrostem, w listopadzie spadają koszty leczenia.«

koszty, tys. zł

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

KWIECIEŃ

MAJ

CZERWIEC

LIPIEC

SIERPIEŃ

WRZESIEŃ

PAŹDZIERNIK

LISTOPAD

GRUDZIEŃ prognoza

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

S t a t y st y k i i p r o g n o z y m o nit o r z j aw is k e p i d e m i o l o g i c zn y c h

Koszty grypy i przeziębienia przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

koszty, tys. zł

» Koszty grypy i przeziębienia utrzymują się na wysokim poziomie.«

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

KWIECIEŃ

MAJ

CZERWIEC

LIPIEC

SIERPIEŃ

WRZESIEŃ

PAŹDZIERNIK

LISTOPAD

GRUDZIEŃ prognoza

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

S t a t y st y k i i p r o g n o z y m o nit o r z j aw is k e p i d e m i o l o g i c zn y c h

Koszty alergii przypadające na 1000 mieszkańców dane bieżące

prognoza

» Koszty alergii lekko spadają i nadal są stosunkowo niskie.«

koszty, tys. zł

STYCZEŃ

LUTY

MARZEC

KWIECIEŃ

MAJ

CZERWIEC

LIPIEC

SIERPIEŃ

WRZESIEŃ

PAŹDZIERNIK

LISTOPAD

GRUDZIEŃ prognoza

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k ó w

Struktura dystrybucji leków listopad | WARTOŚCI STATYSTYCZNE I TRENDY W STOSUNKU DO października

CENA OPAKOWANIA LEKU

MARŻA APTECZNA

OBRÓT W APTECE

LICZBA PACJENTÓW

17,32 zł

25,29%

168,0 tys. zł

3390

-17,5 tys. zł

-420

+0,25%

VII

VIII

-0,40%

VII

VIII

+0,87 zł

PROGNOZA NA

luty

SPRZEDAŻ WEDŁUG STATUSU LEKU

W listopadzie 2015 roku obrót w statystycznej aptece wyniósł 168 tys. zł. To o 17,5 tys. zł mniej (spadek o 9,4%) niż w październiku 2015 roku oraz o 2 tys. zł więcej (wzrost o 1,2%) niż w listopadzie 2014 roku. Wartość całego rynku farmaceutycznego również zanotowała spadek w stosunku do ubiegłego miesiąca (o ponad 9%) i osiągnęła poziom 2,45 mld zł. Udział refundacji w całkowitym obrocie wyniósł 26%. Sprzedaż leków w podstawowych kategoriach wyglądała następująco. 60,55% całkowitej wartości sprzedaży statystycznej apteki stanowiły leki na recepty, a 22,07% leki OTC. Wartość sprzedaży odręcznej wyniosła 66,7 tys. zł (spadek w stosunku do października o 11%,

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

VII

suplementy INNE

VIII

60,55% 22,07% 9,18% 8,21%

VII

VIII

POZIOM REFUNDACJI

26,0% +0,17%

„Po grudniu charakteryzującym się wysokim średnim obrotem aptecznym, w kolejnych dwóch miesiącach wystąpi spadek obrotu w statystycznej aptece, a co za tym idzie – zmniejszenie wartości całkowitego obrotu rynku farmaceutycznego. W lutym 2016 roku liczba pacjentów w statystycznej aptece nie przekroczy 3 200 osób.”

Aneta Szczypek Zakład Analiz Statystycznych, KAMSOFT S.A.

RX OTC

SPRZEDAŻ NA PACJENTA

49,56 zł

tj. o 8,3 tys. zł), wartość sprzedaży leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 36,9 tys. zł (spadek o 7,8%, tj. o 3,1 tys. zł), a leków refundowanych – 63,1 tys. zł (spadek o 8,3%, tj. o 5,7 tys. zł). Od początku roku wartość sprzedaży odręcznej w statystycznej aptece wyniosła 738,9 tys. zł, sprzedaży leków na recepty refundowane – 705,3 tys. zł, a leków na recepty pełnopłatne – 415,2 tys. zł. W porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku, jedynie na sprzedaży odręcznej zanotowano spadek o 1,4% (o 10,7 tys. zł), natomiast dla sprzedaży leków RX – wzrost wartości sprzedaży odpowiednio o 2% (o 8,0 tys. zł) dla leków wydawanych na recepty pełnopłatne oraz o 3,9% (26,2 tys. zł) dla leków refundowanych. W listopadzie dniem roboczym o największym średnim obrocie aptecznym

był piątek (7 692 zł), z kolei dniem o najmniejszym średnim obrocie okazała się środa (5 330 zł). Tak niski średni obrót wypracowany w środy wynikał z tego, że właśnie w tym dniu wypadł 11 listopada, czyli dzień wolny od pracy. Średni obrót apteczny w pozostałych dniach tygodnia wyniósł kolejno: wtorek – 7 594 zł, czwartek – 7 414 zł, poniedziałek – 7 054 zł, sobota – 4 124 zł, niedziela – 823 zł. Na tle pozostałych dni listopada pozytywnie wyróżnił się 10 dzień miesiąca. Średni obrót apteczny wyniósł tego dnia 9 053 zł i był o 706 zł większy od obrotu osiągniętego 13 listopada, który był drugim dniem pod względem wielkości obrotu w statystycznej aptece. Zmniejszony w stosunku do ubiegłego miesiąca obrót w statystycznej aptece przekłada się na spadki średniej

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k ó w

wartości sprzedaży we wszystkich grupach terapeutycznych. Największy spadek (o 20,67%, tj. 995 zł), zanotowały leki onkologiczne i immunomodulacyjne, następnie leki na układ oddechowy (o 13,43%, tj. o 3 070 zł), leki na centralny układ nerwowy (o 13,02%, tj. o 2 914 zł) oraz leki przeciwzakaźne (o 13,01%, tj. o 1 183 zł). Udział poszczególnych grup terapeutycznych w obrocie statystycznej apteki wyglądał następująco: 18,17% całkowitego obrotu statystycznej apteki stanowiła wartość sprzedaży leków na przewód pokarmowy i metabolizm, 14,08% – leków na układ sercowo naczyniowy, 11,78% – leków na układ oddechowy, 11,59% – leków na centralny układ nerwowy oraz 10,86% – leków z grupy varia. W listopadzie 2015 roku średnia marża apteczna wyniosła 25,29% i była o 0,40 p.p. mniejsza niż w październiku 2015 roku oraz o 0,68 p.p. mniejsza niż w listopadzie 2014 roku. Na uwagę zasługuje fakt, że jest to najniższa marża od początku roku. Średnia marża apteczna dla leków refundowanych kształtowała się na poziomie 18,15%, dla leków wydawanych na recepty pełnopłatne – 25,94%, a dla sprzedaży odręcznej – 30,22%. Największą zmianę marży w porównaniu z październikiem zaobserwowano dla sprzedaży produktów OTC – spadek o 0,74 p.p., następnie dla leków na recepty pełnopłatne – spadek o 0,53 p.p. Natomiast dla leków na recepty refundowane średnia marża apteczna wzrosła o 0,39 p.p. Zdecydowanie większe zmiany marży obserwujemy porównując okres od początku roku do listopada 2015 do analogicznego okresu roku 2014 oraz 2013. Średnia marża apteczna we wskazanym okresie wyniosła 25,84% (o 1,04 p.p. mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku oraz o 1,71 p.p. mniej niż w analogicznym okresie 2013 roku), dla leków refundowanych – 17,87% (o 0,86 p.p. mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku oraz o 0,38 p.p. mniej niż w analogicznym okresie 2013 roku), dla leków pełnopłatnych – 27,48% (o 1,93 p.p. mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku oraz o 4,41 p.p. niż w analogicznym okresie 2013 roku), a dla leków OTC – 31,15% (o 2,54 p.p. mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku oraz o 4,95 p.p. niż w analogicznym okresie 2013 roku). W listopadzie średnia cena za opakowanie leku wyniosła 17,32 zł i była o 25 groszy większa niż w październiku 2015

Rys. 1. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach listopada (porównanie do ubiegłego roku) listopad 2015

listopad 2014

Rys. 2. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach listopada – podział na dni tygodnia (porównanie do ubiegłego roku) listopad 2015

listopad 2014

1POJFE[JB FL

8UPSFL

ęSPEB

$[XBSUFL

1JŀUFL

4PCPUB

/JFE[JFMB

Rys. 3. Podział sprzedaży aptecznej na kategorie – % wartości sprzedaży układ mięśniowo-szkieletowy 5,8%

18,17% przewód pokarm. i metabolizm

4,72% układ moczowo-płciowy i hormony płciowe

2,53% narządy zmysłów 4,71% leki przeciwzakaźne

11,78% układ oddechowy

leki przeciwpasożytnicze, owadobójcze i repelenty leki onkologiczne 2,27% i immunomodulacyjne

0,27%

4,68% krew i układ krwiotwórczy 1,06%

endokrynologia -- hormony, bez horm. płciowych

3,12% dermatologia 14,08% układ sercowo-naczyniowy 11,59% centralny układ nerwowy varia 10,86%

4,36% nieokreślona

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k ó w

Rys. 4. Poziom marży aptecznej (%) w latach 2006–2015

***

Rys. 5. Podział średniej ceny leku (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2014–2015 zapłata pacjenta

refundacja

Rys. 6. Podział średniej ceny pozycji sprzedanej na receptę refundowaną (w zł), na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2014–2015 zapłata pacjenta

refundacja

Rys. 7. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w ciągu miesiąca w latach 2006–2015

***

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

***

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k Ăł w

Rys. 8. Liczba pacjentĂłw w statystycznej aptece w rozbiciu na przedziaĹ&#x201A;y godzinowe w dniu powszednim w listopadzie

roku. Wzrost Ĺ&#x203A;redniej ceny lekĂłw nastÄ&#x2026;piĹ&#x201A; przy jednoczesnym spadku Ĺ&#x203A;redniej marĹźy aptecznej. Statystyczny pacjent zapĹ&#x201A;aciĹ&#x201A; za opakowanie leku 12,82 zĹ&#x201A;, a pozostaĹ&#x201A;Ä&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021;, czyli 4,50 zĹ&#x201A;, dopĹ&#x201A;aciĹ&#x201A; refundator. Podobnie jak w ubiegĹ&#x201A;ych latach, po wzmoĹźonym ruchu aptecznym w paĹşdzierniku, w listopadzie statystycznÄ&#x2026; aptekÄ&#x2122; odwiedziĹ&#x201A;o mniej pacjentĂłw â&#x20AC;&#x201C; dokĹ&#x201A;adnie 3â&#x20AC;&#x2030;390 klientĂłw, czyli o 420 osĂłb mniej niĹź w paĹşdzierniku 2015 roku. Dniem o najwiÄ&#x2122;kszej liczbie klientĂłw byĹ&#x201A; 10 listopada (169 osĂłb), natomiast dniem roboczym o najmniejszej liczbie klientĂłw â&#x20AC;&#x201C; 18 listopada (129 osĂłb). Rozrzut pomiÄ&#x2122;dzy tymi wartoĹ&#x203A;ciami wyniĂłsĹ&#x201A; 40 osĂłb. AnalizujÄ&#x2026;c natÄ&#x2122;Ĺźenie ruchu w aptekach w podziale na tygodnie zauwaĹźymy, Ĺźe tygodniem zdecydowanie odstajÄ&#x2026;cym od pozostaĹ&#x201A;ych byĹ&#x201A; 8 â&#x20AC;&#x201C; 14 listopada (767 osĂłb). WpĹ&#x201A;yw na to miaĹ&#x201A; dodatkowy dzieĹ&#x201E; wolny od pracy (11 listopada). W pozostaĹ&#x201A;ych peĹ&#x201A;nych tygodniach listopada liczba pacjentĂłw wahaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; pomiÄ&#x2122;dzy 810 a 818 osobami. NajwiÄ&#x2122;cej klientĂłw odwiedzaĹ&#x201A;o statystycznÄ&#x2026; aptekÄ&#x2122; pomiÄ&#x2122;dzy godzinÄ&#x2026; 11.00 a 12.00. W listopadzie wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sprzedaĹźy na pacjenta wyniosĹ&#x201A;a 49,56 zĹ&#x201A;, czyli o 87 groszy wiÄ&#x2122;cej niĹź w ubiegĹ&#x201A;ym miesiÄ&#x2026;cu oraz o 44 grosze mniej niĹź w listopadzie 2014 roku. Z kwoty tej 36,69 zĹ&#x201A; zapĹ&#x201A;aciĹ&#x201A; pacjent, a 12,87 zĹ&#x201A; dopĹ&#x201A;aciĹ&#x201A; refundator. WartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sprzedaĹźy na pacjenta w podstawowych kategoriach sprzedaĹźowych ksztaĹ&#x201A;towaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; na poziomie 88,86 zĹ&#x201A; dla lekĂłw refundowanych (z czego 60,52 zĹ&#x201A; dopĹ&#x201A;aciĹ&#x201A; refundator), 47,36 zĹ&#x201A; dla lekĂłw na recepty peĹ&#x201A;nopĹ&#x201A;atne oraz 24,01 zĹ&#x201A; dla sprzedaĹźy odrÄ&#x2122;cznej. AnalizujÄ&#x2026;c okres od stycznia do listopada 2015 roku, statystyczny pacjent podczas jednej wizyty w aptece zakupiĹ&#x201A; produkty o Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznej wartoĹ&#x203A;ci 49,52 zĹ&#x201A;. ByĹ&#x201A;a to kwota o 93 grosze wiÄ&#x2122;ksza niĹź w analogicznym okresie 2014 roku. Ĺ&#x161;rednia wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sprzedaĹźy na pacjenta lekĂłw refundowanych wyniosĹ&#x201A;a w tym okresie 88,17 zĹ&#x201A;, lekĂłw na recepty peĹ&#x201A;nopĹ&#x201A;atne â&#x20AC;&#x201C; 47,50 zĹ&#x201A;, a produktĂłw OTC â&#x20AC;&#x201C; 23,97 zĹ&#x201A;. ď Ź

Rys. 9. Liczba pacjentĂłw w statystycznej aptece w poszczegĂłlnych dniach listopada (porĂłwnanie do ubiegĹ&#x201A;ego roku) listopad 2015

listopad 2014

Rys. 10. Liczba pacjentĂłw w statystycznej aptece w poszczegĂłlnych tygodniach listopada (porĂłwnanie do ubiegĹ&#x201A;ego roku) listopad 2015

listopad 2014

MJTUPQBEB

Tab. 1. SprzedaĹź produktĂłw w statystycznej aptece wg. statusu produktu

Wg. statusu leku w bazie BLOZ

WartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sprzedaĹźy w statystycznej aptece (PLN)

UdziaĹ&#x201A; w caĹ&#x201A;kowitej wartoĹ&#x203A;ci sprzedaĹźy aptecznej

listopad 2015

listopad 2014

listopad 2015

listopad 2014

101â&#x20AC;&#x2030;718

100â&#x20AC;&#x2030;963

60,55%

60,82%

Lek - OTC

37â&#x20AC;&#x2030;073

36â&#x20AC;&#x2030;068

22,07%

21,73%

Suplement diety lub dietetyczny Ĺ&#x203A;rodek spoĹźywczy

15â&#x20AC;&#x2030;422

15â&#x20AC;&#x2030;006

9,18%

9,04%

PozostaĹ&#x201A;e

13â&#x20AC;&#x2030;788

13â&#x20AC;&#x2030;964

8,21%

8,41%

Lek - RX

OgĂłlnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k ó w

Tab. 2. Opis stanu statystycznej apteki w formie skróconego biuletynu informacyjnego za listopad 2015 listopad 2015

zmiana w stosunku do (%) października 2015

stycznia 2015

zmiana w stosunku do (liczbowo)

listopada 2014

października 2015

stycznia 2015

listopada 2014

obrót całkowity (w tys. zł) statystyczna apteka

168,0

-9,4%

-5,9%

1,2%

-17,5

-10,5

2,0

cały rynek apteczny

2 450 112

-9,2%

-4,2%

3,7%

-247 800,0

-107 436,0

88 264,0

statystyczna apteka

63,1

-8,3%

-1,0%

2,0%

-5,7

-0,7

1,2

cały rynek apteczny

920 071

-8,0%

0,7%

4,6%

-80 349,8

6 686,1

40 137,9

statystyczna apteka

36,9

-7,8%

-2,9%

3,0%

-3,1

-1,1

1,1

cały rynek apteczny

538 689

-7,5%

-1,2%

5,6%

-43 914,3

-6 591,5

28 458,9

recepty refundowane (w tys. zł)

recepty pełnopłatne (w tys. zł)

sprzedaż odręczna (w tys. zł) statystyczna apteka

66,7

-11,0%

-0,4%

-8,3

-8,2

-0,3

cały rynek apteczny

973 380

-10,8%

-9,4%

2,1%

-117 536,4

-100 904,9

20 089,7

statystyczna apteka

43,6

-8,8%

-4,3%

-0,9%

-4,2

-2,0

-0,4

cały rynek apteczny

636 300

-8,6%

-2,6%

1,6%

-59 688,7

-17 117,1

9 787,8

w całkowitym obrocie

26,0%

0,7%

1,7%

-2,1%

0,0

w sprzedaży refundowanej

68,1%

-0,2%

-2,8%

0,0

wartość refundacji (w tys. zł)

udział refundacji

0,0

średnia cena opakowania ogółem

17,32 zł

1,5%

4,1%

3,9%

0,2

0,68

0,6

dla leków z list refundacyjnych

27,39 zł

-1,2%

1,3%

1,2%

-0,3

0,35

0,3

dla leków z recept pełnopłatnych

22,56 zł

0,1%

2,9%

0,0

0,64

0,6

dla produktów bez recepty (OTC)

11,85 zł

1,8%

2,1%

4,4%

0,2

0,24

0,5

3 390

-11,0%

5,3%

2,1%

-420,0

170,0

70,0

Liczba pacjentów w aptece Liczba pacjentów w aptece (recepty refundowane)

710

-9,0%

0,0%

-2,7%

-70,0

0,0

-20,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty pełnopłatne)

780

-8,2%

1,3%

-1,3%

-70,0

10,0

-10,0

2 780

-11,5%

4,9%

3,3%

-360,0

130,0

90,0

ogółem

25,29%

-1,6%

-3,3%

-2,6%

0,0

dla leków z list refundacyjnych

18,15%

2,2%

4,0%

2,4%

0,0

dla leków na recepty pełnopłatne

25,94%

-2,0%

-5,4%

-5,9%

0,0

dla sprzedaży odręcznej

30,22%

-2,4%

-4,9%

-5,2%

0,0

Wartość sprzedaży na pacjenta

49,56 zł

1,8%

-10,6%

-0,9%

0,9

-5,9

-0,4

Wartość zapłaty przez pacjenta

36,69 zł

1,5%

-11,1%

-0,1%

0,6

-4,6

0,0

Wartość dopłaty refundatora

12,87 zł

2,5%

-9,1%

-3,0%

0,3

-1,3

-0,4

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty refundowane)

88,86 zł

0,8%

-1,0%

4,9%

0,7

-0,9

4,1

Wartość zapłaty przez pacjenta (recepty refundowane)

28,33 zł

1,2%

5,3%

11,7%

0,3

1,4

3,0

Wartość dopłaty refundatora (recepty refundowane)

60,52 zł

0,6%

-3,8%

1,9%

0,3

-2,4

1,2

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty pełnopłatne)

47,36 zł

0,5%

-4,2%

4,3%

0,2

-2,1

2,0

Wartość sprzedaży na pacjenta (sprzedaż odręczna)

24,01 zł

0,5%

-15,1%

-3,6%

0,1

-4,3

-0,9

Liczba pacjentów w aptece (sprzedaż odręczna) Średnia marża apteczna

Rys. 11. Prognoza miesięcznych obrotów statystycznej apteki Wartości w cenach detalicznych brutto Obrót 2015: 2 065 tys. zł

200

Zmiana: wzrost 1–2%

190 Tysiące zł

prognoza obrotu

realizacja obrotu

realizacja (poprzedni rok)

180 170 160 150

I 2015

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

II 2015

III 2015

IV 2015

V 2015

VI 2015

VII 2015

VIII 2015

IX 2015

X 2015

XI 2015

XII 2015

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k ó w

Prognoza sprzedaży rocznej w oparciu o dane do listopada 2015 2015

Dane narastające od początku roku

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2014

2013

2015

2013

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2014

2013

2 065,0

1,1%

1,3%

22,5

26,5

1 875,0

1,3%

1,2%

24,5

21,5

29 872 100,9

4,8%

7,6%

1 373 313,4

2 113 806,4

27 094 978,0

5,2%

7,4%

1 337 566,5

1 868 408,5

768,1

2,4%

3,2%

18,2

23,6

705,3

3,9%

4,1%

26,2

27,5

11 110 988,2

6,2%

9,6%

645 316,6

973 372,3

10 192 972,4

7,8%

10,5%

738 425,5

966 543,5

454,9

1,4%

0,6%

6,1

2,6

415,2

2,0%

0,4%

8,0

1,5

6 580 365,7

5,1%

6,9%

318 945,6

421 980,0

5 999 702,5

5,9%

6,6%

332 647,0

369 037,1

825,3

-0,3%

-0,2%

-2,7

-2,0

738,9

-1,4%

-1,3%

-10,7

-9,6

11 938 694,2

3,4%

6,0%

387 001,4

673 956,1

10 677 299,4

2,4%

4,8%

245 415,9

490 834,4

543,7

-0,1%

4,1%

-0,4

21,4

494,0

0,1%

3,4%

0,7

16,2

7 865 295,1

3,6%

10,6%

273 119,9

752 203,4

7 138 413,6

3,9%

9,8%

270 613,7

634 743,6

26,3%

-1,2%

2,8%

0,0

26,35%

-1,2%

2,2%

0,0

69,6%

-2,5%

0,7%

0,0

68,78%

-3,6%

-0,8%

0,0

16,95 zł

2,7%

0,4

17,04 zł

3,5%

3,4%

0,6

27,46 zł

2,2%

1,1%

0,6

0,3

27,46 zł

2,5%

1,3%

0,7

0,4

22,31 zł

2,2%

1,7%

0,5

0,4

22,33 zł

2,2%

1,7%

0,5

0,4

11,51 zł

2,4%

3,0%

0,3

11,52 zł

2,9%

3,4%

0,3

0,4

41 609

-0,4%

-4,8%

-161,4

-2 081,4

37 860

-0,6%

-4,9%

-220,0

-1 940,0 -350,0

8 826

-2,0%

-3,4%

-184,4

-314,4

8 000

-2,4%

-4,2%

-200,0

9 625

-3,4%

-6,7%

-335,2

-695,2

8 740

-3,7%

-7,4%

-340,0

-700,0

33 877

0,4%

-3,9%

127,1

-1 362,9

30 820

0,3%

-3,9%

80,0

-1 250,0

25,94%

-3,2%

-5,9%

0,0

25,84%

-3,9%

-6,2%

0,0

17,89%

-4,0%

-2,1%

0,0

17,87%

-4,6%

-2,1%

0,0

27,64%

-5,6%

-13,2%

0,0

27,48%

-6,6%

-13,8%

0,0

31,52%

-6,1%

-12,7%

0,0

31,15%

-7,6%

-13,7%

0,0

49,63 zł

1,5%

6,4%

0,7

3,0

49,52 zł

1,9%

6,3%

0,9

3,0

36,56 zł

1,9%

5,4%

0,7

1,9

36,48 zł

2,3%

5,5%

0,8

1,9

13,07 zł

0,3%

9,3%

0,0

1,1

13,05 zł

0,7%

8,7%

0,1

1,0

87,03 zł

4,6%

6,9%

3,8

5,6

88,17 zł

6,5%

8,6%

5,4

7,0

26,50 zł

11,2%

5,1%

2,7

1,3

27,53 zł

16,2%

10,6%

3,8

2,6

60,53 zł

1,9%

7,6%

1,1

4,3

60,64 zł

2,6%

7,7%

1,5

4,3

47,26 zł

4,9%

7,8%

2,2

3,4

47,50 zł

5,9%

8,4%

2,7

3,7

24,36 zł

-0,7%

3,8%

-0,2

0,9

23,97 zł

-1,7%

2,7%

-0,4

0,6

Rys. 12. Prognoza miesięcznej wartości obrotu w kraju (ceny detaliczne brutto) 3 000

Refundacja: 8,0 mld zł

2 500

Zmiana obrotu: wzrost 4 do 5% (w stosunku do roku 2014) Zmiana refundacji: wzrost 3 do 4% (w stosunku do roku 2014)

Miliony zł

Obrót 2015: 30,0 mld zł

realizacja obrotu

prognoza obrotu

realizacja obrotu (rok 2014)

realizacja refundacji

prognoza refundacji

realizacja refundacji (rok 2014)

2 000 1 500 1 000 500 0

I 2015

II 2015

III 2015

IV 2015

V 2015

VI 2015

VII 2015

VIII 2015

IX 2015

X 2015

XI 2015

XII 2015

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

S t a t y st y k i i p r o g n o z y str u k t u r a d y str y b u c j i l e k ó w

Tab. 3. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. U-R

786,53

9,85

36594,58

21,78

8476,63

6,82

28117,95

64,45

23,16

76,84

1081,92

33,82

2. U-30

589,70

7,39

17165,73

10,22

7540,05

6,06

9625,68

22,06

43,93

56,07

781,15

21,98

29,11

3. U-50

296,03

3,71

6683,69

3,98

3909,76

3,14

2773,93

6,36

58,50

41,50

336,11

19,89

22,58

4. U-BEZPŁATNY

27,24

0,34

1169,91

0,70

89,48

0,07

1080,43

2,48

7,65

92,35

59,26

19,74

42,94

5. INWALIDA WOJENNY

19,03

0,24

704,46

0,42

25,31

0,02

679,15

1,56

3,59

96,41

26,17

26,92

37,01

0,30

0,00

7,41

0,00

1,46

0,00

5,95

0,01

19,70

80,30

0,39

19,03

24,92

7. ZHK

11,41

0,14

264,09

0,16

49,68

0,04

214,41

0,49

18,81

81,19

14,76

17,89

23,14

8. AZ

0,00

0,06

0,00

0,05

0,00

3,59

96,41

0,00

11,32

12,16

9. NARKOTYKI

2,43

0,03

497,80

0,30

62,37

0,05

435,43

1,00

12,53

87,47

3,84

129,59

204,56

1,60

6. INWALIDA WOJSKOWY

10. ŚRODKI POMOCNICZE

46,53

11,20

0,14

1232,27

0,73

535,18

0,43

697,09

43,43

56,57

128,69

9,58

110,06

11. PELNOPŁATNE

1383,53

17,33

36937,00

21,99

36937,00

29,70

0,00

0,00 100,00

0,00

1637,20

22,56

26,70

12. ODRĘCZNA

4855,58

60,82

66743,00

39,73

66743,00

53,66

0,00

0,00 100,00

0,00

5632,43

11,85

13,75

13. RAZEM

7983,01 100,00

25,97

9701,93

17,32

21,04

168000,00 100,00

124369,93 100,00

43630,07 100,00

74,03

Tab. 4. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – średnia narastająca od początku roku Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

Wartość

Udział wart. % %

Pac.

Opakowania

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

Ref.

1. U-R

803,18

9,81

37461,12

21,98

8418,01

6,71

29043,11

64,67

22,47

77,53

1098,62

34,10

46,64

2. U-30

594,43

7,26

17066,14

10,01

7416,32

5,91

9649,82

21,49

43,46

56,54

782,26

21,82

28,71

3. U-50

22,68

301,83

3,69

6844,29

4,02

4002,95

3,19

2841,34

6,33

58,49

41,51

343,50

19,93

4. U-BEZPŁATNY

28,37

0,35

1207,55

0,71

64,77

0,05

1142,78

2,54

5,36

94,64

61,69

19,58

42,56

5. INWALIDA WOJENNY

22,03

0,27

796,77

0,47

12,01

0,01

784,76

1,75

1,51

98,49

30,19

26,39

36,17 23,44

6. INWALIDA WOJSKOWY

0,33

0,00

7,70

0,00

1,66

0,00

6,04

0,01

21,60

78,40

0,43

18,04

7. ZHK

11,59

0,14

262,73

0,15

47,90

0,04

214,83

0,48

18,23

81,77

14,83

17,72

22,67

8. AZ

0,00

0,05

0,00

0,05

0,00

1,39

98,61

0,00

13,12

14,21

2,41

0,03

476,18

0,28

54,82

0,04

421,35

0,94

11,51

88,49

3,78

126,13

197,45

12,21

0,15

1415,74

0,83

611,74

0,49

804,01

1,79

43,21

56,79

145,36

9,74

115,97 26,34

9. NARKOTYKI 10. ŚRODKI POMOCNICZE 11. PELNOPŁATNE

1433,09

17,51

37744,27

22,14

37744,27

30,06

0,00

0,00 100,00

0,00

1690,09

22,33

12. ODRĘCZNA

4975,84

60,79

67172,00

39,41

67172,00

53,50

0,00

0,00 100,00

0,00

5831,88

11,52

13,50

13. RAZEM

8185,31 100,00

26,35

10002,61

17,04

20,82

170454,55 100,00

125546,45 100,00

44908,09 100,00

73,65

Tab. 5. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

1733

21,70

63088

37,55

20116

16,17

42971

31,89

68,11

2304

27,39

36,41

2. Recepty pełnopłatne

1384

17,33

36937

21,99

36937

29,70

0,00 100,00

0,00

1637

22,56

26,70

3. Sprzedaż odręczna

4856

60,82

66743

39,73

66743

53,66

0,00 100,00

0,00

5632

11,85

13,75

0,14

1232

0,73

535

0,43

697

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

7983 100,00

168000 100,00

124370 100,00

98,49

Pac.

1,60

43,43

56,57

129

9,58

110,06

43630 100,00

74,03

25,97

9702

17,32

21,04

Tab. 6. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – zestawienie narastające od początku roku Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

1764,17

21,55

64122,53

37,62

20018,45

15,95

44104,09

31,22

68,78

2335,28

27,46

36,35

2. Recepty pełnopłatne

1433,09

17,51

37744,27

22,14

37744,27

30,06

0,00

0,00 100,00

0,00

1690,09

22,33

26,34

3. Sprzedaż odręczna

4975,84

60,79

67172,00

39,41

67172,00

53,50

0,00

0,00 100,00

0,00

5831,88

11,52

13,50

12,21

0,15

1415,74

0,83

611,74

0,49

804,01

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

8185,31 100,00

170454,55 100,00

125546,45 100,00

98,21

Pac.

1,79

43,21

56,79

145,36

9,74

115,97

44908,09 100,00

73,65

26,35

10002,61

17,04

20,82

Tab. 7. Prognoza rocznej sprzedaży w statystycznej aptece w rozbiciu na grupy sprzedaży Rodzaj sprzedaży

Transakcje Liczba

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

1. Recepty ref. całość

21113,41

21,16

768082,51

37,20

233876,24

15,37

534206,27

30,45

69,55

27967,84

27,46

36,38

2. Recepty pełnopłatne

17291,38

17,33

454893,18

22,03

454893,18

29,90

0,00

0,00 100,00

0,00

20389,97

22,31

26,31

3. Sprzedaż odręczna

61237,04

61,37

825285,32

39,97

825285,32

54,25

0,00

0,00 100,00

0,00

71718,59

11,51

13,48

145,49

0,15

16738,99

0,81

7232,77

0,48

9506,22

4. Inne pozycje (wnioski) 5. RAZEM

99787,32 100,00

2065000,00 100,00

1521287,51 100,00

98,25

Pac.

1,75

43,21

56,79

1718,81

9,74

115,05

543712,49 100,00

73,67

26,33

121795,21

16,95

20,69

Tab. 8. Prognoza rocznej sprzedaży w rozbiciu na grupy sprzedaży z uwzględnieniem zmieniającej się w ciągu roku liczby aptek – cały rynek apteczny Rodzaj sprzedaży

Sprzedaż brutto %

Wartość

Opłata pacjenta %

Wartość

Refundacja

Wartość

Udział wart. % %

Ref.

Opakowania

Śr. cena

Liczba

zł/opak.

zł/trans.

305407599

21,16

11110988157

37,20

3383232262

15,37

7727778963

30,45

69,55

404566705

27,46

36,38

2. Recepty pełnopłatne

250132578

17,33

6580365703

22,03

6580443069

29,90

0,00 100,00

0,00

294955970

22,31

26,31

3. Sprzedaż odręczna

885863687

61,37

11938694229

39,97

11938501835

54,25

0,00 100,00

0,00

1037491272

11,51

13,48

2104124

0,15

242052785

0,81

104628588

0,48

137516108

5. RAZEM

1443507988 100,00

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

29872100873 100,00

22006805754 100,00

98,25

Pac.

1. Recepty ref. całość

4. Inne pozycje (wnioski)

Transakcje Liczba

1,75

43,23

56,81

24854749

9,74

115,04

7865295071 100,00

73,67

26,33

1761868696

16,95

20,69

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

Rubital forte Äž V\URS SUDZRÄ&#x201A;OD]RZR PDOLQRZ\ Äž VWRVRZDQ\ ZVSRPDJDMĂ&#x2C6;FR Zb]DSDOHQLX JDUGĂŻD NUWDQL LbSU]HĂŻ\NX Äž ZbVWDQDFK ]DSDOQ\FK GUĂśJ RGGHFKRZ\FK SU]HELHJDMĂ&#x2C6;F\FK ]bVXFK\P NDV]OHP LbNDV]OHP ]b]DOHJDMĂ&#x2C6;FĂ&#x2C6; Z\G]LHOLQĂ&#x2C6; Äž ZbZDOFH ]bFKU\SNĂ&#x2C6; LbQLHÄ?\WHP RVNU]HOL Äž SRPRFQLF]R ZbSRGUDÄ?QLHQLDFK EĂŻRQ\ Ä&#x201A;OX]RZHM MDP\ XVWQHM LbJDUGĂŻD =DZLHUD Z\FLĂ&#x2C6;J ]bV]HÄ&#x201A;FLX F]Ă&#x161;Ä&#x201A;FL NRU]HQLD SUDZRÄ&#x201A;OD]X =DZLHUD QDWXUDOQ\ VRN ]bPDOLQ

1. NAZWA WĹ ASNA PRODUKTU LECZNICZEGO RUBITAL FORTE 1,73 g/5ml 2. SKĹ AD JAKOĹ&#x161;CIOWY IÂ ILOĹ&#x161;CIOWY SUBSTANCJI CZYNNYCH 100 g syropu zawiera 26,6 g wodnego maceratu zÂ 9 g korzenia prawoĹ&#x203A;lazu lekarskiego (Althaeae radicis maceratio 9:40) Ekstrahent â&#x20AC;&#x201C; mieszanina wody iÂ etanolu zÂ dodatkiem benzoesanu sodu (46,7:1:0,3). Produkt zawiera nie wiÄ&#x2122;cej niĹź 0,5 % (v/v) etanolu. Substancje pomocnicze, patrz: pkt 6.1. 3. POSTAÄ&#x2020; FARMACEUTYCZNA Syrop 4. SZCZEGĂ&#x201C;Ĺ OWE DANE KLINICZNE Produkt przeznaczony jest do tradycyjnego stosowania wÂ wymienionych wskazaniach iÂ jego skutecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; opiera siÄ&#x2122; wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznie na dĹ&#x201A;ugim okresie stosowania iÂ doĹ&#x203A;wiadczeniu. 4.1. Wskazania do stosowania Tradycyjnie stosowany jako Ĺ&#x203A;rodek pomocniczy wÂ kaszlu wÂ przebiegu stanĂłw zapalnych jamy ustnej iÂ gardĹ&#x201A;a: chrypka, kaszel, np. wÂ przebiegu przeziÄ&#x2122;bienia Pomocniczo wÂ podraĹźnieniach bĹ&#x201A;ony Ĺ&#x203A;luzowej jamy ustnej iÂ gardĹ&#x201A;a. 4.2. Dawkowanie iÂ sposĂłb podawania Dzieci powyĹźej 3 roku Ĺźycia do 6 roku Ĺźycia 10 ml dawkÄ&#x2122; powtĂłrzyÄ&#x2021; wÂ zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od nasilenia objawĂłw podraĹźnienia do 3 razy dziennie. Dzieci powyĹźej 6 roku Ĺźycia 10 ml dawkÄ&#x2122; powtĂłrzyÄ&#x2021; wÂ zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od nasilenia objawĂłw podraĹźnienia do 3 razy dziennie. MĹ&#x201A;odzieĹź od 13 roku Ĺźycia iÂ doroĹ&#x203A;li 10 ml dawkÄ&#x2122; powtĂłrzyÄ&#x2021; wÂ zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od nasilenia objawĂłw podraĹźnienia do kilku razy dziennie (3-4 razy). 4.3. Przeciwwskazania NadwraĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na skĹ&#x201A;adniki preparatu, wÂ tym na benzoesan sodu. 4.4. Specjalne ostrzeĹźenia iÂ Ĺ&#x203A;rodki ostroĹźnoĹ&#x203A;ci dotyczÄ&#x2026;ce stosowania Ze wzglÄ&#x2122;du na zawartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; benzoesanu sodu nie zaleca siÄ&#x2122; stosowania uÂ chorych zÂ astmÄ&#x2026; oskrzelowÄ&#x2026;. Produkt zawiera sacharozÄ&#x2122; wÂ zwiÄ&#x2026;zku zÂ tym naleĹźy go ostroĹźnie stosowaÄ&#x2021; uÂ chorych na cukrzycÄ&#x2122;. 10 ml syropu zawiera 7,8 g sacharozy. Pacjenci zÂ rzadkimi dziedzicznymi zaburzeniami zwiÄ&#x2026;zanymi zÂ nietolerancjÄ&#x2026; fruktozy, zespoĹ&#x201A;em zĹ&#x201A;ego wchĹ&#x201A;aniania glukozy, galaktozy lub niedoborem sacharazy, izomaltazy nie powinni przyjmowaÄ&#x2021; produktu leczniczego. 4.5. Interakcje zÂ innymi lekami iÂ inne rodzaje interakcji WchĹ&#x201A;anianie lekĂłw przyjmowanych jednoczeĹ&#x203A;nie moĹźe zostaÄ&#x2021; zaburzone. ZÂ tego wzglÄ&#x2122;du produkt nie powinien byÄ&#x2021; podawany na Â˝ - 1 godziny przed iÂ po stosowaniu innych lekĂłw. 4.6. CiÄ&#x2026;Ĺźa lub laktacja Brak wystarczajÄ&#x2026;cych danych dotyczÄ&#x2026;cych bezpieczeĹ&#x201E;stwa, dlatego nie zaleca siÄ&#x2122; stosowania produktu uÂ kobiet ciÄ&#x2122;Ĺźarnych iÂ karmiÄ&#x2026;cych piersiÄ&#x2026;. 4.7. WpĹ&#x201A;yw na zdolnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; prowadzenia pojazdĂłw mechanicznych iÂ obsĹ&#x201A;ugiwania urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; mechanicznych wÂ ruchu Brak danych. 4.8. DziaĹ&#x201A;ania niepoĹźÄ&#x2026;dane UÂ osĂłb wraĹźliwych na benzoesan sodu moĹźe wystÄ&#x2026;piÄ&#x2021; pobudzone wydzielanie Ĺ&#x203A;liny iÂ podraĹźnienie ĹźoĹ&#x201A;Ä&#x2026;dka. 4.9. Przedawkowanie Nie sÄ&#x2026; znane objawy przedawkowania. WÂ przypadku stosowania preparatĂłw zawierajÄ&#x2026;cych Ĺ&#x203A;luzy roĹ&#x203A;linne

przez dĹ&#x201A;uĹźszy okres czasu (ponad 3 tygodnie) lub jego naduĹźywaniu istnieje ryzyko zmniejszonego wchĹ&#x201A;aniania witamin, soli mineralnych lub innych zwiÄ&#x2026;zkĂłw zÂ przewodu pokarmowego. 5. WĹ AĹ&#x161;CIWOĹ&#x161;CI FARMAKOLOGICZNE 5.1 WĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci farmakodynamiczne Preparat zawiera wodny macerat zÂ 9 g korzenia prawoĹ&#x203A;lazu lekarskiego. Macerat zawiera jako gĹ&#x201A;Ăłwne skĹ&#x201A;adniki Ĺ&#x203A;luzy oÂ charakterze kwaĹ&#x203A;nym. Preparat dziaĹ&#x201A;a osĹ&#x201A;aniajÄ&#x2026;co na bĹ&#x201A;onÄ&#x2122; Ĺ&#x203A;luzowÄ&#x2026; jamy ustnej iÂ gardĹ&#x201A;a, Ĺ&#x201A;agodzi stany zapalne iÂ podraĹźnienia. 5.2. WĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci farmakokinetyczne Brak danych. 5.3. Przedkliniczne dane oÂ bezpieczeĹ&#x201E;stwie Brak danych. 6. DANE FARMACEUTYCZNE 6.1. Wykaz substancji pomocniczych Sacharoza Sodu benzoesan Syrop malinowy skĹ&#x201A;ad: Sok zÂ malin Sacharoza. 6.2. NiezgodnoĹ&#x203A;ci Fizyczne: Nie zaobserwowano Chemiczne: Nie zaobserwowano. 6.3. Okres waĹźnoĹ&#x203A;ci 3 lata. 6.4. Specjalne Ĺ&#x203A;rodki ostroĹźnoĹ&#x203A;ci przy przechowywaniu PrzechowywaÄ&#x2021; wÂ zamkniÄ&#x2122;tym opakowaniu wÂ temperaturze nie wyĹźszej niĹź 25oC. ChroniÄ&#x2021; od Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;a. 6.5. Rodzaj iÂ zawartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pojemnika Butelka ze szkĹ&#x201A;a oranĹźowego lub brunatnego politereftalanu etylenu (PET) zÂ zakrÄ&#x2122;tkÄ&#x2026; aluminiowÄ&#x2026; lub polietylenowÄ&#x2026; (HDPE) wÂ pudeĹ&#x201A;ku kartonowym. Do opakowania bezpoĹ&#x203A;redniego doĹ&#x201A;Ä&#x2026;czona jest miarka oÂ pojemnoĹ&#x203A;ci 10 ml lub 15 ml. WielkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; opakowania: 125 g. 6.6. Instrukcja dotyczÄ&#x2026;ca uĹźytkowania leku Preparat stosuje siÄ&#x2122; doustnie. SposĂłb uĹźycia wÂ punkcie 4.2. 7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJÄ&#x201E;CY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU Grzegorz Nowakowski PrzedsiÄ&#x2122;biorstwo Produkcji Farmaceutycznej â&#x20AC;&#x17E;GEMIâ&#x20AC;? ul. Mickiewicza 36 05-480 Karczew tel. (+48Â 022)Â 780 83 05 w. 70 e-mail: gemi@gemi.pl 8. NUMER POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU Pozwolenie nr 8147 9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU/ DATA PRZEDĹ UĹťENIA POZWOLENIA 15.06.2000 20.05.2005 19.07.2006 02.12.2008 10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZÄ&#x2DC;Ĺ&#x161;CIOWEJ ZMIANY TEKSTU CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO 29 11 2013

NatuRalNiE Na zdRowiE CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

altE forte Äž V\URS RbQDMZLĂ&#x161;NV]\P QD Ä&#x201A;ZLHFLH VWĂ&#x161;Ä?HQLX Z\FLĂ&#x2C6;JX ]bNRU]HQLD SUDZRÄ&#x201A;OD]X Äž ĂŻDJRG]L NDV]HO Äž RVĂŻDQLD EĂŻRQĂ&#x161; Ä&#x201A;OX]RZĂ&#x2C6; MDP\ XVWQHM LbJDUGĂŻD Äž ĂŻDJRG]L VWDQ\ ]DSDOQH SRZRGXMĂ&#x2C6;FH FKU\SNĂ&#x161; LbNDV]HO Äž -HVW WR SURGXNW OHF]QLF]\ VWRVRZDQ\ WUDG\F\MQLH ZbSRGDQ\FK ZVND]DQLDFK DbMHJR VNXWHF]QRÄ&#x201A;Ă&#x160; RSLHUD VLĂ&#x161; QD GĂŻXJRWUZDĂŻ\P VWRVRZDQLX LbGRÄ&#x201A;ZLDGF]HQLX

1. NAZWA WĹ ASNA PRODUKTU LECZNICZEGO SYROP PRAWOĹ&#x161;LAZOWY ALTE FORTE 6 CZ. KORZENIA PRAWOĹ&#x161;LAZUÂ 2,36Â g/5ml 2. SKĹ AD JAKOĹ&#x161;CIOWY IÂ ILOĹ&#x161;CIOWY SUBSTANCJI CZYNNYCH 100Â g syropu zawiera 36Â g maceratu zÂ 6Â g korzenia prawoĹ&#x203A;lazu lekarskiego (Althaeae radicis maceratio ( 6:36), ekstrahent â&#x20AC;&#x201C; mieszanina wody iÂ etanolu (47,9:1), substancja pomocnicza â&#x20AC;&#x201C; kwas benzoesowy). ZawartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; etanolu wÂ preparacie nie wiÄ&#x2122;cej niĹź 1,0% (v/v). Substancje pomocnicze, patrz: pkt 6.1. 3. POSTAÄ&#x2020; FARMACEUTYCZNA Syrop 4. SZCZEGĂ&#x201C;Ĺ OWE DANE KLINICZNE Produkt przeznaczony jest do tradycyjnego stosowania wÂ wymienionych wskazaniach iÂ jego skutecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; opiera siÄ&#x2122; wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznie na dĹ&#x201A;ugim okresie stosowania iÂ doĹ&#x203A;wiadczeniu. 4.1. Wskazania do stosowania Tradycyjnie stosowany jako Ĺ&#x203A;rodek pomocniczy wÂ objawach stanĂłw zapalnych jamy ustnej iÂ gardĹ&#x201A;a: chrypka, kaszel, np. wÂ przebiegu przeziÄ&#x2122;bienia. Pomocniczo wÂ podraĹźnieniach iÂ stanach zapalnych bĹ&#x201A;ony Ĺ&#x203A;luzowej jamy ustnej iÂ gardĹ&#x201A;a. 4.2. Dawkowanie iÂ sposĂłb podawania Dzieci powyĹźej 3. roku Ĺźycia do 6 roku Ĺźycia 5 ml dawkÄ&#x2122; powtĂłrzyÄ&#x2021; wÂ zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od nasilenia objawĂłw podraĹźnienia (do 3 razy dziennie). Dzieci powyĹźej 6 roku Ĺźycia 5 ml dawkÄ&#x2122; powtĂłrzyÄ&#x2021; wÂ zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od nasilenia objawĂłw podraĹźnienia (do 5 razy dziennie). MĹ&#x201A;odzieĹź od 13 roku Ĺźycia iÂ doroĹ&#x203A;li 10 ml dawkÄ&#x2122; powtĂłrzyÄ&#x2021; wÂ zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od nasilenia objawĂłw podraĹźnienia (do 6 razy dziennie). 4.3. Przeciwwskazania NadwraĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na skĹ&#x201A;adniki preparatu, wÂ tym na kwas benzoesowy. 4.4. Specjalne ostrzeĹźenia iÂ Ĺ&#x203A;rodki ostroĹźnoĹ&#x203A;ci dotyczÄ&#x2026;ce stosowania Ze wzglÄ&#x2122;du na zawartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kwasu benzoesowego zaleca siÄ&#x2122; zachowanie ostroĹźnoĹ&#x203A;ci uÂ chorych zÂ astmÄ&#x2026;. Produkt zawiera sacharozÄ&#x2122; wÂ zwiÄ&#x2026;zku zÂ tym naleĹźy go ostroĹźnie stosowaÄ&#x2021; uÂ chorych na cukrzycÄ&#x2122;. 5 ml syropu zawiera 4,2 g sacharozy, 10 ml syropu zawiera 8,4 g sacharozy. Pacjenci zÂ rzadkimi dziedzicznymi zaburzeniami zwiÄ&#x2026;zanymi zÂ nietolerancjÄ&#x2026; fruktozy, zespoĹ&#x201A;em zĹ&#x201A;ego wchĹ&#x201A;aniania glukozy, galaktozy lub niedoborem sacharazy, izomaltazy nie powinni przyjmowaÄ&#x2021; produktu leczniczego. Brak danych dotyczÄ&#x2026;cych bezpieczeĹ&#x201E;stwa stosowania uÂ dzieci. 4.5. Interakcje zÂ innymi lekami iÂ inne rodzaje interakcji Nie znane. 4.6. CiÄ&#x2026;Ĺźa lub laktacja Kategoria C wariant B. Nie wiadomo, czy lek moĹźe powodowaÄ&#x2021; zagroĹźenie pĹ&#x201A;odu uÂ zwierzÄ&#x2026;t, poniewaĹź nie przeprowadzono odpowiednich badaĹ&#x201E;. Brak danych odnoĹ&#x203A;nie bezpieczeĹ&#x201E;stwa stosowania uÂ kobiet ciÄ&#x2122;Ĺźarnych iÂ karmiÄ&#x2026;cych piersiÄ&#x2026;. 4.7. WpĹ&#x201A;yw na zdolnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; prowadzenia pojazdĂłw mechanicznych iÂ obsĹ&#x201A;ugiwania urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; mechanicznych wÂ ruchu Brak danych. 4.8. DziaĹ&#x201A;ania niepoĹźÄ&#x2026;dane UÂ osĂłb szczegĂłlnie wraĹźliwych na kwas benzoesowy moĹźe wystÄ&#x2026;piÄ&#x2021; pobudzone wydzielanie Ĺ&#x203A;liny iÂ podraĹźnienie ĹźoĹ&#x201A;Ä&#x2026;dka. 4.9. Przedawkowanie Nie sÄ&#x2026; znane objawy przedawkowania. WÂ przypadku stosowania preparatĂłw zawierajÄ&#x2026;cych Ĺ&#x203A;luz przez dĹ&#x201A;uĹźszy okres czasu (ponad 3 tygodnie) lub jego naduĹźywaniu istnieje ryzyko zmniejszonego wchĹ&#x201A;aniania witamin, soli mineralnych lub innych zwiÄ&#x2026;zkĂłw zÂ przewodu pokarmowego.

5. WĹ AĹ&#x161;CIWOĹ&#x161;CI FARMAKOLOGICZNE 5.1 WĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci farmakodynamiczne Preparat zawiera wodny macerat korzenia prawoĹ&#x203A;lazu lekarskiego. Macerat zawiera jako gĹ&#x201A;Ăłwne skĹ&#x201A;adniki Ĺ&#x203A;luzy oÂ charakterze kwaĹ&#x203A;nym. Preparat dziaĹ&#x201A;a osĹ&#x201A;aniajÄ&#x2026;co na bĹ&#x201A;onÄ&#x2122; Ĺ&#x203A;luzowÄ&#x2026; jamy ustnej iÂ gardĹ&#x201A;a, Ĺ&#x201A;agodzi stany zapalne iÂ podraĹźnienia. Ĺ&#x161;luz prawoĹ&#x203A;lazu tworzy roztwory koloidalne, ktĂłre pokrywajÄ&#x2026; bĹ&#x201A;ony Ĺ&#x203A;luzowe cienkÄ&#x2026; warstwÄ&#x2026; iÂ dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026; na nie ochronnie. Ponadto Ĺ&#x203A;luz, dziaĹ&#x201A;a osĹ&#x201A;aniajÄ&#x2026;co na zmienionÄ&#x2026; zapalnie, przekrwionÄ&#x2026; rozpulchnionÄ&#x2026; bĹ&#x201A;onÄ&#x2122; Ĺ&#x203A;luzowÄ&#x2026; gardĹ&#x201A;a oraz zmniejsza podraĹźnienie receptorĂłw kaszlu iÂ czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; odruchu kaszlowego. 5.2. WĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci farmakokinetyczne Brak danych. 5.3. Przedkliniczne dane oÂ bezpieczeĹ&#x201E;stwie Nie prowadzono badaĹ&#x201E; dla produktu leczniczego. 6. DANE FARMACEUTYCZNE 6.1. Wykaz substancji pomocniczych sacharoza, kwas benzoesowy. 6.2. NiezgodnoĹ&#x203A;ci Fizyczne: Nie zaobserwowano Chemiczne: Nie zaobserwowano. 6.3. Okres trwaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci 3 lata. 6.4. Specjalne Ĺ&#x203A;rodki ostroĹźnoĹ&#x203A;ci przy przechowywaniu PrzechowywaÄ&#x2021; wÂ zamkniÄ&#x2122;tym opakowaniu wÂ temperaturze nie wyĹźszej niĹź 25oC. ChroniÄ&#x2021; od Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;a. PrzechowywaÄ&#x2021; wÂ miejscu niewidocznym iÂ niedostÄ&#x2122;pnym dla dzieci. 6.5. Rodzaj iÂ zawartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pojemnika Butelka ze szkĹ&#x201A;a barwnego zÂ zakrÄ&#x2122;tkÄ&#x2026; aluminiowÄ&#x2026; zÂ miarkÄ&#x2026; zÂ polipropylenu wÂ kartoniku. Butelka zÂ brÄ&#x2026;zowego politereftalanu etylenu zÂ zakrÄ&#x2122;tkÄ&#x2026; polietylenowÄ&#x2026; lub aluminiowÄ&#x2026; zÂ miarkÄ&#x2026; zÂ polipropylenu wÂ kartoniku. WielkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; opakowania: 125 g. 6.6. Instrukcja dotyczÄ&#x2026;ca uĹźytkowania leku Preparat stosuje siÄ&#x2122; doustnie. SposĂłb uĹźycia wÂ punkcie 4.2. 7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJÄ&#x201E;CY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU Grzegorz Nowakowski PrzedsiÄ&#x2122;biorstwo Produkcji Farmaceutycznej â&#x20AC;&#x17E;GEMIâ&#x20AC;? ul. Mickiewicza 36 05-480 Karczew tel. (+48Â 022)Â 780 83 05 w. 70 e-mail: gemi@gemi.pl 8. NUMER POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU Pozwolenie nr 8148 9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU/ DATA PRZEDĹ UĹťENIA POZWOLENIA 15.06.2000 01.06.2006 17.12.2008 10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZÄ&#x2DC;Ĺ&#x161;CIOWEJ ZMIANY TEKSTU CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO

S t a t y st y k i i p r o g n o z y

Foto: designed by freepik.com

a n a l iz a O S O Z

Homeopatia Homeopatia obchodzi swoje 220 lecie i tak jak nigdy wzbudza gorące dyskusje. Wysoce rozcieńczone substancje mają leczyć choroby o symptomach podobnych do tych powstałych w wyniku spożycia tych substancji. Proces rozcieńczania trwa tak długo, aż w roztworze końcowym nie pozostaje praktycznie nic z substancji początkowej. Przeciwnicy twierdzą, że efekty lecznicze nie wykraczają poza efekt placebo. Na półkach aptecznych znaleźć można szeroką ofertę środków homeopatycznych, ale widać wyraźnie, że fala krytyki odbiła się mocno na wynikach sprzedaży. Katarzyna Płoskonka Zakład Analiz Statystycznych, KAMSOFT S.A.

Opis rynku Wartość rynku leków na homeopatię wynosiła na początku badanego okresu

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

(w 2002 roku) 159,9 mln zł. W 2003 roku nastąpił najwyższy wzrost w całym badanym okresie (o 11,41%) i wartość sprzedaży wynosiła 178,2 mln zł. Do roku 2007 utrzymywała się na mniej więcej zbliżonym poziomie. W 2008 i w 2009

roku nastąpiły kolejne istotne skoki (o 11,34% i o 8,88%), w wyniku których wartość ta przekroczyła poziom 200 mln zł. To był jednocześnie punkt zwrotny. Od tego momentu mamy do czynienia ze znacznymi spadkami. Największy z nich wystąpił w 2010 roku (o 19,33%). W 2014 roku pacjenci zapłacili za leki homeopatyczne w aptekach kwotę 106,9 mln zł, czyli o 33,17% mniej niż w 2002 roku. Wykres ilości sprzedaży leków na homeopatię w aptekach w badanym okresie kształtował się nieco inaczej niż wartość sprzedaży. Zdecydowanie najwięcej leków homeopatycznych sprzedawało się na początku badanego okresu, czyli w 2002 roku (15,3 mln opakowań). W kolejnych latach sprzedaż spadała, aż do 12 mln opakowań w 2007 roku. W 2008 i 2009 roku nastąpił wzrost

S t a t y st y k i i p r o g n o z y a n a l iz a O S O Z

Tab. 2. Liczba produktów wprowadzonych na rynek w poszczególnych latach, będących do dzisiaj w ofercie oraz średnia cena dla tych produktów. Liczba produktów wycofanych z rynku w poszczególnych latach oraz średnia cena dla tych produktów Liczba badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014

134

9,20 10,56 11,40 11,54 12,02 13,15 13,70 14,20 14,84 15,06 15,84 17,31 18,93

Produkty będące w ofercie w latach 2003–2014 a nie będące w ofercie w 2002 roku

19,83 20,23 19,23 16,68 17,92 18,83 19,22 20,16 20,60 21,47 21,55 22,07

Produkty będące w ofercie w latach 2004–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2003

22,99 23,36 18,69 19,75 30,07 30,73 31,21 32,53 31,95 33,90 28,40

Produkty będące w ofercie w latach 2005–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2004

—

Produkty będące w ofercie w latach 2006–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2005

Produkty będące w ofercie w latach 2007–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2006

Produkty będące w ofercie w latach 2008–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2007

Produkty będące w ofercie w latach 2009–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2008

Produkty będące w ofercie w latach 2010–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2009

—

7,42

7,80

8,04

8,29

0,09

0,01

—

7,78

7,98

15,61 18,85 21,25 22,81 23,26

Produkty będące w ofercie w latach 2011–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2010

18,20 27,97 28,87 29,26

Produkty będące w ofercie w latach 2012–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2011

73,12 72,36 72,03

Produkty będące w ofercie w latach 2013–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2012

16,73 31,11

Produkty będące w ofercie w 2014 roku a nie będące w ofercie w latach 2002–2013

8,62 11,10 12,06 12,74 14,44 0,00

0,02

—

8,52 11,67 12,53 13,19 14,83

9,40 11,51 14,14 10,14 14,84 15,99

24,03

Liczba badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014

134

9,20 10,56 11,40 11,54 12,02 13,15 13,70 14,20 14,84 15,06 15,84 17,31 18,93

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2013 a nie będące w ofercie w 2014 roku

18,17 19,93 23,00 24,94 25,42 26,50 27,06 28,22 30,27 39,92 46,87 45,47

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2012 a nie będące w ofercie w latach 2013–2014

11,51 13,69 15,94 15,91 15,65 16,84 16,77 20,87 23,04 23,31 23,76

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2011 a nie będące w ofercie w latach 2012–2014

15,88 16,78 17,65 16,59 21,28 20,01 21,28 26,48 32,50 32,26

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2010 a nie będące w ofercie w latach 2011–2014

17,46 16,32 17,26 16,58 16,60 15,70 16,11 19,59 21,24

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2009 a nie będące w ofercie w latach 2010–2014

104

8,12 10,17 10,98 11,41 11,60 11,57 11,87 11,58

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2008 a nie będące w ofercie w latach 2009–2014

119

11,82 12,20 13,26 13,37 13,16 13,73 14,23

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2007 a nie będące w ofercie w latach 2008–2014

11,65 12,79 13,21 13,20 12,68 12,81

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2006 a nie będące w ofercie w latach 2007–2014

13,55 15,48 16,57 15,55 14,69

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2005 a nie będące w ofercie w latach 2006–2014

7,65 8,82 9,25

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2004 a nie będące w ofercie w latach 2005–2014

15,80 19,41 20,38

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2003 a nie będące w ofercie w latach 2004–2014

15,40 23,17

Produkty będące w ofercie w 2002 roku a nie będące w ofercie w latach 2003–2013

10,49

7,89

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

S t a t y st y k i i p r o g n o z y a n a l iz a O S O Z

kolejno o 7,36% i 6,00%, a w 2010 roku – najwyższy spadek (o 23,67%). W 2014 roku w aptekach pacjenci zakupili 5 mln opakowań leków homeopatycznych, o 14,08% mniej niż w roku poprzednim oraz aż o 67,31% mniej niż w roku 2002. Najwięcej leków homeopatycznych sprzedaje się w aptekach w sezonie jesienno-zimowym. W miesiącach od października do marca średniomiesięczna ilość sprzedaży wyliczona od 2002 roku

wianego asortymentu pacjenci zapłacili średnio 21,40 zł, a to o 6,76% (czyli o 1,36 zł) więcej niż w roku poprzednim oraz o 104,45% (czyli o 10,93 zł) więcej niż na początku badanego okresu. Największy wzrost ceny nastąpił w 2013 roku (o 13,68%). Wówczas cena przekroczyła poziom 20 zł. Zwróćmy teraz uwagę na asortyment produktów homeopatycznych. Widać wyraźnie, że oferta dla tego rynku została znacząco uszczuplona. W 2002

przekracza poziom 15 mln zł. W sierpniu jest najniższa i wynosi 7,9 mln zł. Największą ilość leków homeopatycznych pacjenci zakupili w aptekach w styczniu 2009 roku (1 891,3 tys. opakowań), zaś najmniejszą w sierpniu 2015 roku (205,1 tys. opakowań). Średnia cena za pojedyncze opakowanie leku homeopatycznego systematycznie pnie się go góry. Wyjątkiem był rok 2005, gdy nastąpił spadek o 1,35%. W roku 2014 za jedno opakowanie z oma-

Tab. 1. Roczne zestawienie sprzedaży leków homeopatycznych w aptekach w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

Liczba sprzedanych opakowań

Wartość sprzedaży (zł)

Rok

Średnia cena za pojedyncze opakowanie (zł)

Wartość sprzedaży na jeden produkt (zł)

Liczba sprzedanych opakowań na jeden produkt

Procentowa zmiana wartości w stosunku do roku poprzedniego

Liczba produktów będących w ofercie

Procentowa zmiana liczby w stosunku do roku poprzedniego

2002

159 931 253

15 277 608

10,47

144 734

13 826

1 105

2003

178 186 328

14 989 433

11,89

137 172

11 539

1 299

11,41%

-1,89%

2004

173 259 646

13 411 497

12,92

151 849

11 754

1 141

-2,76%

-10,53%

2005

172 950 598

13 571 300

12,74

130 430

10 235

1 326

-0,18%

1,19%

2006

158 694 682

12 098 624

13,12

153 774

11 723

1 032

-8,24%

-10,85%

2007

168 906 142

12 044 521

14,02

193 700

13 813

872

6,43%

-0,45%

2008

188 059 275

12 930 459

14,54

194 076

13 344

969

11,34%

7,36%

2009

204 765 664

13 706 715

14,94

247 302

16 554

828

8,88%

6,00%

2010

165 181 167

10 462 229

15,79

236 311

14 967

699

-19,33%

-23,67%

2011

138 239 643

8 515 194

16,23

208 192

12 824

664

-16,31%

-18,61%

2012

123 141 616

6 982 950

17,63

250 798

14 222

491

-10,92%

-17,99%

2013

125 167 865

6 243 645

20,05

269 758

13 456

464

1,65%

-10,59%

2014

106 881 844

4 993 949

21,40

211 229

9 869

506

-14,61%

-20,02%

2015

94 327 673

4 290 995

21,98

—

-11,75%

-14,08%

2016

97 624 931

4 190 877

23,29

—

3,50%

-2,33%

Rys. 1. Wartość sprzedaży leków homeopatycznych w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

» Od 2011 roku widoczny jest wyraźny spadek wartości rynku leków homeopatycznych.«

** *** *7

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

** *** *7

S t a t y st y k i i p r o g n o z y a n a l iz a O S O Z

Rys. 2. Liczba sprzedanych opakowań leków homeopatycznych w aptekach w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

» W roku 2014 sprzedało się ponad trzykrotnie mniej leków homeopatycznych niż w roku 2002.«

** *** *7

Rys. 3. Średnia cena za pojedyncze opakowanie leku homeopatycznego w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

» Od 2002 roku średnia cena za pojedyncze opakowanie leku homeopatycznego systematycznie wzrasta.«

** *** *7

Rys. 4. Liczba produktów sprzedawanych w aptekach w latach 2002–2014

» Asortyment produktów homeopatycznych dostępnych w aptekach od 2002 roku spadł ponad dwukrotnie.«

*** *7

***

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

S t a t y st y k i i p r o g n o z y a n a l iz a O S O Z

Rys. 5. Średnia miesięczna wartość sprzedaży

4UZD[FŎ

-VUZ

.BS[FD

roku w aptekach dostępnych było 1105 produktów. W 2003 roku – jeszcze więcej, bo aż 1299 produktów. W 2004 roku nastąpił niewielki spadek, zaś w 2005 znów nastąpił wzrost i oferta była wówczas najszersza – 1326 produktów. Od tego czasu (poza 2008 rokiem) obserwowaliśmy systematyczny spadek. W 2014 roku asortyment skurczył się do 506 produktów, a to ponad dwukrotnie mniej niż na początku badanego okresu. Wartość sprzedaży leków homeopatycznych spada systematycznie od 2010 roku, z wyjątkiem niewielkiego wzrostu w 2013 roku. Jeśli chodzi o ilość sprzedaży, z roku na rok występuje mocny spadek. Jak sytuacja wyglądać będzie w 2015 i 2016 roku? Czy bessa będzie kontynuowana?

Trendy przyszłości 2015 rok będzie zdecydowanie rokiem spadkowym. Wartość sprzedaży leków homeopatycznych w aptekach spadnie o 11,75% i osiągnie poziom 94,3 mln zł. O 14,08% spadnie także ilość sprzedaży i wyniesie 4,3 mln opakowań. Nieco inaczej będą wyglądały zmiany w roku 2016, bowiem zgodnie z prognozami nastąpi wzrost wartości rynku leków homeopatycznych o 3,50% do poziomu 97,6 mln zł. Ilościowo, w 2016 roku sprzedaż spadnie, lecz ten spadek będzie

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

,XJFDJFŎ

.BK

$[FSXJFD

-JQJFD

4JFSQJFŎ

znacznie łagodniejszy niż w poprzednich latach (-2,33%). Średnia cena za pojedyncze opakowanie leku homeopatycznego wyniesie w 2015 roku 21,98 zł, czyli o 2,71% (0,58 zł) więcej niż w roku poprzednim. W 2016 roku nastąpi kolejny wzrost ceny do poziomu 23,29 zł (o 5,97%, tj. 1,31 zł).

Podsumowanie Rynek leków homeopatycznych kurczy się w szybkim tempie. W dużym stopniu to efekt negatywnych opinii samorządu lekarskiego w stosunku do tej metody leczenia. Już w 2008 roku Naczelna Rada Lekarska zwróciła uwagę, że polecanie pacjentom leków homeopatycznych może naruszać zapisy Kodeksu Etyki Lekarskiej. Do tego pojawiały się sytuacje dyscyplinarnego karania le-

8S[FTJFŎ

1BŘE[JFSOJL

-JTUPQBE

(SVE[JFŎ

karzy, którzy przepisywali leki homeopatyczne na receptę. Niezależnie od sytuacji, nadal mamy do czynienia z wartością sprzedaży przekraczającą 100 mln zł rocznie. Zanim pacjenci zdecydują się na lek homeopatyczny, powinni być świadomi, że wokół tej metody leczenia krążą skrajnie sprzeczne opinie. Zwolennicy wskazują na leczenie przyczyn, a nie tylko objawów choroby, mobilizowanie naturalnych sił odpornościowych, brak niepożądanych działań ubocznych, ryzyka przedawkowania, a także przeciwwskazań dla dzieci, kobiet w ciąży i matek karmiących. Jednak świat nauki pozostaje wobec homeopatii krytyczny. Wciąż bowiem jej skuteczność nie została potwierdzona naukowo. Wysoki stopień rozcieńczenia powoduje, że w leku brak jest substancji aktywnych. 

Metodologia prognoz

» Liczba sprzedanych opakowań leków homeopatycznych w 2015 roku to tylko 28% sprzedaży z 2002 roku.«

Do obliczeń prognozy ilości sprzedaży, wartości sprzedaży oraz średniej ceny za pojedyncze opakowanie zastosowano sezonową metodę prognozowania z uwzględnieniem wahań multiplikatywnych. Metoda ta wyznacza – na podstawie ostatnich lat – trend sprzedażowy uwzględniając jednocześnie sezonowe wahania w ciągu roku. Dodatkowo założono, że w najbliższym czasie nie nastąpią żadne istotne zmiany, które mogą w szczególny sposób wpłynąć na wielkość sprzedaży.

n a c z a si e

Og贸lnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

s y st e m y it

KS-APTEKA Zmiany w systemie KS-APTEKA Windows (listopad 2015) Katarzyna Piątek Zakład Systemów Farmacji, KAMSOFT S.A.

W module APW11 SPRZEDAŻ, dla aptek posiadających wielomagazynowość dodano funkcję, która w przypadku braku towaru na magazynie bieżącym, umożliwia realizację MM poprzez użycie przycisku [F9] Zrób MM z drugiego magazynu. Aby móc realizować funkcję, należy ustawić opcję APW11.2.103 Automatyczne tworzenie dokumentu MM podczas sprzedaży z innego magazynu niż bieżący. Po zastosowaniu przycisku [F9] Zrób MM, użytkownik wybiera dostawcę dla dokumentu, wskazuje magazyn i wprowadza ilość, która automatycznie pojawia się na stanie w jednostce docelowej. Zarówno w sprzedaży, jak i w modułach zakupów i operacji magazynowych utworzą się automatycznie dokumenty potwierdzające realizację operacji.

W module APW14 MAGAZYN, w oknie przeglądu bufora przeceny, dodano kolumnę z ceną zakupu netto oraz rozbudowano [F9] Filtr, który pozwala na wyświetlenie dostawy z różną ceną detaliczną dla danego towaru. W module APW21 ZESTAWIENIA, w oknie przeglądu zestawienia refundacyjnego, dodano funkcję, która pozwala (za pomocą przycisku [F7] Szukaj) wyszukać pozycje według odpowiednich kryteriów (rys. 4). Dodatkowo podczas tworzenia zestawienia refundacyjnego rozszerzono kontrolę odpowiedników, sprawdzając, czy kod odpowiednika jest różny od kodu wydanego leku.

Rys. 4. Kryteria wyszukiwania

Rys. 1. Realizacja MM z drugiego magazynu

W module APW12 ZAMÓWIENIA rozbudowano okno Lista braków o możliwość wybrania domyślnego dostawcy [CTRL + D]. Po wybraniu przycisku, wskazujemy dostawcę, u którego zrealizujemy zamówienie. Pojawi się komunikat informujący, że wszystkie pozycje z listy braków trafiły do zamówienia i znajdują się w buforze zamówień (rys. 3).

W module APW42 SERWIS rozszerzono działanie funkcji Przepisz miejsce składowania na karty zakupu. W przypadku, kiedy zmienimy miejsca składowania oraz półki na karcie towaru, funkcja automatycznie przepisze dane z karty towaru na kartę zakupu dla wszystkich towarów z niezerowym stanem magazynowym. W module APW45 APTEKA INTERNETOWA dodano funkcję, która zarządza priorytetami powiązania danych pobranych ze strony sklepu www z cennikiem internetowym w aptece. Funkcja jest dostępna w Komunikacja ► Ustawienia w zakładce Oferta ► Import oferty-zarządzanie cennikiem.

Rys. 2. Lista braków – zamawianie u domyślnego dostawcy

Rys. 3. Komunikat o zamówieniu

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

Rys. 5. Ustawienia wymiany danych 

s y st e m y it

KS-SOMED Zmiany w systemie KS-SOMED (listopad 2015) Aneta Krzynówek Zakład Systemów Ambulatoryjnych, KAMSOFT S.A.

Nowe okno do zarządzania grupami Nowy mechanizm do zarządzania grupami w porównaniu do porzedniej wersji umożliwia wykonywanie różnych operacji bezpośrednio między grupami i ich elementami, bez wychodzenia z okna zarządzania, np. kopiowanie (przenoszenie) elementów pomiędzy grupami, dodawanie nowego elementu czy grupy. Domyślny widok okna zawiera panel z grupami usług, panel z elementami wskazanej grupy oraz panel z listą pozostałych elementów po prawej stronie. Domyślnie włączony jest przycisk Wszystkie, przy użyciu którego można zmieniać widok paneli w oknie.

Rys. 2. Zarządzanie grupami pacjentów

Natomiast po wyłączeniu przycisku Wszystkie grupy będą dostępne w obu panelach.

Rys. 1. Zarządzanie grupami pacjentów

Panel z listą wszystkich elementów może być wyświetlany z prawej lub z lewej strony strony okna. Lokalizacja zależy od panelu, w którym obecnie się znajdujemy. Jeżeli aktywny będzie panel po prawej stronie, wówczas po włączeniu przycisku Wszystkie, lista elementów będzie dostępna po lewej stronie okna.

Rys. 3. Zarządzanie grupami pacjentów

W oknie zarządzania dostępne są m. in. funkcje dodawania, przenoszenia, kopiowania oraz usuwania elementów z grupy. Między panelami można się poruszać przy użyciu klawisza Tab, wówczas poruszamy się po wszystkich elementach dostępnych w oknie. Natomiast, jeżeli chcemy poruszać się tylko po panelach z grupami i elementami, należy użyć skrótu Alt+A.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

s y st e m y it

Nowy mechanizm importu słownika ICD-9 PL Nowy mechanizm importu słownika ICD-9 PL dostarczany przez NFZ, umożliwia użytkownikowi samodzielnie zaimportować słownik (w dowolnym czasie, jeżeli zostanie tylko opublikowany). Funkcja dostępna jest w module Serwis w menu Bazy: Import ICD9 PL. Aby zaimportować najnowszą wersję słownika, w oknie Import ICD9 PL należy kliknąć w link, co spowoduje otwarcie strony głównej ze słownikami w serwisie NFZ.

Rys. 5. Słowniki NFZ

Rys. 4. Import ICD9 PL

W oknie należy wskazać pozycję Słownik ICD9 i następnie wybrać odpowiednią wersję słownika.

Na stronie pobierania pliku, pod ikoną należy wskazać wersję XML i zapisać do katalogu na dysku (można pobrać jako ZIP, ale wtedy należy samodzielnie rozpakować). Następnie w oknie Import ICD9 PL w polu z lokalizacją, należy wskazać pobrany plik i rozpocząć import przyciskiem Import. 

reklama

ZAMÓW PRZEZ INTERNET

ODBIERZ I ZAPŁAĆ W APTECE Na stronie www.ktomalek.pl możesz teraz zamawiać leki przez Internet. Zakupy odbierzesz w najbliższej, wybranej aptece, gdzie również dokonasz płatności. Prosto. Wygodnie. Bezpiecznie.

WWW.KTOMALEK.PL

INTERAKCJE

LEKÓW Z ŻYWNOŚCIĄ Grupa ekspertów Ogólnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia opracowała nowatorską bazę interakcji leków z żywnością. Dowiedz się, jakich pokarmów i napojów należy unikać, zażywając leki. Poznaj praktyczne wskazówki dla bezpiecznej farmakoterapii. KONTROLUJ INTERAKCJE ON-LINE. Skorzystaj z wyszukiwarki leków na portalu OSOZ lub załóż Indywidualne Kontro Zdrowotne z automatycznym mechanizmem nadzorowania interakcji. OGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

WWW.OSOZ.PL

n a c z a si e

Foto: www.freeimages.com

Pierwsze w Polsce wszczepienie podskórnego monitora rytmu serca W I katedrze i klinice kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego przeprowadzono pierwszy w Polsce zabieg wszczepienia najnowszej generacji monitora, stale rejestrującego rytm serca. PAP – Nauka w Polsce www.naukawpolsce.pap.pl

W Europie takie urządzenie jest stosowane zaledwie od listopada 2015 r. Zabieg implantacji rejestratora przeprowadzono w Warszawie u 43-letniego pacjenta, u którego z nieznanych przyczyn dochodziło do utraty przytomności. Aparat wszczepiono pod skórę i może być on stosowany przez wiele lat. „Zabieg był mało inwazyjny, w pełnym kontakcie z pacjentem w czasie jego trwania, dzięki czemu pacjenta można było wcześnie wypisać ze szpitala” – powiedział doc. Grabowski, który wykonuje takie zabiegi.

Chory po wypisie otrzymał zestaw do telemonitoringu, za pomocą którego odbywa się automatycznie transmisja danych w razie stwierdzenia nieprawidłowego rytmu serca. Pacjent pilotem sam może uruchomić zapis rytmu serca i oznaczyć go, jako epizod związany z odczuwanymi objawami. Monitor stosowany jest w dwóch wersjach: u pacjentów z migotaniem przedsionków lub z omdleniami. Pozwala natychmiast wykryć arytmię, która może być zagrożeniem życia. „Urządzenie wyposażono w antenę umożliwiającą podskórną rejestrację sygnału elektrycznego mięśnia sercowego i ocenę poszczególnych tzw. załamków w EKG. Pozwala to ustalić pochodzenie źródła arytmii i rozróżnić tzw. arytmię nadkomorową od potencjalnie groźniejszej – arytmii komorowej” – wyjaśnia doc. Grabowski. Średnia żywotność baterii wynosi cztery lata. Wszczepienie urządzenia nie wyklucza możliwości diagnostyki rezonansem magnetycznym, na co nie pozwalają starszego typu urządzenia, jakie

były stosowane w elektroterapii. W przypadku rejestratora możliwe jest skanowanie całego ciała, zarówno przy użyciu aparatu o większej lub mniejszej mocy. „Mamy pod obserwacją pacjentów z wszczepionymi rejestratorami zdarzeń, u których udało się wykryć groźną sytuację już po kilku tygodniach od wszczepienia urządzenia” – powiedział doc. Grabowski. Specjalista podkreśla, że wszczepianie monitorów rytmu serca w celach diagnostycznych nie jest jeszcze w Polsce usługą refundowaną przez Narodowy Fundusz Zdrowia. 

» Rejestracja sygnałów elektrycznych mięśnia sercowego pozwala ustalić źródła arytmii.«

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

n a c z a si e

Badanie: dieta bogata w warzywa, owoce i soki zmniejsza ryzyko raka

Foto: www.picjumbo.com

Osoby, które spożywają więcej warzyw, owoców, soków oraz produktów mlecznych, są znacznie mniej narażone na choroby nowotworowe – wykazały badania specjalistów Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. PAP – Nauka w Polsce www.naukawpolsce.pap.pl

Główna autorka badań prof. Lidia Wądołowska z Wydziału Nauki o Żywności Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego twierdzi, że tego rodzaju dieta nawet o 60 proc. zmniejsza ryzyko raka piersi u kobiet lub raka płuc u mężczyzn. Wskazują na to obserwacje przeprowadzono na grupie 217 osób, w tym 122 kobiet i 95 mężczyzn w wieku 23–80 lat. Naukowcy pytali uczestników badań, jak często spożywają 21 wyselekcjonowanych rodzajów żywności. Za prozdrowotny sposób żywienia uznali oni częste sięganie po produkty mleczne (twarogi, fermentowane napoje mleczne, sery i mleko) oraz owoce, warzywa i soki (owocowe, owocowo-warzywne oraz warzywne). Zaobserwowano, że rak piersi u kobiet lub rak płuc u mężczyzn występował zaledwie u 26 proc. badanych, którzy spożywali najwięcej warzyw, owoców, soków oraz produktów mlecznych. Prawie dwa razy więcej tych nowotwo-

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

rów (47 proc.) stwierdzono u osób, które z kolei rzadko spożywały tego rodzaju produkty. Ostatecznie olsztyńscy naukowcy wyliczyli, że dieta „mleczno-owocowowarzywna” zmniejsza szanse wystąpienia raka piersi u kobiet lub raka płuc u mężczyzn o 60 proc. Prof. Wądołowska zaznacza, że korzystny dla zdrowia efekt zależał od wszystkich produktów, które były składowymi prozdrowotnego wzoru żywienia. Jednak każdy z nich mógł uczestniczyć w innym mechanizmie zmniejszającym ryzyko rozwoju choroby nowotworowej. Jednym z nich jest korzystna rola antyoksydantów znajdujących się w warzywach i owocach, jak i sokach z owoców i warzyw. „Antyoksydanty nazywane „zmiataczami” wolnych rodników pozytywnie wpływają na proces reprodukcji zdrowych komórek. Zatem regularne spożywanie warzyw, owoców, a także soków może zapewnić organizmowi wysoki potencjał antyoksydacyjny, niwelujący uszkodzenia ważnych struktur komórkowych, dzięki czemu nie dochodzi do ko-

lejnych faz procesu nowotworowego” – podkreśla prof. Wądołowska. Dzięki zawartości błonnika, cukry, które wraz z owocami i warzywami – w tym sokami – trafiają do organizmu, wolniej podnoszą poziom glukozy we krwi. W efekcie – jak wyjaśnia profesor – nie dochodzi do ogólnoustrojowych zaburzeń metabolizmu glukozy i przewlekłego stanu zapalnego, który inicjuje chorobę nowotworową. Prof. Witold Płocharski z Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach powiedział, że prawidłowa dieta powinna być zróżnicowana, powinno być w niej miejsce na warzywa i owoce różnych gatunków i kolorów, w tym również soki, ale też nabiał, produkty zbożowe (najlepiej z pełnego ziarna) i koniecznie ryby. 

» Rak piersi u kobiet lub rak płuc u mężczyzn występował zaledwie u 26 proc. badanych, którzy spożywali najwięcej warzyw, owoców, soków oraz produktów mlecznych.«

n a c z a si e

WAŻNE WYDARZENIA W 2016 ROKU

DO POBRANIA

11–13 marca | Poznań TOP MEDICAL TRENDS www.termedia.pl

Osiągnięcia współczesnej medycyny prezentowane przez wybitnych specjalistów.

13 kwietnia | Poznań TARGI SALMED 2016 IT JAKO INWESTYCJA www.salmed.pl

Jak realizować z sukcesem projekty informatyzacji placówek ochrony zdrowia? W jaki sposób technologia może wspomóc zarządzanie, decyzje kliniczne, organizację przyjęć i codzienną pracę? Zapraszamy na konferencję organizowaną przez czasopismo OSOZ w ramach SALMED 2016.

22–23 września | Warszawa VII FORUM KOMUNIKACJI I PR W OCHRONIE ZDROWIA www.termedia.pl

Specjaliści komunikacji prezentują praktyczne narzędzia i nowe trendy, dzięki którym można kształtować wizerunek placówki w otoczeniu, wzmacniać relacje z pacjentami, tworzyć kulturę organizacyjną nastawioną na jakość.

RAPORT WHAT DOES IT TAKE TO MAKE INTEGRATED CARE WORK? 58 stron | Bezpłatny | ENG www.act-programme.eu

Przewodnik dla instytucji zainteresowanych realizacją usług telemedycznych i opieką zintegrowaną. Doświadczenia oraz rekomendacje pięciu regionów biorących udział w projekcie ACT.

11–13 października | Berlin WORLD HEALTH SUMMIT www.worldhealthsummit.org

21–22 kwietnia | Warszawa FORUM INNOWACYJNA OCHRONA ZDROWIA 2016 www.osoz.pl/forum2016

Coroczny kongres czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia pod lupę bierze zagadnienia innowacyjności w placówkach ochrony zdrowia w kontekście zarządzania, przetargów, budowania pozycji konkurencyjnej, inwestycji w infrastrukturę informatyczną. 2 dni, kilkudziesięciu ekspertów z Polski i zagranicy, praktyczna wiedza dla menedżerów placówek ochrony zdrowia, lekarzy, pielęgniarek, 700 uczestników. Więcej informacji już wkrótce na łamach czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia.

Jedna z najważniejszych na świecie konferencji zdrowia publicznego. Najbardziej aktualne zagadnienia i wyzwania dyskutowane w gronie wybitnych specjalistów z różnych dziedzin nauki.

14–17 listopada | Dusseldorf MEDICA 2016 www.medica-tradefair.com

Największe na świecie targi medyczne. Ponad 5000 wystawców, 130 000 zwiedzających, rozwiązania dla medycyny i ochrony zdrowia we wszystkich dziedzinach.

RAPORT HEALTH AT A GLANCE 2015 220 stron | Bezpłatny | ENG www.oecd.org

Roczne podsumowanie wskaźników zdrowotnych w 34 państwach członkowskich OECD. Szczegółowe porównanie najważniejszych parametrów systemów ochrony zdrowia, wraz z danymi dla Polski.

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

n a c z a si e

NOWOŚCI KSIĄŻKOWE

NASZ WYBÓR MIESIĄCA

Wydawca: KAMSOFT S.A. 40–235 Katowice, ul 1 Maja 133 tel. +48 32 209-07-05 fax +48 32 209-07-15 e-mail: czasopismo@osoz.pl Redaktor naczelny: Zygmunt Kamiński Zespół redakcyjny: Aneta Krzynówek, Aleksandra Kurowska, Artur Olesch, Katarzyna Piątek, Katarzyna Płoskonka, Bożena Wojnarowicz-Głuszek. Współpracownicy: Iwona Magdalena Aleksandrowicz, Jarosław J. Fedorowski, Marek Jędrzejczak, Marek Kubicki, Beata Małecka-Libera, Andrzej Mądrala, Terje Peetso, Grażyna Rogala-Pawelczyk, Mirosław J. Wysocki.

„Pogoda na starość. Przewodnik skutecznego wspierania seniorów” Krzysztof Owczarek Magdalena Anna Łazarewicz Prezentacja współczesnego stanu wiedzy na temat rozumienia problematyki psychologicznej osób starszych w kontekście polskiej rzeczywistości. Książka obejmuje całość zagadnień potrzebnych osobom pomagającym seniorom. W przystępny sposób zaprezentowano typowe schorzenia osób starszych oraz specyfikę postępowania z nimi. 

„Ryzyko samobójstwa u młodzieży” Agnieszka Gmitrowicz/M. Makara Studzińska/Anita Młodożeniec Książka omawia zachowania samobójcze młodzieży – myśli, próby samobójcze, samobójstwa dokonane w populacji rozwojowej z uwzględnieniem epidemiologii, uwarunkowań psychologicznych, psychiatrycznych, społecznych, środowiskowych – w tym opisy przypadków. 

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia 12/2015

Zdjęcia we wstępie i spisie treści: freepik.com

„Grząskie piaski” Henning Mankell Premiera: 2015. Wydawnictwo W.A.B. Cena: 39,99 zł

Wypadek samochodowy – rozdział o tym tytule otwiera wydaną w zeszłym roku książkę Henninga Mankella. Bo od wypadku wszystko się zaczęło. Przytrafił się on autorowi w grudniu 2013 roku – w drodze na spotkanie autorskie. To, co z początku wydawało się tylko bólem w karku, zakończyło się diagnozą: rak. Nowotwór płuca z przerzutami. Mankell usłyszał tę wiadomość 8 stycznia 2014 roku i przerwał pracę nad nową książką, by na kilka tygodni pogrążyć się w „grząskich piaskach”. Taką wizję końca miewał w dzieciństwie. Gdy upłynęło trochę czasu i autor pokonał paraliżujący go w tym pierwszym okresie strach, wydostał się z „piasku”, odzyskał oddech i usiadł, aby spisać najważniejsze wydarzenia swojego życia, opisać to, co przechodzi podczas leczenia, oraz – jak deklaruje – nie stawiać kropki.

» Nie mogę postawić kropki. Jestem w trakcie leczenia. Nikt nie wie, jak to się skończy.« Henning Mankell – pisarz i dziennikarz, znany przede wszystkim dzięki serii powieści kryminalnych o oficerze policji Kurcie Wallanderze.

Skład i łamanie: Piotr Chamera Druk: INFOMAX, Katowice Nakład: 17 000 egzemplarzy Przedruk, kopiowanie, skracanie, wykorzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w czasopiśmie OSOZ bez zgody wydawcy KAMSOFT S.A. jest zabronione. Redakcja nie odpowiada za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania zamieszczanych materiałów. Niezamówionych materiałów nie zwracamy.

Oglądaj relacje wideo na nowym kanale YouTube czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia.

Prenumerata czasopisma Co miesiąc dostarczamy naszym czytelnikom starannie wyselekcjonowaną wiedzę naukową m.in. z dziedziny zarządzania, prawa, profilaktyki, nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia i e-zdrowia. Znajdziesz tutaj szczegółowe analizy medyczne i farmaceutyczne, bezcenne porady i wskazówki, ciekawe wywiady. Dołącz do grona czytelników Ogólnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia. Zamówienia: redakcja@osoz.pl Zapraszamy na portal www.osoz.pl

Rubital

Althaeae radicis maceratio (1,73g/5ml)

Rodzaj: Leki Skład: Substancja czynna: 100 g syropu zawiera 26,6 g wodnego maceratu z 2 g korzenia prawoślazu lekarskiego (Althaeae radicis maceratio). (2:40).

Jako jedyny syrop leczniczy zawiera naturalny sok z malin. Zawartość etanolu w syropie nie więcej niż 0,7% (m/m). Działanie: Wykazuje działanie łagodzące kaszel oraz osłaniające błonę śluzową jamy ustnej i gardła. Działanie to związane jest z zawartością śluzu roślinnego z korzenia prawoślazu, konsystencją preparatu oraz jego lepkością. Śluz korzenia prawoślazu tworzy roztwory koloidalne, które pokrywają błony śluzowe cienką warstwą i działają na nie ochronnie. Jest to produkt leczniczy stosowany tradycyjnie w podanych wskazaniach, a jego skuteczność opiera się na długotrwałym stosowaniu i doświadczeniu. Wskazania: Rubital stosowany jest tradycyjnie jako środek pomocniczy w objawach stanów zapalnych jamy ustnej i gardła: chrypka, kaszel, np. w przebiegu przeziębienia. Pomocniczo w podrażnieniach błony śluzowej jamy ustnej i gardła. Przeciwwskazania: Nie należy stosować syropu jeśli występuje nadwrażliwość na składniki preparatu. Uczulenie na benzoesan sodu.

NATU R A L N I E N A Z D R O W I E

ยฎ

Dziฤ kuje za zaufanie w ubiegล ych latach, ลผyczy pomyล lnego 2016 Roku! ZWYCIฤ ZCA KONKURSU โ TERAZ POLSKAโ 2015

Bis-PL-1512-303

Skrรณcona informacja obleku Bisocardยฎ 2,5 mg, Bisocardยฎ 5 mg ibBisocardยฎ 10 mg. Bisocard 2,5 mg: Jedna tabletka powlekana zawiera 2,5 mg bisoprololu fumaranu (Bisoprololi fumaras RUD] ODNWR]ร MHGQRZRGQร mg). Bisocard 5 mg: Jedna tabletka powlekana zawiera 5 mg bisoprololu fumaranu (Bisoprololi fumaras RUD] ODNWR]ร MHGQRZRGQร mg). Bisocard 10 mg: -HGQD WDEOHWND SRZOHNDQD ]DZLHUD mg bisoprololu fumaranu (Bisoprololi fumaras RUD] ODNWR]ร MHGQRZRGQร mg). 3RVWDร Tabletki powlekane zbURZNLHP G]LHOร F\P mg, 5 mg ib mg wbRSDNRZDQLDFK SR ib V]W Wskazania do stosowania: %LVRFDUd 2,5 mg, 5 mg oraz mg 6WDELOQD SU]HZOHNรฏD QLHZ\GROQRฤ ร VHUFD RbQDVLOHQLX XPLDUNRZDQ\P GR FLร ฤ NLHJR zb]DEXU]RQร F]\QQRฤ FLร VNXUF]RZร OHZHM NRPRU\ IUDNFMD Z\U]XWRZD h ZbRFHQLH HFKRNDUGLRJUDILF]QHM ZbVNRMDU]HQLX ]bLQKLELWRUDPL $&( OHNDPL PRF]RSร GQ\PL RUD] wbUD]LH NRQLHF]QRฤ FL JOLNR]\GDPL QDVHUFRZ\PL 3RQDGWR %LVRFDUG mg ib%LVRFDUG mg 1DGFLฤ QLHQLH Wร WQLF]H RUD] FKRURED QLHGRNUZLHQQD VHUFD Dawkowanie ibsposรณb podawania: 1DGFLฤ QLHQLH Wร WQLF]H LbFKRURED QLHGRNUZLHQQD VHUFD 'DZNร XVWDOD VLร LQG\ZLGXDOQLH GOD NDฤ GHJR SDFMHQWD SU]HGH ZV]\VWNLP QD SRGVWDZLH Wร WQD ibHIHNWX OHF]QLF]HJR =D]Z\F]DM VWRVXMH VLร mg MHGHQ UD] Qa GREร :bUD]LH NRQLHF]QRฤ FL GDZNร PRฤ QD ]ZLร NV]\ร GR mg MHGHQ UD] QD GREร 'DOV]H ]ZLร NV]DQLH GDZNL MHVW X]DVDGQLRQH W\ONR ZbZ\Mร WNRZ\FK SU]\SDGNDFK :bQLHNWรถU\FK รฏDJRGQLHMV]\FK SU]\SDGNDFK QDGFLฤ QLHQLD Wร WQLF]HJR PRฤ H E\ร Z\VWDUF]DMร FH SRGDZDQLH GDZNL mg MHGHQ UD] QD GREร 2GVWDZLDQLH SURGXNWX %LVRFDUG lub ]PQLHMV]DQLH GDZNL SRZLQQR RGE\ZDร VLร VWRSQLRZR ]ZรฏDV]F]D XbSDFMHQWรถZ ]bGรฏDZLFร SLHUVLRZร 6WDELOQD SU]HZOHNรฏD QLHZ\GROQRฤ ร VHUFD 3URGXNW %LVRFDUG VWRVXMH VLร XbSDFMHQWรถZ ]H VWDELOQร SU]HZOHNรฏร QLHZ\GROQRฤ FLร VHUFD XbNWรถU\FK ZbFLร JX RVWDWQLFK W\JRGQL QLH Z\VWร SRZDรฏD RVWUD QLHZ\GROQRฤ ร VHUFD RUD] XbNWรถU\FK QLH ]PLHQLDQR VSRVREX OHF]HQLD QLHZ\GROQRฤ FL VHUFD SU]H] FR QDMPQLHM GZD RVWDWQLH W\JRGQLH 3U]HG UR]SRF]ร FLHP SRGDZDQLD SURGXNWX %LVRFDUG SDFMHQW SRZLQLHQ E\ร OHF]RQ\ LQKLELWRUHP NRQZHUWD]\ DQJLRWHQV\Q\ DbwbSU]\SDGNX ]รฏHM WROHUDQFML OHNรถZ ]bWHM JUXS\ LQQ\P OHNLHP UR]V]HU]DMร F\P QDF]\QLD ZbGDZFH RSW\PDOQHM OHNLHP PRF]RSร GQ\P RUD] ZbUD]LH NRQLHF]QRฤ FL JOLNR]\GHP QDVHUFRZ\P /HF]HQLH SU]HZOHNรฏHM QLHZ\GROQRฤ FL VHUFD SRZLQLHQ SURZDG]Lร OHNDU] ]bGRฤ ZLDGF]HQLHP ZbW\P ]DNUHVLH 6WRVRZDQLH ELVRSUROROX ZbVWDELOQHM SU]HZOHNรฏHM QLHZ\GROQRฤ FL VHUFD QDOHฤ \ UR]SRF]\QDร RG PDรฏ\FK GDZHN NWรถUH QDVWร SQLH QDOHฤ \ VWRSQLRZR ]ZLร NV]Dร ]JRGQLH ]HbVFKHPDWHP SRGDQ\P SRQLฤ HM 'RURฤ OL mg MHGHQ UD] QD GREร SU]H] SLHUZV]\ W\G]LHรฑ -Hฤ OL GDZND MHVW GREU]H WROHURZDQD QDOHฤ \ Mร ]ZLร NV]\ร GR mg MHGHQ UD] QD GREร LbWDNร GDZNร VWRVRZDร SU]H] QDVWร SQ\ W\G]LHรฑ -Hฤ OL GDZND MHVW GREU]H WROHURZDQD QDOHฤ \ Mร ]ZLร NV]\ร GR mg MHGHQ UD] QD GREร LbWDNร GDZNร VWRVRZDร SU]H] NROHMQ\ W\G]LHรฑ -Hฤ Oi GDZND MHVW GREU]H WROHURZDQD QDOHฤ \ Mร ]ZLร NV]\ร GR mg MHGHQ UD] QD GREร LbWDNร GDZNร VWRVRZDร SU]H] W\JRGQLH -Hฤ OL GDZND MHVW GREU]H WROHURZDQD QDOHฤ \ Mร ]ZLร NV]\ร Go mg MHGHQ UD] QD GREร LbWDNร GDZNร VWRVRZDร SU]H] QDVWร SQH W\JRGQLH -Hฤ OL GDZND MHVW GREU]H WROHURZDQD QDOHฤ \ Mร ]ZLร NV]\ร GR mg MHGHQ UD] QD GREร GDZND SRGWU]\PXMร FD 3o SLHUZV]\P SRGDQLX GDZNL mg QDOHฤ \ REVHUZRZDร VWDQ SDFMHQWD SU]H] RNRรฏR JRG]LQ\ ]ZUDFDMร F V]F]HJรถOQร XZDJร QD FLฤ QLHQLH Wร WQLF]H Wร WQR REMDZ\ QDVLOHQLD QLHZ\GROQRฤ FL VHUFD RUD] SU]HZRGQLFWZR ERGฤ FรถZ ZbREUร ELH VHUFD 0DNV\PDOQD ]DOHFDQD GDZND ELVRSUROROX Z\QRVL mg QD GREร -Hฤ OL ZbWUDNFLH GRELHUDQLD GDZNL GRMG]LH GR QDVLOHQLD QLHZ\GROQRฤ FL VHUFD lub SRMDZLHQLD VLร REMDZรถZ QLHWROHUDQFML ]DOHFD VLร ]PQLHMV]HQLH GDZNL ELVRSUROROX DbMHฤ OL WR NRQLHF]QH RGVWDZLHQLH OHNX ]ZรฏDV]F]D wbSU]\SDGNX Z\VWร SLHQLD FLร ฤ NLHJR QLHGRFLฤ QLHQLD QDVLOHQLD REMDZรถZ QLHZ\GROQRฤ FL VHUFD ]bRVWU\P REU]ร NLHP SรฏXF ZVWU]ร VHP NDUGLRJHQQ\P REMDZRZร EUDG\NDUGLร lub EORNLHP SU]HGVLRQNRZR NRPRURZ\P =DUรถZQR ]PQLHMV]DQLH GDZHN MDN LbRGVWDZLDQLH OHNX SRZLQQR RGE\ZDร VLร VWRSQLRZR QDJรฏH RGVWDZLHQLH OHNX PRฤ H VSRZRGRZDร SU]HMฤ FLRZH QDVLOHQLH QLHZ\GROQRฤ FL VHUFD -Hฤ OL NRQLHF]QH MHVW SU]HUZDQLH VWRVRZDQLD ELVRSUROROX GDZNL QDOHฤ \ ]PQLHMV]Dร RbSRรฏRZร QD W\G]LHรฑ -Hฤ OL WR NRQLHF]QH VWRVRZDQLH ELVRSUROROX PRฤ QD SU]HUZDร RUD] UR]SRF]ร ร SRQRZQLH NLHG\ Eร G]LH WR ZVND]DQH 7DEOHWNL QDOHฤ \ SU]\MPRZDร GRXVWQLH UD] QD GREร EH] UR]JU\]DQLD SRSLMDMร F QLHZLHONร LORฤ FLร Sรฏ\QX 3URGXNW %LVRFDUG PRฤ QD SU]\MPRZDร ]DUรถZQR ZbWUDNFLH SRVLรฏNX MDN LbSU]HG MHG]HQLHP 3RZLQLHQ E\ร SU]\MPRZDQ\ ]DZV]H RbWHM VDPHM SRU]H /HF]HQLH SURGXNWHP %LVRFDUG MHVW SU]HZDฤ QLH GรฏXJRWUZDรฏH ']LHFL Nie PD GRฤ ZLDGF]HQLD GRW\F]ร FHJR stosowania ubG]LHFL GODWHJR SURGXNWX %LVRFDUG QLH QDOHฤ \ VWRVRZDร XbG]LHFL 3DFMHQFL ZbZLHNX SRGHV]รฏ\P Nie MHVW NRQLHF]QH PRG\ILNRZDQLH GDZNL 3DFMHQFL ]b]DEXU]HQLDPL F]\QQRฤ FL Zร WURE\ L lub nerek: UbSDFMHQWรถZ ]bQDGFLฤ QLHQLHP Wร WQLF]\P lub FKRUREร QLHGRNUZLHQQร RUDz zbรฏDJRGQ\PL LbXPLDUNRZDQ\PL ]DEXU]HQLDPL F]\QQRฤ FL Zร WURE\ lub QHUHN NOLUHQV NUHDW\QLQ\ i PO PLQ QLH PD NRQLHF]QRฤ FL ]PLDQ\ GDZNRZDQLD -HGQDN ZรถZF]DV JG\ F]\QQRฤ ร QHUHN MHVW ]QDF]QLH XSRฤ OHG]RQD NOLUHQV NUHDW\QLQ\ PO PLQ lub JG\ Z\VWร SXMร FLร ฤ NLH ]DEXU]HQLD F]\QQRฤ FL Zร WURE\ QLH QDOHฤ \ SU]HNUDF]Dร GDZNL mg QD GREร Nie PD GDQ\FK GRW\F]ร F\FK IDUPDNRNLQHW\NL ELVRSUROROX ubSDFMHQWรถZ zbSU]HZOHNรฏร QLHZ\GROQRฤ FLร VHUFD LbQLHZ\GROQRฤ FLร QHUHN lub Zร WURE\ GODWHJR QDOHฤ \ ]DFKRZDร V]F]HJรถOQร RVWURฤ QRฤ ร GRELHUDMร F XbQLFK GDZNร OHNX Przeciwwskazania: 1DGZUDฤ OLZRฤ ร QD VXEVWDQFMร F]\QQร lub na NWรถUร NROZLHN VXEVWDQFMร SRPRFQLF]ร RVWUD QLHZ\GROQRฤ ร VHUFD ibRNUHV\ GHNRPSHQVDFML QLHZ\GROQRฤ FL VHUFD Z\PDJDMร FH GRฤ \OQHJR VWRVRZDQLD OHNรถZ LQRWURSRZ\FK ZVWU]ร V NDUGLRJHQQ\ EORN SU]HGVLRQNRZR NRPRURZ\ ,, OXE ,,, Vtopnia ubosรณb bez UR]UXV]QLND VHUFD EORN ]DWRNRZR SU]HGVLRQNRZ\ ]HVSรถรฏ FKRUHJR Zร ]รฏD ]DWRNRZHJR EUDG\NDUGLD Wร WQR SRQLฤ HM XGHU]Hรฑ PLQXWร Z\VWร SXMร FD SU]HG UR]SRF]ร FLHP OHF]HQLD QLHGRFLฤ QLHQLH Wร WQLF]H FLฤ QLHQLH VNXUF]RZH PP+J FLร ฤ ND DVWPD RVNU]HORZD lub FLร ฤ ND SU]HZOHNรฏD REWXUDF\MQD FKRURED SรฏXF ]DDZDQVRZDQH VWDGLXP ]DURVWRZ\FK FKRUรถE Wร WQLF REZRGRZ\FK Lb]HVSรถรฏ 5D\QDXGD QLHOHF]RQ\ JX] FKURPRFKรฏRQQ\ QDGQHUF]\ NZDVLFD PHWDEROLF]QD 6SHFMDOQH RVWU]Hฤ HQLD Lbฤ URGNL RVWURฤ QRฤ FL GRW\F]ร FH VWRVRZDQLD 3URGXNW %LVRFDUG QDOHฤ \ VWRVRZDร RVWURฤ QLH XbSDFMHQWรถZ ]e VNรฏRQQRฤ FLร GR VNXUF]X RVNU]HOL QS DVWPร RVNU]HORZร LbFKRUREDPL REWXUDF\MQ\PL GUรถJ RVNU]HORZ\FK QDOHฤ \ MHGQRF]Hฤ QLH VWRVRZDร OHNL UR]V]HU]DMร FH RVNU]HOD DbwbSU]\SDGNX ]ZLร NV]HQLD RSRUรถZ ZbGURJDFK RGGHFKRZ\FK FR PRฤ H RNUHVRZR Z\VWร SRZDร XbSDFMHQWรถZ ]bDVWPร QDOHฤ \ UR]ZDฤ \ร ]ZLร NV]HQLH GDZHN EHWD2 DGUHQRPLPHW\NรถZ ]bFXNU]\Fร ]H ]QDF]Q\PL ZDKDQLDPL VWร ฤ HQLD JOXNR]\ ZH NUZL ELVRSURORO PRฤ H PDVNRZDร REMDZ\ KLSRJOLNHPLL VWRVXMร F\FK ฤ FLVรฏร GLHWร ]bblokiem SU]HGVLRQNRZR NRPRURZ\P ,bVWRSQLD ]bGรฏDZLFร 3ULQ]PHWDOD ]b]DURVWRZ\PL FKRUREDPL Wร WQLF REZRGRZ\FK PRฤ H Z\VWร SLร QDVLOHQLH GROHJOLZRฤ FL ]ZรฏDV]F]D QD SRF]ร WNX OHF]HQLD ]bDOHUJLร wbZ\ZLDG]LH ELVRSURORO SRGREQLH MDN LQQH OHNL EHWD DGUHQROLW\F]QH PRฤ H ]ZLร NV]Dร ZUDฤ OLZRฤ ร QD DOHUJHQ\ RUD] QDVLODร UHDNFMH DOHUJLF]QH ]bQDGF]\QQRฤ FLร WDUF]\F\ ELVRSURORO PRฤ H PDVNRZDร REMDZ\ W\UHRWRNV\NR]\ ]bJX]HP FKURPRFKรฏRQQ\P QDGQHUF]\ ELVRSURORO PRฤ QD VWRVRZDร Z\รฏร F]QLH SRbSRGDQLX OHNรถZ DOID DGUHQROLW\F]Q\FK zbรฏXV]F]\Fร ZbW\P UรถZQLHฤ ]bรฏXV]F]\Fร ZbZ\ZLDG]LH ELVRSURORO PRฤ QD VWRVRZDร SR GRNรฏDGQ\P UR]ZDฤ HQLX NRU]\ฤ FL LbU\]\ND RUD] XbSDFMHQWรถZ ubNWรถU\FK VWRVRZDQH MHVW OHF]HQLH RGF]XODMร FH lub Z]LHZQH ฤ URGNL ]QLHF]XODMร FH %UDN GRฤ ZLDGF]Hรฑ ]e stosowaniem bisoprololu ubSDFMHQWรถZ ]bQLHZ\GROQRฤ FLร VHUFD ZbQDVWร SXMร F\FK SU]\SDGNDFK QLHZ\GROQRฤ ร VHUFD ,, VWRSQLD ZJ NODV\ILNDFML 1<+$ FXNU]\FD LQVXOLQR]DOHฤ QD W\S , QLHZ\GROQRฤ ร QHUHN ]H VWร ฤ HQLHP NUHDW\QLQ\ ZbVXURZLF\ i ล PRO O QLHZ\GROQRฤ ร Zร WURE\ NDUGLRPLRSDWLD UHVWU\NF\MQD ZURG]RQH FKRURE\ VHUFD ZDG\ ]DVWDZHN VHUFD SRZRGXMร FH ]QDF]QH ]DEXU]HQLH KHPRG\QDPLNL ]DZDรฏ PLร ฤ QLD VHUFRZHJR ZbFLร JX RVWDWQLFK PLHVLร F\ SDFMHQFL SRZ\ฤ HM ODW 1DJรฏH RGVWDZLHQLH ELVRSUROROX MHVW GRSXV]F]DOQH W\ONR ZbSU]\SDGNX ]GHF\GRZDQHM NRQLHF]QRฤ FL 1D SRF]ร WNX OHF]HQLD NRQLHF]QH MHVW UHJXODUQH PRQLWRURZDQLH SDFMHQWD 3URGXNW %LVRFDUG ]DZLHUD ODNWR]ร Nie SRZLQLHQ E\ร VWRVRZDQ\ XbSDFMHQWรถZ ]bU]DGNR Z\VWร SXMร Fร G]LHG]LF]Qร QLHWROHUDQFMร JDODNWR]\ QLHGRERUHP ODNWD]\ W\SX /DSSD lub ]HVSRรฏHP ]รฏHJR ZFKรฏDQLDQLD JOXNR]\ JDODNWR]\ =QLHF]XOHQLH RJรถOQH 8bSDFMHQWรถZ RWU]\PXMร F\FK ]QLHF]XOHQLH RJรถOQH OHNL EHWD DGUHQROLW\F]QH ]PQLHMV]DMร U\]\NR SRZVWDQLD DU\WPLL LbQLHGRWOHQLHQLD PLร ฤ QLD VHUFRZHJR SRGF]DV ZSURZDG]DQLD GR ]QLHF]XOHQLD LQWXEDFML LbwbRNUHVLH SRRSHUDF\MQ\P =JRGQLH ]bDNWXDOQ\PL ]DOHFHQLDPL QLH QDOHฤ \ SU]HU\ZDร VWRVRZDQLD OHNรถZ EHWD DGUHQROLW\F]Q\FK ZbSU]\SDGNX JG\ Z\NRQ\ZDQ\ PD E\ร ]DELHJ FKLUXUJLF]Q\ 1DOHฤ \ SRLQIRUPRZDร DQHVWH]MRORJD RbVWRVRZDQLX OHNรถZ EHWD DGUHQROLW\F]Q\FK SRQLHZDฤ PRJร Z\VWร SLร LQWHUDNFMH ]bLQQ\PL OHNDPL EUDG\DU\WPLH RVรฏDELHQLH RGUXFKRZHM WDFK\NDUGLL ibPHFKDQL]PรถZ NRPSHQVXMร F\FK XWUDWร NUZL :bSU]\SDGNX SRGMร FLD GHF\]ML RbSU]HUZDQLX VWRVRZDQLD OHNX EHWD DGUHQROLW\F]QHJR SU]HG SODQRZDQ\P ]DELHJLHP RSHUDF\MQ\P QDOHฤ \ VWRSQLRZR ]PQLHMV]Dร MHJR GDZNร Lb]DSU]HVWDร FDรฏNRZLFLH MHJR SRGDZDQLD QD JRG]LQ SU]HG SODQRZDQ\P ]DELHJLHP ib]QLHF]XOHQLHP ']LDรฏDQLD QLHSRฤ ร GDQH ']LDรฏDQLD QLHSRฤ ร GDQH NWรถUH Z\VWร SLรฏ\ ZbJUXSLH SDFMHQWรถZ RWU]\PXMDF\FK ELVRSURORO ZbEDGDQLX NOLQLF]Q\P &,%,6 ,, :\EUDQH QDMF]ร VWV]H G]LDรฏDQLD QLHSRฤ ร GDQH NWรถUH Z\VWร SLรฏ\ XbFR QDMPQLHM SDFMHQWรถZ ]bEDGDQHM JUXS\ QLH]DOHฤ QLH RGbPRฤ OLZHJR ]ZLร ]NX zbSU]\MPRZDQLHP OHNX lub SODFHER 1LHZ\GROQRฤ ร VHUFD ELVRSURORO โ SODFHER โ GXV]QRฤ ร ELVRSURORO โ SODFHER โ ]DZURW\ JรฏRZ\ ELVRSURORO โ SODFHER โ NDUGLRPLRSDWLD ELVRSURORO โ SODFHER โ EUDG\NDUGLD ELVRSURORO โ SODFHER โ QLHGRFLฤ QLHQLH ELVRSURORO โ SODFHER โ WDFK\NDUGLD ELVRSURORO โ SODFHER โ XF]XFLH ]Pร F]HQLD ELVRSURORO โ SODFHER โ ]DNDฤ HQLD ZLUXVRZH ELVRSURORO โ SODFHER โ ]DSDOHQLH SรฏXF ELVRSURORO โ SODFHER โ %DGDQLD SRUHMHVWUDF\MQH =DEXU]HQLD XNรฏDGX QHUZRZHJR F]ร VWR โ ]DZURW\ JรฏRZ\ EรถOH JรฏRZ\ Z\VWร SXMร V]F]HJรถOQLH F]ร VWR QD SRF]ร WNX OHF]HQLD Vร ]Z\NOH OHNNLH LbSU]HPLMDMร ZbFLร JX GR W\JRGQL U]DGNR โ RPDP\ =DEXU]HQLD RJรถOQH LbVWDQ\ ZbPLHMVFX SRGDQLD F]ร VWR โ XF]XFLH ]Pร F]HQLD Z\F]HUSDQLH QLH]E\W F]ร VWR โ RVรฏDELHQLH =DEXU]HQLD ฤ Rรฏร GND LbMHOLW F]ร VWR โ QXGQRฤ FL Z\PLRW\ ELHJXQND ]DSDUFLD =DEXU]HQLD QDF]\QLRZH F]ร VWR โ XF]XFLH PDU]QLร FLD lub FLHUSQLร FLD NRรฑF]\Q QLH]E\W F]ร VWR โ QLHGRFLฤ QLHQLH SRVWXUDOQH =DEXU]HQLD PLร ฤ QLRZR V]NLHOHWRZH LbWNDQNL รฏร F]QHM QLH]E\W F]ร VWR โ NXUF]H PLร ฤ QL =DEXU]HQLD VHUFD QLH]E\W F]ร VWR โ EUDG\NDUGLD ]DEXU]HQLD SU]HZRGQLFWZD SU]HGVLRQNRZR NRPRURZHJR QDVLOHQLH QLHZ\GROQRฤ FL VHUFD =DEXU]HQLD XNรฏDGX RGGHFKRZHJR NODWNL SLHUVLRZHM Lbฤ UรถGSLHUVLD QLH]E\W F]ร VWR โ VNXUF] RVNU]HOL XbSDFMHQWรถZ ]bDVWPร RVNU]HORZร lub REWXUDF\MQ\PL VFKRU]HQLDPL GUรถJ RGGHFKRZ\FK wbZ\ZLDG]LH U]DGNR โ DOHUJLF]Q\ QLHฤ \W QRVD =DEXU]HQLD SV\FKLF]QH QLH]E\W F]ร VWR โ ]DEXU]HQLD VQX GHSUHVMH U]DGNR โ NRV]PDUQH VQ\ =DEXU]HQLD XNรฏDGX LPPXQRORJLF]QHJR U]DGNR โ UHDNFMH QDGZUDฤ OLZRฤ FL ฤ ZLร G VNรถU\ QDJรฏH ]DF]HUZLHQLHQLH WZDU]\ Z\V\SND VNรถUQD =DEXU]HQLD Zร WURE\ LbGUรถJ ฤ รถรฏFLRZ\FK U]DGNR โ ]DSDOHQLH Zร WURE\ %DGDQLD GLDJQRVW\F]QH U]DGNR โ ]ZLร NV]HQLH DNW\ZQRฤ FL DPLQRWUDQVIHUD] $O$7 $VS$7 ZbVXURZLF\ NUZL =DEXU]HQLD PHWDEROL]PX ibRGฤ \ZLDQLD U]DGNR โ ]ZLร NV]HQLH VWร ฤ HQLD WULJOLFHU\GรถZ ZbRVRF]X NUZL =DEXU]HQLD XNรฏDGX UR]URGF]HJR Lbpiersi: rzadko โ ]DEXU]HQLD SRWHQFML =DEXU]HQLD XFKD LbEรฏร GQLND U]DGNR โ ]DEXU]HQLD VรฏXFKX =DEXU]HQLD RND U]DGNR โ XSRฤ OHG]HQLH Z\G]LHODQLD รฏH] QDOHฤ \ XZ]JOร GQLร XbSDFMHQWรถZ VWRVXMร F\FK V]NรฏD NRQWDNWRZH EDUG]R rzadko โ ]DSDOHQLH VSRMรถZHN =DEXU]HQLD VNรถU\ LbWNDQNL SRGVNรถUQHM EDUG]R U]DGNR โ XMDZQLHQLH VLร lub QDVLOHQLH รฏXV]F]\F\ Z\V\SNL รฏXV]F]\FRSRGREQH Z\SDGDQLH ZรฏRVรถZ 3U]HG SU]HSLVDQLHP ]DSR]QDM VLร ]bSHรฏQร LQIRUPDFMร RbOHNX 3URGXNW OHF]QLF]\ Z\GDZDQ\ ]bprzepisu lekarza. 3RGPLRW RGSRZLHG]LDOQ\ SRVLDGDMร F\ pozwolenie na dopuszczenie do obrotu: 3KDUPD6ZLVV oHVNร 5HSXEOLND V U R -DQNRYFRYD F 3UDKD 5HSXEOLND &]HVND Pozwolenie MZ na dopuszczenie do obrotu: %LVRFDUG mg โ 3R]ZROHQLH 0= 1U %LVRFDUG mg โ 3R]ZROHQLH 0= 1U %LVRFDUG mg โ 3R]ZROHQLH 0= 1U Informacji udziela: V3 9DOHDQW 6S ]bo.o VS M %LXUR 0DUNHWLQJX Lb6SU]HGDฤ \ %XG\QHN 1HZ &LW\ XO 0DU\QDUVND :DUV]DZD WHO Data aktualizacji informacji obleku: 08.2014 r.