Cena regularna 5,99 PLN
Zima 2012/2013
TEMAT NUMERU
FERIE ZIMOWE Szusowanie na polskich stokach
5 RAZY
NAJ czyli ciekawostki z całego kraju
MIEJSCA NIEZWYKŁE Polecamy malownicze zakątki w Polsce! POLSKIE TERMY
Błogi relaks w gorących źródłach
2 GOTOWE
WYCIECZKI Pomysły na ciekawe popołudnie lub weekend
KALENDARZ NAJCIEKAWSZYCH IMPREZ NA ZIMĘ
NIEZWYKŁY MAGAZYN DLA PODRÓŻ NIKÓW ISBN: 978-83-7427-818-8
KSIĘGARNIA i SKLEP INTERNETOWY
www.sklep.polska polska niezwykla.pl K
TURYSTYKA
HISTORIA
GEOGRAFIA
DLA DZIECI I MŁODZIEŻY
ALBUMY
TANIA KSIĄŻKA
EBOOKI
K K
Czytelnikom MAGAZYNU rozdajemy RABATY! NYR23FFM
DAR13WYSPK
Kod rabatowy na -15% od wartości zamówienia dla wszystkich, którzy wpiszą go podczas składania zamówienia
Kod na darmową wysyłkę przy zakupach za minimum 100 zł i przy przedpłacie na konto
02-495 Warszawa, ul. Poczty Gdańskiej 22a K
K
Zapraszamy także do naszej
KSIĘGARNI w Warszawie
każdy z kilkuset tytułów obejrzysz osobiście odbierzesz książki kupione w sklepie internetowym spędzisz czas w miłej atmosferze
Kontakt: tel. 22 662 62 63, 500 039 423 sklep@polskaniezwykla.pl
DEMART
OD WYDAWCY Zima to czas świąt pachnących piernikiem i choinką. Za oknem trzaskający mróz, a w domu błogie ciepło i książka, czekająca by do niej zajrzeć. Zaszyć się w domowych pieleszach, czy wyruszyć na podbój stoków? Wybór należy do Ciebie. My podpowiadamy, gdzie warto się wybrać. Zimowy wypoczynek to przede wszystkim białe szaleństwo, czyli narty, deski, sanki i szalona jazda z góry w dół. W naszych tekstach znajdziesz wiele rekomendacji dotyczących spędzania czasu na stoku, ale i po solidnym narciarskim wysiłku. Kto nie pokochał jeszcze narciarstwa zjazdowego i związanych z nim atrakcji, może da się przekonać do biegówek. Jak mówią specjaliści, co prawda na biegówkach nie rozwiniemy tak zawrotnej prędkości jak na stoku, ale adrenalina wcale nie jest mniejsza. Wybierając się w góry, warto pomyśleć jak nasze urlopowe wojaże wpływają na środowisko. Może w okolicy naszej ulubionej stacji narciarskiej znajduje się eko hotel? Pozostaje jeszcze zaplanować szalonego Sylwestra i oczywiście nie zapomnieć przygotować specjalnego świątecznego menu. Zima będzie Twoja! Życzymy miłego wypoczynku Zespół Redakcyjny
Szukaj nas na Facebook’u www.facebook.com/polskaniezwykla
Redaktor wydania
Przygotowanie do druku
Magdalena Kowalska-Kotwica
Tomasz Góra, Katarzyna Lewandowska
Opracowanie graficzne i skład
Dział sprzedaży reklam
Adam Zakrzewski
Aneta Juchimiuk Manager ds. reklamy i promocji aneta.juchimiuk@polskaniezwykla.pl reklama@polskaniezwykla.pl tel. 22 662 62 63 wew. 31, 39
Projekt graficzny Luke Beck
Autorzy tekstów Maria Gonta , Aneta Juchimiuk, Jakub Kaczmarek, Jerzy Klemens, Iwona Malicka, Paweł Przybylak, Aleksandra Rudzińska-Rdzanek, Joanna Świątek, Anna Włodarczyk
Wydawca Demart S.A. ul. Poczty Gdańskiej 22a, 02-495 Warszawa www.demart.com.pl, e-mail: kwartalnik@demart.com.pl
Wszystkie materiały są objęte prawem autorskim. Żadna część ani całość wydawnictwa Magazyn Polska Niezwykła, z wyjątkiem fotografii na licencji Creative Commons, GNU i Public Domain, nie może być reprodukowana ani przetwarzana w sposób elektroniczny, mechaniczny, fotograficzny i inny; nie może być użyta do innej publikacji oraz przechowywana w jakiejkolwiek bazie danych bez pisemnej zgody wydawcy. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń.
NA OKŁADCE: Zdjęcie z konkursu „Pozdrowienia z Polski”, autorstwa użytkownika portalu www.polskaniezwykla.pl – suzanna Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
1
W
ZIMA 2012/2013
NUMERZE TRASY
W POLSCE 04
Czy wiesz, że...
18
Ciekawostki z całego kraju
06
Foto konkurs
TEMAT NUMERU:
Cysterskich klasztorów
sezonu 2012
30
Kalendarium imprez na zimę
Śladami Cystersów Polska Zachodnia i szlak
Turystyczne odkrycie
Dzieje się
08
28
Termy na zdrowie Wypoczynek w gorących źródłach poprawia humor
FERIE ZIMOWE STYL ŻYCIA 32
Biegiem na narty Sportowa przygoda z biegówkami
36
Eko-wypoczynek Czy warto stawiać na ekologiczne hotele?
38
Wigilia od kuchni Poznaj tradycyjne dania z całej Polski
fot. fotonmatic/www.polskaniezwykla.pl
38
MIEJSCA 20
Mała pętla o wielkim uroku
26
Beskid Śląski przyciąga spragnione wędrówek rzesze z całej Polski
23
Sudety od dołu
Karpacz i okolice U stóp Karkonoszy rozgościło się niewielkie, malownicze miasteczko. Warto je odwiedzić!
Sudety cieszą się uznaniem narciarzy i miłośników turystyki podziemnej
fot. andrzejthunderstorm/www.polskaniezwykla.pl
20 44
Zabierz koniecznie Gadżety niezbędne w podróży
46
Dariusz Morsztyn Rozmowa o mazurskiej dziczy
48
Fotokącik Szkoła dla początkujących fotomaniaków
2
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
MUZEUM ŻUP
KRAKOWSKICH WIELICZKA
Zwiedź Zamek Żupny, historyczną siedzibę Żupnika, dawnego zarządcy kopalni … i poczuj dreszcz emocji na widok intrygujących, solnych wnętrz trasy muzealnej znajdującej się 135 m pod ziemią!
Bilet do kopalni soli obejmuje dwie trasy: muzealną i turystyczną. Informacja: 12 278 58 49, www.muzeum.wieliczka.pl Znajdź nas na
?5
CZY WIESZ, ŻE...
Więcej zakręconych ciekawostek znad Wisły znajdziesz w książkowych przewodnikach z serii Polska Niezwykła
ORAZ NA PORTALU TURYSTYCZNYM WWW.POLSKANIEZWYKLA.PL
1
W Kalnikowie święta obchodzi się podwójnie
W Kalnikowie mieszka ok. 300 Ukraińców. Na tle okolicznych miejscowości to ewenement. Powojenne wysiedlenia ludności ukraińskiej, które spowodowały wyludnienie terenów przygranicznych w południowo-wschodniej Polsce, ominęły Kalników. Miejscowa społeczność polsko-ukraińska żyje w doskonałej harmonii. Ukraińcy modlą się w cerkwi prawosławnej, Polacy w kościele. Normą obyczajową jest jednak wspólne obchodzenie świąt. W czasie katolickiej Wigilii wszyscy kalnikowianie dzielą się opłatkiem. 13 dni później przypada wigilia Bożego Narodzenia w kalendarzu świąt prawosławnych i znowu wszyscy mieszkańcy Kalnikowa świętują, dzieląc się tym razem prosforą. Na czas obydwu świątecznych okazji zawieszana jest nauka w szkołach. fot. www.sxc.hu
4
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
2
5
Wiżajny są polskim biegunem zimna
Wiżajny leżą na północno-wschod-
W Złotoryi znajduje się największa w Polsce fabryka bombek
W istniejącym od 153 roku zakła-
nich kresach Suwalszczyzny.
dzie, po dziś dzień, szklane
Legenda mówi, że już w XIV w.
ozdoby wykonywane są według
była tu karczma na szlaku
starych, tradycyjnych metod.
kupieckim prowadzącym w stronę
Wydmuchiwane są ze szklanej
Sejn. Ponoć podawano w niej
rury na wolnym ogniu oraz ręcz-
raki (lit. veżys) - stąd nazwa wsi.
nie dekorowane. Można powie-
Z powodu najniższych temperatur
dzieć, że tutejszym „bomkarzom”
stycznia (-4°C, -4,5°C) i najniższych
robota pali się w rękach, bo codzien-
rocznych temperatur średnich jest to
nie w fabryce produkowanych jest około
polski biegun zimna. Zima w Wiżajnach
150 000 bombek gładkich, a dodatkowo
jest długa i mroźna, nawet 2-3 razy dłuż-
na ponad 100 000 nanosi się malunki.
sza niż na zachodzie Polski (najdłuższa zima, w roku 1928, trwała tu aż do
Ozdoby choinkowe produkowane
czerwca). Śnieg pojawia się w Wiżajnach
nych kotłów, nazywanych tu kuprowymi.
w Złotoryi są znane na całym świecie.
zwykle w końcu listopada, a znika dopiero
To jednak nie jedyny smakołyk tego
Zdobiły już choinki m.in. w Pałacu
pod koniec marca.
regionu. Kwitnące sady oraz porastające
Prezydenckim, parlamencie polskim
zbocza i dno doliny kwietne łąki to raj dla
i w holenderskim. W fabryce została też
Ze zrozumiałych względów okolice
pszczół. Od dawna w Dolinie Dolnej Wisły
wyprodukowana największa bombka
Wiżajn to obszar warty odwiedzenia
zakładano pasieki. Warto więc, będąc
na świecie wpisana do Księgi Rekordów
zimą, zwłaszcza przez amatorów narciar-
w okolicy, spróbować wszystkich rodzajów
Guinessa mająca średnicę aż 33 cm.
stwa biegowego. Pod wsią Sudawskie
miodów powstających w okolicy.
Proces produkcji szklanych ozdób
wyznaczono czerwono znakowaną trasę
4
choinkowych można zobaczyć na
narciarską wiodącą przez bardzo „garbate”, odludne tzw. Góry Sudawskie. Dobre warunki śniegowe i urozmaicona trasa (na długości 6,5 km łącznie 205 m różni-
Najwyższa drewniana budowla znajduje się w Gliwicach
własne oczy. Dla zorganizowanych grup są bowiem w Złotoryi organizowane wycieczki po fabryce. Na terenie fabryki znajduje się sklep z ozdobami, na spe spe-
cy wysokości przy zjazdach) gwarantują
ntenowy Ukończony w 1935 r. maszt antenowy
cjalne życzenie można zamówić
narciarzom pełnię doznań.
trakcją turyw Gliwicach jest niewątpliwą atrakcją
sobie bombkę z własnym
go i zarazem styczną województwa Śląskiego
imieniem.
3
Gruczno to kraina powidłami i miodem płynąca
ą z drewna! najwyższą na świecie budowlą Przeszedł do historii w 1939 r. jako miejsce a niemiecrzekomego polskiego ataku na kst ką radiostację, dającego pretekst
Dzięki działaniom Towarzystwa Przyjaciół
kę. Hitlerowi do uderzenia na Polskę.
Dolnej Wisły w nadwiślańskich miejsco-
Zabytek ten o wysokości 110 m
wościach od Fordonu po Gniew odżyły
jest w świetnym stanie tech-
tradycje smażenia śliwkowych powideł.
nicznym i zdecydowanie
Nasłonecznione stoki wysoczyzny od
warto go zobaczyć z bliska.
dawna porastały sady, w których domi-
Z daleka widać jego sylwet-
nowały drzewa lokalnej odmiany śliwy.
kę dźwigającą liczne anteny
Od czasu gdy powidła śliwkowe
sieci telefonii komórkowej
z Doliny Dolnej Wisły znalazły się na liście
oraz rozgłośni radiowych.
Produktów Tradycyjnych, po wsiach regionu
Stoi przy wyjeździe z miasta
zaczęto przeczesywać strychy w poszuki-
w stronę Tarnowskich Gór.
waniu zapomnianych wcześniej miedzia-
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
5
KALENDARIUM
NA ZIMĘ
fot. Jan Brdej/www.polskaniezwykla.pl
Kumoterska gońba
Za stroje sportowe w tej dyscyplinie służą stroje ludowe.
Tam gdzie z kopyta konie rwą… (styczeń-luty)
Jest więc na czym oko zawiesić. Cykl zawodów odbywa się na
Śmiech, zabawa ale i walka do upadłego. Taka jest kumoterska
przełomie stycznia i lutego. Wyścigi rozgrywane są zazwyczaj
gońba, czyli wyścigi niewielkich sań zaprzężonych w konia,
w Kościelisku, Bukowinie Tatrzańskiej, Małym Cichym i Szaflarach.
organizowane w podhalańskich wioskach. Klasyczne kumoterki,
Ostatnie kończą góralski karnawał. Podczas pobytu na Podhalu
to sport grupowy. Saniami powozi kumoter (czyli rodowity
warto popytać miejscowych czy przypadkiem nie zbliża się
góral), a kumoszka (rodowita góralka, zwana również „babą”)
termin jednego z wyścigów. Niestety ze względu na pogodę
balansując ciałem, pilnuje by sanie nie wypadły z toru.
zawody bywają przesuwane.
jest niemała. Każdego roku jury rejestruje od 120 do ponad 160 prac zgłoszonych
Misterne dzieła z papieru i bibuły (6 grudnia)
przez małych i całkiem już dorosłych
W każdy pierwszy czwartek grudnia, u stóp
według od lat ustalonych kryteriów.
pomnika Adama Mickiewicza stojącego
Konkurujące szopki otrzymują punkty za:
na krakowskich rynku tworzy się dość
architekturę, kolorystykę, lalki, elementy
nietypowe zbiegowisko. To krakowscy
ruchome, nowatorstwo, dekoracyjność
szopkarze przynoszą swoje najnowsze
i oczywiście nawiązanie do tradycji.
dzieła i stają w szranki z innymi szopka-
Warto pamiętać, że krakowska szopka,
rzami. Konkurencja w najsławniejszym
to wcale nie skromna stajenka, a raczej
chyba szopkarskim konkursie w Polsce
zdobny, mieniący się kolorami pałacyk.
6
Magazyn Polska Niezwykła
artystów. Każda z nich podlega ocenie,
www.polskaniezwykla.pl
fot. Rafał Korzeniowski/ /Wikimedia Commons (CC BY-SA 3.0)
Konkurs szopek krakowskich
PŚ w skokach narciarskich Kto nie skacze, ten trzyma kciuki (11-12 stycznia) fot. Збигнев Вансел/Wikimedia Commons (CC BY-SA 3.0, GFDL 1.2)
Tej erupcji emocji wprost nie można przegapić. Od kiedy Adam Małysz zaanektował podium wszystkich zawodów w skokach narciarskich, sport ten stał się polską dyscypliną narodową. I chociaż „Orzeł z Wisły” wylądował, a nawet zagniazdował i wracać na skocznię ani mu się śni, to do Zakopanego i tak co roku ściągają rzesze fanów nieustraszonych skoczków narciarskich. Znów w styczniu w Zakopanem będą powiewać biało-czerwone szaliki a z piersi kibiców zapewne wyrwie się gromki okrzyk, gdy na belce zasiądzie godny następca starego mistrza – Kamil Stoch.
Targi turystyczne INTOUREX
Swoją ofertę prezentować będą biura podróży, touroperatorzy,
Wakacyjne oferty w środku zimy (8-10 lutego 2012)
właściciele domów wczasowych, hoteli oraz ośrodków SPA.
Szukasz ciekawego pomysłu na przyjemne spędzenie zimo-
które zwiedzających będą kusić swoimi atrakcjami i zachęcać
wego weekendu? Wybierz się na targi turystyczne i zaplanuj...
do odwiedzenia. Tradycyjnie też podczas imprezy będzie można
wakacje! Jak co roku i tym razem organizatorzy targów przy-
zapoznać się z ofertami first minute na wakacyjne wojaże oraz
gotowali dla zwiedzających wiele atrakcji umilających czas
propozycjami wczasów i wycieczek w kraju. Na targach promo-
spędzony na hali wystawienniczej. W programie znajdą się
wany będzie także aktywny wypoczynek, sport, zdrowy tryb życia
spotkania z podróżnikami, ciekawe prelekcje, warsztaty
i rozwijanie pasji w województwie śląskim, czyli u gospodarzy
oraz oczywiście konkursy z nagrodami.
wydarzenia.
Nie zabraknie prezentacji miast oraz regionów turystycznych,
Żywieckie Gody Spotkania z folklorem (styczeń-luty) Barwny korowód dziadów, kominiarzy, żydów, cyganów, diabłów, a nawet niedźwiedzi raźno maszeruje przez miasto. To znak, że rozpoczynają się Żywieckie Gody, czyli jedna z najbardziej oryginalnych imprez w województwie. Żywieckie gody to nic innego, jak Przegląd fot. Waldemar Kompała/www.polskaniezwykla.pl
Zespołów Kolędniczych i Obrzędowych, który odbywa się na Żywiecczyźnie już od ponad 40 lat. W 1976 roku nazwę „Żywieckie Gody” zmieniono na „Beskidzki Karnawał”, w którym udział brały zespoły z regionów położonych w Beskidach. W latach późniejszych powrócono do tradycyjnej nazwy, jednak kształt imprezy pozostał nie zmieniony. Przeglądowi towarzyszą wystawy twórczości ludowej tematycznie związane z tradycjami Świąt Bożego Narodzenia.
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
7
TEMAT NUMERU
FERIE ZIMOWE Szusowanie na polskich stokach, Warszawa pod ziemią i pociąg do Sylwestra. Zimowe ferie nie muszą być nudne!
8
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
fot. WindGuru/www.polskaniezwykla.pl
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
9
ALEKSANDRA RUDZIŃSKA-RDZANEK
Z
imno wszędzie, mroźno wszędzie, co to będzie…
Ząb na święta, ale bez dentysty…
Święta, zabawa sylwestrowa, czy ferie zimowe mogą
Oryginalne Boże Narodzenie w gabinecie stomatologicznym?
być bardzo ciekawe i aktywne, jeśli wyjdziemy poza
Nic z tych rzeczy! Ząb to po prostu najwyżej położona miejsco-
utarte schematy, czyli śnieg, wielogodzinne biesia-
wość w Polsce (1013 m n.p.m.), granicząca od południa
dowanie przy stole i spacer po Krupówkach. Interesujących
z Zakopanem, a od północy z Bańską Wyżną.
i, niekiedy oryginalnych propozycji, nie brakuje. Kto powiedział,
Trzysta lat tradycji, krystaliczne wysokogórskie powietrze i zapie-
że tylko latem możemy doświadczyć gorących emocji, a między
rający dech w piersiach widok na panoramę Tatr, pasmo Babiej
grudniem a lutym zamknąć się w skorupie niczym żółw?
Góry i Gorce. Czy może być piękniejsze miejsce na spędzenie
10
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
INFO
Ząb w Tatrach
atrakcje: narciarstwo (3 wyciągi) dodatkowe atrakcje: malownicza okolica, idealna do spacerów, „Szlak Papieski” koszt: od ok. 25 – 60 zł (kwatery prywatne) od osoby, ośrodki i hotele ok. 135 – 150 zł za pokój 2-osobowy, krystaliczne górskie powietrze gratis
Kopalnia Soli „Wieliczka” atrakcje: zabawa sylwestrowa 125 metrów pod ziemią w klimacie lat 60-tych, muzyka na żywo z repertuarem kultowego zespołu The Beatles dodatkowe atrakcje: noworoczna wędrówka szlakiem „Tajemnic wielickiej kopalni” koszt: 500 zł od osoby
Sylwester w pociągu atrakcje: zabawa sylwestrowa w wagonie pociągu, przejazd pociągiem np. na trasie Kraków – – czeski Cieszyn, DJ dodatkowe atrakcje: ognisko koszt: ok. 170 – 190 zł od osoby
Sylwester na Podhalu
Freestylowy kurs na desce snowboardowej – Zakopane
rodzinnych świąt, z dala od zgiełku i morderczego pędu życia? Nazwa tej liczącej zaledwie 2300 mieszkańców wsi może nie zachwyca, ale samo miejsce kusi spokojem, nostalgią i zadumaniem. Po wigilijnej uczcie warto zrzucić trochę kalorii na świeżym powietrzu. W promieniu 700 m znajdziemy aż trzy wyciągi narciarskie. Zadowoleni będą też amatorzy pieszych wędrówek i malowniczych widoków. Przez miejscowość przebiega „Szlak Papieski”, którym 7 czerwca 1997 roku Jan Paweł II przejeżdżał z Krzeptówek do Ludźmierza. Świąteczną atmosferę można
atrakcje: nauka podstawowych elementów freestylowych pod Nosalem oraz w snowparku dodatkowe atrakcje: kulig, ognisko z pieczonymi kiełbaskami koszt: 450 zł/4 dni
fot. łukasz/www.polskaniezwykla.pl
atrakcje: regionalne zabawy i tańce, kulig, zjazd z pochodniami, dyskoteka na śniegu, obcowanie z bykami Toro Bravo koszt: w zależności od miejsca pobytu: ok. 500 – 1000 zł od osoby
Ferie z Lego – – Poronin atrakcje: budowanie imponujących konstrukcji z klocków Lego, jazda na nartach i snowboardzie koszt: 999 zł/6 dni
więc podkreślić niecodziennym spacerem śladami Ojca Świętego. Ząb to również
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
11
INFO
Wypoczynek w Bieszczadach – Ustrzyki Górne i Dolne
atrakcje: jazda na nartach (zjazdy i bieganie) dodatkowe atrakcje: basen koszt: Ustrzyki Górne: ok.25 – 70 zł od osoby – kwatery prywatne, Ustrzyki Dolne: ok. 25 zł – 90 zł za osobę, pensjonaty ok. 130 – 150 zł za pokój 2-osobowy
miejsce urodzenia skoczka narciarskiego Kamila Stocha. Na szczęście nikt nie organizuje tu „pielgrzymek” pod oknami jego rodzinnego domu.
Warszawa pod ziemią, czyli… Wieliczka Po świątecznych uniesieniach pora trochę zejść na ziemię, a najlepiej jeszcze głębiej. Co znajdziemy 125 metrów pod jej powierzchnią? Nie, na pewno nie spokój, ciszę i miarowe oddechy śpiących kretów. Właśnie pod ziemią Kopalnia Soli „Wie-
Gołdap zimą
liczka” organizuje hucznego Sylwestra
atrakcje: jazda na nartach, tor saneczkowy dodatkowe atrakcje: wieża ciśnień, zabytkowe kamienice koszt: kwatery ok. 30 – 160 zł od osoby
stolica, czy kopalnia?), przy największych przebojach „The Beatles”, serwowanych przez polskie Chrząszcze, będzie można Ciekawe, jak smakuje szampan, kiedy
atrakcje: nauka „żeglowania” bojerem dodatkowe atrakcje: jazda na nartach, jazda na łyżwach, ognisko koszt: szkolenie indywidualne: 250 – 300 zł za osobę/dziennie, szkolenie grupowe: 200 – 250 zł za osobę/dziennie
Wegetariańskie ferie z jogą – Wolimierz
wokół sama sól… 1 stycznia opcja dla wytrwałych: czterogodzinna wędrówka szlakiem „Tajemnic wielickiej kopalni”.
Pociąg do Sylwestra Oryginalnych pomysłów na udaną zabawę sylwestrową nigdy dość. Dlatego może zamiast corocznej „domówki” warto rozważyć także huczne tańcowanie na przykład w… pociągu? W Krakowie,
atrakcje: zajęcia z jogi, warsztaty taneczne, masaż Peloha dodatkowe atrakcje: wegetariańskie posiłki, jazda na nartach, przejażdżka koleją gondolową koszt: 1050 – 1200 zł od osoby, 750 – 900 zł osoby towarzyszące, dzieci do 7 lat gratis
Ferie zdrowotne w Ciechocinku atrakcje: profesjonalna kuracja w sanatorium, zabiegi dodatkowe atrakcje: ognisko, zwiedzanie z przewodnikiem, warsztaty artystyczne, basen, przejażdżka tramwajem konnym, zwiedzanie cerkwi, wycieczka do Torunia koszt: pobyt 7 dni: 700 – 812 zł od osoby, pobyt 14-dniowy: 1400 – 1624 zł od osoby
Magazyn Polska Niezwykła
w komorze solnej Warszawa (to w końcu
przywitać nowy rok 2013.
Ferie na bojerach – Giżycko
12
w klimacie lat 60-tych. 31 grudnia,
gdzie Stowarzyszenie Miłośników Kolei już po raz siódmy organizuje taką imprezę, zabawowy tabor punkt 19.00 wyrusza
Wszystko tu jest góralskie: bajanie, muzyka,
do czeskiego Cieszyna.
wieczorny kulig i herbata z „prądem”.
Zanim wybije północ pasażerowie niezwy-
A pomysłów na wesołe biesiadowanie
kłego pociągu mogą wyjść na cieszyński
jest bez liku, bo gdzie, jak nie tutaj można
rynek bawić się z tamtejszymi mieszkań-
rywalizować w „wyścigach łoscypkowych
cami lub, jeśli wolą, dalej biesiadować
pajunków”, rąbać gnotki świerkowe na czas,
w pociągu. Organizatorzy gwarantują
rżnąć piłą, co by sił starczyło, czy świstać,
opiekę muzyczną DJ-a, jadło i napoje,
ile wlezie? W Leśnym Grodzie w Milówce
lampkę szampana na powitanie Nowego
można spędzić ostatni dzień starego roku
Roku oraz wesołe, roztańczone towarzy-
w otoczeniu byków Toro Bravo, które
stwo fanów szynowych pojazdów.
w sezonie są bohaterami bezkrwawej, tradycyjnej już dla tego ośrodka corridy.
Góralskie tańcowanie i nocne „nartowanie”
Ewentualnie można tu się też wybrać na święta Bożego Narodzenia i sprawdzić,
Zabawa pod gołym niebem albo w trady-
co ciekawego byki powiedzą o północy
cyjnej góralskiej karczmie – tak się cele-
na temat niedoli ich hiszpańskich kuzy-
bruje Sylwestra na Podhalu.
nów. Niebywałą atrakcją dla miłośników
www.polskaniezwykla.pl
Kasprowy Wierch (fot. eskarina/www.polskaniezwykla.pl)
białego szaleństwa jest też możliwość nocnego wypadu na
albo ognisko w gronie miłośników talentu Jagny Marczułajtis.
narty. Organizatorzy prześcigają się w pomysłach: wyścigi
Przepis na udane ferie: aktywnie, bokiem i w dół.
na oświetlonych stokach, zjazdy z pochodniami, dyskoteka
Nawet w nieśmiertelnym Zakopanem.
na naturalnym parkiecie, czyli na śniegu w towarzystwie grzanego piwa lub wina. Taki sposób spędzenia Sylwestra oferuje
Narty, snowboard i…Lego
nie tylko Zakopane, ale też m.in. Muszyna, Szczyrk, Białka
Rano deski na nogi i biegiem na stok, a po południu zabawa
Tatrzańska, czy Czarna Góra.
w Wielkiego Konstruktora Lego? Dlaczego nie…. Nasze pociechy w Poroninie mogą w atrakcyjny sposób połączyć zajęcia ruchowe
Freestyle na desce
z ćwiczeniem wyobraźni. W miejscowości znajduje się stacja
Znowu Zakopane? To wcale nie oznacza, że ma być nudno
narciarska „Murzasichle” – cztery wyciągi orczykowe
i tak jak zwykle. To co tym razem proponujemy to nie jest zwykły
o długości 450 metrów, sztucznie naśnieżane i oświetlone.
snowboard, tylko szereg przedziwnych akrobacji. Ollie, nollie
To tam amatorzy „białego szaleństwa” uczą się podstaw lub
pod Nosalem, potem graby podczas jazdy i wreszcie jazda na
doskonalą technikę jazdy na nartach, bądź snowboardzie pod
switch. No i oczywiście skrzynka, rurka i fifty-fifty. Brzmi na razie
czujnym okiem instruktora. A po wariacjach na stoku czas na
obco? Nic nie szkodzi – po czterech dniach białego szaleństwa
odrobinę kreatywności: wielbiciele klocków Lego zbudują z nich
pod czujnym okiem instruktora, zakopiański stok będzie Twój!
własne miasta a nawet nauczą się, jak skonstruować przydatne
Po morderczej nauce pora na relaks, może być wieczorny kulig
urządzenia. Ot choćby… automat do cukierków.
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
13
fot. Bogumił Pasoń/www.polskaniezwykla.pl
Nie obejdzie się też bez wspólnych zabaw! Udawanie miesz-
Goł(dap) na narty!
kańców lodowego miasteczka Lego City może przynieść
Najlepsze ośrodki narciarskie są tylko w polskich górach? Nic
wiele frajdy, nie tylko najmłodszym.
bardziej mylnego, bo na Mazurach też ich nie brakuje. Aby się o tym przekonać wystarczy tylko odwiedzić miasto uzdrowi-
Bieszczadzkie (nie tylko) nartowanie
skowe Gołdap. Na stokach Pięknej Góry udostępniono ponad
Doskonałe warunki do uprawiania narciarstwa panują nie tylko
dwa kilometry tras zjazdowych i pięć wyciągów narciarskich.
w Tatrach. Ciekawą odmianą dla miłośników dwóch desek
Dodatkową atrakcją jest również ponad kilometrowy betonowy
mogą być Ustrzyki Dolne, nazywane często zimową stolicą
tor saneczkowy. A przy okazji warto też zwiedzić w Gołdapi XIX-
Podkarpacia. Miasto ma bardzo dobrze rozbudowaną infra-
wieczną wieżę ciśnień oraz miejskie kamienice. Karkonosze (fot. sandangt/www.polskaniezwykla.pl)
UROKI NASZEJ ZIMY Ośnieżone drzewa to wdzięczny obiekt dla fotografów
strukturę narciarską. W odległości kilku kilometrów od centrum
Zimowe żagle, czyli bojery
miejscowości znajdują się dwie stacje: Gromadzyń i Laworta.
Miłośnicy żeglowania wcale nie muszą
Na stoku o wdzięcznej nazwie Mały Król są do dyspozycji
rezygnować ze swojej pasji ze względu na
narciarzy oddano dwa wyciągi orczykowe. Z kolei na górze
skutą lodem powierzchnię jeziora. Coraz bardziej popularną
Żuków można skorzystać z tras biegowych o łącznej długości
rozrywką zimową jest żeglowanie po…lodzie. Służą do tego tzw.
około 10 kilometrów. Na tym nie koniec. Po wielogodzinnym
ślizgi lodowe, czyli bojery. Jak to działa? Po prostu żaglówka,
szusowaniu warto bowiem wskoczyć na chwilę do Muzeum
napędzana siłą wiatru, porusza się na płozach po zamarzniętych
Bieszczadzkiego Parku Narodowego lub do… krytego basenu
zbiornikach wodnych. Żeglarstwo lodowe uprawia się najczęściej
na terenie kompleksu basenowo-rekreacyjnego w samym
na Maurach, m.in. w okolicach Giżycka. Mieszkańcy Polski
centrum miasta.
centralnej swoich sił w tym nietypowym sporcie mogą spróbować
Chętnie odwiedzane przez turystów są też Ustrzyki Górne.
na lodach zalewu Zegrzyńskiego. Możliwości jest wiele:
Choć wyciąg narciarski już tu nie działa pełną parą, to można
na Mazurach organizowane są kursy nauki „latania” bojerem,
trochę pobiegać na nartach, pospacerować i cieszyć się
ośrodki proponują też żeglowanie lodowe jako jedną z atrakcji
czystym powietrzem tej spokojnej osady.
sylwestrowej zabawy.
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
15
fot. filtek1/www.polskaniezwykla.pl
A może wege ferie z jogą?
Zdrowe ferie w Ciechocinku
z przewodnikiem, ognisko, zajęcia
W Wolimierzu, wiosce u podnóża Gór
Ciechocinek, czyli sanatorium.
plastyczne, seanse filmowe i dyskotekę.
Izerskich można naładować „baterie”
A skoro sanatorium, to i panowie i panie
Całą rodziną, po zabiegach w sanato-
na całą zimę, praktykując jogę i uczest-
w sile wieku, udający się na coroczny
rium, można udać się też do zabytkowej
nicząc z całą rodziną w warsztatach
podryw? Tym razem nic z tych rzeczy,
warzelni soli z 1830 roku, czy zabytkowej,
tanecznych „Ekspresja ciała.” Zajęcia
bo propozycja dotyczy najmłodszych
drewnianej cerkwi prawosławnej.
odbywają się w gospodarstwie agrotury-
podróżników. Przecież nie wszystkie
W trakcie pobytu w Ciechocinku warto
stycznym Alchemik, gdzie zostaniemy też
dzieci mogą bez końca szaleć na stoku.
również wybrać się na całodzienną
uraczeni sytym jadłem wegetariańskim
Czasem nasze pociechy podupadają
wycieczkę do Torunia, aby odwiedzić
i relaksacyjnym masażem Peloha.
na zdrowiu: notoryczne przeziębienia,
Planetarium lub urocze Stare Miasto,
Oprócz prób osiągania spokoju ducha
anginy i alergie nie sprzyjają beztroskiej
a przede wszystkim spróbować pierników.
można także wzmocnić kondycję fizyczną.
zabawie z rówieśnikami.
Możliwości jest wiele, a tak zwane ferie
W Świeradowie-Zdroju, oddalonym 7 km
Aby podreperować trochę zdrowie
zdrowotne nie muszą oznaczać nudy
od Alchemika, znajdują się trasy zjazdowe
naszych podopiecznych warto rozważyć
i konieczności spędzania całych dni
dla narciarzy, zarówno dla początkujących,
ofertę spędzenia rodzinnych ferii zimowych
w murach sanatorium.
jak i dla zaawansowanych. Przez cały rok
w Ciechocinku. Na terenie sanatorium
W zdrowym ciele zdrowy duch, dlatego
funkcjonuje też kolej gondolowa (2171 m),
dziecko ma zapewnioną całodobową
czasem warto podreperować zdrowie
którą w ciągu zaledwie kilku minut można
opiekę medyczną i konsultacje z lekarzami.
naszych dzieci, aby w następnym sezonie
dostać się do najwyższej stacji położonej
Przygotowano też dodatkowe atrakcje, a
ze spokojnym sercem móc posłać je
ponad 1000 m n.p.m.
wśród nich: spacer po Ciechocinku
w góry na zimowy obóz narciarski
16
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
I miejsce, fot. groszek60
FOTO KON KURS
TURY STY CZNE odkrycie sezonu 2012 18
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
II miejsce, fot. Jan Siemiński
III miejsce, fot. Marcin Michoń
ZOBACZ WIĘCEJ NA WWW.POLSKANIEZWYKLA.PL/ KONKURS
Miejsca znane i nieznane, sfotografowane przez użytkowników portalu www.polskaniezwykla.pl. Wasze, uchwycone w kadrze, turystyczne odkrycia sezonu 2012. Spośród tysiąca zdjęć wybraliśmy te najpiękniejsze i najciekawiej opisane. Tak powstała subiektywna lista polskich „naj”! Sponsorzy nagród:
I wyróżnienie, fot. MC_Irokez
II wyróżnienie, fot. Karolina Zjadewicz
III wyróżnienie, fot. Elwira Kusz
fot. Jerzy Klemens/www.polskaniezwykla.pl
MAŁA PĘTLA
O WIELKIM UROKU JERZY KLEMENS
B
eskid Śląski, z najwyższymi szczytami: Skrzycznem, Baranią Górą oraz Czantorią, zarówno
Na Śląsku mówi się: „nie masz co robić w niedzielę, to jedź w góry po kościele”
w lecie jak i zimą przyciąga
spragnione wędrówek rzesze z całej Polski. Piękna beskidzka zima pozostawia niezapomniane wrażenia. Otulając wierzchołki gór śnieżnym dywanem przenosi nas w wyobraźni w krainę bajki. W szczytowych partiach śnieg trzyma się długo, dobre warunki narciarskie pozwalają więc na uprawianie sportów zimowych aż do później wiosny. Beskidy, były dzikie, bezdrożne i nieopisane aż do 1873 r., kiedy powołano Towarzystwo Tatrzańskie, które zajęło się promocją tego zacofanego terenu. Popularyzacja wsi beskidzkiej, budowa nowych miast-kurortów, miejsc wypoczynku, ośrodków sanatoryjnych, dróg, mostów i kolei, szybko przyniosły efekty.
20
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
fot. Jerzy Klemens/www.polskaniezwykla.pl
Góry przyciągały najpierw mieszkańców
jednym z największych polskich ośrod-
Gdy po latach nie wrócił do domu, zrezy-
rozwijających się sąsiadujących miast,
ków dysponujących dwiema skoczniami
gnowana, postawiła na szczycie przełęczy
sięgając stopniowo swoją popularnością
– Skalite w Szczyrku i Malinka w Wiśle,
biały krzyż i na jednym z jego ramion
coraz dalej. Zaczęły powstawać oznako-
trasami narciarskimi( w tym jedną FIS na
powiesiła biały, ślubny welon. Odtąd miej-
wane szlaki turystyczne i kształtowano
stokach Skrzycznego) oraz zespołem tras
sce to nazwano Białym Krzyżem.
trasy widokowe takie jak Mała Pętla
biegowych ze strzelnicą biathlonową na
Zdarza się, że przyjeżdżają tu nowożeńcy
Beskidzka - Ustroń, Wisła, Szczyrk oraz
Kubalonce. Udostępnia turystom i spor-
i składają pod krzyżem wiązankę ślubną,
Wielka Pętla Beskidzka - Szczyrk, Wisła,
towcom zaplecze z krzesełkową kolejką
aby upamiętnić wydarzenie.
Kubalonka, Istebna, Koniaków, Milówka,
linową na Skrzyczne, wyciągami orczy-
Żywiec. Powstałe wzdłuż „pętli” zaplecza
kowymi na polanie Doliny. Na trasach
Przełęcz Salmopolska z Białym Krzyżem
turystyczne oraz miejsca zimowych sza-
i obiektach COS-u najczęściej przygoto-
jest najbardziej urokliwym z widokowych
leństw narciarzy, snowboardzistów, skocz-
wują się polscy olimpijczycy.
miejsc w tej części Beskidu. Cieszy się
ków narciarskich, saneczkarzy i ostatnio
dużą popularnością turystów i stanowi
modnej jazdy na skibobach zaczęły kusić
Nie byłbym sobą, gdybym nie wspomniał
cel wielu wycieczek. Znajdują się tu dwa
i przyciągać przyjezdnych.
o „perełce” Małej Pętli Beskidzkiej – Przełę-
wyciągi narciarskie i łatwa 300 metrowa
czy Salmopolskiej z Białym Krzyżem.
trasa spełniające rolę „oślej łączki”,
Nazwa pochodzi od stojącego na szczycie
przyciągająca adeptów narciarstwa
Jak powiadają górale :„Szczyrk to „szczyrkanie”. Bezludne podnóża Skrzycznego zaludniły się w XV/XVI wieku kiedy w poszukiwaniu korzystniejszych miejsc wypasu dla swojej trzody przybyli tu wołoscy pasterze. Tradycyjnie hodowali kozy, barany i owce. Wypasano je na okolicznych halach i aby się nie gubiły w górach przypinano u szyi „pasterskie dzwoneczki”. Zwierzęta pasąc się dzwoniły, co górale nazywali „szczyrkaniem”, a miejsce Szczyrkiem. Miasto ma dobrze przygotowaną bazę turystyczną. Na powierzchni niespełna
fot. Jerzy Klemens/www.polskaniezwykla.pl
2000 ha, w sezonie oddaje do dyspozycji rzeszy przyjezdnych ponad 30 tras zjazdowych o różnym stopniu trudności, wyty-
krzyża, poświęconego przez Jana Pawła II
rozpoczynających przygodę z tym spor-
czonych w terenie widokowym, pomiędzy
podczas pobytu w Skoczowie w 1995 r.
tem. Organizatorzy zadbali o milusińskich
górami; kolej linową na Skrzyczne; kilkanaś-
Ma on swoją historię i legendy przekazy-
i w sąsiedztwie uruchomili trasę z wycią-
cie wyciągów orczykowych; pensjonaty;
wane przez rodowitych górali z pokolenia
giem dla dzieci, o wdzięcznej nazwie
wille; hotele i ośrodki wczasowe wpisane
na pokolenie. Najbardziej przypadła mi
„Bartuś”. Zjeżdżając z przełęczy zobaczy-
w krajobraz.
do gustu opowieść o karczmie stojącej na
my to, co „tygrysy lubią najbardziej”, czyli
Salmopolu, w której często odbywały się
oddaną w 2008 r. skocznię narciarską
Na szczególną uwagę zasługują „kombi-
huczne góralskie imprezy. Podczas jed-
imienia Adama Małysza. Wybudowano ją
naty narciarskie” , w których brylują: „kul-
nego z weselisk, kiedy nad ranem ciszej
w miejscu starego, zabytkowego obiektu
towy” COS – Centralny Ośrodek Sportu
grała góralska muzyka, a zmęczeni bie-
z lat trzydziestych XX wieku, pamiętają-
– Ośrodek Przygotowań Olimpijskich
siadnicy zaczęli się rozchodzić, do drzwi
cego wielkie znakomitości polskiego nar-
w Szczyrku i Szczyrkowski Ośrodek
załomotali kolbami żołdacy. Weselnicy
ciarstwa, choćby Stanisława Marusarza,
Narciarski.
otwarli wrota wpuszczając wojaków, którzy
Antoniego Wieczorka, czy Władysława
przybyli po pana młodego, aby zabrać
Tajnera. „Stara skocznia” nie bez walki
COS zadomowił się w Szczyrku i opa-
go na wojnę. Osamotniona żona, długo
oddała swoje miejsce nowoczesnej,
nował znaczną część Beskidów. Mimo
oczekując powrotu ukochanego, bardzo
drugiej co do wielkości w Polsce, której
wchodzenia w góry komercji nadal jest
tęskniła i rozpaczała.
budowa trwała wiele lat.
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
21
fot. Jerzy Klemens/www.polskaniezwykla.pl
UROKI NASZEJ ZIMY Beskid Śląski to istny raj dla narciarzy
Ukoronowaniem
Wisła stała się kurortem i przyciągała wiele
pory roku są piękne. Największe wraże-
znakomitości przyjeżdżających tu, aby
nie na odwiedzających robi jednak zima.
ratować swoje nadwątlone zdrowie.
Miłośnicy związanego z nią szaleństwa
zjawiskowa miejscowość, odkryta przez
Bywali tu: książę Kentu, Jan Kiepura,
mogą korzystać z trzydziestu wyciągów
krajoznawcę, etnografa i rysownika
Maria Konopnicka, Władysław Umiński,
narciarskich i ponad 25 kilometrów tras
Bogumiła Hoffa w II połowie XIX wieku.
Bolesław Prus, Eliza Orzeszkowa,
o różnym stopniu trudności.
Stawiając pierwszą willę „Warszawa”
Władysław Orkan, Władysław Reymont,
rozpoczął promowanie dawnej wsi jako
a także wiele osobistości kultury i polityki.
„pętli salmopolskiej” jest Wisła –
miejscowości wypoczynkowej, co po wielu
A zachęceni malowniczym zimowym krajobrazem Beskidów być może wrócą
latach nominowało ją do miana „Zimowej
W tej położonej u źródeł królowej polskich
poznać ich kulturę i folklor, latem, kiedy
Stolicy Śląska”. Szybko przekonali się
rzek, malowniczej miejscowości, wszystkie
słońce zaświeci wyżej nad horyzontem
o urokach wiślańskich okolic inni i nie gdzie indziej jak w Wiśle, na Zadnym Groniu, swój pałacyk myśliwski postawił w 1907r. arcyksiążę cieszyński Fryderyk Habsburg. Gościł na polowaniach organizowanych w beskidzkich lasach wielu ważnych dostojników. Był tu cesarz niemiecki Wilhelm II, generał Hindenburg, a nawet cesarz Austrii Karol I. Po upadku Habsburgów pałac w odwecie zniszczyli górale. Odbudowany jako symboliczny dar dla Prezydenta Polski miał być miejscem wypoczynku głowy państwa, ale spłonął w niewyjaśnionych okolicznościach. W tym miejscu po latach powstał
NOTATNIK COS – Centralny Ośrodek Sportu w Szczyrku Jeden z największych polskich ośrodków sportu. Udostępnia turystom zaplecze z krzesełkową kolejką linową na Skrzyczne i orczykami na polanie Doliny. Więcej informacji: www.szczyrk.cos.pl Szczyrkowski Ośrodek Narciarski Stacja zlokalizowana na stokach Małego Skrzycznego i Pośredniego. Rozlokowano tu 13 wyciągów orczykowych, 13 tras narciarskich. Więcej informacji: www.szczyrkowski.pl
kolejny pałac, będący tym razem darem dla Prezydenta Ignacego Mościckiego i jego następców. Do tej pory służy celom reprezentacyjnym.
22
Magazyn Polska Niezwykła
Szkoła Narciarska „EXTREME” Stacja i szkoła w Wiśle Malince. Dostaniemy sprzęt i pod okiem instruktorów, korzystając z blisko 400m trasy,
www.polskaniezwykla.pl
rozpoczniemy przygodę ze stokiem. Więcej informacji: www.wisla.pl/wyciaginarciarskie Stacja Narciarska Soszów Orczyki na trasach o różnych stopniach trudności, czteroosobowa kolej linowa. Więcej informacji: www.soszow.pl Ośrodek Narciarski Stożek Mini stacja aktywnego wypoczynku z koleją linową i trasami narciarskimi. Więcej informacji: www.stozek.narty.pl Rancho Rówieńki Miejsce łączące tradycję turystyki konnej, wyciągi i trasy narciarskie oraz modne ostatnio quady i skutery śnieżne. Więcej informacji: www.szczyrk.cos.pl
Jaskinia Niedźwiedzia (fot. Iwona Malicka/www.polskaniezwykla.pl)
SUDETY OD DOŁU IWONA MALICKA
Z
wiedzanie jaskiń i kopalnianych chodników ma o tej porze roku jedną zasadniczą zaletę. Utrzymująca się tam przez cały rok stała temperatura jest teraz z pewnością wyższa niż na powierzchni. W poszukiwaniu gorących przeżyć warto więc zajrzeć… pod ziemię.
Naszą podziemną wędrówkę rozpoczniemy od jednej z najpiękniejszych jaskini w Polsce czyli od Jaskini Niedźwiedziej. Położona w Masywie Śnieżnika, w pobliżu wsi Kletno jaskinia, odkryta została przypadkowo w 1966 roku podczas eksploatacji kopalni marmuru. Po wielu latach prac badawczych, w 1983 roku, udostępniono ją turystom Przed planowaną wyprawą warto wcześniej zaopatrzyć się w bilet wstępu. Ze względu na panujący w jaskini mikroklimat liczba zwiedzających, to przyrodnicze cudo osób, jest ściśle ograniczona. Wejście do jaskini usytuowane jest na wysokości 800 metrów n.p.m. Znajdziemy tam spory pawilon, który mieści kasy biletowe, kawiarnię, kiosk i ciekawą ekspozycję, dzięki możemy obejrzeć szkielet niedźwiedzia jaskiniowego oraz kości innych zwierząt prehistorycznych. Trasa nie jest długa, bo zaledwie 360 metrowa. Prowadzi
Że Sudety są atrakcyjne o każdej porze roku, nie trzeba nikogo przekonywać. Tym razem jednak rzecz będzie nie o górskich wędrówkach czy zimowym szusowaniu, lecz o tym, co pod ziemią
wygodnym i oświetlonym chodnikiem przez część namuliskową z cennymi znale-
barwę metalom żelaza i manganu.
ziskami kości zwierząt. Po drodze mijamy korytarze o pobudzających wyobraźnię
Komu mało wrażeń może zajrzeć w Szczelinę
nazwach: Odkrywców, Stalaktytowy, Mis Martwicowych, Zaułek Kaskad oraz dwie
Niedźwiedzia. Tu historia uwięziła szkielet
sale: Salę Nietoperzy i Salę Lwa, w której znaleziono czaszkę lwa jaskiniowego.
małego niedźwiadka, który utknął między
Wreszcie docieramy do najpiękniejszego miejsca jaskini – Sali Pałacowej zwanej
skałami przed wieloma tysiącami lat.
też Salą Szampańską, o przepięknej szacie naciekowej. Sala ma prawie 50 metrów! To wysokość kilkunastopiętrowego budynku zamknięta w sercu gór. Sala, jak na
Niedaleko Jaskini Niedźwiedziej znajduje
pałacowe wnętrza przystało, ozdobiona jest zdobnymi naciekami. Są wśród nich
się nieczynna od wielu lat kopalnia uranu,
powyginane heliktyty, cudowne draperie, nacieki wełniste oraz oryginalne stalagmi-
obecnie udostępniona do zwiedzania tury-
ty: Lichtarz i Język Teściowej. Kunsztowne, mineralne ozdoby zawdzięczające swą
stom. Położona jest na północnym stoku
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
23
Żmijowca. Jak wynika ze źródeł historycz-
to około 7 stopni Celsjusza. Zimą więc
że Jaskinia Radochowska należy do
nych, już w średniowieczu znajdowały
czapki i szaliki spokojnie możemy
grona największych i najlepiej poznanych
się tu kopalnie, w których wydobywano
zostawić w samochodach.
jaskiń w Sudetach. Zwiedzanie jej z prze-
żelazo, srebro i miedź. W latach 1948-53,
wodnikiem trwa około 40 minut. Przed
wykorzystując część średniowiecznych
Przebywając w rejonie Masywu Śnieżnika
wejściem należy nałożyć kask ochronny
sztolni wybudowano kopalnię uranu,
warto pojechać w okolice Radochowa
i zabrać latarkę. Musimy również pamię-
która obejmowała 20 sztolni i 3 szyby.
i zobaczyć Jaskinię… Radochowską.
tać o wygodnych butach i ubraniu.
Podczas eksploatacji wydobyto tu 20 ton
Nie miała ona niestety tyle szczęścia
Trasa do przejścia to 250 m. Prowadzi
co Jaskinia Niedźwiedzia. Odkryta już
miejscami dość stromo, czasami trzeba
w XVIII wieku, bardzo szybko stała się
przeciskać się przez szczeliny, ale średnio
uranu. Trasa turystyczna obejmuje około 200 metrów chodni-
celem wypraw kuracjuszy i turystów.
wysportowany, nawet młodociany turysta
ków, najwyżej
Z powodu licznych odwiedzin szata
powinien dać sobie radę. Najpiękniejsze
położonej
naciekowa została mocno zniszczona.
miejsce jaskini to Komora Gotycka z pod-
części dawnej
Dopiero w latach 1933-1947 jaskinia
ziemnym jeziorkiem krasowym, w którym
kopalni. Podczas zwiedzania oglądamy
została zagospodarowana turystycznie.
odkryto różne formy życia. Najciekawszy
ciekawie wyeksponowane miejsca wystą-
Nieopodal wybudowano domek dla
okaz to endemiczny gatunek raka.
pienia minerałów – ametystu, kwarcu
stróża oraz poczekalnię dla turystów
Jaskinia jest również miejscem zimowania
i fluorytu oraz kilka specjalnych przygoto-
z ciekawą ekspozycją paleontologicz-
wielu gatunków nietoperzy.
wanych ekspozycji. Zwiedzając nie trzeba
ną. Obecnie zwiedzając jaskinię trudno
się spieszyć. Jak zapewnia przewodnik
sobie wyobrazić, że kiedyś nazywano
Niedaleko jaskini znajduje się ciekawy
nikt, kto zdecyduje się zejść do kopalni,
ją Radochowską Jaskinią Naciekową
obiekt „naziemny”. Na górze Cierniak
nie jest narażony na promieniowanie
albo Grotą Stalaktytową. W jej wnętrzu
stoi XIX-wieczna kaplica nazywana
radioaktywne. Nie trzeba więc ze sobą
zachowały się nieliczne i zniszczone
pustelnią. Od strony Radochowa pro-
zabierać specjalistycznych kombinezonów,
nacieki wełniaste, kaskadowe i draperie.
wadzi do niej 214 schodów. Na każdym
warto za to pomyśleć o stosownym ubra-
Pozostały nikłe ślady stalaktytów
stopniu znajduje się nazwisko jego fun-
niu. Temperatura panująca w kopalni
i stalagmitów. Mimo to warto pamiętać,
datora. Obok kaplicy można zobaczyć
ZOBACZ KONIECZNIE Kopalnia w Złotym Stoku kryje nie tylko skarby ze złota
Kopalnia złota w Złotym Stoku (fot. Iwona Malicka/www.polskaniezwykla.pl)
24
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
XIX-wieczna kaplica na górze Cierniak (fot. Iwona Malicka/www.polskaniezwykla.pl)
stacje Drogi Krzyżowej oraz oddalony o 150 m domek-pustelnię. Mało kto wie, że od kilku lat w nowej pustelni mieszka brat Elizeusz i jest on jedynym pustelnikiem na ziemi kłodzkiej. Ostatnim miejscem naszej podziemnej wędrówki będzie Kopania Złota w Złotym Stoku. Pamiętam, gdy byłam tu po raz pierwszy od razu poczułam, że to miejsce, do którego się wraca. Za każdym razem, gdy jestem w Kotlinie Kłodzkiej zaglądam w to miejsce z taką samą ochotą. Bo to nie jest taka sobie zwykła kopalnia. Ona ma w sobie to „coś”, o czym się nie zapomina. Może to krążący po kopalni duch Gertrudy? Według legendy opowiadanej przez przewodników, przed laty podczas zawału w kopalni
wydobywano urobek, wystawę minerałów
nika śmierci. Zamurowywano im ręce
zaginęło czterech górników. Ówczesny
i lamp górniczych, piec w którym wyta-
w specjalnych otworach i tak unierucho-
właściciel kopalni ze względu na koszty
piano złoto oraz wózek do transportu
mieni konali w męczarniach. Kopalnia
odwlekał rozpoczęcie akcji ratowniczej.
rudy. Bardzo interesująca jest, znajdująca
ma jednak również dobre duchy, czyli
Jedna z żon zasypanych górników –
się w bocznych chodnikach pracownia
gnomy. To według legend dusze gór-
Gertruda sama ruszyła na poszukiwanie
alchemika Scharfenberga, który szukał
ników, którzy zginęli w kopalni. Dobre
ukochanego męża. Niestety nigdy nie
eliksiru życia, a uzyskał z rudy arszeni-
gnomy można ponoć spotkać podczas
wróciła na powierzchnię. Podobno wiele
kowej truciznę. Podobno podtruwano nią
zwiedzania. Nie ma co do tego jednak
razy widziano jej postać krążącą po kory-
samego Napoleona. Nie mniej ciekawy
stuprocentowej pewności. Na pewno
tarzach. Kilkakrotnie ostrzegła górników
jest skarbiec, w którym zobaczymy „sztabki
natomiast, w trakcie pobytu pod ziemią,
o grożącym im niebezpieczeństwie.
złota”. Ich liczba odpowiada 16 tonom
zobaczymy jedyny w Polsce podziem-
złota, które wydobyto przez tysiąc lat
ny wodospad, znajdujący się w Sztolni
pracy tej kopalni.
Czarnej Górnej. Oprócz wodospadu
Trasa turystyczna rozpoczyna się od części muzealnej, od Sztolni Gertrudy.
w tej części kopalni możemy podziwiać
Możemy tu zobaczyć ciekawe ekspozycje
Pokusa była wielka, ale kara dla podej-
podziemny chodnik prowadzący
map kopalni z dawnych lat, starych
rzanych o kradzież złota górników czekała
do Czech, średniowieczne wyrobiska
narzędzi górniczych, którymi dawno temu
bardzo sroga. Podobno trafiali oni do chod-
oraz wielkie komory po rudach złota
Huta Szkła Kryształowego „Julia” obok Szklarskiej Poręby szczyci się ręcznie wykonywanymi kryształami. Jako jedyna w Polsce huta poddaje swoje wyroby malowaniu, dzięki czemu są one wyjątkowe na skalę całej Europy. Każdy kto przyjeżdża w Karkonosze może przyjrzeć się z bliska technologii powstawania, ręcznemu formowaniu i zdobieniu. Pod okiem przewodnika możliwe jest poznanie długiej historii huty oraz sztuki tworzenia kryształów.
Oglądanie procesu produkcji: Poniedziałek–Sobota: 8.30–14.30* Niedziela: 8.30–14.30* (oglądanie tylko procesu hutniczego) *wejście co godzinę, tj. 8.30, 9.30, 10.30 itd. Ostatnie wejście o godz.14.30
ul. Żymierskiego 73 58-573 Piechowice tel.: +48 75 761 2413 fax: +48 75 761 2416 www.crystaljulia.com www.sklep.crystaljulia.com julia@crystaljulia.com Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
25
fot. herta1970/www.polskaniezwykla.pl
KARPACZ
Górskie powietrze, szczypta Norwegii i całe mnóstwo atrakcji. Witajcie w Karpaczu!
I OKOLICE PAWEŁ PRZYBYLAK
K Świątynia Wang w Karpaczu (fot. Lollencja/Wikimedia Commons (CC BY-SA 3.0))
26
Magazyn Polska Niezwykła
arkonosze to jedno z pięk-
nież latem, ze względu na całoroczny tor
niejszych pasm górskich w
saneczkowy. Miłośnicy innych zimowych
naszym kraju. U jego stóp roz-
szaleństw mogą również skorzystać z
gościło się niewielkie, ale jakże
całorocznego lodowiska syntetycznego.
malownicze miasteczko, które rokrocznie
Co prawda to nie to samo, co zabawa
przyciąga w ten rejon rzesze narciarzy i
na prawdziwym, zimnym lodzie, ale
turystów. Mowa oczywiście o Karpaczu,
choćby dla porównania wrażeń, warto
z którego rozciąga się wspaniały widok
spróbować.
na Śnieżkę (1 602 m n.p.m.) będącą najwyższym szczytem całych Sudetów.
Atrakcji turystycznych w Karpaczu nie brakuje. Gwarantuję, że każdy kto zawi-
Zimą w Karpaczu goszczą przede
ta do tego malowniczego miasteczka,
wszystkim narciarze. Nic dziwnego, że
wyjedzie stąd zadowolony i pełen wra-
zaglądają tu chętnie, skoro miasto ofe-
żeń. Jednym z miejsc, którego absolut-
ruje sztucznie dośnieżane i oświetlane
nie nie można pominąć podczas plano-
stoki z wyciągami dla narciarzy o różnym
wania urlopu w Karpaczu jest Świątynia
stopniu zaawansowania. Niewątpliwie
Wang, czyli kościółek zbudowany na
największą atrakcję stanowi Kompleks
przełomie XII i XIII wieku w miejscowości
Narciarski Kopa, oferujący aż sześć
Vang, w południowej Norwegii. W wieku
nartostrad. Dla tych, którzy lubią być w
XIX został sprowadzony w Karkonosze.
centrum wydarzeń, ciekawym rozwiąza-
Niemal dwa lata konserwatorzy zmagali
niem będzie na pewno stok „Kolorowa”,
się z rekonstrukcją i konserwacją, przy-
usytuowany bliżej centrum miasta, cie-
wiezionej z dalekiej północy świątyni.
szący się olbrzymią popularnością rów-
Inwestycja czasu i zapewne niemałych
www.polskaniezwykla.pl
Obserwatorium na Śnieżce (fot. Paweł Przybylak/www.polskaniezwykla.pl)
ZOBACZ KONIECZNIE pieniędzy jednak się opłaciła. Nietypowy,
grawitacji. Woda w przydrożnym stru-
w jedną chwilę
jak na polskie warunki, kościół cieszy
myczku płynie tam „pod górę”. Podobnie
przenieść się w
oczy zarówno tutejszych wiernych jak i
i równie nieoczekiwanie zachowują się
czasie oraz prze-
turystów.
tu pozostawione „na luzie” samochody.
strzeni i przy odrobinie
Budynek obserwatorium na Śnieżce jest rozpoznawalne dla wielu Polaków
Niedowierzający kierowcy chętni sami
szczęścia wziąć udział w napadzie na
Ci, którzy mają ochotę nie tylko zażyć
sprawdzają czy to prawda i nie mogą się
bank. Niecierpliwi zaś, powinni zajrzeć
sporu, ale również czegoś się o nim
nadziwić… Wiem co mówię. Sam próbo-
do zlokalizowanego w Kowarach Parku
dowiedzieć, powinni zajrzeć do Muzeum
wałem.
Miniatur. Można w nim obejrzeć wszystkie
Sportu i Turystyki. Można zobaczyć
najważniejsze zabytki Dolnego Śląska,
tu wiele ciekawych eksponatów zwią-
Osoby, które preferują wędrówki górskie,
zanych z historią zimowych dyscyplin
nawet zimą, również znajdą coś dla sie-
sportowych. Znużone spacerami dzieci
bie. Warto chociażby wjechać na Kopę,
Niestety każda podroż i każdy urlop kie-
na pewno za to ucieszą się z wizyty w
wspiąć się na Śnieżkę, czy też zawędro-
dyś się kończą. Czas wracać do domu.
Miejskim Muzeum Zabawek. Nie znajdą
wać w rejon Kotła Małego Stawu i zostać
Z Karpacza wszystkie drogi, obojętne
tu co prawda gier komputerowych ani
gościem malowniczo położonego schro-
w który rejon Polski, prowadzą przez
transformersów, ale zapewne wiele się
niska „Samotnia”. Po trudach wędrówki
Jelenią Górę. Warto się tam zatrzymać na
dowiedzą o historii zabaw i zabawek swo-
przyda się relaks. Tu pojawia się dylemat.
ostatni niespieszny „popas” przed drogą
ich rodziców i dziadków.
Aquapark „Sandra”, ogólnodostępny
powrotną. Urodziwe jeleniogórskie stare
zlokalizowane na niewielkiej powierzchni.
basen w hotelu Gołębiewski, czy też inny
miasto, będzie istną wisienką na torcie
Spacerując po Karpaczu, na skwe-
ośrodek SPA. Wybór jest spory, a wszyst-
naszej podróży
rze przed urzędem Miasta natrafimy
kie obiekty dość
zapewne na „Ślady zdobywców”. Raz
dobrze wyposażone.
do roku odsłaniany jest w tym miejscu odlany w brązie odcisk buta polskiego
Rodziny z dziećmi po
himalaisty. Smutne jest to, że znaczna
pobycie w aquaparku
część odlewów wykonana została już
powinny zajrzeć jesz-
po śmierci tych wspaniałych i dzielnych
cze koniecznie do
ludzi. Podczas karpackich wojaży warto
mieszczącego się w
też wybrać się na ulicę Strażacką w
pobliskich Ściegnach
Karpaczu Górnym. To dość specyficzne
Miasteczka Country.
miejsce, w którym występują zakłócenia
Tylko tam można
Tablica z cyklu „Ślady zdobywców” w Karpaczu (fot. Paweł Przybylak/www.polskaniezwykla.pl)
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
27
ŚLADAMI CYSTERSÓW
Parsów
ODR A
5 E6
Bielice Linie
Kunowo
¯abów
PYRZYCE Kozielice
Baniewice
Trzebórz Tetyñ 27
Trzciñsko-Zdrój Rów
Kierzków
J.P³oñskie
Przelewice
S¹dów
Warszyn
P³oñsko
Mielêcin
Lubieniów Suliszewo
Zamêcin
Brzeziny
Krzêcin
Bolewice
Jesionowo
Rêbusz
Pe³³czyce Pe³czyce Pe
Lipiany
Barlinek
Ch³opowo
Bronikowo
Bia³y Zdrój
Niemieñsko
Marcinkowice
Breñ
Rusinowo
Trzebin
Dzier¿¹¿no Gieczynek M³. Mostkowo Krzynka J.Myœliborskie liborskie Tuczno Dzier¿¹¿no Moczkowo KuŸnica Sto³eczna Wlk. Ogardy 26 Danków Nowogródek Bobrówko Dobiegniew Podlesiec ¯elichowska 7 Pomorski MYŒLIBÓRZ J.Osiek Kocieñ Przeborowo 35 D³ugie Karsko Huta Wlk. Wielis³awice Ch³opowo Szklana £ubianka Zagórze Lubiewskie STRZELCE Ró¿añsko Krzy¿ Wlkp. 27 Wieleñ Staw KRAJEÑSKIE Kleœno Warnice 22 Str.Bielice Gajewo Œciechów Przy³êg Zwierzyn Str. 26 Santoczno Kurowo Drezdenko Drawski M³yn Smolnica Barnówko Drawsko 51 Pêckowo Lubiszyn Wysoka K³odawa Che³st Górki Trzebicz Niegos³aw Ró¿anki Mironice Karwin Dêbno Górecko Goœcim Janczewo Mia³y Tarnów Pi³ka Santok Baczyna Noteæ Rzecin Mosina Lipki Wlk. Str. Grotów Chwarszczany Dzieduszyce £upowo 10 Witnica Nowiny Str.Polichno Goszczanowo Lubiatów S3 Wartos³aw Sarbinowo OD Wlk. Bogdaniec Deszczno RA A 17 Chojno RT Bolemin Murzynowo Kamieñ M³. 22 8 Sieraków Krobielewko Wiejce Radgoszcz Za³om Œwiniary Rudnica D¹broszyn Nw. Izdebno G³uchowo Trzebiszewo Ko³czyn Kostrzyn n. Odr¹ Skwierzyna 24 Krobielewo MIÊDZYCHÓD Lutomek Chrzypsko 41 Krzeszyce Che³msko S³oñsk 22 18 7 Goraj Wlk. Lemierzyce Maszków Czarnów Kamionna 55 Przytoczna Muszkowo Bia³okosz Zemsko Gorzyñ Lubniewice Rokitno Kwilcz Górzyca Podpniewki Radachów 18 Trzebów 24 Bledzew G³êbokie Kalsko 14 Miechów Mi³ostowo £owyñ Gronów Drogomin D³ugoszyn O Pamiêcin Nw.Wieœ b Pniewy Kuligowo Pszczew Oœno ra Radów Glisno Lubuskie Templewo Lewice Lisów Bobowicko Lwówek Kowalów 32 Trzemeszno SULÊCIN 30 Brody 11 MIÊDZYRZECZ Siercz Lubuskie Lubieñ Po³êcko Groñsko Pieski Drzeñsko Rybojady Nietoperek Wielowieœ Ma³uszów Bukowiec Bolewice Ka³awa Biskupice Nw. Rzepin 6 4 92 Boryszyn Szumi¹ca Str.Dwór Miedzichowo 46 £agów 30 A2 E Trzciel W¹sowo Go Goœ œ cikowo Goœcikowo 0 3 Boczów 92 Pniów E Lutol A2 26 Lutol 15 NW. TOMYŒL Torzym Koryta Suchy Maczków Lubin Lubrza Brójce Mokry PoŸrzad³o Klasztorne
26 30
Opactwo w Kołbaczu, 28
nieopodal jeziora Miedwie 62
Str.Osieczno
Zachodnim opactwo, w dodatku założone nie przez Niemców (jakNoteæ większość ówczes26
nych klasztorów), tylko przez Duńczyków. Kompleks wznoszono ponad 100 lat. Choć do naszych czasów dotrwały jedynie
23
32
Jaros³awsko
1
44
Tu w XII w. powstało pierwsze na Pomorzu
Cz³opa Radêcin
Bierzwnik
Tuczno
Martew Golin
Za³om Wygon
P³awno
Piecnik
Nw. Korytnica
Kie³pino
Zieleniewo
P³otno
Kalisz Pomorski Dêbsko
Drawno
CHOSZCZNO
Dolice
Lubiatowo Mechowo
10
Miros³awiec
26 Œwiêciechów
Recz
Piasecznik
¯alêcino Okunica
£ozice
Banie Piaseczno
Kolin
Suchañ 37 Rzeplino
Gi¿yno
Suchowo
Jaworze Sulibórz ¯ó³wino 10 Wapnica
a aw Dr
Lubanowo
S3
37
Ina
Warnice
J.Miedwie Wierzbno
Ognica
11
22
Gardno
Kr¹piel Krêpcewo
41 32
Pi³awa
Str. Czarnowo
Wiechowo Pêzino Tarnowo
STARGARD SZCZECIÑ SZCZECI ÑSKI SZCZECIÑSKI
Ko³bacz
J.Pile
38
rzyca Dob
26 8
a Gwd
15
2
M yœl a
S3
5
22
WA
65 3 E
7
świątynia na Pomorzu postawiona całkowicie z cegły. Po raz pierwszy zastosowano tu ceglane sklepienie krzyżowo-żebrowe. WA
RT Ciekawostek architektonicznych znajdziemy A 25 zresztą więcej. Nie sposób oprzeć się 45 urokowi ceglanej rozety, umieszczonej na
og iln ica przypomina
Od ra
6
6
8 z francuskiego Chartres i6jest symbolem
tzw. kołbackiego gotyku. 35
J.Zb¹szyñ-skie
48
49
19
Miasteczko Pełczyce
mniszki. Większość zabudowań poklasz-
23 Szlakiem Cysterskim.
i ruiny klasztoru
tornych została rozebrana już pod koniec
Oby plany nie spełzły na panewce.
39
10
W centrum miasteczka mamy do obejrzenia
W Pełczycach ze spuścizny pocysterskiej
fragment zachodniego skrzydła
zadbany XIII w. kościół. Jego wyposażenie
40 40 zachowało się jeszcze mniej, ale mimo to
RA 19 refektarzem i piwnicami.
pochodzi wprawdzie z różnych epok,
warto zatrzymać się tam na nieco dłuższą
Podobno są już jakieś plany rewitalizacji
31 nie oznacza to jednak, że nie jest intere-
chwilę. W powstałym nad jez. Panieńskim
tego obiektu z przeznaczeniem na ośro-
sujące (szczególnie barokowa empora
opactwie, przez ponad trzy wieki rezydowały
dek rekreacyjno-kulturowy związany ze
kolatorska).
Magazyn Polska Niezwykła
OD
bry .O an K y z Œdawnym rodkow
wa
42
www.polskaniezwykla.pl
Obra
XIX w. Do dnia dzisiejszego dotrwał
28
35
zaliczany do6 arcydzieł witraż 7
Mas ka
£u ¿yc ka
2
44
8 złudzenia M szczycie kościelnej fasady. Do
14
Bóbr
33
Stojący w środku wsi kościół, to pierwsza
Nysa
25
ogromem wywrą wrażenie na każdym.
Plis zka
24
25
45 fragmenty zabudowań, gwarantuję, że
W e³n a
E6
GORZÓW WLKP.
31
21
opactw, bez mała pokrywającą kontynent. Niektóre przetrwały w całej swojej krasie, inne J.Siecino podupadły nieco, jeszcze inne J.Drawsko J.Woswin zniknęły całkowicie. 47 40 Powędrujmy ich śladami do J.Iñsko J.Lubie miejsc położonych na uboczu głównych dróg
Czasy mamy przyjazne turystom. Bez przeszkód podróżu24 jemy po całej niemal Europie. Goleniów W pewnym sensie zawdzięczamy to… cystersom. Chyba 28 zasłużenie należy im się miano J.D¹bie prekursorów Unii Europejskiej. 13 12 Dawno temu utworzyli sieć
fot. marekpic/www.polskaniezwykla.pl
MARIA GONTA
3
4
Bierzwnik, czyli… Las Maryi
Ślady cystersów w Mironicach
Kolejnym ważnym i ciekawym miejscem
Następne na naszej trasie (również
na cysterskim szlaku jest Las Maryi,
związane z opactwem w Kołbaczu)
od 1945 r. nazywany Bierzwnikiem.
jest „Miejsce Niebios”, czyli Mironice.
Konwent założyli bracia przybyli
Choć tutaj na powierzchni ziemi nie
ze znanego nam już Kołbacza.
zachowało się z cysterskiego dziedzictwa
Z zespołu budynków przetrwała tylko
właściwie nic, warto do Mironic zajrzeć
część, a na dawnym klasztornym wzgórzu
choć na chwilę.
wytyczono ścieżkę historyczno-przyrod-
Sielska okolica pewnie niewiele się
niczą. Od wielu lat prowadzi się tam
zmieniła od czasów lokacji opactwa,
intensywne badania archeologiczne.
a i założone przez braciszków stawy
Dzięki nim w niewielkiej izbie muzealnej
rybne do dziś są wykorzystywane przez
możemy oglądać sporo interesujących
okolicznych mieszkańców.
eksponatów.
Na poklasztornym terenie od niedawna
W krużgankach urządzono wystawę,
funkcjonuje utrzymane w stosownym
przedstawiającą historię cystersów
klimacie Centrum Szkoleniowo Konfe-
w Europie i w Polsce. Kościół, choć utracił
rencyjne CYSTERS (www.cysters.com.pl).
prawie 2/3 swojej długości, nadal służy
Po krótkim (lub dłuższym) wypoczynku
wiernym. Każdy, kto usłyszy w tym miej-
w luksusowych warunkach możemy
scu odbijające się od sklepień dźwięki „Misericordia” będzie zauroczony.
5
ruszać w dalszą podróż, tym razem Bierzwnik (fot. marekpic/www.polskaniezwykla.pl)
-rokokowym wystrojem i słynącym cudami
Sanktuarium Maryi
obrazem Maryi z odkrytym uchem, z pew-
z odkrytym uchem
nością zatrzyma nas na dłużej. Bazylikę otaczają wspaniale zagospodarowane
do Rokitna.
6
Zespół pocysterski i tajemnicze ogrody
Oddalone o 12 km od Międzyrzecza
ogrody z licznymi kaplicami, pamiątko-
Ostatnim punktem naszej trasy jest
Rokitno było niegdyś własnością cyster-
wymi głazami i figurami świętych, grotą,
Paradyż – jedyny tak dobrze zachowany
sów bledzewskich. Chichot historii sprawił,
Golgotą, pustelnią, labiryntem i stawem
w woj. lubuskim zespół pocysterski.
że po macierzystym opactwie pozostały
pośrodku. Jest tam też miejsce na ogni-
Nie sposób go ominąć. Jest najbardziej
dziś jedynie drobne pamiątki, ulokowane
sko lub grilla, ale bez problemu można
charakterystycznym punktem Gościkowa.
w tamtejszym kościele parafialnym i w…
pożywić się i zanocować w tutejszym
Dziś mieści się w nim Wyższe Seminarium
Sanktuarium Matki Boskiej Cierpliwie
Domu Pielgrzyma. Warto też zarezerwo-
Duchowne, ale turyści mogą zwiedzać
Słuchającej, właśnie w Rokitnie. Piękna,
wać sobie trochę czasu na rokitniańskie
bez przeszkód (pod fachową opieką
późnobarokowa świątynia nakryta żagla-
muzeum. W jego zbiorach znajduje się
któregoś z alumnów) pocysterski kościół,
stym sklepieniem, z bogatym barokowo-
pokaźna kolekcja papieska.
paradyskie muzeum i ogrody. Jest tam
NOTATNIK Baza noclegowa: • Centrum Szkoleniowo Konferencyjne CYSTERS, Mironice 17, Kłodawa • Dom Pielgrzyma Rokitno 37, Przytoczna • Dworek Hetmański, Koszewko 20 Stargard Szczeciński
co oglądać, oj jest! Wyposażenie kościoła pochodzi niemal w całości z XVIII w., a późnobarokowy, wielki ołtarz główny to snycerski majstersztyk. Nawet, jeśli
Restauracje i bary: • Restauracja Dom Konwersów ul. Cystersów 7 A, Kołbacz • Restauracja Alicja ul. Chrobrego 44, Pełczyce • Restauracja Piastowska ul. Mickiewicza 14, Bierzwnik
trafimy tu w czasie przerwy w zwiedzaniu świątyni, nie będzie to czas stracony. Widok na kościół z klasztornych ogrodów nie ma sobie równych, a kawa i sernik paradyski podawane w kawiarence obok furty uprzyjemniają oczekiwanie.
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
29
tni Le pie c a
NARODOWY
Li p
Zubrzyca
TERMY na zdrowie ni
c
D
a
za
Or
C
5
TATRZAÑSKI 3 £ysa Polana
PARK
JA
3
AC
•Nosal
KU NICE
7
9
NARODOWY 9
Kasprowy Wierch • 1987
S£ to k Roz
O
a
Cały teren podzielony jest na strefę
Terma Bania
głośną i cichą. W pierwszej z nich
w Białce Tatrzańskiej
znajdziemy basen główny, basen rekreacyjny i brodzik dla najmłodszych.
Słowacją znajdziemy aż dwanaście
W Termie Bania nazewnictwo nie jest co
Strefa cicha to prawdziwa enklawa
różnych basenów. Sześć z nich znaj-
prawda tak wyszukane jak u konkurencji,
luksusu z basenem z widokiem na
duje się wewnątrz budynków i sześć
ale wrażeń również nie zabraknie.
zapierającą dech w piersiach panoramę
na zewnątrz. Właściciele obiektu zadali
W Białce znajdziemy aż 14 basenów ter-
Tatr. A jeśli cisza, spokój i górskie widoki
sobie wiele trudu by nazwy poszczegól-
malnych – wewnętrznych i zewnętrznych,
zaczną nużyć, do dyspozycji pozostaje
nych obiektów wpisały się w podhalański
wypełnionych wodą leczniczą o tempera-
jeszcze prawie 9 000 metrów kwadrato-
klimat. I tak kąpieli możemy zażywać
turze od 20 do 38 st. C.
wych wodnej rozrywki i relaksu.
w boniorze basistym, czyli największym, wewnętrznym basenie albo cornym stawie usytuowanym na zewnątrz obiektu. Miłośnicy wodnych bąbelków na pewno od razu chętnie wskoczą do bulgotnika, zostawiając po drodze dzieci w mocydełku. Wystarczy już tylko dodać, że na terenie term w Bukowinie znajdują się zjeżdżalnie o łącznej długości ponad 100 metrów, by mieć pewność, że nie sposób się tutaj nudzić. fot. Archiwum Terma Bania
30
a
³k
K
M³.Ciche
Bia³ka
JASZCZURÓWKA
Kalatówki wo Gie nt • 1894 a
ści położonej tuż obok granicy ze
2
5
Brzegi
HRUBE
ZAKOPANE
rzesanic • 2122
Jurgów
11
Capówka
OLCZA
20
8
Murzasichle
Budzów Wierch
9
. arski W ini • 1829
Koœcie l iski P
Kom
Choc h o³owski
3
3
'$
5
Suc ha
S£OWACJA
Nêdzówka
16
7
HARENDA
POLANA SZYMOSZKOWA
h ierc
w Bukowinie Tatrzańskiej. W miejscowo-
Poronin
Ligasówka
S³odyczki
Koœcielisko
c
w gorących źródłach rozpoczynamy
Kule
9
w Bukowinie Tatrzańskiej
Naszą polską przygodę z kąpielami
Suche
Rzepiska
'$
5
'#&
O r a vica
1
Gliczarów Grn.
Noski
Dzianisz
P.
Terma Bukovina
Z¹b
Witów
Bukowina Tatrz.
5
Bustryk Nw.Bystre
Pindele
"'
a
Ciche Grn.
Czarna Góra
8
Bia³y Dunajec
Sierockie 5 Leszczyny
6
³ka Bia³ka Bia³ Bia ñska Tatrzañska Tatrzañ Tatrza
Gliczarów 8 Dln.
12
11
Groñ
Trybsz
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
£aps zanka
Ratu³ów
5
4
Leœnica
'$
5
5
browie Bo • 1663
Skrzypne Bañska Wy¿na
Czerwienne
6
Ni¿na
Pitoniówka
4
W
Miêtustwo
"%
9
Chocho³ów
Krempachy
5 Bañska
da
Ko- Ciche niówka Dln.
ec
2
Szaflary
Maruszyna
Bukowa
6
5
³y D u n a j e c
y ch Ci
Bór
Zaskale
5
7
5
Podczerwone
RogoŸnik
Stare Bystre
Bia
'#%
Bi a
Nw. Bia³a
Wo
Czarny Dunajec
v
Bogactwo z głębi ziemi? Równie cenna jak płynne paliwo i jeszcze leczy oraz koi nerwy. Tym razem mowa nie Jel eœ o ropie naftowej a o wodzie nia termalnej. Jej zbawienne działanie Ora znane ic jest od tysiącleci, a sama woda wykorzystywana do produkcji wielu kosmetyków. Nie ma jednak przyjemniejszego sposobu na poznanie jej właściwości, niż kąpiel. Najlepiej mroźnym wieczorem i ze śniegową pierzyną w tle.
C Dunzaarny j
rn a C za
r ny
JOANNA ŚWIĄTEK awa
D unaje c
ajec un
3
o długości 25 m i temperaturze wody
Aqua Park
30.5 st. C, z wydzielonymi trzema torami
Zakopane
pływackimi i częścią rekreacyjną z biczami
5
Termy Podhalańskie w Szaflarach
wodnymi. Tuż za nim plasuje się basen
Na sam koniec oferta idealna na wraca-
Idealne miejsce dla tych, którzy wypoczy-
rekreacyjny o temperaturze wody 30.5 st. C,
jących z pobytu w Tatrach na północ.
wają w Tatrach a po narciarskim wysiłku
wyposażony w zespół hydromasaży w tym:
Termy Podhalańskie znajdują się bowiem
nie mają już ochoty na dalsze, samocho-
bicze wodne, kaskady i leżanki podwodne.
w Szaflarach, przy trasie 47 Nowy Targ –
dowe wycieczki. Baseny znajdują się
Jest też nieodzowna atrakcja tego typu
– Zakopane. Zbaczać z drogi za bardzo
blisko serca zimowego wypoczynku
obiektów, czyli basen zewnętrzny położo-
nie trzeba, bo obiekt usytuowany jest tuż
i oferują całe mnóstwo atrakcji.
ny na tarasie z widokiem na Giewont
przy Zakopiance. Znajdziemy w nim pięć
Listę otwiera basen rekreacyjno-pływacki,
i całe pasmo Tatr Zachodnich.
niecek basenowych i jacuzzi.
fot. Archiwum Termy Podhalańskie w Szaflarach
4
Ciekawą atrakcją, szczególnie dla poszu-
Polana
wapń (37 %), magnez (36 %), sód (23 %),
kujących niecodziennych wrażeń, może
Szymoszkowa
potas (2,3 %). Jednym słowem: samo
być siatka do wspinaczki rozwieszona
zdrowie!
nad częścią basenu zewnętrznego.
Czyli propozycja dla miłośników wszelkiego typu atrakcji w stylu „stare ale jare”. Kąpielisko na polanie Szymoszkowej cieszy się niesłabnącą popularnością wśród turystów z całego kraju. Nie ma być może tak rozwiniętego i bogatego zaplecza jak pozostałe baseny termalne, ale za to bezpośredni kontakt z naturą jest bezcenny. Dodatkowym plusem jest to, że do basenu można wskoczyć zaraz po zejściu ze stoku i odpięciu nart. Tuż obok działa bowiem popularna stacja narciarska. Jak donoszą w swoich badaniach naukowcy z Polskiej Akademii Nauk,
NOTATNIK Baseny termalne: • Terma Bukovina, ul. Sportowa 22 Bukowina Tatrzańska, www.termabukowina.pl • Terma Bania, ul. Środkowa 181 Białka Tatrzańska, www.termabania.pl • Aqua Park Zakopane, ul. Jagiellońska 31 Zakopane, www.aquapark.zakopane.pl • Kąpielisko Polana Szymoszkowa Polana Szymoszkowa 2, Zakopane http://szymoszkowa.pl • Termy Podhalańskie ul. Osiedle Nowe 20, Szaflary www.termyszaflary.com
Baza noclegowa: • Zawrat Ski Resort ul. Kaniówka 28b, Białka Tatrzańska www.zawrat.info.pl • Willa Hamry, Kośne Hamry 7b Poronin, www.willa.hamry.pl • Pensjonat Orlik, Tatrzańska 24a Bukowina Tatrzańska www.pensjonatorlik.pl • Tatra House Krzeptówki Boczna 6, Zakopane-Krzeptówki www.krzeptowki.pl • Nosalowy Dwór, ul. Balzera 21d Zakopane, www.nosalowy-dwor.eu
w tutejszej wodzie geotermalnej znajdziemy:
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
31
fot. tecture/www.sxc.hu
BIEGIEM
NA NARTY JOANNA ŚWIĄTEK
Uważasz, że narciarstwo to stoki, wyciągi i skipassy? Wskocz na biegówki i ruszaj, gdzie Cię nogi poniosą.
B
iegówki to wolność i nieskrępo-
Kto nie przypuszczał nawet, że można
sportu są dużo niższe niż „białe sza-
wanie: godzinami czekania
mieć zakwasy… pleców, ten po narciar-
leństwo” w tradycyjnym rozumieniu.
w kolejkach, przepustowością
skiej przebieżce może się zdziwić.
Odpada zakup karnetów na wyciągi,
tras czy zasobnością portfela.
Warto więc, dla kondycji i dla zdrowia.
sprzęt można kupić na giełdzie za gro-
Plusów zdrowotnych jest zresztą więcej.
sze, a strój do biegania większość z
Biegówki nie są oczywiście alternatywą
Bieganie na nartach jest sportem mało
nas ma już kupiony. Wystarczy założyć
dla nart zjazdowych, ale mogą je świetnie
urazowym. Najgorszym, co może się
dres i ruszać na spotkanie z przyrodą.
uzupełniać. Dlaczego w tym sezonie warto
nam przytrafić jest wywrotka na śnieg.
Samemu, bez czających się za plecami
dać szanse biegówkom i ruszyć w las?
Ryzyko zderzenia z innym narciarzem
tłumów.
Podczas biegania na nartach pracuje
jest naprawdę niewielkie, a biorąc pod
wiele partii mięśni. Chociaż może trudno
uwagę nieporównywalnie mniejsze
Niełatwe miłego początki…
w to uwierzyć – zdecydowanie więcej niż
prędkości – raczej niegroźne.
Do pierwszej wyprawy na biegówki,
podczas szaleńczych zjazdów.
No i wreszcie koszty uprawiania tego
warto podejść rozsądnie. Jeśli wciąż
32
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
mamy w pamięci ostatni wyścig Justyny
Odczucie z niczym nieporównywalne,
Kowalczyk i jej postać dynamicznie
ale bardzo emocjonujące.
INFO
sunącą po śniegu, musimy sobie uświadomić, że niezupełnie tak to będzie
Jakie narty dla żółtodzioba?
Test kartki
wyglądać… Początki narciarzy-biegaczy
Przygodę z nartami biegowymi zaczyna
to raczej niespieszne „szuranie” po śniegu.
się od „klasyka”, czyli stylu poruszania
Pozwala dobrze dobrać miękkość nart do wagi narciarza:
Wiele osób zostaje na tym etapie i traktuje
się naśladującego chód. Różnica jest
biegówki raczej, jako rodzaj aktywnej
taka, że na nartach nie podnosimy stóp,
turystyki pozwalający cieszyć się choćby
czyli szuramy. Do trenowania uznawanego
widokiem ośnieżonych drzew.
za bardziej atrakcyjny kroku łyżwowego
Warto jednak po jakimś czasie zainwes-
warto zabrać się dopiero wtedy, kiedy
tować w instruktora, który nam pokaże
„klasyka” mamy już w małym palcu.
drogę do sportu, tak abyśmy o tempie
To ważne, ponieważ narty do biegania
ruchu mogli zadecydować sami.
w różnych stylach, również nieco się róż-
Oczywiście biegówki nie oferują takich
nią. Zaczynamy więc od zakupu nart
prędkości i sił odśrodkowych jak narciar-
klasycznych i to najlepiej pokrytych
stwo zjazdowe, jednak jeśli zapytamy
łuską. To jeden z dwóch rodzajów pokry-
kogoś, kto biega na nartach, czy nie
cia. Spód nart imitujący łuski ryby, zapo-
brak mu adrenaliny, to na pewno zaprze-
biega cofaniu się narty, w momencie,
czy. Wbrew pozorom emocje na nartach
gdy robimy krok. Podobną funkcję ma
biegowych są dosyć spore, ponieważ
klister, czyli smarowanie dobierane do
ich konstrukcja powoduje wybicie,
różnego rodzaju śniegu, ale to już wyż-
a to daje wrażenie, że narty „same jadą”.
sza szkoła jady…
• prześwit między podłożem a nartą powinien wynosić 15-25 cm • sprawdzenie wykonujemy na gładkim podłożu, ustawiając narciarza na dwóch nartach, z przodem butów w środku ciężkości nart, pod narty należy wcześniej podłożyć kartkę papieru maszynowego; • kartka ułożona podłużnie, powinna wysuwać się z lekkim oporem, gdy osoba wykonująca test ma rozłożony ciężar ciała na obu nartach; jeśli kartki nie można wysunąć, trzeba zmienić narty na sztywniejsze • kartka ustawiona poprzecznie, nie powinna się wysunąć, gdy osoba wykonująca test przeniesie ciężar ciała na jedną nartę
Do stopnia zaawansowania dobierana jest także twardość nart. Generalna zasada jest taka, że początkujący wybierają narty miękkie. Jeśli ktoś jest bardzo wysportowany, może podwyższyć kategorię o jeden poziom. Długość nart dobiera się do masy ciała. Najwygodniej jest to zrobić przeprowadzając popularny test kartki. Polega on na tym, że pod narty wkładamy kartkę o formacie A4 i na nich stajemy. Jeśli narty się ugną, ale bez oporu będzie można spod nich wyciągnąć kartkę, to znaczy, że sprzęt jest dobrze dobrany. Buty również powinny być dostosowane do stylu jazdy i rodzaju nart. Najlepsze są takie mające częściowe usztywnienie w kostkach. Najważniejsze jest jednak to, aby były one wygodne i ciepłe.
fot. www.sxc.hu
Wybierając kije należy zwrócić przede wszystkim uwagę na ich długość. Te do stylu klasycznego powinny sięgać do barków, a te do łyżwy mają być jeszcze o 5-10 centymetrów dłuższe.
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
33
fot. ivanmarn/www.sxc.hu
– nie muszą nigdzie
Przed pierwszą wycieczką przejrzyjmy
my czy z naprzeciwka nie nadjeżdża
szafę. Przydadzą nam się rękawiczki
nikt stylem łyżwowym, to samo spraw-
i czapka – najlepiej z „niepocących się”
dzamy z tyłu i jeśli droga jest wolna
tkanin i wygodna, ale niezbyt ciepła
wyskakujemy z toru i wyprzedza-
kurtka. Dobrze byłoby gdyby miała tylne
my biegacza z lewej strony.
kieszenie na picie i czekoladę.
Warto również wiedzieć jak
Jeśli taka możliwość nie wchodzi
„włączyć się do ruchu”.
w grę można zaopatrzyć się w torebkę
Wszystkie konieczne
kiedy przemieszczamy się w nieco
zapinaną w pasie. Na pewno kiepskim
czynności, czyli
wyższe tereny. Jeśli prognozy w innych
pomysłem jest zabieranie plecaka.
zapięcie nart,
częściach kraju nie są dla narciarzy
To niespecjalnie wygodne, a dodatkowo
założenie
zbyt korzystne, możemy wybrać się
można biegać również po parku, w pobliskim lasku czy wzdłuż rzeki. Nie da się jednak ukryć, że szanse na śnieg rosną,
powoduje, że pocą się plecy.
rękawiczek,
Biegówkowy kodeks drogowy…
poprawienie czapki,
…z grubsza jest taki sam jak ten ulicztor jest przeznaczony dla biegnących z naprzeciwka. Jeśli tory są cztery,
Tam ze śniegiem nie powinno być problemu. Nie grozi nam też tłok rodem z warszawskiej ulicy Marszałkowskiej.
przed wejściem
Jeśli chodzi o profesjonalnie przygoto-
na szlak, aby nie spo-
wane trasy biegowe, to niestety wciąż
wodować korka
to znaczy, że z towarzyszem
albo karambolu.
wycieczki możemy spacerować wyprzedzić wolniejszego
w Beskid Niski lub w Bieszczady.
wykonujemy
ny. Poruszamy się prawą stroną, a lewy
ramię w ramię. Jeśli chcemy
wyjeżdżać, przy sprzyjających warunkach
nie ma ich zbyt wiele. Chlubnym wyjątkiem są Jakuszyce, czyli „dzielnica” Szklarskiej Poręby. W okolicy tej górskiej
Narty na nogi i w drogę! Podstawową zaletą narciarstwa
miejscowości znajduje się prawie 100 km tras spacerowych i wyczynowych,
biegowego jest to, że można upra-
a dzięki sprzyjającym warunkom klima-
postępujemy jak
wiać je wszędzie tam gdzie jest śnieg.
tycznym można z nich korzystać aż do
na drodze: patrzy-
Mieszczuchy mogą odetchnąć z ulgą
późnej wiosny
biegacza, również
34
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
.XS .DUWč 7XU\VW\ L NRU]\VWDM RG
MXİ
13
pln
morze atrakcji góra RV]F]čGQRĤFL ]QLİNL ]ZLHG]DQLH NRPXQLNDFMD Zapytaj w punkcie Informacji Turystycznej lub kliknij na www.gdansk4u.pl/karta
Nie należy się łudzić, że wypoczywając nie szkodzimy przyrodzie. Olbrzymie ilości energii zużywane, by ogrzać i nakarmić turystów na pewno nie służą Matce Naturze
EKO
WYPOCZYNEK ANETA JUCHIMIUK
E
?
ko, ekologia, ekologiczny…
sposoby spędzania wolnego czasu.
niszczenie ekosystemów (chociażby
Modne już od kilkunastu lat
Teraz każdy przyjaciel środowiska może
leśnego poszycia), na pewno nie służą
i często nadużywane hasło,
być eko-friedly także na urlopie.
Matce Naturze. Wakacje zaczynamy
coraz chętniej wcielamy
od podróży. Transport także może być
w życie. Ekologiczni zaczęliśmy być
Turysta „energiożerny”
mniej lub bardziej ekologiczny.
nie tylko w słowach, ale też w posta-
Nie łudźmy się, że wypoczywając nie
Zimową porą, kiedy rower i własne nogi
wach i codziennych przyzwyczajeniach.
szkodzimy przyrodzie. Olbrzymie ilości
raczej odpadają, optymalnym rozwią-
Wszystko po to, by nie zaszkodzić
energii zużywane, by ogrzać i nakarmić
zaniem może być transport zbiorowy.
naszej planecie. Przyjazne środowisku
turystów; wyższy poziom hałasu w chro-
Jeśli wybierzemy pociąg, korzyść będzie
stały się sprzęty, to co nosimy i to czym
nionych rejonach, pozostawianie po sobie
podwójna – zyska Ziemia i ocaleją nasze
się odżywiamy. Pojawiły się też nowe
stosów śmieci, czy wreszcie mechaniczne
nerwy, nienadwyrężone kilkugodzinnym
36
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
fot. www.sxc.hu
k komunikacją zbiorową, co korzystnie
Jednak skłaniając się ku ekologicznym
wpływa na ograniczenie emisji spalin.
rozwiązaniom warto zachować zdrowy rozsądek i dokładnie policzyć koszty.
Portfel eko-podróżnika
Wizyta w przyjaznym środowisku hotelu
Jednak pomoc środowisku to nie tylko,
nie należy bowiem wciąż do najtańszych.
odpowiednio zaprojektowana infrastruk-
Póki co, z całą pewnością może być
tura obiektu. Niektóre eko-hotele posia-
ciekawą atrakcją dla turystów o nieco
dają własne farmy i szklarnie. W innych
zasobniejszych portfelach. Przeciętny
produkty spożywcze wykorzystywane
hotelowy gość zaakceptuje eko-hotel
już Zakopanego – czas rozejrzeć się
w hotelowej kuchni pochodzą z lokalnych
dopiero, gdy u konkurencji będzie drożej.
za noclegiem. Wybierać można wśród
upraw. Zgodnie z ideą slow-food kupowa-
Czasem po prostu trzeba się dostosować
niewielkich schronisk, gospodarstw
nie żywności na miejscu, a nie przewożenie
do panujących warunków i pójść na kom-
agroturystycznych, pensjonatów i pięcio-
jej setki kilometrów z jednego końca
promis. Wypoczywajmy więc jak najbardziej
gwiazdkowych resortów. Każdy ma szan-
Polski na drugi, wspomaga zrównoważo-
naturalne, zdrowo i oszczędnie, jednocze-
sę znaleźć coś, czego poszukuje.
ny rozwój regionu. Ba, czasami bywa też
śnie ciesząc się z wyczekiwanego czasu
Z „ekomaniakami” włącznie.
tańsze, a korzyści są obopólne.
wolnego. A ekologiczne myślenie wpro-
Dla społeczności lokalnej takie rozwiązanie
wadzajmy w każdą sferę naszego życia
staniem w korku na Zakopiance. Kiedy już dotrzemy na miejsce – choćby do wspomnianego
Fundamenty eko-hotelu
oznacza większy obrót, dla hotelu –
Prawda jest taka, że wizja eko-hotelu
oszczędność, gwarancję zdrowej
rodzi już na etapie budowy energoosz-
i nieprzetworzonej żywności oraz dobre
czędnej konstrukcji. W projekcie należy
stosunki z sąsiadami. W pokojach
uwzględnić systemy ujmowania wody
eko-hotelu znajdziemy meble i wyposa-
deszczowej i wykorzystywania alterna-
żenie wyprodukowane z ekologicznych
tywnych źródeł energii, czyli choćby
materiałów oraz energooszczędne
kolektory słoneczne. Lokalizacja i sposób
sprzęty, a w hotelowym SPA kosmetyki
pozyskiwania energii to rzeczy, o których
pozbawione chemii i oparte na certyfi-
eko-hotelarze muszą myśleć z dużym
kowanych oraz naturalnych składnikach.
wyprzedzeniem i które wymagają najwię-
Właściciele obiektu powinni również stwo-
cej zaangażowania. Przebiegły hotelarz
rzyć nam możliwość segregacji śmieci,
„eko-friendly” pójdzie o krok dalej i już
a sami zadbać o to by w hotelu używano
podczas zakupu działki zwróci uwagę
wyłącznie biodegradowalnych środków
także na to czy łatwo do niej dojechać
czystości.
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
37
fot. planetka/www.sxc.hu
WIGILIA
OD KUCHNI ANNA WŁODARCZYK
W
Pachnie piernikiem i aromatycznym barszczem. Wigilijny stół zaprasza…
ydawać by się mogło,
Dalej też nie jest łatwo: pierogi z grzybami
z faktu, iż barszcz buraczany jedzono
że jak Polska długa i sze-
czy z grzybami i kapustą, kutia czy kisiel
w Polsce od bardzo dawna.
roka, na wigilijnym stole
żurawinowy, łamańce z makiem czy
Najstarszy zachowany przepis pochodzi
pojawia się podobny
makowiec? Dobór dań zależy od tradycji
z XVI wieku. Tradycyjnie barszcz przygo-
zestaw potraw świątecz-
i regionu. W bogatym w ryby Pomorzu,
towywano na bazie kwasu buraczanego,
nych. Jemy dania rybne, z makiem,
na stole królować będą ryby w różnej
który powstawał w procesie kilkudniowego
z grzybami, pojawiają się i nuty miodowo-
postaci, a uboższa kuchnia Podhala
kiszenia buraków.
-korzenne. Wystarczy jednak nieco
zaoferuje nam więcej dań z dodatkiem
Zwolennicy zupy grzybowej twierdzą,
bardziej – nomen omen – wgryźć się
kapusty i kasz.
że barszcz z uszkami, który pojawia się
w temat, aby przekonać się, że sprawa
niemal na każdej uroczystości rodzinnej,
nie jest taka prosta i tak naprawdę
Barszcz czy grzybowa?
już za bardzo spowszedniał i stracił swój
nie istnieje uniwersalny pakiet bożonaro-
Na temat tego, czy na wigilijnym stole
świąteczny charakter. Natomiast gęsta,
dzeniowych dań.
powinien pojawić się czerwony barszcz
aromatyczna zupa z najszlachetniejszych
„Problemy” pojawiają się już przy zupie,
z uszkami czy zupa grzybowa, zdania są
grzybów, podana z domowej roboty klu-
kiedy przyjdzie zmierzyć się z pytaniem:
podzielone. W większości domów gości
seczkami, jest w stanie sprostać randze
grzybowa czy czerwony barszcz?
pierwsza z zup. Wynika to zapewne
wigilijnej kolacji. Istnieją jednak domy,
38
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
Groch z szablokiem
często pojawia się przygotowana na
Nie ma w kraju
bazie karpia zupa rybna. Nie należy
domu, w którym
zapominać również o słodkich zupach,
w Wilię nie poja-
jakie podaje się tego wieczoru: staro-
wiłaby się kapusta
polskiej migdałowej, tej z suszonych
– z grzybami, z gro-
owoców (na Kaszubach zwanej zupą
chem, z fasolą, jako
z brzadu, brzadem), która pojawia się
odrębne danie albo
zamiennie z kompotem z suszu albo
w formie nadzienia.
słynnej śląskiej moczce. Tę ostatnią przy-
Na Kujawach jada się kapustę
rządza się mocząc kilka godzin suszone
z szablokiem, czyli fasolą,
owoce z bakaliami, po czym gotuje się je
a z kolei na Podhalu z grochem.
tak długo, aż się rozpadną, a na koniec
Niekiedy wzbogaca się ją grzybkami.
potrawę zagęszcza się piernikiem.
Można również zrezygnować z dodatku
fot. lamera/www.sxc.hu
dwóch zup. Na przykład na Kaszubach
w których nie podaje się żadnej z tych
fasoli czy grochu i pozostać przy kapu-
Wigilijna rybka
ściano-grzybowym duecie, który stanowi
je na sypko i okraszano, jak przystało na
Na wieczerzy nie może zabraknąć również
farsz do popularnych na wigilijnym stole
kuchnię postną – olejem (lnianym, rze-
ryb, które zgodnie z wigilijną symboliką,
pierogów. Na Podlasiu takie pierogi
pakowym). Na Kujawach z kolei jadano
mają zapewnić biesiadnikom zdrowie
najpierw się gotuje, a potem odsmaża
kaszę jaglaną, szczególnie chętnie w
i siłę. Niekwestionowanym królem wieczoru
i tak przyrządzone określa się mianem
wersji deserowej, z bakaliami i owocami
jest karp, najczęściej obtaczany w panier-
wareników. W tych rejonach wielką popu-
(jagły). Ciekawostką wigilijną był kisiel
ce z bułki tartej i smażony (najlepiej robić
larnością cieszy się także kulebiak, czyli
owsiany, czyli zalana wodą mąka owsiana
to na klarowanym maśle, które podkreśla
pieczony pieróg z ciasta drożdżowego.
rozgotowana a następnie poddana
delikatny smak mięsa i pozwana uniknąć
Niegdyś na wieczerzy wigilijnej pojawiało
procesowi fermentacji.
przykrego zapachu, jaki wydziela się
się wiele potraw z kaszą.
podczas smażenia). Karp pojawia się
Na dość ubogim Podhalu szczególnie
Ziarnko do ziarnka
również w wersji na zimno – w galarecie.
popularny był pęczak (pęcok), który
Mak, który stanowi podstawę wielu wigilij-
Nie można też pominąć kolejnej potrawy
podawano z grochem albo ucierano
nych deserów, symbolizuje spokój i przy-
rodem z kuchni staropolskiej: słynnego
z makiem i miodem. Z kasz przygotowy-
nosi domostwu zgodę i dostatnie życie.
karpia w szarym sosie na bazie pierni-
wano farsz do pierogów albo gotowano
Z kolei miód zapewniać ma szczęście,
ków, rodzynek i piwa. Zastanawiający jest fakt, że karp kojarzy nam się wyłącznie z Wigilią i kupienie go poza okresem
SKŁADNIKI
świątecznym graniczy z cudem, a prze-
1 średniej wielkości karp,
Obtaczamy w mieszance każdy
cież jest to ryba o wyjątkowo smacznym
oprawiony i oczyszczony
kawałek ryby. Na patelni o grubym
mięsie, która mogłaby wejść również
1/2 szklanki mąki
dnie roztapiamy 2-3 łyżki masła
do naszego codziennego obiadowego
1/2 szklanki płatków migdałowych
klarowanego. Kiedy będzie gorące,
repertuaru.
sól i pieprz
smażymy rybę z dwóch stron.
Oprócz karpia, tradycyjnie w Wigilię
masło klarowane do smażenia
Wykładamy na wyłożony ręcznikami jednorazowymi półmisek.
podaje się również inne szlachetne ryby słodkowodne: sandacze, liny, suma,
Karpia kroimy w dzwonka.
Karpia można usmażyć wcześniej,
karasie i szczupaki. Jada się oczywiście
Każdą część solimy, lekko
a tuż przed podaniem odgrzać
pieprzymy i odstawiamy.
w piekarniku.
i śledzie, w najpopularniejszej wersji w śmietanie z jabłkiem i cebulą, a na Kaszu-
W dużym półmisku mieszamy
bach w zalewie octowej albo z rodzynkami
mąkę i płatki migdałowe.
(do tego ostatniego zwykło się już określać mianem śledzia po kaszubsku). Na Pomorzu podawano również węgorza, najczęściej gotowanego lub wędzonego.
KARP
w MIGDAŁACH Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
39
bogactwo i miłość. Po takim wyjaśnieniu nie powinno nikogo dziwić, że na wigilijnym stole te dwa składniki stanowią nierozłączną parę. I tak na Kujawach i na Podhalu zjemy kluski z makiem i miodem, a w Wielkopolsce makiełki, na Śląsku zwane makówkami, czyli kawałki drożdżowej bułki przełożone słodkim makiem i zalane mlekiem. Na Podlasiu popularne są łamańce, kruche ciasteczka podawane w towarzystwie słodkiej masy makowej z bakaliami.
PIERNIKI TO
W niektórych domach pojawiają się nawet makowe pierogi. Nie można zapomnieć o najpopularniej-
WIGILIJNY PRZYSMAK
szej potrawie wigilijnej z makiem, czyli makowcu. Delikatne ciasto drożdżowe
Pierny placek
korzennych. Polacy tak zagustowali
z makowo-bakaliowym nadzieniem
Jeśli już jesteśmy przy tradycyjnych
w miodowych aromatycznych plackach,
zyskało tak dużą popularność, że obecnie
świątecznych słodkościach, nie możemy
że Toruń obok Norymbergi i Bazylei,
podajemy je nie tylko w Boże Narodzenie,
zapomnieć o pierniku. Nazwa tego korzen-
stał się trzecim ośrodkiem piernikarstwa
ale i na Wielkanoc (zwyczaj ten szczególnie
nego placka na bazie miodu pochodzi
w Europie. Po dziś dzień w mieście
widoczny jest na Kurpiach) i na co dzień,
od staropolskiego słowa „pierny”, które
znajdują się liczne sklepy z piernikami,
bez szczególnej okazji. Świąteczną masę
oznaczało „pieprzny”. Historia wypiekania
jest i muzeum piernika, w którym można
makową można również wykorzystać
klasycznego piernika sięga czasów średnio-
zagłębić się w słodką historię tego wypieku.
jako nadzienie do słodkiej tarty na kruchym
wiecza, kiedy do Polski przywędrowały
Ze względu na wysoką zawartość miodu
cieście. Smakuje równie wyśmienicie,
z Dalekiego Wschodu: kardamon, gałka
i drogich korzeni, piernik stał się symbo-
a jej przygotowanie jest mniej praco-
muszkatołowa, imbir, anyż, pieprz i cyna-
lem bogactwa, wchodząc nawet w skład
chłonne niż upieczenie makowca.
mon, określane łącznie mianem przypraw
posagu co majętniejszych szlachcianek i mieszczanek. Jedzono go na słodko, ale istniała również wersja wytrawna,
SKŁADNIKI na ciasto
Zagniatamy ciasto, chowamy
która zawierała więcej korzeni, w tym
150 g mąki
do lodówki na 30 min., rozwał-
pieprzu. Taki piernik stanowił często
75 g schłodzonego masła
kowujemy i wykrawamy romby.
zakąskę do wódki.
o
35 g drobnego cukru
Pieczemy je w 190 C przez 15 min.
1 łyżka kwaśnej śmietany 1 małe jajko
Płuczemy mak i zalewamy wrzącym
jakie pojawiają się na wigilijnych stołach,
mlekiem. Gotujemy na małym ogniu
istnieje jeden wspólny mianownik, łączący
ok. 30 min. Przecedzamy i mielimy.
wszystkie potrawy – każda jest postna.
Ucieramy cukier z masłem, dodajemy
Fakt, że na Wigilię nie można było poda-
20 g maku
żółtka i dalej ucieramy na puszystą
wać mięsa, nie był nigdy przeszkodą
500 ml tłustego mleka
masę. Masę makową mieszamy
dla pomysłowych gospodyń, które
120 g masła
z bakaliami, wanilią i miodem i miesza-
z kapusty, grzybów, grochu, maku i ryb
100 g płynnego miodu
my z masą maślano-żółtkową. Masę
potrafiły wyczarować dziesiątki pysznych
2 żółtka
chłodzimy i podajemy z łamańcami.
dań. Dzięki ich fantazji, układając świą-
SKŁADNIKI na masę makową
ziarnka z ½ laski wanilii 60 g migdałów 60 g rodzynek 2 łyżki cukru
40
Mimo ogromnego zróżnicowania dań,
ŁAMAŃCE z MAKIEM
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
teczne menu mamy teraz skąd czerpać inspiracje Autorka tekstu prowadzi bloga kulinarnego: www.strawberriesfrompoland.blogspot.com
ZIMOWE SZALEŃSTWO W ZIELEŃCU Najlepsze ceny na wypożyczenie sprzętu narciarskiego oraz snowboardowego z dodatkowym rabatem
-20% dla czytelników „Polska Niezwykła” Tylko w wypożyczalniach
SKI-RAFT ZIELENIEC www.ski-raft.pl Tel. 725-300-303 A od marca zapraszamy na
SPŁYWY PONTONOWE PRZEŁOMEM BARDZKIM.
ZABIERZ
KONIECZNIE Caretero Medio Safari Bogato wyposażone, lekkie i praktyczne łóżeczko turystyczne. Łatwo się składa do niewielkich rozmiarów, dzięki czemu można je zabrać w każdą podróż. Sprawdza się także jako łóżeczko stacjonarne w dziecięcym pokoiku.
239zł
Linia Safari to 4 wyjątkowe kolory z wesołymi nadrukami. Więcej na: www.caretero.pl
CARETERO MEDIO SAFARI
Caretero Shifter Nowoczesny i bezpieczny fotelik z kategorii 15-36 kg. Dzięki intuicyjnej regulacji wysokości i szerokości, rośnie razem z dzieckiem. Posiada 2 pozycje nachylenia siedziska dla większego komfortu podróży dziecka. Wygodną, miękką tapicerkę można zdjąć i łatwo wyczyścić. Więcej na: www.caretero.pl
299zł 42
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
Buty Garmont Tundra
490zł
Zaprojektowane przez firmę Garmont specjalnie dla polskich odbiorców. Odporne na trudne warunki pogodowe dzięki Gore-Tex® Sierra. Podeszwa Vibram® Grivola charakteryzuje się znakomitą przyczepnością do podłoża i doskonałym samooczyszczaniem z błota lub śniegu. Specjalnością Garmonta jest budowa cholewki i konstrukcja śródpodeszwy – to one decydują o komforcie na dłuższych dystansach. Więcej na: http://paker.pl
od ok.16zł Impregnaty Ganger’s Angielska marka, produkująca impregnaty od ponad siedemdziesięciu lat. W ofercie preparaty do czyszczenia i impregnacji butów, odzieży outdoorowej oraz namiotów i sprzętu. Większość impregnatów produkowana jest na bazie wody. Jako jedyna firma w branży Granger`s posiada ekologiczny certyfikat Bluesign. Więcej na: http://paker.pl
369zł
Kurtka Oran Męska Techniczna kurtka polarowa o klasycznym kroju. Regulowany obwód kołnierza oraz ściągacz u dołu. Dwie boczne kieszenie zapinane na zamki oraz jedna kieszeń na piersi. Wykonana z tkaniny Polartec. Więcej na: www.feelfree.pl
319zł
Kurtka Karelia Uniwersalna kurtka softshellowa dla kobiet. Dwie duże kieszenie zapinane na zamki. Regulacja dołu kurtki. Zamek główny zabezpieczony patką. Wykonana z tkaniny softshell. Więcej na: www.feelfree.pl
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
43
Kamera ContourROAM To idealna kamera dająca radość z filmowania przygód wszędzie tam gdzie zaprowadzi Cię życie. Po prostu przesuń suwak nagrywania, tyle potrzeba abyś filmował w pięknej jakości Full HD. Wielokrotnie nagradzana konstrukcja firmy Contour jest wytrzymała, wodoszczelna do głębokości 1 metra, wszechstronna i łatwa w użyciu, to wszystko pozwala na korzystanie z ContourROAM wszędzie i zawsze filmując. Więcej na: www.contour-polska.pl
899zł 1799zł Kamera Contour + 2 Nagrywa wysokiej jakości filmy w 1080p Full HD. Wykorzystuje 170 stopniowy, szerokokątny, obracany obiektyw, który uchwyci akcję z minimalną dystorsją i naturalnym odwzorowaniem. Contour+2 to nagrania w Full HD bez kompromisów, jakość obiektywu i matrycy dostarcza obraz w rozdzielczości 1080p z maksymalną ilością szczegółów i wystarczającym kątem widzenia aby nic nie umknęło obiektywowi kamery. Więcej na: www.contour-polska.pl
ŁADOWARKI I ADAPTERY SKROSS
SKROSS PRO+ z ładowarką USB
199zł
NIEZBĘDNE W PODRÓŻY
Genialny, kompaktowy adapter dla podróżnych. Pozwala podłączyć laptopa, suszarkę i inne urządzenia do prądu, bez względu na rodzaj gniazdka prawie na całym świecie. Dodatkowo wyposażony jest w podwójną ładowarkę USB idealną do smartfonów i tabletów. Więcej informacji na: www.skross24.pl
39zł
SKROSS mini ładowarka USB do samochodu na 12V Nie ważne dokąd jedziesz samochodem, za pomocą mini ładowarki SKROSS naładujesz swój telefon lub inne urządzenia mobilne na USB. Zapomnij o rozładowanej baterii podczas podróży lub dojazdu do pracy. Więcej informacji na: www.skross24.pl
44
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
799zł
Plecak Karrimor Voyager Uniwersalny plecak renomowanej marki Karrimor, z którego szybko i łatwo mozna zrobić torbę turystyczną. System nośny z szelkami zmienia się w wygodny pasek na ramię. Ergonomiczne wnętrze pozwoli na logiczne uporządkowanie bagażu. Dodatkowy mały plecaczek sprawdzi się jako bagaż podręczny na przydatne drobiazgi. Kłódka zabezpieczy twój plecak przez otwarciem. Uszyty z Cordury, bardzo mocnego materiału odpornego na przetarcia i rozdarcia. Angielska firma Karrimor ma w swojej ofercie plecaki turystyczne, rowerowe, miejskie oraz plecakotorby turystyczne. Więcej na: www.karrimor.pl
518zł Plecak Kapadocja Plecak dla entuzjastów fotografii. Zmieści komplet sprzętu foto, rzeczy osobiste i laptop. Wbudowany pokrowiec zapewni sprzętom ochronę przed deszczem i kurzem. Ekwipunek wycieczkowy można schować do dodatkowej komory, a obiektywy umieścić w dwóch zewnętrznych, dołączonych do plecaka pokrowcach. W dnie plecaka schowany jest pokrowiec przeciwdeszczowy. Więcej informacji na: www.pajaksport.eu
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
45
DARIUSZ MORSZTYN
MASZER
,,Prowadząc psi zaprzęg, czuję się jak kapitan okrętu sunącego po wielkim, białym morzu.” Z Dariuszem Morsztynem o magii Północy i poszukiwaniu wolności rozmawia Jakub Kaczmarek
P
rzybrał imię Biegnący Wilk. W mazurskich Ściborkach założył najmniejsze prywatne państwo świata, w którym propaguje
kulturę indiańską i eskimoską, a wieczorami.. nasłuchuje wycia wilków. Podziwia twardych ludzi Północy. Sam jest jednym z nich. Jako jedyny Polak ukończyłeś Finnmarksløpet – arcytrudny wyścig psich zaprzęgów o najdalej wysuniętej na północ trasie. Taka 500-kilometrowa podróż staje się chyba czymś więcej niż przeżyciem sportowym? Dla mnie aspekt sportowy jest właśnie najmniej ciekawy. Nie chodzi o wyczyn, lecz o samo uczestnictwo. Jestem zresztą zawodnikiem tzw. ostatniego miejsca. Najtrudniejsza w tym wszystkim jest praca w zespole, zupełnie nietypowym bo przecież składającym się ze zwierząt. Psy wnoszą niezwykle duży element zaskoczenia, nieprzewidywalności. Prowadząc taki zaprzęg, czuję się jak kapitan okrętu sunącego po wielkim, białym morzu. Doznania są niezwykłe,
fot. Archiwum Dariusza Morsztyna
46
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
odnajduje się w sobie pokłady nieznanej
dotąd energii, ale też skupienia, bo każdy ruch na tym bezludziu musi być idealnie wyważony. Północ to także świat niezwykłych ludzi. Skandynawowie z Północy są może małomówni, tacy troszkę ”my home is my castle”, ale jest w nich magia. Ich świat jest inny niż nasz, bez zbędnego przepychu, bez pijaństwa, pełen kultury osobistej. To twardy lud. Środek zimy, a oni jeżdżą do pracy na rowerach, dzieci na nartach do szkoły, a babcie na sankach fińskich suną do supermarketu (śmiech). Coś nieprawdopodobnego! Pejzaż też jest bajkowy. W tym roku ze trzy noce jechałem sam przez góry, a nade mną rozciągały się godzinami wielokolorowe zorze polarne. W chwilach takich jak ta czuję, że warto było ciężko trenować. W Polsce też są miejsca pełne magii? Myślę, że magiczne jest to miejsce, w którym jesteśmy. Północno-wschodnia część Mazur, którą nazywamy Dzikimi Mazurami. Przez lata wytworzył się pewien obraz tego regionu: zachodzące słońce, jeziorko i łódka kołysząca się na wodzie. Nas, mieszkańców dzikich rejonów trochę to śmieszy. To tu, u nas, są te prawdziwe Mazury. Wycie wilków jest na porządku dziennym, mamy rysie
fot. Archiwum Dariusza Morsztyna
na wolności, brak tu chyba tylko niedźwiedzi. Perełkami są wioski, w których nawet w stu procentach zachowana jest architektura
sprzed 1945 roku. I jest ich co najmniej
tać. Współczesna cywilizacja ucieka od
kilkanaście.
człowieczeństwa. Nie wiemy już, kim jesteśmy.
Czy takie traperskie życie nie jest ucieczką od cywilizacji, od nowocze-
Założyłeś swoje własne państwo –
sności?
Republikę Ściborską. Jaką misję ma
Wprost przeciwnie, uważam, że my jeste-
pełnić?
śmy mega nowocześni. Bo czy nowocze-
Nasza osada ma być czymś bardzo
snością jest ta hiperkonsumpcja? Czy ja
prostym, z autentycznym klimatem.
muszę co roku zmieniać samochód czy
Republika Ściborska to żywa idea. Na
telefon komórkowy? Nowoczesność to po
pierwszy rzut oka jest zlepkiem różnych
prostu godziwe życie i bycie człowiekiem
rzeczy. Indianizm, turystyka bez alkoholu,
wolnym. Czy to nie jest nowoczesne?
wegetarianizm, harcerstwo, wyprawy pół-
Wzorcem są dla mnie kultury tubylcze
nocne, psy zaprzęgowe, działania ekolo-
- Indianie, Eskimosi. Jeśli jakaś kultura
giczne – jeden wielki galimatias. Gdy ktoś
rozwija się wiele tysięcy lat i wytwarza
jednak zechce pobyć tu dłużej, na pewno
pewną mądrość, warto o niej pamię-
dostrzeże w tym wszystkim i logikę i siłę.
Przez lata wytworzył się obraz Mazur – zachodzące słońce, jeziorko i łódka kołysząca się na wodzie. Nas, mieszkańców „dzikich” rejonów trochę to śmieszy.”
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
47
FOTOKĄCIK
SZKOŁA DLA AMATORA Praktyczne porady dla początkujących fotomaniaków, czyli co zrobić by świat na zdjęciach wydał się piękniejszy
1
Komponowanie zdjęcia, to niekoniecznie trzymanie się ścisłych reguł. Trzeba dużo wyczucia, by wiedzieć jak te reguły przekraczać
Warto jednak znać abecadło rozmieszczenia figur, linii i punktów fot. mfrieske/www.polskaniezwykla.pl
na płaszczyźnie. W fotografii punktem odniesienia kompozycji są: linia horyzontu, główny obiekt oraz pozostałe osoby i przedmioty. Ważną, pierwszą decyzją jest wybór kadru. Generalnie mamy trzy możliwości: kadr prostokątny poziomy, pionowy i kwadrat. Pejzaż z długą linią horyzontu zazwyczaj lepiej wpisuje się w kadr poziomy, wertykalne obiekty lepiej wyglądają skadrowane w pionie, a kwadrat jest kadrem statycznym i zrównoważonym. fot. ilikemytoys/www.polskaniezwykla.pl
2
Oryginalność, własny styl, zaskoczenie… Inne spojrzenie to największe wyzwanie dla fotografującego
Kluczem do interesującego zdjęcia jest pokazanie znanego motywu od nietypowej, nieoczekiwanej czy nieznanej strony. Nie pokazujmy innym w banalny sposób tego, co doskonale znają. Zaskoczmy widza i nadajmy zdjęciu własny rys. Aby to osiągnąć warto trenować zmysł obserwacji i próbować skłonić się do kreatywnego myślenia. Kreatywnie też powinniśmy wykorzystywać sprzęt, który posiadamy. Ciekawym zabiegiem jest choćby korzystanie z głębi ostrości.
3
Zimowe zdjęcia mogą być piękne, ale fotografowanie o tej porze roku wymaga szczególnego przygotowania i umiejętności
Zimą w krajobrazie dominuje biel i odcienie szarości. Taka tonacja fot. tomek_der/www.polskaniezwykla.pl
powoduje, że automatyka aparatu w miarę dobrze radząca sobie w czasie innych pór roku, zimą zaczyna zawodzić. To dlatego, że światłomierz znajdujący się wewnątrz aparatu, mierzący światło odbite, ustawiony jest na warunki, które odpowiadają ilości światła obijanego przez jednolicie szarą powierzchnię. Jeśli chcemy, by biały śnieg wyszedł biały musimy ,,wpuścić’’ do aparatu więcej światła, niż sugeruje nasz światłomierz.
48
Magazyn Polska Niezwykła
www.polskaniezwykla.pl
E I K T S Y Z S W I K S L O P Y N STRO
Serwis internetowy www.PolskaNiezwykla.pl
Przewodniki z serii Polska Niezwykła
Mobilne przewodniki
www.PolskaNiezwykla.pl
Magazyn Polska Niezwykła