Polski Monitor - Czerwiec 2016

RADIO POLONIA TORONTO 100.7 FM nadajemy W NIEDZIELĘ 17:00 - 20:00

WWW.RADIOPOLONIA.CA

POLSKI

ZDROWIE

BEZPŁATNY MIESIĘCZNIK

onitor.com NAUKA

PORADNIK

PRZEWODNIK

Czerwiec 2016

INFORMATOR

Temat miesiąca:

PTSD może grozić każdemu z nas

Wszystko o Zespole Stresu Pourazowego i sposobach jego leczenia

str. 3 - 8

2

REKLAMA to klucz do sukcesu. Tel.416-938-7141 lub e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

Temat miesiąca

Zespół stresu pourazowego PTSD Opisy reakcji na traumatyczne zdarzenia znane są od setek lat, jednak zespół stresu pourazowego (PTSD) po raz pierwszy został zdefiniowany w klasyfikacjach psychiatrycznych w latach 80. XX wieku.

Indywidualna odporność na silne przeżycia emocjonalne jest bardzo zróżnicowana – dla jednych z pozoru niegroźny wypadek komunikacyjny może być źródłem silnego lęku i depresji, inni z kolei są bardziej odporni nawet na bardziej niebezpieczne i stresujące sytuacje. Jednak każdy z nas ma pewną granicę odporności na stres, przekroczenie której może powodować istotne skutki psychologiczne. Takie konsekwencje przeżytej traumy często samoistnie ustępują, mogą jednak przerodzić się w problem medyczny. Jednym z nich jest zespół stresu pourazowego, który rozwija się w następstwie traumatycznego wydarzenia dotyczącego bezpośrednio pacjenta lub innej osoby i wiążącego się z zagrożeniem doznania urazu lub naruszenia integralności fizycznej bądź śmierci. Do rozpoznania PTSD konieczne jest też, by pacjent doświadczył silnego strachu, uczucia bezsilności czy przerażenia w chwili zdarzenia.

Objawy PTSD Typowe objawy zespołu stresu pourazowego można podzielić na 3 grupy.

• Ponowne przeżywanie traumatycznego wydarzenia pod postacią: ~~ nawracających, uporczywych i przykrych wspomnień zdarzenia, ~~ nawracających przykrych snów, ~~ zachowań lub odczuć, jak gdyby zdarzenie traumatyczne znowu miało miejsce, ~~ intensywnego cierpienia psychicznego występującego w przypadku narażenia na bodźce symbolizujące lub przypominające zdarzenie, ~~ objawów wegetatywnych pojawiających się w odpowiedzi na bodźce przy-

pominające traumatyczne zdarzenie.

• Unikanie lub zmniejszenie się ogólnej wrażliwości na bodźce z otoczenia: ~~ unikanie myśli, uczuć i rozmów dotyczących wydarzenia, ~~ unikanie bodźców wywołujących traumatyczne wspomnienia, ~~ niepamięć psychogenna, ~~ ograniczenie zainteresowań i aktywności wiążących się z urazem, ~~ uczucie oddalenia i wyobcowania, ~~ poczucie braku perspektyw na przyszłość.

• Objawy nadmiernej pobudliwości: ~~ zaburzenia snu i bezsenność, ~~ drażliwość lub wybuchy gniewu, ~~ p r o b l e m y z koncentracją, ~~ n a d m i e r n a czujność, ~~ nadmierna reakcja na bodźce.

Zgodnie z klasyfikacją DSM objawy te muszą utrzymywać się przez co najmniej jeden miesiąc (kryterium to nie jest uwzględnione w klasyfikacji ICD-10) oraz muszą powodować klinicznie istotne trudności lub upośledzenie funkcjonowania danej osoby w sferze społecznej, zawodowej lub innych ważnych dziedzinach życia.

Osoby cierpiące na PTSD często doświadczają równocześnie innych zaburzeń takich jak: depresja, lęk napadowy lub inne zaburzenia lękowe oraz nadużywanie i uzależnienie od substancji psychoaktywnych.

Przyczyny Wśród urazowych sytuacji mogących prowadzić do wystąpienia PTSD wymienia się gwałt, molestowanie seksualne, przemoc fizyczną lub psychiczną, uczestniczenie w katastrofie (w tym ekologicznej np. powódź) lub w wydarzeniach wojennych, doświadczenie tragedii



For Advertising Information Please Call 416-938-7141 or e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

3

Zdrowie spowodowanej przez człowieka (np. atak terrorystyczny), uczestnictwo w wypadku komunikacyjnym, obserwowanie czyjejś śmierci, zadawania komuś krzywdy przez drugiego człowieka i wiele innych.

W ostatnich latach coraz większe zainteresowanie budzi tzw. złożone zaburzenie po stresie traumatycznym (complex-PTSD).

Dotyczy ono sytuacji, w których dochodzi do powtarzających się wydarzeń o charakterze traumatycznym (np. w przypadku rodzin z wieloletnim doświadczeniem problemów przemocowych i/lub alkoholowych). U osób takich często obserwuje się: • zaburzenia w zakresie emocjonalności i impulsywności (zachowania autodestrukcyjne, samookaleczenia, myśli i tendencje samobójcze, zaburzenia w zakresie popędu seksualnego, skłonność do ryzykownych zachowań), • zaburzenia w zakresie uwagi i świadomości; • poczucie winy i bezradności, braku własnej skuteczności, niezrozumienia przez innych, wstydu oraz podatność na zranienie; • przekonanie, że jest się ofiarą i nieufność wobec innych; • objawy somatyzacyjne np. pod postacią przewlekłego bólu, zaburzeń kardiologicznych i gastroenterologicznych.

Temat miesiąca Zapobieganie zespołowi stresu pourazowego Obecnie duo uwagi poświęca się sposobom zapobiegania PTSD, które polegają na wdrożeniu natychmiastowego i praktycznego wsparcia społecznego oraz emocjonalnego. Osobom z ciężkimi i utrzymującymi się objawami proponuje się pełną ocenę stanu psychicznego i bardziej zaawansowaną pomoc.

Leczenie W leczeniu osób cierpiących na przewlekłą postać PTSD stosuje się oddziaływania psychologiczne i farmakologiczne.

Wśród skutecznych oddziaływań psychologicznych wymienia się psychoterapię poznawczo-behawioralną (CBT) skoncentrowana na przebytym urazie oraz desensytyzację za pomocą ruchu gałek ocznych (EMDR). Postępowanie to zazwyczaj ma charakter indywidualny i prowadzone jest w warunkach ambulatoryjnych. Terapia ekspozycyjna polega najczęściej na tym, że pacjent szczegółowo opisuje traumatyczne wydarzenie, a jego wypowie-

dzi są rejestrowane. Następnie pacjent wielokrotnie wysłuchuje nagrania w obecności terapeuty. W trakcie terapii poznawczej skoncentrowanej na przebytym urazie, dyskutuje się i przeformułowuje zniekształcone przekonania i błędne interpretacje traumatycznych wydarzeń i ich następstw. W przypadku EMDR pacjent skupia się na zdarzeniu, skojarzeniach, emocjach i odczuciach z nim związanych, a w tym samym czasie poddawany jest obustronnej stymulacji, która zazwyczaj polega na zadaniu wodzenia oczyma za poruszającym się poziomo palcem terapeuty.

Leczenie farmakologiczne powinno być traktowane jako postępowanie uzupełniające i często ma charakter objawowy. W przypadku ostrych objawów, takich jak ciężka bezsenność lub zaburzenia lekowe i nasilona depresja, stosuje się leki nasenne lub przeciwdepresyjne. W niektórych badaniach wykazano skuteczność leczenia selektywnymi inhibitorami zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI).

Leczenie może przynieść poprawę nawet po wielu latach od wystąpienia objawów, dlatego też czas ich trwania nie powinien mieć wpływu na podjęcie decyzji o rozpoczęciu terapii.

Rosnąca epidemia PTSD

Lata misji w Iraku i w Afganistanie, zaowocowały w Polsce Zespołem Stresu Pourazowego (PTSD) pośród personelu wojskowego. Ale PTSD występuje także wśród ocalałych z katastrof naturalnych ofiar przestępstw i wielu innych, którzy doświadczyli traumatycznych wydarzeń.

"" Katarzyna Podleska

Psycholog, Psychotraumatolog

Zespół stresu pourazowego może rozwinąć się po przeżyciu przerażającego cierpienia fizycznego, bądź jego groźby. Nie trzeba być fizycznie zranionym aby mieć PTSD. Czasami wystarczy, że zobaczymy cierpienie i zagrożenie życia przyjaciela, członka rodziny, a nawet obcej osoby.

Dzięki weteranom wojennym o PTSD słychać coraz więcej. Ale PTSD może być wynikiem także innych traumatycznych zdarzeń, takich jak napady, gwałty, tortury, porwania lub niewola, molestowanie, wypadki samochodowe, katastrofy lotnicze i komunikacyjne, zamachy lub klęski żywiołowe, takie jak powodzie, trzęsienia ziemi. U większości osób narażonych na takie wydarzenia zapewne wystąpią pewne objawy niepokoju (problemy ze snem, nerwowość). Większość z nich w pełni odzyska

4

spokój i równowagę psychiczną w ciągu kilku tygodni lub miesięcy. Jednak u części zostanie zdiagnozowane PTSD. Osoby z PTSD mogą stać się emocjo-

nalnie odrętwiałe, zwłaszcza w stosunku do ludzi, z którymi byli kiedyś blisko.

Mogą stracić zainteresowanie rzeczami, którymi kiedyś się interesowali. MoWYDAWCA (Publisher): Radio Polonia Enterprises Ltd.

www.polskimonitor.com

MIESIĘCZNIK / MONTHLY MAGAZINE REKLAMA I KONTAKT Z REDAKCJĄ info@radiopolonia.ca tel. 416 - 938 - 7141 Adres do korespondencji: Radio Polonia Toronto 2550 Goldenridge Rd., Unit #6 Mississauga, On, L4X 2S3

EDITOR: Krystyna Piotrowska krystyna@radiopolonia.ca REDAKTOR GRAFICZNY: Magdalena Lesiuk GraphMad@gmail.com Fotografia: Michael Profesorski Adam Pakuła Ilona Girzewska Jola Bugajski Magdalena Lesiuk

Artykuły: Magdalena Lesiuk Łukasz Stępień Karolina Brozio Richard Piotrowski

Redakcja nie odpowiada za treść artykułów i ogłoszeń.

Prawa autorskie zastrzeżone.

Treść wszystkich artykułów publikowanych w magazynie „Polski Monitor” ma charakter wyłącznie informacyjny. Nie zastępuje konsultacji z lekarzem i nie może być podstawą do stosowania jakichkolwiek środków farmaceutycznych ani form terapii. Wszelkie decyzje w wyżej wymienionych kwestiach należą do lekarza prowadzącego leczenie. Magazyn „Polski Monitor” ani osoby współpracujące nie ponoszą jakiejkolwiek odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji w nim zawartych.

REKLAMA to klucz do sukcesu. Tel.416-938-7141 lub e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

Temat miesiąca gą być wciąż poirytowane, nadmiernie czujne i łatwo wybuchać gniewem.

Często stają się agresywne i mogą mieć problemy z zaśnięciem. A także unikają sytuacji, które przypominają im traumatyczne wydarzenie. Często bardzo trudne są dla nich rocznice wypadku.

Objawy PTSD wydają się być silniejsze, jeśli trauma została wywołana przez inną osobę, jak w przypadku napadu, czy gwałtu. Większość osób cierpiących na zespół stresu pourazowego mogą wielokrotnie przeżywać traumę w myślach, w ciągu dnia, a także podczas snu, w postaci koszmarów sennych. Są to tzw. retrospekcje.

Retrospekcje (flashbacks) mogą składać się z obrazów, dźwięków, zapachów, a nawet czucia. Często są wywoływane przez zwykłe zdarzenia, takie jak trzaśnięcie drzwiami, wystrzał z gaźnika samochodu lub bycie w miejscu, które przypomina miejsce traumatycznego zdarzenia.

Osoby mające takie retrospekcje mogą poczuć emocje i uczucia, które miały miejsce w trakcie wypadku, pomimo, że są już bezpieczne.

Nie u każdej osoby, która przeżyła traumę, rozwija się pełnoobjawowe PTSD. Aby można było rozpoznać u kogoś zespół stresu pourazowego, powyższe objawy muszą się utrzymywać przez co najmniej miesiąc od czasu przeżycia urazu i powodować znaczące trudności w życiu społecznym i zawodowym.

winąć się u osób, u których zdiagnozowana raka. Według najnowszych badań, u jednej na cztery kobiety, u których zdiagnozowano raka piersi, diagnozuje się także PTSD. Niektóre aspekty choroby nowotworowej, które mogą wywołać PTSD, to: • rozpoznanie choroby; • diagnoza zaawansowanego raka; • bolesne badania i terapie; • ból spowodowany nowotworem i inne fizyczne dolegliwości; • wyniki badań;

Częsty towarzysz raka

Czymś zupełnie naturalnym jest, że osoba z zdiagnozowanym nowotworem ma uczucie lęku, boi się i nie czuje się bezpieczna. Jednak, jeśli uczucie to nie mija, a nasila się i ma wpływ na codzienne życie, może być symptomem PTSD. • Inne symptomy PTSD to: ~~ koszmary senne, ~~ unikanie miejsc, ludzi i rzeczy wywołujących złe wspomnienia, ~~ silne poczucie winy, beznadziejności, czy wstydu, ~~ problemy ze snem i koncentracją, ~~ uczucie lęku i złości,

Od 1994 roku PTSD diagnozuje się także u osób chorujących na nowotwory. Zaburzenie stresu pourazowego jest zaburzeniem lękowym. Może się ono rozwinąć u osób, które doświadczyły ekstremalnego przerażenia w sytuacji zagrażającej życiu. PTSD najczęściej jest następstwem traum związanych z wojną, przemocą fizyczną, wykorzystaniem seksualnym, wypadkami komunikacyjnymi, czy katastrofami naturalnymi. Jednak PTSD może także roz-

Zdrowie ~~ utrata zainteresowań, kontaktów z innymi ludźmi, które kiedyś były powodem do radości, ~~ zachowania autodestrukcyjne, takie jak używanie alkoholu, czy narkotyków.

Objawy PTSD są różne u różnych osób.

Zwykle rozwijają się one w ciągu 3 miesięcy od traumatycznego wydarzenia, ale mogą także ujawnić się kilka miesięcy, a nawet kilka lat później. Jeśli rozpoznajesz u siebie ww. objawy, a jesteś osobą, u której zdiagnozowano raka, porozmawiaj o tym ze swoim lekarzem.

Ludzie z diagnozą raka i ci, którzy go zwyciężyli, a zostało u nich zdiagnozowane także PTSD, powinni zostać poddani terapii. W innym przypadku PTSD może sprawić, że rak nie będzie poddawał się terapii. PTSD może także być przyczyną innych zaburzeń psychicznych i fizycznych.

Dlaczego PTSD powoduje zmęczenie?

• długa hospitalizacja lub przeciągające się badania; • przerzuty nowotworu bądź potencjalne zagrożenie nimi.

Sygnały i objawy PTSD

„Niedawno jeden z moich pacjentów przyszedł do mnie poirytowany. Odkąd pamiętał, zawsze bardzo lubił podróżować, a najbardziej kochał spontaniczne wypady w góry. Odkąd PTSD przejęło kontrolę nad jego życiem, zauważył, że za ten rodzaj aktywności ponosi ogromne koszty. Nawet najkrótsza wycieczka sprawia, że potem śpi cały dzień i całą noc. Zapytał mnie, czy takie zachowanie jest normalne, kiedy cierpi się z po przeżyciu traumy.

Gdybym chciała odpowiedzieć mu jednym słowem, brzmiało by ono: tak.”

Zacznijmy od połączeniu umysłu i ciała. Podczas gdy współczesna medycyna głosi oddzielenie umysłu od ciała, prawda jest taka, że Twój umysł jest w stanie wyprodukować 50% więcej stresu niż Twoje ciało jest w stanie znieść. Pomyśl: jeśli Twój umysł produkuje tak dużo stresu, że Twoje ciało nie jest w stanie sobie z nim poradzić, co wtedy zrobi? Zgadza się! Twoje ciało szybko da Ci znać, że ma dość, a co za tym idzie poczujesz się kompletnie wyczerpany.

For Advertising Information Please Call 416-938-7141 or e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com



5

Zdrowie Teraz dodajmy depresję. Jak wynika z badań, ludzie którzy cierpią na depresję mają więcej niż cztery razy, szansę na to, że doświadczać będą niewytłumaczalnego zmęczenia i znużenia. Nawet nie czytając badań, myślę, że znasz to z własnego doświadczenia. Budzisz się rano, czując się tak, jakby cały ciężar tego świata spoczywał na Twoich barkach. Niesienie takiego brzemienia jest potwornie wyczerpujące! Depresja wynikająca z PTSD jest szczególnie ciężka. Wciąż przywiązany do wydarzeń, które wpłynęły na Twoją przeszłość, teraźniejszość i przyszłość, plus radzenie sobie z tym, kim teraz jesteś – to ogromne obciążenie. Nie zajmie Ci wiele czasu aby być gotowym do zwinięcia się w kłębek i ucięcia sobie drzemki.

Teraz pomyślmy o tym bardziej naukowo: Kortyzol to hormon stresu, o którym powinieneś sporo wiedzieć. Przy-

Temat miesiąca datny podczas traumy, gdyż sprawia, że czujemy mniejszy ból, podnosi funkcjonalność pamięci krótkotrwałej i mobilizuje nas do działania. Wzmacnia także działanie innych hormonów – adrenaliny i noradrenaliny, co wspomaga organizm w radzeniu sobie z tzw. stresorem. Same dobre rzeczy prawda?

W tym wszystkim jest jednak haczyk: Jeśli kortyzol na wysokim poziomie, jest obecny przez dłuższy czas, może być on odpowiedzialny za utratę pamięci, znużenie i zredukowanie poziomu serotoniny – hormonu szczęścia. Według niektórych nauk, zwykle wysoki poziom kortyzolu podczas i zaraz po traumie, zmniejsza później możliwość wystąpienia PTSD. (Wszyscy jesteśmy wyjątkowi, więc aby dowiedzieć się jak kortyzol może wpływać na Ciebie, możesz zrobić badania krwi, na które skieruje Cię Twój lekarz).

Naukowego podejścia ciąg dalszy: oś podwzgórze-przysadka-nadner-

cza. Gdy we wspomnianej osi następuje przeciążenie, osoba przeżywająca traumę, może doświadczyć różnorodnych objawów, takich jak: znużenie, wyczerpanie, przeciążenie stresem. Podczas gdy lekarze nie uznają „nadnerczowego znużenia”, jako medycznego objawu, tym symptomom nie można zaprzeczyć (tak, jak kortyzol, efekty przeciążenia adrenaliną, można sprawdzić w badaniu krwi).

Jeśli byłeś pełen emocji, aktywny fizycznie i psychicznie, a teraz Twoje główne zajęcie to spanie i ucinanie sobie drzemek, pamiętaj, że takie sygnały często towarzyszą PTSD. Jeśli tak jest z Tobą – bądź swoim najlepszym przyjacielem.

Pozwól sobie na odpoczynek, jeśli Twoje ciało prosi Cię o to. Zredukuj ilość kilometrów do przebiegnięcia i ilość innych aktywności, które wykonywałeś do tej pory. Źródło: www.katarzynapodleska.com

PTSD po wypadku

Dla wielu poszkodowanych w wypadkach pomoc psychologa jest niezbędna. Zdarza się, że mimo upływu czasu nie potrafią samodzielnie poradzić sobie ze stresem, strachem i złością, które towarzyszą im od dnia, który tak bardzo zmienił ich życie.

Dużym problemem staje się PTSD, czyli zespół stresu pourazowego. Czego mogą oczekiwać od psychologa tłumaczy Anna Giesko, psycholog i pedagog.

Przebudzenie w szpitalu po ciężkim wypadku to początek nowego etapu. Osoba, która nagle nie może chodzić, albo w ogóle się poruszyć, musi zmierzyć się z nieprzyjemnymi, trudnymi emocjami, z nie dającymi spokoju pytaniami: „Dlaczego właśnie ja?, Czemu mnie to spotkało?”, ale również z licznymi barierami. A te pojawiają się stale. Pierwsze już we własnym domu, który w jednej chwili przestaje być naszym przytulnym miejscem na ziemi. Problemem okazują się schody, które do niego prowadzą, zbyt wąskie korytarze zastawione meblami, łazienka z wanną…

A to zaledwie początek. Potem pojawiają się trudności z pracą, którą nie zawsze da się wykonywać, siedząc na wózku. Z rodziną, która musi nauczyć się nowej sytuacji. Z przyjaciółmi i znajomymi, którzy nie wiedzą, jak się zachować wobec swojego bliskiego przechodzącego tak trudny moment w życiu. Poczucie bezradności potęgują też często pojawiające się u ofiar wypadków niedowłady, porażenia czy problemy z pamięcią. Muszą zmierzyć się także z tym, że np. pogorszył im się

6

słuch czy wzrok, a przede wszystkim z faktem, że nie są już samodzielni.

Wszystko to prowadzi do ogromnego stresu i wymaga pokładów energii, by poradzić sobie z nową sytuacją, ale i z samą traumą. Nie każdy je w sobie odnajdzie. Wielu traci poczucie sensu życia.

Nowy towarzysz – PTSD

Wypadek komunikacyjny jest wydarzeniem zaliczanym do katalogu traumatycznych, czyli takich, które wiążą się z doświadczeniem silnego strachu o własne życie, a także poczucia bezradności i braku wpływu na sytuację.

Doświadczenie traumy, czyli urazu psychicznego może spowodować trudności w powrocie do poziomu funkcjonowania sprzed wypadku, a z czasem ułożyć się w zbiór charakterystycznych objawów, nazywanych zespołem stresu pourazowego (z angielskiego PTSD, czyli posttraumatic stress disorder). To zaburzenie lękowe będące wynikiem przeżycia skrajnie silnego stresu. Statystyki pokazują, że rozwija się ono u około 10 proc. osób, które przeżyły wypadek komunikacyjny lub katastrofę naturalną.

Podstawowe objawy to problemy z zasypianiem, koszmary senne i nocne przebudzenia. Bywa i tak, że w czasie

normalnych, codziennych czynności nachodzą nas obrazy z wypadku. Tak dzieje się u Joanny, jednej z pasażerek autobusu wycieczkowego, który zderzył się z busem. W wypadku zginęły trzy osoby, a ponad 20 zostało rannych, w tym także Joanna. Choć od zderzenia minęło kilkanaście tygodni, nadal zdarza się, że Joannie stają przed oczami rozbita szyba, czyjś but wystający spod krzesła czy strażacy starający się wyciągnąć pasażerów z wnętrza autobusu. Po każdym takim „flashbacku” jest rozbita, ma problemy ze skupieniem się i nie może się uspokoić. Joanna jest drażliwa, często wybucha gniewem. Jej bliscy twierdzą, że wcześniej taka nie była. Ma także problemy w zaliczaniu egzaminów na studiach, narzeka na trudności w koncentracji i towarzyszące jej ciągłe uczucie napięcia, czujności.

Od czasu wypadku boi się jeździć autobusami, a jazda samochodem powoduje u niej silny lęk.

Jak sobie z nim radzić?

Obecnie istnieje kilka skutecznych metod terapeutycznych, stosowanych, by zminimalizować objawy zaburzeń rozwijających się po traumie.

Wyniki badań wskazują na to, że w przypadku PTSD najskuteczniejszą for-

REKLAMA to klucz do sukcesu. Tel.416-938-7141 lub e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

Temat miesiąca mą pomocy jest terapia poznawczo-behawioralna, która jest nastawiona na zmianę myślenia powodującego problemy (czyli modyfikację sfery poznawczej) oraz zmianę zachowań podtrzymujących objawy (sfera behawioralna).

W Polsce badano skuteczność terapii tzw. metodą przedłużonej ekspozycji (to jedna z odmian terapii poznawczo – behawioralnej) u osób po wypadkach komunikacyjnych, które miały PTSD. Badania te realizowano w ramach programów TRAKT I i TRAKT II. Przeprowadzono je w latach 2008-1012 w Interdyscyplinarnym Centrum Genetyki Zachowania Uniwersytetu Warszawskiego. Pokazały, że 80 proc. z kilkuset osób, które ukończyły terapię metodą przedłużonej ekspozycji, uwolniło się od PTSD. Metoda przedłużonej ekspozycji bazuje na mechanizmie habituacji, czyli stopniowym zaniku reakcji naszego organizmu na bodziec o działaniu długotrwałym lub często powtarzającym się, a który nie niesie ze sobą istotnych zmian. To właśnie dzięki zjawisku habituacji (przyzwyczajeniu się) nie słyszymy pracy lodówki lub tykania zegara we własnym domu. Terapia PTSD metodą przedłużonej ekspozycji polega na umożliwieniu pacjentom skonfrontowania się z obiektywnie bezpiecznymi, ale powodującymi olbrzymi lęk sytuacjami (jak wspomnienia lub sny o wypadku czy jazda autobusem u Joanny), by pokonali nadmierne reakcje emocjonalne. Pacjent może na nowo przetworzyć traumatyczne wspomnienia, co prowadzi do redukcji objawów PTSD. Inną metodą leczenia stresu pourazowego jest EMDR. Nazwa pochodzi od angielskiego Eye Movement Desensitization and Reprocessing, co oznacza terapię odwrażliwiania za pomocą ruchu gałek ocznych. Łączy ona w sobie elementy wielu podejść psychoterapeutycznych, jednak tym, co czyni ją wyjątkową, jest jej aspekt neurofizjologiczny.

Dzięki szybkim i powtarzającym się ruchom gałek ocznych dochodzi do zmniejszenia poziomu lęku odczuwanego przez osoby po traumie. Tłumaczy się to jako efekt bilateralnej stymulacji mózgu (czyli stymulacji obu jego półkul jednocześnie).

Podobne rezultaty można uzyskać nie tylko za pomocą ruchu gałek ocznych, ale także tappingu, czyli naprzemiennego dotykania lewej i prawej strony ciała (stukanie raz w prawe raz w lewe ramię) lub stymulacji dźwiękowej (dźwięk dociera raz do prawego, raz do lewego ucha). Należy jednak zaznaczyć, że badania przeprowadzone do tej pory nad skutecznością terapii EMDR nie dały jednoznacznej odpowiedzi, w jaki sposób działa.

Kiedy po leki?

Aby zredukować symptomy PTSD, stosuje się również farmakoterapię, a zwłaszcza leki z grupy SSRI, czyli selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny. Są to pre-

paraty zalecane głównie w terapii depresji (stąd ich pospolita nazwa „antydepresanty”), ale przynoszą także zadowalające efekty w leczeniu PTSD. Modyfikują biologiczne mechanizmy, którym przypisuje powstanie objawów tego zaburzenia. Terapię lekami zaleca się w przypadku, jeśli ktoś nie chce lub nie może podjąć pychoterapii.

National Institute of Health and Clinical Excellence (NICE), brytyjska organizacja rządowa, która opracowuje wytyczne le-

Zdrowie czenia różnych zaburzeń w oparciu o wyniki badań naukowych, zaleca farmakoterapię jako leczenie drugiego wyboru, po zorientowanej na traumę terapii poznawczo – behawioralnej lub odwrażliwianiu (desensytyzacia) za pomocą ruchów gałek ocznych.

Osoby, które chcą uporać się ze skutkami traumy metodami farmakologicznymi, powinny udać się na konsultację do lekarza psychiatry.

Źródło: mamwyzwanie.pl

Formy terapii PTSD

W obecnych czasach radzenie sobie z PTSD jest ułatwione dzięki różnym dostępnym metodom terapeutycznym.

Kiedy cierpisz na syndrom stresu pourazowego, pogodzenie się z przeszłymi traumatycznymi wydarzeniami może być bardzo trudne. Zamiast dzielić się swoimi przeżyciami z innymi, często zachowujemy milczenie i tłamsimy negatywne emocje głęboko w sobie. Pamiętaj jednak, że zawsze warto podjąć próbę skorzystania z pomocy tych, którzy dzięki swojej wiedzy i doświadczeniu mogą Cię skutecznie przeprowadzić przez drogę ku odzyskaniu psychicznej równowagi. Aktualne zalecenia dotyczące leczenia PTSD obejmują stosowanie farmakoterapii oraz psychoterapii.

Niektóre metody terapeutyczne stosowane w leczeniu zespołu stresu pourazowego obejmują: • Terapię poznawczo – behawioralną – terapeuta pomaga zrozumieć i zmienić sposób myślenia o traumie oraz jej następstwach. Nauczysz się identyfikować myśli odpowiedzialne za odczuwany przez Ciebie strach i zdenerwowanie. Z pomocą swojego terapeuty, dowiesz się, w jaki sposób zastąpić te negatywne myśli, racjonalnym spojrzeniem na świat. Poznasz również sposoby radzenia sobie z uczuciami, takimi jak złość, poczucie winy i strach.

• Terapia ekspozycyjna – opowiadając wielokrotnie swemu terapeucie o swojej traumie dowiesz się, jak uzyskać kontrolę nad swoimi myślami i uczuciami związanymi z traumatycznym wydarzeniem. Z pomocą swojego terapeuty, możesz zmienić sposób reagowania na stresujące wspomnienia.

• EMDR (desensytyzacja i przetwarzanie za pomocą wodzenia wzrokiem) – podobnie jak inne rodzaje terapii, EMDR może pomóc zmienić sposób reagowania na wspomnienia związane z traumą. Myśląc czy mówiąc o swoich wspomnieniach, terapeuta pomoże Ci się skupić na innych bodźcach, takich jak ruchy gałek ocznych, poruszanie rękoma, czy dźwięki. Na przykład, terapeuta będzie poruszał swoją ręką, a Ty będziesz śledził ten ruch oczami.

• Terapia z udziałem psa – metoda z powodzeniem używana w różnych częściach świata, ale najlepiej rozwinięta

i rozpowszechniona w Stanach Zjednoczonych. W Polsce od wielu lat kojarzona głównie z terapią wspomagającą rehabilitację dzieci i osób z niepełnosprawnością intelektualną. Jako metoda dopełniająca terapię służb mundurowych, wyłoniła się stosunkowo niedawno, ale już możemy zaobserwować pierwsze pozytywne rezultaty. Ta forma terapii wykorzystuje naturalną, leczniczą moc psów, ich zdolność do redukowania lęku, poprawiania samopoczucia. Psy są także swoistym „smarem” społecznym, powodującym, że szybciej i chętniej otwieramy się na komunikację z drugim człowiekiem, co w terapii stanowi niebagatelną wartość.

Dogoterapia Dogoterapia nie jest cudownym lekiem na zaburzenia lękowe czy PTSD, ale może wspomóc klasyczne leczenie.

Afganistan. Po wybuchu bomby na ziemi leżą zabici żołnierze i cywile. Widać podartą odzież, krew, brud. W powietrzu unoszą się kłęby dymu. Jeden z wojskowych, który z powodu odniesionych ran nie może ruszyć się z miejsca, z przerażeniem patrzy na to, co go otacza. Zaczyna płakać. Na pomoc przybiega... pies asystujący. Zwierzak przytula się do żołnierza i budzi go z koszmaru sennego.

Labrador nosem zapala światło, liże swojego pana po twarzy i go uspokaja.

Tak właśnie wygląda krótki, trwający zaledwie 35 s, film wyprodukowany przez jedną z holenderskich fundacji, która szkoli psy dla niewidomych oraz weteranów misji. Hasłem kampanii jest zdanie: „Szkolimy psy dla osób niewidomych i dla tych, którzy widzieli zbyt dużo”. Holenderska fundacja pomysł zaczerpnęła od Amerykanów.

Za oceanem już od wielu lat psy asystujące wspierają żołnierzy, którzy nie radzą sobie z wojennymi przeżyciami.

Nowy kumpel W Stanach Zjednoczonych dogoterapię prowadzi się nie tylko na oddziałach szpitalnych (w niektórych wypadkach

For Advertising Information Please Call 416-938-7141 or e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com



7

Zdrowie psy odwiedzają nawet pacjentów w salach pooperacyjnych). Często weterani misji, którzy zmagają się z PTSD, ale nie muszą być hospitalizowani, dostają zalecenie, by przebywali z psem terapeutą przez całą dobę. Taką kurację kilka lat temu otrzymał między innymi Kenny Bass, weteran misji w Iraku i założyciel amerykańskiej fundacji The Battle Buddy Foundation. Amerykanin w 2003 roku został ranny, kiedy pod jego pojazdem wybuchła mina pułapka. W wyniku odniesionych ran ucierpiał nie tylko fizycznie, lecz także psychicznie. Po wielu latach terapii lekarz „przepisał” mu receptę na psa. Kiedy się okazało, że za asystę czworonoga trzeba sporo zapłacić, żołnierz postanowił wspólnie z kolegą założyć fundację, która zajmie się przygotowywaniem psów do pracy z weteranami. „Chcieliśmy pomóc, bo nie wszystkich żołnierzy stać na specjalnie wyszkolonego i przebadanego psa”, przyznaje Kenny Bass. „Dajemy im nowego kumpla – zwierzę, które ułatwi powrót do świata cywilnego”.

Amerykanie angażują psy do leczenia żołnierzy nie tylko w kraju. Dwa lata temu czworonożny terapeuta, czarny labrador Major Butch, służył także w Afganistanie.

Razem ze swoją opiekunką kapitan Michelle Nordstrom podróżowali po amerykańskich bazach. Byli wszędzie tam, gdzie w terapii potrzebna okazywała się pomoc czworonoga.

W Polsce dogoterapia kojarzy się przede wszystkim z metodą wspomagającą leczenie dzieci lub osób dorosłych z różnego rodzaju upośledzeniami. „Klasyczna dogoterapia traktuje psa jako narzędzie lub jako przyrząd rehabilitacyjny.

My w pracy z dorosłymi ludźmi modyfikujemy trochę definicję dogoterapii”, mówi Katarzyna Gawlińska, współzałożycielka Fundacji „Szarik”. „Podczas zajęć żołnierze nie wykonują żadnych ćwiczeń ze zwierzętami. Sama obecność psa jest wystarczająca, by uwolnić emocje ludzi”.

Porter i ciri Fundacja „Szarik” jest jedyną w kraju organizacją, która w terapii weteranów misji wykorzystuje czworonogi. Istnieje od lipca 2013 roku, a jej założycielami są psychologowie, specjaliści od prewencji stresu: Jacek Zawadzki i Katarzyna Gawlińska. „Zawsze kochaliśmy psy. Skończyliśmy studia psychologiczne i zastanawialiśmy się, jak połączyć przyjemne z pożytecznym”, opowiadają. „Pracuję w ośrodku dla osób upośledzonych intelektualnie i jako dogoterapeuta pomagam także dzieciom”, opisuje Katarzyna Gawlińska, która ukończyła także staż w Klinice Psychiatrii i Stresu Bojowego Wojskowego Instytutu Medycznego.

Jacek Zawadzki, choć również jest psychologiem, nie prowadzi terapii. Jako prezes fundacji zajmuje się sprawami administracyjnymi, przygotowuje także psy do pracy.

Psychologowie Szarika inspiracji szukali za oceanem. Próbowali przełożyć sprawdzone tam rozwiązania na polski grunt.

8

Temat miesiąca „My też – tak jak Amerykanie – mamy żołnierzy po misjach zagranicznych. Niemało z nich boryka się z PTSD. W kraju jest natomiast niewiele instytucji zajmujących się leczeniem tego typu schorzeń”, mówi Zawadzki i dodaje: „W »Polsce Zbrojnej« przeczytaliśmy rozmowę z profesorem Stanisławem Ilnickim. Ten wywiad pobudził nas do działania”. Założyciel Kliniki Psychiatrii i Stresu Bojowego w WIM wspomniał wówczas o wykorzystaniu psów w terapii żołnierzy.

Narodowy Fundusz Zdrowia nie uznaje dogoterapii za procedurę medyczną, więc psychologowie nie mogli liczyć na finansowanie terapii. Wyjściem z sytuacji było założenie organizacji pożytku publicznego, która mogłaby nawiązać współpracę ze szpitalem. Dziś w fundacji pracuje także Dominika Miłek, studentka ostatniego roku psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, oraz kilku wolontariuszy, którzy pomagają głównie w pracach organizacyjnych. „Niełatwo zostać naszym współpracownikiem. Przede wszystkim nie możemy pozwolić, by z żołnierzami lub funkcjonariuszami innych służb mundurowych pracowały osoby bez wykształcenia psychologicznego, a jedynie terapeuci po weekendowym kursie z dogoterapii”, opisuje Jacek Zawadzki. Czworonożnymi terapeutami Szarika są natomiast dwa psy: owczarek niemiecki Ciri i labrador Porter. Niedługo zespół powiększy się także o rocznego mieszańca Pioruna.

Tajna broń „Tworzymy zespół terapeutyczny i pracujemy dwutorowo. Z jednej strony ja, jako dyplomowany psycholog, prowadzę klasyczną terapię, z drugiej mam przy sobie psa, więc pełnię też funkcję dogoterapeuty”, wyjaśnia Katarzyna Gawlińska. Tak naprawdę to zwierzęta są tajną bronią psychologów. Piękne i przyjacielskie podczas terapii odwracają uwagę weteranów od natrętnych myśli, tworzą przyjazną atmosferę. „Działają jak katalizator, rozczulają”, przyznaje wiceprezes Szarika. „Dzięki nim łatwiej nawiązać rozmowę, złapać dobry kontakt z pacjentem”. A Gawlińska dodaje: „Ogromną zaletą psa jest to, że szybko przełamuje bariery i jest bardzo dobry w kryzysowym działaniu – pozwala uspokoić, zaktywizować lub wzruszyć pacjenta, w zależności od potrzeb”.

Pierwszym bojowym testem terapeutów był zeszłoroczny udział w warsztatach psychologicznych dla żołnierzy i ich rodzin.

Tygodniowe zajęcia odbyły się w Międzywodziu, a ich organizatorem było Stowarzyszenie Rannych i Poszkodowanych w Misjach Poza Granicami Kraju. Z nową metodą terapii zapoznali się weterani i psychologowie wojskowi. Były także sesje indywidualne z małżeństwami. „Początkowo ludzie nie byli przekonani do dogoterapii. Nie wiedzieli, czego mogą się spodziewać, więc do zajęć indywidualnych nie przystąpiło wiele osób, raptem kilka par”, mówi jeden z uczestników terapii.

„Pewien weteran, który przyszedł na zajęcia, oznajmił, że nie lubi psów, że to dla niego strata czasu. Gdy jego żona opowiadała o swoich uczuciach, był wyraźnie niezadowolony. W pewnym momencie coś w kobiecie pękło. Pies wyczuł to 30 s przede mną. Podszedł i położył głowę na jej kolanach. To było niesamowicie wzruszające: ona płakała i przytulała zwierzaka. Gdy ten polizał ją po mokrej od łez brodzie, wstała i podeszła do męża. Z jego twarzy zniknął kpiący uśmiech i mocno przytulił żonę”, opisuje Katarzyna Gawlińska. „Po warsztatach przeprowadziliśmy ankiety wśród uczestników, zebraliśmy też indywidualne opinie od weteranów. Wszyscy na temat dogoterapii wypowiadali się pozytywnie, dlatego chcielibyśmy tę współpracę kontynuować”, mówi Tomasz Kloc, prezes Stowarzyszenia Rannych i Poszkodowanych w Misjach poza Granicami Kraju. W lipcu Fundacja „Szarik” ponownie spotka się z weteranami misji.

Ważne i przydatne linki: • Fundacja Szarik - www.szarik.org

Misją warszawskiej Fundacji Szarik jest pomoc weteranom z urazami psychicznymi w odzyskaniu swojego życia, rodziny i powrocie do społeczeństwa, przy wykorzystaniu, klinicznie udowodnionego, dobroczynnego wpływu psów.

Fundacja Szarik jest pierwszą w Polsce organizacją, która oferuje profesjonalną pomoc psychologiczną z udziałem psów dla weteranów, mundurowych i ratowników medycznych z PTSD.

Kanada • Paws Fur Thought - http://www. pawsfurthought.com - is a volunteer driven initiative that Advocates and Fundraises to pair PTSD Service Dogs with Veterans and First Responders in need.

• NSD - www.nsd.on.ca - Certified Service Dogs For PTSD.

NSD’s Service Dog for PTSD Program was launched in 2011. The dogs are used to assist individuals suffering from longterm Post Traumatic Stress Disorder (PTSD).

NSD is currently offering this service to Veterans and First Responders in Ontario, British Columbia, and Alberta .

• Canadian Service Dog Foundation (CSDF) - servicedog.ca - national non -profit organization committed to assisting past or presently serving Canadian Forces personnel, veterans, and emergency services personnel who live with a serious disability through use of trained service dogs, therapy dogs and emotional support animals; and to support human safety through use of trained working dogs for police, military, and search and rescue. CSDF provides ongoing research into the effectiveness of working dogs, standards and equipment. Źródło: misjaptsd.pl Polska-zbrojna.pl

REKLAMA to klucz do sukcesu. Tel.416-938-7141 lub e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

Uwaga! Już teraz możecie Państwo zamówić prenumeratę „Polskiego Monitora” z wysyłką do domu!

Informacje jak zamówić prenumeratę pod nr tel.

416 - 938 - 7141

For Advertising Information Please Call 416-938-7141 or e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

11

12

REKLAMA to klucz do sukcesu. Tel.416-938-7141 lub e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

Czerwiec w ogrodzie

dom

Czerwiec to dobry czas na wysiew dwuletnich roślin rabatowych. Jakie gatunki roślin dwuletnich wysiewa się w czerwcu? Jak prawidłowo wysiewać nasiona do gruntu? Wysiew najpopularniejszych roślin dwuletnich w czerwcu.

Nasiona przed wysiewem – niezależnie od terminu siewu i gatunkurośliny – warto namoczyć przed 30-45 minut w wywarze z rumianku (lub nawet w wodzie). Takie traktowanie zwiększy i przyśpieszy kiełkowanie. Podłoże do wysiewu nasion powinno być żyzne i dobrze przepuszczalne. Optymalne stanowisko powinno być lekko zacienione, osłonięte od wiatru.

Rośliny dwuletnie warto wysiać w oddzielnych poletkach lub w pojemnikach.

Wiele z nich na miejsce stałe wysadza się dopiero jesienią. Do popularnych gatunków dwuletnich wysiewanych w czerwcu do gruntu należą: • Malwa różowa – to jedna z najpiękniejszych roślin na wysokie rabaty. Sprawdza się również jako dekoracja ścian, ogrodzeń i murów. Dość efektywnie kiełkuje.

Na miejsce stałe można ją przenieść, gdy wytworzy 3-4liście.

• Naparstnica purpurowa – piękna, wysoka i „groźna” roślina może być wysiewana do rozsadnika już od końca maja. Sadzonki natomiast wysadza się na miejsce stałe od września do października.

• Niezapominajki – to znane samosiewki, jednak lepiej je „zorganizować” i sadzić samemu. Rośliny można siać przez cały czerwiec, na miejsce stałe wysadza się od sierpnia do września. Najlepiej wybrać stanowiska półcieniste lub zacienione.

• Bratki – można je wysiewać przez większą część roku. Te siane w czerwcu, na rabaty wysadza się od września.

• Goździk brodaty – kilka tygodni po siewie warto je przepikować. Na miejsce stałe można wysadzać jesienią lub wiosną kolejnego roku.

• Dzwonek ogrodowy – można wysiewać go do rozsadnika do lipca lub od razu na miejsce stałe (źle znosi przesadzanie). W drugim przypadku młode rośliny zaleca się regularnie pikować.

• Mak syberyjski – podobnie jak dzwonki nie lubi przesadzania. Warto siać go wprost do gruntu od maja do czerwca.

• Lak pospolity – nasiona wysiewa się do rozsadnika od maja do czerwca. Na miejsce stałe przesadza się we wrześniu lub październiku.

Pielęgnacja po siewie

Rośliny po siewie powinny być regularnie nawadniane i odchwaszczane. To ważne, szczególnie w okresie suszy. Młodych roślin nie zaleca się nawozić (w pierwszych tygodniach). Istotne jest także regularne pikowanie.

Pierwsze zbiory

Czerwiec to czas zbioru pierwszych warzyw z przydomowego warzywnika. Jakie warzywa zbiera się w czerwcu? Jak prawidłowo zbierać wczesne warzywa?

Czerwiec w ogrodzie to okres przejściowy pomiędzy wiosną a latem, dlatego z reguły cechuje go zmienna pogoda z dużymi opadami deszczu Istnieje nawet przysłowie „Czerwiec na maju zwykle się wzoruje, jego pluchy, pogody, często naśladuje”.

W porównaniu z poprzednimi miesiącami temperatura powietrza jest jednak wyższa. To dobre warunki dla roślin warzywnych uprawianych dla plonu.

W czerwcu można zbierać wiele gatunków warzyw, które były wysiane bądź wysadzone do gruntu wczesną wiosną.

Należą do nich: • Kapusta wczesna – zbiory można przyśpieszyć osłaniając warzywa folią perforowaną lub włókniną. W czerwcu zbiera się zwykle kapustę posadzoną w marcu i kwietniu pod osłonami.

• Kalafior – zbiór przeprowadza się stopniowo, w miarę dojrzewania róż. Róże wycina się, gdy osiągną finalne rozmiary, ale wciąż jeszcze są zwarte i gładkie. Wycinając kalafiora należy pozostawić przy róży kilka ochronnych liści. Aby kalafior (odmiany wczesne) dał plon w czerwcu, rozsadę należy sadzić w marcu i kwietniu.

• Brokuły – warzywo zbiera się podobnie jak kalafiora. Plony w czerwcu pochodzą od roślin wysadzanych w kwietniu i na początku maja.

• Buraki ćwikłowe – w czerwcu warto zbierać buraki dla botwinki. Aby zbiór w tym okresie był możliwy, nasiona trzeba wysiać wprost do gruntu w kwietniu. Korzenie powinny mieć średnicę powyżej 2cm.

• Rzodkiewka – warzywo można wysiewać partiami, np.: co 2 tygodnie od wczesnej wiosny. Niewskazana jest jedynie uprawa w miesiącach letnich – wtedy roślina wykazuje tendencję do zakwitów.

• Sałata – sałatę zbiera się w miarę potrzeb – w godzinach popołudniowych. O tej porze dnia jest bardziej odporna na uszkodzenia i jednocześnie zawiera mniej azotanów.

• Kalarepa – wczesne odmiany można zbierać już po 6-7 tygodniach od wysadzenia rozsady. Zbiór przeprowadza się jeszcze przed pełnym dorośnięciem zgrubień (później łykowacieją).

Pielęgnacja ogrodu na początku lata Lato w ogrodzie to przede wszystkim czas odpoczynku. Ale aby rośliny w ogrodzie cieszyły nas swoim pięknem w następnych miesiącach, należy stale o nie dbać. Podpowiadamy jak prawidłowo podlewać i odchwaszczać ogród na początku lata

Podlewanie W letnim ogrodzie nie możemy zaniedbywać podlewania. Rośliny należy jednak podlewać umiejętnie. Przede wszystkim pamiętajmy, że najlepszą porą na podlewanie są godziny poranne albo popołudniowe. Nie podlewajmy w południe, gdy słońce silnie operuje, a woda szybko paruje – wtedy nawadniania jest najmniej efektywne.

Rośliny należy podlewać obficie, aby ziemia została nasycona wodą wystarczająco głęboko – wtedy korzenie będą mogły w pełni pobierać wodę.

Temperatura wody do podlewania powinna być zbliżona do temperatury otoczenia. Najlepiej podlewać ogród wodą ze zbiorników na deszczówkę, a jeśli używamy wody z wodociągu – dobrze ją wcześniej nieco ogrzać (w zbiorniku).

Jak dużo wody zużywać do podlewania zależy od zapotrzebowania poszczególnych roślin. Te, które z powodzeniem wytrzymują suszę, można podlewać mniejszą ilością wody, natomiast te, które mają większe zapotrzebowanie na wodę – podlewamy obficie.

Odchwaszczanie i spulchnianie

Usuwanie chwastów latem jest konieczne, aby rośliny ozdobne prawidłowo rosły. Chwasty bowiem konkurują z roślinami uprawnymi o wodę i składniki pokarmowe znajdujące się w glebie. Odchwaszczać ogród należy systematycznie, starannie usuwając wszystkie niepożądane rośliny.

Przy okazji pielenia warto spulchnić wierzchnią warstwę ziemi – dzięki temu ograniczymy wyparowywanie wody z gleby (przerwane zostaną kapilary, którymi woda podsiąka ku powierzchni gleby).

For Advertising Information Please Call 416-938-7141 or e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

13

Domowe sposoby na grzybicę paznokci i stóp Zdrowie

Niejedne stopy zostały już zainfekowane przez grzybicę. Często nie same stopy, ale i paznokcie u stóp. Jest to dość wstydliwy problem, zwłaszcza latem. Jeśli zaniedbamy grzybicę paznokci i / lub stóp już na początku, będziemy mieć duże problemy z pozbyciem się jej w późniejszych etapach jej rozwoju.

Leczenie grzybicy paznokci może trwać bardzo długo, zwłaszcza kiedy zaniedbamy pierwsze objawy i zabierzemy się za walkę z już rozwiniętą grzybicą. Udaj się do lekarza po maści i inne specyfiki by walczyć z chorobą paznokci. Ale możesz też walczyć z grzybicą w domu. Nie od dziś wiadomo, że domowe sposoby naszych babć są skuteczne.

Olejek z drzewa herbacianego Jest to znany środek antyseptyczny (odkażający) i grzybobójczy. Świetnie poradzi sobie w walce z grzybicą paznokci. Połącz olejek z drzewa herbacianego z oliwą z oliwek, nasącz w tym wacik i przyłóż do paznokcia, lub paznokci. Możesz też wydzielić kilka kropli omawianego olejku bezpośrednio na paznokcia i wcierać go w niego codziennie. Kolejnym sposobem jest zmieszanie równych części olejku z drzewa herbacianego, oliwy z oliwek, olejku z tymianku i stosowanie tej mieszanki na zainfekowane paznokcie. Zrób z nich kompres i trzymaj na paznokciach przez 10 do 15 minut.

Po tym czasie delikatnie ścieraj paznokcie szczoteczką do zębów. Dzięki temu oleje dokładnie wchłoną się w paznokcie oraz pod nie. Dzięki szczoteczce do zębów zetrzesz z powierzchni płytki warstwy grzyba, jedna po drugiej. Jest to jednak długi proces. Aby pozbyć się grzyba całkowicie musisz pamiętać o powtarzaniu tych czynności codziennie przez około 4-5 tygodni, może nawet więcej – w zależności od stopnia zaawansowania. Już po wyleczeniu stosuj olejek z drzewa herbacianego przez miesiąc, aby mieć pewność, że grzyb został usunięty na dobre. Możesz stosować olejek w czystej formie lub w postaci specjalnego preparatu do stóp i paznokci. Olejek pomoże w początkowej fazie grzybicy paznokci oraz w bardziej rozwiniętym stanie choroby. Jednak przy bardzo zaawansowanej grzybicy już będzie za późno na olejek.

14

Płyn do płukania ust

Nie od dziś wiadomo, że płyn do płukania ust ma dużo więcej zastosowań niż tylko czyszczenie naszej jamy ustnej. On też zawiera środki antyseptyczne, ponadto alkohol, który dodatkowo odkazi zainfekowane paznokcie. Zmieszaj płyn do płukania ust i ocet jabłkowy lub sok z cytryny w równych proporcjach. Dzięki temu zwiększysz jego efektywność. Zamocz płatek kosmetyczny w tej mieszance i zrób okłady na paznokcie. Owiń je bandażem, aby nie zsunęły się tak łatwo. Pozostaw namoczone płatki na paznokciach przez około 45 minut. Następnie zdejmij płatki i delikatnie masuj paznokcie, aby mikstura dobrze się w nie wchłonęła.

Możesz też dodać tą mieszankę do miski z wodą i płucz w tym stopy przez około 20 minut. Wykonuj tą czynność przynajmniej raz dziennie przez kilka kolejnych tygodni. W większości przypadków, jeśli wszystko jest robione jak należy, poprawę widać już do dwóch tygodni. Przy regularnym i odpowiednio długim stosowaniu tej metody możesz pozbyć się grzybicy z paznokci na dobre. Po każdym namoczeniu paznokcia w zrobionej mieszance i zrobionym masażu pamiętaj, aby wytrzeć go do sucha. Nie może być wilgotny.

Ciepła woda i ocet

Genialnie na grzybicę działa ocet. Możesz go nakładać bezpośrednio na paznokcie za pomocą wacika kosmetycznego, ale możesz też w nim moczyć stopy.

Rzeczy, których potrzebujesz: • 1 szklanka octu • 1 łyżeczki soli • gorąca woda.

Do miski, w której będziesz moczyć stopy wlej gorącą wodę. Uważaj jednak, aby woda nie była zbyt gorąca, aby się nie poparzyć. Do wody dolej ocet i wsyp sól. Zamieszaj wszystko razem. Mocz stopy przez około 30 minut. Możesz zetrzeć tarką stwardniały naskórek z pięt. Moczenie stóp to świetna okazja do tego typu czyn-

ności. Po minionym czasie dokładnie wytrzyj stopy miękkim ręcznikiem.

Ocet jabłkowy Mocz stopy lub dłonie przez 15-20 minut w miksturze przygotowanej z ciepłej wody i octu jabłkowego zmieszanych w równych proporcjach. Po tym czasie dokładnie wytrzyj paznokcie i kończyny. Możesz też wysuszyć dokładnie paznokcie suszarką do włosów. Ocet jabłkowy zabezpieczy paznokcie przed rozprzestrzenianiem się grzyba. W połączeniu z wodą może być jednak stosowany tylko jako wspomaganie leczenia, nie samo leczenie.

Ocet i płyn do płukania ust Ta kąpiel nie tylko skutecznie pomoże ci się pozbyć grzybicy stóp i paznokci, ale również wygładzi stopy i popękane pięty.

Wystarczy zmieszać ocet z płynem do płukania ust, by twoje stopy znów wyglądały jak z reklamy letniego obuwia.

Ocet ma działanie przeciwbakteryjne i kwasowy odczyn, który zmiękcza skórę jednocześnie zabijając bakterie i grzyby.

Płyn do płukania jamy ustnej ma właściwości przeciwgrzybiczne i antyseptyczne, co czyni go szczególnie skutecznym w leczeniu grzybicy stóp i paznokci.

Wystarczy, że dodasz płyn do płukania jamy ustnej oraz ocet do miski z ciepłą wodą (1/2 szklanki płynu na 1/2 szklanki octu i 2 szklanki ciepłej wody). Zanurz stopy w miksturze na 15 minut. Po tej kąpieli skóra będzie miękka, odkażona, a nagniotki z łatwością dadzą się usunąć Na koniec wmasuj w stopy ulubiony krem nawilżający (polecamy nawilżający krem z witaminą A). Powtarzaj kąpiel regularnie (przynajmniej 1-2 razy w tygodniu), a pozbędziesz się grzybicy na dobre. Twoje stopy zyskają piękny i zadbany wygląd.

Oliwa z oliwek i oregano Zmieszaj 2 krople olejku z oregano z łyżeczką oliwy z oliwek. Nakładaj na zmienione paznokcie codziennie nie dłużej niż przez trzy tygodnie. Olejek z oregano ma właściwości antyseptyczne, odkażające, przeciwgrzybiczne, antybakteryjne, antywirusowe i przeciwbólowe. Tak wiele, za tak niewiele.

Źródło: tipy.interia.pl

REKLAMA to klucz do sukcesu. Tel.416-938-7141 lub e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

Jak naturalnie leczyć odciski?

Zdrowie

Gdy już się pojawią, stają się naprawdę bolesnym problemem. Odciski i modzele na stopach nie tylko utrudniają chodzenie, ale dają o sobie znać prawie przy wszystkich wykonywanych dziennych czynnościach, powodując przy tym ból i dyskomfort.

W większości przypadków pojawiają się na skutek zaniedbania tej części ciała. Stopy, to delikatny obszar, szczególnie ich spody. Warto poświecić im czas i zatroszczyć się o nie, aby takie przykre dolegliwości nas nie zaskakiwały. Dlatego też, w poniższym artykule przedstawimy jak radzić sobie, gdy odciski staną się naszą zmorą i jak zapobiegać ich pojawianiu.

Wszystko o odciskach Pewnie wielu z nas nie zdaje sobie z tego sprawy, ale odciski to naturalna odpowiedź naszego organizmu.

W ten sposób nasze ciało zabezpiecza się przed regularnym, nadmiernym uciskiem na określoną partię stopy. Z reguły nacisk ten jest wynikiem używania nieodpowiedniego obuwia. Odciski, również mogą pojawić się na dłoniach na skutek zbyt częstego uciskania tego samego miejsca, na przykład poprzez używanie narzędzi. Jednak zdecydowanie te, które pojawiają się na stopach, powodują więcej bólu i skutecznie paraliżują nasze codzienne funkcjonowanie.

Gdy już mowa o odciskach musimy wiedzieć, że tą ogólną nazwą są określane – odciski miękkie, tak zwane modzele i odciski twarde – nagniotki. Jest między nimi kilka istotnych różnic i ważne jest, aby ich, że sobą nie mylić.

W centrum nagniotka znajduje się czop rogowy, który swoim stożkiem skierowany jest do środka i swoim końcem dotyka zakończeń nerwowych w stopie, co może powodować napadowy, silny ból. Najczęściej pojawiają się na podeszwowej stronie palców i łuku stopy oraz pięcie. Modzele, natomiast zajmują większy obszar (2,5 cm) i mają żółtawy odcień. Są to grube warstwy martwego naskórka powstające na skutek regularnego ucisku miejsca poprzez zbyt ciasne obuwie, ale i płaskostopie czy zaburzenia postawy ciała. Najczęściej pojawiają się w okolicach pięty i dużego palca. Istnieje kilka domowych sposobów na zwalczanie obydwu tych rodzajów odcisków.

Domowe sposoby • Pocieraj zmienione miejsca pumeksem zaraz po kąpieli, a następnie we-

trzyj surową połówkę cebuli i posmaruj kilkoma kroplami nalewki z arniki.

• Rozdrobniony ząbek czosnku z dodatkiem oliwy z oliwek, nałóż na odciski. Pomoże to w zmiękczeniu skóry i sprzyja zmniejszeniu stanu chorobowego. Zabezpiecz posmarowane mieszanką miejsce i pozostawić na całą noc.

• Przygotuj leczniczy preparat, rozdrobnij 5-6 tabletek aspiryny i wymieszaj je z łyżką soku z cytryny, i łyżką wody. Umieszczamy lekarstwo na waciku, przykładamy do odcisków i pozostawiamy na 10 minut. Zapewnione ciepło spowoduje lepsze działanie preparatu i zmiękczenie skóry.

• Zamarynuj w winnym occie przez 24 godziny kilka liści pora. Zaaplikuj je na odciski na 20 minut. Następnie delikatnie usuń preparat ostrym narzędziem i zdezynfekuj alkoholem.

• Zalecane jest stosowanie kilka razy dziennie maści z nagietka. Oprócz tego, że działa przeciwzapalnie, zmiękcza skórę.

• Pomoże również 10-minutowe moczenie nóg w wodzie z dodatkiem czterech łyżek naparu z rumianku. Woda powinna być ciepła, a nogi w niej zamoczone możemy zostawić do momentu, aż się schłodzi. Po osuszeniu stóp, nałóż na odciski wazelinę i załóż bawełniane skarpety.

• Zamocz bułkę tartą w occie jabłkowym i pozostaw ją na dwa dni. Następnie przez kolejne trzy noce należy przykładać mieszankę na odciski.

Wcześniej stopy powinny być wymoczone w ciepłej wodzie, w ten sposób będzie łatwiej zmiękczyć i usunąć odcisk.

• Oddzielamy miąższ od kilku świeżych owoców figi i przed położeniem się spać, przykładamy do miejsc występowania odcisków, i zabezpieczamy je bawełnianymi skarpetami lub gazą.

Następnie, po przebudzeniu usuwamy preparat ciepłą lub gorącą wodą. Po upływie 30 minut usuwamy martwy naskórek przy użyciu pumeksu.

• Umyj i rozgnieć liście szpinaku (40g).

Tak przygotowaną maść nałóż na gazę i zrób okład. Po upływie 20 minut dokładnie usuń. Czynność tę powtarzaj przez kilka dni do momentu, aż zauważysz zmiękczenie odcisków i otaczającej je skóry.

• Rozgnieć kilka liści rośliny rojnik (siempreviva) i dodaj łyżkę octu jabłkowego.

Umieść otrzymany preparat na osuszonej skórze i zaczekaj do wyschnięcia, a następnie zastosuj pumeks.

• Wymocz nogi przez 10 minut w ciepłej wodzie. Na wilgotne stopy nałóż sodę oczyszczoną i wmasuj ją w miejsca występowania odcisków, a następnie użyj pumeksu • Obierz ananasa ze skóry i przyłóż plaster owocu do miejsc dotkniętych odciskami, i zabezpiecz je tak, by się nie przemieszczały. Pozostaw na noc i następnego dnia wymocz nogi przez 10 minut w ciepłej wodzie. Powtórz tę czynność przez kilka dni, aż odciski dadzą się łatwo usunąć. Potrzebujesz przynajmniej czterech podobnych zabiegów.

• Wymieszaj łyżkę octu z 1/8 szklanki oleju, umieść w miejscu występowania odcisków i pocieraj energicznie. Następnie użyj pumeksu i wmasuj w stopy olejek migdałowy.

• Codziennie przez dwa tygodnie wcieraj olejek rycynowy, następnie umieść kawałek skórki z cytryny i plasterek świeżego pomidora, i zabandażuj. Soki spowodują, że skóra nieco się zmiękczy.

• Rozdrobnij ząbek czosnku z łyżeczką bluszczu, aż do uzyskania soku. W otrzymanym soku należy moczyć gazę i stosować jako okład bezpośrednio na odciski. Czynność te powtarzać codziennie, aż do momentu zmiękczenia skóry.

• Umyj łodygi i liście pokrzywy. Rozdrobnij, aż do uzyskania pasty i nałóż ją na odciski. Możesz również użyć blendera do rozdrobnienia rośliny z odrobiną wody. Źródło: krokdozdrowia.pl

For Advertising Information Please Call 416-938-7141 or e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

15

Jak dbać o skórę podczas menopauzy? uroda

Jak powszechnie wiadomo, kobiety w okresie menopauzy przechodzą zmiany hormonalne, które wpływają zarówno na ich samopoczucie, jak i stan ich organizmu. Chociaż zmiany te na początku wydają się niezauważalne, z czasem stają się coraz bardziej widoczne.

Podczas menopauzy skóra kobiety jest dużo bardziej narażona na wysuszenie, a proces starzenia się przebiega dużo szybciej. Możliwe jest również, że w tym etapie zaczną pojawiać się pierwsze zmarszczki, a skóra zacznie tracić swoją elastyczność.

Na rynku istnieje wiele produktów kosmetycznych, których celem jest zmniejszenie oznak starzenia się uwidaczniających się w procesie menopauzy. Niemniej jednak, przeważnie są to bardzo drogie produkty, które nie zawsze przynoszą oczekiwany efekt. A może chciałabyś poznać tańszą i naturalną alternatywę?

Naturalne kosmetyki Istnieje wiele roślin, które wykazują wspaniałe właściwości w zmniejszaniu oznak starzenia się i są doskonałą opcją, aby odpowiednio zadbać o skórę i zapobiegać pojawianiu się zmarszczek podczas menopauzy. Do najważniejszych funkcji tych roślin należy, między innymi: nawilżenie skóry, dostarczenie jej niezbędnego kolagenu i zapobieganie przebarwieniom, tak abyś mogła cieszyć się dłużej piękną i młodą skórą.

Przejdźmy więc do omówienia właściwości tych niezwykłych roślin, które przynoszą naszej skórze tak wiele korzyści.

Aloes Bez wątpienia aloes jest najsłynniejszą rośliną używaną w kosmetyce naturalnej i niezbędną w zabiegach pielęgnacyjnych skóry. Potwierdzono, że dzięki swoim właściwościom działa na skórę właściwą, to jest najgłębszą warstwę skóry znajdującą się pod naskórkiem, sprawiając, że spora ilość minerałów (magnez, sód, wapń i żelazo), aminokwasów oraz witamin przenika w głąb naszej skóry.

Doskonałe połączenie wielu komponentów pozwala aloesowi na regenerację komórek skóry. To dlatego, używanie aloesu do zabiegów twarzy przynosi tak liczne korzyści: nawilżenie skóry, zabliźnienie ran, wyeliminowanie przebarwień, odnowienie naskórka i inne. Z tego powodu aloes jest jedną z najskuteczniejszych roślin przeznaczonej do pielęgnacji skóry w każdym wieku, a także,aby zwalczać oznaki starzenia się.

• Terapia przeciwzmarszczkowa z aloesem Ta terapia pozwoli cieszyć się zdrowszą i lepiej nawilżoną skórą. Dzięki niej dostarczysz twoim komórkom skóry niezbędnego tlenu,

16

aby mogły poprawić swoją elastyczność i odnowić tkanki, z których są stworzone.

Składniki:

• Aloes • Zimna woda • Czysty ręcznik

Przygotowanie:

Na samym początku musisz bardzo dokładnie umyć twarz, aby przygotować ją do kuracji. Następnie, z miąższu aloesu przygotuj maseczkę, którą pokryjesz całą twarz. Maseczkę pozostaw na skórze na około 20 minut, a po tym czasie oczyść twarz zimną wodą i wytrzyj czystym ręcznikiem, delikatnie masując. To już wszystko.

Zaleca się powtarzanie opisanej kuracji przynajmniej 3 razy w tygodniu, najlepiej w nocy.

Awokado Kolejnym naturalnym środkiem na piękną skórę jest awokado, które posiada liczne właściwości nawilżające. To właśnie z tego powodu jest to jeden z najczęściej używanych owoców w przemyśle kosmetycznym. Udowodniono, że dostarcza ono licznych korzyści dla skóry i jest bardzo przydatne, aby zmniejszyć oznaki starzenia się.

Awokado sprawia, że skóra jest elastyczna i nawilżona, a jego naturalne tłuszcze zapobiegają przesuszeniu i pomagają w regeneracji komórek, unikając w ten

sposób wczesnego pojawienia się zmarszczek. Ta naturalna alternatywa jest wielkim sprzymierzeńcem skóry, przede wszystkim w dzisiejszych czasach, kiedy zanieczyszczenie jest tak duże. Tak więc, awokado jest doskonałym sposobem nie tylko na to, by walczyć z oznakami upływu lat, ale również aby zapobiegać przesuszeniu skóry i negatywnemu działaniu promieni ultrafioletowych.

• Terapia przeciwzmarszczkowa Dzięki tej kuracji, której podstawą jest awokado, będziesz mogła wykorzystać właściwości tego owocu, aby walczyć z nieuniknionymi oznakami upływu lat, widocznymi na skórze. Poza tym jest ona bardzo przydatna, aby nawilżyć skórę, kiedy jest sucha i zmęczona.

Składniki:

• Trzy plasterki awokado • 5 kropli olejku migdałowego • Widelec

Przygotowanie:

Awokado rozgnieć za pomocą widelca tworząc pewnego rodzaju jednolitą masę. Następnie dodaj olejek migdałowy i dobrze mieszaj przez około minutę. Po przygotowaniu maseczki nałóż ją przede wszystkim na okolice oczu i pozostaw na 10 minut. Dzięki temu będziesz mogła wyeliminować worki, które tworzą się pod oczami, i w tym samym czasie będziesz zapobiegać powstawaniu zmarszczek.

Swędzenie skóry

Pierwszym odruchem podczas swędzenia skóry jest drapanie się, niestety nie pomaga ono zniwelować swędzenia, a jedynie uszkadza powierzchnie naskórka.

Jest wiele przyczyn swędzenia skóry takich jak reakcje alergiczne, oparzenia słoneczne, ukąszenia owadów, grzybica, reakcje na środki chemiczne (mydła i detergenty) oraz suche powietrze i starzenie się naskórka. Poniżej znajdziesz kilka sposobów jak zmniejszyć nieprzyjemny świąd.

Soda oczyszczona

To jeden z naturalnych produktów, który pomaga likwidować swędzenie.

Możesz kąpać się w wodzie ze sodą, wystarczy wsypać do wanny z ciepłą woda filiżanką sody i posiedzieć w niej około godzinkę, by zmniejszyć swędzenie. Na swędzenie można także zastosować pastę zrobioną z sody. Jest ona przydatna zwłaszcza na swędzące, gojące się rany.

Wymieszaj 3 części sody oczyszczonej z 1 częścią wody i posmaruj swędzące miejsce. Nigdy nie stosuj pasty sodowej na otwarte rany!

REKLAMA to klucz do sukcesu. Tel.416-938-7141 lub e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

Płatki owsiane Wrzuć jedną lub dwie szklanki drobnych płatków owsianych do wanny z ciepłą wodą. Nigdy nie wrzucaj płatków do bardzo gorącej wody, ponieważ w ten sposób zamiast kąpieli zrobisz w wannie owsiankę

Cytryna Wyciśnij sok z cytryny bezpośrednio na swędzące miejsce i pozostaw do wyschnięcia. Cytryna zawiera substancje przeciwzapalne i przeciwbólowe, które pomogą zmniejszyć swędzenie.

Goździki i jałowiec Jagody jałowca były używane już przez Indian do zmniejszenia swędzenia. Jałowiec zawiera substancje przeciwzapalne, a goździki eugenol, który działa na zakończenia

nerwowe, te dwa składniki połączone razem likwidują świąd. Rozpuść około 90 gramów niesolonego masła. W osobnej miseczce rozpuść dwie łyżki stołowe wosku pszczelego. Kiedy wosk będzie dobrze rozpuszczony, wymieszaj go dokładnie z masłem, dodaj pięć łyżek jagód jałowca i trzy łyżki goździków, wymieszaj dokładnie. Poczekaj, aż trochę wystygnie i nałóż na swędzące miejsce.

Pozostaw do całkowitego wchłonięcia.

Uroda Herbata z bazylii

Olej arganowy

Zaparz herbatę z bazylii i po wystudzeniu spryskaj nią skórę, aby zmniejszyć swędzenie. Najlepiej umieścić kilka suszonych liści bazylii w słoiku z gorącą wodą, do wywaru możesz dodać również odrobinę tymianku i mięty.

Kilka kropel oleju arganowego wcieraj w swędzące lub chorobowo zmienione partie skóry. To preparat idealny dla osób cierpiących na różnego rodzaju alergie skórne i stany zapalne skóry. Nie tylko redukuje objawy alergii, łagodzi świąd i pieczenie, ale również znacząco wspomaga kondycję skóry.

Możesz używać maści aloesowych lub żywej rośliny. Utnij jeden liść, wyciśnij z niego sok i posmaruj swędzące miejsce. Możesz również liść przeciąć wzdłuż na dwie części i przyłożyć na swędzący obszar.

Aloes

Jak pielęgnować skórę w trakcie terapii onkologicznej

Prawidłowa pielęgnacja skóry jest istotnym elementem wspomagającym kompleksową terapię onkologiczną.

W przypadku ryzyka uszkodzenia skóry przez radio- lub chemioterapię, należy wdrożyć profilaktyczny program pielęgnacyjny, który pozwoli na poprawę jakości i komfortu życia pacjentów.

Bardzo często w trakcie chemioterapii oraz prawie zawsze w trakcie radioterapii skóra ulega uszkodzeniu. Do najczęstszych objawów niepożądanych ze strony skóry należą: • nasilona suchość i szorstkość skóry, z towarzyszącym uporczywym świądem • zaczerwienienie, obrzęk i podrażnienie • grudki, pęcherzyki, nadżerki, owrzodzenia i inne wykwity skórne • tymczasowe przerzedzenie lub utrata włosów • nadwrażliwość na działanie promieni UV – zwiększona skłonność do przebarwień i oparzeń słonecznych • zwiększona podatność na infekcje (bakteryjne, wirusowe i grzybicze) oraz zwiększona skłonność do miejscowych stanów zapalnych

Objawy skórne w czasie radioterapii Objawy skórne towarzyszące stosowaniu radioterapii dzielą się na wczesne i późne. Wczesne reakcje skórne (występują 10-14 godzin po pierwszej frakcji napromieniania) nie stanowią zagrożenia i nie pozostawiają trwałych uszkodzeń. Do typowych objawów wczesnych należą: • silne zaczerwienienie (czasami przypominające oparzenie słoneczne) • złuszczanie naskórka „na sucho” lub „na mokro” (z towarzyszącym wysiękiem) • odczyny alergiczne • nadżerki i owrzodzenia • Reakcje popromienne późne, które występują po około pół roku od zakoń-

czenia leczenia, również powodują pewne zmiany skórne. Są one trudniejsze do wyleczenia i najczęściej trwałe. Do typowych odczynów późnych należą: • przebarwienia i odbarwienia skóry • teleangiektazje nazywane również „pajączkami skórnymi” • zgrubienia i stwardnienia skóry oraz blizny

Skóra po chemioterapii i radioterapii

Radioterapia daje podobne objawy niepożądane ze strony skóry do chemioterapii, ale na szczęście ogranicza się najczęściej do obszaru napromieniania i okolic. Tymczasem w trakcie chemioterapii objawy mają najczęściej charakter uogólniony i alergiczny i występuje po niej mniej objawów późnych.

Zespół ręka, stopa „Zespół ręka, stopa” na który składają się mrowienia i zaburzenia czucia dłoni i stóp, najczęściej połączone z bolesnym zaczerwienieniem, obrzękiem oraz silnym złuszczaniem się naskórka oraz zdeformowane, kruche i łamliwe paznokcie towarzyszy zastosowaniu tylko niektórych leków. Nawet w przypadku zastosowaniu tych leków nie występuje on u wszystkich pacjentów poddanych terapii.

Używki w czasie terapii Czy to prawda, że w trakcie terapii nie wolno spożywać alkoholu i palić papierosów?

Najprościej rzecz ujmując: tak, to prawda. Po zastosowaniu radioterapii i chemioterapii mogą pojawić się proble-

my nie tylko ze skórą, ale także z jamą ustną i przełykaniem. Należy pić więcej płynów przed posiłkami, jeść powoli, dobrze rozdrabniać pożywienie, jeść mniejsze posiłki, unikać suchej żywności, zbyt gorących lub zimnych potraw, unikać alkoholu i papierosów. Wszystkie to czynniki mogą dodatkowo podrażniać skórę i śluzówki doprowadzając do ich scieńczenia, łatwiejszego pękania oraz bliznowacenia.

Promieniowanie słoneczne Należy unikać eksponowania wrażliwego obszaru skóry na promienie słoneczne przez przynajmniej jeden rok po zakończeniu leczenia. Jeżeli przewiduje się przebywanie na słońcu dłużej niż kilka minut, należy zachować dużą ostrożność (założyć ochronną odzież np. kapelusz z dużym rondem lub koszulę z długim rękawem) i zastosować krem z filtrem przeciwsłonecznym (w dużej mierze zabezpieczą one również przed występowaniem przebarwień i teleangiektazji w przyszłości).

Dodatkowo należy zrezygnować z sauny, opalania w solarium i na słońcu, kąpieli w basenach z chlorowaną wodą.

Uwaga na okłady Bezwzględnie należy unikać przykładania do obszaru leczenia gorących lub zimnych przedmiotów, takich jak plastry rozgrzewające czy woreczki z lodem.

Jak należy się ubierać w trakcie radioterapii?

Podczas radioterapii należy bardzo delikatnie obchodzić się z leczonym obszarem skóry.

For Advertising Information Please Call 416-938-7141 or e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com



17

Zdrowie Nie można nosić obcisłej, przylegającej do skóry odzieży. Ważne jest aby nie trzeć, nie drapać i nie podrażniać wrażliwych miejsc. Ważne jest noszenie możliwie najlżejszych i przewiewnych ubrań z materiałów naturalnych (bawełna, jedwab), tak aby skóra „mogła oddychać”, oraz unikanie odparzeń w fałdach skóry (pachy, pachwiny, fałdy na skórze brzucha u osób otyłych).

Higiena w czasie terapii

Czy to prawda, że w trakcie radioterapii nie wolno się myć?

Nie, to nie jest prawda. A w zasadzie nie do końca jest to prawda. Należy unikać mycia skóry ale tylko w miejscu napromienianym przez czas trwania radioterapii i do 4-6 tygodni po jej zakończeniu, tj. do ustąpienia wczesnego odczynu popromiennego. Wcześniejsze mycie pola napromienianego może doprowadzić do nasilenia odczynu popromiennego, a nawet do martwicy skóry. Po tym okresie mycie powinno być jak najmniej podrażniające uszkodzoną skórę. Należy używać letniej wody z dodatkiem bardzo delikatnego mydła dla dzieci lub preparatów nie zawierających drażniących substancji myjących. Należy myć się pod prysznicem, ponieważ w ten sposób nie przesusza się skóry. Nie należy brać długich kąpieli (powyżej około 5 minut) i długotrwałego namaczania skóry.

Utrata włosów

Kosmetyki

Radioterapia może spowodować utratę włosów, ale jedynie w napromienianym obszarze. Promieniowanie skierowane na głowę może doprowadzić do częściowej lub całkowitej utraty owłosienia głowy. W przypadku chemioterapii tylko niektóre ze stosowanych leków powodują utratę włosów i to nie u wszystkich pacjentów. U większości pacjentów włosy odrastają po zakończeniu leczenia. Chociaż skóra głowy po wypadnięciu włosów może być wrażliwa i przeczulona na bodźce, to można spróbować przykryć ją kapeluszem lub chustą w trakcie leczenia.

Jeżeli jest taka potrzeba to można zastosować perukę lub treskę. Jeżeli planuje się zakup peruki, dobrze jest dokonać zakupu we wczesnym etapie leczenia, kiedy można dopasować kolor i styl uczesania do własnych włosów. Oddziały Narodowego Funduszu Zdrowia refundują peruki dla chorych w trakcie radioterapii i chemioterapii.

W trakcie terapii wolno używać kosmetyków, ale należy to robić z rozwagą. Kosmetyki do pielęgnacji skóry powinny być odpowiednio dobrane. Warto skorzystać z porady kosmetologa, farmaceuty czy kosmetyczki.

Bezpośrednio po myciu należy nakładać na wilgotną skórę balsamy lub olejki nawilżające. Nie wolno stosować bezpośrednio na skórę perfum oraz preparatów, które zawierają w swoim składzie alkohol i mogą działać podrażniająco. W przypadku intensywnego rumienia i suchego złuszczenia się skory stosuje się dodatkowo: kremy i maści na bazie wazeliny, oleju rycynowego, balsamu peruwiańskiego, wyciągi z aloesu (Aloe vera), D-pantenol.

Golić czy nie golić?

W trakcie terapii przeciwnowotworowej włosy rosną wolniej lub nawet wypadają, więc golenie się może nie być konieczne. Jeżeli jednak zachodzi taka potrzeba to należy wystrzegać się nadmiernego podrażniania i uszkadzania skóry. Za bezpieczniejsze i mniej urazowe dla skóry uchodzą powszechnie maszynki elektryczne do golenia w porównaniu z ostrzami i żyletkami.

Kosmetyki do włosów W trakcie terapii należy używać delikatnych kosmetyków do włosów. Nie wolno stosować twardych szczotek do włosów czy grzebieni, wałków i lokówek elektrycznych.

Należy suszyć włosy niską temperaturą, należy rozważyć ścięcie włosów na krótko, co sprawi, że włosy będą wyglądały na mocniejsze i grubsze. Nie powinno się farbować włosów, ani wykonywać trwałej ondulacji.

Miejsca intymne

W trakcie terapii śluzówka i skóra w miejscach intymnych ulega takiemu samemu uszkodzeniu jak w innych miejscach. I tak samo jak w innych miejscach należy o nią dbać, poprzez unikanie podrażniania i stosowania kosmetyków przeznaczonych do higieny intymnej.

Źródło: www.doz.pl

Biostymulatory „PIOKAL”

Rezultaty uzyskiwane dzięki biostymulatorom „PIOKAL” wzbudziły zaskoczenie i wywołują coraz większe zainteresowanie w świecie nauki.

Ta prosta w zastosowaniu i tania metoda wykazuje niespotykaną dotąd skuteczność w przypadku ponad 80% chorób.

Stosowanie wkładek wstrzymuje procesy przedwczesnego starzenia się organizmu i uruchamia jego biologiczną odnowę. Powoduje też szybki powrót energii u osób nadmiernie i ustawicznie zmęczonych. Zacytujemy słowa twórcy, prof. Piotrowicza: „Moja metoda, usprawniając komunikacje komórkowe, doprowadza do samooczyszczenia organizmu z nadmiernej ilości toksyn i złogów. Poprawia to w znacznym stopniu krążenie krwi, a funkcjonowanie każdego z narządów zależy właśnie od jego prawidłowego ukrwienia oraz dotlenienia. Należy pamiętać, że w 2000 roku za podstawy teorii informacji komórkowych trzem naukowcom przyznano nagrodę Nobla, jednak w praktyce do dziś nie zrobiono nic w tym kierunku. Jestem jak dotąd pierwszym na świecie twórcą i producentem biostymulatorów, których działanie oparte jest na tej metodzie, którą zresztą sam opracowałem już w 1994 roku.”

Ta rewelacyjnie prosta, ale także rewelacyjnie skuteczna metoda polega na wytworzeniu efektu dodatniego sprzężenia zwrotne-

18

go energii i sygnałów nerwowych emitowanych z zakończeń nerwów czuciowych stóp.

Jednostronne zamknięcie sygnałów biostymulatorami „PIOKAL” powoduje, że ekranowane sygnały trafiają do kanałów transmisji informacji narządów zdrowych i swobodnie przez nie przenikają. W przypadku napotkania na drodze oporów w przepływach informacji w kanałach transmisyjnych narządów chorych, ekranowane impulsy napotykając opór, w sposób postępujący udrażniają zablokowane kanały. Systematyczne udrażnianie wzmacnia przepływy impulsów niosących informację, głównie do mózgu. Mózg otrzymując intensywniejsze sygnały o zaistniałych zakłóceniach coraz intensywniej uruchamia awaryjne procesy samonaprawcze i efektywnie wyzwala wszelkie systemy samoobronne organizmu. W wyniku działania biostymulatorów, następuje wzmocnienie regulacji przemiany materii i dostarczenie większej ilości tlenu,

co przyśpiesza spalanie składników odżywczych i prawidłowe wydalanie substancji toksycznych. Usprawnia to pracę chemoreceptorów, eliminuje wodne rodniki, optymalizuje przepuszczalność błon biologicznych dla niezbędnych komórkom składników oraz wymusza szybszy obieg płynów ustrojowych - krwi i limfy. Tak wyregulowany organizm nie żąda niczego w nadmiarze, efektywnie wykorzystuje małe ilości składników pokarmowych, a podczas leczenia - leków. W książce prof. Piotrowicza „Leczenie przepływem informacji” zamieszczone są relacje osób noszących wkładki „PIOKAL” oraz opinie różnych osobistości światka lekarskiego i naukowego.

Wszystkich zainteresowanych tą tanią i skuteczną metodą informujemy, że biostymulatory PIOKAL wraz z dwudziestostronicowym opisem oraz instrukcją stosowania zamówić można w Ontario.

Sprzedaż wysyłkowa biostymulatorów „Piokal

tel. 647-951-0658

REKLAMA to klucz do sukcesu. Tel.416-938-7141 lub e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

Aronia dla pilotów i pasażerów samolotów

Zdrowie

Udane awaryjne lądowanie Boeinga na Okęciu w mistrzowskim wykonaniu kapitana Wrony zwróciło uwagę na problemy lotnictwa. Najwięcej katastrof zdarza się przy starcie i lądowaniu, mniej się mówi o niebezpieczeństwach w trakcie lotu.

Wnętrze samolotu jest przyjazne, ale na wysokości 10-11 km jest środowisko niebezpieczne dla człowieka: rozrzedzone powietrze, bardzo niska temperatura, silne promieniowanie kosmiczne.

Pracownicy linii lotniczych spędzający rocznie 600 godzin w powietrzu otrzymują dawki promieniowania ok. 3 milisiwertów (mSv), więcej niż pracownicy elektrowni jądrowych. Większe dawki dostają też często latający pasażerowie.

Skutkiem działania promieniowania jonizującego jest tworzenie się wolnych rodników, które mogą uszkadzać lipidy, białka, DNA. Genotoksyczne efekty można zmniejszyć podając antymutageny i antyoksydanty. Najlepsze są te z owoców i warzyw, w tym najsilniejsze ze znanych, obecne w aronii. Dla pilotów, stewardess i pasażerów „zbierających mile” – polecamy sok z aronii i aronię kandyzowaną.

Stresujące życie pilota Piloci latają na wysokości 10-11 km, ale spędzają w powietrzu po kilkaset godzin rocznie. Rolą pilota jest selekcja ogromnej ilości informacji, stres psychiczny wynika z konieczności podejmowania decyzji i odpowiedzialności za losy samolotu. Ale dochodzi też monotonia długiego lotu i specyficzne warunki w kabinie. Niższa zawartość tlenu powoduje szybsze zmęczenie, senność, gorsze samopoczucie. Powietrze w samolocie jest suche, a wysuszenie błon śluzowych ułatwia inwazję bakterii. Ale pilot musi być w formie, mieć dobry wzrok, sprawnie działający mózg i być odporny na choroby. Rzadziej mówimy o innych szkodliwych czynnikach, ważnych dla załogi, ale także dla często latających pasażerów – to narażenie na zwiększone dawki promieniowania kosmicznego. Przelot samolotem pasażerskim przez Atlantyk trwa ponad 7 godzin, w czasie lotu na wysokości 11 km otrzymuje się dawkę 0,016 mSv.

Promieniowanie kosmiczne Jego głównym źródłem jest Słońce, ale dociera też do Ziemi z przestrzeni międzygwiezdnych, z centrum Galaktyki. Składa się głównie z protonów (90%),

ale ma też cząstki alfa i jądra cięższych pierwiastków, elektrony, neutrony oraz kwanty promieniowania gamma. W wyniku oddziaływania z jądrami atomów w powietrzu powstaje kaskada cząstek, nazywanych wtórnym promieniowaniem kosmicznym oraz wiele izotopów promieniotwórczych, które opadają na powierzchnię Ziemi. Natężenie promieniowania kosmicznego zależy od aktywności Słońca, jak również od szerokości geograficznej, wpływ ma pole magnetyczne Ziemi. Człowiek żyjący 70 lat otrzyma przez całe życie dawkę ok.

200 mSv ze źródeł naturalnych. Dawka promieniowania rośnie wraz z wysokością nad poziomem morza. Ludzie żyjący w górach na wysokości 1000 metrów otrzymują dwa razy wyższą dawkę promieniowania kosmicznego, na wysokości 2000 metrów nawet trzy razy wyższą niż ci z terenów nadmorskich. Największe dawki otrzymują kosmonauci, ale ich misje trwają krótko. Za bezpieczną dawkę na niskiej orbicie okołoziemskiej uważa się 500 mSv rocznie.

Biologiczne skutki promieniowania Skutkiem działania promieniowania jonizującego jest tworzenie się wolnych rodników, które mogą uszkadzać lipidy, białka, DNA. Promieniowanie powoduje przerwania nici DNA. Uszkodzenie nukleotydów w miejscu przerwania może prowadzić do usunięcia części genomu oraz translokacji. W komórkach organizmów żywych codziennie ma miejsce nawet milion takich uszkodzeń.

Wiele z nich powoduje trwałe zmiany w DNA, które mogą upośledzać możliwości prawidłowej transkrypcji genów, powodować mutacje. Oznacza to, że proces naprawy DNA w komórce musi być cały czas aktywny, by niwelować skutki uszkodzeń. Badania pokazały, że ochronę przed uszkodzeniami radiacyjnymi zapewniają mikroskładniki odżywcze o właściwościach antyoksydacyjnych. Polifenole o silnych właściwościach antyoksydacyjnych mogą być skuteczne w profilaktyce, gdyż działają w kierunku zmniejszenia wpływu kancerogenów na organizm. Neutralizują wol-

ne rodniki zanim te zdążą uszkodzić biomolekuły w komórce. Polifenole zmniejszają częstotliwość pojawiania się mutacji w hodowlach komórkowych. Jeśli jednak zmiany nowotworowe już się pojawią to stosowanie ekstraktów polifenoli hamuje ich rozwój.

Uszkodzenia DNA u pilotów Groźnym skutkiem promieniowania są aberracje chromosomowe: pęknięcia nici DNA, translokacje, mutacje. Biomarkerem skumulowanych uszkodzeń DNA może być częstość translokacji.

Wykonane w 2009 r badania DNA amerykańskich pilotów pokazały, że częstość translokacji rośnie wraz ze wzrostem ekspozycji na promieniowanie, czyli wylatanymi godzinami, z latami służby i z wiekiem. Czy ma na to wpływ dieta? Tak, i jest to jedyne możliwe przeciwdziałanie – zapewnić odpowiednią dietę, bo genotoksyczne efekty można zmniejszyć podając antymutageny.

Najlepsze są te obecne w żywności, ponieważ można je stosować przez całe życie. Trzeba regularnie jeść dużo owoców i warzyw.

W 2002 roku wykonano badania[3] z udziałem 83 amerykańskich pilotów w wieku 35-56 lat (zdrowych, niepalących), oznaczono liczbę translokacji DNA jako biomarkera ekspozycji na promieniowanie kosmiczne, jednocześnie pytając o spożycie warzyw, owoców, witamin C i E. Liczba uszkodzeń DNA była tym mniejsza, im większe było spożycie produktów spożywczych z witaminą C i karotenoidami.

Zmniejszenie liczby translokacji u pilotów spożywających dużo witaminy C i E wyniosło 58%, ale jeszcze większe (63–67%) było u osób z większym spożyciem beta-karotenu, beta-kryptoksantyny i luteiny z zeaksantyną. Najlepszy efekt (73%) dała dieta bogata w pięć analizowanych antyoksydantów, co sugeruje ich działanie synergistyczne w ochronie DNA. Nie pytano o spożycie antocyjanów i innych związków polifenolowych, ale wniosek był ewidentny: im więcej witamin i karotenoidów w diecie, tym mniej uszkodzeń DNA.

For Advertising Information Please Call 416-938-7141 or e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com



23

Zdrowie Przykład z natury: ptaki wędrowne

Często latające osoby powinny konsekwentnie stosować żywność bogatą w antyoksydanty. Bierzmy przykład z natury. Zaobserwowano, że migrujące ptaki przed startem do długiego lotu na dużych wysokościach objadają się jagodami aronii. Ptak potrafi zjeść dziennie trzy razy więcej owoców niż waży. Intensywny wysiłek powoduje powstawanie stresu oksydacyjnego w organizmie, dlatego właśnie ptakom potrzebne są antyoksydanty z jagód (dawka dla człowieka to ponad 200 kg!). Nie latamy na skrzydłach, jednak nasz organizm potrzebuje dużo więcej antyoksydantów, np. w stresie, przy dużym wysiłku fizycznym i umysłowym, po infekcji grypowej, przy przemęczeniu. Od niepamiętnych czasów ludzie jedli

czarne jagody, porzeczki czy wiśnie, w sezonie nawet w dużych ilościach.

Dlaczego polecamy aronię?

Aronia ma unikalny skład chemiczny – bogactwo cennych dla zdrowia związków polifenolowych o silnych właściwościach antyoksydacyjnych. Są to antocyjany, katechiny, procyjanidyny, taniny, kwas chlorogenowy. Owoce aronii mogą zawierać aż 10-20 gpolifenoli w 1 kg, w tym ok. 5 gantocyjanów. To jedno z najbogatszych źródeł antocyjanów w przyrodzie; nadają one owocom intensywny, ciemny kolor. Sok aroniowy wygląda jak czerwone wino i podobnie działa! Antocyjany aroniowe pomogą chronić DNA. Mają właściwości antymutagenne oraz radioprotekcyjne. W grupie zwierząt dostającej ekstrakt antocyjanów aronii rozwijało się mniej nowotworów, mniej też było przerzutów mimo kancerogennej diety.

W codziennej diecie pilota powinna być porcja antyoksydantów, również dlatego, aby zapobiec rozwojowi procesów miażdżycowych i zmniejszyć ryzyko zawału serca czy udaru mózgu. Produkty aroniowe pomogą utrzymywać w lepszym stanie układ krwionośny. Podawanie antocyjanów aronii powoduje istotne obniżenie ciśnienia krwi i zmniejszenie stresu oksydacyjnego. Polifenolowe antyoksydanty przeciwdziałają miażdżycy naczyń, poprawiają mikrokrążenie, zmniejszają kruchość naczyń. Działają antyagregacyjnie na płytki krwi, co jest istotne dla osób zmuszonych do siedzenia w fotelu w czasie długiego lotu. Bezpośrednim skutkiem picia soku z aronii może być poprawa pracy oczu i mózgu, bowiem lepsze jest ich ukrwienie i odżywienie. Szklankę soku z aronii powinny wypijać załogi i często latający pasażerowie. Wobec znanego rygoru zabraniającego wnoszenia napojów na pokład, do podróżnej torby warto zapakować torebkę kandyzowanej aronii.

Źródło: naukadlazdrowia.pl

Latasz w dalekie trasy?

Chociaż na co dzień miewamy styczność z pewnymi dawkami promieniowania, w niektórych sytuacjach możemy być wystawieni na jego zwiększone ilości, które mogą być niekorzystne dla zdrowia. Mało kto zdaje sobie sprawę, że jedną z takich okazji stanowią długie loty samolotem.

Są jednak sposoby, żeby to ryzyko ograniczać: wystarczy zainteresować się aktywnością Słońca i dokładną trasą lotu.

Ziemia jest nieustannie bombardowana przez poruszające się z dużą prędkością cząstki subatomowe. Wchodzą one w interakcje z polem magnetycznym i atmosferą naszej planety, generując promieniowanie kosmiczne. Przebywając na powierzchni ziemi, jesteśmy nieco mniej narażeni na jego wpływ, ale sytuacja zmienia się, kiedy podróżujemy samolotem. Szczególnie podczas lotów na wysokich pułapach i dużych szerokościach geograficznych zostajemy na nie wystawieni w znacznie większym stopniu.

Promieniowanie kosmiczne to głównie protony i jądra helu, które pochodzą spoza naszej galaktyki. Naukowcy od dawna spekulują, które z kosmicznych zdarzeń są ich właściwym źródłem - za prawdopodobne uznawano m.in. kolizje gwiazd, rozbłyski gamma, czarne dziury i supernowe.

Jeszcze innym źródłem jest plazma wyrzucana przez nasze Słońce.

Kolizje cząstek w atmosferze

Subatomowe cząstki stanowiące promieniowanie mogą być zarówno wysokojak i niskoenergetyczne. Mogłyby z łatwością zniszczyć złożone formy życia na Ziemi, powodując uszkodzenia tkanek i DNA oraz chorobę popromienną. Przed tym jednak chroni nas całkiem skuteczna zapora, jaką jest ziemska magnetosfera. Je-

24

dynie promieniowanie kosmiczne o bardzo wysokiej energii przebija się przez nią, docierając do atmosfery naszej planety na szerokościach geograficznych zbliżonych do równika. Natomiast promieniowanie o niższej energii może osiągnąć polarne szerokości geograficzne.

W atmosferze te kosmiczne cząstki zderzają się z atomami azotu, tlenu i innymi, tworząc wysokoenergetyczne, niewidzialne, przenikające wszystko strumienie zjonizowanych cząstek, zwane promieniowaniem wtórnym. Ich oddziaływanie na obiekty przebywające na ziemi jest słabsze, bo zanim tam dotrą, kosmiczne cząstki muszą przejść dużą liczbę kolizji z atomami gazów tworzących powietrze. Natomiast wysoko w powietrzu ekspozycja na ich wpływ jest silniejsza, bo powietrze jest rzadsze.

Promieniowanie na co dzień Promieniowanie kosmiczne może wpływać na ciało - powodować zmiany chemiczne w tkankach, zwiększając ryzyko rozwoju nowotworów i zaburzeń genetycznych.

To brzmi groźnie, ale trzeba pamiętać, że na co dzień dość regularnie mamy kontakt z niskimi dawkami promieniowania jonizującego, np. poprzez naturalnie występujące w ziemi substancje radioaktywne takie jak uran albo niektóre materiały budowlane czy zabiegi medyczne. W przeważającej większości przypadków nie wywołuje to zauważalnych skutków zdrowotnych.

Działanie promieniowania jonizującego, przyjętego w jakiejkolwiek formie, na organizm jest mierzone w siewertach (Sv) lub remach, przy czym 1 Sv to 100 remów. - Ocena ryzyka zdrowotnego opiera się na częstotliwości, czasie trwania i poziomie intensywności ekspozycji na promieniowanie - wyjaśnia major Alan Hale ze Szkoły Medycyny Kosmicznej w bazie Wright-Patterson US Air Force.

Większa ekspozycja Przeciętnie człowiek na Ziemi jest narażony na oddziaływanie promieniowania równe około 250 miliremów (mrem) rocznie. Około połowy tej dawki pochodzi ze sztucznych źródeł takich jak promieniowanie roentgenowskie, mammografia czy tomografia komputerowa, reszta - ze źródeł naturalnych, z czego promieniowanie kosmiczne stanowi około 9 proc.

Choć to ostatnie zjawisko w pewnym stopniu towarzyszy nam na co dzień, osoby często podróżujące samolotami, zwłaszcza na dalekich trasach, powinny zdawać sobie sprawę z tego, że są przez to bardziej narażone na jego wpływ. - Nie ma powodu do paniki, ale promieniowanie kosmiczne nie powinno być ignorowane - zaznacza Mike Lockwood profesor fizyki przestrzeni kosmicznej na Uniwersytecie Reading w Wielkiej Brytanii.

Obszary polarne – ryzykowne, ale korzystne Dlatego jeśli ktoś musi często pokonywać w powietrzu duże odległości, warto,

REKLAMA to klucz do sukcesu. Tel.416-938-7141 lub e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

żeby się zorientował, czy ma możliwości wybrania trasy przelotu. Dlaczego to jest ważne? Ekspozycja na promieniowanie kosmiczne wzrasta na wyższych szerokościach geograficznych.

Naładowane cząstki są po prostu ściągane przez linie pola magnetycznego Ziemi w kierunku jej biegunów. I właśnie na wysokich szerokościach geograficznych jest im najłatwiej wniknąć w atmosferę.

Tymczasem operatorzy linii lotniczych również preferują szlaki prowadzące przez obszary polarne, ponieważ są krótsze, i mniej występuje tam wiatrów z przodu.

Dzięki temu można skrócić czas podróży i zaoszczędzić paliwo. Przykładami takich rejsów są połączenia między USA a Europą (np. San Francisco - Paryż) czy Ameryką Południową a Australią (np. Santiago de Chile - Sydney).

Lepiej nie ryzykować drugiego razu - Cząstki pochodzące ze zdarzeń słonecznych są trudne do oszacowania, ale będąc na wysokim pułapie podczas burzy słonecznej można przyjąć dużą ich

Groźne burze słoneczne Piloci i pracownicy pokładowi to jednak szczególna grupa, która wysoko w powietrzu spędza naprawę dużo czasu.

Większość pasażerów natomiast według prof. Lockwooda ma znacznie mniejsze powody do obaw. - Chyba że regularnie przelatują nad biegunami - zaznacza naukowiec.

Jednak nawet ci, którym zdarzy się przekroczyć zalecane roczne limity, nie powinni od razu doświadczyć większych zdrowotnych problemów, bo zostały one ustalone poniżej poziomu, który może oznaczać realne dolegliwości.

Są jednak okresy, kiedy wpływ promieniowania kosmicznego się nasila - dzieje się tak podczas zwiększenia aktywności Słońca. Występujące wtedy koronalnych wyrzutów masy (CME) lub rozbłysków słonecznych w przestrzeń kosmiczną wystrzeliwane są strumienie wysokoenergetycznych protonów i elektronów, z których część szybko dociera do Ziemi.

przebiegały po niższych szerokościach geograficznych. Jednak niekoniecznie decyduje o tym troska o zdrowie załogi i pasażerów.

- Najważniejszym powodem jest to, ze energetyczne cząstki solarne powodują zanik transmisji radiowych - nie kryje prof. Lockwood.

Zmiana miejsca nie pomoże

Piloci i stewardesy chorują częściej?

O tym, że problem zwiększonej ekspozycji na promieniowanie kosmiczne jest realny, świadczy to, że w Stanach Zjednoczonych już w 1994 r. piloci i stewardesy zostali oficjalnie uznani przez Federal Aviation Administration za „pracowników promieniowania”. Agencja nie mierzy jednak dokładnie dawek promieniowania, na jakie są narażeni, ani nie ustala jego bezpiecznych limitów.

Nie ma tez zbyt wielu badań nad zdrowotnymi skutkami ekspozycji na promieniowanie jonizujące u pracowników lotnictwa.

W 2002 r. skandynawscy naukowcy po przeanalizowaniu danych od 10 tys. pilotów z 17 lat stwierdzili w tej grupie większą tendencję do rozwoju czerniaka i raka prostaty.

Z kolei badania włosko-japońskiego zespołu z 2006 r. wśród pracownic załóg samolotów wykazały zwiększoną zachorowalność na raka piersi i czerniaka. Jednak w obu przypadkach pojawiały się wątpliwości co do tego, czy to skutki wyłącznie zwiększonego wpływu promieniowania, czy także innych czynników stylu życia.

Zdrowie

dawkę. Nie ma badań określających faktyczny stopień ryzyka, ale raczej nikt by nie chciał, żeby przydarzyło mu się to dwukrotnie - twierdzi prof. Lockwood.

Według niego ludzi, których „złapała” w powietrzu burza słoneczna, powinno się o tym fakcie informować. - Nie byłoby mądre, żeby ryzykowali drugą taką ekspozycję - podkreśla naukowiec. - Dobrym pomysłem byłoby też wprowadzenie regularnych badań kontrolnych, jak w przypadku pracowników narażonych na promieniowanie - dodaje.

Kosmiczna pogoda zmienia trasy Sprawdzanie pogody kosmicznej przed lotem nie jest na razie rozpowszechnionym zwyczajem pasażerów. Robią to za to przewoźnicy i zdarza się, że ze względu na prognozowany wzrost aktywności słonecznej zmieniają trasy lotów tak, aby

Czy zatem pasażerowie mogą zrobić coś, aby we własnym zakresie ograniczać szkodliwy wpływ promieniowania jonizującego? Na pewno nie pomoże wybór konkretnego miejsca w samolocie czy pory doby. Na przepływ kosmicznych cząsteczek równomiernie narażona jest cała maszyna, zarówno w dzień, jak i w nocy.

Pojawiają się też pierwsze narzędzia do szacowania ryzyka zwiększonej ekspozycji na promieniowanie kosmiczne na określonych trasach. Online oferuje je np. instytu medyczny amerykańskiego nadzoru lotniczego (Civil Aerospace US Federal Aviation Administration Medical Institute). Eksperci uprzedzają jednak, że tego rodzaju obliczenia będą raczej szacunkowe i uproszczone.

Pomogą nowe obudowy?

Tych, którzy w powietrzu podróżują często, a poczuli się poważnie zaniepokojeni, mogą pocieszyć obecne tendencje w budowaniu samolotów. Linie lotnicze coraz częściej stawiają na używanie kompozytów na bazie włókien węglowych.

Ich główne zalety to wytrzymałość i niewielka waga. Ale oprócz tego według fizyków stanowią znacznie lepsze zabezpieczenie przed promieniowaniem kosmicznym niż standardowo stosowane obecnie aluminium czy ogólnie metale.

Źródło: bbc.com tvnmeteo.tvn24.pl

Ciężarna w samolocie Jesteś w ciąży i zastanawiasz się czy latanie samolotem jest bezpieczne dla Ciebie i Twojego dziecka. Wszystko, co powinna wiedzieć przyszła mama zanim wejdzie na pokład samolotu.

Wiele kobiet, będących w ciąży, decyduje się na latanie samolotem. Dla jednych jest to część zawodowych obowiązków, z jakich nie chciały lub po prostu nie mogły zrezygnować. Dla innych możliwość wyjazdu na wakacje, które pozwolą zgromadzić zapas energii, potrzebnej do porodu, a potem do zajęcia się maleństwem. Decydując się na ten środek transportu, przyszłe mamy powinny wiedzieć, z jakim ryzykiem wiąże się podróż, w jaki sposób powinny się przygotować i jeśli mają taką możliwość, – na kiedy najlepiej zaplanować lot.

Każda mama obowiązkowo powinna poprzedzić taką podróż konsultacją z lekarzem prowadzącym jej ciążę. Specjalista dokładnie oceni jej stan i wskaże najbezpieczniejszy moment, w którym należy zaplanować lot lub zdecydowanie go odradzi ze względu na zaistniałe okoliczności.

Pod względem rozwoju ciąży najbardziej korzystny okres do podróży samolotem jest między 14 a 27 tygodniem. Wcześniej podróż wiąże się z narażeniem dziecka na promieniowanie urządzeń kontrolnych na lotnisku, a także na promieniowanie kosmiczne podczas lotu.

For Advertising Information Please Call 416-938-7141 or e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com



25

Zdrowie Większość urządzeń kontrolnych wytwarza pole elektromagnetyczne, które uważa się za bezpieczne dla ciąży. Od niedawna jednak stosowane są także urządzenia, wykorzystujące promienie X/rentgenowskie o niskim poziomie promieniowania, których bezpieczeństwo dla kobiet w ciąży nie jest do końca określone i wzbudza kontrowersje. Nie mamy, bowiem pewności czy urządzenie jest sprawne, czy nie nastąpi awaria, a jeśli tak się wydarzy, jakie będą jej skutki dla dziecka. Ponadto warto pamiętać, że często mamy kontakt z tymi urządzeniami więcej niż raz przez co dawka promieniowania ulega skumulowaniu. „Z obserwacji naukowych wynika, że zarówno wielokrotne ekspozycje na działanie lotniskowych urządzeń kontrolnych, jak i promieniowanie kosmiczne we wczesnej ciąży mogą spowodować zaburzenia rozwoju ciąży oraz dziecka, a nawet prowadzić do poronienia. Dodatkowo, podróżowanie w tym okresie ciąży może nasilić niepożądane objawy (np. poranne wymioty). Dlatego kobietom ciężarnym zaleca się latanie samolotem, dopiero wtedy, kiedy zostanie zakończony rozwój podstawowych narządów u dziecka, w tym układu nerwowego” – mówi prof. Tomasz Niemiec z Kliniki Zdrowia Kobiety Szpitala Medicover.

Większość kobiet w ciąży dobrze znosi loty samolotem. Na forach internetowych znajdziemy wiele wypowiedzi matek, które nie miały żadnych problemów, związanych z podróżowaniem samolotami i polecają ten środek transportu. Istnieją jednak również mniej optymistyczne wpisy, od opowiadających o niespodziewanych krwawieniach i podróży zakończonej pobytem w szpitalu, po opisy porodu na po-

kładzie samolotu. Sam lot nie jest niebezpieczny, zagrożenie stanowią starty i lądowania, podczas których dochodzi do ogromnych przeciążeń, a to z kolei powoduje zmiany w przepływach naczyniowych. W skrajnych przypadkach mogą one doprowadzić do mikrozawału w łożysku i obumarcia płodu. „W Medicover nie zalecamy pacjentkom podróżowania samolotem po 27-tygodniu ciąży. Jest to podyktowane zmianami ciśnienia atmosferycznego oraz zmniejszeniem ilości tlenu dostępnego w atmosferze podczas lotu na dużych wysokościach. Zmiany ciśnienia atmosferycznego prowadzić mogą do pęknięcia pęcherza płodowego i przedwczesnego odpływania płynu owodniowego, tym samym do porodu przedwczesnego i uro-

dzenia dziecka niedojrzałego do samodzielnego życia poza organizmem matki.

Dotyczy to jednak przede wszystkim podróżowania małymi samolotami, gdzie ciśnienie w kabinie pasażerskiej jest zbliżone do zewnętrznego.

Zmniejszenie tlenu atmosferycznego podczas przelotu może również nasilić objawy niedokrwistości u matki i jej ubocznych skutków dla dziec-

ka oraz spowodować wystąpienie bolesnych skurczów macicy oraz porodu. Zmniejszenie tlenu w krążeniu krwi u matki prowadzi również do obniżenia tlenu transportowanego przez łożysko do dziecka. Ma to szczególnie niekorzystne działanie u kobiet, borykających się z niewydolnością łożyska.

W skrajnych przypadkach może doprowadzić, bowiem do tragicznych następstw u dziecka” – mówi prof. Tomasz Niemiec ze Szpitala Medicover.

Podróże samolotem w zaawansowanej ciąży, czyli po 27 tygodniu, mogą potęgować typowe dla tego okresu dolegliwości, takie jak np. bóle krzyża i spojenia łonowego, zmęczenie, bóle pleców, kurcze łydek etc.

Przyszła mama podczas długich lotów może się przed nimi bronić często spacerując po pokładzie, pijąc duże ilości wody, czy przyjmując łagodne środki rozkurczowe oraz magnez. Wszystko to jednak musi wcześniej zostać ustalone z lekarzem i odbywać się pod ścisłą jego kontrolą.

Mama sama nie powinna podejmować decyzji o tym, jakie leki i w jakich ilościach przyjmować.

Natomiast na 4 tygodnie przed planowanym terminem porodu należy w ogóle zrezygnować z tego typu podróży do czasu rozwiązania. Jeśli jednak nastąpi konieczność lotu, trzeba mieć przy sobie kartę ciąży i wszystkie, aktualne wyniki badań.

Większość kobiet w ciąży stara się prowadzić aktywny tryb życia. Nie chcą rezygnować z pracy czy podróży. W zdecydowanej większości przypadków faktycznie nie muszą tego robić. Warto jednak zawsze dokładnie sprawdzić, z jakim ryzykiem dla ciąży i maleństwa wiążą się podejmowane decyzje. Jeśli widzimy cień wątpliwości, jednak lepiej „dmuchać na zimne”.

Boso przez kontrolę lotniskową?

Ten scenariusz przytrafił się chociaż raz w życiu każdemu z nas: podchodzimy do stanowiska kontroli bezpieczeństwa, wykładamy wszystkie nasze rzeczy na taśmę, przechodzimy przez bramkę, która oczywiście zaczyna świecić i piszczeć.

Wtedy mimowolnie dopada nas lekki stres i zastanawiamy się, czy nie zapomnieliśmy wyciągnąć czegoś z kieszeni.

W takiej sytuacji ochrona każe nam zazwyczaj wrócić za bramkę, ściągnąć buty i przejść jeszcze raz. W żadnym wypadku nie powinniśmy tego robić boso!

Jeśli zazwyczaj podróżujesz wtedy, kiedy jest ciepło, to jesteś lekko ubrany, a na stopach masz sandały. Jeśli jesteśmy zmuszony, żeby je ściągnąć, i jeszcze raz przejść przez bramkę, powinieneś mieć przy sobie parę skarpet (ewentualnie jednorazowe z cienkiego materiału nakładki na buty, które potem – po drugiej stronie można bez żalu wyrzucić do kosza), dzięki którym mógłbyś uniknąć spaceru na bo-

26

saka. Dlaczego to takie ważne?

– Podłogi na lotnisku, ale także w sklepach, centrach handlowych, siłowniach itp. są po prostu brudne. Pokrywają je różnego rodzaju bakterie, najczęściej E. coli, odpowiadające za zachorowania m.in. na sepsę i zatrucia pokarmowe, czy gronkowca złocistego, które z kolei powodują zakażenia ropne skóry, np. czyraki, jęczmień, zastrzał; zakażenia układowe, np. zapalenie płuc, szpiku kostnego, tchawicy, mięśnia sercowego, żył, układu moczowego itd. – mówi Kathryn H. Jacobsen, epidemiolog z George Mason University.

Jacobsen ostrzega, że kiedy bakterie dostaną się na naszą skórę, mogą spowodować infekcję, na którą szczególnie bę-

dą podatne osoby o osłabionej odporności. Jednak najbardziej narażeni będą ci, którzy mają na stopach jakieś rany, np. otarcia, odciski czy po prostu zadrapania.

W takim wypadku bakterie mają otwartą drogę wprost do naszego organizmu.

Istnieje również inny powód, dlaczego nigdy nie powinieneś chodzić boso po lotnisku. Zastanów się. Przed tobą setki osób ściągały buty i przechodziły pod bramką.

Część z nich mogła mieć grzybicę stóp lub paznokci bądź brodawki, którymi również można się zarazić. Po powrocie z wakacji zamiast cieszyć się opalenizną i miłymi wspomnieniami, będziesz musiał odwiedzić kilku lekarzy i przygotować się na długie leczenie.

REKLAMA to klucz do sukcesu. Tel.416-938-7141 lub e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

Krztusiec powraca

Zdrowie

Coraz częściej zdarzają się przypadki krztuśca, zwanego również kokluszem, jednak w dzisiejszych czasach bakteriami krztuśca nie zarażają się tylko dzieci, lecz rodzice i dziadkowie.

Dla dorosłych choroba nie jest groźna, jednak może przenieść się z nich na niemowlęta, a dla maluszków nie zaszczepionych jeszcze, stanowi poważne, nawet śmiertelne zagrożenie Jest to ostra choroba zakaźna i zaraźliwa, wywołana przez swoiste bakterie, które przedostały się do dróg oddechowych drogą kropelkową. Bakterie umiejscawiają się początkowo na błonach śluzowych jamy nosowo – gardłowej i w górnych drogach, oddechowych, powodując ich stan zapalny, w późniejszym okresie zmiany przechodzą na oskrzela i tkankę płucną. Okres wylegania zarazków trwa od kilku do 14 dni. Objawy początkowo niewyraźne, suchy kaszel, stopniowo nasilający się, trudne odkrztuszanie gęstej, lepkiej wydzieliny, niekiedy podwyższona temperatura. W drugim okresie pojawia się charakterystyczny napadowy kaszel z krztuszeniem się i świstem. U niemowląt, u których koklusz ma szczególnie ciężki przebieg, może dojść nawet do bezdechu, czasem do drgawek. Choroba trwa 6 – 8 tygodni, ale przy końcu 4 tygodnia łagodnieje, choć możliwe są nawroty kaszlu.

We wczesnym okresie stosuje się antybiotyki. Nadmierny i długotrwały kaszel może prowadzić do rozedmy płuc.

Chory na krztusiec jest zakaźny dla otoczenia od początku choroby aż do 21 dnia od zachorowania.

Największym błędem w leczeniu (który zdarza się w terapii dorosłych, gdy lekarz nie rozpozna krztuśca) jest podawanie leków wykrztuśnych i rozrzedzających wydzielinę: zamiast łagodzić objawy choroby zaostrzają je.

Podobnie jak w przypadku innych chorób, którym towarzyszy zapalenie krtani, bardzo istotne jest mocne wietrzenie pomieszczeń oraz niedopuszczanie do zaduchu w pomieszczeniu, gdzie przebywa chory. Warto stosować nawilżacze powietrza, a także mokre ręczniki. Wystarczy położyć go na ciepłym kaloryferze. Leczenie krztuśca wymaga stosowania odpowiedniej diety.

Chory powinien spożywać niewielkie posiłki i pić dużo płynów.

Stres może nasilać uczucie duszności oraz powodować kaszel, dlatego też leczenie krztuśca powinno uwzględniać zachowanie spokojnej atmosfery.

Leczenie krztuśca farmaceutykami warto wspomagać metodami naturalnymi.

Naturalne leki na koklusz Bardzo dobrze wpływają piołun gorzki i goździk korzenny. Jeśli chodzi o krztu-

siec leczenie naturalne trzeba rozpocząć od zwrócenia uwagi na wzmocnienie odporności. Piołun gorzki jest niedocenionym zielem, z które warto wykorzystać w walce z bakteriami wywołującymi krztusiec, a także pasożytami bytującymi w układzie pokarmowym.

Olej z goździka korzennego wykazuje zaś właściwości przeciwbólowe, przeciwbakteryjne, a także pobudzające naturalne bariery ochronne organizmu do skutecznej walki z chorobami.

Od wieków stosuje się go w chorobach układu oddechowego i infekcyjnych.

Charakteryzuje się tym, że jest bardzo bezpieczny w stosowaniu i nie powoduje żadnych skutków ubocznych.

Jako leczenie wspomagające, zastosowanie mają też następujące zioła: • Cebula - pokrojoną drobno cebulę posypać cukrem i po 2 – 3 godzinach pić wydzielony sok 3 razy dziennie po 1 łyżeczce.

• Kwiat dziewanny - 1 łyżkę stołową kwiatu zalać 1 szklanką wrzącej wody naparzać. Pić 3 razy dziennie. Do tak przygotowanej herbaty można dodać mleko z miodem i pić po ½ szklanki kilka razy dziennie.

• Owoc czarnego bzu - podawany jest w formie powideł 3 razy dziennie po 1 łyżeczce, lub jako herbata z 2 łyżeczek kwiatu na szklankę wody, pić 2 razy dziennie na czczo i przed snem.

• Koper włoski podawany w formie naparu z owoców: 1 łyżeczkę owocu zalać 1 szklanką wrzątku i pić porcjami 2 – 3 razy dziennie po ½ szklanki.

• Ziele miodunki - odwar: ½ łyżki stołowej ziela zalać 1 szklanką wody, naparzyć i pić 3 razy dziennie po ½ szklanki.

• Liść czarnej porzeczki - napar: 1 łyżkę stołową ziela zalać szklanka wrzącej wody, naparzać. Można mieszać z sokiem z owoców: pić kilka razy dziennie.

• Owoc dzikiej róży – działa najlepiej w postaci naparu przygotowanego z 10 dag owocu na 1 ½ szklanki wrzącej wody. Pić porcjami 2 – 3 razy dziennie.

Korzystnie działa też mieszanka z wyciągów ziołowych z dodatkiem preparatów przeciwkaszlowych. Mieszanki tej nie wolno stosować u dzieci.

Mieszanka I • Codeini phosphorci -- 0,2 g • Extractum Belladonnae -- 0,3 g • Extractum Thymi fluidum -- 15,0 g Można ją stosować u dorosłych 2 razy dziennie po 5 do 15 kropli, po zaleceniu przez lekarza.

Mieszanka II - Napar • Kwiatostan lipy -- 100 g • Korzeń biedrzeńca -- 50 g • Liść podbiału -- 50 g • Ziele tymianku -- 50 g • Ziele macierzanki -- 50 g • Kwiat bzu czarnego -- 50 g • Liść szałwii -- 20 g

Przygotowanie:

Zioła dokładnie zmieszać, 1 łyżeczkę mieszanki zalać szklanką wrzącej wody, naparzać pod przykryciem 30 minut, przecedzić; pić osłodzone sokiem malinowym 3 razy dziennie (dzieci po ½ szklanki).

Mieszanka III - Odwar • Owoc anyżu -- 50 g • Owoc kopru włoskiego -- 50 g • Nasiona lnu -- 50 g • Ziele macierzanki -- 50 g • Ziele tymianku -- 50 g

Przygotowanie:

1 łyżeczkę mieszanki zalać szklanką wody zagotować, odstawić naparzać 15 minut, odcedzić.

Pić 3 razy dziennie.

Zalecenia praktyczne Najskuteczniejszym środkiem profilaktycznym są szczepienia zapobiegawcze przeciwkrztuścowe, stosowane zwykle łącznie ze szczepionką przeciw błonicy i tężcowi.

Właściwe rozpoznanie i leczenie powinien ustalić zawsze lekarz.

W czasie choroby dziecko często traci apetyt, nie należy mu wmuszać jedzenia.

Trzeba podawać dużo napojów: herbatę z cytryną, sokiem z maliny, z miodem.

W okresie napadów małe dziecko należy karmić ostrożnie, aby nie zachłysnęło się pokarmem.

Najlepiej podawać mu potrawy półpłynne: nie mogą one być za gorące, ani zbyt zimne, ponieważ drażniąc przełyk, mogą wywołać napad kaszlu. Źródło: zioladobrenawszystko.pl

For Advertising Information Please Call 416-938-7141 or e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

27

Domowe sposoby na problemy z prostatą Zdrowie

Problemy z prostatą dotykają coraz młodszych mężczyzn. Na łagodny przerost prostaty wg szacunkowych danych cierpi 60% mężczyzn w wieku 40-60 lat i 75% powyżej 60 roku życia.

Jak w przypadku większości chorób ma to związek z niewłaściwym stylem życia. Dieta bogata w produkty przetworzone a uboga w witaminy, mikroelementy, enzymy do tego napięcie i stres powodują m.in. rozregulowanie układu hormonalnego i stany zapalne w organizmie, które dotykają najsłabsze narządy. Łagodny przeprost prostaty powoduje najpierw dyskomfort i problemy z oddawaniem moczu i potencją, następnie bóle kręgosłupa, bioder, żeber, osłabienie lub drętwienie nóg i stóp, krwiomocz, istnieje ryzyko również przerodzenia się w raka.

Aby zapobiegać lub cofnąć chorobę należy włączyć do diety żywność i zioła, które zapobiegają i leczą.

Na szczególną uwagę zasługują dwie rośliny: • Bocznia piłkowana (serenoa repens) leczy zarówno nowotwory prostaty jak i łagodny przerost , ponadto zapobiega łysieniu androgenowemu, zaburzeniom oddawania moczu, stanom zapalnym i podrażnieniom dróg moczowych, obrzękom oraz wzmacnia ogólnie odporność,

• kora śliwy afrykańskiej (pygeum africanum), która hamuje produkcję prolaktyny odpowiedzialnej za przerost prostaty. Badania in vitro i in vivo potwierdziły skuteczność w leczeniu zarówno łagodnego przerostu prostaty jak i zmian nowotworowych.

Dobrze jest co najmniej raz lub 2 razy w tygodniu jeść rośliny strączkowe takie jak fasola, groch, bób, cieciorka oraz włączyć do codziennej diety więcej antyzapalnych warzyw w tym czosnek, cebula, seler, przypraw w tym kurkuma, imbir, zielona herbata i dobrych tłuszczy Do tego pestki dyni, słonecznika, len, sezam i wiesiołek. Szczególnie pestki dyni chronią przed przerostem i zapaleniem prostaty, zawierają dużo cynku (jego niedobór odpowiada za czynność jąder) i inne niezbędne związki.

Warto zrobić sobie smaczną posypkę, która również ma właściwości odmładzające ponieważ stymuluje produkcje kolagenu i elastyny i dodawać codziennie do potraw.

• Przetwory pomidorowe – likopen zapobiega przerostowi prostaty i chroni przed zmianami nowotworowymi Przepis na salsę: pomidory + oliwa z oliwek

• Arbuz – usprawnia prace nerek i układu moczowego, również zawiera antynowotworowy likopen. Na istniejące już problemy z prostatą najlepsza jest herbatka z pestek arbuza, co potwierdzono naukowo.

Inne zioła pomocne w leczeniu prostaty: • Herbatka z liści pokrzywy, jeszcze lepiej wyciągi z korzenia pokrzywy • oraz skrzyp polny – działają moczopędnie i pomagając pokonać uciążliwe dolegliwości Mieszkanka ziołowa na przerost prostaty Wymieszać w równych proporcjach: rdest ptasi, wierzbownicę, liść czarnej poprzeczki, jeżyny, maliny i borówki brusznicy. Łyżeczkę suszu zalać szklanką wrzątku, zaparzać pod przykryciem 15 minut.

Pić 2 razy dziennie: rano i wieczorem.

Wystarczy niewielka zmiana diety, włączenie niektórych ziół a dolegliwości powinny zniknąć – jako bonus zwiększy się odporność i serce, oczyści organizm, usprawni krążenie, wzmocnią włosy i odmłodzi cera. Źródło: sekrety-zdrowia.org

Zaczynasz dzień od kawy?

Kawa pita na pusty żołądek to poważny cios dla naszego organizmu. Może powodować nie tylko chwilowe problemy trawienne, ale również być przyczyną poważnej choroby układu pokarmowego.

Poranne picie kawy to dla wielu z nas już niemal rytuał. Jeśli nie wyobrażacie sobie poranka bez kawy i papierosa – ważne jest, żeby nie robić tego bez śniadania.

Czemu kawa pita na czczo szkodzi?

Nawet filiżanka kawy pitej na czczo podrażnia wrażliwą błonę przewodu pokarmowego. Może to powodować gazy i wzdęcia. Przy dłuższym traktowaniu układu pokarmowego w ten sposób można nawet nabawić się nawet zespołu jelita drażliwego.

28

Dodatkowo, kawa wypita zamiast śniadania co prawda daje nam chwilowe poczucie sytości, jednak głód po dłuższej chwili powraca i jest o wiele silniejszy.

Jak można oszukać organizm?

Jeśli jedyną rzeczą, jaką jesteś w stanie przełknąć rano jest kawa – dodaj do niej łyżkę masła albo oleju kokosowego. Tak zwana bulletproof coffee pozwala ograniczyć negatywny wpływ kwasu solnego, który wydziela się w żołądku po wypiciu kawy.

REKLAMA to klucz do sukcesu. Tel.416-938-7141 lub e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

30

REKLAMA to klucz do sukcesu. Tel.416-938-7141 lub e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

Kulinaria

Chłodnik na gorące dni

Chłodnik to zupa, którą warto przygotować w bardzo gorące dni.

Prosty chłodnik truskawkowy z imbirem Składniki:

• 300 g dojrzałych i soczystych truskawek • 1/4 szklanki wody • 2 łyżki soku z cytryny • 2 łyżki miodu • 1/2 - 1 łyżeczka drobno startego imbiru

Przygotowanie:

• 200 g jogurtu (greckiego lub naturalnego lub gęstej śmietany 12%) • świeża mięta • opcjonalnie: opieczone w tosterze chrupiące pieczywo, pokruszony ser feta

Truskawki opłukać i oderwać szypułki, pokroić na mniejsze kawałeczki i włożyć do garnka. Dodać wodę, sok z cytryny, miód, imbir. Zagotować a następnie zmiksować, przelać przez sito (przetrzeć wypukłą stroną łyżki), doprawić w razie potrzeby cukrem. Dobrze schłodzić. Podawać w małych miseczkach lub szerokich talerzach z dodatkiem jogurtu lub śmietany, przed podaniem posypać świeżą miętą.

Chłodnik litewski Składniki:

Przed podaniem zupę należy dobrze schłodzić, wstawiając na kilka godzin do lodówki. Warto też do niej dodać pokrojoną cielęcinę.

• dwa pęczki botwiny • kilka liści szczawiu • pół cytryny • 2 jajka • 750 ml maślanki lub zsiadłego mleka • 250 ml gęstej śmietany • 2 ogórki

Przygotowanie:

• pęczek rzodkiewek • 2 ząbki czosnku • pęczek szczypiorku • pęczek koperku • cukier • sól • pieprz

Botwinkę oczyść, opłucz. Jeśli buraczki są większe, obierz je i pokrój w słupki. Liście wraz z łodygami grubo posiekaj.

Szczaw opłucz, posiekaj. Botwinkę i szczaw włóż do garnka, zalej wrzątkiem, tak aby tylko je przykrywał. Dodaj sól, gotuj ok. 5 min, zakwaś sokiem z cytryny, ostudź.

Jajka ugotuj na twardo, ostudź, obierz, pokrój w cząstki.

W dużym naczyniu wymieszaj trzepaczką maślankę i śmietanę. Połącz z botwinką i wywarem. Dodaj pokrojony w kostkę ogórek, plasterki rzodkiewek, zmiażdżony czosnek i posiekaną zieleninę.

Chłodnik dopraw cukrem, solą i pieprzem. Podawaj z jajkiem.

32

Chłodnik z ogórka

Chłodnik z ogórka aromatyzowany świeżą miętą to indyjski przysmak idealny na upały!

Składniki:

• 40 dag świeżego ogórka • 500 ml jogurtu naturalnego • 500 ml kefiru • 20 listków mięty

• sok z 2 limonek • sól • pieprz czarny mielony

Przygotowanie:

Ogórki umyj, osusz, obierz, przekrój na pół, wydrąż pestki, a następnie pokrój w drobną kosteczkę. Następnie zmiksuj je z jogurtem, kefirem oraz sokiem z limonki i wstaw na godzinę do lodówki.

Schłodzoną zupę dopraw pieprzem i solą. Rozlej na talerze. Podawaj z listkami mięty i świeżym ogórkiem.

Gazpacho Wspaniała, orzeźwiająca, a w dodatku bardzo zdrowa zupa z Hiszpanii.

Składniki:

• 1 kg dojrzałych i mięsistych pomidorów • mała cebula (najlepiej cukrowa) • strąk czerwonej papryki • pół dużego ogórka wężowego • kromka pszennego chleba bez skóry • 1-2 ząbki czosnku • łyżka białego octu winnego

Przygotowanie:

• łyżka oliwy z oliwek • szczypta cukru • sól • pieprz • opcjonalnie szczypta ziół prowansalskich

Pomidory, paprykę, ogórka i cebulę myjemy. Z pomidorów zdejmujemy skórkę, kroimy w większą kostkę. Z papryki usuwamy nasiona, kroimy na cząstki. Ogórka cienko obieramy kroimy na plastry. Z cebuli obieramy wierzchnią warstwę, kroimy na cząstki. Czosnek przeciskamy przez praską.

Wszystkie warzywa wrzucamy do garnka (lub miski), dodajemy pokruszony chleb, miksujemy blenderem na gładką masę, doprawiamy do smaku octem winnym, oliwą z oliwek, solą, pieprzem, cukrem i ewentualnie ziołami prowansalskimi.

Jeżeli to konieczne dodajemy ok. 1/3-1/4 szklanki bardzo zimnej, przegotowanej wody do rozrzedzenia.

Zupę wkładamy do lodówki i mocno schładzamy (przynajmniej 1-2 godziny przed podaniem). Rozlewamy do miseczek, skrapiamy oliwą i oprószamy grubo mielonym, czarnym pieprzem.

REKLAMA to klucz do sukcesu. Tel.416-938-7141 lub e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

Czosnek niedźwiedzi

Kulinaria

Czosnek niedźwiedzi jest łagodny i słodkawy w smaku, pasuje do różnych potraw, a przy tym zdumiewa swoimi leczniczymi właściwościami.

Doskonale pielęgnuje skórę, włosy i paznokcie, jest skutecznym antidotum na trądzik. Czosnek niedźwiedzi warto poznać bliżej i osobiście przekonać się jak działa.

W ostatnich latach czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum) stał się w Polsce bardzo popularną przyprawą. Najczęściej sprzedaje się go w postaci wysuszonych rozdrobnionych liści. Jednakże warto rozejrzeć się wokół siebie, spacerując wiosną po liściastym lesie. Czosnek niedźwiedzi jest okazałą rośliną o szerokich długich liściach i śnieżnobiałym kwiatostanie.

Lecznicze właściwości Czosnek niedźwiedzi jest wartościową rośliną leczniczą, z której właściwości grzech nie skorzystać. Warto zastanowić się nad uprawą czosnku niedźwiedziego. Choć wymagania są dość szczególne, nie jest to roślina trudna w uprawie. Domowy wysuszony czosnek niedźwiedzi może bowiem dostarczyć składników odżywczych w okresie, kiedy brakuje naturalnych witamin i zieleniny. Młode zielone liście niedźwiedziego czosnku (zbierane przed kwitnieniem) są najbardziej wartościowe. Zawierają m.in. spore ilości witamin C, A i E. W składzie czosnkowych liści znajdziemy też aminokwasy oraz mikro- i makroelementy jak np.: siarka, selen, mangan, żelazo. Nie można również zapomnieć o występujących w liściach czosnku niedźwiedziego olejkach eterycznych, flawonoidach i allicynie. Wszystkie wymienione składniki sprawiają, że czosnek niedźwiedzi (podobnie jak znany nam czosnek pospolity) wykazuje silne prozdrowotne działanie.

Witaminy A, E i C oraz flawonoidy to związki o działaniu przeciwutleniającym. Oznacza to, że w niewielkich stężeniach wykazują zdolność wspierania mechanizmów organizmu. Przeciwutleniacze powszechnie uważa się za środek zapobiegający wielu chorobom, jak choćby nowotwory czy choroba niedokrwienna serca. Przeciwutleniaczami mogą być także jony metali – manganu, cynku, selenu, które również znajdują się w czosnku niedźwiedzim. Dzięki powyższym substancjom czosnek niedźwiedzi wspiera również pracę układu sercowo-naczyniowego.

Podobnie jak czosnek pospolity, obniża on stężenie cholesterolu, zmniejsza ryzyko zakrzepów i wyrównuje poziom ciśnienia tętniczego Allicyna to kolejny, równie ważny związek wytwarzany w cebulkach ro-

ślin z kategorii czosnkowych. Co ciekawe, związek ten nie występuje w nienaruszonych ząbkach. Musi zajść reakcja pomiędzy dwoma innymi związkami – alliną i allinazą. Zachodzi ona dopiero w momencie, kiedy miażdżymy lub kroimy ząbek. Allicyna działa silnie bakteriobójczo, stąd też czosnek pospolity i niedźwiedzi uważane są za skuteczną broń w walce z chorobami zakaźnymi. Allicyna wykazuje również właściwości przeciwgrzybicze i zwalczające drobnoustroje. Jest na tyle skuteczna, że niweluje nawet bakterie odporne na działanie antybiotyków. Dzieje się tak na przykład w przypadku niektórych szczepów gronkowca złocistego, który stosunkowo często spotykany jest wśród personelu szpitalnego. Czosnek niedźwiedzi warto wprowadzić również podczas rekonwalescencji po długiej chorobie (czyli w czasie, kiedy organizm jest osłabiony i narażony na różnego rodzaju infekcje).

Uprawa Jeśli zamierzamy hodować czosnek niedźwiedzi u siebie w ogrodzie, powinniśmy zapewnić mu odpowiednie warunki. Roślina ta lubi zacienioną, żyzną, próchniczą i umiarkowanie wilgotną glebę. Nie zaleca się jednak sadzenia czosnku niedźwiedziego na glebie podmokłej, gdyż jego cebulki narażone są na gnicie. W ogrodzie warto pozostawić dużo wolnej przestrzeni, dzięki temu w następnym roku rozsiane po przekwitnięciu nasiona czosnku wykiełkują.

Czosnek niedźwiedzi jest rośliną mrozoodporną i z powodzeniem można uprawiać go również w pojemnikach na balkonie lub tarasie. Trzeba jednak wiedzieć, że jest to roślina poddana częściowej ochronie, dlatego cebule możemy pozyskiwać wyłącznie z upraw. Na stanowiskach naturalnych zaś możemy zbierać wyłącznie nasiona z dojrzałych owocostanów. Nasiona czosnku niedźwiedziego przechowujemy w wilgotnym piasku w worku foliowym przez ok. cztery tygodnie. Preferowane warunki: zacienione miejsce, temperatura pokojowa. Przez kolejne cztery tygodnie przechowujemy je w lodówce (0 - 4 stopnie Celsjusza).

Czosnek niedźwiedzi sadzimy lub siejemy wczesną wiosną w rozstawie co 30 cm (lub nieco gęściej w skrzyniach) i na głębokości 7-10 cm. Roślinę należy podlewać z umiarem (chyba, że doskwiera susza). W jej wzroście może pomóc wieloskładnikowy nawóz.

Zastosowanie w kosmetyce

Czosnek niedźwiedzi jest doceniany również w kosmetyce. Zawarta w nim siarka to podstawowy składnik białka skóry, włosów i paznokci. Spożywanie czosnku niedźwiedziego, ale także stosowanie go zewnętrznie, to dobry sposób, by utrzymać je w doskonałym stanie. Czosnek niedźwiedzi pomoże też złagodzić stany zapalne charakterystyczne dla trądziku. W tym celu należy stosować maseczkę z liści bezpośrednio na zmiany trądzikowe (wystarczy wymieszać starte bądź ususzone liście czosnku niedźwiedziego z jogurtem lub miodem i w takiej postaci nałożyć na twarz na około kwadrans).

Zastosowanie w kuchni Czosnek niedźwiedzi, podobnie jak inne dzikie z gatunki z tego rodzaju, może być wykorzystywana tak samo jak ogrodowy czosnek. Jej łagodny, słodkawy i lekko czosnkowy aromat nadaje świeżości wielu potrawom. Warto zaopatrzyć się w młode, okazałe liście czosnku niedźwiedziego, ponieważ jest to świetny składnik do wiosennych sałatek. W okresie wczesnowiosennym liście czosnku niedźwiedziego są delikatne i aromatyczne, później stają się twarde i łykowate. Czosnek niedźwiedzi buduje smak zup, można przygotować z niego również domowe pesto. Nierzadko spotyka się także wyroby regionalne, którym unikalnego aromatu nadaje właśnie czosnek niedźwiedzi. Są to na przykład, sery, twarogi a nawet nalewka (wytwarza się ją z cebulek niedźwiedziego czosnku).

Nalewka z czosnku niedźwiedziego Nalewkę przygotowuje się ze świeżych liści czosnku niedźwiedziego. Liście należy drobno posiekać, a następnie luźno wypełnić nimi przezroczystą butelkę. Całość zalewamy 40 proc. wódką.

Zakręconą butelkę stawiamy w ciepłym miejscu na dwa tygodnie, codziennie nią wstrząsając. Po tym czasie odcedzamy napój – nalewka jest gotowa.

Nalewkę z czosnku niedźwiedziego można spożywać 3-4 razy dziennie po 10-15 kropel rozcieńczonych w niewielkiej ilości wody.

Wino z czosnku niedźwiedziego Garść posiekanych liści czosnku niedźwiedziego wrzucamy do gotującego się białego wina (około 250 ml), a następnie zdejmujemy z ognia. Po ostudzeniu dodajemy miód. Wino można pić małymi łykami przez cały dzień.

For Advertising Information Please Call 416-938-7141 or e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

33

Zdrowie

Zioła na odchudzanie

Większość odchudzających się chce wspomagać „czymś” swoje wysiłki. Oczywiście najlepiej sprawdza się tutaj ruch, jednak warto poprawić działanie ustroju dodatkiem ziół. Nie należy zapominać, że tyciu sprzyja również stres.

Mniszek lekarski

Dla odchudzania dużą rolę ma wątroba, która pełni zasadniczą funkcję w przemianach metabolicznych w organizmie. To właśnie w wątrobie następuje przekształcanie tłuszczu w energię. To także w wątrobie jest produkowana żółć, która jest niezbędna do trawienia produktów tłuszczowych. Bardzo ważne w czasie odchudzania jest zatem dbanie o ten narząd. Mniszek do doskonały przykład zioła, które działa protekcyjnie na komórki wątroby, ale też stymuluje ją do produkcji żółci. Dodatkowo delikatnie pobudza metabolizm. W czasie odchudzania jest zatem bardzo wskazane popijanie naparu z mniszka. Dodatek mięty nadaje smak i wspiera działanie hepatoprotekcyjne.

Składniki:

• 1 łyżeczka liści mniszka lekarskiego • 1 łyżeczka liści mięty • 1 szklanka wody

Wykonanie:

Zalej zioła wrzącą wodą, przykryj i odstaw na 10 minut.

Pij ciepłe 1-2 razy dziennie.

Żeń-szeń Przyspiesza spowolniony metabolizm, jest zatem pomocny zwłaszcza w momentach zastoju w diecie. Dodaje energii, zmniejsza zmęczenie i poprawia sprawność umysłową. Jest więc to kolejny argument za wprowadzeniem go do diety.

Dzięki niemu nie zabraknie ci sił do wykonania zaplanowanego treningu, nawet po ciężkim dniu. Dodatkowo żeń-szeń ma korzystny wpływ na poziom glukozy we krwi, pomaga go zrównoważyć. Popijanie napoju z niego jest więc bardzo wskazane.

Składniki:

• 1 łyżeczka posiekanego żeń-szenia • szklanka wody • cytryna

Wykonanie:

Zalej korzeń wrzątkiem, przykryj i odstaw na 10 minut. Po tym czasie odcedź i dodaj sok z cytryny do smaku.

Pij ciepłe 1-2 razy dziennie.

Cynamon To przyprawa, która korzystnie wpływa na poziom cukru we krwi, regulując go.

To z kolei wpływa na zmniejszenie apetytu i ochoty na podjadanie między posiłkami. Jest to więc ważne dla osób chcących schudnąć. Jeśli mimo regularnego spożywania dań i odpowiednich odstę-

34

pów miedzy posiłkami (3-4 godziny) odczuwasz chęć na jedzenie, pomocna może być herbatka cynamonowa.

Składniki:

• 1 łyżeczka startego cynamonu • 1 szklanka wody

Wykonanie:

Zalej cynamon wrzątkiem, przykryj i odstaw na 15 minut.

Pij ciepłe 1-2 razy dziennie.

Szałwia i dziurawiec Nie należy zapominać, że stres sprzyja tyciu. Gdy żyjemy w ciągłym napięciu, w organizmie jest stale podwyższony poziom kortyzolu. Ten z kolei wpływa na kumulowanie tłuszczu w okolicach brzucha, twarzy i karku. Wpływa również na gospodarkę cukrową, przez co zwiększa apetyt. W czasie stresu jest również wydzielany neuropeptyd Y (NPY), który zwiększa łaknienie, ale też sprzyja odkładaniu się tkanki tłuszczowej. Dlatego dla procesu chudnięcia, bardzo ważny jest relaks i ukojenie nerwów. Pomocne mogą być w tym również zioła, jak szałwia czy dziurawiec, które mają szeroki korzystny wpływ na wyciszenie organizmu.

Składniki:

• 1 łyżeczka suszonej szałwii (lub garść świeżej) • 1 łyżeczka dziurawca • 1 szklanka wody • cytryna

Wykonanie:

Zalej zioła wrzątkiem, przykryj i odstaw na

15 minut. Przecedź i dodaj cytryny do smaku.

Pij ciepłe 1-2 razy dziennie.

Kelp Polska nazwa to brunatnice. Są one bogatym źródłem jodu. Ten pierwiastek z kolei jest niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy, czyli narządu odpowiedzialnego za zawiadywanie metabolizmem.

Wodorosty te mogą zatem pomóc w regulacji pracy tarczycy, co jest niezwykle istotne w procesie chudnięcia. Nie wykorzysta się ich do zrobienia naparu, za to doskonale nadają się do różnego rodzaju sałatek, zup czy zapiekanek warzywnych. Można również spotkać je w postaci tabletek.

Składniki:

• 200 g brunatnic • 1 szalotka • liście kolendry • papryczka chili • 2 łyżeczki oleju sezamowego • 1 łyżeczka octu • 2 łyżeczki sosu sojowego • ząbek czosnku • sezam • cukier

Wykonanie:

Umyte brunatnice pokrój. Wrzuć na 5 minut do woka.

Olej, ocet, sos sojowy, posiekany czosnek i cukier wymieszaj. Polej sosem ostudzone algi i wymieszaj z posiekanym chili.

Posyp po wierzchu posiekaną szalotką, kolendrą i sezamem.

Lecznicze przyprawy

Wiąz i woskownica to mniej popularne zioła, po które rzadko sięgamy. Warto jednak wiedzieć, że wiąz to jeden z najlepszych specyfików na płuca, owrzodzenia i nadkwasotę. Woskownica znakomicie leczy przeziębienie i grypę.

Wiąz czerwony

Ma silne działanie odżywcze. Jest ziołowym pokarmem tonizującym w chorobach przebiegających z ubytkiem tkanek.

Pomaga odtworzyć osocze w organizmie oraz zregenerować błony śluzowe, zwłaszcza płuc i żołądka. Dzięki temu jest wskazany do leczenia przewlekłych chorób

płuc z objawami wysuszenia tkanek płuc i suchości w płucach.

Wiąz ma też działanie łagodzące oraz leczące owrzodzenia błon śluzowych i innych powierzchni ciała.

Wiąz czerwony jest ciężkostrawny i może wywoływać niedrożność. Z tego względu lepiej jest łączyć go z niewielkimi ilościami ostrych przypraw, takich jak cyna-

REKLAMA to klucz do sukcesu. Tel.416-938-7141 lub e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

mon, goździki lub imbir, albo też słodzić miodem. Jeśli chcemy go zastosować do wzmocnienia organizmu, powinniśmy przyrządzić z niego wywar mleczny lub połączyć korę wiązu z korzeniem żywokostu i niewielką ilością lukrecji.

W celu leczenia owrzodzeń i nadkwasoty można użyć go z niewielką ilością gorzkich ziół żołądkowych, takich jak goryczka. Ponieważ wiąz leczy uszkodzoną tkankę, jest też stosowany do użytku zewnętrznego w postaci pasty łagodzącej oparzenia i stany zapalne. Korzystnie działa na układy: oddechowy i trawienny.

• Działanie wiązu czerwonego: ~~ odżywczo-tonizujące, ~~ łagodzące, ~~ wykrztuśne, ~~ zmiękczające, ~~ lekko ściągające.

• Wskazania: ~~ osłabienie, ~~ rekonwalescencja, ~~ wrzody, ~~ nadkwaśność,

~~ wypryski skórne, ~~ oparzenia, ~~ osłabienie płuc.

Woskownica Likwiduje przeziębienia, usuwa śluz, oczyszcza układ limfatyczny i wywołuje wymioty. Wzmacnia głos, oczyszcza zatoki, otwiera umysł i zmysły.

Woskownica to najważniejsze ziele napotne leczące przeziębienia i grypę; dobrze łączy się z cynamonem i imbirem. Jako skuteczny lek na ból gardła oraz gąbczastość dziąseł zioło to może być stosowane do płukania jamy ustnej. Woskownica przyspiesza gojenie się błony śluzowej, a stosowana w postaci pasty lub do przemywania leczy trudno gojące się rany i skaleczenia.

Jest jednym z lepszych leków stosowanych w początkowych stadiach choroby, gdyż mobilizuje siły obronne organizmu.

• Korzystnie działa na układy: ~~ oddechowy, ~~ nerwowy,

Zdrowie ~~ krążenia, ~~ limfatyczny.

• Działanie woskownicy: ~~ napotne, ~~ wykrztuśne, ~~ ściągające, ~~ wymiotne, ~~ rozkurczowe, ~~ oczyszczające krew.

• Wskazania: ~~ przeziębienie, ~~ grypa, ~~ zapalenie krtani i zatok, ~~ niedrożny nos, ~~ ból gardła, ~~ astma, ~~ zapalenie oskrzeli, ~~ gorączka, ~~ krwawienie z dziąseł, ~~ trudno gojące się rany.

Objawy zapalenia korzonków

Jedną z najbardziej uciążliwych dolegliwości, jeśli chodzi o bóle pleców, jest zapalenie korzonków, czyli włókien nerwowych odchodzących od rdzenia kręgowego po jego obu stronach.

Korzonki są bardzo wrażliwe na wszelkie zmiany stanu zdrowia zarówno samego kręgosłupa, jak i otaczających go mięśni. Nawet niewielki ucisk na nerwy może spowodować przeszywający, ostry ból uniemożliwiający poruszanie się. Aby poczuć ulgę i zapobiec kolejnym atakom, warto umieć w porę rozpoznać przyczynę dolegliwości i pamiętać o kilku prostych zasadach.

Skutek przeziębienia Zapalenie korzonków często towarzyszy infekcji, której objawy to: bóle mięśni, stawów, głowy, gardła, a także katar i gorączka. Często dochodzi do niego na skutek wychłodzenia.

Skutek uszkodzenia dysku Oprócz wychłodzenia, najczęstszą przyczyną ataku korzonków jest uszkodzenie dysku. Może on przesunąć się (np. podczas dźwigania z podłogi ciężkiego przedmiotu) i w efekcie uciskać nerwy.

Objawy • Silny, przeszywający ból. Zwykle pojawia się w dole pleców, w lędźwiowym odcinku kręgosłupa i promieniuje na górną część pleców lub pośladki, rzadziej występuje w klatce piersiowej lub szyi. Często określa się go, jako paraliżujący, bo utrudnia wyprostowanie się. Zmusza także do przyjęcia pozycji ciała, która przynosi ulgę, ale jednocześnie może prowadzić do przykurczów mięśni.

• Ból nóg utrudniający poruszanie się. Ta dolegliwość pojawia się na skutek ucisku

na nerw kulszowy i jest nazywana rwą kulszową. Odczuwamy wtedy ból pleców poniżej talii, promieniujący do biodra i nóg.

• Zaburzenia neurologiczne. Mogą to być takie objawy jak: zmniejszone czucie na skórze, osłabienie lub paraliż mięśni itp.

A może to jajniki?

Jeśli dolegliwościom w dolnej części pleców towarzyszą: ból podbrzusza, zaburzenia miesiączkowania, ból podczas stosunku i gorączka – być może przyczyną dolegliwości jest zapalenie jajników. Wówczas jak najszybciej trzeba iść do ginekologa.

Domowe sposoby na korzonki • Atak korzonków zwykle zmusza nas do wizyty u lekarza. Aby szybciej odczuć ulgę, zacznij działać natychmiast, jeszcze w domu.

• Leki przeciwzapalne. Najlepiej, by przepisał je lekarz (np. w postaci domięśniowych zastrzyków). W domu zastosuj leki przeciwbólowe.

• Okłady na ciepło. Aby poczuć się lepiej, możesz sięgnąć po termofor z ciepłą wodą lub rozgrzewające plastry. Możesz też wypróbować spray przeciwbólowy (np. Traumon).

• Pachnący zabieg. Na ok. 15 minut zanurz się w kąpieli z dodatkiem rozgrzewającego olejku: np. imbirowego, cynamonowego. Do wanny z ciepłą (nie gorącą!) wodą dodaj 10–15 kropli pachnącego preparatu i rozluźnij się.

• Pasy na kręgosłup. Są wykonane z naturalnych materiałów, np. lnu, dodatkowo ocieplone wełnianym wkładem. Zawierają np. gorczycę, która ma działanie przeciwbólowe. Pasy zakłada się na lędźwiowy odcinek kręgosłupa. Kupisz je w sklepach z artykułami zdrowotnymi. Ale uwaga! Ściśle stosuj się do instrukcji, aby nie podrażnić skóry.

Proste zasady pozwolą uniknąć nawrotów

Stany zapalne korzonków mają tendencję do... powrotów. Na szczęście możesz im zapobiec i cieszyć się dobrą kondycją.

• Unikaj wychłodzenia.

Pamiętaj o odpowiednim ubiorze. Nawet w chłodne dni postaraj się ubierać na tyle lekko, by po szybkim spacerze lub pogoni za autobusem pot nie spływał ci po plecach, a jednocześnie wystarczająco ciepło, by wiatr nie przewiewał cię do kości. Szczególnie zadbaj o plecy – gdy jest zimno zrezygnuj ze spodni biodrówek, załóż dłuższą kurtkę.

• Zainwestuj w dobry materac.

Powinien być dość twardy – leżenie płasko na stabilnej powierzchni odciąża kręgosłup i tym samym zmniejsza ucisk na nerwy.

• Odpowiednio się odżywiaj.

Jedz warzywa i owoce bogate w witaminę C (np. paprykę, pomidory, kiwi, grejpfrut). Bogata w nie dieta zapobiega stanom zapalnym.

• Wykonaj badania. Jeśli często dokuczają ci bóle mięśni oraz stawów, koniecznie skonsultuj się z lekarzem, aby wykluczyć inne choroby, np. reumatoidalne zapalenie stawów.

Internista zleci ci zestaw niezbędnych badań.

For Advertising Information Please Call 416-938-7141 or e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

35

Nauka

Pokonaj komara

Najbardziej uciążliwe owady latem to oczywiście znienawidzone przez wielu komary. Tych małych gryzących insektów niełatwo się pozbyć ze swojego otoczenia – uwielbiają zapach skóry i smak krwi. Powodują bolesne ukąszeni, które swędzą.

Na rynku dostępnych jest wiele preparatow odstraszających komary. Warto jednak zastosować któryś z domowych sposobów, aby poradzić sobie z tymi kłopotliwymi stworzeniami.

• Aby uchronić się przed komarami przygotuj domową miksturę.

Do 100 ml oleju ze słodkich migdałów lub pestek winogron dodaj 30 kropel olejku goździkowego, 30 kropel olejku z trawy cytrynowej oraz 20 kropel olejku eukaliptusowego i zamieszaj. Nakładając na skórę unikaj kontaktu roztworu z oczami.

• Mikstura z octu jabłkowego i liści z orzecha włoskiego odpędza komary

i zniechęca je do gryzienia. Wystarczy, że zalejesz myte, pokrojone i wysuszone z wody liście orzecha 200 ml octu jabłkowego i zagotujesz przez 10 minut. Ostygniętym preparatem smaruj narażone na ugryzienia miejsca – ręce, nogi, kark.

• Mikstura z mniszka lekarskiego i octu jabłkowego łagodzi swędzenie i koi ból po ukąszeniach. Wystarczy włożyć do wyparzonego słoika kwiaty mniszka i zalać je octem.

• Domowy sprej na komary z wrotyczem Suszone ziele wrotyczu (15 g) zmieszaj z zielem bylicy piołun (15g) zalej zioła 1,5 szklanki wrzątku i odstaw na 2 godziny.

Przecedź przez drobną gazę. Dodaj 10 kropel olejku lawendowego oraz 5 łyżek spirytusu. Całość przelej do buteleczki z rozpylaczem. Pamiętaj, by sprawdzić na fragmencie skóry, czy preparat cię nie uczula. (wszystkie wspomniane zioła są do nabycia w sklepie „Health From Nature” na Roncesvalles Ave).

• W walce z komarami pomóc może również rozmaryn. Jego gałązki mają bardzo intensywny zapach, którego komary nie znoszą. Natrzyj nim skórę przed wyjściem z domu. Aby komary nie wlatywały do domu można posadzić rozmaryn na balkonie.

Nadzwyczajne właściwości gorącej wody

Na pewno wiesz, że należy pić codziennie minimum osiem szklanek wody. Ale czy wiesz, że najlepsza jest woda gorąca? Taka ma wyjątkowe korzyści i jest zdrowsza od zimnej.

• W Chinach picie gorącej wody jest czymś normalnym i receptą na zdrowie. W naszym kręgu kulturowym jesteśmy przyzwyczajeni do picia zimnej wody, która szybko gasi pragnienie, ale mało kto wie o jej niezwykłym wpływie na nasz organizm, kiedy pijemy ją w wysokiej temperaturze.

• Gorąca woda oczyszcza jelita i pomaga w walce z zaparciami i niestrawnością. Picie gorącej wody małymi łykami sprzyja oczyszczaniu żołądka i jelit.

• Pomaga schudnąć. Poprawia metabolizm i ułatwia odchudzanie. Dobre efekty daje wypicie rano, od ra-

zu po przebudzeniu, szklanki gorącej wody z cytryną (wzmaga detoks organizmu). Dzięki temu usprawnisz trawienie i zapobiegniesz atakom wilczego głodu.

• Rozpuszcza zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę i ułatwia jej odkrztuszanie. Przynosi ulgę w bólu gardła oraz pomaga pozbyć się kataru (udrażnia nos).

• Pomaga usunąć toksyny, także przez gruczoły potowe. Picie gorącej wody powoduje zwiększenie temperatury ciała i zwiększenie wydzielania potu. Lepsze rezultaty osiągniesz, gdy dodasz do wody sok z cytryny. Zalecane jest picie

szklanki gorącej wody z sokiem z cytryny codziennie rano na czczo.

• Niweluje szkodliwe działanie wolnych rodników i zapobiega starzeniu się komórek. Zwiększa elastyczność skóry, poprawia jej nawilżenie i sprawia, że jest gładsza • Zmniejsza napięcie mięśni brzucha oraz skurcze, a także łagodzi dolegliwości związane z miesiączką.

• Ciepła woda dodaje sił. Organizm do ogrzania zimnej wody zużywa energię. Inaczej jest w przypadku picia ciepłej wody. Gdy pijemy gorącą wodę, dostajemy zastrzyk energii.

Nie zabieraj telefonu do toalety

Wielu z nas to robi. Czasem bierzemy telefon do ubikacji, bo brakuje nam czasu, a nierzadko po prostu z przyzwyczajenia. Jednak jak twierdzą naukowcy absolutnie powinniśmy unikać tego zwyczaju. Dlaczego?

Nawyk ten może sprawić, że możemy przenieść niepotrzebnie na siebie, a także na innych salmonellę czy bakterie E.coli. Jak do tego dochodzi? Najczęściej poprzez dotykanie telefonu nieumytymi rękami. Często zda-

36

rza się nam też kłaść smartfona na papierze, spłuczce czy klamce. Ale choć miejsca te mogą być pozornie czyste, wcale takie nie są. Szczególnie wystrzegaj się takich czynności w toaletach publicznych.

Badania pokazują, że częściej więcej bakterii znajduje się na twoim telefonie niż... na desce klozetowej. Dlatego też wystrzegaj się wycieczek z komórką gdzie popadnie i dbaj także o higienę swojego smartfona.

REKLAMA to klucz do sukcesu. Tel.416-938-7141 lub e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

Uwaga na kleszcze

Zwierzaki

Kleszcz to pajęczak o ośmiu odnóżach, który żywi się krwią ssaków.

Przyczepia się do skóry i swoim aparatem gębowym wgryza się i zaczyna ssać krew. Nie napity mierzy 2-4 mm, ale znacznie zwiększa swoją objętość kiedy się nakarmi. Ugryzienie kleszcza zazwyczaj jest bezbolesne, dlatego tak ciężko jest zauważyć moment, kiedy przyczepi się do skóry.

Jednak nie wolno zapominać, że kleszcze przenoszą groźne choroby pasożytnicze i powodują infekcje, a choroba odkleszczowa zwana Babeszjozą jest wręcz zagrożeniem życia Twojego ulubieńca. Tak więc profilaktyka jest podstawowym obowiązkiem każdego właściciela psa i kota.

Pozwala skutecznie zabezpieczyć się przed kleszczami.

Kleszcze są dość wyspecjalizowanymi pasożytami, które żywią się krwią i płynami ustrojowymi takich organizmów jak psy i czasami koty. Aby rozwinąć się w pełni, potrzebują trzy posiłki od jednego lub kilku żywicieli. Kiedy żywią się krwią kilku organizmów, istnieje duże ryzyko przeniesienia różnych chorób. W ślinie kleszcza znajduje się substancja, która wywołuje efekt znieczulający oraz substancja, która zapobiega krzepnięciu krwi. Dzięki temu ugryzienie kleszcza jest praktycznie nieodczuwalne, a kleszcz może przyczepić się niezauważalnie i pozostać na swoim żywicielu do kilku dni do tygodnia. Samica kleszcza jest w stanie wyprodukować kilka tysięcy jaj, po czym umiera.

Kleszcze występują głównie w okolicach wiejskich, szczególnie wrzosowiska i lasy i zarośla. Kleszcze są niezwykle ekonomiczne energetyczne i mogą żyć przez rok bez jakiegokolwiek pożywienia. Do potencjalnego gospodarza przyciąga je jego oddech, ponieważ są bardzo wrażliwe na dwutlenek węgla, który jest wydychany. Kleszcze mogą wspinać się po łapach Twojego psa i mościć się w ulubionych miejscach; najczęściej w fałdzie skóry poniżej albo około ucha, gdzie przyczepiają się, wgryzają w skórę i zaczynają ssać krew.

Sezon, gdy kleszcze są najbardziej aktywne to czas od marca do końca czerwca. Kolejnym punktem szczytowym ich aktywności jest czas od sierpnia do października. Podczas zimy, kleszcze są mniej aktywne, ale jednak. Krótko mówiąc, powinieneś chronić swojego ulubieńca przez cały rok!

Bardzo ważne, abyś po każdym spacerze sprawdzał skórę Twojego czworonoga czy przypadkiem nie ma na niej kleszczy. Pamiętaj o takich miejscach jak wnętrze ucha, pachwiny czy

grzbiet. Skonsultuj się z lekarzem weterynarii, który chętnie udzieli Ci porady jak i gdzie sprawdzać obecność kleszczy i jakie środki zapobiegawcze będą najbardziej odpowiednie dla Ciebie i Twojego psa.

Ciekawostki • Ukąszenie kleszcza jest bezbolesne, jest to spowodowane znieczulającymi właściwościami jego śliny. Dzięki temu kleszcz może pasożytować niezauważony.

• Kleszcz bez jedzenia może żyć do dwóch lat.

• Na świecie żyje ponad 800 gatunków kleszczy

Choroby odkleszczowe Kleszcze mogą przenosić groźne choroby • Babeszjoza (piroplazmoza) to groźna choroba, która u psów jest niestety często śmiertelna. Zarazki tej choroby przenosi kleszcz Dermacentor reticulatus, który występuje w Polsce. Niektóre z objawów przy ostrym przebiegu choroby to: ogólnie pogorszony stan zdrowia, gorączka, utrata apetytu. Wczesna diagnoza jest bardzo ważna i daje możliwość stosowania różnych metod leczenia. Zaniechanie leczenia zawsze kończy się śmiercią zwierzęcia.

• Borelioza (choroba z Lyme) Borelioza to choroba bakteryjna występująca zarówno u ludzi jak

i u zwierząt. Głównym winowajcą zakażeń jest kleszcz Ixodes ricinus. Do objawów choroby należą: zmęczenie, utrata apetytu, gorączka, kulawizna oraz silne powiększenie węzłów chłonnych. Nierzadko zaobserwować można zaburzenia związane z funkcjonowaniem nerek, pracą serca, a także zaburzenia nerwowe. U człowieka jednym z pierwszych objawów choroby jest tzw. rumień wędrujący. Do wyleczenia boreliozy niezbędne jest podanie antybiotyków.

• Hepatozoonoza Tę chorobę rozprzestrzeniają wszystkie gatunki kleszczy występujących w Polsce. Hepatozoonoza dotyczy zarówno psów i kotów, a do zakażenia nią dochodzi na skutek zjedzenia zakażonego kleszcza przez psa lub kota. Choroba ta powoduje pogorszenie funkcjonowania nerek oraz powracająca gorączkę.

• Ehrlichioza Wektorem zarazków tej choroby jest kleszcz Rhipicephalus sanguineus. Ehrlichioza to zakaźna choroba krwi, która atakuje białe krwinki, a w konsekwencji upośledza działanie układu odpornościowego. Depresja, gorączka, utrata masy ciała i apetytu i punktowe wybroczyny na błonach śluzowych warg to najczęściej spotykane objawy tej choroby.

Chorobę leczy się antybiotykami.

• Ropne zakażenia skóry W miejscu przyczepienia się kleszcza, a dotyczy to wszystkich występujących w Polsce gatunków, może pojawić się ognisko zakażenia bakteryjnego, które może rozprzestrzenić się na inne partie skóry.

• Choroba Kociego Pazura To schorzenie zwykle przebiega u kotów bezobjawowo, jednakże staje się ono groźne kiedy zostanie przeniesione na człowieka wskutek podrapania przez kota. Jeśli miejsce zadrapania nie zostanie zdezynfekowane, pojawia się stan zapalny, często towarzyszy temu gorączka. Brak leczenia prowadzi do kolejnych objawów w postaci powiększonych węzłów chłonnych pachowych, które później ropieją. Choroba Kociego Pazura trwa ok. 1-2 tygodni, a w jej leczeniu stosuje się antybiotyki.

For Advertising Information Please Call 416-938-7141 or e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

37

For Advertising Information Please Call 416-938-7141 or e-mail info@radiopolonia.ca, www.polskimonitor.com

39