ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ by Popi

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ 10Ο Γυμνάσιο Νίκαιας Σχολικό Έτος 2015-16 1

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ και ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΕΙΡΑΙΑ 10Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΝΙΚΑΙΑΣ Αρτέμιδος 25, 18451 Νίκαια τηλ. 2104925594

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕ ΤΙΤΛΟ:

«ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ – Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ» Υπεύθυνη εκπαιδευτικός: Αργυροπούλου Χρυσούλα ΠΕ16 Συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί: Μεργκούνη Καλλιόπη ΠΕ18 Καπετάνιου Αναστασία ΠΕ04

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σελ. 3

ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Σελ. 4

ΧΟΡΩΔΙΑ

Σελ. 5

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ

Σελ. 6

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Σελ. 12

ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ

Σελ. 20

ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΒΙΒΛΙΩΝ

Σελ. 90

ΔΡΑΣΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ

Σελ. 96

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Σελ. 130

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Φέτος, με την ομάδα του πολιτιστικού προγράμματος του σχολείου μας, μελετήσαμε, γνωρίσαμε, τραγουδήσαμε, την εκρηκτική προσωπικότητα και το έργο του κορυφαίου καλλιτέχνη, του σπουδαίου έλληνα συνθέτη που έχει αφήσει τη σφραγίδα του στη μουσική, του ΔΙΟΝΥΣΗ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΥ. Ξεψαχνίσαμε τη ζωή, το έργο του και την προσφορά του. Και όλα αυτά έγιναν από τους μαθητές μας εκτός σχολικού ωραρίου, αψηφώντας το φόρτο των μαθημάτων, επιδεικνύοντας ιδιαίτερη συμμετοχή, συνέπεια, εργατικότητα και υπακοή. Με ιδιαίτερο ζήλο, συνέλλεξαν στοιχεία για την προσωπικότητα και το έργο του συνθέτη και απογείωσαν το πρόγραμμα σε δημιουργικότητα και φαντασία. Ένα μέρος του προγράμματος είναι και το βιβλίο, που επιμελήθηκε η εκπαιδευτικός Μεργκούνη Καλλιόπη ΠΕ18 και το οποίο αναφέρεται:   

 

Στη βιογραφία του συνθέτη Σε συνεντεύξεις που έδωσε και στις οποίες αποτυπώνονται οι απόψεις του Στη δισκογραφία του με χρονολογική αναφορά των δίσκων και των τραγουδιών που περιέχονται σε αυτούς, ενώ καταγράφονται και οι στίχοι των τραγουδιών που τραγουδήθηκαν στη συναυλία μας Στις δράσεις των μαθητών σε ολόκληρη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, τόσο εντός όσο και εκτός του σχολείου και τέλος Στα συμπεράσματα μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία του πολιτιστικού.

Θέλω να ευχαριστήσω όλα τα παιδιά που συμμετείχαν στο πρόγραμμα και να ομολογήσω πως ξεπέρασαν τον εαυτό τους σε όλα τα επίπεδα και τους αξίζουν τα καλύτερα! Η υπεύθυνη του προγράμματος Αργυροπούλου Χρυσούλα Καθηγήτρια Μουσικής ΠΕ16

ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Β1 Βασιλειάδη Βαρβάρα Κονιτοπούλου Μαργαρίτα

Β2 Ζγουλέτα Σοφία Κοφίδου Σοφία Ναυρούζογλου Κυριακή Παπαγεωργίου Δήμητρα Παπαγεωργίου Ευαγγελία Πετρίδη Ουρανία

Β3 Νερατζοπούλου Μαρία Τρυφωνοπούλου Δανάη Χάσκα Κέντα Χατζηστεργίου Ιωάννα Χατζοπούλου Ναταλία

Γ1 Βαγγέλη Ειρήνη Γρηγοριάδη Μαργιάννα

Γ2 Μεταξούδη Μαρία

Γ3 Μάρα Ερμενίσα Πούλου Καλλιόπη

ΧΟΡΩΔΙΑ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.

29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48.

Α1 ΑΛΕΞΙΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΒΟΓΙΑΤΖΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΒΟΛΗ ΜΥΡΤΩ ΖΕΡΒΑ ΜΑΡΙΑ-ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΚΑΓΙΑΝΝΗ ΓΕΣΘΗΜΑΝΗ ΚΑΛΙΜΑΝΙ ΕΛΒΑ ΚΟΖΑΔΙΝΟΥ ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΚΟΚΟΥΛΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Α2 ΚΑΠΝΑ ΘΕΟΔΩΡΑ ΝΟΜΙΚΟΥ ΑΦΕΝΔΡΑ-ΜΑΡΙΑ Α3 ΡΟΥΛΗ ΙΩΑΝΝΑ ΣΑΒΒΟΥΛΙΔΗ ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΣΕΡΓΙΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Β1 ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ ΒΑΡΒΑΡΑ ΚΟΝΙΤΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗ ΆΝΝΑ-ΗΡΩ ΜΠΟΣΙ ΤΣΕΣΙΛΝΤΑ Β2 ΒΕΡΥΚΟΚΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΔΡΟΣΟΥ ΑΝΤΖΕΛΑ-ΜΑΡΙΝΑ ΖΓΟΥΛΕΤΑ ΣΟΦΙΑ ΚΟΦΙΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΜΠΟΥΣΟΥΛΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑ ΝΑΥΡΟΥΖΟΓΛΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΕΤΡΙΔΗ ΟΥΡΑΝΙΑ Β3 ΝΕΡΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ ΡΟΥΛΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΟΥΓΚΛΑΚΟΥ ΣΤΑΜΑΤΙΝΑ ΤΡΥΦΩΝΟΠΟΥΛΟΥ ΔΑΝΑΗ ΧΑΣΚΑ ΑΛΚΕΝΤΑ ΧΑΤΖΗΣΤΕΡΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ ΝΑΤΑΛΙΑ

15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28.

Γ1 ΑΝΤΕΜΙ ΕΡΙΚΑ ΒΑΓΓΕΛΗ ΕΙΡΗΝΗ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗ ΜΑΡΓΙΑΝΝΑ ΖΕΛΕΛΙΔΟΥ ΑΝΤΩΝΙΑ ΚΑΛΙΜΑΝΗ ΕΛΕΝΗ Γ2 ΚΑΣΣΙΟΥ ΑΛΙΚΗ ΚΑΤΣΑΡΟΥ ΕΛΕΝΗ ΚΑΤΩΠΟΔΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΚΙΟΥΤΑΓΧΙΑΛΟΓΛΟΥ ΖΑΦΕΙΡΙΑ ΚΟΤΖΑΪΡΑΚΗ ΣΤΥΛΙΑΝΗ ΜΕΤΑΞΟΥΔΗ ΜΑΡΙΑ Γ3 ΜΑΡΑ ΕΡΜΕΝΙΣΑ ΜΠΟΧΤΗ ΗΛΙΑΝΑ ΠΟΥΛΟΥ ΚΑΛΛΙΟΠΗ

ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΑΓΓΕΛΕΤΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Γ1 Μπουζούκι ΑΓΓΕΙΑΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Β2 Κρουστά ΒΑΓΓΕΛΗ ΕΙΡΗΝΗ Γ1 Φλογέρα ΚΑΤΣΑΡΟΥ ΕΛΕΝΗ Γ2 Πιάνο

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ Ο Διονύσης Σαββόπουλος είναι ένας σύγχρονος Έλληνας συνθέτης και τραγουδιστής. Ο ίδιος δηλώνει τραγουδοποιός και ερμηνευτής των "δικών του στιχηρών ιδιομέλων". Γεννήθηκε στο Ασβεστοχώρι Θεσσαλονίκης στις 2 Δεκεμβρίου 1944. Εγκατέλειψε τη Νομική Σχολή Θεσσαλονίκης προκειμένου να ασχοληθεί με το τραγούδι. «Έφυγα από τη Θεσσαλονίκη όταν ήμουν 18 χρονών. Σπούδαζα εδώ στη Νομική, τα παράτησα κι έφυγα. Φάνηκε τρελό, προκάλεσε μεγάλη ανησυχία, όμως εγώ αισθανόμουν να έχω πάνω μου το χέρι του Θεού, και να με σπρώχνει –δεν είχα καμιά αμφιβολία.. Όταν ήμουν νέος, η μόνη φυγή που μπορούσα να καταλάβω ήταν προς τα έξω –να φύγεις από το σπίτι σου, από την πόλη σου, από την γκόμενα σου...Τώρα είναι αλλιώς. Νομίζω, όσο περνούν τα χρόνια, μόνο προς τα μέσα μπορώ να φύγω.»

Ο Διονύσης Σαββόπουλος είναι παντρεμένος με την Ασπασία Αραπίδoυ. «…..Την αγαπάω πιο πολύ. Τον Μάρτη του 1967 ήρθε να μου πάρει συνέντευξη για το μαθητικό τους περιοδικό, εγώ ήμουν 22, εκείνη 17. Αλλά την παραδέχτηκα όταν με έβαλαν φυλακή εκείνον τον Αύγουστο, επί χούντας. Όλοι οι γνωστοί, δικαιολογημένα, είχαν εξαφανιστεί, και μόνο αυτό το κοριτσάκι ερχόταν κάθε μέρα να μου φέρει φαγητό. Στεκόταν στην ουρά ανάμεσα στις γυναίκες των κρατουμένων που ήταν κάπως σαν χήρες και ορφανά του Εμφυλίου με κάτι τσεμπέρια και ταγάρια. Εκείνη έλαμπε. Κάτι ματάκια μοβ, κάτι χείλη μεταξωτά. Ολόκληρος άνδρας κρεμάστηκα από εκείνο το κοριτσάκι» 7

Σε ερώτηση πώς μπορεί να ζήσει κανείς με μια γυναίκα ολόκληρη ζωή, απαντάει: «Με το να τη θέλει! Μόνον έτσι. Μπορεί άλλο τόσο να τη βαριέται, να μπαφιάζει (γιατί οι γυναίκες είναι μαγικές και αφόρητες), αλλά το βασικότερο είναι να τη θέλει, να “φτιάχνεται” μαζί της».

Ο Διονύσης Σαββόπουλος έχει αποκτήσει με την Άσπα δύο γιους, τov Κoρvήλιo και τον Ρωμανό. «Δεν θα μπορούσα εγώ να μην έχω κάνει παιδιά. Ήταν πολύ ισχυρή η εικόνα της οικογένειας μέσα μου. Όσο κι αν δεν το παραδεχόμουνα, ήθελα να φτάσω εκεί- νοικοκυρεμένο σπίτι, τάξη, παιδιά. Δεν υπήρχε περίπτωση να ζήσω σαν ένας άστεγος ποιητής που γυρνάει καταραμένος στους δρόμουςμολονότι δεν το αγνοώ κι αυτό. Και ήθελα ταυτοχρόνως το ακριβώς αντίθετο: να ζήσω σε όλον τον κόσμο, να μάθω να μιλάω πολλές γλώσσες και να κάνω παιδιά σε διάφορες χώρες του κόσμου. Απλώς αυτό το έλεγα, ενώ το άλλο (που τελικώς έγινα) δεν το έλεγα.»

Τώρα πλέον έχει αποκτήσει και εγγονάκια. «Τα "εκμεταλλεύτηκα" τα εγγόνια μου, ως ακροατήριο, για να λέω ιστορίες... Εκείνα τα κακόμοιρα ήταν αθώα... Περάσαμε πολύ καλά μ' αυτές τις ιστορίες, αλλά μεγαλώσανε πια...»

Άρχισε την καριέρα του το 1964, με εμφανίσεις σε νυχτερινά κέντρα. Καθ 'όλη την καριέρα του έχει τραγουδήσει ελληνική ροκ, λαϊκή μουσική και ρεμπέτικα. Εξέδωσε (μέχρι τώρα) 15 κύκλους τραγουδιών και έγραψε μουσική για τα θέατρα της Αθήνας και για την Επίδαυρο. Όλοι οι δίσκοι του κυκλοφορούν και στο εξωτερικό, παντού όπου υπάρχει ελληνισμός. Επίσης έγραψε μουσική για τον κινηματογράφο και έχει παρουσιάσει (1986-1987) τηλεοπτική εκπομπή με τίτλο «Ζήτω τo Ελληνικό Τραγούδι». «Όταν αποφάσισα να γίνω μουσικός στενοχώρησα τον πατέρα μου, γιατί αυτός ήθελε να με δει να γίνομαι κάτι που καταλαβαίνει. Έφυγα απ’ το σπίτι. Στην αρχή ήταν δύσκολα, έκανα διάφορες δουλειές, ακόμα και σε παγκάκια κοιμήθηκα. Αλλά πάντα ήξερα ότι αυτό είναι το σωστό, ότι αυτή που πήρα ήταν η σωστή απόφαση.»

Εξέδωσε βιβλία με στίχους, παρτιτούρες και κείμενά του. Τον Δεκέμβριου του 2003 κυκλοφόρησε την επιτομή του συνόλου των στίχων του, καθώς και 2 βιβλία αφιερωμένα στη ζωή και το έργο του από τον Κώστα Μπλιάτκα και τον Δημήτρη Καράμπελα. Επιπλέον έγραψε 4 βιβλία μυθολογίας με αφήγηση, μουσική και τραγούδια δικά του. Ο σκηνοθέτης Λάκης Παπαστάθης γύρισε το 1974 ένα ωριαίο ντοκιμαντέρ για τον Διονύση Σαββόπουλο με τίτλο Χαίρω πολύ… Σαββόπουλος Κατά τη διάρκεια της χούντας φυλακίστηκε δύο φορές, τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο του 1967. Έγραψε τραγούδια με πολιτικό, ρομαντικό αλλά και σκωπτικό περιεχόμενο, ενώ μέσα από τους ποιητικούς του στίχους και τη μουσική του αναζήτηση έχει ασκήσει μεγάλη επιρροή σε σύγχρovoύς του και σε μεταγενέστερους τραγoυδoπoιoύς. 9

Απόσπασμα από τις σημειώσεις των μαθητριών του πολιτιστικού προγράμματος του 10 ου Γυμνασίου Νίκαιας στη συνάντησή τους με τον Διονύση Σαββόπουλο στο Κύτταρο. (2/3/2016) «Διονύσης Σαββόπουλος Όταν ήταν παιδί και έγραφε δεν πίστευε πως αυτά που έφτιαχνε θα έμπαιναν στα σχολεία. 'Έδωσε στην νομική και πέρασε. Ήταν καλός στα ελληνικά και στα λατινικά. Δεν του άρεσε το Πανεπιστήμιο. Όταν έφτασε στο 2ο έτος αποφάσισε ότι δεν ήταν για εκείνον η νομική. 19 χρονών: Τον Μάιο- Ιούνιο του 1963 ήρθε στην Αθήνα

γιατί έφυγε από το

σπίτι επειδή τσακώθηκε με τον πατέρα του για αυτήν του την απόφαση. Κατέβηκε στην Αθήνα με ένα Φορτηγό (εξού και ο τίτλος του 1ου του άλμπουμ). Ήρθε και βρήκε τον Ξαρχάκο , τον Λοΐζο, τον Μαρκόπουλο κ.ά. Ταλαιπωρήθηκε στην Αθήνα. Ένιωθε κοντά του τον Θεό να τον στηρίζει σε αυτήν του την απόφαση. Το 1964 ο Μίκης Θεοδωράκης του βρήκε δουλειά στη Μύκονο στο Club 9 Μούσες. Ο Νίκος Μαμαγκάκης του βρήκε δουλειά στην

Κηφισιά και δούλεψε στη

<<Στοά>> με τον Μάνο Λοΐζο και την Μαρία Φαραντούρη. Το Φορτηγό κυκλοφόρησε το 1966. Ο Σαββόπουλος δούλευε στην Πλάκα. Το ΄67 μπήκε στην φυλακή για πολιτικούς λόγους Τον άφησαν τον Οκτώβριο του 67 Ήθελε να φύγει από τη χώρα γιατί δεν μπορούσε να βλέπει την Ελλάδα ''φυλακισμένη'' από την δικτατορία. Παντρεύτηκε την Άσπα και έφυγε από τη χώρα πηγαίνοντας στο Παρίσι από το Γενάρη-Μάη του 1968. Έφυγε με οτοστόπ από τη Γαλλία με την γυναίκα του για την Ιταλία όπου έμενε εκεί η αδερφή της γυναίκας του Έμειναν στο Μιλάνο. Η γυναίκα του γύρισε πίσω Ελλάδα ενώ εκείνος έμεινε εκεί. Όταν γύρισε πίσω και εκείνος τον συνέλαβαν πάλι. Βρήκε δουλειά στην Πλατεία Βικτωρίας στο Rodeo. Το Πάσχα του 63 πήγε στην Θεσσαλονίκη και έμεινε εκεί μέχρι το ΄71 Είναι ευχαριστημένος και χαρούμενος με όλα αυτά τα χρόνια που πέρασαν. Δεν έχει μετανιώσει για την απόφασή του.»

Σε ερώτηση σχετικά με τη χρησιμότητα της τέχνης του, απαντά: «Δείχνει τον αληθινό κόσμο. Αυτό που ζούμε είναι virtual –δεν είναι αλήθεια. Μέσα στη ζωή που ζούμε υπάρχει ένας άλλος κόσμος, μια άλλη ζωή. Κι αυτός είναι ο αληθινός. Κι η δική μου ανάγκη είναι να μιλήσω γι αυτόν.»

«Η τέχνη δεν μπορεί από μόνη της ν’ αλλάξει τα πράγματα, μπορεί όμως ν’ αλλάξει την τάξη των πραγμάτων στο μυαλό των ανθρώπων κι εν συνεχεία, οι άνθρωποι αλλάζουν τα πράγματα.» ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ

Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ… …..για τη φιλοσοφία του ελληνικού ροκ «Εγώ, όπως προσπάθησα να πω και λίγο πριν, πιστεύω πως Έλληνας δεν είναι ο κάτοικος ενός συγκεκριμένου γεωγραφικού χώρου. Είμαι ένας Έλλην, ο οποίος παίζει ροκ. Ροκ, διότι νοιώθω ροκ – όπως λέμε ‘νοιώθω χτυπημένος’. Το ροκ δεν είναι τόσο φόρμα όσο είναι μάλλον ένα αλφαβητάρι ή είναι μια φόρμα ατελής –ευτυχώς– της οποίας οι ρωγμές επιτρέπουν να φαίνεται η από μέσα αιμορραγία».

«Αυτό σήμερα που λέγεται ‘ελληνικό ροκ’ μοιάζει πολύ μ’ εκείνο που τότε λεγόταν ‘νέο κύμα’, από την άποψη ότι είναι εξ ίσου ελαφρό. Η μόνη τους διαφορά είναι ότι το ‘ελληνικό ροκ’ έχει λιγότερο ‘μανατζεριλίκι’ απ’ ότι είχε το ‘νέο κύμα’. Γενικά έχει πιο αδύναμες δημόσιες σχέσεις από εκείνο. Βέβαια διαθέτει ένα μεγαλύτερο λαϊκό έρεισμα το σημερινό πράγμα. Παρ’ όλα αυτά, τα παιδιά που παίζουνε ροκ στον τόπο μας, στην πλειοψηφία τους παίζουνε ροκ από ευχαρίστηση, κι όταν παίζουμε μια μουσική από ευχαρίστηση το μοναδικό αποτέλεσμα είναι να μην ευχαριστιόμαστε ούτε εμείς που παίζουμε, αλλά ούτε κι εκείνοι που μας ακούνε. Υπάρχει η εντύπωση πως το κάθε πράγμα ανήκει σ’ εκείνον που το θέλει περισσότερο, κι έτσι ένας νέος που παίζει σήμερα στην Ελλάδα ροκ πιστεύει πως για να παίξει ροκ, αρκεί να το γουστάρει πολύ. Δεν είναι αρκετό. Ο μόνος τρόπος για να αποχτήσουμε ένα πράγμα είναι όχι να το θέλουμε πάρα πολύ, αλλά να αποφασίσουμε να παραδοθούμε εμείς σ’ αυτό, έτσι που να μας θέλει εκείνο. Δηλαδή να χτιστούμε εμείς ζωντανοί εκεί μέσα».

«Το ροκ υπήρξε η μόνη πραγματική αντιπολίτευση στη Δύση. Απέναντι στο μουσικό ορθολογισμό της Δύσης. Εκεί που το τραγούδι φτιάχνεται πλέον με κομπιούτερ και κλισέ παραγωγών, βγήκαν αυτά τα υπέροχα τσογλάνια και φτιάξαν αυτή την αναγέννηση, το ροκ. Αλλά τέτοια σπουδαία πράγματα δεν είναι εύκολο να συνεχίσουν, παρά μόνο όταν κατά τη γνώμη μου συναντηθούν με μια μεγάλη διαχρονική παράδοση που να μπορεί να τα υποδεχθεί και να τα καταστήσει δυνατά, ακόμα και πέραν της νεανικότητάς τους. Αλλά τέτοια παράδοση δεν νομίζω ότι υπάρχει στη Δύση. ………………..»

…..για την έμπνευση «Παλιά έγραφα ένα τραγούδι κάθε δύο-τρεις μέρες που έκανα τη διαδρομή από την Κυψέλη ως την Πλάκα. Τα πιο πολλά, βέβαια, τα πετούσα, αλλά η παραγωγή υπήρχε. Τώρα πρέπει να κλείσω τα τηλέφωνα, να πάρω τις βαλίτσες μου να πάω στο Πήλιο.»

…..για το ψώνιο «Ψώνιο με φωνάζανε όταν ήμουνα μικρός. «Νιόνιο-Ψώνιο»...»

…..για τη λογοκρισία στο τραγούδι «Κανείς δεν έχει το δικαίωμα ν' ακούει εκ των προτέρων και ν' αποφασίζει τι είναι κατάλληλο για τ' αυτιά των νεοελλήνων και τι όχι. Ακόμα κι αν δεχθούμε την περίπτωση ότι μέσα σε κάποιο τραγούδι υπάρχει κάτι που προσβάλλει τα ήθη λόγου χάρη, νομίζω ότι είναι αρκετός ο εισαγγελέας, ο οποίος, αφού βγει το κομμάτι, κινεί μια διαδικασία για να το σταματήσει. Αυτό είναι υπεραρκετό και δεν χρειάζονται, από πριν, προληπτικά μέτρα, που σε αναγκάζουν να καταφεύγεις σε χίλιους δυο τρόπους – με κίνδυνο να μειωθεί η ποιότητα – ώστε να περάσεις ένα τραγούδι. Για παράδειγμα αναφέρω το 'Σαν βγω απ' αυτή τη φυλακή', που για να μην κοπεί μπερδεύτηκε μέσα ο Δημοσθένης, το πνεύμα το αρχαιοελληνικό κ.λπ. Στα μέσα μαζικής ενημέρωσης τώρα – τηλεόραση, ραδιόφωνο – έχουμε μιαν άλλη λογοκρισία, έμμεση, ανεπίσημη και περισσότερο αποτελεσματική. Με μοναδική εξαίρεση το Γ Πρόγραμμα, όλα τα άλλα προγράμματα έχουν λογοκρισία, που δεν ξέρω πως ακριβώς λειτουργεί. Δεν ξέρω αν κοινοποιούν τις αποφάσεις τους – δεν έχω λάβει καμιά – το μόνο που ξέρω είναι ότι για κάποιο λόγο κόβονται τραγούδια (δικαίωμά μας είναι να υποθέσουμε ότι υπάρχει 'μαύρη λίστα' καλλιτεχνών)».

…..για το κοινό του «Εκπέμπει φως! Σκοτεινό ή όλο λάμψη. Το κοινό είναι εγκάρδιο το κοινό αρνείται, το κοινό...-κι όλα αυτά γίνονται αμέσως αντιληπτά. ………… Εγκαρδιότητα! Έχει φύγει ένα ψέμα από το πρόσωπο του. Πώς είναι ο άνθρωπος που σου δείχνει εμπιστοσύνη; ……………… Ναι, αλλά κι ότι επιτέλους με κερδίσανε κι αυτοί.» ………………….. Προβλήματα με το ακροατήριο είχα σε όλη μου την καριέρα. Δεν δεχόντουσαν στην αρχή αυτό που έκανα ή αυτό που έλεγα. Αποχωρούσαν, φεύγανε, μου πετάγανε κέρματα, σφυρίζανε. Αυτά είναι δυσάρεστα πράγματα, αλλά για μένα είναι παράσημα. Ο Ντύλαν έλεγε κάποτε «Τροβαδούρος που δεν τον προγκάρανε δεν αξίζει».

…..για το αύριο «Ναι, το φοβάμαι! Και το συλλογικό και το προσωπικό …είναι κάτι τελείως άγνωστο. Δεν μπορείς να πεις με σιγουριά αν είναι δυσοίωνο ή ευοίωνο. Και το ότι πρέπει να μπούμε μέσα στο άγνωστο δημιουργεί έναν ιδιαίτερο φόβο. Αλλά είναι απαραίτητο και πρέπει να ρισκάρουμε! Χωρίς ρίσκο και μόνο εκ του ασφαλούς δεν μπορεί να γίνει τίποτα.»

"Εγώ νομίζω ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ξεχωριστοί. Και έχουν κάνει πετυχημένες προσπάθειες για να το κρύψουν"

“Δεν ήμουνα ομορφόπαιδο ποτέ –και με πείραζε αυτό.”

…..για το σύστημα και την πολιτική «Μεγαλώνοντας, ένιωσα συχνά συστημικός. Εάν το σύστημα δεν αυτοκαθαρθεί, τότε θα έχουμε έκρηξη. Οι της ηλικίας μου, αλλά νομίζω και ο περισσότερος κόσμος, απευχόμαστε κάτι τέτοιο – γιατί σε αυτές τι περιπτώσεις επικρατεί το χειρότερο, το πιο κάφρικο. Αλλά, βέβαια, δεν θα την αποφύγουμε, αν συνεχίσουμε έτσι. Βλέπεις, οι πολιτικοί, αντί να ασχοληθούν με την ουσία, ασχολούνται με κάτι μικροπράγματα, κάτι μικροκομματικά, και ο κόσμος νιώθει την τραγωδία μέσα του, αλλά δεν θέλει να την ομολογήσει στον εαυτό του. Προτιμά να ψευτοξενοιάζει, έχοντας κάποιες ελπίδες, κάποιες προσδοκίες. Το δε πολιτικό σύστημα δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να διαχειρίζεται αυτές τις προσδοκίες. Γιατί, κατά τα άλλα, ούτε συγχωνεύσεις έγιναν, ούτε ιδιωτικοποιήσεις, ούτε το Δημόσιο ελαφραίνει. Δεν θα φορτωθούμε τις ευθύνες των πολιτικών που μας έφεραν εδώ. Ούτε όμως μπορούμε να χρεώσουμε στους πολιτικούς τις δικές μας ευθύνες. Και εμείς έχουμε ευθύνες. Ζούσαμε πάνω από τις δυνάμεις μας. Οι τράπεζες έπαιρναν την κυρα-Άσπα και ανοήτως της έδιναν κάρτες. Ο άλλος ήθελε να διορίσει το παιδί, ο άλλος να πάρει επιδότηση. Δηλαδή και αυτός που σε λαδώνει έχει ευθύνη, αλλά και εσύ που λαδώνεσαι.»

…..για την κρίση «………… Σκεφτόμαστε περισσότερο. Φοβόμαστε περισσότερο, βλέπουμε άσχημα όνειρα, ερχόμαστε πιο κοντά στους δικούς μας. Αν δεν υπήρχε η οικογένεια θα είχαμε διαλυθεί ήδη. Η οικογένεια θα μας βοηθήσει να τα βγάλουμε πέρα μαζί με τα προϊόντα της ελληνικής γης». …………… συντελείται μέσα μας αργά μια αλλαγή. Είμαστε μακριά ακόμη από το να φτάσουμε στην ταπείνωση, δηλαδή στην ικανότητα να συγχωρήσουμε ο ένας τον άλλον, να κοιταχτούμε στα μάτια και να σκεφτούμε πώς θα προχωρήσουμε από εδώ και πέρα. Εμείς πρέπει να το κάνουμε, τα κόμματα δεν έχουν τέτοιο σχέδιο. Οι επιστημονικοί σύλλογοι, η

Ακαδημία Αθηνών, δεν έχουν τέτοιο σχέδιο. Οι πλούσιοι, το κεφάλαιο, δεν έχουν τέτοιο σχέδιο. Επομένως, πρέπει εμείς να εκπονήσουμε ένα σχέδιο ανόρθωσης. Αυτό χρειάζεται.» «…………… εδώ έχουμε πρόβλημα με το κράτος μας το ίδιο. Έξω, η φούσκα ήταν αλλού …ήταν η φούσκα των ακινήτων και των τραπεζών. Εδώ, ήταν το ίδιο το κράτος! Ναι, οι πολιτικοί φταίνε, αλλά και εμείς που τους ψηφίζαμε και το συντηρούσαμε. Μας βόλευε όλο αυτό και κανείς δεν μπορεί να το αρνηθεί. Πρέπει να γίνει μια αλλαγή μέσα μας. Πιστεύω ότι κάποιοι είμαστε εκεί, προς τη σωστή πια κατεύθυνση… αλλά έχει ακόμα πολύ δρόμο ώσπου να βγει κάτι διαφορετικό μαζικά. Για να φτάσουμε εκεί όμως, πρέπει ν’ αντέξουμε …και για ν’ αντέξουμε χρειάζεται αλληλεγγύη!»

…..για το επιτυχημένο τραγούδι του

«Ο πραγματικός αντίπαλος της βαρβαρότητας και του φασισμού είναι ο πολιτισμός.»

«………… Λέω όμως μέσα μου, «Αυτό το τραγούδι θα αρέσει στον Τάκη!». Ή στην Κικίτσα, ή σε κάποιον άλλο φίλο. Κατά τα άλλα, το πώς θα δουλέψει το τραγούδι στο κοινό, το καταλαβαίνεις όταν το παίζεις. Ξαφνικά απλώνεται μια παράξενη σιωπή και οι θεατές σε κοιτάζουν όχι σαν ακροατήριο που αποδέχεται τον καλλιτέχνη, αλλά σαν άνθρωποι που ανακαλύπτουν έναν άλλο άνθρωπο, αυτόν που βρίσκεται επί σκηνής. Συναντιούνται δηλαδή σε ένα άλλο επίπεδο. Αν αυτό συμβεί, το τραγούδι έκανε τη

δουλειά του, καθαρίσαμε.»

…..για τη γενιά του «Ήμασταν τυχεροί επειδή γεννηθήκαμε στα μέσα του 20ού αιώνα, και προλάβαμε να γνωρίσουμε το παραδοσιακό από τους γονείς μας αλλά και το μοντέρνο που εμφανίστηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Όσοι γεννηθήκαμε εκεί, στα μέσα της δεκαετίας του 1940, είμαστε κατά κάποιο τρόπο ο άξονας της ζυγαριάς. Από τη μια μεριά ήταν οι παλιοί, το κατεστημένο, από το άλλο οι νέοι και η αντίδραση. Κι εμείς στη μέση, οι ισορροπιστές.» Το είχα πει και παλιότερα, εμείς του ’60 οι εκδρομείς είμαστε δίψυχοι: συντηρητικής ψυχοσύνθεσης και συμπεριφοράς ανατρεπτικής.

…..για το παράπονό του «Βλέπω ότι η εργασία μου διαθέτει κάποια ποιότητα. Θα ήθελα όμως να έχω πετύχει και την ποσότητα. Όλοι οι μεγάλοι ομότεχνοι που θαυμάζω –οι μεγάλοι του ρεμπέτικου, ο Αττίκ, ο Μπρασένς, ο Ντίλαν– έγραψαν πάνω από χίλια τραγούδια. Εγώ καμιά διακοσαριά. Τι να κάνουμε, ήμουν λογογράφος.»

“Είναι ανάγκη να υπάρξει ένα σύμφωνο συμβίωσης στη Βουλή και στην κοινωνία· είναι ζήτημα επιβίωσης”

…..για το κατεστημένο « …….. Οι Μπιτλς και οι Ρόλινγκ Στόουνς δεν ήταν μόνον χορευτική μουσική. Ήταν η βαθύτερη έκφραση μιας νεολαίας που αντιδρούσε στο τότε κατεστημένο, ένα κατεστημένο όμως που διέθετε τη δική του έκφραση, τη δική του αισθητική και τη δική του σοβαρότητα. Επομένως, για να το αντιμετωπίσεις έπρεπε να εκφραστείς ισοβαρώς. Δεν ξεμπέρδευες μαζί του απλώς γιουχάροντας, έπρεπε να το ξεπεράσεις. Αυτό ζήσαμε στα νιάτα μας και στην Ελλάδα. Δυστυχώς τώρα που το κατεστημένο είναι μια αστειότητα, ακούγονται μόνον λαϊκίστικες αντιδράσεις. Ο αντίλογος με λίγα λόγια είναι αναλόγως ανόητος του κυρίαρχου λόγου.»

…..για το πολιτικό τραγούδι «Είχες την εντύπωση ότι τα πάντα είναι δυνατά, ότι τα πάντα μπορούν να ειπωθούν. Το '60

εγώ ήμουν 15 ετών και αναρωτιόμουν «γιατί το τραγούδι να λέει μόνο ερωτικά θέματα, δεν μπορεί να φιλοσοφεί; Δεν μπορεί να στοχάζεται; Να μιλάει για την πολιτική ή για την ύπαρξη;». Προσπάθησα να κάνω τέτοια τραγούδια και από την αποδοχή που είχαν, συμπέρανα ότι κάτι παρόμοιο σκεφτόντουσαν και οι άλλοι. Το ενδιαφέρον είναι ότι το ίδιο συνέβαινε διεθνώς. Είναι αξιοσημείωτο ότι πολύ πριν γίνει το «Berkley» ή ο «Μάης του 18

1968», στην Ελλάδα υπήρχε το 1-1-4. Ξεκινάει το 1963 ως μια σειρά από φοιτητικά αιτήματα, για το πάσο στα λεωφορεία ή για βελτιώσεις στη φοιτητική εστία, αλλά πολύ γρήγορα περνάει σε ένα αίτημα αλλαγής του παντός - πριν κλείσει χρόνος οι διαδηλώσεις ζητούσαν15% για την Παιδεία, δημοκρατία, τήρηση του συντάγματος. Το τραγούδι που ήταν της μόδας τότε στο εξωτερικό ήταν το τραγούδι διαμαρτυρίας. Εδώ ήμασταν ακόμα σε μία κατάσταση που φοράνε κορδέλα στο μέτωπο και χορεύουν συρτάκι μπροστά στην Ακρόπολη, όπως στις ταινίες του Δαλιανίδη. Εγώ, έχοντας γράψει ήδη εκείνο το τραγούδι, «Βιετνάμ γιε, γιε», καθόμουν και ονειρευόμουν, «Ε ρε, να ήμουν στην Αμερική τώρα, θα γινόμουν number one, θα γνωριζόμουν με την Τζέιν Φόντα, με τη Φέι Ντάναγουεϊ» και ξυπνάω και είναι Χούντα κι από πάνω μου δεσμοφύλακας από τη Γορτυνία και με βαράει, διότι βρισκόμασταν στην Μπουμπουλίνας. Με βαράνε να ομολογήσω, δηλαδή τι να ομολογήσω ο τροβαδούρος; Δεν τους κρατάω κακία, διότι εγώ με την καλή μου την καρδιά, ακόμα και μέσα στο μπουντρούμι, σκάρωνα τραγουδάκια. Ένα μπερντάχι ξύλο, τσουπ η «Θεία Μάνου», ένα άλλο μπερντάχι και να το «Αν βγω από αυτήν τη φυλακή...». Ολόκληρο long play φτιάξαμε η Ασφάλεια και εγώ. Είμαστε πια στο '67.»

…..για την Ελλάδα «Ειλικρινά πιστεύω ότι η Ελλαδίτσα μας, αργά μεν και οδυνηρά, θα κατορθώσει αυτό που της αναλογεί και της αξίζει να είναι: μια μικρή χώρα, σημαντική στον πλανήτη για την ομορφιά της, την πνευματικότητά της και τον ιδιαίτερο πλούτο της γης της. Παρ' όλα μας τα φάλτσα είμαστε η Ντίσνεϊλαντ του Θεού.»

(Συμμετοχή στην εκδήλωση 12 Ώρες για την Ελλάδα - Halles de Schaerbeek των Βρυξελλών, στις 9 Μαΐου 2013 - όπου πλήθος καλλιτεχνών αναφέρουν τι σημαίνει γι’ αυτούς Ελλάδα.. Μια φιλανθρωπική πρωτοβουλία, η οποία ξεκίνησε με σκοπό να βελτιώσει την εικόνα της Ελλάδας στην Ευρώπη και να υποστηρίξει με ουσιαστικό τρόπο μια σειρά από ελληνικές δράσεις.)

(Τα αποσπάσματα των συνεντεύξεων του Διονύση Σαββόπουλου είναι αναρτημένα στις ιστοσελίδες: www.iefimerida.gr, www.savvopoulos.net, www.lifo.gr, www.topontiki.gr, www.arrive.gr, www.kathimerini.gr)

ΦΟΡΤΗΓΟ

(1966)

Τα τραγούδια του δίσκου 1.

Οι Πλανόδιοι α. Οι Μάγοι β. Η Ζωζώ γ. Η Μαϊμού δ. Το Μπουλούκι

Η Συννεφούλα

Το Δέντρο

Βιετνάμ, Γιε Γιε

Ήλιε, Ήλιε Αρχηγέ!

Τα Κορίτσια Που Πηγαίνουν Δυο Δυο

Τα Πουλιά Της Δυστυχίας

Μη Μιλάς Άλλο Γι' Αγάπη

Οι Παλιοί Μας Φίλοι

«Έζησα με πάρα πολύ μεγάλη ένταση το πολιτικό κλίμα της εποχής. Πτώση Καραμανλή, δολοφονία του Λαμπράκη, άνοδος του Παπανδρέου στην εξουσία. Αλλά μετά από κάθε διαδήλωση επέστρεφα σπίτι μου και λιγοθυμούσα, διότι, κατά βάθος, δεν ήμουν για αυτά: δυσκολευόμουν πάρα πολύ ανέκαθεν να αντιμετωπίσω την πραγματικότητα (...). Τελικά δεν ήταν δυνατόν να αποφύγω να φτάσω στο σημείο εκείνο στο οποίο φτάνει κάθε "απροσάρμοστο" παιδί, δηλαδή: εγκατάλειψη πατρικής στέγης, αδιαφορία για επαγγελματική τακτοποίηση, ωτοστόπ, Αθήνα, αλητεία...». Δ. ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ …….... και νάτο το ΦΟΡΤΗΓΟ

Συνθέτης – Στιχουργός: Διονύσης Σαββόπουλος 21

«Η Συννεφούλα είναι έρωτας παιδικής καψούρας με αφορμή το κοριτσάκι το οποίο αγαπούσα εκείνο τον καιρό. Είναι επηρεασμένο επίσης από το φιλμ Jules e Zim του Τριφό. Είναι μια ταινία που μου αρέσει παρά πολύ. Έδειχνε ένα amour impossible τέλος πάντων, έναν αδιέξοδο έρωτα, και εκεί μέσα υπάρχει ένα τραγούδι που λέει η Ζαν Μορό και με βάση αυτό κάθισα και έγραψα τη Συννεφούλα. Πρέπει να ήμουν 15 χρόνων». ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ.

Η ΣΥΝΝΕΦΟΥΛΑ Είχα μια αγάπη, αχ καρδούλα μου, που `μοιαζε συννεφάκι, συννεφούλα μου. Σαν συννεφάκι φεύγει ξαναγυρνάει μ’ αγαπά τη μια την άλλη με ξεχνάει. Κι ένα βράδυ αχ καρδούλα μου διώχνω ξαφνικά τη συννεφούλα μου. Δεν αντέχω άλλο πια να με γελάει μ’ αγαπάει τη μια την άλλη με ξεχνάει. Κι έρχεται ο Απρίλης αχ καρδούλα μου να κι ο Μάης συννεφούλα μου. Δίχως τραγούδι, δάκρυ και φιλί δεν είναι άνοιξη φέτος αυτή. Συννεφούλα, συννεφούλα να γυρίσεις σου ζητώ και τριγύρνα μ’ όσους θέλεις κάθε βράδυ. Δεν αντέχω άλλο να `μαι μοναχός μ’ αγαπάς τη μια κι ας με ξεχνάς την άλλη.

«Το Φορτηγό βγήκε τον Δεκέμβρη του '66. Δεν έκανε τίποτε υψηλές πωλήσεις, 2.000 κομμάτια. Περίμενα κάτι περισσότερο. Είχα σκεφτεί μάλιστα να αλλάξω δουλειά ή τουλάχιστον να φύγω από τη δισκογραφία προς ώρας και να κάνω λιγάκι τον ναυτικό, να βγάλω χαρτιά να μπω σε κανένα πλοίο γιατί ήθελα να ταξιδέψω.» …………….. «Έχω αισθανθεί κι εγώ μερικές φορές να κατηγορούμαι αδίκως ή να με κοροϊδεύουν, κυρίως για τον παράδοξο τρόπο με τον οποίο βγήκα και τραγούδησα, γιατί τότε παράδοξος ήταν αυτός ο τρόπος. Και ενώ υπήρχε αυτή η κοροϊδία και τα χαχαχούχα, αισθανόμουν ότι εγώ κάνω το σωστό. Ένα τέτοιο βίωμα πήγα να το απλώσω και διάλεξα μερικούς ήρωες πέριξ της εθνικής οδού και έκανα αυτά τα τέσσερα τραγούδια που λέγονται Οι Πλανόδιοι και με τα οποία αρχίζει το ΦΟΡΤΗΓΟ.» ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ 22

«Το Μη μιλάς άλλο γι' αγάπη το έγραψα ανηφορίζοντας μια μέρα την οδό Σταδίου, λόγια και μουσική. Ήταν άνοιξη, είχα κέφια και από την οδό Θεμιστοκλέους πήγα στο Σύνταγμα, ανέβηκα από τα λουλουδάδικα, έστριψα στην Ακαδημίας, ανέβηκα την Ιπποκράτους, όπου έμενα, και ώσπου να φτάσω στο δωμάτιο που έμενα, το είχα γράψει. Την άνοιξη του 1964.» ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ

ΜΗ ΜΙΛΑΣ ΑΛΛΟ ΓΙ’ ΑΓΑΠΗ Μία η άνοιξη ένα το σύννεφο χρυσή βροχή βροχή που χόρευε σε κάμπο ώριμο ως το πρωί σαν στάχυα έλυσες πάνω στους ώμους μου χρυσά μαλλιά σαν στάχυ χόρεψες σαν στάχυα αμέτρητα ήταν τα φιλιά Μη μιλάς άλλο για αγάπη η αγάπη είναι παντού στην καρδιά μας στη ματιά μας τρώει τα χείλη τρώει το νου όταν θα ‘χουμε υποφέρει καλημέρα θα μας πει θα μας φύγει θα ξανάρθει κι όλο πάλι απ’ την αρχή Μία η θάλασσα ένας ο ήλιος της γλάροι λευκοί ήλιος και θάλασσα γλυκό κορίτσι ζεστό πρωί πρωί κι ορθάνοιξα τα δυο σου πέταλα μ’ ένα φιλί κι εσύ μου χάρισες όλη την άνοιξη σ’ ένα κορμί Μη μιλάς άλλο για αγάπη η αγάπη είναι παντού στην καρδιά μας στη ματιά μας τρώει τα χείλη τρώει το νου όταν θα ‘χουμε υποφέρει καλημέρα θα μας πει θα μας φύγει θα ξανάρθει κι όλο πάλι απ’ την αρχή Χθες ήταν έρωτας χθες ήταν σύννεφο χρυσή βροχή χθες ήταν θάλασσα γλάρος που χόρευε με το πρωί τώρα είναι η σιωπή τώρα είναι η λησμονιά κι ο χωρισμός κι όλα τα αστέρια του θαρρείς πως έσβησε ο ουρανός Μη μιλάς άλλο για αγάπη η αγάπη είναι παντού στην καρδιά μας στη ματιά μας τρώει τα χείλη τρώει το νου όταν θα ‘χουμε υποφέρει καλημέρα θα μας πει θα μας φύγει θα ξανάρθει κι όλο πάλι απ’ την αρχή

ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΟΥ ΤΡΕΛΛΟΥ

(1969)

Τα τραγούδια του δίσκου 1.

Το Περιβόλι

Η Θεία Μάρω

Θαλασσογραφία

Οι Πίσω Μου Σελίδες

Η Συννεφούλα

Σαν Ρεμπέτικο Παλιό

Είδα Την Άννα Κάποτε

Ντιρλαντά (παραδοσιακό – πρώτη εκτέλεση Παντελής Γκίνης)

Τα Παιδιά Που Χάθηκαν

10.

Ωδή Στον Γεώργιο Καραϊσκάκη

Συνθέτης – Σαββόπουλος

Στιχουργός:

Διονύσης

Με τη δικτατορία ο Διονύσης Σαββόπουλος ξαφνικά συνελήφθη, και κλείστηκε στα κρατητήρια ως ύποπτος για αντικαθεστωτική δράση. «Στη φυλακή, όμως, για να περνάει η ώρα, έγραψα τη Δημοσθένους λέξη, τη Θεία Μάνου, και τη Θαλασσογραφία. Πολλοί απορούσαν. Μα πώς βρε παιδί μου μέσα σε 'κείνον το ζόφο εσύ έγραφες τραγούδια;. Μα γι' αυτό χρειάζονται τα τραγούδια, για να μπορούμε να ξεπερνάμε τον ζόφο.» Δ.Σ. 24

«Το τραγούδι αυτό γράφτηκε το ’68, στο Παρίσι, που κάναμε βόλτες στα οδοφράγματα. Ήταν ο Μάης του '68, έτσι; Το τραγούδι ήταν εμπνευσμένο από τον Τσε Γκεβάρα, από την υπέροχη εκείνη αφίσα, όπου βλέπεις έναν όμορφο νέο, με την επανάσταση στα μάτια του, που είναι χαμογελαστός και έχει και ένα πούρο. Για αυτόν το έγραψα, χωρίς να αναφέρεται βέβαια πουθενά το όνομά του, ούτε και κανένα άλλο όνομα μες στο κείμενο του τραγουδιού - στον τίτλο μόνο αναφέρεται ο στρατηγός της Ρούμελης. Λοιπόν, όταν ήρθε η ώρα να το ηχογραφήσω -μιλάμε τώρα το '69- μου λέει ο Πατσιφάς, αυτό δεν πρόκειται να περάσει από τη λογοκρισία, δεν γίνεται. Οπότε έκανα αυτό που καταλάβατε, έβαλα ότι είναι ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη, με την πεποίθηση ότι τον στρατηγό της Ρούμελης και γιο της καλόγριας, όπως τον λέγανε τον Καραϊσκάκη, δεν θα τον ενοχλούσε να χρησιμοποιηθεί ως κάλυψη για τον Τσε Γκεβάρα. Αλλά και ο κομαντάντε Τσε, εάν εγνώριζε τον Καραϊσκάκη, πολύ ευχαρίστως θα δεχότανε να καλυφθεί από αυτόν. Χαίρομαι πάντως που το παίζουνε στα σχολεία στην 25η Μαρτίου, είναι ό,τι πρέπει.» ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ (από μια συνέντευξή του στους Κώστα Σακκαλή και Μανώλη Γεωργακάκη)

Η οθόνη βουλιάζει σαλεύει το πλήθος εικόνες ξεχύνονται με μιας πού πας παλληκάρι ωραίο σαν μύθος κι ολόισια στο θάνατο κολυμπάς

Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη

Και όλες οι αντένες μιας γης χτυπημένης μεγάφωνα και ασύρματοι από παντού γλυκά σε νανουρίζουν κι εσύ ανεβαίνεις ψηλά στους βασιλιάδες τ’ ουρανού Ποιος στ’ αλήθεια είμαι εγώ και πού πάω με χίλιες δυο εικόνες στο μυαλό προβολείς με στραβώνουν και πάω και γονατίζω και το αίμα σου φιλώ Πού πας παλληκάρι πομπές ξεκινούνε κι οι σκλάβες σου ουρλιάζουν στο βωμό ουρλιάζουν τα πλήθη καμπάνες ηχούνε κι ο ύμνος σου τραντάζει το ναό Ποιος στ’ αλήθεια είμαι εγώ και πού πάω με χίλιες δυο εικόνες στο μυαλό οι προβολείς με στραβώνουν και πάω και γονατίζω και το αίμα σου φιλώ 25

«Το τραγούδι Είδα την Άννα κάποτε είναι τραγούδι έρωτος, αλλά μετά τον χωρισμό. Χωρίσαμε τελειωτικά, αλλά πολλές φορές ένας χωρισμός φέγγει, φωταγωγεί όλη την ιστορία. Δίνει το αληθινό νόημα μιας σχέσης και βοηθιέται αν υπάρχει και κανένα καλό τραγουδάκι από δίπλα.» ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΙΔΑ ΤΗΝ ΑΝΝΑ ΚΑΠΟΤΕ Την παιδική μου φίλη την είδα ξαφνικά να στέκει και να με κοιτά. Αγάλματα κομμάτια στα μάτια της τα δυο λησμονημένες πόλεις ναυάγια στο βυθό. Ζεστό το μεσημέρι το στόρι χαμηλό κι η σκάλα στο φωταγωγό.

Σβήνουν τα βήματα στη σκάλα κανείς θα πλανηθούμε μοναχοί θάλασσες πόλεις έρημοι σταθμοί. Αλλάζουν όλα εδώ κάτω με ορμή τι να καταλάβουμε οι φτωχοί. Για πες μου μήπως ξέρεις γι’ αυτήν που σου μιλώ Άννα τ’ όνομά της το μικρό. Τη βλέπω κατεβαίνει στέκεται στο σκαλί και χάνεται για πάντα στου κόσμου τη βουή.

ΘΑΛΑΣΣΟΓΡΑΦΙΑ Να μας πάρεις μακριά να μας πας στα πέρα μέρη φύσα θάλασσα πλατιά φύσα αγέρι φύσα αγέρι

Τον Οκτώβριο του 1967, ο Διονύσης Σαββόπουλος, παντρεύεται την Άσπα και αποφασίζει να φύγει από την Ελλάδα. Οι νεόνυμφοι, φθάνουν στο Παρίσι τις πρώτες μέρες του 1968 όπου και παραμένουν μέχρι και τις τελευταίες ημέρες του Μάη. Για να ζήσουν, τραγουδούν στο δρόμο. Στο Παρίσι λοιπόν, ο Σαββόπουλος, αρχίζει να γράφει τα νέα τραγούδια, και το «Περιβόλι του Τρελλού», απηχεί όλα όσα τώρα κυριαρχούν στην ψυχή του: είναι η αηδία για την κατάσταση στην χουντοκρατούμενη Ελλάδα, η μαγική ατμόσφαιρα στο Παρίσι, η Άσπα και η ψυχεδελική ελευθερία... Εκείνο που χαρακτηρίζει τον δίσκο, δεν είναι η πολιτική σκέψη, αλλά είναι, η επιθυμία της φυγής, και η διάθεση της ελευθερίας. Στον κύκλο αυτών των τραγουδιών, ο Σαββόπουλος δεν έχει πατρίδα, ή μάλλον πατρίδα του είναι το «μακριά», τα ακαθόριστα «πέρα μέρη», τα οποία αναφέρονται στη Θαλασσογραφία (Ιστορία της ελληνική νεολαίας, από το blog του Μανώλη Νταλούκα)

Το έργο του Ηλία Παπαγιαννόπουλου, Ο Σαββόπουλος και ο Κόσμος του.

ΜΠΑΛΛΟΣ

(1971)

Εξώφυλλο: Αλέξης Ακριθάκης Φωτογραφία: Νέλλη Κωνσταντινίδη

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2. 3. 4. 5.

Μπάλλος Ύμνος προς την Εταιρεία Έρχεται βροχή Κιλελέρ Ο παλιάτσος κι ο ληστής (συνθέτης - στιχουργός Bob Dylan)

Σημαία από νάυλον

Συνθέτης – Στιχουργός: Διονύσης Σαββόπουλος

Λεζάντα από το περιοδικό ΦΑΝΤΑΖΙΟ, που αφορά στον «Μπάλλο» (1971)

ΜΠΟΥΡΜΠΟΥΛΙΑ Μπουρμπούλια, ήταν το όνομα ελληνικού μουσικού συγκροτήματος που έγινε γνωστό συνοδεύοντας το Διονύση Σαββόπουλο, όταν αυτός έκανε στροφή προς το ροκ και ηχογράφησε τον «Μπάλλο».

Ο Διονύσης Σαββόπουλος στη xίπικη φάση του στο Κύτταρο. Τότε έκανε μερικά από τα πιο θρυλικά του live.

ΤΟ ΒΡΩΜΙΚΟ ΨΩΜΙ

(1972)

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Έλσα Σε Φοβάμαι Άγγελος Εξάγγελος (συνθέτης - στιχουργός Bob Dylan) Τραγούδι Ζεϊμπέκικο Ολαρία Ολαρά Το Μωρό Η Δημοσθένους Λέξις Μαύρη Θάλασσα

Συνθέτης – Στιχουργός: Διονύσης Σαββόπουλος

ΟΛΑΡΙΑ ΟΛΑΡΑ Ολαρί α, ο λα ρά, χιόνι πέφτει από ψηλά χιόνι πέφτει και σκεπάζει την αυλή μας, το μυαλό μου φτερουγίζει μακριά χιόνι πέφτει και σκεπάζει τη σκεπή μας και το άρρωστο σκυλί μας ξεψυχά Ολαρία ολαρά, μαύρο τύμπανο χτυπά τα παιδιά που αγαπούν τα στρατιωτάκια, τ’ αλογάκια και τα ξύλινα σπαθιά βρικολάκιασαν σε τούτα τα στιχάκια, έλα μέσα και μίλα πιο σιγά Ολαρία ολαρά, δάγκωσε με πιο βαθιά Αχ, ο Όλιβερ Τουίστ χαμογελάει και ο Χίτλερ του χαϊδεύει τα μαλλιά διαμαντένιο δαχτυλίδι του φοράει και πετούν αγκαλιασμένοι μακριά Ολαρία ολαρά, με σουραύλια και βιολιά θα βρεθούμε όλοι μαζί στο πανηγύρι, θα ‘ναι όλη η παλιά μας συντροφιά και θα πιούμε από το ίδιο το ποτήρι και την πιο πικρή γουλιά Ολαρία ολαρά, γύρω γύρω τα παιδιά ο μαρκήσιος Ντε Σαντ μ’ ένα χίπη, ο φονιάς με το θύμα αγκαλιά ο γραμματέας μαζί με τον αλήτη κι η παρθένα με τον σατανά Όλα είναι μακρινά κι ευτυχισμένα και το χιόνι πέφτει από ψηλά τα ζευγάρια στροβιλίζονται πιο πέρα κι η κοπέλα μου αστράφτει από χαρά.

Στο δίσκο ”Βρώμικο ψωμί” περιλαμβάνεται το αθάνατο τραγούδι ”Ζεϊμπέκικο (Με αεροπλάνα και βαπόρια)” σε ερμηνεία του ίδιου. Το κομμάτι αργότερα επανακυκλοφόρησε με τη φωνή της Σωτηρίας Μπέλλου στην επανέκδοση του δίσκου το 1975 με τίτλο ”10 Χρόνια Κομμάτια”. Μια θρυλική συνύπαρξη του Σαββόπουλου με τη Μπέλλου! Ο φακός του Λάκη Παπαστάθη, στο τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ που γύρισε με τίτλο Χαίρω πολύ…Σαββόπουλος, καταγράφει τη Σωτηρία Μπέρλλου να βγαίνει από το στούντιο μετά την ηχογράφηση του Ζεϊμπέκικου και να λέει «Αχ, μωρέ Διονυσάκο, μ’ έκανες και μένα και τραγούδησα ποπ!»

«"Ήταν η πρώτη μου απόπειρα να φτιάξω ένα λαϊκό τραγούδι. Όλο αυτό ξεκίνησε από την αγάπη μου για το λαϊκό τραγούδι, από την αδυναμία που ένιωθα για την μουσική μας παράδοση και τα αριστουργήματα που μας πρόσφεραν οι μεγάλοι λαϊκοί συνθέτες. Και δεν είναι δύσκολο να αποκρυπτογραφήσει κάποιος το μήνυμά του. Μιλάω καθαρά για την περίφημη επιδίωξη της ευτυχίας». (Απάντηση του ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΥ στην ερώτηση που του έκανε ο Θανάσης Κρεκούκιας, γιατί έγραψε το Ζεϊμπέκικο).

ΖΕΪΜΠΕΚΙΚΟ Μ’ αεροπλάνα και βαπόρια και με τους φίλους τους παλιούς τριγυρνάμε στα σκοτάδια κι όμως εσύ δε μας ακούς Δε μας ακούς που τραγουδάμε με φωνές ηλεκτρικές μες στις υπόγειες στοές ώσπου οι τροχιές μας συναντάνε τις βασικές σου τις αρχές Ο πατέρας μου ο Μπάτης (Απρόσιτη μητέρα μορφή από χώμα και ουρανό ήρθε απ’ τη Σμύρνη το `22 ( θα χαθώ απ’ τα μάτια σου τα δυο) κι έζησε πενήντα χρόνια (μες στον κόσμο) σ’ ένα κατώι μυστικό (σαν πρόσφυγας σ’ ένα κατώι μυστικό) Σ’ αυτόν τον τόπο όσοι αγαπούνε (αν αγαπούνε) τρώνε βρωμικο ψωμί (τρώνε βρωμικο ψωμί) (του λόγου σου οι πιστοί) κι οι πόθοι τούς ακολουθούνε (κι οι πόθοι τούς ακολουθούνε υπόγεια διαδρομή) υπόγεια διαδρομή Χθες το βράδυ είδα ένα φίλο σαν ξωτικό να τριγυρνά πάνω στη μοτοσικλέτα και πίσω τρέχανε σκυλιά Σήκω ψυχή μου δώσε ρεύμα βάλε στα ρούχα σου φωτιά (σαν τον Μάρκο) βάλε στα όργανα φωτιά ( βάλε στα όργανα φωτιά) να τιναχτεί σαν μαύρο πνεύμα (να κλείσει η λαβωματιά μα τιναχτεί σαν μαυρο πνευμα) η τρομερή μας η λαλιά (η τρομερή μας η λαλιά)

(Μέσα στις παρενθέσεις είναι τα λόγια του Σαββόπουλου)

ΜΑΥΡΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Τα παιδιά με τα μαλλιά και με τα μαύρα ρούχα φέρνουνε μηνύματα για μιαν αγάπη που `χα και στις φλέβες μου βαθιά μαύρη θάλασσα σαν αίμα λέει λόγια πικραμένα Κανένα πλάσμα του Θεού δε ζει σε τέτοιο βάθος όπου σ’ αγάπησα πολύ κι απόμεινα μονάχος Μαύρη Θάλασσα κλειστή και ψυχή μου χαρισμένη σ’ όποιον πιο πολύ σε θέλει Να πούμε λόγια άγρια, παράξενα κι ατόφια σάβανα και χώματα στη μούρη της τη τζούφια η φωνή της η σκληρή λιώνει σαν μεγάλο σώμα μέσα στο δικό μου στόμα Φταίνε τα τραγούδια του, φταίει κι ο λυράρης μα φταίει κι ο ίδιος του ο λαός γιατί είναι μαραζιάρης Μαύρη θάλασσα κλειστή, μακρινές μου πεδιάδες πίσω από τις συμπληγάδες Στα μάγια και στα όνειρα, καμπάνα και καντήλα Πόλη, Βάρνα, Οδησσός, Κωστάντζα και Μπραΐλα και σε χρόνο μυστικό σαν ηφαίστειο του Αίμου λεγεώνες του πολέμου

Το τραγούδι Μαύρη Θάλασσα είναι ζωναράδικος χορός της Θράκης και ο Σαββόπουλος το τραγουδά μαζί με τη Δόμνα Σαμίου η οποία είχε πει: «Θεωρώ τον Σίμωνα Καρά σταθμό της ζωής μου, όπως και τον Διονύση». (Σίμων Καράς ήταν ο δάσκαλός της στην παραδοσιακή μουσική). Το 1971 βγαίνει για πρώτη φορά στη σκηνή, τραγουδώντας μαζί με τον Διονύση Σαββόπουλο στο Ροντέο, ενώ ο μεγάλος τραγουδοποιός είχε γράψει γι αυτήν: «Είναι ένας άνθρωπος που έρχεται σ’ εμάς από έναν άλλο χρόνο και ακριβώς επειδή έρχεται από έναν άλλο χρόνο μπορεί και μας παρηγορεί, μπορεί και μας ανακουφίζει, και μόνον έτσι, σιγά-σιγά, αλλάζουμε».

«Όταν ήμουν νέος, με έβαλαν φυλακή για πολιτικούς λόγους. Έχω μείνει σε ένα κελί για πάρα πολύ καιρό. Μπορεί βέβαια να ήμουν στενεμένος, αλλά ένα φως μέσα μου έγραφε τραγούδια. Το τραγούδι Δημοσθένους λέξις γράφτηκε εκεί. Μάλιστα ο πρώτος τίτλος του τραγουδιού ήταν Εμβατήριο για μετέωρο φυλακισμένο. Ανακάτεψα εκ των υστέρων τον Δημοσθένη για να ξεγελάσω τη λογοκρισία. Τους δούλεψα κανονικά! Δεν με επηρέασε η στενότης ή ο περιορισμός. Πετούσα μέσα μου» ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ (συνέντευξη στο περιοδικό ΕΓΩ»

Η ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ ΛΕΞΙΣ Κι αν βγω απ’ αυτή τη φυλακή κανείς δε θα με περιμένει οι δρόμοι θα `ναι αδειανοί κι η πολιτεία μου πιο ξένη τα καφενεία όλα κλειστά κι οι φίλοι μου ξενιτεμένοι αέρας θα με παρασέρνει κι αν βγω απ’ αυτή τη φυλακή Κι ο ήλιος θ’ αποκοιμηθεί μες στα ερείπια της Ολύνθου θα μοιάζουν πράγματα του μύθου κι οι φίλοι μου και οι εχθροί μαρμαρωμένοι θα σταθούν οι ρήτορες κι οι λωποδύτες ζητιάνοι εταίρες και προφήτες μαρμαρωμένοι θα σταθούν Μπροστά στην πύλη θα σταθώ με τις κουβέρτες στη μασχάλη κι αργοκουνώντας το κεφάλι θα χαιρετήσω το φρουρό χωρίς βουλή χωρίς Θεό σαν βασιλιάς σ’ αρχαίο δράμα θα πω τη λέξη και το γράμμα μπροστά στην πύλη θα σταθώ

ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΚΟΜΜΑΤΙΑ

(1975)

Εξώφυλλο Αλέξης Κυριτσόπουλος

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16.

Οι Δεκαπέντε (Αμνηστεία '64) Η Παράγκα Η Παράγκα Με Κιθάρα Το Θηρίο Σωματική Ανάγκη Μια Θάλασσα Μικρή Στη Συγκέντρωση (Της Ε.Φ.Ε.Ε.) Τι Να Τα Κάνω Τα Τραγούδια Σας Δοκιμή Σημείωμα Η Θανάσιμη Μοναξιά Του Αλέξη Ασλάνη Η Θεία Μάνου Σύρμα Ολαρία Ολαρά Ζεϊμπέκικο Σαν Τον Καραγκιόζη Συνθέτης – Στιχουργός: Διονύσης Σαββόπουλος 17. Επέτειος (Επίλογος)

ΣΑΝ ΤΟΝ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ Κείνο που με τρώει κείνο που με σώζει είναι π’ ονειρεύομαι σαν τον καραγκιόζη Φίλους και εχθρούς στις φριχτές μου πλάτες όμορφα να σήκωνα σαν να `ταν επιβάτες Λευκό μου σεντονάκι λάμπα μου τρελή Ποια αγάπη τάχα μας φυσάει Βάλε στη σκιά σου τούτο το παιδί Που δεν έχει απόψε πού να πάει πού να πάει Σαν κουκιά μετρώ τα λόγια του καμπούρη πίσω απ’ το λευκό πανί μέσα στο κιβούρι Μα όσο κι αν μετρώ κάτι περισσεύει Τρύπια ειν’ η αγάπη μας και δε μας προστατεύει

Λευκό μου σεντονάκι λάμπα μου τρελή Κόκκινα αυγά ή καρναβάλια μέσα από την κάλπη τη στατιστική Μας κοιτάζει ο Χάρος και του τρέχουνε τα σάλια Σαν σκιές γλιστρούν λόγια και εικόνες Κάρα σκουπιδιάρικα, φεύγουν οι χειμώνες Αν δε ντρέπεσαι να καθίσεις πίσω Έλα Ηπείρου κι Αχαρνών να σε γιουχαΐσω Λευκό μου σεντονάκι λάμπα μου τρελή Ποια αγάπη τάχα μας φυσάει Βάλε στη σκιά σου τούτο το παιδί Που δεν έχει απόψε πού να πάει πού να πάει

"Η Γέννηση του Καραγκιόζη" έργο του Ευγένιου Σπαθάρη 38

Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ Η σχέση του Διονύση Σαββόπουλου με το Θέατρο Σκιών είναι γνωστή από τις παραστάσεις του στη δεκαετία του ’70 και τη συνεργασία του με τον Ευγένιο Σπαθάρη. Και βεβαίως, από το τραγούδι Σαν τον Καραγκιόζη που ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά ζωντανά στο Κύτταρο και εντάχθηκε λίγο αργότερα στο δίσκο 10 Χρόνια κομμάτια (1975), και από τότε δε λείπει ποτέ από τις ζωντανές εμφανίσεις του τραγουδοποιού. Σε μία συνέντευξη στον Περικλή Γρίβα που δημοσιεύτηκε το 1978 ο Διονύσης Σαββόπουλος περιγράφει τη σχέση του με το Θέατρο Σκιών, τον Καραγκιόζη, και βεβαίως τον Ευγένιο Σπαθάρη.

Ο Καραγκιόζης υπάρχει απ’ τις τρύπες του "Πραγματικά ο Καραγκιόζης πολύ με γοητεύει, αν και ξεθωριασμένος πια, πεσμένος. Θα ήθελα να ζούσα τότε στην ακμή του, λαχείο θα την έκανα. Τότε ο κόσμος όλος εδώ, πλούσιος ή φτωχός, ανατολίτης πάντως, αλλιώτικος κόσμος, περιφρονιότανε από τους ψαλιδόκολους, έτσι τους λέγανε, κάτι Ευρωπαίος εκεί κάτι τσιράκια που είχανε τα πόστα κι όλος ο λαός ήτανε εξόριστος μέσα στην ίδια του την χώρα και ήταν ο Καραγκιόζης μεγάλη λαϊκή κατάκτηση, παρηγορούσε μάλιστα και ανθρώπους παραλήδες, διότι τότε λόγω αυτής της κατάστασης και οι πλούσιοι δικοί μας άνθρωποι ήταν. Αν ζούσα τότε θα ήθελα να ήμουν καραγκιοζοπαίχτης, ή έστω στην κομπανία. Ή μάλλον όχι δεν είμαι σίγουρος, αλλά μ’ αρέσει να το σκέπτομαι έτσι, να το σκαλίζω, δεδομένου ότι αυτή η εποχή μπορεί να ξανάρθει, και μάλιστα πιο πλούσια γιατί θα προστεθούν και τα καλά στοιχεία της δικής μας, της τωρινής εποχής. Δεν πρέπει σου φαίνεται παράξενη μια τέτοια εποχή, γιατί αν πραγματικά σ’ επηρεάζει ο Καραγκιόζης δεν μπορείς να αποφύγεις μια τέτοια σκέψη, εκεί σε οδηγεί η λογική του που είναι σαν να λέει «εγώ πάντα εδώ θάμαι…». 39

Εικονογραφημένος Καραγκιόζης του Ευγένιου Σπαθάρη

Αυτή η φιγούρα του η διάτρητη αντέχει. Ο Καραγκιόζης υπάρχει απ’ τις τρύπες του. Το φως περνάει μέσ’ απ’ τις τρύπες του και τον γράφει πάνω στο σεντόνι. Χωρίς τις τρύπες του δεν θα φαινόταν παρά μια μουτζούρα. Ακόμα και σήμερα που για λόγους ευκολίας δεν τον φτιάχνουν τρυπητό, αλλά διάφανο από πλαστικό, πάλι κάτι ανάλογο είναι. Το ότι η εποχή μας είναι εποχή του νάιλον δεν είναι κακό. Πάλι περνάει το φως, αρκεί να το δεις έτσι. Προσπάθησα να το πω τότε το ’73 όταν ανέβασα με τον Σπαθάρη, τον Παπαστάθη και τον Κυριτσόπουλο τον «Θίασο σκιών» στο Κύτταρο της οδού Ηπείρου. Δουλέψαμε με κείνο το σλόγκαν μου «δεν έχω ήχο δεν έχω υλικό». Είχαμε καραγκιόζη, κομμάτια από φιλμ του Μαδρά ξαναδουλεμένα στην τρικέζα μαζί με καινούργια, και επίσης τραγούδια. Αλλά ο κόσμος δεν ενδιαφέρθηκε και πολύ, μόνο η Λογοκρισία ενδιαφέρθηκε. Με κάλεσαν απ’ το τμήμα πνευματική ς κίνησης στην Μεσογείων και ζητούσαν εξηγήσεις. Τραβιόμασταν με τον Παπαστάθη μια στην Ασφάλεια μια στην Προεδρία. Μας ζήτησαν να τους πάμε τις ταινίες του Μαδρά, τα κείμενα του Καραγκιόζη, τα τραγούδια, δεν βγάζαν άκρη ωστόσο επέμεναν. Στο τέλος όπως πάντα τους ζούρλαναν με την πολυλογία, είδαν κι αποείδαν μας άφησαν και παίξαμε. Δεν είχαμε όμως και τόσο κόσμο. Αυτά που δείχναμε ταίριαζαν βέβαια με το κλίμα, αλλά το κοινό δεν ήθελε να το δει έτσι, βρισκόταν σε μία έξαψη, ήταν εκείνη η φοβερή χρονιά με το Πολυτεχνείο, Ιωαννίδης μετά, προτιμούσαν άλλες 40

μπουάτ με ηρωικό τόνο να πούμε, παρά εκείνο το χλωμό σώου στο Κύτταρο. Από εκείνη τη δουλειά δεν έχω τίποτε, όλα είχαν γίνει με πολύ αυτοσχεδιασμό και γρήγορα και δεν τα γράψαμε πουθενά. Έμεινε μόνο το τραγούδι «Σαν τον Καραγκιόζη» και κομμάτια του φιλμ που όμως δεν θυμάμαι ούτε που μπαίναν ούτε τι λέγαμε πριν ή μετά. Φέτος στον «Ρήγα» σ’ εκείνο το υπόγειο, είχα καθίσει να ξεκουραστώ λίγο απ’ την πρόβα που σε μια δόση, επειδή ερχόταν πρεμιέρα, συνεχιζόταν επί ένα μερόνυχτο κι εγώ πια ούτε ένιωθα ούτε καταλάβαινα, κι ανέβηκε ο Σπαθάρης κι έστηνε τον μπερντέ και μίλαγε αυτός από πάνω κι εγώ από κάτω και αισθάνθηκα ξαφνικά σα να έβλεπα τις ψυχές μας στον Άδη, την δική μου και του Ευγένιου, να μιμούνται τα ίδια τα λόγια που λέγαμε! Μου φάνηκε τρομερά κωμική παραίσθηση. Οι ψυχές αφού δεν έχουν σώμα δεν έχουν ούτε επιθυμίες ούτε σχέδια, γι’ αυτό τα δικά μας λόγια, τα καθημερινά τα τετριμμένα, λεγμένα απ’ αυτές δεν είναι πια σκλαβωτικά, παίρνουν άλλη διάσταση, σημαίνουν άλλο πράγμα πολύ ανώτερο, φτιαγμένο όμως με δικά μας υλικά. Αυτό είναι για μένα ο Καραγκιόζης. Μια αργή φιγούρα από ένα βασίλειο σκιών που μιμείται τα λόγια και τα καμώματά μας με αποτέλεσμα αυτά τα ίδια να φαίνονται πια σαν σενάριο θείου δράματος. Πουθενά αλλού η καθημερινή ζωή δεν αποκτά τέτοια φωτοχυσία όσο πάνω στο πανί. Σκέφτηκα τότε να φτιάξω μια κωμική όπερα μ’ αυτό το πανί του θανάτου, να την παίξει ο Σπαθάρης. Μπορεί να το κάνω". Δ. ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ

Ο Διονύσης Σαββόπουλος σε φιγούρα του Ευγένιου Σπαθάρη

ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ (της ΕΦΕΕ)

Η πλατεία ήταν γεμάτη, με το νόημα που `χει κάτι απ’ τις φωτιές. Στις γωνίες και τους δρόμους από συντρόφους οικοδόμους, φοιτητές και συ έφεγγες στη μέση όλου του κόσμου, κι ήσουν φως μου, κατακόκκινη νιφάδα σε γιορτή σε γιορτή που δεν ξανάδα στη ζωή μου τη σκυφτή. Η πλατεία ήτανε άδεια και τρελός απ’ τα σημάδια, σαν σκυλί με συνθήματα σκισμένα, σ’ έναν έρωτα για σένα έχω χυθεί στ’ αμφιθέατρο σε ψάχνω, στους διαδρόμους και τους δρόμους, και ζητώ πληροφορίες και υλικό, να φωτίσω τις αιτίες που μ’ αφήνουνε μισό. Η πλατεία είναι γεμάτη κι απ’ το πρόσωπό σου κάτι έχει σωθεί στον αγώνα του συντρόφου, στην αγωνία αυτού του τόπου για ζωή στα παιδιά και τους εργάτες, στους πολίτες, στους οπλίτες, στα πλακάτ και τη σκανδάλη που χτυπά, η συγκέντρωση ανάβει κι όλα είναι συνειδητά.

ΕΦΕΕ (Εθνική Φοιτητική Ένωση Ελλάδος) «Η πλατεία ήταν γεμάτη με το νόημα που 'χει κάτι απ' τις φωτιές», τραγουδούσε στη δεκαετία του '70 ο Δ. Σαββόπουλος, εποχή που η Αθήνα παλλόταν από διαδηλώσεις και πολιτικές αντιπαραθέσεις. Η σύλληψη του πρώτου προέδρου της ΕΦΕΕ Γ. Τζαννετάκου στη διαμαρτυρία για τη δολοφονία Η σύλληψη του πρώτου προέδρου της του Γρ. Λαμπράκη (Μάιος του 1963). «Η ΕΦΕΕ Γ. Τζαννετάκου στη διαμαρτυρία για συγκέντρωση της ΕΦΕΕ» δεν επελέγη καθόλου τη δολοφονία του Γρ. Λαμπράκη τυχαία ως τίτλος του τραγουδιού. Το (Μάιος του 1963). πανελλαδικό σωματείο των φοιτητών το 1975 είχε δύναμη μεγαλύτερη ακόμη και από πολλά κόμματα και αίγλη που επηρέαζε χώρους και πέραν των πανεπιστημίων, σχεδόν το σύνολο της κοινωνίας.

ΜΙΑ ΘΑΛΑΣΣΑ ΜΙΚΡΗ Μια θάλασσα μικρή, μια θάλασσα μικρή είναι το καλοκαίρι μου, ο έρωτάς μου, ο πόνος μου Μια θάλασσα μικρή στα δυο σου μάτια φέγγει κάθε πρωί Μια θάλασσα μικρή στο δάκρυ στο τραγούδι, στο κάθε σου φιλί Μια θάλασσα μικρή

Σε τραγουδούσα εγώ σαν τις χορδές του ανέμου στα μαύρα σου μαλλιά Σ’ ακολουθούσα εγώ σαν το ψηλό χορτάρι τον άνεμο Σε τραγουδούσα εγώ Μια θάλασσα μικρή, μια θάλασσα μικρή πικρά σ’ αποχαιρέτησε, σε περιμένει Μια θάλασσα μικρή

Μια θάλασσα μικρή, μια θάλασσα μικρή και στη γωνιά η στάμνα μου για ένα καλοκαίρι ήσουνα εσύ

Οι πρώτοι στίχοι του Διονύση Σαββόπουλου από το τραγούδι του για «Μια θάλασσα μικρή»... κυκλοφόρησε για πρώτη φορά σε δίσκο 45 στροφών λίγο πριν από το «Φορτηγό», τον πρώτο μεγάλο δίσκο του τραγουδοποιού, εν έτει 1966. Λίγα χρόνια αργότερα, με ελαφρώς αλλαγμένους στίχους, ο Σαββόπουλος ξανατραγούδησε τη «Θάλασσα» στο δίσκο του «Δέκα χρόνια κομμάτια» (1975). Με το Διονύση Σαββόπουλο και το Μάνο Χατζιδάκι στο πιάνο, βρίσκουμε τη σαββοπουλική «Θάλασσα μικρή», ηχογραφημένη live, στο δίσκο «Ο κύριος Σαββόπουλος ευχαριστεί τον κύριο Χατζιδάκι και θα ’ρθει οπωσδήποτε». Κυκλοφόρησε από το «Σείριο» το 1988 και περιέχει αποσπάσματα από μια σειρά εμφανίσεων του Διονύση Σαββόπουλου στο αστρικό σπίτι του Μάνου Χατζιδάκι. Δέκα χρόνια αργότερα, το 1998, σ’ ένα δισκογραφικό tribute στο Διονύση Σαββόπουλο, με τον τίτλο «Τραγούδια έγραψα για φίλους», το τραγούδι «Μια θάλασσα μικρή» ηχογραφήθηκε από τον Γιάννη Κότσιρα σε ενορχήστρωση του Νίκου Αντύπα.

Ο ΠΟΛΙΤΕΥΤΗΣ ΤΟΥ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΙ Ο ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΤΟΥ ΜΠΑΓΙΑΝΤΕΡΑ (1976)

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2.

Ο πολιτευτής Συνθέτης – Στιχουργός: Διονύσης Σαββόπουλος Ο καθρέφτης Συνθέτης – Στιχουργός: Δ. Γκόγκος – Μπαγιαντέρας

Δεν ήταν λίγες οι φορές που ο Διονύσης Σαββόπουλος είχε εκφράσει δημόσια την εκτίμησή του στο ρεμπέτικο και το λαϊκό τραγούδι και τους εκπροσώπους του. Μια συνεργασία που δεν έγινε ιδιαίτερα γνωστή ήταν αυτή του «Νιόνιου» με τον Δημήτρη Γκόγκο ή Μπαγιαντέρα. Σε ένα μικρό δίσκο που κυκλοφόρησε από τη Lyra το 1975, Σαββόπουλος και Μπαγιαντέρας τραγούδησαν τον «Καθρέφτη» ένα χασαποσέρβικο του δεύτερου, ενώ από την άλλη πλευρά ο δίσκος είχε τον «Πολιτευτή» του Σαββόπουλου, που έγινε γνωστότερος από την επανεκτέλεσή του στη «Ρεζέρβα» το 1979. Θανάσης Γιώγλου

Μέσα στην καρδιά της μεταπολίτευσης, την περίοδο που η πολιτικοποίηση του κόσμου ήταν στο απόγειό της και η Ελλάδα προσπαθούσε να "ανασυγκροτηθεί" πολιτικά μετά από (ακόμα μία!) δικτατορία, ο Διονύσης Σαββόπουλος γράφει ένα τραγούδι που με την πρώτη ματιά θα χαρακτήριζε κανείς απλά, ειρωνικό. Θα μπορούσε να είναι ένα τραγούδι βγαλμένο από κάποιο νούμερο επιθεώρησης που θα σατίριζε πρόσωπα και καταστάσεις της αριστεράς εκείνης της εποχής. Ο ρυθμός του παραπέμπει στα ρεμπέτικα τραγούδια του μεσοπολέμου, η ενορχήστρωση σ’ αυτή την πρώτη εκτέλεση (και όχι σ’ εκείνη που μπήκε στη «Ρεζέρβα») είναι ιδιαίτερη, πρωτότυπη, σχεδόν πειραματική.

Το τραγούδι αρχίζει σταδιακά και δείχνει τις πραγματικές του προθέσεις, που δεν είναι απλώς να σατιρίσει ή να προκαλέσει το αίσθημα των αριστερών της εποχής, ούτε καν να αποκαλύψει κάποια κρυμμένη αλήθεια. Ο «Πολιτευτής» δεν είναι ένα τραγούδι που θέλει να εκθέσει κάποιον συγκεκριμένο πολιτικό εκείνης της εποχής (αν και πολλοί πιστεύουν ότι αναφέρεται σε συγκεκριμένο ηγετικό στέλεχος της αριστεράς), αλλά ούτε και να υποδείξει τον σωστό τρόπο άσκησης της πολιτικής. Ο Διονύσης Σαββόπουλος γράφει ένα βαθιά μελαγχολικό τραγούδι! Τολμάει σε μια εποχή που τα πεπραγμένα της αριστεράς δε χωρούσαν ιδιαίτερη αμφισβήτηση και κριτική, να εκφράσει ουσιαστικά την μελαγχολία των ανθρώπων της αριστεράς που σαν φιλμ σε fast forward έβλεπαν την ιστορία να επαναλαμβάνεται, τα όνειρά και τις ελπίδες τους να αναπτερώνονται και την ίδια στιγμή να μην μπορούν να εκφραστούν μέσα από τους ηγέτες τους. Δημοσίευση από το blog ΑΡΩΜΑ ΤΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ

HAPPY DAY

(1976)

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Καλημέρα Σας Λαϊκός Τραγουδιστής Αέρας Οργανάκια Tableau Vivant Σχόλιο Χαμογελάστε (στιχουργός: Ο. Αθηναίος – Μ. Μπαλής) Φανφάρα Νινόν (στιχουργός: Ορέστης Λάσκος) Τμήμα Ψυχαγωγίας Χαράδρα Έξοδος

Συνθέτης – Στιχουργός: Διονύσης Σαββόπουλος

Σε αυτόν τον δίσκο συμπεριλαμβάνεται όλη η μουσική που γράφτηκε για την ταινία του Παντελή Βούλγαρη Happy Day, με θέμα τη Μακρόνησο και την κατάσταση της μετεμφυλιακής Ελλάδας. Τραγουδούν: Διονύσης Σαββόπουλος, Μιχάλης Μενιδιάτης και Σώτος Παναγόπουλος. Τα τραγούδια Οργανάκια, Σχόλιο, Νινόν και Έξοδος, δεν χρησιμοποιήθηκαν από τον σκηνοθέτη, ούτε και ηχογραφήθηκαν για το soundtrack. Υπάρχουν μόνο σε αυτόν τον δίσκο. Ο Σαββόπουλος διηγείται στο σημείωμά του στον δίσκο: «Έρχεται ο Παντελής με κάτι παπούτσια κρεπ και ζητάει τραγούδια με σαξόφωνο και ακορντεόν, να στήσει μια γιορτή στο στυλ της Μακρονήσου δυο μήνες μετά το φιλμάρισμα. Εκεί. Τίποτε πιο εύκολο.» και συνεχίζει, η Μακρόνησος «δεν είναι του παρελθόντος, είναι τώρα, μας σκάβει το λάκκο, δε θα σταματήσει αν δεν ξεπληρωθεί.»

Λίγα λόγια για την ταινία. Ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης σε ένα ξερονήσι αποτελεί το κολαστήριο των εξόριστων κρατουμένων. Ένας κρατούμενος, που αρνείται να υποκύψει, υποβάλλεται σε βασανιστήρια και προσπαθώντας να αποδράσει πέφτει στη θάλασσα. Όταν η βασίλισσα επισκέπτεται το νησί, οι δεσμοφύλακες ανακαλύπτουν τον δραπέτη και τον δολοφονούν χωρίς δισταγμό, αφού τον θεωρούσαν ήδη νεκρό.

Το σενάριο της ταινίας στηρίχτηκε στο διήγημα Λοιμός του Αντρέα Φραγκιά.

Η ταινία απέσπασε στο 17ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το βραβείο καλύτερης ταινίας, το βραβείο σκηνοθεσίας, το βραβείο μουσικής, καθώς και πολλές τιμητικές διακρίσεις. Για την ιστορία, ο Σαββόπουλος αρνήθηκε να παραλάβει το βραβείο του για τη μουσική που έγραψε για το Happy Day.

ΑΧΑΡΝΗΣ, Ο ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ ΠΟΥ ΓΥΡΙΣΕ ΑΠΟ ΤΑ ΘΥΜΑΡΑΚΙΑ (1977) (Υπότιτλος: Τραγούδια για νέους κανταδόρους)

Τραγουδούν-συμμετέχουν: Δ. Σαββόπουλος, Σ. Μπουλάς, Ν. Παπάζογλου, Μ. Τανάγρη, Ν. Ζιώγαλας, Η. Λιούγκος, Β. Ξύδης, Μ. Ρασούλης, Κ. Γεωργίου

Ο δίσκος χωρίζεται σε εννέα μέρη 1. Πρόλογος 2. Πάροδος 3. Φαλλική πομπή 4. Σύγκρουση 5. Αγώνας 6. Παράβαση 7. Στάσιμο 8. Κήρυκες 9. Έξοδος

Συνθέτης – Στιχουργός: Διονύσης Σαββόπουλος 48

Η εργασία του Σαββόπουλου πάνω στην κωμωδία του Αριστοφάνη ξεκίνησε από παραγγελία του Θεάτρου Τέχνης. Ο Κάρολος Κουν ζήτησε από τον Σαββόπουλο να επενδύσει μουσικά την παράσταση. Εκείνος, όμως, έγραψε και στίχους καθώς, όπως εξηγεί στο σημείωμά του στον δίσκο, «δεν μπορώ να γράφω μουσική χωρίς να γράφω και τα λόγια, είναι η φύση της εργασίας μου». Η παράσταση τελικά δεν ανέβηκε, αλλά ο ίδιος παρουσιάζει τη δουλειά αυτή τον χειμώνα 1976-77 στην μπουάτ Ρήγας, στην Πλάκα, ενώ το 1977 βγαίνει διασκευασμένο το έργο και σε δίσκο, με τον τίτλο: "ΑΧΑΡΝΗΣ"-"Ο Αριστοφάνης που γύρισε από τα θυμαράκια" Ο ίδιος ο Σαββόπουλος λέει για εκείνη την εποχή: «Ένιωσα πως έμπαινα σ” έναν κήπο φτιαγμένο με τα υλικά των παιδικών μου ονείρων. Και καθώς ήμουν και καλός στ” αρχαία, δεν περίμενα τη μετάφραση του Λαζάνη, αλλά μετέφρασα μόνος μου τα χορικά και τα μελοποίησα. Ωστόσο, αυτό ενόχλησε την «πτέρυγα Λαζάνη» του θεάτρου Τέχνης, είχαν χωριστεί βλέπετε σε αυτήν και στου Αρμένη, και τελικά η συνεργασία δεν έγινε. Εγώ την έληξα, καθώς ένιωσα τον Κουν να πιέζεται. Και έτσι, οι παρτιτούρες μείναν στο συρτάρι. Μιλάμε για ένα έργο κατ” εξοχήν γραμμένο πάνω σε κρίση οικονομική, κοινωνική και πολιτική, που έφτασε στον παροξυσμό, δηλαδή στον πόλεμο.». Οι «Αχαρνής» πρωτοπαρουσιάστηκαν το 425 π.Χ. και έχουν ως ήρωά τους τον αγρότη Δικαιόπολι, ο οποίος, κουρασμένος από τον διαρκή αποκλεισμό, τη στέρηση και τα άλλα δεινά του Πελοποννησιακού πολέμου, αποφασίζει να συνάψει ιδιωτική συνθήκη ειρήνης με τον εχθρό, τους Σπαρτιάτες. Το γεγονός αυτό εξοργίζει ομάδες γέρων κατοίκων από τις Αχαρνές, καρβουνιάρηδες στο επάγγελμα. Αυτοί αποτελούν και το «Χορό» που με προσβεβλημένο το «πατριωτικό τους αίσθημα», αναζητούν να λυντσάρουν τον «προδότη Ειρηναίο». Ο Δικαιόπολις θα πρέπει να υπερασπιστεί τον εαυτό του και την Ειρήνη ενάντια στους δημαγωγούς, που εκμεταλλεύονταν τον πόλεμο για να πάρουν αξιώματα.

ΠΑΡΑΒΑΣΗ Σε γιορτινό αγώνισμα παίζατε τις αμάδες και δεν καταδεχόσασταν το κωμικό παιδί Μα τώρα στον αγώνα νικούνε οι καρβουνάδες που έχουν στη μεριά τους τον ίδιο τον ποιητή Ζει τα ωραία πράματα μ’ αίμα και με θυσίες προς το συμφέρον όλων σας και το κοινό καλό Δε θα σας πει παινέματα, δεν ξέρει κολακείες και για την ευτυχία σας πληρώνει τον καιρό Μούσα καρβουναρού, θράκα μου πυρωμένη σπιθίτσα φουντωμένη μ’ αναπνοές τρελού Βαρδάρη που φυσάς σαν ψάρι φαγωμένο αχ πολλαπλασιασμένο και σαν καρβέλι να Έλα την Κυριακή με το βαρύ σου τέμπο κι οι δυο Σοφία Βέμπο ακούγαμε εκεί Ποιος μας γηροκομεί, τη σήμερον ημέρα ψηστιέρα καρβουνιέρα, μούσα Δεκεμβριανή; Πολέμησα καιρό σε όλα τα πεδία και με τυφλή μανία, ξέσκιζα τον εχθρό. Τώρα με χειρουργεί, μια αλλήθωρη νεολαία μια τσογλανοπαρέα που κάνει κριτική. Οι γέροι χωριστά, οι νέοι άλλο πράμα όποιος τους θέλει αντάμα πληρώνει ακριβά Πρόστιμο μιας ζωής στην κλεψύδρα και στα εφετεία είναι μια κοροϊδία σκιά του δικαστή

Η ΡΕΖΕΡΒΑ

(1979)

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.

Πρωινό Για Την Κύπρο Πολιτευτής Γεννήθηκα Στη Σαλονίκη Για Τα Παιδιά Που ‘Ναι Στο Κόμμα Για Τον Σοσιαλισμό Μικρή Ελλάδα Κανονάκι Τι Έπαιξα Στο Λαύριο Μακρύ Ζεϊμπέκικο Για Τον Νίκο Πειρατής Οι Εκλογές Μαντινάδα Άσπα Αουντουαντάρια

Συνθέτης – Στιχουργός: Διονύσης Σαββόπουλος 51

Στο δίσκο αυτό ο Σαββόπουλος δεν διστάζει να αναφερθεί ευθέως σε στιγμές και πρόσωπα της ζωής του (Γεννήθηκα Στη Σαλονίκη, Άσπα) αλλά και να κάνει νύξεις σε «καυτά» θέματα του πολιτικοκοινωνικού βίου της Μεταπολίτευσης (Για Την Κύπρο, Για Τα Παδιά Που ‘Ναι Στο Κόμμα, Για Τον Σοσιαλισμό). Το Φλεβάρη του 1973 ο Νίκος Κοεμτζής από το Αιγίνιο της Πιερίας, μικροκακοποιός με κάποια πολιτική δράση, σκοτώνει τρεις ανθρώπους και τραυματίζει άλλους έξι σε νυχτερινό κέντρο και λίγο αργότερα καταδικάζεται σε θάνατο. Η ποινή μετατρέπεται σε ισόβια δεσμά και τελικά αποφυλακίζεται - πλήρως μεταμελημένος - με βούλευμα 23 χρόνια αργότερα. Πέντε χρόνια μετά, ο Διονύσης Σαββόπουλος έκανε την ιστορία του Κοεμτζή τραγούδι στο δίσκο του Ρεζέρβα, το Μακρύ Ζεϊμπέκικο Για Τον Νίκο και προκάλεσε σάλο όταν παίχτηκε στο ραδιόφωνο. Σόκαρε τα συντηρητικά τμήματα της κοινωνίας λόγω της συμπάθειας με την οποία βλέπει τον ήρωά του. Με εντολή του Μάνου Χατζιδάκι, πάντως, ο οποίος ήταν τότε διευθυντής του Τρίτου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, συνέχισε τελικά να παίζεται το τραγούδι. Για πολλούς, η Ρεζέρβα είναι ένας δίσκος μεγάλης μοναξιάς κι απεγνωσμένης αναζήτησης της ουσίας στα μικρά, τα ταπεινά, τα κρυμμένα. Σύμφωνα με τον ίδιο τον Σαββόπουλο: Την αγωνία της επικοινωνίας μπορεί να μην τη βρεις σ’ ένα συνθέτη, θα τη βρεις όμως σ’ ένα ραδιοπειρατή. Το αίτημα της δικαιοσύνης μπορεί να το ζει ο δολοφόνος ίσως περισσότερο από ένα νοικοκύρη. Ο γύφτος καταλαβαίνει περισσότερο από ομορφιά παρά η κυρία. Ο μικροαστός που με την καληνύχτα της τηλεόρασης την κλείνει και στέκεται για μια στιγμή μέσα στο σκοτεινό διαμέρισμα ίσως νιώθει το κενό που το θρήσκευμα της ταυτότητας αγνοεί. Ή μια παντρεμένη μέσα στους εφιαλτικούς καβγάδες της πιστεύει στην αγάπη και τη σωτηρία της περισσότερο απ’ ότι ο σύλλογος γυναικών. Θέλω να πω, δηλαδή, υπάρχει ουσία τριγύρω μας, όχι όμως στη μορφή που θα θέλαμε, όχι στη δημόσια, πολιτική, πολιτιστική ζωή, παρά μόνο σε κάτι χώρους μακρινούς και χαμένους.

ΤΙ ΕΠΑΙΞΑ ΣΤΟ ΛΑΥΡΙΟ

Δεν ξέρω τι να παίξω στα παιδιά στην αγορά, στο Λαύριο Είμαι μεγάλος, με τιράντες και γυαλιά κι όλο φοβάμαι το αύριο

Δεν ξέρω τι να παίξω στα παιδιά μα ούτε και στους μεγάλους πάει καιρός που έχω μάθει ξαφνικά πως είμαι ασχημοπαπαγάλος

Πώς να κρυφτείς απ’ τα παιδιά; Έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα. Και μας κοιτάζουν με μάτια σαν κι αυτά όταν ξυπνούν στις δύο η ώρα

Πώς να τα κρύψεις όλα αυτά; Έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλοι. Και σε κοιτάζουν με μάτια σαν κι αυτά όταν γυρνάς μέσα στην πόλη

Ζούμε μέσα σ’ ένα όνειρο που τρίζει σαν το ξύλινο ποδάρι της γιαγιάς μας μα ο χρόνος ο αληθινός σαν μικρό παιδί είναι εξόριστος μα ο χρόνος ο αληθινός είναι ο γιος μας ο μεγάλος κι ο μικρός

ΤΡΑΠΕΖΑΚΙΑ ΕΞΩ

(1983)

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Νέο Κύμα Μας Βαράνε Ντέφια Χουλιγκάνοι Μυστικό Τοπίο Δεν Είναι Ρυθμός Πρωτομαγιά Φλόγες Ας Κρατήσουν Οι Χοροί Canto Το Χειμώνα Ετούτο 11. Τσάμικο

Συνθέτης – Στιχουργός: Διονύσης Σαββόπουλος 54

Στο τεύχος 9 του περιοδικού Echo & Artis (τεύχος Σεπτέμβρη 2002 σελ. 62 - 65, το εν λόγω περιοδικό εδώ και πολλά χρόνια δεν υπάρχει πια), ο τραγουδοποιός Φοίβος Δεληβοριάς κάνει παρουσίαση τους αγαπημένους του δίσκους. Ανάμεσα σε αυτούς παρουσιάζει, με ενθουσιασμό και ευγνωμοσύνη, και τα "Τραπεζάκια Έξω": "Η ουσιαστική μουσική μου αφύπνιση ήρθε λίγα χρόνια αργότερα, με τα Τραπεζάκια έξω. Τα είχε αγοράσει ο πατέρας μου και ένας συμμαθητής μου μού είπε ότι αυτός ο δίσκος, στο πρώτο τραγούδι, έχει μέσα τη λέξη "μαλάκα"! Τελικά μόνο η λέξη αυτή δεν μου έμεινε από το δίσκο ... Με εντυπωσίασε τόσο πολύ που άρχισα να φαντάζομαι ότι έχω τον Σαββόπουλο θείο! Ξέρετε πώς είναι, με κάποια πρόσωπα δένεσαι μικρός, χωρίς λόγο ..." "Είναι ίσως ο πιο αγαπημένος δίσκος μου, γιατί βγήκε την περίοδο που με πρωτοφύσηξε, ως παιδί, ο αέρας της πνευματικότητας. Θυμάμαι όλη εκείνη την εποχή : τις κομπανίες, τα πολιτικά φεστιβάλ όπου με πήγαιναν οι γονείς μου, την Αθήνα με το νέφος, τις πρώτες τρομοκρατικές επιθέσεις, τους χούλιγκαν, την Αλλαγή και την ευφορία που είχε προκαλέσει προτού αρχίσει η παρακμή ... Είναι ένας δίσκος που παίζει πολύ με την επικαιρότητα της εποχής αλλά την ανεβάζει σε άλλο επίπεδο. Μου δίνει την αίσθηση της Ελλάδας όπως θα ήθελα να είναι και όπως θα ήθελα να την ξανακάνω κι εγώ, μέσα από μια μικρή καλλιτεχνική μου πράξη. Όλη η ελπίδα της εποχής υπάρχει μέσα σ' αυτόν το δίσκο. Νομίζω πως είναι το άνοιγμα του Σαββόπουλου σε μια κατάφαση: πράγματα που έλεγε μέσα από μια σκοτεινιά ψυχής στο Βρώμικο Ψωμί ή στον Μπάλλο, τα λέει πια ως κατάφαση στο ελληνικό βίωμα, σε κάτι καινούργιο, σε ένα "ροκ του μέλλοντος", το οποίο όμως είναι πια ελληνικό, δεν είναι κάτι που μας έρχεται απ' έξω."

Το «Ας Κρατήσουν οι χοροί» είναι η κορύφωση της σύμπλευσης τέχνης και πολιτικής, η στιγμή που η Ελλάδα εμφανίζεται μέσα από της νύχτας το λαμπάδιασμα, για να δημιουργήσει, χάρη στο ξεφάντωμα μιας παρέας που ανταμώνει σε κυκλωτικούς χορούς που ξεκινούν από την αρχαιότητα, διαπερνούν το βυζάντιο και την τουρκοκρατία, και μέσα από παράγκες και συγκεντρώσεις, καταλήγουν στο ροκ του μέλλοντός μας, μακριά από ζαχαρωμένα τραγούδια. (απόσπασμα από το περιοδικό Σύγχρονη Άποψη)

ΑΣ ΚΡΑΤΗΣΟΥΝ ΟΙ ΧΟΡΟΙ Ας κρατήσουν οι χοροί και θα βρούμε αλλιώτικα στέκια επαρχιώτικα βρε ώσπου η σύναξις αυτή σαν χωριό αυτόνομο να ξεδιπλωθεί Mέχρι τα ουράνια σώματα με πομπούς και με κεραίες φτιάχνουν οι Έλληνες κυκλώματα κι ιστορία οι παρέες Kάνει ο Γιώργος την αρχή είμαστε δεν είμαστε τίποτα δεν είμαστε βρε κι ο Γιαννάκης τραγουδεί άμα είναι όλα άγραφα κάτι θα βγει Kαι στης νύχτας το λαμπάδιασμα να κι ο Άλκης ο μικρός μας για να σμίξει παλιές κι αναμμένες τροχιές με το ροκ του μέλλοντός μας O ουρανός είναι φωτιές ανεμομαζώματα σπίθες και κυκλώματα βρε και παρέες λαμπερές το καθρεφτισμά τους στις ακρογιαλιές Kι είτε με τις αρχαιότητες είτε με ορθοδοξία των Eλλήνων οι κοινότητες φτιάχνουν άλλο γαλαξία

Να κι ο Mπάμπης που έχει πιει κι η Λυδία ντρέπεται που όλο εκείνη βλέπετε βρε κι ο Αχιλλέας με τη Zωή μπρος στην Πολαρόιντ κοιτούν γελαστοί Τότε η Έλενα η χορεύτρια σκύβει στη μεριά του Τάσου και με μάτια κλειστά τραγουδούν αγκαλιά Εθνική Ελλάδος γεια σου Τι να φταίει η Bουλή τι να φταιν οι εκπρόσωποι έρημοι και απρόσωποι βρε αν πονάει η κεφαλή φταίει η απρόσωπη αγάπη που `χε βρει Mα η δικιά μας έχει όνομα έχει σώμα και θρησκεία και παππού σε μέρη αυτόνομα μέσα στην τουρκοκρατία Να μας έχει ο Θεός γερούς πάντα ν’ ανταμώνουμε και να ξεφαντώνουμε βρε με χορούς κυκλωτικούς κι άλλο τόσο ελεύθερους σαν ποταμούς Και στης νύχτας το λαμπάδιασμα να πυκνώνει ο δεσμός μας και να σμίγει παλιές κι αναμμένες τροχιές με το ροκ του μέλλοντός μας 56

20 ΧΡΟΝΙΑ ΔΡΟΜΟΣ

(1983)

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

Παραμυθάκι Τι Έπαιξα Στο Λαύριο Το Χειμώνα Ετούτο Μη Μιλάς Άλλο Γι' Αγάπη Είδα Την Άννα Κάποτε Τσάμικο Σαν Τον Καραγκιόζη Άγγελος Εξάγγελος (συνθέτης Bob Dylan) Παράγκα Στη Συγκέντρωση Της ΕΦΕΕ Μπάλλος (Απόσπασμα) Η Συννεφούλα Ήλιε Ήλιε Αρχηγέ Ας Κρατήσουν Οι Χοροί Λαλαλα

Συνθέτης – Στιχουργός: Διονύσης Σαββόπουλος 57

Το 20 ΧΡΟΝΙΑ ΔΡΟΜΟΣ είναι ο πρώτος δίσκος του Σαββόπουλου που περιέχει ζωντανές ηχογραφήσεις από τις συναυλίες που έδωσε στο Παλαί Ντε Σπορ της Θεσσαλονίκης (Απρίλιος 1983, 17.000 θεατές) και στο Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας (Σεπτέμβριος 1983, 80.000 θεατές).

Ο Διονύσης Σαββόπουλος διασκευάζει το The wicked messenger του Bob Dylan το οποίο κυκλοφόρησε το 1967 στο album John Wesley Harding.

Bob Dylan

Το τραγούδι έχει τον τίτλο ''Άγγελος - Εξάγγελος'' και εμφανίζεται για πρώτη φορά στον δίσκο Βρώμικο ψωμί ενώ αργότερα το συναντάμε και στον δίσκο 20 Χρόνια Δρόμος.

«……….. Εδώ το ''Wicked messenger'' έγινε ''Άγγελος - Εξάγγελος'' και ο καθαρός country ήχος του Dylan συνάντησε το χίπικο κλίμα του Σαββόπουλου με το φλάουτο της Στέλλας Γαδέδη. Κατά τη γνώμη μου, η διασκευή αυτή του Νιόνιου, τόσο σε στιχουργικό, όσο και σε μουσικό επίπεδο, ξεπέρασε την αρχική εγγραφή του Dylan και άγγιξε την αναδημιουργία! Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και στη wikipedia, στο λήμμα Bob Dylan - The Wicked Messenger, αναφέρεται η ελληνική βερσιόν του Σαββόπουλου μαζί με τις διασκευές των Faces, Patti Smith, Jerry Garcia κ.α. ……..». ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΠΟΣΚΟΪΤΗΣ στο LIFO

ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

(1987)

Τα τραγούδια του δίσκου CD1 1. Ζήτω Το Ελληνικό Τραγούδι 2. Όλα Τα Κέντρα Ανοίγουν Πάλι 3. Χάρρυ Κλυνν 4. Περαστικά Λουκιανέ 5. Το Καλοκαιράκι 6. Γιώργος Ζωγράφος (Κάποιος Γιορτάζει) 7. Για Το «Όχι» 8. Στράτος Διονυσίου (Τελειώσαμε/Φεύγοντας) 9. Γιώργος Χατζηνάσιος (Κλείσανε Τα Κέντρα) 10. Το Κοκοράκι 11. Ελένη Βιτάλη (Σιγά Την Άμαξα/Τι Τα Θέλεις Τα Λεφτά/Μια Ζωή Μέσα Στους Δρόμους) 59

12. Βασίλης Παπακωνσταντίνου (Πάρε Με) 13. Γρηγόρης Μπιθικώτσης – Καίτη Γκρέυ (Ο Μπουφετζής/Μην Απελπίζεσαι) 14. Αλέκα Κανελλίδου (Πάμε Στο Άγνωστο/Μια Θάλασσα Μικρή/Άτθις) CD2 1. Για Τον Κουν 2. Νίκος Παπάζογλου (Παράβαση) 3. Ανέβηκα Στην Πιπεριά 4. Χαρούμενα Ταλέντα 5. Γιώργος Νταλάρας – Διονύσης Σαββόπουλος (Τσάμικο/Ωδή Στον Γ. Καραϊσκάκη) 6. Δήμητρα Γαλάνη (Τον Νυμφώνα Σου Βλέπω) 7. Λουκιανός Κηλαηδόνης (Λαλούν Τ’ Αηδόνια/Ο Μικρός Ήρωας) 8. Γιάννης Πάριος – Διονύσης Σαββόπουλος (Μπέμπα/Ποιος Το Ξέρει) 9. Γιώργος Ζαμπέτας (Πού ‘Σαι Θανάση) 10. Ας Κρατήσουν Οι Χοροί 11. Σ’ Ακολουθώ 12. Χάρρυ Κλυνν (Ελλάδα Η Χώρα) 13. Χάρτινο Το Φεγγαράκι Κι Αποσπάσματα 14. Βαγγέλης Κονιτόπουλος (Ωραία Που ‘Ναι Την Αυγή) 15. Ζήτω Ζήτω το Ελληνικό τραγούδι ήταν τηλεοπτική εκπομπή 19 επεισοδίων, με αντικείμενο τη σύγχρονη ελληνική μουσική παραγωγή, με παρουσιαστή τον Διονύση Σαββόπουλο και η οποία μεταδιδόταν από την ΕΡΤ την περίοδο 1986-1987. Μέσα από την εκπομπή αυτή ο παρουσιαστής της Διονύσης Σαββόπουλος σχολίαζε τα θέματα της μουσικής και της ευρύτερης καλλιτεχνικής παραγωγής και επικαιρότητας. Επίσης αναφερόταν σε διάφορα είδη και εποχές του ελληνικού τραγουδιού μέσα από αφιερώματα σε πρόσωπα και γεγονότα. Η εκπομπή επιχειρούσε να συγκεράσει την ελληνικότητα, το λαϊκό στοιχείο και τη μοντέρνα ροκ αισθητική. Επίσης πάντρευε ροκ και λαϊκή παράδοση: αστικό, 60

ελαφρό, δημοτικά, σκωπτικά. Προαναγγέλοντας τον μουσικό και αισθητικό υβριδισμό της επόμενης δεκαετίας, τελικά δεν κατόρθωσε να επηρεάσει και την σχετική τροπή των μουσικών πραγμάτων. Συνέβαλε αντίθετα στη δημιουργία κλίματος ευνοϊκού προς το λεγόμενο έντεχνο λαϊκό τραγούδι. Η εκπομπή μεταξύ άλλων έδωσε τόπο έκφρασης σε νέους καλλιτέχνες όπως οι Φατμέ, ο Βασίλης Καζούλης, ο Γιάννης Γιοκαρίνης κλπ. Λόγω του δυναμικού και αμφιλεγόμενου χαρακτήρα του παρουσιαστή της η εκπομπή επικρίθηκε από τον τύπο της εποχής και ανθρώπους της μουσικής, όπως ο Μάνος Χατζιδάκης, ο οποίος απαγόρευσε τη μετάδοση τραγουδιών του από την εκπομπή του Σαββόπουλου. Μετά το πέρας της μετάδοσης της εκπομπής ακολούθησε η ηχογράφηση διπλού ομότιτλου δίσκου από την MINOS με τις πιο σημαντικές συνεργασίες που είχε η εκπομπή, όπως η Δήμητρα Γαλάνη, Ελένη Βιτάλη, Λουκιανός Κηλαηδόνης, Γιώργος Νταλάρας, Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Γιώργος Ζαμπέτας, Γιάννης Πάριος, Νίκος Παπάζογλου, αδελφοί Κατσιμίχα, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Ελευθερία Αρβανιτάκη.

Ο ΚΥΡΙΟΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΕΙ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΧΑΤΖΗΔΑΚΙ ΚΑΙ ΘΑΡΘΗ ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ (1988)

Τα τραγούδια του δίσκου 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Έναρξις Μια Στιγμή Ειρήνης Ο Κος Σαββόπουλος Θερμά Ευχαριστεί Μας Βαράνε Ντέφια Παραμυθάκι Τι Έπαιξα Στο Λαύριο Ιαμβική Σκηνή Η Συννεφούλα Τα Κορίτσια Που Πηγαίνουν Δύο-Δύο Σημαία Από Νάϋλον Ωσάν Να Μη Συμβαίνει Ποτέ Ένα Τραγουδάκι Του Luccio Dalla Σ' Αυτό Το Σπίτι, Σ' Αυτόν Τον Οίκο

14 15 16 17 18

Χάρτινο Το Φεγγαράκι Κι Αποσπάσματα Δεν Έχω Ήχο Δεν Έχω Υλικό Σαν Τον Καραγκιόζη Ας Κρατήσουν Οι Χοροί Μια Θάλασσα Μικρή

Στο άλμπουμ αυτό αποτυπώνεται το πρόγραμμα που παρουσίασε ο τραγουδοποιός στη μπουάτ Σείριος, στην Πλάκα, τον χειμώνα του 1988, ως καλεσμένος του Μάνου Χατζιδάκι. Ένα εξαιρετικό τραγούδι έγραψε ο Σαββόπουλος ειδικά για τις παραστάσεις αυτές (Ο Κος Σαββόπουλος Θερμά Ευχαριστεί) ενώ ιδιαίτερη ήταν η εκτέλεση του Μια Θάλασσα Μικρή με τον Χατζιδάκη στο πιάνο.

Σε μια μεγάλη συνέντευξη που έδωσε στο Λευτέρη Παπαδόπουλο και δημοσιεύθηκε στα «Νέα» στις 27 Μαρτίου 1978, ο Μάνος Χατζιδάκις αναφέρθηκε με ιδιαίτερα κολακευτικά λόγια για το Διονύση Σαββόπουλο: Ερ: Έλεγα ότι από τη δική σου γενιά βγήκες εσύ, βγήκε ο Θεοδωράκης. Τι έγινε όμως όλ’ αυτά τα χρόνια που ακολούθησαν; Βλέπεις ολόγυρά σου κάποια προσωπικότητα στο χώρο σου; Απ: Καταρχήν, δεν είναι απαραίτητο κάθε εποχή να έχει ισχυρές προσωπικότητες. Δεν μπορούν να βγαίνουν κάθε τόσο προσωπικότητες που να έχουν μεγίστη δύναμη. Αυτό ούτε στα άλλα μέρη συναντιέται. Εδώ όμως έχουμε ήδη δυο προσωπικότητες. Τον Σαββόπουλο, που με πάρα πολύ μεγάλη ευαισθησία και με αναθεωρητική διάθεση μιλάει για τα κακώς κείμενα, και για τον Μικρούτσικο, που εκπροσωπεί μια ακραία αριστερή θέση. 63

Ερ: Θα ’θελες να ξεκινήσουμε από τον Σαββόπουλο; Απ: Ναι, βεβαίως. Θεωρώ τον Σαββόπουλο τον σημαντικότερο εκπρόσωπο της γενιάς σου που διαδέχτηκε τη δική μας! Ο Σαββόπουλος, στα τόσα χρόνια που υπάρχει, έχει ήδη δημιουργήσει την προσωπική του ιστορία. Τόσο αυτός όσο και ο Μικρούτσικος είναι πρωτογενείς φυσιογνωμίες. Κουβαλάνε έναν ολόκληρο κόσμο μέσα τους. Δηλαδή, έχουν μια προσωπική μυθολογία. Ο Σαββόπουλος δεν κατέβηκε στην Αθήνα φτιάχνοντας απλώς ένα ωραίο τραγουδάκι. Ο Σαββόπουλος κατέβηκε κουβαλώντας μια προσωπική μυθολογία, η οποία είναι συνδυασμός καταγωγής (Μακεδονία), ενός κλίματος της εποχής που έζησε και έγινε νέος κι ενός κλίματος ποιητικού από μια ομάδα ποιητών της Θεσσαλονίκης που βγήκε. Μπορεί, βέβαια, με όλ’ αυτά να γινόταν απλώς ένας επαρχιακός καλλιτέχνης. Έγινε όμως πανελλαδικός. Αυτό είναι το μεγάλο ταλέντο του. Συγχρόνως, διαμόρφωσε μια ζωή σύμφωνα με τη μουσική του. Αυτά όλα είναι πολύ σημαντικά πράγματα. ………………………. Ερ: Ορισμένοι από τους επικριτές του Σαββόπουλου τον κατηγορούν, κακώς κατά τη γνώμη μου, για τα διάφορα δάνειά του από άλλα τραγούδια, από ξένα ποιήματα κτλ. Θα’ θελα και τη δική σου γνώμη πάνω σ’ αυτό. Απ: Όταν έχεις ισχυρή προσωπικότητα, ότι και να πάρεις γίνεται δικό σου. Ο Έλιοτ έχει πάρει ολόκληρα κατεβατά από διάφορα έργα, έχει αντιγράψει, αλλά όλ’ αυτά έχουν γίνει δικά του. Η έννοια της αντιγραφής, στα υψηλά επίπεδα, δεν έχει τη σημασία που της αποδίδει ο κόσμος. ……………….

ΤΟ ΚΟΥΡΕΜΑ

(1989)

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Μην Περιμένετε Αστειάκια Ο Άντρας Και Η Γυναίκα Δεν Είναι Ίσοι Η Αποτυχία Της Αριστεράς Εμείς Του 60 Κωλοέλληνες Το Μητσοτάκ Ο Γιος Μου Πάει Στο Στρατό Καλοκαίρι

Συνθέτης – Στιχουργός: Διονύσης Σαββόπουλος

Το 1989, μια χρονιά μεγάλων πολιτικών αλλαγών για την Ελλάδα (άνοδος του ΠΑΣΟΚ στο τιμόνι της χώρας), ο Διονύσης Σαββόπουλος κυκλοφορεί Το Κούρεμα, τον πλέον αμφιλεγόμενο δίσκο του. Ο δίσκος αυτός αποτέλεσε ιδιαίτερα τολμηρό – για πολλούς αυτοκτονικό – βήμα για τον τραγουδοποιό. Παλιοί του φίλοι και συνοδοιπόροι τον κατηγορούσαν πλέον ανοιχτά για προδοσία και καιροσκοπισμό. Ειδικά το τραγούδι του Κωλοέλληνες, είχε ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων. «Το 1989 βγήκα στο ΖΟΟΜ με Το κούρεμα, καινούρια τραγούδια, και είδα σιγά-σιγά το μαγαζί να αδειάζει. Αυτά τα τραγούδια δεν άρεσαν στον κόσμο. Δύο χρόνια μετά, με τα ίδια τραγούδια, ήταν όρθιοι και χειροκροτούσαν. Πολύ το χάρηκα αυτό. Ο καλλιτέχνης πρέπει να αφουγκράζεται το κοινό του. Αλλά δεν είναι απαραίτητο και να συμφωνεί μαζί του.» συνέντευξη του Διονύση Σαββόπουλου στον Θοδωρή Γεωργακόπουλο, 2005, Esquire

«…………… Αλλά γενικώς παρατηρώ ότι αλλάζω κάθε τέσσερα-πέντε χρόνια περίπου και κάθε φορά έχω δίκιο. Ακούω τώρα – και τους ευχαριστώ – να χρησιμοποιούν σε εκπομπές για να κοσμήσουν τα πολιτικά τους σχόλια στίχους μου απ' το "Κούρεμα": "Ένα όραμα κονόμας". Ή το άλλο: "Ένας βίος φιλοτομάρης". Ή "Κωλοέλληνες". Καλώς ή κακώς τραγουδώ μόνο όπως νιώθω. Η χαρά και η αμηχανία μου έχουν να κάνουν μόνο με τις δικές σας αντιδράσεις». Συνέντευξη του Διονύση Σαββόπουλου Ν. Χατζηαντωνίου, 2010, Ελευθεροτυπία

ΑΝΑΔΡΟΜΗ ’63 – ’89

(1990)

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Αντί Εισαγωγής, Οι Μάγοι Το Περιβόλι Θαλασσογραφία Σαν Παληό Ρεμπέτικο Ωδή Μπάλλος Αποσπάσματα Ζεϊμπέκικο Μακρύ Ζεϊμπέκικο Για Τον Νίκο Κωλοέλληνες Τσάμικο Ο Πολιτευτής Για Τα Παιδιά Που 'ναι Στο Κόμμα

13. 14. 15. 16. 17.

Πρωτομαγιά Μην Περιμένετε Αστειάκια Εμείς Του '60 Αουντουαντάρια Αντί Επιλόγου, Απάνθισμα 18. Γεννήθηκα Στη Σαλονίκη

Τον χειμώνα του 1990 ο Διονύσης Σαββόπουλος φιλοξενήθηκε στο Zoom, στην Πλάκα, παρέα με τους μουσικούς του και τη Λένα Πλάτωνος. Στις 25 και 26 Ιανουαρίου, οι εμφανίσεις τους ηχογραφήθηκαν και επιλεγμένες στιγμές τους κυκλοφόρησαν στο άλμπουμ Αναδρομή ’63 -΄89.

20 χρόνια μετά τη συνεργασία τους, το 2009, η Λένα Πλάτωνος δίνει παραστάσεις στο Κύτταρο, και ο Σαββόπουλος την επισκέπτεται στο καμαρίνι της.

Ο ίδιος, είπε για τον δίσκο του: «Η παρούσα αναδρομή ’63 -΄89 έχει τη γενναιότητα να μην κρύβει τα λάθη της όσο κι αν συχνά ντρέπεται γι’ αυτά. Λάθη μουσικά, τονικά ολισθήματα, φάλτσα κι ακόμη λάθη άλλα, λάθη ζωής, στραβοπατήματα και βαριές αποτυχίες, υπάρχουν όλα εδώ, χωρίς συγκαλύψεις και ωραιοποιήσεις, όχι κάποια υστερία της αυθεντικότητας αλλά από παραδοχή, αφού η παρούσα αναδρομή ’63 – ’89 ολοένα και περισσότερο βλέπει ότι τα λάθη της είναι διαφωτιστικά της ουσίας της και οφείλονται στον αισθηματικό χαρακτήρα, στην αγχώδη της φύση και τέλος στην ενδιαφέρουσα ιδεολογική της προέλευση, μοναδικής κατά τούτο: δεν λειτουργεί παρά μόνο δι’ αυθυπερβάσεως και συχνά στρέφεται εναντίον του εαυτού της. Έτσι λάθη του βίου και της μουσικής του, καθίστανται κατά τις ελπίδες τους υπογράφοντος, συγγνωστά και πάντως αναπόφευκτα. Η ζωντανή ηχογράφηση έγινε στις 25 και 26 Ιανουαρίου του 1990 στον χώρο με την ψευδομοντέρνα ονομασία ΖΟΟΜ στην Πλάκα, κάτω από τα μάρμαρα της Ακροπόλεως των Αθηνών και καμμιά άλλη εργασία ή επέμβαση εν συνεχεία δεν έγινε στο στούντιο, εκτός από την εργασία του ψαλιδιού, της επιλογής και της μίξεως. Τα λάθη βγάζουν μάτι, μα αν είναι για να νιώσουμε καλύτερα την αλήθεια ας το βγάλουν. Ευνόητο είναι ότι το παραπάνω δόγμα, μάλλον δεν θα μπορέσουν να συμμερισθούν οι σκληροτράχηλοι μισθοφόροι των ραδιοφώνων, οι συνδρομητές των περιοδικών υψηλής τεχνολογίας και οι ευπορούντες απελεύθεροι των ασφάλτων μιας μουσικής φουσκωμένης απ’ την γελοία της αυτοπεποίθηση. Θα απογοητευτούν επίσης και οι μουστερήδες παλαιών και παράδοξων ηχογραφήσεων, διότι δεν θα βρουν εδώ ούτε νέγρους, ούτε συναυλιακούς ρεμπέτες, ούτε γύφτους. Τέλος η χρονική περίοδος που καλύπτεται από την αναδρομή’63’89, δεν είναι αρκετά παλαιά γι‘ αυτούς και τίποτα το εξωτικό δεν διαθέτει, αφού δεν ερωτεύτηκε τον εαυτό της αλλά κάτι αλλιώτικο, που άπαξ και διά παντός εμπόδισε την τουριστική της ανάπτυξη. Τι να την κάνουν λοιπόν; Είτε αποσκοπούν στο να εξασφαλίσουν έδρα λαογράφου, είτε, τελευταίως στο να πουλήσουν προστασία σε μπουζουξίδικα τους έρχεται γιαούρτι. …………….» 68

ΜΗ ΠΕΤΑΞΕΙΣ ΤΙΠΟΤΑ!

(1994)

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Είδα Την Σούλα Και Τον Δεσποτίδη Φιλημένη Μέσ' Στους Κινηματογράφους Το Ρεφραίν, Σ΄ αγαπώ Μη Πετάξεις Τίποτα Ακτίνες Του Βορρά Ταγκό Βουβό Ο Μικρός Μονομάχος Πρεσθλάβες Πως Με Κατάντησε Η Αγάπη 10. Μέρες Καλύτερες Θα 'ρθουν

Συνθέτης – Στιχουργός: Διονύσης Σαββόπουλος

Μη πετάξεις τίποτα! Ένας δίσκος που για πολλούς μεταφέρει ένα μήνυμα αισιοδοξίας. Μέρες καλύτερες θα 'ρθουν, το λέει το ένστικτό μου αυτό το κάτι μέσα μου, το εντελώς δικό μου.

Ο ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ ΠΡΙΝ ΤΟ ΦΟΡΤΗΓΟ (1996)

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Εγερτήριο (Ήλιε Ήλιε Αρχηγέ) Μια Θάλασσα Μικρή Τα Πουλιά Της Δυστυχίας Μη Μιλάς Άλλο Γι' Αγάπη Το Δέντρο Η Συννεφούλα Η Ζωζώ Τα Κορίτσια Που Πηγαίνουν Δυο-Δυο Οι Δεκαπέντε (Αμνηστεία '64) Τι Να Τα Κάνω Τα Τραγούδια Σας (στίχοι Ντίνος Χριστιανόπουλος) Οι Παλιοί Μας Φίλοι Βιετνάμ Γιε-Γιε

Συνθέτης – Στιχουργός: Διονύσης Σαββόπουλος

Στο δίσκο Πριν το Φορτηγό περιλαμβάνονται κυρίως, τραγούδια του Σαββόπουλου που κυκλοφόρησαν μόνο σε δίσκους 45 στροφών (πριν από τον πρώτο μεγάλο δίσκο του, το Φορτηγό.

ΕΓΕΡΤΗΡΙΟ (ΗΛΙΕ ΗΛΙΕ ΑΡΧΗΓΕ) Ήλιος κόκκινος ζεστός στάθηκε στην κάμαρά μου Ξύπνησε όλη η πολιτεία κάτω απ’ τα παράθυρά μου Το παιδί πάει στο σχολειό του κι ο εργάτης στην δουλειά πρωινά δυο μάτια ανοίγει όμορφη μια κοπελιά Ήλιε κόκκινε αρχηγέ δώσ’ το σύνθημα εσύ κι η χαρά ν’ αναστηθεί το σκοτάδι θα πεθάνει και θ’ ανάψει η χαραυγή Ο εργάτης βλαστημάει και τραβάει για τον σταθμό να ο ήλιος ανεβαίνει σαν σημαία στον ουρανό μπρος στης φάμπρικας την πύλη ο εργάτης σταματά όμορφη η μέρα γνέφει κι απ’ το ρούχο τον τραβά Ε ε σύντροφέ μου αχ τι κακό μέρα μ᾿ ήλιο σαν κι αυτό να την τρώει τ’ αφεντικό Σήκω ήλιε πιο ψηλά να σε δούνε τα παιδιά δες χορεύει η κοπελιά με στεφάνι στα μαλλιά τα παιδιά θα μεγαλώσουν θ’ αγαπούν την κοπελιά κι όλα τότε θα `ν’ δικά μας ήλιος, ουρανός, χαρά Ε ε σύντροφε ήλιε σε ρωτώ το ποτήρι αν ξεχειλίσει τι θα γίνει τ’ αφεντικό Ε ε μέρα μ᾿ ήλιο σαν κι αυτό αλίμονο στ’ αφεντικό.

Το «Ήλιε Αρχηγέ» θυμάμαι έλεγε «Ήλιε κόκκινε αρχηγέ», αλλά με τη λογοκρισία έγινε «Ήλιε, ήλιε αρχηγέ» και έτσι το έμαθε ο κόσμος και το κράτησα. Δεν το αποκατέστησα, γιατί περνώντας τα χρόνια δεν το ήθελα και εγώ ο ίδιος πια, ούτε να 'ναι κόκκινος ούτε πράσινος ούτε μπλε. Ήθελα να 'ναι ένας έφηβος που κάνει τον ήλιο αρχηγό του, ανεξαρτήτως χρώματος. Το πρωτοτραγούδησα κάπου στο Περιστέρι, σε μία συναυλία με τον Μίκη Θεοδωράκη. Δεν θυμάμαι, ήταν για κάποια απεργία. Μαζεύτηκε ο κόσμος σε ένα γήπεδο και επειδή δεν είχαμε φως είχαμε βάλει δυο αυτοκίνητα δεξιά και αριστερά από τη σκηνή να 'χουνε αναμμένα τα φώτα. Το τραγούδι είχε τεράστια επιτυχία. Την άλλη μέρα το είχε κάνει γελοιογραφία ο Μποστ στην «Αυγή». ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α΄

(1996)

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Το Τραγούδι Ας Πούμε Του Οδυσσεβάχ Δρακοκύκλωπες Και Κυκλωποδρακόπουλα Ψάλτης Δεν Περνούν Οι Μέρες, Δεν Περνούν Οι Ώρες Το Τραγούδι Των Σειρήνων Τα Μάγια Της Κίρκης Ψαλτούλα Τάλαντο Το Κοροϊδευτικό Αεράκι (Οργανικό) Η Είσοδος Του Χορού

11. Θρεττανελό 12. Ο Βαρύνδουπος Χρεμύλος (Οργανικό) 13. Το Τραγούδι Του Πλούτου 14. Χα-Χα (Οργανικό) 15. Μιράκαλο! 16. Αυταπάτες 17. Ο Τρεκλίζων Ερμής (Οργανικό) 18. Το Τραγούδι Της Πενιάς 19. Η Έξοδος Του Χορού 20. Σιγά η Πατρίδα Κοιμάται (Ορχηστρικό)

Συνθέτης: Διονύσης Σαββόπουλος Στιχουργοί: Διονύσης Σαββόπουλος , Ξένια Ιωαννίδης, Βασίλης Παπακωνσταντίνου

Καλογεροπούλου,

Αλκίνοος

Ο δίσκος περιέχει μουσική και τραγούδια που έγραψε ο Σαββόπουλος για:

Το παιδικό έργο της Ξένιας Καλογεροπούλου «Οδυσσεβάχ»

Την τηλεοπτική σειρά του Γιάννη Σμαραγδή «Σιγά… η πατρίδα κοιμάται»

Την κωμωδία του Αριστοφάνη «Πλούτος».

Φωτογραφία από την παράσταση «Πλούτος» που δόθηκε στην Επίδαυρο

ΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ

(1997)

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Το Σώσε! Της Γιατρειάς Το Ρίσκο Άγγελος Εξάγγελος Perfect Day Του Ιωσήφ Το Πανωφόρι Μια Φορά Σ' Αυτή Τη Ζήση Άδεια Μου Αγκαλιά Ο Παλιάτσος Κι Ο Ληστής Ο Χρόνος Που Μετράει Χορεύοντας Τη Νύχτα Ιθάκη Γέρος Για Ροκ, Νέος Για Θάνατο

Το album απαρτίζεται από δώδεκα κομμάτια, διεθνείς επιτυχίες (άλλα ροκ και άλλα μπαλλάντες), που ο Σαββόπουλος προσάρμοσε τους στίχους τους στα ελληνικά. Τραγούδια των Steve Winwood, Van Morrison, Bob Dylan, Lucio Dalla, Ian Scott Anderson και άλλων, θα βρούμε στο 'Ξενοδοχείο' Κάποια από τα τραγούδια όμως, αποτελούν νέες εκτελέσεις ήδη γνωστών δικών του κομματιών (Άγγελος Εξάγγελος, Ο Παλιάτσος Κι Ο Ληστής, Ο Χρόνος Που Μετρά). 75

ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ

(1997)

ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ Από την αίθουσα και τα καμαρίνια του ΖΟΟΜ κυρίως.

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Αντί Εισαγωγής, Οι Μάγοι (Διονύσης Σαββόπουλος) Το Περιβόλι (Διονύσης Σαββόπουλος) Θαλασογραφία (Διονύσης Σαββόπουλος) Σαν Παλιό Ρεμπέτικο (Διονύσης Σαββόπουλος) Μπάλος – Αποσπάσματα (Διονύσης Σαββόπουλος) Ζεϊμπέκικο (Λένα Πλάτωνος, Δ. Σαββόπουλος και Χορωδία) Τσάμικο (Διονύσης Σαββόπουλος) Για Τα Παιδιά Που 'Ναι Στο Κόμμα (Δ. Σαββόπουλος, Νέννη Ζάππα, Β .Πιερρακέας) Εμείς Του '60 (Διονύσης Σαββόπουλος) Αουντουαντάρια (Διονύσης Σαββόπουλος) Αντί Επιλόγου, Απάνθισμα(Διονύσης Σαββόπουλος, Νέννη Ζάππα, Β. Πιερρακέας) Γεννήθηκα Στη Σαλονίκη (Διονύσης Σαββόπουλος, Νέννη Ζάππα, Β. Πιερρακέας)

Ο ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΗΝ ΛΥΡΑ

(1997)

Περιλαμβάνει και τα 9 albums του Διονύση Σαββόπουλου από το 1966 έως και το 1983, όπως επίσης και έναν μικρό δίσκο βινυλίου που περιέχει τα Ο Καθρέφτης και Ο Πολιτευτής. Η πολυτελής έκδοση σχεδιάστηκε από τον Αλέξη Κυριτσόπουλο και συνοδεύεται από 180 σελίδες με πλούσιο φωτογραφικό και πληροφοριακό υλικό. CD 1 : Φορτηγό (1966) CD 2 : Το Περιβόλι Του Τρελλού (1969) CD 3 : Μπάλλος (1971) CD 4 : Το Βρώμικο Ψωμί (1972) CD 5 : 10 Χρόνια Κομμάτια (1975) CD 6 : Happy Day - Soundtrack Για Την Ταινία Του Παντελή Βούλγαρη (1976) CD 7 : Αχαρνής / Ο Αριστοφάνης Που Γύρισε Από Τα Θυμαράκια (1977) CD 8 : Η Ρεζέρβα (1979) CD 9 : Τραπεζάκια Έξω (1983) Single A : Ο καθρέφτης (1971) Single B : Ο πολιτευτής (1971)

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΕΓΡΑΨΑ ΓΙΑ ΦΙΛΟΥΣ TRIBUTE ΣΤΟΝ ΔΙΟΝΥΣΗ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟ (1998)

Περιλαμβάνει δώδεκα από τα πιο γνωστά τραγούδια του Σαββόπουλου που ερμηνεύονται από εκπροσώπους του σύγχρονου ελληνικού τραγουδιού

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Μυστικό Τοπίο (Άλκηστις Πρωτοψάλτη) Μια Θάλασσα Μικρή (Γιάννης Κότσιρας) Δημοσθένους Λέξις (Χάρις Αλεξίου) Στη Συγκέντρωση Της Ε.Φ.Ε.Ε. (Δήμητρα Γαλάνη) Έλσα Σε Φοβάμαι (Φοίβος Δεληβοριάς) Είδα Την Άννα Κάποτε (Γιάννης Πάριος) Θαλασσογραφία (Ελένη Τσαλιγοπούλου) Το Περιβόλι (Νίκος Πορτοκάλογλου) Πολιτευτής (Λαυρέντης Μαχαιρίτσας) Οι Παλιοί Μας Φίλοι (Αλκίνοος Ιωαννίδης) Η Θανάσιμη Μοναξιά Του Αλέξη Ασλάνη (Πυξ Λαξ) Το Δέντρο (Active Member) 78

Ο ΧΡΟΝΟΠΟΙΟΣ

(1999)

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Χριστούγεννα Πάντα Τσακωνόμαστε Με Το Κραγιόν Σ' Ένα Χαρτάκι Το Τσακάλι Πλάι Στο Αρνάκι Αηδόνι Στην Κερασιά Η Μοναξιά Της Αμερικής Σου Μιλώ Και Κοκκινίζεις Το Φώς Στις 10 π.μ Τα Χρυσά Παιδιά Του Γκάλη Σωστικά Συνεργεία Ποιός Φτιάχνει Τα Ανέκδοτα Πρώτη Τού Δύο Χιλιάδες

Συνθέτης – Στιχουργός: Διονύσης Σαββόπουλος

« ………. έβαλα στο γουόκ-μαν, για πολλοστή φορά το Χρονοποιό. Την πρώτη φορά που το άκουσα, δεν το κατάλαβα. Τυπικός, late Διονύσης, είπα και ξεμπέρδεψα. Αλλά, η αλήθεια είναι ότι ο Χρονοποιός είναι ένα ήσυχο αριστούργημα, ένα γλυκό χτυποκάρδι που πρέπει να πέσεις στην αγκαλιά του άλλου για να τ΄ ακούσεις. ……….» Στάθης Τσαγκαρουσιάνος Lifo.

“Τώρα τι κλαις και τι γκρινιάζεις; Πρωτοχρονιά είναι και γιορτάζεις…” Στίχος από ένα αληθινά υπέροχο τραγούδι με τον τίτλο «Πρωτοχρονιές του ραδιοφώνου» είναι κρυμμένο στο δίσκο Ο Χρονοποιός. Ένα τραγούδι που δεν αναφέρεται στη λίστα των τραγουδιών, ούτε οι στίχοι του είναι γραμμένοι στο εσώφυλλο. Το ανακαλύπτει κανείς μόνο ακούγοντας τον δίσκο, και μαθαίνει τον τίτλο του ένα χρόνο μετά, όταν με αυτό το τραγούδι ο Σαββόπουλος κλείνει την παράσταση «Σαββόραμα» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Σκίτσο του Αλέξη Κυριτσόπουλου

Ποιος θα νοιαστεί και ποιος θα παίξει Χρονοποιός ας είναι η λέξη γιατί τα χρόνια τρέχουν χύμα κι εμείς τους δίνουμε ένα σχήμα.

Μια διαδρομή απ’ την παιδική ηλικία στην εφηβεία, την νεότητα, και ύστερα στην απότομη ενηλικίωση. Κι όλ’ αυτά, για να “ξανακερδηθεί η χαμένη γιορτή”. Ο Σαββόπουλος κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα απ’ όλα: μεταμορφώνει το προσωπικό βίωμα σε κοινό. Αγγίζει (για ακόμα μία φορά) την πραγματική ρίζα του τραγουδιού, εκείνου που δεν περιγράφει απλά προσωπικές στιγμές του δημιουργού του, αλλά μετατρέπει τις στιγμές αυτές σε κοινωνία, σε αισθήσεις και καταστάσεις που όλοι έχουμε ζήσει μα δε μπορέσαμε να βρούμε τα λόγια να περιγράψουμε. Εκεί έρχεται ο δημιουργός να αποδώσει για δικό του αλλά και δικό μας λογαριασμό, εικόνες ακριβές που έχουν θαφτεί κάτω από το βάρος της ενήλικης καθημερινότητάς μας. (από το blog ΑΡΩΜΑ ΤΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ)

Ο Χρονοποιός συμπυκνώνει στα δώδεκα τραγούδια του όλα όσα χαρακτήρισαν τον τραγουδοποιό στη μακρόχρονη διαδρομή του. Υπάρχει εδώ ο άναρχος ροκάς Σαββόπουλος (Το Τσακάλι, Αηδόνι Στην Κερασιά), ο «μπελκάντο» τροβαδούρος (Πλάι Στο Αρνάκι), ο πολιτικός αναλυτής-ντοκυμαντερίστας (Η Μοναξιά Της Αμερικής), ο διονυσιακός πανηγυρτζής (Σου Μιλώ Και Κοκκινίζεις), ο ποιητής που βλέπει τη μαγεία στα μικρά και ασήμαντα για τους πολλούς πράγματα (Το Φως Στις 10 π.μ.) αλλά και ο εθνικός οραματιστήςπαραμυθάς (Τα Χρυσά Παιδιά Του Γκάλη, Πρώτη Του Δύο Χιλιάδες). Η πυκνότητα του λόγου, οι δυνατές μελωδίες, οι λεπτοδουλεμένες ακουστικές ενορχηστρώσεις και η ιδιαίτερη και ώριμη ερμηνεία αναδεικνύουν τον Χρονοποιό σε ένα από τα πλέον συνεκτικά άλμπουμ του Σαββόπουλου. (e-orfeas.gr Μιχάλης Τσαντίλας)

ΣΟΥ ΜΙΛΩ ΚΑΙ ΚΟΚΚΙΝΙΖΕΙΣ

Σου μιλώ και κοκκινίζεις τι να φανταστώ; Όσο θάβεις το σποράκι, τόσο βγάνει ανθό Στο μικρόφωνο ανεβαίνω το θεριό γλεντάει Μόνος μου είμαι στην ορχήστρα μ’ έναν ίσκιο πλάι Έλα στο χορό Μόνο να σε βλέπω, μόνο αυτό μπορώ Νύχτα ξαστεριά Άναψαν φωτάκια σ’ όλα τα χωριά Της Αγία Τριάδας ήρθαν μέρες φτερωτές Το χωριό το Μούρεσι χορεύει από προχτές Ήρθαν ξένοι ηλιοκαμένοι, ήρθαν κι αδερφοί Σε κοιτώ και κοκκινίζεις κι έχεις προδοθεί

Έλα στο χορό Πάρε με και εμένα λίγο να χαρώ Έλα στο χορό Θέλω να κατέβω θέλω να ενωθώ Κι ο συρτός σιγά μας πάει πίσω από το ιερό Κι αρχινάς να κοκκινίζεις πιο πολύ θαρρώ Μα εδώ δεν είναι ξένο βλέμμα κανενός Μήπως είμαι εγώ ο ξένος και ο μακρινός; Έλα στο χορό Άσπρο φουστανάκι, πάτημα ελαφρό Νύχτα ξαστεριά Τρέμουν οι φλογίτσες πάνω απ’ τα χωριά

ΚΑΠΟΤΕ ΣΤΟ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ

(1999)

Συλλεκτικό CD που κυκλοφόρησε με το τεύχος 50 του περιοδικού ''Δίφωνο''. Περιέχει ανέκδοτες ηχογραφήσεις από τη συναυλία του Διονύση Σαββόπουλου στο Ολυμπιακό Στάδιο το 1983.

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Εκφωνήτρια Της ΕΡΑ Έναρξη Ζωντανής Μετάδοσης Και Παράλληλων Συνεντεύξεων Ακούγεται Ο Γιώργος Κούνδουρος Ακούγεται Η Ειρήνη Μπούρλου Μπάντα Λουτρακίου Και Ο Θανάσης Βέγγος Δόμνα Σαμίου Έναρξη Της Συναυλίας Νέο Κύμα Γ.Π. Σαββίδης Το Χειμώνα Ετούτο Τάσος Φαληρέας Μας Βαράνε Ντέφια 82

13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23.

Χουλιγκάνοι Μανώλης Μυλωνάκης Στη Συγκέντρωση Της ΕΦΕΕ Ήλιε, Ήλιε Αρχηγέ Ζωντανή Ραδιοφωνική Μετάδοση Μυστικό Τοπίο Ας Κρατήσουν Οι Χοροί Λουκιανός Κηλαηδόνης Μάνος Χατζηδάκις Canto (Απόσπασμα) Γιάννης Τσαρούχης

24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32.

Canto (Απόσπασμα) Βασίλης Τσιτσάνης Μπάλλος Η Δημοσθένους Λέξις Ζωντανή Ραδιοφωνική Μετάδοση Τα Πουλιά Της Δυστυχίας Η Θανάσιμη Μοναξιά Του Αλέξη Ασλάνη Ζωντανή Ραδιοφωνική Μετάδοση Απόσπασμα Από Την Εκπομπή "Χειμερινό Ηλιοστάσιο" 33. Δεν Είναι Ρυθμός

Η Μαριάννα Κορομηλά, που το '83 βρέθηκε στην Καλογρέζα ως ανταποκρίτρια του Δευτέρου Προγράμματος της ΕΡΑ, είχε την επιμέλεια της έκδοσης του CD ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΠΟΤΕ ΣΤΟ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ. Διηγείται: ''Ογδόντα χιλιάδες συνταξιδιώτες είχαν έρθει. Τόσους χωρούσε η Καλογρέζα. Μα και όσοι δε μπόρεσαν να έρθουν, όσοι ήξεραν να κρατούν φιλίες απ' τα παλιά, ήταν εκεί. Και δεν ήταν μόνο ο κόσμος στις κερκίδες. Ήταν και όλοι εκείνοι που ήρθαν από κοντά κι από μακριά για τη γιορτή. Ο Θανάσης Βέγγος και ο Λουκιανός Κηλαηδόνης στον στίβο, η Σωτηρία Μπέλλου, η Δόμνα Σαμίου, ο Μιχάλης Μενιδιάτης, η Δήμητρα Γαλάνη, η Χάρις Αλεξίου, ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, η Ελένη Βιτάλη στο πάλκο, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Ζυλ Ντασσέν, ο Γιώργος Τρόντζος στις γιγαντοοθόνες''.

ΣΑΒΒΟΡΑΜΑ

(2001)

Τα τραγούδια του δίσκου Α' CD 01. 02. 03. 04. 05. 06. 07. 08. 09. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16.

Εισαγωγή Τα πουλιά της δυστυχίας Η θεία Μάνου Θαλασσογραφία Είδα την Άννα κάποτε Στη συγκέντρωση της Ε.Φ.Ε.Ε. Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη Μπάλλος Η Δημοσθένους λέξις Μαύρη θάλασσα Ζεϊμπέκικο Σαν τον Καραγκιόζη Αχαρνής - Μέρος Α΄ Πάροδος Το πανεράκι Θεούλη του φαλλού Ευριπιδάκη

01. 02. 03. 04. 05. -06. 07. 08. 09. 10. 11. 12. 13. 14.

Β' CD Αχαρνής - Μέρος Β΄ Παράβαση Ευτυχισμένος άνθρωπος Ιαμβική συζυγία Πάντα μπρος ταξιδιώτες Έξοδος ----Παραμυθάκι Τι έπαιξα στο Λαύριο Γεννήθηκα στη Σαλονίκη Πρωινό Πρωτομαγιά Μας βαράνε ντέφια Εμείς του '60 Επίλογος Πρωτοχρονιές του ραδιοφώνου

Ζωντανή ηχογράφηση από την εμφάνιση του Διονύση Σαββόπουλου στο Μέγαρο Μουσικής της Αθήνας, το Δεκέμβριο του 2000. Μαζί με τον Διονύση Σαββόπουλο τραγουδούν και οι Δόμνα Σαμίου, Νίκος Παπάζογλου, Σάκης Μπουλάς, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Μελίνα Τανάγρη, Νατάσσα Φλουρή, Μελίνα Κανά και Δημήτρης Μπάσης. Συμμετέχουν ακόμα η "Καμεράτα Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής", τα μουσικά συγκροτήματα "Combo" και "Μπάντα" και η χορωδία "Fons Musicalis". Το cd είναι "εμπλουτισμένο" με ζωγραφιές του Αλέξη Κυριτσόπουλου. Επίσης είναι γεμάτο με φωτογραφίες από τις παραστάσεις στο Μέγαρο. Στο 24σέλιδο ένθετο υπάρχουν επιλεγμένες αναδημοσιεύσεις κειμένων που μιλούν για τον Σαββόπουλο και πλήρη αναφορά στη δισκογραφία του, στις ζωντανές εμφανίσεις, τις ραδιοφωνικές εκπομπές που έκανε, τις τηλεοπτικές εμφανίσεις του, τις παραγωγές δίσκων που ανέλαβε, καθώς και τα βιβλία που εξέδωσε.

Το πρόγραμμα από το ΣΑΒΒΟΡΑΜΑ

ΤΑ 45ΑΡΙΑ

( 2 0 0 5 ) Δίσκος βινυλίου με τις πρώτες οκτώ ηχογραφήσεις του '64 και του '65 του Διονύση Σαββόπουλου από τις 45 στροφές. Περιορισμένη συλλεκτική έκδοση 1.000 τεμαχίων.

( 2 0 0 9 ) Συλλογή με τα 45άρια του Διονύση Σαββόπουλου σε ένα cd

Τα τραγούδια του δίσκου 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Τί Να Τα Κάνω Τα Τραγούδια Σας Μια Θάλασσα Μικρή Εγερτήριο Σαν Τον Καραγκιόζη Η Συννεφούλα Οι Δεκαπέντε / Αμνηστία '64 Τα Πουλιά Της Δυστυχίας Για Την Κύπρο

Στην έκδοση σε CD προστέθηκαν τρία ακόμα κομμάτια, δύο σε συνεργασία με τον Μπαγιαντέρα (Ο Καθρέφτης, Ο Πολιτευτής) και μία εκτέλεση της Συννεφούλας με τον Νότη Μαυρουδή στην κιθάρα.

Συνθέτης – Στιχουργός: Διονύσης Σαββόπουλος 86

Ο ΠΥΡΗΝΑΣ

(2007)

Περιλαμβάνει: CD-1 CD-2 CD-3 CD-4 CD-5 CD-6 CD-7 CD-8 CD-9 CD-10 CD-11 CD-12 CD-13 CD-14 CD-15 CD-16 CD-17 CD-18 CD-19

Το Τσακάλι Έλσα Σε Φοβάμαι Μυστικό Τοπίο Τα Πουλιά Της Δυστυχίας Θεία Μάνου Η Δημοσθένους Λέξις Ακούστε Ένα Παράξενο... Η Ζωζώ Κωλοέλληνες Άγγελος Εξάγγελος Τα Καλοτάξιδα Πουλιά / Ήρθε Βοριάς Ήρθε Νοτιάς Νανούρισμα Η Παράγκα Το Χειμώνα Ετούτο Αηδόνι Στην Κερασιά Το Φως Στις 10 π.μ. Άδεια Μου Αγκαλιά Φεύγω Εμείς Του '60

Ο Διονύσης Σαββόπουλος γιορτάζει τα 40 χρόνια του στη δισκογραφία με μια ιδιαίτερη παράσταση στο Gazarte (10 και 12 Νοεμβρίου 2006). Μια παράσταση που σκοπό έχει να παρουσιάσει τα λιγότερο γνωστά κομμάτια του, τον «πυρήνα», την ουσία των συνθέσεών του. Ο Πυρήνας είναι μια ζωντανή ηχογράφηση της παράστασης αυτής και κυκλοφορεί σε CD μαζί με οπτικοακουστικό υλικό – DVD.

DVD-1 DVD-2 DVD-3 DVD-4 DVD-5 DVD-6 DVD-7 DVD-8 DVD-9 DVD-10 DVD-11 DVD-12 DVD-13 DVD-14 DVD-15 DVD-16 DVD-17 DVD-18 DVD-19 DVD-20 DVD-21 DVD-22 DVD-23 DVD-24

Το Τσακάλι / Καλησπέρα σας... Έλσα Σε Φοβάμαι Μυστικό Τοπίο Τα Πουλιά Της Δυστυχίας Θεία Μάνου Η Δημοσθένους Λέξις Ακούστε Ένα Παράξενο... Η Ζωζώ Άγγελος Εξάγγελος Το Σώσε! Ο Μικρός Μονομάχος Τα Καλοτάξιδα Πουλιά Ήρθε Βοριάς Ήρθε Νοτιάς Νανούρισμα / Ήταν Τρία Τραγούδια... Η Παράγκα Ένα Αστείο... Το Χειμώνα Ετούτο Μια Φορά Κι Έναν Καιρό... Αουντουαντάρια Το Φως Στις 10 π.μ. Άδεια Μου Αγκαλιά Φεύγω Στη Συγκέντρωση Της Ε.Φ.Ε.Ε. Τις Άδειες Νύχτες / Το Πανωφόρι Του Ιωσήφ

Ο Διονύσης Σαββόπουλος συναντιέται για πρώτη φορά στη Μικρή Επίδαυρο με τον πιανίστα και συνθέτη Σταύρο Λάντσια και τον δεξιοτέχνη του ηλεκτρικού μπάσου Γιώτη Κιουρτσόγλου. Δημιουργούν ένα καινούργιο μουσικό τρίο που τους δίνει την ευκαιρία να αναπτύξουν ελεύθερα τη φαντασία τους αντικαθιστώντας την μεγάλη ορχήστρα με την ευρηματικότητα και την μουσική ευελιξία. Η αντικατάσταση αυτή παρουσιάζει μουσικό ενδιαφέρον, διότι δίνει τη δυνατότητα τόσο στον ακροατή όσο και στο μουσικό να δοκιμάσουν την αντοχή ορισμένων τραγουδιών, πέρα από τη φαντασμαγορία των ενορχηστρώσεων και το ψυχαγωγικό τους χαρακτήρα. Σαββόπουλος, Λάντσιας και Κιουρτσόγλου με την αμεσότητα και την ακρίβεια του ήχου τους, φτάνουν – κυριολεκτικά – στα σπλάχνα των τραγουδιών του πρώτου και αναδεικνύουν τη βαθύτερη ουσία τους: τον Πυρήνα τους. (Lifo)

Ο ΣΑΜΑΝΟΣ

(2008)

Περιλαμβάνει: 1. Ασπρομόντε

Σαν Αστραπή

2. Αυτό

Sara

3. Φορτίνο Σαμάνο

Το Κάλεσμα

4. Το Ζεϊμπέκικο της Κυριακής

10. Ο Μεθυστής

5. Ορυχεία

11. Attinse

6. Ramon

12. Όλα τα Πρωινά

Ο Διονύσης Σαββόπουλος ερμηνεύει τα καινούργια τραγούδια του σπουδαίου τραγοδοποιού Θανάση Παπακωνσταντίνου στο Ο Σαμάνος. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο μεγάλος τραγουδοποιός καλείται να ερμηνεύσει τραγούδια που έχει γράψει κάποιος άλλος, αλλά είναι η πρώτη φορά που εμφανίζεται ως κύριος ερμηνευτής μιας πλήρους δισκογραφικής δουλειάς. Ο Σαββόπουλος δίνει ανάσα στο υλικό του Παπακωνσταντίνου και με τις ερμηνείες αναδεικνύει τις μουσικές και τους στίχους του σπουδαίου ομότεχνου του.

ΒΙΒΛΙΑ (από τον Διονύση για εμάς, από εμάς γι’ αυτόν)

Η ρεζέρβα Εκδόθηκε το 1981 Στίχοι, παρτιτούρες, συνεντεύξεις Στίχοι: Διονύσης Σαββόπουλος Μουσική σύνθεση: Διονύσης Σαββόπουλος Εικονογράφηση: Αλέξης Κυριτσόπουλος

Το περιβόλι του τρελού. Μπάλλος. Βρώμικο ψωμί. Εκδόθηκε το 1984 Στίχοι, παρτιτούρες, συνεντεύξεις Στίχοι: Διονύσης Σαββόπουλος Μουσική σύνθεση: Διονύσης Σαββόπουλος Εικονογράφηση: Αλέξης Κυριτσόπουλος

Τα λόγια από τα τραγούδια 1965-1975 Α' έκδοση: 1983 Σκίτσα: Αλέξης Κυριτσόπουλος

Η σούμα 1963-2003 Εκδόθηκε το 2003 Η έκδοση, όπως ο τίτλος της προαναγγέλλει, αθροίζει, συγκεντρώνει, όλους τους στίχους του Διονύση Σαββόπουλου, από το 1963 έως το 2003 και διακρίνεται σε δύο μέρη το πρώτο εκ των οποίων περιέχει τους στίχους των 19 δίσκων του τραγουδοποιού και το δεύτερο τους στίχους που γράφτηκαν κατά παραγγελία για θέατρο, κινηματογράφο, τηλεόραση αλλά και για συναυλίες-αφιερώματα. Οι στίχοι εμπλουτίζονται από κριτικά σημειώματα, δημοσιεύματα, συνεντεύξεις, επιστολές και φωτογραφικό υλικό από το αρχείο του Διονύση Σαββόπουλου.

Διονύσης Σαββόπουλος, στίχοι - παρτιτούρες συνεντεύξεις 1983 -2000 Εκδόθηκε το 2006 Η έκδοση περιλαμβάνει τις παρτιτούρες και τους στίχους των τραγουδιών από τα άλμπουμ "Τραπεζάκια έξω" (1983), "Το κούρεμα" (1989), "Μην πετάξεις τίποτα"(1994) και "Ο χρονοποιός" (2000) μαζί με συνεντεύξεις και κείμενα του Δ. Σαββόπουλου της αντίστοιχης περιόδου. Τις διασκευές για πιάνο έκαναν ο Μανώλης Ανδρουλιδάκης, ο Τάκης Φαραζής και ο Δημήτρης Δημητρακόπουλος που επιμελήθηκε και τις παρτιτούρες. Η έκδοση είναι εικονογραφημένη από τον γνωστό σκιτσογράφο Χρήστο Δημητρίου που έκανε τον σχεδιασμό και είχε την καλλιτεχνική επιμέλεια ολόκληρου του βιβλίου.

Διονύσης Σαββόπουλος: Μυθολογία Εκδόθηκε το 2011 Ο Διονύσης Σαββόπουλος έγραψε τέσσερα βιβλία στα οποία αφηγείται μύθους , με λίγα τραγουδίσματα και λίγες μουσικές, που έγραψε επί τούτου, καθώς και τα «ηχητικά τοπία» που σχεδίασε ως υπόκρουση. Καθένα από τα τέσσερα βιβλία συνοδεύεται από CD που περιέχει αυτούσια την αφήγηση. Στην ηχογράφηση τον συνοδεύουν δύο κορυφαίοι μουσικοί και παλιοί του συνεργάτες, ο Σταύρος Λάντσιας και ο Γιώτης Κιουρτσόγλου, ενώ την εικονογράφηση έχει κάνει η Φωτεινή Στεφανίδη.

Περιέχονται οι μύθοι: - Μύθος - η νύχτα και το αβγό (η γέννηση του κόσμου) - Όταν οι θεοί γκρέμισαν τους Τιτάνες - Η φωτιά του Προμηθέα

Περιέχονται οι μύθοι: - Γάτα ο Ερμής - Η αρπαγή της Περσεφόνης - Το κεφάλι του Ορφέα

Περιέχονται οι μύθοι: - Αλλού ο Νάρκισσος κι αλλού ο εαυτός του - Ο Μίδας έχει αυτιά γαϊδάρου - Περσέας και Ανδρομέδα

Ιστορίες από την Οδύσσεια Περιέχονται οι μύθοι: - Ο Οδυσσέας στη θάλασσα - Ο Οδυσσέας ναυαγός και ζητιάνος - Ο Οδυσσέας νικητής και βασιλιάς

Χριστού Γέννα Εκδόθηκε το 2006 Ο Διονύσης Σαββόπουλος συμμετέχει στο συλλογικό έργο “Χριστού Γέννα”. Μαζί με άλλους καλλιτέχνες, θεολόγους και λογοτέχνες, «επιχειρούν να δυναμιτίσουν την επανάσταση όποιων από μας επιθυμούμε ειλικρινά την αυτοανατροπή μας, για χάρη του Σωτήρα Χριστού».

Δύο βιβλία έχουν γραφτεί για τον μεγάλο τραγουδοποιό.

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ – ΥΠΟΓΕΙΑ ΔΙΑΔΡΟΜΗ Συγγραφέας Κώστας Μπλιάτκας Εκδόθηκε το 1999 Mια εκδρομή που κρατάει μια ζωή. Μια παρέα που αρνείται να μεγαλώσει, σε μια Θεσσαλονίκη που μεγαλώνει αρνούμενη να τους "χωρέσει". Και ένας τροβαδούρος που ακόμα… τραυλίζει γοητεύοντας. Που μιλά της κάθε μιας γενιάς, με τρόπο που κανείς, μέχρι να εμφανιστεί αυτός, δεν είχε τολμήσει. Τα "ανείπωτα" μιας ξεχωριστής γενιάς μέσα από ντοκουμέντα, αφηγήσεις και ασπρόμαυρες φωτογραφίες. Ο Διονύσης Σαββόπουλος σε μια διαδρομή - γεμάτη λακκούβες - ως το φως…

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ Συγγραφέας Δημήτρης Καράμπελας Εκδόθηκε το 2003 Διατρέχοντας, χρονικά και θεματικά, όλες τις δημιουργικές περιόδους του Διουνύση Σαββόπυλου (από το Φορτηγό ως τον Χρονοποιό), ο συγγραφέας εξετάζει τη σχέση του Σαββόπουλου με τη δυτική τραγουδοποιία (Ντύλαν, Μπρασένς, Κοέν) και κυρίως την τομή που επέφερε στη συνέχεια του ελληνικού τραγουδιού.

Με αφορμή τα εβδομηκοστά γενέθλιά του και τη συμπλήρωση πενήντα χρόνων συνεχούς παρουσίας του στο ελληνικό τραγούδι, δεκαοκτώ εικαστικοί καλλιτέχνες συμμετέχουν στην ομαδική επετειακή έκθεση που οργανώνει η Γκαλερί Ζουμπουλάκη, αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του Διονύση Σαββόπουλου (19/11 – 6/12/2014).

ΔΡΑΣΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ Μέσα από μια σειρά δράσεων κατά τη διάρκεια του προγράμματός μας, γνωρίσαμε τη ζωή και το έργο του μεγάλου μας συνθέτη, αλλά ταυτόχρονα, το απολαύσαμε, το διασκεδάσαμε, το ευχαριστηθήκαμε!

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΟΝΥΣΗ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟ Στην αρχή ήταν απλώς μια τρελή ιδέα και μετά ένα άπιαστο όνειρο, που όμως έγινε πραγματικότητα. Γιατί όταν κάτι το θέλεις πολύ και το προσπαθείς πολύ, τελικά, βγαίνεις νικητής! Η πρώτη μας επαφή με τον Διονύση Σαββόπουλο ήταν μέσω ενός e-mail που στείλαμε στη γραμματέα του.

«κα ……….. καλησπέρα σας. Μετά από την τηλεφωνική μας επικοινωνία σας στέλνω αυτό το e-mail σχετικά με τυχόν συνάντησή μας με τον κ. Σαββόπουλο. Σας υπενθυμίζω ότι βρήκα τα στοιχεία σας από τον κ. ………………. Λυπάμαι που δεν έχω να σας πω κάτι πρωτότυπο, κάτι διαφορετικό από αυτό που θα έχετε ακούσει χιλιάδες φορές και είναι πλέον πολύ κοινότυπο για εσάς. Όμως είναι αληθινό και επειδή όταν δεν προσπαθείς ποτέ δεν πετυχαίνεις τίποτα, γι αυτό κι εγώ θα κάνω μια προσπάθεια. Είμαι εκπαιδευτικός, ονομάζομαι Μεργκούνη Καλλιόπη και μαζί με τη μουσικό Αργυροπούλου Χρυσούλα και μια ομάδα μαθητών γυμνασίου, δουλεύουμε ένα πολιτιστικό πρόγραμμα πάνω στην προσωπικότητα και το έργο του Δ. Σαββόπουλου. Αυτά γίνονται στο 10ο Γυμνάσιο Νίκαιας. Θα θέλαμε απεγνωσμένα μια συνάντηση με τον Δ. Σαββόπουλο, κάτι που θα μείνει για πάντα χαραγμένο στη μνήμη των μαθητών μας και σίγουρα θα τους δώσει άλλη ώθηση σε όλες τους τις δραστηριότητες. Σκεφτήκαμε να έρθουμε στο Κύτταρο που 97

παρουσιάζεται το πρόγραμμά του, δυστυχώς όμως τα παιδιά είναι γυμνασίου (13 – 14 ετών) και οι γονείς δεν τους επιτρέπουν μια τέτοια έξοδο. Εάν όμως ο κ. Σαββόπουλος έχει λίγο χρόνο να μας διαθέσει, όποτε και όπου αυτός μπορεί, έστω λίγη ώρα πριν ξεκινήσει το πρόγραμμά του στο Κύτταρο, αυτό θα ήταν ιδιαίτερη τιμή για εμάς. Το ξέρω ότι ο μισός πληθυσμός της Ελλάδας θα ήθελε μια τέτοια συνάντηση, όμως δεν μπορώ να κάνω τίποτε περισσότερο από το να σας το ζητήσω. Όποια κι αν είναι η κατάληξη του μηνύματός μου, ευχαριστώ για την ευκαιρία που μου δόθηκε να προσπαθήσω τουλάχιστον. Εμείς, ακόμα και από μακριά θα ξεψαχνίσουμε τη ζωή, το έργο και την προσφορά του Δ.Σ., διότι είναι τόσο διαφορετικός κι όμως τόσο ίδιος με όλους εμάς, και θα διοργανώσουμε και μια μικρή συναυλία προς τιμήν του. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ. 10ο Γυμνάσιο Νίκαιας (2104925594) Κ. Μεργκούνη (τηλ……… e-mail……………) Χ. Αργυροπούλου (τηλ……… e-mail……………)»

Και μετά από αρκετές συνεννοήσεις……………….

«κ. ……….. καλησπέρα. Μετά από συνεννόηση που είχα με την κ. Αργυροπούλου (τη μουσικό του σχολείου μας) και την ομάδα του πολιτιστικού, νομίζω ότι την Τετάρτη της επόμενης εβδομάδας (2/3/16) θα μπορούσαμε να έρθουμε στο Κύτταρο στις 20:00 και για ένα μισάωρο όπως μου έχετε γράψει. Περιμένω να μου το επιβεβαιώσετε. Φυσικά, όποια Τετάρτη και να κανονίσουμε τη συνάντησή μας, εννοείται ότι το πρωί της ίδιας ημέρας θα σας τηλεφωνήσω για υπενθύμιση και επιβεβαίωση. Ευχαριστώ, Κ. Μεργκούνη …………………. Ωραία! Σας περιμένουμε!»

Και πράγματι την καθορισμένη μέρα και ώρα συναντηθήκαμε στο Κύτταρο. Η αγωνία μας μεγάλη και το άγχος μας επίσης, παρόλο που είχαμε σκεφτεί και προετοιμάσει κάποιες ερωτήσεις που θα του απευθύναμε. Άδικος κόπος βέβαια, αφού ο Διονύσης Σαββόπουλος αποδείχθηκε πρώτα από όλα ένας γλυκός άνθρωπος ο οποίος σε συνεπαίρνει με τον λόγο του και την προσωπικότητά του. Τελικά, αντί να κάνουμε εμείς ερωτήσεις σε αυτόν, έκανε αυτός σε εμάς. Μας μίλησε για το ξεκίνημά του, την πορεία του όλα αυτά τα χρόνια, για τις δυσκολίες που αντιμετώπισε αλλά και για το πείσμα του να πετύχει το στόχο του. Μας είπε για τα τραγούδια του, την έμπνευσή του, τα πιστεύω του. Μας ρώτησε για τα δικά μας όνειρα, για τις συνήθειές μας, για τα σχέδιά μας. Μας συμβούλεψε! Μας έκανε πολλά κομπλιμέντα! Η συζήτηση μαζί του κυλούσε αβίαστα και με μεγάλο ενδιαφέρον. Θα μπορούσαμε να τον ακούμε ολόκληρο το βράδυ. Όμως ο χρόνος περιορισμένος. Ήταν μια συνάντηση που θα μας συνοδεύει σε όλη μας τη ζωή σαν μια γλυκιά ανάμνηση, μια ιδιαίτερη εμπειρία!

Οι πρώτες αντιδράσεις όταν μαθαίνουμε για την οριστικοποίηση της συνάντησής μας.

  

Αναμνηστικά δωράκια. Ένα βιβλίο για τα προσφυγικά σπίτια της Νίκαιας, της περιοχής μας, που μας το παραχώρησε ο δήμος μας. Σαπούνια χειροποίητα φτιαγμένα από εμάς στο σχολείο. Αφίσα με σκίτσο τον ίδιον και αφίσα με σκέψεις για το πρόσωπό του.

Ευχαριστούμε πολύ τον δήμο μας, που αν και είχε μόνο δύο αντίτυπα αυτού του βιβλίου, μας διέθεσε το ένα για να τον Διονύση Σαββόπουλο

100

101

Οι μαθητές του 10ου Γυμνασίου Νίκαιας σας ευχαριστούμε, σας ευχαριστούμε, σας ευχαριστούμε …….. Ήταν ιδιαίτερη τιμή και τύχη για εμάς και που σας γνωρίσαμε όχι μόνο μέσα από το έργο σας αλλά και από κοντά. Να θυμάστε ότι σας αγαπάμε και σας τραγουδάμε. Η ομάδα του Πολιτιστικού Προγράμματος για το σχολικό έτος 2015-16: Βαγγέλη Ειρήνη, Βασιλειάδη Βαρβάρα, Γρηγοριάδη Μαργιάνα, Ζγουλέτα Σοφία, Κονιτοπούλου Μαργαρίτα, Κοφίδου Σοφία, Μάρα Ερμενίσα, Μεταξούδη Μαρία, Ναυρούζογλου Κυριακή, Νερατζοπούλου Μαρία, Παπαγεωργίου Δήμητρα, Παπαγεωργίου Ευαγγελία, Πετρίδη Ουρανία, Πούλου Καλλιόπη, Τρυφωνοπούλου Δανάη, Χάσκα Κέντα, Χατζηστεργίου Ιωάννα, Χατζοπούλου Ναταλία. 102 Οι υπεύθυνες καθηγήτριες: Αργυροπούλου Χρυσούλα, Μεργκούνη Καλλιόπη

Αναμνηστικές φωτογραφίες

103

104

Οι εντυπώσεις μας!

105

 Περισσότερο εντύπωση μου έκανε η απλότητα που είχε. Μας μιλούσε ελεύθερα και μας έκανε να νιώσουμε άνετα και οικεία. Μου άρεσαν πολύ όλες οι συμβουλές του, αλλά περισσότερο με άγγιξε η φράση που είπε να ακολουθήσουμε την καρδιά μας. Πιστεύω πως πρέπει να ακούσω αυτή τη συμβουλή και να προσπαθήσω να πραγματοποιήσω το όνειρό μου παρά τις δυσκολίες που θα βρεθούν. Σοφία Ζγουλέτα  Στη συνάντησή μας με τον κ. Σαββόπουλο αυτά που μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση ήταν τα λόγια του και οι συμβουλές του. Ένας απλός άνθρωπος που με τις συμβουλές του μας δίδαξε ότι η ζωή μας παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια που θα συναντήσουμε να συνεχίσουμε για να φτάσουμε στον τελικό μας στόχο δηλαδή στην πραγματοποίηση του ονείρου μας. Αυτά τα λόγια θα μείνουν πάντα χαραγμένα στην καρδιά μου και θα τα ακολουθώ καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μου. Δεν πιστεύω αυτό που είπε πως «δεν κατάφερα την ποσότητα». Η ποιότητα για μένα μετράει περισσότερο. Δήμητρα Παπαγεωργίου

 Από τα λεγόμενά του κατάλαβα ότι είναι ένας σοφός και σκεπτόμενος άνθρωπος. Ο τρόπος που μας μιλούσε ήταν τρυφερός και «ζεστός» σαν να ήταν ο παππούς μας. Κρεμόμουνα από τα χείλη του. Ήταν σίγουρα μια εμπειρία ζωής που θα μείνει χαραγμένη στο μυαλό μου για πάντα. Μαργαρίτα Κονιτοπούλου

 Ο τρόπος που αφηγούνταν τις ιστορίες του και οι συμβουλές που μας έλεγε με άγγιξαν και με ενέπνευσαν! Ήταν φιλόξενος! Βαρβάρα Βασιλειάδη

 Έμεινα άφωνη. Τα υπόλοιπα κορίτσια με κάλυψαν. Απλά ήταν υπέροχος! Κική Ναυρούζογλου

 Ήταν καταπληκτικός! Από τα λόγια του κατάλαβα πόσο υπέροχος και γλυκός άνθρωπος είναι. Αυτή η συνάντηση με έκανε πολύ χαρούμενη. Η απλότητα και η γλυκύτητά του με μάγεψαν. Η συμβουλή που μας έδωσε «να ακούμε τη φωνή της καρδιάς μας παρά τις δυσκολίες που μπορεί να συναντήσουμε στη ζωή 106

μας», με έκανε να νιώσω δυνατή και κατάλαβα ότι πρέπει να την ακολουθήσω και να κάνω στη ζωή αυτό που πραγματικά θέλω, χωρίς να υπολογίσω τα εμπόδια και τις αντιρρήσεις των άλλων, όπως έκανε κι αυτός. Δανάη Τρυφονωπούλου

 Μου έκανε εντύπωση η απλότητά του και η λιτότητα στον τρόπο ζωής του. Ήταν πολύ καλός και ευγενικός μαζί μας. Μας έκανε να νιώσουμε πολύ άνετα και μας μιλούσε σαν ένας πατέρας που μιλάει στα παιδιά του. Η φράση που είπε και με άγγιξε περισσότερο ήταν «να ακούτε τη φωνή από μέσα σας». Αυτή η φράση με έκανε να αποκτήσω θάρρος και να μην ακούω ακολουθώ τις φωνές των άλλων, αλλά παρά μόνο αυτή που φωνάζει από μέσα μου. Γενικότερα, είμαι πολύ χαρούμενη γι αυτή τη συνάντηση και κατάλαβα ότι εκτός από εξαιρετικός καλλιτέχνης είναι ένας γλυκύτατος άνθρωπος. Ναταλία Χατζοπούλου

 Μου έκανε εντύπωση που ήταν τόσο τρυφερός και καλός μαζί μας. Η εγκάρδια υποδοχή έδειξε πόσο γλυκός είναι με τα παιδιά. Περισσότερο από όλα όμως μου έκανε εντύπωση κάτι που μας είπε από την αρχή της συζήτησής μας. Ότι στη ζωή πρέπει να κάνουμε αυτό που θέλουμε, αυτό που επιθυμούμε. Πρέπει να κυνηγάμε τη ζωή και όχι αυτή να κυνηγάει εμάς. Και πράγματι, ο δύσκολος δρόμος είναι αυτός που οδηγεί στο όνειρό μας. Ο εύκολος οδηγεί στο αδιέξοδο, εκεί που δεν θα ήθελες να ήσουν ποτέ. Ευαγγελία Παπαγεωργίου  Μου έκανε εντύπωση η γλυκύτητα του λόγου του και το μήνυμα που μας πέρασε, να ακολουθούμε την καρδιά μας σε οποιοδήποτε στάδιο της ζωής μας. Αλκέντα Χάσκα  Αυτό που μου άρεσε ήταν ο τρόπος με τον οποίο μας μίλαγε. Η ησυχία του, η γαλήνη του. Ακόμη μου άρεσε, με εντυπωσίασε όταν ήθελε να μας αναφέρει σωστά και ωραία μηνύματα για τη ζωή μας! Ουρανία Πετρίδη  Μας έκανε εντύπωση το πόσο καλός και απλός ήταν μαζί μας. Δεν μας έκανε ούτε μια στιγμή να νιώσουμε άβολα, ήταν τέλειος! Μου άρεσαν οι συμβουλές του και μια φράση που πιστεύω πως θα στιγματίσει τη ζωή μου. «Όλα τα πράγματα γίνονται στη σιωπή, στη δική μας σιωπή. Όλοι αυτοί οι ήχοι του έξω κόσμου, αυτοί οι ήχοι που μας ενοχλούν τις περισσότερες φορές, δεν μας προσφέρουν τίποτε! Όταν λοιπόν βρεθούμε μόνοι μας, με τον εαυτό μας, στη 107

σιωπή, θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε». Μου έδωσε να καταλάβω πως τίποτε δεν είναι εύκολο, πως πρέπει να παλέψεις για να επιβιώσεις και αυτός ο άνθρωπος είναι ένα ζωντανό παράδειγμα. Μου άρεσε το χιούμορ του και το ότι δεν κόμπλαρε να μας μιλήσει. Άρχισε και έλεγε ιστορίες γι αυτόν και τη ζωή του. Αυτή η συνάντηση μου άρεσε πάρα πολύ, γιατί κατάλαβα ότι εκτός από εξαιρετικός καλλιτέχνης, είναι και εξαιρετικός άνθρωπος. Ειρήνη Βαγγέλη  Από τη συνάντηση που πραγματοποιήσαμε με τον κύριο Σαββόπουλο κατάλαβα ότι εκτός από σοβαρός και εξαιρετικός καλλιτέχνης είναι και ένας καλός και απλός άνθρωπος. Αυτό που μου έκανε εντύπωση από αυτά που είπε είναι να ακολουθήσουμε τα όνειρά μας και να κάνουμε αυτό που θέλουμε στη ζωή μας, αυτό που αγαπάμε. Επίσης μου άρεσε ο παραστατικός τρόπος που μίλαγε. Αυτή η συνάντηση θα μου μείνει αξέχαστη. Ιωάννα Χατζηστεργίου

Ανάρτηση φωτογραφιών και εντυπώσεων στην ιστοσελίδα του σχολείου μας (http://10gym.nikaias.gr/).

108

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης “πήραν φωτιά”!

109

Efi Kokkra Ενδιαφέρουσες συναντήσεις από δημιουργικά άτομα! πάντα τέτοια ....να κάνετε το σχολείο πιο ελκυστικό γιατί αυτό λείπει κ απαιτείται για να βρει τη χαμένη του ζωντάνια......

Πόπη Μεργκούνη Απόψε γνωρίσαμε όχι μόνο έναν μεγάλο καλλιτέχνη αλλά και έναν πολύ γλυκό άνθρωπο. Like · Reply · 14 hrs Magda Ouranou Συγχαρητήρια! Καταπληκτική δουλειά. Ένα μεγάλο μπράβο και στα παιδιά και σε σας που το οργανώσατε! Like · Reply · 8 hrs Natassa Delikoura Πάντα τέτοια!

Αναστασία Καπετάνιου Εύχομαι και ελπίζω το 10ο Γυμνάσιο Νίκαιας κάθε χρόνο να πραγματοποιεί προγράμματα για να μαθαίνουν οι νέες γενιές τον πολιτισμό της

110

Ελλάδας που με τη σειρά τους θα δημιουργήσουν και αυτές κάτι καλύτερο για τους επόμενες Like · Reply · 2 · March 3 at 11:54pm · Edited

Georgia Kotsou shared Dionysis Savvopoulos's photo — March 3 at 12:18pm ·

feeling proud.

Είμαστε περήφανοι ως γονείς που τα παιδιά μας φοιτούν στο 10ο Γυμνάσιο Νικαίας, να βλέπουμε τέτοιες πρωτοβουλίες από τους καθηγητές με την συνεργασία των παιδιών!!! Συγχαρητήρια λοιπόν στους καθηγητές και στα παιδιά! Τα παιδιά και οι καθηγητές, μας μετέφεραν ότι το ευχαριστήθηκαν, πέρασαν υπέροχα και ένιωσαν υπερήφανοι για αυτήν την συνάντηση που είχαν μαζί με τον Dionysis Savvopoulos, που εκτός από μεγάλος καλλιτέχνης είναι και πολύ καλός Άνθρωπος!!!

111

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΑΦΙΣΩΝ–ΣΚΙΤΣΩΝ–ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ–ΚΟΛΑΖ

Μπορεί να μην έχουμε όλοι ιδιαίτερο ταλέντο, όμως, όταν ένας άνθρωπος σε εμπνέει, το ταλέντο έρχεται σε δεύτερη θέση.

112

113

Το σκίτσο μας το αφιέρωσε η μαθήτρια της Ε΄ τάξης δημοτικού Σταυρούλα Μητρούδη.

114

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΣΠΑΘΑΡΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΕΑΤΡΟΥ ΣΚΙΩΝ

Στο πλαίσιο της στενής συνεργασίας του Διονύση Σαββόπουλου με τον Ευγένιο Σπαθάρη και της δημιουργίας του τραγουδιού του ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ, επισκεφθήκαμε το Σπαθάρειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών. Εκεί συναντήσαμε την κόρη του Ευγένιου Σπαθάρη, την κ. Μένια Σπαθάρη, η οποία όχι μόνο μας ξενάγησε στο μουσείο και μας ανέφερε την ιστορία του καραγκιόζη και τον συμβολισμό του στην κοινωνία, αλλά ανέσυρε από τις μνήμες της ως κοριτσάκι τις συναντήσεις που είχε ο πατέρας της με τον Σαββόπουλο καθώς και διάφορα περιστατικά που συνέδεσαν αυτές τις δύο σημαντικές προσωπικότητες.

Όμως, πριν επισκεφθούμε το Σπαθάρειο, ψάξαμε στο διαδίκτυο πληροφορίες για την ιστορία του μουσείου, για τη ζωή και τη δράση του Ευγένειου Σπαθάρη, για την κοινωνική ιστορία του θεάτρου σκιών, για τη γέννηση του καραγκιόζη και φυσικά για τη σχέση του Διονύση Σαββόπουλου με τον καραγκιόζη, τι πιστεύει για τον ήρωα του θεάτρου σκιών και για ποιο λόγο και κάτω από ποιες συνθήκες έγραψε το ομώνυμο τραγούδι. Επιπλέον κατασκευάσαμε αναμνηστικές κονκάρδες με φιγούρες του καραγκιόζη από διαφορετικούς ρόλους.

115

Αποσπάσματα από τις ερωτήσεις που έγιναν στην κ. Μένια Σπαθάρη από την ομάδα του πολιτιστικού μας προγράμματος-26/2/2016

Η ιστορία του καραγκιόζη είναι

λίγο

βασίζεται

μπλεγμένη,

σε

μύθους,

σε

προφορικές παραδόσεις. Το 1840-60 εμφανίζεται στα καφενεία

της

Ελλάδας.

Αυτό που θα ήθελα να σας τονίσω

είναι

ότι

καραγκιόζης είναι διαχρονικός. Γι αυτό βλέπετε ότι ακόμα και ο Νιόνιος, ο Σαββόπουλος, τον λάτρευε. Ο πρώτος που είχε γράψει τραγούδι τότε για τον καραγκιόζη ήταν ο Σαββόπουλος, τότε στο Κύτταρο έγινε μεγάλη επιτυχία (73-74). Η αλήθεια είναι ότι αγκάλιασαν τον καραγκιόζη αρκετοί καλλιτέχνες, όπως ο Τσαρούχης και ο Άγγελος Σικελιανός. Τα τραγούδια του Διονύση Σαββόπουλου είναι τόσο διαχρονικά όσο και σατιρικά και καυστικά. Γι’ αυτό και ήθελε τον πατέρα μου μέσα, γιατί ταυτιζόταν.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ποιά ήταν η πρώτη φορά που έπαιξε ο πατέρας σας τον Καραγκιόζη; Ο

πατέρας

μου

ήταν

πολύ

καλός

στην

ζωγραφική

και

σπούδαζε

αρχιτεκτονική, αλλά λόγω κατοχής δεν μπορούσε να το συνεχίσει. Έτσι αποφάσισε να ασχοληθεί με τον Καραγκιόζη. Πριν αρχίσει να ασχολείται με τον Καραγκιόζη, ζωγράφιζε τις διαφημίσεις με τους τίτλους κάθε παράστασης. Ο παππούς μου βέβαια ήταν πολύ διστακτικός και δεν ήθελε ο πατέρας μου να γίνει ένας Καραγκιοζοπαίχτης. Η 1η φορά που ο πατέρας μου παίζει τον Καραγκιόζη ήταν το 1940. Ο παππούς μου που ήταν και αυτός Καραγκιοζοπαίχτης, είχε κλείσει ήδη παράσταση αλλά αρρώστησε και αναγκάστηκε ο πατέρας μου να παίξει.

116

Πιστεύετε ότι ο Καραγκιόζης είναι διαχρονικός; Ο Καραγκιόζης είναι διαχρονικός. Ακόμη και τώρα σατιρίζει πολιτικούς και προβάλει την καθημερινή ζωή. Μέσα από τις παραστάσεις του βγάζει ένα βαθύτατο νόημα. Ένα νόημα που παιδιά 6 και 7 χρονών

δεν

καταλαβαίνουν.

Καραγκιόζης

χαρακτηρίζεται και παιδαγωγικός από μια άποψη.

Ο πατέρας σας πώς έγραφε τα έργα; Ο

πατέρας

μου

αυτοσχεδίαζε.

Το

θέατρο

Σκιών

βασίζεται

στον

αυτοσχεδιασμό. Σκεφτόταν την περίληψη του έργου και την θυμόταν. Δεν ήξερε να γράφει για να σημειώνει την ιστορία του έργου.

Πώς γινόταν η κατασκευή των φιγούρων; Μέχρι το 1925-1927 υπήρχαν φιγούρες από χαρτόνι. Ήταν πολύ δύσκολο να κοπεί το χαρτόνι με τόσες λεπτομέρειες με το κοπίδι. Ύστερα έρχεται η δερμάτινη φιγούρα ήταν πολύ χρονοβόρα στο σχεδιασμό και στο κόψιμο της. Αμέσως μετά μπαίνει το χρώμα στα δέρματα. Όταν έγινε έγχρωμη η τηλεόραση προσπάθησε να φτιάξει έγχρωμες φιγούρες. Έτσι αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει το πλαστικό υλικό όπου έφερνε απέξω. Το πλαστικό υλικό ήθελε πολύ διαδικασία. Το έτριβε ελάχιστα με γυαλόχαρτο και έκανε τα περιγράμματα. Ύστερα τα έκοβε και έφτιαχνε τις φιγούρες. Οι γυναικείες φιγούρες εμφανίστηκαν μόνο σαν φωνή από το 1950. Μετά έγιναν και οι γυναικείες φιγούρες και εμφανίζονται στο πανί.

Η χρήση της τεχνολογίας επηρεάζει τον παραδοσιακό Καραγκιόζη; Ο Καραγκιόζης επηρεάζεται από την τεχνολογία. Θα μπορούσε να γίνει και κινούμενο σχέδιο αλλά αυτό είναι βίαιο. Ακόμη και στο Internet που προβάλλεται

είναι

βίαιο

γιατί

Καραγκιόζης

είναι

μια

ζωντανή

παράσταση, ένα θέατρο ζωντανό.

Για να προβληθεί μια παράσταση σε ένα θέατρο ή σε κάποιο χώρο υπήρξε κάποια χορηγία; Ναι, για να προβληθεί μια παράσταση του Καραγκιόζη πλήρωνε η

117

Κρατική τηλεόραση. Όταν όμως παιζόταν ένα έργο σε κάποιο θέατρο τα σκηνικά , τα εργαλεία που χρειάζονταν ήταν έξοδα του μπαμπά μου.

Τώρα με στην εποχή της κρίσης, βοηθάει ακόμη η Κρατική τηλεόραση; Τώρα με την κρίση δεν υπάρχει καμία βοήθεια , καμία χορηγία.

Γιατί το μουσείο του Ευγένιου Σπαθάρη είναι εδώ στο Μαρούσι; Ο πατέρας μου ήταν Κηφισιώτης. Όταν παντρεύτηκαν με την μητέρα μου νοίκιασαν ένα σπίτι εδώ κοντά στο μουσείο. Όνειρο του πατέρα μου ήταν να φτιάξει ένα μουσείο θεάτρου Σκιών και Καραγκιόζη. Ήθελε να βλέπουν όλοι, μικροί και μεγάλοι κάτι ζωντανό, αυτά που δημιουργούσε ο ίδιος. Ο Ευγένιος Σπαθάρης ξέρουμε ότι ήταν ένας άνθρωπος που έδωσε πολλά στοιχεία στον λαϊκό ελληνικό πολιτισμό. Σαν πατέρας πώς ήταν? Δεν υπήρχε πιο τρυφερός πατέρας από αυτόν και πιο καλός σύζυγος. Βοηθούσε την μητέρα μου στις δουλειές του σπιτιού. Θεωρούσε πως έπρεπε

να

δοθεί

επίδομα

στην

ελληνίδα

νοικοκυρά. Κάθε πρωί με σήκωνε κάνοντάς μου μασάζ για να πάω στο σχολείο και μου είχε ετοιμάσει το πρωινό μου. Ξύπναγε πιο νωρίς από εμένα μου έβαζε τα ρούχα πάνω στο καλοριφέρ και μου έφτιαχνε το ζεστό μου κακάο.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ο κόσμος της τέχνης, της μουσικής έπρεπε να αγαπήσει και να αγγίξει τον Καραγκιόζη. Μπήκαν σιγά-σιγά οι φιγούρες π.χ. ο μορφονιές ήταν κολωνακιώτης και το παιδί της μαμάς, ο μπαρμπαγιώργος ήταν ο βλάχος ο βουνίσιος ο καθαρός, ο χατζιαβάτης ήταν ο κόλακας, ο δειλός που σκύβει στον πασά. 118

Το μακρύ χέρι του καραγκιόζη συμβολίζει την εξυπνάδα του ενώ η καμπούρα του σημαίνει ότι κουβαλούσε όλα τα βάσανα της Ελλάδας και κορόιδευε τους τούρκους. Ο καραγκιόζης ήταν ο καθρέφτης της ελληνικής κοινωνίας και εξέφραζε τα ελαττώματα του κάθε ανθρώπου. Τώρα με την κρίση ο καραγκιόζης σατιρίζει. Ο Σαββόπουλος και αυτός με τα τραγούδια του σατιρίζει γι αυτό έβαλε μέσα στην μουσική του και τον καραγκιόζη. Το 1993 συνεργάστηκαν ο Σπαθάρης, ο Πάριος, ο Σαββόπουλος, ο Μητσικώστας. Ο Μητσικώστας έκανε τους πολιτικούς, ο πατέρας της τον καραγκιόζη. Η Δόμνα Σαμίου, ο Σαββόπουλος και ο πατέρας της συνεργάστηκαν στην παράσταση για τη σούβλιση του Αθανάσιου Διάκου. Ο πατέρας μου έκανε τον έλληνα και ο Σαββόπουλος τον τούρκο. Παιζόταν η μισή παράσταση και ύστερα πέφτει ο μπερντές και εμφανιζόταν ο καραγκιοζοπαίχτης με τον βοηθό (Σπαθάρης – Σαββόπουλος) και γινόταν αποθέωση.

Γράμμα του Άγγελου Σικελιανού στον Ευγένιο Σπαθάρη

119

120

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ!!!

Τα μέλη του πολιτιστικού προγράμματος σε ρόλο δημοσιογράφου! Μαθήτρια της Γ΄ τάξης ζητά τη γνώμη του πατέρα της για τον συνθέτη ΔΙΟΝΥΣΗ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟ.

ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟ 

Πώς κατά τη γνώμη σου πιστεύεις πως ο Σαββόπουλος πέτυχε στη ζωή του; Πιστεύω πως ο Σαββόπουλος από μικρός ήθελε να γίνει στιχουργός και τραγουδιστής, ότι τραγουδούσε από νεαρή ηλικία και καθώς μεγάλωνε αγαπούσε όλο και πιο πολύ το τραγούδι. Επίσης πιστεύω πως μέσα από τα τραγούδια του και τους στίχους που έγραφε εκφραζόταν.



Πιστεύεις πως είναι πολύ καλός στη δουλειά του και γιατί; Πιστεύω πως έχει μια αρκετά καλή φωνή και πως έχει αρκετά ωραία τραγούδια. Είναι καλός στη δουλειά του και πιστεύω πως του αξίζουν πολλά συγχαρητήρια για την δουλειά που έχει κάνει



Σου αρέσει η δουλειά του και γιατί; Μου αρέσει η δουλειά του γιατί συνδυάζει και το ρομαντικό, το στενάχωρο αλλά και το χαρούμενο στοιχείο και αυτό είναι πολύ δύσκολο να το πετύχει κανείς αλλά και ταυτόχρονα ωραίο στο να το ακούς.



Πιστεύεις πως ήθελε να πετύχει κάτι σωστό με τις πράξεις του; Πιστεύω πως με τη μουσική του κατάφερε να εκφράσει το σωστό και το παράπονό του απέναντι στην κοινωνία και την πολιτική. ΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

121

ΜΑΘΗΜΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ

Το σχολικό ωρολόγιο πρόγραμμα προβλέπει στο μάθημα της Μουσικής, τόσο στο βιβλίο όσο και στο τετράδιο εργασιών, τη μελέτη του τραγουδοποιού ΔΙΟΝΥΣΗ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΥ.

122

ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Το πρόβλημα δεν ήταν να ψάξουμε και να βρούμε πληροφορίες για τον Διονύση Σαββόπουλο από εφημερίδες, περιοδικά, διαδίκτυο. Το πρόβλημα που αντιμετωπίσαμε ήταν η μεγάλη πληθώρα αναφορών στο πρόσωπο του συνθέτη. Απόψεις του ίδιου του τραγουδοποιού, συνεντεύξεις του, στοιχεία για τη ζωή του, στοιχεία για το έργο του, συνεργασίες, φωτογραφίες ….. Πώς να τα αξιολογήσεις όλα αυτά, τι να επιλέξεις, πώς να τα ταξινομήσεις, τι να χρησιμοποιήσεις και τι όχι. Και το χειρότερο, να έχεις τον ίδιο το Σαββόπουλο να σε ξεπερνάει με τη συνεχή δράση του.

123

Σκεφτήκαμε να φτιάξουμε ένα πλάνο και να οργανώσουμε τη δουλειά μας.

Βιβλιογραφική έρευνα Βιογραφία ( γενικά στοιχεία από τη ζωή του, ότι ενδιαφέρον και περίεργο για εσάς) Δισκογραφία Ονομασίες δίσκων και τραγούδια που περιέχει ο καθένας. Οτιδήποτε σχόλιο ή αναφορά συνοδεύει κάποιο από τα τραγούδια του ή ο λόγος που έγραψε κάποια από τα τραγούδια του Μελέτη στίχων - ερμηνεία

Συνεντεύξεις. Ο Σαββόπουλος έχει δώσει πολλές συνεντεύξεις όχι μόνο για το καλλιτεχνικό του έργο αλλά και γι άλλα θέματα πολιτικά και κοινωνικά Σύνταξη ερωτηματολογίου. Ερωτηματολόγιο για το Σπαθάρειο Ερωτηματολόγιο για μια συνέντευξη από τον ίδιο το Σαββόπουλο Ερωτηματολόγιο ……………. Μελέτη φωτογραφιών – μελέτη video Κείμενα από το διαδίκτυο

Απόψεις άλλων προσώπων της τέχνης ή της πολιτικής σχετικά με τον καλλιτέχνη ή τον άνθρωπο “ Σαββόπουλο” Σκίτσα, φωτογραφίες, ζωγραφιές, κατασκευές που μπορείτε συγκεντρώσετε και ακόμα καλύτερα που εσείς οι ίδιοι θα φτιάξετε

να

Φωτογραφίες από τις πρόβες και γενικά από όλες τις δραστηριότητες του προγράμματος, επισκέψεις κ.λπ.

Δημιουργία εξωφύλλου του βιβλίου + προσκλήσεων για τη συναυλία

Σκέψεις, συναισθήματα, φράσεις, λέξεις που έρχονται στο νου σας ακούγοντας το όνομα ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ

Οτιδήποτε θεωρείτε εσείς σημαντικό ή ενδιαφέρον 124

Τελικά, αποφασίσαμε να μην επιδοθούμε σε έναν αγώνα συλλογής στοιχείων, αλλά να μελετήσουμε ορισμένα από τα μονοπάτια της πορείας του συνθέτη και να μάθουμε, να διδαχθούμε μέσα από αυτά.

125

ΒΙΝΤΕΟ

Παρακολουθήσαμε πολλά βίντεο που αφορούσαν τη ζωή και το έργο του ΔΙΟΝΥΣΗ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΥ.

126

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΝΑΥΛΙΑΣ

Στις 13/5/2016 θα δώσουμε μια συναυλία στην αίθουσα εκδηλώσεων του δημαρχείου της Νίκαιας. Αυτό σημαίνει…..

127

Δημιουργία πρόσκλησης και αφίσας

Πολύτιμη η συμβολή του κ. Γιάννη Καπετάνιου στη δημιουργία της αφίσας μας.

128

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ Μετά από διερεύνηση στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο καθώς και σε διάφορες ιστοσελίδες, συλλέξαμε στοιχεία για τη ζωή και το έργο του μεγάλου τραγουδοποιού. Στοιχεία που αφορούσαν τη βιογραφία του, τη δισκογραφία του, τις προσωπικές του απόψεις για θέματα σχετικά με την πολιτική, την τέχνη, το τραγούδι κλπ. Και όλα αυτά είναι δοσμένα μέσα από αποσπάσματα συνεντεύξεων του ίδιου του συνθέτη. Επιπλέον καταγράψαμε τις δράσεις που έκανε η πολιτιστική μας ομάδα κατά τη διάρκεια του προγράμματος της σχολικής χρονιάς 2015-16. Αποτυπώσαμε σε φωτογραφίες όχι μόνο τις δραστηριότητές μας αλλά και όλες τις όμορφες στιγμές που περάσαμε μαζί. Όλα αυτά αναφέρονται στο βιβλίο που δημιουργήσαμε, που μετά το τέλος του πολιτιστικού μας προγράμματός, θα αποτελεί την καταγραφή μιας υπέροχης ανάμνησης!

129

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Πώς να περιγράψει κανείς τον Διονύση Σαββόπουλο; Σύγχρονο Έλληνα συνθέτη και τραγουδιστή; Τραγουδοποιό και ερμηνευτή; Φιλόσοφο, ποιητή, ψυχαναλυτή; Εμψυχωτή της αμφισβήτησης, κοινωνικό σχολιαστή, πολιτικό αναλυτή; Ερω τικό και πολυσύνθετο μουσικάντη; Μέσα από το πρόγραμμα γνωρίσαμε τη ζωή και το έργο του, την προσφορά του στο ελληνικό τραγούδι. Τα τραγούδια του έγιναν ένα κομμάτι δικό μας, η μουσική και οι στίχοι του κατέλαβαν ένα μέρος στην ψυχή μας. Μέσα από όλες τις διαδικασίες μελέτης που ακολουθήσαμε καλλιεργήσαμε τη μουσική μας παιδεία και μάθαμε για την τέχνη κα ι το τραγούδι σε συνάρτηση με την κοινωνία , τον πολιτισμό και την πολιτική, στο πέρασμα των τελευταίων δεκαετιών. Τελικά, παρόλα όσα έχουν γραφτεί γι αυτόν, εμείς, μέσα από τη μελέτη και την προσωπική γνωριμία μαζί του, θα λέγαμε ότι ο Διονύσης Σαββόπουλος δεν είναι μόνο ένας εξαιρετικός καλλιτέχνης που σε μαγεύει με τα τραγούδια του , αλλά και ένας απλός, σκεπτόμενος, γλυκύτατος άνθρωπος, που σε ταξιδε ύει στο χώρο της τέχνης, διότι όπως ο ίδιος μας αποκαλύπτει, «Η τέχνη δεν μπορεί από μόνη της ν’ αλλάξει τα πράγματα, μπορεί όμως ν’ αλλάξει την τάξη των πραγμάτων στο μυαλό των ανθρώπων κι εν συνεχεία, οι άνθρωποι αλλάζουν τα πράγματα.» ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟ ΥΛΟΣ

του 10

ου

Η ομάδα του πολιτιστικού προγράμματος Γυμνασίου Νίκαιας για το σχολικό έτος 2015 -16.

130