Muziekuitgave en auteursrecht

MUZIEKUITGAVE EN AUTEURSRECHT Didier Deneuter

De brochure ‘MUZIEKUITGAVE EN AUTEURSRECHT. een uitgave van POPPUNT.

’ is

Auteur: Didier Deneuter.

Didier Deneuter is advocaat-vennoot bij Ulys (www.ulys.net).

Hij is gespecialiseerd in entertainmentrecht.

POPPUNT vzw Kartuizerstraat 19/7 1000 Brussel 02/504.99.00 www.poppunt.be info@poppunt.be advies@poppunt.be wettelijk depot: D/2005/9498/1 © Poppunt vzw Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Hoewel bij de totstandkoming van deze brochure de grootst mogelijke zorg is betracht, bestaat de mogelijkheid dat bepaalde informatie na verloop van tijd verouderd of niet meer juist is.

De uitgever, de redactie en de auteurs zijn dan ook niet aansprakelijk voor de gevolgen van activiteiten die worden ondernomen op basis van deze uitgave.

MUZIEKUITGAVE EN AUTEURSRECHT Didier Deneuter

VOOR AF

5

1. A UTEUR SR EC HT E N

7

1.1 Auteursrechtelijke bescherming van een muziekwerk 1.2 Wie geniet deze rechten?

1.3 Hoe?

7

7

1.4. Hoelang?

8

1.5. Wat zijn de rechten van de auteur?

Het reproductierecht

8

9

Bewerkingen, adaptaties, vertalingen en samples Het openbaar mededelingsrecht 2

7

9

10

Het distributie-, verhuur- en uitleenrecht

10

Het divulgatierecht of recht op bekendmaking

11

Het paterniteitsrecht of het recht op vaderschap Het integriteitsrecht of het recht op eerbied

11

11

1.6. Beperkingen en uitzonderingen op het auteursrecht

2. D e rol van beheersvennootschappen

14

2.1 Noodzaak van een collectief beheer van de auteursrechten 2.2 Aansluiting bij & aangifte van de werken

3 . D e inkomsten uit auteursrechten 3.1 De inkomsten uit reproductie

18

12

15 18

14

24

4. D E muziekuitgever

24

4.1 Historiek en evolutie

4.2 De rol van de hedendaagse muziekuitgever 4.3 Soorten uitgevers

26 27

4.4 Keuze van een uitgever 4.5 Noodzaak en Timing

28 30

5. uitgavecontracten

5.1 Inhoud van het muziekuitgavecontract Algemeen Leveren

30

32

Garantie en Vrijwaring Exploiteren

32

33

Administratie

33

Verdeling van de rechten Voorschot

34

Afrekening

35

5.2 Besluit

36

9. le x icon

36

24

34

30

3

4

Met de structurele steun van:

VOORAF Over de uitgave van muziekwerken, ook wel gekend onder de term publishing, bestaan veel misverstanden. In de rij van partijen die optreden als exploitant van muziek (platenfirma, boekingsagent, promotor...) wordt de muziekuitgever veelal over het hoofd gezien.

Ook bestaat er soms onduidelijkheid over wat nu precies

tot het takenpakket van een hedendaags uitgever behoort.

5 Gevolg hiervan is dat in vele gevallen, hetzij te lichtzinnig wordt omgesprongen met uitgaverechten, hetzij verkeerde verwachtingen worden gekoesterd ten aanzien van de muziekuitgever, met alle gevolgen van dien.

Nochtans kan het actief uitgeven van muziek aanzienlijk bijdragen tot het succes van je muziek.

Muziekuitgave draait rond auteursrecht : naast de inkomsten die een artiest haalt uit zijn samenwerking met een platenfirma, kunnen de songschrijvers rechten laten gelden op de door hen geschreven tekst of gecomponeerde muziek.

Het exploiteren, laten opbrengen en beheren van deze rechten behoort tot de hoofdtaak van de uitgever.

Voor een goed begrip van muziekuitgave is het nodig voorafgaand even stil te staan bij enkele basisprincipes van auteursrecht.

6

1.AUTEURSRECHTEN 1.1 Auteursrechtelijke bescherming van een muziekwerk

Kort gesteld worden muziekwerken beschermd door het auteursrecht als ze origineel zijn, met andere woorden wanneer ze het resultaat zijn van een eigen of creatieve inbreng van de maker. Voor de composities kan originaliteit liggen in zowel een eigen melodie, ritme of harmonie dan wel – meestal - een eigen combinatie van deze elementen. Wat het tekstgedeelte betreft kunnen zowel songteksten als titels van songs beschermd worden.

1.2 Wie geniet deze rechten?

Auteursrechten beschermen de ‘scheppende’ kunstenaar. Voor muzikale werken is dit in de eerste plaats de schrijver van de tekst en de componist van de muziek, met name zij die zorgen voor de ‘creatie’ van het werk dat later zal worden uitgevoerd.

Auteursrechten komen dus niet toe aan de ‘uitvoerende’ kunstenaars, degenen die het werk tot leven brengen (zanger, bassist, gitarist, de drummer, etc...). Hoewel hun aandeel in het succes van het nummer vaak minstens even groot is – zij brengen tot slot van rekening het werk tot leven - , voor hun vertolking als dusdanig (in de studio, live) komen hen geen auteursrechten maar wel ‘naburige rechten’ toe.

1.3 Hoe?

Een veel voorkomende misvatting is dat auteursrechten pas zouden ontstaan door registratie van het werk bij een beheersvennootschap (SABAM, BUMA-STEMRA) of door het aanbrengen van een zogenaamde "copyright notice", het © symbool.

Auteursrecht ontstaat volledig automatisch door de eenvoudige creatie van het (origineel) werk. Geen verdere formaliteiten zijn nodig.

Een depot kan weliswaar nuttig zijn voor bewijsredenen. Voor de uitoefening van bepaalde auteursrechten is het zelfs noodzakelijk (zie verder). Als alternatief voor de bewijslast kan je je werken ook onder gesloten omslag aangetekend naar jezelf opsturen. Wanneer je deze enveloppe ongeopend bijhoudt, kan bij een eventuele betwisting de datum bewezen worden waarop jij het werk schreef.

7

1.4 Hoelang?

Het auteursrecht is geen eeuwigdurend recht. Het is in de tijd beperkt en vervalt 70 jaar na het overlijden van de auteur.

Songs die werden geschreven door een auteur die reeds meer dan 70 jaar overleden is, kunnen dus in principe door iedereen worden gebruikt. Zij behoren tot het zogenaamd «publiek domein».

Ingeval verschillende auteurs samenwerkten aan de totstandkoming van de song, dan gelden bijzondere regels.

Belangrijk principe hierbij is dat muziek en tekst voor het auteursrecht elk als een afzonderlijk werk worden beschouwd. Dit betekent dat ook de duur van het auteursrecht per deel moet worden bekeken.

8 - Is het werk het resultaat van de bijdragen van één tekstschrijver (tekst als afzonderlijk werk) en van één componist (muziek als afzonderlijk werk), dan wordt de duur per bijdrage berekend: legt de tekstschrijver het hoofd neer vóór de componist, dan zal de tekst van het nummer dus eerder in het publiek domein vallen dan de muziek.

- Is ieders bijdrage in het nummer niet duidelijk te onderscheiden (bijvoorbeeld meerdere auteurs die samenwerken aan zowel muziek als tekst) dan vervalt de auteursrechtelijke bescherming op tekst én muziek pas 70 jaar na het overlijden van de langstlevende onder hen.

1.5 WAT ZIJN DE RECHTEN VAN DE AUTEUR?

Auteursrechten zijn exclusieve rechten: enkel de auteur heeft het recht om bepaalde handelingen met betrekking tot zijn werk te stellen, of om anderen daartoe de toestemming te geven.

Als auteur heb je twee soorten rechten : vermogensrechten en morele rechten. Waar de vermogensrechten betrekking hebben op de economische waarde van het werk, houden de morele rechten verband met de ‘morele’ band die de auteur met zijn of haar werk heeft en behoudt, zelfs indien de vermogensrechten werden overgedragen.

DE VERMOGENSRECHTEN

Het reproductierecht Zoals de Engelse term « copyright » aangeeft, heeft de auteur als enige het recht om zijn werk geheel of gedeeltelijk te kopiëren.

Dit betekent dat de songschrijver toestemming moet geven voor elke ‘reproductie’ of verveelvuldiging, ongeacht: - Of het nu gaat om de eerste vastlegging van het muziekstuk dan wel om latere kopies daarvan; - De vorm van de reproductie: op geluidsdrager, op beelddrager, in de vorm van bladmuziek, ...; - De omvang en de duur van de reproductie: zowel een gehele als een gedeeltelijke reproductie van het werk zijn slechts mogelijk met het akkoord van de auteur(s).

Bewerkingen, adaptaties, vertalingen en samples Ook het maken van bewerkingen (arrangementen, remixen, vertalingen, adaptaties, improvisaties, ...) van een nummer dat auteursrechtelijk beschermd is, valt onder het exclusieve recht van de auteur, vermits het ook hier gaat om een ‘reproductie’ van het werk. Bewerkingen zonder de toestemming van de oorspronkelijke auteur zijn dus slechts mogelijk voor nummers die reeds tot het publiek domein behoren.

Gaat het om een bewerking van een reeds bestaand (en nog beschermd) nummer dan moet de toestemming gevraagd worden aan alle rechthebbenden van dit nummer en met wie ook onderhandeld zal worden over een eventueel aandeel in de auteursrechten (zgn. bewerkersaandeel) voor de bewerker.

Gevolg is dat een nieuw werk tot stand komt waarbij de rechten volgens een overeengekomen sleutel verdeeld worden tussen de oorspronkelijke auteur en de bewerker.

Omdat een gedeeltelijke kopie van een beschermd werk ook onder het exclusieve reproductierecht valt, is sampling (reproductie van korte tot zeer korte fragmenten van het werk) niet toegestaan zonder toestemming van de auteursrechthebbenden.

Hiervoor bestaat er dus geen ‘5-maten regel’ of ‘3-seconden-regel’. Iedere (herkenbare) overname van het werk, hoe miniem ook, vergt de toestemming van de rechthebbende.

Vooraleer een nummer uit te brengen dat dergelijke samples bevat, zal men deze eerst auteursrechtelijk moeten ‘clearen’. In de praktijk gebeurt dit meestal door toestemming te vragen bij de muziekuitgever.

Deze clearing staat bovendien los van de eventuele toestemming die moet worden gevraagd aan de platenfirma en/of aan de uitvoerende artiesten, wanneer men deze sample rechtstreeks van de opname ‘plukt’.

9

10

Het openbaar mededelingsrecht Alleen de auteur heeft het recht om het werk volgens ongeacht welk procédé aan het publiek mee te delen.

Op basis van dit recht kan de auteur zich verzetten tegen alle daden waarbij zijn muziek publiek ten gehore wordt gebracht, ongeacht: - het gebruikte procédé: live, via radio of televisie, via het internet, via kabel of satelliet, door het afspelen van de plaat in een voor het publiek toegankelijke ruimte, etc…; - het al dan niet betalend karakter van de openbaarmaking.

Het openbaar mededelingsrecht wordt ook wel het uitvoeringsrecht genoemd.

Het distributie-, verhuur- en uitleenrecht Enkel de auteur beslist over de verdere distributie van de fysieke exemplaren van zijn werk. Hij geniet met andere woorden ook van een exclusief distributierecht of het recht deze fysieke exemplaren door verkoop, verhuur, uitlening of op een andere manier ter beschikking van het publiek te stellen.

Bovenstaande categorieën auteursrechten vormen de sleutel tot het toekomstig fortuin van de auteur: in de praktijk zullen de rechten zich immers vertalen in de vergoeding die een derde zal betalen in ruil voor de toestemming van de auteur om het werk op één of andere manier te gebruiken. Hierover verder meer.

MORELE RECHTEN VAN DE AUTEUR Morele rechten houden verband met de persoon van de auteur. Zij beschermen de morele band die de auteur heeft met zijn werk.

Omwille van de aard van deze rechten kan de auteur geen globale afstand doen van zijn morele rechten.

Het auteursrecht onderscheidt drie categorieën morele rechten.

Het divulgatierecht of recht op bekendmaking Alleen de auteur heeft het recht te beslissen of, wanneer en hoe hij zijn werk zal bekendmaken. Anderen kunnen dit dus niet in de plaats van de auteur beslissen of het werk bekend zal gemaakt worden.

Het paterniteitsrecht of het recht op vaderschap De auteur heeft het recht om het vaderschap van het werk op te eisen of te weigeren.

Met andere woorden, de auteur beslist zelf of hij zijn werk ‘tekent’ (met zijn echte naam of onder pseudoniem), dan wel of hij zijn werk anoniem laat exploiteren.

Het integriteitsrecht of het recht op eerbied Het integriteitsrecht geeft de auteur niet alleen de mogelijkheid zich te verzetten tegen wijzigingen, vervormingen, verkortingen etc. aan het werk zelf maar ook aan een aantasting van zijn eer door een uitvoering van het werk, zonder dat het werk zelf wordt gewijzigd (bv. gebruik van een werk voor publicitaire doeleinden waarachter de auteur zich niet kan scharen).

11

12

1.6 Beperkingen en uitzonderingen op het auteursrecht

Zoals hierboven aangegeven biedt het auteursrecht de songschrijver vérstrekkende rechten op zijn werk. De auteurswet voorziet ook een aantal gevallen waarbij deze rechten worden beperkt, waarbij met andere woorden de auteur moet dulden dat anderen bepaalde handelingen met zijn werk verrichten.

Hierna worden enkele van deze beperkingen en uitzonderingen besproken.

HET CITAATRECHT Onder bepaalde voorwaarden is het toegestaan zonder toestemming van de auteur korte stukken uit een bestaand werk te reproduceren. Men noemt dit het citaatrecht.

Om je te kunnen beroepen op het citaatrecht moet je wel aan een aantal strikte voorwaarden voldoen: citeren of zoals de auteurswet het noemt ‘kort aanhalen’ wordt slechts toegestaan voor doeleinden van kritiek, polemiek, onderwijs of in het kader van wetenschappelijke werkzaamheden. Voor alle duidelijkheid : het inlassen van een sample in je nieuw album valt dus niet onder het citaatrecht.

DE GRATIS MEDEDELING IN FAMILIEKRING Het is toegelaten zonder toestemming van de auteur het werk gratis mee te delen in familiekring. Je mag dus een gekochte CD in deze omstandigheden ten gehore brengen. Anderzijds sluit deze uitzondering elk ander (gratis) gebruik van de CD uit (op een publieke plaats afspelen, de CD voor een publiek buiten de familiekring afspelen, het plaatsen van de CD op je homepage enz.).

DWANGLICENTIES De wet voorziet een aantal gevallen waarin het exclusieve recht van de auteur, om al dan niet toestemming te geven tot exploitatie, om praktische redenen vervangen wordt door een louter recht op een zgn. ‘billijke vergoeding’. Men spreekt dan over een "dwanglicentie": de auteur kan het gebruik van zijn werk in deze gevallen niet weigeren maar heeft hij wel recht op een vergoeding voor dit gebruik.

Een voorbeeld van een dergelijke dwanglicentie is de reproductie voor eigen gebruik van geluidsdragers, de zgn. privé-kopie of home-tapen. Het is de gebruiker toegelaten geluidsdragers die geldig op de markt zijn te kopiëren voor zover deze kopie uitsluitend bestemd is voor privé-gebruik. Let wel : café’s, jeugdhuizen, DJ’s e.d. kunnen zich niet beroepen op deze uitzondering om kopijen te maken, gezien het gebruik zich in de openbaarheid afspeelt.

Ter compensatie van de toelaatbaarheid van deze ‘privé-kopie’ en het verlies van inkomsten, krijgen auteurs (samen met uitvoerende kunstenaars en producenten) een zgn. billijke vergoeding die door de fabrikanten, invoerders en aankopers van blanco-geluidsdragers en opnameapparatuur betaald wordt aan een beheersvennootschap. Via de beheersvennootschap van auteurs en uitvoerende kunstenaars komt deze vergoeding dan bij de rechthebbenden terecht.

13

2.DE ROL VAN BEHEERSVENNOOTSCHAPPEN 14

2.1 Noodzaak van een collectief beheer van de auteursrechten

De auteur heeft recht op een vergoeding voor bijna iedere vorm van gebruik van zijn werk. Daarom is een effectieve controle van dit gebruik van levensbelang.

In de praktijk is het uiteraard onmogelijk voor de auteur om zelf alle gebruik van zijn werk te controleren, laat staan om met iedere gebruiker (radio- of televisieomroep, iedere particulier die een privĂŠ-kopie maakt, elke groep die je nummer live speelt) te onderhandelen over de vergoeding die voor dit gebruik verschuldigd is.

Evenmin kan men van de gebruikers verwachten dat zij voor ieder muziekwerk dat zij willen gebruiken, de songschrijvers opsporen om voorafgaand hun toestemming te vragen.

Hierin schuilt dan ook het belang van beheersvennootschappen, die fungeren als vertegenwoordiger van het werk en centraal aanspreekpunt van de gebruikers.

Voor Belgische rechthebbenden en/of voor het gebruik van auteursrechtelijke werken op het Belgisch grondgebied, heeft de beheersvennootschap SABAM deze rol op zich genomen. In Nederland worden de auteursrechthebbenden vertegenwoordigd door BUMA/STEMRA.

2.2 Aansluiting bij & aangifte van de werken AANSLUITING

Omdat de rol van SABAM zich toespitst op de financiĂŤle aspecten van het auteursrecht, heeft de aansluiting bij deze beheersvennootschap pas werkelijk zin wanneer de nummers ook effectief worden geĂŤxploiteerd (uitgebracht op cd, live gespeeld, gedraaid op de radio, etc). Is dit (nog) niet het geval, dan heeft lidmaatschap van SABAM weinig nut.

Om lid te kunnen worden van SABAM moet de kandidaat-lid 5 nummers kunnen voorleggen. Het mogen ook minder dan 5 nummers zijn maar dan moet de totale duur wel 15 minuten zijn.

SABAM behartigt niet alleen de belangen van de auteurs zelf maar ook die van de uitgevers. De aansluiting bij SABAM is dus ook voor de uitgevers een noodzakelijke voorwaarde om de vergoedingen te ontvangen die SABAM bij de verschillende gebruikers gaat innen.

AANGIFTE Om daadwerkelijk een vergoeding te bekomen voor het gebruik van een nummer, moet het werk tot het repertoire van SABAM behoren. Een aangifte van het werk bij SABAM gebeurt aan de hand van standaardformulieren waarop een aantal gegevens moeten ingevuld worden.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen werken die uitgegeven zijn via een

15

uitgever en werken waarbij nog geen tussenkomst van een uitgever is.

Deze laatste worden de ‘niet-uitgegeven werken’ genoemd.

Voor niet uitgegeven werken gebeurt de aangifte door middel van een «aangifteformulier voor muziekwerken en liedjesteksten». Buiten enkele specifieke gevallen is het niet langer nodig bij je aangifte een partituur of een opname van je werk toe te voegen. Vandaag volstaat het de titel, de duur en namen van de componisten, auteurs, vertalers, tekstaanpassers en bewerkers aan te geven. Het formulier vermeldt tevens het aandeel van iedere auteur in het werk en wordt door alle rechthebbenden ondertekend.

Sinds juni 2004 kunnen leden-vennoten van SABAM hun werk eveneens on-line aangeven via de website van SABAM. 16

Uitgegeven werken worden bij SABAM aangegeven door middel van een «bijlage bij het originele uitgavecontract» te ondertekenen door de uitgever.

Ook bewerkingen van nummers (arrangementen, vertalingen, adaptaties, improvisaties, medleys) worden op gelijkaardige wijze bij SABAM aangegeven.

Er zijn drie mogelijke situaties: - Gaat het om een bewerking van een niet uitgegeven werk, dan moet het aangifteformulier ondertekend worden door al de rechthebbenden van het oorspronkelijke werk of moet er een document worden toegevoegd waaruit de toestemming van de oorspronkelijke auteurs blijkt.

- Gaat het om de bewerking van een uitgegeven beschermd werk, dan volstaat de neerlegging van het bewerkerscontract, dat hiervoor met de uitgever van het oorspronkelijke werk werd afgesloten.

- Bewerkingen van muziekstukken uit het publiek domein (niet-beschermde werken) tenslotte, worden voorgelegd aan de « Commissie voor Bewerkingen op het Publiek Domein » die beslist of het nieuwe werk in aanmerking komt als bewerking en die bepaalt welk aandeel in de auteursrechten aan de bewerker toekomt.

Een praktische toelichting voor invulling van de aangiftes vindt men op de website van SABAM: www.sabam.be.

17

18

3.DE INKOMSTEN UIT AUTEURSRECHTEN Op het ogenblik dat iemand een auteursrechtelijk beschermde song wil gebruiken, zal deze dus de nodige toestemming moeten bekomen en/of een vergoeding betalen.

Hierna een kort overzicht van enkele van deze inkomstenstromen.

3.1 De inkomsten uit reproductie VERGOEDING VOOR GRAFISCHE REPRODUCTIE Een vergoeding is verschuldigd wanneer een werk in grafische vorm wordt gereproduceerd. In de praktijk gaat het meestal om het drukken van de partituur of de tekst op papier of een andere grafische drager, de zgn. bladmuziek.

Waar vroeger deze exploitatie de hoofdbron van inkomsten uitmaakte voor auteur/componisten en uitgevers, is zij de laatste decennia, zeker bij lichte muziek, vrij marginaal geworden. Het beheer van deze rechten geschiedt op individuele basis dwz. rechtstreeks door de rechthebbende (auteur-componist of zijn uitgever).

VERGOEDING VOOR MECHANISCHE REPRODUCTIE Een belangrijkere geldstroom volgt uit de vastlegging en reproductie van het werk op mechanische wijze, waarmee de vastlegging van het werk op een geluids- en/of beelddrager en de duplicatie hiervan bedoeld wordt (cd, sacd, vinyl, dvd, video, etc.).

Als het werk door de auteur/componist of door hun uitgever werd aangegeven bij SABAM, zal diegene die het werk op een drager wil vastleggen – bv. een platenfirma hiervoor de toelating moeten vragen aan de dienst incasso van SABAM. SABAM kent twee verschillende toelatingssystemen : een "algemeen en permanent" en een toelating "werk per werk". Het algemeen en permanent toelatingssysteem is voorbehouden aan de ‘grote gebruikers’, nl. producenten uit de fonografische industrie die onderworpen zijn aan het zgn. BIEM-contract, een globaal akkoord dat zij afsluiten met SABAM. Gebruikers die niet genieten van dit regime moeten voor elke reproductie een aparte toelating bekomen.

In ruil voor de toelating tot reproductie zijn er ‘mechanische reproductierechten’ verschuldigd. Het bedrag varieert naar gelang het aantal werken op de drager en de verkoopprijs.

Na aftrek van een beheerscommissie door SABAM, zullen de betaalde mechanische reproductierechten aan de rechthebbenden worden uitgekeerd.

SABAM voorziet in haar algemeen reglement verdeelsleutels waarmee mechanische reproductierechten tussen de rechthebbenden worden verdeeld. Daarbij wordt rekening gehouden met de betrokkenheid van de verschillende soorten rechthebbenden én met het werk dat al dan niet is uitgegeven. Enkele van de meest voorkomende situaties worden in hierna volgende tabel weergegeven.

19

ONUITGEGEVEN WERKEN

UITGEGEVEN WERKEN

Rechthebbenden.........Aandeel

Rechthebbenden.........Aandeel

Componist..........100%

Componist..........50% Uitgever............. 50%

Componist............90% Bewerker..............10%

Componist..........50% Bewerker............10% Uitgever.............40% Componist..........40% Bewerker............10% Uitgever.............50%

Componist............50% Auteur..................50%

Componist..........25% Auteur................25% Uitgever.............50%

Componist............40% Bewerker..............10% Auteur..................50%

Componist..........25% Bewerker............10% Auteur................25% Uitgever..............40%

20

Componist..........20% Auteur................20% Bewerker............10% Uitgever.............50% Componist............50% Auteur..................40% Adaptator............10%

Componist..........25% Auteur................25% Adaptator...........10% Uitgever.............50%

Componist............40% Bewerker..............10% Auteur..................40% Adaptator.............10%

Componist..........25% Bewerker............10% Auteur................15% Adaptator...........10% Uitgever.............40%

Auteur................100%

Auteur................50% Uitgever.............50%

Auteur..................50% Adaptator.............50%

Auteur................40% Adaptator...........10% Uitgever.............50%

Ingeval van onuitgegeven werken komen de mechanische reproductierechten dus toe aan de auteurs/componisten/bewerkers/adaptators. Zij geven de verdeelsleutel aan in de aangifte.

Komt er een uitgever tussen, dan worden de gelden tussen de partijen verdeeld volgens de verdeelsleutel zoals voorzien in het uitgavecontract (cf. infra). In de relatie met SABAM zal aan de uitgever evenwel 50% van het mechanisch reproductierecht worden uitgekeerd. Overeenkomstig de tabel, zal van deze regel afgeweken worden wanneer er ook een bewerker bij het werk betrokken is. Tenzij anders vermeld in de uitgaveovereenkomst, zal het aandeel van de bewerker, dat maximaal 10% bedraagt, op het aandeel van de uitgever worden aangerekend.

VERGOEDING VOOR SYNCHRONISATIE De term synchronisatie slaat op het gebruik van muziek in combinatie met beelden, bijvoorbeeld voor het gebruik van muziek in een film, in een reclamespot, in multimediaprogramma’s. Deze muziek kan hetzij bestaand zijn, hetzij specifiek in opdracht zijn geschreven.

Vooraleer men muziek in een audiovisuele productie mag gebruiken, zal men hiervoor de toestemming van de auteur of, in het geval van uitgegeven werken, van de uitgever moeten bekomen. De rechthebbenden zijn echter niet verplicht hun toestemming te verlenen, ook niet wanneer het nummer tot het repertoire van SABAM behoort.

Ook SABAM zal dus steeds ten rade moeten gaan bij de uitgever of bij de rechthebbenden zelf.

Het ‘synchronisatierecht’ dat voor het gebruik verschuldigd zal zijn, wordt door de rechthebbenden vrij vastgesteld. De hoogte van deze vergoeding is onder meer afhankelijk van de bekendheid van het nummer of de auteur-componist, de aard van het gebruik, de duur, het territorium, het belang van het nummer binnen de audiovisuele productie, enz.

Het bekomen van een toestemming tot synchronisatie en de eigenlijke synchronisatievergoeding staat meestal los van de reproductierechten die moeten betaald worden voor de reproductie op beeldragers van de audiovisuele opnamen. Met andere woorden, de vergoeding om het nummer te mogen gebruiken is één, de reproductierechten en desgevallend uitvoeringsrechten verschuldigd aan SABAM voor duplicatie op beelddragers en publieke openbaarmaking is twee.

21

VERGOEDING VOOR HET KOPIEREN VOOR EIGEN GEBRUIK Naast de bovengenoemde vergoedingen, die verschuldigd zijn voor vastleggingen van het werk, zal aan de auteurs/componisten een vergoeding toekomen voor het kopiëren van hun werk door privé-personen voor gebruik in de huiselijke kring, bv. het kopiëren van de cd die je kocht om deze in je auto te kunnen spelen.

Zoals hoger reeds vermeld, moet voor het kopiëren voor eigen gebruik geen toestemming worden gevraagd aan de rechthebbenden (dwanglicentie) maar wordt er wel een vergoeding voor betaald. Deze vergoeding zit begrepen in de aankoopprijs voor de blanco geluidsdragers enerzijds en voor kopieerapparatuur anderzijds. Zij wordt door AUVIBEL, een speciaal hiervoor opgericht inningsorganisme, geïnd bij de fabrikanten van deze dragers en apparatuur, die één derde van deze vergoedingen doorstort aan de SABAM voor verdeling onder de auteursrechthebbenden. De overige twee derde worden gelijk verdeeld onder de beheersvennootschap voor de uitvoerende artiesten (URADEX) en die van de producenten van fonogrammen (SIMIM).

DE INKOMSTEN UIT OPENBARE MEDEDELING 22

Ook iedere openbare mededeling van het werk gaat gepaard met de betaling van een vergoeding. De wijze waarop deze inkomsten uit een openbare mededeling geïnd worden, is afhankelijk van de vorm waarin het werk publiek ten gehore wordt gebracht.

Gaat het om een situatie waarin het werk live wordt gebracht, dan spreekt men van een primaire of directe openbaarmaking. Zo bijvoorbeeld in het kader van een concert of van een theatervoorstelling waarbij de muziek door de muzikanten in levende lijve wordt uitgevoerd.

Om gelden te kunnen innen en toe te wijzen aan de rechthebbenden moet SABAM natuurlijk wel weten dat het nummer werd gespeeld: vandaar het belang om bij elk optreden je playlist nauwkeurig in te vullen en aan de organisator van het optreden af te geven. Best is ook aan de dienst uitvoeringsrechten van SABAM op regelmatige basis een overzicht te geven van de optredens die je in de afgelopen maanden hebt gespeeld samen met je playlist.

Wordt daarentegen niet het nummer zelf maar wel de opname ervan publiek meegedeeld, dan spreekt men van een secundaire of indirecte openbaarmaking.

Hiervan zal sprake zijn wanneer een opname via de radio, televisie, kabel of internet wordt uitgezonden in openbare plaatsen (horecazaken, kappers, winkels, etc) of wanneer deze wordt gedraaid in discotheken.

Ook voor uitvoeringsrechten voorziet SABAM in haar algemeen reglement verdeelsleutels die in twaalfden worden uitgedrukt.

Hierna enkele van de meest voorkomende sleutels.

ONUITGEGEVEN WERKEN

UITGEGEVEN WERKEN

Rechthebbenden.........Aandeel

Rechthebbenden.........Aandeel

Componist..........12/12

Componist..........8/12 Uitgever.............4/12

Componist..........10/12 Bewerker..............2/12

Componist..........6/12 Bewerker............2/12 Uitgever.............4/12

Componist............6/12 Auteur..................6/12

Componist..........4/12 Auteur................4/12 Uitgever.............4/12

Componist............5/12 Bewerker..............2/12 Auteur..................5/12

Componist..........3/12 Bewerker............2/12 Auteur................3/12 Uitgever.............4/12

Componist............5/12 Auteur..................5/12 Adaptator.............2/12

Componist..........3/12 Auteur................3/12 Adaptator...........2/12 Uitgever..............4/12

Componist............5/12 Bewerker..............1/12 Auteur..................5/12 Adaptator.............1/12

Componist..........3/12 Bewerker............1/12 Auteur................3/12 Adaptator...........1/12 Uitgever..............4/12

Auteur................12/12

Auteur................6/12 Uitgever.............6/12

Auteur................10/12 Adaptator.............2/12

Auteur................6/12 Adaptator...........2/12 Uitgever.............4/12

23

4.DE MUZIEKUITGEVER 4.1 Historiek en evolutie

De plaats van de muziekuitgever of publisher binnen de muziekindustrie heeft door de jaren heen een markante evolutie ondergaan. In oorsprong bestond de taak van de muziekuitgever er uitsluitend in bladmuziek (partituren) van een muziekwerk te laten drukken en deze te verspreiden. De componist bekwam een percentage op de opbrengst of eenmalige afkoopsom. Buiten voor de sectoren van klassieke muziek en hafabra is de uitgave van bladmuziek een ondergeschikte bezigheid van de uitgever geworden.

Het ontstaan van nieuwe exploitatievormen van muziek (geluidsdragers, radio, videoclips...) heeft de rol van de muziekuitgever verbreed : als exploitant van de auteursrechten is de hoofdtaak van de uitgever ervoor te zorgen dat "zijn" muziekwerken zoveel mogelijk worden uitgevoerd of gereproduceerd.

4.2 De rol van de hedendaagse muziekuitgever 24

De activiteiten van een uitgever kunnen zowel een creatief, commercieel als administratief karakter hebben: - De uitgever kan een creatieve bijdrage in het productieproces leveren door de auteur/ componist bij te staan in de zoektocht naar juiste medeauteurs, platenfirma, producer en/of uitvoerende artiesten voor diens nummers; - Opgenomen werken tracht hij een maximale promotie en exploitatie te garanderen via verschillende kanalen (Pers en radio, andere platenfirma’s, film en TV...); - De uitgever beheert en administreert de auteursrechten door controles van de afrekeningen van binnen- en buitenlandse beheersvennootschappen, de inning van rechten uit het buitenland, het toestaan van synchronisaties en samplegebruik, enz.

Concreet kan de tussenkomst van een uitgever nuttig zijn bij één of meerdere van volgende taken : - Het begeleiden van de opnames van een groep door opties aan te bieden voor co-writing met anderen; - Het aanbieden van de songs aan platenfirma’s in binnen- en buitenland via het eigen netwerk of op muziekbeurzen; - Promotie van de werken in de sectoren van reclame en film;

- Het internationaal promoten van de groep bij bv. festivalorganisatoren; - Het actief aanbieden (zgn. pitchen) van de songs voor cover-gebruik; - Eventueel gebruik van samples op opnames bespreken en clearen; - Het zoeken naar interessante compilatie-CD’s om de werken internationaal te promoten; - Het zoeken naar afgeleide exploitatie van de werken bv. computergames en mobile tunes; - De auteur-componist songwriting-opdrachten aan te bieden voor artiesten, televisie- of filmproducenten; - De administratie, inning, verdeling van inkomsten in binnen- en buitenland; - FinanciÍle tussenkomst door betaling van voorschotten en occasionele tussenkomst bij de financiering van een demo-opname, een showcase, video-clips, tour-support en remixes, al dan niet in samenspraak met de platenfirma.

De uitgever die al deze taken optimaal tot een goed einde brengt bestaat spijtig genoeg niet. De investeringen in tijd, mankracht en geld die dit zouden vergen, zonder gegarandeerde return, staan haaks op het uiteindelijke hoofddoel van een uitgeverij, nl. winst maken op haar cataloog.

Bovendien, gezien de groeiende internationalisering, complexiteit en aanbod van de hedendaagse muzieksector ontstaat ook binnen de muziekuitgeverij een tendens tot specialisatie die leidt tot het ontstaan van uitgevers die hun activiteiten doelbewust beperken tot zeer specifieke deelaspecten.

25

26

4.3 Soorten uitgevers

Gezien bovenvermelde taken, of een deel ervan, op verschillende manieren kunnen worden ingevuld, ontstaan er, meer en meer, verschillende soorten muziekuitgevers: - Wereldwijd vertegenwoordigde uitgeverijen, onderdeel van de zgn. Majors (EMI, Warner-Chappell, BMG, Sony, Universal) of verbonden aan filmproducenten; - Independent uitgeverijen die zich al dan niet toeleggen op bepaalde genres van muziek en die door een uitgebouwd netwerk toch een relatief groot territoriaal bereik kunnen bewerkstelligen; - Een uitgeverij opgericht door een platenfirma met als doel, naast de recuperatie van een deel van de betaalde mechanische reproductierechten, een bijkomende troef in handen te hebben voor buitenlandse exploitatie van de geluidsdragers door het aanbieden van sub-uitgaves; - Een uitgeverij die zich tot doel stelt de cataloog te beheren van slechts ĂŠĂŠn artiest om zodoende zelf de exploitatie van de rechten te controleren en te exploiteren; - Een uitgeverij opgericht door een reclameagentschap of omroep om op deze manier een deel van de inkomsten op de door haar geproduceerde werken te recupereren.

4.4 Keuze van een uitgever

Het samenwerken met een uitgever houdt in dat je een aanzienlijk deel van je inkomsten uit auteursrechten voor een lange periode afstaat. De keuze van de juiste partner is dan ook cruciaal en vergt de nodige afweging.

Waar de grote muziekuitgeverijen met een aanzienlijk personeelsbestand in principe een ‘full service’ kunnen bieden en meestal ook een grotere financiële slagkracht hebben, is dat vaak minder het geval bij de kleinere publishers. Anderzijds bieden deze laatste wellicht een grotere garantie dat je werk geen minuscuul, anoniem onderdeel wordt van een immense cataloog.

De centrale vraag is welke meerwaarde je verwacht van je uitgever. Deze verschilt uiteraard naar gelang de situatie van de auteur/componist. Zo zal een in eigen land succesvol artiest vooral nood hebben aan een uitgever met contacten in het buitenland.

Op dezelfde wijze zal een auteur-componist die zelf geen uitvoerend artiest is, eerder gebaat zijn bij een samenwerking met een grotere uitgeverij die veel contacten heeft binnen en buiten de muziekwereld om de werken aan te bieden aan de meest diverse exploitanten.

Een artiest/componist binnen een specifiek genre zal dan weer eerder een partner verkiezen met kennis en contacten in deze niche-markt.

27

Hou bij je zoektocht - in functie van de door jouw gezochte (realistische) meerwaarde ook rekening met het profiel van je gesprekspartner : - Zal de rol van de uitgever louter administratief en/of financieel zijn of zal hij ook actief op zoek gaan naar andere mogelijke exploitaties van de muziek; - Wordt er actief promotie gevoerd rond de bestaande catalogus van de uitgever of beperkt deze zich eerder tot de instandhouding van de catalogus en het innen van de eruit voortvloeiende inkomsten?

- Is de uitgever vertrouwd met het genre dat de songwriter aanbiedt?

- Heeft de publisher contacten in het buitenland en/of samenwerkingsovereenkomsten met buitenlandse uitgevers?

- Is de publisher verbonden met één of meer platenfirma’s, managers, etc. of werkt de publisher samen met andere publishers binnen hetzelfde territorium voor zgn. co-uitgave van het materiaal?

- Waar ligt voor de uitgever de meerwaarde in een samenwerking met jou?

28

Kortom: aarzel niet om de muziekuitgever aan een grondige screening te onderwerpen en te polsen naar de tevredenheid van andere auteurs, vooraleer met hem in zee te gaan.

4.5 Noodzaak en Timing

De samenwerking met een uitgever houdt in dat je hoedanook je auteursrechten overdraagt aan die uitgever.

Voor alle duidelijkheid, je kan er als auteur/artiest voor opteren je auteursrechten te behouden en slechts een samenwerking aan te gaan met een platenfirma of verdeler voor exploitatie van je opnamen.

Beide aspecten (exploitatie van de opname vs. exploitatie van een werk) staan dus in principe los van mekaar.

Nochtans beschikt de auteur, die zelf zijn nummers uitvoert, soms niet over een echte keuze.

Platenfirma’s maken het sluiten van het platencontract vaak afhankelijk van een gelijktijdige overdracht van de auteursrechten op het werk. Het aangaan van een uitgaveovereenkomst met de eigen uitgeverij wordt dan als voorwaarde gesteld voor het aangaan van het platencontract.

Soms is dit ingegeven door het feit dat de (meestal independent) platenfirma effectief een aantal uitgevers-taken op zich neemt, hetzij door investering die verder reikt dan deze van de plaat zelf, hetzij door bijzondere promotie-activiteiten.

Vaak is het motief puur financieel, nl. het recupereren van een deel van de betaalde mechanische reproductierechten en een bijkomende bron van inkomsten via een deel van de uitvoeringsrechten. In een periode dat het produceren van een plaat niet zonder risico is zullen deze platenfirma’s eerder geneigd zijn in zee te gaan met een artiest wiens werk zij ook kunnen uitgeven.

Of je als artiest met deze koppeling akkoord gaat is uiteindelijk geheel afhankelijk van de sterkte van je onderhandelingspositie. Sta er in elk geval op, ook bij een koppeling met een artiestenovereenkomst, de modaliteiten van het uitgavecontract apart te onderhandelen. Zoals steeds, geldt ook hier dat er niet zoiets bestaat als ‘een standaard uitgavecontract’.

Ook de keuze van timing voor het aangaan van een overeenkomst met een uitgever is bepalend. Het zal niet verbazen dat de voorwaarden die een succesvol auteur/artiest voor zijn cataloog kan bedingen van een kandidaat-uitgever niet te vergelijken zijn met deze van een beginnend artiest zonder platencontract’.

Maar zelfs voor deze laatste categorie is het af te raden zich blindelings te binden aan een uitgever. Zo kan men bijvoorbeeld overeenkomen dat een geïnteresseerd uitgever gedurende een bepaalde tijd het exclusieve recht krijgt exploitatie voor de werken te zoeken. Slaagt deze in zijn opzet dan worden de werken, meestal tegen vooraf overeengekomen voorwaarden, in uitgave ondergebracht bij de uitgever.

Dergelijke afspraak noemt men een optiecontract.

Een andere mogelijkheid is de meestal weinig rooskleurige voorwaarden te beperken, hetzij in tijd (een andere regeling indien aan bepaalde voorwaarden voldaan is), hetzij tot bepaald werk (rechten op toekomstige werken worden overgedragen aan andere condities).

29

5.UITGAVECONTRACTEN De samenwerking met een uitgever kan verschillende vormen aannemen.

Er bestaan dan ook veel soorten contracten tussen een uitgever en de auteur/ componist: een titelcontract, een exclusiviteitscontract, een fondsovereenkomst, een co- en sub-uitgave...

Deze bijdrage wordt beperkt tot bespreking van de inhoud van de essentiële bepalingen uit een titelcontract m.a.w. het contract waarbij de auteur-componist de rechten op één of meerdere werken overdraagt aan de uitgever.

5.1. Inhoud van het muziekuitgavecontract algemeen 30

Het uitgavecontract bepaalt in de eerste plaats uiteraard duidelijk de contractspartijen.

Ingeval er meerdere auteurs/componisten zijn, worden zij allen in het contract opgenomen.

Ook de titels van de werken worden uitdrukkelijk in de overeenkomst vermeld.

overdracht Het eigenlijke voorwerp van een uitgavecontract is de overdracht van de auteursrechten aan de uitgever op een werk of een aantal werken.

Het is van het grootste belang dat deze overdracht gedetailleerd wordt omschreven met een overzicht van alle verschillende exploitatierechten die worden overgedragen aan de uitgever en de reikwijdte van deze overdracht: - het grafisch en mechanisch reproductierecht - het distributie-, verhuur-, en uitleenrecht - het recht op openbaarmaking van het werk, al dan niet vastgelegd op fysieke drager - het synchronisatierecht waarbij wordt overeengekomen of/en wanneer de uitoefening van dit recht onderworpen is aan de voorafgaande toestemming van de auteur-componist - het eventueel recht het werk te (laten) wijzigen : het toestaan van adaptaties en bewerkingen van muziek of tekst; het wijzigen van de titel; het wijzigen voor gebruik in bv. theater of film. Ook hier is van belang dat het inspraakrecht van de oorspronkelijke auteur-componist wordt bepaald alsook het lot van de rechten

op het nieuw tot stand gekomen werk - het eventueel recht van de uitgever op zijn beurt de verkregen rechten geheel of gedeeltelijk over te dragen aan een derde, bijv. in co-uitgave of in sub-uitgave voor het buitenland - het recht inkomsten uit exploitatie van werken te ontvangen indien deze inning niet door een beheersvennootschap geschiedt - het recht de titel van het werk en de afbeelding en naam van de auteur-componist te gebruiken voor promotie- en publiciteitsdoeleinden die verband houden met het werk - het recht van de uitgever op te treden tegen inbreuken op de overgedragen auteursrechten Zoals eerder reeds aangegeven kan de auteur-componist niet gevraagd worden zijn morele rechten over te dragen. Soms voorziet het contract een bepaling waarbij het recht van de auteur-componist op uitoefening van deze rechten aan banden wordt gelegd, hetzij in algemene bewoordingen bv. door te verwijzen naar de beroepsgebruiken, hetzij in specifiek omschreven gevallen.

TERRITORIUM De overdracht van de rechten kan gelden voor een welbepaald land, voor een aantal landen (bjiv. Benelux) of voor de gehele wereld.

EXPLOITATIEDUUR Ook de termijn gedurende dewelke de rechten worden overgedragen varieert. In veel gevallen vraagt de uitgever een overdracht voor de gehele beschermingsperiode van het auteursrecht. Een in duur beperkte overdracht kan echter eveneens worden overeengekomen. Een tussenoplossing is te voorzien dat indien je werk gedurende een bepaalde periode geen inkomsten genereert, de rechten op dit werk terugkeren.

31

VERPLICHTINGEN VAN DE AUTEUR Leveren Het spreekt voor zich dat de auteur, naast de intellectuele eigendom (de auteursrechten), ook het materiĂŤle voorwerp van het uit te geven werk aan de uitgever bezorgt (manuscript of opname op geluidsdrager).

Garantie en Vrijwaring De auteur moet de uitgever waarborgen dat hij gerechtigd is tot de bewuste overdracht van rechten, dat hij m.a.w. enerzijds de rechten niet eerder aan een derde overdroeg of zal overdragen en dat anderzijds het werk van zijn hand is. Hij moet de uitgever vrijwaren voor iedere aanspraak van derden met betrekking tot het auteursrecht op dat werk. Dit betekent ondermeer dat hij geen plagiaat op andermans werk mag gepleegd hebben. Desgevallend zal hij de uitgever moeten vergoeden voor de geleden schade.

32

VERPLICHTINGEN VAN DE uitgever Exploiteren Het overdragen van je auteursrechten op je werk om dit daarna in de schuif van de uitgever te zien belanden is nogal onzinnig.

Keerzijde van de overdracht van je rechten moet hoedanook het engagement zijn van de uitgever de werken te exploiteren.

Juridisch kan dit engagement twee vormen aannemen : een ‘inspanningsverbintenis’ waarbij de uitgever zich ertoe verbindt voldoende inspanningen te leveren om exploitatie te bewerkstelligen of een ‘resultaatsverbintenis’ waarbij de overeenkomst de uitgever een bepaald te behalen resultaat oplegt, gaande van het bewerkstelligen van een commerciële release op geluidsdrager tot het zorgen voor exploitatie in bepaalde buitenlandse territoria.

Het zal niet verbazen dat in het merendeel der gevallen het uitgavecontract het op een inspanningsverbintenis houdt. Zelfs in dit geval is het raadzaam te voorzien hoe de auteur de uitgever kan aanmanen indien deze inspanningen niet worden geleverd.

Administratie De uitgever zal het aangiftedossier bij SABAM voor de werken beheren.

Indien het werk geëxploiteerd wordt in landen waar bijkomende formaliteiten nodig zijn voor bescherming, zal hij deze vervullen.

Daarnaast zal hij de verkregen rechten beheren in de meest ruime zin : opvolging van het dossier bij de beheersvennootschappen in binnen- en buitenland, toekijken op een correcte inning en verdeling van de rechten of, ingeval geen beheersvennootschap tussen komt, dit zelf doen. Hij zal gedetailleerde afrekeningstaten opmaken en meedelen aan de auteur-componist.

Tot slot zal de uitgever, mede in naam van de auteur-componist, overeenkomsten onderhandelen en de exploitatie van de werken door derden opvolgen.

33

VERGOEDING Verdeling van de rechten Het contract legt de verdeling vast van de opbrengsten die de exploitatie van het werk met zich zal meebrengen, hetzij via tussenkomst van SABAM, hetzij rechtstreeks via de Uitgever.

Vaak voorziet de overeenkomst een verdeling van de rechten conform de verdeelsleutels zoals gehanteerd door SABAM (zie hoger).

Nochtans zijn ook andere manieren van verdeling mogelijk. In dit geval zal de uitgever een percentage van zijn ontvangen aandeel, het zgn. uitgeversaandeel, doorstorten aan de auteur-componist. Zulk winstaandeel wordt ook wel eens een ‘kick-back’ genoemd.

Sommige contracten voorzien – naar analogie met hetgeen gebruikelijk is in een artiestenovereenkomst - een vergoeding die onderworpen is aan een ‘sliding scale’, m.a.w. een vergoeding die varieert naarmate de inkomsten die het werk genereert: hoe meer inkomsten, hoe groter het aandeel van de auteur-componist zal zijn in de totale rechten.

34

Belangrijk is duidelijk overeen te komen hoe buitenlandse inkomsten worden verdeeld, en meerbepaald wanneer een sub-uitgever de gelden int. Gezien in dit geval drie partijen een deel van de rechten ontvangen, stelt zich dan ook de vraag hoe die verdeling van de rechten zal gebeuren.

Deze clausule zal bepalen of, en in welke mate, de auteur-componist ermee instemt dat zijn auteurs-aandeel vermindert wordt indien een sub-uitgever tussenkomst.

Er bestaan verschillende systemen van verdeling en de preciese werkwijze ervan is voor een leek vaak moeilijk te doorgronden.

Voorschot Soms zal de uitgever bereid zijn een voorschot te betalen op de te ontvangen inkomsten.

Dit bedrag zal recupereerbaar zijn– niet terugvorderbaar (!) – op toekomstige inkomsten van de auteur-componist.

Betaling van een voorschot zal vaak gekoppeld zijn aan de ondertekening van een ‘akte van cessie’, een verklaring van de auteur-componist gericht aan SABAM, waarbij aan deze laatste opdracht wordt gegeven een bepaald deel van de aan de auteur toekomende rechten rechtstreeks uit te betalen aan de uitgever en dit tot op het moment dat het voorschot is ingelopen. Ga duidelijk na op welke inkomsten deze cessie betrekking heeft.

Afrekening De auteur-componist zal in principe rechtstreeks van SABAM afrekenstaten ontvangen van de inkomsten uit mechanische reproductierechten en uitvoeringsrechten.

Daarnaast is de uitgever verplicht minstens éénmaal per jaar aan de auteur een gedetailleerd overzicht te bezorgen van inkomsten die hij heeft ontvangen uit exploitatiewijzen die niet via SABAM geïnd worden. De auteur-componist moet het recht tot inzage en controle hebben van deze afrekenstaten van de uitgever.

opties Soms voorziet het contract een optie zodat de uitgever de rechten verkrijgt op één of meedere toekomstige werken van de auteur-componist. Soms is dergelijk optierecht verdedigbaar, bijvoorbeeld als de uitgever bereid was een risico te nemen of specifieke investeringen te doen. Onderzoek in elk geval welke de reikwijdte is van de gevraagde optie: heeft deze betrekking op alle werken die de auteur-componist creëert of enkel deze die uitgevoerd worden door een bepaalde artiest?; is het optierecht in tijd beperkt of niet?; zijn, indien de optie wordt gelicht ,automatisch dezelfde voorwaarden van toepassing als onder het lopende contract of kunnen bepaalde items opnieuw onderhandeld worden? ...

DE VERBREKING VAN HET CONTRACT In het contract kan overeengekomen worden, dat indien een van de partijen haar verplichtingen uit de overeenkomst niet nakomt, de benadeelde persoon de verbreking van het contract kan vorderen en de betaling kan eisen van de door hem geleden schade.

Een dergelijke vordering zal wel pas mogelijk zijn indien de in gebreke zijnde partij op voorhand werd aangemaand om binnen een bepaalde termijn een einde te maken aan het verzuim.

DE OVERDRACHT VAN HET CONTRACT De uitgever kan het contract niet zonder de toestemming van de auteur-componist overdragen, behalve wanneer hij ook zijn bedrijf geheel of gedeeltelijk overdraagt.

WAT GEBEURT ER MET JE RECHTEN ALS DE UITGEVER OVER KOP GAAT? De auteur/componist kan de overeenkomst onmiddellijk opzeggen in geval van faillissement, gerechtelijk akkoord of in vereffeningstelling van de muziekuitgever.

Dit moet per aangetekende brief met ontvangstbewijs aan het adres van de uitgever / curator.

TOEKOMSTIGE GESCHILLEN Het contract bepaalt tenslotte welk recht toepasselijk is op de overeenkomst en door welke rechtbank eventuele geschillen beslecht worden.

35

5.2 BESLUIT

Hoewel uitgave-contracten qua vorm verbonden zijn aan een bepaald kader, kunnen de concrete voorwaarden sterk verschillen. Welke deze voorwaarden zijn zal geheel afhangen van de onderhandelingspositie van de auteur-componist.

Hoewel men dit vaak denkt, bestaat er niet zoiets als een standaard-contract.

Een aantal concrete voorwaarden zouden per concreet geval bespreekbaar moeten zijn. Uiteraard mag de economische realiteit van een hedendaags uitgever niet uit het oog worden verloren.

Sommige aspecten van de overeenkomst zijn vrij technisch en bij twijfel kan je best deskundig advies inwinnen.

36

6.LEXICON

Adaptator Bewerker van het tekstgedeelte van een muziekwerk Administratiecontract Samenwerking met een uitgever waarbij deze laatste enkel als taak heeft de rechten op een cataloog administratief te beheren. In ruil hiervoor krijgt de uitgever een percentage (bv. 10 Ă 15%) van de geĂŻnde auteursrechten.

Akte van cessie Verklaring waarbij de auteur-componist een welomschreven deel van zijn (toekomstige) vordering op SABAM overdraagt aan de uitgever om een door deze laatste betaald voorschot te laten recupereren. Tot recuperatie van het voorschot zal de Uitgever het auteurs-aandeel in deze rechten innen.

Arrangeur/bewerker Bewerker van het muziekgedeelte van een werk.

Cataloog Geheel van de titels waarvan de uitgever de rechten controleert.

Co-uitgave Samenwerking tussen twee uitgeverijen waarbij deze gezamenlijk een werk of een cataloog voor een bepaalde duur uitgeven. Naast de verdeling van de inkomsten voorziet een couitgave overeenkomst ook een duidelijke taakverdeling tussen beide uitgevers. Dit soort samenwerking wordt soms aangewend voor succesvolle auteurs-componisten die met een eigen uitgeverij samenwerken met een gevestigde uitgever om zo te kunnen genieten van zijn netwerk.

Fondscontract Samenwerking met een uitgever waarbij, voor de auteur-componist, binnen de uitgeverij, een apart fonds wordt opgericht dat gezamenlijk wordt beheerd door de uitgever en de auteurcomponist.

Deze constructie laat toe ook bijdragen van derden mede-auteurs in het fonds te brengen.

ISWC-code "International standard musical work code" unieke code die aan elk aangegeven werk wordt gegeven en toelaat het werk en haar auteur te identificeren en volgen. Sinds juni 2004 beschikt elk bij SABAM aangeven werk over zulke code.

Kick-back Winstaandeel van de auteur-componist op het uitgeversaandeel.

Optiecontract Gedurende een bepaalde tijd verkrijgt de Uitgever het exclusief vooruitzicht op een uitgavecontract. De effectieve ondertekening van het uitgavecontract is meestal verbonden aan de verwezenlijking van een bepaald feit, bv. het vinden van een geïnteresseerde platenfirma.

Klassiek is de situatie waar de uitgever investeert in de realisatie van een kwaliteitsvolle demo-opname om interesse van platenfirma’s te wekken. Wordt zulke platenfirma gevonden, dan zullen de opgenomen werken uitgegeven worden door de uitgever.

Rolling advance Systeem voor betaling van voorschotten waarbij, op het moment dat een bepaald voorschot is ingelopen, de uitgever automatisch een nieuw voorschot betaalt.

Songwritersdeal of Exclusiviteitscontract Samenwerking met een uitgever waarbij de auteur-componist zich ertoe verbindt om alle werken die hij gedurende een bepaalde termijn creëert, onder te brengen in de uitgeverij. De modaliteiten van deze overeenkomst kunnen sterk verschillen naar gelang het profiel van de auteur-componist en de gevraagde exclusiviteit (gedurende welke termijn?, welke werken?).

De exclusiviteit geeft eveneens aanleiding tot betaling van aanzienlijke voorschotten of, in het geval van succesvolle auteurs, van een niet-recupereerbaar bedrag (zgn. signing fee).

Songwriters-seminar Internationaal evenement, meestal georganiseerd door een grotere uitgeverij, waarbij auteurscomponisten uit verschillende landen met elkaar in contact worden gebracht om gezamenlijk werken te creëren (co-writing).

Sub-uitgave Samenwerking tussen een uitgever en een buitenlands uitgever (de sub-uitgever) waarbij deze laatste voor zijn territorium de taken zal vervullen van de origineel uitgever. Hiertoe wordt een deel van de rechten overgedragen aan de sub-uitgever.

Titelcontract of Uitgavecontract Overeenkomst waarbij de auteursrechten op één of meerdere werken aan een uitgever worden overgedragen.

Publiek domein Werken die niet of niet meer beschermd zijn door het auteursrecht behoren tot het publiek domein.

37

NUTTIGE ADRESSEN POPPUNT VZW Kartuizerstraat 19/7 1000 Brussel Tel. +32.2.504.99.00 www.poppunt.be SABAM CVBA Aarlenstraat 75-77 1040 Brussel Tel. +32.2.286.82.11 www.sabam.be 38

URADEX CVBA Belgicalaan 14 1080 Brussel Tel. +32.2.421.53.40 www.uradex.be S.I.M.I.M. Almaplein 3 bus 5 1200 Brussel Tel.+32.2.775.82.10 www.bvergoed.be

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Administratie Cultuur – Infocel Muziek Parochiaansstraat 15 1000 Brussel Tel. +32.2.553.68.83 www.popbeleid.be Muziekcentrum Vlaanderen Steenstraat 25 1000 Brussel Tel. +32.2.504.90.90 www.muziekcentrum.be

NOTA’S:

39

POPPUNT Kartuizersstraat 19 bus 7 1000 Brussel tel (02)504.99.00 fax (02)504.99.09 e-mail: info@poppunt.be http://www.poppunt.be