mają dostęp do Internetu.
ELEARNING 2.0 NUM E R 1
STRONA 3
Elearning 2.0 W tym numerze 2. Aktualności
Bo wypada, bo trzeba, bo moŜe ktoś przeczyta Trudno nie zauwaŜyć, Ŝe w aktualnym świecie wszystko się zmienia, Ŝe obawy
3. E-learning w szkole - co zrobić, aby
o przyszłość i edukację spędzają sen z powiek nie tylko uczniom, studentom,
zacząć?
ale takŜe managerom.
7. E-learning - szansa polskiej szkoły
Czasami rysują się przed nami czarne scenariusze komasujące w sobie brak
10. Reguła 70:20:10 w szkoleniach
czasu połączony z ograniczonymi kosztami i brakiem pomysłu na realizację
14. Moodle Web Service – wprowadzenie
szkoleń, samokształcenia, lub wspomagania edukacji czymś nowym, świeŜym, interesującym.
16. Jak przygotować testy on-line?
Na domiar złego, opracowania poświęcone nowym sposobom edukacji rzadko tworzone są przez praktyków, którzy faktycznie realizują swoje plany i codziennie zmagają się z rzeczywistymi zagroŜeniami niepowodzeń projektów szkoleniowych. Dlatego wraz ze znajomymi praktykami eLearningu rozpoczynam cykl e-zinów, magazynów internetowych (nazwę pozostawiam Tobie czytalniku), poświęcony praktycznemu podejściu do nowoczesnych metod szkoleniowych, które wykorzystują internet technologie z nim związane. Zaczniemy od aspektów teoretycznych, od wprowadzenia, które przygotowane przez praktyków wprowadzi Cię czytelniku do nowej edukacji, która stałą się juŜ faktem
3
STRONA 4
ELEARNING 2.0
wykluczone,
Finansowanie projektow elearning Prawie 11,5 mld euro przewidziano na realizację programu, który ma wspierać
Ŝe
wirtualnego
nawet
wykładu,
posłuchać
który
wygłosi
wirtualny wykładowca.
rozwój zasobów ludzkich w latach 2007-
“Prace nad przygotowaniem Second
2013.
Programie
WSB juŜ trwają. To trochę potrwa, ale
Operacyjnym KAPITAŁ LUDZKI, który jest
chcemy dobrze przygotować projekt -
Mowa
jednym
z
tu
o
programów
operacyjnych
realizacji
Narodowych
słuŜących
Strategicznych Ram Odniesienia 20072013
i
obejmuje
Naucz sie fotografii online
Europejskiego
Nikon w kooperacji z Flickr uruchomił
(EFS) w Polsce.
całość
Funduszu
mówi Kinga Pawłowska, córka rektora i jedna
z
najbliŜszych
jego
współpracowniczek”
interwencji
Społecznego Europejska Konferencja Elearning
centrum edukacyjne w miejscu gdzie
„eLearning Lisboa 2007: Delivering on the
miliony uŜytkowników dzielą się swoimi
Lisbon Agenda”, odbędzie się w dniach
fotografiami.
Rapid elearning
Cyfrowe
Nikon
Specjaliści firmy Kineo przedstawili na
portugalskiej Prezydencji w UE i przy
Flickr
łamach UKPRWire jak bardzo korzystnym
wsparciu Dyrekcji Generalnych Edukacji i
darmowych szkoleń porad oraz miejsca
zabiegiem
Kultury, Przedsiębiorstw i Przemysłu oraz
do
metodologii
Centrum
dostarcza
Edukacyjne
uztkownikom
dyskusji
na
temat
związany
z
15-16
jest
wprowadzenie
rapid
e-learning
do
października,
Społeczeństwa
pod
auspicjami
Informacyjnego
i
fotografią (nie tylko cyfrową). Jedną z
przedsiebiorstwa i jak bardzo wpływa to
Mediów. Trzema głównymi tematami tej
aktywności edukacyjnych są teŜ sesje na
na relację przecownik – klient.
konferencji
Ŝywo z instruktorami (Reed Hoffman, Bill
http://www.ukprwire.com/Detailed/Busin
Durence),
ess/Kineo_explains_how_clients_gain_fro
a
forografami
takŜe
profesjonalnymi
(Rosanne
Pennella,
Cliff
m_rapid_e-learning_8831.shtml
potrzeby
społeczeństwa
celu
zgromadzenie
uczestników, http://www.flickr.com/nikon
tworzenia szkolen online
spójność
wiedzy
oraz
którzy
około
wymienią
700 swoje
doświadczenia i praktyki oraz opracują
10 sierpień 2007
EXE - darmowe oprogramowanie do
są:
znaczenie e-learningu. Konferencja ma na
Mautner)
europejskiej
cyfrowa i społeczna, re-kwalifikacja na
rekomendacje
dotyczące
trzech
Telewizja edukacyjna nie dla dzieci
głównych tematów konferencji w celu
Naukowcy z Uniwersytetu Waszyngtona i
przedstawienia ich Komisji Europejskiej.
Instututu
Konferencja
Badawczego
przy
Szpitalu
obejmuje
takŜe
obszar
Projekt eXe ukazał się po raz pierwszy w
Dziecięcym
Ŝe
prezentacji dla róŜnych organizacji, które
2005 roku, społeczność programistów
kaŜda godzina dziennie spędzona przed
zechcą przedstawić swoją działalność i
związanych ze stroną exelearning.org
edukacyjnymi DVD czy wideo powoduje,
swoje projekty. Udział w konferencji jest
pracowała dwa lata nad stworzeniem
iŜ dziecko rozumie od 6 do 8 słów mniej,
bezpłatny, ale wymaga wcześniejszej
stabilnego
niŜ maluch, który w ogóle nie ogląda
rejestracji.
produktu,
który
będzie
wspierał nauczycieli w tworzeniu treści edukacyjnych
przeznaczonych
w
Seattle
zauwaŜyli,
tego typu programów.
do
nauczania na odległość. Podstawową
zaletą
tego
WyŜsza Szkoła Biznesu w Second Life
oprogramowania jest to, Ŝe nie trzeba
Nowosądecka WyŜsza Szkoła Biznesu to
znać
pierwsza polska uczelnia, która będzie
Ŝadnego
programowania, korzystać
i
aby
tworzyć
z zacząć szkolenia
języków z
eXe
miała swe wirtualne odbicie w świecie
online
Second Life. W głośnej internetowej grze,
zgodne ze standardami SCORM 1.2 oraz
symulującej
IMS.
kaŜdego
https://eduforge.org/frs/?group_id=20
odwiedzić
rzeczywistość, internauty rektorat,
alterśego
będzie
mogło
dowiedzieć
się
wszystkiego o kierunkach studiów i zasadach rekrutacji, a w przyszłości nie
4
E-learning w szkole - co zrobić, aby zacząć? E-learning w obecnej postaci (wykorzystującej: interaktywne multimedia, środowisko www, komunikację wspomaganą komputerowo, interaktywną telewizję cyfrową) jest w polskich szkołach, gimnazjalnych, średnich czy wyŜszych, czymś nowym, chociaŜ nie kaŜdy z nas zdaje sobie sprawę z tego, Ŝe początki zdalnego nauczania w Polsce sięgają kilkudziesięciu lat wstecz. Kursy Paweł Cisoń nauczyciel geografii w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w Krośnie, trener e-learning. Zainteresowania: e-learning nowoczesne technologie informacyjne. Student: Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie (Kształcenie ustawiczne na odległość) i Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie (Zarządzanie Funduszami Unii Europejskiej)
korespondencyjne,
telewizja
edukacyjna:
Telewizyjne
Technikum
Rolnicze (1973 r.), Radiowo-Telewizyjna Szkoła Średnia (1976 r.) to tylko niektóre przykłady pierwszych form e-learningu. Obecnie kaŜdy z nas – nauczycieli, moŜe obok tradycyjnej formy kształcenia wprowadzić na „swoim podwórku”, w swojej szkole - e-learning. Niewątpliwą zaletą takiego sposobu nauczania jest: indywidualizacja procesu kształcenia, multimedialna forma przekazu, wysoka interaktywność.
„Najtrudniejszy pierwszy krok” śpiewała Anna Jantar. Najtrudniej jest zacząć, przekonać do swojego planu, godnego szkoły XXI w., kolegów i koleŜanki z pracy, dyrekcję a przede wszystkim siebie! W ludzką naturę wpisany jest lęk przed nieznanym, przed czymś nowym, ale czy nie warto przełamywać stereotypy, wdraŜać nowe pomysły, proponować innowacyjne rozwiązania?
Najtrudniej jest zacząć, przekonać do swojego planu, godnego szkoły XXI wieku.
Dzięki takiemu działaniu – śmiałemu krokowi jakim z pewnością jest podjęcie próby nauczania wirtualnego, czujemy się jak pionierzy, którzy odkrywają nieznane do tej pory moŜliwości kształcenia.
Od czego zacząć? Na początku musimy sprawdzić czy uczniowie, którzy mają zasiąść w naszej wirtualnej klasie mają dostęp do Internetu. Jest to, moim zdaniem, najwaŜniejszy krok, który wstępnie zagwarantuje nam osiągnięcie sukcesu. Niestety bez internetowego łącza nasi wychowankowie nie będą mogli w pełni uczestniczyć w przygotowanych zajęciach. Kolejnym krokiem jest wybór platformy edukacyjnej, na której będziemy przygotowywać zajęcia. Obecnie mamy bardzo duŜy wybór płatnych i nieco mniejszy, bezpłatnych platform edukacyjnych określanych mianem oprogramowania „open source”(darmowego). Najbardziej popularnym oprogramowaniem jest Moodle (Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment) - pakiet przeznaczony do tworzenia kursów prowadzonych przez Internet oraz stron internetowych. Platforma Moodle została stworzona w systemie Linux, w oparciu o Apache, PHP i MySQL lub PostgreSQL, a takŜe w systemach operacyjnych Windows XP, Mac OS X, oraz NetWare 6. Mając wybrane odpowiednie oprogramowanie musimy zastanowić się nad kontem www, które wykorzystamy do konfiguracji Platformy Moodle. NaleŜy pamiętać o tym, Ŝe aby platforma działała bez zarzutu potrzebne jest konto www obsługujące PHP (skryptowy język programowania zaprojektowany do generowania dynamicznych stron internetowych) i MySQL (system zarządzania relacyjnymi bazami danych).
ELEARNING 2.0
STRONA 3
Przy wyborze konta www mamy takŜe kilka moŜliwości. MoŜemy zdecydować się na konto: na własnym serwerze internetowym, na serwerze w sieci lokalnej np. w szkole lub na serwerze zewnętrznym (hosting). Wybierając własny lub szkolny serwer (za uzyskaniem zgody administratora szkolnej sieci, co w praktyce jest bardzo trudne) moŜemy wykorzystać gotowe pakiety, które zawierają całe niezbędne oprogramowanie np.: EasyPHP, Krasnal serv, Wamp czy Xampp. Aby nie obciąŜać szkolnego serwera, bądź domowego komputera najlepszym rozwiązaniem, w moim uznaniu, będzie serwer zewnętrzny. W sieci bez trudu odnajdziemy olbrzymią liczbę dostawców. Wybór serwera zewnętrznego wiąŜe się, niestety, z koniecznością wykupienia potrzebnego konta, które ma ograniczoną pojemność i liczbę bazy danych. Zaletą tego typu rozwiązania będzie z pewnością pomoc usługodawcy w uruchomieniu platformy oraz moŜliwość wykorzystania gotowych skryptów automatyzujących instalację. KaŜda z zaprezentowanych opcji posiada wady i zalety. Wybór najodpowiedniejszego rozwiązania pozostawiam ocenie czytelników.
Serwer www JeŜeli uporaliśmy się z kontem www, instalacją platformy moŜemy przystąpić do opracowywania wirtualnych lekcji. Wbrew pozorom jest to najtrudniejszy krok, na drodze prowadzącej do osiągnięcia pełni sukcesu, takŜe dla nas – nauczycieli. Wielu z Was, zapytałoby mnie: „Dlaczego? PrzecieŜ jesteśmy nauczycielami, na co dzień opracowujemy scenariusze zajęć, przygotowujemy i prowadzimy lekcje, korzystamy z najróŜniejszych metod nauczania, osiągając sukcesy w pracy zawodowej?”. Nauczanie tradycyjne odbiega od nauczania wirtualnego chociaŜby ze względy na miejsce, w którym rozgrywa się lekcja oraz ze względu na rolę, jaką pełni nauczyciel. W tradycyjnym nauczaniu nasza rola polega głównie na przekazywaniu wiedzy, natomiast w nauczaniu zdalnym wspomagamy proces samokształcenia ucznia, pełniąc rolę przewodnika, opiekuna.
Planując kurs musimy mieć pomysł na to, co chcemy osiągnąć. Na początku naleŜy odpowiedzieć sobie na kilka pytań: co chcę i co mogę osiągnąć wykorzystując zdalne nauczanie, czy nasz kurs będzie w całości prowadzony przez Internet czy tylko będzie wspomagał tradycyjny model nauczania tzw. nauczanie hybrydowe (blended learning), jak będzie przebiegać praca moja i moich uczniów, jaką tematykę chcę zrealizować, jak długo będzie trwał kurs, jakimi zasobami dysponuję, czy realizacja załoŜonych celów dydaktycznych jest moŜliwa.
3
STRONA 4
ELEARNING 2.0
JeŜeli odpowiedzieliśmy na wyŜej postawione pytania moŜemy przystąpić do opracowywania sylabusa, w którym zapiszemy wszystkie nasze pomysły. Sylabus powinien zawierać ogólne informacje dotyczące całego naszego kursu: numer i tytuł, nazwisko i adres e-mail prowadzącego, datę rozpoczęcia i zakończenia, czas jego trwania oraz oczekiwany czas zaangaŜowania uczniów, spis ksiąŜek oraz innych potrzebnych materiałów, opis ćwiczeń, zwięzły opis jego zawartości, kryteria oceniania, oczekiwania prowadzącego wobec uczniów a takŜe sposoby wzajemnego kontaktowania się. Na tym etapie musimy bardzo dokładnie zapoznać się z technicznymi moŜliwościami platformy, którą zamierzamy wykorzystać w procesie nauczania, aby informacje zawarte w sylabusie (opis ćwiczeń, formy komunikacji) mogły znaleźć odzwierciedlenie w praktyce. Platforma Moodle, o której juŜ wspominałem, zawiera bardzo szeroki wachlarz aktywności wspomagających i uatrakcyjniających proces kształcenia, w którym moŜemy wykorzystać m. in.: dostępne formy komunikacji synchronicznej i asynchronicznej – czat i forum, ponadto głosowanie, ankietę, dziennik, quiz, słownik, zadania i wiele innych. Planowane aktywności, wykorzystywane w nauczaniu nie muszą ograniczać się tylko do zaadaptowanej na potrzeby kursu platformy. W procesie wirtualnego kształcenia moŜemy skorzystać z dostępnych na rynku, darmowych komunikatorów np. gadu-gadu, tlen, skype, ICQ. Ponadto wykorzystać moŜna pocztę elektroniczną czy video-konferencję. Wszystko zaleŜy od naszych moŜliwości i umiejętności.
W kolejnym etapie uwagę naleŜy skupić na szczegółowym opracowywaniu kolejnych lekcji – części naszego wirtualnego kursu. Na tym etapie moŜemy przygotować lekcję od samego początku, planując wszystko w najdrobniejszych szczegółach, krok po kroku, lub podjąć próbę adaptacji tradycyjnego scenariusza do potrzeb lekcji. W tym przypadku naleŜy pamiętać Ŝe nie zawsze moŜemy dokonać tego typu zmian i nie zawsze przyniosą one zamierzony efekt. Bardzo trudne moŜe okazać się np. „wirtualne” sprawdzenie stopnia opanowania wiedzy przez ucznia. Oczywiście, jest to moŜliwe, ale aby tego dokonać musimy wykorzystać komunikator (np. skype), który umoŜliwia prowadzenie rozmowy „na Ŝywo”. Zarówno uczeń jak i prowadzący w tym samym czasie muszą skorzystać z tej formy komunikacji. Moim zdaniem jest to działanie niepoŜądane, poniewaŜ jedną z podstawowych cech nauczania wirtualnego jest asynchroniczność, czyli nauka w dowolnym czasie. Zmuszanie ucznia do logowania się na platformie, czy innych aktywności związanych z kursem o ściśle określonych godzinach moŜe go zniechęcić do tej formy zdobywania wiedzy. Tradycyjne „odpytanie” moŜemy zastąpić na platformie quizem lub dyskusją, w której uczeń będzie musiał wykazać się zdobytą w trakcie lekcji wiedzą.
4
ELEARNING 2.0
STRONA 5
W przedostatnim etapie powinniśmy przygotować materiały multimedialne, z których będziemy korzystać my, jako prowadzący i uczniowie w trakcie kursu. Nie wystarczy zeskanować kolejne strony z podręcznika, i umieścić na platformie. Taka forma przekazu nie będzie atrakcyjna dla ucznia. Po co czytać ksiąŜkę zamieszczoną w Internecie siedząc przed komputerem, jeŜeli moŜemy ją wypoŜyczyć i poczytać np. do poduszki?. Przed opracowaniem materiałów multimedialnych naleŜy wejść w rolę ucznia i odpowiedzieć sobie na pytanie: jaka forma przekazu byłaby dla mnie najatrakcyjniejsza?
MoŜe warto, zamiast zamieszczać plik PDF, czy zeskanowaną ksiąŜkę pokusić się o nagranie miniwykładu wykorzystując np. dyktafon. A moŜe pójść krok dalej i przygotować nagranie video z naszą wypowiedzią? Wszystko zaleŜy od moŜliwości technicznych, czasu i …inwencji twórczej.
Do opracowania materiałów moŜemy wykorzystać przeznaczone do tego celu odpowiednie oprogramowanie dostępne na rynku. Najprościej jest skorzystać z oprogramowania darmowego dostępnego w sieci. Bardzo popularnym pakietem do tworzenia materiałów multimedialnych jest np. Exe (eLearning XHTML Editor) a dla mniej wymagających – HotPotatoes (pakiet sześciu aplikacji do tworzenia róŜnych form ćwiczeń, quizów i testów online).
Przy opracowywaniu materiałów, dla uczniów naleŜy uwzględnić takŜe róŜne typy percepcji. KaŜdy kurs powinien zawierać materiały, które uwzględniają percepcję wzrokową (nagrania video, mapy schematy, zdjęcia, pliki pdf), słuchową (pliki dźwiękowe) i kinestetyczną (materiały interaktywne). Zamieszczając materiały na platformie naleŜy pamiętać o tym, Ŝe o atrakcyjności nie świadczy mnogość wykorzystanych środków, ale sam pomysł kursu i jego struktura. Powinna być ona przejrzysta, jasna i czytelna zwłaszcza dla osób, które nie korzystały nigdy z takiej formy kształcenia oraz starannie przygotowana.
Po zakończeniu kursu jest czas na ostatni etap – podsumowanie i ewaluację. W tym miejscu powinniśmy się zastanowić czy kurs przyniósł wymierne efekty, czy wszystkie załoŜone cele zostały zrealizowane, czy nasi uczniowie i my sami jesteśmy w pełni zadowoleni z tego, co przygotowaliśmy. Zdobyte dzięki temu doświadczenie pozwoli nam w przyszłości na bardziej precyzyjne przygotowanie kursów.
Reasumując droga do przygotowania i przeprowadzenia kursu moŜe wydawać się bardzo długa i Ŝmudna, ale z własnego doświadczenie wiem, Ŝe warto poświęcić swój czas na rozwijanie i doskonalenie takiej formy kształcenia jaką jest edukacja wirtualna.
5
STRONA 6
ELEARNING 2.0
Dobrze przygotowany kurs online Na koniec chcę przedstawić 17 elementów dobrze przygotowanego kursu online. Zasady opracowane zostały przez Doug Madden, Honolulu Community College (Revised Aug 3, 1999).
Oto one: wstępne informacje o kursie powinny być dostępne w trybie online; kaŜdy kurs powinien zawierać wstępne szkolenie w zakresie nawigacji i uŜywania funkcji kursu; sylabus kursu powinien być udostępniony nie później niŜ w trakcie pierwszej lekcji kursu; materiały prezentowane online powinny być atrakcyjne; kurs powinien zawierać wiele interesujących odnośników do innych stron internetowych; kurs powinien być w pełni funkcjonalny; materiały prezentowane w sieci powinny spełniać podobne funkcje, jak w tradycyjnej szkole; materiały powinny być prezentowane w sposób dostosowany do róŜnych stylów uczenia sie ludzi; materiały powinny być prezentowane w sposób logiczny, ale uczniowie powinni móc z łatwością poruszać się po całym kursie; uczniowie powinni móc łatwo i szybko porozumieć się online z instruktorem kursu; uczniowie powinni móc „mówić” do całej klasy podczas „otwartych dyskusji” na dany temat; kurs musi podtrzymywać uwagę i zainteresowanie uczniów; kurs musi uŜywać poprawnego języka; strony powinny ładować się szybko; w kursie powinni brać udział takŜe zewnętrzni eksperci; naleŜy zwrócić szczególną uwagę na reguły kontroli i ich procedury; naleŜy zwracać uwagę kiedy i jak często cała klasa dostępna jest online.
Netografia http://www.puw.pl/downloads/docs/17_elementow.pdf http://pl.wikipedia.org/wiki/Moodle http://pl.wikipedia.org/wiki/MySQL http://pl.wikipedia.org/wiki/Php http://hotpot.uvic.ca/ http://hojnacki.net/content/category/4/49/108/ http://exelearning.org/ http://www.wbtexpress.com/pl/
6
ELEARNING 2.0
STRONA 7
E-learning - szansa polskiej szkoły śycie bez internetu jest juŜ dzisiaj praktycznie niewyobraŜalne, i to przeświadczenie przekroczyło juŜ nawet mury polskich szkół. Pomimo wielu ogromnych zmian w zdecydowanej większości polskich szkół wykorzystanie internetu ogranicza się tylko do realizacji treści programu nauczania informatyki bądź technologii informacyjnej. Z wielkim trudem na oświatowej mapie Polski znajdziemy szkołę wykorzystującą szkolną sieć do e-learningu.
Roman Lorens Dyrektor II Liceum Ogólnokształcącego w Jaśle, trener, edukator, ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli
Dlaczego e-learning będący niezwykle atrakcyjną metodą nauczania, wykorzystującą bardzo róŜne środki multimedialne i elektroniczne nie jest obecny w polskiej szkole??
Myślę, Ŝe po usunięciu zapóźnień sprzętowych największym problem jest brak wiadomości na temat e-learningu, a takŜe brak systemu szkoleń dla nauczycieli.
Czym zatem jest e-learning?? OtóŜ moŜemy tym mianem określić proces nauczania wykorzystujący multimedialne materiały dydaktyczne w oparciu o platformę e-learnigową. Najbardziej Ŝywotna jego częścią są interakcje zachodzące pomiędzy nauczycielem i uczniem oraz pomiędzy uczniami. Jedynie w takim przypadku moŜemy mówić o nauczaniu e-learnigowym, stąd teŜ naleŜy pamiętać, Ŝe samo zamieszczenie nawet najbardziej fantastycznych materiałów multimedialnych w internecie nie ma z nim nic wspólnego.
Mając taka wiedzę warto wziąć udział w szkoleniu przygotowującym do prowadzenia kursów. W trakcie kilkudziesięciogodzinnego szkolenia moŜna poznać metodykę zdalnego nauczania, zasady funkcjonowania platformy, a takŜe moŜliwości programów pozwalających przygotować materiały do umieszczenia na platformie. Z punktu widzenia polskiej szkoły niezwykle waŜny jest fakt, Ŝe wykorzystywane oprogramowanie jest nie tylko całkowicie darmowe, ale i posiada polskie menu. Dotyczy to zarówno platformy Moodle jak i programów do przygotowywania materiałów: Hot Potatoes i eXe.
UwaŜam, Ŝe e-learning ma szanse rozwoju, gdyŜ w znaczący sposób wzbogaca proces nauczania. Jakie są zatem jego zalety?? OtóŜ przede wszystkim elastyczność, czyli stały – 24 godziny na dobę i 7 dni w tygodniu dostęp do materiałów. W konsekwencji uczeń moŜe dostosować tempo i czas nauki do swoich moŜliwości, a takŜe uzyskuje moŜliwość natychmiastowej kontroli swoich wyników.
7
STRONA 8
ELEARNING 2.0
Natomiast nauczyciel zyskuje moŜliwość zarówno szybkiego sprawdzenia nie tylko osiągnięć swoich uczniów, ale równieŜ ma moŜliwości monitorowania ich pracy. Ma równieŜ moŜliwość bardzo szybkiego aktualizowania i uzupełniania wiedzy zgodnie z potrzebami swoich uczniów. Jest więc to bardzo dobra metoda wspierania zarówno tradycyjnych lekcji jak i zajęć pozalekcyjnych. Jej największą zaletą jest oczywiście wysoki stopień atrakcyjności materiałów dydaktycznych, a takŜe moŜliwość zaangaŜowania kaŜdego z uczniów w przebieg procesu nauczania.
Wykorzystując e-learning w procesie dydaktycznym uatrakcyjniamy zajęcia lekcyjne, zastępując prosty- często mało efektywny proces przekazywania wiedzy- efektywnym i aktywnym rozwiązywaniem problemów z wykorzystaniem technologii informacyjnej. W efekcie uczeń staje się partnerem w procesie kształcenia, a róŜnorodność form i źródeł inspiracji przyczynia się do rozbudzania jego ciekawości poznawczej.
No cóŜ... teraz czas na łyŜkę dziegciu, gdyŜ nie sposób nie powiedzieć nic na temat wad e-learningu. Z cała pewnością największą wadą jest czasochłonność przygotowania materiałów, aczkolwiek zazwyczaj czynimy to zazwyczaj jednorazowo, więc później moŜemy je jedynie modyfikować. Zakładam, Ŝe materiały będą przygotowywane przez nauczycieli entuzjastów, więc nie mówię o wynagrodzeniu... Niestety, nie da się uniknąć kosztów związanych z utrzymaniem platformy i szkoleniami nauczycieli.
Myślę jednak, Ŝe będzie to bardzo opłacalne z punktu widzenia rozwoju kaŜdej szkoły i placówki. Bowiem wdroŜenie e-learningu w szkole świadczy o jej nowoczesności, wzbogaca ofertę dydaktyczną, a takŜe przyczynia się do podniesienia jej atrakcyjności na rynku edukacyjnym.
Bilans zysków i strat jest jednak oczywisty: na prawdę warto wdroŜyć i rozwijać e-learning w kaŜdej polskiej szkole. Zyskujemy bowiem narzędzie pozwalające uczniom w lepszy sposób przygotować się do zajęć, wymieniać poglądy, zindywidualizować proces nauczania, a przede wszystkim wyrównać szanse edukacyjne w ramach samodzielnej pracy ucznia.
8
ELEARNING 2.0
STRONA 9
Reguła 70:20:10 w szkoleniach Za kilka lat na rynek pracy wkroczą osoby, które funkcjonują wielowątkowo uŜywając wszystkich moŜliwych narzędzi i sposobów na ułatwianie sobie zadań. Przyjdą młodzi, dla których internet jest narzędziem, a społeczności bazą wiedzy. NaleŜy się więc zastanowić jak przygotować dla nich środowiska edukacyjne.
W korporacjach cała zabawa z e-learningiem, zaczyna się gdy manager decyduje, Ŝe szkolenie z konkretnego zakresu pomoŜe jego zespołowi. W tym momencie musimy wiedzieć, Ŝe pomoc zespołowi oznacza wzrost jego wydajności. Moment ten jest zapoczątkowaniem "zakonspirowanego wygodnictwa", gdyŜ następnym krokiem jest zwrócenie się do managera szkoleń, Ŝeby stworzył szkolenie on-line przeznaczone dla tej konkretnej grupy pracowników.
Manager zajmujący się szkoleniami, który zupełnie nie jest związany z profilem działania grupu dla której przygotowuje szkolenie w terminie stosunkowo odległym od daty zamówienia dostarcza szkolenie, z tym Ŝe jest ono "jakieś", nawet jeśli załoŜymy, Ŝe cały zespół przyłoŜył się do niego jak najlepiej.
Rezultat jest taki, Ŝe wspomniane "wygodnictwo" trwa nadal, bo manager uwaŜa, Ŝe zrobił wszystko co mógł (poprosił o przygotowanie szkolenia), a zespół szkoleniowy takŜe jest dumny bo szkolenie dostarczył i działa.
A czy ktoś zmierzył jaki jest wpływ takiego podejścia na biznes? Czy ktoś sprawdził jakie są efekty szkolenia? Czy jest jakikolwiek wzrost wydajności?
Podejrzewam, Ŝe w wielu wypadkach efekt jest znikomy, jeŜeli nie ujemny (pracownicy w końcu musieli przynajmniej udawac Ŝe korzystają ze szkolenia) i pomimo, Ŝe nic się nie stało wszyscy są szczęśliwi.
Problem polega na tym, Ŝe wielu ludzi uwaŜa, Ŝe informacje które zdobędziemy podczas szkoleń automatycznie, samoczynnie i jakąś nieznaną wewnętrzną siłą przerodzi się w umiejętności praktyczne, czyli wiedzę pozwalająca na zwiększenie wydajności, jakości i innych parametrów, które manager zlecający przygotowanie szkolenia postawił sobie za cel, gdyŜ zmiana tych parametrów pracy ma bezpośredni wpływ na biznes.
9
STRONA 10
ELEARNING 2.0
Obsesyjne dąŜenie do przekazywania informacji pracownikom, zwłaszcza w momencie, gdy ilość tych informacji rośnie w sposób lawinowy, lub bardzo szybko się zmienia (np. ofery sprzedaŜy produktów czy usług) połączona z ciągłymi zmianami sposobu pracy prowadzi nieuchronnie do klęski powodując efekt odwrotny od zamierzonego.
Bardzo popularne ostatnio hasło "on-demand", a zwłasza "business on demand" jest dobrym określeniem sytuacji biznesowej wielu przedsiębiorstw, które chcąc istnieć na rynku ciągle zmieniają się i ewoluują. Skutkuje to tym, Ŝe pracownicy potrzebują do wykonywania pracy mniej wiedzy, niŜ poprzednie pokolenia pracowników na podobnych stanowiskach. Tradycyjne sposoby szkoleniowe bazują na całkowicie innych modelach biznesowych, bazują na wtłaczaniu informacji, a kluczem jest przekazanie wiedzy w sposób szybki, moŜliwie prosty i nie obciąŜający pracownika.
Reguła 70:20:10 Statystyczny Kowalski przygodząc do danej firmy jako nowy pracownik 70% swojej wiedzy zdobył właśnie na stanowisku pracy, rozwiązując problemy, zadania i wykonując codzienne obowiązki. Kolejne 20% związane jest z pozyskaniem wiedzy od innych pracowników (nauczanie nieformalne), z coachingu i mentoringu, obserwowania działań managerów i przełoŜonych, a w końcu od kolegów. Jedynie 10% wiedzy związane jest ze szkoleniami (tradycyjnymi, elearningowymi itd.).
Większość organizacji w te 10% inwestuje 80% budŜetów szkoleniowych, organizując szkolenia, warsztaty, uruchamiająć platformy elearningowe i hołdując wszystkim formalnym sposobom edukacji pracowników.
Osoby, które za kilka lat przyjdą do pracy, a więc dzisiaj mający około 21 lat urodzili się w 1985 roku, czyli 10 lat po tym kiedy w sprzedaŜy ukazał się pierwszy komputer osobisty, kiedy rozpoczęli liceum istniał juŜ internet, a w momencie, gdy są na studiach internet jest czymś normalnym, a Google, Blogi, Wikipedia, Skype, Podcasty, MySpace, YouTube i Second Life są czymś normalnym i nie wywołują Ŝadnych emocji.
10
ELEARNING 2.0
STRONA 11
Ci nowi pracownicy, będa całkowicie odmienni od tych, których zatrudniano do tej pory. RóŜnica pomiędzy nimi jest taka sama jak róŜnica pomiędzy systemem operacyjnym DOS 6.x, a Windows. Nowi są po prostu wielowątkowi. W sposób intuicyjny starają się wykorzystać zasoby technologiczne do tego, Ŝeby ułatwić sobie pracę, jeśli stoi przed nimi przeszkoda wykorzystają wszystkie znane sposoby, sztuczki i kruczki do pokonania jej w sposób szybki i przyjemny. Podobnie jest z komunikacją, przekazywaniem informacji, a przede wszystkim radzeniem sobie w sytuacjach stresowych.
Nowi pracownicy, Ŝyjący w skrótowym świecie komunikatorów, smartfonów, twitterów (pierwowzór Blipa) i serwisów społecznościowych nie boją się nowych wyzwań, przecieŜ zawsze mogą zapytać społeczność, zawsze mogą zadać pytanie profesjonaliście, a jeśli znajdą się w nowym miejscu otworzą Google Maps i sprawdzą gdzie są.
Nowy świat nie jest dla nich wyzwaniem, a wyzwania traktują tak samo jak zadania w grze komputerowej, jakby mieli 10 Ŝyć. Odmienne są takŜe podstatowe umiejętności, które posiadają. Potrafią patrzeć na wszystko z "lotu ptaka" i analizować zadania w sposób horyzontalny, ale gdy zajdzie potrzeba potrafią "odkopać" bardzo szczegółowe dane i informacje, którch potrzebują w danym momencie. Są świadomi tego, Ŝe najlepszym sposobem, gdy czegoś nie wiedzą, jest przesukanie internetu, najlepiej portalu z filmami instruktarzowymi, przeszukanie serwisów społecznościowych lub zapytanie społeczności i napewno zrobią to zanim manager zaplanuje, Ŝe potrzebne jest szkolenie, a zespół szkoleniowy je przygotuje.
Wynika z tego, Ŝe niezbędna jest zmiana podejścia do szkoleń. nowy świat zmienia nie tylko sposób przekazania informacji, z tracydynego wykładu do sesji online, ale wymusza takŜe zmianę struktur organizacji.
Stając twarzą w twarz z nowym społeczeństwem informacyjnym nie moŜemy pozwolić sobie juŜ na wspomniane we wstępie "zakonspirowane wygodnictwo". W celu osiągnięcia sukcesu naleŜy przełamać tendencję do tworzenia coraz to nowych szkoleń i wydawania coraz większych pieniędzy na multimedialne sposoby odtwarzania wcześniej przygotowywanych materiałów. Obecna technologia i powyŜsze wnioski bardziej skłaniają do tworzenia społeczności korporacyjnych i baz wiedzy moderowanych przez zespoły szkoleniowe, które ustanawiają priorytety i adaptują zdobyte przez uŜytkowników informacje do standardu korporacji.
11
STRONA 12
ELEARNING 2.0
Taki sposób gromadzenia informacji moŜemy nazwać nauczniem "na wszelki wypadek" i gromadzeniem wiedzy w tym celu, aby manager z początku tego artykułu po prostu skierował pracowników we właściwy obszar bazy wiedzy i pozwolił im zdobyć informacje, w sposób, który im odpowiada.
Tradycyjny e-learning przechodzi raczej w kierunku instrukcji i sukcesy odnosi w działach obsługi klienta, lub wsparcia, gdzie przygotowywane szybko (rapid elearning), którtkie materiały szkoleniowe, pokazują jak rozwiązać określony problem.
Budowanie baz wiedzy "na wszelki wypadek" oznacza, Ŝe pracownicy całej korporacji będą wiedzieli, gdzie znaleźć informacje na określony temat wtedy, gdy będą tego potrzebowali unikając w ten sposób przyjmowania informacji, które tuŜ po zakończeniu szkolenia moga okazać się zbędne, przedawnione lub go jest sytuacją najgorszą odbiegające od aktualnych celów. Dlatego teŜ, najlepsze podejście to : Ucz się tego, co potrzebujesz i kiedy potrzebujesz.
12
ELEARNING 2.0
STRONA 13
Moodle Web Service - wprowadzenie Moodle'owe API do webserwisów pozwala nam na wymianę danych i informacji, np. na temat uŜytkowników pomiędzy innymi systemami, takimi jak CMS-y, blogi, forum itp. Dla przykładu moŜemy wymieniać dane na temat uŜytkowników, wysyłać i pobierać dane, zarządzać zapisami na kursy (dodawać i usuwać nauczycieli, uczniów) zarządzać samymi kursami (np. tworzyć nowe bazując na schematach szkoleń), a takŜe co jest bardzo interesujące pobierać informacje na temat wyników szkoleń.
Czym są Web Service’y i co nam dają ? Web Service’y, określane równieŜ jako usługi sieciowe, umoŜliwiają budowę prostych, rozproszonych aplikacji, niezaleŜnych od platformy. W swoim działaniu wykorzystują one powszechnie znany standard XML. Dostęp do usług sieciowych jest równieŜ niezwykle prosty, dzięki zastosowaniu standartowych protokołów, takich jak HTTP czy SOAP. Web Service’y mogą być wykorzystywane do integracji aplikacji tworzonych w rozmaitych językach programowania, na róŜnych platformach deweloperskich. Jedną z ich najwaŜniejszych zalet jest fakt, Ŝe aplikacja kliencka, która chce skorzystać z udostępnianej usługi, nie musi być stworzona w tym samym języku, co Web Service, co więcej – nie musi nawet posiadać wiedzy na temat budowy usługi. Jedyne, co jest potrzebne, do wykorzystywania tej technologii, jest internetowy adres usługi, oraz nazwy metod przez nią udostępnianych. Przenieśmy teraz tę definicję Web Service'u do realiów e-learningu. ZałóŜmy, Ŝe dana firma szkoleniowa posiada 12 placówek i dla kaŜdej z nich istnieje dedykowana instalacja platformy moodle. Przeanalizujmy teraz sytuację, w której moderator szkoleń musi codziennie zarządzać szkoleniami na kaŜdej z tych platform, sprawdzić wyniki szkoleń, przeglądać co dzieje się na kaŜdej z platform. Praca dość mozolna i wymagająca sporo cierpliwości, chociaŜby z racji logowania się do 12 platform. UŜycie Web Service'ów pozwalana zautomatyzowanie takiej pracy poprzez uruchomienie na 11 instancjach moodle web service'ów, które będą udostępniały odpowiednie informacje, a na 12 instancji stworzenie aplikacji, która będzie się z Web Service'ami kontaktowała i sterowała platformami szkoleniowymi.
13
STRONA 14
ELEARNING 2.0
Jeden by rządzić wszystkimi CięŜko sobie wyobrazić jakie moŜliwości to daje, przede wszystkim pozwala na zarządzanie wieloma instancjami moodle z jednego miejsca i co ciekawe wcale nie musi być to moodle (przykład tworzenia sieci platform moodle zostanie zaprezentowany w art. Sieci Moodle). oprócz tego zastosowanie serwisów pozwala na bezproblemową integrację moodle'a z dowolnymi systemami CMS, CRM, ERP itd. itp.
XML-RPC Serwis o nazwie XML-RPC pozwala na kontaktowanie się innych serwerów z naszą instalacją Moodle, pobierac dane i wywoływać konkretne funkcje. Po wywołaniu odpowiedniej funkcji przez Web Service moodle np. utworzy uŜytkownika wypełniając jego profil odpowiednimi danymi, lub wyszuka jakąś konkretną informację i zwróci ją do serwera.
Jak juŜ wspomniano wcześniej do komunikacji pomiędzy instancjami moodle słuŜy moduł Moodle Network ale korzystając z XML-RPC moŜemy kontaktować się z Moodle za pomocą dowolnej aplikacji.
Bezpieczeństwo W tym miejscu naleŜy zwrócić uwage na to, Ŝe stosowanie starej wersji XMLRPC i przesyłanie tekstu bez szyfrowania nie jest zalecane i powinno być stosowane tylko w przypadku, kiedy obydwie aplikacje są pod naszą kontrolą. Uruchamienie szyfrowania nie jest w rzeczywistości czymś bardzo trudnym. Uruchomienie enkrypcji zgodnej ze standardem XML-ENC lub XML-DSIG jest dość proste, naleŜy zwrócić jednak uwagę na zastosowanie funkcji PHP5 (Mahara implementation). Jeśli nie chcemy uŜywać szyfrowania powinniśmy ograniczyć uŜywanie webserwisów do konkretnej listy hostów. MoŜemy to zrobić w pliku: /admin/mnet/trustedhosts.php lub poprzez panel administracyjny (Networking:XML-RPC hosts). Jednocześnie zalecałbym stosowanie takich rozwiązań jedynie w obrębie lokalnej sieci i wpisanie adresu np: 192.160.0.10/32 w tym momencie Moodle "wie" Ŝe zapytania z tego adresu mają być interpretowane i wykonywane bez konieczności szyfrowania.
14
ELEARNING 2.0
STRONA 15
Jak przygotować testy on-line? Wywiad z twórcą portalu Memorizer.pl W związku z tym, Ŝe zainteresował mnie Twój portal do tworzenia testow online chciałbym zadać Ci kilka pytań, które jak mniemam nasuwają się wielu osobom odwiedzającym Twoją stronę.
eL2.0: Po pierwsze skąd wziął się pomysł na stronę do edycji pytań i testów? Memorizer: Pomysł powstał w 2003 roku. Miałem wtedy spore zaliczenie z języka angielskiego na studiach. Jako Ŝe nie miałem chęci aby zabrać się do nauki postanowiłem napisać sobie mały programik, który pomoŜe mi w szybszym zapamiętaniu słówek. Był to właśnie bardzo wczesny prototyp dzisiejszego Memorizera. Skrypt w php powstał w jakieś 2 godziny, później wprowadziłem słówka do bazy i rozpocząłem naukę. ZauwaŜyłem, Ŝe taką metodą zapamiętywanie idzie mi znacznie lepiej, co zresztą potwierdził wynik zaliczenia. Po zaliczeniu skrypt poleŜał na dysku pare miesięcy, aŜ zaginął. W tym czasie miałem sporo innych zajęć i nie myślałem o tym, Ŝeby uruchomić własny serwis edukacyjny. Dopiero na początku 2006 roku przypomniałem sobie, Ŝe kiedyś napisałem coś, co przecieŜ mogłoby się przydać innym ludziom. Zacząłem rozpisywać schemat projektu a następnie stworzyłem szkielet systemu.
Był to okres mojej wzmoŜonej fascynacji AJAXem dlatego pierwsza wersja była wykonana całkowicie w tej technologii. Prace trwały kilka miesięcy, podczas których doszedłem do wniosku Ŝe lepiej powrócić do klasycznego rozwiązania a o AJAX oprzeć tylko niektóre elementy strony. W kwietniu 2006 ruszyła pierwsza wersja strony i zaczęły się testy, dzięki którym serwis wygląda i działa tak, jak w chwili obecnej.
e-L2.0: Jak zapatrujesz się za udostępnienie API memorizera, co spowodowałoby zapewne podniesienie jego popularności? Memorizer: Myślałem o tym, jednak jest to kwestia kilku miesięcy, w tej chwili terminarz jest juŜ zapełniony nowymi pomysłami, dość istotnymi moim zdaniem, które do końca 2007 roku powinny zostać wdroŜone do Memorizer. Pewne działania mające na celu podniesienie popularności serwisu zostały juŜ podjęte, inne są w trakcie realizacji. Tak więc na API przyjdzie czas.
15
STRONA 16
ELEARNING 2.0
e-L2.0:
16