Strate gi beleid sch sp 2016- lan 2020
Samen bouwen aan maatwerk
Inhoudsopgave 3 Voorwoord 4
PPO Rotterdam
6
Hoofdstuk 1 - Thuisnabij, passend onderwijs
8
Hoofdstuk 2 - Ouders als samenwerkingspartner
10
Hoofdstuk 3 - Samenwerken op het snijvlak van onderwijs en zorg
2
Voorwoord Deze brochure is bedoeld als compacte kennismaking met het strategische beleid van PPO Rotterdam tot en met 2020. Gemaakt voor iedereen die deel uitmaakt van PPO zoals Rotterdamse leerkrachten, besturen, directeuren, onze eigen medewerkers en natuurlijk ouders. Én voor een heel scala aan ketenpartners uit het onderwijs-en zorgveld. We focussen in deze folder op de belangrijkste, gezamenlijk geformuleerde doelen van PPO Rotterdam: • bouwen aan het versterken van de kwaliteit van reguliere basisscholen; • het bieden van maatwerk aan leerlingen met een aanvullende onderwijsondersteuningsbehoefte; • samenwerkingen tussen scholen in een wijk mogelijk maken om een dekkend netwerk te realiseren. PPO Rotterdam geeft vorm en inhoud aan deze doelen via drie actielijnen: 1. Rotterdamse kinderen volgen thuisnabij, passend onderwijs; 2. Ouders worden als samenwerkingspartner optimaal betrokken; 3. Samenwerken op het snijvlak van onderwijs en zorg. Met het strategisch beleidsplan maakt PPO Rotterdam de weg vrij voor maatwerk. De actielijnen die dit maatwerk mogelijk moeten maken, hebben we niet alleen bedacht. Ze zijn gevormd met dank aan het scholenveld, ouders, de Ondersteuningsplanraad, partners uit het onderwijs- en zorgveld, gemeente en ervaringen van onze medewerkers. Bouwen, niet breken, dat is de toekomst van Passend Onderwijs. En dat willen en kunnen wij niet alleen. Dat doen we samen!
3
PPO Rotterdam PPO Rotterdam is een van de 77 samenwerkingsverbanden voor passend primair onderwijs in Nederland. Ons samenwerkingsverband biedt steun aan 21 schoolbesturen die actief zijn in het primair onderwijs in Rotterdam voor ruim 50.000 leerlingen. Samen willen we het basisonderwijs in Rotterdam zo goed toerusten dat kinderen die extra ondersteuning nodig hebben zoveel mogelijk naar een gewone basisschool in hun eigen buurt kunnen. Daarvoor werken wij dagelijks met zo’n 165 medewerkers die verspreid over negen locaties de scholen ondersteunen in de de gebieden zoals rechtsonder weergegeven. Onze medewerkers werken in zogenaamde onderwijs arrangeerteams, afgekort OAT’s. Ieder OAT heeft vakinhoudelijke kennis over onder andere: didactiek, (psycho-)diagnostiek, gedrag, spraak-taal ontwikkeling, Zeer Moeilijk Lerende kinderen, Langdurig Zieke kinderen en Ernstig Meervoudig Beperkte kinderen.
Passend Onderwijs biedt een andere manier van kijken naar een leerling die extra ondersteuning nodig heeft. Zo kijken we vooral naar de mogelijkheden, kansen en talenten van een kind. Door de juiste inzet van mensen en middelen en het samenwerken in de wijk, kunnen we er in Rotterdam voor zorgen dat leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte goed onderwijs krijgen in het regulier basisonderwijs, zo dicht mogelijk bij huis. Dat is onze stip op de horizon. Hier werken we de komende jaren naar toe. Onze missie en visie zijn gestoeld op de volgende uitgangspunten:
Iedere school heeft een vaste schoolcontactpersoon binnen het OAT. Zo is er een korte lijn tussen de vragen die er op een school, bij een leerkracht leven en de ondersteuning die vanuit PPO geleverd kan worden. Het OAT is er ook voor ouders. Ieder OAT heeft een ouderfunctionaris die als een belangenbehartiger voor ouders kan optreden. Ook ondersteunt het OAT het vormen van netwerken in de wijk om hiermee het samenwerken tussen scholen op wijkniveau te stimuleren. Door deze manier van werken willen we er met elkaar voor zorgen dat de juiste mensen en vakkennis op het juiste moment, op de juiste plek aanwezig zijn.
I Hillegersberg-Schiebroek I Overschie H Noord
Delfshaven F
E Prins-Alexander
G Kralingen-Crooswijk
H Centrum
D IJsselmonde
4
E Prins-Alexander F Delfshaven
B Heijplaat B Charlois
A Hoogvliet
B Charlois-Heijplaat C Feijenoord
C Feijenoord A Pernis
A Hoogvliet-Pernis
D IJsselmonde
G Kralingen-Crooswijk H Centrum-Noord I
Hillegersberg-Overschie-Schiebroek
1. Basis op orde Belangrijk uitgangspunt voor PPO Rotterdam is dat de basisondersteuning van alle scholen op het afgesproken niveau is. De basisondersteuning wordt geboden onder regie en verantwoordelijkheid van scholen en schoolbesturen zelf en staat omschreven in het schoolondersteuningsprofiel afgekort SOP. PPO voert hierover het gesprek met besturen en directies. Het investeren in talenten en de verdere professionalisering van leerkrachten valt ook onder de basisondersteuning. 2. Thuisnabijheid Binnen het werkgebied van het samenwerkingsverband moeten kinderen zo veel mogelijk dichtbij huis onderwijs kunnen krijgen. Echter, voor kinderen die het beste op hun plek zijn binnen het speciaal onderwijs, is thuisnabijheid niet altijd mogelijk. Voor hen geldt de best passende onderwijsplek. 3. Regulier waar het kan, speciaal als dat moet PPO Rotterdam streeft ernaar het regulier onderwijs dusdanig te faciliteren en te ondersteunen dat de grote meerderheid van de kinderen, ook die met een extra ondersteuningsbehoefte, naar het regulier onderwijs kan. Voor een aantal kinderen is dit echter niet toereikend en voor hen blijven speciale voorzieningen bestaan. 4. Integraal werken PPO Rotterdam is van mening dat onderwijsondersteuning en jeugdhulp optimaal op elkaar afgestemd moeten zijn. Onze professionals werken integraal volgens het principe: 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur. Zij kennen hun collega’s van de wijkteams en benutten elkaars expertise. PPO werkt samen met de gemeente om dit op beleidsniveau af te stemmen. Het samenwerkingsverband werkt daarnaast intersectoraal en wil daarmee voor kwetsbare kinderen een goede overgang garanderen tussen onderwijssectoren. 5. Gebiedsgericht werken PPO Potterdam heeft Rotterdam in 9 gebieden opgedeeld. Op dit niveau werken onze onderwijsarrangeerteams aan het ondersteunen van de scholen in dat gebied. Door gebiedsgericht te werken, kunnen we maatwerk leveren en kan ieder gebied zich ontwikkelen op een manier die aansluit bij de kenmerken van dat gebied. We stimuleren en faciliteren scholen om op gebieds- of wijkniveau met elkaar samen te werken en een gezamenlijk plan te maken over hoe zij een dekkend netwerk in hun wijk kunnen realiseren. 6. Werken op basis van vertrouwen PPO Rotterdam en schoolbesturen werken op basis van vertrouwen als het gaat om de toegang tot elkaars expertise. Het gaat hierbij enerzijds om vertrouwen in de onderwijsprofessional die ondersteuning aanvraagt ten behoeve van een leerling, en anderzijds vertrouwen tussen de schoolbesturen onderling om hulp en advies te vragen bij elkaar en elkaar aan te spreken op de kwaliteit van het onderwijs. We investeren in samenwerking en het beter leren kennen van elkaar, want: ‘onbekend maakt onbemind’.
5
HOOFDSTUK 1
Thuisnabij, passend onderwijs
Het samenwerkingsverband heeft vastgelegd, zoals de wet dat voorschrijft, wat in Rotterdam onder de basisondersteuning valt. Met de basisondersteuning bedoelen we de minimale ondersteuning die een Rotterdamse basisschool moet kunnen bieden. PPO Rotterdam levert bovenop de basisondersteuning aanvullende ondersteuning. Iedereen is er dus bij gebaat dat de basisondersteuning op alle Rotterdamse basisscholen op het afgesproken niveau is. Wat een ouder en leerling van iedere Rotterdamse basisschool mag verwachten: • Ze voldoen aan de basiskwaliteit zoals gesteld door de onderwijsinspectie • Ze werken volgens de uitgangspunten van handelingsgericht werken • Ze hebben de organisatie van onderwijsondersteuning
op orde, zoals het voeren van onderwijs-zorgoverleggen (OZO) • Ze bieden preventie en licht curatieve interventies, zoals een aanbod voor leerlingen met ernstige leesen rekenproblemen, een didactisch aanbod en een aanpak gericht op sociale veiligheid en voorkomen van gedragsproblemen. Basisscholen en schoolbesturen zijn zelf verantwoordelijk voor het op orde hebben van de basisondersteuning. Iedere school heeft een Schoolondersteuningsplan (SOP) 6
opgesteld, dat terug te vinden is op de website van de school. Hierin is te lezen hoe de basisondersteuning geregeld is, wat er eventueel bovenop de basisondersteuning geboden wordt of waar de school zich in onderscheidt. Het SOP moet er uiteindelijk aan bijdragen dat ouders een goede keuze voor een passende school kunnen maken.
PPO biedt de volgende ondersteuningsarrangementen aan: • Psychodiagnostisch onderzoek • Leesbehandeling • Ambulante begeleiding (plus) • Logopedie (ambulante begeleiding en onderzoek) • Maatwerkbudget • Schoolmaatwerkbudget • Speciaal basisonderwijs TLV • Speciaal onderwijs TLV • Overige preventieve inzet middels schoolcontact personen en ouderfunctionaris • Diverse themabijeenkomsten waar de verdere professionalisering van leerkrachten centraal staat • Onderwijs Zorg Arrangement (OZA)
Onze arrangementen Wanneer de ondersteuning die een leerling nodig heeft, niet onder de basisondersteuning van de school valt, wordt PPO Rotterdam ingeschakeld. PPO biedt ondersteuning aan leerlingen, leerkrachten en hun ouders. Dit doen we met arrangementen. Deze arrangementen komen in verschillende vormen: als mankracht vanuit een OAT, in de vorm van een budget en als een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) voor het speciaal (basis)onderwijs. Daarnaast financiert PPO projecten en pilots voor bepaalde doelgroepen (zoals hoogbegaafdheid en kleuters) en voor initiatieven die bijdragen aan een dekkend netwerk in de wijk.
Meer informatie over deze arrangementen kunt u vinden op onze website www.pporotterdam.nl/arrangementen.
7
HOOFDSTUK 2
Ouders als samenwerkingspartner
Om optimale omstandigheden te creëren voor de ontwikkeling en het leren van kinderen met een specifieke onderwijsbehoefte, worden ouders betrokken als gelijkwaardig samenwerkingspartner. Als ouder wil je het beste voor je kind. Juist als het extra ondersteuning nodig heeft. Het idee achter passend onderwijs is dat het kind centraal staat en dat samen met de ouder(s) wordt gezocht naar een passende onderwijsplek met adequate ondersteuning. Voor kinderen met een specifieke onderwijsbehoefte is het creëren van optimale omstandigheden cruciaal. Daarom betrekt PPO Rotterdam ouders graag als een gelijkwaardige samenwerkingspartner.
De ouderondersteuning is gestoeld op drie pijlers: • Educatief partnerschap – wederzijdse betrokkenheid en verantwoordelijkheid van ouders en school • Handelingsgericht werken – planmatig en cyclisch werken met als doel de kwaliteit van het onderwijs en de begeleiding van leerlingen te verbeteren. • Het ‘1 gezin, 1 plan, 1 regisseur’ principe – ouders zijn gebaat bij afstemming, samenwerking en 1 contactpersoon. De ouder staat voorop, niet het systeem. • Eigen kracht – ouders houden en nemen de regie over eigen leven. Hulpverleners nemen niet over, maar vullen aan. 8
Oudersteunpunt Ouders kunnen voor informatie, advies en ondersteuning terecht bij het oudersteunpunt van PPO Rotterdam. Dit steunpunt werkt met ouderfunctionarissen in de wijk die graag meedenken met ouders die vragen hebben of ergens tegenaan lopen. Dit kunnen vragen zijn over bijvoorbeeld het op te stellen ontwikkelingsperspectief, het wel of niet op school toelaten of een negatief advies voor een kind op school. De ouderfunctionaris is goed op de hoogte van de ondersteuningsmogelijkheden die PPO Rotterdam biedt. Het doel van het oudersteunpunt is educatief partnerschap tot stand te brengen en hierin te coachen.
de ouders, een passende plek. Op de eigen school of, als de school niet de juiste begeleiding kan bieden, op een andere reguliere of speciale school binnen het samenwerkingsverband. Op onze website is informatie te vinden over de ondersteuningsmogelijkheden per school. Dit biedt ouders de mogelijkheid hun kind gerichter aan te melden, waardoor de kans groter is op een goede match tussen kind en school. Schoolondersteuningsplan (SOP) Iedere school heeft een schoolondersteuningsplan. In dit profiel legt het schoolbestuur vast welke ondersteuning de school kan bieden aan leerlingen die dat nodig hebben. Daarnaast staan hierin de ambities die de school heeft voor de toekomst. Het SOP geeft PPO Rotterdam inzicht en is onderwerp van gesprek tijdens de wijkgerelateerde netwerkbijeenkomsten.
Meer informatie over het oudersteunpunt: www.pporotterdam.nl/oudersteunpunt Gesprekken op school en huisbezoeken zijn mogelijk. Ondersteuningsplanraad (OPR) Binnen PPO Rotterdam is een ondersteuningsplanraad ingericht – dit is een speciale medezeggenschapsraad van het samenwerkingsverband. In deze raad zitten zeven ouders en zeven leerkrachten van verschillende basisscholen. De OPR beslist over de vaststelling en wijziging van het ondersteuningsplan van PPO Rotterdam, maar kan ook andere punten die zij belangrijk vindt op agenda zetten.
Ombudsman Bij een verschil van mening tussen ouders, scholen, besturen en/of het samenwerkingsverband, is een goed gesprek tussen beide partijen de eerste stap. Binnen PPO Rotterdam kan een ombudsman worden ingezet. De ombudsman is onafhankelijk en kan advies of feedback geven aan alle betrokken partijen. In de praktijk leidt de inzet van de ombudsman vrijwel altijd tot een prettig gesprek en een passende oplossing.
Meer informatie over de OPR: www.pporotterdam.nl/opr Zorgplicht Scholen hebben met de invoering van passend onderwijs zorgplicht gekregen. Dat betekent dat ze ervoor verantwoordelijk zijn om alle leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben een passende plek te bieden. Het gaat daarbij om leerlingen die worden aangemeld en leerlingen die al op school zitten. De school zoekt, in overleg met
Meer informatie over de ombudsman: www.pporotterdam.nl/ombudsman
9
HOOFDSTUK 3
Samenwerken op het snijvlak van onderwijs en zorg
PPO Rotterdam werkt samen met de gemeente en andere maatschappelijke partners op het gebied van onderwijs en zorg om passend onderwijs te mogelijk te maken. Het samenwerkingsverband draagt hiermee bij aan een betere ondersteuning van leerlingen met een ondersteuningsbehoefte, hun ononderbroken schoolloopbaan en ondersteuning voor de ouders. Daarmee beweegt PPO Rotterdam zich regelmatig op de grens van haar verantwoordelijkheden als het over onderwijs-zorgarrangementen gaat. De gemeente Rotterdam en PPO hebben daarom in april 2016 met elkaar afgesproken dat zij OZA (Onderwijs Zorg Arrangement)-leerlingen met elkaar bespreken. Dit betekent dat PPO niet zonder overleg met de gemeente TLV’s afgeeft aan leerlingen waarvan op voorhand duidelijk is dat ze naast onderwijsondersteuning ook (jeugd)zorg nodig hebben. Omgekeerd betekent het ook
dat de gemeente leerlingen met PPO bespreekt die (bijvoorbeeld) gebruik hebben gemaakt van een behandelsetting en willen terugkeren naar het onderwijs. De TLV-afgifte bij zogenaamde OZA-leerlingen vindt dus plaats nadat het gesprek met de gemeente en de ouders heeft plaatsgevonden over de integrale ondersteuningsbehoeften van de leerling. Sinds juni 2016 werken gemeente en PPO op casus niveau samen om te komen tot een integraal arrange10
ment onderwijs en zorg. Vanuit PPO is hier vrijwel altijd een schoolcontactpersoon of regiomanager bij betrokken. Vanuit de gemeente neemt een zorgonderwijsspecialist deel aan het gesprek. De integraal arrangeergesprekken kunnen zowel betrekking hebben op leerlingen in het SO en SBO, maar ook op leerlingen in het reguliere basis onderwijs met een gecombineerde onderwijs- en zorgbehoefte.
Een speciale groep OZA-leerlingen vormen de leerlingen die nu nog een leerplichtontheffing hebben en van speciaal onderwijs gebruik gaan maken. Het gaat hierbij om leerlingen met een vrijstelling onder 5a, die nu fulltime gebruikmaken van een kinderdagcentrum (KDC). Na de herfstvakantie van 2016 start op een drietal SO-scholen een pilot waarbij een beperkt aantal KDC-leerlingen (in totaal 18) onderwijs gaat volgen op een SO-school. Het KDC en de betreffende SO-school werken daarbij nauw samen en zorgen voor uitwisseling van personeel en van (zorg)faciliteiten. Hiermee wordt mogelijk gemaakt dat kinderen met een intensieve ondersteuningsbehoefte onderwijs kunnen volgen op een SO-school zonder dat ze daarbij zorgfaciliteiten hoeven te missen. PPO is nauw betrokken bij deze pilot en evalueert in de tweede helft van dit schooljaar samen met de gemeente, met de scholen en met de ouders van deze kinderen hoe de pilot verlopen is.
Voor ernstig meervoudig beperkte leerlingen heeft de gemeente al een onderwijszorgarrangement (OZA) beschikbaar: de EMB-regeling. Voor leerlingen op cluster 4-scholen is extra gedragsondersteuning mogelijk. In schooljaar 2016-2017 verkent PPO met de gemeente of voor andere (groepen) leerlingen binnen het speciaal onderwijs ook OZA-regelingen/arrangementen in te richten zijn. Leerlingen in het reguliere of speciaal basisonderwijs kunnen ook van een combinatie van onderwijs en zorg worden voorzien. Omdat het binnen deze onderwijstypen om een veel geringer aantal leerlingen gaat, wordt dit door middel van (individueel) maatwerk ingevuld.
11
Ondersteuningsplan Het volledige strategisch beleid van PPO Rotterdam voor de periode 2016-2020 staat te lezen in ons ondersteuningsplan. Dit is een beleidsplan waarin PPO Rotterdam beschrijft hoe de ondersteuning aan Rotterdamse basisscholen vorm krijgt. Het is voor samenwerkingsverbanden bij wet verplicht zo’n plan te hebben. Het plan wordt door de Inspectie van het Onderwijs gecontroleerd. Wet Passend Onderwijs In 2014 is de Wet Passend Onderwijs in werking getreden. Het uitgangspunt van deze wet is dat alle kinderen een plek moeten krijgen op een school die past bij hun kwaliteiten en mogelijkheden, ook als zij extra ondersteuning nodig hebben. Deze Wet Passend Onderwijs vervangt het oude systeem van leerlinggebonden financiering (de ‘rugzakjes’regeling). De voormalig samenwerkings
verbanden WSNS Noord en Zuid zijn opgegaan in PPO Rotterdam. PPO Rotterdam Passend Primair Onderwijs (PPO) Rotterdam is het samenwerkingsverband van 21 schoolbesturen voor primair onderwijs in Rotterdam. Onze visie is ieder kind een passende onderwijsplek te geven, waar mogelijk in het regulier onderwijs in de eigen wijk. We doen dit voor en namens de tweehonderd Rotterdamse basisscholen die bij PPO Rotterdam zijn aangesloten. Meer informatie staat te lezen op: www.pporotterdam.nl Wilt u up-to-date blijven? Schrijf u in voor de nieuwsbrief via: www.pporotterdam.nl/actueel/inschrijven_voor_nieuwsbrief
Meer informatie over het samenwerkingsverband en passend onderwijs is te vinden op onze website: www.pporotterdam.nl | info@pporotterdam.nl | 010 303 1400 | Postbus 22171 | 3003 DD Rotterdam