Δίκτυο ΠΡΑΞΗ
Εθνικό Σημείο Επαφής για το Πρόγραμμα Ορίζοντας 2020
Ορίζοντας 2020 Έξυπνες, Πράσινες και Ολοκληρωμένες Μεταφορές
Η ελληνική συμμετοχή
2014 – 2020
Η παρούσα αναφορά έχει συνταχθεί από το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ, Εθνικό Σημείο Επαφής για τον Ορίζοντα 20201. Στόχος είναι η παρουσίαση της ελληνικής συμμετοχής στις προκηρύξεις της Κοινωνικής Πρόκλησης 4 « Έξυπνες, Πράσινες και Ολοκληρωμένες Μεταφορές» για τη χρονική περίοδο 2014-2020, καθώς και η ανάλυσή της βάσει παραμέτρων όπως ο τύπος των οργανισμών, η κατηγορία δράσεων, η επίδοση στην ΕΕ-282 και η περιφερειακή της διάσταση.
Η αναφορά στηρίζεται σε στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Horizon Dashboard, reference date: 16/12/2021)3. Αθήνα, Ιανουάριος 2022
1. https://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/en/ 2. Το Ηνωμένο Βασίλειο αποχώρησε από την Ευρωπαϊκή Ένωση την 1η Φεβρουαρίου 2020. Με βάση τη συμφωνία αποχώρησης, προβλεπόταν ότι οι νομικές οντότητες που εδρεύουν στο Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσουν να είναι πλήρως επιλέξιμες να συμμετέχουν και να λαμβάνουν χρηματοδότηση από τον Ορίζοντα 2020 σαν να ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο κράτος μέλος μέχρι το κλείσιμο του προγράμματος αυτού. Γι’ αυτό το λόγο η εκάστοτε ανάλυση στην εν λόγω αναφορά αναφέρεται στις χώρες της ΕΕ-28. 3. https://ec.europa.eu/info/funding-tenders/opportunities/portal/screen/opportunities/horizon-dashboard
Εισαγωγή Η «Κοινωνική Πρόκληση 4 Έξυπνες, Πράσινες και Ολοκληρωμένες Μεταφορές»4 στον Ορίζοντα 2020 έχει ως κύριο στόχο να συμβάλει στη δημιουργία ενός βιώσιμου συστήματος μεταφορών για τη σύγχρονη και ανταγωνιστική Ευρώπη. Πέρα από τη Στρατηγική «Ευρώπη 2020»5, οι προτεραιότητες αυτές βασίζονται στις πολιτικές δεσμεύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα σύμφωνα με τη Συμφωνία του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή6 και στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (Sustainable Development Goals)7, τη στρατηγική για την Ενεργειακή Ένωση8 και την ευρωπαϊκή στρατηγική για την νέα Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (EU Green Deal). Οι δράσεις των προγραμμάτων εργασίας την περίοδο 2014-2020 αποσκοπούν στη δημιουργία ενός ενιαίου ευρωπαϊκού συστήματος μεταφορών, το οποίο θα είναι ανθεκτικό, αποδοτικό σε πόρους, περιβαλλοντικά φιλικό και ασφαλές προς όφελος των ευρωπαίων πολιτών με στόχο την προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας. Οι προκηρύξεις της Κοινωνικής Πρόκλησης « Έξυπνες, Πράσινες και Ολοκληρωμένες Μεταφορές» (εφεξής «Μεταφορές») αφορούν όλα τα είδη μεταφορών (χερσαίες, θαλάσσιες και εναέριες) και στοχεύουν στην επίλυση των σύγχρονων ευρωπαϊκών και παγκόσμιων προβλημάτων. Εξετάζουν ζητήματα όπως η αποδοτικότητα των πόρων, η περιβαλλοντική βιωσιμότητα, η ασφάλεια και οι αυξανόμενες ανάγκες κινητικότητας των πολιτών. Επιπλέον, προωθούν την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας μεταφορών. Στη θεματική περιοχή «Μεταφορές» εντάσσονται επίσης και οι δράσεις των Κοινών Επιχειρήσεων (Joint Undertakings): Clean Sky 02 και SESAR για τις εναέριες μεταφορές, Shift2Rail για τις σιδηροδρομικές μεταφορές και Fuel Cells and Hydrogen για την ανάπτυξη τεχνολογιών για αποδοτική ενέργεια στις μεταφορές. Η θεματική περιοχή των μεταφορών συγκεντρώνει μεγάλο ενδιαφέρον από τους ελληνικούς φορείς, τόσο από την ακαδημαϊκή και πανεπιστημιακή κοινότητα, όσο και από ιδιωτικούς οργανισμούς. Η ελληνική συμμετοχή εστιάζει στις εναέριες μεταφορές, κυρίως μέσω των δράσεων του Clean Sky 02 και των προκηρύξεων «Κινητικότητα για Ανάπτυξη» (Mobility for Growth). Έντονο ενδιαφέρον συγκεντρώνουν επίσης τα θεματικά πεδία «Ευφυή Συστήματα Μεταφορών» (Intelligent Transport Systems), «Αστική Κινητικότητα» (Urban Mobility) και «Υποδομές» (infrastructures). Συγκεκριμένα, την περίοδο 2014-2020, οι ελληνικές συμμετοχές έλαβαν €108.074.142 (2,5% της συνολικής χρηματοδότησης) σε 192 έργα, το οποίο αντιστοιχεί σε 366 συμμετοχές από 143 οργανισμούς. Από αυτές τις συμμετοχές, οι 145 προέρχονται από ιδιωτικές, κερδοσκοπικές εταιρείες (PRC). Η πλειοψηφία των ελληνικών συμμετοχών προέρχεται από ιδιωτικές, κερδοσκοπικές εταιρείες (PRC) που συμμετέχουν με ποσοστό 39,6% στο σύνολο των συμμετοχών. Ακολουθούν οι ερευνητικοί οργανισμοί (REC) με ποσοστό συμμετοχής 27,3% και τα ιδρύματα δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (HES) με ποσοστό συμμετοχής 26,8%. Αντίστοιχα, σε όρους χρηματοδότησης, οι ερευνητικοί οργανσμοί (REC) συγκεντρώνουν τη μεγαλύτερη χρηματοδότηση (33,9% επί του συνόλου της ελληνικής χρηματοδότησης) και ακολουθούν οι ιδιωτικές, κερδοσκοπικές εταιρίες (PRC) με ποσοστό 29,7% επί του συνόλου της ελληνικής χρηματοδότησης. Οι περιφέρειες με τη μεγαλύτερη συμμετοχή είναι η Αττική και η Κεντρική Μακεδονία με 193 και 100 συμμετοχές αντίστοιχα. Ακολουθούν η Δυτική Ελλάδα με 27 συμμετοχές, η Κρήτη με 15 και το Βόρειο Αιγαίο με 9.
4. 5. 6. 7. 8.
https://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/en/h2020-section/smart-green-and-integrated-transport https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=LEGISSUM:em0028&from=EL https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/the-paris-agreement https://www.un.org/sustainabledevelopment/sustainable-development-goals/ https://ec.europa.eu/commission/priorities/energy-union-and-climate_en
Η ελληνική συμμετοχή 2014 - 2020 | 3
Βασικά στοιχεία Περίοδος αναφοράς: Μάρτιος 2014 – Δεκέμβριος 2020 Αριθμός προκηρύξεων: 83 Ελληνική συμμετοχή με συμβασιοποιημένα έργα σε 54 προκηρύξεις Κατάταξη Ελλάδας στην ΕΕ στον αριθμό συμμετοχών: 19η Κατάταξη Ελλάδας στην ΕΕ στη συνολική χρηματοδότηση: 19η 9
Αριθμός συμμετοχών για την Ελλάδα και τις χώρες της ΕΕ-28 Germany
2.020
France
1.797
Spain
1.616
Italy
1.579
United Kingdom
1.096
Belgium
964
Netherlands
879
Sweden
606
Austria
597
Greece
366
Czech Republic
207
Poland
193
Portugal
189
Finland
183
Denmark
182
Ireland
135
Hungary
122
Romania
109
Slovenia
107
Croatia
77
Slovakia
76
Lithuania
63
Cyprus
55
Luxembourg
41
Bulgaria
29
Estonia
26
Latvia
19
Malta
13
9. Στην ανάλυση των στοιχείων για την Κοινωνική Πρόκληση 4 « Έξυπνες, Πράσινες και Ολοκληρωμένες Μεταφορές» περιλαμβάνονται ορισμένες προκηρύξεις από τη θεματική περιοχή “Building a low-carbon, climate resilient future” που αφορούν σε Blue Growth με συνάφεια στην Κοινωνική Πρόκληση 2, σε “Next–Generation Batteries” της Κοινωνικής Πρόκλησης 3 και σε “Smart Cities” και χρηματοδοτούνται ή συγχρηματοδοτούνται από πόρους της θεματικής.
Horizon 2020 | 4
Χρηματοδότηση για την Ελλάδα και τις χώρες της ΕΕ-28 814.094.552 €
Germany 655.837.278 €
France 499.028.971 €
Spain
466.421.311 €
Italy
400.822.981 €
United Kingdom
320.451.962 €
Netherlands
278.315.516 €
Belgium Sweden
183.780.962 €
Austria
182.063.417 €
Greece
108.074.142 €
Finland
77.070.521 €
Denmark
75.373.389 €
Czech Republic Portugal Slovenia
48.183.083 € 43.349.710 € 29.851.144 €
Poland
29.610.909 €
Ireland
26.382.162 €
Hungary
23.183.837 €
Romania
19.905.666 €
Cyprus Luxembourg
17.526.135 € 13.083.080 €
Croatia
8.285.641 €
Lithuania
7.236.968 €
Slovakia
6.754.433 €
Estonia
6.360.979 €
Bulgaria
3.829.297 €
Latvia
3.057.485 €
Malta
2.851.775 €
Η ελληνική συμμετοχή 2014 - 2020 | 5
Στους παρακάτω πίνακες παρατίθενται στοιχεία για τη συμμετοχή των ελληνικών οργανισμών σε προτάσεις και έργα, σε σύγκριση με τις χώρες της ΕΕ-28. Περισσότερες λεπτομέρειες των προκηρύξεων που αναλύονται στην παρούσα έκθεση, παρατίθενται στη μεθοδολογία.
Προτάσεις Ελλάδα
ΕΕ-28
Ποσοστό ελληνικής συμμετοχής στο σύνολο
Προτάσεις που κατατέθηκαν
754
8.439
8,9%
Συμμετοχές σε προτάσεις που κατατέθηκαν
1.388
36.674
3,8%
Αιτούμενη χρηματοδότηση από ΕΕ
415.550.664 €
15.330.743.514 € 2,7%
Οι ελληνικοί φορείς επιδεικνύουν υψηλή συμμετοχή στις επιλέξιμες προτάσεις που υποβλήθηκαν. Ωστόσο, η υψηλή συμμετοχή συνοδεύεται από αναλογικά μικρότερη αιτούμενη χρηματοδότηση από την ΕΕ.
Έργα
Ελλάδα
ΕΕ-28
Ποσοστό ελληνικής συμμετοχής στο σύνολο
Εγκεκριμένα έργα
192
1.706
11,25%
Συμμετοχές σε έργα
366
13.346
2,74%
Συντονισμοί έργων
28
1.667
1,68%
Οργανισμοί σε έργα
143
4.708
3,04%
Εγκεκριμένη χρηματοδότηση ΕΕ
108.074.142 €
4.350.787.306 €
2,48%
Horizon 2020 | 6
Η Ελλάδα συμμετέχει στο 11,25% των έργων που συμβασιοποιήθηκαν. Ωστόσο, η ελληνική συμμετοχή αντιστοιχεί μόλις στο 2,74% του συνόλου των συμμετοχών από τις χώρες της ΕΕ-28. Το γεγονός αυτό συνδέεται με το μεγάλο μέγεθος των κοινοπραξιών που συμμετέχουν σε έργα.
Ποσοστά επιτυχίας10 Ελλάδα
ΕΕ-28
Ποσοστό επιτυχίας επιλέξιμων προτάσεων
25,5%
20,2%
Ποσοστό επιτυχίας προτάσεων που χρηματοδοτήθηκαν
26,0%
28,4%
Όσον αφορά στις προτάσεις που κατατέθηκαν, το ποσοστό επιτυχίας των προτάσεων με ελληνική συμμετοχή είναι υψηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό επιτυχίας των χωρών της ΕΕ-28. Ωστόσο, το ποσοστό επιτυχίας ως προς τις ελληνικές συμμετοχές στο πλαίσιο των προτάσεων που χρηματοδοτήθηκαν, υπολείπεται του αντίστοιχου ποσοστού επιτυχίας των χωρών της ΕΕ-28.
10.
Τα ποσοστά επιτυχίας υπολογίζονται με βάση τις επιτυχημένες προτάσεις (proposals retained for funding). Είναι πιθανό μια επιτυχημένη πρόταση να μην καταλήξει σε συμβασιοποίηση π.χ. λόγω μη επιτυχούς ολοκλήρωσης της διαδικασίας προετοιμασίας του συμβολαίου (Grant Agreement Preparation). Η ελληνική συμμετοχή 2014 - 2020 | 7
Συμμετοχή σε έργα Συμμετοχή (%) της Ελλάδας και της ΕΕ-28 ανά έτος 25%
20,02%
20%
19,13% 15,32%
16,12% 16,04%
15%
13,56% 12,30%
10%
14,75%
13,39%
17,19%
15,57% 12,78% 8,47%
5%
4,20%
0,90% 0%
0,27% 2014 2015
2016
2017 EΕ-28
2018
2019
2020
2021
Ελλάδα
Στο παραπάνω γράφημα παρουσιάζεται η συμμετοχή σε συμβασιοποιημένα έργα της Ελλάδας και των κρατών-μελών της ΕΕ (ΕΕ-28), ανά έτος. Την περίοδο 2014-2020, η συμμετοχή της Ελλάδας ακολουθεί την ίδια τάση με αυτή στα κράτη-μέλη, με εξαίρεση τη διετία 2017-2019. Οι συμμετοχές του 2021 αφορούν σε προκηρύξεις του 2020, που συμβασιοποιήθηκαν μέσα στο 2021. Ειδικότερα, η συμμετοχή της Ελλάδας σε έργα είναι ελαφρώς μικρότερη κατά τα έτη 2014 έως 2017, ενώ τα κατά τα έτη 2017 έως 2019 η ελληνική συμμετοχή παρουσιάζεται υψηλότερη από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο (EU-28) με αποκορύφωμα το 2018. Η αύξηση των επιτυχημένων συμμετοχών αυτή την περίοδο μπορεί να αποδοθεί στη μεγαλύτερη εξοικείωση των συμμετεχόντων με το πρόγραμμα, αλλά και στην αύξηση της δικτύωσης τους μέσω της συνεργασίας τους σε προηγούμενες προκηρύξεις.
Horizon 2020 | 8
Συμμετοχή σε έργα ανά θεματική περιοχή11 Στο παρακάτω διάγραμμα παρουσιάζεται το ποσοστό συμμετοχής της Ελλάδας ανά θεματική περιοχή της Κοινωνικής Πρόκλησης 4 για τις «Μεταφορές», σε σχέση με την ευρωπαϊκή συμμετοχή. 1,09% 1,64% 0,55% 1,64% 5,74% 5,46%
Mobility for Growth
70,49%
Clean Sky 2 Green Vehicles
6,28%
Automated Road Transport Shift2Rail
7,10%
SESAR Fuel Cells and Hydrogen Batteries EU Green Deal
Όπως φαίνεται, στις γενικότερες προτεραιότητες της Κοινωνικής Πρόκλησης 4, το δημοφιλέστερο πεδίο συμμετοχής τόσο για τους Έλληνες όσο και τους Ευρωπαίους είναι το θεματικό πεδίο «Κινητικότητα για την Ανάπτυξη» (Mobility for Growth). Το συγκεκριμένο πεδίο προτεραιότητας περιλαμβάνει εύρος θεματικών περιοχών, από εναέριες, οδικές, σιδηροδρομικές και θαλάσσιες μεταφορές μέχρι ασφάλεια υποδομών και κοινωνικοοικονομικές πτυχές της υιοθέτησης νέων παραδειγμάτων. Ακολουθούν με αρκετά μικρότερη συμμετοχή τα θεματικά πεδία «Clean Sky 2» και «Αυτοματοποιημένες Οδικές Μεταφορές» (Automated Road Transport). Σχετικά με τη συμμετοχή της Ελλάδας σε Joint Undertakings, αξίζει να αναφερθεί ότι το δημοφιλέστερο θεματικό πεδίο είναι το Clean Sky 02, ενώ ακολουθούν με την εξής σειρά: το Shift2Rail, το Fuel Cells and Hydrogen και το SESAR (μία μόνο συμμετοχή)
11. Οι θεματικές περιοχές ακολουθούν την διάρθρωση των προκηρύξεων των Προγραμμάτων Εργασίας.
Η ελληνική συμμετοχή 2014 - 2020 | 9
Συμμετοχή σε έργα ανά τύπο οργανισμού
Τύπος οργανισμού
Συμμετοχή ανά τύπο οργανισμού επί του συνόλου των ελληνικών συμμετοχών
Χρηματοδότηση ανά τύπο οργανισμού επί του συνόλου της ελληνικής χρηματοδότησης
Ιδιωτικές, κερδοσκοπικές εταιρείες (PRC)
39,62%
29,72%
Ερευνητικοί οργανισμοί (REC)
27,32%
33,95%
Ιδρύματα δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (HES)
26,78%
32,30%
Δημόσιοι φορείς (PUB)
3,55%
2,17%
Άλλες οντότητες (OTH)
2,73%
1,86%
Ελληνική συμμετοχή (%) σε έργα ανά τύπο οργανισμού
Συμμετοχή (%) σε έργα ανά τύπο οργανισμού (Ελλάδα, ΕΕ-28)
2,73% 3,55%
60%
26,78%
39,62%
56,80%
EΕ-28
50%
Ελλάδα 39,62%
40% 30% 20%
27,32%
27,32%
15,58%
26,78%
17,21%
10% 5,13% 3,55%
Ιδρύματα δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (HES) Ερευνητικοί οργανισμοί (REC)
Άλλες οντότητες (OTH)
Ιδιωτικές κερδοσκοπικές εταιρείες (PRC) Δημόσιοι φορείς (PUB)
0%
Ιδιωτικές, κερδοσκοπικές εταιρείες (PRC)
Ερευνητικοί Ιδρύματα οργανισμοί (REC) δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (HES)
Δημόσιοι φορείς (PUB)
5,28% 2,73% Άλλες οντότητες (OTH)
Αναλύοντας την ελληνική συμμετοχή ανά τύπο οργανισμού, διαπιστώνουμε ότι πρώτες στη συμμετοχή είναι οι ιδιωτικές, κερδοσκοπικές εταιρίες (PRC) ενώ ακολουθούν ερευνητικοί οργανισμοί (REC) και τα ιδρύματα δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (HES). Η εικόνα αυτή είναι διαφορετική για την Ευρώπη, όπου οι συμμετοχές από τους ερευνητικούς οργανισμούς (REC) υπερβαίνουν τις αντίστοιχες από τις ιδιωτικές, κερδοσκοπικές εταιρείες (PRC).
Horizon 2020 | 10
Συμμετοχή σε έργα ανά κατηγορία δράσης Κατηγορία δράσης
Συμμετοχή ανά κατηγορία δράσης επί του συνόλου των ελληνικών συμμετοχών
Χρηματοδότηση ανά κατηγορία δράσης επί του συνόλου των ελληνικών συμμετοχών
Research and Innovation Action
69,88%
70,22%
Innovation Action
26,77%
20,49%
Coordination and Support Action
3,35%
9,29%
Η πλειοψηφία των ελληνικών συμμετοχών έχει υψηλή συμμετοχή σε δράσεις έρευνας και καινοτομίας (RIA). Ακολουθούν οι δράσεις καινοτομίας (IA). όπου παρατηρείται πως η αναλογία συμμετοχής-χρηματοδότησης είναι υψηλή για τους φορείς που συμμετέχουν. Η υψηλή συμμετοχή των ελληνικών φορέων δείχνει την ύπαρξη υποδομών ή/και ικανότητας για καινοτομία και διενέργεια στοχευμένης ερευνητικής δραστηριότητας. Μικρότερη είναι η συμμετοχή στις δράσεις συντονισμού και υποστήριξης (CSA), στις οποίες υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ συμμετοχής - χρηματοδότησης, γεγονός που συνδέεται με το χαμηλότερο προϋπολογισμό των εν λόγω δράσεων. Όπως προκύπτει από την ανάλυση, οι ελληνικοί φορείς δεν συμμετέχουν σε δις τύπου lump-sum και σε ERA-NET Cofund και SME Instrument.
3,35%
26,77% Research and Innovation Action Innovation Action Coordination and Support Action
69,88%
Η ελληνική συμμετοχή 2014 - 2020 | 11
Συμμετοχή σε έργα ανά κατηγορία δράσης 80% 70,22%
EΕ-28
70%
Ελλάδα 60%
57,01%
50% 40% 27,27%
30%
20,49%
20% 7,94%
10%
9,29% 3,00%
0%
Research and Innovation Action
Innovation Action
Coordination and Support Action
0,00%
Innovation Action Lump Sum
0,82%
0,00%
Research and Innovation Action Lump Sum
0,31%
0,00%
ERA-NET Cofund
2,58% 0,00% SME Instrument phase 1
1,06%
0,00%
SME Instrument phase 2
Οριζόντια θέματα (Cross-cutting issues) των έργων με ελληνική συμμετοχή Κατανομή των έργων με ελληνική συμμετοχη (%) στα οριζόντια θέματα (cross-cutting issues)
45,99%
EU Contribution to Climate
43,86%
EU Contribution to ICT 27,08%
Women coordinators
27,21%
Women among participants EU contribution to SMEs Open Access articles
17,80% 22,40%
To 45,99% των έργων με ελληνική συμμετοχή στηρίζει την έρευνα σε θέματα προστασίας του Περιβάλλοντος (EU Contribution to Climate) και πάνω από το 43% στηρίζει την ψηφιακή μετάβαση (ICT). Η συμμετοχή των γυναικών, ως εταίροι και ως συντονιστές έργων, αν και είναι σημαντική, παραμένει μικρότερη από την αντίστοιχη των αντρών. Η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι μικρότερη από το στόχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (20%). Μόνο το 22,4% των έργων που χρηματοδοτήθηκαν από το πρόγραμμα, είχε δημοσιεύσεις ανοιχτής πρόσβασης. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», ζητήθηκε για πρώτη φορά από τους ερευνητές να έχουν δημοσιεύσεις ανοιχτής πρόσβασης.
Horizon 2020 | 12
Συμμετοχή σε έργα ανά περιφέρεια Περιφέρεια
Ποσοστό επί του συνόλου των ελληνικών συμμετοχών
Ποσοστό επί του συνόλου της χρηματοδότησης ελληνικών οργανισμών
Αττική
52,73%
53,66%
Κεντρική Μακεδονία
27,32%
26,30%
Δυτική Ελλάδα
7,38%
6,40%
Κρήτη
4,10%
5,85%
Βόρειο Αιγαίο
2,46%
2,06%
Στερεά Ελλάδα
2,19%
2,33%
Θεσσαλία
1,37%
1,25%
Ανατολική Μακεδονία
0,82%
0,36%
Ήπειρος
0,82%
1,35%
Δυτική Μακεδονία
0,27%
0,23%
Νότιο Αιγαίο
0,27%
0,08%
Πελοπόννησος
0,27%
0,14%
Οι περιφέρειες με την μεγαλύτερη συμμετοχή στην Κοινωνική Πρόκληση 4 είναι η Αττική και η Κεντρική Μακεδονία, ενώ ακολουθούν η Δυτική Ελλάδα και η Κρήτη. Πιο συγκεκριμένα, 193 έργα που συμβασιοποιήθηκαν έχουν συμμετοχές από την Αττική, συγκεντρώνοντας πάνω από 57 εκατομμύρια ευρώ. Αντίστοιχα, συμμετοχές από την Κεντρική Μακεδονία είχαν 100 έργα που συμβασιοποιήθηκαν την ίδια περίοδο, συγκεντρώνοντας περίπου 28 εκατομμύρια ευρώ.
Η ελληνική συμμετοχή 2014 - 2020 | 13
Συμμετοχή ανά θεματικό πεδίο ανά περιφέρεια Αττική
Κεντρική Δυτική Βόρειο Στερεά Ανατολική Δυτική Κρήτη Θεσσαλία Ήπειρος Μακεδονία Ελλάδα Αιγαίο Ελλάδα Μακεδονία Μακεδονία
Νότιο Πελοπόννησος Αιγαίο
Mobility for Growth
131
71
17
14
7
7
3
2
3
1
1
1
Clean Sky 2
14
1
8
-
2
-
-
1
-
-
-
-
Green Vehicles
9
13
-
-
-
-
1
-
-
-
-
-
Automated Road Transport
14
4
-
1
-
-
1
-
-
-
-
-
Shift2Rail
12
9
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
SESAR
5
-
1
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Fuel Cells and Hydrogen
4
-
1
-
-
1
-
-
-
-
-
-
Batteries
2
2
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Green Deal
2
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Τα θεματικά πεδία με τις περισσότερες συμμετοχές ανά περιφέρεια είναι αυτά που αφορούν στις «Εναέριες μεταφορές» (Aviation), ενώ ακολουθούν τα πεδία «Ασφαλή, ολοκληρωμένα και ανθεκτικά συστήματα μεταφοράς» (Safe, Integrated & Resilient transport systems) και «Ευφυή Συστήματα Μεταφορών» (Intelligent Transport System), ενώ η κατάταξη συνεχίζεται με τα θεματικά πεδία για την «Αστική Κινητικότητα» (Urban Mobility), τις «Υποδομές» (Infrastructure) και τις «Τεχνολογίες Εφοδιαστικής Αλυσίδας» (Logistics). Αυτή η τάση παρατηρείται πιο έντονα στις περιφέρειες με τη μεγαλύτερη συμμετοχή, όπως η Αττική, η Κεντρική Μακεδονία και λιγότερο στη Δυτική Ελλάδα και την Κρήτη.
Η συμμετοχή σε συγκεκριμένα θεματικά πεδία φαίνεται να συνδέεται και με τις προτεραιότητες που θέτει κάθε περιφέρεια στην περιφερειακή στρατηγική της (Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης – RIS3). Τα θεματικά πεδία που επιλέγονται από φορείς στις συγκεκριμένες περιφέρειες, προωθούνται παράλληλα από τους άξονες της εκάστοτε περιφερειακής στρατηγικής. Έτσι, στην περιφερειακή στρατηγική της Αττικής, ο τομέας των μεταφορών, ο οποίος λειτουργεί συμπληρωματικά σε αρκετούς κλάδους που σχετίζονται με την ανάπτυξη της περιοχής, είναι προτεραιότητα για την περιφέρεια12. Αντίστοιχη είναι και η εικόνα σε ότι αφορά την περιφερειακή στρατηγική έξυπνης εξειδίκευσης της Κεντρικής Μακεδονίας, όπου ο τομέας των μεταφορών είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με διάφορους τομείς οικονομικής δραστηριότητας και αποτελεί βασική προτεραιότητα. Έμφαση δίνεται και εδώ στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ έρευνας και βιομηχανίας, αλλά και η δημιουργία οικονομικά και περιβαλλοντικά αποδοτικότερων λύσεων με έμφαση στην αξιοποίηση νέων τεχνολογιών13.
12. RIS3 της Περιφέρειας Αττικής: https://s3-eu-west-1.amazonaws.com/myeventora/users-img/331-RIS3-Attiki-dlv2-v04-2015-04-24.pdf 13. RIS3 της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας: http://www.pepkm.gr/uploads/pdf/RIS3_PKM_20161205.pdf
Horizon 2020 | 14
Συντονισμός έργων ανά θεματικό πεδίο ανά περιφέρεια Θεματικό πεδίο
Αττική
Κεντρική Μακεδονία
Δυτική Ελλάδα
Κρήτη
Βόρειο Αιγαίο
Ήπειρος
Mobility for Growth
7
7
-
1
1
1
Clean Sky 2
2
1
1
-
-
-
Green Vehicles
3
2
-
-
-
-
Automated Road Transport
1
-
-
-
-
-
SESAR
1
-
-
-
-
-
Αντίστοιχη είναι η ανάλυση των έργων που συντονίζονται ανά περιφέρεια. Ο μεγαλύτερος αριθμός συντονιστών βρίσκεται στην Αττική (14 έργα) και ακολουθεί η Κεντρική Μακεδονία (10 έργα), ενώ οι περιφέρειες της Ηπείρου, της Δυτικής Ελλάδας, της Κρήτης και του Βορείου Αιγαίου εμφανίζονται με 1 συντονισμό. Η τάση στους συντονισμούς ακολουθεί τη γενικότερη τάση της χώρας ως προς το είδος των φορέων που συμμετέχουν στον Ορίζοντα 2020 συμπεριλαμβάνοντας κυρίως τις ιδιωτικές, κερδοσκοπικές εταιρείες και κατόπιν τους ερευνητικούς οργανισμούς.
Η ελληνική συμμετοχή 2014 - 2020 | 15
Μεθοδολογικό υπόμνημα
Τα στοιχεία αφορούν α) προτάσεις σε προκηρύξεις με καταληκτική ημερομηνία εντός της περιόδου αναφοράς και β) συμβασιοποιημένα έργα που έχουν προκύψει από προκηρύξεις εντός της περιόδου αναφοράς. Τα έργα που εμφανίζονται το 2021 αφορούν σε έργα από προκηρύξεις με καταληκτική ημερομηνία μέσα στο 2020 που συμβασιοποιήθηκαν μέσα το 2021. Η ανάλυση των συμμετοχών ανά θεματικό πεδίο, βασίζεται στις προκηρύξεις της Κοινωνικής Πρόκλησης 4 που δημοσιεύτηκαν από το 2014 μέχρι το 2020 και παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Όπου αναφέρονται προκηρύξεις που δεν ανήκουν αμιγώς στην Κοινωνική Πρόκληση 4, αφορούν σε θεματικές (topics) που έχουν χρηματοδοτηθεί από την συγκεκριμένη θεματική περιοχή. H2020-MG-2014-2015 H2020-MG-2016-2017 H2020-MG-2018-2019-2020 H2020-GV-2014-2015 H2020-GV-2016-2017 H2020-GV-2018-2019-2020 H2020-ART-2016-2017 H2020-DT-ART-2018-2019-2020 H2020-LC-BAT-2019-2020 H2020-SMEInst-2014-2015 H2020-SMEInst-2016-2017 H2020-LC-GD-2020 H2020-CS2-CFP01-2014 H2020-CS2-CFP02-2015 H2020-CS2-CFP03-2016
H2020-CS2-CFP04-2016 H2020-CS2-CFP05-2016 H2020-CS2-CFP06-2017 H2020-CS2-CFP07-2017 H2020-CS2-CFP08-2018 H2020-CS2-CFP09-2018 H2020-CS2-CFP10-2019 H2020-CS2-CFP11-2020 H2020-JTI-FCH-2014 H2020-JTI-FCH-2015 H2020-JTI-FCH-2016 H2020-JTI-FCH-2017 H2020-JTI-FCH-2018 H2020-JTI-FCH-2019 H2020-JTI-FCH-2020
H2020-SESAR-2015 H2020-SESAR-2016 H2020-SESAR-2019 H2020-SESAR-2019 H2020-SESAR-2020 H2020-SESAR-2020 H2020-S2RJU-2015 H2020-S2RJU-2016 H2020-S2RJU-2017 H2020-S2RJU-2018 H2020-S2RJU-2019 H2020-S2RJU-2019 H2020-S2RJU-2020 H2020-S2RJU-2021
Παρατίθεται η επεξήγηση των βασικών όρων που χρησιμοποιούνται στην ανάλυση: Προτάσεις: Το σύνολο των επιλέξιμων προτάσεων. Ελληνική συμμετοχή: Πλήθος συμμετοχών ελληνικών οργανισμών σε επιλέξιμες προτάσεις και έργα. Δεν αφορά σε μοναδικούς οργανισμούς. Αιτούμενη χρηματοδότηση (Ελλάδα): Το ποσό της κοινοτικής χρηματοδότησης που αιτείται κάθε ελληνικός οργανισμός σε επιλέξιμη πρόταση. Αιτούμενη χρηματοδότηση (Σύνολο): Το ποσό της κοινοτικής χρηματοδότησης που αιτείται κάθε επιλέξιμη πρόταση από τις χώρες της ΕΕ-28. Ποσοστό επιτυχίας προτάσεων: Ο λόγος των χρηματοδοτούμενων προτάσεων προς τις επιλέξιμες υποβληθείσες προτάσεις. Ποσοστό επιτυχίας χρηματοδότησης: Ο λόγος της αιτούμενης χρηματοδότησης επιλέξιμων προτάσεων προς την χρηματοδότηση των προτάσεων που εγκρίθηκαν. Κράτος μέλος της ΕΕ-28: Κράτος που είναι συμβαλλόμενο μέρος στις συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ως εκ τούτου υπόκειται στα προνόμια και τις υποχρεώσεις της ιδιότητας μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης: AT- Αυστρία, BE – Βέλγιο, BG – Βουλγαρία, CY – Κύπρος, CZ - Δημοκρατία της Τσεχίας, DE – Γερμανία, DK– Δανία, EE – Εσθονία, EL – Ελλάδα, ES – Ισπανία, FI- Φινλανδία, FR – Γαλλία, HR –Κροατία, HU – Ουγγαρία, IE – Ιρλανδία, IT – Ιταλία, LT – Λιθουανία, LU – Λουξεμβούργο, LV - Λετονία, MT – Μάλτα, NL – Ολλανδία, PL – Πολωνία, PT – Πορτογαλία, RO – Ρουμανία, SE – Σουηδία, SI – Σλοβενία, SK – Σλοβακία, UK - Ηνωμένο Βασίλειο. Το Ηνωμένο Βασίλειο αποχώρησε από την Ευρωπαϊκή Ένωση την 1η Φεβρουαρίου 2020. Με βάση τη συμφωνία αποχώρησης, προβλεπόταν ότι οι νομικές οντότητες που εδρεύουν στο Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσουν να είναι πλήρως επιλέξιμες να συμμετέχουν και να λαμβάνουν χρηματοδότηση από τον Ορίζοντα 2020 σαν να ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο κράτος μέλος μέχρι το κλείσιμο του προγράμματος αυτού. Γι’ αυτό το λόγο η εκάστοτε ανάλυση στην εν λόγω αναφορά αναφέρεται στις χώρες της ΕΕ-28.
Τύπος οργανισμού: Ιδρύματα δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (HES): Νομικά πρόσωπα που αναγνωρίζονται από το εθνικό εκπαιδευτικό σύστημα ως πανεπιστημιακά ή ιδρύματα ανώτατης ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Δύνανται να είναι δημόσιοι ή ιδιωτικοί φορείς. Ιδιωτικές, κερδοσκοπικές εταιρείες (PRC): Ιδιωτικές, κερδοσκοπικές οντότητες, συμπεριλαμβανομένων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) και εξαιρουμένων των πανεπιστημίων και των ιδρυμάτων ανώτατης ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ερευνητικοί οργανισμοί (εκτός της εκπαίδευσης) (REC): Νομικά πρόσωπα που έχουν συσταθεί ως μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί και των οποίων ο κύριος στόχος είναι η διεξαγωγή έρευνας ή τεχνολογικής ανάπτυξης. Horizon 2020 | 16
Δημόσιοι φορείς (εκτός της έρευνας και της εκπαίδευσης) (PUB): Νομικές οντότητες που έχουν συσταθεί ως δημόσιοι φορείς από το εθνικό δίκαιο ή είναι διεθνείς οργανισμοί. Εξαιρούνται οι ερευνητικοί οργανισμοί και τα ιδρύματα ανώτατης ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Άλλες οντότητες (OTH): Κάθε οντότητα που δεν εμπίπτει σε μία από τις άλλες τέσσερις κατηγορίες.
Κατηγορία δράσης: Research and Innovation Action - Δράση έρευνας και καινοτομίας: Χρηματοδότηση εφαρμοσμένης έρευνας που αντιμετωπίζει σαφώς καθορισμένες προκλήσεις για την ανάπτυξη νέας γνώσης ή τεχνολογίας. Innovation Action - Δράση καινοτομίας: Χρηματοδότηση δραστηριοτήτων για την ανάπτυξη και προετοιμασία εισόδου στην αγορά (π.χ. κατασκευή πρωτοτύπων, διεξαγωγή δοκιμών, πιλοτικές εφαρμογές). Coordination and Support Action - Δράση συντονισμού και υποστήριξης: Χρηματοδότηση για το συντονισμό και δικτύωση έργων, πρωτοβουλιών, προγραμμάτων και πολιτικών έρευνας και καινοτομίας. ERA-NET Cofund - Δράση διακρατικής συνεργασίας: Διακρατική χρηματοδότηση για τη ενίσχυση των ερευνητικών πολιτικών και της εξωστρέφειας του οικοσυστήματος έρευνας και καινοτομίας. SME Instrument (Phase 1, Phase 2): Χρηματοδότηση της καινοτομίας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) για έργα υψηλού κινδύνου με στόχο την αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων από τον ιδιωτικό τομέα. Research and Innovation Action Lump sum / Innovation Action Lump sum: Πιλοτική εφαρμογή χρηματοδότησης εφάπαξ ποσού, όπου οι δράσεις δεν χρηματοδοτούνται ως αποζημίωση δαπανών που πραγματοποιήθηκαν αλλά με ένα σταθερό εφάπαξ ποσό.
Το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ Το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ, μονάδα του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), ξεκίνησε από την ανάγκη σύνδεσης της έρευνας με την παραγωγή και εξελίχθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους οργανισμούς υποστήριξης της καινοτομίας και της μεταφοράς τεχνολογίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Διαθέτοντας 30ετή και πλέον εμπειρία και τεχνογνωσία, απασχολώντας περισσότερα από 30 στελέχη υψηλής ακαδημαϊκής κατάρτισης, με παρουσία σε 5 πόλεις της Ελλάδας, και ισχυρά δίκτυα συνεργατών, λειτουργεί ως σημείο αναφοράς της ερευνητικής κοινότητας σε θέματα μεταφοράς τεχνολογίας και αξιοποίησης ερευνητικών αποτελεσμάτων, παρέχοντας υψηλής προστιθέμενης αξίας υπηρεσίες σε εταιρίες, ιδρύματα και οργανισμούς, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Επιπλέον, υποστηρίζει καθημερινά την ελληνική βιομηχανία και επιχειρηματικότητα έντασης γνώσης με υπηρεσίες ενημέρωσης, δικτύωσης και συμβουλευτικής σε θέματα χρηματοδοτήσεων, προστασίας διανοητικής ιδιοκτησίας, επιχειρηματικής ευφυίας και ανάπτυξης νέων προϊόντων και αγορών. Το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ είναι Εθνικό Σημείο Επαφής (ΕΣΕ) για τον Ορίζοντα 2020 και τον Ορίζοντα Ευρώπη και αποτελεί επίσημο φορέα ενημέρωσης και υποστήριξης ελληνικών φορέων για τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα. Ορισμένο ως ΕΣΕ για τα Προγράμματα Πλαίσιο της ΕΕ από το 1998, το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ προσφέρει τις υπηρεσίες του σε επιχειρήσεις, ερευνητικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα, φορείς του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, τοπική αυτοδιοίκηση και ιδιώτες σε όλη την Ελλάδα.
Πληροφόρηση Γενικές πληροφορίες για το πρόγραμμα και τις ευκαιρίες χρηματοδότησης. Ενημέρωση για τα τρέχοντα προγράμματα εργασίας και τις αντίστοιχες προκηρύξεις. Πληροφορίες και διευκρινίσεις για τους κανόνες συμμετοχής, τα ποσοστά χρηματοδότησης, τη διαδικασία υποβολής και αξιολόγησης κ.ά. Ενημερωτικές εκδηλώσεις για το πρόγραμμα και τις αντίστοιχες θεματικές περιοχές και σεμινάρια για ειδικά θέματα.
Συμβουλευτική υποστήριξη Υποστήριξη για την εξέλιξη και χρηματοδότηση μιας ιδέας, την επιλογή κατάλληλου χρηματοδοτικού εργαλείου, προκήρυξης και θέματος. Συμβουλευτική υποστήριξη κατά την προετοιμασία πρότασης και συγκεκριμένα για το περιεχόμενο, τη δομή, την κοινοπραξία, τον προϋπολογισμό κ.ά. Διευκρινίσεις για τα νομικά και οικονομικά θέματα. Συμβουλές για τη διαχείριση διανοητικής ιδιοκτησίας κατά την προετοιμασία της πρότασης και την υλοποίηση του έργου.
Αναζήτηση εταίρων Υποστήριξη για την αναζήτηση εταίρων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Διοργάνωση εκδηλώσεων δικτύωσης και προώ-
θηση αιτημάτων συνεργασίας. Εθνικά Σημεία Επαφής για την Κοινωνική Πρόκληση 4 Έξυπνες, πράσινες και ολοκληρωμένες μεταφορές
Βάγια Πιτέλη Δίκτυο ΠΡΑΞΗ / ΙΤΕ, τηλ. 2610 620815, e-mail: piteli@praxinetwork.gr Βασιλική Καλοδήμου Δίκτυο ΠΡΑΞΗ / ΙΤΕ, τηλ. 210 3607690, e-mail: vkalodimou@praxinetwork.gr
Η ελληνική συμμετοχή 2014 - 2020 | 17
Αθήνα | Ηράκλειο | Θεσσαλονίκη | Βόλος | Πάτρα
–