WIDENING PARTICIPATION & SPREADING EXCELLENCE Οι χρηματοδοτικές ευκαιρίες για τους ελληνικούς φορείς
Μονάδα του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) Κολοκοτρώνη 8, 105 61 Αθήνα Τηλ.: 210 36 07 690 Fax: 210 36 36 109 E-mail: praxi@praxinetwork.gr www.praxinetwork.gr
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α. Εισαγωγή
4
Β. Το πρόγραμμα «Widening Participation & Spreading Excellence»
5
Β.2. Οφέλη της Ελλάδας από την αλλαγή «status»
6
Β.2.1. «Destinations» του προγράμματος εργασίας 2021-2022
7
Β.2.1.1. «Destination 1 - Improved access to excellence»
7
1. Teaming for Excellence 2. Twinning 3. Twinning Western Balkans Special 4. Excellence Hubs 5. European Excellence Initiative (EEI): Strengthening capacity for excellence in higher education institutions and surrounding ecosystems
7 8 8 8
6. Support for R&I policy making in the Western Balkans 7. Hop-on Facility
9 10 10
Β.2.1.2. «Destination 2 - Attracting and mobilizing the best talents»
10
1. ERA Chairs 2. Fostering balance brain circulation – ERA Fellowships 3. Fostering balance brain circulation – ERA Talents
11 11 11
Β.4. Επιδόσεις χωρών «Widening» στον Ορίζοντα 2020 B.4.α. Κύπρος B.4.β. Πορτογαλία B.4.γ. Τσεχία
12 12 12 12
Γ. NCP_Widera.net: Το ευρωπαϊκό δίκτυο Εθνικών Σημείων Επαφής
13
Δ. Το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ ως Εθνικό Σημείο Επαφής
14
Ε. Το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ
15
3
ΕΥΡΩΠΗ
ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ
2020
ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ Α. Εισαγωγή
Το πρόγραμμα «Widening Participation & Spreading Excellence» προσφέρει, μέσω των κύριων προκηρύξεων «Teaming for Excellence», «Twinning» και «ERA Chairs» και άλλων επιμέρους δράσεων, ευκαιρίες αναβάθμισης ακαδημαϊκών και ερευνητικών φορέων μέσω της μακρόπνοης σύνδεσής τους με ευρωπαϊκούς ομόλογους οργανισμούς εγνωσμένου κύρους. Στoν «Ορίζοντα Ευρώπη» (2021-2027), η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες «Widening»1, έχοντας τη δυνατότητα συντονισμού προτάσεων και αξιοποίησης χρηματοδοτικών ευκαιριών του προγράμματος. Επιπροσθέτως, η χώρα μας έχει την ευκαιρία να φιλοξενήσει κέντρα αριστείας, ιδρύοντας νέα ή αναβαθμίζοντας υφιστάμενα, με σημαντικό κοινωνικοοικονομικό αντίκτυπο σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Αυτή η εξέλιξη συνεπάγεται πως ελληνικοί φορείς θα μπορούν να αποκομίσουν τις μέγιστες δυνατές ωφέλειες για την ενδυνάμωση της επιστημονικής τους βάσης αλλά και της ικανότητάς τους να καινοτομούν, πάντα σε στενή συνεργασία με διεθνείς εταίρους της επιλογής τους.
1
4
https://ncpwidenet.eu/wp-content/uploads/2021/06/From_Horizon_2020_to_Horizon_Europe_Changes_in_Widening_countries.pdf
Β. Το πρόγραμμα «Widening Participation & Spreading Excellence» Το πρόγραμμα «Widening Participation and Spreading Excellence» (Widening) ξεκίνησε στον «Ορίζοντα 2020» (2014-2020) ως μια οριζόντια δέσμη μέτρων με προϋπολογισμό 813 εκ. ευρώ. Στον «Ορίζοντα Ευρώπη» ονομάζεται «Widening Participation & SSpreading Excellence» με προϋπολογισμό 2 δις ευρώ. Κύριος σκοπός ήταν και παραμένει η σύγκλιση των επιδόσεων των ευρωπαϊκών κρατών-μελών στην έρευνα και την καινοτομία, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και του ψηφιακού μετασχηματισμού. To πρόγραμμα «Widening Participation and Spreading Excellence» διέπεται από συγκεκριμένα γεωγραφικά κριτήρια επιλεξιμότητας για τον συντονιστή των δράσεων. Συγκεκριμένα, ο συντονιστής πρέπει να προέρχεται από χώρα με χαμηλή επίδοση στην έρευνα και την καινοτομία, δηλαδή στις χώρες «Widening» στις οποίες συγκαταλέγονται οι εξής χώρες: α) κράτη-μέλη: Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος, Τσεχία, Εσθονία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία και Σλοβενία, β) συνδεδεμένες χώρες με τον Ορίζοντα Ευρώπη2 και γ) άκρως απόκεντρες περιοχές σύμφωνα με το άρθρο 349 της Συνθήκης της Λειτουργίας της ΕΕ3. Στόχος όλων των δράσεων είναι η σύνδεση μεταξύ πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και ερευνητικών οργανισμών των χωρών «Widening» με αντίστοιχους άριστους οργανισμούς (advanced partners) των κρατών-μελών της ΕΕ και των συνδεδεμένων χωρών με τον Ορίζοντα Ευρώπη. Οι δράσεις συντονισμού και υποστήριξης είναι «bottom-up», δηλαδή ανοικτές σε όλα τα ερευνητικά αντικείμενα με την προϋπόθεση πως δεν αντίκεινται στη Συνθήκη της Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι δράσεις «Widening» έχουν ενσωματωμένο ένα περιορισμένο ερευνητικό κομμάτι. Αποτέλεσμα των δράσεων είναι η ενίσχυση της επιστημονικής και τεχνολογικής βάσης των συνεργαζόμενων οργανισμών και της ικανότητάς τους να προσελκύουν ταλαντούχο ανθρώπινο δυναμικό μέσω της ανταλλαγής καλών πρακτικών και τεχνογνωσίας με οργανισμούς εγνωσμένου κύρους από τα κράτη-μέλη ή τις συνδεδεμένες χώρες (advanced partners). Οι κύριες δράσεις «Teaming for Excellence», «Twinning» και «ERA Chairs» εστιάζουν στην ενίσχυση των ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων και αποσκοπούν στην αναβάθμισή τους (βλ. εικόνα 1). Επιμέρους προκηρύξεις υποστηρίζουν τη δικτύωση και την ανταλλαγή καλών πρακτικών των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων όπως το «European Excellence Initiative» καθώς και την ενδυνάμωση ή ανάπτυξη νέων οικοσυστημάτων Έρευνας και Καινοτομίας (Ε&Κ) όπως τα «Excellence Hubs». Επίσης, υποστηρίζεται η εμβόλιμη συμμετοχή οργανισμών από χώρες «Widening» σε υφιστάμενες δράσεις έρευνας και καινοτομίας του Ορίζοντα Ευρώπη μέσω της προκήρυξης «HopOn». Τέλος, χρηματοδοτούνται και δράσεις κινητικότητας άριστων μεταδιδακτορικών ερευνητών καθώς και άλλων επαγγελματιών υψηλής εξειδίκευσης προς τις χώρες «Widening».
National Contact Point (NCP) Support
15 Member States & 9 outermost regions eligible for coordinators
Pre-Proposal Checks
At least 3.3% budget
Match-making
EXCELLENCE Foster Participation Facilitate collaborative links Contribute to reducing R&I divide
Teaming
Twinning
ERA-Chairs
COST
Recognition of participation
Hop-on
Excellence initiatives Brain circulation
Εικόνα 1: Δράσεις του προγράμματος «Widening»
https://ec.europa.eu/info/funding-tenders/opportunities/docs/2021-2027/common/guidance/list-3rd-country-participation_horizoneuratom_en.pdf με την εξαίρεση ως προς τον ρόλο του συντονιστή το Η.Β., τη Νορβηγία και το Ισραήλ. Οργανισμοί από αυτές τις χώρες μπορούν να συμμετέχουν ως «advanced partners».
2
3
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A12012E%2FTXT
5
Β.2. Οφέλη της Ελλάδας από την αλλαγή «status» •
Ενίσχυση και αναβάθμιση των ακαδημαϊκών και ερευνητικών οργανισμών, μέσω της συνεργασίας τους με άριστους οργανισμούς εγνωσμένου κύρους (advanced partners) από τα κράτη μέλη της ΕΕ και συνδεδεμένες χώρες με τον Ορίζοντα Ευρώπη, ιδιαίτερα στις δράσεις “Teaming for Excellence”, “Twinning” .
•
Μακροπρόθεσμη συνεργασία με οργανισμούς διεθνούς κύρους, ανταλλαγή τεχνογνωσίας, εμπέδωση καλών πρακτικών και πρόσβαση στο συνεργατικό τους δίκτυο.
•
Δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την προσέλκυση και διατήρηση ταλαντούχων ερευνητών και λοιπών επαγγελματιών στην έρευνα και την καινοτομία
•
Δημιουργία νέων και αποτελεσματικότερων οικοσυστημάτων Ε&Κ με την καλύτερη διασύνδεση της βιομηχανίας με την έρευνα
•
Ανάπτυξη εθνικών υποδομών με τον συνδυαστική χρήση διαρθρωτικών πόρων με πόρους από τα προγράμματα πλαίσιο
•
Ίδρυση νέων ή αναβάθμιση υφιστάμενων κέντρων αριστείας σύμφωνα με τη στρατηγική έξυπνης εξειδίκευσης, με σημαντικό κοινωνικοοικονομικό αντίκτυπο σε περιφερειακό επίπεδο
Οι στρατηγικοί στόχοι του προγράμματος, όπως και τα επιμέρους οφέλη, περιγράφονται αναλυτικότερα στο επίσημο έγγραφο της ΕΕ «Ένας νέος Ευρωπαϊκός Χώρος για την έρευνα και την καινοτομία»4.
Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, COM (2020) 62: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52020DC0628&from=EN
4
6
Β.2.1 «Destinations» του προγράμματος εργασίας 2021-2022 Οι προκηρύξεις του προγράμματος «Widening Participation and Spreading Excellence» εντάσσονται σε δύο θεματικές ενότητες (εφεξής «Destinations») οι οποίες συνδέονται με δύο διακριτούς αλλά αλληλένδετους στόχους: α) την πρόσβαση στην αριστεία και β) την ενίσχυση της κινητικότητας ερευνητών, εμπειρογνωμόνων και επαγγελματιών στον ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας.
Β.2.1.1 «Destination 1 - Improved access to Excellence» Το συγκεκριμένο «Destination» περιλαμβάνει 7 παρεμβάσεις (προκηρύξεις) για την υποστήριξη ερευνητικών ομάδων, ιδρυμάτων, οικοσυστημάτων και φορέων χάραξης πολιτικής στις χώρες «Widening», οι οποίοι σε συνεργασία με άριστους οργανισμούς (advanced partners) από την ΕE και χώρες συνδεδεμένες με τον Ορίζοντα Ευρώπη, καλούνται να επιτύχουν αριστεία στην έρευνα και καινοτομία. Έμφαση δίδεται και στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων.
1. Teaming for Excellence Αποτελεί την πλέον εμβληματική δράση του προγράμματος και αφορά στην ίδρυση/αναβάθμιση κέντρων αριστείας στις χώρες «Widening» υπό την καθοδήγηση τουλάχιστον ενός ερευνητικού ή ακαδημαϊκού οργανισμού εγνωσμένου κύρους (advanced partner), ενώ υλοποιείται ως προκήρυξη δύο σταδίων. Σημειώνεται πως το αντικείμενο του κέντρου αριστείας πρέπει να συνδέεται με την στρατηγική έξυπνης εξειδίκευσης της χώρας/ περιφέρειας που θα το φιλοξενήσει ή με ευρωπαϊκές πολιτικές. Απαιτείται η δέσμευση πόρων, κυρίως από διαρθρωτικά προγράμματα, για να παρασχεθεί ισόποση συμπληρωματική χρηματοδότηση. Βασικός στόχος είναι τα κέντρα αριστείας να αποτελέσουν «κόμβους» αριστείας, συμβάλλοντας στην αλλαγή κουλτούρας της έρευνας και της καινοτομίας των χωρών «Widening», καθώς και στη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την προσέλκυση και διατήρηση ανθρώπινου δυναμικού υψηλού επιπέδου.
•
Κανόνες συμμετοχής: Ο συντονιστής της κοινοπραξίας πρέπει να προέρχεται από χώρα «Widening» ενώ απαιτείται και η συμμετοχή τουλάχιστον ενός ερευνητικού ή ακαδημαϊκού οργανισμού («advanced partner») προερχόμενο από κράτος-μέλος της ΕΕ ή χώρας συνδεδεμένης με τον Ορίζοντα Ευρώπη, εκτός της χώρας του συντονιστή.
•
Προϋπολογισμός/πρόταση: 8-15 εκ. ευρώ. Η χρηματοδότηση προπαρασκευαστικής ερευνητικής δραστηριότητας είναι επιλέξιμη για ποσό μέχρι 10% του προϋπολογισμού της πρότασης.
•
Επιλέξιμες κατηγορίες δαπανών (ενδεικτικά): H χρηματοδότηση από τον Ορίζοντα Ευρώπη καλύπτει τα κόστη για την ίδρυση και λειτουργία του κέντρου αριστείας συμπεριλαμβάνοντας μισθολογικά κόστη προσωπικού που θα ασχοληθεί με το κέντρο απ’ όλους τους εταίρους της κοινοπραξίας ανεξαρτήτως κατηγορίας όπως ερευνητικό, τεχνικό, διοικητικό, κ.ά και οποιουδήποτε καθεστώτος (αορίστου ή επί συμβάσει). Η ισόποση συμπληρωματική χρηματοδότηση από την Πολιτεία θα καλύψει δαπάνες για εγκαταστάσεις, εξοπλισμό ακόμα και έρευνα.
• •
Διάρκεια έργου: 6 έτη Αναμενόμενος αριθμός έργων (2021-2022): 12
7
2. Twinning Υποστηρίζει τη συνεργασία ερευνητικών ομάδων από πανεπιστήμια ή ερευνητικά κέντρα διαφορετικών ευρωπαϊκών χωρών. Χρηματοδοτεί δραστηριότητες με στόχο την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών, όπως για παράδειγμα ανταλλαγές προσωπικού (staff exchanges), επισκέψεις εμπειρογνωμόνων (expert visits) και εκπαιδευτικά σεμινάρια. Πρόβλεπεται επίσης η ενσωμάτωση ενός μικρού ερευνητικού έργου το οποίο δεν θα ξεπερνά το 30% του συνολικού προϋπολογισμού. Κύριος στόχος της δράσης αποτελεί η αναβάθμιση του ερευνητικού προφίλ του εταίρου από τη χώρα “Widening”, η βελτίωση της ικανότητάς του να καινοτομεί, να διαχειρίζεται έργα και να προσελκύει με μεγαλύτερη επιτυχία ανταγωνιστική χρηματοδότηση στην έρευνα και την καινοτομία. Σημαντικό ζητούμενο αποτελεί η επέκταση της ερευνητικής συνεργασίας με τους εταίρους της κοινοπραξίας.
•
Κανόνες συμμετοχής: Ο συντονιστής της δράσης πρέπει να προέρχεται από χώρα «Widening» ενω απαιτείται και η συμμετοχή τουλάχιστον άλλων δύο οργανισμών (advanced partners) από διαφορετικά κράτη-μέλη ή χώρες συνδεδεμένες με τον Ορίζοντα Ευρώπη.
•
Προϋπολογισμός/πρόταση: 0,8-1,5 εκ. ευρώ. Επισημαίνεται πως 70% του προϋπολογισμού για την έρευνα θα διατίθεται στον συντονιστή.
•
Μη επιλέξιμες κατηγορίες δαπανών: Μεγάλος εξοπλισμός και ερευνητικές υποδομές.
• •
Διάρκεια έργου: 3 έτη Αναμενόμενος αριθμός έργων (2021-2022): 100
3. Twinning Western Balkans Special Η συγκεκριμένη δράση αποτελεί εκπλήρωση των προτεραιοτήτων όπως διατυπώθηκαν στο «Οικονομικό και Επενδυτικό Σχέδιο για τα Δυτικά Βαλκάνια» (COM 2020/641) της ΕΕ. Η προκήρυξη φέρει τα ίδια χαρακτηριστικά με την προκήρυξη «Twinning» με τη διαφορά πως ο συντονιστής πρέπει να προέρχεται από την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων και συγκεκριμένα από τις χώρες: Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Βοσνία Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο, Κόσσοβο και Σερβία. Οι υπόλοιποι εταίροι θα έχουν τον ρόλο του «advanced partner», ακόμα και αν προέρχονται από «Widening» χώρες.
•
Αναμενόμενος αριθμός έργων (2021-2022): 10
4. Excellence Hubs Πρόκειται για δράση που υποστηρίζει τουλάχιστον δύο οικοσυστήματα Έρευνας και Καινοτομίας (Ε&Κ) με γεωγραφικό παρονομαστή (place-based) από χώρες «Widening», με δραστηριότητα σε έναν τομέα Έρευνας και Καινοτομίας στρατηγικής σημασίας. Κύριος στόχος είναι η ενίσχυση της διασύνδεσης μεταξύ των φορέων του κάθε οικοσυστήματος Ε&Κ και η καλλιέργεια κουλτούρας καινοτομίας, η οποία επιτρέπει τον μετασχηματισμό της γνώσης από το εργαστήριο στην αγορά. Για κάθε οικοσύστημα απαιτείται η συμμετοχή αλληλοσυμπληρούμενων οργανισμών όπως ακαδημαϊκοί φορείς (πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα), επιχειρήσεις, δημόσιες αρχές ή εντεταλμένοι φορείς και κοινωνικοί εταίροι (κοινωνία των πολιτών, πολιτισμικοί φορείς κλπ), με βάση το μοντέλο «τετραπλού έλικα». Δεν αποκλείεται και η συμμετοχή φορέων από οικοσυστήματα άλλων χωρών, με την προϋπόθεση να προσδίδουν προστιθέμενη αξία στην εκάστοτε κοινοπραξία. 8
Οι προτάσεις πρέπει να περιλαμβάνουν σχέδιο δράσης για την από κοινού μακρόχρονη συνεργασία σε θέματα Έρευνας και Καινοτομίας, κοινά επενδυτικά σχέδια (συμπεριλαμβανομένης της μόχλευσης πόρων από την πολιτεία), πιλοτικά έργα Έρευνας και Καινοτομίας, ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων για ερευνητές, επιχειρηματίες και λοιπούς επαγγελματίες σε τομείς έντασης γνώσης και ανάδειξη της συμβολής στην έρευνας στην οικονομία και εμβάθυνση της συνεργασίας ακαδημίας – βιομηχανίας.
•
Κανόνες συμμετοχής: Απαιτείται η συμμετοχή τουλάχιστον δύο τοπικών οικοσυστημάτων Ε&Κ από τουλάχιστον 2 χώρες «Widening», εκ των οποίων ένα θα έχει τον συντονιστικό ρόλο. Κάθε οικοσύστημα απαιτεί τη συμμετοχή φορέων «τετραπλού έλικα».
• •
Προϋπολογισμός/πρόταση: 3-5 εκ. ευρώ
• •
Διάρκεια έργου: 4 έτη
Μη επιλέξιμες κατηγορίες δαπανών: Μεγάλος εξοπλισμός, ερευνητικές υποδομές και κατασκευή πχ πιλότων/εγκαταστάσεων επίδειξης.
Αναμενόμενος αριθμός έργων (2021-2022): 10
5. European Excellence Initiative (EEI): Strengthening capacity for excellence in higher education institutions and surrounding ecosystems Στόχος της δράσης είναι η δημιουργία δικτύων συνεργασίας μεταξύ ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης, σε καίριους τομείς Έρευνας και Καινοτομίας και η σύνδεση τους με την κοινωνία των πολιτών στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού ενιαίου χώρου έρευνας και εκπαίδευσης. Η συγκεκριμένη δράση συμβαδίζει με τις πιλοτικές δράσεις για τα Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια που προκηρύχθηκαν στο πρόγραμμα ERASMUS+ με τη συγχρηματοδότηση του Ορίζοντα 2020. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η κατάρτιση μιας κοινής στρατηγικής μεταξύ των μελών της κοινοπραξίας η οποία θα προβλέπει απτές δράσεις εκσυγχρονισμού των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, προώθηση της ανοικτής επιστήμης και ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου μέσω «Gender Equality Plans». Οι προβλεπόμενες δράσεις περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: βραχυπρόθεσμες ανταλλαγές προσωπικού, επισκέψεις εμπειρογνωμόνων, εκπαιδευτικές δραστηριότητες με φυσική παρουσία ή διαδικτυακές, εργαστήρια, «summer schools», δράσεις διάχυσης κ.ά.
•
Κανόνες συμμετοχής: Απαιτείται η συμμετοχή τουλάχιστον δύο ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων από μία ή περισσότερες χώρες «Widening», ένα εκ των οποίων θα έχει και συντονιστικό ρόλο. Απαιτούνται επίσης τουλάχιστον δύο αντίστοιχα ιδρύματα ως «advanced partners» από διαφορετικά κράτη μέλη της ΕΕ ή χώρες συνδεδεμένες με τον Ορίζοντα Ευρώπη. Μέλη του οικοσυστήματος μπορεί να αποτελούν και οργανισμοί εκτός του ακαδημαϊκού χώρου, όπως επιχειρήσεις και κοινωνικοί εταίροι. Όσοι φορείς συμμετέχουν στη δράση για τα Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια του «ERASMUS+», δεν δικαιούνται χρηματοδότηση στην περίπτωση συμμετοχής.
• • •
Προϋπολογισμός/πρόταση: 1,5-2 εκ. ευρώ Μη επιλέξιμες κατηγορίες δαπανών: Μεγάλος εξοπλισμός και ερευνητικές υποδομές Αναμενόμενος αριθμός έργων (2021-2022): 15 9
6. Support for R&I policy making in the Western Balkans Πρόκειται για δράση με στόχο την ενίσχυση της σύγκλισης των Δυτικών Βαλκανίων στον ψηφιακό και πράσινο μετασχηματισμό στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξής τους με ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα. Η δράση απαιτεί συγχρονισμένες και ολιστικές πολιτικές παρεμβάσεις και συνέργειες μεταξύ προγραμμάτων στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή.
•
Κανόνες συμμετοχής: οι φορείς που εμπλέκονται στη χάραξη πολιτικής (key stakeholders) είναι επιλέξιμοι για τη συμμετοχή τους στην κοινοπραξία.
• •
Προϋπολογισμός/συμμετοχή: 4-5 εκ. ευρώ Αναμενόμενος αριθμός έργων (2021-2022): 1
7. Hop-on Facility Στόχος της δράσης είνα η ενίσχυση της δικτύωσης οργανισμών από χώρες «Widening» και η αύξηση της συμμετοχής τους σε έργα Έρευνας και Καινοτομίας του Πυλώνα 2 και του «EIC Pathfinder» του Ορίζοντα Ευρώπη. Η προκήρυξη προβλέπει την εμβόλιμη συμμετοχή φορέων από «Widening» χώρες σε υφιστάμενα έργα σε φάση μεταγενέστερη της έναρξης τους. Ο οργανισμός που θα προσχωρήσει εκ των υστέρων στην κοινοπραξία ένα πακέτο εργασίας και θα επιχορηγηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη συμμετοχή του. Ο συντονιστής θα χρηματοδοτηθεί με 10% από τον επιπρόσθετο προϋπολογισμό.
•
Κανόνες συμμετοχής: α) σύμβαση επιχορήγησης (grant agreement) εγκεκριμένη από την ΕΕ, β) μη ύπαρξη εταίρου από χώρα «Widening» στην κοινοπραξία και γ) συναίνεση όλων των εταίρων για τη συμμετοχή του νέου εταίρου από τη χώρα «Widening».
• •
Προϋπολογισμός/συμμετοχή: 200-500 χιλιάδων ευρώ Αναμενόμενος αριθμός έργων (2021-2022): 80
Β.2.1.2 «Destination 2 - Attracting and mobilizing the best talents» Το «Destination 2», εκπληρώνοντας την ευρωπαϊκή στρατηγική «Deepening the ERA», περιλαμβάνει δράσεις με στόχο την τόνωση της διατομεακής κινητικότητας ερευνητών και ταλέντων (innovators) στις χώρες «Widening». Απώτερος σκοπός, η δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών στα ιδρύματα των χωρών αυτών για την προσέλκυση και την διατήρηση ταλαντούχου ανθρώπινου δυναμικού5.
5 Deepening the European Research Area: Providing researchers with attractive and sustainable careers and working conditions and making brain circulation a reality: https://www.consilium.europa.eu/media/49980/st09138-en21.pdf
10
1. ERA Chairs Στόχος της δράσης είναι η σύσταση «Εδρών Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας» σε ακαδημαϊκούς ή ερευνητικούς οργανισμούς με την προσέλκυση εξαιρετικών ακαδημαϊκών οποιασδήποτε εθνικότητας για την επίτευξη αριστείας σε βιώσιμο ορίζοντα. Ο «ERA Chair» δύναται να θητεύσει στον οργανισμό που θα τον φιλοξενήσει βάσει πλήρους ή μερικής απασχόλησης. Σκοπός είναι η υλοποίηση διαθρωτικών αλλαγών και η προσέλκυση και διατήρηση ανθρώπινου δυναμικού υψηλής στάθμης υπό την επίβλεψη του κάτοχου της έδρας (ERA Chair). Ο ενδιαφερόμενος οργανισμός, ή αλλιώς ο φορέας υποδοχής από τη χώρα «Widening» που θα είναι ο συντονιστής, προσκαλεί τον υποψήφιο «ERA Chair» χωρίς ανοικτή διαγωνιστική διαδικασία. Η υποβολή της πρότασης μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο από τον φορέα υποδοχής ή μαζί με τον οργανισμό – υφιστάμενο εργοδότη του «ERA Chair». Κατά την υποβολή της πρότασης, πρέπει να περιλαμβάνεται το βιογραφικό του «ERA Chair», επιστολή δέσμευσης από τον οργανισμό που θα τον φιλοξενήσει αναφορικά με την αυτονομία που θα του δοθεί για τη λήψη αποφάσεων που αφορούν μεταξύ άλλων, στην επίβλεψη ερευνητών, στην υποβολή χρηματοδοτικών προτάσεων, στην προστασία διανοητικής ιδιοκτησίας, κ.ά. Η προκήρυξη απαιτεί τη σύσταση μόνιμης ερευνητικής ομάδας του «ERA Chair» μαζί με έναν «group leader» εντός των πρώτων τριών χρόνων του έργου, η οποία θα πραγματοποιηθεί μέσω ανοικτής διαδικασίας. Μόνο μέχρι 50% των μελών της ομάδας θα πρέπει να έχει προηγούμενη σχέση με τον φορέα υποδοχής.
•
Κανόνες συμμετοχής: Η προκήρυξη παρέχει την επιπρόσθετη δυνατότητα ο φορέας υποδοχής από τη χώρα «Widening» να συνυποβάλλει την πρόταση μαζί με τον οργανισμό στον οποίο ο υποψήφιος «ERA Chair» εργάζεται ήδη. Σημειώνεται πως ο «ERA Chair» μπορεί να προέρχεται από οποιαδήποτε χώρα, όπως και ο συνυποβάλλων οργανισμός.
•
Χρηματοδότηση: 1,5-2,5 εκατομμύρια ευρώ. Οι δαπάνες έρευνας καλύπτονται σε ύψος μέχρι 10% του προϋπολογισμού.
• • •
Μη επιλέξιμες κατηγορίες δαπανών: Μεγάλος εξοπλισμός και ερευνητικές υποδομές. Διάρκεια έργου: 5 έτη Αναμενόμενος αριθμός έργων (2021-2022): 32
2. Fostering balance brain circulation – ERA Fellowships Πρόκειται για δράση που συνδέεται με την προκήρυξη «MSCA Postdoctoral Fellowships (MSCA-PF)» του προγράμματος εργασίας «Marie Sklodowska Curie Actiοns». Ισχύουν οι κανόνες συμμετοχής και αξιολόγησης του προγράμματος MSCA. Στην περίπτωση που η πρόταση δεν χρηματοδοτηθεί ελλείψει πόρων, με τη συναίνεση του αιτούντος, ανακατευθύνεται στην προκήρυξη «ERA Fellowships».
•
Αναμενόμενος αριθμός έργων (2021-2022): 100
3. Fostering balance brain circulation – ERA Talents Η συγκεκριμένη δράση αφορά σε κινητικότητα εντός του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας επαγγελματιών υψηλής εξειδίκευσης, όπως υποστηρικτικό προσωπικό έρευνας, χειριστές δεδομένων, νέους ερευνητές απασχολούμενους σε μη-ακαδημαϊκούς φορείς κλπ.
•
Αναμενόμενος αριθμός έργων (2021-2022): 40
11
Β.4. Επιδόσεις χωρών «Widening» στον Ορίζοντα 2020
Β.4.α. Κύπρος Η Κύπρος κατέχει την πρωτιά στο «Spreading Excellence and Widening Participation» ενώ στο σύνολο του προγράμματος Ορίζοντας 2020 κατατάσσεται στην 22η θέση ως προς τη χρηματοδότηση που προσέλκυσε. Φιλοξενεί 6 κέντρα αριστείας συγκεντρώνοντας 68,5 εκατομμύρια ευρώ. Επιπλέον, υλοποιεί 14 έργα «Twinning» με χρηματοδότηση ύψους 5,5 εκατομμυρίων ευρώ και 5 έργα «ERA Chairs» με χρηματοδότηση ύψους σχεδόν 12,3 εκατομμυρίων ευρώ.
Β.4.β. Πορτογαλία Η Πορτογαλία κατατάσσεται 2η στο «Spreading Excellence and Widening Participation» και 17η ως προς τη χρηματοδότηση που προσέλκυσε συνολικά στο πρόγραμμα. Φιλοξενεί 3 κέντρα αριστείας συγκεντρώνοντας 37 εκατομμύρια ευρώ. Επιπλέον, υλοποιεί 43 έργα «Twinning» ύψους 19,2 εκατομμυρίων ευρώ και 16 έργα «ERA Chairs» ύψους σχεδόν 39,6 εκατομμυρίων ευρώ.
Β.4.γ. Τσεχία H Τσεχία κατατάσσεται 5η στο «Spreading Excellence and Widening Participation» ενώ συνολικά στο πρόγραμμα κατέχει τη 19η θέση ως προς τη χρηματοδότηση που προσέλκυσε. Φιλοξενεί 3 κέντρα αριστείας έχοντας προσελκύσει 31 εκατομμύρια ευρώ. Επιπλέον, υλοποιεί 19 έργα «Twinning» ύψους 7,3 εκατομμυρίων ευρώ και 4 έργα «ERA Chairs» ύψους 9,95 εκατομμυρίων ευρώ.
12
Γ. NCP_WIDERA.NET: Το Ευρωπαϊκό δίκτυο Eθνικών Σημείων Επαφής Το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ/ΙΤΕ ως Εθνικό Σημείο Επαφής (ΕΣΕ) για το πρόγραμμα «Widening Participation & Strengthening of the European Research Area» συμμετέχει στο έργο NCP_WIDERA.NET το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το έργο απευθύνεται στα ΕΣΕ όλων των επιλέξιμων χωρών στο πρόγραμμα «Widening Participation & Spreading Excellence» με τους εξής στόχους προς όφελος των τελικών δικαιούχων του προγράμματος:
ενίσχυση της γνώσης των ΕΣΕ δικτύωση των ΕΣΕ απ’ όλην την Ευρώπη και τις συνδεδεμένες χώρες με το πρόγραμμα Ορίζοντας Ευρώπη για ανταλλαγή γνώσεων και καλών πρακτικών προεπισκόπηση προτάσεων μέσω των ΕΣΕ και εμπειρογνωμόνων χρηματοδότηση για συμμετοχή σε διεθνείς εκδηλώσεις δικτύωσης ειδικά για συμμετέχοντες από χώρες «widening»
Περισσότερες πληροφορίες (διαθέσιμες από τον Μάιο του 2022): https://ncpwidenet.eu/
13
Δ. Τo Δίκτυο ΠΡΑΞΗ ως Εθνικό Σημείο Επαφής Το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ είναι Εθνικό Σημείο Επαφής (ΕΣΕ) και αποτελεί επίσημο φορέα ενημέρωσης και υποστήριξης των ελληνικών φορέων για τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα. Ως ΕΣΕ για τα Προγράμματα Πλαίσιο της ΕΕ από το 1998, το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ προσφέρει τις υπηρεσίες του σε επιχειρήσεις, ερευνητικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα, φορείς του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, τοπική αυτοδιοίκηση και ιδιώτες σε όλη την Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ ως ΕΣΕ παρέχει:
ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ Γενικές πληροφορίες για το πρόγραμμα και τις ευκαιρίες χρηματοδότησης καθώς και διευκρινίσεις για τους κανόνες συμμετοχής, τα ποσοστά χρηματοδότησης, τη διαδικασία υποβολής και αξιολόγησης κ.ά. Διοργάνωση ενημερωτικών εκδηλώσεων και σεμιναρίων για το πρόγραμμα και τις σχετικές θεματικές περιοχές.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΉ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗ Υποστήριξη για την εξέλιξη και χρηματοδότηση μιας ιδέας, την επιλογή κατάλληλου χρηματοδοτικού εργαλείου, προκήρυξης και θέματος. Συμβουλευτική υποστήριξη κατά την προετοιμασία πρότασης και συγκεκριμένα για το περιεχόμενο, τη δομή, την κοινοπραξία, τον προϋπολογισμό κ.ά. Διευκρινίσεις για τα νομικά και οικονομικά θέματα. Συμβουλές για τη διαχείριση διανοητικής ιδιοκτησίας κατά την προετοιμασία της πρότασης και την υλοποίηση του έργου.
ΠΡΟΕΠΙΣΚΌΠΗΣΗ ΠΡΟΤΆΣΕΩΝ Υποστήριξη στη συγγραφή προτάσεων, τόσο στο αρχικό στάδιο όσο και πριν την υποβολή (pre-screening), βάσει των απαιτήσεων της ειδικής δέσμης μέτρων «Widening Participation and Spreading Excellence».
ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΖΉΤΗΣΗ ΕΤΑΊΡΩΝ Υποστήριξη για την αναζήτηση εταίρων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Διοργάνωση εκδηλώσεων δικτύωσης και προώθηση αιτημάτων συνεργασίας.
Εθνικά Σημεία Επαφής «Widening Participation and Strengthening of the European Research Area» Βασιλική Καλοδήμου 210 3607690 vkalodimou@praxinetwork.gr Μαρία Σαμαρά 210 3607690
14
samara@praxinetwork.gr
Ε. Τo Δίκτυο ΠΡΑΞΗ Το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ ξεκίνησε από την ανάγκη σύνδεσης της έρευνας με την παραγωγή και εξελίχθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους οργανισμούς υποστήριξης της καινοτομίας και της μεταφοράς τεχνολογίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Διαθέτοντας 30ετή και πλέον εμπειρία και τεχνογνωσία, απασχολώντας περισσότερα από 30 στελέχη υψηλής ακαδημαϊκής κατάρτισης, με παρουσία σε 5 πόλεις της Ελλάδας και ισχυρά διεθνή δίκτυα συνεργατών, λειτουργεί ως σημείο αναφοράς της ερευνητικής κοινότητας σε θέματα μεταφοράς τεχνολογίας και αξιοποίησης ερευνητικών αποτελεσμάτων, παρέχοντας υψηλής προστιθέμενης αξίας υπηρεσίες σε εταιρείες, ιδρύματα, και οργανισμούς, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Επιπλέον, υποστηρίζει καθημερινά την ελληνική βιομηχανία και επιχειρηματικότητα έντασης γνώσης με υπηρεσίες ενημέρωσης, δικτύωσης και συμβουλευτικής σε θέματα χρηματοδοτήσεων, προστασίας διανοητικής ιδιοκτησίας, επιχειρηματικής ευφυίας και ανάπτυξης νέων προϊόντων και αγορών.
Περισσότερες Πληροφορίες Παναγιώτης Καρνιούρας karniouras@praxinetwork.gr 210 3607690 Μαρία Σαμαρά samara@praxinetwork.gr 210 3607690
15
Δίκτυο ΠΡΑΞΗ Αθήνα | Ηράκλειο | Θεσσαλονίκη | Βόλος | Πάτρα Κεντρικά γραφεία: Κολοκοτρώνη 8, 105 61, Αθήνα Τηλ.: 210 3607690 E-mail: praxi@praxinetwork.gr www.praxinetwork.gr